Embed Size (px)
Citation preview
Hizmete Özel
- 2 -
OSMANLI’YI PETROLE GÖRE BÖLEN HARİTA-KIRMIZI HAT
Hizmete Özel
- 3 -
Petrol hırsızı C.S. Gülbenkyan (1869-1955)
20’li yaşlarının sonunda…
Casuslar Kralı lakaplı Sidney Reilly (1873-1925)
26 ve 51 yaşlarında çekilmiş; gizli servisteki ilk ve
son yıllarına ait fotoğraflar...
Hizmete Özel
- 4 -
Gerçek Lawrence 46 yasinda
Hizmete Özel
- 5 -
Prens Faysal 1919 Paris Barış Görüşmelerinde:
Sol arkada eski dost LAWRENCE gülümsüyor…
Prens Faysal Irak Kralı Olarak Tahta Çıkıyor
ve Haşimi Hanedanı Başlıyor….
Hizmete Özel
- 6 -
T. E. Lawrence (left) and Sir Leonard Woolley standing beside
a Hittite slab found during excavations at Carchemish, Syria
Gerthrude Bell, aged 41, before her tent while
visiting archaeological excavations in Babylon
(1909).
Hizmete Özel
Nobel Kardeslerin petrol tankerleri - Bakü Robert Emanuel Nobel (1829-1896)
Nobel Kardeslerin petrol kuyulari, 1900- Bakü
Hizmete Özel
- 8 -
Hizmete Özel
- 9 -
Hizmete Özel
- 10 -
Hizmete Özel
- 11 -
“Bugün Sovyetler Birliği dostumuzdur, komşumuzdur,
müttefikimizdir. Bu dostluğa ihtiyacımız vardır. Fakat yarın ne
olacağını kimse bugünden kestiremez.
Tıpkı Osmanlı gibi, tıpkı Avusturya-Macaristan gibi parçalanabilir,
ufalanabilir. Bugün elinde sımsıkı tuttuğu milletler avuçlarından
kaçabilirler. Dünya yeni bir dengeye ulaşabilir.
İşte o zaman Türkiye ne yapacağını bilmelidir... Bizim bu
dostumuzun idaresinde dili bir, inancı bir, özü bir kardeşlerimiz
vardır. Onlara sahip çıkmaya hazır olmalıyız.
Hazır olmak yalnız o günü susup beklemek değildir. Hazırlanmak
lazımdır. Milletler buna nasıl hazırlanır? Manevi köprülerini sağlam
tutarak. Dil bir köprüdür... İnanç bir köprüdür... Tarih bir köprüdür...
Köklerimize inmeli ve olayların böldüğü tarihimizin içinde
bütünleşmeliyiz. Onların bize yaklaşmasını bekleyemeyiz. Bizim
onlara yaklaşmamız gerekli...”
Mustafa Kemal ATATÜRK
1933 Bursa Konuşması
Hizmete Özel
- 12 -
Hazar ve Orta Asya
İspatlanmış Ham Petrol Rezervleri (2016)
Milyar VarilToplamdaki Payı (%)
Rezerv Ömrü (Yıl)
Dünya 1188.6 100,0 41
Hazar ve Orta Asya 47.7 4,0 41
Rusya Fed. 74 6,2 22
Kazakistan 40 3,3 80
Azerbaycan 7 0,6 43
Türkmenistan 0.5 0,05 8
Özbekistan 0.6 0,1 13
Kaynak : BP Statistical Review of World Energy June 2012
Hizmete Özel
- 13 -
Hazar ve Orta Asya
İspatlanmış Doğal Gaz Rezervleri (2016)
Trilyon m3
Toplamdaki Payı (%)
Rezerv Ömrü (Yıl)
Dünya Toplam 190 100,0 65
Hazar ve Orta Asya 9 5 72
Rusya Fed. 48 26,6 80
Kazakistan 3 1,7 100+
Azerbaycan 1.4 0,8 100+
Türkmenistan 2.9 1,6 50
Özbekistan 1.9 1,0 33
Kaynak : BP Statistical Review of World Energy June 2012
Hizmete Özel
Türk Boğazları’ndan yılda 150 milyon ton (günde 3 milyon varil) ham petrol taşınmaktadır
Boğazlar’dan geçen Rus Petrolü:
62 mt/y (41%)
Türk Boğazları: Dünyadaki en büyük boru hattı?
Hazar Petrol İhracat Potansiyeli2010 120 mt/y (2.4 v/g) 2020 200 mt/y (4 v/g)
Hizmete Özel
Türk Boğazları: Dünyanın En Büyük Boru Hattı
Türk Boğazları’ndan yılda 150 milyon ton (3 milyon varil/gün)
petrol taşınmaktadır. Bu haliyle dünyanın en büyük boru hattı gibi
çalışmaktadır.
Rus şirketlerine ait petrol miktarı, toplamın % 41’ine de denk
gelmek üzere, 62 milyon ton’dur.
IEA verilerine göre Hazar Bölgesi’nden 2010’da 120 milyon ton;
2020’de ise 200 milyon ton ihracat gerçekleştirilecektir.
Diğer taraftan, dünya petrol fiyatlarını dengelemek için ABD RF’i
daha fazla petrol üretmeye teşvik etmektedir.
2012’de RF petrol üretimi 10 milyon varil/gün’e kadar yükselmiştir.
Bu nedenle RF, tankerlerin Türk Boğazları’nda bekletilmesinin
getireceği ilave maliyeti bertaraf etmek için “by-pass” projelerine
eskisinden daha sıcak bakmaktadır.
Boğaz girişinde 24 saat beklemenin varil başına maliyeti 3 cent’tir.
Bu maliyetin bugün 5 cent olduğu hesaplanmaktadır. Ancak,
Boğazlarımızın halen en ucuz taşıma yolu olduğu unutulmamalıdır.
Mevcut Rus petrollerine Hazar petrollerinin de eklenmesiyle,
Boğazlarımız 365 gün 24 saat ham petrol taşımacılığına hizmet
edecektir.
Bu durum;
✓ İnsanlarımızın can ve mal güvenliği,
✓Tanker taşımacılığının getireceği riskler ve tehlikeler,
✓Ülkelerin turizm gelirlerini kaybetme riski,
✓Diğer ticari emtianın taşınmasının engellenmesi
nedeniyle Türkiye ve diğer ülke ekonomilerini tehdit edecek
boyuttadır.
Rusya Federasyonu,
by-pass projelerine
mümkün olduğunca eşit mesafede durarak,
Türk Boğazları’nın halen en ucuz
taşıma yolu olduğu gerçeğini dikkate
alarak ve üretimden gelen gücünü
kullanarak
tüm seçeneklere “mavi boncuk”
dağıtmaktadır
Hizmete Özel
Version 98.10 INDEPENDENTA 1979
Hizmete Özel
Version 98.10NASSIA-SEA BROKER 1994
Hizmete Özel
- 18 -
BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN HAM PETROL BORU
HATTI GÜZERGAHI
BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN (BTC) BORU HATTI
Uzunluk : 1776 km
Güzergah : Azerbaycan-Gürcistan -Türkiye (Ceyhan Haydar Aliyev Terminali)
Kapasite : 50 milyon ton/yıl (1 milyon varil/gün)
Maliyet : 3.5 milyar $ (Türkiye Bölümü Maliyeti 1.4 milyar $)
İşletmeye alınış : 13 Temmuz 2006
Hizmete Özel
- 19 -
Türk Boğazları’nı By-Pass Edecek Boru Hattı Projeleri
By-pass Projeleri Uzunluk (km)Taşıma Kapasitesi
(Milyon ton/yıl)
Burgas - Alexandroupolis 285 35–50
Samsun-Ceyhan (Calik-ENI) 550 50–75
Odessa-Brody-Plock-Gdansk 490 (Brody-Plock) 25
Burgas-Vlore (AMBO) 890 35
Constanta-Trieste 1,400 Up to 90
Hizmete Özel
- 20 -
Samsun-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Projesi
Samsun
Sivas
Ceyhan
Hizmete Özel
Polatlı
Susurluk
Akhisar
Ceyhan
Samsun
Sivas
SAĞLAYACAĞI FAYDALAR:
Türk Projesi:Samsun-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı
Uzunluk : 552 km
Kapasite : 1,4 milyon varil/gün
Geçilen Ülke Sayısı: 1
Son Durum: Çalık-ENI ortaklığı Rus
tarafını ikna edemedi. BOTAŞ veya
TPAO’nun dahil olmasıyla Rusya ile
yeni bir işbirliği fırsatı olabilir
Tahmini Yatırım Tutarı: 1 milyar $
(BOTAŞ Ceyhan Terminali
Kullanılırsa)
Kapasitenin, CPC hattı maksimum taşıma
kapasitesinin (67,8 milyon ton/yıl) tamamını
absorbe edecek şekilde seçilmesi.
RF ve/veya Hazar petrolünü taşıyacak
hattın tek bir ülkeden geçirilmesi.
Novorossisk-Samsun arasında “shuttle”
hizmeti verecek sınırlı sayıda tanker
sayesinde Karadeniz’e çıkacak toplam tanker
sayısının önemli oranda azaltılması.
Ceyhan Terminali’nin uluslararası petrol
limanı ve borsasına dönüşmesi.
Türkiye açısından hayati öneme sahip Türk
Boğazlar Bölgesi’ni rahatlatacak yeni ve
güvenli bir seçenek daha ülkemiz stratejileri
kapsamında değerlendirilmiş olacaktır.
Orta Asya ve Hazar’dan gelecek ilave
ihracat hacimleri, Akdeniz üzerinden dünya
pazarlarına ulaştırılacaktır.
Hizmete Özel
- 22 -
IRAQ
GEORGIABULGARIA
SYRIA
Ankara
Karaman
Konya
Eskişehir
İstanbul
Batman
Kırklareli
Aliağa
Zonguldak
Afyon
ŞanlıurfaGaziantep
Diyarbakır
Şırnak
Ardahan
Adıyaman
Bayburt
Sivas
Amasya
Kayseri
Yozgat
Malatya
Kırşehir
Nevşehir
Muğla
Kırıkkale
Kars
Trabzon
Gümüşhane
Artvin
Ceyhan
Mardin
Aksaray
Kahramanmaraş
İzmir Turgutlu
İskenderun
Bartın
Antalya
Edirne
Erzincan ErzurumHorasan
Bursa
Sakarya
Çanakkale
A
B
A & B = KERKÜK-CEYHAN HPBH (80 MILYON TON/YIL)
C = BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN HPBH (50 MILYON TON/YIL)
D = SAMSUN-CEYHAN BY-PASS HPBH (70 MILYON TON/YIL)
CEYHAN ENERJİ (PETROL) TİCARET MERKEZİ
CD
CEYHAN ENERJİ MERKEZİ
200 milyon ton
Hizmete Özel
TÜRKİYE DOĞAL GAZ BORU HATTI SİSTEMİ
Ankara
Karaman
Konya
Bursa
Eskişehir
Ereğli
İzmit
İstanbul
Batman
Kırklareli
Çorum
Aliağa
Karacabey
Kofçaz
SakaryaBolu
Zonguldak
Seydişehir
Afyon
Mersin
Araban
ŞanlıurfaGaziantep
Tokat
Diyarbakır
Şırnak
Ardahan
Adıyaman
Bozova
Çan
Dörtyol
Adana
Samsun
Erzincan Erzurum
BayburtHorasan
Ağrı Sivas
Isparta
Amasya
Kayseri
Yozgat
Malatya
Çankırı
Kırşehir
Nevşehir
Niğde
BurdurMuğla
Kırıkkale
Kars
Ordu
Giresun
Trabzon
Gümüşhane
RizeArtvin
Iğdır
Van
Doğubayazıt
Ceyhan
MardinSilopi
Elazığ
Çanakkale
Denizli
Aydın
Bilecik
Balıkesir
Manisa
Aksaray
Kahramanmaraş
İzmir
M.Ereğlisi
Turgutlu
Kütahya
Ereğli
Hatay
İskenderun
BartınÇaycuma
Uşak
Antalya
Edirne
Marmara Ereglisi LNG Terminali
Mevcut Hatlar
Yapım Aşamasında
İhalesi yapılan
Planlanan Yeraltı Depolama
Planlanan Hatlar
IRAK
GÜRCİSTANKARADENİZ
AKDENİZSURİYE
RUSYA FED. (BATI 6 BCM+ Turusgaz 8 BCM)
RUSYA FED (Mavi Akım)
İran
Azerbaycan
Türkmenistan
Irak
Kıbrıs+İsrail
Planlanan Gaz Miktarı
Kontrata Bağlanmış Miktar
CS
CS-1
CS-2
CS-3
CS-4
16”24”40”
48”
40”
40”
16”
24”
30”
24”
24” 36”
18”
16”
16”
20”
24”40”
48”
48”
48”
48”
24”24”
24”36”
40”40”
CS-5
40’’
40’
’
48”
40”
Yapracık
Mevcut İthalat (Plato Dönem)
Hizmete Özel
- 24 -
BOTAŞ DOĞAL GAZ BORU HATLARI
Toplam Uzunluk 1989845 km
Toplam Uzunluk 20057,800 km
Toplam Uzunluk 200710,000 km
Toplam Uzunluk 201813,500 km
Ham Petrol Boru Hatları Toplam Uzunluğu:
1967 553 km
2018 3,500 km
Hizmete Özel
- 25 -
35 % 43 % 55 %
42 % 55 % 70 %
İthalat bağımlılığı
AB Gaz Talebi AB Gaz İthalat Bağımlılığı
Kaynak: OME -Observatoire Mediterraneen deL’energie
under EU ETAP Programme
EU-15
597
EU-15
500
EU-15
386
EU-30
777EU-30
642EU-30
462
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1999 2010 2020
Bcm
224 300 224365
196350
162162 276
277401
427
0
200
400
600
800
1000
EU-15 EU-30 EU-15 EU-30 EU-15 EU-30
1999 2010 2020
Bcm
Production Import
AVRUPA GAZ TALEBİ ve İTHALAT DÜZEYLERİ
AB İthal Gaz Bağımlılığı
2020 %70
2030 %85
Hizmete Özel
4. KORİDOR DOĞAL GAZ BORU HATTI PROJELERİ
Hizmete Özel
- 27 -
Türkiye-Yunanistan (ITG) Doğal Gaz Boru Hattı
Uzunluk : 300 km
Güzergah : Bursa/Karacabey-Meriç Nehri-Gümülcine
Kapasite : 3.6 bcm/yıl
İşletmeye Alış : Temmuz 2007
Mevcut taşıma : 750 milyon metreküp
İtalya Bağlantısı (ITGI Poseidon):
BOTAŞ, DEPA ve EDISON şirketleri tarafından Güney Avrupa Gaz
Ringi’nin devamı olarak geliştirilen Türkiye-Yunanistan-İtalya (ITGI
Poseidon) DGBH, Azeri gazını taşımak için yarışan son dört proje
arasında yer almakla birlikte, Şubat 2012’de Şah Deniz ortaklarınca
elenmiştir.
Hizmete Özel
NABUCCO BATI
- 28 -
NABUCCO BATI
Uzunluk : 1300 km
Güzergah :Türkiye/Bulgaristan sınırı-Bulgaristan-
Romanya-Macaristan-Avusturya (Baumgarten)
Kapasite : 10 bcm/yıl
Başlangıç : 2019
II. Aşama : 23 bcm/yıl
Hedef piyasalar :Orta Avrupa
Maliyet : 8 milyar €
Hizmete Özel
29
TANAP ve TAP
TAP
Uzunluk : 800 km
Güzergah :Türkiye/Yunanistan sınırı-
Yunanistan- Arnavutluk-İtalya
Kapasite : 10 bcm/yıl
Başlangıç : 2019
II. Aşama : 20 bcm/yıl
Hedef piyasalar :Güney Doğu Avrupa ve
Balkanlar
Maliyet : 5 milyar €
TANAP
Uzunluk : 1800 km
Güzergah :Türkiye/Gürcistan sınırı-
Türkiye/Yunanistan sınırı (TAP) ya da
Türkiye/Bulgaristan sınırı (Nabucco Batı)
Kapasite : 16 bcm/yıl
(6 bcm Türkiye / 10 bcm Avrupa)
Başlangıç : 2019
II. Aşama : 31 bcm/yıl
Maliyet : 11 milyar $
Hizmete Özel
- 30 -
IRAK’TAN GAZ: Alternatif Kaynakların Maliyet Karşılaştırması
Hizmete Özel
- 31 -
Türkiye sınırında en
düşük maliyete sahip gaz
kaynakları, Kuzey ve
Merkezi Irak sahalarından
taşınacak gazdır.
IRAK’TAN GAZ: Türkiye Sınırı’nda Gaz Maliyetleri
Hizmete Özel
- 32 -
İSRAİL’DEN GAZ: GAS ‘NON-GRATA’
İsrail gaz rezervlerinin 950 bcm olduğu hesaplanıyor: Leviathan 490 bcm, Tamar 274 bcm
Hizmete Özel
64-104 BCM 126-166 BCM65-70 BCM
ARZ POTANSİYELİ
TÜRKİYE GAZ TALEBİ
TRANSİT POTANSİYELİ
Transbalkan14 BCM
Mısır-İsrail-Irak15-20 BCM
AzerbaycanTürkmenistan
Kazakistan30-40 BCM
İran 30-40 BCM
LNG 12 BCM
TÜRKİYE’NİN 2020 YILI BORU HATTI HEDEFLERİ
Hizmete Özel
- 34 -
Hizmete Özel
YAMAL-AVRUPA DGBH
- 35 -
Hizmete Özel
- 36 -
A WHISPERING PICTURE
Hizmete Özel
- 37 -
KUZEY AKIM I-II DGBH
Hizmete Özel
- 38 -
ORTA-GÜNEY DOĞU AVRUPA’YA UZANACAK
YENİ BORU HATTI KONSEPTLERİ
Hizmete Özel
- 39 -
UKRAYNA HATLARI, TÜRK AKIM VE GÜNEY GAZ KORİDORU:
Hizmete Özel
- 40 -
GÜNEY AKIM VE TÜRK AKIM
Hizmete Özel
- 41 -
UKRAYNA’YI BY-PASS EDECEK RUS BORU HATLARI
Hizmete Özel
- 42 -
2014-2015: Türk-Rus İlişkilerinde Kriz ve Putinsel Metamorfoz
SURİYE: ABD/NATO Karizması Çizilir
Hizmete Özel
- 43 -
Lenin Stalin Khrushchev Brezhnev
Andropov Chernenko
Putin
YeltsinGorbachev
Dmitry Medvedev
Born in 1965 A. Miller
Viktor Zubkov
Born in 1941Sergei Ivanov
Born in 1955
Hizmete Özel
- 44 -
