ALMANYA ÜLKE RAPORU › menuis › Almanya-Ulke-Raporu-KTO...ALMANYA ÜLKE RAPORU 6 1.3. KISA TAR İHÇE VE ALMANYA’NIN DI Ş POL İTİKASI 20. Yüzyıl, siyaset sahnesinde daha

KONYA TİCARET ODASI

ALMANYA ÜLKE RAPORU ( HANNOVER VE KÖLN )

Etüd-Araştırma Servisi

Mart 2007

ALMANYA ÜLKE RAPORU

1

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ……………………………………………………………………………………………..3

BÖLÜM I

ALMANYA HAKKINDA GENEL BİLGİLER

1.1.Ülke Kimliği........................................................................................................................ 4

1.2. Siyasi ve İdari Sistem......................................................................................................... 5

1.3. Kısa Tarihçe ve Almanya’nın Dış Politikası...................................................................... 6

BÖLÜM II

GENEL EKONOMİK DURUM

2.1.Temel Ekonomik Göstergeler ............................................................................................. 9

2.2.Ekonomideki Belli Başlı Sektörler.................................................................................... 11

2.2.1. Tarım ve Hayvancılık.............................................................................................. 13

2.2.2. Otomotiv Sektörü .................................................................................................... 14

2.2.3. Enerji Sektörü.......................................................................................................... 15

2.2.4. Madencilik Sektörü ................................................................................................. 17

2.2.5. İnşaat Sektörü.......................................................................................................... 17

2.2.6. İletişim ve Teknoloji Sektörü.................................................................................. 17

2.2.7. Ulaştırma Sektörü.................................................................................................... 18

2.2.8. Turizm Sektörü........................................................................................................ 19

2.2.9. Tüketim Malları ve Perakende Sektörü................................................................... 19

2.2.10. Tekstil ve Hazır-Giyim Sektörü ............................................................................ 20

2.3.Ekonominin Temelini Oluşturan Orta Ölçekli İşletmeler ................................................. 21

2.4. Dış Ticaret ........................................................................................................................ 22

2.4.1. Ülkenin Dış Ticaret Göstergeleri ............................................................................ 23

2.4.2. Yabancı Yatırım ...................................................................................................... 24


2

BÖLÜM III

ALMANYA - TÜRKİYE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ

3.1. Ekonomik İlişkiler ve İkili Ticaret ................................................................................... 25

3.2. Dış Ticaret İstatistikleri .................................................................................................... 26

3.3. Almanya’nın Türkiye’den İthal Ettiği Başlıca Ürünler.................................................... 27

3.4. Almanya’dan Türkiye’ye İhraç Edilen Başlıca Ürünler .................................................. 28

3.5. Almanya-Türkiye Arasındaki Başlıca Protokoller ........................................................... 29

3.6. Almanya’daki Türk Yatırımları.. ..................................................................................... 30

3.7. Almanya’nın Türkiye’deki Yatırımları ........................................................................... 30

3.8. Türk-Alman İş Konseyi.................................................................................................... 31

3.9. Pazar İle İlgili Bilgiler...................................................................................................... 31

3.9.1. Gümrük Vergileri. .................................................................................................... 31

3.9.2. KDV ve Diğer Vergiler. ........................................................................................... 32

3.9.3. Ticari Tanımlama Uygulamaları .............................................................................. 32

3.9.3.1. Markalama......................................................................................................... 32

3.9.3.2. Gıda Ürünlerinde Etiketleme ............................................................................ 33

3.9.3.3. Yeşil Nokta Sistemi........................................................................................... 33

3.9.4. Ticarette Uygulanan Standartlar............................................................................... 33

3.9.4.1. CE İşareti........................................................................................................... 33

3.9.4.2. Alman Standartları ............................................................................................ 34

3.9.5. Reklam ve Tanıtım ................................................................................................... 34

3.9.6. Serbest Bölgeler. ...................................................................................................... 34

3.9.7. Yatırım İmkanları ve Teşvikler ................................................................................ 35

3.9.8. Bankacılık Sistemi.................................................................................................... 36

3.9.9. Avrupa Bilgi Merkezleri. ......................................................................................... 37

3.10. İşadamlarının Pazarda Dikkat Etmesi Gereken Hususlar .............................................. 37

3.11. Yararlı Adresler.............................................................................................................. 39

KÖLN - SÜREKLİ GELİŞEN EKONOMİ MERKEZİ……………………………………...40

HANNOVER – FUAR KENTİ…………………………………………………………………43

KAYNAKÇA…………………………………………………………………………………….45


3

GİRİŞ

Bugün sosyal piyasa ekonomisi anlayışıyla gelişmiş bir pazar yapısına sahip olan Almanya,

serbest piyasa ekonomisi tüm kural ve yöntemleriyle çalışan dünyada ender ülkelerden birisidir.

Esasen sosyal piyasa ekonomisinin temelinde firma düzeyinden başlayan ve hükümet

politikalarına kadar olan bir alanda işçi işveren ilişkilerinin katılımcı bir anlayışla uygulaması

yatmaktadır.

ABD’den sonra gelen dünyanın en gelişmiş ülkesi olarak görülen Almanya, ‘G8’ler olarak

ticari ve mali açıdan dünya ekonomisinin yeniden şekillendirilmesinde söz sahibi ülkelerin

başında gelmektedir. Almanya II. Dünya Savaşı’ndan sonra tekrar toparlanması ve ileri sanayi

ülkeleri arasında yeniden yer almasını liderlerinden sokaktaki vatandaşına kadar halkının azim ve

enerjisine borçludur. Almanya, Amerika Birleşik Devletlerinden sonra dünyanın en büyük ikinci

ihracat ve ithalat hacmine sahiptir. Son yıllarda Almanya dış ticareti önemli oranlarda artış

göstermiştir ve bu artış iki haneli bir büyüme oranı şeklinde kendini göstererek dünya

ortalamalarının üzerine çıkmasını sağlamıştır. Avrupa Birliği’nin kurucu üyelerinden olan

Almanya, bugün AB’nin “motoru konumunda’’dır.

Almanya, siyasi, ekonomik ve kültürel açılardan Türkiye’nin en önemli partnerlerinden

biridir. Yılda 12 Milyar Euro’luk ticaret hacmiyle Almanya bir numaralı ticaret ortağımız olup,

4.2 milyar Euro’luk dış yatırımıyla ülkemizdeki yabancı sermaye sıralamasında üçüncü sırada

gelmektedir. Üç milyonu aşkın Alman turist ülkemizi ziyaret etmektedir. Mali ve teknik işbirliği

konularında da Almanya Türkiye’nin bir numaralı partneri konumundadır. Yukarıdaki

alanlardaki yoğun ilişkilerimizin yanı sıra, bu ülkede yaşayan 2.5 milyon dolayındaki Türk

toplumu, Türk-Alman ikili münasebetlerini diğer ülkelerle ilişkilerimizde eşine rastlanmayacak

ve zaman zaman iki ülkenin iç politikalarını etkileyebilecek ölçüde özel bir konuma

sokmaktadır. NATO müttefiki olan iki ülke, aynı zamanda Avrupa Konseyi, AGİT gibi Avrupa

teşkilatlarının da üyesi olarak yakın ilişki içerisindedirler. Ayrıca, Türkiye'nin ilerlemekte olan

AB katılım süreci ilişkilere ilave derinlik sağlamaktadır.

Türkiye için hem siyasi hem de ekonomik anlamda vazgeçilmez bir ortak olan Almanya

hakkında temel bilgilerin bilinmesi, böyle büyük bir pazara girmek isteyen Türk yatırımcılar için

çok önemlidir. Bu çerçevede bu raporda öncelikle Almanya’nın ülke kimliği ve siyasi yapısına yer

verilmiştir. Ardından da Alman ekonomisinin temel özellikleri, belli başlı sektörleri, yatırım

alanları gibi konular verilmiştir. Son bölümde ise Türkiye-Almanya ticari ilişkileri ile Alman

pazarına ilişkin genel bilgiler sunulmuştur.


4

BİRİNCİ BÖLÜM

ALMANYA HAKKINDA GENEL BİLGİLER

1.1. ÜLKE KİMLİĞİ

Resmi Adı : Almanya Federal Cumhuriyeti

Yönetim Biçimi : Federal Cumhuriyet

Devlet Başkanı : Horst Köhler

Başbakan : Angela Merkel

Başkenti : Berlin

Başlıca Şehirler : Hamburg, Münih, Köln, Frankfurt, Stuttgart

İdari Bölümler : 16 eyalet; Baden-Wuerttemberg, Bayern, Berlin, Brandenburg,

Bremen, Hamburg, Hessen, Mecklenburg-Vorpommern,

Niedersachsen, Nordrhein-Westfalen, Rheinland-Pfalz, Saarland,

Sachsen, Sachsen-Anhalt, Schleswig-Holstein, Thueringen

Sınır Komşuları : Hollanda, Belçika, Lüksemburg, Fransa, İsviçre, Avusturya,

Çek Cumhuriyeti, Polonya, Danimarka

Yüzölçümü : 357.050 km²

Nüfus : 82,422,299 (Temmuz 2006 verileri)

Nüfus Artış Oranı : % -0.02 (2006 verileri)

Resmi Dili : Almanca

Dini : Protestan (% 34), Roma Katolikleri (%34), Müslümanlar (3.7),

diğer (%28.3)

Para Birimi : Euro (EUR)

Para Kuru : 1 $ = 0,5920 EUR (Temmuz 2006)

Ortalama Yıllık Gelir : 30.120 $ (Dünya Bankası, 2005)


5

1.2. SİYASİ VE İDARİ DURUM

Almanya 1949 yılından bu yana Federal Demokratik Parlamenter sistemi ile yönetilmektedir.

Devlet; cumhuriyet, demokrasi, federalizm, hukuk devleti ve sosyal devlet beşli temeli üzerine

kuruludur. Başkanı Federal Cumhurbaşkanı'dır. Görevi politik bir karar alma yetkisi olmadan

devleti temsil etmektir, görev süresi beş yıldır. Bundestag (Federal Meclis) ülkenin ana yüksek

yasama organıdır. Şu anda görevde bulunan 16. Federal Meclis'te 614 milletvekili bulunur. Bu

milletvekilleri dört yılda bir seçilir ve Alman halkını temsil eder. Seçim sistemi çoğunluk ve nispi

temsil sistemlerinin bir karışımıdır.

Ülke 16 eyalete, eyaletler; yönetim bölgelerine, ilçelere, beldelere veya ilçeden bağımsız

hareket eden şehirlere (kreisfreie Städte: kent-ilçe) ayrılır. Hamburg, Bremen ve Berlin şehir

eyaletler olmakla birlikte, kendi içinde idari açıdan bölünmezler. Eyaletlerin kendi yasama,

yürütme ve yargı organları bulunur. Ayrıca yerel yönetimlerle ilgili düzenleme yapma yetkisi de

eyaletlerdedir. Bu 16 eyaleti temsil eden, yasaların yapılmasına ve kısmen federal devlet

yönetimine katılan anayasal organ Federal Konsey (Bundesrat)'dir.

Hükümet, Federal Meclis tarafından seçilen ve bu meclise karşı sorumlu olan başbakan ve

federal bakanlardan oluşur. Kabineyi, aynı zamanda çoğunluk partisinin lideri olan başbakan

kurar, bakanlarını seçer ve göreve atanmalarını ya da görevden alınmalarını önerir.

Almanya sosyal bir hukuk devletidir. Siyasi yapılanmada kuvvetler ayrılığı ve yürütmenin

yargıya karşı sorumluluğu ilkeleri geçerlidir. Tüm devlet organları anayasal düzen içerisinde

yetki, görev ve sorumluluk alırlar. Anayasa (“Temel Yasa”) her vatandaşın temel hak ve

özgürlüklerini ve insan haklarını güvenceye alır. Federal Anayasa Mahkemesi, anayasaya

uyulmasını güvenceye alır. Anayasa Mahkemesi’nin kararları diğer tüm devlet organları için

bağlayıcıdır.

Almanya’nın yakın tarihine bakılacak olursa, Almanya’da 1993’ten 2005 yılına kadar

Gerhard Schröder’in Başbakanlığını yaptığı Yeşillerin ve Sosyal Demokratların oluşturduğu bir

koalisyon hükümetinin işbaşında kaldığı görülmektedir. Bu durum 18 Eylül 2005 seçimlerinde

değişmiş ve ülkenin idaresini yine bir koalisyon hükümeti ele almıştır. Bu koalisyon Yeşilleri saf

dışı bırakarak Hıristiyan Demokrat Birlik/ Hıristiyan Sosyal Birlik ve Sosyal Demokrat Partisi ile

üçlü bir koalisyon şeklinde oluşmuştur. Bu koalisyonun başı olan Angela Merkel’de

Almanya’nın ilk kadın başbakanı olarak tarihe geçmiştir.


6

1.3. KISA TARİHÇE VE ALMANYA’NIN DIŞ POLİTİKASI

20. Yüzyıl, siyaset sahnesinde daha önce eşi görülmemiş kırılmalara sahne olan bir yüzyıl

olmuştur. İki dünya savaşı ve Soğuk Savaş gibi üç küresel krizle bir dizi devrimsel dönüşüm,

halkların ve devletlerin üzerinde izlerini bırakmıştır. Bu altüst oluşlar özellikle de Almanya’yı

etkilemiştir. Avrupa’nın ortasında bulunan Almanya dünya savaşlarına uzanan gelişmelerden ve

savaşın çıkışından sorumluydu ve Soğuk Savaş’ın, ardından da iki kutuplu dünya düzeninin

çökmesinin sonuçlarını doğrudan yaşamıştır.

Eski dünya düzeninin yıkılışıyla Almanlar kendilerini iç ve dış siyasette tamamen farklı bir

durumda bulmuşlardır. Bu arada 1991 yılında sonuçlanan Sovyetler Birliği’nin yıkılma

sürecinden karlı çıkmıştır. Çünkü Sovyetlerin çöküşü sadece Doğu ve Batı Almanya’nın

birleşmesini mümkün kılmakla kalmamış aynı zamanda yaklaşık yarım yüzyıldan sonra

Almanya’nın tam egemenliğini elde etmesini sağlamıştır.

Soğuk Savaş’ın bitmesinden en karlı çıkan ülkelerden biri olması ve birleşmeyle beraber

istenen hedefine ulaşmış olması, dünyanın Almanya’dan beklentilerinin de yüksek olmasına yol

açmıştır. Birinci Dünya Savaşı sonucunda Alman İmparatorluğu tüm sömürgelerini kaybetmiş ve

İkinci Dünya Savaşı sonrasındaki süreçte de Asya’da, Afrika’da ya da Pasifik’teki hiçbir ulus

bağımsızlıklarını elde etmek için ne Doğu ne de Batı Almanya’ya karşı mücadele etmek zorunda

kalmamışlardı. Alman dış politikasının ana hatları bu arka planın beraberinde getirdiği yeni

durumda yeni yüzüyle birleşik Almanya, kendini bir anda dünya siyasetinin tam ortasında

bulmuştur.

Bu bağlamda hatırlanması gereken önemli bir nokta Federal Almanya Cumhuriyeti’nin

kuruluşundan beri izlediği siyasettir; İkinci Dünya Savaşı sonrasında geliştirilen ve

sağlamlaştırılan Alman dış politikasının ana hatları, ülkenin yeni dünya düzenine uyum

gösterebilmesini sağlamıştır. Dış politikada geniş bir konsensüs aranması ve belirli konularda

süreklilik ilkesinin takip edilmesi, Alman siyasi kültürünün belirgin özelliklerinden olmuştur.

Buna ek olarak Federal Almanya’nın kuruluşundan sonra ilk Şansölyelik görevini yürüten

Konrad Adenauer döneminden beri Transatlantik Ortaklık, Avrupa içinde entegrasyon, iyi

komşuluk ilişkilerinin geliştirilmesi (özellikle de 50’li yıllardan itibaren Alman dış politikasının

büyük önem verdiği Alman-Fransız ilişkilerinin bu açıdan ayrı bir yeri vardır) ve erken dönemde

başlayan, zor bir konu olan İsrail’le barışma süreci de Alman dış politikasının temel yapı taşlarını

oluşturmuştur. Günümüzde doğal bir sonuçmuş gibi görünen bu durumun, 20. Yüzyıl’ın ilk

yarısında Almanya’nın sürdürdüğü siyaset ve savaşlar, öte yandan Soğuk Savaş’ın dünya

siyasetine getirdiği yeni dengeler göz önüne alındığında Federal Almanya’nın aslında ne kadar

büyük bir zorluk karşısında olduğu görülmektedir. 60’lı yıllardan beri, özellikle de Willy

Brandt’ın hükümet başkanlığı yaptığı sıralarda (1969-1974) Almanya’nın Batı odaklı siyaseti,


7

Polonya ve diğer Doğu Avrupa ülkeleriyle olan ilişkileriyle dengelenmiş ve sürekli olarak da bu

ilişkiler geliştirilmiştir. Ve günümüzde Rusya’yla Almanya arasında stratejik bir ortaklık ilişkisi

kurulmuştur. Farklı federal hükümetlerin izlediği siyasetlerle adım adım şekillenen ve yerleşen

Federal Alman dış politikasının temelinde çok taraflı işbirliği yapılarında entegrasyon

yatmaktadır ve bu nitelikler önceden olduğu gibi bugün de geçerliliğini korumaktadır. İki dünya

savaşının deneyimlerinin sonucunda komşu ülkeler, Almanya’nın tek başına hareket etmesini ve

ihlallere girişmesini engellemek için Almanya’nın ittifaklara ve kontrol mekanizmalarına

entegrasyonunu istiyorlardı. Ama komşuların bu talepleri dışında Almanların da, barış, güvenlik,

refah ve demokrasi istekleri ve Doğu ve Batı Almanya’nın tekrar birleşmesi için uluslararası

ittifaklarda yer alması gerektiğini bilmeleri de Almanya’nın uluslararası işbirliği yapılarına

girmesini sağlayan önemli bir etkendir.

Federal Almanya Cumhuriyeti, Avrupa Birliği’nin (AB) kurucu üyelerinden biridir. 2007

yılının ilk yarısında AB’nin temel yürütme organlarından olan Avrupa Konseyi Dönem

Başkanlığı’nı Almanya yürütmektedir. Almanya ayrıca Avrupa’daki ve uluslararası düzeydeki en

önemli organizasyonlara da üyedir.

Almanya, 1973 yılından beri Birleşmiş Milletler’in (BM) tam üyesidir. BM’in öngörülen

bütçesinin yaklaşık yüzde 10’unu karşılayan Almanya, bu meblağla kuruma katkı payı veren

üçüncü büyük ülkedir. Ayrıca Almanya, BM kurumlarının yerleşik olduğu ülkelerden de biridir:

1996 yılından beri Bonn “Birleşmiş Milletler Şehri” unvanını taşımakta ve BM’nin 12 kurumuna

ev sahipliği yapmaktadır

Almanya, savunma paktı NATO’nun (1955’ten beri), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma

Örgütü’nün (OECD), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın (AGİT), Dünya Bankası ve

Uluslararası Para Fonu’nun üyesidir

Federal Alman Ordusu, BM yönetimindeki, NATO çerçevesindeki ve AB tarafından

yürütülen sekiz barış koruma ve insani operasyonda yer almaktadır. Almanya krizlerin önceden

engellenmesi ve çatışmaların ortadan kaldırılması amacıyla yapılan uluslararası operasyonlara en

çok birlik gönderen ülkelerden biridir


8

İKİNCİ BÖLÜM

GENEL EKONOMİK DURUM

Yüksek alım gücüyle ülkemiz ihracat ve ithalatında en büyük partner olma özelliği taşıyan

Almanya Federal Cumhuriyeti, dünyanın ABD’den sonra gelen en gelişmiş sanayi ülkesidir.

Federal Cumhuriyet, ayrıca ‘G8’ diye anılan ve yılda bir kez devlet ve hükümet başkanları

düzeyinde toplanan ‘Dünya Ekonomi Zirvesinde’ iktisat ve maliye politikaları arasında uyum

sağlamaya yönelik olarak çalışmalar gerçekleştiren sekiz büyük sanayi devleti grubuna dahildir.

Federal Cumhuriyet, İkinci Dünya Savaşı’nın yıkıntısından sonra tekrar toparlanıp ileri gelen

sanayi ülkeleri grubuna girebilmesini, yeraltı zenginliklerine ya da sermaye birikimine değil,

insanlarının azim ve enerjisine borçludur. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki yıllarda, ülke bir

sosyal piyasa ekonomisi yönünde gelişmiştir. Genel olarak Alman ekonomi sistemini anlatmak

için ‘sosyal pazar’ (social market) terimi kullanılmaktadır. Bu terimin firma yönetimi ve ilişkileri

ile birlikte sosyal reform ve hükümet politikalarının diğer yönlerini de kapsayan geniş bir anlamı

vardır.

2.1. TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER

2001 2002 2003 2004 2005

GSYİH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, cari

fiyatlarla) (milyar €) 2.113 2.145 2.163 2.216 2.253

GSYİH (milyar $) 1.893 2.027 2.447 2.755 2.833

Gerçek GSYİH büyümesi (%) 1,2 0,1 -0,2 1,6 0,8

Tüketici fiyatları ile enflasyon (%) 2,0 1,3 1,0 1,7 2,0

Mal İhracatı (fob) (milyar $) 569,7 616,6 752,4 909,7 1.016,4

Mal İthalatı (fob) (milyar $) 480,5 488,8 604,5 717,9 801,0

Cari Hesap Dengesi (milyar $) 3,1 45,6 51,5 103,4 119,8

Altın dışındaki yabancı para rezervleri

(milyar $) 51,4 51,2 50,7 48,8 –

Döviz Kurları ortalaması US$:€ 0,90 0,94 1,13 1,24 1,26

Kaynak: The Economist Intellegence Unit, Germany Country Profile


9

En gelişmiş sanayi uluslarından biri olan Almanya, bugün ABD ve Japonya’nın ardından en

büyük ulusal ekonomi konumundadır. 82,4 milyonluk nüfusuyla da Avrupa Birliği’nin (AB) en

büyük ve en önemli pazarı konumundadır. 2005 yılında Almanya 2.253 milyar Euro’luk gayri

safi milli hasıla (GSMH) rakamına ulaşarak kişi başına düşen milli gelir 26 856 Euro olmuştur.

Ekonomideki bu performans özellikle dış ticaret sayesinde elde edilmiştir. 734 milyar Euro’luk

ihracat hacmiyle (2004) Almanya, dünyanın mal ihracatında en yüksek rakamlara ulaşarak

“dünya ihracat şampiyonu” olmuştur.

Büyük koalisyonla birlikte önemli ekonomik reformlar beklenmektedir. Vergi sisteminde

özellikle de ticari vergilerde önemli değişiklikler söz konusu olabilir. bununla birlikte emeklilik

yaşı yükselmesi de gündeme gelebilir. Her ne kadar CDU/CSU ile SPD arasında görüş farklılığı

da olsa, sağlık hizmetleri sisteminin finansmanı konusunda da uzlaşma sağlamaları muhtemeldir.

Her ne kadar önümüzdeki dönemki göstergeler belirli miktarda düzeleceğini gösterse de nihai

yerel talebin düşük kalması 2005 yılının ikinci çeyreğinde, GSMH azalmasında önemli bir

etkendir. Üretim belirli bir hızda büyürken, gayri menkul sektöründeki durum zayıf kalmakta ve

inşaat sektöründe az miktarda da olsa küçülme gözlenmektedir. Bu arada, yüksek petrol fiyatları

ardındaki enflasyona ve hükümet programlarına rağmen iş gelişimi marjinal düzeyde kalmıştır.

Yükselen enerji fiyatları ikinci çeyrekte ticaret fazlasını da azaltırken, diğer Avrupa

Ülkelerinin talepleriyle ihracatta hız kesilmemiştir. Halen dış ticaret fazlası yüksek olarak

kalmaktadır.


10

TABLO 1. Tahminler ( %)

2005 2006 2007

Gerçek Gsyih Büyümesi 0,8 1,5 2,1

Sanayi Üretimi (İnşaat Dahil) (% Değişim) 1,7 1,9 2,3

İşsizlik Oranı (Ortalama; Milli Ölçüte Göre) 11,6 11,4 10,8

İşsizlik Oranı (Ortalama; AB/OECD Standardize Edilen Ölçütüne Göre)

9,6 9,4 8,8

Tüketici Fiyatları Enflasyonu 2,0 2,1 1,4

Kısa-Dönem Interbank Oranları 2,1 2,0 2,9

Hükümet Bilançosu (GSYİH’ye %’si) -4,0 -3,8 -3,2

Mal İhracatı (fob) (Milyar $) 1.016,4 1.096,9 1.180,4

Mal İthalatı (fob) (Milyar $) 801,0 868,1 911,3

Cari Hesap Dengesi (Milyar $) 119,8 130,8 141,8

Cari Hesap Dengesi (GSYİH’ye %’si) 4,2 4,4 4,5

Döviz Kuru €/$ (Ortalama) 1,257 1,293 1,343

Kaynak: The Economist Intellegence Unit, Germany Country Profile

2.2 EKONOMİDEKİ BELLİ BAŞLI SEKTÖRLER

Tüm batılı sanayi ülkelerinde olduğu gibi Almanya’nın sanayisi de yıllardır yapısal bir

dönüşüm geçirmektedir. Sanayini önemi eskiye oranla azalırken hizmet sektörü sanayinin yerini

almaktadır.

Yine de sanayi, Alman ekonomisinin en

önemli sektörü olmayı sürdürmekte ve

İngiltere yada ABD gibi büyük sanayi

ülkelerine göre daha geniş bir temel

üzerinde yükselmektedir nitekim

Almanya’da çalışanların sekiz milyonu

sanayide istihdam edilmektedir. En önemli

sanayi alt sektörleri, sırasıyla otomotiv (227

milyar Euro ciro, 777.000 çalışan),

elektroteknik (152 milyar Euro ciro, 799.000

çalışan), makine sanayisi (142 milyar Euro ciro, 868.000 çalışan) ve kimya sanayisidir (113 milyar

Euro ciro, 429.000 çalışan).

ALMANYA'DA 2005 YILI GSYİH - SEKTÖREL

BİLEŞİM İ

Tarım Sanayi Hizmet


11

Geleneksel sanayi dalları arasında yer alan tekstil ve demir-çelik sanayisi gibi alanlarda son

dönemlerde pazarların küçülmesi ve düşük ücret uygulanan ülkelerin rekabeti yüzünden büyük

gerilemeler kaydedilmiştir. Buna paralel olarak, örneğin ilaç sanayisinde olduğu gibi, Alman

kökenli firmaların yabancı firmalarla yaptıkları evliliklerle veya firmanın yabancılar tarafından

satın alınmasıyla mülkiyet kısmen veya tamamen yabancı firmalara geçmiştir.

Alman ekonomisinin uluslararası rekabet gücünü, sadece Siemens gibi büyük kuruluşlar değil,

bunlardan daha da önemlisi on binlerce küçük ve orta ölçekli işletmeler (500 çalışana kadar)

sağlamaktadır. Özellikle makine sanayisi ve yan sanayide olduğu gibi gelecek vaat eden ve

çoklukla firma kümeleşmesi (cluster) denen yapıda (aynı sektörde faaliyetlerde bulunan firmaların

ve diğer kuruluşların aynı merkezde yoğunlaşması biçiminde) organize olan nanoteknoloji ve

biyoteknoloji gibi alanlarda da orta ölçekli işletmeler ön plana çıkmaktadır. Orta ölçekli işletmeler

20 milyondan fazla kişiyi istihdam ederek açık arayla en büyük işveren konumundadır. Sanayinin

“amiral gemisi” niteliği kazanmış olan makine sanayisinde firmaların çoğunluğu 200’den az çalışan

istihdam etmesine karşın, Alman makine sanayisi, dünyanın ihtiyaç duyduğu makine donanımlarını

en yüksek kalitede üretmektedir. Bu pazar alanında Almanya, dünya ticaretindeki % 19,3’lük payla

dünya lideridir.

Çalışanlarına yüksek ücret uygulayan bir ülke olarak maliyetlerde ücret payının yüksek olduğu

Almanya’daki firmaların rekabette geri kalmaması, kalitede bir adım önde olmalarını

gerektirmektedir. Bu yüzden de Almanya, gayri safi yurtiçi hasılasının yaklaşık yüzde 2,5’unu

araştırma geliştirme (ar-ge) çalışmalarına ayırmaktadır. Bu rakam, Avrupa Birliği ortalaması olan

% 1,9’un epey üzerindedir. Federal Almanya hükümeti, 2010 yılına kadar ar-ge çalışmalarına

ayrılan payı % 3’e yükseltmeyi hedeflemektedir. Özel sektörün, toplam 40 milyar doları bulan bir

kaynağı araştırma geliştirme çalışmalarına ayırdığı Almanya, bu alanda ABD ve Japonya’nın

ardından dünyada üçüncü ülke konumundadır.

Nitekim 2004 yılında tüm dünyada yapılan patent başvurularının % 18’den fazlası Almanya’da

yapıldı. Gelecek vaat eden ve yüksek büyüme rakamlarına ulaşan teknolojik sektörlerde de

Almanya lider ülkelerden biridir. Bu sektörler arasında biyoteknoloji, nanoteknoloji, bilişim

teknolojileri ve başka sektörler içindeki yüksek teknolojileri saymak gerekir (biyometri, uzay ve

havacılık, elektroteknik, lojistik gibi). Özellikle çevreye duyarlı teknolojilerde (rüzgar enerjisi,

fotovoltaik enerji, biyo atıklardan elde edilen enerji) Almanya dünyada ileri konumuyla dikkat

çekmektedir; rüzgar enerjisi santrallerinin dünyadaki payı ise yüzde 50 düzeyindedir. Çevre

teknolojileri alanında elde edilen toplam ciro 11,5 milyar ve çalışan sayısı 130 000; bu rakamın

içinden rüzgar enerjisi ve biyo atık enerjisine düşen kısım her biri için 50000. Firmalar 2020 yılına

kadar her yıl yüzde on civarında bir büyüme beklemektedir ve 200 milyar Euro yatırım yapmayı

planlamaktadırlar. Almanya’da üretilen toplam elektriğin % 5’e yakın bir kısmı halihazırda rüzgar


12

enerjisinden elde edilmektedir. Bu gelişme sürdürülerek yenilenebilir enerjilerden elde edilen

elektrik payının 2010 yılına kadar yüzde 12,5 düzeyine çıkması hedeflenmektedir.

Sanayi kolları arasında, on kadar büyük kuruluşun elinde toplanmış olan demir-çelik üretiminin

beslediği, gerek çalışan personel sayısı, gerek üretimin değeri bakımından son derece önemli olan

makine yapımı başlıca yeri tutar: Dünya çapında ünlü Volswagen, Opel , Porsche, Mercedes, Audi,

BMW vb. otomobilleri üreten otomobil yapımı; optik sanayisi ve duyarlı makineler sanayisi; gene

dünyaca ünlü Siemens, AEG gibi şirketlerin ürettiği elektrikli ve elektronik araç gereçler yapımı.

İkinci sırada Bayer, Hoechest ve Bosh şirketlerinin denetimi altında toplanmış olan kimya sanayisi

yer alır. Sanayinin öbür dalları arasında besin sanayisi (özellikle bira ve şarap yapımı; şeker

fabrikaları,vb), dokuma sanayisi sayılabilir. Ülkede üçüncü kesim, ticaret, bankacılık, sigorta

şirketleri,vb. de çok büyük ölçüde gelişmiştir ve Almanya dış ticarette Avrupa`da birinci, dünyada

ikinci sırada yer almaktadır. Ayrıca, çeşitli kentlerdeki uzmanlık fuarlarının desteklediği turizm,

gün geçtikçe gelişmektedir. Uzun süreçte, Almanya, büyüyen nüfusuyla, düşük vergi gelirleri ve

yüksek maaş giderleri yüzünden bütçe problemleriyle karşılaşmaktadır.

2.2.1. Tarım ve Hayvancılık

Bugün Almanya’da tarım, modern usullere göre yapılmaktadır. 1949 yılından sonra büyük bir

hızla gelişen tarım, bugün büyük devletlerle boy ölçüşecek duruma gelmiştir. Ülke topraklarının %

35'i ekime müsaittir. Elde ettiği ürünler; buğday, çavdar, arpa, yulaf, patates, şekerpancarıdır.

Şekerpancarı, Alman ekonomisinde büyük bir yer tutar.

Hayvancılıkta ise büyük baş hayvan, domuz ve kümes hayvanları yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Büyükbaş hayvancılığı Alman ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Sığır yetiştirilmesi çok

miktarda yapılmaktadır. Küçükbaş hayvan yetiştiriciliği çok az miktarda yapılmaktadır. Büyükbaş

hayvancılığın yanında tavukçuluk çok gelişmiştir.

Diğer yandan balıkçılık Almanya’da çok gelişmiş olup, dünyada balıkçılık yönünden üçüncü

sırayı almaktadır. Kıyı limanları balıkçılık merkezleridir.

TABLO 2. Tarım Sektöründeki Yıllık Üretim Miktarları ve Hayvan Sayısı

1999 2000 2001 Tarım - Tahıllar 44.452 45.271 49.709 - Sebze 2.583 2.646 2.534 - Meyve 1.331 1.443 1.190 Hayvan Sayısı - Sığır 14.896 14.538 14.603 - Koyun 2.724 2.743 2.771 - Domuz 26.101 25.633 25.784


13

Almanya’da 2001 yılında 6,2 milyon ton et üretimi gerçekleştirilmiş olup, bunun %65,9’unu

domuz eti, %20,7’sini sığır eti, %13,3’ünü tavuk eti oluşturmuştur. Yine 2001 yılında 1,19

milyon ton taze meyve üretilmiş ve bu rakamın yaklaşık %80’i elma, kalanı ise çilek, vişne-kiraz,

erik ve armuttan oluşmuştur.

2.2.2. Otomotiv Sektörü

Almanya’nın en önemli ekonomi sektörlerinden biri otomotivdir. Her yedi çalışandan biri bu

sektörde istihdam edilmekte, ihracatın yüzde 40’ı bu sektör tarafından gerçekleştirilmektedir.

Almanya altı üretici firma olan Volkswagen, Audi, BMW, DaimlerChrysler, Porsche ve Opel

(General-Motors) ile Japonya ve ABD’yle birlikte en büyük 3 otomobil üreticisinden biridir. Her

yıl Almanya’daki üretim bantlarından yaklaşık 6 milyon otomobil geçmekte, Alman firmaları

yurtdışında da 4,8 milyon araç üretmektedirler.

Almanya 2003 yılı verilerine göre, Avrupa’nın en büyük, Dünya’nın da en büyük ikinci taşıt

üreticisidir. 2003 yılında Almanya 5.181.000 araç üreterek, Avrupa’daki en yakın rakibi olan

Fransa’nın 3.250.000 adetlik üretiminin epeyce üzerine çıkmıştır. İlk verilere göre de bu rakam

2004 yılında % 0,7 artmıştır. 2003 yılı sonu itibariyle, otomotiv sektörü 773.000 işçisiyle

ülkedeki iş gücünün yaklaşık %2’sini doğrudan istihdam etmektedir. Bunun yanında sektöre

bağımlı diğer iş kollarında yarattığı çok sayıdaki istihdam olanağıyla da otomotiv endüstrisi

Alman ekonomisinin en önemli itici gücüdür. 2003 yılında bir önceki yıla oranla %0,9’luk bir

artış ile 3,2 milyon yeni binek araç arabası trafiğe kaydedilmiştir. Otomotiv sanayi Almanya’nın

kilit ihracatçı sektörü olup; Almanya’ya çok büyük oranda ticaret fazlası sağlamaktadır. 2003

yılında Almanya 3,7 milyon binek araç ve ticari araç ihraç etmiştir. Batı Avrupa en önemli

pazarıdır.

Otomobil tutkunları, “made in Germany” markası taşıyan araçları özellikle teknolojik açıdan

yenilikçi çözümleri nedeniyle tercih etmektedir. 2004 yılında gerçekleştirdiği 142 milyar

Euro’luk cirosuyla DaimlerChrysler dünyanın üçüncü büyük otomobil üreticisi olmuş ve üst

sınıfta birinciliğe yerleşmiştir. DaimlerChrysler’in merkezi ve en önemli tesisleri, Porsche’nin de

memleketi olan Stuttgart’tadır. Ana tesisi Wolfsburg’ta bulunan Volkswagen da 89 milyar

Euro’luk cirosu ve dünya pazarındaki % 11,5’lik payıyla (2004) Avrupa’nınen büyük otomobil

üreticisi unvanını elde etmiştir. Merkezi Münih’te bulunan ve 44 milyar Euro ciro yapan BMW

de yine Alman otomotiv sanayisinin liderlerindendir.


14

2.2.3 Enerji Sektörü

Almanya A.B.D. ile Japonya’dan sonra Dünya’nın üçüncü en büyük enerji pazarıdır.

Almanya enerji sektörünün yarattığı 43 milyar € civarındaki katma değer, GSYİH’nın %2’sine

eşittir. Almanya’da 2003 yılında sektörde 301.000 kişi istihdam edilmiştir. Almanya dünyanın

önemli enerji ürünleri ithalatçıları arasındadır.

TABLO 3. Almanya’nın Enerji Tüketimi

1998 1999 2000 2001 2002 2003

Enerji Tüketimi (milyon ton petrole eşit) 349 344 344 350 344 347

Kişi Başına Düşen Enerji Tüketimi (kg

petrole eşit) 4.248 4.184 4.188 4.247 4.165 4.202

Elektrik Tüketimi (milyar kw saat) 492 492 500 505 522 530

Kişi Başına Düşen Elektrik Tüketimi (kw

saat) 5.995 5.989 6.076 6.123 6.324 6.425

Petrol Tüketimi (x1.000 b/d) 2.928 2.840 2.773 2.773 2.684 2.670

Kömür Tüketimi (milyon metrik ton) 269 257 269 274 274 276

Rafine Petrol Ürünü Tüketimi (x1.000

b/d) 2.875 2.821 2.779 2.685 2.591 2.592

Doğal Gaz Tüketimi (milyon cu metre) 94.461 94.661 95.260 95.360 95.456 96.526

Kaynak: Economist Intelligence Unit

Temel ithalat kalemlerini oluşturan petrol ve gaz’ın ithalat miktarı 2003 yılında yaklaşık 36

milyar €’dur. 2003 yılında temel enerji üretimi (Bizzat kendisi enerji üretiminde kullanılan enerji

dahil) 90milyon ton petrole eşit miktarda gerçekleşmiştir. Buradaki en önemli kalem

Almanya’nın Dünya’daki en büyük üreticisi olduğu linyit üretimidir. Ülkede aynı zamanda sert

kömür çıkartılması ile petrol ve gaz bulunması içinde yoğun destekler verilmektedir. Ancak

toplam üretim, talebi karşılamaktan çok uzaktır. Net ithalatlar 2003 yılında 263 milyon ton

petrole eşittir. Petrol pazarı çok uzun zamandır liberalken, linyit ve sert-kömür endüstrisindeki

destek ciddi olarak azaltılmıştır. Öte yandan elektrik ve gaz pazarı için ise liberilizasyon

tamamlanma aşamasındadır.


15

Alman enerji pazarı, enerji tüketimiyle kıta Avrupası’nın en büyüğüdür. Federal Ekonomi ve

Çalışma Bakanlığı’nın Energiedaten raporundaki hesaplamalara göre 2004 yılındaki toplam temel

enerji talebi 347 milyon tona eşit petrol seviyesinde gerçekleşmiştir. Bunun %36’sı petrol,

%22’si doğal gaz, % 13’ü sert kömür, %11’i linyit, %13’ü nükleer enerji, %1,1’i hidro enerji ve

rüzgar enerjisi, ve %2,6’sı ise diğer enerji kaynaklarından oluşmaktadır. 2002 yılında Almanya

344 milyon ton petrole eşit enerji tüketirken Fransa 251 milyon ton petrole eşit, Britanya ise 231

milyon ton petrol eşit enerji tüketmişlerdir. A.B.D. ise 2.519 milyon ton petrole eşit enerji

tüketmiştir.

Özel kullanımlarına göre incelendiğinde ise Ekonomi Bakanlığı verilerine göre 2004 yılında

toplam enerji tüketiminin %33’ü ısınmaya, %40’ı ulaştırma ve mekanik enerji kullanımına, %

20’si işletmeye, %5’i sıcak su üretimine ve yalnızca %2’side aydınlatmaya kullanılmıştır.

Benzin fiyatları komşu ülkelere oranla daha düşüktür. Tüketilen petrolün büyük bir bölümü

ithalat yoluyla pazara sunulmaktadır. 2003 yılında eski Sovyetler Birliği’nin ithalattaki payı %32,

Norveç’in %21 ve Britanya’nın %11’dir. Buna karşın Ortadoğu ve Afrika ülkeleri toplamda

pazardan %25 pay almaktadırlar. Tüketimin %3’ü ise iç kaynaklardan büyük oranda da Kuzey

denizinden çıkartılmaktadır.

Alman gaz pazarı, Avrupa’nın en büyüğü olup 1998 yılından itibaren liberalleşmeye

başlamıştır. Ancak düzenleyici bir kuruluş bulunmaması sistemin iyi işlemesinin önündeki en

önemli engellerdendir. 2002 yılında Alman yerel gaz pazarında yerli üretim ancak %29

seviyesinde kalmıştır. İthalatın %44’ü eski Sovyetler Birliğinden, %20’si Norveç’ten, ve %20’si

de Hollanda’dan yapılmaktadır. Pazardaki en önemli gaz şirketleri E.ON (Ruhrgas’ı da

bünyesinde bulunduruyor), RWE Gas, Verbundnetz Gas ve WINGAS’dır.

Almanya, küresel üretimdeki %20’lik payı ile dünyadaki en büyük linyit kömürü üreticisidir.

Linyit aynı zamanda Almanya’nın, en önemli enerji kaynağıdır. Bunun yanında, devam eden

verimlilik artırma çalışmalarına rağmen linyit kullanımı yüksek miktarda CO2 ve diğer zararlı

gazların dışarı salınımıyla sonuçlanmaktadır. Sonuç olarak üretim 1991’deki 357 milyon tondan,

2002’de 182 milyon tona düşmüştür. Ayrıca, düşme trendininde devam etmesi beklenmektedir.

Ancak arzın düşmesi ile oluşan açık linyit yerine diğer enerji kaynaklarının ithali ile ikame

edilmektedir. Linyit üretiminde 2003 yılında 15.000 kişi çalışmıştır.

Almanya 2002 yılında 597 milyar kw-saat elektrik üretmiş olup, bunun %51,1’i kömür,

%27,6’sı nüklüer enerji, %9,6’sı doğalgaz ve %7,4’ü rüzgar ve hidro enerji kaynaklıdır. 2003

yılında komşu ülkelere 53.8 milyar kw-saat elektrik satılmış ve 45,8 milyar kw-saat elektrik ithal

edilmiştir.


16

2.2.4. Madencilik Sektörü

Daha öncede belirtildiği gibi Almanya’nın gerek petrol gerekse maden cevheri bakımından

kaynakları sınırlı olup, bu açıdan büyük ölçüde dışa bağımlıdır. Bununla birlikte, yurtiçi

tüketiminin dörtte birini karşılayabilecek düzeyde doğalgaz kaynaklarına, ayrıca geniş taş

kömürü, linyit kömürü ve tuz kaynaklarına sahiptir.

2.2.5. İnşaat Sektörü

Alman ekonomisinde önemli bir yere sahip olan inşaat sektöründe 2,4 milyon kişi

çalışmaktadır, 1980’lerde yaşanan durgunluktan sonra 1989-95 yılları arasında güçlü bir şekilde

büyümüştür. Göçler sonucunda Batı Eyaletlerinde yeni konut inşaatına olan talep, Yeni Doğu

eyaletlerinden ve diğer bölgelerden daha fazladır. Bununla birlikte 1996-1999 yılları arasında

Doğu Eyaletlerinde, kamu harcamaları kontrolü, vergi kolaylıklarının sona erdirilmesi ve arz

fazlası oluşması gibi sebeplere bağlı olarak, sektörde ani bir düşüş yaşanmıştır. Bu dönemde

Almanya’nın toplam üretiminde %11’lik bir düşüş olmuştur.

TABLO 4. Almanya’da Konut İnşaatı ve Müteahhitlik Yatırımları

2000 2001 2002 2003 2004

Konut inşaatı (1 000 adet)

Verilen izinler 348,5 291,1 274,1 296,9 268,1

Tamamlanan birim 220,8 177,8 164,8 158,2 170,4

Konut inşası maliyet endeksi 100 99,9 99,8 99,9 n/a

Türüne göre müteahhitlik yatırımları (milyar €)

Özel sektör 210 199,2 186,3 182,3 180,4

Kamu 30,1 29,8 29,1 26,1 25,1

2.2.6. İletişim ve Teknoloji Sektörü

Alman haberleşme ve teknoloji endüstrisinin 2003 yılındaki cirosu toplam Gayri safi yurtiçi

hâsılanın %7,8’ine denk olan 131 milyar € olarak gerçekleşmiştir. Bilgi teknolojileri alanındaki

firmalarda yaklaşık 458.000, haberleşme ürün ve hizmetleri üretiminde ise 293.000 kişi istihdam

edilmektedir. Sabit hat haberleşme pazarında liberalleşme ile birlikte 1998 yılındaki fiyatlar hızla

düşmüş yeni teknolojiler satışları hızlandırmıştır. Cep telefonları ve internet kullanımı için pazar

gelişim imkanı yüksektir. 2004 yılının Şubat ayında, yüksek hızda internet ve görüntülü cep

telefonlarına hizmet sağlayan ilk operatör, ticari faaliyetlerine başlamıştır. Bilgi Teknolojileri

ürünleri üreticileri, dünya’nın en büyük ticari yazılım üreticisi olan SAP gibi ihracat odaklıdır.

Bilgi teknolojileri ürünleri üretiminde, yatırımların teşviki için kamu iştiraki kısıtlanmıştır.


17

Haberleşme servislerine ilişkin, düzenleyici otorite ve hükümet yönetmelikleri genelde rekabeti

güçlendirmeyi ve tüketici yararını hedeflemektedir. Bununla birlikte kamu, her ne kadar bir

çelişki oluştursa da eski monopolist yapının devamı olarak Deutsche Telekom’un %38’ine de

sahiptir.

2.2.7. Ulaştırma Sektörü

Almanya’da yük taşımacılığı büyük ölçüde karayolu taşıtları ile yapılmaktadır. Aşağıdaki

tabloda Taşınan yük ve yolcular yıllar itibariyle özetlenmiştir.

TABLO 5. Yıllar İtibariyle Taşınan Yük ve Yolcu Sayısı

2000 2001 2002 2003 2004

Demiryolu

Taşınan yolcu (milyon kişi) 2 002,0 2 003,0 1 973,0 2 070,0 2 070,0

Taşınan yük (milyon ton) 287,3 291,1 289,2 303,8 310,3

Karayolu

Taşınan yolcu (milyon kişi) 7 865,0 7 866,0 7 905,0 8 034,0

Taşınan yük (milyon ton) 3 005,1 2 884,5 2 720,2 2 743,9

Havayolu

Taşınan yolcu (milyon kişi) 120 118 114 121 140

Taşınan yük (milyon ton) 2,2 2,1 2,2 2,3 2,7

Ülke içi deniz yolu

Taşınan yük (ton) 242,2 236,1 231,7 220

Almanya’nın altyapısı özellikle güçlüdür. Ülkede 12.000 kilometresi otoyol olan 23.0000

kilometrelik karayolu ağı ve 36.000 kilometre demiryolu ağı, Almanya’yı kıta Avrupa’sındaki

taşımacılığın önemli bir kavşağı haline getirmiştir. Kıta Avrupa’sındaki en büyük havalimanı

olan Frankfurt Havalimanı ve ülkenin dört bir köşesinde yer alan diğer önemli havalimanları

uluslararası ulaşımı kolaylaştırmaktadır. Ayrıca 4,3 milyar Euro’luk bir yatırım paketinin 2009

yılına kadar altyapıyı daha da güçlendirmesi hedeflenmektedir.


18

2.2.8. Turizm Sektörü

Almanya’da 9 veya daha fazla yataklı tesislerde gecelik konaklama sayıları aşağıdaki gibidir.

Görüldüğü gibi Almanya daha çok Avrupalı turistler tarafından ziyaret edilen bir ülke

konumundadır. Avrupa dışında başlıca turist gönderen ülkeler ise ABD ve Japonya’dır. Almanya

her yıl en çok Hollandalı turistler tarafından ziyaret edilmektedir. Aşağıda Almanya’da ülkelerin

gecelik konaklama sayıları bulunmaktadır.

TABLO 6. Almanya’da Ülkelerin Gecelik Konaklama Sayıları

2000 2001 2002 2003

Hollanda 5,52 5,53 5,65 5,79

ABD 5,05 4,20 3,96 3,74

İngiltere 3,89 3,52 3,38 3,34

İsviçre 2,11 2,15 2,27 2,48

İtalya 2,15 2,10 2,10 2,24

Avusturya 1,68 1,68 1,66 1,72

Fransa 1,72 1,65 1,63 1,71

Belçika 1,62 1,54 1,58 1,71

İsveç 1,29 1,19 1,20 1,30

Japonya 1,53 1,34 1,30 1,24

Danimarka 1,26 1,23 1,24 1,17

2.2.9. Tüketim Malları ve Perakende Sektörü

2004 yılında perakende satışları %2 oranında azalmıştır. Ardışık olarak üçüncü kez düşen

perakende satışlar genel olarak iç talebin zayıflığını ve tüketici güveni eksikliğini yansıtmaktadır.

Son yıllarda kısmen de perakende sektöründe yaşanan güçlü rekabet sonucunda fiyatlar durgun

seyretmekte ve hatta düşmektedir. İndirim marketleri hızla Pazar paylarını artırmakta, her ne

kadar düşük bir seviyede de olsa, on-line satışlarda sert bir biçimde yükselmektedir. 2003 yılında,

Alman perakende pazarı toplam 360 milyar $’lık hacim ile dünyada beşinci sırada yer almıştır.

Perakende rekabet çok güçlü olup, tüketiciler arasında fiyat bilinci oldukça güçlüdür. Her ne

kadar çok sayıda kısıtlayıcı düzenlemeler bulunsa da perakende pazarlarla ilgili Hükümet

politikası daha da liberalleşmektedir.

Federal Gıda Perakendecileri Birliği (BVL) verilerine göre indirim marketlerinin gıda

perakendeciliğindeki payı 1998 yılında %31,3 iken bu rakam 2003 yılında %38,2’ye (14.161

mağazada) yükselmiştir.


19

Almanya’daki en büyük üç perakendecide yerli işletmelerdir: Metro, Aldi ve Rewe. Metro

borsaya kota olmuş bir şirket olup Almanya’daki en büyük, Dünya’da ise en büyük beşinci

perakendecidir. 2003 yılında yaptığı 53,6 milyar €’luk satışın, 25,3 milyar €’su Almanya dışında

gerçekleşmiştir.

Özel bir indirim şirketi olan Aldi, 2002 yılında Rewe’yi geçerek Almanya’nın en büyük

ikinci perakendecisi olmuştur. Gıda pazarı üzerine yoğunlaşmıştır. 2003 yılında 33,8 milyar €

satış hacmine ulaşmıştır. Pek çok batı Avrupa ülkesinde ve A.B.D.’de faaliyet göstermektedir.

Bir kooperatif kurum olan Rewe, Almanyadaki en büyük üçüncü perakendeci olup, bunun

yanında turizm endüstrisinde de faaliyet göstermektedir. 2003 yılında Almanya’da 24,3 milyar

€’luk perakende satışına toplamda ise 39.2 milyar €’luk ciroya ulaşmıştır.

Lider beyaz eşya üreticilerinin ikiside Alman’dır. Bunlar Bosch-Siemens Hausgeräte ve AEG

Hausgeräte’dir. Bosh ve Siemens’in ortak sahibi oldukları ve ev aletleri pazarının lideri olan

Bosch-Siemens Hausgeräte en yakın rakibi AEG Hausgeräte’i satış rakamlarında ikiye

katlamıştır.

Kozmetik ve bakım ürünleri pazarı üç markanın egemenliğindedir. Bunlar Almanya’nın

Beiersdorf ve Schwarzkopf şirketleri ile Fransa’nın L'Oréal şirketidir. Beiersdorf Nivea,

Hansaplast ve Elastoplast gibi pek çok uluslararası markaya sahiptir.

2.2.10. Tekstil ve Hazır-Giyim Sektörü

Tekstil ve konfeksiyon sektörü, Almanya'nın önemli tüketim alanlarından olup, tüketicilerin

diğer malları satın alma talepleri içinde, özellikle enerji, gıda ve tatil harcamaları arasında tekstil

harcamaları da önemli bir paya sahiptir. Almanya’daki tekstil ve konfeksiyon sektöründe esasen

küçük ve orta ölçekli işletmeler mevcuttur. Bununla birlikte, genel ekonomideki dalgalanmalara

karşı tekstil ve konfeksiyon sektörü çok hassas tepki vermektedir.

Geleneksel sanayi dalları arasında yer alan tekstil sanayisi son dönemlerde pazarların

küçülmesi ve düşük ücret uygulayan ülkelerin rekabeti yüzünden büyük gerilemeleri

kaydedilmiştir. Giyim sektörü gelişimini tamamlamış olup, yaklaşık 40.000 dolayında işçi için

çalışma imkanı sunmaktadır. Kalan işgücü, Almanya’dan ayrılmış ve daha düşük maliyetli

ülkelere taşınmışlardır. Tekstil sektöründe ise bu derece küresel bir değişim olmamıştır.

Tekstildeki üretim, ağırlıklı olarak teknik ve ev tekstili üretimi alanlarındadır. Son yıllarda üretici

firmalar, üretim merkezlerini, daha düşük emek maliyetlerinden yararlanmak amacıyla, artan

ölçüde Üçüncü Dünya ülkelerine veya daha yakın dönemlerde, Orta ve Doğu Avrupa’ya

taşımaktadır. Halen, Almanya’da satılan konfeksiyon ürünlerinin sadece % 30’u bu ülkede

üretilmektedir.


20

2004 yılı itibariyle Alman Tekstil-Giyim Sektöründe toplam 1.477 firma (tekstil 1.097, giyim

380 firma) üretim faaliyetinde bulunmakta olup, toplam çalışan sayısı, tekstil sektöründe 95,1

bin, giyim sektöründe 44,7 bin’dir. Alman tekstil ve giyim sektörü üretimi, yıllar itibariyle azalan

bir seyir izlemektedir. 2004 yılında, tekstil sanayii 11,4 milyar Euro, giyim sanayii 2,2 milyar

Euro olmak üzere, toplam 13,6 milyar Euro’luk üretim gerçekleştirilmiştir. Üretim merkezleri,

daha düşük emek maliyetlerinin bulunduğu ülkelere kayarak, Almanya'daki pazar paylarını

garanti altına almaktadır. Almanya'da sözkonusu sektördeki istihdam sayısı ise gittikçe

düşmektedir. Enerji, işçilik ve vergilerdeki yüksek maliyetler bu yöndeki değişime neden

olmaktadır.

TABLO 7. Alman Tekstil ve Giyim Sanayii Üretim Değerleri (Birim: 1.000 Euro)

2002 2003 2004

Tekstil 12.039.547 11.478.845 11.381.032

Giyim 2.690.577 2.392.655 2.237.086

Toplam 14.730.124 13.871.500 13.618.118

Tekstil sektörünün ihracat payı toplam 11.26 Milyar euro ve konfeksiyon sektörünün payı ise

toplam 8.411 Milyar euro tutarındadır. Esasen sektörde serbest ticaret bir tehdit unsuru olarak

değil, şans olarak algılanmakta olup, nispeten yüksek gelir sahibi 80 milyon tüketici ile Avrupa

Birliği’nde tekstil ve konfeksiyon ürünlerinde kayda değer bir ülkedir.

2.3. EKONOMİNİN TEMELİNİ OLUŞTURAN ORTA ÖLÇEKLİ İŞLETMELER

Alman ekonomisi özellikle sayıları bugün yaklaşık 3,4 milyonu bulan küçük ve orta ölçekli

işletmelerle serbest çalışan bağımsız müteşebbisler tarafından şekillendirilmektedir. Tüm

işletmelerin yüzde 99,7’si küçük ve orta ölçekli olarak tanımlanan sınıfa girmektedir. Yıllık

cirosu 50 milyon Euro’nun ve çalışan sayısı da 500’ün altında olan işletmeler bu sınıfta

görülmektedir. Çalışanların yaklaşık yüzde 70’i bu ölçekteki işletmelerde istihdam edilmektedir.

Değişik sektörlere bakıldığında, küçük ve orta ölçekli işletmelerin yüzde 48,9’unun hizmet

sektöründe, yüzde 31,4’ünün üretim sektöründe ve yüzde 19,7’unun da ticaret sektöründe faaliyet

gösterdikleri görülmektedir. Çoğu durumda şirket sahibi aynı zamanda şirketin yöneticisi

olmaktadır. Yani sermaye ve şirket yönetimi genellikle tek bir elde toplanmıştır. Bu şirketlerin

nesilden nesile geçtiği de sıklıkla görülmektedir. Kadınların sahip olduğu işletmelerin oranı

geçtiğimiz yıllarda yüzde 22,5’e çıkmıştır. 1995 yılından sonra kurulan işletmelerdeyse bu oran


21

yaklaşık yüzde 37,4’tür. Sadece 2004 yılında 572 500 yeni işletme açılmıştır (buna karşılık 428

700 şirket tasfiyesi gerçekleşmiştir). Orta ve küçük ölçekli işletmelerin desteklenmesi amacıyla

Federal Hükümet, bir “Small Companies Act” başlıklı bir programla bürokrasinin azaltılması ve

işlemlerin kolaylaştırılması yoluyla bu işletmelere daha fazla hareket alanı sağlamak

istemektedir. Bu sayede de düşük ücret uygulanan ülkelerin baskısı ya da ilaç sanayisinde

görülen yabancı kuruluşların şirket satın almaları ve birleşmeleri gibi bu işletmeleri zorlayan

etkenler azaltılabilecektir. Küçük ve orta ölçekli işletmelerin en güçlü yanları arasında piyasaya

uygun ürünlere yoğunlaşmaları, uluslararası alana dönüklük, yüksek uzmanlaşma derecesi ve

piyasa boşluklarını başarılı bir şekilde keşfedip doldurabilmesi sayılabilir.

2.4. DIŞ TİCARET

Almanya, Amerika’dan sonra dünyanın en büyük ikinci ihracat ve ithalat hacmine sahip

ülkesidir. Almanya’nın ekonomisinin ihracat odaklı yapısından dolayı açık pazarlar Alman

ekonomisi açısından özel bir önem taşımaktadır. En önemli ticari ortakları Fransa, ABD ve

Büyük Britanya’dır. 2005 yılında Fransa’ya 75 milyar Euro değerinde mal ve hizmet ihraç

edilmiş, ABD’ye 65 milyar Euro ve Büyük Britanya’ya da 61 milyar Euro mal ve hizmet ihracı

gerçekleştirilmiştir.

Mayıs 2004’te Avrupa Birliği’nin doğuya doğru genişlemesiyle, “eski” AB üyelerinin yanı

sıra AB’ye yeni katılan Doğu Avrupa ülkeleriyle gerçekleşen ticaret hacminin belirgin bir şekilde

arttığı gözlenmiştir. Bu gelişme aslında 90’ların başından beri Almanya’nın sanayi üretiminin, bu

ülkelere ya da Doğu Asya ülkelerine kaymaya başlamasının bir uzantısıdır. Böylelikle Alman

firmalarının Avrupa’daki eski Doğu Bloku ülkelerinde istihdam ettiği çalışan sayısı 1990 yılında

sıfıra yakınken 2001/2002 yıllarında 830 000’e dayanmıştır. Günümüzde toplam ihracatın

yaklaşık yüzde 10’u bu ülkelere yapılmaktadır.

Çin ve Hindistan gibi Asya’nın atılım halindeki ülkeleriyle Almanya arasındaki ticari ve

ekonomik ilişkilerin önemi de her geçen gün artmaktadır. Çin’e 2005 yılında 21 milyar Euro

tutarında mal ve hizmet ihracatı gerçekleştirilirken bu ülkeden 32 milyar Euro’luk ithalat

yapılmıştır. Hindistan’a ise 3,2 milyar Euro ihracat, Hindistan’dan da 3 milyar Euro’luk ithalat

yapılmıştır. Günümüzde hızlı büyüyen tüm ülkeler, zengin ülkelerle aralarındaki farkı kapatacak

rekabet avantajlarına sahiptir. Alman dış ticaret politikası da bu olguyu dikkate alarak

şekillenmektedir, nitekim uluslararası ticari bağlantılarını güçlendirmeden Almanya’nın modern

bir sanayi ülkesi olma konumunu koruması mümkün değildir. Aynı zamanda bu gelişme

Almanya’nın önüne yeni zorluklar da çıkarmaktadır. Bu bağlamda Alman ekonomisi de rekabet

gücünü arttırma yoluna, bir taraftan ekonomi politikasıyla bir taraftan da ücret artışlarının

sınırlandırılması sayesinde girmiştir.


22

2.4.1. Ülkenin Dış Ticaret Göstergeleri

Almanya yüksek miktarlardaki ithalatına rağmen dış ticaret dengesinde ve hatta cari hesap

dengesinde fazla vermeyi başarabilmektedir.

TABLO 8. Almanya’nın Dış Ticaret İstatistikleri (Milyon Euro)

Yıllar İthalat İhracat Denge

1990 293.215 348.117 + 54.901

1991 329.228 340.425 + 11.197

1992 325.972 343.089 + 17.117

1993 289.644 321.289 + 31.645

1994 315.444 353.084 + 37.640

1995 339.617 383.232 + 43.615

1996 352.995 403.377 + 50.382

1997 394.794 454.342 + 59.549

1998 423.452 488.371 + 64.919

1999 444.797 510.008 + 65.211

2000 538.311 597.440 + 59.129

2001 542.774 638.268 + 95.494

2002 518.532 651.320 + 132.778

2003 531.970 661.613 + 129.643

2004 575.448 731.544 + 156.096

2005 628.087 786.266 + 158.179

2006* 731.479 896.048 + 164.569 Kaynak: Federal Statistical Office od Germany * Tahmini

TABLO 9. 2005 Yılında En Çok İthalat ve İhracat Yapılan Ülkeler

2005 Yılında En Çok İhracat

Yapılan Ülkeler %

2005 Yılında En Çok İthalat

Yapılan Ülkeler %

Fransa 10,2 Fransa 8,7

ABD 8,8 Hollanda 8,5

Büyük Britanya 7,9 ABD 6,6

İtalya 6,9 Çin 6,4

Hollanda 6,1 Büyük Britanya 6,3

Belçika 5,6 İtalya 5,7

Avusturya 5,4 Belçika 5

İspanya 5,1 Avusturya 4


23

TABLO 10. Mal Grupları İtibariyle Dış Ticareti (2005)

Ana İhracat Kalemleri (fob) Milyar $ Ana İthalat Kalemleri (cif) Milyar $

Motorlu Taşıtlar 167.293 Kimyasal Ürünler 78.719

Makine 127.132 Motorlu Taşıtlar 73.885

Kimyasal Ürünler 117.423 Mineral Yağ & Gaz 48.659

Telekomünikasyon Teknolojileri, TV, 44.972 Makine 48.092

Elektrik Üretim ve Dağıtım Cihazları 44.784 Bilgisayar, vb. 34.468

2.4.2. Yabancı Yatırım

Almanya, Yabancı Yatırımcılar açısından sadece teknolojik gelişmişliğinden dolayı değil,

aynı zamanda merkezi coğrafi konumu, son derece gelişmiş altyapısı, hukuk sisteminin güven

vermesi ve kalifiye işgücü nedeniyle de öteden beri çekici bir merkezdir. 2000 yılında yapılan

vergi reformunun ardından hem şirketler hem de bireysel müteşebbisler için vergi yükü önemli

bir oranda azalmış ve uluslararası ölçekte rekabet edebilir hale gelmiştir. Almanya’nın vergi yükü

açısından, uluslararası düzeyde karşılaştırmalardaki konumunu daha da iyileştirilebilmesi için 1

Ocak 2008’de şirketler vergi hukukunda yeni reformların devreye girmesi hedeflenmektedir.

1994 ve 2003 yılları arasında Almanya’ya aralarında General Electric ya da AMD gibi dünya

lideri şirketlerin de bulunduğu gruplardan gelen Büyük Yatırımlar olmak üzere toplam 387

milyar ABD Dolarını bulan doğrudan yatırım yapılmıştır. Yatırım kararı alınmasında en büyük

artı olarak vasıflı iş gücü ön plana çıkmıştır. Çalışanların yüzde 81’i bir meslek eğitimi

sahibiyken bunların yüzde 17’si bir üniversite ya da yüksek okul mezunudur. Bu yüksek oranlara

ulaşmada, örgün eğitim ile işletme içi eğitimi birleştiren “ikili sistem” önemli bir rol üstlenmiştir.

Bu sistemle toplumun eğitim kalitesinde yüksek ve yurtdışında da takdir edilen bir seviyeye

ulaşmak mümkün olmuştur.


24

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ALMANYA - TÜRKİYE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ

3.1. EKONOMİK İLİŞKİLER VE İKİLİ TİCARET

Türkiye ile Almanya arasındaki ticari ilişkilerde 1962 tarihli “Yatırımların Karşılıklı Teşviki

ve Geliştirilmesi Anlaşması” ile 1985 tarihli “Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması”

dayanak teşkil etmektedir.

Almanya ile Türkiye’nin dış ticaret ilişkileri incelendiğinde, Almanya Türkiye’nin dış

ticaretinde ilk sırada yer alan ülke olmasına karşın, Türkiye Almanya’nın ithalatında halen 20.

sırada, ihracatında ise 17. sırada bulunmaktadır.

Almanya’yla ticari ilişkilerimizde Türkiye’den 5000’in üzerinde firma ya da kuruluş

tarafından ihraç edilen ürünlerimizin, tekstil, konfeksiyon ve elektronikten gıda maddelerine

kadar çok geniş bir yelpaze içinde yer aldığı görülmektedir. Mal grupları açısından Almanya’ya

ihracatımızda tekstil ve konfeksiyon ürünleri ilk sırada gelmekte, bu sektörü otomotiv ve

elektronik ile tarımsal ürünler izlemektedir.

Almanya’nın Türkiye’ye yönelik ihracatına bakıldığında, çeşitli makinelerin ön sırada yer

aldığı görülmekte, bunu elektrik ve elektronik ürünler, otomotiv ürünleri, sanayide kullanılan

diğer hammadde ile yarı mamuller, demir çelik ürünleri, eczacılık ürünleri ile plastik

izlemektedir.


25

3.2. DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ

Türk-Alman ikili ticaretinin gösterdiği gelişim, bu iki ülke arasındaki ekonomik mübadelenin

her iki ülke için giderek artan önemini vurgulamaktadır: 2005 yılında iki ülke arasındaki ticaret

her iki yönde de, bir önceki yıla göre büyük artış göstermiştir. Türkiye’nin Almanya’ya ihracatı

2001 yılından 2006 yılına kadar 6.6 milyar dolardan 9.1 milyar dolara yükselmiş, Türkiye’nin

Almanya’dan yaptığı ithalat da aynı dönem içinde 6 milyardan 14.4 milyar dolara yükselmiştir.

Hem Türkiye'nin Almanya'ya ihracatı, toplam ihracatı içerisindeki yaklaşık %16'lık payını, hem

de Türkiye'nin Almanya'dan ithalatı, toplam ithalatı içerisindeki %13'lük payını korumuştur

TABLO 11. Yıllar İtibariyle Türkiye-Almanya Ticareti (1.000 Euro)

Yıllar İthalat İhracat Denge* Hacim

2000 6.201.559 8.340.667 -2.139.108 14.542.226

2001 6.575.791 5.950.420 625.371 12.526.211

2002 6.888.472 7.393.391 -504.919 14.281.863

2003 7.198.224 8.850.513 -1.652.289 16.048.737

2004 6.531.080 9.804.825 -3.273.745 16.335.905

TABLO 12. Türkiye - Almanya Ticareti - Aylık Veriler (1.000 Euro)

Türkiye’den İthalat

Türkiye’ye İhracat

Denge (Türkiye Açısından)

Dış Ticaret Hacmi

2006 Verileri:

Ocak 734.891 1.135.008 -400.117 1.869.899

Şubat 684.326 1.136.807 -452.481 1.821.133

Mart 812.637 1.144.995 -332.358 1.957.632

Nisan 806.758 1.160.139 -353.381 1.966.897

Mayıs 729.643 1.248.772 -519.129 1.978.415

Haziran 732.872 1.117.192 -384.320 1.850.064

Temmuz 713.055 1.090.700 -377.645 1.803.755

Ağustos 771.763 1.154.967 -383.204 1.926.730

Eylül 769.146 1.377.952 -608.806 2.147.098

Ekim 814.561 1.346.576 -532.015 2.161.137

Kasım

Aralık


26

2005 Verileri:

Ocak 681.886 941.368 -259.482 1.623.254

Şubat 598.903 811.684 -212.781 1.410.587

Mart 647.650 1.021.308 -373.658 1.668.958

Nisan 714.169 1.006.686 -292.517 1.720.855

Mayıs 659.660 1.020.643 -360.983 1.680.303

Haziran 598.665 1.278.479 -679.814 1.877.144

Temmuz 697.137 1.086.982 -389.845 1.784.119

Ağustos 779.725 1.069.090 -289.365 1.848.815

Eylül 679.815 1.198.227 -518.412 1.878.042

Ekim 696.649 1.152.867 -456.218 1.849.516

Kasım 750.387 1.008.544 -258.157 1.758.931

Aralık 754.976 1.206.035 -451.059 1.961.011

Kaynak: Alman İstatistik Kurumu. 04/01/2007

3.3. ALMANYA’NIN TÜRKİYE’DEN İTHAL ETTİĞİ BAŞLICA ÜRÜNLER

Alman firmalarının son yıllarda üretim ve ithalatlarını Merkezi ve Doğu Avrupa ülkelerine

kaydırmaları ve bu ülkelere yönelik vergi ile kotaların kaldırılması Türkiye’nin Almanya’ya olan

ihracatındaki artış hızında bir yavaşlamaya neden olmuştur. Türkiye’den yaklaşık 10.000 firma

Almanya’ya ihracat yapmaktadır. Bu ürünlerden başlıcaları; tekstil ve konfeksiyon ürünleri,

elektronik ekipmanlar ile gıdadır. Ayrıca; Türkiye-Almanya ticareti ile Almanya genel ithalat ve

ihracatına ilişkin 8 haneli gümrük tarife istatistik pozisyonu bazında istatistiki veriler (Alman

istatistiklerine göre) Berlin Ticaret Müşavirliği’nden temin edilebilmektedir.

1996-2003 döneminde Almanya’ya ihracatımızın sektörler itibariyle gelişimi ;

- Almanya’ya ihracat yıllar itibariyle en az %80 oranında sanayi mamullerinden %20’ye

yakın oranda ise tarım ve madencilik ürünlerinden oluşmaktadır.

- Sanayi ürünleri ihracatı sürekli bir artış trendi izlemekte iken, tarım ürünleri ihracatı 1997

yılından itibaren düşüş göstermiş, 2003 yılı itibariyle ise artış eğilimine girmiştir.

- Sanayi ürünleri ihracatı içinde makinalar ve ulaşım araçları ile giyim sanayi ürünleri ana

ihraç kalemlerini oluşturmaktadır.

- Tarım ürünleri ihracatı içinde ise meyve-sebzeler ve tütün-tütün mamulleri ana ihraç

kalemlerini oluşturmaktadır.


27

TABLO 13. İhracatımızda Başlıca Maddeler ($)

HS Ürün Adı 2003 2004

61 Örme Giyim Eşyası ve Aksesuarları 1.933.058.902 2.008.895.095

62 Örülmemiş Giyim Eşyası ve Aksesuarları 1.030.476.626 1.084.151.121

87 Motorlu Kara Taşıtları 689.172.698 1.071.545.893

84 Makine ve Cihazlar 611.702.925 769.471.227

85 Elektrikli Makine ve Cihazlar 631.606.404 759.251.273

63 Mensucattan Mamul Diğer Eşya 436.782.010 476.445.113

08 Yenilen Meyveler 254.627.780 343.080.409

20 Sebze, Meyve, Bitki Parçaları 193.439.856 280.021.760

73 Demir veya Çelikten Eşya 146.470.481 221.841.762

40 Kauçuk ve Kauçuktan Eşya 124.486.195 157.298.388

94 Mobilyalar, Aydınlatma 110.422.133 133.151.049

76 Alüminyum ve Alüminyum Eşya 87.211.881 105.668.765

69 Seramik Mamulleri 69.122.487 77.198.969

39 Plastik ve Plastikten Mamul Eşya 55.212.157 75.819.288

42 Deri Eşya 82.520.733 75.417.288 Kaynak: DTM

3.4. ALMANYA’DAN TÜRKİYE’YE İHRAÇ EDİLEN BAŞLICA ÜRÜNLER

Almanya’nın Türkiye’ye yönelik ihracatında ise, çeşitli makineler, elektrik ve elektronik

ürünler, otomotiv ürünleri, sanayide kullanılan diğer hammadde ile yarı mamuller, demir çelik

ürünleri, eczacılık ürünleri ve plastik ürünler en önemli kalemleri oluşturmaktadır.

1996-2005 döneminde Almanya’dan ithalatımızın sektörler itibariyle gelişimi ;

- Almanya’dan ithalat yıllar itibariyle en az %90 oranında sanayi mamullerinden %10’a

yakın oranda ise tarım ve madencilik ürünlerinden oluşmaktadır.

- Sanayi ürünleri ithalatı, özellikle 1999 ve 2001 yıllarında önemli nispi gerileme göstermiş

olmakla birlikte, 2002 yılından itibaren tekrar artış eğilimine girmiş, 2003 yılında ise

ciddi artış kaydetmiştir. Tarım ürünleri ithalatı ise, 1997 yılını takip eden yıllarda

gerilemekle beraber, 2002 yılından itibaren artış kaydederek 2003 yılında 1996 yılı

seviyelerine yükselmiştir.

- Sanayi ürünleri ithalatı içinde kimyasallar ile makinalar ve ulaşım araçları ana ithal


- Tarım ürünleri ithalatında ise, dokumaya elverişli lifler ile hububat ve mamulleri ana ithal



28

TABLO 14. İthalatımızda Başlıca Maddeler ($)

HS Ürün Adı 2003 2004

84 Makine ve Cihazlar 2.449.950.090 2.848.722.701

87 Motorlu Kara Taşıtları 1.694.239.146 2.731.249.837

85 Elektrikli Makine ve Cihazlar 890.514.751 1.209.255.543

39 Plastik ve Plastikten Mamul Eşya 649.358.692 882.207.406

72 Demir ve Çelik 320.125.520 479.963.727

30 Eczacılık Ürünleri 316.339.157 460.311.440

90 Optik, Fotoğraf, Sinema, Ölçü, Kontrol Ayar Cih. 280.432.622 409.674.108

29 Organik Kimyasal Müstahsallar 272.618.498 333.372.402

48 Kağıt ve Karton 222.946.841 313.494.912

38 Muhtelif Kimyasal Maddeler 198.552.745 269.465.660

32 Debagat ve Boyacılıkta Kullanılan Hülasalar 221.933.135 263.225.098

73 Demir veya Çelikten Eşya 275.122.499 193.743.416

55 Sentetik ve Suni Devamsız Lifler 115.710.024 151.670.804

89 Gemiler, Suda Yüzen Taşıt ve Araçlar 53.175.474 133.590.781

76 Alüminyum ve Alüminyum Eşya 82.371.904 128.818.966 Kaynak: DTM

Türkiye Cumhuriyeti ve Almanya Federal Cumhuriyeti arasında özel sektördeki işbirliğin

yanısıra uzun yıllardır Kreditanstalt für Wiederaufbau (Yeniden Yapılanma Kredi Kurumu) ve

GTZ (Teknik İşbirliği Kurumu) üzerinden Alman Hükümetinin mali kaynaklarıyla finanse edilen

ortak projeler gerçekleştirilmektedir.

3.5. ALMANYA – TÜRKİYE ARASINDAKİ ANLAŞMA VE PROTOKOLLER

Türkiye ile Almanya arasındaki ticari ilişkilerin temel dayanağı, Türkiye ile AB arasında

imzalanan Anlaşma/Protokoller ve Ortaklık Konseyi kararlarıdır.

Anlaşma Adı İmza

Tarihi

İmza Yeri RG Tarihi

Ticaret ve Ödeme Anlaşmaları 16.2.1952 Ankara 2.2.1953

Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması 20.6.1962 Ankara 27.7.1963

Teknik İşbirliği Anlaşması 16.6.1970 Ankara 10.11.1970

Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması 16.4.1985 Bonn 9.7.1986

İşbirliği Konseyi IX. Dönem Protokolu 24.1.2003 Berlin -


29

3.6. ALMANYA’DAKİ TÜRK YATIRIMLARI

1960’lı yıllarda Almanya’ya işçi olarak gelmeye başlayan Türk vatandaşları, 1980’li yıllardan

itibaren Almanya’da kalma eğilimlerinin güçlenmesi ile birlikte, girişimciliğe yönelerek kendi iş

yerlerini kurmuş ve işveren konumuna gelmişlerdir.

2003 sonu itibariyle Almanya’daki Türk girişimcilerinin sayısı 61.300 civarında olup, Türk

işletmelerinin ulaştığı toplam yatırım 7,4 milyar Euro mertebesindedir. Almanya’da Türkler

tarafından açılan işyerlerinde istihdam edilenlerin sayısı 319 bin civarında olup, Türk

işletmelerinin yıllık toplam ciroları 30 milyar Euro’yu bulmaktadır. Almanya’daki Türk

işletmelerinin sektörel dağılımına bakıldığında, Türk işadamlarının ekonomik hayatın neredeyse

bütün alanlarında faaliyet gösterdikleri ortaya çıkmaktadır. Almanya’daki 61.300 Türk

işletmesinden; 20.900’ü perakende ticaret, 14.100’ü otel ve lokantacılık, 6.600’ü el sanatları,

2.900’ü toptan ticaret, 1.500’ü imalat sanayii, 1.300’ü inşaat ve 14.000’i diğer hizmetler

alanlarında faaliyet göstermektedir. Almanya’daki Türk işletmelerinin sektörel dağılımına

bakıldığında, Türk işadamlarının ekonomik hayatın neredeyse tüm alanlarında faaliyet gösterdiği

ortaya çıkmaktadır. Bu sektörlerin başlıcaları: perakende ticaret, toptan ticaret, otel ve

lokantacılık, diğer hizmet sektörü, inşaat, el sanatları ve imalat sektörüdür.

Bugünkü eğilimlerin devam etmesi halinde, Almanya’daki Türk girişimcilerinin sayısının

2015 yılına kadar 120.000’e çıkacağı, Türk isletmelerinde yaklaşık 720 bin kişiye iş imkanı

sağlanacağı, yatırım hacminin 15 milyar Euro’ya ulaşacağı ve bu firmaların yıllık toplam

cirolarının 95 milyar Euro civarında gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Almanya'da irili ufaklı

çok sayıda Türk işadamı derneği vardır. Bu derneklerin başlıcaları Merkezi Düsseldorf'da

bulunan ATİAD (Avrupa Türk İşadamları ve Sanayicileri Derneği), Köln'de yerleşik TİDAF

(Türk İşadamları Avrupa Federasyonu) ile TDU (Türk-Alman İşverenler Derneği)’dur. 2004

yılında TOBB’un da desteğiyle Köln’de Türk Alman Ticaret ve Sanayi Odası kurulmuştur.

3.7. ALMANYA’NIN TÜRKİYE’DEKİ YATIRIMLARI

Dünyanın üçüncü büyük ekonomisine sahip Almanya, dış ticaret hacminde ise A.B.D’nin

ardından ikinci sırada yer almaktadır. Bu tabloda elbetteki Almanya dışında bulunan Alman

şirketlerinin önemli bir katkısı vardır. Türkiye’de yaklaşık 1200 şirketle Almanya, firma bazında

en fazla yatırımı bulunan ülke konumundadır. Siemens ve Mercedes-Benz gibi dünya çapında

firmalar Türkiye'deki üretimlerini yıldan yıla artırmışlardır. 2002 yılında Bosch firması Bursa'da

yeni bir dizel enjektör memesi üretim merkezi açarken, M.A.N. da Ankara'daki modern yolcu

otobüsleri üretim tesisini genişletmiştir. Fraport ise Türkiye'nin en fazla yolcu trafiğine sahne

olan Antalya Havalimanı Terminalini işletmektedir.


30

3.8. TÜRK-ALMAN İŞ KONSEYİ

İş Konseyi muhatap kuruluşu bulunmaması nedeniyle faaliyetler ilgili kuruluşlar tarafından

düzenlenen toplantılara katılım, Türk ve Alman kuruluşlarından gelen bilgi taleplerinin

karşılanması ve resmi ziyaretlere katılım ile sınırlıdır. Türk kanadı 1996 yılında oluşturulan İş

Konseyi’nin ikili nitelik kazanması amacıyla Almanya’da muhatap kuruluş tespit edilmesine

yönelik girişimler sürdürülmektedir. İş Konseyi, Türk ve Alman Dışişleri Bakanlıkları’nın

koordinasyonunda yürütülen Türkiye-Almanya Ekonomik İşbirliği Konseyi faaliyetleri

çerçevesinde çalışmalarını sürdürmektedir. Türk tarafının başkanlığı’nı Zeytinoğlu Holding,

Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Yavuz Zeytinoğlu yürütmektedir.

3.9. PAZAR İLE İLGİLİ BİLGİLER

3.9.1. Gümrük Vergileri

Avrupa Birliği üyesi bir ülke olarak Almanya, diğer üye ülkeler gibi Ortak Ticaret

Politikasının en önemli aracını teşkil eden Ortak Gümrük Tarifesini (OGT) uygulamaktadır.

OGT, halen 2658/87 sayılı Konsey Yönetmeliği çerçevesinde uygulanmakta, tarifeleri gösterir

liste her yıl yenilenmektedir.

Avrupa Birliği’nde yürürlükte bulunan gümrük vergilerine, internet aracılığıyla

http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/dds/en/tarhome.htm adresinden ulaşmak mümkün

bulunmaktadır. Söz konusu bağlantı, madde tanımı veya gümrük tarife istatistik pozisyonu

(GTİP) bazında arama yapılmasına olanak tanımakta, ayrıca söz konusu ürüne ilişkin başka

kısıtlamalar varsa onları da göstermektedir.

Öte yandan, 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nın kabulü ve 1 Ocak 1996 tarihinde

Gümrük Birliği’nin yürürlüğe konulmasıyla, taraflar arasında sanayi ürünleri ticaretinde gümrük

vergileri sıfırlanmış ve Türkiye üçüncü ülkelere karşı Ortak Gümrük Tarifesi uygulamaya

başlamıştır.

Ayrıca, bazı istisnalar (Topluluğun Ortak Tarım Politikasına dahil olmayan tarımsal ürünler,

yaş meyve sebze ürünlerine ait toplam 11 adet tarife pozisyonu, iç ve kabuklu natürel fındık,

domates salçaları ve diğer domates konservesi) dışında, Topluluğa ithal edilen Türkiye kaynaklı

tarım ürünlerinde gümrük vergileri tamamen kaldırılmış bulunmaktadır.


31

3.9.2. KDV ve Diğer Vergiler

KDV mükellefi mal veya hizmet sağlayan Alman firmaları veya ithalatçılarıdır. Ancak, vergi

nihai aşamada tüketiciye yansıtılmaktadır. Almanya’da standart KDV oranı %16’dır. Ancak bu

oran, temel gıda ürünleri, kitap, gazete gibi kültürel yayınlar, bazı sağlık ürünleri gibi ürünlerde

%7 olarak uygulanmaktadır. KDV tutarının faturalarda ayrıca belirtilmesi zorunlu olmakla

birlikte 100 Euro’ya kadar olan faturalarda sadece KDV oranının belirtilmesi mümkün

bulunmaktadır.

3.9.3. Ticari Tanımlama Uygulamaları

3.9.3.1. Markalama

Ticari markalar, patentler, kopyalama hakları gibi hususlardaki Alman mevzuatı hakkında

Alman Yabancı Yatırımlar Komisyonu’ndan (www.invest-in-germany.com) veya T.C. Berlin

Büyükelçiliği Ekonomi Müşavirliği’nden ayrıntılı bilgi edinilmesi mümkündür.


32

3.9.3.2. Gıda Ürünlerinde Etiketleme

Almanya’ya gıda ürünleri ihraç etmek isteyen ihracatçılarımızın, etiketleme ve ürünün gerek

Alman gerekse AB düzenlemelerine uygunluğunun belirlenmesi açısından, bu ülkedeki bir Gıda

Laboratuarına başvurmaları yararlı olabilecektir.

3.9.3.3. Yeşil Nokta Sistemi

Almanya’da Yeşil Nokta sembolünün kullanılabilmesi için, üretici veya ithalatçının, ürünün

paketleme türü ve miktarına bağlı olarak bir ücret ödemesi gerekmektedir. Konuya ilişkin olarak

ihracatçılarımızın Almanya’daki ithalatçıları veya DSD firması ile temasa geçmelerinde yarar

bulunmaktadır. DSD firmasının adresi aşağıda verilmiştir.

Duales System Deutschland GmbH (DSD)

Frankfurter Strasse 720-726

D-51145 Koeln, Germany

Tel: (49-2203) 937-0

Faks: (49-2203) 937-190

Internet: www.gruener-punkt.de

3.9.4. Ticarette Uygulanan Standartlar

3.9.4.1. CE işareti

AB kuralları gereğince bazı sanayi ürünlerinin Almanya’ya (veya herhangi bir AB ülkesine)

ihraç edilebilmesi için, üzerinde CE İşareti bulunması zorunludur. Bu işareti taşıması gerektiği

halde taşımayan bir ürünün AB üyesi ülkelere ihracatı mümkün değildir.

CE İşareti, Avrupa Birliği’nin, teknik mevzuat uyumu çerçevesinde 1985 yılında benimsediği

Yeni Yaklaşım Politikası kapsamında hazırlanan Yeni Yaklaşım Direktifleri içerisinde yer alan

ürünlerle ilgili olup, ürünlerin AB’nin ilgili direktiflerine uygun olduğunu ve gerekli bütün

uygunluk değerlendirme faaliyetlerinden geçtiğini gösteren bir Birlik işaretidir. CE işareti,

tüketiciye bir kalite güvencesi sağlamaz, yalnızca ürünün, asgari güvenlik koşullarına sahip

olduğunu gösterir.

Ürünlerin, CE işaretli olarak piyasaya sunulmasından üretici sorumludur. Ancak, eğer üretici

ya da üreticinin yetkili temsilcisi Avrupa Birliği içinde değilse, bu sorumluluğu ithalatçı yerine

getirmek zorundadır. Bir başka deyişle, ithalatçı ithal ettiği ürünlerin AB normlarına uygun

olduğunu garanti etmek zorundadır.


33

İhracatçılarımızın CE işaretine ilişkin daha fazla bilgi için Dış Ticaret Müsteşarlığı internet

sayfasına http://www.dtm.gov.tr/dts/ABTeknik/WEBCE.htm veya anılan Müsteşarlığın Dış

Ticarette Standardizasyon Genel Müdürlüğü’ne başvurmaları yararlı olacaktır.

3.9.4.2. Alman standartları

Almanya, standartlar konusunda Avrupa’nın en önde gelen ülkesi konumundadır. Hatta

öylesine ki Avrupa Birliği, Birlik çapında geçerli standartlar uygulamaya koydukça, mevcut

Alman standardı AB standardına dönüşecektir denilebilir.

Alman firmaları, yasal bir zorunluluk bulunmamasına karşın, Almanya’da verilen ilave bir

takım performans veya kalite işaretleri talep edebilirler. Bu işaretler olmadan ürünü pazarlamayı

da kabul etmeyebileceklerdir. Bunlardan özellikle, mekanik ürünler için GS (Gepruefte

Sicherheit) işareti ve elektrikli ürünler için VDE (Verband Deutscher Elektrotechniker) işareti

önem taşımaktadır. Bu işaretlerin kullanımı yalnızca belli durumlarda zorunlu olup, genelde yasal

bir zorunluluk yoktur.

GS İşaretine ilişkin standartlar, Alman Standartlar Enstitüsü DIN (Deutscher Industrie

Normenausschuss) tarafından derlenmektedir. VDE İşaretine ilişkin standartlar ise, VDE Verlag

GmbH firmasından veya VDE Birliği’nden temin edilebilmektedir.

Almanya’da uygulamada bulunan ve federal hükümet, yerel hükümetler veya hükümet dışı

kuruluşlarca düzenlenen, standartlar, teknik düzenlemeler ve belgelendirme sistemi ile ilgili

olarak, Alman Standartlar Enstitüsü (DIN) ve Federal Hükümet işbirliği ile kurulan Alman

Teknik Kurallar Bilgi Merkezi’ne başvurulması mümkündür.

3.9.5. Reklâm ve Tanıtım

Görsel, işitsel ve yazılı basına reklam vermek, sponsorluk yapmak, fuarlara katılmak, direkt

posta, elektronik basın kullanılabilecek başlıca tanıtım ensturmanlarıdır. Almanya’da görsel ve

yazılı basın sektörüde oldukça gelişmiştir. Başlıca Alman Medya Kuruluşlarının adres bilgilerini

de içeren listesi Ek-E’te yer almaktadır.

3.9.6. Serbest Bölgeler

Avrupa Birliği 02/12/1999 tarih ve C 345/03 sayılı Resmi Gazetesi’nde, Birlik üyesi ülkelerde

faaliyette bulunan Serbest Bölgelerin listesi yayımlanmıştır. Buna göre, Almanya’da 8 adet

“serbest liman” faaliyet göstermektedir. Bunlar: Bremen Serbest Limanı, Bremerhaven Serbest

Limanı, Cuxhaven Serbest Limanı, Deggendorf Serbest Limanı, Duisburg Serbest Limanı,

Emden Serbest Limanı, Hamburg Serbest Limanı, Kiel Serbest Limanı’dır.


34

3.9.7. Yatırım İmkânları ve Teşvikler

Almanya'da yatırım yapmayı düşünen yabancı yatırımcıların muhatap oldukları ilk makam

Federal Hükümetin Yabancı Yatırımlar Bürosudur. Burada uzman danışmanlar Almanya

hakkında ekonomi ve yatırımlara ilişkin bütün soruları yanıtlamaya hazırdır ve ihtiyaç

duyulduğunda eyaletlerde ekonomiyi destekleyen kurum ve kuruluşlarla, olası Alman partnerlerle

temas kurulmasına yardımcı olmaktadırlar. Invest-in-Germany adlı Web-Sitesi

http://www.invest-in-germany.de bir yatırım ülkesi olarak Almanya'nın sunduğu avantajlar

hakkında bilgi sunmaktadır.

Almanya Federal Cumhuriyetinde işletmelere verilen teşvikler eyaletten eyalete farklılık

göstermektedir. Örneğin; Hamburg eyaletinde küçük ve orta ölçekli işletmeler eyalette bir şube

açmaya hazır olduğunda, HWF (Hamburg İş Geliştirme Kurumu) şehir merkezinde firma

yetkilisinin seçeceği bir yerde tutulacak büronun kirasını 6 ay boyunca ödemeyi üstlenmektedir.


35

Ayrıca Industrial Investment Council (IIC) yeni Federal Eyaletlerin sunduğu cazip yatırım

imkanları ve kamu teşvikleri hakkında ayrıntılı bilgi vermektedir. (http://www.iic.de)

Dış Ticaret Teşviki Alman Dış Politikasının önemli bir parçasıdır ve ticaret alanında farklı

hizmetler sunmakta olan üçlü sütun (Konsolosluk, Alman - Türk Ticaret ve Sanayi Odası ve

Alman Dış Ticaret Bilgileri Dairesi (BfAI)) tarafından gerçekleştirilmektedir.

3.9.8. Bankacılık Sistemi

Almanya’da bankacılık sektörü özel ticari bankalar, yardımcı bankalar ve tasarruf bankaları

olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır. Bölgesel olarak organize edilen tasarruf bankaları, Eyalet

Bankaları tarafından denetlenmekte ve koordinasyonları sağlanmaktadır. Ülkenin en etkili üç

ticari bankası, Deutsche Bank, Dresdner Bank ve Commerzbank’tır. 1999’da gerçekleştirilen

Avrupa Para Birliği ve tedavüle çıkan tek para (EURO) bankacılık alanında önemli değişikliklere

yol açmıştır. Firmalara ucuz finansman imkanı ve yatırımcılara cazip olanaklar sunacak büyük bir

Avrupa finans piyasası yaratmaya başlayan EURO, bu piyasanın avantajlarından yararlanabilecek

kadar büyük bankalara yeni olanaklar sunmakla beraber EURO’nun tedavüle girmesi, bankacılık

sektörünün karşılaştığı en büyük zorluk olarak değerlendirilmektedir.


36

Almanya’da finans konularında faaliyet gösteren kuruluşlar çok çeşitlidir. Kamu-hukukuna

tabi tasarruf sandıklarının yanı sıra kooperatif halk bankaları ve Raiffeisen bankaları, özel finans

kuruluşları, yapı tasarruf sandıkları, ipotek bankaları, ciro merkezleri, esham ve tahvilat bankaları

ve sermaye yatırım şirketleri etkinlik göstermektedir. Bankacılık alanında genellikle yıllardan

beri yoğun bir birleşme hareketi vardır. Ellili yıllarda 14.000 kadar bağımsız kredi kuruluşu

varken, bu sayı doksanlı yıllarında 4.453’e inmiştir. Bu gelişme henüz sona ermiş değildir.

Nitekim her yıl yaklaşık 100 kooperatif bankası, daha büyük kuruluşlar içinde birleşmektedir. Bu

arada kapanan özel bankaların sayısı da giderek artmaktadır. 1957 yılında 245 özel banka mevcut

iken, bugün sadece 80 özel banka kalmıştır. Almanya’da 342 kredi bankası (Deutsche Bank,

Dresdner Bank ve Commerzbank gibi), 12 ciro merkezi, 734 tasarruf sandığı, 4 kooperatif

merkez bankası, 3147 kredi kooperatif, 35 ipotek bankası ve kamu temel kredi kuruluşu, ayrıca

özel görevleri olan 16 kredi enstitüsü, 34 yapı tasarruf sandığı ve yabancı ülkelere ait 567 kredi

kuruluşu vardır.

3.9.9. Avrupa Bilgi Merkezleri

Avrupa Komisyonu İşletmeler Genel Müdürlüğü girişimiyle 1987 yılından bu yana faaliyet

gösteren etkin bir bilgi ağı olan Avrupa Bilgi Merkezi (ABM) ağı, Avrupa Birliği, Avrupa

ekonomik bölgesi, Akdeniz çevresi, AB’nin uzağındaki ve AB’ye aday toplam 42 ülkede, 277

şehirde ve 321 noktada kuruludur. Bu ağ Almanya’da da 30 noktada faaliyetlerini sürdürmektedir

ve mevzuat, ticari işbirliği, ihaleler vb. Konularda hizmetler sağlamaktadır.

3.10. İŞ ADAMLARININ PAZARDA DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR

3.10.1. Para birimi

Almanya, Avrupa Birliği ortak para birimi olan Avro’yu (Euro) kullanmaktadır.

3.10.2. Yerel saat

Almanya’da yerel saat Türkiye’den 1 saat geridedir. Greewich ile zaman farkı +1’dir.

3.10.3. Çalışma saatleri

Almanya’da resmi kuruluşlarda mesai saatleri, genelde, hafta içi her gün sabah 8.00’den

akşam 16.00’ya kadardır. Endüstriyel işletmelerin büyük bölümünde ilki 6.00-14.00 saatleri arası

ve ikinci ise 14.00-22.00 saatleri arası olmak üzere çift vardiyeli sistem uygulanmaktadır. Bazı

büyük işletmelerde üç vardiyali sistem de uygulanmaktadır (22.00-6.00)


37

3.10.4 İş çevrelerinde konuşulan diller

Ülkenin resmi dili Almanca’dir. Ancak, iş çevrelerinde İngilizce ve Fransızca yaygın

kullanım alanı bulmaktadır.

3.10.5. İş adetleri

Almanya’da el sıkışmak iş çevrelerinde en yaygın selamlaşma yöntemidir. İş görüşmelerine,

genelde, erkekler takım elbise ve kravat, bayanlar ise resmi tarzda kıyafetleri tercih etmektedir. İş

hayatında aksi istenmediği sürece kişilere “Siz” olarak hitap edilir. Genel bir kural olarak, iki

kişiden daha yaşlı olanı karşısındaki daha genç kişiye, birbirlerine “Sen” diye hitap etmelerini

önerir. İş arkadaşları da genelde “Siz” hitabını kullanırlar. Almanlar dakikliğe önem verirler bu

nedenle toplantı ve görüşmelere geç kalmamaya özen gösterilmelidir.

3.10.6. Vize uygulaması

Almanya diplomatik pasaport (kırmızı), üst düzey memurlar için düzenlenen pasaport (yeşil)

ve hizmet pasaportu (gri) hamili vatandaşlarımıza vize uygulamamaktadır. Turist pasaportları

(lacivert) için ise vize gerekmektedir. Vize işlemleri yürüten Almanya’nın Türkiye’deki

temsilciliklerinin adresleri aşağıdadır. İş gezilerinde davet mektubu talep edilmektedir.

3.10.7. Ülke çapındaki resmi ve dini bayramlar

Aşağıda adı geçen bayram günlerinde çalışılmaz. Bazı dükkânlar, kahveler, sinemalar

lokantalar genelde açıktır.

01 Ocak Yeni yıl tatili 25 Mart Dinsel tatil (Karfreitag) 28 Mart Dinsel tatil (Ostermontag) 01 Mayıs İşçi bayramı 05 Mayıs Dinsel tatil (İsa’nın göğe

yükselişi) 16 Mayıs Dinsel tatil (Pantkot yortusu) 03 Ekim İki Almanya’nın birleşme günü 25-26 Aralık Dinsel tatil (Noel)


38

3.11. YARARLI ADRESLER

3.11.1. Türkiye’deki Alman Büyükelçiliği ve Konsoloslukları

Almanya Federal Cumhuriyeti

Büyükelçiliği

Atatürk Bulvarı 114

06690 Kavaklıdere / Ankara

Tel: (0312) 455 51 00 (Santral)

Faks: (0312) 467 90 70


Başkonsolosluğu

İnönü cad. 16 - 18,

TR-34437 Gümüşsuyu – İstanbul

Tel: 0 212 251 54 04/05

Faks: 0 212 249 99 20


Başkonsolosluğu

Atatürk Cad. No: 260 P.K. 156

İzmir

Tel: (0232) 421 69 95-96

Faks: (0232) 463 79 90


Başkonsolosluğu

Paşakavakları Cad. 1147 Sok. 14

Antalya

Tel: (0242) 322 94 66

Faks: (0242) 32 14 69 14 [5]

3.11.2. Büyükelçilik ve Ticari Müşavirlikler

T.C. Berlin Büyükelçiliği

Türkische Botschaft

Runge Str. 9,

10179 Berlin / Deutschland

Tel: 0049-30/ 275 850

Faks: 0049-30/ 275 90 915

E-posta: [email protected]

T.C. Berlin Büyükelçiliği Ticaret

Müşavirliği

Rungestr. 9,

10179 Berlin/Deutschland

Tel. : 0049-30/ 27 89 80 55

Faks: 0049-30/ 27 89 80 40


T.C. Hamburg Konsolosluğu Ticaret

Müşavirliği

Mittelweg 13, Etage 3

20148 Hamburg

Tel: (49) 40/410 56 89

Faks: (49) 40/44 01 47


T.C. Münih Konsolosluğu Ticaret

Müşavirliği

Mitterer Str. 1/1

80336 München

Tel: (49) 89/53 13 48

Faks: (49) 89/53 13 49



1

KÖLN

SÜREKLİ GELİŞEN BİR EKONOMİ MERKEZİ

Köln Almanya’nın en eski kenti olma özelliğini taşımaktadır. Yaklaşık 2000 yıl önce bir

Roma kolonisi olarak kurulmuştur. Adı da buradan gelmektedir. Köln, ülkenin batısında,

Almanya’nın en kalabalık eyaleti olan Kuzey Nordreihn-Westfallen’da yer almaktadır. Burası

Almanya sanayisinin kalbi, teknoloji merkezi, medya ve kültür merkezi olan bir eyalettir.

Eskiden kömür ve çelik sanayiinin merkezi olan bu eyalet son yıllarda geçirdiği değişimle yerli

ve yabancı yatırımcıların gözbebeği haline dönüşmüş durumdadır.

Köln 1 Milyona yakın nufüsyla Berlin, Hamburg ve München’den sonra Almanya’nın 4.

büyük şehridir. Nordreihn-Westfallen Eyaletinin en önemli ekonomi ve sanayi merkezi olmakla

birlikte, Avrupa’nın en önemli kimya sanayilerinden biri ve uluslararası sanayi bölgeleri

içerisinde 3. büyük sanayi bölgesi olarak anılmaktadır. Sadece Köln’de bulunan 300 civarındaki

sanayi tesisleri toplam yaklaşık 57.000 çalışanı ile 2004 yılında 26 milyar Euro gibi bir ciro elde

etmiştir. Köln’de üretilen ürünlerin %40’ı ihraç edilmektedir. İhraç kalemlerine bakıldığında,

uçak yapımından elde edilen toplam cironun %70’inden fazlası ihraç edilmektedir. Ford’la

birlikte, üretim ve araştırma tesisleri ile bütün Avrupa için yedek parça ve yeni destek parkıyla

Citroen, DAF, Mazda, Nisan, Renault, Toyota, Toyota Motorsport ve Volvo gibi markaların

Avrupa’daki merkezidir. Otomotive Sanayinin yanı sıra Kimya, Elektronik, makine üretimi,

enerji ve medya gibi dallarda da uzun yıllardır Köln adından söz ettirmektedir.


2

Eski Batı Almanya’nın başkenti olan Bonn kenti de Köln’e çok yakındır. İki kent ayni

havalimanını kullanmaktadır. KölnBonn Havaalanı ülkenin önemli kavşaklarından biridir.

Mesela Hollanda’ya gitmek için, Köln/Bonn havaalanından Almanya’ya giriş yaparak, Köln’e

gelip buradan karayoluyla Hollandaya geçmek de mümkündür. Çünkü Köln Hollanda sınırına

yakın ve havayoluyla ulaşımı kolay olan bir kent.

� Hizmet Sektörü

3 milyona yakın nüfusu ile büyük bir eyalet olan Domstadt hizmet sektöründe çalışan 350.000

kişi ile eyalete katkı sağlamaktadır. Bu da toplam çalışanlar içerisinde %80’lik oranı

oluşturmaktadır. Köln’ün hizmet sektörü olarak profili merkezlerin hizmetlerinin bakımını da

kapsamaktadır. Bu yüzden de 16 ülkenin Domstadt’ta büyükelçilikleri, konsoloslukları yada

ticari ateşelikleri bulunmaktadır. Ayrıca Köln’de yüzlerce birlik ve federasyon da bulunmaktadır.

� Sigorta Merkezi

Ülkenin en büyük özel sigortalarından biri olan PKV’nin merkezinin Köln’de bulunması bir

tesadüf değildir. Çünkü Köln Alman sigorta merkezlerinin en büyüğüdür. Sigorta merkezi

olmasının yanı sıra Köln hizmet sektöründe medya (iletişim araçları) ekonomisinde de önemli bir

yere sahiptir. Köln Almanya’nın TV başkentidir. Haberleşmeden konu açılınca konu hiç

sapmadan Köln’e gelmektedir. Çünkü bu sektörde de merkez Köln’dür. Bu sektörde çalışan

sayısı 8000’in üzerindedir. Ev sahipliği yaptığı önemli TV ve radyo şirketlerinin isimleri Vox,

Super RTL, Onyx, Viva ve Viva Plus olarak uzayıp gitmektedir.

� Telekomünikasyon

Şehrin iletişim araçlarında ki önemini artıran bir diğer etken ise telekomünikasyondur.

Telekomünikasyon alanında da şehir önemli gelişmeleri içinde barındırmakta ve bu yönüyle

uluslararası şirketlerin tek adresi olmaktadır. 8000’in üzerinde girişimcisiyle sektör sürekli

gelişmekte ve yenilenmektedir. Şehirde bulunan önemli telekomünikasyon şirketleri; Arcor, Colt,

O2, Vodaphone gibi şirketlerle liste uzamaktadır.

� Ulaşım

Aynı zamanda Köln demir ve havayolu ulaşım ağının da kesişme noktasıdır. Tren ana garı

kent merkezinde yer alır. Ren nehrinin her iki yakası sekiz köprüyle bağlanmıştır, bunlardan ikisi

demiryolu köprüsüdür. Köln/Bonn Havalimanı merkezden yaklaşık 20 km uzaklıkta, kentin

güneydoğusundadır. Kentiçi kamu ulaşımı, otobüs, tramvay, metro (U-Bahn) ve banliyö (S-

Bahn) trenleriyle sağlanır. Ayrıca uluslararası hızlı tren ağlarıyla Londra, Paris, Amsterdam ve

Brüksel gibi önemli noktalar Köln hattına bağlanmıştır. Fransız ‘Süpertren’ Thalys ile Paris’e


3

yolculuk 4 saat gibi bir sürede gerçekleşmektedir ancak yapılan modernize çalışmalarının

ardından 3 saatin altına ineceği beklenmektedir. Köln-Berlin ve Köln-Hamburg noktaları arasında

günlük tren seferleri mevcuttur. Modernize çalışmaları ve eklenen demiryolu bağlantıları ile

Köln yeni yatırımlar için daha cazip bir kent ve garı da bulunduğu eyaletin yük taşımacılığı için

önemli bir durağı haline gelecektir.

� Fuar Kenti

Köln aynı zamanda bir fuarlar kentidir. Köln Messe adını taşıyan Ren nehri kıyısındaki fuar

alanında her yıl dünya capında 50 fuar, 2000 kongre düzenlenmektedir. Gıda, sağlık, medya,

yapı, tekstil, mobilya, teknoloji, çevre, sanat ve kültür gibi geniş bir alana yayılmış ihtisas

fuarlarında bulunan 175 ülkenin 42 bin standını yaklaşık 2 milyon kişi ziyaret etmektedir. Burada

yılda 1 milyar Avro’dan fazla iş bağlantısı gerçekleştirilmektedir. Bu fuarlara akredite olan

gazetecilerin sayısı ise 26 bini bulmaktadır.


4

FUAR KENTİ HANNOVER

Hannover, Almanya

Eyalet: Aşağı Saksonya

Nüfus: 515.668

Posta kodları: 30001-30669

Telefon kodu: 0511

Plakası: H

Belediye başkanı: Dr.Herbert Schmalstieg, SPD

Hannover, Almanya'nın Aşağı-Saksonya (Niedersachsen) eyaletinin başkentidir. Nüfusu

515.000'in üstündedir. Oldukça geniş yeşil alanlara ve parklara sahip olan kent, aynı zamanda

Almanya'nın en büyük fuar kentidir.

Savaş sonrasının harabeleri arasında açılan ilk ihracat fuarı, daha sonrasında çabucak

gelişerek, dünyanın en büyük yatırım malları fuarı olan Hannover Fuarı’na dönüşmüştür. Alman

Fuar A.Ş. organizatörü “Başka firmalar ürünlerini, biz size Hannover pazar alanını satmaktayız”

demektedir. Hannover Fuarı dünya çapındaki uluslararası fuar piyasasında en başta yer

almaktadır. Dünya çapındaki en büyük on fuardan beşi Hannover Fuarı’nda yapılmaktadır.

Bunların başını, komünikasyon, enformasyon ve telekomünikasyon alanlarında dünyanın en

büyük fuarı olan CEBIT çekmektedir. 50 fuar yılını aşkın bir süre içersinde Hannover kendisini

geliştirerek, verimli bir kongre ve fuar şehrine dönüşmüştür. Bütün dünyadan gelen katılımcı

ülkeler ve ziyaretçiler tarafından heyecanla karşılanan EXPO 2000 Dünya Tanıtım Fuarı’nın

kurulmasıyla Eyalet Metropolü Hannover çıtasını yükseltmiştir.

Bu dünya olayına hazır hale gelebilmek için, şehir ve fuar alanı örnek alınacak trafik

bağlantılarıyla birlikte yeni bir altyapıya kavuşturulmuştur. Yeni oteller yapılmış, eskileri

modernize edilerek, güzelleştirilmişlerdir. Dünya çapındaki kongreleri dünya standartlarında

yapabilmek için, Hannover Kongre Merkezi (HCC) modernize edilmiştir. Bir ışık seliyle

donatılmış, her yönüyle fonksiyonel ve tarihi eser olarak koruma altında olan bu bina modernize

edildiğinden beri çekici bir görünüm arz etmektedir. Etkinliklere ister 30 kişi, ister 3000 kişi

katılsın, her toplantı daima uygun koşullarda yapılır.


5

Konu ekonomi olunca, Hannover bu alanda çok yönlü bir kimliğe sahiptir. Çünkü Aşağı

Saksonya metropolü Hannover, endüstri bölgesi, hizmet branşı merkezi, ticaret alanı ve tabi ki

fuar şehridir. Honnove aynı zamanda bir araba şehridir. 15 000 çalışanıyla şehrin en büyük

işvereni konumundaki Volkswagen Nutzfahrzeuge Firması burada bulunmaktadır. Bu dünya

markası etrafında birçok yan sanayi kuruluşu yerleşmiştir. Bunların başında geleneksel

markalardan Continental, Varta ve Wabco Westinghouse gelir.

Bunun haricinde dünyanın en büyük turistik ortaklığı TUI’nin merkezi Hannover’dedir.

Finans sektöründe hizmet veren AWD yine burada milyonlarca ciro yapmaktadır. Büyük sigorta

şirketleri burada güvenli bir gelecek için hizmet vermektedirler. Ve bütün bunların dışında

Hannover’in enerji ekonomisi, klima koruma, tıp tekniği, bioteknik, geniş hatlı komünikasyon ve

multimedya alanlarında sunmakta olduğu hizmetler vardır. Expo 2000 Dünya Tanıtım Fuarı

sayesinde Hannover, Expo-Plaza çevresinde dünyanın en iyi iletişim ağlarından birisine sahip

olmuş olup, günden güne artan oranda geleceğe yönelik ticari fikirleriyle, ekonomi yerleşim yeri

Hannover’in profiline etkili katkılarda bulunan StartUps (yeni kurulan firmalar) tarafından

kullanılmaktadır.

Böylelikle Hannover, 21. yüzyılın başlarında herbir ihtiyaca iddialı bir şekilde cevap verecek

altyapısı ve bütün yıl boyunca misafirlerini ağırlamaya hazır insanlarıyla, büyük fuarlara,

kongrelere, toplantılara ve seminerlere en iyi şekilde hazır hale gelmiştir.


6

KAYNAKÇA

1. http://db.eiu.com

2. T.C. Berlin Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği, Almanya Yıllık Raporu, 2005, Berlin

3. http://www.istanbul.diplo.de/

4. KOSGEB Pazar Araştırma ve İhracatı Geliştirme Merkezi, Almanya Ülke Raporu,

Ankara

5. http://www.census.gov./ipc/www/idbnew.html

6. http://www.viewswire.com/

7. www.musavirlikler.gov.tr

8. GÜLSOY, Ebru, Almanya Ülke Profili, T.C Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı

İhracatı Geliştirme ve Etüd Merkezi, 2005, Ankara

9. www.destatis.de

10. http://www.ankara.diplo.de/

11. www.deik.org.tr

12. www.invest-ingermany.de

13. www.abm-istanbul.org

14. http://www.handbuch-deutschland.de/book_tu.html

15. http://www.eurofound.eu.int/ewco/2004/12/DE0412NU01.htm

16. www.fuartakip.com

17. www.tatsachen- ueber- Deutschland

18. http://tr.wikipedia.org/wiki/Hannover

19. http://www.hannover.de/lang/tr/index.html

20. http://www.koeln.de/

21. http://www.stadt-koeln.de/

22. http://www.koelnmesse.de/

23. http://www.ihk-koeln.de/index.jsp

7

Documents

ALMANYA ÜLKE RAPORU › menuis › Almanya-Ulke-Raporu-KTO...ALMANYA ÜLKE RAPORU 6 1.3. KISA TAR İHÇE VE ALMANYA’NIN DI Ş POL İTİKASI 20. Yüzyıl, siyaset sahnesinde daha