Ministria e Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë Ministarstvo Industrije, Preduzetništva i Trgovine

Ministry of Industry, Entrepreneurship and Trade

IZVEŠTAJ O OSNOVNIM INDIKATORIMA UČINKA ZA

REGISTRACIJU POSLOVNIH DRUŠTAVA NA KOSOVU U

PERIODU:

JANUAR – MART 2021.

KOSOVSKA AGENCIJA ZA REGISTRACIJE BIZNISA

APRIL 2021

2

SADRŽAJ

I. UVOD ................................................................................................................... 3

II. TRAJANJE REGISTRACIJE POSLOVNIH DRUŠTAVA ................................ 4

III. TRAJANJE REGISTRACIJE DOO ..................................................................... 5

IV. TRAJANJE REGISTRACIJE ZA POSLOVNA DRUŠTVA PO REGISTRACIONIM CENTRIMA ...................................................................... 6

V. REGISTRACIJA I ISPIS PREMA PRAVNOM OBLIKU POSLOVNIH

DRUŠTAVA ......................................................................................................... 7

VI. REGISTRACIJA OGRANAKA STRANIH POSLOVNIH DRUŠTAVA

PREMA ZEMLJI POREKLA ................................................................................ 7

VII. BROJ POSLOVNIH DRUŠTAVA SA NAJMANJE JEDNIM STRANIM

VLASNIKOM, PARTNEROM ILI DEONIČAREM .......................................... 8

VIII. REGISTRACIJA POSLOVNIH DRUŠTAVA PO POLU ................................. 9

IX. PREGLED KARB-A ZA PRVO TROMESEČJE 2021. GODINE (T1 JANUAR

– MART 2021.) ................................................................................................... 10

X. PREGLED KARB-A ZA PERIOD 2000. – MARTA 2021. ............................. 11

3

I. UVOD

Ovaj izveštaj pripremljen od strane Kosovske agencije za registraciju biznisa (u daljem tekstu: KARB),

predstavlja rezultate indikatora učinka u vezi sa procesom registracije poslovnih društava na Kosovu

za prvo tromesečje 2021. godine,

Tokom ovog perioda, zajednička ekipa, koju su činili službenici KARB-a je analizirala niz indikatora koji

se odnose na učinak KARB-a, uključujući:

Trajanje registracije poslovnih društava uopšteno na Kosovu i posebno za društva sa

ograničenom odgovornošću, kao i prema centrima sa registraciju;

Ukupan broj registrovanih poslovnih društava prema pravnom obliku i ukupan broj ispisanih

poslovnih društava prema pravnom obliku poslovnih društava;

Ukupan broj ogranaka stranih poslovnih društava registrovanih prema zemlji porekla;

Broj vlasnika, partnera i stranih deoničara koji su uključeni u poslovna društva na Kosovu

prema vrsti poslovnih društava;

Procenat individualnih preduzeća po polu; i

Procenat partnera ili deoničara u poslovnim društvima na Kosovu prema polu.

U ovom izveštaju se analiziraju podaci izvedeni iz registra KARB-a za poslovna društva1 za koja se

posebnim zakonima na Kosovu propisuje da se registruju u KARB-u. Shodno ovom zakonu, KARB

registruje pet osnovnih poslovnih društava: (1) individualna preduzeća, (2) generalno partnerstvo, (3)

ograničeno partnerstvo, (4) društvo sa ograničenom odgovornošću i (5) deoničarsko društvo. Osim

ovih osnovnim oblika u KARB se registruju i (1) ogranci stranih poslovnih društava, (2) predstavništva

stranih poslovnih društava, (3) javna preduzeća shodno zakonu na snazi o javnim preduzećima, (4)

društvena preduzeća pod administracijom Kosovske Agencije za Privatizaciju, i (5) bilo koji drugi entitet

čija se registracija u KARB zahteva posebnim zakonom, kao npr. poljoprivredne zadruge.

U poređenju sa istim periodom prethodne godine (T I januar – mart 2020.), ovog tromesečja (T I

januar – mart 2021.), primećuje se rast kod trajanja postupka registracije za sva poslovna društva za

0.31%2.

Ograničenja izveštaja: Za potrebe ovog izveštaja, trajanje se izračunava uzimajući u obzir samo

radne dana od dana prijave do odobrenja prijave za registraciju. U ovom izveštaju se ne iznose nikakve

pretpostavke niti se pružaju podaci o poslovnim društvima koja su aktivna i posluju na Kosovu,

međutim usredsređuje se uglavnom na merenje efikasnosti KARB-a i opštinskih registarskih centara u

sprovođenju postupaka za registraciju ili ispis poslovnih društava. Kako bi se dobio jasniji pregled o

broju, veličini i funkcionalnom statusu poslovnih društava i drugih privrednih subjekata angažovanih u

privrednoj delatnosti na Kosovu, postoji potreba za sveobuhvatnijom podrškom uključivanjem i drugih

vladinih institucija, pre svega Poreske uprave Kosova i Ministarstva javne uprave.

1 Zakon Br. 06/L -016 o Poslovnim društvima https://gzk.rks-gov.net/ActDetail.aspx?ActID=16426 2 Formula: (Nova vrednost (V2) – Stara vrednost (V1)) ÷ Stara vrednost (V1) × 100% = Promena u procentima

4

II. TRAJANJE REGISTRACIJE POSLOVNIH DRUŠTAVA

Poslovna društva, kao što je utvrđeno Zakonom o poslovnim društvima, su dužna da se registruju u

centralnoj kancelariji KARB-a u Prištini ili u jednom od 29 opštinskih centara za registraciju poslovnih

društava na Kosovu. Ovaj deo izveštaja predstavlja prosečni broj radnih dana postupka registracije

poslovnih društava računajući od datuma prijave do datuma odobrenja. Registracija za sva poslovna

društva tokom prvog tromesečja 2021. godine (T1 januar-mart 2021.) trajala je 3.22 dana što beleži

rast od 0.31% u odnosu na 3.21 dana koliko je trajala u prvom tromesečju prethodne godine (T1

januar-mart 2020.).

Grafikon 1: Prosečni broj radnih dana potrebni za registraciju svih oblika poslovnih društava, januar – mart

2021. (T1 2021.) u odnosu na period januar – mart 2020. (T1 2020.):

3.05

3.50

3.03

3.21

3.01

3.333.28

3.22

2.90

3.00

3.10

3.20

3.30

3.40

3.50

3.60

Feb Mar Jun Total

Dan

i

Mesec

Prosečni broj radnih dana potrebni za registraciju svih oblika poslovnih društava

2020 2021

5

III. TRAJANJE REGISTRACIJE DOO

Ovaj deo izveštaja predstavlja trajanje registracije samo za društva sa ograničenom odgovornošću

(DOO). Prosečno trajanje registracije DOO-a u svim registracionim centrima obuhvatajući i centralnu

kancelariju u Prištini (Grafikon 2.) tokom prvog tromesečja 2021. godine (T1 januar-mart 2021.) bilo

je 3.72 dana, što beleži poboljšanje od 5% u odnosu na 3.90 dana koliko je zabeleženo u prvom

tromesečju prethodne godine (T1 januar-mart 2020.).

Grafikon 2: Prosečni broj radnih dana potrebni za registraciju DOO, januar – mart 2021. (T1 2021.) u odnosu

na period januar – mart 2020. (T1 2020.):

Štaviše, Grafikon 3. pokazuje trajanje postupka za registraciju DOO-a samo u centru za registraciju

pri KARB-u u Prištini. Prosečno trajanje registracije samo za DOO u Prištini (Grafikon 3.) tokom

prvog tromesečja 2021. godine (T1 januar-mart 2021.) bilo je 4.18 dana, što beleži rast od 3% u

odnosu na 4.04 dana koliko je bilo u istom tromesečju prethodne godine (T1 januar-mart 2020.).

Grafikon 3.: Prosečni broj radnih dana potrebni za registraciju DOO samo u centru za registraciju pri KARB-

u u Prištini, januar – mart 2021. (T1 2021.) u odnosu na period januar – mart 2020. (T1 2020.):

3.59

4.203.95 3.90

3.44

3.86 3.813.72

3.00

3.50

4.00

4.50

Feb Mar Jun Total

Dan

i

Mesec

Prosečni broj radnih dana potrebni za registraciju DOO

2020 2021

3.69

4.26 4.21

4.043.57

4.72

4.03

4.18

3.00

4.00

Feb Mar Jun Total

Dan

i

Mesec

Prosečni broj radnih dana potrebni za registraciju DOO samo u centru za registraciju

pri KARB-u u Prištini

2020 2021

6

IV. TRAJANJE REGISTRACIJE ZA POSLOVNA

DRUŠTVA PO REGISTRACIONIM CENTRIMA

Tabela 1. pokazuje prosečni broj radnih dana za registraciju svih oblika poslovnih društava podeljenih

u 29 opštinskih centara za registraciju kao i u centralnoj kancelariji KARB-a u Prištini. Podela prema

registracionim centrima u tabeli u nastavku zasniva se na pretpostavci da se poslovno društvo sa

registarskom adresom primera radi u Gnjilanu, registruju u registracionom centru u Gnjilanu, mada

postoji mogućnost da se to poslovno društvo registruje u centralnoj kancelariji KARB-a u Prištini.

Razlog tome je što KARB trenutno ima jedinstveni sistem za registraciju poslovnih društava, koji

obuhvata podatke o poslovnim društvima registrovanim na celoj teritoriji Kosova, ali ne prema

registracionim centrima.

Tabela 1.: Prosečni broj radnih dana potrebni za registraciju poslovnih društava po registracionim centrima

poslovnih društava, januar – mart 2021. godine:

Registracioni centri Januar Februar Mart Prosek Br. poslovnih

društava

Dečane 3.40 2.90 3.44 3.28 37

Dragaš 5.50 5.00 3.29 4.47 17

Uroševac 3.60 3.28 4.26 3.75 258

Kosovo Polje 3.21 2.59 2.69 2.84 125

Đakovica 1.94 1.86 2.59 2.17 113

Gnjilane 3.53 2.36 3.22 3.02 164

Glogovac 2.19 1.58 2.97 2.38 66 Gračanica 3.29 3.50 3.50 3.46 37

Elez Han 3.25 1.67 1.50 2.33 9 Istok 3.11 3.37 3.00 3.16 56

Kačanik 3.50 5.75 3.00 3.84 31

Kamenica 1.33 1.33 2.50 1.76 38

Klina 2.11 2.25 1.67 1.97 29 Lipljane 2.45 2.77 2.96 2.75 69

Mališevo 2.13 1.55 1.84 1.82 55 Mitrovica 2.88 2.06 2.71 2.56 109

Severna Mitrovica 3.75 4.00 2.13 3.23 22 Novo Brdo 1.50 2.00 2.50 2.00 7

Obilić 4.33 2.67 2.70 2.95 19 Peć 2.15 2.02 2.19 2.12 148

Podujevo 2.00 2.13 2.23 2.14 92

Priština 3.40 4.51 3.86 4.00 860 Prizren 3.27 4.20 3.42 3.62 242

Orahovac 4.31 2.31 2.88 3.10 50 Štrpce 1.75 2.33 1.75 1.91 11 Štimlje 2.50 2.00 3.50 2.63 19

Srbica 2.94 2.43 3.63 3.13 40

Suva Reka 2.24 1.90 2.35 2.18 68

Vitina 1.79 2.60 4.29 2.74 58 Vučitrn 3.06 3.14 3.51 3.27 92

Prosek 3.01 3.33 3.28 3.22 2941

*Crvena boja predstavlja veći prosek dana za registraciju poslovnog društva.

*Zelena boja predstavlja manji prosek dana za registraciju poslovnog društva.

7

V. REGISTRACIJA I ISPIS PREMA PRAVNOM OBLIKU

POSLOVNIH DRUŠTAVA

Tabela 2. u nastavku predstavlja broj registrovanih poslovnih društava i broj ispisanih poslovnih

društava mesečno za period od januara do marta 2021. godine prema pravnom obliku poslovnih

društava definisanim zakonom. Pravni oblik sa najvećim brojem registracije ovog tromesečja je društvo

sa ograničenom odgovornošću, a zatim sledi individualno preduzeće. Pravni oblik sa najvećim brojem

ispisa je individualno preduzeće praćeno društvom sa ograničenom odgovornošću.

Tabela 2.: Broj registrovanih i ispisanih poslovnih društava prema pravnom obliku, januar – mart 2021.:

POSLOVNA

DRUŠTVA

Mesec

(1)

Ind

ivid

ual

no

Pre

du

zeće

(2)

Ge

ne

raln

o P

artn

ers

tvo

(3)

Ogr

anič

en

o P

artn

ers

tvo

(4)

Dru

štvo

Sa

Ogr

anič

en

om

Od

govo

rno

šću

(5)

De

on

ičar

sko

Dru

štvo

(1)

Ogr

anci

Str

anih

Po

slo

vnih

Dru

štav

a

(2)

Pre

dst

avn

ištv

a St

ran

ih P

osl

ovn

ih D

rušt

ava

(3)

Javn

a P

red

uze

ća

(4)

Dru

štve

na

Pre

du

zeća

(5)

Po

ljop

rivr

edn

e Za

dru

ge

Ukupno

REGISTROVANA

Januar 281 0 0 543 0 1 0 0 0 0 825

Februar 341 0 0 641 1 4 0 0 0 0 987

Mart 395 1 0 725 0 8 0 0 0 0 1129

Ukupno 1017 1 0 1909 1 13 0 0 0 0 2941

ISPISANA

Januar 80 2 0 7 0 0 0 0 0 0 89

Februar 149 1 0 12 0 0 0 0 0 0 162

Mart 129

0 15 0 0 0 0 0 0 146

Ukupno 358 3 0 34 0 0 0 0 0 0 397

VI. REGISTRACIJA OGRANAKA STRANIH POSLOVNIH

DRUŠTAVA PREMA ZEMLJI POREKLA

Na osnovu Zakona o poslovnim društvima, u KARB-u i opštinskim centrima za registraciju obavlja se

registracija i ogranaka poslovnih stranih društava. Tabela 3. u nastavku prikazuje ukupan broj ogranaka

stranih poslovnih društava registrovanih na Kosovu u skladu sa Zakonom o poslovnim društvima za

period januar – mart 2021. godine.

8

Tabela 3: Ogranci stranih poslovnih društava registrovanih na Kosovu prema zemlji porekla, januar – mart

2021.:

Zemlja porekla Broj ogranaka stranih

poslovnih društava

Amerika 1

Hrvatska 1

Crna Gora 1

Albanija 1

Turska 1

Švicarska 2

Ukupno 7

VII. BROJ POSLOVNIH DRUŠTAVA SA NAJMANJE

JEDNIM STRANIM VLASNIKOM, PARTNEROM ILI

DEONIČAREM

U cilju procene učešća stranih lica kao vlasnika, partnera ili deoničara u poslovnom društvu na Kosovu,

predstavljeni su u Tabeli 4. podaci koji pokazuju broj poslovnih društava u kojima je uključen najmanje

jedan strani vlasnik, partner ili deoničar, međutim, to ne ukazuje na uloženi kapital stranih lica. Tokom

perioda januar – mart 2021. godine registrovano je ukupno 2,941 poslovnih društava od kojih 140 ima

za vlasnika, partnera ili deoničara najmanje jedno strano fizičko ili pravno lice, pri čemu većinu čine

DOO praćeni individualnim preduzećima. Na ovoj tabeli nisu obuhvaćeni ogranci stranih poslovnih

društava s obzirom da su prethodno prikazani u Tabeli 3.

Tabela 4: Broj svih poslovnih društava (izuzev ogranaka) u kojima je uključen najmanje jedan strani vlasnik,

partner ili deoničar, januar – mart 2021. (T1 2021.):

POSLOVNA

DRUŠTVA

Mesec (6)

Ind

ivid

ual

no

Pre

du

zeće

(7)

Ge

ne

raln

o P

artn

ers

tvo

(8)

Ogr

anič

en

o P

artn

ers

tvo

(9)

Dru

štvo

Sa

Ogr

anič

en

om

Od

govo

rno

šću

(10

) De

on

ičar

sko

Dru

štvo

(6)

Ogr

anci

Str

anih

Po

slo

vnih

Dru

štav

a

(7)

Pre

dst

avn

ištv

a St

ran

ih P

osl

ovn

ih

Dru

štav

a

(8)

Javn

a P

red

uze

ća

(9)

Dru

štve

na

Pre

du

zeća

(10

) Po

ljop

rivr

edn

e Za

dru

ge

Ukupno

REGISTROVANA

Januar 3 0 0 42 0 0 0 0 0 45

Februar 2 0 0 60 0 0 0 0 0 62

Mart 7 0 0 26 0 0 0 0 0 33

Ukupno 12 0 0 128 0 0 0 0 0 140

9

VIII. REGISTRACIJA POSLOVNIH DRUŠTAVA PO POLU

Podaci na grafikonima 4. i 5. predstavljaju učešće po polu u poslovnim društvima registrovanim

tokom perioda januar – mart 2021. godine. Zbog prirode raznih pravnih oblika poslovnih društava,

podaci u nastavku su prikazani odvojeno za individualna preduzeća koja imaju jednog vlasnika i

uglavnom su mala preduzeća, a zatim posebno za ostale pravne oblike poslovnih društava u kojima

vlasnici učestvuju kao partneri ili deoničari u većim ili raznovrsnim poslovnim društvima.

Grafikon 4.: Procenat individualnih preduzeća po polu, januar – mart 2021. (T1 2021.):

Grafikon 5.: Procenat partnera i deoničara po polu, januar – mart 2021. (T1 2021.):

74.0%64.8% 66.8%

26.0%35.2% 33.2%

0.0%

10.0%

20.0%

30.0%

40.0%

50.0%

60.0%

70.0%

80.0%

90.0%

100.0%

Feb Mar Jun

Procenat individualnih preduzeća po polu

F

M

83% 83% 80%

17% 17% 20%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Feb Mar Jun

Procenat partnera i deoničara po polu

F

M

10

IX. PREGLED KARB-A ZA PRVO TROMESEČJE 2021.

GODINE (T1 JANUAR – MART 2021.)

2,941

Registrovanih Poslovnih Društava

397

Ispisanih Poslovnih Društava

2,941Registrovanih

Poslovnih Društava

99.49% DOO (64.91%) i

individualna preduzeća

(34.58%)13

Sedištapredstavništava

stranih poslovnih društava

140Poslovnih

preduzec ́a u kojima je kao

vlasnik, partner ili deoničar uključena najmanje jedna

strana osoba

18%žena vlasnica

kao partneri ili deoničari

31%žena kaovlasnice

individualnih preduzec ́a

3.22 danaProsečno trajanje registracije

svih oblika poslovnih društava

3.72 danaProsečno trajanje samo za registraciju

DOO

4.18 danaProsečno trajanje samo za registraciju

DOO u Prištini

11

X. PREGLED KARB-A ZA PERIOD 2000. – MARTA 2021.

206.993

Registrovanih Poslovnih Društava

29,729

Ispisanih Poslovnih Društava

206,993Registrovanih

PoslovnihDruštava

157,714(76.19%)

Individualna preduzeća

42,950(20.75%)

Društvo sa ograničenom odgovornošću

4,341(2.10%)Generalno partnerstvo

1056(0.51%)

Predstavništva stranih

poslovnih društava

597(0.29%)Deoničarsko

društvo

305(0.16%)Druge vrste