29
هاي سيرر ب داري ساب ح و ي سر ب سا ح، دوره16 ، ماره ش58 ، ان! ت س م% ر1388 ، % ار حه% ف ص3 ا! ب20 ي سر ر ب ی گ ر ب و ي% ف ی ک! ت ی ل ب ا! ق کاء! ات! عات لا ط ا در ی ب ا ب% ارر! ت ی% ف ی ک ود س ها! کي ر ش مد ح ا ورH پ مد ح ا1 * ، ا% ت س ح ی% ب رما ه! ق ر ی% صغ2 1 ار ت س% ن . دا روه گ داري ساب ح گاه ش% ن دا، دران% ب% مار ران ب ا2 اس% ت س . كار د ارش داري ساب ح% خ ي ار! ب( : ! ت% ف ا درب31/6/1388 ، % خ ي ار! ب: ب ي و ت8/9/1388 ) ده ت کH چ در ن ی ا! ق ف ي ه ب ي سرر ب ی گ ر ب و ي% ف ی ک! ت ی ل ب ا! ق کاء! ات ه ب وان% ی ع اري ت معراي ب ی ب ا ب% ارر! ت ی% ف ی ک ود س هاي! ب ک ر ش هs ت% فر ب% دH ب ده ش در ورس پ! اوراقدار ها ب ران ه! بw هs ت% حرداH براي ب د. ش ي سرر بw س عک ل م ع ل ا ار% ار ب ه ب ی گ ر ب و ي% ف ی ک! ت ی ل ب ا! ق کاء،! ات3 ه ت% ض ر% ف ورد م ي سرر بار ف! ت% ف ر گ و% ار ارهاي ت مع! ت ی% ف ی ک لام! ق ا هدي، ع! ت هكاري ظ% حاف م و لام! ق ا هدي ع! ت ه رماب ش در ردس گ رعادي ی% غراي ب ی! ب ا ت مل ع ردن ک ی گ ر ب و ي% ف ی ک! ت ی ل ب ا! ق کاء! ات اده% ف! ی س ا ده ش درw. ! ت س ا ه ت% ض ر% ف اول ب ي ر% ض س% کن وا( ود سERC ،) در ه ت% ض ر% ف دوم! درت! ق ي ح ی% ض پ( ود سR 2 ،) در دو وي% ف! ترH بw ل ت ک ن ده شر بشاس ا ی گ ر ب و ي% ف ی ک! ت ی ل ب ا! ق کاء! ات و در ه ت% ض ر% ف وم س اط ت! ت ار ن ی ب ه% ت ت% ز ه ه رماب ش ا ب ی گ ر ب و ي% ف ی ک! ت ی ل ب ا! ق کاء! اتراي ب90 ! ب ک ر ش% ار هاي! ب ک ر ش هs ت% فر ب% دH ب ده ش در ورس پ! اوراقدار ها ب ران ه! ب در له اص% ق ی% ب ما% ر1377 ا! ب1386 % ار! ق پ ز ط هاي ل مدw ی% ب و ی س ر گ ر د% نH ح ره ی% غ! ی م وشاده ا ب روسw ي طع! ق م ورد م ي سرر بار ف خ ي ا! ت¥ ت. ! ت% ف ر گ ه ب! ت س د مدهƒ ا ان س% نهد د ي م کهERC وR 2

ahmadpour 1

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ahmadpour 1

زمستان ،58 شماره ،16 دوره ،حسابرسي و حسابداري بررسيهاي20 تا 3 صفحه از ،1388

اتکاء قابلیت کیفی ویژگی بررسیشرکتها سود کیفیت ارزیابی در اطالعات

2صغیر قهرمانی حسنا ،*1احمدپور احمد

ايران مازندران، دانشگاه حسابداري گروه . دانشيار1حسابداري ارشد . كارشناس2

(8/9/1388تصويب: تاريخ ،31/6/1388دريافت: )تاريخ

چکیده معیاری عنوان به اتکاء قابلیت کیفی ویژگی بررسی به تحقیق این در

اوراق بورس در شده پذیرفته شرکت های سود کیفیت ارزیابی برای ویژگی به بازار العمل عکس بررسی شد. برای پرداخته تهران بهادار معیارهای از و گرفت قرار بررسی مورد فرضیه3اتکاء، قابلیت کیفی

گردش در سرمایه تعهدی اقالم و محافظه کاری تعهدی، اقالم کیفیت شده استفاده اتکاء قابلیت کیفی ویژگی کردن عملیاتی برای غیرعادی قدرت دوم فرضیه در (،ERCسود) واکنش ضریب اول فرضیه است. در کیفی ویژگی اساس بر شده تشکیل پرتفوی دو در (، R2سود) توضیحی

کیفی ویژگی با سرمایه هزینه بین ارتباط سوم فرضیه در و اتکاء قابلیت بورس در شده پذیرفته شرکت های از شرکت90 برای اتکاء قابلیت مدلهای طریق از1386 تا1377 زمانی فاصله در تهران بهادار اوراق

قرار بررسی مورد مقطعی روش با وساده متغیره چند رگرسیونی پرتفویR2 وERC که مي دهد نشان آمده دست به گرفت. نتایج باقابلیت شرکت های پرتفوی از بیشتر باال اتکاء باقابلیت شرکت های

ویژگی با سرمایه هزینه بین ارتباط عدم همچنین و مي باشد پایین اتکاءشد. تايید اتکاء قابلیت کیفی

تعهدی، اقالم کیفیت اتكاء، قابل اطالعات سود، کلیدی: کیفیت واژه هاياطالعات كيفي و‍ي ژگي هاي

مسئول نويسنده Email: [email protected]

Page 2: ahmadpour 1

20 1388 زمستان ،58 شماره ،16 دوره حسابرسي، و حسابداري بررسيهاي

مقدمه در که است مالی صورتهای اقالم ترین اهمیت با از یکی سود

ارزیابی برای گیری تصمیم معیارهای از یکی عنوان به شرکتها از مي شود. هدف محسوب اقتصادی بنگاه ارزش تعیین و عملکرد اندازه گیری برای مفید اطالعات ارايه و تامین سود، گزارش آتی توزیع و انتفاعی واحد آینده بینی پیش مدیریت، کارایی

قیمت بررسی مالیات، تشخیص برای مبنایی سودسهام،مي باشد. ذینفعان و... برای محصوالت

آن کیفیت به سود، کمیت بر عالوه شرکت ارزش تعیین در آتی( نیز سودهای تحقق احتمال میزان و سود رشد بالقوه )زمینه

شده ارايه متفاوتی معیارهای سود کیفیت کرد. برای توجه باید و پذیری نوسان و بینی پیش قابلیت سود، پایداری است. ازجمله

جریانات و تعهدی ارقام و سود بین ارتباط که معیارهایی همچنین قرار توجه مورد کمتر که معیارهایی از نماید. یکی بررسی را نقدی کیفیت که مي باشد نظری چارچوب کیفی ویژگیهای است گرفته قابلیت و بودن )مربوط اطالعات کیفی ویژگیهای براساس را سود

بودن مفید به سود کیفیت دیدگاه این مي نماید. در اتکاء( بررسی و مقایسه قابلیت اتکاء، قابلیت بودن، مربوط گیری، تصمیم در

که دارد اشاره اتکایی و اعتماد به اتکاء دارد. قابلیت بستگی ثبات در شده گزارش گیری های اندازه بر مي توانند کنندگان استفاده

گیری های اندازه باشند. نتایج داشته اساسی مالی صورتهای معرف صادقانه طور به که است اتکاء قابل هنگامی حسابداری کند. قابلیت ارايه است درنظر یا مي رود انتظار که باشد ارزشهایی

و کیفی ویژگی یک و مربوط واقعیت یک مالی اطالعات اتکایمي شود. محسوب مالی اطالعات برای اساسی

ویژگی معیارهای از یکی براساس سود، کیفیت تحقیق این در تدوین هیات توسط اتکاء( که )قابلیت اطالعات کیفی

بررسي مورد است شده عنوان مالی حسابداري استانداردهایمي گيرد. قرار

تحقیق پیشینه سود تغییرات بین رابطه بررسی [ به11] همکاران و میشل عکس آنها منظور، پرداختند. بدین سود کیفیت و شده تقسیم به را گذشته شده منتشر اطالعات کیفیت به نسبت بازار العمل گران تحلیل بینی پیش نظر تجدید و سهام قیمت بررسی وسیله

آزمون و بررسی مورد را شده تقسیم سود تغییرات حوش و حول شدند تأیید تحقیق فرضیات تجربی، آزمون با نهایت، در دادند قرار دارای شرکت های نقدی سود در تغییر اعالم به نسبت بازار یعنی

Page 3: ahmadpour 1

19 ... ارزیابی در اطالعات اتکاء قابلیت کیفی ویژگی بررسی

حجم مي دهد. همچنین نشان العمل عکس کمتر باال سود کیفیت شرکت های برای مالی گران تحلیل شده تجدیدنظر بینی های پیش

مي باشد. ناچیز بسیار باال سود کیفیت دارای پاسخ ضریب و سود کیفیت بررسی به تحقیقی [ در6] 1آلوک

با افزایش با همراه سود در ثبات با افزایش که شرایطی در سود، با شرکت های که داد نشان تحقیق پرداختند. نتایج درآمد، در ثبات به نسبت باالتری سود کیفیت از درآمد افزایش با همراه سود رشد

مي باشند. برخوردار هزینه کاهش با همراه رشد با شرکتهای باالتری آتی عملیاتی عملکرد آمد در افزایش با شرکتهای همچنین

رشد دارای که شرکتهایی داد نشان تحقیق نتایج دارند.همچنیندارند. باالتری سود پاسخ ضریب هستند، درآمد با همراه

سود، بر سهام بازده و قیمت رگرسیون [ از7] دیگران و بارت قابلیت و بودن مربوط کردن مشخص برای را تخمینی ضرایب

نتیجه این به و آوردند دست به سود به مربوط اطالعات اتکاء گذاران سرمایه برای که هنگامی حسابداری اطالعات که رسیدندمي شود. منعکس قیمت ها در باشد اتکاء قابل و مربوط

شامل سود کیفی ویژگی هفت [ تاثیر10] دیگران و فرانسیس یکنواختی، بینی، پیش قابلیت سود، پایداری تعهدی، اقالم کیفیت محافظه و بودن موقع به سهام، ارزش به سود بودن مربوط بررسی مورد عادی سهام سرمایه هزینه بر را سود بودن کارانه کیفی ویژگی که شرکت هایی داد نشان تحقیق نتیجه و دادند قرار با مقایسه در است برخوردار تری پایین مطلوبیت از آنها سود

دارند، باالتری مطلوبیت آنها سود کیفی ویژگی های که شرکتهاییاند. کرده تجربه را باالتری عادی سهام سرمایه هزینه

را، سود کیفیت گیری اندازه معیارهای خود مطالعه [ در8] باروآ چارچوب در مندرج مالی اطالعات کیفی ویژگی های از استفاده با

کرده بررسی(FASB) مالی حسابداری استاندارد هیأت نظری به سود اتکاء قابلیت و بودن مربوط بعد دو پژوهش، این است. در

آزمون مورد سود کیفیت ابعاد از یک هر و شده تفکیک آن اجزاء کیفیت ابعاد از یک هر اجزاء بررسی از حاصل گرفت. نتایج قرار اتکاء قابلیت و بودن مربوط با شرکت هایی مي داد، نشان سود قابلیت و بودن مربوط که شرکت هایی با مقایسه در سود باالی توضیحی قدرت و سود واکنش ضریب است، پایین آنها سود اتکاء

تمایل همچنین، تحقیق این دارند. در باالتر سود – قیمت رگرسیون مربوط ابعاد از یک هر مورد در گذاران سرمایه نسبی ترجیح و

ارزیابی این است. نتایج شده ارزیابی نیز سود اتکاء قابلیت و بودن

1 .Aloke

Page 4: ahmadpour 1

20 1388 زمستان ،58 شماره ،16 دوره حسابرسي، و حسابداري بررسيهاي

سود بودن مربوط معمول طور به گذاران سرمایه مي دهد، نشانمي دهند. ترجیح آن اتکاء قابلیت بر را

سود کیفیت بر تعهدی ارقام تاثیر[3،]ناظمی و خواجوی مورد را تهران بهادار اوراق بورس در شده پذیرفته ی هاشرکت بازده میانگین ،تحقیق از آمده بدست نتایج طبق داد. قرار بررسی

به مربوط اجزای و تعهدی ارقام میزان تاثیر تحت شرکت ها، سهام بین که پذیرفت توان نمی دیگر، عبارت گیرد. به نمی قرار آن

که وقتی دارد وجود داری معنی اختالف شرکت ها بازده میانگینمي شود. گزارش میزان بیشترین و کمترین به آنها تعهدی ارقام

اطالعات کیفی ویژگی دو هر بررسی به [2]احمدی و احمدپور شرکتها سود کیفیت ارزیابی برای معیاری عنوان به یکدیگر با توام

اتکاء قابل و بودن مربوط جزء دو هر از تحقیق این پرداخته اند. در نموده استفاده شرکت ها سود کیفیت ارزیابی برای اطالعات بودن

( وERCسود) واكنش ضريب که بود امر این از حاکی تحقیق نتایج و قابل و بودن مربوط پرتفوی با شرکتهای(R2سود) توضیحی قدرت مربوط با شرکتهایی پرتفوی از بيشتر داری معنا طور به باال اتکاءمي باشد. پایین اتکاء قابل و بودن

ویژگی های از برخی بررسی به [4] همکاران و کردستانی تهران بهادار اوراق بورس در سرمایه هزینه با اطالعات کیفی

با سرمایه هزینه بین رابطه عدم به آنها تحقیق پرداختند. نتایجدارد. اشاره تعهدی اقالم کیفیت و کاری محافظه معیار

تحقیق روش اتکاء قابلیت کیفی ویژگی بررسی تحقیق این هدف که آنجایی از

از و کاربردی هدف نظر از است شرکتها سود کیفیت ارزیابی برای مي باشد. همبستگی نوع از توصیفی اطالعات گردآوری نحوه نظر اوراق بورس در شده پذیرفته شرکتهای تحقیق این انجام برای

نمونه و شده گرفته نظر در آماری جامعه عنوان به تهران بهادار استخراج باشند زیر شرایط شامل که شرکتها این میان از آماری

: است گردیدهنباشد. گری واسطه و گذاری سرمایه شرکتهای جزء.1 در بررسی مورد دوره در شرکت نیاز مورد اطالعات تمام.2

باشد. دسترس شده پذیرفته تهران بهادار اوراق بورس در75 سال از قبل.3

باشند. عنوان به آماری جامعه از شرکت90 باال شرایط به توجه با

اطالعات تحلیل و تجزیه شد. برای انتخاب بررسی مورد نمونه سری رگرسیونی مدلهای از استفاده با مستقل متغیرهای ابتدا

استفاده با سپس و آمده دست به محاسباتی فرمول های و زمانی

Page 5: ahmadpour 1

19 ... ارزیابی در اطالعات اتکاء قابلیت کیفی ویژگی بررسی

تحقیق فرضیه های بررسی به متغیره چند و ساده رگرسیون از برای مقطعی روش از فرضیه ها آزمون برای و شد، پرداخته نیاز مورد است. اطالعات شده استفاده شرکتها ساله ده میانگین

گردیده مهیا وتحلیل تجزیه برای EXCELگسترده صفحات در ابتدا افزار نرم توسط همبستگی تحلیل و نهایی تحلیل و تجزیه سپس و

SPSSاست. شده انجام

تحقیق فرضیه های گیری های اندازه در عینیت و طرفی بی رعایت و اثبات قابلیت

صورتهای در منعکس اتکاء( اطالعات )قابلیت کیفیت حسابداری تعهدی، اقالم کیفیت معیارهای مي برد. از باال را اساسی مالی

برای غیرعادی گردش در سرمایه تعهدی اقالم و کاری محافظه مي شود. برای استفاده اتکاء قابلیت ویژگی کردن عملیاتی براساس اتکاء قابلیت ویژگی های به بازار العمل عکس بررسی گردیده تدوین زیر شرح به فرضیه هایی تحقیق پیشینه و تئوری هااست:

کیفیت با شرکتهایی پرتفوی ( درERCسود) واکنش ضریب.1 پرتفویERC از بیشتر اطالعات، اتکاء قابلیت بر مبنی باال سود

باشد. پایین(می اتکاء پایین)قابلیت سود کیفیت با شرکتهایی قابلیت با شرکتهایی پرتفوی ( درR2) سود توضیحی قدرت.2

پایین اتکاء قابلیت با شرکتهایی پرتفویR2از بیشتر باال، اتکاءمي باشد.

اتکاء قابلیت کیفی ویژگی و عادی سهام سرمایه هزینه بین.3دارد. وجود ارتباط اطالعات

Page 6: ahmadpour 1

20 1388 زمستان ،58 شماره ،16 دوره حسابرسي، و حسابداري بررسيهاي

فرضیه ها آزمون مدل و تحقیق متغیرهای اندازه گیری بودن، اتكاء قابل کیفی ویژگی کردن کاربردی برای تحقیق دراین

گردش در سرمایه و تعهدی اقالم برآورد خطای معیارهای از و بیان در صداقت برای ای نماینده عنوان به عادی غیر تعهدات

نماینده عنوان به کاری محافظه معیار از همچنین و بودن تايید قابل تحقيق مستقل متغيرهاي كه است شده استفاده احتیاط برای ایاست. شده آورده زیر آنهادر محاسباتی مدلهای و مي باشند نيز

تعهدی( اقالم تعهدی)کیفیت اقالم برآورد خطای ( معیار1) مدل برای دادند [ ارايه9دیچیو] و دکو که مدلی از تحقیق این در

مدل این مي شود. در استفاده تعهدی اقالم کیفیت بررسی وجوه جریان و 1گردش در سرمایه تعهدات بین ارتباط رگرسیونی

مي گیرد. این قرار بررسی مورد آینده و حال گذشته، 2عملیاتی نقد مورد نمونه شرکتهای برای ساله ده زمانی سری یک در مدل

مي گیرد. قرار ارزیابی(1) WCAC(t) = y0 + y1 OCF(t-1) + y2 OCF(t)+y3 OCF(t-

1) +WCAC3جاری سال گردش در سرمایه تعهدی : اقالم، OCF(t-

وجه جریان OCF(t) گذشته، سال برای عملیاتی نقد وجه جریان((1 عملیاتی نقد وجه :جریان OCF(t+1)و جاری سال برای عملیاتی نقد

ارزیابی باالیک باقیمانده هاازمعادله معیار آتی. انحراف سال برای [9مي باشد.] تعهدی اقالم ازکیفیت معکوس

عادی غیر گردش در سرمایه (تعهدات2) مدل را عادی غیر تعهدی گردش در ( سرمایه2001) 4پارک و دوفوند

مورد و واقعی تعهدی گردش در سرمایه بین اختالف اساس بر درگردش سرمایه بین ای رابطه آنها مدل در کردند برآورد انتظار پارک و دفوند از پیروی است. به برقرار فروش و قبل دوره

[8مي شود] محاسبه اینگونه عادی غیر تعهدات گردش در سرمایه(2)AWCA – DPt = WCt - [ (WC t-1 / St-1) * St ]

AWCA – DPt : شرکت غیرعادی تعهدی گردش در سرمایه iدر tسال

WCt : شرکت 5نقدی غیر گردش در سرمایه i سال درtSt شرکت : فروش i سال درt

1 .Working capital accruals

2. Operating cash flow

3 جاری بدهیهای در جاری- تغییرات دارایی های در = )تغییرات گردش در سرمایه تعهدی اقالم

استهالک(.+ مدت بلند بدهی های جاری حصه در - تغییرات نقد وجه مانده در - تغیرات4. Defond & Park

5گردد می محاسبه زیر صورت به نقدی غیر گردش در . سرمایه

Page 7: ahmadpour 1

19 ... ارزیابی در اطالعات اتکاء قابلیت کیفی ویژگی بررسی

رگرسیونی مدل یک فوق مدل مي شود مالحظه که همانطور هر برای باید که مي باشد محاسباتی فرمول یک تنها و نیست

از معکوس ارزیابی یک معیار و شود محاسبه سال هر در شرکتمي باشد. بودن تایید قابل و اثبات قابلیت

کاری محافظه ( معیار3) مدل معیاری عنوان به1997 درسال باسو که معیاری از تحقیق این در

معیار است. این شده استفاده کرده ارايه کاری محافظه برای سود واکنش قالب در و مي باشد سود زمانی تقارن عدم بیانگر سهام( واصله منفی و مثبت )بازده های بد و خوب اخبار به نسبت

[.12شد] معرفی دوره یک طول در(3)E =β0 + β1 NEG + β2 RET + β3 NEG * RET +

Conservatism = -(β2 + β3 )/β2

Eبر شدن استاندارد برای که مترقبه غیر اقالم از قبل : سود مي شود تقسیم دوره ابتدای در بازارسهام ارزش

RETشرکت سهام : بازده NEGگرفته نظر در منفی بازده های برای شاخصی عنوان : به

غیر در و یک با برابر باشد منفی شرکت بازده اگر که شدهمي باشد. صفر با برابر اینصورت

β2 و مثبت بازده های به نسبت را سود پاسخβ2 رگرسیون این در

+ β3مي کند. گیری اندازه منفی بازده های به نسبت را سود پاسخ یعنیβ2 + β3>+ β3 که است این بیانگر مدل این در کاری محافظه

+β3>0، باشد بزرگتر هرچه منفی عالمت با فوق کسر بنابراین دریک مدل مي باشد.این آن برعکس و کمتر کاری محافظه نشانه شده بررسی نمونه شرکتهای از یک هر برای ساله ده زمانی سری

کمتر کاری محافظه بر دلیل شود بیشتر فوق کسر هرچه چون و یک فوق کاری محافظه مدل که نمود بیان مي توان نتیجه در است

مي باشد. بودن اتکاء قابل کیفی ویژگی از معکوس ارزیابی بازار واكنش ارزيابي براي كه تحقيق اين وابسته متغيرهاي

هزينه و سود واكنش ضريب اند، گرفته قرار استفاده موردمي باشد. سرمايه

سود واکنش ( ضریب4) مدل را سهم هر سود تغییرات به بازار واکنش که سود واکنش ضریب

ارزیابی برای روش ها بهترین از یکی مي دهد قرار سنجش مورد سهم هر سود و قیمت رگرسیون طریق از و مي باشد سود کیفیت

حد تاچه که مي باشد مسئله این کننده بیان مي آید دست به

ب��دهیهای – ج��اری )ب��دهیهای–مدت( کوتاه گذاریهای سرمایه و نقد وجه – جاری )دارایی های] [مدت( کوتاه

Page 8: ahmadpour 1

20 1388 زمستان ،58 شماره ،16 دوره حسابرسي، و حسابداري بررسيهاي

مدل و مي گذارد تاثیر سهام قیمت در سود به مربوط اطالعات [8مي باشد.] زیر صورت به 1اوهلسون مدل اساس بر آن ارزیابی

(4) Price = δ0 +δ1 BVE + δ2 EPS + δ4 (EPS * DE) + δ5 (EPS *EVAR) + ψ

Priceمالی، سال پایان در سهم هر قیمت BVEهر دفتری ارزش DE مي باشد، مترقبه غیر اقالم از قبل سهم هر سودEPS سهم، سود تغییرات درصدEVAR و سهام صاحبان حقوق به بدهی نسبت

هرسهم به رشد و ریسک متغیر ( دو1999) 2دیگران و بارت از پیروی به

شود. متغیر کنترل دیگر متغیرهای اثرات تا شدند اضافه معادله مي باشد.EPS ضریب مدل این در نظر موردسرمایه ( هزینه5) مدل

شده ارايه اطالعات در ابهام و صحیح اطالعات اینکه به توجه با و رود باال گذاران سرمایه انتظار مورد بازده نرخ که میشود باعث

قرار تاثیر تحت را انتظار مورد بازده نرخ اطالعات، ریسک درنتیجه اطالعات کیفی ویژگی های که مي رود انتظار بنابراین مي دهد

[10باشد.] گذار تاثیر انتظار مورد بازده برآورد در بتواند به زیر مدل از مي توان را سهام قیمت گوردن مدل اساس بر

سرمایه هزینه معرف ،k اینکه فرض با مدل این در آورد دست[4نمود.] محاسبه زير صورت به را آن مي توان باشد،

(5)P0 = D0 (1+g) /(k-g)

K=(D1/ p 0)+gD 1کسر از پس سهم هر برای شده پرداخت نقدی سود

هر قیمتp0 نقدی، آورده و مطالبات محل از سرمایه افزایش رشد نرخ gسال، ابتدای در سهم

سود رشد نرخ هندسی میانگین معادل که تقسیمی، سوداست. تقسیمی

بودن اتكاء قابل کیفی ویژگی با سرمایه هزینه ( رگرسیون6) مدل متغیر سه هر با وابسته متغیر بین ارتباط فرضیه، این آزمون برای

جداگانه طور به زیر متغیره چند ازرگرسیون استفاده با مستقل،گیردمي قرار بررسی مورد

k= α + β1 Reliability + β2 Size + β3 Bm + ε 6)) هزینه و اتکاء قابلیت کیفی ویژگی بین ارتباط برای باال مدل در

از که شرکت اندازه کنترل متغیرهای از عادی سهام سرمایه

1. Ohelsons

2. Barth, et al

Page 9: ahmadpour 1

19 ... ارزیابی در اطالعات اتکاء قابلیت کیفی ویژگی بررسی

ارزش همچنین و مي آید دست به دارایی ها دفتری ارزش لگاریتماست. شده استفاده سهام بازار ارزش به سهام دفتری

SIZE = LOG (ASSET BV) BM = Stock BV / Stock MV

Reliabilityتعهدات تعهدی، اقالم کیفیت عنوان ( به6) درمدل در جداگانه طور به کاری، محافظه و غیرعادی درگردش سرمایه

مي شود. گرفته نظر

فرضیه ها آزمون نتایج داده های توصیفی آمار ابتدا اطالعات، تحلیل و تجزیه منظور به

و مرکزی شاخص های1 نگاره در و گردید محاسبه بررسی تحت است. شده ارايه پراکندگی

توصیفیی . جدول آماره ها1نگاره آماری کمیت

انحرافمیانگینمتغیرکوچکترینبزرگترینمعیار

WCAC0.011880.023880.19960.001231

AWCA2926017168.041169509159535-

CONSERVATISM0.139-5.02714.4718.7-

PRICE8844.398452.4443106.31300.13

EPS1316.799901.9554014.13185.63BE2302.31615.5214640.47205.707

EVAR0.358212.44822.8462.399-DE39.078197.331747.170.12028K0.140240.095610.53670.00108

Log (asset)5.5290.580174.52477.5532BM0.44483.66292.3690.0174

قابلیت به مربوط معیارهای ابتدا دوم و اول فرضیه آزمون برای کیفی ویژگی اساس بر پرتفوی دو وسپس شده محاسبه اتکاء،

متغیره چند رگرسیون و مي گردد تشکیل پایین و باال اتکاء قابلیت دو هرERC سپس و مي شود انجام پرتفوی دو هر ( برای4) مدل

مي گیرد. قرار مقایسه مورد رگرسیونها این پرتفوی شده داده نشان4و3،2 نگاره های در آزمونها این از حاصل نتایجاست.

باال اتکاء باقابلیت شرکتهای پرتفوی آزمون . جدول2 نگاره

tp-value آمارهضریبمتغیر

CONSTANT1315.490.9070.369

EPS11.11513.2470.000

BE2.407-3.431-0.001

EPS*DE0.016-0.205-0.838

EPS*EVAR0.181-2.624-0.012

R20.874آماره F83.136

Adj-R20.836p-value0.000

1.5 Durbin Watson=

Page 10: ahmadpour 1

20 1388 زمستان ،58 شماره ،16 دوره حسابرسي، و حسابداري بررسيهاي

شرکتهای پرتفوی بر را4 مدل برآورد نتایج که2 نگاره در F استاندارد جدول آماره ازF مي دهد نشان باالسود اتکاء باقابلیت

تايید مدل بودن خطی فرض و است باالتر درصد یک سطح در دار % معنا99سطح در شده برآورد رگرسیون مدل شده،درنتیجه

مي دهد نشان رگرسیون، مدل شده تعدیلR2 وR2 همچنین و بوده و است گرفته صورت مطلوبی بسیار نحو به مدل برازش که

بین همبستگی عدم نیز1.5 عدد با واتسن دوربین مقدار همچنینمي دهد. نشان را خطا ها

EPS، BVE متغیر های ضرایب که مي دهد نشانt آزمون بررسی استاندارد جدول آماره از آنهاt زیرا مي باشد دار معناEPS*EVAR وtو مي باشد باالتر ERCضریب مي باشد ما نظر مورد متغیر که(EPS)

=0فرض مي توانt آماره به توجه با که مي باشد11.115 با برابرβبا آمده دست به مقدار نتیجه نمود. در رد % اطمینان99 با را

مي باشد. دار معنا % اطمینان99

Page 11: ahmadpour 1

19 ... ارزیابی در اطالعات اتکاء قابلیت کیفی ویژگی بررسی

پایینهای باقابلیت اتکاء . جدول آزمون پرتفوی شرکت 3نگاره

tp-value آمارهضریبمتغیر

CONSTANT1796.562.6940.011

EPS4.3726.0270.000

BE0.302-2.174-0.037

EPS*DE0.0340.4280.627

EPS*EVAR0.3740.3670.716

R20.784آماره F29.105

Adj-R20.757p-value0.000

1.9Durbin Watson=

با شرکتهای پرتفوی بر را4 مدل برآورد نتایج که3 نگاره در جدول آماره ازF آماره مي دهد نشان سود پایین اتکاء قابلیت

بودن خطی فرض و است باالتر درصد یک سطح درF استانداردسطح در شده برآورد رگرسیون مدل شده،درنتیجه تايید مدل رگرسیون، مدل شده تعدیلR2 وR2 همچنین و بوده دار % معنا99

گرفته صورت مطلوبی بسیار نحو به مدل برازش که مي دهد نشان عدم نیز1.911 عدد با واتسن دوربین مقدار همچنین و است

نشانt آزمون مي دهد. بررسی نشان را خطا ها بین همبستگی معنا ثابت متغیر ضریب وEPS، BVE متغیر های ضرایب که مي دهد

و مي باشد باالترt استاندارد جدول آماره از آنهاt زیرا مي باشد دارERCضریب مي باشد ما نظر مورد متغیر که(EPSبرابر ) 4.372 با

%99 با راβ= 0فرض مي توانt آماره به توجه با که مي باشد % اطمینان99 با آمده دست به مقدار نتیجه نمود. در رد اطمینان

مي باشد. دار معنا

Page 12: ahmadpour 1

20 1388 زمستان ،58 شماره ،16 دوره حسابرسي، و حسابداري بررسيهاي

پرتفوی جدول مقایسه دو .4نگاره

پایین اتکاء باقابلیت پرتفویباال اتکاء باقابلیت پرتفوی

tp-valueآمارهضریبtp-valueآمارهضریبمتغیر

CONSTANT1315.40.9070.3691315.490.9070.369

EPS11.11513.2470.00011.11513.240.000

BE2.407-3.431-0.0012.407-3.431-0.001

EPS*DE0.016-0.205-0.8380.016-0.205-0.838

EPS*EVAR0.181-2.624-0.0120.181-2.624-0.012

R20.8740.784

Adj-R20.8360.757

درERC ضریب مي شود مشاهده4 نگاره در که همانطور باقابلیت شرکتهای پرتفوی از بیشتر باال اتکاء قابلیت با پرتفوی

از– R2) سود توضیحی قدرت همچنین و مي باشد پایین اتکاء از بیشتر باال اتکاء باقابلیت پرتفوی سود( در و قیمت رگرسیون

دوم و اول فرضیه نتیجه مي باشد. در پایین اتکاء باقابلیت پرتفویمي شود. پذیرفته تحقیق

داده نشان7و6،5 نگاره های در سوم فرضیه آزمون های نتایج (،6) مدل متغیره چند رگرسیون شد گفته که است.همانطور شده 5 نگاره شد. در انجام جداگانه صورت به متغیر سه هر برای

شده داده نشان سرمایه هزینه و تعهدی اقالم کیفیت بین ارتباط سطح در مدل برازش نیکویی که مي دهد نشانF است. آماره

دار معنا شده برآورد مدل نتیجه در بوده دار معنا % اطمینان99 واتسون دوربین و مي شود پذیرفته مدل بودن خطی فرض و بوده

مي باشد. و خطا ها همبستگی عدم از حاکی2.308 مقدار با مدل تعیین ضریب و همبستگی ضریبp-value به توجه با همچنین

مي باشد. دار معنا

Page 13: ahmadpour 1

19 ... ارزیابی در اطالعات اتکاء قابلیت کیفی ویژگی بررسی

سرمایه آزمون کیفیت اقالم تعهدی و هزینه .5نگارهtp-value آمارهضریبمتغیر

CONSTANT0.4094.6940.000

SIZE0.059-4.6150.000

BM0.1123.874-0.000

WACA0.8941.3300.187

R20.314آماره F13.139

Adj-R20.290p-value0.000

2.279 Durbin Watson=

می0.894 برابر مي باشد ما نظر مورد کهWACA ضریب اما برابر نظر مورد ضریب اینکه احتمال آنp-value به توجه با که باشد هزینه که نمود بیان مي توان نتیجه مي شود.در تأیید باشد صفر

ندارد. ارتباط تعهدی اقالم کیفیت با سرمایه

. آزمون تعهدات سرمایه درگردش غیر عادی و هزینه سرمایه6نگاره

tp-value آمارهضریبمتغیر

CONSTANT0.4450.0850.000

SIZE0.064-0.0000.000

BM0.1070.0240.000

AWCA1.070.0150.039

R20.334آماره F14.390

Adj-R20.311p-value0.000

2.179 Durbin Watson=

Page 14: ahmadpour 1

20 1388 زمستان ،58 شماره ،16 دوره حسابرسي، و حسابداري بررسيهاي

در سرمایه تعهدات و سرمایه هزینه بین ارتباط6 نگاره در مشاهده که گونه است. همان شده داده نشان عادی غیر گردش

سطح در مدل برازش نیکویی که مي دهد نشانF آماره مي شود، دار معنا شده برآورد مدل نتیجه در بوده دار معنا % اطمینان99

توجه با همچنین و مي شود پذیرفته مدل بودن خطی فرض و بوده دار معنا مدل تعیین ضریب و همبستگی ضریب آنp-value به

عدم از حاکی2.176 مقدار با واتسون مي باشد. دوربینمي باشد. خطا ها همبستگی

آنp-value که مي باشدAWCA، 1.1 ضریب ضرایب، قسمت در و عالمت و مي باشد آمده دست به ضریب بودن دار معنا نشانه نیز

سرمایه هزینه با آن مستقیم ارتباط نشانه معیار این مثبتمي باشد.

سرمايه هزينه و کاری محافظه معیار بین ارتباط7 نگاره در جدول آماره از التر با کهF آماره با توجه با و است شده داده نشان

% اطمینان99 سطح در مدل برازش نیکویی مي باشد استاندارد و همبستگی ضریب ،p-value به توجه با همچنین و بوده دار معنا

نیز واتسون دوربین عدد و مي باشد دار معنا مدل تعیین ضریبمي باشد. خطاها بین همبستگی عدم از حاکی

سرمایههزینه . آزمون معیار محافظه کاری و 8نگاره tp-value آمارهضریبمتغیر

CONSTANT0.0441.5510.124

SIZE0.0194.0600.000

BM0.1022.1920.031

CONSERVATISM0.0151.493-0.140

R20.222آماره F8.164

Adj-R20.195p-value0.000

2.168 Durbin Watson=

Page 15: ahmadpour 1

19 ... ارزیابی در اطالعات اتکاء قابلیت کیفی ویژگی بررسی

معیار ضریب که مي گردد مالحظه شده ارايه ضرایب به توجه با و باشد نمی نیز دار معنا آن،t آماره به توجه با کاری محافظه

( راβ= 0باشد) صفر با برابر متغیر این ضریب اینکه فرض متغیر ارتباط عدم شده انجام آزمون با نتیجه در پذیرفت مي توان

مي شود. پذیرفته سرمایه هزینه کاری(با )محافظه نظر مورد معیار)تعهدات یک با تنها سرمایه هزینه ارتباط اینکه به توجه با

قابلیت برای شده ارايه معیار سه عادی( از غیر گردش در سرمایه با سرمایه هزینه بین ارتباط توان نمی شد اثبات اطالعات اتکاء

توجه با دوم فرضیه نتیجه در پذیرفت را اتکاء قابلیت کیفی ویژگی ارتباط سرمایه هزینه با بودن اتکاء قابل معیار های اکثر اینکه به

مي شود. رد نداشتند،

نتایج تحلیل اتکاء(در سود)قابلیت کیفیت اجزاء از یکی ارزیابی تحقیق این در

گرفت. برای قرار بررسی مورد گذاران سرمایه گیری تصمیم اقالم برآورد معیار از اتکاء قابلیت کیفی ویژگی کردن کاربردی

معیار از همچنین و غیرعادی تعهدات گردش در سرمایه و تعهدی آزمون از حاصل است. نتایج شده استفاده کاری محافظه

پرتفوی در سود واکنش ضریب که داد نشان دوم و اول فرضیه های به نسبت اطالعات اتکاء قابلیت بر باال سود کیفیت با شرکتهای

پایین( بیشتر اتکاء پایین)قابلیت سود کیفیت با شرکتهای پرتفوی نتایج مطابق دوم و اول فرضیه های آزمون از حاصل نتایج که است

هر تاثیر بر ( مبني1387احمدي) و احمدپور ( و2006باروآ) تحقیق بودن( بر اتکاء قابل و بودن )مربوط اطالعات کیفی ویژگی دو

کیفیت افزایش دیگر عبارت مي باشد. به شرکتها، سود کیفیت بازار فعاالن و ذینفعان دراختیار را سودمندتری اطالعات سود،

ارتباط بررسی به که تحقيق سوم مي دهد. فرضيه قرار سرمایه اتکاء قابلیت کیفی ویژگی و عادی سهام سرمایه هزینه بین

تایید مورد است پرداخته تهران بهادار اوراق بورس در اطالعات عدم بر ( مبنی2006باروآ) تحقیق با مطابق که نگرفت قرار

تعهدی اقالم کیفیت و کاری محافظه معیار با سرمایه هزینه ارتباط ( همخوانی1385) همکاران و کردستانی تحقیق با ولی باشد نمی

مي توان شده، انجام آزمون هاي به توجه با نتایج تحلیل دارد. در از یکی عنوان به بودن اتكاء قابل کیفی ویژگی که نمود اظهار

مطلوبیت تواند نمی تنهایی به اطالعات کیفی ویژگی های تحقیق به توجه با نماید حاصل زمینه ها تمامی در را تصمیم گیری

دو هر بررسی به ( که1387احمدي) و احمدپور ( و2006باروآ) برای که نمود بیان مي توان پرداختند اطالعات کیفی ویژگی جنبه ویژگی های تمامی باید زمینه ها، تمامی در گیری تصمیم مندی سود

Page 16: ahmadpour 1

20 1388 زمستان ،58 شماره ،16 دوره حسابرسي، و حسابداري بررسيهاي

نظر مد و... را بودن مقایسه قابل بودن، مربوط جمله از کیفی نمی اطالعات كيفي ویژگی ازاجزای یکی وجود تنها و داد قرار صورتهای از کنندگان استفاده گیری تصیم در زیادی تاثیر تواندباشد. داشته مالی

پیشنهادات پیشنهاد شده انجام تحلیل های و آمده دست به نتایج به توجه با

: مي شود استاندارد های تدوین به مالی حسابداری استانداردهای ( هیئت1

رعایت آن راستای در اطالعات کیفی ویژگی های که نماید مبادرت و کیفی ویژگی های کاهش امکان که استانداردهایی برای گردد. و

شود. قايل کنترل هایی مي آورد فراهم را سود دستکاری تر کامل افشای و بیشتر اطالعات تشریح و تبیین ( ضرورت2

منظور به حسابداری، سود محاسبه برای گرفته بکار روشهای درجهت مالی صورتهای این از کنندگان استفاده به دهی اطمیناناطمینان. قابل اطالعات به دستیابی

تحقیق محدودیت های تعبیر در و داشته وجود تحقیق اجرای در که محدودیتهایی از برخی

شرح به گیرند قرار نظر مد باید آن تعمیم قابلیت و نتایج تفسیر ومي باشد: زیر

نشده تعدیل تورم آثار بواسطه مالی صورت های اقالم.1 نتایج بر مي تواند اقالم ای مقایسه قابلیت کیفیت لذا است، همراه محدودیت هایی با را نتایج تعمیم و گذارد اثر تحقیقسازد.

نمونه ها کردن محدود باعث اطالعات تمامی به دسترسی.2 اين احتمالي ي هامحدوديت از ديگر يكي واین است شده

تحت را آمده بدست نتايج تعميم امكان كه باشدمي تحقيق.مي دهد قرار تأثير

Page 17: ahmadpour 1

19 ... ارزیابی در اطالعات اتکاء قابلیت کیفی ویژگی بررسی

منابع

از "اس��تفاده (،1387احم��د،) احم��دی، و احم��د پ��ور، احم��د.1 ش��رکتها"، س��ود کیفیت ارزی��ابی در اطالع��ات کیفی ویژگی ه��ای3 ،52 ش حسابرسی، و حسابداری بررسی های

ب��ازده ب��ا س��ود کیفیت "برس��ی (،1385) ش��اهپور اس��ماعیلی،.2 طب��ا عالم��ه دانش��گاه ارشد، کارشناسی دوره نامه پایان سهام"، طبایی

ارتب��اط ( " بررسی1384) امین، ناظمی، و الله شکر خواجوی،.3 در تعه��دی ارق��ام نقش بر تاکید با سهام بازده و سود کیفیت بین

و حس���ابداری بررس���ی های ته���ران"، به���ادار اوراق ب���ورس60 – 37 ،40 حسابرسی،

از برخی ( " بررسی1386امیر،) مجدی، و غالمرضا کردستانی،.4 بررس��ی های س��رمایه"، هزین��ه ب��ا اطالع��ات کیفی ویژگی ه��ای85 ،48ش. حسابررسی، و حسابداری

(1385) مه���دی، حی���دری، و امین ن���اظمی، و ای���رج ن���وروش،.5 اقالم ب��رآورد خطای نقش بر تاکید با سود و تعهدی اقالم "کیفیت.160–135 ،43حسابرسی، و حسابداری بررسی های تعهدی"،

6. Aloke Ghosh & Zhaoyang Gu & Prem C. Jain. (2009)" Sustained earning and revenue growth, earning quality, and earning response. Coefficient" SSRN Website.

7. Barth M. W.Beaver and W.Landsman,(2001)," The relevance of the value relevance literature for financial accounting standard setting: Another view" , journal of accounting and economics , No.31, pp 77-104

8. Barua , A(2006) , " Using the FASB’ s qualitative characteristics in earning quality measu ", ProQuest Information and Learning Company , UMI Number : 320814.

9. Dechow, P. Dichew,(2002) , " The quality of accruals andearning : The role of accrual estimation errors" The Accounting Review, No.77, pp.35-59.

10. Jennifer, Francis& Ryan , Lafond& Per , Olsson & Katherine, Schipper, (2003) " Cost capital and earning attributes " Duke University of Wisconsin , Working paper.

11. Mikhail , B. , Walther and H. willis, (1999) " Dividend change and earning quality" SSRN Website.

Page 18: ahmadpour 1

20 1388 زمستان ،58 شماره ،16 دوره حسابرسي، و حسابداري بررسيهاي

12. Watts, R.L., (2003a), " Conservatism in Accounting Part. I:Explanationsand Implications", Accounting Horizons 207-221.