Ahmed Cevdet Pasha

8/3/2019 Ahmed Cevdet Pasha

1/582


2/582

A H M E D C E V D E T P A A

(K sa s- E n b i y a v e T e v r i h - i H u l e f )

P E Y G A M B E R L E Rv e

H A L F E L E R T A R H EKSKSZ 1. ve 2. .CLD BRARADA

Sadeletiren ve Baskya Hazrlayan:

Metn Muhsin BOZKURT Atatrk niversitesi Edebiyat Fakltesi

(Osmanlca okutman)

nsz - Takriz:

AHMED DAVUDOLU

Yksek slm Enstits Eski Mdr

LE TAYINLARI

Beyazsaray Kitaplar ars No: 14

Beyazt - stanbul

Tel: 22 99 94


3/582

AHMED CEVDET PAA ve ESER HAKKINDA

Takriz ve Takdim AHMED DAVUDOLU

Yksek slm Enstits Eski Mdr

Zamanmzn, her trl metih senaya gerekten lyk, slm ve iman

llerine samimiyetle sdk, ilmiyle mil, cesaret-i slmiyesi ve ahlk-

hamidiyesiylc kmil, bihakkn fzl limlerinden, stanbul Yksek slm

Enstits Eski Muallimi sdd Ahmed Davudolu Hocamzn bu eserin

msveddelerini tetkik ve tetebbu' buyurduktan sonra ltfettikleri takriz ve takdim yazsdr,.

Ahmed Cevdet Paa (Hicr 1238) de Bulgaristan'n Tuna vilyetine bal Lofa kasabasnda domutur. Ad Ahmed olup Cevdet lkabn sonradan almtr. lk tahsilini kendi kasabasnda yapm;azimli, gayretli ve alkanl ile tez zamanda hocalarnn dikkatiniekmitir. 17 yanda tahsilini ilerletmesi iin ebeveyni tarafndan stanbul'a gnderildi. stanbul'da gzide hocalardan dersler ald. 22 yanda kad oldu. Bir mddet sonra bu kadlk grevinden ayrlaraks

tanbul camilerinde dersimlk grevine geti. Daha sonra siyas hayata atld. Dar'l-Muallimine mdr tyin edildi.

1851'de Osmanl Akademisine asl za seildi. 1854'de Tarih-iCevdet nmyla hrete ermi olan kymetli eserini yaynlad.

1866'da ilmiye snfndan vezirlie geti. lk defa Haleb vilyetine vi tyin edildi. Bu izahlardan anlalyor ki, Ahmed Cevdet Paa birok faydal iler grmtr.

Maarif, Dahiliye, Ticaret ve Adliye Vekletleri gibi kymetli grevlerde bulunan Ahmed Cevdet Paa milletimize ok deerli hizmet-


4/582

6 PEYGAMBERLER VE HALFELER TARH (Cilt: 1)

lerde bulunmu olan byk ahsiyetlerden biridir. Kendisine verilen

grevleri hakkaniyet llerinde if etmi, zeks, ilmi, cesareti ileherkesi kendisine hayran brakmtr.

Eserleri arasnda Tarih-i Cevdet, Ksas- Enbiya ve Tevrih-iHulef, Tezkir-i Cevdet, Mruzt, Mukaddime-i bn-i Haldun,Necelle-i Ahkm Adliye, Kavaid-i Osmaniye, Belgat- Osmaniye, Divane-i Cevdet, Mi'yar- Sedat, Asar- ahd-i Hamidi veHlsat'l-beyn f te'lifi'l-Kur'an mehurdur.

MerhumAbmed Cevdet Paa hakknda ksaca bilgi verdikten sonra Ksas- Enbiya ve Tevrih-i Hulef adl kymetli eserinin Erzurumniversitesi Osmanlca okutman muhterem Muhsin Boskurt tarafndan herkesin anlayaca bir dille sadeletirildiini grdmve okmemnun oldum. Bilhassa Peygamberler tarihi hakknda bunun kadar

derli toplu bir eser yazldn bilmiyorum.

Sayn M. Muhsin Bozkurt bu eseri sadeletirmekle genlerimize byk bir hizmette bulunmutur. Kendisini ve eseri basmak ltfunda bulunan ile Yaynevi sahibi smet Celep'i candan tebrik eder, btngenlerimizin bu faydal eserden feyizyp olmalarn dilerim.

AHMED DAVUDOLU

Cmi'I-Ezher eriat Fakltesi mezuna,

Yksek islm Enstits Eski Mdr ve

Arap Dili ve Edebiyat Muallimi


5/582

B R N C B L M

Peygamberler Tarihi

d e m ( a . s . ) m k s s a s

Yce Allah, lemi yoktan var etti ve d e m'i topraktan yaratt. Sonra dem'in cesedine ruh verdi ve "Ona secde ediniz" diyemeleklere buyurdu.

Meleklerin hepsi Hz. dem'e secde eyledi. Fakat blis, byklk taslamas ve kskanlndan dolay secde etmedi. Bunun iin,Hakk'm huzurundan kovuldu ve lanetlendi ve kendisine "eytan- Ra-cm = Talanan eytan" denildi. O da dem'e dman oldu. Ondansonra, Yce Allah, Havva'y yaratt ve Hz. dem'e e etti.

kisini de, yce Allah, Cennet'e koyarak "Yiyiniz, iiniz fakatu aaca yaklamaynz" dedi.

eytan ise bir yolunu bularak Cennet'e girdi ve dem ve Havva'nn yanma vard ve onlara kuruntu verdi: "Rabbiniz, sizi o aatanniin yasaklad biliyor musunuz? Eer siz ondan yerseniz, artk siziniin lm olmaz! Sonsuz olarak Cennet'te kalrsnz!.." diyerek, nceHavva'y ve onun aracliyle dem'i aldatp ikisine de, o aacn yemiinden yedirdi.

Bunun zerine yce Allah, ikisini de Cennet'ten kard ve yeryzne indirdi. dem, H i n d tarafna, Havva ise Ci d d e 'ye dt.

dem ok alad. Yce Allah'a yalvard. Sonunda ulu Allah tv besini kabul buyurdu: "Mekke tarafna git" diye vahiy gnderdi. Adem (a.s.) da oraya gidip, Havva anamz ile bulutu. Ondan sonradier insanlar onlardan redi. Pek ok kavimler ve snf snf insanlar tredi.

eytan'm da soyu oald. dem'in ocuk ve torunlarn azdrmakla urat.

Hz. dem'in lmnden sonra peygamberlik, olu t (a.s.) ageldi. Yce Allah'dan ona elli sayfa indi. K b e 'yi ilk nce tatanyapan odur.


6/582


d r i s ( a . s . ) n k s s a s

Hz. t'ten sonra peygamberlik tdrs (a.s.) a geldi. Ona daotuz sayfa gnderildi.

nce kalemile yaz yazan ve elbise diken odur. Ondan evvel dem-oullar hayvan derisi giyerdi.

tdrs (a.s.) a gklerin srlar almt. Sonunda yce Allah, onudiriyken ge kaldrd.

N uh ( a . s . ) n k s s a s

Hz. tdrs ge ekildikten sonra, demoullar doru yoldan ayrldlar, putlara tapar oldular. Yce Allah onlara Nuh (a.s.) gnderdi.

Hz. Nuh, nice yllar kavmini Allah'n birliine ard. Yalnz oullar Sm, Hm ve Yafes ile hanmlar ve dier pek az kimseler inanp, bakalar kulak asmad. Ym adndaki olu bile inanmad.

Nuh (a.s.), kavmine t verdike, onlar, ona ez ve cefa ederler,alay ve hakarette bulunurlard.

En sonunda mitsizlie dt ve onlara kt duada bulundu.Duas kabul oldu. "Gemi yap" diye Allah katndan vahiy geldi.

Hz. Nuh krda ve sudan uzak bir yerde gemi yapmaya balad.Kavmi oradan geerken onunla elenirlerdi: "Peygamber idin, dlgeroldun" derlerdi. O da "Gn gelir, biz de sizinle eleniriz" derdi.

Gemi bitti, tufan iaretleri grnd. Hz. Nuh, kendisine inananlarla gemiye bindi. Her eit hayvandan birer ift ald.

Her taraftan su yrd. Hz. Nuh, olu Ym' da gemiye ard."Ben daa kar kurtulurum" diyerek gemiye girmedi. "Bugn Allah'n acmasndan baka snacak yer yoktur" diye Hz. Nuh t verirken araya bir dalga girdi, Ym bouldu.

Babalk bu ya, Hz. Nuh zld. Ne ki, yce Allah, btn Allah'a

ortak koanlarm boulmasn demiti. Ym da Allah'a ortak kotuundan onlara katld.

Tufan her yan kaplad. Sular dalar at. Yeryzndeki insanlar, hayvanlar hep bouldu.

te byle bir ortamda Nuh'un gemisi, dalar gibi byk dalgalar arasnda yzd durdu.

Aynen bu ekilde tufan'm hkm alt ay kadar srd. Sonra Allah'n emriyle yamurlarn arkas kesildi, sular ekildi.

Gemi C d dann zerine oturdu; gemidekiler kurtuldu. lem, bir baka lem oldu.


7/582

HU D, SALH VE BRAHM ALEYHMSSELMIN KISSALARI ,

Ondan sonra insanlar, Hz. Nuh'un olundan redi. Onun iinNuh (a.s.) a "kinci dem" denildi.

Arap, ranla ve Rum'un babas Sm; Sudan halknn babas Hm; Trk kabilelerinin babas Yafes'dir.

demoullar byle byk bir bel grmken, sonra yine azttlar, yollarn sapttlar. Allah'n birliini unuttular, putlara taptlar*

H u d ( a . s . ) m k s s a s

Tfan'dan sonra Yemen lkesinde "Hadramut" yaknnda

"Ahkaf" denilen yerde "Ad" kavmi ortaya kt.O yreyi bayndr yapp enlettiler, gzel gzel,yapar diktiler -

Fakat doru yoldan saptlar, putlara taptlar.

Yce Allah onlara Hud (a.s.) gnderdi. lerinden pek azinand. Geri kalan Allah'a ortak kotular, sapklkta kaldlar.

Ulu Allah onlar sert bir yel ile yoketti. Hz. Hud'la ona inananlar, bir yere ekilip kurtuldular.

S a l i h ( a . s . ) j n k s s a s

Ad kavminden sonra am ile Hicaz arasnda "Hicr" denilen

yerde "S e mu d" kavmi tredi.Onlar da dalar deldiler, talar oydular, ok salam evler yap

tlar. Ne yazk ki doru yoldan saptlar.

Yce Allah onlara Sal ih (a.s.) gnderdi. O da kavmine byk mucizeler gsterdi. lerinden pak az inand. ou inanmayarak Allah' tanmadlar, sapklkta kaldlar.

En sonunda gkten rktc bir ses geldi, hepsi ld. Hz. Salih'leona inananlar Mekke'ye varp, orada Allah'a kulluk eder oldul ar .

b r a h i m ( a . s . ) n k s s a s

Nuh (a.s.) m evld, nce Irak'da yerlemiler, Frat nehrine yakn bir yerde B b i 1 ehrini kurmulard.

Sonra ilerinden bir ksm ayrlp Dicle kenarnda, imdi Musuldediimiz ehrin kar yakasnda Ninova ehrini yapmlard.

Babil'in eskidenberi halk olan Nabt kavmi Sryani diliyle konuurdu. ok zaman Babil'i baehir yapp, oradan her tarafahkmederdi.

Sonra Ninova'da ortaya kan A s u r devleti stn geldi ve Ni-nova'y baehir yaptlar. Babil de oraya baland.


8/582

1 0 PEYGAMBERLER VE HALFELER TARH (Cilt: 1)

Sonradan Babil'de Keldanl'lar kuvvetlenmi, Nabt kavminin ilim ve kltrne miras olmutur.

Babil halk arasmda "Sabi e" dini ortaya kmt ki, yldzlara taparlard. Yce Allah onlara brahim (a.s.) gnderdi. Ona yirmisayfa indirdi.

Hz. brahim, kavmini Allah'n birliine ard, nanmadklarndan baka, Babil hkmdar Nemrud onu atee att.

Allah saklad, ate yakmad. brahim (a.s.) kurtuldu. Bzlar bumucizeyi grp ona inand.

Hz. brahim inananlarla beraber am'a g etti. Msr'a gitti. Sonra K e n ' n iline geldi, orada yerleti.

L t ( a . s . ) n k s s a s

Hz. brahim'in kardei Haran olu Lt (a.s.) ki, onunla

beraber Babil'den m yakasna gemiti. Sedm blgesine pey

gamber olarak gnderildi.

Bura halk ise, Allah' tanmayan, byk gnahlar ileyen kimse

lerdi. Yolsuz giderlerdi. Hi bir topluluun yapmad fuhular ya

parlard.

Hz. Lt, onlar doru yola ard; dinlemediler. ok t verdi;kabul etmediler.

Yce Allah da balarna ta yadrd. Depremle kylerinin altmstne getirdi.

Hepsi ldler. Yalnz Lt (a.s.), ev halkyle geceleyin ilerinden

kp kurtuldu.

s m a i l v e s h a k ( a . s . ) n k s s a l a r

Hz. brahim'in hanm S r e 'nin ocuu olmazd. Bu yzdenHcer adndaki cariyeyi kocasna balad. Ondan smai l (a.s.) dodu.

Bundan dolay Sre, ok zld. Yce Allah da ona acd. hti

yarlk zamannda shak (a.s.) dourdu.

Sonra Hcer ile olu smail'i kskand ve "Bu yerden rak olsunlar" diye ayak diretti.

brahim (a.s.) aresiz kald. Hemen Hcer'le smail'i alarak Mekke'ye gtrp brakt. "Crhm" kabileleri o zaman Mekke ya-kmmdaydlar. Hz. smail, onlarla oturup kalkt. Onlardan kz ald. Oniki ocuu oldu. Bundandr ki, Crhm kabilelerinden bzlar gelipMekke'de yerlemilerdir.

Sonra Allah'n emriyle Hz. brahim, Mekke'ye gitti. Hz. smail ile birlikte Kabe'yi yeniden yapt.


9/582

YAKUB VE YUSUF ALEYHMSSELMIN KISSALARI 11

smail (a.s.) Yemen kabilelerine ve A m 1 i k a 'ya peygamberoldu. Ki o zaman Amlika kabileleri Arap yarmadas'nm amtaraflarnda yayorlard.

Sonra Hz. smail'in oullar, torunlar oald. Etrafa yayld.,Nereye vardlarsa stn geldiler. Amlika'y o memleketten srp kardlar.

Hz. brahimlnce yerine shak (a.s.) geti. O'nun iki olu oldu.Biri "A y s" teki "Yaku b" du.

Ays, amcas smail (a.s.) mkzn ald. Ondan ok ocuu oldu.Onlar da oaldlar. m tarafna sahip oldular.

Hz. Yakub ise babas shak (a.s.) lnce, yerine geti. Peygamberoldu. Babasnn yurdu Ken'n ilind-3kald. Burada ocuk ve torunlaroald.

Yakub (a.s.) n taklm ad " s r a i 1" di. Bu yzden oullarna ve torunlarna "I s r a i 1 o u 11 a ar " denildi.

Y a k u b v e Y u s u f ( a . s . ) n k s s a l a r

Hz. Yakub 'un oniki olu vard. lerinden Yusuf'u hepsinden ok severdi. Yusuf, bir rya grp babasna anlatt: "Grdmki: Onbir yldz, gne ve ay bana secde ettiler" dedi.

Yakub (a.s.) anlad ki: Onbir yldz, Yusuf'un onbir kardeineiarettir ve yce Allah, onu kardelerine stn klacaktr. "Oulca-zm! Bu ryan kardelerine syleme. nk eytan insana dmandr. Belki kardelerine kuruntu verir ve kalblerine kskanlk drr.Sonra sana bir hle yaparlar. Ulu Allah, sana peygamberlik ve bykdevlet verecek" dedi ve Yusuf'a daha ok sevgi besledi.

Yusuf'un byk kardeleri onu kskandlar. Hileyle kra gtrp bir kuyuya attlar. Geri dnerek "Yusuf'u kurt yedi" diye babalarmayalan sylediler.

Sonra ilerinden birisi Yusuf'a yemek gtrmt. Bir de ne grsn. Kuyu bana bir kervan gelmi, Yusuf, kuyudan karlm. Hemen dnp kardelerine haber verdi. Doru oraya gittiler. "Bu bizim

klemizdi kat" diyerek pazarlk ettiler. Pek ucuza Yusuf'u sattlar. Yusuf o zaman onsekiz yandayd. Kardelerinden korkup sustu.

Allah'a snarak kervana katlp gitti. Meer kervan Msr'a gidiyormu. Yusuf da beraberce Msr'a ulat. "A z i z" yani Msr hkmdarnn Mliye Vekili onu satn ald.

Yusuf'un gzellikte ei, benzeri yoktu. Akl, zek ve baarmadayatlarndan stnd. Yznde nur parldard. Byk bir adam olaca yznden, gznden belliydi.

Aziz'in ocuu olmazd. Yusuf'un tavr ve hareketini beendi, onu


10/582


sevdi. O kadar ki "O'na ikramet ve deer ver" diye hamm "Z e 1 i -

h a" y (*) uyard.

Sonra Yusuf, bir iftiraya urad. Hi suu yokken zindana konuldu.

Rastgele Yusuf'la beraber iki kle daha zindana girdi. Birisi Msr hkmdarnn erbetisi, br ekmekisiydi. Bir rya grmler;yorumunu Yusuf'tan sormulard. Yusuf biraz din sohbeti edip, t verdikten sonra, onlar Allah'n birliine ard. Daha sonra: "Ey zindan arkadalar! Biriniz kp efendisine iki sunucu olacak, dierinizaslacak!.. te ryalarnzn yorumu budur" demi; erbetiye: "Efendinin yannda beni hatrla" diyerek, hapisten kurtulmas iin, yar

dmc olmasn istemiti.Ryalar aynen Yusuf'un yorumladn ekilde kt. erbetizindandan kp eskisi gibi, Msr hkmdarna, iilecek eylerin sunuculuunu yapt. Ekmeki de zindandan karlp asld.

Ama Yusuf'un ricas erbetinin hatrndan kt. Uzun yllar gelip geti. Yusuf'un durumunu Msr hkmdarna syliyemedi.

Gerektiinde kuldan yardmistemek kt bir ey deildir. Fakatpeygamberlerin nma yakmaz bir harekettir.

Yusuf gibi anl bir peygamberin her iini Allah'a brakmas, hermuradn Allah'dan istemesi gerekirken; erbetiden yardmc olmasn dilemesi ve hkmdardan yardm ummas, yedi sene zindanda kalmasna sebeb olmutur.

Sonunda Msr hkmdar bir rya grm; tbircilerinden mnsn sormu "Bu, bir kark d'dr, yani yalanc ryadr. Bylekark ryalarn tbiri yoktur" demiler.

tte o zaman erbetinin hatrna Yusuf gelmi "Durunuz, bensize bu ryay tbir ettireyim" deyip zindana gitmi. Yusuf'u grphkmdarn ryasn anlatm, yorumunu rica etmi.

Yusuf da tbir ederek demi ki: "Yedi sene bolluk olacak. Bitiiniz ekinlerden yiyeceiniz kadarn alp, kalann baaklarnda braknz. Sonra yedi sene ktlk olacak. Evvelki yedi sene iinde biriktirmi olacanz zahireleri yersiniz. Ondan sonra yine bolluk olur."

erbeti dnp bu yorumu hkmdara anlatt. Hkmdar da "Oahs bana getirin. Onu hizmetimde alkoyacam" dedi. Bunun ze

rine Yusuf (a.s.) zindandan kt ve hkmdarla grp konutu.Hkmdar, akl ve zeksna bakp ok beendi. te bu srada Aziz ldnden, yerine Yusuf'u mliye bakan yapt. Onu kendisine vezirseti. Zeliha'y da Yusuf'a nikahlad.

Zeliha bir hkmdar kz ve gzeller gzeliydi. Hz. Yusuf'un ondan Ef ryim ve Men adlarnda iki oluyla Rahmetadnda bir kz oldu.

(*) Bu kelimeyi Araplar "Zeliha"; iranllar "ZSIeyha"; Trk halk ise "ZUfca"

diye okurlar.


11/582


Hz. Yusuf Msr'da ekip-bimeyi oaltt. Yedi yl boyunca pekokzahireyi ambarlarda biriktirdi.

Soma ktlk, pahallk seneleri geldi att. Tamyedi yl srd. Msr'dan baka am tarafnda bile ktlk, pahallk vard.

Msr'n devlet ambarlarndan baka bir yerde tahl bulunmaz oldu. Herkes varn younu verip tahl alrd. Msr hazneleri para iledoldu.

Herkese istedii kadar zahire verilse, birtakm agzller lzumundan fazla tahl alp, ok daha pahal satmak iin saklayp da biraz daha fiyatn ykselmesine sebeb olurlar diye Hz. Yusuf, tahl mev-cd nfusa gre verirdi.

te o srada, Ysuf'un kardeleri de Ken'n ilinden kalkp tahl

almak iin Msr'a gitmek zorunda kalmlard. Ykub (a.s.) ise Ysuf'dan ayrlal alar, hasret ateiyle cierini dalard.

Kk olu Bnyami n dier kardelerinden daha ok Yusuf'a benzerdi. Hz. Yakub onu Ysuf'un yerine koyup biraz olsun avunurdu.

Bu sebebden Yakub (a.s.) Bnymin'i yannda alkoyup, dier onolunu tahl getirmeleri iin Msr'a gnderdi. On karde Msr'a vardlar. Ysuf'un huzuruna girdiler. Ysuf onlar tand. Onlar Ysuf'utanyamadlar. nk bunca yl ondan bir haber alnmadndan "Kim bilir nerede ld, gitti" derler, sa kalacan hatra getirmezlerdi.Kald ki: Ysuf'un divm byk ve gsterili olduundan, onun yzne ok dikkatli bakamazlard. Hz. Ysuf onlara "Siz kimsiniz, iiniz nedir? Casus olmyasnz!?." dedi.

"H biz casus deiliz. Biz, bir babann evldyz ve babamzmuhterem bir ihtiyardr. anl bir nebidir. Ad Ykub'dur" dediler.

"Ka kardesiniz" diye sordu."Oriiki karde idik. Birimiz krda ld. Onbir kaldk" diye cevap

verder."imdi burada kanz vardr?" dedi."Burada on kiiyiz" dediler."Biriniz nerede?" dedi."Babamzn yanndadr. len kardeimizin yerine onunla avu

nur." dediler."Bu szlerinizin doruluuna ahidiniz var m?" dedi."Biz bu yerin yabancsyz! Bizi burada kim tanr?.." dediler.

Bunun zerine Ysuf (a.s.) her birinin hissesine gre tahl verdikten sonra, Bnyamin iin de baka bir hisse verdi. Hepsine ziyafetekip gzelce arlad.

Fakat "Gryorsunuz ki: Tahl mes'elesinde ne kadar dikkat veadalet ediyorum ve misafirleri nasl arlyorum. Bir dahaki geliinizde teki kardeinizi de getiriniz ki, doru sylediinizi bileyim. Eeronu getirmezseniz, size tahl yoktur. Benim yanma gelmeyiniz" dedi.

"Onlarn haberi olmaksnz tahl bedellerini yklerinin ilerineyerletiriniz" diye memurlarn tembihledi.


12/582


Dndier, babalarnn yanma geldiler. "Baba! Eer Bnyamin bizimle beraber gitmez ise bize tahl verilmeyecek. Onu da bizimle beraber gnder. Biz onu her bakmdan koruruz" dediler. Ykub (a.s.)"nce Ysuf hakknda nasl emin oldum ise, Bnymn hakknda daylece emn olurum. Fakat yce Allah, koruyucularn en hayrls veacyanlarn en merhametlisidir" dedi.

Bir de yklerini ap tahl bedellerini bulunca "Daha ne isteriz,ite paralarmz da geri verilmi. Hemen yine Msr'a gidelim ve dahaok tahl getirelim. Bu getirdiimiz tahl bize yetimez" dediler. Bn-yamin'i gzetmek zere babaiarma kesin sz verdiler. Allah'a yeminettiler. Bnyamin'i alp Msr'a gittiler. Msr'a vardklarnda Yusuf (a.s.) onlara ziyafet ve ziyade ikramedip arlad. Bir aralk Bn

yamin'i yalnz bulup "Ben senin kardeinim! Ltife yollu bir vesile ileseni yoldan dndrp alkoyacam. Sakn kayglanma!.." diye gizlice syledi.

Btn kardelerinin yklerini hazrlatt ve Bnyamin'in ykne bir altun tas koydurdu. Dnp gitmelerine izin verdi.

Tam yola dlp giderlerken, arkalarndan zel bir memur yetiti. "Ey kaafile, hrsz msmz!.." diye ard.

Yakuboullar dnp "Kaybnz nedir?" dediler.

"Hkmdarn tas yok. Onu her kim getirirse, bir deve yk tahl mjdesi var. Ben de bunu yerine getirmekle grevliyim" dedi.

Dediler ki: "Biz- buraya bozgunculuk iin gelmedik, hrsz da deiliz."

Dedi ki: "Sznz yalan ise alann cezas nedir?"

"Her kimin yknde bulunursa cezas odur; yni onu almak ve

esr etmektir. Biz hrszlar byle cezalandrrz" dediler.

Bunun zerine kaafileyi evirdi. Ykleri aramaya balad. nce byk kardelerin yklerini arad. Sonunda tas Bnyamin'in yknden kard. Msr hkmdarnn kanununda, hrszlar tutup esir etmek yoktu. Hz. Ysuf Bnyamin'i alkoymak istedi. Babasnn eriati-ni kardelerine sylettirdi. Bu suretle Bnyamin'i ellerinden ald.

Byk kardeleri dedi ki: "Ey azz! Bnyamin'in bir ihtiyar ba bas vardr. Onu pek sever, ayrlna dayanamaz. Onun yerine bizim birimizi alkoy. Byk bir iyilik yapm olursun."

Hz. Ysuf dedi ki: "Biz, sizin fetvanz zerine onu alkoyduk.Allah saklasnbakasn alrsak zlim oluruz." Ondan mitlerinikesince geri ekildiler... Bir yere geldiler. Hepsinin by dierlerinednerek: "Bilmez misiniz ki, babanz sizden sz ald. Evvelce Ysufhakknda ne yaptnz da bilirsiniz. Ben, buradan ayrp gitmem. Meer ki, babam tarafndan bana izin verile, ya da Allah tarafndan buie bir suret verile. Gidiniz, babanza, senin olun hrszlk etti. Bizancak grdmze ahidiz. Tas onun yknden karld, grdk.Biz ne yapalm? nanmazsan aratr. Msr'dan sor. Bizimle beraber

bulunan kaafileden sor. Deyiniz" deyip Msr'da kald.


13/582


Dier dokuz karde dndler. Utanarak, sklarak babalarnn yanma geldiler, her eyi grdkleri gibi sylediler.

Ylkub (a.s.) son derece zld, "Bu da bir dolabdr. Yoksa bizimeriatimizde hrszn esir edildiini, Msr hkmdar ne bilir? Sa br gzeA eydir. Ola ki, yce Allah bana kardei birden getire" dedi. Beri tarafa dnd: "Vh Yusuf!" dedi. Ve znt ile alamaktangzlerine ak geldi.

Oullar: "Vallahi sen, Ysuf diye diye hasta ya da helak olacaksn" dediler.

"Ben kalbimde tutamadmgamve kederimi, ancak yce Allah'asunarm. Ondan bakasna, halimi bildirmem. Beni kendi halime braknz, bilmediiniz ey var ki, ben bilirim" dedi.

Ysuf kay kolal (21) sene olmudu. O zamandan beri bir haberalnamam olm.usiyle, kardeleri onun salndan mitlerini kesmilerdi.

Ykub (a.s.) ise Ysuf'un hl yaadn biliyordu.

Ya odur ki, Allah tarafndan ona vahiy gelerek Ysuf'un sa ol-,duu bildirilmiti, yahut Ysuf'un kklnde grp de kendisineanlatm olduu ryaya bakarak, onun nnde kardeleri secdeye varmadka lmiyecein biliyordu.

Bundan dolay; "Oullarm, gidiniz, Ysuf ile Bnyamin'i arayp sorunuz. Allah'n l hndan md kesmeyiniz" dedi.

Dokuz karde yine Msr'a vardlar. Ysuf'un (a.s.) myanma girdiler. Bnyamin de orada hazr idi. "Ey aziz, alktan hlimiz yaman

dr. Yiyici ok yenecek yok. Elimizdeki para da azdr. Sen ltuf ve hsan et, ihtiyacmza gre tahl ver. Bize sadaka olarak, kardeimizi bala. Babamz ok ihtiyardr. Ysuf'dan ayrlai pek zgndr. imdiBnyamin'in ayrl ona bel stne beldr. Alamaktan gzlerigrmez oldu" deyip yalvardlar.

Ysuf (a.s.) artk latifeyi bir yana brakt ve glmseyerek: "Siscahillikle Ysuf'a ne yapt uz biliyor musunuz?" dedi.

Kardeleri 0 zaman her tteyi anladlar: "Aaa sen Yusuf musun?"deyip hayrette kaldlar.

"Evet, ben Ysuf'um. Bu c\a kardeimdir. Ulu Allah bize ltuf veihsan etti. Allah sabreden kuAlarn mahrum brakmaz" dedi.

Onlar da: "Yce Allah, seni bizlere stn eylemi. Biz hat etmi

iz" diye zr dilediler, tvbe ve istifar ettiler.Bunun zerine Hz. Yusuf onlar teselli etti: "Bugn size sitemet

mek ve baa kakmak yoktur. Yet? Allah, acyanlarn en merhametli-sidir. Sizi balar. u gmlei gtrnz, babamn yzne srnz,gzlerinin perdesi gidip evvelki gibi grr. Hem de btn oluk ocuunuzu alp buraya getiriniz" dedi. Ve onlar babalarna gnderdi. Nezaman ki, kaafile Msr'dan ayrld, s'anki rzgr, o gmlein kokusunu ald, hemen Ken'n iline gtrd ti, o anda Ykub (a.s.): "Ysuf'un kokusu geliyor. h bana bunad demeseydiniz" diye buyurdu. Yannda bulunanlar: "Sen hl eski yanllk ve eski aknlk zerin-


14/582

1 8 PEYGAMBERLER VE HALFELER TARH (Ct: 1)

desin. Ysuf'u ar derecede sevdiinden onu dilinden dnmezsin,onunla buluacan diye arzu edersin." dediler. Sonra oullar geldi. Ysuf'un gmleini yzne srer srmez, gzleri ald. "Ben, size Ysuf'un kokusu geliyor demedim miydi?" dedi.

Sonra Ykub (a.s.), btn oullar, oluk ocuklariyle/ birlikteMsr'a gitti.

Ysuf (a.s.) Msr hkmdar ve halkyla birlikte onlar Msr'ndnda karlad. Onlar alp sarayna gtrd. Babasn, anasn tahta kard. Hepsi onun iin kr secdesi ettiler. Hz. Ysuf, o vakit babasna: "te, benim evvelce grdm ryann tbvri budur ki,ayniyle kt. Rabbim bana ltuf ve ihsan etti ki, beni zindandan kard ve sizi lden getirdi, hepimizi birletirdi. Rabbimmhikmeti ok,

ltuf ve keremine nihayet yok" dedi. Dnp Allah'a hamd ve kretti.

Bu ekilde Ykup (a.s.) Ysuf'una kavutu, muradna erdi. Ondan sonra btn oullariyle beraber Msr'da onyedi sene daha mrsrd.

Hz. Ykub'un lmnde Ysuf (a.s.) ellialt yanda idi. Sonra(yzon) yama kadar yaad.

te bu ekilde, sriloullar sekin', muhterem bir snf olarak,Msr'da yerletiler; oaldlar.

nce Hz. Ysuf'u vezr yapan hkmdar ld. Sonra Ysuf (a.s.)da teki dnyaya gitti. Ondan sonra gelen Mar hkmdarlar, srail -oullarna kymet vermediler.

E y y b ( a . s . ) n k s s a s

shak (a.s.) n olu olan Ay'm evldndan Eyyb (a.s.)ortaya kt. Pek ok mal, am tarafnda nice mlk vard.

Yce Allah, onu snad. Btn mal, mlk elinden gitti. O kretti. Hasta oldu, sabretti. Bedeninde yaralar ald, yine sabretti. Yaralar kurtland, yanma kimse varmaz oldu, yalnz hanm Rahmetona hizmet ederdi. O, yine sabreder, ibdetine devamederdi.

Sonra if buldu. Eski salna kavutu. Btn mal mlk ye

rine geldi. Dnya ve hiret saadetine eriti.B i r adnda bir olu olup kendisinden sonra yerine geti, peygamber oldu.

u a y b ( a . s . ) n k s s a s

uayb (a.s.) Hz. brahim'in atee atld gn man edip deonunla beraber am taraflarna g etmi olan bir kabiledendir ve

byk annesi Lt (a.s.) m kzdr.


15/582

MS VE HARUN ALEYHMESSELMIN KISSALARI 17

F. 2

Medyen ve Eyke halkna peygamber oldu. Dili tatl, szdokunaklyd. Fakat kavmine sz geiremedi. Uzun sre gzel gzeltler verdi. Pek ok dokunakl szler syledi, tesir ettiremedi.

En sonunda yce, Allah, Eyke halk zerine iddetli bir scak verdi. Bu scak, yedi gn srd. Btn rmaklar kaynad. Sonra zerlerine bir bulut geldi. Scaktan kap hepsi onun altna topland. Buluttan ate yad, hepsi yand. Medyenliler ise iddetli bir sesle ldler,

Hz. uayb, kendisine man edenleri alp Mekke'ye gitti, Ondansonra lmne kadar Mekke'de ibdet ile megul oldu.

Medyen'de iken bir kzmHz. Musa'ya vermiti.

M s v e H r n ( a . s . ) n k s s a l a r

Hz. Ysuf'dan sonra Msr'da sriloullar, pek ok reyip oaldlar ve Ykub ve Ysuf (a.s.) m eratleri zere kaldlar.

Msr'n eski yerlisi olan Kbt kavmi ise yldzlara ve putlarataparlard, srilouilarna hakaret gzyle bakarlard.

Firavunlar, yani Msr hkmdarlar da sriloullarn kendiierine bal klp, onlar esr gibi ar ve zor ilerde kullanrlard, onlarn gnden gne oalmalarndan kayglanrlard.

sriloullar, Kp t kavminin tutum ve davranlarndan ve hkmdarlarnn ar tekliflerinden bezmi, usanm idiler. Dedelerinin

eski yurtlar olan K e n ' n lkesine gitmek isterlerdi, fakat birtrl yakalarn Firavun 'un penesinden kurtarp da Msr'dankamazlard.

nk sriloullar, oniki kabileydi. Her kable, Hz. Ykub oullarndan birine balyd. Her kabilenin bir eyhi vard. Bunlara: "E s - bt- Ben srail" denilir ki, Ykub torunlar demektir.

Bunlarn hepsi bir yere gelse epeyce kuvvet toplanm olabilirdi.Fakat hepsine bir ba gerek idi ki. hepsi birleerek tek bir varlk olupda, kendilerini esirlikten kurtarabilsinler.

O nda bir khin, Firavun'a haber vermi: "srailoullarmdan bir ocuk doacak, senin devletinin yok olmasna sebeb olacak" dem i .

Firavun, bundan rkp Israilouliarndan doan erkek ocuklar ldrtmee balad. Her semte celltlar yollad.

Celltlar, sriloullarmn evlerini dolap yeni doan erkek ocuklar ldrmekte olduklar srada, L v 'nin sllesinden, yniHz. Ykub'un nc olu olan Lv'nin torunlarndan mr n 'danHz. Musa dnyya geldi.

Annesi onu bir sandk iine koyup Ni 1 nehrine att. Nil ile akpgiderken Firavun'un hanm siye onu tuttu. Ap Musa'y grn-


16/582


ce ona cn ve gnlden sevgi besledi. "Aman bunu ldrmeyiniz. Belki byr de iimize yarar, yahut onu oul ediniriz" dedi. Onu emzirmek iin pek ok stanalar getirtti. Musa, hi birisinin memesini almad.

Annesi ise onu Nil'e braktktan sonra arkasna gzc koymutu.Firavun'un sarayna alndn, stana arandn rendi. St anala kendisinin alnmasn diledi.

siye, onu getirtti. Musa, hemen onun memesini ald. Fira vun'un takmndan kimse farkna varmakszn anas, kendi olunu Firavun'un saraynda emzirip bytt.

Hz. Musa, bydkten sonra bir gn Msr'da gezerken grd ki:srail oullarndan biriyle bir Kpti kavga ediyor. Kptinin gsne biryumruk vurdu, kazr Kbtinin can kverdi.

Hz. Musa, elinden byle bir kaz ktna zld. Firavun'dankorkup hemen Msr'dan kaarak Me d y e n 'e gitti. uayb (a.s.) n bir kzn ald. Bu yzden on sene Medyen'de kald.

Sonra oluk ocuunu alp Msr'a giderken Tr dana urad. Orada Allah (e.c.) ile syledi. Oradan Msr'a varp byk kardei Harun ile grt.

Musa ve Harun (a.s.), Firavun'u davete memur olduklarndan Firavun'un yanma gittiler. Onu hakk dne davet ettiler: "sraiioullar-n brak. Onlar alalm, ecdadmzn eski vatanlar K e n ' n diyarnagidelim" dediler.

Firavun, aarak Hz. Musa'ya: "Sen ocuk iken bizimsaraymzda bydn, sonra bir su iledin, buradan katn. imdi dnp gelmisin, ne demek istiyorsun?" dedi.

Musa (a.s.) da: "Evet, elimden bir kaz kt. Bir Kptiye vurdum, istemiyerek ldrdm, korkumdan katm. imdi lemlerinRabb, bana peygamberlik verdi. Seni davet iin gnderdi" diye cevap

verdi.Firavun dedi ki: lemlerin Rabb nedir?"

Musa (a.s.): "Yerlerin, gklerin ve dier yaratklarn Rabbidir"dedi.

Firavun, fkelenerek: "Msr'da benden baka rab yoktur. Eersen benden baka rab ve tanrlar tanr isen seni zindana korum" diyeMusa'y korkuttu.

Musa (a.s.), asasn yani bastonunu yere brakt. Hemen byk

bir ejder oldu, harekete balad.

Firavun ondan rkt. Evvelce khinin haber verdii ocuk buolmasn diye dnmeye balad, endeye dt. Etrafndaki yaknlarna, "Ne dersiniz, Musa san'atmda usta byk bir sihirbazdr. Sihirbazlkla sizin inancnz bozup da Msr hkmetini ele geirmekister" dedi.

Onlar da, "Biraz zaman ver. Etrafa memurlar gnder. Ne kadarusta sihirbazlar varsa getirsinler. Musa ile Harun'a stn gelsinler"diye grlerini bildirdiler.


17/582

MSA VE HARUN ALEV HMESSELAMIN KISSALARI 1 9

O zaman sihirbazlk, dnyada pek geerli bir san'at olmu; hertarafta itibar bulmu idi.

Firavun her tarafa memurlar gnderdi. Ne kadar san'atmda ustasihirbazlar varsa Msr'a getirildi. Kptlerin sene bandaki bayramgn belli bir yerde toplanmak zere herkese iln edildi.

O gn btn Msr halk, orada topland. Sihirbazlar da oraya getirildi. Sihirbazlar meydana kp: "Firavun'un tanrlnn yceliine yemin ederiz ki, bizler stn geleceiz" diyerek sihir letleri olaniplerini ve deneklerini ortaya attlar. Gzbaclk ile birtakm ylanlar geziyor gibi gsteriler yaptlar.

Hemen Musa (a.s.) asasn brakt. As, byk bir ejder olup btn let ve edevat yuttu.

Sihirbazlar grdler ki ne ip, ne denek var. Halbuki eer Musa'nn ii de sihir olsayd, yalnz kendi gsterileri kaybolmal fakatip ve denekler ortada kalmalyd. "Bu mutlaka insan gcnn dnda bir mucizedir." dediler. Hz. Musa'ya man ettiler.

Firavun, pek ok fkelendi: "Meer Musa sizin ustanz imi. Ev velce onunla ii piirmisiniz; sriloullar ile birlikte Msr' efe geirmee karar vermisiniz. Baknz ben size ne yaparm. Ellerinizi veayakiannz keserim, sizi hurma dallarna asarm" dedi.

Onlar da: "Zarar yok. Biz, Musa'nn Allah'na man ettik. Biz,ancak onun af ve merhametini isteriz" dediler.

Bundan sonra da Musa (a.s.). pek ok mucizeler gsterdi. Gerek

Firavun, gerek kavmi imana gelmedi.Kpt kavminin bir takm: "Musa'ya niin bu kadar meydan verilmeli, halkn zihinlerini bozuyor. Onun hareketi, deta memleketifesada, halk isyana davet demektir" diyerek Firavun'u kkrtyorlard.

Halbuki sriloullarmn hepsi Hz. Musa'ya balanarak birlik olmular, bu suretle kendilerini tutsaklktan kurtarabilecek bir hlegelmiler idi.

Bundan dolay Firavun da bir aralk bely bandan savmak iinsriloullarmn Msr'dan kp gitmelerine izin vermiti. Soma piman oldu.

Musa (a.s.) ise bir vakit tyin ederek btn sriloullar ile ha- berleti. Geceleyin onlar Msr'dan kard Svey denizi kena

rna gtrd.Firavun duyup hemen etrafdaki askerini toplad. sriloullarmn

arkasna dt. Sabahleyin onlara yaklat. Musa (a.s.), assiyle denize vurdu. Deniz yarld, oniki yol ald. Oniki torunun her biri biryoldan gitti. Firavun askeriyle onlar takip etti. sriloullar geipkurtuldu. Sonra deniz kavuup Firavun, askeriyle beraber bouldu.

Bu suretle Musa (a.s.) dmanlarna stn geldi ve sriloulla-riyie beraber Ken'an lkesine gitti.

Yolda A m 1 i k a 'dan bir kavmin yurduna uradlar. Grdler ki, kz suretine tapyorlar. sriloullar ise her ne kadar Hz.


18/582

20 PEYGAMBERLER VE HALFELER TARH (Cilt; 1)

Musa'ya bal olmular ise de, Msr'da iken gzleri bu gibi suretlerealm ve zihinlerinde henz Allah'n birlii yerlememi olduundan

o kavmin kz suretlerini grdkleri gibi onlara meylettiler. Hemen

"Ya Musa onlarn taunlar gibi bize de bir tanr bul" dediler.

Hz. Musa: "Sis; chil bir kavimsiniz. Onlarn ibadetleri bo ve

rktr. Allah'tan baka tanrlar olur mu? Siz lemlerin Rabbinin ver

dii nimetin deerini ve krn bilmiyorsunuz!.. Sizi baka mille t-

terden stn kld; Firavun, size eziyet eder ve oullarnz keserken

Allah sizi kurtard" diye t verdi. O zaman K e n ' u lkesinde

en byk ehirler Er i h a, Na b l s ve K u d s olduundan he

men karlarna gelen Erha ehrine doru gittiler.

Fakat buralar o zaman Amlika kabilelerinden birtakm zorba

lar elinde olup onlar oradan arparak karmak gerekiyordu.

sriloullar; "Biz bu zorbalar ile arpanlayz" diye geri ekil

diler. Hz. Musa da gcenip onlara kt duada bulundu. Bu sebebten

T h lne dtler ve (krk) sene orada dolatlar, bir tarafa kp

giclemediler.

Msr'da iken ekdikleri bunca eziyet ve sefaletleri unuttular.

"Keke Msr'dan kmasaydk" demee baladlar.

Tih -lndeyken Allah onlara, kudret helvas gnderir ve selva

yani bldrcna benzer bir kuu indirir idi. Onlar da bunlarla hoa

geinirlerdi.

Kudret helvasiyle selva kuundan usandlar: "Biz, bakla ve soan

gibi yiyecekler ve sebze isteriz" dediler.

Hz. Musa'nn artk can sklp: "Haydi Msr'a gidiniz. stediiniz

eyler orada vardr" diye reddederek cevap verdi.

Allah tarafndan Hz. Musa'ya bir kitap indirilmek vdedildiin

den Tr dana davet edildi. Musa (a.s.) da kardei Ha r u n ' u ye

rine vekil brakarak Tr'a gitti.

(Krk) gn Tr'da tek bana ibdet edip aracsz olarak Allah'n

(c.c.) szlerini iitti. te o vakit ona T e v r a t indirildi.

Halbuki sriloullar, Msr'dayken dn ve bayram diye Kbt

kavminden ireti olarak birtakm altundan yaplm ss eyas al

mlard. Fakat Msr'dan apanszn ktklarndan onlar sahiplerine

verememilerdi,

Tih lnde ise ky ve kasaba olmadndan altnun ve gmn

br kymeti yoktu. Bu yzden sriloullar, bu ireti sslerini bo-

yunlarmdaki gnahlar gibi bo yere kendilerine yk edip tarlard.

lerinde S a m i r adnda bir ikiyzl, onlar aldatt. O ss e

yalarn toplatt. Hepsini atete eritti. San'atla altundan bir buza

heykeli yapt ki, buza gibi ses verirdi: "te sizin tanrnz. Musa'nn

da tanrs budur. Musa, onu arayp bulmak iin Tr'a gitti. Geliniz,

buna tapnz!.." dedi. Onlar da bu buzaya tapmaa baladlar.

Harun (a.s.) her ne kadar nasihat ettiyse de, kulak asmadlar:

"Musa gelinceye dek biz buzadan vezgeneyiz" diyerek Haran'a

kar koydular.


19/582

MS VE HRN ALEYHMESSELMIN KISSALARI 21

Musa (a.s.), Tevrat- erf ile Tr'dan geldi. Ne grsn ki: sriloullar buzaya tapyorlar. Pek ok fkelendi. Samir'yi lanetledi ve buza heykelini yaktktan sonra denize att. "Niin kavmi gzetmedin de Saniri'ye aldandlar?.." diye Karun (a.s.) m sakalndan tuttu.

Harun: "Ben ne yapaym. Bu kadar nasihat ettim, dinlemediler. Az kald ki beni ldryorlard" diye zr diledi.

Buzaya tapm olanlar da ettiklerine piman oldular. Yalvardlar ve gnahlarna tvbe ve istifar ettiler.

Bu suretle Hz. Musa'nn kzgnl geti. Sonra Tevrat' meydanakoydu: Ondan sonra sriloullar, onun gerektirdiince amel etmee baladlar... Allah'n birliini gbel zihinlerine yerletirebildiler.

Bunun zerine nice yllar geti. Bir asr deiti. Zorbalarla ar

pmaktan rkp de geri dnenlerin ou ld. Onlarn yerine lde bym ehir ve kasaba grmemi yrekli yiitler yetiti. Byleceisrail oullar, dman karsna kp savaabilecek bir hle geldi.

Hz. Musa, srailoullarn alp Lt glnn gney tarafna gtrd. Daha ileri giderek Uvc bin Unk adndaki hkmdar ile savat.Onu yendi. Bylece e r i a nehrinin dousundaki lkeleri ald.

Hatt rdn denilen era nehri kenarna indi. Erha ehrininkarsndaki daa kt. Oradan sriloullarma vadedilen Kenan lkesini seyretti.

Daha evvel Harun (a.s.) lmt. Bu sefer Musa (a.s.) Ysuf (a.s.) n olu Efryim'in soyundan Ya'y yerine halfe tyin etti. Kendisi hirete gt.

srailoullarmn Tih lnde kal zamanlan, Hz. Musa'nn ldnde tam (krk) seneyi bulmutu.

Dnya yaratlal ka yl olmutur? Bunu Allah'tan baka kimsebilmez.

Hz. dem'in yeryzne indii andan T f n 'a kadar; Tfn'-dan H. Musa'nn lmne kadar ka yl gemitir?

Bu da tarihiler arasnda ihtilafl bir mes'eledir. Dorusunu ancak Allah (c.c.) bilir. nk o zamanlarda yazlm bir tarih yoktur.O vakitlerin hlleri, yalnz Tevrat'ta yazldr. Halbuki imdi elde bulunan Tevrat'lar birbirine uymaz. Hangisi dorudur nasl bilelim?

Fakat tarihiler arasnda mehur ve kabul edilmi rivayete gre dem devrinden Tfan'a kadar: "kibinikiyzkrkiki"; Tfn'dan Hz.

Musa'nn lmne kadar; "Binaltyzyirmialt" yl gemitir. Bu hesaba gre demdevrinden Hz. Musa'nn lmne kadar: "binsekiz-yzatmsekiz" yl gemi demektir. .

Hz. Musa'nn eriati, Hz. sa'nn peygamberliine kadar devametti. kisinin arasnda gelip geen peygamberler, hep Musa (a.s.) meriat ile amel etmek zere gnderildiler.

Musa (a.s.) dan sonra pek ok zaman srailoullarmn ilerini bir biri arkas sra gelen hkimler idare etti.

Bu hkimler hkmdar olmayp srailoullarmn reisleri ve kadlar yerinde idiler.


20/582


Fakat sriloullar torunlarnn onikisi de onlarn emirlerine boyun eerlerdi. Bu bakmdan onlar hkmdarlarn yerini tutarlard.

te bunlara: "sriloullar hkimleri" denir ki, birincisi "Y u - a" ve en sonraki " mo i 1" (a.s.) dir. kisi de sriloullar pey-gamberlerindendir.

Y a ' ( a . s . ) n k s s a s

Musa (a.s.) dan sonra yerine "Ya'" (a.s.) geti. Hz. Musa'nn lmnden gn sonra srailoullarn ap lden kard.era nehri kenarna getirdi. Kpr ve kayk olmad halde mucizeolarak srailoularn era nehrinin beri yakasna geirdi. Hemenilerleyip Erha ehrini fetheyledi.

Bylece sriloullar llerde dolamaktan kurtuldular. Dedelerinin eski vatanlar Ken'n lkesine girdiler.

Hz. Musa, Msr'dan karken Hz. Yusuf'un tabutunu beraber alpTh lne getirmiti. lmnde onu Ya' (a.s.) a teslim etti. Er-ha'y fethettikten sonra Nablus'a gitti. Hz. Yusuf'un cesedini evvelcekardeleri tarafndan satlm olduu yere gmd. Ondan sonra Ya' (a.s.) amlkesini ele geirdi. Her tarafa memurlar datt. (Yir-misekiz) sene sriloullarmn ilerini grdkten sonra br dnyaya getti.

Sonra srasiyle pek ok hkimler gelip srailoullarna ba oldu

lar. sriloullar kh doru yolda giderler, kh isyan ile erate aykr hareket ederlerdi.

Onlar yle yolsuz hareket ettike Allah (c.c), onlarn zerine birdman balarna dolamakla, kh esirlie, kh baka eit musibeteurarlar; bazan da hkimsiz kalp perian olurlar, sonra Allah'a yal

varp bu gibi felketlerden kurtulurlard. Nihayet mo i 1 (a.s.)hkim olup (onbir) sene sriloullarmn ilerini grd.

Bu (onbir) senenin sonunda Hz. Musa'nn lmnden "drtyz-doksan" sene gemiti. te o zaman "sriloullar Hkimleri" nindevri bitti. "sriloullar Hkmdarlar" devri balad.

yle ki: O srada Filistin'de hkm sren Amlika kalnts, srailoullarna stn gelmiti.

sriloullar, kendilerini toparlyarak Amlika'dan intikam ala bilmek iin, ilerinden birinin hkmdar tyin edilmesini Hz. moU'-den rica ettiler. O da T 1 t'u seti. te sriloullar hkmdarlarnn birincisi budur.

Tlt, saltanat tahtna getikten sonra moil (a.s.) n tavsiyesizere sriloullar ndan bir ordu kurdu. Filistin zerine yrd.

Amlika ordusu kar kt. Balar olan C 1 u t, ok uzun boylu, yrekli bir kiiydi. Meydana kp er diledi.

Y e h d a soyundan, yan Hz. Ykub'un olu Yehda'nm neslinden olan Hz. D a vu d da Tlt tarafndan kt. Clut'u ldrd.


21/582

DAVL'D VE SLEYMAN ALEYHMESSELMIN KISSALARI 23

Bunun zerine Amlika ordusu bozuldu. sriloullar muradla-rna erdi. Hz. Dvud ise ok mehur oldu. Sonra moil (a.s.) ldn

de sriloullar Hz. Davud'a meylettiklerinden, ona sevgi besledikle

rinden Hz. Davud'un kadir - kymeti bir derece daha ykseldi.

Tlt ise ona hased ederek Hz. Davud'u ldrmee kalkt. O da

kap bir tarafa savutu. Sonra Tlt yine Amlika ile savaa giriti.

Sonunda Amlikallar tarafndan ldrld. Yerine olu geti. Fakat

sriloullar arasna ayrlk dt. Bir ksm, yni Yehda soyu, Da

vud'a uyup, dier (onbir) kabile Tlt olunun emri altnda kald.

Fakat daha sonra bu (onbir) kabile de Hz. Davud'a ba edi. By

lece btn sriloullar ona baland.

D v u d v e S l e yman ( a . s . ) n k s s a l a r

moil (a.s.) n lmnden sonra D v u d (a.s.) a peygamber

lik geldi. Tlut lnce, nce Yehda kabilesi, sonra dier kabileler

ona uyar oldu. Ksaca btn sriloullar onun hkm altna geti.

Bu suretle Dvud (a.s.) Peygamberlik ile saltanat birletirdi. Ke

nan beldelerinden daha srailoullarmn eline gememi olan Kuds

taraflarn ve baka yerleri alarak Kuds' baehir yapt. Ayrca

U m m a n lkesini, Ha l e p , Nu s a y bi n ve Er meni s t an '

da ald. Hz. Davud'a Z e b u r indi. Fakat Zebur, tamamen nasihat

ve ilhilerden ibretdi. Onda er'i hkmler yoktu. Bunun iin D

vud (a.s.) dier sriloullar peygamberleri gibi, Musa (a.s.) n e-ratiyle hkmetti.

(Krk) sene bu ekilde hkm srd. Hz. Musa'nn lmnden

(beyz) sene sonra, hiret yurduna gt.

Olu S l e y m a n (a.s.), (oniki) yandayken onun yerine ge

ti. O da babas gibi saltanat ile peygamberlii bir arada yrtt.

(Drt) sene sonra babasnn vasiyeti zerine Beyt-i Mukaddesin

yan Mescid-i Aks'nn insna balad. (Yedi) senede tamamlad.

Sonra Kuds'de byk bir saray insna giriti. O da (on) senede

bitirildi. Bir sene sonra H i m y e r hkmdarlarndan Yemen h

kmdar olan B e 1 k s gelip onunla grt.

Daha sonra dou ve bat'da olan hkmdarlarn hepsi, ona itaat

ettiler. Pek ok hediyeler gnderdiler.Kz. Sleyman da (krk) sene, bu ekilde hkm srdkten son

ra ld. Olu halfe oldu. Fakat yalnz Yehda ve Bnyamin'in kabi

leleri onun idaresinde kaldlar. Dier (on) kabile ayrlp E f r a y i m

sllesinden ve Hz. Sleyman'n zel adamlarndan birini kendilerine

hkmdar seip baka bir devlet kurdular.

Bu suretle sriloullar, iki devlete ayrlm oldu. Birisine "Y e -

h d a Dev l e t i " tekine " s r a i l De v l e t i " denildi. Yeh

da devletinin baehri Kuds olup hkmdarlar da Hz. Sleyman'n

oullar ve torunlar idi. Bunlar sanki slm halfeleri yerinde idiler.


22/582

2 4 PEYGAMBERLER VE HALFELER TARH .(Cilt: 1)

Bu devlet, geri iki slleden ibaret ise de, sriloullarmn, b yk limleri hep Kuds'te ve sriloullarmn ibadethaneleri ve ziya

ret yerleri olan Beyt-i Mukaddes ve Tevrat ile Hz. Musa'nn as's gi

bi emnetlerin hepsi orada bulunduundan bu devlet; halkn nazarn

da makbul olup, hkmetlerine meru ve doru gzyle baklrd,

srail devleti, on torun soyundan ibaret olup hkmdarlarna

" Es ba t h k md a r l a r " denilir; bunlar Hz, Sleyman'n nes

linden olan D e v 1 e t - i Y e h d a halfelerine isyan etmi saylr

d. Esbat hkmdarlarnn baehri nce Nablus'tu; sonra S a m i ri

ye, yani S e b a s t i y e ehrini kurdular. Oray baehir yaptlar.

sriloullarmn (on) kabilesi bu srail devletine bal idi. Ancak

ilerinde er' hkmler lykyle yerine getirilmezdi. Hatt Kuds'

ziyareti bile terketmilerdi. Bir aralk bu srail devletinde puta tapc-Ik yni bile ortaya kt. Hatt "B ' 1" denilen puta tapar oldular;

gitgide tamamen Mu s e v eriatinden ayrldlar.

Geri Yehda devletinde bile bir ara bu gibi Allah'a ortak komalar ve isyanlara dir saptmalar ortaya ktysa da, onun hli, sraildevletine nisbetle daha ehvendi. nk her zaman Kuds'de pek ok

alim bulunur, Mescid-i Aks'da Tevrat okunurdu.

te o asrda l y as ve E 1 ye s a ' (a.s.) srailoullarna Pev

gamber gnderilmilerdi.

iyas v e E l y e s a ' ( a . s . ) n k s s a l a r 11 y a s (a.s.), Peygamber olunca kavmi, B a l adndaki puta

tapmakta idiler. "BaTden vazgeiniz ve her eyin yaratan olan yceAllah'a tapnz" diye nasihat etti. Dinlemediler. Allah'n azbiyle korkuttu, kulak asmayp Hz. lyas' memleketlerinden kovdular.

Allah ( c . c . ) , arlarn beldelerinden bereketi kaldrd. Yamur yamaz oldu. Alktan leleri yediler. Sonunda Hz. lyas' arayp buldular.

Onun tleriyle hareket eder oldular. Yce Allah da zerlerinden be

ly kaldrd.

Sonra yine kfir ve gnahkr oldular. lyas (a.s.) usand. Allah'a

yalvarp izin ald. Onlarn iinden kp bir tarafa gitti. Onlardan ay

rlp yalnzlk kesine ekildi.

Yerine El y es a ' (a.s.) geti. Halka vaaz ve nasihat ile megul oldu. Sonra kendisine Peygamberlik geldi. O da bir sre srail-oullarn dzeltmeye alt.

sriloullar ise gnden gne azttlar. Allah'n kitabn terk et

tiler. Mlk ve memleket ekimeleriye urar oldular. En sonunda

Allah ( c . c ) , onlarn zerine A s u r devletini bel etti. te o ada .

Y n u s (a.s.), Asur devletinin baehri olan N in o v a ehri

kna Peygamber olarak gnderilmiti.


23/582

YNUS ALEYHSSELAMIN KISSASI 25

Y n u s ( a . s . ) n k s s a s

Hz. Ynus sriloullar peygamberlerinden olup Ninova halkna Peygamber oldu. Onlar Allah'n birliine ard. Fakat onlarputlarn terk etmediler. "Allah tarafndan azb gelecek ve krk gnekadar Ninova ehri yere batacak" diye korkuttu, yine kulak asmadlar.

Hz. Ynus da onlara darld, artk midini kesti. fke ve kzgnlkile Dicle kenarna indi, dolmu bir gemiye bindi.

Halbuki yce Allah tarafndan vahiy gelmedike peygamberlerin bulunduklar yerden ayrlmalar, vazifelerini brakmalar, bir tarafagitmeleri uygun deildi. Onun iin gemi yrmedi. Gemi kaptan,"imizde bir sulu adan olmal. Kur'a atalm, kime karsa denizeafalm" dedi.

Kur'a attlar, Ynus'a kt. O da: "Sulu benim" deyip kendinisuya att. Onu byk bir balk yuttu.

Hz. Ynus, yaptna piman oldu. Tvbe ve istifar eyledi. Allah (c.c), tvbesini kabul etti. O anda balk onu karp bir kenaraatt.

Baln karnnda Hz. Ynus'un cismi pelte gibi olmutu, Allah(c.c), ona taze kuvvet ve shhat verdi. Onu yine Ninova halkn da

vete gnderdi.

Meer Hz. Ynus'un gemiye bindii gn gkyz kararm. Nino va ehrini bir kara duman kaplam. Halk, korkup Ynus'u aramlar, bulamadklar gibi, hakkaten onun haber verdii ekilde bir musibetgeleceini anlamlar. Hemen ehir dnda tvbe tepesi denilen yerekmlar; alayp szlayarak Allah'a yalvarmlar. Yce Allah da tv belerini kabul buyurmu, vdedilen azab zerlerinden kaldrmt.

Hz. Ynus, dnp Ninova'ya gitti. Halka Allah'n hkmlerini bildirdi. Onlar da onun nasihati zere hareket ettiler. Bylece bir zamanazaptan kurtuldular. Sonralar dou ve batda byk byk olaylarkt. Birok devlet ve milletlerin dzenleri bozuldu. Yeni yeni devlet ve topluluklar meydana geldi.

Mesel douda Medya kavmi, Babil vilyetindeki Keldani hal

k artk itaat etmez oldular. Medye ile Babil valileri birleip Asur devletine isyan ederek, devletin baehri Ninova ehrini kuattlar.

Ninova ehri kuatmadan kurtuldu. Asur devleti yeniden kuvvet buldu. Babil yine bir vali ile idare olunmaya balad. Fakat dou taraf eski hline getirilemeyip Medya hkmeti bal bana kald.

Asur devleti, yine eski bykln kazanmak iin dou ve batya ordular gnderdii srada, srail devleti zerine de saldrd. Biraralk srailou! larmdan birok esirler ald.

Bir sre srail devleti, Ninova haznesine vergi vermek zorundakald. Sonra vergi vermekten kanarak, Asur devletine kar geldi.


24/582

PEYGAMBERLER VE HALFELER TARH (Cilt: 1)

Bunun zerine Ninova hkmdar, byk bir orduyla srail devleti zerine gitti. Baehri olan S e b a s t i y e ehrini ele geirdi.

srail devletinin hkmdarn, btn ileri gelenlerini tuttu. Ho r a

s an taraflarna datt. Asur ve Keldanllardan birok halk gtrp

sriloullarmn beldelerine yerletirdi.

isriloullar torunlarndan olup da, o hdisede kap kurtulan

lar, kede bucakta kalanlar Yahda devletine sndlar. O srada Hz.

Sleyman'n torunlarndan Kuds'de halfe bulunan Ha z k i y 'nn

bana toplandlar.

Bylece srail devleti, Hz. Musa'nn lmnden "Sekizyzotuzye-

di" sene getiinde batt. Kuruluu "Beyzaltmalt" senesi bala

rndayd. Bu hesaba gre bunlarn hkmet sresi "kiyzaltmbir"

senedir.Bundan sonra sriloullar hkmdarl, Hz. Sleyman'n to

runlarna kald. Yahda devleti srail devletinin knden sonra

"Yzaltmbir" sene daha yaad.

Yahda devletiyle srail devleti, geri birbirini kskanrlar, her

zaman birbirinin aleyhinde bulunurlard. Fakat karde oullar demek

olduklarndan srail devletinin, o ekilde yklmas ve bunca sril

oullarmn esir olmas Yahuda devletine pek ok dokundu.

yle ki, o zaman Kuds'de yaayan Hz. E ' i y a (a.s.) Asur-

lulara kt - duada bulundu.

Asur devleti ise srail devletini mahvettikten sonra, Yahda dev

letine gz dikti. Aras ok gemeden Kuds zerine bir ordu gnderdi.

Fakat Hz. E'iya (a.s.), Asur askerinin Allah tarafndan bozgunluauratlacan nceden bildirdi.

Gerekten, Asur ordusunda hastalk kt. ok sayda asker ld.

Ninova hkmdar sonutan midini keserek Ninova'ya dnd. By

lece Yahda devleti kurtuldu.

Fakat sriloullar, ondan sonra yine yolsuz hareketlere bala

dlar. Hz. E'iya'nm tlerini dinlemediler. Sonunda onu ehd etti

ler. Hazkiya lnce yerine geen olu, halka zulm ve tecavz eder

oldu. Kendisi de eit eit zevk ve sefahate dalmt.

O zaman Asur devleti, o gaddar ve gnahkr hkmdarn zeri

ne saldrd. Onu tutup bir sre hapsettikten sonra, her sene bir mik

tar vergi vermek zere yine Yahuda hkmdar olarak Kuds'e gn

derdi.

Sonra sraioular yine azattlar. Din hkmlerini bir tarafa at

tlar. Allah'n emrettiklerini, yasakladklarn unuttular.

te o zaman Kuds'de Hz. Ermiya (a.s.) srailoullarna Peygam

ber oldu. Tevrat' meydana koydu. Din hkmlerini uygulatmaya ba

lad.

O srada Asur devleti, douya yneldi. Zafer kazanamad. Sonra

batya dnerek Kuds'e saldrd. Fakat bir Yahda kz, ordu baku

mandann adrnda ldrd. Bu yzden Asur askeri bozuldu. Bylece

Yahuda devleti kurtuldu.


25/582

YNUS ALEYHSSELMIN KISSASI

Asur devleti bu bozgunluun ackl sonucundan kurtulamad.nk o bozgunluk zerine Asur'a bal birok kavimler isyan etti.Ninova'mn bir tarafa hkm gemez oldu. Babil valisi kuvvetli olduundan, bamsz bir hkmdar dzeyine ykseldi.

Sonra Medya hkmetiyle Babil valisi, Ninova aleyhine birletiler. Babil valisinin olu ve bakumandan Buhtunnasr, byk bir orduyla gitti. Medya askeriyle birlikte, Ninova'y kuatt. Sonunda stnlk saladlar. Ninova ehrini yaktlar, yktlar, yok ettiler.

O srada Buhtunnasr'n babas lm olduundan Babil'e dnnde saltanat tahtna oturmutur. Bylece Asur devleti btn b

tn kt. Yerine iki devlet ortaya kt.Biri Medya devletidir ki, imdi ran dediimiz yerler eline geti.Dieri Keldanl devletidir ki, Asur devletinin bats onun payna dt. Babil ehri de baehri oldu.

Babil ehri, yeniden baehir olduktan sonra Buhtunnasr ehri bytt. Birok yksek yaplar, byk savunma tahkimatlaryla ssleyerek imar edip bayndr bir hle getirdi.

Hz. Musa'nn lmnden Buhtunnasr'n tahta kma kadar kayl gemi olduu zerinde gr birliine varlamamtr. Fakat tarihiler arasnda yaygn ve kabul edilen sylentiye gre "Dokuzyz-yetmidokuz" senedir.

Buhtunnasr, tahta kndan birka yl sonra srailoullar'na

saldrd. sriloullar hkmdar grd ki. kar durmak mmkn deil... ster istemez ona baedi. Onun tarafndan tyin edilmi bir vali gibi, Kuds'de kald. yl bu ekilde ona boyun edi.

Sonra sriloullar hkmdar, ba kaldrarak Buhtunnasr'akar durdu. O da asker gnderdi. Onu Kuds'den kaldrd. Yerine olunu geirdi. Fakat ok gemeden onu da tutturdu; birok bilgin vesrailoullarmn ileri gelenleriyle beraber Babil'e getirtti. Hepsimhapsetti.

Hz. D a n y a 1 (a.s.) ile Hz. z e y i r (a.s.) da bu esirlerdenolup, ancak sonradan Buhtunnasr, Hz. Danyal'm kymetini anlam,ona ok hrmet etmitir

Buhtunnasr, o ekilde sriloullar hkmdarn, BabiPe getir

dikten sonra, yerine amcas olu S d k i y a adndaki ahs kenditarafndan bir vekil saylmak zere srailoullarna hkmdar klp,Kuds'e gnderdi.

O da bir sre Buhtunnasr'a boyun emicesine Kuds'de hkmsrd. O srada Hz. E r mi y a (a.s.), Kuds'de olup, Buhtunnasr'-la Sdkiya'y korkuturdu. srailoullarna da gnahlarndan tvbe etmeleri iin t verirdi.

srailouliar'ysa Allah'a s olduklar gibi gnahlar sebebiyle, Allah tarafndan zerlerine bel olan Buhtunnasr'a bile isyan etmekisterlerdi.


26/582

28 PEYGAMBERLER VE HALFELER TARH (Ct: 1)

Hz. Erniya (a.s.) grd ki, srailoullarna sz gemez. Dinden bahis kr etmez. Hemen ilerinden kp bir tarata savutu. Sdkiya

da Buhtunnasr'a kar harekete kalkt.

Buhtumasr, ok sayda asker ile vezirini gnderdi. O da varp

bir sre Kuds' kuattktan sonra zorla ieri girdi; Kuds' yakt,

Bey t-i Mukaddes yani Kutsal Ev'i ykt. sriloullarmn kimisini l

drd, kimisini Sdkiya ile beraber esr edip Babii'e gnderdi.

srai louila mdan bazlar Msr'a, bzlar Mekke'ye kap kur

tuldu. Kuds'de yalnz ciz ve fakirler kald. Buhtumasr, Babil'den

ve baka yerlerden birok halk gnderip, Kuds'de sriloullar ka

lintsyla kark olarak yerletirdi. zerlerine de kendi tarafndan bi

rini vekil brakt.

Bu olay Buhtunnasr'm tahta geiinin ondokuzuncu senesindekt. Bylece Yahuda ve Bnyamin torunlar da dald. Yahuda dev

leti btn btn batt. srailoullarmn ellerinden hkmet gitti.

Sdkiya, sriloullar hkmdarlarnn sonu olup, ondan sonra

ilerinden hkmdar kmad. Geri sonralar bir ara srailoullarna

ilerinden bakanlar seildiyse de, onlar "eyh'l-Beed yani ehrin

By" saylp, hkmleri Kuds'n dna kmamtr.

Buhtunnasr, ylece Kuds' yakp yktktan sonra, btn am

taraflarn ele geirdi. Buyruklarn Msr'a kadar yrtt. evre ve

yaknlarndaki kavim ve kabileleri korkuttu. Kendisinden sonra . ge

lenler de bir sre onun izinden gitti.

Bylece Kel d a n l devleti, altmsekiz yl kadar Babil'de h

km srd. Sonra ran'da ortaya kan "Ke y a n i y a n d e v l e t i "gelip Babil'i ele geirerek, Keldanl devletini yerebir etti. O zaman s

riloullar da esirlikten kurtulup yurtlarna gittiler. Kuds'de top

lanp yetmi yldanberi ykk duran Mescid-i Aks'y yani Kuds B

yk Cmisi'ni yeniden yaptlar.

Bbil'derf bu seferki dnlerinde, yanlarnda ikibinden ok bil

gin vard. Bunlardan biri de Hz. z e y i r 'di. Fakat nceden Ku

ds yanp, Kutsal Ev de ykld zaman, Tevrat kaybolmu olduun

dan, t o zamandanberi sriloullar din hkmlerini unutmular

d.

Bundan dolay Hz. zeyir, birok bilgin ve eyhlerle bir yere gel

di. Tevrat' ezberden okudu. Dierleri dinleyip yazdlar. Bylece Hz.

Musa (a.s.) m din hkmlerini yeniden meydana koydular.Bylece sriloullar, Keldanllann elinden kurtuldular. Fakat

hkmeti ellerine geiremeyip, ranllara balandlar. Sonra Buhtun

nasr tarihinin (drtyzotuzbe) inci ylnda nl "Byk skender"

ran devletini yendii, Babil'i ele geirdii srada, Kuds taraflarn da

ele geirmekle, sriloullar, Yunanllarn hkm altna girdiler.

Sonra Romallar kp, Yunan memleketlerini ele geirdiklerinde

Kuds' de almalariyle sriloullar, Romallarn boyunduruunda

kaldlar. te o zamanlar srailoullarna, ilerinden biri bakan sei

lirdi. Fakat bu bakanlar vekil ve ehrin by saylrd.


27/582

ZEKERYA, YAHYA VE SA (a.s.) KISSALARI 29

Z e k e r i y a , Y a h y a v e I s a ( a . s . ) n K s s a l a r

Hz, Z e k e r i y a Sleyman (a.s.) m soyandandr. Beyt-i Mu

kaddes'de Tevrat yazan ve kurban kesen bakand. Yce Allah ona

Peygamberlik verdi.

Ei s a ' ocuk dourmazd. sa'nn kzkardei H a n n e ki,

srailoullarmn byklerinden mr a n adl kiinin karsyd. Onur,

da ocuu olmazd.

Hanne "Ulu Allah, bana birocuk verirse Beyt-i Mukaddes hizmetine vakfedeyim" diye adakta bulunmutu. O vakitler, erkek o

cuklar Beyt-i Mukaddes hizmetine tyin etmek detdi. Hanne'nin de

istedii erkek ocuk olduundan, ylece adakta bulunmutu.

Gebeyken kocas mran ld. Kendisi de umulann tersine kz do

urdu. Me r y e m adn koydu. "Y Rabb ne yapaym, kz dour

dum. Sen onu kabul et!.." diye Allah'a yalvard, alp Beyt-i Mukad

des'e gtrd. "Alnz bunu, mescide adaktr" deyip Beyt-i Mukad

des'e hizmet edenlere verdi. Byk bir adamn kz olduundan, hepsi

onu bytp terbiye etmee gayret gsterdi. Hz. Ze k e r i y a (a.s.),

onu karsnn yanma gtrd.

Bylece Hz. Meryem, teyzesi sa'nn yannda byd. Sonra Hz

Zekeriya, onun iin Beyt-i Mukaddes'de zel bir oda yaptrd. Hz. Mer

yem, odasna ekildi. badetle urat. Yanma Hz. Zekeriya'dan baka

kimse giremezdi.

Hz. Zekeriya (a.s.), yerini tutacak ocuu olmadndan zgn

d. Kars zaten ocuk dourmazd. Kendisi de yal olduundan ar

tk ocuu olmak ihtimali kalmamt.

Allah'n ltfu ok, ihsanna nihayet yok. Birgn Cibril (a.s.) Al

lah katndan Hz. Zekeriya'ya geldi. sa'dan "Yahya" adnda bir o

cuu olacan haber verdi. Hz. s a 'nn da dnyaya geleceini bil

dirdi.

Sonra Cibril (a.s.), Hz. Meryem'in yanma vard, yakasndan fr

d. Hz. Meryem hemen gebe kald.

nce s', gebe kalp Yahya'y dourdu. Alt ay sonra da, Meryem'

den " s a" dodu. Hz. Meryem, onu sard, beie koydu, alp kavmi

nin yanma gtrd.

"Meryem, sen ne yaptn? Baban kt adam deildi. Anan da fa

hie deildi... Sen, fena bir i yapmsn!.." deyip hemen onu taa

tutarak ldrriek iin, ellerine ta aldlar.

Hz. Meryem "Ondan sorunuz!" diye eliyle sa'ya iaret etti. "Biz

beikteki ocukla nasl konualm?" dediler. Hemen Hz. sa sze ba

lad. "Ben, Allah'n kuluyum. Buna kitap verdi. Beni Peygamber etti.

Nerede olsam, beni mbarek kld. Doduum gn, ldm gn ve

sonra dirildiim gn bana kurtulu vere" dedi. Yahudiler, bunu iitir

iitmez ap kaldlar. Hz. Meryem'den el ektiler.


28/582


Fakat "Babasz ocuk olur mu?" diye Yahudiler arasnda dedikodu oald. Hz. Zekeriya hakknda kt eyler dndler. Sonundaonu ehd ettiler. O zaman Zekeriya (a.s.) yz yandayd.

Ne garip eydir ki, Yahudiler, Hz. dem'in anasz babasz yaratldna inanrlarken Hz. sa'nn yalnz babasz yaratldna inanamadlar.

Meryem (a.s.) sa'y ald. Amcas olu Yusuf Neccr'la beraberMsr'a gitti. (Oniki) yl orada kaldlar. Sonra Hz. Meryem, olu sa'yla beraber dndler. Kuds taraflarndaki Nasra kyne geldiler. Hz. sa (otuz) yama gelinceye kadar orada oturdular.

Hz. Yahya kkken Tevrat' eline ald. srailoullarna dinden bahsetmeye, tler vermeye balad. Babas gibi Hz. Musa'nn diniy

le amel etmek zere, srailoullarna Peygamber olarak gnderildi.Sonra Hz. sa (a.s.) otuz yama gelince, yeni bir din ile Peygam

ber oldu. Ona ncil indi. Onun eratinin gelmesiyle, Hz. Musa'nndini hkmsz kald. Hz. Yahya (a.s.) da onun dinine uydu.

Hatt o srada sriloullar bakan, kardeinin kzn almak istedi. Hz. Musa'nn dinine gre nikhn kymasn Hz. Yahya'ya teklifetti.

O zaman Hz. sa'nn dininde karde kzn almak haramd. Onuniin Hz. Yahya nikh kymaktan kand. Kz ve anas gcenip, Hz.

Yahya'nn ldrlmesi iin direttiler. Kuds bakan da, Hz. Yahya'ygetirtip onlarn nnde boazlatt.

Hz. sa (a.s.), bir ly diriltti. Anadan doma krlerin gzlerini

at. Suda yrd. Bu yolda daha birok mucizeler gsterdi. Yalnz(oniki) kii man etti, ki onlara "Havariyun" denilir Onlarn

birincisi " e m' n ' s - S a f a" dr ki, Hristiyanlar arasnda ona"Bo t r o s" denilir. Birisi de dier " em'n" adnda biridir ki,Hristiyanlar arasnda ona "Y u d a" denilir.

teki Yahudiler, mana gelmek yle dursun Hz. Yahya gibi Hz.sa'y da ldrmeye karar verdiler. Hz. sa (a.s.), son defa olarak Ha-

varivun'la bir gece birleip, gizlice sohbet ediyordu. Yahudiler ise onuldrmek iin sk sk aryordu.

Hz. sa, Havariyun'a dedi ki: "Horoz tmeden yani sabah olmadan biriniz beni inkr edecek, pek az paraya satacaktr." Gerekten Hava-riyun'dan; "Yuda em'n," sabah olmadan vard, Yahudilerden

bir miktar rvet alp Hz. sa'nn yerini bildirdi.

Yahudiler hemen Hz. sa'y tutup da ldrmek iin kotular, oraya gittiler. Hrs ve tella yanlp o hin Yuda'y tuttular. Onu astlar. Gerekten sa'y astk sandlar. Yce Allah, Hz. sa (a.s.) drs (a.s.) gibi ge kaldrd.

Bundandr ki Yuda'nm ad hristiyanlar arasnda hakaretle anlr; fena ve hin kiilere Yuda derler.

Hz. sa ge ekildikten (krk) sene sonra Romallar, Kuds'esaldrarak Yahudilerin kimini ldrdler, kimini esir ettiler. Kuds'


29/582

ZEKERYA, YAHYA VE SA (a.s.) KISSALARI 31

yama ve harb ettiler. Yahudi kitaplarm tamamen yaktlar. BeyMMukaddes'i yktlar. Kuds ehrini srailoullarmctan boalttlar.

Bylece Yahudiler, darmadank oldu. Ondan sonra bir yerdetoplanp da bir topluluk kuramadlar. Her yerde hor ve hakaretle karlandlar. Fakir ve yoksul dp aalandlar.

Hz. Musa'nn lmnden Hz. sa'nn doumuna kadar "Binyedi-yzonalt" yl gemiti.

Hz. sa (a.s.), otuz yama gelince kendisine Peygamberlik geldi. yl kavmini Allah'n birliine ard. Sonunda (oniki) kii managelip, Hakk yolda ona arkada oldular. Onlarn da birisi sonunda kendisine hyanet etti. Ondan sonra Havariyun, sa (a.s.) mvasiyeti zere evreye daldlar. Hristiyanl halka yaymaa altlar.

Sonradan ncil diye meydana birok kitaplar yayld. Bir ksm Havariyur'dan bazlarna, bir ksm da onlarn talebelerine dayandrld.

Bunlar ise, Hz. sa'nn hayat hakknda tarih yollu kaleme alnm kitaplard. Bunlarda sa (a.s.) m baz halleri, vasflar belirtilmiti. Ara yerde ncil yetleri yazlmt. Fakat birbirine uygun deildi, i

Hristiyanlarn bakanlar grdler ki, bunlar birbirine uymuyor.Hepsini gzden geirdiler. lerinden drdn ayrdlar. Onlar dierlerine gre doruya daha yakn buldular. te ncil diye Hristiyanlararasnda dolaan bu drt kitaptr. Onlar da tamamiyle birbirine uymaz. Asl ncil ele gememitir.

Havariyun dalp uzaklara giderek Hz. sa'nn dinini halka retmiler s e de, o zaman dnya Allah' tanmayan ve O'na ortak ko

anlarla doluydu. Hz. sa'nn dini aka yerine getirilemeyip, yzseneden fazla gizli tutuldu. Hristiyanlar yeraltlarnda, maara vemahzen gibi yerlerde gizlice ibdet ederlerdi. Duyulup tutulanlar eza ve cefa grrler, bazen ikenceye uratlrlard.

En sonunda Roma mparatoru Kostantin, Hz. sa'nndoum tarihinden "yzon" yl sonra Hristiyanln aka yerinegetirilmesine izin verdi.

Sonra Kostanti ni ye ehrini kurdu. Roma devletinin eski baehri Roma'y terkederek, bu Kostantiniye ehrini baehir yapt. Kendisi de Hristiyan oldu. Ondan sonra Hz. sa (a.s.) a man eden

ler oald. Hz. sa'nn dini pek ok yerlere yayld. Hz. sa'nn dininegirenlere "Nasr " denildi.

Fakat vaktiyle Hristiyanln esaslar, gzelce kaydedilemediin-den i; piskoposlarn ellerine kald. Birtakm maksatlarla anlamazlk oald. Roma devleti ikiye blnd. Biri "Dou mparatorluu" dur ki, baehri stanbul 'du. Dieri "B at imparatorluu" dur ki, baehri Roma 'yd.

Bu iki ve eski baehirler, birbirini kskand. Bu yzden "Romadevleti" ikiye ayrld gibi, mezhepe de Hristiyanlar ikiye blnd.


30/582


Bir ksm "E i mp a p a" ya yani Roma piskoposuna balandlar.Bunlara "K a t o 1 i k" denildi. Bir ksm stanbul Patrik'ine balandlar. Bunlara da "Ortodoks" denildi. Sonralar birbirine aykr birok mezhepler ortaya kt. Hristiyanlk tamamen aslndan uzak

latrld.yle ki, diyanetten asl gaye irk yani Allah'a ortak komaktan

saknmak olduundan, Hristiyanlar irk koanlara mahsus olan putlardan son derece kanrlarken, sonralar Hristiyan ibadethanelerine resimler asld. Kiliseler baya irk koanlarn tapmaklarna benzetdi.

teki milletler ise Allah' tanmazlar, O'na ortak koarlard. Hayli zaman peygamber de gelmedi. Uzun bir sre peygambersiz geti. Btn dnya sapklkta kald.

Romallar btn Avrupa kt'asn ele geirdikten baka Anadolu'yu, Msr, amve rak' dahi aldlar. O alarda Romallar dier milletlere gre daha medenlerse de, ahlkszla dkn, sefhet ve irete

dalm olduklarndan, vardklar yerlerde medeniyetle beraber pek fena detler braktlar. Bu yzden birok milletler ve kavimlerin ahlk bozuldu. Bereket versin ki Romallar, Arap yarmadasn ele gel-remediler ve kendilerinin irkin huylar ve fena detleriyle Araplarbuladramadlar.

Fakat Arap kabileleri de btn btn, llerde gebe bir hayat yayorlard. Kendilerini cahillik kaplamt. Kimi Hristiyanlakimi Yahudilie meyletmitir. Birtakm da, trnak kesmek, boy a beleti almak ve snnet olmak gibi, Hz. brahimve smail (a.s.) m dinlerinden kalma hkmlerle amel etmekteydiler. Yine bir ksm da putatapar olmulard. Her sene Hac mevsiminde Arap kabilelerindenpek ok kimseler Mekke'ye gelip Kabe'yi ziyaret ederlerken, bir ta

raftan da Kabe'deki putlara tapanlar olurdu.Ksaca o alarda dnya pek karanlk ve kark bir duruma gel

mi ve dzelmesi bir peygamberin gnderilmesine bal kalmt.


31/582

K N C B L M

H A Z R E T - i M U H A M M E D

P e y g a m b e r l e r i n S o n u n c u s u M u h a m m e d M u s t a f a ( s. a .v . )H a z r e t l e r i n i n D o u m u n d a n n c e M e y d a n a G e l e n

d e t D H l l e r

hir zamanda Arap lkesinde smai l (a.s.) m soyundan"Son Peygamber" in gelecei, daha nceki peygamberlere gnderilen kitaplarda yazlyd. Gemi peygamberlerden bzlar da Onunsfatlarn belirtmi ve tarif etmilerdi.

"Htem'l - Enbiy" yani " S on P e y g a m b e r "lemlerin vnc ve insanolunun en stndr. O zamann hkmnce onun Arap kavminden kmas, Allah'n bir hikmeti, o an bir gereiydi.

nk Araplar o zaman dnyaya yaylm olan fenalklara bulamam ve Romallarn irkin detlerine almam, Arap yarmadasnda l gebelii sayesinde asl yaradllar zere kalmlard. Herne kadar Araplar, ilim ve san'atlardan nasipsizlerse de, ilerinde fesahat ve belagat yani gzel, sanatl ve dokunakl yazmak merak artm olduundan pek ok irler; gayet fasih ve beli (son derece dzgn ve san'atl yazan) yazarlar ve ok gzel konuan hatipler (konumaclar) yetimiti.

Okur yazar olmadklar halde gayet gzel iir sylerler, dimadzgn ve gzel sz sylemekle vnrlerdi. Hatt Mekke yaknnda"S k - u U k z" denen yerde her yl Arapa aylarn onbirincisiolan Zilkade aynda byk bir panayr kurulurdu. Her taraftan irler, yazarlar toplanrd. Gzel iirler, sekin hutbeler okunur, sz alannda yarlar olurdu. Birinci seilenler " feri n" alr; iiri Kabeduvarna aslrd.

Bylece Kabe duvarna aslm yedi kaside (bir eit iir) vard

ki onlara "Mu a 11 e k a t -1 Seb'a (Yedi Ask)" denilir. Birincisimr' l-Kays'm kasidesi olup, en yukar aslm ve Hz. Mu-h a mme d 'in Peygamberliine kadar ylece kalmt.

Ksacas irler, hatipler; gzel iirler, dokunakl hutbelerle byk halk kitlesine tler verirler; halk ahlknn gzellemesine pekok gayret ederlerdi.

Chiliyet zamannda Araplarn edebiyatta bu derece ilerlemeleri dikkat olunacak, ibret alnacak bir zelliktir. Belki de Arap dilinin

F. 3

4


32/582


o derece ykselmesi, Allah tarafndan bu dille bir kitap indirileceineiaretti.

Peygamberlerin babas Hz. brahim (a.s.), olu Hz. smail (a.s.) adua edip, yce Allah da duasn kabul ederek Hz. smail soyundan byk bir millet karacan mjdeledii Tevrat'ta yazldr.

Hz. brahim'in dier olu Hz. shak (a.s.) m soyundan pekokpeygamber gelip gemiti. Onlarn devri bitip artk Hz. smail evldna sra gelmiti. Hz. shak soyundan gelen bunca peygambere karlk, Hz. smail soyundan ise en Son Peygamber gelecekti.

Araplar Neseb (soy-sop) ilmine ok kymet verip, her kabile, kendi soyunu ezberlerdi. Kabilelerin birbirine gre stnl olduundan, her biri kz alp vermekte akrann arar ve dengini gzetirdi.

Hz. smail'in evld ve torunlar oald. Arap yarmadas'nn hertarafna dald. lerinden Adnanoullar, onlar iinde Mudaroul-lar, onlar arasnda Kurey kabilesi, tekilerden sekin bir topluluktu.Kureyliler iinde ise H i m kolu hepsinden ok eref ve faziletsahibi oldu.

H i"m'in babas "A b d - i Men f", onun babas "Kusa y''onun babas "Haki m", onun babas "M r r e", onun babas"K a ' b", onun babas "L v e y", onun babas "F i h r", onun

babas "Mli k", onun babas "Na d r", onun babas "K i n -n e", onun babas "Huzeyme", . onun babas "M d r i k e", onun babas "Uya s", onun babas "Mu d a r", onun babas "Niza r",onun babas "Ma ' a d", onun babas "A d n a n" dr. Adnan da smail olu K a y z r (a.s.) soyundandr.

te "Htem'l-Enbiy (Son Peygamber)" (s.a.v.) in byk atalar bu saydklarmzdr. Ki, her birinin soyu oalm, her biri pekoktopluluklarn ba, nice kabile ve airetlerin dedesi ve babas olmutur.

Fakat her ne vakit birinin iki olu olsa, ya da bir kabile iki kololsa, Son Peygamberin soyu, en erefli ve hayrl tarafta bulunur;her ada onun en yksek atas kim ise yzndeki lkerinden bilinirdi.

nk Hz. sma'm alnnda bir nr vard. lker yldz gibi parlard. Bu parlaklk ona babasndan kalm, sonra evlddan evlda geerek Adnan'a, ondan Maad ve Nizar'a gelmiti.

"Nizar", Arapa az bir ey mnsna olan Nezir'den gelir. Bu adnkonmasna sebeb udur: Nizar, dnyaya gelince babas Maad, orn

alnndaki parlty grr grmez pek ok sevinmi, kavmine byk birziyafet verip "Byle oul iin, bu kadar ziyafet azdr" demekle olunun ad "Nizar" kalmtr.

Bu parlt ise, Hz. Muhammed'in nuru olup, Hz. dem'den berievlddan evlda gemi; sonunda asl sahibi, Son Peygamber Hz. Mu-hammed'de durmutu. v

Bylece Adnanoullar iinde Hz. Mhammed'e ait parlty tayan ve yanstan bir sekin soy kmt. Her ada bu soydan olanahs kim ise yznn hemen anlalacak kadar gzel, nurlu olma-


33/582

Hz. MUHAMMED'N DOUMUNDAN NCEK HALLER 35

smdan; tekilerden seilir; hangi kabilede ise o kabile dierlerindenstn olurdu.

Bundan dolay Nizar'm evld ve torunlar iinde Mudaroullarbrlerinden daha ok an ve hret buldu. Mudaroullar oald, evreye yayld. Birok kabilelere ayrld. lerinden Kur ey kabilesisekinleti.

Kurey kabilesi Mlik olu Fihr'in evld ve torunlar demek olup,onun oullar iinde Lvey ve onun oullar iinde K'b dierlerindensekin ve muhterem oldu.

Lvey olu K'b, Cuma gnleri kavmini toplayarak hutbe okurdu. Kendi soyundan Son Peygamber geleceini syler; onun zamannakim yetiirse ona man etsin diye t verirdi.

K'bin torunlarndan Kusay da Kurey kabilesi iinde pek byk bir kiidir ki: urada burada dank Kureylileri toplayp kuvvet buldu. Mekke'de baa geti.

Kabe hizmeti, aslnda Hz. smail'in evld ve torunlarmdaykensonra bu erefli hizmet C r h m kabilesine gemi; sonra gederek Mekke yaknnda yaayan H u z a kabilesi, bir aralkKa be hizmetini ve Mekke bakanln ele geirmiti. Kusay, bir frsatla Kabe'nin anahtarlarn Huza'dan ald. Ondan sonra Kabe hizmetide Kurey kabilesinde kald.

Kusay'n Zhre diye bir kardei olup, onun da evld ve torunlaroald. Kurey kabilesi iinde eref ve itibar buldu, ki Son Peygam

ber Hz. Muhammed (s.a.v.) annesi Amine Hatun onun soyun-dandr.

Kusay lnce Abd-i Menaf ve Abd'd-Dar ve Abd' l-Uzza adndaki oullar kald. Abd-i Menaf, dierlerindenok an ve eref buldu. Bakanlk ve efendilik, onun soyunda yerleti. Abd'd-Dar'm soyundan da Kabe hizmetindeki eybe oullar gel-d

Abd-i Menafin Haim, Abd-i ems, Muttal ib veNe v f e 1 adlarnda drt olu oldu. Her birinin soyundan gelenler oald. Hatt meyyeoullar denilen E me v 1 e r, Abd-i ems'in soyundan gelmiti. Fakat hepsinin en ereflisi, en faziletlisi Him'dirki, Abd-i Menaf'dan sonra Kurey kavminin ulusu, oydu. Temiz soyundan gelenlere Haimoullar ve Haim denilir. Son Peygamber de onlardandr.

Kurey kavmi ticaretle uraan bir topluluktu. Kn Yemen'e, yazn am'a giderler; her yl iki tarafla da pek ok alveri ederlerdi.

Bundan dolay Him de amkafilesiyle Mekke'den kp giderken Medine'ye urad. Orada Neccaroullar kabilesinden S e 1 madl kzla evlendi. Oradan amlkesine gitti; Ga z z e 'de ld.

Selm ise ondan gebe kalp son derece gzel ve yz nurlu birerkek ocuk dourdu ve eybe diye ad koydu.

eybe byd. Day ocuklariyle beraber kp gezmee balad. Fakat hi birine benzemezdi. Yznde lkeri var, aln ay gibi


34/582

38 PEYGAMBERLER VE HALFELER TARH (Ct: 1)

parlar, gzel yzn grenler hayran kain:, baka soydan olduu yznden belliydi. Allah'n elisini en ensardan yani Medineii nl ir Has -

s n 'n babas Sabit o srada Medine'den Mekke'ye gidip Him'-den sonra Kurey'in ulusu kardei Muttalib'le grt. "h eer kardein olu eybe'yi grsen aardn. Babana nekadar benzer ve nasleref ve gzellik sahibidir, tarif olunmaz" diye eybe'yi anlatnca.Muttalib'in kalbine eybe'yi grmek arzusu dt.

Kurey kavmi iinde babadan oula geen peygamberlik nuru;Him'e gelmi ve yznde grlmt. Halbuki Him'in eybe'den

baka E s e d adl bir olu olmusa da, ondan yalnz Fatma adl bir kz kalmt, ki Hz. A 1 i 'nin anasdr. Demek ki, Him'e ancak eybe'nin hayrl bir vekil olmas tabi bir eydi. Sbit'in ifdesi

de bunu dorulad. Bundan tr Muttalib; eybe'yi grmek zorundakaldndan hemen Mekke'den Medine'ye gitti.

Muttalib Medine'ye varnca bir yerde Neccaroullar'nm ocuklar arasnda eybe'yi grd. Bir kere tavr ve hareketine, yzndekigzellik ve parltya bakt; kimse sylemeden yeeni olduunu bipgzlerinden ya akt.

Nitekim Muttalib; eybe'yi tavr ve hareketinden bildiini gzlerinden ya geldiini bz iirlerinde pek yank beyan ve hikye eylemitir. Muttalib hemen orada eybe'ye bir kat elbise giydirdi, anasnagnderdi. Sonra anasn raz ederek eybe'yi Mekke'ye gtrd.

Mekke'ye girerken eybe'yi grenler "Acaba bu ocuk Muttalib'in klesi midir?" demiler. O yzden eybe'nin ad Abd'l-Muttalib

kalm ve Muttalib lnce yerine geip; Kurey kavminin efendisi, bakan olmutur. Abd'l-Muttalib'in alnnda Hz. Muhammed'in nuru parldard.

Kurey kavmi, bundan dolay onu ok uurlu sayarlard. yle ki Mekke taraflarnda ktlk, pahallk olsa, onun eline yapp S e b r .dana karlar; onun yz suyu hrmetine Allah'dan yamur isterlerdi. Allah da Hz. Muhammed'in nuru hrmetine onlara rahmet ve bereket gnderirdi.

Son Peygamber Hz. Muhammed'in dnyaya gelmesi yaklatkakhin yani grnmez lemden haber vericiler; Onun dnyay ereflendirmesini bildirmee; acaip ve gariplikler ve allmn dndaiaretler belirmee balad. Biri udur ki: Abd'l-Muttalib bir gn Ha-rem-i erf'de uyurken bir rya grp korkuyla uyandi. Khinlere

gidip ryasn anlatt. Khinler de "Senin soyundan ocuk doacak;yer ve gk halk ona man getirecek" dediler.

Bunun zerine Abd'l-Muttalib; Kurey kadnlarndan Ftmaadl bir kz ald. Ondan olu Abdullah dnyaya geldi. Hz. Muhammed'in nuru, onun alnnda grnr oldu.

Evvelce Mekke'de hkmsren Crhm kabilesi zerine dmansaldrnca Yemen taraflarna kamak zorunda olduklarnda Kabehaznesinden bir hayli eya alp Zemzem kuyusuna atmlar, zerine de ta, toprak dkerek yerini belirsiz etmiler.


35/582

Hz. MUHAMMED'N DOUMUNDAN NCEK HALLER 37

ok yllar bu hl zere kald. Zemzemin nerede olduunu kimse bilmiyordu. Bir gece Abd'l-Muttalib'e ryasnda Zemzem'in yeri b-dirilmi, iareti gsterilmiti.

Bylece Abd'l-Muttalib Zemzemkuyusunu buldu. Oullaryla beraber onu kazmaa balad. inde kllar, zrhlar ve altundan yapmageyik heykelleri kt. Abd'l-Muttalib onlar ald. Geyik heykelleriniKabe'nin kaps nne koydu. Zemzem kuyusunu tamamen ayklayphaclara Zemzemuladrmaya balad.

Kurey kavmi; byk dedeleri Hz. smail'den kalma bir mbarek kuyunun meydana kmasndan dolay ok ok sevindiler, teekkr ettiler. Bu yzden Abd'l-Muttalib de eskisinden ziyade an ve hret ve halkn gznde kymet kazand.

Abd'l-Muttalib'in oullar Haris, Ebu Talib, Ebu Leheb, GaydakHacl, Abd'l-K'be, Mukavvim, Zbeyir, Drar, Kuem, Abdullah, Haraza ve Abbas'dr. Fakat Kuem kkken lmtr.

Abd'l-Muttalib, oullar iinde en ok A b d u 11 a h ' severdi.nk ilerinde en gzel, en fazla, ahlk sahibi oydu. Peygamberliknuru onun yznde aka grnyordu.

Z h r e oullar ulusu Vehb kz mine, soy-sopa Kureykzlarnn en stn olduundan Abd'l-Muttalib onu Abdullah'a ald.

mine, Abdullah'dan Son Peygamber'e gebe kald ve hemen Ab-v dullah'm alnndaki gzellik nuru mine'nin alnnda parlamaya ba

lad. O srada Kurey kavmi, ktlk ve pahalla dmlerdi. ok s

knt ekiyorlard. Resl-i Ekrem ana rahmine der dmez, Onunhrmetine yce Allah (c.c.), Kurey'in ba ve bahelerine o kadar

bereket verdi ki, hepsi zengin oldu:O seneye Araplar "Fetih ve sevin y" dediler. mine gebeyken

Abdullah, amkafi! esiyle Medine'ye gitti, orada hastaland. Yirmibeyanda daylar yannda ld.

Bylece Son Peygamber, yetim inci gibi anas karnndayken tek ve yetimkald. te o srada allmn dnda olan hdiselerden mehur "Fil ol ay" kt.

yle ki: ok yllar Yemen'de hkmsren H i my e r hkmdarlarnn kuvvetlerine zayflk gelmesiyle Habe'ler, Arabistan yakasna geip, Yemen lkesini ele geirmilerdi.

Haberlilerden hkmdarlk sras E b r e h e adl padiaha ge

lince, Yemen'in baehri olan San'a'da byk bir kilise yapt. Bundan maksad, Araplar, Kabe ziyaretinden vazgeirmek, yzleriniSan'a'ya evirmekti.

Arablar ise eskidenberi ylda bir kere Mekke'ye gelip Kabe'yi ziyaret edegeldiklerinden, byle San'a'da yeni yaplm bir kiliseye meyil ve ynelmek yle dursun, ona hakaret gzyle bakyorlard. yle ki ilerinden birisi o kilise iine girip pisledi.

Bundan dolay Ebrehe, pekok fkelendi. Hemen Kabe'yi ykmakzere byk bir orduyla Mekke'ye doru yola kt. T i f ehrinegelince bir miktar askerle bir adamn Mekke'ye gnderdi. O da gelip


36/582

PEYGAMBERLER VE HALFELER TARH (Cilt: 1)

Mekke halknn hayvanlarn srd. Bu srada Abd'l-Muttalib'in de(drtyz) devesini gtrd.

Abd'l-Muttalib, hemen Ebrehe'nin ordusuna gitti. "Kurey Bakan" diye haber verdiler. Onu yanma davet edip, byk bir hrmetle arlad. "Niin geldin?" diye sordu. Abd'l-Muttalib develerini istedi. Ebrehe "Ben sandm ki Kabe'yi ykmaym diye ricaya geldin?"dedi.

Abd'l-Muttalib dedi ki: "Ben, develerin sahibiyim. Onlar isterim.Kabe'nin sahibi vardr, Onu O korur."

Hemen Ebrehe, emretti; hayvanlarn geri verdiler. Abd'l-Muttalib, hayvanlarn ald Mekke'ye getirdi. "Bu Kabe'

nin sahibi, Onu korur korkmaynz" diye Kurey'e gven verdi.

nk Son Peygamber Hz. Muhammed (s.a.v.), ana rahmine dm, mutlu doumlar pek yaklamt. Yaknda dnyay ereflendireceklerine dir nice allmn dnda iaretler belirmi; Abd'l-Muttalib ryasn grmt. Bu bakmdan Ebrehe'nin Allah'n evi'ni ykamayacan kendi vicdannda kestirmiti.

Gerekten iki ay sonra Son Peygamber dnyaya gelecek, sonraKabe'yi kble edinecek, Ebrehe ordusunun durumu da dnyaya byk bir ibret olacakt.

yle ki: Ebrehe'nin byk bir f'i vard. Dima onu askerininnnde yrtr, onunla nereye gitse zafer kazanacana inanrd.yle tecrbe eylemi, ylece bellemiti. Bu sefer de Ebrehe, o f'i ordusunun nne katt, hemen Mekke zerine yrtt.

Mekke'ye yaklap da ieri girmeye hazrlanrken fil, yere kt.Kaldrp yrtmeye altlar, yrmedi. Ban baka tarafa evirdike hemen koup gider, fakat Mekke'ye doru evirdike gitmeyipyere yatard.

Onlar bu ekimedeyken Allah (c.c.) tarafndan birok E b - b 1 yani Da Krlangc veya Kei saan kular geldi. Her birinin aznda, ayaklarnda birer ufak ta vard. Ebrehe askerininomuzlarna salverirlerdi. Hangisine dese yaralanr, lrd. Bir ou bu ekilde ld. Kalan de kalka Yemen'e kap kurtuldu.

Ebrehe de bu suretle San'a'ya varabilmise de fena hlde hasta olduundan ok gemeden lmtr. Ondan sonra iki olu srasiyle ksa bir sre San'a'o'a hkm srmlerse de, ok srmemi devletleriyklmtr.

Ebrehe'nin askeri ylece dalnca Mekke halk, ehrin dna kp onun ordusunda bulduklar mal ve eyalar aldlar.

Son Peygamber Hz. Muhammed (s.a.v.) hrmetine Kurey kabilesi,hemyle bir byk dman errinden kurtuldular, hem de byle zahmetsizce bir hayli ganimet malna kavutular. Bir kat daha an vehret buldular.

Kurey kabilesiyle ekimekte olan Arap kabileleri, artk onlarlasavamaktan vazgeip onlarn, Allah (c.c.) tarafndan korunduunainandlar. Bu seneye Araplar "Fil Yl" diye ad koydular ki, Hz.sa'nn doumunun "Beyzaltmdokuz" uncu senesiydi.


37/582

HAZRET- MUHAMMED'N [s.a.v.] DOUU 39

Son Peygamber Hz. Muhammed (s.a.v.) de o yl dodu, ki Ebrehe'-nin yukarda anlatlan "Fil" le Mekke'ye gelip gitmesi (Arapa birinciay olan) Muharrem aymm ortalarmdayd. Elli bu kadar gn sonraRebilevvel (Arapa nc ay) iinde de Hz. Muhammed (s.a.v.)dodu

H a z r e t - i M u h a m m e d ( s. a .v . ) i n D o u u

Fil ylndan ve Nisan iinde Arap aylarndan Rebi'l-Evvel aymmonikinci Pazartesi gecesi sabaha doru daha yeni tan yeri aardsrada lem, bir baka lem oldu. Yani Son Peygamber Muham

med Mustaf a (s.a.v.) hazretleri dodu, gn domadan lem, nurla doldu.

Abdullah'dan mine'nin alnna gemi olan gzellik nuru, onunalnna geti. dem zamanndan beri evlddan evlda geen peygam berlik nuru imdi sahibini buldu, artk onda karar kld.

Ertesi Pazartesi gn sabahleyin btn putlar yzst dm bulundu, grenler ard.

mine'den rivayet edilir ki: "Ben, teki kadnlar gibi gebelik zahmeti ekmedim. Gebelerde olan arlklar grmedim. Fakat gece ryamda grdm: Biri gelip 'Ey mine! yi bilmelisin ki, sen lemlerinhayrlsna gebesin. Doduu zaman adn MUHAMMED koyasn' dedi. Doumyaklanca kulama iddetli bir ses geldi, rktm. Hemen

bir ak ku geldi, kanadiyle arkam sad. Benden, korkma ve rkmehlleri geti. Bir yanma bakdm: Beyaz bir kseyle erbet sundular. Alp idiim gibi, her tarafm nr kaplad. O anda Hz. Muhammed(s.a.v.) dnyaya geldi. Etrafma bakdm, grdm ki, Abd-i Menaf kzlarna benzer, fakat gayet uzun boylu birok kzlar, etrafmda dnyorlar. ardm. 'Ya Rabbi bunlar kimlerdir?' dedim."

Hz. Muhammed (s.a.v.) doarken mine'nin gznden perde kaldrlp anlatld gibi, cennet hurilerini, melekleri grm olduu; daha pek ok harikulade hller seyretmi olduu rivayet edilir.

Cennetle mjdelenen on kiiden Afv olu Abdurrahman'm anas if (*) hatun o gece mine'nin yannda bulunmu, onun gzne de Hz. Muhammed (s.a.v.) in doumu srasnda doudan batya

kadar btn dnyann nurla dolduu gibi daha pek ok det ve tabiatd eyler grnm olduunu olu Abdurrahman'a sylemi, o da bakalarna anlatmtr.

O gece Abd'l-Muttalib Kabe'de Allah'a (c.c.) ynelmi yalvarrken "Mjde ey Abd'l-Muttalib! imdi mine'den bir ocuk dodu. Vcdu leme rahmettir" diye gizliden bir ses iitmi, hemen mine'nin yanma gitmi, orada da nice allmn dnda eyler grmtr.

(*) Bu hatunun ismi "if" ve "elf" olmak zere eitli rivayetler vardr.


38/582


Son Peygamber Hz. Muhammed (s.a.v.) snnetli ve gbei kesilmiolarak domutu. Arkasnda iki krei arasnda t kalbinin hizasnda bir nian vard ki, ona Peygamberlik yz, Peygamberlik mhrdenilir.

Hz. Aye'den rivayet edmitir: "Mekke'de bir Yahudi vard. Hz.Muhammed (s.a.v.) doduu gecenin ertesi, Kureylilerin toplandyere gelerek 'Bu gece aranzda bir olan dodu mu?' diye sormu.'Evet. Abd'l-Muttalib olu Abdullah'n bir olu oldu' demiler. 'teSon Peygamber odur ve arkasnda nian vardr.' diye haber vermi.

Varmlar, Hz. Muhammed (s.a.v.) i grmler. Yahudi, Onun grnne bakp arkasndaki Peygamberlik mhrn grnce akl bandangitmi ve 'Peygamberlik artk srailoullarmdan gitti. Bundan sonra baka Peygamber gelme midi bitti. Kureyliler yle bir devlete erecekler ki, an ve erefleri doudan batya kadar her yere ulaacak' demi."

sriloullar peygamberleri, Son Peygamber Hz. Muhammed (s.a.v.) i bazen Muhammed (s.a.v.), bazen de A h me d diye anmlar ve iaretlerini sylemilerdir., Gizliden haber veren khinler de, byle bildirdiklerinden o zamanki Yahudi khinleri arasnda Son Pey-gamber'e dair ok szler sylenir ve dnyay ereflendirmesi beklenirdi. Bundan dolay dou tarihini anlam ve belirtmilerdi.

Sabit olu Hassan rivayet eder ki: "Ben sekiz yandaydm. Bilirim ki, bir gn sabahleyin Medine'de bir Yahudi, dier Yahudilerehaykrp, 'Bu gece Ahmed'in yldz dodu' dedi. Sonra hesapladm.

Hz. Muhammed'in (s.a.v.) doduu geceye uygun dt."

Abd'l-Muttalib, o gibi hayrl iaretleri grp ok ok sevindi ve "Bu olumun sn pek byk olacak" dedi. Kendisine Allah tarafndan yle bir mutlu oul verildiine dir gzel bir kaside syledi ve byk bir ziyafet verip, Kurey kabilesini davet etti. Geldiler, yediler, itiler "Bu ziyafete sebeb olan ocua ne ad koydun?" diye sordular.

Abd'l-Muttalib, "Muhammed (s.a.v.)" diye cevap verdi. Onlar da"Byle dedelerinde olmayan ad koymaktan maksadn nedir?" dediler. "Maksadm ve istediim bu ki: Onu gkte Allah (c.c.) ve yerdehalk pek ok vsnler" dedi.

Son Peygamber, Hz. Muhammed'in (s.a.v.) pek ok adlar vardr.

En mehurlar "Mu h a mme d" ve "A h me d" dir. Muhammed" Arapa pek ok vlm olan kimse demektir.

Mahmud, Mustafa, Shib'l-Beyn, Shib'l-Htem, Shib'l-Ma-kami'l-Mahmud, Shib'l-Kadb, Sahib'l-Herave de Son PeygamberHz. Muhammed'in (s.a.v.) yksek lkablarndandr.

Hz. Muhammed (s.a.v.) doumunda meydana gelen allmndmda olan grlmemi hllerden bzlar da bunlardr:

Hz Muhammed'in (s.a.v.) douu srasnda, ran hkmdarnn saray sarsld. Ondrt balkonu ykld. Fars vilyetinde "stahr-bd" adl ehirde atee tapanlarn bin senedenberi yanan ate-


39/582

HAZRET-t MUHAMMED'N [s.a.v.] DOUU 41

gedeleri snd. S v e gl yere batp grnmez oldu. S e m v e vadisinde tam tersine sular tad. ran'n bakads Mubedan dao gece ryasnda, bir alay sert ve babo develerin bir blk Arap atlarn yederek Dicle nehrini geip ran ehirlerine daldklarn grmtr.

O zaman Sasani ler sllesinden ran ah Nirevan,sarayn sarslp da balkonlarn yklmasndan can sklm olarak ya-knlariyle bu meseleyi konuurken stahr-bd'dan ategedenin snd haberi geldi. Yine bu srada Sve glnn batt ve Semve'desularn tad iitildi. Hesapladlar. Btn bunlarn, balkonlarn ykld zamana rastladn hayretle grdler.

Bunun zerine Nirevan tellanp hemen Mubedan' artarak bu olanlar bir bir anlatt. O da, o gece grm olduu ryay syledi.

Nirevan daha ok tel ve endeye dp "Acaba bu iaretlerne ola?" diye Mubedan'dan sordu. Mubedan, ne olacan biliyordu.Hemen "Arabistan'da byk bir olay kmak gerektir." diye cevapverdi.

Hemen Nirevan, Arap hkmdarlarndan kendisine balM n z e r olu Nu ma n 'a emir gnderip "Bana bir bilgi adamgnder" diye buyurmakla Numan da Abd'l-Mesih adnda tannm bir bilgini gnderdi.

Abd'l-Mesih hemen ran hkmdarnn baehri Medyin'e varp Nirevan'n yanna girdi. Nirevan olup bitenleri syleyip "Bu

iaretler ne mnya gelir?" diye sordu. Abd'l-Mesih de "Benim amtaraflarnda oturan Sath adnda bir daym vardr. Bunlarn mnsn ancak o verebilir" diye cevap verdi.

Bunun zerine Nirevan "Haydi abuk Sath'in yanma git. Ondan sor, bana cevabn getir." diye emretti. Abd'l-Mesih de hemenMedyin'den kp amlkesine gitti.

O zaman Araplar iinde Khi n ve Arrfe denen bir takm bilgi adamlar vard ki, Allah'n srlarndan bahsederler ve gelecek eyleri haber verirlerdi. En nlleri ite bu "Sath khin"dedikleri ahsd ki, ok yal bir adamd. Hatt Ni z a r lnce, mirasn olu Mu d a r ile dier oullar arasnda pay eden oydu derler. Asl Yemenli olup, ancak am tarafnda bir manastrda yerleip

kalmt. Halbuki bedeninde kemik yok, ekil ve kyafete benzeri grlmemitir. Dima arkas stne yatar ve bir tarafa gtrlecekolursa, kendisini dek gibi devirip hayvan zerine ykletirlermi. K-casa, insana benzemez, dilinden baka organ oynamaz acaip bir kiiydi. Fakat gayet gzel, dzgn ve akc szler, nice yllar sonra olacaklardan bahsedermi.

Abd'l-Mesih byk bir sr'atle Sath'in olduu yere gitti. Yanna girdi, selm verdi. Sath ise lm deine denmi, gzleri kapanm olduundan, Abd'l-Mesh'in selmn iitmiyor, dnya kelm kulana gitmiyordu.


40/582

4 2 PEYGAMBERLER VE HALFELER TARH (CUt: 1)

Sath'in bu hli Abd'l-Mesih'e ok dokundu. Hemen Sath'i etkileyecek, iinde yank szler bulunan bir iir syledi:

"Acaba Yemen'in ulusu sar mdr? Yoksa iitiyor mu? Yoksalp gitti de, bizleri btn btn mdsiz mi brakt? Ey zorluklansona erdirici byk adam, bir byk ve muhterem topluluun ulusuolan kzkardeinin olu, ran ah tarafndan gnderilmi olmasiyleda ve dz, gece ve gndz demeyip, yollardaki tehlikeleri hie sayp byk bir sr'atle sana geldi. Btn bilgilerin altndan kalkamad byk ileri senden sorup renmek ister."

Bunun zerine Sath, gzlerini at. Dedi ki: "Abd'l-Mesh, sr'atle Sath'e geldi. Sath ise kabre girmek zeredir. Seni Sasani h

kmdar gnderdi. Saraynn sarslmas, ategedenin snmesi ne demek olduunu soruyor, bir de Mubedan'm grd ryann tbiriniistiyor, ki ryasnda bir alay babo develer bir blk Arap atlarmyederek Dicle'yi geip memleketine daldn grmt. Ey Abd'l-Mesh! O zaman ki okuma oala, Shib-i Herve grne, ran ateisne, Semve vadisi taa, Sve gl bata, am artk Sath iin amdeildir. Sasanlerden yklan balkonlarn saysnca (ondrt) hkmdar gelir. Artk olacak olur..." dedi ve hemen ld.

Abd'l-Mesh, Medyin ehrine dnd ve Sath'd

Documents

Ahmed Cevdet Pasha