Upload
obserwatorfinansowypl
View
1.865
Download
3
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Analiza Beaty Zdanowicz i Marty Świerczyńskiej z Narodowego Banku Polskiego
Citation preview
Departament Systemu Finansowego
Antykryzysowe działania wybranych banków centralnych
w latach 2007-2010
maj 2010 r.
Departament Systemu Finansowego
Agenda
Instrumenty banków centralnych stosowane wcześniej w sytuacjach kryzysowych
Przyczyny aktywności banków centralnych w latach 2007-10
Fazy działania wybranych banków centralnych wobec kryzysu w latach 2007-10
Działania Narodowego Banku Polskiego na tle działań innych banków centralnych
Dylematy dotyczące exit strategy
Departament Systemu Finansowego
Agenda
Instrumenty banków centralnych stosowane wcześniej w sytuacjach kryzysowych
Przyczyny aktywności banków centralnych w latach 2007-10
Fazy działania wybranych banków centralnych wobec kryzysu w latach 2007-10
Działania Narodowego Banku Polskiego na tle działań innych banków centralnych
Dylematy dotyczące exit strategy
Departament Systemu Finansowego
Instrumenty banków centralnych stosowane wcześniej w sytuacjach kryzysowych
StandardoweStandardoweStandardoweStandardowe:
PoŜyczkodawca ostatniej instancji
Polityka informacyjna
Decyzja o braku interwencji
NiestandardoweNiestandardoweNiestandardoweNiestandardowe:
Zasilenie banków w kapitał
Tworzenie specjalnych instytucji zarządzających aktywami niskiej jakości
Departament Systemu Finansowego
Przykłady uŜycia instrumentów standardowych
Awaryjne wsparcie pAwaryjne wsparcie pAwaryjne wsparcie pAwaryjne wsparcie płłłłynnoynnoynnoynnośśśścioweciowecioweciowe:
kryzys pojedynczego banku: Franklin National, 1974 r., Continental Illinois, 1984 r.
kryzys w całym systemie bankowym: krach na giełdzie w Nowym Yorku, 1987 r., kryzys w Szwecji 1991-93
KomunikacjaKomunikacjaKomunikacjaKomunikacja w momentach zagroŜenia kryzysem:
komunikat prasowy: komunikat Fed po ataku terrorystycznym z 11 września 2001 r.
moralna perswazja: działanie Fed w trakcie kryzysu LTCM
Zaniechanie interwencjiZaniechanie interwencjiZaniechanie interwencjiZaniechanie interwencji:
mniejsze banki w kryzysie w Wielkiej Brytanii w latach 1990-91,
Bank of Credit and Commerce International - 1991 r.
Barings - 1995 r
Departament Systemu Finansowego
Przykłady uŜycia instrumentów niestandardowych
Zasilenie bankZasilenie bankZasilenie bankZasilenie bankóóóów w kapitaw w kapitaw w kapitaw w kapitałłłł:
Bank Finlandii - zasilenie kapitałowe Skopbanku w 1991 r.
Bank Japonii – zasilenie kapitałowe Nippon Credit Bank w 1997 r.
Tworzenie specjalnych instytucji zarzTworzenie specjalnych instytucji zarzTworzenie specjalnych instytucji zarzTworzenie specjalnych instytucji zarząąąądzajdzajdzajdzająąąących aktywami niskiej cych aktywami niskiej cych aktywami niskiej cych aktywami niskiej jakojakojakojakośśśścicicici:
Przejmowanie od banków komercyjnych aktywów niskiej jakości (głównie złych kredytów) - Bank Finlandii w czasie długotrwałego kryzysu systemowego lat 90.
Nabywanie akcji przedsiębiorstw będących w portfelach banków komercyjnych - Bank Japonii od 2002 r.
Departament Systemu Finansowego
Czynniki determinujące działania kryzysowe banków centralnych
Ocena skali zagroŜenia dla całego systemu bankowego lub finansowego
Stopień formalnej i faktycznej niezaleŜności banku centralnego
MoŜliwości szybkiego zaangaŜowania innych instytucji w zarządzanie kryzysowe
Departament Systemu Finansowego
Agenda
Instrumenty banków centralnych stosowane wcześniej w sytuacjach kryzysowych
Przyczyny aktywności banków centralnych w latach 2007-10
Fazy działania wybranych banków centralnych wobec kryzysu w latach 2007-10
Działania Narodowego Banku Polskiego na tle działań innych banków centralnych
Dylematy dotyczące exit strategy
Departament Systemu Finansowego
Straty banków komercyjnych
- 1 %3,1 mld EUR3,2 mld EURNordea Bank AB
- 4 %3,3 mld EUR3,4 mld EURKBC Bank N.V.
- 6 %28,0 mld USD29,8 mld USDMorgan Stanley
- 8 %4,0 mld EUR4,4 mld EURFortis Bank
- 10 %62,7 mld USD69,4 mld USDMerrill Lynch
- 10 %2,1 mld EUR2,3 mld EURAllied Irish Banks plc
- 17 %4,0 mld EUR4,9 mld EURCredit Agricole
- 18 %3,3 mld GBP2,8 mld GBPHSBC Bank plc
- 25 %0,6 mld EUR0,8 mld EURBanco Comercial Portugues
- 56 %6,2 mld USD14,0 mld USDAIG Inc.
- 82%0,9 mld EUR5,2 mld EURSociete Generale
- 83 %3,6 mld USD21,5 mld USDCitigroup Inc.
- 130 %- 3,8 mld CHF12,8 mld CHFUBS
ZMIANADOCHÓDNETTO 2007r.
DOCHÓDNETTO 2006r.
BANK
Źródło: M. Zaleska, A. Jurkowski, Przyczyny i skutki,Gazeta Bankowa Nr 14 (1014), 1 kwietnia 2008, s.17.
Departament Systemu Finansowego
Kryzys zaufania na rynku międzybankowym
Premie CDS dla wybranych banków
0
50
100
150
200
250
1-2
007
2-2
007
3-2
007
4-2
007
5-2
007
6-2
007
7-2
007
8-2
007
9-2
007
10-2
007
11-2
007
12-2
007
1-2
008
HSBC Goldman Sachs Bank of AmericaJP Morgan Merrill Lynch Bear Stearns
Źródło: Bloomberg
Departament Systemu Finansowego
Kryzys zaufania na rynku międzybankowymRóŜnica oprocentowania 3M lokat międzybankowych i 3M bonów skarbowych
0
50
100
150
200
250
3001
-200
7
2-2
007
3-2
007
4-2
007
5-2
007
6-2
007
7-2
007
8-2
007
9-2
007
10-2
007
11-2
007
12-2
007
1-2
008
pb
USA Wielka Brytania strefa euro
Źródło: Bloomberg
Departament Systemu Finansowego
Agenda
Instrumenty banków centralnych stosowane wcześniej w sytuacjach kryzysowych
Przyczyny aktywności banków centralnych w latach 2007-09
Fazy działania wybranych banków centralnych wobec kryzysu w latach 2007-10
Działania Narodowego Banku Polskiego na tle działań innych banków centralnych
Dylematy dotyczące exit strategy
Departament Systemu Finansowego
Fazy działania banków centralnych
Faza I Faza I Faza I Faza I –––– dziadziadziadziałłłłania standardoweania standardoweania standardoweania standardowe
zapewnienie bankom dostępu do płynności krótkoterminowej
konieczność zapobieŜenia wzrostowi stóp na rynku międzybankowym
Faza II Faza II Faza II Faza II –––– ewolucja dziaewolucja dziaewolucja dziaewolucja działłłłaaaańńńń standardowychstandardowychstandardowychstandardowych
zapewnienie bankom dostępu do płynności na dłuŜsze okresy
Faza III Faza III Faza III Faza III –––– dziadziadziadziałłłłania niestandardoweania niestandardoweania niestandardoweania niestandardowe
odblokowanie akcji kredytowej
wsparcie kluczowych rynków finansowych
Departament Systemu Finansowego
Faza I – działania standardowe
CelCelCelCel: zapewnienie płynności krótkookresowej
NarzNarzNarzNarzęęęędziadziadziadzia:
dodatkowe operacje dostrajające
zwiększona pula dostarczanych środków w OOR
dostarczanie płynności w walutach obcych
obniŜki stóp procentowych
rozszerzanie dostępu do operacji z bankiem centralnym
rozszerzenie zakresu akceptowalnych zabezpieczeń
Departament Systemu Finansowego
0
20
40
60
80
100
120
2 sty 08
23 mar 08
12 cze 081 wrz 0
821 lis 08
10 lut 09
2 maj 0922 lip 09
11 paź 09
31 gru 09
22 mar 10data
mld USD
0,00%
0,50%
1,00%
1,50%
2,00%
2,50%
3,00%
3,50%
4,00%
4,50%
5,00%
Wartość udzielonych środków Oprocentowanie
Faza I – przykłady – Fed
Zmiany w zasadach działania popopopoŜŜŜŜyczek z okna dyskontowegoyczek z okna dyskontowegoyczek z okna dyskontowegoyczek z okna dyskontowego:
WydłuŜenie terminu zapadalności z O/N do 30, a następnie do 90 dniZawęŜenie spreadu między primary credit rate i celem ustalanym dla federalfunds rate
poŜyczki z okna dyskontowego
Departament Systemu Finansowego
Faza I – przykłady - EBC
Bezprecedensowa operacja zasilająca 9 sierpnia 2007 r. -jednorazowe dostarczenie rynkowi krótkoterminowej płynności w kwocie 95 mld EUR.
Zwiększenie podaŜy płynności - łącznie cztery operacje dostrajające O/N w sierpniu i jedna we wrześniu 2007 r.
Uzupełniające operacje 3-miesięczne od 23 sierpnia 2007 r.
Specjalne działania podjęte pod koniec 2007 r.
Dostarczanie finansowania w walutach zagranicznych:
za pomocą aukcji TAF (28 dni) - USD
za pomocą swapów w USD i CHF
Departament Systemu Finansowego
Faza I – przykłady - BoE
Zwiększenie podaŜy płynności - nadzwyczajna operacja dostrajająca we wrześniu 2007 r. i następnie 11 operacji dostrajających w okresie od marca do listopada 2008 r.
Dostarczanie środków terminowych - aukcje 3 - miesięczne (od grudnia 2007 r.) pod szerszy zestaw zabezpieczeń niŜ w cotygodniowych OOR m.in. o portfel kredytów hipotecznych
Dostarczanie płynności w walucie obcej - operacje O/N i tygodniowe (od września 2008 r.)
Departament Systemu Finansowego
0
20
40
60
80
100
120
140
sty-07maj-07
wrz-07
sty-08maj-08
wrz-08
sty-09maj-09
wrz-09
sty-10 data
mld USD
U.S. dollar funds-supplying operations
Faza I – przykłady – Bank Japonii
Operacje zasilające w USD do 3 miesięcy:
na podstawie umowy swap z FED,aukcje przeprowadzane 2 razy w miesiącu,początkowo z limitem
Zwiększenie częstotliwości i rozmiaru operacji repo pod zastaw papierów komercyjnych (od października 2008 r.)Specjalne operacje zasilające pod zabezpieczenie w formie długu przedsiębiorstw:
termin zapadalności 3 miesiące,obniŜenie wymaganego ratingu
dla zabezpieczenia z „A-” do „BBB-”.
Departament Systemu Finansowego
Faza I – inne przykłady
Dodatkowe operacje otwartego rynku
Węgry – redukcja stopy rezerwy obowiązkowej z 5% do 2%
√√√√√√√√Węgry
√√√√√√√√Szwecja
√√√√Szwajcaria
√√√√Norwegia
√√√√√√√√Kanada
180 dni84 dni28 dni14 dni
Departament Systemu Finansowego
Faza I – obniŜki stóp procentowych
0
1
2
3
4
5
6
7
sty-07kwi-0
7lip-07
paź-07
sty-08kwi-0
8lip-08
paź-08
sty-09kwi-0
9lip-09
paź-09
data
proc.
FED BOE EBC BOJ
Pierwsze obniŜki w sierpniu 2007 r. (Fed)
Skoordynowana akcja banków centralnych w październiku 2008 r.
Departament Systemu Finansowego
Faza I – dostarczenie płynności w walutach obcych
Umowy swap zawarte przez Fed z 14 bankami centralnymi (Australia,Brazylia, Dania, Japonia, Kanada, Korea Pd, Meksyk, Norwegia, NowaZelandia, Singapur, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania, strefa euro).
Norwegia
Meksyk
Europejski Bank
Centralny
Japonia
Szwecja
Korea
Wielka Brytania
Szwajcaria
Australia
0
100
200
300
400
500
600
31 gru 08 27 maj 09 24 cze 09 29 lip 09 26 sie 09 30 w rz 09 28 paź 09 30 lis 09
data
mld USD
Swapy walutowe
Departament Systemu Finansowego
Faza I – dostarczenie płynności w walutach obcych
Zapewnienie przez EBC wsparcia bankom centralnym spoza strefy euro:
transakcje repo z bankami centralnymi Węgier i Polski,
umowy swap z bankami centralnymi Danii, Szwajcarii, Szwecji i USA.
Norwegia – umowa swap z bankiem centralnym Islandii
Departament Systemu Finansowego
Faza II – ewolucja działań standardowych
CelCelCelCel: zapewnienie płynności na dłuŜsze terminy
NarzNarzNarzNarzęęęędziadziadziadzia:
operacje otwartego rynku na dłuŜszy termin
dalsze rozszerzenie zakresu akceptowalnych zabezpieczeń
dalsze rozszerzenie grona uczestników operacji otwartego rynku
swapy papierów wartościowych
kontynuacja obniŜek stóp procentowych
Departament Systemu Finansowego
Faza II – przykłady – Fed
0
20
40
60
80
100
120
140
160
17 gru 07
28 sty 08
10 mar 0
8
21 kwi 08
2 cze 08
14 lip 08
25 sie 08
20 paź 08
24 lis 08
9 lut 0
9
4 maj 0
9
27 lip 09
5 paź 09
16 lis 09
11 sty 10data
mld US D
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
4,00
4,50
5,00Stop Out Rate
Oferta Popyt Przydzielone środki Stop Out Rate
0
20
40
60
80
100
120
140
160
11 sie 08
8 wrz 08
6 sie 08
3 lis 08
1 gru 08
29 gru 09
26 sty 09
23 lut 09
23 mar 09
20 kwi 09
18 maj 09
15 cze 09
13 lip 09
10 sie 09
8 wrz 09 data
mld USD
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00Stop Out Rate
Oferta Popyt Przydzielone środki Stop Out Rate
Term Auction Facility (TAF):od grudnia 2007 r.aukcje kredytowe 28 i 84 – dniowepod szerszy zestaw zabezpieczeń niŜ standardowe OORszersze grono uczestników niŜ standardowe OOR
operacje 28-dniowe operacje 84-dniowe
Departament Systemu Finansowego
Faza II – przykłady – Fed
0
10
20
30
40
50
60
3 kwi 08
1 maj 08
29 maj 08
26 cze 08
24 lip 08
21 sie 08
18 wrz 08
16 paź 08
13 lis 08
11 gru 08
8 sty 09
5 lut 09
5 mar 09
2 kwi 09
30 kwi 09
28 maj 09
25 cze 09da ta
mld US D
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60Stop Out Rate
Oferta Popyt Przydzielone środki Stop Out Rate
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
27 mar 0
8
22 maj 08
17 lip 08
11 wrz 08
9 paź 08
5 lis 08
3 gru 08
31 gru 09
28 sty 09
25 lut 09
25 mar 0
9
22 kwi 09
18 cze 09
10 wrz 09
7 sty 10
da ta
mld US D
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50Stop Out Rate
Oferta Popyt Przydzielone środki Stop Out Rate
Term Securities Lending Facility (TSLF):od marca 2008 r.poŜyczki rządowych papierów wartościowych na 28 dniprogram dla dealerów rynku pienięŜnego
operacje w ramach schedule 1 operacje w ramach schedule 2
Departament Systemu Finansowego
Faza II – przykłady - Fed
Primary Dealer Credit Facility (PDCF):od marca 2008 r.kredyt O/N dla dealerów rynku pienięŜnego
0
20
40
60
80
100
120
140
160
mar 08 cze 08 wrz 08 gru 08 lut 09 maj 09 sie 09 lis 09 lut 10
data
mld USD
Wartość udzielonych środków
wykorzystanie PDCF
Departament Systemu Finansowego
Faza II – przykłady – EBC
Operacje refinansujące przeprowadzane jako aukcje środków z pełnym przydziałem i stałą stopą procentową
Zmiany w wymogach dotyczących kwalifikowanych zabezpieczeń(październik i listopad 2008 r.):
złagodzenie wymogu dotyczącego ratingu kredytowego z „A-” do „BBB-” (wyjątek ABSy)
rozszerzenie listy m.in. o:
• certyfikaty depozytowe,
• zbywalne instrumenty dłuŜne denominowane w USD, GBP i JPY.
Departament Systemu Finansowego
Faza II – przykłady – EBC
Wprowadzenie operacji repo6-miesięcznych oraz umoŜliwienie rolowania dotychczasowych poŜyczek (wrzesień 2008 r.)Przeprowadzenie 3 operacji repoz terminem zapadalności 1 roku (maj 2009 r.) o stałej stopie oprocentowania z pełnym przydziałem środków
operacje LTRO EBC (3 bln EUR)
Departament Systemu Finansowego
Faza II – przykłady – EBCoperacje TAF łącznie struktura operacji TAF
Rozszerzenie aukcji TAF zapewniających dostęp do finansowania w USD –uruchomienie operacji jednodniowych, tygodniowych oraz 84-dniowych
13% 22%5%
60%
O/N 7 dni 28 dni 84 dni
0
100
200
300
400
500
600
gru 07 mar 08 cze 08 wrz 08 gru 08 mar 09 cze 09 wrz 09 gru 09 mar 10
data
mld USD
Łączna wartość udzielonych środków
Departament Systemu Finansowego
Faza II – przykłady – BoE
Operacje repo z terminem zapadalności 6, 9 i 12 miesięcyRozszerzenie zabezpieczeń w OOR o niektóre ABS i ABCP (październik 2008 r.)Rozszerzenie okna dyskontowego (Discount Window Facility) –poŜyczki pod szerszy zestaw zabezpieczeń (od października 2008 r.)Operacje repo w USD na dłuŜszy termin – 1 i 3 miesięczne oraz 84-dniowe
USD repo (849 mld USD)
Departament Systemu Finansowego
Faza II – przykłady – Bank Japonii
Rozszerzanie listy akceptowalnych zabezpieczeRozszerzanie listy akceptowalnych zabezpieczeRozszerzanie listy akceptowalnych zabezpieczeRozszerzanie listy akceptowalnych zabezpieczeńńńń (począwszy od stycznia 2009 r.) o:
obligacje przedsiębiorstw,
papiery komercyjne,
weksle,
umowy kredytowe,
obligacje denominowane w walucie zagranicznej.
Nowe operacje zasilające (od grudnia 2009 r.):
termin zapadalności 3 miesiące,
oprocentowanie 0,1%,
wartość programu 10 bln JPY.
Complementary Deposit Facility - wprowadzenie oprocentowania rachunków utrzymywanych w banku centralnym (od listopada 2008 r.)
Departament Systemu Finansowego
Faza II – przykłady
SwapySwapySwapySwapy papierpapierpapierpapieróóóów wartow wartow wartow wartośśśściowych:ciowych:ciowych:ciowych:
Wielka Brytania - Special Liquidity Scheme (od 21 kwietnia 2008 r.)
• zamiana wysokiej jakości niepłynnych aktywów (w większości hipoteczne listy zastawne oraz papiery wartościowe zabezpieczone hipoteką) na bony skarbowe
Norwegia (od 29 października 2008 r.)
• zamiana listów zastawnych na papiery wartościowe rządu
Departament Systemu Finansowego
Faza II – przykłady
Operacje zasilajOperacje zasilajOperacje zasilajOperacje zasilająąąące na dce na dce na dce na dłłłługie terminyugie terminyugie terminyugie terminy:
Szwajcaria, Szwecja – roczne operacje zasilające w walucie krajowej
Norwegia – operacje 2-letnie i 3-letnie
Rozszerzenie zakresu akceptowanych zabezpieczeRozszerzenie zakresu akceptowanych zabezpieczeRozszerzenie zakresu akceptowanych zabezpieczeRozszerzenie zakresu akceptowanych zabezpieczeńńńń:
Kanada – o obligacje przedsiębiorstw
Norwegia – zniesienie niektórych wymogów dla listów zastawnych i obligacji przedsiębiorstw
Szwecja – zwiększenie udziału listów zastawnych oraz obniŜenie wymaganego ratingu dla długoterminowych papierów wartościowych; takŜe rozszerzenie dostępu do OOR dla wszystkich instytucji kredytowych zarejestrowanych w Szwecji
Węgry – o obligacje władz lokalnych w EUR i CHF
Departament Systemu Finansowego
Faza III – działania niestandardowe
CelCelCelCel: odblokowanie akcji kredytowej
NarzNarzNarzNarzęęęędziadziadziadzia:
wykup papierów dłuŜnych przedsiębiorstw
zakup obligacji emitowanych przez banki
zakup obligacji rządowych
zakup akcji przedsiębiorstw posiadanych przez banki
Departament Systemu Finansowego
0
50
100
150
200
250
300
350
400
paź 08 gru 08 mar 09 maj 09 lip 09 wrz 09 lis 09 sty 10 mar 10
da ta
m ld US D
Wartość udzielonych środków
Faza III – przykłady - Fed
Commercial Paper FundingFacility (CPFF):
od października 2008 r.wsparcie płynności na rynku papierów komercyjnych nabywanie 3-miesięcznych papierów komercyjnych z wysokim ratingieminwestycyjnym bezpośrednio od emitentówprogram realizowany za pomocą SPVfinansowanie zapewnione przez Federal Reserve Bank of New York
Departament Systemu Finansowego
Faza III – przykłady - Fed
Money Market Investor Funding Facility (MMIFF):
od października 2008 r.
finansowe wsparcie od Federal Reserve Bank of New York dla pięciu prywatnych SPV,
maksymalna poŜyczka do 540 mld USD,
fundusze przeznaczone na zakup:• certyfikatów depozytowych, • dłuŜnych papierów bankowych, • komercyjnych papierów wartościowych
termin zapadalności aktywów od 7 do 90 dni,
dostarczanie płynności dla wybranych funduszy rynku pienięŜnego, w tym Money Market Mutual Funds, fundusze emerytalne, ubezpieczeniowe, powiernicze.
Departament Systemu Finansowego
0
20
40
60
80
100
120
140
160
wrz 08 lis 08 sty 09 mar 09 maj 09 lip 09 wrz 09 lis 09 sty 10 mar 10
data
mld USD
Wartość udzielonych środków
Faza III – przykłady - Fed
Asset – Backed Commercial PaperMoney Market Fund LiquidityFacility (AMLF):
od września 2008 r.program kredytowy wspierający rynek asset-backed commercialpaper (ABCP) oraz fundusze rynku pienięŜnegopoŜyczki dla instytucji depozytowych na zakup wysokiej jakości ABCP od kwalifikowanych funduszy
Departament Systemu Finansowego
0
2
4
6
8
10
12
14
19 mar 097 kwi 09
5 maj 092 cze 09
7 lip 096 sie 09
3 wrz 092 paź 0
93 lis 09
3 gru 097 sty 10
5 lut 104 mar 10
data
mld USD
Auto Credit Card Equipment Floorplan
Premium Finance Servicing Advances Small Business Student Loan
Faza III – przykłady - Fed
Term Asset – Backed SecuritiesLoan Facility (TALF):
od listopada 2008 r.program kredytowy wspierający rynek asset-backed securities (ABS)poŜyczki dla inwestorów posiadających ABSy z wysokim ratingieminwestycyjnymtermin zapadalności poŜyczki do 5 latrządowe wsparcie z TARP program realizowany za pomocą SPV
Departament Systemu Finansowego
0
2
4
6
8
10
12
14
5 gru 08
23 gru 08
27 sty 09
19 lut 09
16 mar 0
9
13 kwi 09
8 maj 09
5 cze 09
30 cze 09
31 lip 09
28 sie 09
25 wrz 09
21 paź 09
17 lis 09
18 gru 09
22 sty 10
19 lut 10 data
mld USD
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200mld USD
Razem Zaakceptowane Odrzucone
Faza III – przykłady - Fed
Wykup długoterminowych papierów wartościowych:
obligacji emitowanych przez obligacji emitowanych przez obligacji emitowanych przez obligacji emitowanych przez instytucje wspierane przez instytucje wspierane przez instytucje wspierane przez instytucje wspierane przez rzrzrzrząąąąd (GSE)d (GSE)d (GSE)d (GSE)papierów wartościowych zabezpieczonych hipoteką(Mortgage – BackedSecurities)obligacji skarbowych
Departament Systemu Finansowego
0
10
20
30
40
50
60
70
80
7 sty 094 lut 0
9
4 mar 0
9
1 kwi 09
29 kwi 09
21 maj 09
24 cze 09
22 lip 09
19 sie 09
16 wrz 09
14 paź 09
11 lis 09
9 gru 09
6 sty 103 lut 1
0
3 mar 1
0 data
mld USD
0
200
400
600
800
1000
1200
1400mld USD
Razem FHLMC FNMA GNMA
Faza III – przykłady - FedWykup długoterminowych papierów wartościowych:
obligacji emitowanych przez instytucje wspierane przez rząd (GSE)papierpapierpapierpapieróóóów wartow wartow wartow wartośśśściowych ciowych ciowych ciowych zabezpieczonych hipotekzabezpieczonych hipotekzabezpieczonych hipotekzabezpieczonych hipotekąąąą((((Mortgage Mortgage Mortgage Mortgage –––– BackedBackedBackedBackedSecuritiesSecuritiesSecuritiesSecurities))))obligacji skarbowych
Departament Systemu Finansowego
0
10
20
30
40
50
60
25 m
ar 09
1 kw
i 09
13 kw
i 09
23 kw
i 09
6 m
aj 09
18 m
aj 09
27 m
aj 09
10 cz
e 09
25 cz
e 09
9 lip
09
23 lip
09
6 sie
0919
sie 0
98
wrz 0
929
wrz
0929
paź 0
9
data
mld USD
0
50
100
150
200
250
300
350mld USD
Razem Zaakceptowane Odrzucone
Faza III – przykłady - Fed
Wykup długoterminowych papierów wartościowych:
obligacji emitowanych przez instytucje wspierane przez rząd (GSE)papierów wartościowych zabezpieczonych hipoteką(Mortgage – BackedSecurities)obligacji skarbowych obligacji skarbowych obligacji skarbowych obligacji skarbowych
Departament Systemu Finansowego
Faza III – przykłady - EBC
Covered Bonds PurchaseProgram (CBPP)
od maja 2009 r.bezwarunkowy wykup listów zastawnych na rynku pierwotnym i wtórnym limit wykupu: 60 mld EUR60 mld EUR60 mld EUR60 mld EUR
0
1
2
3
4
5
6
7
8
lip-09 sie-09 wrz-09 paź-09 lis-09 gru-09 sty-10 lut-10 mar-10 data
mld EUR
rynek pierwotny rynek wtórny
Departament Systemu Finansowego
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
12-mar-09
09-kwi-09
07-maj-09
04-cze-09
02-lip-09
30-lip-09
27-sie-09
24-wrz-09
22-paź-09
19-lis-09
17-gru-09
14 Jan 10
11-lut-10
11-mar-10
08-kwi-10
data
mld USD
Obligacje korporacyjne Papiery komercyjne
Faza III – przykłady - BoE
Asset Purchase Facility (APF) do stycznia 2009 r.wykup wysokiej jakości aktywów:
• nowo wyemitowanych papierów komercyjnych,
• obligacji korporacyjnych, • obligacji skarbowych
program finansowany początkowo przez rząd poprzez emisję bonów skarbowych, później poprzez emisję pieniądza rezerwowego banku centralnego (w ramach QE)
Departament Systemu Finansowego
Faza III – przykłady - BoE
program realizowany przez spółkę zaleŜnąBank of EnglandAsset PurchaseFacility Fund Ltd.wartość programu 200 mld GBP200 mld GBP200 mld GBP200 mld GBP
Departament Systemu Finansowego
0
0,2
0,4
0,6
0,8
1
1,2
1,4
1,6
1,8
sty-0
7
kwi-0
7
lip-0
7pa
ź-07
sty-0
8
kwi-0
8
lip-0
8
paź-0
8
sty-0
9
kwi-0
9
lip-0
9
paź-0
9
sty-1
0
data
bln JPY
bezwarunkowy zakup papierów komercyjnych
Faza III – przykłady - Japonia
Program bezwarunkowego zakupu papierzakupu papierzakupu papierzakupu papieróóóów komercyjnychw komercyjnychw komercyjnychw komercyjnych i ABCP:
od stycznia 2009 r.wartość programu 3 bln JPYna jednego emitenta 100 mld JPYna aukcję 300 mld JPY
Modyfikacja programu zakupu obligacji rzzakupu obligacji rzzakupu obligacji rzzakupu obligacji rząąąądowychdowychdowychdowych:rozszerzenie listy akceptowalnych aktywów m.in. o obligacje 30-letnie i obligacje indeksowane do inflacji,zwiększenie limitu na wykup do 21,6 bln JPY rocznie,stan na 31 marca 2010 r. – ponad 50 bln JPY
Departament Systemu Finansowego
Faza III – przykłady - Japonia
Program bezwarunkowego zakupu obligacji przedsizakupu obligacji przedsizakupu obligacji przedsizakupu obligacji przedsięęęębiorstw:biorstw:biorstw:biorstw:
od marca 2009 r.wartość programu 1 bln JPYna jednego emitenta 50 mld JPYna aukcję 150 mld JPY
Udzielanie bankom poUdzielanie bankom poUdzielanie bankom poUdzielanie bankom poŜŜŜŜyczek podporzyczek podporzyczek podporzyczek podporząąąądkowanych dkowanych dkowanych dkowanych w celu utrzymania odpowiedniej bazy kapitałowej:
wartość programu 1 bln JPYlimit na bank 350 mld JPYtermin zapadalności poŜyczek 10 lat
0
0,05
0,1
0,15
0,2
0,25
0,3
sty-07kwi-07
lip-07paź-
07sty-08
kwi-08lip-08
paź-08
sty-09kwi-09
lip-09paź-
09sty-10
data
bln JPY
bezwarunkowy zakup obligacji korporacyjnych
Departament Systemu Finansowego
Faza III – przykłady - Japonia
Wznowienie programu wykupu akcji od instytucji finansowych:wykupu akcji od instytucji finansowych:wykupu akcji od instytucji finansowych:wykupu akcji od instytucji finansowych:
od lutego 2009 r.
wcześniejsze funkcjonowanie programu w latach 2002 – 2004
Kwalifikowane akcje:• notowane na giełdzie• z ratingiem min. „BBB-”• znajdujące się w obrocie min. 200 dni w roku• z rocznym min. obrotem 20 mld JPY
wartość programu 1 bln JPY
limit na bank 250 mld JPY
BOJ będzie trzymał kupione akcje do 2012 r. i zamierza je sprzedać do września 2017 r.
na dzień 31 marca 2010 r. wartość nabytych akcji wynosi 284 mld JPY
Departament Systemu Finansowego
Faza III – przykłady
Szwajcaria – program wykupu obligacjiwykupu obligacjiwykupu obligacjiwykupu obligacji typu mortgage bonds i corporate bonds
Kanada - Term Purchase and Resale Agreement Facility for PrivateSector Instruments
obowiązuje od 23 lutego 2009 r.
nabywanie papiernabywanie papiernabywanie papiernabywanie papieróóóów komercyjnychw komercyjnychw komercyjnychw komercyjnych, ABCP, obligacji przedsiębiorstw
operacje 28 dniowe
Węgry – aukcje zakupu papierzakupu papierzakupu papierzakupu papieróóóów rzw rzw rzw rząąąądowychdowychdowychdowych na rynku wtórnym (od października 2008 r.)
Węgry – program wykupu obligacji hipotecznychwykupu obligacji hipotecznychwykupu obligacji hipotecznychwykupu obligacji hipotecznych na rynku wtórnym i pierwotnym (ogłoszony 8 lutego 2010 r.)
Departament Systemu Finansowego
Inne działania niestandardowe – pomoc dla indywidualnych instytucji
USA poŜyczka dla BearBearBearBear StearnsStearnsStearnsStearnswsparcie dla AIGAIGAIGAIG – linia kredytowa oraz wsparcie finansowe dla stworzonych spółek skupujących od AIG instrumenty finansowe
Wielka Brytania wsparcie płynnościowe dla NorthernNorthernNorthernNorthern RockRockRockRock we wrześniu 2007 r.
Szwecja dwie poŜyczki płynnościowe w październiku 2008 r. oraz udostępnienie linii kredytowej dla CarnegieCarnegieCarnegieCarnegie InvestmentInvestmentInvestmentInvestment Bank ABBank ABBank ABBank AB
Dania RoskildeRoskildeRoskildeRoskilde - pomoc płynnościowa dla banku w lipcu 2008 r., następnie przejęcie banku w sierpniu i jego sprzedaŜpomoc płynnościowa dla banku EbhEbhEbhEbh we wrześniu 2008 r.
Szwajcaria utworzenie spółki celowej dla przejęcia niepłynnych aktywów UBSUBSUBSUBS
Departament Systemu Finansowego
Agenda
Instrumenty banków centralnych stosowane wcześniej w sytuacjach kryzysowych
Przyczyny aktywności banków centralnych w latach 2007-10
Fazy działania wybranych banków centralnych wobec kryzysu w latach 2007-10
Działania Narodowego Banku Polskiego na tle działań innych banków centralnych
Dylematy dotyczące exit strategy
Departament Systemu Finansowego
Działania NBP – faza I
Pakiet zaufaniaPakiet zaufaniaPakiet zaufaniaPakiet zaufania (październik 2008 r.)
umoŜliwienie bankom pozyskiwania środków złotowych na okresy dłuŜsze niŜ jeden dzień poprzez wprowadzenie operacji zasilających repo – z terminem do 3 miesięcy
umoŜliwienie bankom pozyskiwania środków walutowych poprzez wprowadzenie transakcji typu swap walutowy
rozszerzenie listy akceptowalnych zabezpieczeń w operacjach refinansujących
PrzeterminowyPrzeterminowyPrzeterminowyPrzeterminowy wykup 10 letnich obligacji NBPwykup 10 letnich obligacji NBPwykup 10 letnich obligacji NBPwykup 10 letnich obligacji NBP (styczeń 2009 r.)
ObniObniObniObniŜŜŜŜanie stanie stanie stanie stóóóóp procentowychp procentowychp procentowychp procentowych począwszy od listopada 2008 r.
Departament Systemu Finansowego
ObniŜenie stopy procentowej NBP
0
1
2
3
4
5
6
7
sty-07kwi-07
lip-07paź-
07sty-08
kwi-08lip-08
paź-08
sty-09kwi-09
lip-09paź-
09 data
proc.
FED BOE EBC BOJ NBP
Departament Systemu Finansowego
Działania NBP – faza II
Rozszerzenie Pakietu zaufaniaRozszerzenie Pakietu zaufaniaRozszerzenie Pakietu zaufaniaRozszerzenie Pakietu zaufania (maj 2009 r.):
wprowadzenie operacji 6 miesięcznych
rozszerzenie listy uczestników operacji - dla wszystkich kontrahentów uprawnionych do udziału w podstawowych OOR
rozszerzenie listy wymaganych zabezpieczeń w transakcjach zasilających o obligacje komunalne, obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego, listy zastawne, papiery skarbowe denominowane w innych walutach niŜ PLN
umoŜliwienie rolowania zabezpieczeń w ramach nettingu
obniŜenie haircutu dla kredytu lombardowego z 20 do 15% dla zabezpieczenia w postaci papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa i NBP
ObniObniObniObniŜŜŜŜenie stopy rezerwy obowienie stopy rezerwy obowienie stopy rezerwy obowienie stopy rezerwy obowiąąąązkowejzkowejzkowejzkowej z 3,5 do 3 % (czerwiec 2009 r.)
Departament Systemu Finansowego
Działania NBP – faza III
Pakt na Rzecz Rozwoju Akcji KredytowejPakt na Rzecz Rozwoju Akcji KredytowejPakt na Rzecz Rozwoju Akcji KredytowejPakt na Rzecz Rozwoju Akcji Kredytowej w Polsce:
Cykl spotkań z bankami przy udziale przedstawicieli Ministerstwa Finansów oraz Komisji Nadzoru Finansowego
Kredyt dyskontowy: w celu refinansowania nowych kredytów udzielanych przedsiębiorstwom przez banki. W ramach tego instrumentu NBP moŜe przyjmować od banków do dyskonta weksle wystawiane przez przedsiębiorstwa w związku z otrzymanym z banku kredytem. RPP ustaliła stopę dyskonta weksli, która obecnie wynosi 4%.
Inne rozwaŜane instrumenty: operacje repo 12-miesięczne, nabywanie obligacji banków oraz utworzenie Funduszu Rozwoju Systemu Bankowego
Departament Systemu Finansowego
Agenda
Instrumenty banków centralnych stosowane wcześniej w sytuacjach kryzysowych
Przyczyny aktywności banków centralnych w latach 2007-10
Fazy działania wybranych banków centralnych wobec kryzysu w latach 2007-10
Działania Narodowego Banku Polskiego na tle działań innych banków centralnych
Dylematy dotyczące exit strategy
Departament Systemu Finansowego
Cechy charakterystyczne działańbanków centralnych
Szybkość reakcji
Elastyczność działań w zaleŜności od sytuacji w systemie bankowym
Wprowadzanie nowych instrumentów: modyfikacja instrumentów standardowych i nowe instrumenty niestandardowe
Współpraca w ramach krajowych sieci bezpieczeństwa finansowego
Współpraca międzynarodowa (międzynarodowe umowy swapówwalutowych, akceptacja zabezpieczeń w walutach zagranicznych), w tym koordynacja działań (skoordynowane obniŜki stóp procentowych)
RóŜnorodne wykorzystywanie kanałów komunikacji (komunikaty prasowe, konferencje prasowe, wypowiedzi przedstawicieli banków centralnych, specjalne publikacje, częstsze raporty o stabilności finansowej)
Departament Systemu Finansowego
Skutki działań banków centralnych
Wzrost wartości sumy bilansowej
+ 2%116 bln JPY113 bln JPYBank Japonii
+ 30%138 mld EUR106 mld EUREuropejski Bank Centralny
+ 36%71 mld USD52 mld USDBank Kanady
+ 103%227 mld CHF112 mld CHFBank Szwajcarii
+ 144%2,2 bln USD0,9 bln USDRezerwa Federalna
+ 149%250 mld GBP85 mld GBPBank Anglii
Zmiana2009/20102006/2007Bank centralny
Departament Systemu Finansowego
Zmiana struktury bilansu
0
500
1 000
1 500
2 000
2 500
3 000
2 sty 08
23 mar 08
12 cze 08
1 wrz 08
21 lis 08
10 lut 09
2 maj 09
22 lip 09
11 paź 09
31 gru 09
22 mar 10data
mld USD
Other Credit Facilities
Bear Stearns
AIG
Central Bank Swaps
Repurchase Agreements
Agency Debt
Agency MBS
Non-Agency Securities
BOE FED
Departament Systemu Finansowego
Strategia wyjściaDylematy:Dylematy:Dylematy:Dylematy:
Czas i szybkość zakończenie działań kryzysowych
Sekwencja wyjścia z programów pomocowych (CE a QE)
Sposoby oczyszczania bilansów banków centralnych
Dobór odpowiedniej polityki komunikacyjnej
Warunki wstWarunki wstWarunki wstWarunki wstęęęępne:pne:pne:pne:
Ustalenie daty końcowej dla instrumentów kryzysowych
Ustalenie limitu dla przeprowadzanych operacji (np. zakupu papierów wartościowych)
Określenie warunków dla przeprowadzanych niestandardowych operacji, np. typu nabywanych aktywów czy papierów wartościowych
Ustalenie warunków korzystania z programów nie zachęcających do korzystania z nich w sytuacji normalnej
Zmiana warunków korzystania z programów pomocowych wraz z poprawąfunkcjonowania rynków finansowych
Departament Systemu Finansowego
Strategia wyjściaDotychczasowe dziaDotychczasowe dziaDotychczasowe dziaDotychczasowe działłłłania:ania:ania:ania:
Początek podwyŜszania stóp procentowych:
Australia (5 podwyŜek od października 2009)
Norwegia (4 podwyŜki od października 2009)
Zakończenie specjalnych programów:
USA – termin zapadalności kredytu z okna dyskontowego ponownie zredukowany do O/N; koniec programów MMIFF oraz wykupu długoterminowych papierów wartościowych (październik 2009), TAF (marzec 2010), TSLF, PDCF, CPFF, AMLF (luty 2010); TAF (marzec 2010)
EBC – ograniczenie liczby i częstotliwości operacji na dłuŜszy termin
BoE – APF (styczeń 2010)
NBP – koniec operacji repo na dłuŜszy termin: 6-miesięcznych
Zakończenie umów swapowych:
z Fed (luty 2010)
Z EBC (styczeń 2010)
Departament Systemu Finansowego
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ
Marta Świerczyńska
Beata Zdanowicz