Upload
javier-medina-garza
View
15
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Alain Finkielkraut - Entre Mel Gibson Et Edgar Morin
Citation preview
EntreMelGibsonetEdgarMorin
AlainFinkielkraut
in L''arche,555,mai2004.
Lesintellectuelsfontpreuvedunvritableacharnementptitionnaire.IlyaeulaptitioncontrelemuretpourGenve,vritablerquisitoireantisioniste, quiaccomplissaitledoubleprodigedecondamnerpourracismelapolitiquedugouvernementisralienetderetournerlInitiativedeGenvecontresessignatairesisraliensenrclamantlapplicationdudroitauretourdesPalestiniensenIsral.
Ilya eucellequiprotestaitcontrelacensuredufilmdEyalSivanetdeMichelKhleifi,Route181,alorsmmequecefilm qui,commelacritAnnyDayanRosenmandansunelettreaujournalLibration,nazifieunepopulationentire napastcensurmaisprogrammunefoisaulieudedeux,linstardetouslesautresdocumentairesprsentsauCentrePompidoudanslecadreduFestivalduCinmaduRel.
Etvoicimaintenantunetroisimeptition,linitiativedeJosVidalBeneyto,prsidentdelAssociationdesamisduMondeDiplomatique.UnevritableInternationaledelintelligenceetducurvoleausecoursdEdgarMorinetdnoncelaccusationdoublementscandaleusedontilestvictime,poursuivipourdiffamationracialeetapologiedactesdeterrorisme.Parmilessignataires:JeanBaudrillard,RgisDebray,AlainTouraine,PierreNora,FedericoMayor,MarioSoareset,biensr,PierreVidalNaquet,leLuckyLukedelaptition,lerecordmandumondedesJaccuse.
Jtaisetjereste hostileceprocs.Dansunetelleaffaire,onperdtouslescoups.Cetappelenfaitfoi.Lavictoirecommeladfaiteserontinterprtesparnosadversairesdelammefaon:unenouvellepreuvedelintolrance,dusectarismeet,nayonspaspeurdesmots,dumaccarthysmedelacommunautjuive.
Etsijeparledadversaires,cestbienparcequelesptitionnairesimplacablesnesecontententpasdexigerderapatrierdanslespacedudbatlarticledeMorin.Ilsvontmmetrsaudeldecequepeutleurdicterlamiti,sentimentcombienestimable.IlsreprennentlediscoursdeMorinleurcompteencrivant:Lescritiquesquilfaitlapolitique
dIsral,partagesparungrandnombredEuropens,sontdenaturehumaniste.(...)LatentativedefairetaireEdgarMorincherchemettrefintoutecritiquedeSharonetdesapolitique.(...)LesaccusateursdeMorincroientprobablementdfendreltatdIsral.Enfait,ilsrisquentderelancerlantismitismesilsidentifientcompltementlapolitiqueactuelledugouvernementisralienavecltatdIsraletaveclensembledesJuifs.Autrementdit,selonlessignataires,silyadelantismitisme,cenestpaslafautedesantismites.CestlafautedesJuifs.Cesintellectuels,quicroientsincrementtreleshritiersdesdreyfusards,sontentrainderinventerlaquestionjuive.
DeuxansontpassdepuislapublicationdelarticledEdgarMorin,SamiNaretDanileSallenave.Pourmerafrachirlammoire,jelaireluetjait,unenouvellefois,saisidpouvante:DanslesdernierstempsdelareconqutedelaCisjordanie,criventils,Tsahalsestlivredesactionsdepillages,destructionsgratuites,homicides,excutionsolepeupleluagitcommelarace suprieure.Oncomprendquecettesituationdgradantesuscitesanscessedenouveauxrsistants,dontdenouvellesbombeshumaines.Ilfautreplacercetarticle,publile4juin2002,danssoncontexte.CestlpoquedeloprationRempart,dcideparlegouvernementisralienenrponseunevaguedattentatsayant,aumoisdemarsdelammeanne,faitplusdecentmorts.CestaussicelledunautrevnementquEdgarMorinpersisteappelerlemassacredeJninealorsquilsaitquilnesagitpasdunmassacre:54mortsductpalestinien,23soldatsisralienstus.
QuantlaphraseLepeupleluagitcommelaracedesseigneurs,quonnenousracontepasdhistoiresellenedsignepasunhomme,niungouvernement,nimme untat,unepolitiqueouuneidologie.Elledsigneunenationtoutlafoiscontamineparlafrocitdesesanciensbourreauxetintoxiqueparleprivilgemtaphysiquedontellesecroitinvestie.
Lhorreurdecetteformule,cestquelleestrversible.Lepeupleluagitcommelaracedesseigneurs,quiseprenaitellemmepourlepeuplelu.LidedesuprioritracialenestellepasdanslaBible?NestellepaslacontributiondelAncientestamentlhistoiredelinhumain?Voici,entoutcas,lantinazismeetlantijudasmemobilisstoutensemblecontreIsral.
Desurcrot,compterlesbombeshumainesaunombredesrsistantsquesuscitelasituationfaiteauxPalestiniensparunpeuplemprisantetayantsatisfactionhumilier,nestcepas,
littralement,uneapologiedesactesdeterrorisme?Pourendcider,nulbesoinduntribunal,ilsuffitdunPetitRobert.Lapologieyestdfiniecommeundiscoursvisantdfendreoujustifierunedoctrine,unepersonne,unagissement.
Ilfautaussicitercequelesauteursdecetarticleappellentlincroyableparadoxe:LesJuifsdIsral,descendantsdunapartheidnommghetto,ghettosentlesPalestiniens.LesJuifsquifurenthumilis,mpriss,perscuts,humilient,mprisent,perscutentlesPalestiniens.LesJuifsquifurentvictimesdunordreimpitoyableimposentleurordreimpitoyableauxPalestiniens.LesJuifsvictimesdelinhumanitmontrentuneterribleinhumanit.
Encoreunefois,oestSharon?Leprocdemphatiquedelanaphorenenouslaisseaucundoute.IlsagitdesJuifs.Lescriminels,lescoupables,cesontlesJuifsetpersonnenesytrompe.Cetexteprovoquelammepouvante,lemmeeffroichezceuxquidfendentlInitiativedeGenveetchezceuxquiladnoncentcarilnmanepasdefascistes,debrutesaucrneras,maisdhumanistes.Aujourdhui,cestlareligiondelhumanitquidemandedescomptesauxJuifscesontdesserviteursdelUniverselquinousclouentaupilori.
JaisouvententteunephrasedeBaudelaire:JemennuieenFrancecartoutlemondeyressembleVoltaire.Ehbienmoi,jedisquonneferapasquesennuyer:onnepourrammeplusvivre,oncrveraenFrancequandcepaysserapeupldintellectuels,quandtoutlemondeyressembleraAlainTouraineouRgisDebray.Cettehypothsenariendefarfelucarlavritdenotretemps,cesttoujoursmoinsdeculture,toujoursplusdeculturel,toujoursmoinsdevisionlittrairedumonde,toujoursplusdechercheursensciencessociales,toujoursmoinsdart,toujoursplusdartistes,toujoursmoinsdepense,toujoursplusdemanipulateursdesymboles.
Cesmanipulateursdesymbolesetcesartistessesontillustrsparuneautreptition,beaucoupplusmassivecellel,quislevaitcontrelantiintellectualismedtat,contrelaguerrelintelligence.Quefaisaientilsdanscetteptition?Enlieuetplaceducivisme,cestdiredupartagedessoucis,delaresponsabilit,ils installaientlagravitvertigineusedelapensebinaire,dusimplismeadolescent.Cequinousmenaceaujourdhui,nousJuifs,cenestpaslectdgotantdesDupontLajoie,cenestpaslecultedellmentaire,delinstinct,lecultefascistedelaforcevitale.Cestlesimplismemoraldesptitionnairesdchans.
*
JaivulefilmdeMelGibson,LaPassionduChrist,etjesuissortibaubidecetinterminablesupplice.Dansunarticlepluttfavorable,publidansleFigaroMagazine,RenGirard,lauteurDeschosescachesdepuislafondationdumonde,aparlderalisme:MelGibsonnapasreculdevantlpreuvedcisive.Ilareprsentlaflagellationetlamiseencroix,ceschosespouvantables,commesionytait.Selonlui, lecinasteafaitscandaleenfilmantlaralittellequelle,sansrienyajouter,sansrienenretrancher.
JecroisqueGirardsetrompe.Gibsonadenrajouter.Ilammedenfairedestonnespournousrendresensible,nous,lesparvenusdunmondedsenchant,lescandaledelacrucifixion.
Jadis,quandlvidencedeDieusimposaitauxhommes,lescandaledelacrucifixionctaitlescandaledelamisemortdeDieu.Or,quenoussoyonsounoncroyants,Dieunousaquitts.Laudel nesemanifesteplusdanslevisible.Lemondehumainestdpouilldetoutetracedetranscendance.LadoublenatureduChristpeuttreobjetdefoi,maisellenesinscritpasdirectementdanslasensibilitcontemporaine.Autrementdit,cequinousmeutquandnousvoyonsJsusmourirsurlacroix,cestlagoniedunhomme.
Commentfaire,dslors,pourquecettemortsoitprcismentlamortduChrist,unemortinoue,unemortaudessusdesautresetnonunsuppliceparmidautres?PourMelGibson, laseulevoiequisestprsente,cenestpascelleduralismemaiscelledelhyperralisme.Nonpascequisestpass,maisdeuxheuresdatrocitsinsoutenables.
Nousnesommespasseulementdesdmocratesanimsparlidedelasimilitudedetouslestreshumains.Nousnesommespasseulementfaonnsdetellesortequenousvoyonslhommedanstouthomme,ftceleDieufaithomme.Noussommesaussidesblassdumal.
Ilnousestparticulirementdifficile,ausortirdusicledescamps,drigerenscandaleabsolulecalvairedunseulindividu.MelGibsonyparvientenfaisantdesbourreauxromainsdeJsusdesnazisrigolards.CesontdesespcesdeSSsadiquesquimartyrisentlepauvrecorpsdeJsusensesclaffant.CestortionnaireshilaresnesecontententpasdedouterducaractredivinduChrist.Leurrireest,enralit,undnidhumanit.IlsletraitentcommeunUntermensch[soushomme].EtcestprcismentcequilveLaPassionduChristaurangdecequiestpournotresensibilitlecrimesuprme,savoirlecrimecontrelhumanit.
MaislhyperralismenetouchepassimplementlesRomains.IltoucheaussilesJuifs.EtsiGibsonconvoquelimagerieantinaziepourreprsenterlasoldatesqueromaine,cestlimagerieantismiteenvigueursouslesnazisquilarecourspourreprsenterlafoulejuiveencolre.LetonestdonndentredejeuaveclascneabsolumentinsupportabledesdeniersdeJudas.Cesgrandsprtresaunezcrochu,auregardtorve,jetantautratreun sacdepicesquitombeensuitebruyammentsurlecarreaudutemple:cetteimagelsembletoutdroitsortieduStrmer.
Certes,lapressefranaiseatsvrelgarddecefilm.Maislemalestfait.Beaucoupdegenslontvu,etlesradiotrottoirsdontjailuquelquescomptesrendusfonttatderactionspluttfavorables.Surtout,lefilmfaitdjcarriredanscertainspaysarabes,etonimaginequoidoitsonsuccsceGrandGuignolhollywoodiendanscespaysdjgavsdepropagande.IltientexclusivementcequelesJuifsysontreprsentscommeunefouledelyncheurs.
LamiseenparallledelaffaireMorinetdufilmdeGibsonmeconduisentuncertainpessimisme.Laquestionpournous,Juifs,seraitelledesavoirquellesaucenousvoulonstremangs:lasauceGibson,picemaisindigeste,oulasauceMorin,plusnouvellecuisine,beaucouppluschic,tellementchicquecertainsJuifsquidnentenvillesontprtsladclarercashre?
*
mileShoufani,lecurdeNazareth,estengagdepuislongtempsdansundialogueapprofondietuntravailducatifcommunavecdescollguesjuifsdIsral,misenprilparladeuximeIntifada.Lorsdunsminaire,endcembre2000,lundesprofesseursjuifsaveclequelilentretientdepuisquinzeansdeschangesapprofondisafaitcettedclaration:AujourdhuijesensquejesuisunJuifavantdtreundmocrate.Cestlasolidaritaveclesmiensquiimporteavanttout,avantmmemesconvictionsvisvisdelapaixetdesprincipesdmocratiques.Avantdajouter:Jemesensjuiflorsquejaipeur.
Cettepeur,mileShoufaniauraitpuladisqualifier,commetouslessympathisantsfranaisdelacausepalestinienne,enluiopposantlapuissancedeTsahal.Maisillapriseausrieux.IlacomprisquelapeurtaitencoreprsenteetquavecellelaShoahtaittoujoursaucurdelexistencejuive.Ilacomprisquelescapacitsdesesinterlocuteurstaientcommeparalysesparunevaguedeterreurhistoriquequiremontaitdufonddeleurmmoireetquelepeuplequiaujourdhui
sembleleplusfortest,paradoxalement,deparsonexpriencesculaire,deplusenplusconvaincuquilacraindrepoursonexistencemmeetcetteconviction,quoiquenousenpensions,estuneralitincontournable.
CommelerapporteJeanMouttapadanssonlivreUnArabefaceAuschwitz(AlbinMichel),mileShoufaniaorganis,ilyaunan,unvoyageAuschwitzavectroiscentsIsraliensarabesetjuifsainsiquedesFranaisetdesBelgesdetoutesconfessions.Quatildemandenchangedecevoyage?Rien,prcisment:Ceserapurementnotreinitiative.Jenesuispasentraindevousproposerunmarchngocier.Jenexigerienenchange.Cegestenauradesensquesinous,lesArabes,nousnevousdemandonsriendautrequedenousaccompagneretdenousparlerdevous,devousraconteretnous,nouscouterons.
Pasdemarch.Pasdedonnant/donnant.Pasdchangerciproque.PasdeToilaNakba,moilaShoahouviceversa.
Cetteinitiativeunilatralenousoblige,nousJuifs.
Sijtaisunhommepolitiqueisralien,cestdesgenscommemileShoufaniouSariNusseibeh,aussipeureprsentatifssoientils jenemefaispasdillusion quejedemanderaiscequilsattendentdemoipoursortirdelaguerre.Etjetiendraisleplusgrandcomptedeleurscritiques,aussiduressoientelles,etdeleurspropositions,mmelesplusexigeantes.