TURKiYE CUMHURiYETi

ANAYASAMAHKEMESi

iKiNCi BOLUM

KARAR

BUSE GiZEM ERGUVEN VE DiGERLERi BA~VURUSU

(Ba~vuru Numaras1: 2015/7457)

Karar Tarihi: 7/3/2019

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2015/7457 : 7/3/2019

Ba~kan

Uyeler

Raportor

Ba~vurucular

Yasal Temsilcileri

1. Annesi

2. Babas1

Vekili

iKiNCi BOLUM

KARAR

Engin YILDIRIM

Recep KOMURCU

R1dvan GULE<;

RecaiAKYEL

Yild1z SEFERiNOGLU

Htiseyin MECEK

1. Buse Gizem ERGUVEN

Semiha ERGUVEN

CumaERGUVEN

2. Fatma KILI<;

3. Cansu GEZER

4. Semiha ERGUVEN

Av. Dicle YiGiT

I. BASVURUNUN KONUSU

1. Ba~vuru, yakalama s1rasmda darbedilme nedeniyle kotti muamele yasagmm; hukuka aykm olarak, nedenleri bildirilmeden yakalamadan dolay1 da ki~i htirriyeti ve gtivenligi hakkmm ihlal edildigi iddialanna ili~kindir.

II. BASVURU SURECi

2. Ba~vuru 27/4/2015 tarihinde yap1lm1~tlr.

3. Ba~vuru, ba~vuru formu ve eklerinin idari yonden yap1lan on incelemesinden sonra Komisyona sunulmu~tur.

4. Komisyonca ba~vurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Boltim tarafmdan yap1lmasma karar verilmi~tir.

5. Boltim Ba~kam tarafmdan ba~vurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yap1lmasma karar verilmi~tir.

2

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2015/7457 : 7/3/2019

6. Ba~vuru belgelerinin bir ornegi bilgi ic;m Adalet Bakanhgma (Bakanhk) gonderilmi~tir. Bakanhk, gorii~ bildirmemi~tir.

III. OLAY VE OLGULAR

7. Ba~vuru formu ve ekleri ile Ulusal Y arg1 Ag1r Bili~i Sistemi 'nden (UY AP) elde edilen bilgilere gore ilgili olaylar ozetle ~oyledir:

A. Genel Bilgiler

8. Ba~vurucu Fatma K1hc;, Semiha Ergiiven, Cansu Gezer ve B-iise Gizem Ergiiven s1ras1yla 1981 , 1972, 1993 ve 1998 dogumludur. Karde~ olan ba~vurucular Fatma K1hc; ve Semiha Ergiiven ogretmen olup hem~ire olan ba~vurucu Cansu Gezer'in halas1d1rlar. Ba~vurucu Biise Gizem Ergiiven ise Semiha Ergiiven'in klz1d1r. Ba~vurucu Fatma K1hc; 'm e~i, Hakkari'de yiizba~1 olarak gorevlidir.

9. 29/7/2014 giinii saat 19.00'da Erdemli ilc;esine bagh K1zkalesi beldesinde denize giren ba~vurucular plajdan aynlmak iizere arac;lanna yonelmi~tir. Ramazan Bayram1 olmas1 nedeniyle trafik yogundur. Kara yolunun ikinci ~eridini ba~vurucularm ic;inde bulundugu aracm kapattlgm1 fark eden jandarma ekibi, aracm ilerlemesi ic;in ba~vuruculan uyarm1~tlr. Bu s1rada ba~vurucularla kolluk arasmda tart1~ma ya~anm1~t1r. Olay1 tesadiifen goren Mersin Bolge Trafik Denetleme Sube Miidiirliigiinde (Bolge Trafik) gorevli iki polisin de yard1m1yla tart1~ma sona ermi~tir. Olay yerinde toplanan baz1 vatanda~larm da ba~vuruculan darbettigi ileri siiriilmii~tiir.

10. Olayla ilgili olarak aym giinjandarma tarafmdan tutanak diizenlenmi~tir.

11. Jandarma, Cumhuriyet savc1sm1 olaydan derhal haberdar ederek olayla ilgili talimatlanm alm1~tlr. Talimatlar arasmda olay yeri kamera goriintiilerinin temin edilmesi, ifadelerin K1zkalesi Polis Karakolu tarafmdan ahnarak tahkikatm polis tarafmdan yiiriitiilmesi yer almaktad1r.

12. Erdemli Cumhuriyet Ba~savc1hgmca ba~vurucular hakkmda gorevi yaptlrmamak ic;in direnme, mala zarar verme, hakaret, tehdit; kolluk gorevlileri hakkmda ise ba~vuruculann 1/8/2014 tarihli ~ikayet dilekc;esi iizerine kasten yaralama, i~kence, basit cinsel saldm, sue; i~lemeye alenen tahrik, hakaret, tehdit ve ki~iyi hiirriyetinden yoksun kilma; olay mahallinde bulunan motel i~letmecisi O.Y.S. ile Kokorec;c;i M.U. hakkmda ise ba~vurucular Cansu Gezer ve Buse Gizem Ergiivan'1 kasten yaralama suc;undan soru~turma ba~lat1lm1~t1r.

13. Ba~vurucu Fatma K1hc; 'm Hakkari 'de gorev yapan e~i Yzb. M.K.nm jandarma karakolunu arayarak gorevlilere hakaret ve tehdit ic;eren sozler sarf ettigi tutanakla tespit edilmi~tir. M.K. hakkmda yapilan soru~turmamn aklbetiyle ilgili bir bilgi bulunmamaktad1r.

14. Bireysel ba~vurunun asil konusunu olu~turan olay ise kolluk gorevlileri hakkmda yap1lan soru~turmad1r. Biitiin soru~turmalar ba~langic;ta aym dosya iizerinden yiiriitiildiigiinden olay ve olgulann ac;1klanmasmda her iic; dosyadaki bilgilerden yararlamlm1~t1r.

3

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2015/7457 : 7/3/2019

B. Adli Muayene Raporlan

15. Ba~vurucular ve jandarma gorevlileri hakkmda diizenlenen raporlarda yer alan a91klamalar ~oyledir:

i. Fatma K1h9:

- Mersin Toros Devlet Hastanesinin 30/7/2014 gunii saat 20.40'ta duzenledigi rapora gore sol elmac1k kemigi uzerinde ekimoz, sag kol i<; kenarda dirsek ustunde hiperemi (kanlanma) ve ekimoz, her iki el bilegi ust k1smmda hiperemi, sol on kol i<; kenarda 2 cm'lik s1ynk, sag batmda iki adet 0,5 cm'lik s1ynk mevcut, basit t1bbi mudahale (BTM) ile giderilir.

- Erdemli Dev let Hastanesinin 30/7/2014 gunu saat 00.14 'te tanzim ettigi rapora gore sol gozde darba bagh agn, zigomaticusta ( elmac1k kemigi) hafif ekimoz, sol gozde gorme bulamkhg1, boyunda yuzeysel s1ynklar, sag kolda muhtelif ekimozlar, kann bolgesinde t1mak iz mevcut, kesin raporun goz hekimi tarafmdan verilmesi uygun gorulmu~llir.

- Sincan Devlet Hastanesi goz hastahklan uzmam tarafmdan 15/8/2014 tarihinde duzenlenen raporda ise mevcut yaralann basit t1bbi mudahale ile giderilebilecegi bildirilmi~tir.

ii. Semiha Erguven: Sol yanak bolgesinde darba bagh hafif ekimoz, her iki kolda agn ve hassasiyet, sutta ve boyunda yer yer yuzeysel s1ynklar mevcut olup basit tibbi mudahale ile giderilebilir niteliktedir.

iii. Buse Gizem Erguven: Sag frontal (ahn) bolgede darba baghk hafif odem, sutta yer yer s1ynklar mevcut olup basit t1bbi mudahale ile giderilebilir.

iv. Cansu Gezer: Sol tibia (kaval kemigi) uzerinde darba bagh lx2 cm ebadmda yuzeysel s1ynk, sag ayak uzerinde hafif s1ynk olup basit t1bbi mudahale ile giderilebilir.

v. J Er E.Y.: Sag el bilegi uzerinde on kolda yuzeysel u<; adet timak iziyle uyumlu 0,2 cm s1ynk mevcut, basit tibbi mudahale ile giderilebilir.

vi. J Uzm. C::v~. S.K.: Her iki ust ektremitede (kol) yaygm k1zankhk, tlmak iziyle uyumlu s1ynklar mevcut, basit tibbi mudahale ile giderilebilir.

C. Ba~vurucularm Beyanlan

16. Ba~vuruculann birbiriyle orlli~en ifadelerinde dile getirdikleri hususlar ~oyledir: 29/7/2014 gunu saat 19.00 civannda Erdemli il<;esi K1zkalesi beldesinde plajdan 91kt1ktan sonra ba~vurucu Semiha Erguven 'in kulland1g1 ara9la yola 91kan ba~vuruculann yanma hiddetli bir ~ekilde yakla~an J Uzm. C::v~. S.K. nezaketsiz bi<;imde bekleme yapmamalan hususunda onlan uyarm1~tlr. Ba~vurucu Fatma K1h9'1 iten S.K. arac1 yumruklam1~, ba~vurucu Cansu Gezer'in bacaklanm tekmelemi~, yanmda bulunan diger askerlerden de ba~vuruculan darbetmelerini istemi~, elle taciz ederek Fatma Erguven'i araca zorla bindirmeye 9ah~m1~tu. S.K., ba~vurucu Semi ha Erguven 'e sarkmtihk olu~turabilecek

4

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2015/7457 : 7/3/2019

bi9imde sanhp onu tutmaya 9ah~m1~tir. Fatma K1h9'm araca bindirilmesine engel olmaya 9ah~t1klan esnada ba~vurucu Buse Gizem Ergtiven'e iki asker vurmu~tur. Ara9 ~oforti olan asker ara9 i9inde ba~vurucuyu darbetmi~tir. $.K. ara9 i9inde Fatma K1h9'a "Senin gibi subay kanlan ahlaks1z ve :Jerefsiz olur. " demi~tir. Olaym geli~imi s1rasmda jandarmanm "Turk askerini dovuyorlar!" diye bag1rmas1 tizerine vatanda~lar olay mahallinde toplanm1~tir. Vatanda~lardan ikisi ba~vurucu Buse'nin sa9mdan 9ekmi~, beline yumruk atm1~tir. Jandarma, karakola gottirtirken ba~vurucu Fatma K1h9'm bogazm1 s1km1~; yere yatmp ba~ma ayaklanyla basarak el ve ayaklanna kelep9e takm1~tir. Askerlerden biri Fatma'ya tokat atm1~tlr. Ba~vurucular jandarma gorevlilerine kar~1 i~ledikleri one stirtilen saldm, direnme, hakaret ve tehdit iddialanm ise reddetmi~tir.

D. ~ilpheli Kolluk Gorevlilerinin Savunmalan

17. Kollugun ifadeleri ~oyle ozetlenebilir: K1zkalesi Jandarma Karakol Komutanhgmda gorev yapmakta olan J Uzm. <;::v~ . $.K., J Er E.K., J Er B.C. olay gtinti asayi~i saglamak amac1yla devriye gorevi ifa etmektedir. I~1klar mevkiine gelince trafigin a~m derecede s1k1~1k oldugunu, ba~vuruculann bulundugu aracm D-400 kara yolunun ikinci ~eridini kapatt1gm1 gormti~lerdir. U donti~ti yapan ara9lann saghkh bi9imde ilerleyemedigini gordtikleri s1rada ba~vuruculann aracmm fren sesini fark etmi~lerdir. Ara9taki kadm stirtictiden ilerlemesini istemi~lerdir. Yoneldiklerinde aracm yanmda bulunan ba~vurucu Fatma, J Uzm. <;::v~. $ .K.ya "Sen benim kim oldugumu biliyor musun? Ben yuzba:Jl e:jiyim, seni burada oldururum." diyerek hakaret ve tehdit etmi~tir. <;::evredeki vatanda~lar olay yerinde toplanmaya ba~laymca $.K., Fatma K1h9 'tan ~ikayet9i oldugunu soyleyerek adli i~lem yapilmas1 i9in devriye aracma binmesini istemi~tir. Fatma K1h9, araca binmemek i9in direnmi~, $.K.ya tokat atm1~tir. Fatma K1h9, devriye aracma gottirtiltirken $ .K.nm karmna ve testisine tekme atm1~, tlmaklanyla kolunu 9izmi~, tiniformas1m 9eki~tirerek yirtm1~, elini is1rm1~tlr. Tekme atarken yere dti~en ba~vurucu Fatma K1h9'1 $.K. yerden kald1rm1~tir. Fatma K1h9 kolluk gorevlilerine kar~1 hakaret ve tehdit i9eren sozler sarf etmi~tir. Bu s1rada diger iki jandarma gorevlisi, $.K.nin yanma gelmi~tir. Fatma K1h9'1 devriye aracma gottirtirken diger ba~vurucular da $.K.y1 darbetmi~tir. Olay yerinde toplanan vatanda~lardan bazilan $ .K.ya saldmrken gordtikleri ba~vuruculan uzakla~tlrmaya 9ah~m1~lard1r. Tesadtifen oradan ge9en trafik polislerinin de yard1m1yla Fatma K1h9 devriye aracma bindirilmi~tir. Devriye aracmda Fatma K1h9'm yanma E.K. oturmu~, B.C. stirticti koltuguna, $.K. ise stirticti koltugunun yanmda bulunan on koltuga oturmu~tur. Fatma K1h9 devriye aracmm i9inde de jandarma gorevlilerine vurmay1 stirdtirmti~, aracm kap1 ve koltuklanm tekmelemi~tir. Karakola gelindiginde Cumhuriyet savc1s1 olaydan haberdar edilerek talimatlan almm1~tir. Bekleme odasmda Fatma K1h9'm saldirgan tavn devam ettigi i9in ona kelep9e takm1~lard1r. Hakkari'de ytizba~1 olarak gorev yapan ba~vurucu Fatma K1h9'm e~i, jandarmaya telefon ederek tehditte bulunmu~tur. Cumhuriyet savc1s1 tahkikatI K1zkalesi Polis Merkez Amirliginin ytirtitmesi talimatI verince Fatma K1h9 oraya gottirtilmti~ttir. Supheliler ba~vuruculara kar~1 darp ve diger su9 iddialanm reddetmi~tir.

E. Tamk Beyanlan, Diger Deliller ve Soru~turma Neticesi

18. 31/7/2014 tarihinde polis memurlan tarafmdanjandarma karakolunun gtivenlik kay1tlan izlenerek tutanak dtizenlenmi~, gortinttilerden jandarmanm darp ve cebir i9eren bir eylemi bulunmad1g1 tespit edilmi~tir.

5

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2015/7457 : 7/3/2019

19. Olaym ger9ekle~tigi Aya~ Y emi~kumu MOBESE guvenlik kameras1 kay1tlan da 31/7/2014 tarihinde polis tarafmdan incelenmi~tir. Bu tutanakta yer alan bilgilerin kolluk gorevlileri ve tamklann beyanlanyla ortti~ttigu, kollugun ba~vuruculara yonelik yaralama vb. eylemlerinin bulunmad1g1, aksine ba~vuruculann kolluk gorevlilerine direndikleri, ba~vurucu Fatma K1h9'm Uzm. C::v~. S.K.nm kamma tekme att1g1, tokatlad1g1, bogazm1 s1ktig1, kimligi tespit edilemeyen baz1 vatanda~lann ba~vuruculan itip kaktig1 belirlenmi~tir.

20. Erdemli Emniyet Mudurlugunde gorevli Polis Memuru T.E. Cumhuriyet Savc1hg1 tarafmdan bilirki~i olarak atanm1~tu. MOBESE kameras1 ve Jandarma Komutanhgmm guvenlik kameralan uzerinde yaptmlan bilirki~i incelemesi, yukandaki iki paragrafta yer alan bilgileri teyit etmektedir.

21. Tamk s1fatiyla dinlenen H.i., minibus ~oforti A.E., bir otel 9ah~am A.C::., otel i~letmecisi T.D., minibus ~oforti A.E., Bolge Trafikte gorevli Polis Memurlan V.B ile K.-0., karakolda gorevli askerler R.K., O.B., M.K. ve M.B ~upheli kolluk gorevlilerininkine ko~ut beyan vermi~lerdir.

22. 20/1/2015 tarihli iddianameyle ba~vurucular hakkmda gorevi yaptumamak i9in direnme, mala zarar verme, tehdit ve hakaret su9lanndan kamu davas1 a9ilm1~tu. Cumhuriyet Savc1hg1 ~upheli jandarma personeli hakkmda ise ek kovu~turmaya yer olmad1gma karar vermi~tir. Kovu~turmama karannda tarafs1z tamk anlatimlan ve olay yeri kamera gortinttilerine itibar edilerek jandarmanm mevzuata uygun hareket ettigi, mu~tekilere vurmad1g1, mu~tekilerin alman adli muayene raporlanna gore basit tibbi mudahale ile giderilebilir ~ekilde yaraland1klan belirtilmi~ ise de ba~vurucu Buse Gizem Erguven ve Cansu Gezer'in olay yerindeki kalabahk vatanda~ grubu i9inde yer alan faili me9hul sivil ki~ilerce darbedildigi, faili me9hul bu ki~iler hakkmda 2015/182 No.lu dosyada ayn bir soru~turma ytirtittildugune, bu soru~turmanm derdest olduguna, ba~vurucu Fatma K1h9 ve Semiha Erguven'e ili~kin darp izlerinin ise kollugun zor kullanma yetkisi kapsammda degerlendirildigine, kollugun kalabahk olay mahallinde cinsel saldmda bulunmasmm hayatm olagan ak1~ma uygun du~medigine, ba~vuruculann soyut iddias1 d1~mda herhangi bir delil elde edilemedigine vurgu yapilm1~tu.

23. Bu karara ba~vurucular tarafmdan yap1lan itiraz, Mersin 2. Sulh Ceza Hakimliginin 2/3/2015 tarihli karanyla reddedilmi~tir.

24. 27/3/2015 tarihinde teblig edilen ret karanndan sonra 27/4/2015 tarihinde yap1lan bireysel ba~vuruda sure a~1m1 bulunmamaktadu.

25. Kamu gorevlisine direnme su9undan ba~vurucular hakkmda Erdemli 3. Asliye Ceza Mahkemesine a9ilan kamu davalan bireysel ba~vurunun yap1ld1g1 tarihten sonra 10/10/2017 tarihli mahkumiyet karanyla sona ermi~tir. Ya~1 kti9uk ba~vurucu Buse Gizem Erguven hakkmda aynca hukmun a91klanmasmm geri b1rak1lmasma karar verilmi~tir. Diger ba~vurucular hakkmda verilen hapis cezalan adli para cezasma 9evrilmi~ ancak yargilama surecinde pi~manhk belirtisinin bulunmamas1 nazara almarak hukmun a91klanmasmm geri b1rak1lmasma yer olmad1gma karar verilmi~tir. Ba~vurucu Fatma K1h9 hakkmda hakaret su9undan da aynca mahkG.miyet karan verilmi~tir. Fatma K1h9, tehdit su9undan a9ilan davadan ise beraat etmi~tir. Kararlar itiraz ve istinaf sure9lerinden ge9erek kesinle~mi~tir.

6

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2015/7457 : 7/3/2019

26. Olay mahallindeki motel i~letmecisi O.Y.S. ile kokore99i M.-0. hakkmda ba~vurucular Cansu Gezer ve Buse Gizem Erguven'i kasten yaralama su9undan a91lan kamu davas1 Erdemli 4. Asliye Ceza Mahkemesince 19/10/2017 tarihinde karara baglanm1~tlr. Samklar O.Y.S. ve M.-0.nun mahkG.miyetine ve hukmun a91klanmasmm geri b1rakilmasma karar verilmi~tir. Bu kararlar 23/3/2018 tarihinde kesinle~mi~tir.

IV. iLGiLi HUKUK

27. 26/9/2004 tarihli ve 5237 say1h Turk Ceza Kanunu'nun kasten yaralama, hakaret, zor kullanma yetkisine ili~kin smmn a~1lmas1 ve gorevi yaptlrmamak i9in direnme su9lannm duzenlendigi 86., 125 . 256. ve 265 . maddelerine Vedat Sarli ve Bilal Sarli, B. No: 2014/10459, 13/7/2016, §§ 64-67; 17/12/1983 tarihli ve 18254 say1h Resmi Gazete'de yay1mlanan mtilga Jandarma Te~kilati Gorev ve Yetkileri Yonetmeligi'nin (Yonetmelik) 24. ve 38. maddelerine Vefa Serdar, B. No: 2014/4217, 8/6/2016, § 91; 4/12/2004 tarihli ve 5271 say1h Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 161. ve 164. maddelerine Nesrin Demirve digerleri, B. No: 2014/5785, 29/9/2016, §§ 80, 81, aym Kanun'un 141. maddesineHiiseyin Demir, B. No: 2014/5310, 21/2/2018, § 27 ba~vurulannda yer verilmi~tir.

V. iNCELEME VE GEREK<;E

28 . Mahkemenin 7/3/2019 tarihinde yapm1~ oldugu toplant1da ba~vuru incelenip geregi du~unuldu:

A. Kotii Muamele Y asagmm ihlal Edildigine ili~kin iddia

1. Ba~vurucularm iddialan

29. Ba~vuruculann iddialan ~oyledir:

i. Kolluk tarafmdan darbedildiklerini, yaptiklan ~ikayetin kovu~turmama karanyla sonu9land1gm1,

ii. Delillerin zamanmda toplanmad1gm1, K1zkalesi Jandarma Karakolundaki gortinlli kay1tlannm zamanmda istenmedigini,

iii. Soru~turmanm kolluk amiri s1fatiyla Cumhuriyet savc1s1 tarafmdan ytirtittilmesinin, gortinlli izleme ve 9ozum tutanaklannm ~uphelilerin meslekta~1 olan polislerce haz1rlanmasmm bag1ms1zhk ve tarafs1zhga golge du~urdugunu,

iv. Gosterdikleri u9 tamgm beyanlanna ba~vurulmad1gm1,

v. Kovu~turmama karan ve buna yaptiklan itiraz sonucunda verilen karann gerek9eden yoksun oldugunu,

vi. itiraz mercilerine yapilan muracaatlannm ytiksek oranda reddedilmesinin bu yolun etkisizligine delalet ettigini belirterek adil yargilanma hakk1, kotu muamele yasag1 ve bununla baglantih ~ekilde etkili ba~vuru hakkmm ihlal edildigini ileri surmu~lerdir.

7

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2015/7457 : 7/3/2019

2. Degerlendirme

30. Anayasa Mahkemesi, olaylann ba~vurucular tarafmdan yap1lan hukuki nitelendirmesi ile bagh olmay1p olay ve olgulann hukuki tavsifini kendisi takdir eder (Tahir Canan, B. No: 2012/969, 18/9/2013 , § 16). Adil yarg1lanma ve etkili ba~vuru hakkma ili~kin ~ikayetler kotil muamele yasagmm usul yiiktimltiltigti kapsammda kald1gmdan amlan haklar yontinden aynca bir degerlendirme yap1lmasma gerek duyulmam1~tu.

31 . Yakalama suasmda kotil muamele iddias1yla ilgili genel ilkeler Anayasa Mahkemesinin Vedat Sarli ve Bilal Sarli (aym kararda bkz. §§ 81-97, 117-129) ba~vurusunda a91klanm1~tu.

32. Ba~vuruculann iddialanm ciddiye alan Cumhuriyet Savc1hgmm soru~turmanm seynm buna uygun bi9imde yonlendirerek kotil muamele vakasm1 aydmlatmaya elveri~li delilleri toplamas1 gerekir.

33. "Olay ve Olgular" k1smmda zikredilen adli muayene raporlannda ba~vurucularda basit t1bbi mtidahale ile giderilebilecek yaralanmalar bulunmaktad1r. Keza kotil muamelenin fiziki bulgulan bakimmdan doktor raporlan anahtar role sahiptir. Bu a~amadan sonra adli mercilere dti~en gorev, ba~vuruculardaki yaralanmanm nedenine makul bir a91klama getirmektir.

34. Ba~vurucular dinlenmesini istedikleri ti<; jandarma karakolundaki gortinttilerin zamanmda Ba~vuruculann dinlenmesini istedigi tamklar o suada ya~lanndaki 9ocuklardir.

tamgm ifadesine ba~vurulmad1gm1, getirtilmedigini one stirmti~tilr.

ara9ta bulunan be~, yedi ve on iki

35. Ba~vurucular; ara9lannda bulunan, kti<;tik ya~taki bu 9ocuklann olayla ilgili olarak verecekleri hangi bilgilerin soru~turma apsmdan onemli oldugu konusunda herhangi bir a91klamada bulunmam1~tu. Ote yandan sokaktaki MOBESE ve karakoldaki kamera kay1tlannm toplanmas1 Curnhuriyet savcmm kolluga verdigi ilk talimatlar arasmda yer ald1g1 ve bu gortintiller tizerinde bilirki~i incelemesi yaptmld1g1 anla~ilm1~tlr.

36. Savc1hk olaydan sonra derhal soru~turma ba~latm1~tu. Gerek olaym meydana geldigi kara yolundaki MOBESE kay1tlan gerekse Jandarma Karakolunun kamera kay1tlan getirtilmi~, taraflann adli muayeneleri yaptmlm1~tu.

37. Ote yandan soru~turmada taraflann tilm taleplerinin kar~1lanmas1 her durumda ge9erli bir ilke degildir. Soru~turma tekelini elinde bulunduran Curnhuriyet savc1smm bu konuda geni~ bir ozerklige sahip olmas1, hangi delillerin kotti muamele vakasm1 aydmlatacag1 hususunda da bizzat kendisinin karar verebilmesini gerektirmektedir. Aksinin kabulti , maddi ger9egin aranmasmm icra tarz1 olan soru~turmaya ve dolayh olarak da sonucuna yapilm1~ bir smuland1rma anlamma geleceginden tarafs1zhk ve bag1ms1zhk ilkesini zedeleyici mahiyete btirtinebilir. Maddi ger9egi anlamland1rmada kamt unsuru olarak katk1s1 bulunmayan ya da olduk9a kis1th bulunan noktalarda baz1 delillerin toplamp toplanmamasmda Cumhuriyet savc1smm bir 51<;:tiye kadar takdir yetkisinin bulunmas1 ba~h ba~ma soru~turmanm etkisiz icra edildigi anlamma gelmemektedir (A.D., B. No: 2014/7967, 23/5/2018, § 131).

8

Ba$VUfll Numaras1 Karar Tarihi

: 2015/7457 : 7/3/2019

38. Supheli jandarma gorevlilerinin soru$turmasmm polise yaptmlmas1, goruntuler uzerinde bir polis memurunun bilirki$i olarak atanmas1 ve kolluk amiri s1fatI olan Cumhuriyet savc1smm soru$turma yurutmesinin bag1ms1zhk ve tarafs1zhk ilkesine golge dti$tirdugu ileri surulmti$llir.

39. ilgili mevzuat k1smmda a91kland1g1 gibi gerek jandarma gerekse emniyet te$kilatmm Cumhuriyet Savc1hgma bagh adli kolluk gorevi bulunmaktad1r. Cumhuriyet savc1smm jandarmanm kan$tig1 bir su9 soru$turmasm1 kendisine bagh ba$ka bir adli kolluk birimi olan polise yaptlrmas1 ba$vuruculann iddialannm aksine soru$turmanm bag1ms1zhk ve tarafsizhgm1 saglamak i9in atilmI$ bir ad1mdir. Keza Turk ceza usul mevzuatmda adli kolluk d1$mda soru$turma yurutebilecek bir te$kilat bulunmamaktadir.

40. Emri altmdaki adli kolluk gorevlileri hakkmda onlann amiri olan Cumhuriyet savc1smm bizzat soru$turma yapmas1 da ba$VUru nedeni olarak gosterilmi$tir. Soru$turmanm ba$aktoru sayilan savcmm emri altmdakilerden talimat almas1 fiilen ve hukuken mumkun olmad1gmdan savcmm emrinde 9ah$an kollugun su9 faili olmas1 durumunda soru$turmanm kendiliginden on yarg1yla yurutuldugu sonucuna ula$1lmas1 olduk9a soyut bir iddiadir.

41. Etkili soru$turmanm diger ilkeleriyle ilgili bir iddia ve Anayasa Mahkemesince tespit edilen bir eksiklik bulunmad1gmdan bunlar uzerinde aynca durulmam1$t1r.

42. Soru$turmanm etkililigi bak1mmdan son olarak delillerin analizine s1ra gelmi$tir. Zira ba$vurucular kovu$turmas1zhk ve buna itiraz neticesinde verilen kararlann gerek9eden yoksun oldugunu, itiraz mercilerinin yuksek oranlarda ret karan verdiklerini ileri surmti$llir. Bu itirazlarla ilgili olarak ba$vuruculann murad1, somut delil durumuna nazaran kamu davas1 a91lmas1dir.

43. Anayasa'nm 17. maddesi ve Sozle$me'nin 3. maddesi, belirli bir yasal muamele kapsammda bir yakalamay1 ger9ekle$tirmek i9in gti<; kullammm1 yasaklamamaktad1r. Ancak smirlan belli baz1 durumlarda, sadece ka91mlmaz ve asla a$m olmamas1 ko$uluyla guvenlik gu9leri tarafmdan guce ba$vurulmasmm kotu muamele olmad1g1 kabul edilmektedir (Ali Rzza Ozer ve digerleri [GK], B. No: 2013/3924, 6/1/2015, §§ 81, 82). Bu nedenle kullamlan gucun gerekli ve orantih olup olmad1g1 a91khga kavu$turulmahdir.

44. Kolluga kar$I gorevi yaptirmamak i9in direnme, hakaret ve tehdit su9lanndan su9ustu yakalanan ba$vuruculann kameralara yans1yan goruntuleri, $ilpheli ti<; jandarma gorevlisinden ikisinin yaraland1gmm adli raporla teyit edilmesi, birinin kiyafetinin y1rt1lmas1, kamera goruntuleriyle ba$vuruculann direndiginin ortaya 91kmas1, olay yerindeki vatanda$lann ve nihayet tesadufen oradan ge9en bir polis ekibinin yard1m1yla ba~vurucu Fatma K1h9'm devriye aracma bindirilmesi hususlan birlikte degerlendirildiginde ba~vuruculann mukavemetini k1rmak i9in kullamlan gucun gerekli oldugu sonucuna vanlm1~tlf.

45. Yakalama s1rasmda gti<; kullammmm gerekliligi ortaya konduktan sonra ikinci a~amada olaym niteligine gore kullamlan gucun ol9ulu olup olmad1g1 ele almmahdir. Hangi diren9 seviyesinde ne tur bir kuvvet uygulanacagmm kilavuzu olan Yonetmelik'in 38. maddesinde yer verilen kademeli olarak artan zor kullanma ara9lan, ol9ululuk incelemesindeki en onemli k1staslardandir (Ali Ulvi Altunelli, B. No: 2014/11172, 12/6/2018, § 110).

9

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2015/7457 : 7/3/2019

46. Zor kullamlmas1 i9in diger yontem ve ara9lann sonu9suz kalm1~ olmas1 gerekir. Zor kullanma, miidahale s1rasmda kar~Ila~1lan direnci ortadan kalduacak oranda ve a~amah bi9imde artan bedensel kuvvet, maddi gti9, degi~ik ara9lar ile kanuni ~artlar ger9ekle~tiginde silah kullanmay1 i9erir. Ba~vuruculann gosterdikleri direnci kumak i9in kollugun darp ve cebir olu~turacak mahiyette bir eylemleri tespit edilememi~tir.

47. Ba~vurucular Cansu Gezer ve Buse Gizem Ergtiven'de olu~an yaralann olay yerinde bulunan iki vatanda~m eylemi sonucunda olu~tugu Erdemli 4. Asliye Ceza Mahkemesin ba~vuru tarihinden sonra kesinle~mi~ karanyla tespit edilmi~tir. Diger ba~vuruculardaki yaralann BTM ile giderilebilir nitelikte olmas1 da dikkate almd1gmda uygulanan gtictin kollugun zor kullanma yetkisi kapsammda kald1g1, yarg1 mercilerinin bu konudaki mevzuatl somut olaya uygulamalanndaki yorumunun makul olmad1g1 soylenemeyeceginden yap1lan mtidahalenin orantih oldugu degerlendirilmi~tir.

48 . Anayasa Mahkemesinin soru~turma ve kovu~turma makamlan tarafmdan verilen kararlan maddi vakia yontinden inceleyerek bu mercilerin yaptig1 degerlendirmenin yerine kendisininkini ikame etme gorevi bulunmamaktadu (Cezmi Demirve digerleri, B. No: 2013/293, 17/7/2014, § 96). ilk derece yarg1 mercilerinin ula~t1g1 sonu9lar Anayasa Mahkemesini baglamamasma ragmen normal ~artlar altmda bu mercilerin maddi olaylara ili~kin tespitlerinden aynlmak i9in gerekli olan kuvvetli neden gosterilmelidir. Ba~vuru dosyasmdaki bilgi ve belgelere gore Cumhuriyet Savc1hgmm kovu~turmas1zhk karanndan aynlmay1 gerektiren boyle bir durum tespit edilememi~tir.

49. A91klanan gerek9elerle Anayasa'nm 1 7. maddesinin ti9tincti fikrasmda gtivence altma alman kotti muamele yasagmm ihlal edildigine ili~kin iddianm a91k<;a dayanaktan yoksun olmasz nedeniyle kabul edilemez olduguna karar verilmesi gerekir.

B. Ba~vurucu Fatma Kih~'m Ki~i Hiirriyeti ve Giivenligi Hakkmm ihlal Edildigine ili~kin iddia

1. Ba~vurucunun iddialan

50. Ba~vurucu Fatma K1h9; Erdemli il9e Jandarma Komutanhg1 personeli tarafmdan keyfi bi9imde ahkonuldugunu, yakalama ve gozaltma alma tutanag1 dtizenlenmedigini, su9lama nedenleri hususunda bilgilendirilmedigini one stirmti~ttir.

2. Degerlendirme

51. Anayasa Mahkemesine bireysel ba~vuru, iddia edilen hak ihlallerinin derece mahkemelerince dtizeltilmemesi halinde ba~vurulabilecek ikincil nitelikte bir kanun yoludur. Bireysel ba~vuru yolunun ikincillik niteligi geregi Anayasa Mahkemesine bireysel ba~vuruda bulunabilmek i9in oncelikle olagan kanun yollannm ttiketilmesi zorunludur (Ay§e Zzraman ve Cennet Ye§ilyurt, B. No: 2012/403, 26/3/2013 , § 17).

52. Anayasa Mahkemesi, su9 isnad1yla yakalanan ki~ilerin yakalamanm hukuka aykmhg1 ve yakalama nedenlerinin bildirilmemesi iddialanna ili~kin olarak 5271 say1h Kanun'un 141. maddesinde ongortilen tazminat davasmm ttiketilmesi gereken etkili bir hukuk yolu oldugu sonucuna varm1~tu (Zeld Bingo! (2) , B. No: 2013/6576, 18/11/2015, § 61; Tahir Gokatalay (3), B. No: 2013/5605, 30/3/2013, § 49; Deniz Ozfirat, B. No: 2013/7929, 1/12/2015, § 54).

10

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2015/7457 : 7/3/2019

53. Somut olayda ba~vurucu tarafmdan dile getirilen yakalama tedbirine ili~kin iddialar 5271 say1h Kanun'un 141. maddesi kapsammda a91lacak davada incelenebilecektir. Bu madde kapsammda a9ilacak dava sonucuna gore ba~vurucunun iddialannm dogrulugunun tespiti halinde gorevli mahkemece ba~vurucu lehine tazminata htikmedilebilecektir. Buna gore 5271 say1h Kanun'un 141. maddesinde belirtilen dava yolunun ba~vurucunun durumuna uygun, telafi kabiliyetini haiz, etkili bir hukuk yolu oldugu ve bu olagan ba~vuru yolu ttiketilmeden yap1lan bireysel ba~vurunun incelenmesinin bireysel ba~vurunun ikincil niteligi ile bagda~mad1g1 sonucuna vanlm1~tlr.

54. A91klanan gerek9elerle ba~vurunun bu kismmm ba§vuru yollannzn tiiketilmemi§ olmas1 nedeniyle kabul edilemez olduguna karar verilmesi gerekir.

VI. HOKUM

A91klanan gerek9elerle;

A. 1. Kotti muamele yasagmm ihlal edildigine ili~kin iddianm ar;1kr;a dayanaktan yoksun olmas1 nedeniyle KABUL EDiLEMEZ OLDUGUNA,

2. Ki~i hurriyeti ve gtivenligi hakkmm ihlal edildigine ili~kin iddianm ba§vuru yollannzn tiiketilmemi§ olmas1 nedeniyle KABUL EDiLEMEZ OLDUGUNA,

B. Yarg1lama giderlerinin ba~vurucular tizerinde BIRAKILMASINA 7/3/2019 tarihinde OYBiRLiGiYLE karar verildi.

Dye Ba~kan Engin YILDIRIM Recep KOMDRCD

Dye RecaiAKYEL

Dye R1dvan GDLE<;

Dye Yild1z SEFERiNOGLU

11