Upload
anisa
View
162
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Analiza e te ardhurave
Citation preview
Drejtoria e Politikave Fiskale ANALIZA E T ARDHURAVE N SHQIPRI 1992-2012
PRMBAJTJA
Prmbledhje ekzekutive
Sistemi i taksave dhe t ardhurat
tatimore:tre periudha
Tatimi mbi Vlern e Shtuar
Akcizat
Tatim Fitimi
Tatimi mbi t Ardhurat Personale
Kontributet e Sigurimeve Shoqrore
Struktura e Raportit
N pjesn e par, jepet nj vshtrim i prgjithshm i
ecuris s sistemit tatimor, ndryshimet thelbsore dhe
t ardhurat e mbledhura; n aspektin historik
periudha 20- vjeare q merret n analiz sht ndar
n 3 pjes: periudha nga 1992 deri n 1997, m pas nga
viti 1998 deri n 2008 dhe periudha e tret e impaktit
t krizs financiare globale, nga viti 2009 deri n
vitin 2012. N pjesn e dyt jepet nj prshkrim m i detajuar I
strukturs s secils taks/tatim dhe ndryshimet e
psuara prgjat 20-vjearit nga secila.
*Prmbledhje ekzekutive
Historiku 20-vjear i politiks tatimore t vendeve q iu nnshtruan transformimit t
sistemeve politike dhe ekonomike tregon nj ndarje pak a shum t qart t
eksperiencave n dy grupe kryesore:
Vendet q reformuan njkohsisht sistemin e taksave dhe strukturn institucionale
(kryesisht vendet e Europs Qendrore dhe Lindore) pr administrimin e tyre morn
rezultate t mira dhe t qndrueshme pr sa i prket nivelit t t ardhurave.
Sot n Shqipri politika e taksave zhvillohet n nj kontekst institucional t
prmirsuar, dhe struktura tatimore i prgjigjet mir nevojave pr mbledhjen e t
ardhurave publike dhe krijimit t nj klime nxitse pr zhvillimin e sektorit privat.
Kt e tregon n shifra ecuria e nivelit t t ardhurave n vite dhe ngushtimi i
diferencs me vendet e rajonit.
Pr nga struktura dhe t ardhurat e mbledhura, TVSH sht taksa q paraqitet m mir
n sistemin tatimor shqiptar. Struktura e saj sht me tre shkall tatimore, 20, 10 dhe
0% (edhe pse tarifa e reduktuar ka aplikim shum t kufizuar).
T ardhurat e mbledhura n raport me PBB arritn nivelin m
t lart n 2008 me 9.8%, ndrsa n 2012 ky raport ishte 9.2%. Rimbursimi
megjithse ka pasur rritje n vler absolute, mbetet ende problematik, me nj nivel
ende t lart TVSH t parimbursuar dhe me koh e procedura t gjata rimbursimi.
Struktura e akcizs sht prafruar mjaft me legjislacionin e harmonizuar t Bashkimit
Europian, veanrisht me ligjin e ri t Akcizave t hyr n fuqi vitin e kaluar. T
ardhurat kan pasur prgjithsisht trend vjetor rrits, me prjashtim t vitit 2012, vit
n t cilin t ardhurat nga akciza ishin n baz vjetore 10 pr qind m t ulta.
Struktura e tatim fitimit n Shqipri sht e ngjashme me at q shumica e vendeve e
quan tatimi mbi t ardhurat e korporatave (Corporate Income Tax). Ndryshimi
thelbsor me praktikn ndrkombtare sht se t qenit apo jo subjekt i tatim fitimit
n Shqipri varet nga xhiroja vjetore e biznesit dhe jo nga forma juridike e organizimit
t aktivitetit t biznesit. Norma prej 10%, n fuqi q nga 1 Janari 2008, sht nga m
t ultat e rajonit dhe m e ult se t gjitha vendet e Evrops Perndimore. Politika e
ndjekur reflekton orientimin n t gjitha vendet CEE dhe ato t rajonit, drejt uljes s
barrs tatimore pr bizneset dhe
thjeshtimin e skemave taksuese nga elemente t prjashtimit apo lehtsirave fiskale pr
sektor dhe biznese t veant.
N harkun kohor 20-vjear ecuria e t ardhurave t mbledhura nga tatim-fitimi ka qen
e ndryshueshme.
Tatimi mbi t ardhurat personale ka qen nj nga taksat m t goditura nga evazioni
fiskal n Shqipri.
Reforma fiskale e vitit 2007 ndryshoi n thelb strukturn e ksaj takse, duke
zvendsuar shkallt progresive t taksimit me nj shkall unike prej 10%, pr t gjitha
llojet e t ardhurave personale. Ndryshimi i fundit ligjor i TAP rriti progresivitetin e
tatimit, duke prjashtuar nga taksimi pagat deri n 30 000 lek.
Shqipria ka nivelin m t ult t taksimit t t ardhurave personale n rajon (ashtu si
dhe Bullgaria), prej 10%.
T gjitha vendet e rajonit dhe nj pjes e madhe e vendeve CEE aplikojn taksn e
shesht. Megjithse nuk ka nj opinion t konsoliduar mbi efektin e takss s shesht
mbi t ardhurat dhe mbi ekonomit e vendeve q e kan adoptuar, Shqipria, n rreth 5
vjet eksperienc me taksen e shesht, ka treguar impakt pozitiv mbi t ardhurat e
mbledhura.
Megjith diferencn e vazhdueshme me vendet e tjera, raporti ndaj PBB i TAP n
Shqipri ka ndryshuar ndjeshm, duke arritur pikn m t lart n 2009 (2.3%).
Nga t dhnat n vite konstatohet se m shum se gjysma e gjith t ardhurave nga TAP
mblidhen nga tatimi mbi pagat.
Me politikat e zbatuara n mnyr komplementare dhe t njkohshme me vendosjen e
takss s shesht (vendosja e pagave referuese dhe detyrimi pr kalimin e pags
nprmjet sistemit bankar) ky tatim u b m i kontrollueshm dhe administrimi dhe
mbledhja u prmirsuan ndjeshm, mbshtetur kjo nga shifrat e t ardhurave menjher
pas reforms.
Ashtu si tatimi mbi t ardhurat personale, hallk tjetr e dobt e sistemit tatimor kan
qen kontributet e sigurimeve shoqrore.
Megjithat, n vitet e fundit sistemi i sigurimit shoqror ka qen n qendr t
reformave, si prsa i prket barrs s tatimit ashtu dhe pajtueshmris s kontribuuesve
dhe administrimit t tyre.
T ardhurat nga kontributet paraqesin diferencn m t lart me vendet e tjera t
rajonit, sesa t gjitha taksat e tjera t marra n shqyrtim.
*VSHTRIM I PRGJITHSHM
N terma shum t prgjithshme, totali i t ardhurave n buxhet, ka kaluar nga 33.5
miliard lek n vitin 1993 n 329.8 miliard lek n vitin 2012, me nj rritje prej 10
her. Po t bjm nj ndarje n tre grupe: ndihmat, t ardhurat tatimore dhe jo tatimore,
ndihmat rezultojn n 2012 n t njjtin nivel me 1993, por me ulje t ndjeshme kundrejt
viteve 1998-2001; t ardhurat tatimore kan rritje 13 her dhe t ardhurat jo-tatimore
rritje 5 her ndaj 1993. N raport me PBB, n vitin 1996 Shqipria mblidhte 15.1 lek
pr do 100 lek produkt t brendshm, ndrsa n 2012 ky indikator ishte n nivelin
24.5. Ecuria n vite tregohet m qart n grafikun m posht.
Grafik 1. T ardhurat 1993-2012
0
50,000
100,000
150,000
200,000
250,000
300,000
1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011
Te ardhurat ne Buxhet Te ardhurat tatimore
*Taksim direkt vs indirekt
N terma t strukturs s taksimit, prgjat viteve ka pasur nj zhvendosje t taksimit
nga taksat mbi tregtin drejt TVSH dhe Akcizave. Aktualisht shum pak t ardhura vijn
nga tarifat doganore q i aplikohen importeve. Nga ana tjetr, taksimi indirekt (mbi
konsumin) sht dominant n mbledhjen e t ardhurave kundrejt taksimit t t ardhurave
(individ dhe kompani) dhe pasuris. Grafiku n vijim pasqyron ecurin e taksimit direkt
dhe atij indirekt n vite.
Si vihet re nga paraqitja grafike, gjat gjith periudhs kemi dominim t t ardhurave t
mbledhura nga tatimet q rndojn konsumin, si jan: TVSH, Akciz dhe Taks doganore,
kundrejt tatimeve q rndojn direkt t ardhurat e prftuara nga individ dhe biznese dhe
pasurin e tyre (ndrtesa apo tok bujqsore). Madje, edhe n ritmin e rritjes, t ardhurat
nga taksimi indirekt psojn rritje m t theksuar se tatimet direkte, veanrisht n
periudhn 1998 deri n 2008, vit nga i cili ndihen pasojat e rnies s konsumit dhe si
rrjedhoj t prodhimit t brendshm dhe importit.
N kt raport t t ardhurave nga taksimi indirekt vs direkt kan ndikuar disa faktor:
tatimet indirekte jan m t thjeshta pr tu mbledhur, veanrisht ajo pjes q mblidhet n
momentin e importit, ndrsa tatimet direkte (sidomos mbi t ardhurat individuale) pr koh
t gjat kan qen objekt i niveleve t larta t shmangies dhe evazionit tatimor; prve
ksaj, politika e ndjekur ka qen ajo e uljes s vazhdueshme t normave t taksimit direkt,
me fokus t veant tatim fitimin; ndrkaq, lidhur me taksimin indirekt, norma e TVSH
sht mbajtur e pandryshuar q n vitin 1996 (kur hyri n fuqi tatimi mbi vlern e shtuar)
dhe akciza ka psuar rritje t vazhdueshme pr mallrat kryesore si karburante dhe cigare.
Grafik 2. T ardhurat nga taksimi direkt dhe indirekt, n
mln lek, 1993-2012
Shnim: Pr efekt analize, n grupin e tatimeve dhe taksave
direkte kemi prfshir tatimin mbi t ardhurat personale,
tatimin mbi fitimin, tatimin mbi pasurin dhe taksn e
0
20,000
40,000
60,000
80,000
100,000
120,000
140,000
160,000
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Taksim indirekt Taksim direkt
biznesit t vogl; n taksimin indirekt kemi prfshir tatimin mbi vlern e shtuar, akcizn dhe
taksn doganore.
Grafik 3. Pesha e taksimit direkt dhe indirekt n totalin e t ardhurave tatimore
0
100,000
200,000
300,000
400,000
500,000
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Taksimi direkt Taksimi indirekt Te ardhurat tatimore
Shnim: Kemi mbajtur t njjtn llogaritje pr grupimet e taksimit direkt dhe indirekt
Nj efekt t rndsishm ka pasur n t ardhurat e mbledhura edhe ndryshimi prgjat
viteve i strukturs s PBB. M kt nnkuptojm veprimin e dy faktorve strukturore: uljen
graduale t peshs s sektorit publik n ekonomi (pra shkalla e privatizimit dhe
liberalizimit t ekonomis) dhe brenda sektorit privat, uljen e kontributit t bujqsis (q
sht nj sektor i pataksuar) n favor t sektorve q u bn kontribuues t rndsishm t
t ardhurave, si: ndrtimi, prodhimi, shrbimet. Kshtu, n vitin 1996 sektori i bujqsis
prbnte 35.1 t PBB totale, ndrtimi prbnte vetm 4.9 pr qind, prodhimi 9.5 pr qind;
t njjtt sektor n vitin 2012 jan respektivisht 14.8%, 8% dhe 12%.
Tjetr faktor ndikues ka qen administrimi, n kuptimin e eficencs n mbledhjen e t
ardhurave, masat kundr evazionit, edukimin e taksapaguesve, rritjen e bazs s
taksueshme. Progres i rndsishm shnohet n fushn e administrimit, pr tatime dhe
dogana, veanrisht duke filluar nga viti 1998 e m tej. Ndr zhvillimet m t rndsishme
mund t prmendim: strukturimin e administrats tatimore sipas funksioneve baz;
kompjuterizimin; ndarjen dhe specializimin e funksioneve t Njsis s Tatim-paguesve t
Mdhenj; shkrirja e zyrave t vogla lokale n struktura rajonale m t mdha dhe m t
pakta n numr;
rritje e kapaciteteve t personelit dhe alokim i prshtatshm i stafit; rritje e numrit t
taksapaguesve t regjistruar prmes thjeshtimit t procesit t regjistrimit; prmirsimi i
procedurave t kontrollit tatimor prmes zhvendosjes n kontrolle specifike kundrejt
atyre t prgjithshme dhe rritjes s prdorimit t analizave t riskut, etj.
Grafik 4. T ardhurat n prqindje t PBB
12.0
14.0
16.0
18.0
20.0
22.0
24.0
26.0
28.0
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Te ardhura total Te ardhura tatimore
*PERFORMANCA E T ARDHURAVE PR PERIUDHN 1993-1998
Grafiku 5 m posht tregon se t ardhurat nga taksat n periudhn fillestare tranzitore, n
Shqipri ashtu si n t gjitha vendet n tranzicion kan rn dukshm.
N kt periudh reforma tatimore ishte e pakompletuar dhe prgjithsisht jo e shoqruar
me reformn e duhur administrative, prandaj dhe t ardhurat, veanrisht ato tatimore,
performuan jo mir n t ardhurat n raport me PBB.
N fillim t periudhs tranzitore, 1992-1995, performanca e t ardhurave nga taksat ishte
n nivel t knaqshm pr situatn, 20,5%, 19%, dhe 24% ndaj PBB, dhe ndryshimi nga
mesatarja e vendeve n tranzicion respektivisht pr vitet 1993, 1994 dhe 1995 ishte n
trend rns -13,%, -12,% dhe -6,1%. N vitet 1996 dhe 1997, pr shkak t pshtjellimit
ekonomik dhe social q pasoi lulzimin dhe rnien e skemave financiare piramidale, t
ardhurat tatimore patn rnie n raport me PBB, ndrkoh q vet Prodhimi i Brendshm
Bruto pati nj rritje nominale negative prej rreth 0.06 pr qind.
Grafik 5. T ardhurat tatimore 1993-1998, n mln lek
30,000
40,000
50,000
60,000
70,000
80,000
90,000
100,000
110,000
1993 1994 1995 1996 1997 1998
N kt periudh pati disa faktor vendimtar q influencuan performancn e t
ardhurave, jo vetm n Shqipri, por edhe n vendet n tranzicion:
S pari, historia dhe pika e fillimit, influencuan dukshm n procesin e reforms s
taksave. Vm n dukje se Shqipria e pati pikn e fillimit nga zero.
Vendet t cilat qysh n fillimet e tranzicionit kan performuar m mir me t ardhurat, e
kan ruajtur kt trend edhe n periudhat n vijim.
N t kundrt, vendet e tjera, t cilat kan performuar m dobt se t part, kan vijuar t
mbajn diferencat me kto vende.
Kjo pr shum faktor, ku kryesor jan diferencat n nivelet e taksimit, kultura e dobt e
administrats tatimore dhe taksapaguesve, si dhe prirjet m t theksuara pr evazion nga
taksat, t nxitura edhe nga ambienti institucional dhe ligjor. Sistemi i taksave sht po aq i
rndsishm sa edhe zbatimi i tyre.
Eksperienca ka treguar se reformat efektive t taksave nuk mund t prmbushen t
izoluara nga aftsit e sistemit t administrats s taksave dhe kultura e taksapaguesve.
Gabimi tjetr i vendimmarrjes me kt periudh ishte fokusimi tek modernizimi i
politikave t taksave, duke i kaluar shtjet e administrats dhe pajtimit vullnetar t
taksapaguesve n plan t dyt.
N Shqipri, ashtu si edhe n vende t tjera n tranzicion, u favorizuan qndrime
ndrhyrse duke siguruar
regjime speciale (prjashtime dhe lehtsira nga taksat, apo tax-holidays), t cilat n kthim, e
bnin m t leht evazionin fiskal, deformimet, abuzimet, duke rritur kostot administrative dhe
ndarjen jo t drejt t barrs tatimore midis taksapaguesve.
Pr t qen efektiv dhe e suksesshme reforma e taksave sht e nevojshme t shoqrohet me
reforma institucionale dhe strukturore n t gjith ekonomin. Ato vende n tranzicion, q kan
lvizur m shpejt pr t ristrukturuar ekonomin e tyre dhe institucionet, gjithashtu edhe
fiskalisht kan prparuar m mir (eki, Estoni, Hungari, Poloni, dhe Slloveni). N veanti,
reformat institucionale n fusha komplementare me reformn fiskale t tilla si sistemet kontabl
dhe detyrimet e ligjeve t falimentit jan vrtetuar si vendimtare.
* PERFORMANCA E T ARDHURAVE N PERIUDHN 1999-2008
M prfundimin e periudhs s de-stabilizimit t shkaktuar nga rnia e skemave piramidale, t
ardhurat tatimore n prqindje t PBB patn nj trend rrits n vitet n vazhdim, me rritje m t
theksuar deri n vitin 2008, kur t ardhurat tatimore ndaj PBB arritn n 24.3 pr qind dhe m
pas prqindja nga PBB u stabilizua. Rritja mesatare vjetore e t ardhurave deri n 2008 ka qen
n nivelin e konsiderueshm 18 pr qind. Ky nivel tejkalon n mas t konsiderueshme rritjen
nominale t PBB, ka do t thot q n t ardhurat e mbledhura ka luajtur rol t rndsishm
faktori i administrimit fiskal. Gjithashtu i rndsishm sht edhe indikatori t ardhura ndaj
PBB. Ky indikator tregon rritje t vazhdueshme gjat periudhs n fjal, veanrisht pr zrin
t ardhura nga Tatime dhe Dogana. Rritja e raportit t ardhura/PBB reflekton zhvillimet n
ekonomi, me kalimin gradual nga zona jo-monetare n zonn informale dhe nga zona informale
n at formale. Me rritjen relative t ekonomis formale ndaj asaj jo formale rritet dhe
kontributi n t ardhura pr do njsi PBB.
Grafik 6: T ardhurat tatimore n raport me PBB 1999-2008 (% ndaj PBB)
17.0
18.0
19.0
20.0
21.0
22.0
23.0
24.0
25.0
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
N totalin e t ardhurave tatimore n kt periudh zhvillime t rndsishme ka pasur pr sa i
takon tatimeve t veanta.
Me shfuqizimin e tatimit mbi qarkullimin dhe zvendsimin e tij me Tatimin mbi Vlern e
Shtuar, n vitin 1996, TVSH u b burimi kryesor dhe m i qndrueshm i t ardhurave n
sistemin tatimor shqiptar. Sistemi i TVSH-s n legjislacionin fiskal shqiptar sht hartuar n
mnyr t admirueshme: ai sht i thjesht, me baz t gjer, prmban nj shkall tarifore
standarde prej 20% dhe ka nj prag prjashtimi t arsyeshm, tipik pr vendet n zhvillim.
Rritja mesatare vjetore e t ardhurave nga TVSH ka qen pr periudhn rreth 14 pr qind.
Grafik 7: T ardhurat tatimore sipas zrave kryesore, 1999-2008 (mln lek)
0
20,000
40,000
60,000
80,000
100,000
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
TVSH Taksim direkt Akcize Takse doganore
N kt periudh t ardhurat nga tatim fitimi dhe t ardhurat personale u rritn n vler
absolute dhe n % t totalit n strukturn e t ardhurave, duke reflektuar zhvillimet pozitive
ekonomike, prmirsimin e klims s investimeve dhe politikat e zhvillimit te sektorit privat.
Politika m e rndsishme tatimore e ksaj periudhe pr taksimin direkt ishte vendosja e
takss s shesht n vitin 2007, pr taksimin individual dhe pr fitimin e kompanive.
Si e tham dhe m lart, ndryshimi i strukturs dhe nivelit u shoqrua me masa administrative
q ndikuan n rritjen e ndjeshme t t ardhurave nga ky tatim.
N mnyr t veant, taksa e shesht pr taksimin e individve ndikoi n thjeshtimin e
administrimit t sistemit dhe rritjes s bazs s taksueshme.
Tatimi mbi t ardhurat personale ka qen nj nga taksat m t goditura nga evazioni
fiskal n Shqipri.
Reforma ndryshoi n thelb strukturn e ksaj taks, duke zvendsuar shkallt progresive
t taksimit me nj shkall unike, pr t gjitha llojet e t ardhurave personale, prej 10%.
Rritja mesatare vjetore e t ardhurave nga TAP pr periudhn n fjal ka qen n nivelin
42 pr qind.
N kontekstin e taksimit t t ardhurave nga ushtrimi i biznesit, prgjysmimi i tatim
fitimit la n dispozicion t siprmarrsve nj nivel likuiditetesh t vlersuar n rreth 72.5
miliard lek (llogaritur n harkun kohor 2008-2011).
Pr vitin 2008 t ardhurat nga tatim fitimi prbjn 2.2% t PBB nga 1.1% q ishin n
vitin 1998.
Shfuqizimi gradual i prjashtimeve dhe lehtsirave nga tatim-fitimi ka thjeshtuar sistemin,
e ka br m transparent dhe ka reduktuar hapsirat pr evazion.
Politika e akordimit t lehtsirave dhe prjashtimeve sht zvendsuar me at t uljes s
vazhdueshme t taksave pr biznesin.
Norma statutore e tatim-fitimit sht ulur n vite, nga 30% n 1999 (pas hyrjes n fuqi t
ligjit nr. 8438, 28.12.1998), n 20 % n 2007 dhe 10% q nga Janari i 2008.
Pr sa i takon nivelit t mbledhjes, rritja mesatare vjetore pr periudhn 1999-2008 ka
qen rreth 16.5 pr qind.
Nga ana tjetr, t ardhurat nga tarifat doganore psuan ulje t ndjeshme, si pasoj e
politikave t liberalizimit t tregtis t aplikuara nga Shqipria.
Rritje t vazhdueshme kan pasur dhe t ardhurat nga Akciza, nga niveli i ult i vitit 1997,
si rezultat i prmirsimeve n kuadrin ligjor dhe administrim.
Legjislacioni pr akcizat n vendin ton ka qen objekt i ndryshimeve t shpeshta.
Nivelet e akcizs n Shqipri kan pasur rritje t vazhdueshme, ashtu si dhe gama e
produkteve dhe mallrave q i nnshtrohen ksaj takse.
Pr kt periudh Shqipria ka pasur rritje t qndrueshme t t ardhurave nga akciza n
% t PBB. Rritja mesatare pr periudhn n fjal sht 21.5 pr qind.
Ashtu si tatimi mbi t ardhurat personale, hallk tjetr e dobt e sistemit tatimor kan
qen kontributet e sigurimeve shoqrore. Megjithat, prgjat viteve, sistemi i sigurimit
shoqror ka qen n qendr t reformave, si pr sa i prket barrs s tatimit ashtu dhe
pajtueshmris s kontribuuesve dhe administrimit t tyre. N Dhjetor 2002 qeveria
shqiptare vendosi transferimin dhe unifikimin e mbledhjes s kontributeve tek
administrata tatimore. Ky proces zgjati disa vite. Administrimi dhe mbledhja e
kontributeve lidhet ngusht dhe me rritjen e ndrgjegjsimit t popullats mbi rndsin e
pjesmarrjes n skemn e sigurimit t detyrueshm.
Duke i konsideruar kontributet n aspektin e kostos s puns, politika ka qen ajo e uljes s
vazhdueshme t norms kontribuuese t pundhnsit, duke u kujdesur q kjo t mos ndikoj
negativisht n t ardhurat e mbledhura, por t kundrbalancohet nga rritja e deklarimeve dhe
numrit t personave n skem. Rritja mesatare vjetore e kontributeve t mbledhura pr
periudhn n fjal ka qen rreth 11.7 pr qind.
*PERFORMANCA E T ARDHURAVE N PERIUDHN 2009-2012
Viti 2009 ishte viti i par i ndikimit t krizs globale ekonomiko-financiare n ekonomin
shqiptare, edhe pse me efekt m pak t ndjeshm s n rajon.
Ngadalsimi i ritmit t rritjes ekonomike u reflektua n aftsin kontribuuese n taksa dhe
tatime t individve dhe bizneseve, si n aspektin e taksimit direkt (t t ardhurave) ashtu dhe
n at t taksimit indirekt prmes uljes s konsumit t mallrave dhe shrbimeve.
Prgjat periudhs 2009-2012 rritja mesatare vjetore e t ardhurave nga tatimet dhe doganat
ka qen 3.2 pr qind n baza vjetore.
N raport me PBB t ardhurat totale arritn n 24.5 pr qind, niveli m i ult q nga viti 1998.
N grafikun q vijon paraqitet ecuria e t ardhurave sipas zrave kryesore, nga 2008 deri n
2012.
Grafik 8: Ecuria e tatimeve m t rndsishme 2009-2012 (mln lek)
20,000
40,000
60,000
80,000
100,000
120,000
2008 2009 2010 2011 2012
TVSH Taksimi direkt Akciza
Zrat me t rndsishm t tatimeve jan rritur me ritme mjaft t ngadalta prgjat periudhs
2009-2012, ndrsa n 2012 t ardhurat nga TVSH, Akciza dhe Taksimi direkt psuan rnie
krahasuar me nj vit m par.
Pr sa i takon politikave, edhe gjat periudhs s fundit, reforma n fushn tatimore ka vijuar,
dhe pritet q ndryshimet e bra t ushtrojn ndikimin e tyre n vitet n vijim. Prmendim ktu:
reformimin e akcizs q prfshin prafrimin e legjislacionit me BE dhe kalimin e
administrimit t saj tek administrata doganore; reformimin e TVSH, me draftimin e ligjit t ri
n prputhje me Acquis.