Upload
soo
View
35
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Analiza autokorelacji w profilu pyłkowym z Jeziora Świętokrzyskiego w Gnieźnie (rdzeń Sw 3/91). Mirosław Makohonienko, Alfred Stach Instytut Badań Czwartorzędu i Geoekologii UAM. PROBLEM. Określenie ilościowe tempa i charakteru przemian roślinności - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Analiza autokorelacjiw profilu pyłkowym
z Jeziora Świętokrzyskiegow Gnieźnie (rdzeń Sw 3/91)
Mirosław Makohonienko,
Alfred StachInstytut Badań Czwartorzędu
i Geoekologii UAM
PROBLEM
Określenie ilościowe tempa i charakteru przemian roślinnościw środkowej części Pojezierza Gnieźnieńskiego w holocenie,przy pomocy geostatystycznej analizy strukturalnej danych palinologicznych.
Lokalizacja punktu poboru analizowanego rdzeniaSw 3/91
(Makohonienko 2000)
J.Lednica dawne J.Święte
J.LinieJ.Kamionek
J.Głęboczek
J.Skrzetuszewskie
Kłecko
J.Góra
Giecz
J.Baba
J.Biskupińskie
J.Łekneńskie
ważniejsze rdzenie palinologiczne
Waliszewo
jeziora
współczesne lasy
GNIEZNO
J.Świętokrzyskie
0 5 10 km 0
Fagus sylvatica
100 km
De
pth
[m
]
A P N A PPin
us
Lit
ho
log
y
I
II
III
IV
V
VII
IX
X
XI
XII
XIII
XIV
XVXVI
Al
nu
s
Sa
lix
Fr
ax
in
us
e
xc
el
si
or
Ti
li
a
Co
ry
lu
s
av
el
la
na
Sa
mb
uc
us
n
ig
ra
t
yp
e
Ju
ni
pe
ru
s
co
mm
un
is
Ca
ll
un
a
vu
lg
ar
is
Ulm
us
Qu
erc
us
Be
tu
la
Ca
rp
inu
s b
etu
lus
1800 BP
2460 BP
3400 BP
4100 BP
2800 BP
4530 BP
5250 BP
7560 BP
8390 BP
9670 BP
s e l e c t e d t r e e s , s h r u b s a n d
dwarf-shrubs
Przeworsk Culture
settlement break
settlement phases of Lusatian Cycle
settlement phase of Late Neolithic
F XIII
F XIV
cultivation
s e t t l e m e n t p h a s e s
settlement phase of Pomeranian Culture
Middle Neolithic settlement phase of Funnel Beaker Culture
Migration Period
settlement phase of
Uproszczony diagram pyłkowy rdzenia Sw 3/91
(Makohonienko 2000)
650
700
750
800
850
900
950
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
[cm
]
20 40 60 80 100
Tree
s an
d s
rubs
Her
bac
eou
s p
lan
ts
Pin
us
Bet
ula
20
Que
rcus
20 40
Ca
rpin
us
20
sum
of
HU
MA
N I
MP
AC
T
IND
ICA
TOR
S20
CE
RE
AL
IA
LIM
NO
PH
YT
ES
20
TE
LM
AT
OP
HY
TE
S
20 40
Pe
dia
stru
m
archaeological correlation
settlement break Migration Period
settlement phase of Przeworsk Culture
settlement phase of Lusatian Culture
470±60
980±701730±701800±70
2070±100
2850±70
3560±1103860±80
4530±100
5250±110
7560±140
8560±140
9670±13010500±140
De
pth
unc
allib
rate
dra
dio
carb
on d
ate
s
Deciduousforests
with oak, elm, lime and ash
C
arpi
nus
fore
sts
cultural landscape
Carpinus expansion 4000 BP
Pine and birch forests
cultural landscape
cultural landscape
Bro
nze
Age
Iron
Age
Neo
lithi
cM
ezol
ithic
Medieval Period (Slavic population)
Modern times
Skrzetuszewskie Lake K.Tobolski, 1990
Daty radiowęglowe z rdzeni S/84 i S/87 z Jeziora Skrzetuszewskiego (Tobolski 1990, 1991) na podstawie regionalnej korelacji palinologicznej.
Przeliczenie głębokości na czas (wiek kalibrowany)
4 8 12 16 20 24 28Głębokość - D epth [m ]
0
4000
8000
12000
Cza
s -
Tim
e [la
ta -
ye
ars
BP
]
Objaśnienia:kalibrow anedaty 14C z b łędemdopasow aniew ielom ianem 4 st
dopasow aniefunkcją skle janą
Pr o f il Sw 3/91
De
pth
[m
]
A P N A PPin
us
Lit
ho
log
y
I
IIIII
IV
V
VII
IX
X
XI
XII
XIII
XIV
XVXVI
Al
nu
s
Sa
lix
Fr
ax
in
us
e
xc
el
si
or
Ti
li
a
Co
ry
lu
s
av
el
la
na
Sa
mb
uc
us
n
ig
ra
t
yp
e
Ju
ni
pe
ru
s
co
mm
un
is
Ca
ll
un
a
vu
lg
ar
is
Ulm
us
Qu
erc
us
Be
tu
la
Ca
rp
inu
s b
etu
lus
1800 BP
2460 BP
3400 BP
4100 BP
2800 BP
4530 BP
5250 BP
7560 BP
8390 BP
9670 BP
s e l e c t e d t r e e s , s h r u b s a n d
dwarf-shrubs
Przeworsk Culture
settlement break
settlement phases of Lusatian Cycle
settlement phase of Late Neolithic
F XIII
F XIV
cultivation
s e t t l e m e n t p h a s e s
settlement phase of Pomeranian Culture
Middle Neolithic settlement phase of Funnel Beaker Culture
Migration Period
settlement phase of
Podział rdzenia Sw 3/91do analiz numerycznych danych
palinologicznych
5 10 15 20 25Głębokość - D epth [m ]
0
4000
8000
12000
Cza
s -
Tim
e [la
ta -
yea
rs B
P]
1 1 , 2 m
144 0 la t B P
24 , 0 m
992 0 la t B P
Wyniki analizyskładowych głównych:
korelacje zmiennych ze składowymi
SkładoweTakson 1 2 3 4 5Alnus 0.860 0.055 -0.223 -0.297 -0.025Salix -0.737 -0.161 -0.303 0.335 0.052Quercus 0.542 0.369 -0.443 -0.409 0.019Carpinus -0.043 0.711 -0.487 0.101 -0.205Fagus -0.205 0.709 -0.475 -0.102 -0.032Fraxinus 0.715 -0.321 -0.139 -0.348 0.131Tilia 0.750 -0.426 0.005 -0.269 0.082Ulmus 0.660 -0.378 0.183 -0.009 0.023Pinus -0.449 0.172 0.716 0.160 -0.144Betula 0.319 0.374 0.190 0.679 0.089Corylus 0.714 -0.334 0.263 -0.061 0.121Populus -0.284 -0.406 -0.628 0.147 0.107Calluna -0.314 0.216 0.234 -0.479 0.342Humulus t. -0.493 0.344 0.178 -0.187 0.569Poaceae -0.936 -0.137 -0.042 -0.030 0.070Apiaceae -0.726 -0.344 -0.229 0.069 -0.145Cichoriodae -0.783 -0.359 -0.070 -0.019 -0.180Galium t. -0.511 0.088 0.179 -0.260 -0.372Rumex a/a -0.913 -0.164 -0.005 -0.169 0.035Plantago lanceolata -0.839 -0.258 -0.234 0.052 0.094Aster t. -0.522 -0.344 -0.055 -0.015 -0.055Filipendula 0.043 0.067 0.193 0.484 0.367Artemisia -0.724 0.155 0.048 -0.091 0.248Urtica -0.609 -0.121 -0.387 -0.059 0.281Cyperaceae -0.713 0.141 0.396 -0.281 -0.139Polypodiaceae -0.740 0.130 0.276 -0.400 -0.068
Cały rdzeńSkładowe
Takson 1 2 3 4 5Alnus 0.331 0.772 0.206 0.084 0.055Salix -0.622 -0.277 -0.157 0.098 -0.145Quercus -0.209 0.821 -0.019 -0.036 -0.076Carpinus -0.597 0.248 0.319 -0.475 -0.082Fagus -0.720 0.409 0.237 -0.233 -0.024Fraxinus 0.545 0.503 -0.255 0.342 -0.088Tilia 0.705 0.305 -0.084 0.441 -0.004Ulmus 0.700 -0.126 0.253 0.219 0.249Pinus -0.191 -0.797 -0.121 0.171 -0.086Betula -0.384 -0.750 0.146 0.043 0.010Corylus 0.681 -0.147 -0.357 -0.099 0.069Populus -0.200 0.426 -0.625 0.020 -0.224Calluna 0.042 0.172 0.067 0.228 -0.023Humulus t. -0.459 -0.309 -0.455 0.045 0.135Poaceae -0.797 -0.094 -0.031 0.240 0.109Apiaceae -0.197 0.251 -0.112 0.300 -0.212Cichoriodae -0.293 -0.002 0.330 0.388 -0.165Galium t. -0.253 0.204 -0.117 0.034 0.436Rumex a/a -0.747 0.269 -0.016 0.071 0.293Plantago lanceolata -0.690 0.308 -0.027 0.201 0.215Aster t. 0.201 -0.022 0.280 0.270 0.619Filipendula -0.065 -0.392 -0.476 0.152 0.025Artemisia -0.717 0.082 -0.024 0.198 0.344Urtica -0.465 0.430 -0.511 0.013 0.017Cyperaceae -0.416 -0.287 0.213 0.396 -0.259Polypodiaceae -0.328 0.185 0.340 0.343 -0.433
Dolna część rdzenia
Wyniki analizyskładowych głównych:
projekcja zmiennychna płaszczyznę 1 i 2 składowej
-0.8
-0.4
0
0.4
0.8
Sk
ład
ow
a 2
: 1
0,6
8%
-0.8 -0.4 0 0.4 0.8
Składowa 1: 40,02%
Alnus
Salix
Q uercus
Carpinus
Fagus
Fraxinus
TiliaU lm us
P inusBetula
Corylus
Populus
Calluna
Hum ulus t.
Poaceae
Apiaceae
C ichoriodae
G alium t.
Rum ex a/aP lantagolanceolata Aster t.
F ilipendula
Artem isia
Urtica
CyperaceaePolypodiaceae
Cały rdzeń
-0.8
-0.4
0
0.4
0.8
Sk
ład
ow
a 2
: 1
6,1
8%
-0.8 -0.4 0 0.4 0.8
Składowa 1: 25,05%
Alnus
Salix
Q uercus
Carpinus
FagusFraxinus
Tilia
U lm us
P inusBetula
Corylus
Populus
Calluna
Hum ulus t.
Poaceae
Apiaceae
C ichoriodae
G alium t.Rum ex a/a
P lantago lanceolata
Aster t.
F ilipendula
Artem isia
Urtica
Cyperaceae
Polypodiaceae
Dolna część rdzenia
Wyniki analizyskładowych głównych:
wartości pierwszych 5 składowych dla przypadków
-3
-2
-1
0
1
2
-6
-4
-2
0
2
4
-4
-2
0
2
4
0 4000 8000 0 4000 8000
Czas [lata BP]
-4
-2
0
2
4
6
0 4000 8000
Składowa 1 Składowa 2
Składowa 3 Składowa 4 Składowa 5
-3
-2
-1
0
1
2
-6
-4
-2
0
2
4
-4
-2
0
2
4
0 4000 8000 0 4000 8000
Czas [lata BP]
-4
-2
0
2
4
6
0 4000 8000
Składowa 1 Składowa 2
Składowa 3 Składowa 4 Składowa 5
Podstawy teoretyczneGeostatystyka – Teoria Zmiennych Regionalnych: miary autokorelacji I
0 4 8 12 16 20Czas (h )
0.4
0.6
0.8
1
1.2
1.4
1.6
Sem
iwar
ian
cja
(
W ariancjanugge towa (Co)
Z asięg (Ao)W ariancjastruktu ra lna (C )
Sill (Co+C)
Sem iwariancjeem p iryczne
m ode lsem iwariancj i
Aoh
Ao
h
Ao
hCCo
AohCCo
h0,5.05.1
,
)(3
Semiwariancje empirycznei model semiwariancji
)(
1
2)()()(2
1)(ˆ
h
huuh
hN
zzN
gdzie:N(h) - liczba par danych dla danego odstępu czasu h między nimi,
z(u) - dla = 1, 2, ..., n oznaczają
zbiór n pomiarów danego parametru,
u - jest zbiorem terminów
wykonywanych pomiarów.
Połowa średniej podniesionej do kwadratu różnicy między danymi odległymi o okres h.
Podstawy teoretyczneGeostatystyka – Teoria Zmiennych Regionalnych: miary autokorelacji II
hh
h
huuh
h
mmzzN
CN )(
1)(1
)(
)()(
1 )(
1
h
h uh
N
zN
m
)(
1)(1 h
h huh
N
zN
m
Autokowariancja (kowariancja) empiryczna
)(
1
)()()(2
1)(
h
huuh
hN
zzN
M
Madogram
Połowa bezwzględnej wartości średniej różnicy między danymi odległymi o okres h.
gdzie:
Średnia różnica między iloczynem danych odległych o okres h, a iloczynem średnich arytmetycznymi podzbiorów danych odległych o okres h.
Analiza autokorelacji:poszczególne taksony I
0 200 400 600 800 1000 1200
0
8
16
24
32
40
48
-8
-16
|h| - lata
C(0
)-C
(|h
|) 350 - 400 lat
ok. 800 lat
A ln u s - ca ły rd zeńcza s in terp o lo w a n y /ekstra p o lo w a n y
w ie lo m ia n em 4 s to p n ia
0 300 600 900 1200 1500 1800 2100 2400
0
7
14
21
28
35
42
49
-7
-14
|h| - lata
C(0
)-C
(|h
|)
300 - 350 lat1600 - 1700 lat
A ln u s - ca ły rd zeńczas in terpo low any/ekstrapo low any
funkc jam i sk le janym i (sp line)
0 200 400 600 800 1000 1200 14000
4
8
12
16
20
24
28
32
36
40
|h| - lata
(|h
|)
ok. 1450 latB etu la - ca ły rd zeńcza s in terp o lo w a n y /ekstra p o lo w a n yfu n kc ja m i sk le ja n ym i (sp lin e )
ok. 2.8%
0 200 400 600 800 1000 1200 14000
5
10
15
20
25
30
35
40
|h| - lata
C(0
)-C
(|h
|)
B etu la - ca ły rd zeńcza s in terp o low a n y/ekstra p o lo w a n y
w ie lo m ian em 4 sto p n iaok. 2.4%
ok. 450 lat
800 - 900 lat
Analiza autokorelacji:poszczególne taksony II
0 70 140 210 280 350 420 490 5600
2
4
6
8
10
12
14
16
18
|h| - lata
(|h
|)
ok. 140 lat
C o ry lu s - ca ły rd zeńcza s in te rp o lo w a n y /ekstra p o lo w a n y
fu n kc ja m i sk le ja n ym i (sp lin e )
ok. 1,0%
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900
0
10
20
30
40
50
60
-10
-20
-30
|h| - lata
C(0
)-C
(|h
|)
P in u s - ca ły rd zeńcza s in te rp o lo w a n y /ekstra p o lo w a n y
fu n kc ja m i sk le ja n ym i (sp lin e )
ok. 120 lat
0 90 180 270 360 450 540 630 720 810 9000
3
6
9
12
15
18
21
24
|h|
(|h
|)
C o ry lu s - ca ły rd zeńczas in terpo low any/ekstrapo low any
w ie lom ianem 4 stopn ia
550 – 575 lat
ok. 60 lat
0 70 140 210 280 350 420 490 560 6300
2
4
6
8
10
12
14
16
|h| - lata
(|h
|)
P in u s - d o ln a część rd zen iacza s in terp o low a ny/ekstrapo lo w an y
w ie lom ia nem 4 s to pn ia
ok. 150 lat
ok. 1600 lat
ok. 2,0%
Analiza autokorelacji:poszczególne taksony III
0 200 400 600 800 1000 12000
0.3
0.6
0.9
1.2
1.5
1.8
2.1
|h| – lata
M(|
h|)
Q u ercu s - ca ły rd zeńcza s in terp o lo w a n y /eks tra p o lo w a n y
w ie lo m ia n em 4 s to p n ia
ok. 100 lat
ok. 950 lat
0 60 120 180 240 300 360 420 480 5400
0.08
0.16
0.24
0.32
0.4
0.48
0.56
0.64
|h| – lata
(|h
|)
P oa cea e - d o ln a część rd zen iaczas in terp o lo w an y/ekstra p o lo w a n y
fun kc ja m i sk le ja n ym i (sp lin e)
ok. 150 lat
ok. 0,35%
0 80 160 240 320 400 480 560 640 720 8000
0.08
0.16
0.24
0.32
0.4
0.48
0.56
0.64
0.72
|h| – lata
(|h
|)
P o a cea e - d o ln a część rd zen iacza s in terp o lo w a n y /ekstra p o lo w a n y
w ie lo m ia n em 4 s to p n iaok. 0,53%
450 – 500 lat
0 70 140 210 280 350 420 490 5600
1
2
3
4
5
6
7
8
9
|h| – lata
(|h
|)
Q u ercu s - ca ły rd zeńcza s in te rp o lo w a n y /ekstra p o lo w a n y
fu n kc ja m i sk le ja n ym i (sp lin e )
ok. 400 lat
ok. 1,1%
Analiza autokorelacji:składowegłówne –
cały rdzeń
0 200 400 600 800 1000 1200
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
|h| – lata
C(0
)-C
(|h
|)
S k ła d o w a 2 - ca ły rd zeńczas in terpo low any/ekstrapo low any
funkc jam i sk le janym i (sp line)
ok. 100 lat
ok. 1000 lat
0 300 600 900 1200 1500 1800 2100 2400
0
0.2
0.4
0.6
0.8
-0.2
-0.4
|h| – lata
C(0
)-C
(|h
|)
S k ład o w a 1 - ca ły rd zeńczas in terpo low a ny/ekstrapo low any
funkc jam i sk le janym i (sp line)
ok. 1600 lat
0 200 400 600 800 1000 1200
0
0.2
0.4
0.6
0.8
-0.2
-0.4
|h| – lata
C(0
)-C
(|h
|)
ok. 120 lat
S k ła d o w a 3 - ca ły rd zeńcza s in terp o lo w a n y /ekstra p o lo w a n y
fu n kc ja m i sk le ja n ym i (sp lin e )
Analiza autokorelacji:składowegłówne –
cały rdzeń
0 200 400 600 800 1000 12000
0.2
0.4
0.6
0.8
1
1.2
|h| – lata
C(0
)-C
(|h
|)
S k ła d o w a 4 - ca ły rd zeńczas in terpo low an y/ekstrapo low a ny
fu nkc jam i sk le janym i (sp line)ok. 80 lat
ok. 300 lat
0 200 400 600 800 1000 12000
0.2
0.4
0.6
0.8
1
1.2
|h| – lata
C(0
)-C
(|h
|)
S k ła d o w a 5 - ca ły rd zeńczas in terpo low any/ekstrapo low any
funkc jam i sk le janym i (sp line)ok. 70 lat
ok. 500 lat
Interpolacja danych palinologicznych metodą krigingu
0
10
20
30
40
50
0
10
20
30
40
% z
licze
ń p
yłku
0 2000 4000 6000 8000 10000Lata B P
0
5
10
15
20
25
B etu la
C ory lu s
Q u ercu s
WNIOSKI Analiza składowych głównych przeprowadzona dla całego profilu
wykazała:– potwierdza statystycznie bardzo bliską korelacje grupy taksonów
lasotwórczych – Ulmus, Tilia, Fraxinus, Corylus, dominujących w starszym i środkowym holocenie, oraz
– korelację Carpinus i Fagus w młodszym odcinku holocenu.– Z pozostałych ważniejszych taksonów lasotwórczych Pinus, Quercus,
Betula jak i Alnus zajmują pozycję pośrednią między wymienionymi dwoma grupami wskazując na stosunkowo mniejszą zmienność w kontekście całego holocenu.
– W stosunku do obu wyraźnie przeciwstawnych grup składników leśnych zdecydowaną opozycję zajmuje grupa taksonów roślin zielnych z Poaceae, Rumex a/a, Plantago lanceolata, Urtica, podrodziną Cichorioidae oraz typu Aster. To czytelnie wyróżniające się ugrupowanie ujawnia rośliny silnie powiązane z siedliskami zaburzonymi działalnością antropogeniczną.
– Uwagę zwraca jednoznaczne umiejscowienie w wyżej wymienionej grupie taksonów Salix i Populus (należących do drzew lub krzewów) jako składników sukcesji wtórnej siedlisk zaburzonych.
Oddzielna analiza składowych głównych dla wyodrębnionej starszej części profilu, o mniejszej roli człowieka w kształtowaniu szaty roślinnej, zachowuje ogólny układ prezentowany powyżej, jakkolwiek związki między taksonami ulegają ”rozluźnieniu”.
WNIOSKI Analizy przeprowadzone dla najważniejszych taksonów profilu
Sw 3/91, pozwalają szacować zmienność losową na:– Alnus na około 1,8% (±0,1%),– Betula – na 2,6%,– Corylus – 1,0%,– Pinus – 2,0%,– Quercus – 1,2%,– Poaceae – 0,45%.
Wartość zmienności losowej – wariancji nuggetowej w modelu semiwariancji – pomocna przy interpretacji danych pyłkowych, informuje jaka różnica w udziałach procentowych w kolejnych spektrach, ze statystycznego punktu widzenia, stanowić może wzrost lub spadek przypadkowy (losowy).
WNIOSKI Dla wszystkich analizowanych pojedynczo taksonów,
wyraźnie widoczny jest zbliżony odcinek czasowy zasięgu minimalnego podobieństwa, wynoszący od około 1250 (Pinus) do około 1650 lat (Corylus). Wydaje się, że ujawniona skala czasowa autokorelacji – rzędu około 1500 lat – stanowi odbicie klimatycznie i/lub troficznie uwarunkowanej przebudowy zbiorowisk roślinnych w warunkach Europy Środkowej.
W obrazie poszczególnych taksonów zaznaczył się zróżnicowany układ spadku podobieństwa w czasie (do pewnego stopnia zależny od przyjętej metody przeliczenia skali
głębokościowej na czasową). W przypadku Alnus – odcinki podobieństwa obejmują 350/380 lat i 870 lat, dla Betula – 450 i 900 lat, Corylus 140 i 580 lat, Pinus – 115/150 i 750 lat, Quercus – 100, 400, 950 lat, Poaceae – 150 i 480 lat.
WNIOSKI Powtarzające się wartości 100–150 (dla Pinus, Quercus,
Poaceae) oraz 400–500 lat (dla Betula, Corylus, Quercus), wydają się być odbiciem działalności antropogenicznej. W takim ujęciu pierwsza liczba oznaczałaby czas potrzebny na regenerację lasu, druga zaś osiągnięcie stadium lokalnego klimaksu.
Usunięcie z obliczeń danych ze stropowych 4 m, wpłynęło wyraźnie na wszystkie krzywe. Zmienność czasowa uległa generalnie zmniejszeniu (z wyjątkiem Corylus). W przypadku zaś Betula, Pinus i Poaceae ujawnia się odmienna struktura autokorelacji.
WNIOSKI Analiza autokorelacji przeprowadzona na 5 pierwszych
składowych głównych potwierdza wnioski uzyskane dla poszczególnych taksonów.
Pierwsza składowa niosąca najwięcej, bo 25% informacji, przedstawia korelację grupy składników naturalnych fitocenoz leśnych z Ulmus – Tilia – Fraxinus – Corylus oraz Quercus i Alnus w przeciwstawieniu do składników zielnych siedlisk synantropijnych (oraz Carpinus i Fagus ze względu na ich młodoholoceńską sukcesję przypadającą już na okresy wzmożonych oddziaływań antropogenicznych). W przypadku tym najsilniej zaznacza się autokorelacja o zasięgu około 1500 lat. Układ punktów wykresu wskazuje ponadto na mniej wyraźne zmiany w skali 100–150 lat i 800–900 lat.
W przypadku drugiej składowej, w której decydującą rolę odgrywają Carpinus, Fagus i w mniejszym stopniu Quercus, ujawnia się silnie zmienność czasowa rzędu 110 lat.
WNIOSKI Podobne zmiany w skali ok. 120 lat zaznacza obraz trzeciej
składowej głównej, której elementem wyróżniającym jest Pinus.
O ile jednak składowa trzecia osiąga od razu po pierwszym załamaniu (na 120 latach), wartość semiwariancji progowej (sill), miary podobieństwa (autokorelacji) składowej drugiej maleją dalej nieznacznie do odstępu około 1000 lat.
Składowe 4 i 5, które korelują najsilniej odpowiednio ze zliczeniami Betula i Humulus t. wykazują podobną strukturę spadku podobieństwa, z załamaniami na ok. 80 i 350–400 lat.
Wszystkie krzywe charakteryzują się nieregularną, słabo zarysowaną, cyklicznością o okresie od 150 do 300 lat.
WNIOSKIZaprezentowane pierwsze wyniki, rzucają nowe światło, postrzegane poprzez pryzmat analiz statystycznych na szereg, dość intuicyjnie do tej pory interpretowanych zagadnień tempa przemian szaty roślinnej w holocenie. W dalszym postępowaniu zasadne wydaje się wyraźniejsze rozdzielenie czynników naturalnych od antropogenicznych. Pomocne w tym względzie będzie przeprowadzenie analogicznej analizy dla danych z obszarów o mniejszej niż w przypadku Wielkopolski, ingerencji człowieka w środowisko naturalne.