Embed Size (px)
Citation preview
lslôm Araştırmaları Dergisi. Sayı 4. 2000. 43-68
Müneccimbaşı Ahmed Dede'nin Risale fi'l-Kinaye ve't-Ta'riz'i
Musa Yıldız*
Müneccimbaşı Ahmed Dede's Risala fi'l-Kinaya wa 'l-ta 'riz This article presents a critical edition of a treatise written by Müneccimbaşı Ahmed Dede (d. ı ı ı3tı 702) on the figurative use of Arabic. The edition is based on three manuscripts found in istanbullibraries. The text is accompanied by explanatory notes and an analytical introduction.
I. Giriş
Bu makalede Müneccimbaşı Ahmed Dede'nin RistHe fi'l-kinaye ve't-ta'rfz adlı
eserinin tenkitli neşri ve tahlili yapılarak, XVII. yüzyılda yetişen ve başta tarih olmak üzere tefsir, mantık, tıp, sayılar teorisi, geometri ve müzik gibi birçok alanda tanınan müellifin dilcilik yönü üzerinde durulmaya çalışılacaktır.
1041 ( 1631) yılında Sela.nik'te doğan Ahmed b. Lutfullalı el-Mevlevı es-Selaniki el-Karamani, ilk tahsilini bu şehirdeki Mevlevi Tekkesi'nde aldı. 1654 yılında İstanbul'a gelerek tahsiline devam etti. ilmi karakteri, davranışlanndaki zerafeti ve yüksek terbiyesiyle dikkat çekerek Sultan IV. Mehmed döneminde müneccimbaşılığa tayin edildi (1665). Daha sonra padişahın musahibi oldu (1670). IV. Mehmed'in hal'i üzerine resmi görevlerinden aziedilerekMısır'a sürüldü ( 168 7). İki yıl orada ikamet ettikten sonra dini vecYbelerini yerine getirrnek amacıyla Mekke'ye ( 1690), oradan Medine'ye geçti (1693). Altı yıl Medine'de dini ilimlerde dersler okuttuktan sonra tekrar Mekke'ye gelerek oradaki mevlevihanenin şeyhi oldu (1700). Bir ara Taif'e gitti ve burada zamanının çoğunu telifle geçirdi. 30 Ramazan 1113'te (28 Şubat 1702) Mekke'de vefat etti. 1
Dr. Musa Yıldız, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Hayatı ve eserleri konusunda aynnulı bilgi için b k. Şey hi Mehmed Efendi, Vekayiu '1-fudala' (nşr. Abdülkadir özcan), Çağn Yayınları, istanbul1989, I, 54; II-lll, 206-207; Rfışid Mehmed Efendi, Tiirfh, Matbaa-i Amire, istanbul1281-1282, I, 96; Si'Him, Tezkire, Kitabhane-i ikdil.m, istanbul 1897, s. 103-112; Ali Enver, Semahane-i Edeb, İstanbul 1309, s. 9-10; Mehmed Siril.ceddin, Mecmaa-yi Şuara ve Tezkire-i Üdeba', Matbaa ve Kütübhane-i Cihan, istanbul1325, s. 81-86;
© ISAM, Istanbul 2000
islôm Araştırmaları Dergisi
Yirmi iki yıl müneccimbaşı ve on sekiz yıl musahib olarak Osmanlı sarayında görev yapan Ahmed Dede'nin dil alanında telif ve tercüme olmak üzere üç eseri tespit edilebilmiştir. 2
1. Gayetü 'i-beyan fı dekatkı ilmi'l-beyan.3 isamüddin İbrahim b. Muhammed b. Arabşah el-isferayini el-Horasani el-Hanefi'nin (ö. 944/153 7) 4 Farsça kaleme aldığı mecaz konusundaki nsalesinin Arapça tercüme ve şerhidir (Millet Ktp., Feyzullah Efendi5 nr. 1860, vr. 1 b_l 04b, müellif nüshası; Beyazıt Devlet K tp., nr. 6025, vr. 1 b -125b). Müneccimbaşı hicri ll 00 yılının sonlannda ( 1689) Kahire 'de tercümesini, 22 Rebiülevvel ll 08 Cumartesi günü ( 19 Ekim 1696) Medine'de şerhini, 8 Safer 1112 Pazar günü (25 Temmuz 1 700) Taif'te tebyiz ve tezhibini tamamladığını nsalenin ferağ kaydında belirtir.
2. Risale fi tahklki'l-masdar. Arapça'daki masdar konusunu işleyen, tesvidinin 8 Rebiülevvel 1113 Salı ( 13 Ağustos ı 701) günü Taif'te tamamlandığı ferağ kaydında belirtilen bir risaledir (Millet Ktp., Feyzullah Efendi, nr. 1860, vr. 111 a-111 b, müellifnüshası6 Süleymaniye Ktp., Laleli, nr. 3034, vr. 142b-159b).
3. Risale fi'l-kinaye ve't-ta'riz. Tebyiz ve tertibinin 10 Safer 1113 Salı (17 Temmuz 1701) günü Taif'te tamamlandığı ferağ kaydında belirtilen bu risale aşagıda geniş bir şekilde incelenecektir.
Bağdatlı İsmail Paşa, Hediyyetü'l-Arifin (nşr. R. Bilge-M. K. İnal), Milli Eğitim Basımevi, istanbul 1951, I, 167; a.mlf., izah u '1-meknün, istanbul1945-47, ı, 353; II, 64; Mehmed Süreyya, Sicill-i Osman i, Matbaa-i Amire, istanbul1311, I, 232; Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müel/i{leri, Matbaa-iAmire, istanbul1342, III, 142-144; cari Brockelmann, GAL, Suppl., Il, 637; NihalAtsız, Müneccimbaşı Şeyh Ahmet Dede Efendi, Hayatı ve Eserleri, Türkiye Basım evi, istanbul1940; Cevat İzgi, Osmanlı Medreselerinde İ/im, iz Yayıncılık, istanbul1997, I, 248-249, 291-292; Thyyib Gökbilgin, "Müneccirn-başı", İA, VIII, 801-806; J. H. Kramers, "Münedjdjirn Bashi", EP, VII, 52 7; Müneccirnbaşı Ahmed Dede, Müneccimbaşı Tarihi (çev. İsmail E. Erünsal), istanbul, ts., s. 13-16; MüneccirnbaşıAhmed b. Lutfi.ıllah, Camiü 'd·düvel Osmanlı Tarihi (1293-1481) (haz. AhmetAğırakça), insan Yayınlan, İstanbul1995, s. 9-19; Salim Aydüz, "Ahmed Dede (Müneccirnbaşı) ", Yaşamlan ve Yapıtlanyla Osmanlılar Ansiklopedisi, Yapı Kredi Yayınlan, İstanbul1999, I, 115-11 7.
2 Müneccirnbaşı Ahmed Dede'nin dille ilgili eserleri konusunda daha aynntılı bilgi için b k. Musa Yıldız, "Bir Dilci Olarak Müneccimbaşı Ahmed Dede", EKEV Akademi Dergisi, Il, 2, Erzurum Mayıs 2000, s. 105-122.
3 Bazı kaynaklarda Risale fi beyani'I-mecaz adıyla da anılır. 4 Horasan ve Maveraünnehir alimlerindendir. önemli bazı eserleri şunlardır: Mlzanü '/-edeb fi'l
u/ümi's-selase: es-Sarf ve'n-nahv ve'/-belaga, Şerh u Tava/ii'I-envar li'l·Beyzavl, Şerh u 'r· Risaleti't-terşlhiyyeti fi aksami'l-istiarat, Şerhu Adabi Adudüddin, Haşiye 'ale'ş-Şem· siyye {i' i-mantık, Haşiye ala Şerhi'l·Mevakı{. Haşiye ala Şerh i Tehztbi'l·mantık, Hiişiye 'ala Şerh i Risa/eti'l-istiare, H aş iye ala Şerhi'ş-Şa{iye fi's-sar{. e/-Atva/ Şerh u 't· Telhls, Şerh u '1-Avamilli'l-Cürcanl, Şerhu'l·Kafiye, Şerh u '/-Muhtasar. Hayatı ve eserleri konusunda aynntılı bilgi için bk. ibnü'l-imiid, Şezeratü'z.zeheb, Darü'l-ihya ve't-Türasi'l-Arabl, Beyrut, ts., VIII, 291; Kiitib Çelebi, Keşfü'z-zunün, istanbul1941-43, 39, 41, 190,477,853,978, 1060, 1116, 1144, 1146, 1259, 1372, 1614, 1916, 2022; BağdatlıismailPaşa, Hediyyetü'l-arifin, IV, 44: V, 26-27; a.mlf., izah u 'l·mekniın, Il, 44; Ömer Rıza Kehhiüe, Mu 'cemü '1-müe//ifin, Mektebetü'l-müsenna, Beyrut, ts., I, 101-102; CarlBrockeirnann, GAL,IT, 411; Suppl., I, 739.
5 Bu nüsha Millet Kütüphanesi'nde (Feyzu!Iah Efendi, nr. 1860) kayıtlı iken adı geçen kütüphanenin kapanması sebebiyle orada bulunan bütün eserler, aynı bölüm ve numaralarda olmak kaydıyla Beyazıt Devlet Kütüphanesi'ne taşınmıştır.
6 Bu nüshanın baş kısımlan kayıp, sadece son yaprağı mevcuttur. Bu yüzden risale kaynaklarda tek yaprakınış gibi gözükmektedir.
44
Müneccimbaşı Ahmed Dede'nin Risô/g fi'l-kinôl,l6 vg't-To'riz'i
11. Risale fi'l-kinaye ve't-ta'riz
ı. Risiilenin Muhtevası
Müneccimbaşı kinaye ve ta'riz konulannı aynntılı bir biçimde ele alan nsalesinin başlangıcında, benimsediği ilmi zihniyetin ve takip ettiği yöntemin hulasasını verir. Ona göre alimler kinaye ve ta'riz konulannda görüş aynlığına düşmüşlerdir. M üneccimbaşı nsalesinde' bu alanda görüş beyan edenlerin düşüncelerinden de alıntılar yaparak söz konusu ihtilaflan bir araya toplamak istemiştir.
Risale unvan, beş mevkıfve mülhak bölümlerinden oluşur. Unvan bölümü kirrayenin lugat anlamlanyla başlar ve bazı belagatçılann yaptığı tanımlada devam eder. Bunlardan Hatib ed-Dımaşki (el-Kazvini) et-Telhis7 ve el-lzah8 adlı kitaplarında kinayeyi "Bir sözü gerçek anlamına da gelebilecek şekilde onun gereği olan (lazım) başka bir anlamda kullanmak" şeklinde tarif eder. Sekkaki ise Miftahu 'l-ulum9 adlı eserinde kinayeyi "Söylenenden (mezkür) söylenmeyene (metrük) geçmek için bir şeyi açıkça zikretmeyip onun gereği olan şeyi zikretmektir" diye tanımlar. örnek olarakda "kılıcının kım uzun" anlamınagelen "tavilü'n-nicad" tamlamasının "uzun boylu" (tavilu'l-kame) anlamında kullanılmasını verir. Teftazani et-Telvih 10 adlı eserinde kinayeyi "Bir kelimenin ilk anlamının kastedilmesinin de caiz olmasıyla birlikte, onu gerektiren (melzüm) ikinci anlam için kullanılmasıdır." şeklinde tarif eder ve Kur'an-ı Kerim'deki " ... Gökler O'nun sağ eliyle dürülmüş olacaktır" 11 ve "Rahman arşa istiva etmiştir" 12 anlamlarına gelen ayetlerde "sağ el" ve "istiva etmek" ifadelerinin hakiki anlamlan yanında kirrayeli kullanımlar olduğunu söyler.
Birinci mevkıf, kinaye hakkında yapılan tanımıann farklılıklannın ortaya konulması hakkındadır. önce et-Telhis müellifi Hatib ed-Dımaşki ile Miftahu '1-ulüm müellifi Sekkaki'nin kinayeyi tarifleri arasındaki farklar ele alınır. Hatib ed-Dımaşki kinayeyi "Gereği olan anlamı da kastetme imkanı bulunmakla birlikte o anlamı gerekli kılan ancak açıkça söylenmeyen başka bir anlamda kullanılan sözdür" diye tanımlarken, Sekkaki "Kinayede hakiki anlamın kastedilmesinin bir çelişki oluşturmadığını" ifade eder. Müneccimbaşı bu farkları ele alırken Seyyid Şerif Cürcani'nin Şerh u '1-Miftah ve Sa'deddin et-Teftazani'nin et-Telvih adlı eserlerinden yararlanır. Sonra et-Telhis ve et-Telvih 'teki kinaye tarifleri arasındaki farklılıklara geçer. Burada mecazla kinaye arasındaki farkın, hakiki anlamı düşünmeye engel olacak bir karine (karine-i mania) bulunup bulunmamasına bağlı olduğunu söyler. Yani hakiki anlamı düşünmeye engel bir karine yoksa ve hakiki olana karşılık gelebilecek şekilde başka bir anlamda kııllanılıyorsa buna kinaye denir.
7 Hatib ed-Dımaşki, et-Telhis (çev. MehmetFahreddin Dinçkol), istanbul1990, s. 161-164. 8 a.mlf., el-izah fi ulumi'l-belaga (nşr. Muhammed Abdülmün'im Hafacl), Kahire 1980, s. 456-469. 9 Sekkakf, Mi{tahu 'l-u lam (nşr. Naim Zarzür), Darü'l-kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 1987, s. 213-220. 10 Sa'deddin et-Teftazani, et-Telvfh ale't-tavzfh, Mekteb-i Sanayi Maıbaası, istanbul131 O, ı, 137-138. 11 Zümer39/67. 12 Taha 201s.
45
islôm Araştırmaları Dergisi
İkinci mevkıfte, sözün hem hakiki hem de mecazi anlamıanna uygun olarak kullanılması ve hakiki anlamının yanında mecazi anlamının geçerli olup olmaması üzerinde durulur. Bu konuda Zemahşeri el-Keşşa{adlı eserinde, 13 kinayeli ifadenin gerçek anlamında da kullanılabilmesi şartını ileri sürer. "Allah onlara kıyamet gününde bakmayacaktır" 14 ayetini delil göstererek, burada bakmanın mecazi olarak "aşağılama ve kızına" anlamıanna geldiğini, oysa bakmak anlamına gelen "en-nazar ila fülan" ifadesinin kinayeli olarak "birisini hesaba katmak, önemsemek ve iyilik etmek" anlamlannda da kullanıldığını belirtir. Zemahşeri bu tür mecazlara kinayeden kaynaklanan mecaz (mecazün müteferriun ale'l-kinaye) adını verir. Seyyid Şerif Cürcani Şerh u 'l-Mi{tah ve Haşiyetü 'l-Mutavvel adlı eserlerinde, Allah için elin cömertlik, arşa istiva etmenin hakim olmak, bakmanın iyilik etmek anlamlannda kullanıldığında kinayeden kaynaklanan mecaz olduğunu söyler. Çünkü bu tür ifadeler O'nun hakkında hakiki anlamlarıyla kullanılamaz. Ancak aynı kelimelerin, hakkında hakiki mana mümkün olan insan için kullanımı, bu mana onda bulunsun veya bulunmasın salt kinaye; sık kullanımı sebebiyle hakiki anlamını düşünmeksizin kinayeli manalan anlaşıldığı için buna aynca kinayeden kaynaklanan mecaz denir. 15
Üçüncü mevkıfte, kinayede hakiki anlam ile kastedilen anlam arasındaki zorunluluk ilişkisi (lüzum) konusu ele alınır. Hatib ed-Dımaşkl'ye göre hakiki anlam melzı1m, Sekkaki'ye göre ise lazımdır. Ancak buradaki lüzum ifadesiyle felsefecilerin kullandıklan değil, Arap dilcilerinin kullandıklan yani lazımdan melzı1ma intikali doğru kılacak durum kastedilmektedir. Sekkaki kinaye ile mecaz arasındaki farkı belirtirken "kinayede lazımdan, yani hakiki anlamdan melzı1ma, yani mecazianlama geçiş vardır" der. Ancak mecaz iki taraftan olabilir. "Yağmuru otlattım" örneğinde, "Onun büyümesine sebep olduğu bitkiyi otlattım" anlamı kastedilmektedir. Mecaz iki taraflı olduğundan burada "yağmur" kelimesinin yerine "bitki" kelimesinin kullanılması mümkündür. "Bulut bitkiyi yağdırdı" örneğinde de, "Onun büyümesine sebep olan yağmuru yağdırdı" anlamı kastedilmektedir. Bu cümlede mecaz iki taraflı olduğundan, bir önceki örnekte olduğu gibi yağmur ve bitki kelimelerinin birbirinin yerine kullanılması mümkündür.
Dördüncü mevkıfte Müneccimbaşı kinayenin, kullanılanlafzın hakiki ve mecazi anlamlannın bir arada kastedilmesini tartışır. Bir kelimenin kinayeli olabilmesi için hem hakiki, hem de mecazi anlamının birlikte kullanılması gerektiğini Teftazani'nin et-Telvfh 16 adlı eserinden nakleder. örnek olarak" Harnarnda bir aslan gördüm" cümlesini vererek burada "aslan"ın cesur adam yerine kullanıldığını, anlamının akla gelmediğini ve bu yüzden mecaz olduğunu söyler. Aynca "Yağmuru otlattım" örneğini vererek burada "Yağmurun yeşermesine sebep olduğu bitkileri otlattım" anlamında mecaz olduğunu ifade eder. Ancak kinayeli ifadenin kullanımının sahih olabilmesi için hakiki anlamın göz önünde bulundurulması zorunluluğu vardır.
13 Zemahşeıi, e/-Keşşaf, Mektebetü'l-istikame, Kahire 1953, s. 288. 14 Al-i imran 3177. 15 Seyyid ŞeıifCürcani, Haşiyeale'l-Mutavve/, istanbul 1289, s. 235-236. 16 Tefuizarıl, a.g.e., I, 139.
46
Müneccimbaşı Ahmed Dede'nin Risô/e fi'/-kinôye ve't-To'rlz'i
Beşinci mevkıfte, hakiki anlamın imkanı bulunmadığından kinayenin caiz olup olmadığı konusundaki görüşler ele alınır. Örneğin Allah'a nisbet edilen "el" kelimesinde, hakiki anlamı akla getirmeye engel kuvvetli bir karine olması halinde kinayenin söz konusu olmadığı belirtilir. Ancak bu durumda kinayeden kaynaklanan mecazdan söz edilebileceğinin altı çizilir. Bu bölümde Müneccimbaşı, Teftazani'nin et-Telvfh adlı
eserini kaynak göstererek asıl anlamdan kinayeli anlama ulaşılması için kinayeli kelimenin asıl anlamının dinieyenin zihninde canlanması şartını ileri sürer. Mecazda ise, mecazi anlama ulaşılabilmesi için dinleyenirı zihninde asıl anlamın canlanması, ancak kelimenin asıl anlamının kastedilmemesi şartını ileri sürer. örnek olarakAllah için "el" kelimesinin hakiki anlamının zihinde canlanmasıyla birlikte, cömertlik anlamında kullanıldığının düşünülmesini verir.
Sonuç mahiyetindeki mülhak bölümünde müellifta'ıiz ve bu konudaki görüşlerle ta'ıiz-kinaye arasındaki farklılıkları ele alır. önce ta'ıizin lugatta tasrihin (açıklık, netlik) karşıtı olduğu, ıstılahi tanımında ise farklı görüşler bulunduğunu belirtir. Ardından ta'ıiz-kinaye arasındaki farklılığı Zemahşeri, Sekkaki, ibnü'l-Esir ve Seyyid Şerif Cürcani'nin kitaplarından alıntı yaparak temellendirir.
Zemahşeıi el-Keşşa{adlı eserinde 17 kinayeyi, "maksadın, kendisi için konulmuş lafızdan başka bir lafızla ifade edilmesi"; ta'ıizi ise "bir şeyi, söz edllmeyen bir şeye delalet edecek biçimde zikretmek" diye tarif eder. Ta'ıize örnek olarak muhtaç bir kimsenin "Sana selam vermek için geldim" sözünü verir.
ibnü'l-Esir el-Meselü's-sair adlı eserinde 18 kinaye ve ta'ıizi açıklarken "Kinaye, aralanndaki ortak bir vasıf sebebiyle hem hakiki hem de mecazi anlama almanın mümkün olduğu bir manaya delalet eden ifadeye denir. Kinaye kelime ve cümlede olabilir. Ta'ıiz ise hakiki veya mecazi yollu olmaksızın telvih ve işaret yoluyla bir anlama delalet eden lafza denir ve sadece bir cümlede gerçekleşir" der ve örnek olarak bir yardım uman kişinin "vallahi ben muhtacım" demesinde ta'ıiz yoluyla bir talepte bulunma söz konusu olduğunu belirtir. Seyyid Şerif Cürcani, ibnü'lEsir'in açıklamalarını da göz önünde bulundurarak ta'ıizin daha iyi anlaşılması için "Müslüman, müslümanların dilinden ve elinden güvende olduğu kişidir" 19 hadisini örnek verir. Cürcani, bu hadiste asıl anlam itibariyle insanlara eziyet veren belli bir kimseden Müslümanlığın gideceğine ta'ıizde bulunulduğunu söyler.
Sekkakl Miftahu 'l-ulQm adlı eserinde20 ta'rizi, arazi kinaye yani anılmayan bir mevsufiçin söylenilmiş kinaye olarak nitelendirir ve kinayeyi; ta'ıiz, telvih, remz, !ma ve işaret olmak üzere beş kısma ayınr. Eğer kinayede, uzak ve yakın anlamlar arasındaki vasıtalar çok olursa "telvih" adını alır. Şayet uzak ve yakın anlamlar arasındaki vasıtalar kapalı olmakla birlikte az olursa kinaye "remz" diye isimlendirilir.
17 Zemahşeri, a.g.e., I, 98. 18 ibnü'l-Esir, el-Meselü 's-sa ir fi edebi'I-katibi ve'ş-şair (nşr. Muhammed Muhyiddin Abdulhamid),
el-Mektebetü'l-asriyye, Kahire 1990, II, 180-202. 19 Buhar!, "İman", 4; Müslim, "İman", 63 (40); Tirmizi, "İman", 12 (2629). 20 Sekkfıki, a.g.e., s. 403.
47
islôm Araştırmaları Dergisi
Eğer uzak ve yakın anlamlar arasındaki vasıralar az olmakla birlikte açık bir şekilde bulunursa "ima" veya "işaret" adını alır. Öte yandan Sekkaki, ta'rizin bazan mecaz olabileceğini söyler ve buna örnek olarak, sana eziyet veren birine sadece karşısındaki kişiyi değil, onunla beraber bir başkasını kastederek "Sen bana eziyet verdin. Yakında anlayacaksın" demesini verir ve kişi bu sözüyle, şayet ikisini de kastetmişse o zaman kinaye olacağını ifade eder. Sonra kinaye ve ta'riz arasındaki farklara geçer. Hatib edDımaşki'ye göre kastolunan mananın sıfat ya da nisbet olması ve mevsufun da zikredilmemiş olmasına ta'riz, mevsılfun zikredilmiş olmasına da kinaye adı verilir. Böylece ona göre kinaye ile ta'riz arasındaki fark; mevsufun zikredilip zikredilmemesidir. Zemahşeri'ye göre aralanndaki fark; lafzın konulduğu anlam dışında kullanılması kinaye, konulduğu anlam dışında kullanılmasına cümlenin akışı içinde işaret edilerek konulduğu anlamda kullanılmasına ta'riz denir.
Şehabeddin el-Hafad Haşiyetü'l-Beyzavf adlı eserinde, ta'rizin bir sözlük, bir de terim anlamının olduğunu söyler. Ona göre lugat anlamı tasrihle karşıt anlamlıdır. Tasrih, bir lafzın başka bir anlama gelmesi ihtimalinin bulunmaması ve anlamının açık seçik olmasıdır. Ta'riz ise bir lafzın kullanıldığı anlamda açık olmaması, üstelik ikisi de hakiki yahut biri hakiki diğeri mecazi veya kinayeli manaya ihtimalli olmasıdır. Ta'rizde bu iki anlamdan birisinin daha açık olma şartı yoktur. Ta'riz ıstılah olarak, bir sözle bir tarafa işaret edip, diğer tarafı kastetmektir. Başka bir ifadeyle ta'riz, bir sözcüğün açık ve hemen akla gelen anlamı dışında, açık olmayan uzak anlamında kullanılmasıdır. Bu anlamda tevriye21 ile eş anlamlı olarak bir aldatma ve bir kandırma olarak tanımlanabilir. Bütün bu alıntılardan sonra Müneccimbaşı, yaklaşık on iki sayfalık nsalesinin son iki sayfasında konuyu sistematik bir şekilde özetleyip risalesini bitirir.
Neticede, Müneccimbaşı Ahmed Dede, kinaye ve ta'riz konulannı işlediği bu risalesinde belagat ilminin otoriteleri kabul edilen Zemahşeri'nin (ö. 538/1143) el
Keşşaf, es-Sekkaki'nin (ö. 626/1228) Miftahu'l-ulüm, İbnü'l-Esir'in (ö. 637/ 1239) el-Meselü's-sair, Hatib ed-Dımaşki'nin (ö. 739/1338) el-Izah {f ulümi'l
belaga ve et-telhfs, Sa'deddin et-Teftazani'nin (ö. 792/1390) Kitabü 'l-Mutavvel
Şerhu't-Telhfs, 22 et-Telvfh23 ve Muhtasaru'l-Meanf, 24 Seyyid Şerif Cürcani'nin (ö. 816/1413) Şerhu'l-Mi{tah ve Haşiyetü'l-Mutavvel, Şehabeddin el-Hafad'nin
21 Hakikat yahut mecaz olmak üzere iki manası olan bir lafzın uzak manasını kastetmektir. Bir kelimenin herkesçe en evvel hatıra gelen meali: ma 'na-yı karib (yakın mana), erbabınca anlaşılan mefhumu da: ma'na-yı baid (uzak mana) olur (b k. Tahirü'l-Mevlevi, Edebiyat Lügati, Enderun Kitabevi, istanbul 1984, s. 159-160; aynca Arap dilinde kinayeli ifadeler ve kinayenin kullanımlanyla ilgili olarak b k. Se'alibi, el-Kinaye ve't-ta 'riz [nşr. Ali el-Hakani], Bağdat 1972; Ebü'l-Hilal el-Askeri, Kitabü 's-Sinaateyn (nşr. Ali Muhammed el-Becavi ve dğr.), Kahire ı 952, s. 368-369; Abdülkahir el-Cürcani, el-Medhal tt dela'ili'l-i'caz, Kahire, ts., s. 51-65).
22 Teftfu:ani, Kitabü '1-Mutavvel Şerh u 't-Telhis (nşr. Ahmed Hulüsi), Matbaa-i Amire, 1309. 23 Sadrüşşeria Ubeydullah el-Buhari'nin (ö. 7 4 711346-134 7), Tenkihu '1-usül adlı fıkıh eserin e, yine
kendisinin yazdığı Tavzihu 't-tenkih isimli eserinin şerhidir. Fatih medreselerinde üçüncü kademe olan ve müderrisi 40 akçe alan Telvih medreselerinde okurulmuştur (bk. Nuri Yüce ve dğr., Osmanlt Devleti ve Medeniyeti Tarihi, IRCICA Yayınlan, istanbul1998, II, 239).
24 Teftfu:ani, Muhtasarü '1-meani, Abdullah Efendi Matbaası, istanbul 1307.
48
Müneccimbaşı Ahmed Dede'nin Aisôle ff'l-kinôye ve't-To'rlz'i
(ö. 1 069/1659) Haşiyetü 'l-Beyzavl adlı eserlerine atıflar yapmıştır. Ayrıca eser ismi zikretmeksizin zaman zaman isamüddin el-isferayini'nin de görüşlerine yer vermiştir. Böylece Müneccimbaşı bu risalesinde, beyan ilminin konulanndan kinaye, mecaz ve ta'riz arasındaki ilişkiyi inşa ederek, bu konulan öğrencilerin iyi bir şekilde anlamasını kolaylaştırmıştır.
2. Risalenin Nüshalan
Risalenin zamanımıza ulaşan birisi müellif nüshası olmak üzere üç nüshası tesbit edilmiştir. Tenkitli metinde müellif nüshası esas alınmış, diğer iki nüshanın müellif nüshasına göre farklı olan yönleri dipnotlarda belirtilmiştir ( 1. Millet Ktp., Feyzullah Efendi, nr. 1860, vr. 105b-110b, müellifnüshası, tenkitli metinde "fa" harfiyle gösterilmiştir. 2. Süleymaniye Ktp., Laleli, nr. 3034, vr. 133b-142b, tenkitli metinde "lam" harfiyle gösterilmiştir. 3. Beyazıt Devlet Ktp., nr. 6025, vr. 126b-134 a' tenkitli metinde "ba" harfiyle gösterilmiştir) .
3. Tenkitli Metinde Takip Edilen Yöntem
Tenkitli metinde asıl hedef, müellif metnini elde mevcut olan nüshalardan hareketle yeniden kurmaktır. Ancak müellif nüshası elimizde bulunduğundan, bu nüsha esas alınmış, diğer nüshalann farklan tesbit edilmiştir. Ardından Arap dili ve belagatı kurallan dikkate alınarak metin ortaya çıkanlmış, diğer nüshalann farklan dipnot olarak verilmiştir. Esas alınan müellif nüshasındaki klasik yazım tarzlan olan kısaltmalar modern yazım tarzlarıyla değiştitilmiş bunlara dipnotlarda işaret edilmemiştir. Müneccimbaşı'nın nsalesinde alıntı yaptığı eserlerden kütüphanelerde mevcut olanlara ulaşılmış ve tesbit edilebilenlerin ilgili sayfalan dipnotlarda gösterilmiştir. Aynca müellifin kendi nüshasında açıklama mahiyetinde metnin dışına (hamişine) yazdığı notlar, aynı sayfada dipnot halinde verilmiştir.
49
vı o
ı. ~ 1: f· F 'g:
~ ('' 1 ·~· . . ~ . . 1 E"i e ~
E~ ~ ~ r:~ .t· s ::. l 1. \ ~ ~ _.;- t · · C· _. t t 't ~ ; ~ ~ ~ ~ ~
·rı:;:( ~ f ~ ~ ~ . ... t ~ ı -\.:__'b::;;_ ~ ~- < ' > ~ r ... . -r ... - ... J·Gı.. l l l~ r r ·cı.. t ~ . ... ·' /'" c '-· ~- ... ~ , E '- c . ~ . ~. . .f: ~ i_ 1. 70- t ç· ~\ ~ . ·: 1- f . t· ı; . ~ L \. ·cı. ::- , 5\~-~ ''-'.rı\{ -: tr.: > c.: ·"ı_ . .:;; , r . , c~ --... . ---ıı • ' • ' .c- <::;-\'"·'L~~-"ı.. rı ... >:;"- ~ ~ ~ i' \ ' ~ ~ !:O rı ·"ı_. ·ıı ·ıı 1! t. 'Ç ~- ~ ~ f. t t': t·: _2
·~ t J· 1 ~ ·~ -t :t :t I -~l'ı'ı ____ ,_
t {·[":-c f §' • ...;;-- ·•.c;; f . - ·~- rı: . ['2'.r·· .. :
·<;; ç 1- ·~· f (., ~- 1, C.· b ~ 'S c.·~ ~;;-~C.· { ~ ç: rı· .t '!t - ı.-. ~: F '-- Cı_.
'f\ y. t:.'l '-s.
~f ~<~~~f t-r~·~ ~f ~ ç· "· r \ t' ç.. C.·
'c; c;__ ıC - ' . (f L:- ~- ,._ c.... ' - 1... ı;-; - f ~ ;.., ~ ..... { '. ~<i çf·"~'ı
> 1· - r ~. ~- -:: cı: ·-~ 1. ·Cı_ ~ _. ('ı .... c.... c.:. ~ ~· lf ~ f ~ ·Cı_ ~ .t_ .~· (;\ "" ~....' t"~'y. (.
·c;. . cr ". ·Cı_. -· \, . c '-G- ,L ~' ~
[~;f.fi c.... t;._ IL .i- ~ :[ Eç-·,~-~--
~ ~ 1. ·Gf ±·---: re· ~ --""\) t. ~ _ .. ~ ç - (... f r-- .~ ~ ~~ ,!· ~
"' !.... = ~ ç lı> /'" .L. ~ ~ -• V lb' Q c ~' ~
l ~ ~ ~ ~ - .t_ ~ ,s ·'it
.t Q
l -~ 'ı_,
'"~ = (•
\ ..... ~ \
.... r· t ·~ <!· ç . c.. ... ._.. IL .ı: )..
{ ~"t l [ \-
f .... .... ··-~ .... '" t r ~ .c , \,.· ~ '
f ';L Y- L:- ....' ~ 'f- -~ - L
c.." - ~ ·Cı.. 1· ._., fC,. ,r· "' ' ~:.: ~... "' r . r~.'tr~ "== ·ı.. (. ı;, -~ o 'L ". c.... ç ç· - r - -::· .r: 't.. r· • ·ı.. r- -· r
-~ ~· {" f S· ·~
l ~ r r. ....
, ~ l ~ ~- v ~ 1.- s· r· t l f· ( . . - ~ ' t C.· ·-· /'"_
• ~ •• -· 1... ::ı ~ l - . (• ç: ..:;:
't.. .... . .... ~- C' .r: Ç:
ft ~tt~-·t~ . ~ g 1· ( t; ~ 1:: ':'
f ·\ l 'f· " \ ~· k s;· . t -· . o ~ ~- ı-
- E; ~,- .E E Y-·C\ (0 .c ~ 'L" .f . ct -'t. - .... ~. E:~~ ~ C..c~t~
~1 }.~~·~ ~-l - r c.... - f .ç_·
~ t ·cı L '-r. '\. - v· <-.. ~ i ....
o l; l;
ç -~
y '1_,. r .r .t· l ..... . ~ ~ ~ ~· \ ~ ~ ç ~·- .t•
f 5 ·~ . t: s-
V1 o; 3 ])
o .vı
3 o o ' o iSJ
cO Vi
Müneccimbaşı Ahmed Dede'nin Risôle fi'I-Kinôye ve't-To'rlz'i
~\_ı 0\_.,j~\ "-!i~ '1 Lr<J '.J (_rP y-11 ol.,._.. .} ~\ J2..ôJ (,>i '.J i _ı_;J.. 0G ~ o~
t:"'"r"-' ~1_, ..:.ıl.,j)'l 1.1.:.... ~.:ıN ..... _,_;.ı. J) ,."-'-' ~ j-! ,._,.,.L<.Jı_, J..L.dl ---..J)e-.rJ-'
~ 0i '1) 4l ~ '1 ,;._,L....<JI ~ ~\ c.rJI ö~IJ) 0iı> J)_,L;.i ~ '\ıı._,.,.L<JI_, J..L,a.ll
'"_,_,..,d-I ''1~ JJ rı '1 3 , ~ ~~ ...... 3)-.o J) "-'-' J.W ..b..i.lll J~l C::>- 0-"'.uı.} ~~~m
,t_\.:..::..o'l\3 i..WI ı./->T"".} ~ .w':l ,G..,i..........;,;.} .:ıL<..)~ j; ,(:'\}\.}~\~~.U\
~ıJ- ..ı~~ .:ı~ (L<Jı ~ ,;;__.wı J}o Jl ~wı J~ ~~ ıı ~~~ -Y.}o .:ıYü ı>: J~ w
..ı;_, lt~~:--'~!~~~ :.:.ııjl...:.Jij ... ~ JL.ü .Jj ~ l.S ~\ ~\ J~l 0~ j-! ,b
iJ) _r-J:. if'~~ ..w. ..:ıl;~ 415' .~::ı;-; ,..:JJ~ Jl.!.oi_, \O~ (5;;...,1 ;/Jı ~ ~)\~ Jl.ıü
J) "-'-' Jü..:.;'ll ..L,a.AJ y li)'"-:# J...::J'h ~) ~\ ,L,._..,.} lllll J~l 0':1 ,._,.,..\S ~~ •~ı_,ı )._p.· C' u--<.1 ,~uıı ~~.} ~ ~w::.ıı .:ı ı J:-ö Lo Jl ~L-- '1 .i.t:.,.>-3 ,.._._,)..o
WL.~~ 1.3~ j~ .wi ~if' .wp ,}$..\ ....)~ _;..T JL....,.;:_..~J ,_,;.T j>.-- .j _,ı_, ,J_,':il
JJ _,..;ı \_,.r'i j>bl 1~ .j 0i ~~ ..,._ı u, ~ ~ '1 3 . c.~..::.> i> "ıı ..ı t-'""" _,1.1 ~~ •~ı_,ı y
. JJ _,;-11 -Y.r. b~ 4-:-.o J..:,.. 1_, Js' 0::-ı <)i ~ '-6S _,~ .}
~-""'""J u)l.l ;,\;)},-c: ..ı e__,..;, _,il ij'i.; ~~li).} ,..ı tr"}l J ~ r.l'-ıl:SJI c.ı·~ ,~
.Jıi .~_.;. 0) ~L:..S:JI y\e.j ~ ö>\;j 1-4J•~J ,y ~ .k.i..IJI 0~ ~y. '1 iJJ.l.l ö>IJ) )y.
}~\ y \... J-;0_,1.:.11 J ....;..:...al.\ Jü ,\~ J.;J_,.kll J v)\S .:ıt.., ...,._,. 01 '1)~1 .(~1) ıc)L..ü
. -y ,J ,,_;_ J--l..o ,Y «. ;\_;\.:... ~' o.J..:s.
.?"<,?i 'FI ~ r <,>.UI <.>J..L...ail ~..w..i ,~c? '"'..u..., c~'il .j ~L:SJ1 :J_,.kll J JL»>
~.;..... \~ J JU.lll ~ .;l!JIJ , ~· ~ crJ.I.ı "-' ~ .k.i..UI.> \~i i j~l ö>lj) jly.- C: i JJ.l.l ö>IJ).ı i j~l
.-y ,J ,J_ J--l..o ,y « .l.J~ "'J.?' .i, <,>.U\ J" J ~)
. (J)J \'!"t
. \ 1" A ·J", \n • J_,.,;\.:....) ,0 _,1.:.11 ... , .. ./ . .ô' ,.;lji.~A.;.II .:r-..lll ..v.......
.-J-.j·~: \~
.-y- J ;J_,.s:..J_#\ \ (Y)J \rV
.wfn,f'j;JY'
. o 1 y. ,..ı, ;JY'
. \rA . J" '0_,1.:.11 yl:S" ,.;\j\..0.;.11 .:r-.UI ..v.......
, .
ll
sı
islôm Araştırmaları Dergisi
........ rü ::>_r.. .:ıı c~cL::LI.I ~v.. .. , .. ...>-L.o ........ _r; .: .. :-:~3 ~ı ...,_,...L,., ........ rü .:..,'"::! J_ri..ll L.i
- lA ...L,..-J\ o~ J .,U) '(,>)~\~~ ........ _rj .._;~ '~ 'J\ ~\ J\..,...::.Y~ ........ _r-.::..l\ d~ C \::..il.\ ...,_,...L,.,
~~ '·...,_,...L,., ........ _r-::l r-l')L., "w-L>-i :~y. ~'lı~~ dkl..::...<11 cr--~ -•_r' J':J
.. ~_,HI -i ~ljL:...i..::JI ._?; U '-:----"U..? ':/1_,
~~ c) J---..:.--11 )~..u ır jJ\.ll JüJ :t.;L<Jı .:ı i dr' .:ı .r<-ı .:ı i J-.-::>.-ı ..,;i .ı...l.pb,_; J/~1 L.i
J-,..... u ~~r ıh_, -·:r J':J..... Jı_; ~,~i rjJI.ll ~ ö;;,IJ))__p.- c: ~r" ._?; .!.1_,_,:11 'r3)1ı '
1 '-,--!} y-~ ~\..(_J\ o_? .i,.... U J , ...,__. ~·~ı J> _,A.ll yo t......,..; ~ Lı~ iJl..kA..UI Lı i ,:r
.. ~\ ö;;,IJ) "-iLS '1 :t.;LS:..ll Lı\ ,:r
(,Şi , .!.1 _,_,:11 ı)~ J.,S ..U\ ,:r J-i:-Y <LA __;.4 \...... _?"; oJ~ ,:r J;;,~..:: .. ll_, : Jı_; ..,;i .ı.l..,oW ~l.ill L.i_,
.!.1_;; ',?;uı v 3_;-L. l.A.ı....:.....~ .:ıı .ı..:...~ j..! ,.ı........_..W ~ ;;,_,.....,....; ~ ...:S:..ı ;;...\..:..SJı ~:>Ir rjJ\.ll
.} ,~;:, _,...,.ütı ~ı .i..:..J.... -i ~ı rjJI.ll JüJ </' ~ :t.;LS:..ıı .:ı~'"..? --4 ~~~
U '-:----"u.. llı_,: -•r J'...u- Jü ~ '"? --4 ~~~ .!.1_;; (,).UI ".!l_,_r:ll <LAJ_)... ı)\ .ı..:...~
~ ,:r ;;...L<Ji Lıi .:.Y'J ,h_.~~ ı.?--"J ~\ Lı.6...... 4l ;;,l_r.. ;;..LS:.!\ .)\ıı ,:r --'-"-1\......,j ~l_...... ,JL.....,..~I_, ~1 U:! J.::-'_,illoi..;)-i L5J ,j_,~l Js- ~Wl \h -•r' J'...G- nr...G ..u_, ,cı~\ 0--<J_, ,~_,;Jı J~..,...::s-~~_r;:Jı .:r -L>-1_, J5' ~~_, .:ıı,cl::.il' ...,_,...L,., '' r;JS .:ııR _r.._,A..::JI ıh .:rJ
52
.. -J- J ;)_?...: ..,_..,...\....>
~ ,:UG-...S :_,.k;\<(\ t 1 r / A 1 "\ .. u) J.ı_r.JI ..L,....-JL, JJ_.....ll <:<'L..,..~\ ~ .:.r. ..L......>...o ,:r. ~ r
.n•fv,~;ıı
.. (J)J;,I, o
~ ,;ul_,.,_S" :_,.k;\<( 1 YYA/in .u) ı..,('j)Y.,\ cf~\ ~ .:.r. ..ı.........,.. .:.r.~ tF-l<J-!._;_.....,Y- yo
.. YAY/Ir,~;JI
-(J)J;.Irt
__ ._,.,,J,J-.j.j8:Jl:.,ı
-(Y) J;.\ yy
. _.....,.,_ J r.u; : r..u . -J- J rmı : r':JS"
IV
lA
,_
YI
n
·~
Tt
Müneccimbaşı Ahmed Dede'nin Risôle fi'l-kinôye ve't-To'rlz'i
~__r-j 0::-! J_,.i.JI L.lJ ,...,......,wl~~\ ..l,----]1 {-..u.; d)~~ L..S c<PI ci_?~\...~~ "j,-ol
~\ci~ :i....ılSJI bil Jl ~/ ~__r-j ~ 0''1 ,_,...1.,6 c:_,l::.ll ~__r-] J ~/
'-ıL<l\J j\$.1 L.<:-! J_H ,_;..\ J~"--J_;-1 j>.-o ci }J ,~\ ~\ ö~l_;)}~ c:'~\)\ _;L>JI
....; .,s:.ı "'1 ~ .L....o ci~ bil 4-i) c::PI ~_rj ~ J , 4-o~ J WUI ~_rA.] i ~ y:-y.
' (,Ş.l.ll ~\~\cı~~\ 0::-!j ~ J.r'-< ~ , .... j_;L. ~~ J,.;...o ~_}.'~b~
0::-!J ~ J.r'-< Jl ~~~i_,.. '1 J ~\ci ..::..>l.l.l\eJ :i....ılSJI ci~"-!~~ .b..A..LJI y ~\
. jl$.1
~WIJ-9_,.1.1
~~Wl Jyill ~ ~4 .ı.,ı} Ji JJ~I J_,.a.ll ~ .ı.J~I)l YA.;,Jj~ -,>.ÜI ~' ~' ı:.ıi i.ıl.,:..ı ı}
lps.~~'ıiJ~ı.}i.ı~lJi~~
~ c:-=J"-1 ..:i)\J) ~ ~~ \.p ~~ ~ '1 'C:PI ~!_,., ~ \... .).>- ~\ : J~ ci '\:r-..01 r~ ~\ ~J j.,J..UIJ ..uL.:J\ ,y .~JJl \... ~ L....,.; L;_?.) ..UJ ,c:-=J4 -..;~IJ)jly:- .y
oJ_,.; ci_?.) ..:;''1 ,'-ıW ~~~~ci .:.ııs::...~1 .kipi~~ '', ..... H .• :..5:.li ~L,., ~.)J (,Şi)\ 1.ı....
~ .:.>JI.; ~l_~l .:ıl_, ,.b-....JIJ n~~ 'll .y j\.;,... ..:i)ıı ",~~~~ r'_;ı ~~~ ":!)~ JW j~ ') .:.r ~~..l.;_.,i \.)) )-'~ ..... J ,_)..J\ ~ j.)-":'-1, .:.r ~~..\;...,.\ 1.)) '-ı \.S .Y).:.>l->-~\J ~ ~\..l..::..Y'l\
J J J~l ~i.>. J Jl.i -•_r" J'.J_ ..L,.-JI ~ j rr. << '-ıl.5:Ji Js- \...pC~;,... o\......... j ,_)..J\ .ı,.#
~ ~~ 1.)) ,'-ıl.5:.!1 <>;)>.! J~'ll •_r-SJI ..::..>\..ıl.5:.!1 • .ı.... J\!..i .:.ıııı:<LL..ob- 1... cl.::illc_,..;.
.-y ,J_ J J..>i : J,--1
.-y ,J- J ~\.; :'1
. -J- J .;.,.ı_,. :..::, j\.e
-\ • \/\ '~Jlf~ ,4.)b.S :_).;1 '(\ory /Ht..;.,) ~l_rP..-'11 ,\..,;. Y/if. .ı.......,...0ii'"""'l_r.)y
. \. ~
\Ai-/~~ ,u.,A.J;lf~ ,<.ıl.;....S' :_).;1 '(orA-l' tr . ..::,)<?~)1 ~0'1~0'1 ~_,.
. \AV
.vv/r ,.:ıi~JT•Jr
.(J)Jiro
. ~All.'-"' , \~or iJ"WI "..)L!...(}f '<$_r.;... )1
TV
53
islôm Araştırmaları Dergisi
54
c.r0.. '1 ~ ~\ ~~~,~._,LS ..:...;IS ,..u,.Y- r.l 31-G.-~ "'~1 ~\......,._cl er<-c_
'JL..ü .....;_,._ cl c.r<....::..ıl ~ J> _rJ\ ~ ~~~ ';/\) JL...:; .iıı J>- cl ~ _,...+-1 ,y- ..\..)\ ~? .....;_,._ cl ..:.>\}_,.Al\ o ..U ~\ l\. ~ '...,L(J\ ~lv~ l)--':'-• ..:...)\S 0l-..>-~\ro~ p\ .:)JJS)
~Wl 4-'-" ~ ~..;_,_;W. <..5->-~\ n4-,..;L,_,., .y c.r0.. ,y J>- .j l_,..,...!-5' ._,L(JI ~~
~ly::.- '113 ..\..)\ J:.- rv ~i ~Wl _;~ J) c::_ l,..::.>-'ll 0 J..\..; 0L_,.._ ~\3 c.r<....::..ıiJ ~ _r!-1? ;;_,_ıL(J\
(( ._,L<.Ji ~Lo p ljL,.. ~3 ;;_,_ıL(JI ~Wl~ cl jL.;'.\ ~~ ~ 01 ~ 'P\3
"'. ( ._.,-ys ~\.,._ ~\)
cJWI ..A.iyll
~~~ .} J_,s .lll ~ JJ1ll ı:> ~...ı-! .}
.._,...,..ı... ,r L..S r j')ljl 31 "~~ ~.ı... r L...S r 3pı rJ-" ~~ ~~ 01 0\...,.;3
<->'-"'1 ,. ,J~ı J-"1 r3_) '1 ,~rJ' J-"i r3) r, w.~ ~ı)ı 01 &.;. ')\j r3JJı 0L.,.; L.1 ,t.?t.>:__jı M • O • M
J~ ._,~wı3 ~~ Jl ''~3 "ub)\3 ~'-!w. 0_;----i ..L.ÖJ ,Jli..:..;')ll ~~ :uu..ı
..:...;IS ~ı_,...... ı...J 3.))13 0.' ~ r 3j-LLı3 , ~~ )13 e-~' ~ r j')lll 0.r<.,; , ~lv~ 'lı3 ._,~li::..v 'lı
0y5' 0\...,.; 013 ,~~~'1'-! 3\ ~L:.i..::...Y';/1 ı-~ ..:...;IS ~\J-""3 ö~WI ~J j.i>JI ~~\,.ı_,.
u. c:-~_,1.]1 ı:/:1 'r' ._j)LL\ Jl~' ~ e::-_r- ı...JY'J-1 ı.ı...-; ,L.j'l 31 L.3J-. ~~ ~~ ~ J ,~\ .j '1) ._j')l;l\ ~ r.l J_,kll cl_?~ i_., ~ ._, L(J\ .j r jJWI ..bpl y .7"" y. .__; _?-1
c_1..,.;1 .:r t.Y-~ r 3)lı ~ J-4 '1 , ö13 L..Jı3 r jJL:.JI r 3) ....._. 3) 0 .r<.: 0~ L. 3J.-. ~ r-l ı~ı r jYuı3 ,y J~'l'-! ._,L<.Ji ·~ .j <f"LUI ~ ~_; ~ 0'-:-,JI ,_jjl3i cl.;_,.__]\~ L. ~ :U'J..UI
·(._j)j\. "\
. -y-- oj •).?--- : <i-"' \ (...,..,) 3 \ rA
. ----..,.'- oj L-1.:...... \-J j j_ oj 4>ko : 4-,.;ko
. -y- oj <...a,;l.; : ıı ~~ cjWiıı J) . .. ı, y!-1 J'-' ıı .:r
. r r' 1 r ro . V"' , \ rA~ J _r.'i.::..-1 ,J_,.kll ~ ~G- , c; ~.e-_).-1 c..:..;r.JI -l,-.-.11
:_,);.;1 '( vr~-\ rrA .~) ~, ~ ._j3,r11 ~3_r.iilcr--"'_)l ~.:.r. ~cr--lll J)L,. r . \ t 0-\ t "\ 1 \ . <j:4J_;ll ~ ,<.ıw
. -J.- oj J_,..;...JI : Jyi.,._\1
.-y ,J.- oj ;c;,\)1: ;c;b)l
.-y<J.-oj~:~
n
rv
TA
,,
"
Müneccimboşı Ahmed Dede'nin Risô/e fi'I-Kinôye ve't-To'rlz'i
i kU 1r-.J'h '1), \_.~_yi j'>IJI cı_,_.<_, Lı i j~ ~i) ._,J) "-'--" ~ Lıi ~ '1 ci"""i 'iJfll J) i j;!JI
e.L:JI ;;~IJ) ._,J) "--'-" ~ ~ , ıı i 3)11 .)>-i j;!JI n J~ :i..;L<li c} Jü if Lı i \.:......L.._; '-""V-I .).ı>
~\::..ll: ~ .r"' Y' 1 o .ı_; _,_.<ı .ı.)) "-'--" J \...;.;_;'}\ ~ ~ if Lo_,_}.-. Lı_,_.(,_; u i j''J'-~ ~ y.::..o c.i':!) .ı..:.,.; '-? JJI
Lo <)\.:.,ı o_rl>~ .ı .. ;p ,j\.>.'1) :i_;L<J\ Lf.:.! j_;.l\ <J 1 '~\.5:._j\ o~;~ iJL<J\ ._;...,., ~) ~~)\)
~\~\(,>i 'ij;!JI if~? ~L<JI Lıi :.ı..l,ob- \... ~ j_;.ll Lı~<) Jü .ı.;·~ ,o\.i~;
O;!Ji ~'::-!) ~\ iJJll lf.:.! j~ ~\ :U')L.JI ~ ~ (,>jV.-1 ~\(,>i 'iJJll Jl c!.L..J.. r-lJ JLC~I ~ r--1' ;;~_,~/ ~~t, ~ ly.~i r.l ,o~y. j_,ôJI 1..\..b,.) 0- 1_,~; ''-fj\.>.'1
~ \i!:i...ıL<.J\ Lıi ~1) ~LU\ j..J .ı.;i rJ,~ '1_, ~ '1 •.,? 1vJ~~ ,~ Ji_r.JI
J) .ı-: ;;~\J ~\ e,;Lü <) :;_,JL<JI (,>jU.-1 ~ 1AC!L:.JI ~i ~i~ , i j;!JI J! JL.i..::.;'l\ ~
~\ 1-4< ~ ·~\) ~\ Lıp '·~~)~\ cj1ü <) ~\ ~ t_~\ ',?}-,f-\ ~\ ~ 'i _,jll
<)~Wl~\.)>:-~ \ik~ _r::-11 1..\..bJ ,J_,.~IS ~l: '1 ,e,..\..iJl: ~ ~ _y ~if c_y.-::11
..:r<ı o.,',?jV.-1_, ~~ ~~ t_~ ;;~\J~\ 1'~ Lıi .)>:- ci"""in 'C':"_,J.::JI <) ;;J_,s- .U\ :i..;WI
L..S ,~~~ JL<ı ~ cl:...il.l <) ._,-y.s cıiS_, e,..l..iJ~_, ~~ '1 ciuı1 ~ J_,'~l: ~
'1 ~ o4! ..L:.....J\ {-..\.Ö.j "-! ~ W 'J_,'~\ if ~Wl~\ J! y }\ .ı..o':}S 0\S 4->i} ~ .:;_j /
Lı'~ ,~i ı>y-..Lll .:.W r: 'l.ı.;i C" ,:i_;WI <) ;;I_,WI_, O)L:.ll ,LY~!J!.ı..o-:J.S ~y] c} C~
lıy :i..;L<.J\ <).b\~\ <.s"-'< Ji 'lk~\"-! jyi.JI u~ ')l; 'ij)\;JI J~\ ~yı ..U ~i j\.>.'1 <)
.j\.>.'1
~\ _;>-T <) J_,Jdl <) ..u......JI yi~ 0::>' JWl: OJF ~~\ (,>jjl yly!-1 Lı! ..:...l:; 0\0~
J_,kJ l:!\::..1\ ~~\ oy J_,..bS ~\ ~ .}>:-o~~) lJ ~ \..o i j;!J\.: ~~Ir- Lı! yiyi-\ j.! : Jli ~
.(J).t.\ro
· ___,_,.,_ ı) r j':}w :i j'Y-;
.-J- ı) ..:.5J :.w ;::.ı
t.,. ·'-"", i#lcL:A... 'cf"~l
.(y).t.\rA
. -y- ı) if"'~\ : C:H
. -y-cj JL-:.ı : ~
.(..;,).t.\."\
' ___,_,.,_ ı) Cı)J : Cıp
.(J) 3 \n
tt
fo
55
islôm Araştırmaları Dergisi
56
ı:r .? .1..; Lı\ ı:r • }-.-"" ~ L<..ıu , Lı L._jj\J J--.-<.llı d> L.a..J\S ~ı i j J\.JI Lı~ IJjy,.. 1 -4J J , ;;,_.Lö.Jı
~ ~ y. .~_) ~ 'c..ı-<:...J~ jl~IJ Jyf"J t__,..,..:;..... y. Lo"" ~ı;J ,~~.JJ Cl~.:; y. Lo c.J::-·j~l
cı~~ <) -:...L,..Jıj -:..w ı <) ~~ JL..........:;_.lS ~ _;k.il ı:r Lı .r~ ..G )$1 Lı~ ,_;k.; .ı_,....; j n : Ju
-(~1)
J--4J ,ö~I.J~\ <) t~l:..ll '1 ,~~y-11 <) C!WI OJ\.]\ ,:r ~\)\~Lı~ .r"\Ji, J} ~ :._:_ü
v:1 '.J~ ..uı ~JI .__,_ı.... ~.Jj ~..uj ,, ;;__.w1 J# t~L:.JI ~w1 J#ıı .u;; ~Y,.j "'-"':JS e:ırP ~
<) C!l:J\ ~ i jJ\.JI ,:r \..:....ı. JL.ö...::..;:/1 Lı \S , -=---:--:JI yG.......JI J_;l W J , ~\ .y- -=---:--:J\..ı \.; jy}- \~k
~ 1~1 Lo\J ,~L<..Ji J} .. A.] '1 ~ ,~\ ""<.>1 o?}\ <)t__,...,..::ll ~ .__.j}-o J1~?-}\
'1 ö~I.J~\ "-' ~ r-l J\ "'ö~I.J~\ ._:;Lü <)~Cl\:; .__,-.J -=-:-JI Lı\~ ')l; ö~I.J~\ ._:;Lü <) ~\
Sl.,ı ~~~lı ._:;Lü 4-J ~J ,.k..ö_; <,?j~l ~lı j~l <)~\ik ö~I.J~I Lı':i ,\..L..,a..i 'lJ ~
. J\...:; JJ\ <\...;, Lı)<i':ii .___Qj _,ll <) ~ 00 ·~ L.S '·~\_) ~\ ci j~lj ~\ 0::-! ~\ i )..ı yW
tı')' ~yll
J~ JA .,~1 ö.:ı1J11 J j~IJ ~I<J.!-! ~1 Jr ),ı ')U ~Wl ~1 J ~~~ ı:ıi J .. 4J a;ıı. 4"i r::-~' .:ıı)i ;r 4" fi •V r ).ı ')lj ~i J ~ı _r.s-; ~
--4) ~~~ ,J~ 'ln :JI_; ~ 4..:..>- y~\JC"#I<J ~ljl . .:: . .<..:JI ;;__.':>l.J\ .~.JJ\ .W J/ı'l lo\
~1 ~1 •~ 1A '11 .u~ '1 ~l ')-~ 1J ~1 0::-! ~1 i)..; ~......o 1...>\..:......o ~J 1...>\..:......o ~lı
Jl..i.::..iJ\.J ~\ ~\ --4) \ik ~LSJI <)J ,-=..,\.U\.; 4~1Ay. LC1~1 •AJ~ V:J ,~ <,fj~IJ
~ı; .w\ J.s- .U eP~ lo _r--i- <)~.w~ , jl.;\-1 ...)~\h J '', .;L<..ıi <,?)$.\ ~\ Jl...._.
. -y J 0-- c) '--,a.;G : <,>i
. ---y, J- c) '--,a.;G l<ioiJ~I J-l_.;; c) n c)) ... ll~ )\;n Cr'
-(Y)J' r~
.-y ,J ,J_ c) <,>..UI: <f'-'1
. - .._;.._ c) .;.-...4-JI c) : i.rl< ")(; L.a.ı 1
. -J- c) J_,AJ~ ':/ : JY-" Vı'
'~ ':/ ~1 crJ-1 Y' .h.iJj\..,, _,..-.il-1) ~1 crl-~ ~ ..u c;lS.il cr-11 0\., ...:....,..__,: 01 ...0..1) ))
.;.-..ou. Cr'.«~ 0_,>-l öoiJ~ <)\!!11 öoiJ~ J/ı'l0'ı' \j~IJ ~10':-! ~1 iJ.rL JI__;.....JI ~ ':1 ~
.y<J,c)
•t
Müneccimbaşı Ahmed Dede'nin Risô/e fi'/-Kinôye ve't-To'rlz'i
c__,...;,}\ ö~IA ~W .L..... c})._....~.~ .r.):- ~ .1ı...i..lll JL...::.......':l ~ ':1 ~~,.;..\.U\.; 3 •·(~
,~-? ~ .r.):- .:.r \..L.,a..i ;~ıJ~ı u J.>-ı..uı -,şjlkı ~~c}! J\i.::.j':J\ 0~ ':1 ~ .u~ıA 0':1 ,.u
\.. ~~ 1-"4-IJ '~ YJ ".;...ll.JI.; ~ (,Şjlk\J ~\ "~\ ö~\Ai» ,.;..\.U~~~~ .uy<..ıJ<
'j\k\J ~\ 0::! c-:l-1 t \..;.;_., ':1 ''.u c__,...;,}\ H ö~\J ~ ~\.:..,. .u c"~ \.. _r.):- ~ J~ 'll (.)IS _,ı J\.iı
r-'(.;i C:: w-,şi '"<..s+;:>\) <ı~.U .U t_.,....O}\ ~ ö~\J~ y~ ~~.U c"~~ .U~\ ,.(J\.5J
J< '\.ul..i..ı ~~ ':1 0-'<.JJ .J c"~ L...,.; ~ .l:UJ ~_,..; ~ y_;·~ ,~Wl~ .jWI {j~
L. ~ ö~IJ) .:/ .U c" J L...:-9 J~ ':1\ ~ r-1' ",.;..\.U~ ~ _,...,.ül\ .U t_.,....O }\ ~ c})._.... ~
. .u c"J
~\ 0y<..,_ ~J ~ ~ ~L<.J\ ~.U c"~ L.....:-9 JL....,.;:...'l\ Ji ~ c_\.O...ü':l\ ~J \..iJ
. \h J~\ Js' ':1 \h ~U\ J~ ':l\3 ,.;..\.U\.; b~ y
JL....,.;:...I 01 .:.r.;.,.... Lt~~ ~.J...,J ,~\ ~l)i .:.r ~~\ 0_,5' iJ) -,şi ,~W\ \..iJ
.;...ı.u~.; ~~~ y J---.:.-11 ~~ ~~ 0lS ~~~ ,~ 10_,5' ~ v; ~~ ~~ ~ ..l2...i.Lll
~\}\ .:.r ~_,s i_;.lı ')\..;,~.lS' ~L<.J\ ~ JLo.......:....-':1\ ~J ,0\S ._,..3 -,şi~\] Jt........:.....':l\ ~~ ~
~V' JL- .u ~\jl::.dl .....,Y\_.,J\ 01 <../") '4-..J J ~ ~\) '4J J:>/-:JI .:.r :.4'1 ~ \..:...>. ~\
.:.r ~,.u c"~~_..~ -,şi ,-,şj\kl ~~~.hill\ J~ı J)ıı :c L:.ii.J cr-~ J ~~cr
ıh3 ,~\_,.;\ Ö~\ V\ .;_,\J')W\ .:.r t__,:...ı .ıj c__,...;,}~ ._;.k. 10\ ~.:.rJ< ,.u c"~\_., _r.):- 10\ ~
c}) j\.i::.j':J\ ~<.?-.u c__,...;,}\~\~\~)\... .:.r y ~':1 ~~ j\kl 0~ ~<tS.} w-
.-J- J ~::.1/01 :1~>1_,.-.Wi .(J).1\1"i
. -y- J u\ ..U~) :..:,\.il~
. --y ,J_ J erli o>IJ"{J: ö>IJ"{J
. -y- J c;PI .!.l.J..lS' .J t,_,..;.}l: .J t,_,..;.}l
.-y ,J_ J 0): 0\50
. \n . '-"' 'C'PI yi:S '.Jij\::..i:.ll .:r-..UI .ı..,_.,
.-y-J~\..;:<,?1
. -y- J .,;\~) ;...:;\~ . ( ._;,) )\ • V
.(y).1\~~
. -y- J u lo )Wl : ..:,ü)WI V\
57
islôm Araştırmaları Dergisi
58
. (( ~ ~1 c,?jls.hl ~1
c_J 0lJ)) : jl,;hl J)U.) C::;.i) \....~i_; i~ ~1 J'>\.1) c:_y J;'JI 0~ c_J J#l c_J Jü i ..iS")
~1 J)U.) 0) ,j)\.1,~1 ~cr--...:;\.;:.\/) ~1 ~1 :ij;,_,...)l., .:/ ~'1 Lf.:i)\.1,~\.y ..G-1) J5" J)lbl.J J)U.~I ~ 4-_:...; •~r:-JJ ~ı;·~I..:JJ.j ıs\.;:. ....;..L.oJ ~1 :ij;,_,...)L. ~ .....Jy.ı ~ı_;·~ı ~
~ (,S"jwP\ ~\ ("J) vı~ ~~ ~~ :ij;,_,...)Lo ~ .....J_,...::.ı ,(,S"jU,.\ ~\ ~ jU,.\
dJ~ ..ı..:..._; 'j~\ ..;.l1l Öj~l c,?jls.'l J)\.1,~\ OJ.l.J ,~\ ~ :;_;~\ vr~J ,~\
J)U.)~ ,~\~\OJ~ ("j'1....,.. -4-y.! [.., J5" ~ c,?j'Ls.'\ ..6..UI dJ~ J)\.b)~ Vt~ '
·(~1) (lj_ç.~\y ..1.;:-_)"1. L.j5" ~')\;... ... l. .... :~\
c,?jwPI ~\ ~~ y ~\ JL.ô..:;j'J\ iJ r~ '1 jwPI 01 ~i~\ \h .y ) ....... ~...Jü
ııWI~~)) WI~)VJ' ,~)l.,J ·~~ ~._JY-ıJ ,~\~l.y 'l)wl.l.J~~~~
~~~ı)) W J,...,.., ')(.; 't.~l ~)\ "-! ~~)J (li~\~ \..LJ ~1~)) W Ji ,..:.;t,.:JI ~ ~~)J
\ j\...:,.... "-! ~ _,_.,.,....o11 wl,ill JJ'J'I ~ \.:.,b.. '1 J , ... L...:~ıJ ~i .y ~i ~i \.:.,b.. '1 0i ~ '1)
~J 'J.!WI ~\ ~ \.. ~ 4-:,..ö .J ~)\ 4.5") .. : .... J ~ ~\ 01_,.,..-u j_ç.~\ :i.A....o i J) J
~\ .y ~ J5" c_J JL.ö..::ö'll i.Ji J jl,;h\J d..;L<.Ji ~ J;JI ~ '1 .:U.:..,..,....~\ 01..~.;:-}1 .J
.b-} LC) c,? ili~\~\ .y d..;L<JI c_J JLC.;'J\ 01 c_J ~ ~~~\o~ (}.A.ı.J 'c?"jl,;h\ J)
:iJ')LJI ~~ l.r" LC) J<., ~\ ~\ .y ~ y JL.ô..:;j'JI Ji jwPI J~ J~'l'l \h~·~
'li)~~\~\ :ij;,_,...)L. loiJ '~Y' c_J ~ L.S t..:..ı_rAJI 4.i_,..,....ç Ji t......L.:>-J ~)L.J
u..,a.,.,.. ÖJ"'\1. ..;:...j\S }J :ij)W\ 0i (,S"_.r"'~\ Vo (,S"jl,;h\ ~~ı)) .ı_:... JW )i \....}.~..J;,kJ :ij')W\ ~
.ui ~ .:/ 4.,!~~\ :ij;,_,...')U\ y ~~ J< '~ ·~~) ~\ ~\ :ij;,_,...)L. Jl~ ~ vı_Jll-1 ~~\ o...U\) JLi.::.;'l'\ l:....:... ~ ~\ :ü')W\ J.;b ..G-i
. ( J)) \iV
.-y-ı)~:~
·(Y)Jii•
. -y- ı) yl_,..,d~ : Jlll ~
V!
vı -o
ı
c 'i
·cı.
[ ç
'\ l - ı
~· ı c ı c .[ ı ı ı ( ı - r f f . .r c,;, r r ·cı. ı r ·cı. .. r: .r:. . ~: ·cı.. ' f ·ı.. ·ı. ı . ~
Ci.,. r:" [ " ·~ c;.._ , ~ .::· r '- ! V'\ . ı c:- (__ 'ı,.. '-• t <;·_ '.. .c· · •Ci.,. c· '-" C' '-" . . l' [ " " -· \r. " ~ (H l 1 '-!... ~ - , t; "L . ~ "ı. .. f1 -ı & • t , .. ı;;. : c· t' ,.'!.:. ~~ < ~ <
. e~ ~ ~ - -~ r ~ 't ~ [ ~
- ~ > }· ç '"f '." ·~
~ılı c 't l 0' 'i ·. v f ~ ı c -~ - ç -~
> l ~ . L.
1.:· - E ~.r-·
o• Ç E:. " c.·_ -
·Ci,.. ·~ .r' .{ .. '-· ~ L ~. ·'f - f L' v·
C: C. ••- •C:: \> ç- '}. ·~...
·sf·~~ - s: - -~ ~ l f "' C: - "'
•G; ~ o• t ~:·· ·~ .. t ~ .( C..· 1 o.L r .
t. ~ ~ ·._, • c..-S:.'-. -.,--ı. .. "~ ~ 1 '-· Ç.
:; ;: ~ı~·~~~ > > > > .... -t ..... -
~ F 't t. ~- 1. ·~ ~. ı;· f t_ .--;: ~~--~· ;:-~ ç· l- ç: ~·- ). '"~ ~c .,.,Ci.·.~; 0' t 'Ci.. ,_· ~ [·
- C..· C: f •Ci,. -·. 1- - .. ~ ~ C:. c. •Ci,.. t.
ll ~ı· ~ o V 1'1' '- i... c ·~ -· ~ t 1 ,._ .r 't- ~ ._ . . s: ı:. 1 -- r "' f' . 1: ~ (. ,._ ~ ~ : ':y --: \- f. ··- :; (. -~ ~- ~-- r ·1- f ~.:__ pı ·t ;: (.' . r-'- - [ c..· ·~ ~. t C· ~· ;; . t,
ır . " . " ı L > C Ci.. . r -· - ,._ .-- c..· . ı;: •• ~ C:
.. -· ,._ ('<' \>
~ .~ .~: * f 'l "' ç· t'' o.L •
\- ·v- '1.: :f. ~ * t ~ -~ c: ~ f \·~fr'i)::'l ~ • ~ .LI.Lc... '- \~çe" ~ :f= t .r.: ~ -~
~~~l~~:-~ -~ l· _c- r ':: ~ i·
ç· (• 1 . > ~ "
Çt_. -~ '\ ":~ t l "' "' .t. t-. "' -
~ ~- t .
f ~ r :f r1 ~··
-!. ~· cı
<
1' t' ·Ci,..
r- ·~ t '\~ ~ C: - '
~. ~ T- .. .t . -
5 ~~ 1 l \- 1 .. ~ ,.:; 0 ~- ). '1.. f
r{ "'
J-r·E f~ \ r '1. Gı. tt. .t _ lr.t,._ ~bt: t. .c- z. ,.:; - ~
·~ 't.f. ·~ ! ~-, --~. ı;: '\, 'L t :; ·<;,. C.· ·t.. t, E " .'f .s r;,- fi ç ~ ~ ~
f {"' t ' c{' ~ ~ ·~
ı .r .t' ~- ~·· \'<i-'ı. . .-
l.~{?f ~ r --L ,.,.
t{~ ''\..
s c :ı
0 !"\ !"\
3 cr o
oi,J1
:D ::ı-
3 0 Q_
o 0 Q_
0 :ı
:ı
:ı:ı ili' Q,
0 :: ~ ::ı o. ~ ~ ':''
~ ~: "'-
islôm Araştırmaları Dergisi
• ( ~~) 11 JWI:- ·;ı.,; :~~ı ._,:.-11 "-.1~1 J~.; ~ _r.--::.ı ~ ~<.ı J
M~) AVJ.ot..:...,.ü ,:,_.L-,..> y\~\ \..;).:,.;\._.~)_,s ..i.J.\ y\~\ ;,fo~;,)\ \._U .)i~~)
u...;. i.; .:.r~ ı--l .:ıl ,~L.<.Ji ;;._,..,_,.,E- JyS" .ili t.L::.. ~~ .:ıi ~ ~ JLG~I J..oi ~ y~i 0-:!?t.:.il
,. ~\ Ji.jT ,y yi~\ \.U.; L.. ~ A'~ ')\_; ~ l..L.;.\..; .)\S l.)l L..i) ,;;;,U\'-"'~ .y
.; ~~ .ı...;!ıı ,y C'l_,l.:JI.; o:.J)i i_. L.i) :JIJJC'I_,l.:JI.; i_.~ .r-->.>'1 ~\\.U :.J)i ~ ,Ui;.J\)
~ ,~ .r--<.ıı ._,:.-11 Jl ~ ~ euı .:r>~.; ~·~ı ._,:.-11 .r.~ ,y ~ .:ıi ,y ~L<.ıı
d.._,....,. Lll~~\ ~,?j\.kl ._,:.-11 ~ ~\ ._,:.-11 .r-~ ,y W:..ıi "j~l .; J..ı ~ ~k~~
• ( ~\) 11 r-'(1_ j\..?1 0):. ~L.<.JI.; l:. _,............U t_.r")l.:ıyS" ı.>y..U jt..........:...')IJ ~\
..:....;i).? .h..,..ü J_,..i.ll .:ı~.....,._.,. ~i)~ L.._,j ._,ı;~i ..u Jlj-ll \.U .:ıi ~ '-:--'".."4 ~
,y ~i ö;,\J ~\ j\j-":") . ö;,\J ~\ }.~ ~ ~1 J-.;_rj) ;;;,\) ~\ ~ ~ (::!#1 J-.;_rj .:ı ~..ır--:>
.:ıLS" 1.)~ ,;;:.ı)~ı t.ı...-:....1 r..~.>-J ;;:.ı)~ı ,y :wuuı :i...:...,ı_,.ill r~ ;;:.ı)~ı jl~ ,y :.1)1 .:ıi ~ ~) ;;:.ı)~ı
r-l.)l ~1 J-.:_rü ~ ~ ~LS:J\ ~ J! J,-:.-.- ')\_; "-'Ul.. ~_; ~\ ~\ t. L:....l
.-.\..i.::.;l ~ rWI ~Li.:.;\ .:ı•-1 ,~i C'l_,l.:JIJ-.;~ ~~~)~_,.ilir~ rJ 4-J:._r.~ ~~ ._,:.-11 ö:.IA .y w\... "~_; t. L::.. ~~ .:ı; : Jldl ~~ Jıı ._;,j ~ JtS:.!. ~~ ı ..u J->. J , '-"'u.. ı :ü')WI J~r Jl...A:...... ~~ ~ .ı..;b.':>\..o .y ~ J ~L.<.JI.; w- c.=JI.ı .w:.IA .:ı;~ ,..;..I..U\.ıJ ~~
Jıı .J-")·_;...,ı_r-:.)1 ~.; .:ı'iJI ~ ~LS:JI.; J..L.il\ 1-41 Ir~) ,jl$1 ı.,? L..S ~\ ~
60
.~_,::JIJ"-i~~\
.-y-..j~:~_,
.-y ,._;,_ ..j~ ':I_,')IJ :~ ')\j
.(y).1\1"·
.(J)JI1"A
. ( .__;) _,1 • A
.-y-..j~:~
Al
ll
Müneccimbaşı Ahmed Dede'nin Risôle fi'I-Kinôye ve't-To'riz'i
~\
~L.:.S:.ll .:.ı:ıJ ~ J_r1jl ıJ\.,ı.ıJ öJ.J+UI ~\.lll_, ti _,_,..1.1 Jl}~l ıJ' '4i ;)JJ Lo J J:ı,ıpl ıJ\.,ı.ı J ~l.:.ıJIJ ~tı:ı JAll .Jıı ıJ' J
Jl.ri'~l y .....o..l:...>-1 ..I...Ü c.~ ':il ı; L.i_, '(7!~ .}U... ~1 ı; ~..,...._:ll.:ıi ~1_,
~ J_,.j ~i ..:....li 01_, )) : ._j(;._<.Jf-.,-.L.,.. Jü . .)l...:i .Jıı ~"~L.;. .:ıı ~_ri~~ L-S" y ):..;:>1_,
u,_.;. ~A_? .i; 0i ~_r::ll_, .J tr" _,.ll .ıJ;..iJ _r--A.!~~~ w_? .i; 0i "-,ıL<JI ~ '\~..,....::JIJ "-,ıLS:.JI
JL.i .wt.S:..; '(1 ~ ~~ ~~~:; )) : 4l <::.\..:..,......ll<::. \.:..sht J~ L-S" •.;S .i; r-1 ~~ı};-~ ~~J..li
. < ~~) ıı ·~..rı ı.. c.~ .w·~ , L..:i ~.).:1(~_, ~ _raiiı 1 • • ıJ.;- :.ı~../ .r .}l r')t5Jı
jl$\..ı "-,ıl:.5:...JI J..:.. ı);- ..l.i:.l\ ~..rı ")\j ~ J_rill0\...,.ı ~_,.-.tilıı 1 ' 1 :~/ -.,-.L.,.. Jl..i 1 .r .JW.....:...I 1
., ~_r::ll ıjJ ,...ı c"'~ L. _,...;. ıj ~1 J~l "-,ıLS:.ll ıj r,:.s-l.wi J_;JI j.-.>L>. J
.J c"'~ l.._,.j ~1 ~10! :~1_,. 0~\.y .W c"'.J'I. r-3 \.. .}l öJL.;.~I e .J c"'~ L..,_;
J.---::-11 ~1 "-,ıLS:.ll_, dili ...ı c"'~\.. _r-i:- ı; ~ı .w·~ ·,jl$1 ~li:!J ·~ fil ~1 Y' ,..b.ü
' ~ ~~ ~ .:r ...ı t._,..,;. _,11 .:ıb _,.....ı.. w ..):4..,....:.ll ı;_, , ~ ~ır ...ı t._,..,;. _,11 _, ...ı c"' y. r-3 l..._,j
~y..ı; Jj'::lli ,_,;..T ~ ~1 e~ ~.rJI "-,ıLS:.ll ıjJ Jl,....JI.y ~ .,/ _rll_, ,"-,ı \.S _,i \j~ _,i
.u_, ı .ı.... , J\,-.11 .:r .}. , :.ı:.aıı .:r .) _,.....ı.. r-i- .w·~ , ~../ri' 1 ·l _,. _;wı_, i.) _,.....ı.. .w _,s ı; ~~
, ~ c_,....d.ı r-<-> ı; "-,ıLS:.lı_, ..:;., ':i _,..AJ.ı ı; w- • ı. .. . ~ ~ ı; j\.#.1 ~ ../)s-~
. -y- <i ~_,:ıı..'ııı.y :.:ı~ı..'ııı.y . _,_;_ ci •l.!...;l: .ı..:. .:ıı
. -y-- ci : •.? -4 r-I•<? ~ ~ j..ü" u...:..? .i.; .:>1 ._,;..ı_;..dl_,: ._,;..ı_;..dl_,
. -y- J.? -4:.? .i.;
. -y- <i.? -4:.? .i.;
. --y- ci J.ı..ı : j..ü"
. -y-- ci '-.all.; : ~
..:..... ci JL..:..(}/ </'r ~~ı/' .......Wl <(1 1" t Y f Vt r . ..::..) ~\.ı.....--. .:r-1 .:r---J-1 .:.ı-; ..Lll J_,..!o .J"
...,._;lS' s or/ t< ~Jll~ ,;Jl-S' :..,Wl, .,..,.)I[Uy.......WI,j ""'"'"• .. llc.PJ.-15Ji.., 4---1 d..Ll,...
. \tVA/Y <J~/~,~
. ( J) ..\;\ I"A
·(Y)JII"'
. -y- <i '-.all.; : .J"
" , .
1·1
1 .r
61
islôm Araştırmaları Dergisi
) r(j 'Jj ... ~ o..; c.f" .ril ~ ~_r.=JI ci ...:..L..i..::.J':/1 ~J , ..1.,.11 .h......ıJ J-rJI ~ol~ ':ll ci L.S
. ...:;J~~(jf <-:-->-1_., (J.S \..\.... .<IJ..o'~\ ~ L.,;..,;.;~ jlj l·'~ •• -~)lS J~i
J_r> ~U; ~J ~~\J ._,L<JI .:..,":! J.r"JI ~ Ji .;S~ ..U J_r>iJ : -•r J'.J_ ..L,..-JI JüJ
..,.;. ci .hill\ J~l J..oi_,.. .U t_.r"' }\ .ı..k..J ..r.:-"-! ·~\ _?~ 0~ 11 JL...<.JI <-:-->-1_., ~ , :i._..JWI
't._,_.;.}l ~)_,s .L J;~ı ·~\ 01 0-" ~ <•? -4 r.l•c? ~..., J..lı ·~ ?::,J .u C:!>~\... .:ılS" ':llJ ,.h..Wı .......__; ~ r.l ..;u .~ı 01 ~~ ....,_. ~j Ju~ı ..w. J~wı J..o'~ı ...:;·~
C:!>~\... rJ ci .hill\ J~l ...,L<.ıl ci~\ ..:,l J_ri.JI J..oi_,.. j ll: Jij ..:JJ..ill <(1~1.; C.,s .i. .; rJL<.ıı ~~ . cı Jt.,.....JI .:r .u C:!> y. r.l Lo Jl•JL..;.. ~~ e .u C:!>~ t....,.; ..ıL.......:..... ı ~_,..._:.~ı .; j , .u
. ..._,~;.- ~ y .... H .. : .... <JJ <-:-->-~_., r'YS ~
~\ ~~ ~ ~\ j~ ~ ~ J~ \... ._,L<.JI 11 :~LJI J!ll ci 1 ·'~':/\ .:r.l Jij J
~ .:.r ':1 ~ ~ :J1. . .uı .hill\ .r ~:r.ııJ ,~ )IJ ~_;.ı.ı ci .:ı.r~J ,4:-::-ı e~...;;.....,>-~ j'-'?IJ
,u..,., c}_,::..; 0-" J~ ~)\.hill\.; ~··JL..;..~\j e:ı_,.l:ll ~ 0-" ~ <(,)j~l j1 ~\C:}>}\
~~.:r ~ vı_, ,\j~ ':IJ ~ .ut!>Y. r.l...:;i e ~'-!~rü .w~ l·V,ccc~ Jl.Jıı)ı1 • ( ~~ ) (1 ~~ (,)J 1 • A .hilJ\ c.f" _/' i::r
·~ı J..lı \h .ı..o'YS .Jl1ı :vl.r" ~YJ l·'.r-Y~I .:r.l r'YS ~ci -•.r- v.J_ ..lo--11 Jij
~_,1> ~ ~ '~L:,.... j ö) . ..;,l ~ J}..~..o Y' ~ ,.hill\ y ~ r.l ~_,..._:.11 ~\.:ı i~ ~ J-Lı ..,.._.;~ (,)i c.f" ~ Jl rJL<.ıi 4.JL...l .rJ.,.> .:.u .ıs J '~ ts:..:..ı ~_,..._:.ıı ll. ~"""'ı .:ı ı Jl c_);
._,L<.J\J jl$-IJ ~\ci rJL<JI W. \..o. .ro.Y~\ .:r.l ~ ...Lj ıı :-or-' J'.J_ Jü ~ . 11 ~_,........_.al
~·~~r-i-~~ .u ::ıl ,...,w::.ıı .:/' Cı.r:>-ı ·~_;.ı.ı (,)ı,.~~~.,~~ i)j ,~_r:Jıj
':/ ji •?::, Lt~~~_,..._:.]\ ~<.ıl ...,_,..L.,o ~ j ...:;.:.l;l j~.::ıl '~~ ~\~\~~ı;
.:ı i lll j~ '~~\ ':/ '~L,....... j ö) . ..;,l (>LS:'..ıi 0-" ~ ~ ~_,..._:.11 ~\ .:ı i Y' ~\ .:ıi .U..,., i_,.. j
. t 1 Ir ö_,.i,JI •Jr
<$J_r..*-\ ~'ll .:r.l, J_,_rJ.I cf~l ..L>-I_,.ll ~cr.{-~\~ cr.~ cr.~ cr. 1Jı1 ~ yo
. ~A-~ ~ 1 1 r ,~;ıt ~ ,;ul.S :)2.;1 '( 1 rn /i rv . .;..,)
.-y ,J ,..;, ~c. W,\ ~.;ı..lıı_,: c. w, <J) .1ı)
.(J).1\ •A
.(J) 1 1n
.(y).1\r\
.-J- ~\).,...: jl;,..;
62
1 ·V
\ll
Müneccimbaşı Ahmed Dede'nin Risôle fi'I-Kinôt;e ve't-Ta'rlz'i
,yy~\~~ (,>i'""' 'J~ ..U) <)L:S:Ji )i (,>j~l_,i ~\oL....~~ .h.W\ 0y<v_
j\.~1_, ~i ,y -l>IJ js' C"~ ~_r:Jı..; 'd>/ J) U\..~\ ._j.,!.;k. "-! __,..;-T ~ ~ ~ ~Wl~
...:.-;\S" ~~~~L<JI <.Ji "-! ..L:.r- <ı_;->-T ~~~<.ll C"~ ~_rllıı ~L<.JI ~.U_,.;_, ,~L<.JI_,
~_,l:.l\ ._j.,!_,k. ~~ _;->-T ..r-" ~ ~\ ~\) ''r ~':/\ ~\ ~\J) .!J\.:...ı. (.)\S" '''~_rü
.y~.h.WI,y ~~~ ..:,§ ~~1~\:U~ \.:...ı.~._,r-<11~1 0\S"J ,;;Jt..;.~\J
;._.... .~~ .y (Y""" ~\ ~ ~_r:.ll <~..! ..L:)J '' '<< ~~j ~~ ~ 0 ~~ ~:; ~~ ıı j.,; ~~~ ~ ~"j._..., ~\ ~Li..:..;\ ..._. J.:J , ..:,LJ J o..L; ,y,,, I_,....L ,y ~ ~"j._..., ~\ J~\ \.:...ı. , ~':/\ ~\ ~
.:r ~ ~~ .., J> rtı Lo i_, , ~~~ .h.Wı .:r ~ _,...-.a-ilı ~ .,r-<..ı.ı ~~ r ı ..u_, , ~ "'~;ı. ı ;;_,......J~ :i..ıL<.Jı 0i ~-' ~">L<.ıı ~ <.Ji ~ı .i..~~~"'~ ;ı.ı .y ~"j._..., ~~ ~ r _, uı.,...... ~~~
.h.Wı ._,_; ~1 ..u.., J> rtı ~1 0 ~ <.Ji r) )lı_, w..,ı..; L.a.ı.rü 0 ~ )1 ~ ~1 ~1 .Jl
. (~Wl \.U~ -or <.f'.J_ ..L,-JI ~ ~~) <ı ~1_, j\..lol 1~ J o.:,'.>\.k.ı _n.J; ..U J
~':/:w_,_..._. <.Jy<.ı ~\ :i..ıL<J\ ı.ş"' _, ~_rll :i..ıL<Ji .Y'J .f'LUI ..L:..v ~~\Lot_,
~ , ;;Jt..;. ~1_, ''' ~4.~1_, Y' )\J ~_,l:JI_, ~_r:.ll J) :i..ıL:S:JI ~ .J'~I 0'"1 J§ .i,. _r.? J yP y
"\ı~~~ ~_,_...u ..,.._....uı_, ;;Ju.ı_, ~L\:lJrJJ ~_,t; _, ~.rü Jl ..::.ı_,L..L::,ı :i..ı~l ıı: Jw
J ~ j~\ 0::-1 j,jL.. }\ ..::.ı _rS <.Jl ~L.ö .. NI <~>.-J ~ ıı JL.i rl , l.._;T o\..;_?~ lç ~pl ~ rl . ( ~\) <.Ji /')\(.)':/'..i-")\~~\...;.>. C" 1\A.J.j\......}1 ~ <.Jj_, ~,y .!l_r.? Jl~ <.Ji YJ ~_,.wl~ ~)_}U
\...i>. ')l, j,j\...... ll ~ 01 ........,..lll.. i ü..:...ll.ı ;; t..;. ':ll <.J'L :ü....i.:ll 1 . 1 r . .!,L. .__, .. '"JI •-<- • y ; ) . . . ) . J • .. u-"'"'" ı..s- . -~ ; .r----'
"' -4.} ...:.-;i J J_r:-.j <ı~1Tıı ~_,AS c~ 0y<v_ ..U ~_r:JI_,ıı :JL.i rl ,<ıöJ\..;.~1_, ~L\:~1 .,W
Jı.; . < ~~) '"<ı~} .:r ~ ~ ':i_, :i..ılS 1,1 ...:.-;\S" ~ 4~) <.Jl _, ....;_,.) ~~~C" Guı
.-J- ,)..)41.~ :ı..,...;..~
. - J- ,j J-.->'11 : ~':ll
. ;,.;.; Jıi c?J i.r-.1" ı.?l.y <( Y "\Y ~), \ Y 04.) '<f..\..._rJI \ ( t.), ir 04.), .r-l--' \ t 04_), <.fJt.;...,ll
.-y- ,j _,...L: I_,...L
·(J).l>\n
. t" d.,.''-"" ~....Wic:L:..i.. ,..f\S:.....Ji .-y-ı) ~u ı ..::...U 0l_,» .)) . .. «rj')lll 0!-i».:r
·(Y)Jin
. -y- ~ -4.r- : -4.}
.-y ,J ,......_ ,j 01S" :-:....;IS"
"' 1\f
lll
"' '"
'"
63
ı
--ı > -<
~
--ı
< 'ı 'ı L { { 1. ~
ı f ;-'Gi.. ~ ~· ·<;; 'Cı.. ~ ~ ·Gi,. .. ( ::
'\ ). .t. t ~ - ~ •• 1 7lo
ı·~ [·Gi.. 't ~ .. -:- [ ,y-0 -c~·<;;_;::;-" '"' c_ '-· r· c. ı.; r· '-' lji::;ı. ,l' ~ w c. ._ 1:::. '-'. • • ·~
:.:; ;:: c:ı. r- ':.. T r -< • t.. . ı--_al',_
f" '\ 't C: C· '- t.. _.., ~. ,ç; \. c_ :; -. C.· --. 'L , V· !C 1.. lıo '" ... - t!.. · \.,. ~ L. -• ·[ -.- ' -1 t' ~ ["; t_: - 1 l.o l ~ 'Jr. ·~. ~ . ~. -i:: '1-: '5 ~·- ~ . c. ·~ . ~ ~. f; .~: ~ c:.~
. ~ t ı.. ·~ - [ fe ~ c ~ ~ . t .Ç r ~ t· .r: ~ - .r: • . ,._ ·ı.. - ·'1 c.· ..... ~t· ..... c, ~ ~· 'i_ ·L. e... \_ ·ı.. t .,, . 'ç. ~ !C - 'l 'L • .c- E: ' . (· 1: ~ . ::; '(\.. ~ ~ ;; ~ ~ J - -: . - }· J c. ~·· T- ı;- ?· . ~ i' .~ ·k· \ ı ~ .f - ~ . t ~ ~. ;-,; f. \ ~· ~ ..... . .f- 'l re G. 1. · l ~· ~. ·~· ·( ~· 1:. --.[ ~ }· f. { ~.. ., t f f s ~ ı:· . ~ t· (· ~ ~ ~ ~ ..... 1:: 1' ı .~· c;: ~ ~. '&· . ~ }· t· \ . s { ~· 1 -:· }· ~ r- 'ı.. ''e. ~ c.. l ~ ~ . "" . ~ . c.. ~ ,.'!.: 'ı. c.· f" ""- 1. (-· lA, ~ - '(;. '~ ~· . r f!.. .b .~ V t• ~ ~ 'L e: -~ ·~ - ·~ ._ 't. ·~. ~. ~ r.. l ~ '5 t (· l-.- .c. ~ {' '~- 1- f ı ·(. ·(\_.' ~ · ~:. ~ 1 · ~ ~ .r;: r f ~ ~ :;, t.. .ı:-. ~· 'ı_. ..... ':. " ~ ç .,. 1:: '"~ }· ::· 1: .:... ..... 'fe._ 1 - ] 1::. L ~ 't_ "\ '\-.. r --. C.· '<. C. l ' "- , _ _ .t· . t,· ~ E!_ .e· · c_ • · ·~· . . . ~ ,t' ["; .~ ı.. '(\.. ç;; ~ }- ~ - ~ _f. ı: ~ . - ~ 5 ':. E E"; ~ ., ~ t ç .t· S:; ç- l 1.!. " .E . (\. · F - L - ~ ~- 1 ~. E l r:: l - -; ~ t. fe ·~ .
fe· .. ~ : -~~ \': ~· '[ - E . b' } . . :ç 'f ~ ·~c- -f. c; :t -:· ~ \t.. r-" .::: ~ c~ ~ ~ (\.. ·r· . 1= 1 n1 'ı.~ .r E c· t: '.c ~ -~· -: ·ı ı. {' c.. . .r: . .:;;= S:; L_ ..... Ç. . '-· . • • t.. - . . "1.· ' • 'L ~ '-· ı;; .
• c;; 'E ~ (' .f: . . ~ "· ~ 1 ..... ~· s ( - l" <.;- ..... • .f "\ .c- ' t;: t 1 'i- -· '(. r= C· ·y- -c; <r ·( . _ - ....,·. .t· ~ - C' ~ · -r ..;,- ~ i · L_ r ·~ !-· . 'l .~: <\. ç- ~ { ~ \,. ~ l ~ <:ı: '. l -· ı;; - •(;. ~ . . - ~ ~- ı. ., ~' r= c_ '- - 1. h. t \': \ ~· ·~· 1- ç_ \. ·(\.. t· ·C + c' c. c f ·(\.. ::_ r ;:; r- -; ı;- .t· 5 --~ .~;,:: .~ s,~ \ r· -c c_ ~ ·~· ~ ·~ ·~· ·~ [
ç· ~. ç· ~ ~· ~ f t. ~· ..... 1- \ \~ ~ ~ c.. E ·~ f: rı-1= -f' ~ - <\. --~ 1. f c· r· }'\ f. L_ -.l -r~ \.. ~ · ı!.. . ~ - • · L 10· ..... r. - 1:. - re ~ . }- \. - .ı:- Ç. - - (\..
ii\' c;; 3 :0 o
«<l ~
~ o g o ~
tO Vi'
Müneccimbaş1 Ahmed Dede'nin Risô/e fi'!-kinôı;e ve't-To'ri'z'i
Lw;"' -4.? .;....;i_, J _r:-..--; 11 ~~T1ı .:.U _,.AS' \j~ 0y<: ..u ._,;...:r-=Jı_, ...ı_; if~ ..u_, ,~ı
~ ~ ...l...,a...Ö ..Li ._,;...:_r.:JI 0~ 0~ ~ J.,r> .;.;i ~l.:S'"'.;....;IS 4.)) 0~ .;.;_,.) ...,._.ı.~ı t:
... , ... b\._...;1 ~ ~\ ~ 0~ ,...,.ıl~_,.... _.J>l,bll .j (>L<.JI 0~ 'l_, 'i~\ Yl ~-'if t: _rP\.;..
. .;ıjl.:: . .d\ ~\ ~ ı/ f.. r-1) ~~ 'l ~lS m .;....;\S '<A.A .?1..> Y' if)
~~ Y'-' ,J...._, .y w..L>i 0y...l.1 ~ ..L..aJ (,f..uı i')lS:Jı .J+-' .:r.:-:Jr"·~ı ..l:.s' ._,;...:~ı l..i_,
~ ,J _,z ...... _,_}.o _,i ~_,ll ~\ ~\ i j'l Y' _, '...,_;~ _, .....;, f if.;->-'Jı_, ,J t.r" }\ ~\
'/'\]; j\$1 U:!) ~ J _,All_, ')_,s- ı. r-P .jr"} J ~ i~~ ..u_, (1 tll· .. ~:;. ~\ 1)
,.._._,_}.o _,i .vj'l Jl"-'--"~~1~1 ~ ~ iJl~w:JI 0iJ+Ö~\.6JiıJ:!J~ J_;JI l..i_,
jl$1 ı:.r.,..;_, ~ J_;JI y. .;.;'~ '/'U; J_,AJL; , ji_,J.-1 '-:-"'.i. J.s- L.i_, . ~'-!.}. ,..:.,ı\JJ'-!.) ~ .;.;·~ 'l
,:,_.,;.~ J_,..JI .j-•r ....t'.J_ ..l.:,-JI ~-' .~_,......::]\ J.s-0b~ ~\ 'YS ._,;...:_r-::JI .jJ ~
'l_, u..,._i.>. 'l ,~i ~r-::JI ~\ .j ~ .k.illl 0y<: 'l0i ~ .0lıı J--ı_r-:.11_, ~w:JI
,JL,.-JI_, ..s.,.,.._.;JI Y..,. ~~_ri!...,_;~_, i')lS:JI J>/ ~ ~r-::JI ~\ ~ 0~_, lj~
_;-:)- J.s- i-y,_, ~\ .r=- "-'--" .)~ (1 tll· .. ~:;. ~\ )) ~ ,J _,.; 0i .:.U~ In~_; ı).?~)
0y<: !Jl '0.:"-' ~_;... ,y .ı...,.A.; '-! ~ ~~~ m~w:JI ._;.ı)>.! m~_;... j5' ,y ~J ~\._;.ı)>.! (,f~jll
.J _;if J.)L,::l\ 0i ~ ~ 'l J . ( -•r' ....t'.J_ ..l,-JI i ;}S ~L>. ~\) <l...f:>-:_r.::}l ._;.ı }>.ı .:,U~
.j ~\ ...\.:.$- 1_;-PL>. .,:;;,..11 .:,U~ 0\S ~ı_,_.... ?\ , -.,..JWI_, _;-Plı-1 Jl J')\.1, ~\ y 11 ~ ~ _;... ,y ıı
0 y<: IJ!._,;...:r-::JI 0i if .,_;..,...- \... ~1_, J')U, ~\ \lı J~ 'l _, ~L<- _,i i')lS:JI ~)..__;. _, ;;_ç.l...>.
. J.ot.:.,..Li J.oli IP~.)~~ W \)_,5' ı. .r"\j..\ 0 _,5' ~ ') )~\ 0'~ )_,s-ı. _r)- ._j _r" }\
lrAö~\ öJr' j11_,i .j (,f)L..a.,..,.l\ yl>. .j m ~L.i.;l\ ...:r...ll\ y~ j..PW\ _?'':ı m ..U)
. -y- J .!..ı_r.. :.!..ı_?
. -y ,J ,,j.....} iJIS: ..:...;IS
. -y ,J ,,j.....} iJIS: ..:...;IS
.-J--..}~pl:~y
.-J-..} <,?:,Y :;_;.. \(J) .ı;, t.
·(,_)).];\.~
'-J- ci JJ4: ..,J>4
·(Y)j\1"1"
. \rA h •..:.:ı-VJlt~,ı..ıw :_);..;1 '<F"'U!ll_,......cr. ..ı.....,..,.., cr. ..L...>i_,.
. -..,..,-ci <...,a.;L;: ö.;..,JI
'" \C•
\fY
lff
\fO
\fV
lfA
65
oo-
ı 'ı
'i- 1- ı ·c;.. ·c;.. ·Ç
;__ ;__ [ 1 . ·~· c c t: &: z_ .t. ~ ~ 't. ·~ ~ \;---t--~'1:. .. -t < ...... - .l
{ C.· ;: 1 ~ L C:. ·t t c; ~- ·C:. t '(> ... • • • ç . t: iA '" ~- . - r 'v ., . "' .~: - .. .l . 1> ~ • C.· ~ ~ ~ • -· ~ oL --,.
f [ e; .:f- ~ E. T- ~. 1'-· ·( - c. c; 1 ·~. r· rı'E. oL ):: ;: f .(. t· ~ l -r ~ .( c. ~ C.· \- ·t . 1.
- lr ' • .C 0 • -• C\ t --. C\ ç -· 'y . . ç Ç.::
c J ~- .:'' 1· ~' ·f ·c.~ ·~ . \": t . ' 1-t t .f" .. ~ 't } .~·: :[ ~· ·L ~ ~ \ . -· }· ·~ 1· ·~. 'L ~· ~ \ t ·t f. .r: ç, b '- ~ 't_ .c- "' h. "' ' ·ı.. ~ ~ ~ ',; .e ı= r .t' ,;; ~ ~ \- ~· f" .. t . .t ·~. r t '(.. r 1: ~r· ·~. .c- ıC. ~f:" ' ~ oL ~ ~ r ~ ~ '- r::. L . .r::
r. .:.: \ . ı.." ~: r.: "'· -· ~ c_ • • fA . ~ .r ~ r 'L .. ~ ~· .~ ~-- f. .c.· ~
~ ~ t, ·t. 10 "' C\ - ç • ~. ~ "' . } ~ " "' '" 'ı: ':r ( oL 't- ,l . '-·
Ç." . •Ci f· r:r c- \, 'f: ·~. : ç ı;_ S:; .y; " . .t· e_ .. oL <i ' ç ~ - \r "' r_ ·~. 'l -;: ( ·( (_ · t. ~ ·E_:" ~. \. (' - "' .._ ·c.. v· .t! ~ -. ~ ~ ~ 1 .
·cı~ ~ ·<ı_ c.: :!' ~.· :t. t- t ·~. ~- ~ \. ~ ..,- t. r ~ c l .f - 'ı. ·t '-· .... _, r. ~ ':. 'k ol · ~ -:- '-" f ~ : ·'f C.· • ' ..
C.· ·C:" r. c;r 1::: ~ t. "' -'- - 1 ~ 1 ·f C\ v l ~ .C ı ~ C.· C.· --,. ! ol • ' • - C\ .t 1> ~ -· C.· ı;,
.. ~ \ 't r,. r ·_ ~ r 1, ~ . c; c.· r 1· . ..~ ~' ~ 'ı ~ ..;- " . "' ~ -r ç 1 "' 'ı..
L ~ t...s. C-- _,. y c_ ~ ı o ~
1 ı;;" t·. - c.· t ~' f::. c;r. E ç· ·t. · 1- C " . ~. 'L { "' • ~ c_ f' -· . . r - ~ 10 ~ [" .-::. ··- ~ c; f. {\· . . c.-~ ~ • - .r::· 1- . : . r b ~ • ~ "' t ı;· r ~· ~. ı:: ~ t .c; ~ t '!.. 1· ~
"' r ı. f" V\ - .t· ı. , -L 1 ı;; ..... 'i C· ~· ..... ~\\ ':'. ı Ç
{ -· -· ·~ ~. - ,c- . . c. ~t·~·~ı[1 1rtr
ç t' c.· 'f: " ~ ·(;. ~ c -· ' .t 'i. - ,._ t.. ' -," ~ .. ~. ·1 · r -r ! t r oL"\_ "' " t r f .c ~ y • .... ~ r~---~
~ ~ ~ ft~· 'tr ·~ 0' - "' ' ~. t ~ 't ~· . . ~ -- ç- ~, . T- \· t \- ~ t .~· ~ ~ ~\r~'l l c:. f f :~ 1· =~rc.·r" :t· ,._ ~- 'L . t.. . s- c.· .r r: c.. " 't.. 'L '·ı. .e ~· \. .r ~ [" 't ~" _, S:; r~ . C.· .ı- f s ır-: ··:;;: .~ r \r ·ı. ~ c. -...-L" .t 1· . " C.· ç
c ~- ·~ r. ~ .r·· t..-...-... ~c.·v f -( .[" ç ri" 1· ~ ·E ~ ~· l 't_ c <L ~- ,(\ ç -
,._ c-" oL nı ·~
~ ~ ı f c.~~ l ·( ,t' (. .c- 'v .~ -1:: ~ r. ~' 't_ ~ ·F:" ı \.... Ç. ıC:' Ç:,
Vl o; 3 :rı
o ~
~ o g o ISI
cD Vi
Müneccimboşı Ahmed Dede'nin Risôle fi'l-kinôye ve't-Ta'rfz'i
~;, ~ ._,.,.L<.ıı J\.ıj ~ ~ ':! j (,Ş..L......o..ll ._,.,.L<.ıl </~~i·~ ..u .ı..öi C::' Jo--}\ .ı..;i C::' ~i ._;..L..,.:ı..ı l.U.::..... .:,IS.}. <Jo--}\ ._,.,.L<._, r-!~ ~ Ji y ö_r...- ':!~U;, llıJ, ~ ~ _rJI
.ı..;i ~ ':! ,~;,L.o d.i:: ... ı ~ (,Ş.ı.-.Jı ._,.,.L<.ıı J~;j ~~.:ı~~ 'cil}\</ ..,.,~ıs
.Ji ~ "'-! .~ ~ ~~~ (,Ş...L.-.JI ~\ ._,.,.L<JI :i.._,JL;. .y- ~_h':! .ı..öi.? ~_rJ\~
~~ ..u r-LGI .:,\S ~~~.J\;J .y-ı./"}..>. J ._,.,illi .,i r_,J }1 .y- t. L..;l y .:ı_,.-~ V! cJ:ı-:r-:JI
~.}. ,.~ r-l -..;....(] 'e')J ~\,b..~~ -i ~L.<.ıl ji jl$1 ji u.,;.J-1 ~.? \..) r~<.ıı
l.l.ı..ö_,5 C::' e')J ~\,b..~ Jl,..-Jij (,.)_,..,...Ajl '-:..ı__.i.l ö)l.;.~\ ..;.ı)J ~'-j r~l ,:J.b uP/.:/' 1
to (1 ?i oh)) Ö )\_.,.. J>- .,i ..,.ı.. Y, .? .11 ..::...\_,.l,o j..l:l\ J} -i L.S ~~ ~ j\;..; J2A..LJ\ .J j~
.:/' ..L.aJ .Y ,~ı J,.,..,..? r~<.ıı Lj .:.r" ~ ~~ ..,_...Jı -i ~:Jı 'n~ ..L.aJ \;. ....;~
•lıll..L.<>li ~ (..)~ij <Jo--}' J/~' ~~ </ r~' \tV~' ..u .ı..;i e .:r.':uı -i ~·~ı ~r~y.ı r-!J ,:u.,_;J.-1 .:/' Ö;,\..,o ~; .:/' .._,_; ~':! \j~ .:.ııs:.J .._,_; ~\} ji ~UJ\ -i~ r-!J
.c.f>-:_r-ill ':1!~.;-i .:ı_,.-~.:,'";/~':!~~ ~.,ri L:.,.. ö;,ft}l.}. <:L:..ı_ri!l ~ J!-- L:.,..
r~l iL..ji ~i cJ:ı-:r-:JI .:,':1 4-:Jl yb ~_,...; öJJrP ~ ':!!...,_50 _r- ':! c.f>-:JWI oh JU-.iJ
i~\ rWi .:/' :u.,.;J-1 1~ L.. .:t.:-!J ._,.,l.SJI 0:1 J).öJI .:,'";/ <Y ~_;JI ~ JI...S ~ ._,.,l.SJ~;
~J ._,.,l.SJI .y- ~i r~l .J\S ~_,...;~\S L....L<J , ~_rili Y' ö:> _,.-.A.J.I ~Wl <J ~\ .:.ıtı J\5:..;. ~~ılı C:}:> ~j .:.ıwı ~.:/'.u-.. -i"-";-! L.. .? ._,.,.L<.ıı .)l ~.,ri ;,ı;, tA' • 6 • • .;;,
.:.r"J ~ u-ı.wıJ~\.liJ\;-"" (,>.UI 't'~ı ~~.:/'r---i~\;~~~~.:/' r-'d.,..· o~ r-l.ı..:..(j ,.y~ ı o. yb ~JJ.r'=' w...,...l o\..ı!l..L..p\.i ~ ~\ (,Ş~y.. (,Ş .U\ J""'j .h.ii (,Ş~\.liJ\
.:/' •..L..ai ;,~ ~~ ~J\;..; i~\ .JJ~ ll.;> ':/1 ..L.aJ.}. ,~ -L.,a...i!\ j.-o Y' (,Ş.UI cly
~ .:ı i j~ ~ 'wv. ;, ~\ -i~.._;~ 'JL...,.;;_.. ':!1 J!-- wv. ..l..,a.Ül .... j':>lll ..::...1) .. '";/\ ~
. \ • J')lk)\ yl::S" '<.f )v.._,J\
.-y ,J ,...)_ .j ô)~: ~
. ( J) .ı;,, t'
.-J-.j~:~
J~_, \ı...~ .:r-ı...~~ r _,ı..... •<? .)lı...~:; Gu.:ıı 4JL..i:.JI_, ._,....;..:ı ı ....,. ;; r ~' ~~ .:ı1 r-l'-' ,, L.S ._,...:;1/ 4J ..:...,!.ı .y ~ i>l; 'jl ._,...:;\r .y i_,.>-'~1 :L,.; )1 ~) . W..,1 :i..:.ı_,.i.JI_, t_~ ')/1_, J~ ')/1_, ~ _rll .J
~\~:U\ .U\ ..:..>\) ... '1\ ._;....., .y >\..i..:.....;J o~>.-y. tf.ill ~ tf.r"l.iöJI ~\ 1...1_, 'i'"""~ 4-,1\r .)_,1 J=.l-1 01
. -y ,J ,J- .j _;...Lo Cr'. «~lj >y.-}1 .:ı_,;.ıo.. .:ı_,s:..,.;·l)\j.
·(Y)jlrt
'" lt V
ltA
'"
67
oco ~ ~ ·<ı.. :::; f. Ç"
~ ~ ~ ' o !'!-' ~ ~. ~ [ ~: ~ 'ı!. l
~ f ~ ~ ~ t ~ ~
~ T 't [-' f: "ı ~ . ~ cr ~
C- 1: c.;" ·<ı.. c. \ (t e 1- r' '[ ... r .~· r. '..:.. -
; ~ f. .r . .t J .r .._ 1 ı ·ı..
n· r \,, ·<ı.. ·l ·ı ·<ı.. c._ r f: c..: 1- ·~- ·ç r l. ~ -~'- . ·<ı.. c -· rf''ı...~·~ f. --.L;.: g: (.'-"' r. C-r. .~ '..!• ~" . . - 'F L
t ~- ~·1- ~: } 1L-t= ~~: · ·• ı .. ~ r ~ ~ .
. --. ~ - ~ "ı •
f~~t. ·~- '\·~~cr· .. .r ı f c. ~ . f . . : .r: c._ r 1> o• c. ~ ~ - o• ·ı.. ~
f. '- . ).!. . ,t' C- ':t ).!. r:. C- -. C- .t· ~ '-' r. '-' . . ~ t: 'F ~: ~.r-lr."\c. v--C.-.
·s.·. ~- ·s.·. ·~ ~ ~ ~ ':t ·~ ~ 1 ..
G. k { { C· .§~ <;:~ ·~ .t L ~ c.· " . ı;· E .t· '-· ~ ç ~ 1 ~~ . ~ .:r ~ 1 T .t· ·~. 'i __.,. - (;j f" -{ ~ C.· [ ~- ~ {. ~ : : ".~ ~: c. T . r (;j_ .r ç 't c <ı.. -~ ~t._ ~ ~ ı ~ -"~ ~ ~ ~ ~
5 't t t. \ c.. f ·r." t· . -~ c..:
t~ ~
{
- ~ }· <i -. .e . G\ . t! l " t l -L ·ıı.. -[ 'Gi..[1 .. -L..:.cr ~
~ ~ . - E· .c;- .t r- 'h 10 '-f ~- C· ~: t ~. C.· t . ·:· s :l ç ...;- C\
-- -"',c_ . ...... ı;: ' ~ t \- - ~. ,.li:. 'E "Ç -
·~. f ..:. __.,. ~ ~ f ;; \ .c- r. r -=- ·~- r·~ r: ~r.· ·~· ~ -~tr. ~ r,.;· "-· t ~ ~ . ... . f " ~ 1... • • o• ;; '"ç. ·1-' ' ~ t' ı- t < - ' -. ...;- ~ L . . ._ . . 5 o• :: .ı:-" ~ \. C",.; : i \ e t f"" ~ ·~ ) \- '1: t' ·~ .r _: r :i r -c. t_ 1.· 1-- -~ ~ cr r::
~ }· ~ } ·!i_ 't.. \ "-L '"' "' (' c. ~ :t. \- ~: s_ 1 -. \ Tv ~- ~ <. f ~ 1!.. -'ı_ t"v.r. C.·"c....
C· ~ - C.· ·~ "-L ·ı.. t;- '-:..- 1 \,_ ı. .c: r""'-Ç <..
. ·ı.. "'·_..,· -:.ı:-\... ... : - { ~ .[ C' ~- 1: ~! ..;-" ı ~ S:~ ):· t ~ ~ ~ " ~ t. t. t -L .(" ~ r,.; ~~ t ...;- . r ı:- 1 J ~ ~ ~~ ~ 'ı - ~ 't C.· t r o• [ !
t § ı; t r. .~· .~· t ~ E
1- i7"
~:- 1 ~ E· c... ·ı. r. 'L.
"-L c.. - ...;-
~· ~ t .L" ·~ \ \ tr. f i7"
§ 1 " E·
'\ ''r - 't..
ı~ - c.·
\-~ c.· t• ;," ~ ';L. . h. .
\.,._...: r-
.( 1: ~'!::-
...;- <1, • - ('., -~
c... t ·~.
·f: r· f
Vl
ö> 3 ])
o ')!} 3 o g o & tO ~:
