ကဗစ ၁၉ ကပေရာဂါကာလအတငး

�မ�နယစမကနးေရးဆေရး�ငအေကာငအထညေဖာေရးေကာမတ၏ အခနးက�

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

အငးလျားေဘာဂေဗဒ အေ�ကာငး

အငးလျားေဘာဂေဗဒသည လတလပေသာ သေတသနအဖ� ြဖစ�ပး အထးသြဖငြမနမာ�ငင၏ စးပားေရး ဖ� ��ဖ�းတးတကမ�၊ မဝါဒေရးရာ�င ပညာရပဆငရာတးတကမ�တ� က ေ�း���လျက သေတသနြပ�လပေနေသာ အဖ��ြဖစသည။ စးပားေရးေလလာေနသများ�င ပါဝငပတသကေနသများအား စးပားေရးဆငရာ သေတသနများ၊ ေဆးေ�းချကများြဖင အေထာကအကြပ�ေစ�ငရနအလ� ငာ အငးလျားေဘာဂေဗဒက ၂၀၁၇ ခ�စတင တညေထာငခသည။ အများြပညသက��ငပဂ�လကက�များ ဖ� ��ဖ�းတးတကေရး၊ �ကယဝေရးတ�အား ရညရယထားသညအတက မဝါဒချမတသများ၊ အစးရ�င အစးရ မဟတေသာ အဖ�အစညးများက မဝါဒဆငရာ�င အေထာကအထားအေြခြပ� သေတသနများ ပပးလျက�သည။

အထကပါရညမနးချကများအတက အငးလျားေဘာဂေဗဒသည အစအစ��စရပြဖင အေကာငအထညေဖာလပေဆာငလျက�သည။ ယငးမာ-(၁) သေတသန�င မဝါဒေရးရာ အစအစ�(၂) ပဂ�လကက� ဖ� ��ဖ�းတးတကေရး အစအစ�တ�ြဖစသည။

အငးလျားေဘာဂေဗဒသည သေတသနက အေြခြပ�ေသာ အငးလျားေဘာဂေဗဒဂျာနယ (Inya Economics Journal) က တစ�စလ�င �စ�ကမအေနြဖင ထတေဝလျက�သည။ ြမနမာစးပားေရး�င ဆက�ယေသာ စာေစာင၊ ေဆာငးပါး၊ စစတမးများတ� ကလညး အချနအခါအလက ထတေဝြခငးမျ�းများ လပေဆာငလျက�သည။

သေတသနအဖ�

၁။ သနးထနးစး (ဦးေဆာငသေတသ�င ပ�ဂရမည���ငးေရးမ�း)  

၂။ ေမသထက (ပ�ဂရမ လကေထာက)

၃။ ေမြပညစး (သေတသနလကေထာက)

၄။ ေအာငသဟေဇာ (သေတသနအလပသင)

Copyright © 2020 by Inya Economics LTD GTY. All rights reserved.

© ၂၀၂၀၊ အငးလျားေဘာဂေဗဒ လမတက ဂရနတ၏ မပငြဖစသည။

ဤအစရငခစာက အငးလျားေဘာဂေဗဒအဖ�၏ ရနပေငြဖင အငးလျားေဘာဂေဗဒ သေတသန�င မဝါဒေရးရာအစအစ�၏ သေတသနအစရငခစာြဖစပါသည။ အစရငခစာတင ပါဝငေသာ ေတ��ချကများ၊ ေလလာ ဆနးစစချကများ�င သးသပချကများသည အငးလျားေဘာဂေဗဒ၊ အငးလျားေဘာဂေဗဒ၏ဒါ�ကတာ ဘတအဖ��င အငးလျားေဘာဂေဗဒ မတဖ� အဖ�အစညးများတ�၏အြမငများက ကယစားမြပ�ေပ။ ယခ အစရငခစာတင ပါဝငေသာ အချကအလကများသည သကဆငရာ တာဝန�ပဂ��လများ�င ေတ�ဆေမးြမနးမ�များ�င ကျမးကးအချကအလကများေပ�တင အေြခခပါသည။ ဤအစရငခစာတင ပါဝငေသာ စာများ၊ ပများ၊ ဇယားများ�င အချကအလကများက တစစတတစပငးေသာလညးေကာငး၊ အားလးေသာလညးေကာငး တက�ကြဖစေစ၊သယဝက၍ြဖစေစ  အကျ�းစးပားအလ� �ဌာ တစဆငြပနလည ကးယြခငး၊အသးြပ�ြခငးများက ခငမြပ�။ အငးလျားေဘာဂေဗဒသ� �က�တင ခငြပ�ချကေတာငးခရမည။

မာတကာ

ေကျးဇးတငလ�ာ...........................................................................................(ii)အတေကာက စကားလးများ.......................................................................(iii)အ�စချ�ပတငြပချက.................................................................................(vi)

အစရငခစာက ေလလာချ�းကပနညး..........................................................(x)

ကဗစကပေရာဂါကာလအတငး �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�ငအေကာငအထညေဖာေရး ေကာမတ၏အခနးက�.....................1

(၁) ဗဟချ�ပကငမ�မ ကငးလတ�ငသည ေဒသ��ရ အခငးအကျငး: �မ�နယအဆင စမကနးေရးဆေရးေကာမတ၏ စမကနးေရးဆြခငး (၁.၁) �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရးေကာမတဖ�စညးပ...3

(၁.၂) ေကာမတလပငနးည���ငးအစညးအေဝး..........................................................6(၁.၃) ေကာမတ စမကနးေရးဆပ..............................................................................9

(၁.၄) စမကနးများအတက ဘတဂျကအဆြပ�ပ.....................................................13

(၁.၅) စမကနးအေကာငအထညေဖာမ�အား ကငးဆငးေလလာြခငး........................20

(၁.၆) ြပညေထာငစလ�တေတာဆငရာ မဆ��နယေြမဖ� ��ဖ�းတးတကေရးရနပေင(သ� မဟတ) ြပညေထာငစလ�တေတာ ရနပေငသနးတစေထာင................................21

(၂) ဌာနေပါငးစ�င ပးေပါငးေဆာငရက�ငရန စနေခ�မ�များ�ငအခငအလမးများ(၂.၁) ေကာမတ၏စနေခ�မ�များ...............................................................................26

(၂.၂) ေကာမတ၏ အခငအလမးများ......................................................................28

(၃) အ�က�ြပ�ချကများ(၃.၁) �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရးေကာမတ၏ဖ�စညးပ...................................................................................................................29

(၃.၂) အဆြပ�လ�ာများကေဖာထတြခငး၊ အကြဖတြခငး�င ဦးစားေပးသတမတြခငး.........................................................................................................................30

(၃.၃) ြပညသများ�င အရပဖကအဖ�အစညးများ၏ ပါဝငမ�...................................31

(၃.၄) �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရးေကာမတ၏ ကဗစ၁၉ ကပေရာဂါကာလအတငး အခနးက�..............................................................32

ေနာကဆကတများ.......................................................................................38

ကးကားများ..................................................................................................45

( i )

ေကျးဇးတငလ�ာ

အငးလျားေဘာဂေဗဒအေနြဖင “ကဗစ ၁၉ ကပေရာဂါကာလအတငး �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရး ေကာမတ၏အခနးက�” ကပထမဦးဆးအေနြဖင ထတေဝ�ငြခငးမာ မမတ�၏ အစမးအစ တစခတညးအားြဖငလပေဆာင�ငရန မြဖစ�ငပါ။ ဤအစရငခစာ ြဖစေြမာကရနအတက ပါဝငခ�ကသများအား တစဦးချငး၊ တစေယာကချငးစအား ေကျးဇးတငလပါသည။အထးသြဖင ဤအစရငခစာအတက သေတသနေမးခနးများက ေြဖ�ကားေပးခသညရနကနတငးေဒသ�ကး� �မ�နယအေထေထအပချ�ပေရးမ�းများ�င လ�တေတာကယစားလယများ၏ ေထာကပမ�မပါဘ ြဖစေြမာကေအာငြမင�ငမည မဟတပါ။အဆပါပဂ��လတ�၏ အကအညအတက အထးပင ေကျးဇးတင�ပါေ�ကာငးမတတမးတငအပပါသည။ ယခအစရငခစာ သေတသနြပ� ဦးေဆာငပါဝင ေရးသားခေသာ သေတသနအဖ�ဝငများြဖစသည သနးထနးစး၊ ေမသထက၊ ေမြပညစး၊ေအာငသဟေဇာ�င အငးလျားေဘာဂေဗဒ၏ အယဒတာချ�ပြဖစေသာ ရမငးေအာငတ� ကလညး ေကျးဇးတငရမညြဖစပါသည။ ထ�အြပင အစရငခစာက ပမေကာငးမနလာေအာင သးသပ၊ အ�ကြပ�၊ ေဆးေ�းေပး�ကေသာ အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဗဟအဖ�သားများအားလးကလညး ေကျးဇးတင�ပါသည။

ေြပ�ငမးေကျာ                               ဥက� ဌ

အငးလျားေဘာဂေဗဒ

( i i )

အတေကာက စကားလးများ

Constituency Development Fund မဆ��နယ ဖ� ��ဖ�းတးတကေရးရနပေင

COVID-19 Economic Relief Plan

ကဗစ ၁၉ စးပားေရး ထခကမ� သကသာေရးစမချက 

Development Affairs Organizations

စညပငသာယာေရးအဖ�

Department of Rural Development ေကျးလကေဒသဖ� ��ဖ�းတးတကေရး ဦးစးဌာန

General Administration Department

အေထေထအပချ�ပေရးဦးစးဌာန

Ministry of Planning, Finance and Industryစမကနး၊ဘ�ာေရး�င စကမ�ဝန�ကးဌာန

Member of Parliament Local Area Development Scheme

ပါလမန ေဒသ��ရဖ� ��ဖ�းေရးအစအစ�

Members of Parliament လ�တေတာကယစားလယများ

National League for Democracy          အမျ�းသား ဒမကေရစ အဖ�ချ�ပပါတ 

National Planning Commission အမျ�းသားစမကနးေကာမ�င

Public Accounts Committee

ြပညသ�ေငစာရငးေကာမတ 

Priority Development Assistance Fund ဦးစားေပး ဖ� ��ဖ�းတးတကမ�ဆငရာ အကအညေပးေရးရနပေင

CDF

CERP

DAO

DRD

GAD

MoPFI

MPLADS

MPs

NLD

NPC

PAC

PDAF

( i i i )

အတေကာက စကားလးများ

Planning and Implementation Committees

စမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရးေကာမတများ

Revise Estimated budget ြပ�ြပင�ပး ခန မနးေြခ ဘတဂျက

Revise and Surrender budget

ပေငြပနအပသည ဘတဂျက

Township Development Affairs Committee

�မ�နယစညပငသာယာေရးေကာမတ

Township Planning and Implementation Committee

�မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရးေကာမတ

Union Finance Commission

ြပညေထာငစဘ�ာေရးေကာမ�င

Union Solidarity and Development Party

ြပညေထာငစ�ကခငေရး�ငဖ� ��ဖ�းေရးပါတ

PICs

RE budget

RNS budget

TDAC

TPIC

UFC

USDP

( i v )

အ�စချ�ပတငြပချက

ကဗစ ၁၉ ကပေရာဂါသည ြမနမာ�ငင၏ ကျနးမာေရး၊ လမ�ေရး�င စးပားေရးက�များတင များစာ ထခကခပါသည။ အဆပါ ထခကမ�များက တ� �ြပနရနအတကြမနမာ�ငငအစးရအေနြဖင ကမ�ာ�ငငအသးသးအလားတ နညးမျ�းစြဖင�က�းစားလျက�ပါသည။ ြပညေထာငစအဆငတင Coronavirus Disease 2019 (ကဗစ ၁၉) ကာကယထနးချ�ပ၊ ကသေရး၊ အမျ�းသားအဆင ဗဟေကာမတ၊ ကဗစ ၁၉ကမ�ာကပေရာဂါေ�ကာင ြဖစေပ�လာ�ငသည စးပားေရး သကေရာကမ�များအေပ�ကစားေရး လပငနးေကာမတ၊ အေထေထအပချ�ပေရးဦးစးဌာန�င အြခားဝန�ကးဌာနများ၊ အစးရအဖ�အစညးများမ အချန�င တေြပးည�က�းပမးေဆာငရကလျက�သည။ ထ�အြပင စမကနး၊ ဘ�ာေရး�င စကမ�ဝန�ကးဌာန မလညး အားလးတစေပါငးတညးေကျာလ�ားြခငး ကဗစ ၁၉ စးပားေရး ထခကမ� သကသာေရးစမချက (CERP) များက ေရးဆအေကာငအထညေဖာလျက�ပါသည။

တငးေဒသ�ကး�င ြပညနယအဆငများတငလညး ြပညေထာငစ၏ လမး��နချကများ�ငအည တငးေဒသ�ကး�င ြပညနယအဆင Coronavirus Disease 2019 (ကဗစ၁၉) ကာကယ၊ ထနးချ�ပ၊ ကသေရး လပငနးေကာမတများ ဖ�စညး၍ ကပေရာဂါအတက တ� �ြပနမ�များက ဌာနအချငးချငးချတဆကမ�များြဖင ပးေပါငးလပ ေဆာငခပါသည။ ခ�င�င �မ�နယအဆငဌာနများတငမ ြပညေထာငစ၊ တငးေဒသ�ကး�ငြပညနယအဆင အစးရများ၏ လမး��နချကများကသာ အေကာငအထညေဖာ�ပး၊ခ�င(သ� ) �မ�နယအတက သးြခား စမကနးများေရးဆ၍ ကပေရာဂါက တ� �ြပနမ�များမ�ေပ။ တငးေဒသ�ကး�င၊ ြပညနယအေြခအေန၊ �မ�နယ၏ ေရခေြမခေပ�မတည၍ မမ�မ�အတက ကပေရာဂါေ�ကာင ြဖစေပ�လာ�ငသည ေရ�ညထခကမများမာ ကြပားမည ြဖစေသာေ�ကာင ြပညေထာငစ�င ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကးအဆငတ� မ ချမတေသာ မဝါဒများ၊ လမး��နချကများက လကပါလပေဆာင�ငရန�င ေြမြပငအခကအခ စနေခ�မများက ေကျာလ�ား�ငရနမာ ခကခပါသည။ 

ထအေြခအေနတင �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရးေကာမတများ၏ အခနးက�သည အေရး�ကးပါသည။ သမ�တဦးသနးစနလကထကတင စတငမတဆကခသည ေအာကေြခမ အထကသ� စမကနးေရးဆေရးြဖစစ�ေအာကတင �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရးေကာမတမ �မ�နယအဆင စမကနးအဆြပ�ချကများစာအား ေရးချယေဖာထတ�ငခသည။ ေကာမတဖ� ��ဖ�းလာမ�သည လမ�စးပား ဖ� ��ဖ�းတးတကရန�ငေကာငးမနေသာ ြပညသ�ဝနေဆာငမ� လပငနးများအေပ� ြပညသများလအပေနမ�အား ၂ဝ၁၁ ခ�စေနာကပငး အာဏာရလာသည အစးရအဆကဆက၏ ြဖညဆညးေပးချငသည စတဆ���င စမးေဆာငရည သာမက ေတာငးဆမ�များက ြဖညဆညးေပးရန လအပချကအား အသအမတြပ�မ�ကပါ သ�ပေဖာြပပါသည။ 

( v )

�မ�နယစမကနးေကာမတ၏ဖ�စညးပမာ ေယဘယျအားြဖင �မ�နယအဆငတာဝန�သများ အားလးြဖင ပးေပါငးဖ�စညးထားပါသည။ �မ�နယအေထေထအပချ�ပေရးမ�းသည ေကာမတဥက� ဌြဖစ�ပး �မ�နယစမကနးမ�းသညအတငးေရးမ�းြဖစသည။ �မ�နယအလက ဌာနဆငရာများ တည�မ� ကြပားေသာေ�ကာင အဖ�ဝငများမတည�ကေသာလညး အ�ကမးအားြဖင ေကာမတတင စညပင၊လမးဦးစး၊ ရတပဖ�၊ လ�ပစစ၊ မးသတဌာန စသညတ� မ ဌာနဆငရာအရာ�များ�ငရပရာမ ေလးစားရေသာ ရပမရပဖလ�ကး များသညလညး အဖ�ဝငများအြဖစပါဝင�ကသည။ ထ� �ြပင �မ�နယတငးတင လ�တေတာကယစားလယ(၄)ဦး(အမျ�းသားလ�တေတာကယစားလယ၊ ြပညသလ�တေတာကယစားလယ၊ တငးေဒသ�ကး လ�တေတာ ကယစားလယ အမတ ၁ �င ၂) တ� က ေကာမတ၏နာယကအြဖစ အထးဖတ�ကား�ကသည။ သ� ရာတင �မ�နယတစခ�ငတစခ ေကာမတဖ�စညးပ မတညသညအြပင ေကာမတအဖ�ဝငများ၊ နာယကများ၏ မခငဌာနဆငရာ၊ လ�တေတာဆငရာ တာဝနဝတ� ရားများေ�ကာင  အဖ�ဝငများသညတစခါတစရ ေကာမတဖ�စညးပ၊ ဘတဂျကေရးဆေရးပစ�င ဘ�ာေရး�စများကမားယငးတတ�ကသညြဖစရာ ေကာမတဖ�စညးပတင တရားဝင ြပဌာနး�ပး ကြပားြခားနားေသာဇာတေဆာငများအတက �ငးလငးေသာ တာ၀န၀တ� ရားများအားသတမတေပးသငပါသည။ ထ� �ြပင တစ�ငငလးတင �မ�နယအပချ�ပေရးမ�းတာဝနအား ထမးေဆာငေနသည အမျ�းသမးဦးေရမာ လနစာနညးပါးလေပသည။ ၂၀၁၈ခ�စ ေအာကတဘာလတငသာ ကကးက�နး�မ�နယတင ြမနမာ�ငင၏ ပထမဆးေသာ အမျ�းသမး �မ�နယအပချ�ပေရးမ�းေပ�ထကလာခသညြဖစရာ ကျားမတနးတညမ�မ�က �မ�နယစမကနးေရးဆြခငး�င ဘကဂျကေရးဆြခငးြဖစစ�တငထညသငးစ�းစားသငေပသည။

�မ�နယစမကနးေကာမတများသည သးသန �းခနးမ�ဘ ခ�ငစမကနး�းတင �းခနးဖငလစ အလပလညပတပါသည။ ေကာမတအတကဆသည ေခါငးစ�ြဖငစကပစ�ညးများ�င ဝနထမးများ ချမတေပးြခငး မ�ဘ မခငဌာန� ရာထး၏ပငရငးခစားခငများကသာ မတညလျက ြပညေထာငစမ ချထားေပးြခငးြဖစသည။ ေကာမတအဖ�ဝငများ�င လ�တေတာကယစားလယများသည ၎ငးတ�၏မခငဌာနများတင လပငနးတာဝနများ�သညအြပင အချနတအတငး ေကာမတ၌စမကနးအသစများ ေရးဆြခငး၊ စမကနးများစာက ဦးစားေပးသတမတြခငး၊ဦးစားေပးစမကနးများအား အထကသ� တငြပြခငး�င စမကနးများအေကာငအထညေဖာြခငးက ကငးဆငးေလလာြခငးများ ြပ�လပ�ကရသညအတက ဝနထမးများ ပမ ခန ထားေပးြခငးသည အေရး�ကးပါသည။ ထသ� မမဟတလ�င စမကနး�င ဘတဂျကေရးဆေရး၊ အေကာငအထညေဖာေရးတ� က ြပ�လပရနလေလာကသညအချနများ ခငြပ�ေပး သငပါသည။ 

�မ�နယစမကနးေကာမတများသည ၂၀၁၅ ေနာကပငးမစ၍ တစလလ�င တစ�ကမသ� မဟတ �စ�ကမ ပမနအစညးအေဝး�သည။ ေကာမတသည ြပညသလထ�င

( v i )

တက�ကေတ�ဆ၍ ေသာလညး ေကာငး၊ ရပေကျးအပချ�ပေရးမ�းများ�ငလ�တေတာကယစားလယများမ လညးေကာငး၊ �မ�နယအဆင သကဆငရာ �းဌာနများမလညးေကာငး တငသငးလာသည စမကနးအဆြပ�ချကများက ေရးဆ၍က�အလက ဦးစားေပးအမတစ� သတမတ�ပး အထကသ� တငြပရန တာဝန�ပါသည။ သ� ေသာ လထ ေတ�ဆပများဖနတးရန အခငအလမးအနညးငယသာ �သညအြပင ြပညသများကယတငမလညး ၎ငးတ�၏ စားဝတေနေရးက အဓက�နးကနေနရြခငး သ� မဟတ ယငးပများတင စတဝငစားမ�မ�ြခငး၊ ေမ�ာလငချကမ�ြခငးေ�ကာင ေကာမတများ၏ စမကနးေရးဆေရးြဖစစ�တင လထပါဝငမ�အကန အသတ�သည။ ထအေြခအေနတင �မ�နယစမကနးေကာမတ၏ရညရယချက၊ ရညမနးချက၊ တာဝန၊ အေမ�ာအြမငများက ြပညသများ နားလညသေဘာေပါကေအာင �ငးလငးေြပာဆသငသည။ ထလထေတ�ဆပများတငအလ�ာမျ�းစမ ြပညသများပါဝင�ငရန ရကအတအကျ�င ဂ�ြပ� ေဆာငရက သငသည။ ထ�အြပင အမတငရာေရာက သ� မဟတ ရပကကထသ� ကငးဆငး ေမးြမနးမ�များက လအပပါက ြပ�လပသငပါသည။ အထကေဖာြပပါ အ�ကေပးမ�များမအချ�အချကများက �မ�နယအချ�၏ �မ�နယအေထေထအပချ�ပေရးမ�းများမစတငေဆာငရကေန�ပြဖစေ�ကာငး အငတာဗျ�းေမးြမနးစ�အတငး သ�ရပါသည။အချ�ေသာဌာနဆငရာများသည ၎ငးတ�၏ စမကနးအဆြပ�လ�ာများက ေကာမတ၌သတငးအချကအလကမ�ေဝြခငး�င ခငြပ�ချကရ�ရနအတကသာ တငြပ�ကသညြဖစရာ အကယ၍ စမကနးေကာမတများ၏ တာဝန�င ဝတ� ရားများအား �ငးလငးေသာစညးမျ�းစညးကမးများ�င ��န�ကားချကများ အပ�ငးထား�ငပါကေကာမတများသည အဓပ�ါယ�ေသာ အေြပာငးအလများ လပေဆာင�ငမညြဖစသည။

စမကနးများ တငြပရာတင ကနကျစရတကပါ အစအဆး တကချက�ပး စမကနးတစရပ၏ အချငးအရာ အြပညအစြဖင တငြပရပါသည။ စမကနးများအား ၂၀၀၈�ငငေတာဖ�စညးပ အေြခခဥပေဒ၏ ပဒမ ၉၆၊ ပဒမ ၁၈၈၊ ၎ငးတ�၏ေနာကဆကတဇယားများြဖစသည ဇယား(၁)၊ ဇယား(၂) တ�အေပ� အေြခခ၍ြပညေထာငစ ဘတဂျကမလညးေကာငး၊ ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကး ဘတဂျကမလညးေကာငး ကျခပါသည။ �စစ�စမကနးေရးဆမ� လပငနးစ�သညြပညေထာငစအဆင စမကနးေရးဆေရးဦးစးဌာနမ ဌာနဆငရာများ�င ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကး အစးရများသ� လာမည ဘ�ာေရး�စအတက စမကနး�ငဘတဂျက ေရးဆေရးလပငနးများ စတငရန ��န�ကားချက�င နဒါနးပျ�းပါသည။လပငနးည���ငးအစညးအေဝးများတင စမကနးအစအစ�များက တစ�စပတလးပမနေဖာထတေလ��ပး ဘတဂျက မ�ကမးေရးဆရသညကာလ နးကပလာသညအခါ ပမ အားစကထတြခငးြဖင ၎ငးစမကနးများက (က)အဆင၊ (ခ)အဆင�င(ဂ)အဆင သတမတ�ကသည။ စမကနးများက ေရးချယရာတင စ��နးသတမတထားြခငးမ�ေပ။ စ��နးမ�ြခငးက လကေတ�ေြမြပငတင အမနတကယလအပေသာလညး အေကာငအထညေဖာရန ကနကျစရတပမာဏများသည စမကနးများ

( v i i )

အစား ကနကျစရတပမာဏနညးသည စမကနးများက ဦးစားေပးေရးချယသညဘတဂျကအေပ�တငသာ အဓက အေြခခြခငးက ြဖစေပ�ေစပါသည။

ြပညေထာငစအဆငမ ဘတဂျကက များစာထနးချ�ပမ�သည ၎ငးတ� ထတငြပလာသည ဦးစားေပး စမကနးများအား မညသည ေဒသလအပချကများအေပ�တငအေြခခ၍ ေရးချယ�ကသညဆေသာ သတငးအချကအလကက လလေလာကေလာက မသ�ရပ ဘတဂျကဆးြဖတချကချြခငးက ြဖစေပ�ေစပါသည။ မညသညအစးရအဆငမ ဘ�ာေင ကျခသညြဖစေစ �မ�နယနယနမတအတငးအေကာငအထညေဖာမည စမကနးမနသမ�က ေကာမတကသာ ေရးဆအေကာငအထညေဖာေပး ရမညဟ၍ မအရဆေသာလညး ေကာမတ၏တငြပချကတင မပါဝငေသာစမကနးများ�င ေကာမတ အဖ�ဝငများ မသ�ထားေသာစမကနးအေကာငအထညေဖာမ�များ တည�ေနေ�ကာငး အငတာဗျ�းများမ သရပါသည။

ဤအစရငခစာတင သေတသနြပ� ေလလာထားချကများအရ ဖ� ��ဖ�းေရးလပငနးများအတက စမကနးများအား အဓက ေရးဆေလ�သည။ လမး၊ ေရေြမာငး၊ ေြမထနးနရ၊ ေနာကေဖးလမး�ကားမ ေရပကများလြခငး၊ ေရသန ေရတငးတးြခငး၊ေကျာငး�င ဌာနဆငရာ အေဆာကအဦးများ (ရစခနး) ြပ�ြပငြခငး၊ အသစေဆာကြခငး၊ ကျနးမာေရး၊ ေဒသ��ရ၊ လ�ပစစတ�က အများဆး တငြပေလ�ေသာ စမကနးများြဖစသည။ ၎ငးအနက ေအာငြမငေလ�ေသာစမကနးများမာ လမး၊ တတား၊ေရေြမာငး၊  လ�ပစစ၊ ပညာေရး၊ ကျနးမာေရးတ� �ြဖစပါသည။ ဤသညမာ ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကး အစးရများသည ေဒသ��ရ ဖ� ��ဖ�းေရးအတက ၂၀၁၆ ခ�စဩဂတလတင ြပညေထာငစအစးရ ထတြပနထားသည အချက ၁၂ ချကပါစးပားေရးမဝါဒ�ငအည အေြခခအေဆာကအအပငးက ဦးစားေပးအေကာငအထညေဖာ ေဆာငရကေန�ကသညဟ ဆ�ငပါသည။

မညသ� ပငဆေစကာမ �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရးေကာမတများ၏ ထးြခားချကများမာ ဗဟချ�ပကငမ��င ကငးလတ�ငသညအခငးအကျငး�ြခငး၊ ြပညသ�ငဌာနေပါငးစ၏ ကယစားြပ�မ� အစလငဆးအေနြဖင စေဝး၊ တငပင၊ ေဆးေ�း�ငြခငး၊ �မ�နယအဆင စမကနးများက ခ�ငအဆင၊ ြပညနယ�င တငးေဒသ�ကးအဆင၊ ြပညေထာငစအဆငအထ ေရာက�ေစ�ငြခငး စသည အချငးအရာများ�င ြပညစသည။ သ� ပါေသာေ�ကာင ယခ ကဗစ၁၉ ကမ�ာကပေရာဂါ ြဖစပားေန သညကာလအတငး မမတ� ��မ�နယ၏ ေရခေြမခေပ�မတည၍ မမတ� ��မ�အတက ကပေရာဂါေ�ကာင ြဖစေပ�လာ�ငသည ေရ�ညထခကမများက ေကျာလ�ား�ငရန �မ�နယစမကနးေကာမတ၏ ြပညသ ဗဟြပ�စမကနးများ ေရးဆ�ငစမးမာ အေရး�ကးသည။ ယခကာလအတငး �မ�နယအဆငတင အဓက အားြပ� လပကငေနသည စးပားေရးလပငနးများက ကညေထာကပြခငး၊ ဝငေငနမကျသည အမေထာငစများက ေထာကပြခငး၊ အလပလကမြဖစေပ�

( v i i i )

ေနမများက ေြဖ�ငးြခငး၊ သငတနးေပးြခငး�င အချကအလကများ ေထာကပြခငး၊ ြပညသများမ ကပေရာဂါက တ� �ြပနရနအတက အလ�သည စမကနးများကကငးဆငး ေကာကယြခငး�င ဆနးစစေလလာြခငးတ� က ြပ�လပ၍ �မ�နယအဆငစမကနးများက အေကာငအထည ေဖာ�ငပါက ေအာကေြခမ အေပ�သ� စးဆငးသည ဒမကေရစအပချ�ပေရးစနစမာ ပမအားေကာငးလာ�ငပါသည။ ထ�အြပငေကာမတတငပါဝငေသာ အစးရဌာနများ၊ လ�တေတာ ကယစားလယများ၊ ြပညသများပါဝငသည သးဖကစအြမငြဖင ေရးဆထားေသာ စမကနးများသည တာဝနယမ� တာဝနခမ�များက ပမအားေကာငး၍၊ အစးရ�င ြပညသများအ�ကား ယ�ကညမ� ြမငမား�ပး၊ ထေရာကေသာ ဘ�ာေရးသးစမ�များ ြဖစေပ�လာြခငး�ငတငးြပည၏ အကန အသတြဖငသာ �ေသာ အရငးအြမစများက ထေရာကစာအသးချ�ငြခငးြဖင စးပားေရး ဖ� ��ဖ�းတးတကမ ပနးတငကလညး ေရာက�မညြဖစသည။

( i x )

အစရငခစာက ေလလာချ�းကပနညးဤအစရငခစာက ရနကနတငးေဒသ�ကး၏ အေ��ပငး၊ အေနာကပငး၊ ေတာငပငး�င ေြမာကပငးဟ၍ �မ�နယ(၄)ေနရာ (အလ၊ ကမာရတ၊ ေြမာကဥက� လာ�ငရနကငး)အား ခြခား၍ ကျပနး နမနာနညးြဖင အရညအေသးစထား သေတသနနညးလမး (Qualitative Research Method) အချက အလကများ ေကာကယေလလာထားြခငး�င နယပယတ ေလလာခသည အစရငခစာများြဖင စာတမးက အေြခခထားြခငး ြဖစသည။ အချကအလကေကာကယမ�များက ေအာကတဘာလ ၂၀၁၉ခ�စမဒဇငဘာလ ၂၀၁၉ခ�စအထ လပေဆာငခ�ပး၊ �မ�နယအေထေထအပချ�ပေရးမ�းများ၊ ေကာမတ အတငးေရးမ�းများ၊ �မ�နယစညပငေကာမတမ ကယစားလယများ၊ေကာမတ၏နာယကများြဖစသည လ�တေတာကယစားလယများက ေတ�ဆေမးြမနးခြခငးြဖစသည။ ဤအစရငခစာ၏ အကန အသတမာ ရနကနတငးေဒသ�ကးတစခတညး၏ ေနရာ ၄ေနရာ� ေကာမတများကသာ ေလလာထားြခငးေ�ကာငရနကနတငးေဒသ�ကးအတငး�၊ အြခားေကာမတများ�ငေသာလညးေကာငး၊အြခားတငးေဒသ�ကး�င ြပညနယများ� ေကာမတများ�ငေသာလညးေကာငးအချကအလကများ ကာြခား�ငပါသည။ ထ�အြပင ေကာမတများအားလးမာ ယခအစရငခစာထတင ပါဝငသည ပစများအတငးဟ မမတယအပေပ။ ဆကလက၍အြခားတငးေဒသ�ကး�င ြပညနယများ� ေကာမတများ၏ အချကအလက၊အေြခအေနများကပါ ဆကလကေလလာ�ငပါက ြပညသ�င အစးရအတက များစာအေထာကအက ြဖစ�ငသည သေတသနများ ြဖစေပ�လာမည ြဖစသည။

( x )

၂၀၁၉ခ�စ ဒဇငဘာလတင စတငြဖစပားခေသာ  ကဗစ ၁၉ ကပေရာဂါသည ြမနမာ�ငငသ�လညး �ကးမားစာ�ကခတခပါသည။ အဆပါ�ကခတမ�ေ�ကာင �ငင၏ ကျနးမာေရးက�၊ လမ�ေရးက��င စးပားေရးက�များတင များစာထခကခပါသည။ အဆပါ ထခကမ�များက တ� �ြပနရနအတက ကမ�ာ�ငငအသးသးမလညး နညးမျ�းစြဖင �က�းစား�ကသလ၊ ြမနမာ�ငငအစးရအေနြဖငလညး များစာ�က�းစားလျက�ပါသည။

ကပေရာဂါေ�ကာင ြမနမာ�ငင၏ စးပားေရးက�ထခကမ�များက ြပညေထာငစအဆငတင Coronavirus

Disease 2019 ကဗစ ၁၉ ကာကယထနးချ�ပ၊ ကသေရး၊ အမျ�းသားအဆင ဗဟေကာမတ၊ ကဗစ ၁၉  ကမဘာကပေရာဂါေ�ကာင ြဖစေပ�လာ�ငသည စးပားေရး သကေရာကမ�များအေပ� ကစားေရး လပငနးေကာမတ၊ အေထေထအပချ�ပေရးဦးစးဌာန�င အြခားဝန�ကးဌာနများ၊ အစးရအဖ�အစညးများမ အချန�ငတေြပးည �က�းပမးေဆာငရကလျက�သည။ ထ�အြပင စမကနး၊ ဘ�ာေရး�င စကမ�ဝန�ကးဌာနမလညးအားလးတစေပါငးတညးေကျာလ�ားြခငး ကဗစ ၁၉ စးပားေရး ထခကမ� သကသာေရးစမချက (CERP) များက ေရးဆအေကာငအထညေဖာလျက�ပါသည။

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

ကဗစ ၁၉ ကာလအတငး ြပညသများ လ� ပ �ားသားလာေန ပများ

C R E D I T : T H E M Y A N M A R T I M E S P H O T O / M A R

N A W

C R E D I T : T H E M Y A N M A R T I M E S P H O T O / A U N G

H T A Y H L A I N G

ကဗစကပေရာဂါကာလအတငး �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င

အေကာငအထညေဖာေရးေကာမတ၏အခနးက�

1

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

ကဗစ ၁၉ ကာလအတငး ြပညသများ လ� ပ �ားသားလာေန ပများ

C R E D I T : A F P P H O T O / Y E A U N G T H U C R E D I T : A P P H O T O / T H E I N Z A W

တငးေဒသ�ကး�င ြပညနယအဆငများတငလညး ြပညေထာငစ၏ လမး��နချကများ�ငအည တငးေဒသ�ကး�င ြပညနယအဆင Coronavirus Disease 2019 ကဗစ ၁၉ ကာကယ၊ ထနးချ�ပ၊ ကသေရးလပငနးေကာမတများဖ�စညး၍ ကပေရာဂါအတက တ� �ြပနမ�များက ဌာနအချငးချငးချတဆကမ�များြဖငပးေပါငးလပ ေဆာငခပါသည။

ခ�င�င �မ�နယအဆငဌာနများတငမ ြပညေထာငစ၊ တငးေဒသ�ကး�င ြပညနယအဆင အစးရများ၏လမး��နချကများကသာ အေကာငအထညေဖာ�ပး၊ ခ�င(သ� ) �မ�နယအတက လအပေသာ သးြခားစမကနးများေရးဆ၍ ကပေရာဂါက တ� �ြပနများမ�ေပ။ တငးေဒသ�ကး�င၊ ြပညနယအေြခအေန၊�မ�နယ၏ ေရခေြမခေပ�မတည၍ မမ�မ�အတက ကပေရာဂါေ�ကာင ြဖစေပ�လာ�ငသည ေရ�ညထခကမများမာ ကြပားမည ြဖစပါသည။ ထကသ� �မ�နယအလက ေနရာေဒသ၊ ေရခ၊ ေြမခအေပ�မတည၍ ကြပားြခငးေ�ကာင ြပညေထာငစ�င၊ တငးေဒသ�ကး�င ြပညနယအဆငမ ချမတေသာ မဝါဒများ၊ လမး��နချကများက လကပါလပေဆာင�ငရန�င ေြမြပငအခကအခ စနေခ�မများက ေကျာလ�ား�ငရနမာ ခကခပါသည။

သ� �ြဖစပါ၍ �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရးေကာမတများ၏ အခနးက�ကေမေလျာမေနသငပါ။ ၎ငးေကာမတများ၏ ထးြခားချကများမာ ဗဟချ�ပကငမ��င ကငးလတ�ငသညအခငးအကျငး�ြခငး၊ အစးရ �းဌာနများ၊ လ�တေတာကယစားလယများ�င ြပညသများ သးဖကစပးေပါငးေဆာငရက�ငရန အခငအလမးများ�ြခငး ြဖစသည။

2

�မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရးေကာမတက ၂၀၁၆ ေမလ (၅) ရကေန ၊ အမန ေ�ကာြငာစာ အမတ၊ ၁၃ /၂၀၁၆ အရ  တငးေဒသ�ကး/ြပညနယ စမကနးေရးဆေရး�ငအေကာငအထညေဖာေရး ေကာမတဖ�စညးြခငး ေခါငးစ�ြဖင ဖ�စညးခသည။ �မ�နယစမကနး ေကာမတများသည NLD အစးရလကထကတင အေရးပါလာ�ပး အစးရမ လကေတ� အေကာငအထည ေဖာေနေသာ ေအာကေြခမ အထကသ� စမကနး�င ဘတဂျကေရးဆေရးြဖစစ�တင အဓက အခနးက�မပါဝငေနပါသည။ ေကာမတဖ�စညးပသည ေယဘယျအားြဖင �မ�နယအဆင တာဝန�သများအားလးြဖငပးေပါငးဖ�စညးထားပါသည။ ရာထးအဆငအားြဖင ဝန�ကးဌာနများ၏ လကေထာက��န�ကားေရးမ�းအဆင ပဂ��လများ ြဖစပါသည။ �မ�နယအလက ဌာနဆငရာများ တည�မ� ကြပားေသာေ�ကာင ေကာမတတင ပါဝငသည �မ�နယအဆင �းဌာနများသည �မ�နယများအ�ကား မတည�ကပါ။ စညပငသာယာေရးအဖ� ၊ အမယာဦးစးဌာန အစ�သည ဦးစးဌာနအချ�မာမ �မ�ြပက အဓက အာ�ထား�ပး၊ ေကျးလကေဒသဖ� ��ဖ�း တးတကေရး ဦးစးဌာန၊ စကပျ�းေရးဦးစးဌာန၊ သစေတာဦးစးဌာန တ� မာမ ေကျးလကေဒသများအတက ပမအေရးပါေသာ အခနးက�တင ��ကသည။ ေကာမတတင စညပင၊ လမးဦးစး၊ ရတပဖ�၊လ�ပစစ၊ မးသတဌာန စသညတ� မ ဌာနဆငရာအရာ�များ�င ရပရာမ ေလးစားရေသာ ရပမရပဖလ�ကးများသည အဖ�ဝငများအြဖစ ပါဝင�ကသည။ ရပမရပဖများအား ေရးချယမ�သည ေကာမတအဖ�ဝငများ၏ ဆးြဖတချက ြဖစပါသည။

�မ�နယတငးတင တညသညမာ သကဆငရာ�မ�နယ� �မ�နယအေထေထအပချ�ပေရးမ�းမာ ဥက� ဌြဖစ�ပး �င �မ�နယစမကနးမ�းမာ အတငးေရးမ�းြဖစပါသည။ �မ�နယစမကနးမ�းသည အဖ�ဝငများထမတငြပလာသမ� စမကနးများက မတတမးအြဖစ သမးဆညးထားရ�ပး အဖ�ဝငများအား ဖတ�ကားြခငးြပ�ရပါသည။ တဖကတင �မ�နယအေထေထအပချ�ပေရးမ�းသည လထေတ�ဆပများမ တက�ကေသာလညးေကာငး၊ လပငနးည���ငးအစညးအေဝးများမ ရပကက�င ေကျးရာအေထေထအပချ�ပေရးမ�းများ၊လ�တေတာကယစားလယများ�င သကဆငရာဌာနများမ တဆငေသာလညးေကာငး ြပညသ�အသများကနားေထာငပါသည။ ဂ�ြပ�စရာမာ ြမနမာ�ငင� �မ�နယ(၃၃၀)မ �မ�နယအပချ�ပေရးမ�းတာဝနအား ထမးေဆာငေနသည အမျ�းသမးဦးေရမာ လနစာနညးပါးလေပသည။ ၂၀၁၈ ခ�စ ေအာကတဘာလတငသာကကးက�နး�မ�နယ၌ ြမနမာ�ငင၏ ပထမဆးေသာ အမျ�းသမး �မ�နယအပချ�ပေရးမ�းေပ�ထကလာခ

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

(၁) ဗဟချ�ပကငမ��င ကငးလတ�ငသညအခငးအကျငး (၁.၁) �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�ငအေကာငအထညေဖာေရးေကာမတဖ�စညးပ

3

သညြဖစရာ (United Nations Development Programme

(Myanmar), 2019) ကျားမ တနးတညမ�မ�က �မ�နယစမကနးေရးဆြခငး�င ဘကဂျကေရးဆြခငးြဖစစ�တင ထညသငးစ�းစားသငေပသည။ �မ�နယအချ�တင တဖကအတငးေရးမ�း�တတပါသည၊ ဥပမာ - သမဝါယမ �မ�နယဦးစးမ�းသညလညးေကာငး၊ ေကျးလကေဒသဖ� ��ဖ�းတးတကေရးဦးစးဌာနမ�မ�နယဦးစးမ�းသည လညးေကာငး တဖကအတငးေရးမ�းအြဖစတာဝနထမးေဆာငပါသည။

ေကာမတတင ရပမရပဖကယစားလယများက စကမ�(ပဂ�လကက�)မ ကယစားလယ၊ ဝနေဆာငမ�(ပဂ�လကက�)မကယစားလယ စသညြဖင ကယစားြပ�ေစသည။ �မ�နယအပချ�ပေရးမ�း သည ထရာထးများအတက သငေလျာေသာပဂ��လများက ေရးချယရနတာ၀န�သည။ USDP အစးရလကထကကတညးက ပါဝငေဆာငရကသည �မ�မ�မ�ဖများကစာရငးအငး လပငနးစ�များ က�မးကျငေန သညအတကဆကလကတာဝနထမးေဆာငေစသလ ယခ NLD အစးရ

ဂ�ြပ�စရာမာ ြမနမာ�ငင��မ�နယ(၃၃၀)မ �မ�နယအပချ�ပေရးမ�းတာဝနအားထမးေဆာငေနသညအမျ�းသမးဦးေရမာ လနစာနညးပါးလေပသည။

ပ (၁.၁) �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရးေကာမတ ဖ�စညးပ

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

4

လကထကတငမ အသစပါဝငလာ သည �မ�မ�မ�ဖများလညး�ပါသည။ �မ�မ�မ�ဖများသည  ၎ငးတ�၏အလပအကငအလကကယစားြပ�ပါ သည။

စမကနးဦးစးဌာန၏��န�ကားချကအရ �မ�နယစမကနးမ�းမလ�တေတာကယစားလယ(၄)ဦး (အမျ�းသားလ�တေတာကယစားလယ၊ ြပညသလ�တေတာကယစားလယ၊ တငးေဒသ�ကး လ�တေတာ ကယစားလယ အမတ ၁ �င ၂) တ� ကေကာမတ၏နာယကအြဖစ ပါဝငေစပါသည။ အဖ�ဝင မဟတေသာလညး ြပညသက ေရးေကာကတငေြမ�ာကထားသများ ြဖစသညအတက ၎ငးတ�၏ အ�ကဉာဏများ�င ေရးချယမ�အားေကာမတက အေလးအနကထားရပါသည။ ထကသ� ေကာမတက လညးေကာငး၊ ေကာမတ၏ အဖ�ဝငများကလညးေကာငး၊လ�တေတာကယစားလယများကလညးေကာငး ေကာမတ၏လပေဆာငမ�များတင ြပညသလထ၏ ပါဝငမ�ဆသညမာလ�တေတာကယစားလယဆက တစဆငခလာေ�ကာငးရာ��နးြပည လကခထား�ကပါသည။ ယငးအချကသည ငါး�စတစ�ကမ ကျငးပေသာ အေထေထေရးေကာကပ၏ တရားနညးလမးကျမ�က အဆပါ ေကာမတအဖ�ဝငများ အားလးကရာ��နးြပည လကခယ�ကညြခငး ြဖစသြဖင ဒမကေရစအပချ�ပေရး���ေထာငမ �ကညလ�င ေကာငးမနသညဟ ယဆ�ငပါသည။ 

�မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရးေကာမတအား သမ�တ�း��န�ကားချက အရ ဖ�စညးထား�ပးလပငနးတာဝန(၉)ချကအေပ�အေြခခ၍ ေဆာငရကပါသည။ေကာမတတင မေဘာငများ၊ ဥပေဒများ သးြခားမ�ေချ။ ထ�အြပင ေကာမတများသည သးသန �းခနးမ�ဘ ခ�င စမကနး�းတင �းခနးဖငလစ အလပလညပတပါသည။ ေကာမတအတကဆသည ေခါငးစ�ြဖင စကပစ�ညးများ�င ဝနထမးများချမတေပးြခငး မ�ဘ မခငဌာန�င ရာထး၏ ပငရငးခစားခငများကသာ မတညရပါသည။ ြပညေထာငစမ ချထားေပးြခငးြဖစသည။ သ� �ြဖစပါ၍ ေကာမတအတက သးြခားစကပစ�ညးများ ထား�ြခငး သ� မဟတ ဝနထမးများ ထပမခန အပြခငးများြပ�လပ�ငပါက ေကာမတသည ယခထကပ၍ စမးရညြပသ�ငမညြဖစပါသည။

ထကသ� ေကာမတကလညးေကာငး၊ ေကာမတ၏အဖ�ဝငများကလညးေကာငး၊လ�တေတာကယစားလယများကလညးေကာငး ေကာမတ၏လပေဆာငမ�များတငြပညသလထ၏ ပါဝငမ�ဆသညမာ လ�တေတာကယစားလယဆကတစဆငခလာေ�ကာငးရာ��နးြပည လကခထား�ကပါသည။

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

5

�မ�နယစမကနးေကာမတများသည ၂၀၁၁-၂၀၁၅ ကာလများတင လပပငခငသပမ�သကသ�အစညးအေဝးလညး ပမန ကျငးပြခငးမ�ေပ။ ၂၀၁၅ ေနာကပငးတင တစလလ�င တစ�ကမ သ� မဟတ�စ�ကမ ပမနအစညးအေဝး��ပး ဥက� ဌ၊ အတငးေရးမ�း၊ တဖကအတငးေရးမ�း၊ ေကာမတအဖ�ဝငများ၊လ�တေတာကယစားလယများ၊ ေကာမတအဖ�ဝငများက ေရးချယထားေသာ �မ�မ�မ�ဖများ  တကေရာက�က ပါသည။ �မ�နယေတာေတာများများတင ေကာမတသည လစ� ေတ�ဆကာ လပငနးများတးတကမ�အေြခအေန�င �မ�နယအလက ဦးစားေပးက�များက ေဆးေ�းလျက��ကသည။ အစညးအေဝးကတတ�ငသေရ� လဆနး ၁ ရကေနမ ၁၀ ရကေနအတငး ကျငးပေစလပါေ�ကာငး အထက၏ သ� မဟတလ�ကးများ၏ ��န�ကားချကအရ ထရကအတငးကျငးပေလ�သညဟ သရပါသည။

လပငနးည���ငးအစညးအေဝးများအတငး တညတ�တတညး ေဆးေ�းထား�ပးေသာ စမကနး အဆြပ�ချက တစခခအား လ�တေတာ၌ ကန �ကကခသည�ေသာ ေကာမတနာယက လ�တေတာ ကယစားလယများမ အဆပါ စမကနးေအာငြမငေအာင ေကာမတကယစားြပ� ေဆးေ�း�ငရန ရညရယ၍ လ�တေတာကယစားလယများ အားလပေသာရကက ဦးစားေပး၍ အစညးအေဝးကျငးပေလ�သည။ ထသ�ဦးစားေပးကျငးပပါေသာလညး လ�တေတာကယစားလယများ ပျကကကေလ�သညက ေကာမတအဖ�ဝငများမ ညညးည��ကပါသည။ ေတ�ဆေမးြမနးမ�များအရ အမျ�းသားလ�တေတာ ကယစားလယသည၎ငး၏လ�တေတာဆငရာ အလပများအြပင �မ�နယအများအြပားက တာဝနယရသညအတက ပျကကကတတသညဟ သရပါသည။ ဥပမာ - ရနကနတငးတင �မ�နယ(၇) �မ�နယက အမျ�းသားလ�တေတာကယစားလယတစေယာကက ကယစားြပ�ရပါသည။ အြခား မတက ေရာက�ငေသာ ဌာနဆငရာများ�ငစညပငသာယာေရးဥက� ဌများသည ကယစားေစလ�တ�ပး တကေရာက�ကေစပါသည။

(၁.၂) ေကာမတလပငနးည���ငးအစညးအေဝး

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

6

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

ပ (၁.၂) လမးမေတာ�မ�နယ စမကနးေရးဆအေကာငအထညေဖာေရးေကာမတ လပငနးည���ငးအစညးအေဝးကျငးပေနပ

Credit: NLD Ygn.

7

�မ�မ�မ�ဖများကလညး ၎ငးတ�၏အလပအကငအလကကယစားြပ�ပါသည (ဥပမာ - စကမ�လပငနးလပကငေနေသာ�မ�မ�မ�ဖများက စကမ�လပငနးကယစားလယအြဖစ ကယစားြပ�ေစပါသည)။ ထးြခားချကမာ တက� သလ�သည �မ�နယများတင ��န�ကားေရးမ�းချ�ပအဆင ပါေမာက�ချ�ပများသညအဆပါေကာမတ၏ အဖ�ဝငများြဖစလာသညအခါ ေကာမတဥက� ဌမာ ဒတယ��န�ကားေရးမ�းအဆငသာ�၍ တက� သလပါေမာက�ချ�ပများက အစညးအေဝးတကေရာကရန ဖတ ရသညအခါ ၎ငးတ�၏ကယစားလယများသာ လာေရာကေလ�သြဖငပါဝငေဆာငရကမ� အားနညးသညက ေတ�ရသည။

ထးြခားချကမာ တက� သလ�သည �မ�နယများတင ��န�ကားေရးမ�းချ�ပအဆငပါေမာက�ချ�ပများသညအဆပါေကာမတ၏ အဖ�ဝငများြဖစလာသညအခါေကာမတဥက� ဌမာ ဒတယ��န�ကားေရးမ�းအဆငသာ�၍တက� သလပါေမာက�ချ�ပများက အစညးအေဝးတကေရာကရန ဖတ ရသညအခါ ၎ငးတ�၏ကယစားလယများသာလာေရာကေလ�သြဖင ပါဝငေဆာငရကမ� အားနညးသညက ေတ�ရသည။

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

8

�မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငထညေဖာေရးေကာမတသည စမကနးအဆြပ�ချကများကေရးဆ၍ က�အလက ဦးစားေပးအမတစ� သတမတ�ပး အထကသ� တငြပရန တာဝန�ပါသည။မဆ��နယ� ြပညသများ၏ လအပချက၊ ဆ��များ�င ကကညမ��ေအာင ဦးစားေပးက�များ ေရးချယသညပစမာ �မ�နယ တစခ�ငတစခ မတညပါ။ အချ��မ�နယများတင ြပညသလထ�င ေတ�ဆပများကေကျးရာ�ငရပကကအဆငမ စကျငးပ၍ ဦးစားေပးလပငနးများက သတမတသည။ ယငးလပငနးစ�ကေကျးရာ၊ ရပကကအပချ�ပေရးမ�းများမ ဦးေဆာင�ပး လ�တေတာကယစားလယများလညး ပါဝငေလ ��ကသည။ ရပကက�င ေကျးရာအပချ�ပေရးမ�းများသည �မ�နယအများအြပား�င က�အများအြပားအတက  အဆြပ�လ�ာများ၏ ထင�ားေသာ အရငးအြမစတစခ ြဖစသည။ ထစ� လ�တေတာအမတများသည အစးရဌာနများ�င တက�ကအဆကအသယြပ��ငြခငး၊ ရပရာသ� ကငးဆငးေလလာစ� အဆြပ�ချကများက ေဖာထတြခငး၊ သ� မဟတ စမကနးအား အေကာငအထညေဖာရန အစးရမ ကတြပ�ေအာငလ�တေတာအတငး ေမးခနးများေမးြခငး၊ အဆ သ� မဟတ တင�ကားချကများ တငသငးြခငးများလညးြပ�ေလ�သည (Batcheler, 2019)။ အလားတ တစဦးတစေယာကချငး၏ လာေရာကတငြပချကများမလညး အများြပညသလအပချကများက �ကားသရတတသည။

သ� ေသာ ၂၀၁၉ ခ�စ ကနခါနးအထ ကျငးပခေသာ ရပကကအလက လထေတ�ဆပများသည  လဦးေရ၂၀-၂၅ ခန သာ   အများဆး တကေရာက�က�ပး တချ�ရပကကများတငမ ၅-၆ ေယာကခန သာ တကေရာက�ကပါသည။ ဤအြခငးအရာက �ကညြခငးအားြဖင �ငငေတာအ�ကးအကများ�င အပချ�ပေရးယ��ရား၏ �ငငေတာဝနထမးများသည ြပညသများ၏ ပါဝငမ� အေရး�ကးေ�ကာငး လကခ ယ�ကညထားေသာလညး စမကနးေရးဆေရး ���ေထာငမ �ကညလ�င ြပညသတ�၏ပါဝငမ�မာ လစဟာချက �ေနပါသည။ စမကနး၏ တက�ကအကျ�း�ငများြဖစေသာ �မ�နယေန ြပညသလထ၏ အသ၊ ြပညသ၏လအပချကများ၊ ြပညသ၏ လအငဆ��များက ြပညသထမ တက�ကေတာငးခ�ငေသာ လမးေ�ကာငးသ� မဟတ စနစစစ�ထားမ�သည အားနညးပါသည။ ၂၀၁၉ ခ�စ ဒဇငဘာလတငမ �ငငေတာ၏အတငပငခပဂ��လ၏ ြပညသ�ငအတဆသည လမး��နချက�ငအည �မ�နယအလက ြပညသက ဗဟြပ� ေဆာငရကမည အေမရကနမဒယ �မ�လထေတ�ဆပ (Town Hall Meeting)များကျငးပရန ��န�ကားလာရာ ၎ငးေတ�ဆပများတင  ြပညသ�င တက�က ထေတ�ဆကဆ၍ လထသေဘာထားက ရယရန�က�းပမးလာပါသည။ ထကသ� လထ�င တက�က ထေတ�ဆကဆရန �က�းပမးမ�များအရ ေကာမတသည တြဖညးြဖညး�င ြပညသက ပ၍ဗဟြပ�လာသညဟ အဓပ�ါယဖငဆ�ငပါသည။ ထ�အြပင အစးရသည လညး ဗျ��ကေရစယ��ရားအေနြဖင သတငးအချကအလက၏ အေရးပါမ�က ေကာငးစာ သ�လာ

(၁ .၃) ေကာမတ စမကနးေရးဆပ

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

9

ေန�ပး ြပညသမေပးေသာ အချကအလကများအား တနဖးထားလာသညက ေတ�ရပါသည။

အများြပညသထမ တက�ကေသာလညးေကာငး၊ သယဝက၍ေသာလညးေကာငး ရယလာေသာစမကနးများအြပင အစးရဌာနဆငရာ�းများမ တငသငးေသာ စမကနးများလညး�သည။ �မ�နယစညပင သာယာေရးေကာမတမ ၎ငးတ� ေဆးေ�းည���ငး�ပးေသာ စမကနးများအား စညပငသာယာေရးဥက� ဌမ တဆငလညးေကာငး၊ အြခားေသာဝန�ကးဌာနများကလညး ၎ငးတ�သကဆငရာဌာန၏လမး��နချက �ငအည ေရးဆထားေသာ �မ�နယအဆင စမကနးများကလညးေကာငး အစညးအေဝးတင အသးသး တငြပပါသည။ မတသားစရာမာ ရနကနတငးေဒသ�ကးတင �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေဆာငေရးေကာမတများဆသ� တငသငးေသာ စမကနးေတာေတာများ(၇၀ရာခင��နးေကျာ)မာ �မ�နယစညပငသာယာေရးေကာမတမ ေရးဆတငသငးေသာ စမကနးများ ြဖစပါသည။ �မ�နယအချ�တင သကဆငရာဌာနများသည ၎ငးတ�၏ စမကနး အဆြပ�လ�ာက စမကနးေကာမတ၌ အချကအလက ေဝမ�သညပစ�င အတညြပ�ချကအတကသာ တငသငး�ကသြဖငေကာမတမာ အဆြပ�လ�ာများက ြပနလည စစစသးသပြခငးအား အနညးအကျ�းသာ လပေဆာငပါသည။ အချ�ေသာ �မ�နယများတငမ စမကနးေကာမတသည ေဆးေ�းသးသပမ�များက အထးသြဖငဦးစားေပးစမကနးများ ေရးချယသတမတသည အချနတင  ေြခေြခြမစြမစ လပေဆာင�ငသည။

ပ (၁.၃) စမကနးအဆြပ�ချကများအား �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�ငအေကာငအထညေဖာေရး ေကာမတတင ပေဖာပ အဆငဆင

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

10

ဘတဂျက မ�ကမးေရးဆရသညကာလ နးကပလာသညအခါ ပမအားစကထတြခငးြဖင လပငနးည���ငးအစညးအေဝးများတင စမကနးအစအစ�များက တစ�စပတလး ပမနေဖာထတ�ကသည။ စမကနးများတငြပရသည ကာလေရာကသညအခါ ေကာမတတငး အစညးအေဝး ဆးြဖတချကအရ ၎ငးစမကနးများက (က)အဆင၊ (ခ)အဆင�င (ဂ)အဆင သတမတလျက ခ�ငအဆင စမကနးေရးဆေရး�ငအေကာငအထညေဖာေရးေကာမတသ� ပ� ေဆာငပါသည။ (က)အဆင ဦးစားေပးအဆြပ�လ�ာများသညအထကအဆငမ အတညြပ�ချကရရန အခငအလမးများသြဖင ၎ငးတ� က �မ�နယအတကလျာထားသညဘတဂျတပမာဏ�င ကကညေအာငတငြပပါသည။ (ခ)အဆင�င (ဂ)အဆင ဦးစားေပးများကမ စမကနးများမလပြဖစသြဖင �မ�နယများ၏ ပေငများြဖငေသာလညးေကာငး၊ �ငငေတာ၏ �ငငြခားေချးေငများြဖငေသာလညးေကာငး၊ RE (Revised Estimates) ဘတဂျကမ ပေငများ သ� မဟတ Revise and Surrender

(RNS) ြဖငေသာလညးေကာငး အေကာငအထညေဖာ�ငမညဟ ေမ�ာမနးချကြဖငတငြပပါသည။ဦးစားေပးနမေသာ စမကနးအဆြပ�လ�ာများသည ရနပေငရ��ငရန အခငအလမးနညးသညဟ ယဆချကြဖင အဆြပ�လ�ာ အများအြပားက ပထမဦးစားေပးတငသာ အဆငသတမတ�ကေလ�သည (Batcheler,

2019)။

ဦးစားေပးစမကနးများ ေရးချယရာတင အသးြပ�ေသာ တရားဝငစ��နးမ�ပ လအပချက�င အေရးပါမ�ကေယဘယျ အေြခခ၍ အဆငသတမတပါသည။ အြမငြဖင ပးေပါငးေဆးေ�း�ပး ေရးချယ�က ပါသည။သ� ရာတင ဌာနတစခ၏မဝါဒ�င စ��နးက အြခားဌာနက မသ�ငသြဖင သကဆငရာဌာနများ၏ တငြပချကအေပ�မတည၍ ေကာမတအဖ�ဝငများ၊ လ�တေတာကယစားလယများ�င အြခားတကေရာက လာသများက ေဆးေ�း�ကပါသည။ ဌာနအချ�တင ဦးစားေပးများက ကယပငစ��နးများြဖင (ဥပမာ- ေနစ� ပ�မးမ�ယာ�သားလာမ� အချကအလကြဖင လမးများက ��နးသတမတြခငးမျ�း၊ အေြခခပညာ ေကျာငးများက လက�တင အ��ရာယ� /မ�၊ ေကျာငးသေကျာငးသားဦးေရ�င ေကျာငး၏ပရပ စသည စ��နး(၃)ခြဖင)  ေရးချယ�ကပါသည။ ဦးစားေပးေရးချယရာတင မခဆးြဖတြခငး သ� မဟတ မခ ဆးြဖတလ�င မေပး�ငေသာ အခငအာဏာ�သည ပဂ��လဟ၍ သတမတထားြခငး မ�ေ�ကာငး သ�ရပါသည။ တစချနတညးတင လ�တေတာကယစားလယများ၏ ေဆးေ�းချကများသည ြပညသက ကယစားြပ�ပါသြဖင ပမအေလးအနကထားရပါသည ဆသည သေဘာထားက လ�တေတာကယစားလယ များ�င ေကာမတဥက� ဌကပါလကခထားသညကလညး ေတ�ရပါသည (Shotton et al., 2018)။

USDP အစးရသကတမးတင �စ ၂ဝ ေရ�ညအမျ�းသားဘကစ ဖ� ��ဖ�းတးတကမ�စမကနး (၂ဝ၁၁-

၂ဝ၃ဝ)က ြပငဆငခ�ပး ၎ငးမ ြပညေထာငစအဆင�င ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကးအဆင �စဆငလးတငေရးဆရသည ၅�စတာ ကာလတ ဖ� ��ဖ�းေရး စမကနးများ၊ ၎ငးကာလတစမကနးများမတစဖန ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကးအဆင အစးရများ၊ဌာနဆငရာများ�င �မ�နယတစ�မ�နယစ အတက �စစ� ဖ� ��ဖ�းေရးစမကနးများ အေကာငအထညေဖာခ�ကရပါသည (Shotton et al., 2018)။ သ� ရာတင စမကနးဦးစးဌာနမအရာ�များက ထစမကနးများသည ေခတေနာကကျေနေ�ကာငး (လက�လအပချက များြဖင ကကညမ�မ�ေတာေ�ကာငး)၊ အထးသြဖင အထကမေအာကေြခသ� ချ�းကပပစြဖင ြပငဆငထားြခငး ြဖစသညအြပင �စစ�စမကနးများက ဆးြဖတရာတင ၎ငးတ�၏အခနးက�မာ အနညးငယသာ�သညဟ

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

11

ဆပါသည (Batcheler, 2018)။ NLD အစးရလကထကတင ေကာမတမ ပါဝငေရးဆေနေသာ ေဒသ��ရစမကနးများတင �စစ�စမကနးသာ��ပး က�အလက စမကနးများတင �စ�ည၊ �စလတ�င �စတစမကနးများ ပါ�ပါသည။ �စ�ညစမကနးဟဆေသာလညး �မ�နယအေန�င ၂၀၂၀အထ ၅�စစာစမကနးသာ�ပါသည။ ဌာနဆငရာများတငသာ ၁၀�စ၊ ၁၅�စ၊ အ�စ၂၀ �င ၃၀ စာ စမကနးများ ��ငပါသည။

ယခ သေတသနြပ� ေလလာထားေသာ�မ�နယများတင စကပျ�းေရးလပငနးေရာ၊ စကမ�လပငနးပါ မ�သြဖင ဖ� ��ဖ�းေရးလပငနးများအတကသာ စမကနးများေရးဆေလ�သည။ လမး၊ ေရေြမာငး၊ ေြမထနးနရ၊ ေနာကေဖးလမး�ကားမ ေရပကများလြခငး၊ ေရသန ေရတငးတးြခငး၊ ေကျာငး�င ဌာနဆငရာအေဆာကအဦးများြပ�ြပငြခငး�င အသစေဆာကြခငး၊ ကျနးမာေရး၊ ေဒသ��ရ၊ လ�ပစစတ� �ငသကဆငေသာ စမကနးအဆြပ�လ�ာများက အများဆး ေရးဆတငြပေလ�သည။ ၎ငးအနက ေအာငြမငေလ�ေသာစမကနးများမာ လမး၊ တတား၊ ေရေြမာငး၊  လ�ပစစ၊ ပညာေရး၊ ကျနးမာေရး တ� �ြဖစပါသည။၂၀၁၆ ခ�စ ဩဂတလတင ထတြပနထားသည အချက ၁၂ ချကပါ စးပားေရးမဝါဒ�ငအည NLD

အစးရေခါငးေဆာငေသာ ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကး အစးရများသည ေဒသ��ရ ဖ� ��ဖ�းတးတကမ�အတက အေြခခအေဆာကအအပငးက ဦးစားေပးသည မဝါဒများက အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရကေန �ကသညဟ ဆ�ငပါသည (Batcheler, 2018)။

သကဆငရာဌာနမ တငလာသညစမကနးများ�င ြပညသလထမ တက�က သ� မဟတ တစဆင တငလာသညစမကနးများ ထပေနသညအခါ အစညးအေဝး၌ ဖျကချေလ�သည။ အကယ၍ တငြပထားေသာစမကနး�င အစးရကချေပးေသာ စမကနးတ� လေနလ�င ေခါငးစ�ေြပာငးြခငး သ� မဟတ ေကာမတအဖ�အေန�ငေသာလညးေကာငး၊ လ�တေတာကယစားလယများက သးြခားအေနန�င ေသာလညးေကာငးထပမေတာငးဆြခငးမျ�း လပ�ငပါသည။ ေလလာခေသာ �မ�နယများ၏ ေတ��ချက အရ ေခါငးစ�ေြပာငးြခငးဆသညမာ ြပညေထာငစက အတညြပ��ပးေသာ ဘတဂျကပမာဏေအာကတင တငလကသညစမကနး�င ကျလာသညစမကနးများ ပမာဏတေနလ�င ကျလာသညစမကနးေခါငးစ�က တငလကသညစမကနး�င ေြပာငးလြခငးြဖစသည။ ဥပမာ - သနးတစေထာင ကနကျမည စမကနးကအြခား သနးတစေထာင ကနကျမည စမကနး�ငေသာလညးေကာငး၊ သနး ၁၀၀ ကနကျမည စမကနး(၁၀)ခ�ငေသာလညးေကာငး လ�ငပါသည။ ဤသညက ြပညသ�ေငစာရငးဌာန၊ စမဘ�ာ စသညတ�က ြပ�လပေပးပါသည။

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

12

စမကနးများ တငြပရာတင ကနကျစရတကပါ အစအဆး တကချက�ပး စမကနးတစရပ၏ အချငးအရာအြပညအစြဖင တငြပရပါသည။ ကနကျစရတများက ေဒသ��ရဖ� ��ဖ�းေရး စမကနးများအတကစညပငသာယာေရးအဖ�က တကချကေပးြခငးြဖစ�ပး ဝန�ကးဌာနများအလက တငြပသည စမကနးများက သကဆငရာ ဝန�ကးဌာနများက တကချကတငြပပါသည။ ၂ဝ၁၆ မ ၂ဝ၁၇ ခ�စအထ ြပညေထာငစအဆငမေန၍ ြပညနယများ/တငးေဒသ�ကးများသ� လ�အပမည ေထာကပေင ပမာဏက လပငနးစ�အေစာပငးတင စတငအသေပးလာခသည။ ယခငကမ အထကမ ဘတဂျက ကန သတေပးမထားသညအတက ဦးစားေပး မဟတေသာ ဘတဂျကေလ�ာကလ�ာများက ြပညေထာငစ အဆငသ� တငသငး�ကသည။ ယခကသ� ေြပာငးလမ�ေ�ကာင လကေတ��င ပမနးစပသည စမကနး ခန မနးချကများက ေစာစးစာ ြပ�လပလာ�င�ကသည (Batcheler, 2018)။ ယခေြပာငးလမ��င ပတသက၍ ကြပားေသာအြမင(၂)ခက ေလလာေတ��ခရပါသည။ 

ပထမေြဖဆချကမာ �ငငေတာအဆင စမကနး ေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရးေကာမတကဘတဂျကခန မနးလျာထားချကက အရပအ�မကေပး ပါသညဟ သရ�ပး ဒတယေြဖဆချကမာမ ထကသ�အရပအ�မကမျ�း မ�ကားဖးဟ၍ ြဖစပါသည။ ယငးဒတယအေြဖသည ပများများေတာငး�ငသည�မ�နယများက ဘတဂျကပရသည အေြခအေန က ဖနတးေပးေနပါသည။ ဌာနများ အေနြဖင လာမည�စအတက ရ�မည ဘတဂျကခန မနးေြခက မသ�ရြခငး၏ တစတတပငးရလဒအေန�င အမနတကယရနပေငရ��ငသည အဆြပ�လ�ာ အေရအတကက တငြပြခငးမာ �ား�ားပါးပါး ြဖစေစ�ပး အဆတငသငးလာသည စမကနးများ အားလးနးပါးက အထကအဆငသ� တငြပြခငးမျ�း ြဖစတတပါသည(Batcheler, 2019)။ ထစမကနး များစာထမ အနညးငယသာ ြပနကျသညအခါ လ�တေတာကယစားလယများ�င ေကာမတအဖ�တ�အ�ကား အြငငးပားမ�များ �တတ�ပး ြပညသများအေနြဖငလညး စမကနးေကာမတ�င ေအာကေြခမအထက စမကနးေရးဆသညြဖစစ�များအေပ�တင ယ�ကညမ� ေလျာနညးေစ�ငပါသည။ ဆကလက၍ ေကာမတ တည�မ��င ေကာမတအစညးအေဝးများသည ဟနြပသာသာသေဘာမျ�းြဖစေစပါသည။ ဘ�ာေင လျာထားသတမတချကက မသ�ေသာေ�ကာင ဦးစားေပးသတမတြခငး နညးပါး�ပး �မ�နယအရာ�အများစ က စမကနးအဆြပ�လ�ာ များများတငပါက ရနပေငများများ ရ�သညဟ ၎ငးတ�၏အြမငအား ေြပာ�ကားခ �ကသည (Batcheler, 2019)။ 

�စစ�စမကနးေရးဆမ� လပငနးစ�သည ြပညေထာငစအဆင စမကနးေရးဆေရးဦးစးဌာနမ ဌာနဆငရာများ�င ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကး အစးရများသ� လာမည ဘ�ာေရး�စအတက စမကနး�င

(၁.၄) စမကနးများအတက ဘတဂျကအဆြပ�ပ

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

13

ဘတဂျက ေရးဆေရးလပငနးများ စတငရန ��န�ကားချက�င နဒါနးပျ�းသည (Batcheler, 2019)။ထ� ေနာက �မ�နယ�င ခ�င�းများအား ယခ�စအတက စမကနး�င ဘတဂျကေရးဆရန အေ�ကာငးမ�ကားမ ယခင�စ စမကနး�ပးစးမ��င တးတကမ�က ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကး စမကနးေရးဆေရးဦးစးဌာနများမ စစစပါသည (Batcheler, 2018)။ ဌာနဆငရာတစခချငးစကမ စမကနးေရးဆေရးဦးစးဌာနမ ��န�ကားချက မထတြပနမကတညးက ေနာငလာမည ဘ�ာေရး�စအတက သာမန�င ေငလးေငရငး အသးစရတများက စစ�ေရးဆရန ��န�ကားချကများ ရ��ပးြဖစပါသည (Batcheler, 2019)။ေအာကေြခမအထကသ� စမကနးေရးဆေရးြဖစစ�သည ေငလးေငရငးဘတဂျကေအာက� ရငး�းြမ�ပ�မ�များ (ဥပမာ-လမးများ၊ တတားများ၊ ေကျာငးအသစများ၊ ကျနးမာေရးဌာနများ�င လ�ပစစဓါတအားလငးကသ� ေဒသတငး အေြခခအေဆာကအအများ အတက ရငး�းြမ�ပ�ြခငး) �ငသာ �ကးမားစာ ဆကစပလ�က �ေနသည။ သာမနဘတဂျကြဖစေသာ ဝနထမးလစာ �င လပငနးလညပတမ� ကနကျစရတများက လက� ဝနထမးဆငရာ အစအမ၊ ဝန�ကးဌာ၏ မဝါဒ�င စညးမျ�းစညးကမးများ၊ ယခငကကနကျခဖးေသာ သမငးေ�ကာငးအရသာ ဆးြဖတေနသညဟ မတသားရပါသည။ 

၂ဝ၁၈ ခ�စတင ဘ�ာ�စက ဧ�ပလ-မတလ မ ေအာကတဘာလ-စကတငဘာလသ� ေြပာငးေရ� � ခပါသည။ ဤကသ� ေြပာငးရေရ� �ရြခငးမာ ပငလငးရာသ (�ဝငဘာ မ ေမ) အတငး တညေဆာကေရးလပငနးများ�င ဝယယေရး လပငနးများအား ထေရာကစာအေကာငထညေဖာ�ငရနြဖစသည။ ယငးကသ� ေြပာငးလမ�ေ�ကာင ၂ဝ၁၈-၁၉ ဘ�ာ�စ မစတငမ ၂ဝ၁၈ ခ�စ ဧ�ပလ ၁ ရကေန မ ၂ဝ၁၈ ခ�စစကတငဘာလ ၃ဝ ရကေနအတငး �ကားကာလက ေြခာကလဘတဂျကြဖစေဆာငရကခပါသည။  ယငးကသ� ဘ�ာေရး�စ အေြပာငးအလ�င ပတသက�ပး ေတ�ဆေမးြမနးချကများအရ အငတာဗျ�းေြဖဆသအများစတင မတထးြခားေသာ အြမငမျ�း မေတ�ရပါ။ သ� ေသာ ထးြခားေသာ ေြဖဆချက �စခကေဖာြပလပါသည။ 

ပထမတစချကမာ ြမနမာ�ငင၏ ယခငဘ�ာေရး�စ သတမတချကသည ကလနေခတ ကတညးကြမနမာ�ငင၏ စကပျ�းေရးရာသ�င ချနည��ပး �ဗတသ�အစးရက သတမတခြခငး ြဖစပါသည။ယခကသ� ေြပာငးလြခငးသည ြမနမာ�ငင၏ စးပားေရးရာသချနဇယား�င ကကညမ�မ�ေ�ကာငး ေြဖဆချက ြဖစပါသည။ ဒတယတစချကမာ ြမနမာ�ငင၏ ဘ�ာေရး�စတ�စတင ေနာကဆးသးလ၌ ဘ�ာေငများ စြပ�အသးြပ�ေလ �ပါသည။ များေသာအားြဖင ေဆာကလပေရးလပငနးများတင ေဆာကလပေရးလပငနးများ၏ စကယ��ရားများ ငားယအသးြပ�ရမ�ေ�ကာင အလနအမငး ေနာကကျစာဘ�ာေရး�စ၏ ေနာကဆးသးလက အလ�ငစလ အေကာငအထညေဖာရေလ �ပါသည။ ယခေြပာငးလလကေသာ ဘ�ာေရး�စသစတင ဘ�ာေရး�စ၏ ေနာကဆးေလးလပတမာ မးတငးကာလြဖစေနသညအတက အြပငထက၍ လပရေသာ အလပအား မးတငးတင အေကာငအထညေဖာေန�ကရ�ပး ေြခာကေသ�ေသာ ပငလငးရာသတင �းတငး၌ တငဒါေခ�ယြခငး၊ တငဒါစစစြခငး�င စမကနးေရးဆြခငး အစ�ေသာ အလပများက အေကာငအထညေဖာေနသြဖင အချနကာလ�င အလပအမျ�းအစားသည ဖလာဆန ကျငေနေ�ကာငး ေြဖဆပါသည။

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

14

စမကနးရေငအား �ငးလငးရာတင ြပညေထာငစဘကဂျကမ ကျခသးစမည စမကနးများ�င ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကးဘကဂျကမ ကျခသးစမည စမကနးများ ဟ၍ �စစ� ရေငပစ �စမျ�း�ပါသည။ ထသ�ခြခားမ�မာ ၂၀၀၈ �ငငေတာဖ�စညးပ အေြခခဥပေဒ၏ ပဒမ ၉၆၊ ပဒမ ၁၈၈၊ ၎ငးတ�၏ ေနာကဆကတဇယားများြဖစသည ဇယား(၁)၊ ဇယား(၂) တ� �ငအည ြဖစပါသည။ ဇယား(၂)�င ဆငသညကစ�များအားတငးေဒသ�ကးဘတဂျက�င အေကာငအထညေဖာပါသည။ ေကာမတက ေရးဆသည စမကနးအများစက အ�ကမေရအားြဖင ရနကနတငးေဒသ�ကးဘတဂျကမ ကျခသညမာ ပများ�ပး၊ ပမာဏအားြဖငြပညေထာငစဘတဂျကမ ကျခသညမာပများပါသည။ သတြပ�စရာမာ ထဘတဂျက �စမျ�းလးသညမဆ��နယဖ� ��ဖ�းေရးရနပေင�င မသကဆငပါ။ ဖ� ��ဖ�းေရးရနပေငဆသညမာ �မ�နယအဆငအပချ�ပေရးအဖ�များအား ကယပငဆးြဖတခငေပးထားသည ေမာဒယပစတစခြဖစသည (ယငးရနပေငအေ�ကာငးကအခနး (၁.၆)တင အေသးစတေလလာ�ငပါသည)။

ပ (၁.၄.၁) �မ�နယစမကနး ေကာမတမ ေရးဆေသာ စမကနးများ၏ �စစ� တရားဝငစမကနးရေငပစများ

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

15

ပ (၁.၄.၂) ေအာကမအထကသ� စမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရးလပငနးစ�

ြပညနယ/တငးေဒသ�ကး စမကနး�င ဘတဂျကအတက ေလ�ာကလ�ာတငသငးြခငး လပငနးစ��ငြပညေထာငစ စမကနး�င ဘတဂျကအတက ေလ�ာကလ�ာတငသငးြခငး လပငနးစ�တ�၏ ေ��ပငးအဆငများမာ များစာတည�ကသည။ ပထမဦးစာ �မ�နယေကာမတသည �မ�နယအဆငမ အဆြပ�ချကများက ခ�ငအဆငဌာနများသ� တငြပရသည။ ထအဆြပ�ချကများက ခ�ငစမကနးေရးဆေရး�ငအေကာငထညေဖာေရးေကာမတ�င ခ�င�းများ ပးေပါငးကာ မတချကအနညးငယေပး�သာေဆာငရက သည။ ခ�ငအဆငတင အဆြပ�ချကအသစများ ထညသငးြခငး နညးပါးပါသည။ ထ� ေနာက

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

16

ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကးအဆင ဌာနများသည ေအာကေြခမ တငြပလာသည အဆြပ�ချကများကစစစစစညး�ပး အဆြပ�ချက အသစများလညး ထညသငးေရးဆပါသည။ ယငးအဆငမစ�ပးြပညေထာငစ အဆင�င ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကးအဆငဟ၍ �စခကသား�ပး စမကနး�ငဘတဂျကေရးဆရသည လပငနးစ�က သးြခား ဆကလက ေဆာငရက�ကပါသည (Batcheler, 2018)။

ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကးရနပေငြဖင အေကာငအထညေဖာမည စမကနးများအတက အဆြပ�လ�ာက(ေငလးေငရငး ဘတဂျကအတက) ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကး စမကနးဦးစးဌာန�င (ေငလး ေငရငး�ငသာမနဘတဂျက�စခေပါငးအတက) ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကး အရအသး ခန မနးေငစာရငး ဦးစးဌာနများသ� ၎ငးတ�၏စစေဆးမ�များ�င ည���ငးမ�များအတက တငသငး�ကပါသည။ ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကး စမကနး၊ ဘ�ာေရး�င စကမ�ဝန�ကး ဦးေဆာငေသာ ြပညနယ�င တငးေဒသ�ကးအဆင စမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရးေကာမတသည ထ စမကနး အဆြပ�ချကများက အရအသးခန မနးေငစာရငး ဦးစးဌာနသ� မတငသငးမ စစေဆးအတညြပ�ချကများ ြပ�လပပါသည။ ြပညနယ/တငးေဒသ�ကး ရသးခန မနးေြခ ��န�ကားေရးမ�းသည �စစ� အခနေတာများ (ကယပငဝငေင�င လ�ေြပာငးေင)�င အသးစရတများ (သာမန�င ေငလးေငရငး) အပါအဝင ဘတဂျက ခန မနးချကများ ေရးဆရာတင စမကနး�င ဘ�ာေရးဝန�ကးဌာန၏ လပထးလပနညးများ၊ ေယဘယျ အစးရ မဝါဒပငးဦးစားေပးကစ�ရပများ�င ကကညရန စမခန �ခရပါသည။ ဘတဂျကခန မနးချကက အေချာသတအတညြပ��ပးသည�င တစ�ပ�ငနက �စစ� ြပညနယ/တငးေဒသ�ကး အရအသးဆငရာ ဥပေဒ�င ကကညမ��ရမညြဖစသည။ စမကနး�င ဘတဂျကက ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကး စမကနး ေကာမ�ငကဦးစာ စစေဆး�ပးေနာက ဘတဂျကများက ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကးလ�တေတာများ�င အစးရများမစစေဆး�ပး ြပငဆငစရာ�သညများက ြပငဆငပါသည (Batcheler, 2018)။ 

ဘတဂျကများ စစေဆးပ�င မတချကေပးပတ� မာ လ�တေတာတစခချငးစ အလက ကာြခားသည။ အချ�ေသာ ြပညနယများ/တငးေဒသ�ကးများတင ြပညသ�ေငစာရငးေကာမတ သ� မဟတ ေဒသ��ရစမကနး�ငဘ�ာေငအရအသးဆငရာစစစေရးေကာမတမ လပငနးစ�တစခလးက ဦးေဆာင�ပး ဒငခေဆာငရကသည။ အချ�ေသာ ြပညနယ/ တငးေဒသ�ကးများတငမ ြပညသ�ေငစာရငးေကာမတသည ည���ငးေရးလပငနးမ�သာ ေဆာငရက�ပး လ�တေတာအမတများ အားလးကသာ ကယစားြပ��မ�နယ တစခချငးစအလက ဘတဂျက�င ေလ�ာကလ�ာ များ စစေဆးသညလပငနးက ေဆာငရကသည။ ြပညနယ/တငးေဒသ�ကး အစးရများ�င လ�တေတာများမ ဘတဂျကက လကခအတညြပ�လကသည�င ၎ငးအားြပညေထာငစဘ�ာေရးေကာမ�င�င အမျ�းသား စမကနးေကာမ�င�စခလးမ စစေဆး အတညြပ�မ�များ ြပ�လပ�ကသည။ ြပညေထာငစ အရအသး ခန မနး စာရငးဆငရာဥပေဒ ြပ�ာနး�ပးသည�ငြပညနယ/တငးေဒသ�ကး အစးရများမေန၍ ြပညနယ/တငး ေဒသ�ကး ဘတဂျက�ငစမကနးဥပေဒမ�ကမးများက ြပညနယ/တငးေဒသ�ကး လ�တေတာများတင အတညြပ�ရန�င ေဆးေ�းရန တငသငး�ပးေနာက ဥပေဒများက ဝန�ကးချ�ပများမ လကမတေရးထး �ကသည (Batcheler, 2018)။

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

17

ပ (၁.၄.၃) ြပညနယ�င တငးေဒသ�ကး ဘတဂျကမ ကျခမည စမကနးများအတကစမကနး�င ဘတဂျကေရးဆေရး ြပက�ဒန

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

18

ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကး ဦးစးဌာနများမ စစစ�ပးသည�င ြပညေထာငစအစးရမ ကျခမည စမကနးများအတက အဆြပ�လ�ာများက ယငး ဦးစးဌာနတစခချငးစသည ြပညနယ/တငးေဒသ�ကး စမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရး ေကာမတများက ေကျာကာ သကဆငရာ ဝန�ကးဌာနများ သ�သာ တက�က တငသငး�ကေတာသည။ ြပညေထာငစအဆငသ� တငသငးြခငးမြပ�ေသးမတင ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကးဝန�ကးအဖ�မ မတချကများ�င ေဆးေ�းအ�ကေပးချကများ ရယရန ေလ�ာကလ�ာအားဝန�ကးအဖ� ��ကားတင မ�ေဝေပးပါသည။ ဦးစးဌာန ��န�ကားေရးမ�းများ�င ြပညနယ�င တငးေဒသ�ကးဝန�ကးများက ဘတဂျကများ စစေဆးေပးရန�င အ�ကြပ�ချက၊ ြပငဆငချကများ ြပ�လပရနအခငအေရးများ �ာေဖေလ��ကသည။ ြပညနယ�င တငးေဒသ�ကး ဦးစးဌာနများမ တငသငးလာသညေလ�ာကလ�ာများက ြပညေထာငစ ဝန�ကးဌာန တစခချငးစသည ကယပင ကျငထးသတမတချကများ�ငအည စစေဆး�ပး နဂအဆြပ�ထားသည စာရငးမ အေြမာကအြမားက ေလ�ာချ�ပးသား အဆးသတအတညြပ�ချကများ ထတြပနေပးသည။ ထ� ေနာက ြပညေထာငစလ�တေတာက တငသငးြခငးမြပ�မြပညေထာငစအစးရသည ေလ�ာကလ�ာများက ြပညေထာငစ ဘ�ာေရးေကာမ�င�င အမျ�းသားစမကနး ေကာမ�ငများမ အတညြပ��ငရန ေပးပ�သည။ အဆပါ လပငနးစ�အတငး ြပညနယ�င တငးေဒသ�ကးအဆင အစးရများ�င တစစတစရာ တငပငြခငး �ပမေပ�ဘ ြပညနယ�င တငးေဒသ�ကးအဆင ဦးစးဌာနများ၏ ေြပာ�ကားချကအရ ၎ငးတ� က အဆးသတ အတညြပ�ချကများသာအေ�ကာငး�ကားလာသညဟ ဆသည။ သ� ေသာလညး ဝန�ကးချ�ပမျာသညး ြပညေထာငစ ဘ�ာေရးေကာမ�င�င အမျ�းသားစမကနး ေကာမ�ငများတင အဖ�ဝငများ ြဖစ�ကသည အားေလျာစာ တငသငးလာသည ေလ�ာကလ�ာများက မတချကေပးပငခင ��ကသည (Batcheler, 2018)။

သ� ေသာဇယား�စခတငေဖာြပထားေသာအသးစရတများသည မေရမရာြဖစေန�ပး မြပညစပါ (Roger et

al., 2016)။ အချ�ေသာက�များတင တာဝနခေဝေဆာငရကမ�မာ �ငးလငးတကျမ� �သည။ ဥပမာ -

စညပငသာယာေရးဝနေဆာငမ�များက ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကး အစးရများက ရနပေင ေထာကပ�ပးကျနးမာေရး�င ပညာေရး အသးစရတများက ြပညေထာငစ အစးရက ေထာကပပါသည။ အြခားေသာက�များ၌မ အသးစရတ တာဝနများက ဝန�ကးဌာန လပထးလပနညးများအရေသာလညး၊ ထးစအရေသာလညးေကာငး သတမတေပးသည။ ြပညေထာငစအစးရ�င ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကး အစးရ �စရပလး၏ အသးစရတတာဝနများ�သည က�များ၌မ စမကနး�ကးများက ြပညေထာငစ ဘတဂျကအတက ချနလပထားေလ�သည (Valley et al., 2018)။

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

19

ေကာမတများသည ၃လတစ�ကမ လပငနး�ပးစးမ�ရာခင��နး�ငဓာတပများက အဆငဆင တငြပရ�ပး ေကာမတမတတမးတငလညး တစလတစ�ကမ မတတမးတငထားရပါသည။ �စကနတင လ�တေတာကယစားလယများသည စမကနးအေကာငအထညေဖာ�ပးစးမ� အတငးအတာက ကငးဆငးေလလာ�ပး မ�ပးစးေသးေသာ စမကနးများအတက သကဆငရာဌာနများက တကတနးမ�များ ြပ�လပြခငး သညလညးအေကာငအထညေဖာမ�က ထေရာကေစပါသည။ တစချ�ေသာ�မ�နယေကာမတများတင လ�တေတာကယစားလယများသာမက  ေကာမတအဖ�ဝငများ၊ ဌာနဆငရာများကပါ စမကနးအေကာင အထညေဖာမ�အား ကငးဆငး�ကည�က�ပး စာရငးစစကလညး ထပမစစေဆးပါသည။ အချ� �မ�နယ ေကာမတများကမ တးတကမ��မ��င အချနကက �ပးမ�ပး စသညတ�ကသာအဓကစစေဆး�ပး အရညအေသး�င ကျနလအပသညများကြမနမာ�ငငအငဂျငနယာများအသငးအား တတယအသငးအဖ�အေနြဖင ေပးအပ၍ စစေဆးေစပါသည။

စမကနးတစခချငးစ၏ လပငနး�ပးစးမ�၊ ေအာငြမငမ�အြပငအေရးတ�ကး သတြပ�စရာ ေြဖဆချက တစခက ေဖာြပလပါသည။ ၎ငးမာ �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�ငအေကာငအထညေဖာေရး ေကာမတများ၏ �မ�နယအဆငစမကနးများသည �မ�နယတစခ�င တစခ အဆကအစပနညးပါးပါသည။ ဥပမာ - �မ�နယများ�ကား ြဖတသနး၊ စးဆငးေနသည လမးများ၊ ေြမာငးများကပင �မ�နယတစခ�င တစခ 

ည���ငး၍ေသာလညးေကာငး၊ ပးေပါငး၍ေသာလညးေကာငး၊လပေဆာငြခငးမျ�း မ�ပါ။  ဤသည�င စပလျ�း၍ တငးေဒသ�ကးဝန�ကးချ�ပတင ၎ငးကယစားြပ�သည တငးေဒသ�ကးအား

�မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရး ေကာမတများ၏�မ�နယအဆင စမကနးများသည �မ�နယတစခ�ငတစခ အဆကအစပနညးပါးပါသည။

(၁.၅) စမကနးအေကာငအထညေဖာမ�အား ကငးဆငးေလလာြခငး

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

20

မဆ��နယ ဖ� ��ဖ�းတးတကေရးရနပေင (CDF) သည �ငငေတာဘတဂျကမ သတမတထားေသာ အစတအပငးတစခက လ�တေတာကယစားလယများ၏ မဆ��နယများသ� လ�ေြပာငးေပးသည အစးရမဘတဂျကခေဝချေသာ ယ��ရားတစခြဖစသည (International Budget Partnership, 2010; Keefer &

Khemani 2009; Mshana, 2009)။ ယငးရနပေငအမျ�းအစားသည ြပညသ�ဘ�ာေငများက ဗဟမ ေဒသ��ရအစးရများသ� လ�ေြပာငးေသာ နညးလမးတစခသာမက၊  အမျ�းမျ�းေသာ �ငငေရးဇာတေဆာငများ �ငအဖ�အစညးများအ�ကား အာဏာဆနးစစရန၊ ကျယကျယြပန �ြပန ေြပာရလ�င ဖ� ��ဖ�းဆ�ငငများ� ဒမကေရစ၏သေဘာသဘာဝက ဆနးစစရန တမထးြခားေသာ ခြခမးစတြဖာမ�က ေထာကပေပးပါသည (Tsubura,

2013)။ ၎ငးသည လ�တေတာကယစားလယများ၏ ေရးေကာကပဆငရာ �ငငေရးတင ရ�သညအခနဘ�ာများက ဆငးရသားများအား ြပနလညခေဝမ� (Redistributive Game) အတက ဗျ�ဟာေြမာကကရယာတစခလညး ြဖစပါသည။ လ�တေတာအမတများသည ၎ငးတ�၏မဆ��နယေြမများ၏ ဖ� ��ဖ�းတးတကမ� လအပချကများက ေဖာထတ�ပး ြဖညဆညးရန၊ ကယပငမများ (personal vote) များရ�ရန�ငြပနလညေရးေကာကခရသည အခငအလမးများက ြမ�ငတငရနအတက အဆပါ ရနပေငက အသးြပ��ကသည (Baskin, 2010; Cain, Ferejohn & Fiorina, 1987; Cox & McCubbins, 1986)။ ၎ငးရနပေငအေလအထသည ၁၉၈၀ ြပညလန�စလယပငးတင အဓကအားြဖင အာ�တက�င အာဖရက တက� ဖ� ��ဖ�းဆ�ငငများသ�   ပျ���လာခသည (Tsubura, 2013)။

ဖလစပင�ငငတင သလမေသာ၊ အဆတဝငးဝငး ြဖစေပ�လာေသာ �ငငေရးေ�ကာင ေဒသ ဖ� ��ဖ�းေရးအတက အစးရ၏ဘတဂျက ခေဝမ�မညမ�ြခငးက ေြဖ�ငးရနရညရယချကြဖင အာဏာ�င ဖာဒနနမားက� စ

(၁.၆) ြပညေထာငစလ�တေတာဆငရာ မဆ��နယေြမဖ� ��ဖ�းတးတကေရးရနပေင (သ�မဟတ) ြပညေထာငစလ�တေတာ ရနပေင သနး(၁၀၀၀)

မညကသ� ြဖစေစချင သည ဆသည ရညမနးချက�င ဗျ�ဟာ သ� မဟတ မဟာဗျ�ဟာ မ�ြခငးေ�ကာငြဖစသညဟ၍ အငတာဗျ�း ေြဖဆသမတစဦးမ ေထာကြပပါသည။ 

တစဖကတင ြပညနယ/တငးေဒသ�ကး ဝန�ကးချ�ပများ�င ဝန�ကးအဖ�ဝငများက ၎ငးတ�၏ ဦးစားေပးလပငနးစ�များက NLD၏ ေရးေကာကပ ေ�ကညာစာတမး�င အချက ၁၂ချကပါ စးပားေရး မဝါဒတငချမတထားသညအတငး ပေဖာထားြခငးြဖစသညဟ အ�မလလ ေြပာ�ကားေလ�သညအြပင ဦးစားေပးက�က ေဖာေဆာငရန ဌာနများက ��န�ကားထားပါသည (Batcheler, 2018)။

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

21

�ပ�လ�ပးေနာက သမ�တ ကရာဇန အာက�၏ ရာထးအပ�ငးပ�ငအတ CDF က နဒါနးပျ�းခ သည(Nograles & Lagman, 2008; Kasuya, 2009)။ အစပငးတင ရနပေငများက တငးြပည၏ ပထဝနယနမတဆငရာ အပငးအြခား(၃)ခအနကမ မငဒါနာအ�င ဗေစ�းယကစ (၂)ခတငသာ မငဒါနာအ ဖ� ��ဖ�းေရးရနပေင�င ဗေစ�းယကစ ဖ� ��ဖ�းေရးရနပေငဟ၍ စတငခသည။ ၁၉၉၀ ြပည�စတင တစ�ငငလး သ�တးချ�လ�မးြခ�လျက တစ�ငငလး ဖ� ��ဖ�းတးတကေရး ရနပေင (Countrywide Development Fund) အြဖစအမညေြပာငးခသည (Kasuya, 2009)။ ဆယစ�စတစခအ�ကာ ၂၀၀၀ ြပည�စတင ၎ငးက ဦးစားေပးဖ� ��ဖ�းတးတကမ�ဆငရာ အကအညေပးေရးရနပေင (Priority Development Assistance Fund)အြဖစေြပာငးလခ�ပး ရနပေငပမာဏမာလညး တစ�စထကတစ�စ ြမငတကလာခသည (Nograles & Lagman,

2008)။ ၂၀၁၂ ဘ�ာေရး�စတင ၎ငးရနပေင၏ စစေပါငး ဘတဂျကသည ပဆ ၂၄.၉ ဘလယ��ပး၎ငးသည အစးရအသးစရတအစစ၏ ၁.၈% �သည (International Monetary Fund, 2012b)။ CDFအားတညေထာငြခငးြဖင ဖ� ��ဖ�းေရးအတက ဥပေဒြပ�လ�တေတာမ ခေဝချထားေပးမ�များ သည ခ�ငအားလးတင ညတညမ�ြဖစလာခသည (Nograles & Lagman, 2008)။

၁၉၈၁ခ�စ၌ ြပညသ�ရနပေငများက ၎ငးေရးချယထားေသာ ဥပေဒြပ�လ�တေတာ ကယစားလယ များအား ခေဝေပးြခငးြဖင CDF က ပါကစ�တန�ငငတင သမ�တ မဟာမကဇယာလဟတမ အစြပ�ခသည(Islamic Republic of Pakistan, n.d.; Tahir, 2012; Wasti, 2009)။ ထ� ေနာက ၁၉၈၅ ခ�စ အမျ�းသား�ငစရငစလ�တေတာများအတက ေရးေကာကပများအ�ပး ၀န�ကးချ�ပ မဟာမကခနဂျ�ဂျ�မ စတငခသညFive-point Programme၏ ေအာကတင CDFက တပမေတာအပချ�ပေရး၏ အရပသားအသငေြပာငးမ�တစစတတစပငးအြဖစ တရားဝငစတငခသည။ Five-point Programme အရ ၎ငးတ�၏ မဆ��နယများတင အေသးစားဖ� ��ဖ�းေရးစမကနးများ အေကာငအထညေဖာရန ၀န�ကး�င အမျ�းသားလ�တေတာကယစားလယ တစဦးချငးစအား �ပး ၅ သနး (အေမရကနေဒ�လာ ၃၁၄,၀၀၀ ခန ) �င စရငစလ�တေတာကယစားလယ တစဦးချငးစအား �ပး ၂.၅ သနး (အေမရကနေဒ�လာ ၁၅၇,၀၀၀ ခန ) ခေဝခပါသည။ ထရနပေငများသည ေရးေကာကခကယစားလယများ�င မဆ���ငများအ�ကား အဆကအစပက ပမခငမာေစရနြဖစသည။ အထးသြဖင ၁၉၈၅ခ�စ ေရးေကာကပများသည �ငငေရး ပါတများ မပါဝငသလအဓကအတကအခပါတများ၏ �န ေပါငးအဖ�မ သပတေမာကြခငးေ�ကာင �ငငေရးသမားများအားတငးြပညမ ယ�ကညမ�နညးပါးေသာေ�ကာင ြဖစပါသည (International Budget Partnership, 2010; Rizvi,

1986)။ ယခအချနအထ CDFသည အမျ�းမျ�းေသာ အာဏာရပါတများ လကထကတင အမညအမျ�းမျ�းြဖင �ငငအတငး တည�ေနပါသည (Malik, 2015; Qureshi, 2001)။

အ��ယ�ငငတငမ ၎ငးတ�၏မဆ��နယများ� အေသးစားစမကနးများအား ေထာကပရနအလ� ငာ အစးရရနပေငများက ခေဝသတမတရန လ�တေတာကယစားလယများ၏ အဆြပ�ချကအား တ� �ြပနသညအေနြဖင ပါလမန ေဒသ��ရဖ� ��ဖ�းေရးအစအစ� (Member of Parliament Local Area Development

Scheme)ဟ၍ ၁၉၉၃ ခ�စတင အစပျ�းခသည (Republic of India, 2005)။ ထအစအစ�က စတငမတဆကေသာအခါ ၀န�ကးချ�ပ Narasimha Rao မာ ြပညနယအစးရ အေတာများ များအေပ� အထနးအကပအာဏာ ဆး���းေနသည လနညးစအစးရက ဦးေဆာငေန�ပး၊ မဆ���ငများမ ေထာကခမ�ရရန သ၏အ��ယအမျ�းသားကနဂရကပါတမတစဆင ေထာကပေနရပါသည။ ဥပေဒြပ�လ�တေတာအတငး

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

22

လများစပါတမ�သြဖင ဤရနပေငသည ဝန�ကးချ�ပ Rao မအစးရအား ထထေရာကေရာက စမခန �ခရနအလ� ငာ လ�တေတာအတငး� အတကအခကယစားလယများမ ေထာကခမ�ရ�ရနနညးလမးတစခြဖစလာခသည (Tsubura, 2013)။ ၁၉၉၉ ခ�စေရးေကာကပအ�ပး Bharatiya Janata Party ဦးေဆာငေသာအစးရသစသည ရနပေငများက အကျ�း�စာ အသးမချပါက ၀န�ကးဌာနအာဏာပငများမ ြပနလညသးသပြခငး�င စစစြခငးဆငရာ ြပဌာနးချကများအပါအ၀င ပမ တငး�ကပသညလမး��နချကများက မတဆကခသည (Keefer & Khemani,

2009)။ ဤ လမး��နချကများအရ ခ�ငအာဏာပငများမစမကနးလမး��နချကများ�င မကကညေသာ ရနပေငများထတေပးြခငးက တားဆး�ငသညအတက အ��ယ�ငင၏မဆ��နယဖ� ��ဖ�းေရးရနပေငသည ေဒသ��ရ ဗျ��ကရကအရာ�များတင အာဏာအများအြပား�ေသာ သငြပငလက�ဏာက ေဖာေဆာငပါသည။ ။ ၂၀၁၁-၂၀၁၂ ဘ�ာေရး�စတင လ�တေတာကယစားလယတစဦးချငးစအား ရနပေငခေဝမ�မာ တစ�စလ�င�ပး ၁၀ သနး (အေမရကနေဒ�လာ ၃၁၈, ၈၀၀ ခန ) မ �ပး သနး၅၀ (အေမရကနေဒ�လာ ၉၇၇, ၀၀၀ ခန ) အထ တးတကလာခသည (Republic of India, 2018)။ ယငးရနပေငခေဝမ�သည၂၀၁၀-၁၁ ဘ�ာေရး�စတင ဗဟအစးရဘတဂျက၏ ၀.၁ရာခင��နးခန သာ�သည (International Monetary Fund, 2012a)။

ြမနမာ�ငငတင လ�တေတာကယစားလယများအား ၎ငးတ�၏မဆ��နယများ� ေဒသ��ရ ဖ� ��ဖ�းေရးလပငနးများ၌ သးစရန သးသန ရနပေငများ တညေထာငေပးသည အစအစ�ကသ၏ ဒဇငဘာ ၂၀၁၁ ခ�စ အ��ယခရးစ�အ�ပးတငြပညေထာငစလ�တေတာ ဥက� ဌေဟာငး သရဦးေရ�မနးမြပညသ� �လ�တေတာသ� ယေဆာငလာခပါသည (Zaw, 2013)။ြပညေထာငစလ�တေတာဆငရာ မဆ��နယေြမဖ� ��ဖ�းတးတကေရးရနပေင သ� မဟတ ြပညေထာငစလ�တေတာ ရနပေငသနးတစေထာငဟ၍ ၂၀၁၃-၂၀၁၄ ဘ�ာေရး�စတင စတငမတဆကခသည (Robertson et al., 2015)။  ြပညေထာငစ အစးရ�ငြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကး အစးရတ� ��ကား ယခအချန၌ ကျန�ေနသည တစခတညးေသာ ေထာကပေင လ�ေြပာငးမ�ြဖစပါသည။ ၎ငးရနပေင၏ ဖ� ��ဖ�းေရးလပငနးများတင

ြမနမာ�ငငတင လ�တေတာကယစားလယများအား၎ငးတ�၏မဆ��နယများ�ေဒသ��ရ ဖ� ��ဖ�းေရးလပငနးများ၌ သးစရနသးသန ရနပေငများတညေထာငေပးသညအစအစ�က သ၏ဒဇငဘာ ၂၀၁၁ ခ�စအ��ယခရးစ�အ�ပးတငြပညေထာငစလ�တေတာဥက� ဌေဟာငး သရဦးေရ�မနးမ ြပညသ� �လ�တေတာသ� ယေဆာငလာခပါသည။

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

23

အေကာငအထညေဖာေရး နညးလမး၊ စညးမျ�းများက သရဦးေရ�မနး ြပညေထာငစလ�တေတာဥက� ဌအြဖစ (၂၀၁၃-၂၀၁၆) တာဝန ထမးေဆာငစ�ကတညးက ထတြပနထားပါသည။ အဆပါရနပေငသနး၁၀၀၀က စမခန �ခသည ေကာမတ သည သးြခားေကာမတတစရပအြဖစ ရပတညေနပါသည။ေလလာထားေသာ �မ�နယများအရ ြပညသ� �လ�တေတာကယစားလယက ဥက� ဌအြဖစ တာဝနထမးေဆာင၍ �မ�နယအေထေထအပချ�ပေရးမ�း က အေထေထအတငးေရးမ�းြဖစ�ပး ရနပေငအား တာဝနခထနးသမးရပါသည။ ယငးရနပေငက �မ�နယေကာမတအသးသးမ စမခန �ခ၍ ေရးချယလကေသာအေသးစား အေြခခအေဆာကအဦ�င အြခား ရငး�းြမ��ပ�မ� စမကနးများအတက သးသန လျာထားပါသည (Roger et al., 2015)။

ြပညေထာငစလ�တေတာဆငရာ မဆ��နယေြမ ဖ� ��ဖ�းတးတကေရးရနပေငဆသညမာ လဦးေရ အနညးအများ၊ ရပကကအနညးအများက မ�ကညပါ။ ြပညသ� �လ�တေတာမ �စစ� ြမနမာေငကျပ သနး၁၀၀၀ကြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကး လ�တေတာမတစဆင �မ�နယအသးသးအား ညမ�စာ လ�ေြပာငး ပါသည။သ� ေသာ ြမနမာ�ငင� �မ�နယေပါငး(၃၃ဝ)�မ�နယတင လဦးေရမာ ၂,ဝဝဝ ခန မ ၄ဝဝ,ဝဝဝ ေကျာ ထ မမ�တမ���ငသြဖင ယငးရနပေငေထာကပမ�မာ တစ�မ�နယစတင တစဦးချငးအေနြဖငတငးတာပါကအတနအသငကာြခားမ��ပါသည။ တစဦးချငးလျာထားမ�မာ လဦးေရ ထထပသပသညးေသာ �မ�နယများ အတက များစာနညးပါးလသည ပမာဏြဖစေသာ ြမနမာကျပေင ၂၅ဝ �ေန�ပး ေတာငတနးေဒသ��မ�ငယေလးများတငမ ြမနမာကျပေင ၅ဝ,ဝဝဝ ထ�ရာ ၁ အချ�း၂ဝဝ အတငးအတာြဖစေနပါသည။မဆ��နယဖ� ��ဖ�းေရးေထာကပေင၏ �စစ�ပမာဏမာ ြမနမာကျပေင ၃၃ ဘလျ သ� မဟတ ြပညေထာငစမ ြပညနယ�ငတငးေဒသ�ကးများသ� ဘ�ာေငလ�ေြပာငးမ�စစေပါငး၏ ၂% ခန သာ �ပါသည(Robertson et al., 2015)။ 

မဆ��နယဖ� ��ဖ�းေရးရနပေငအစညးအေဝးတင ြပညသအေရအတကများများက အကျ�းြပ��င သညစမကနးများအား ေရးချယ�ကပါသည။ အဆပါရနပေငက ရပကကများအားလး အညအမ�ခစားခငအစား ြပညသလထအေရအတကများများက အကျ�းြပ��ငပါက ရနပေင ပမချေပးြခငးြဖင လညပတပါသည။  အရညအေသးထနးချ�ပြခငးက သကဆငရာဌာနများ (ဥပမာ - စညပငဌာန) က ြပ�လပေလ�သည။

အထကပါေကာမတတင ရနပေငသနး၁၀၀၀အနက သနး၃၀က လပငနးလညပတစရတ သ� မဟတအေထေထအသးစရတအြဖစ တရားဝငခငြပ�ထား�ပး အဆပါရနပေငက အသးြပ�ေသာ လပငနးေခါငးစ�တစခ (စမကနးယနစ၁ယနစ)က ကနကျစရတမာ သနး ၅၀ထက မေကျာလနေစရပါ။ ထစညးမျ�း�ငအည ကျန�သညရနပေင  သနး၉၇၀ကသးစေနေသာလညး သတမတထားသည ပမာဏထကေကျာလနေသာ စမကနးတစခက ေခါငးစ�(၂)ခခ၍ စမကနး(၂)ခအြဖစ အထကသ�တငြပ�ပးအေကာငအထညေဖာ�ငေ�ကာငးကလညး ေလလာ သ�ရပါသည။ ဥပမာ - သနး၁၀၀တနစမကနးကသနး၅၀ဘတဂျက �စခခတင�ငေပသည။ လ�တေတာကယစားလယများက သနးတစေထာငအတငးစမကနးတငဖ� မေလာကလ�င စမကနးေကာမတ၌ အခါအားေလျာစာ တငေလ�သညကလညး သ�ရပါသည။ ရနပေငကျလာသညအခါ ရပကကအလက စမကနးများအေပ� လ�တေတာကယစားလယများ

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

24

က ရပကကအပချ�ပေရးမ�း သ� မဟတ ၎ငးတ�အား ဥက� ဌခန ��ပး ဖ�စညးထားသည ရပကကဖ� ��ဖ�းေရးေကာမတများအား တစ�စလ�င ၂ �ကမ အခမးအနား�င ပငလငးြမငသာစာ ေပးအပပါသည။ USDP 

ေခါငးေဆာငသည အစးရလကေအာကတင ဖ� ��ဖ�းေရးအေထာကအကြပ� ေကာမတများသည �မ�နယများစာ၌ ေဒသဖ� ��ဖ�းေရးရနပေငများ ခေဝအသးချြခငး�င ေစာင�ကညေလလာြခငးတ� �တင မြဖစမေနပါဝင�ကရသည။ ၂ဝ၁၅ခ�စ ေရးေကာကပအ�ပးတငမ NLD အစးရသည သမ�တအမန �ြဖင ယငးေကာမတ များက ဖျကသမးခသည (Batcheler, 2018)။

လ�တေတာရနပေငသနးတစေထာင၏ လပငနးေခါငးစ�များက ၎ငးေကာမတ၏ဥက� ဌ၊ အတငးေရးမ�းြဖစသည �မ�နယအေထေထအပချ�ပေရးမ�း�င အြခားအဖ�ဝငများ အကနလး ပးေပါငး�ပး ဆးြဖတ�ကသညဟဆေသာလညး လ�တေတာကယစားလယများ၏ သေဘာထားသည အေရး�ကးပါသည။မဆ��နယဖ� ��ဖ�းေရး ရနပေငများက သကဆငရာ �မ�နယများ၏ မညသညအေရးတငအသးြပ�မညကအဆးအြဖတေပး�ငသည အေရး�ကးေသာ အခနးက�က ယထားသည (Batcheler, 2018)။ အဆပါရနပေငက ြပညသများေတာငးဆေသာ အချ�စမကနးများက အေကာငအထညေဖာသည အခါ စမကနးဌာနကြဖတ၍ အဆငဆငသားေနလ�င အချန�ကာမညစး၍ စမကနးြပငပမ လပေဆာငသည အခါအသးြပ��ကပါသည။ ထ�အြပင ၎ငးတ�၏စမကနးက �မ�နယစမကနးေကာမတမ ပယချခပါက �မ�နယစညပငသာယာေရးအဖ�ဝငများသည လ�တေတာကယစားလယများ�င ည���ငး၍ ဤရနပေငမ ထတယသးစ၍ အေကာငအထညေဖာရန စမပါသည။ ထအြပ�အမများမာ စမကနးေကာမတ အစညးအေဝး၏အ�စသာရက ပျကစးေစေသာလညး လ�တေတာကယစားလယများကမ အလပြဖစဖ� အဓက ဟ ယဆေလ�ပါသည။

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

25

အထကတင တငြပ�ပး ြဖစသလ အဆပါေကာမတသည လကေထာက��န�ကားေရးမ�းအဆင သ� မဟတ�မ�နယအဆင ဦးစးမ�းအဆင �သများ ပးေပါငးဖ�စညးထား၍  ြပညသလထက ေရးေကာကတငေြမာကထားသည လ�တေတာကယစားလယများအား နာယကအြဖစ ဖတေခ�ထားြခငး ြဖစပါသည။ 

မညသညအစးရအဆင (ြပညေထာငစအစးရ၊ ြပညနယများ�င တငးေဒသ�ကးများအစးရများ) ကဘ�ာေင ကျခသညြဖစေစ �မ�နယနယနမတအတငး အေကာငအထညေဖာမည စမကနးမနသမ�သညေကာမတမ တစဆငသာ ြဖတသနးသားရမည ြဖစေသာလညး (ဆလသညမာ ေကာမတက ေရးဆအေကာငအထညေဖာေပးရမည ြဖစေသာလညး) ေကာမတက မသလကဘ သ� မဟတ ေကာမတကတငြပြခငး မ�ပါဘ �မ�နယနယနမတအတငး အေကာငအထညေဖာေနသည စမကနးများ �ေနပါသည။ထ� သ� ြဖစရြခငးတင အေ�ကာငးအရငး�စခ �ပါသည။

ပထမအေ�ကာငးအရငးမာ ေကာမတ၏ အဖ�ဝငများ�င လ�တေတာကယစားလယများ မသ�ပါဘြပညေထာငစအစးရ သ�မဟတ ြပညေထာငစအဆင အစးရအဖ�အစညးများက တက�က တာဝနယအေကာငအထညေဖာ ေဆာငရကြခငး ြဖစပါသည။ ြပညေထာငစအစးရအဆင အစးရအဖ�အစညးများ၏ ထသ� ေသာ အြပ�အမမျ�းအား တငးေဒသ�ကးလ�တေတာကယစားလယများက ေဝဖနေြပာ�ကားေလ��ပး ေကာမတအဖ�ဝငများကမ ေဝဖနြခငးထက ၎ငးတ� သခငရလ�င ပေကာငးသည ဆေသာသေဘာထားမျ�းကသာ ေြဖဆခ�ကပါသည။ 

ဒတယအေ�ကာငးအရငးမာ လ�တေတာကယစားလယများ သ�မဟတ သကဆငရာ �မ�နယအဆင ဌာနဆငရာများက ေကာမတတင ေဆးေ�းတငပငြခငးမ�ဘ တငးေဒသ�ကးအဆင အစးရ အဖ�အစညးများ၊ သ�မဟတ ြပညေထာငစအဆင အစးရအဖ�အစညးများသ� တက�ကတငြပ၍အေကာငအထညေဖာြခငး ြဖစပါသည။ ထအြပ�အမများသည ေတာငး�ငသညသက ပရသညအေြခအေနမျ�းက ဖနတးေပးေနပါသည။  ထသ� ေသာ အေြခအေနများသည �မ�နယအဆင စမကနးေရးဆ အေကာငအထညေဖာေရး�င ေစာင�ကညေလလာေရးေကာမတ၏ တည�မ�က လျစလျ����သကသ� ြဖစေစ�ပး ပငလငးြမငသာမ�က အားနညးသားေစသညဟ ေကာမတအဖ�ဝငများက ���ြမငသးသပ�က ပါသည။

(၂) ဌာနေပါငးစ�င ပးေပါငးေဆာငရက�ငရနစနေခ�မ�များ�ငအခငအလမးများ(၂.၁) ေကာမတ၏စနေခ�မ�များ

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

26

�မ�နယစမကနးေရးဆေရး�ငအေကာငအထညေဖာေရးေကာမတတင အေထေထအပချ�ပေရးမ�း၊�မ�နယစမကနးမ�း၊ ဌာနဆငရာများ�င လ�တေတာကယစားလယများ စသညြဖင  နယပယစ၍၊အထးသြဖင ေရးေကာကခ�င ခန အပခ�ကားတင ြငငးခမ�များ�တတသည။ စမကနးေရးဆေရးလပငနးစ�အတငး ပါဝငသများအ�ကား �ငးလငးေသာ ကြပားြခားနားမ�မ�သညအြပင မမတ�၏စမကနးအဆြပ�ချကများက အြခားသများ၏ အဆြပ�ချကများထက ဦးစားေပးရန�က�းစား�ကသညအတကလညး ဦးစားေပးလပငနးများက ဆးြဖတရာတင တငးမာမ�များ�တတသည။ လ�တေတာကယစားလယများသည အချကအလကအေပ� အေြခမခသည အေ�ကာငးြပချကများြဖင စမကနးများအား ဦးစားေပးေဆာငရကေနြခငး သ� မဟတ ေကာမတ၏ လပငနးည���ငးအစညးအေဝးများအား တကေရာက ရန မ�ကာခဏ ပျကကကတတ ြခငးများအေပ� တငးမာမ�များ �ေလ�သညက ေလလာသ�ရပါသည။ (Batcheler, 2018)။ လ�တေတာကယစားလယများ၏ ဆးြဖတချကများသည ြပညသလထကကယစားြပ�၍ အေရးပါေသာလညး တစချ�ေသာ ဆးြဖတချကများမာ �ငငေရးဆနသညဟလညးေကာမတအဖ�ဝငများမ မတချကြပ��ကပါသည။ တစဖကတင ြပညသလထ၏ လအပချက၊ ေတာငး ဆချကများက ြပညသလထမ ေရးေကာကြခငးခရသများက စမကနးများအြဖစ အဆြပ�ခ�ကသည။သ� ေသာ ထစမကနးအဆြပ�လ�ာများအား အတညြပ�ြခငး၊ ပယချြခငးမာ စမကနးဦးစးမ�း၏ လပပငခငအတငး တည�ေနြခငးမာ �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရးေကာမတအေပ� �ငငေရးဖအားများ သကေရာကေန�ပး ယငးသည �မ�နယ၏ အမနတးတက�ငမ�က ထခကေစပါ သည။

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

27

အထကတင တငြပ�ပး ြဖစသလ အဆပါေကာမတသည လကေထာက��န�ကားေရးမ�းအဆင သ� မဟတ�ငငအတငး ကဗစ ၁၉ ကပေရာဂါပျ���လာြခငးေ�ကာင ၂၀၁၉ ခ�စ စကတငဘာလတင လ�တေတာမအတညြပ��ပးြဖစေသာ စမကနးများအားလးက ယခအချနတင အေကာငအထညေဖာရန မြဖစ�ငေတာေချ။ ၎ငးအစား ကပေရာဂါ၏ အကျ�းဆကများက ေလ�ာချ�ငမည စမကနး�င ဘတဂျက ေရးဆြခငးလပငနးများက ြပနလည ဆနးစစသးသပရေပမည (Beveridge, 2020)။ ထအေြခအေနတင �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရး ေကာမတသည ခ�ငအဆင၊ ြပညနယ�င တငးေဒသ�ကးအဆင၊ ြပညေထာငစအဆငအထ ေရာက��ငေသာ စမကနးများက အေကာငအထည ေဖာေဆာင�ငသည ေနရာ၊ တစနညးအားြဖင ေအာကေြခမ အထကသ� စမကနးေရးဆေရးြဖစစ�၏ အခရာြဖစသည။ ထ�အြပင အဆပါေကာမတသည ြပညသများ�င တက�က ထေတ�ဆကဆ၍ လထသေဘာထားက ရယရန�က�းပမးေနသညြဖစရာ ယခ ကဗစ ၁၉ ကမ�ာကပေရာဂါကာလအတငး�မ�နယအဆင စမကနးများြဖင ကပေရာဂါက တ� �ြပန�ငရနအတက အဓကအကျဆး၊ ကယစားြပ�မ� အစလငဆး�သည စေဝး၊ ေဆးေ�း�ငသည ေနရာလညးြဖစသည။ သ� ပါေသာေ�ကာင �မ�နယစမကနးေကာမတသည ကဗစ ၁၉ ကမ�ာကပ ေရာဂါအား ထနးချ�ပ၍ ေရာဂါ၏ ေနာကဆကတ ဆးကျ�းများကစနစတကျ တ� �ြပန�ငရန လကေတ�ကျေသာ စမကနးအဆြပ�ချကများအား ထတေဖာေရးဆ�ငသညအခငအေရးများစာ �ေနေပသည။ ထသ� ေရးဆရာတင ေအာကပါအချကများကလညး ထညသငးစ�းစား သငပါသည။

(က) ြပညသများတက�ကပါဝငသည စနစေဖာေဆာငြခငး၊(ခ) �မ�နယအဆင ေရ�ညဖ�ဖ�းေရးစမကနးများက ေရးဆ အေကာငအထညေဖာြခငး၊(ဂ) ြပညသများအတကလအပသည စမကနးများက အချကအလကအေပ� အေြခခသည သေတသန�ငေလလာဆနးစစ၍ ေရးချယလပေဆာငြခငး၊ �င(ဃ) စမကနးများ �ပးစးမ��င ြပညသများက ြပနလညအစရငခသည အစရငခစာများ ထတေဝြခငး။

သ� �ြဖစပါ၍ �မ�နယစမကနးေကာမတသည ြပညသလထလအပချကက အေြခခ၍ �စစ�ပမန ေရးဆေလ�ေသာ စမကနးများအြပင ကဗစ ၁၉ ကပေရာဂါ၏ အေထေထသကေရာကမ�များက ကစား�ငေသာစမကနးများ ေရးဆြခငးြဖင ြပညသများ၏လအပချကက ြဖညဆညး၍ စးရမပပနမ�များက ေြဖေလျာေပး�ငသည  အခငအလမးများက ပငဆငထားပါသည။

(၂.၂) ေကာမတ၏ အခငအလမးများ

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

28

�မ�နယစမကနးေကာမတ�င သကဆငသညဌာနဆငရာများ၊ ရပမရပဖ�င �မ�မ�မ�ဖ အဖ�ဝငဦးေရကေကာမတဖ�စညးပတင တရားဝင ြပဌာနးထားသငသည။ အငတာဗျ�းေြဖဆသ တစချ�သည �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�ငအေကာငအထညေဖာေရး ေကာမတ�င ြပညေထာငစ လ�တေတာဖ� ��ဖ�းေရးရနပေင အေကာငအထညေဖာေဆာငေရးအဖ�တ�၏ ဖ�စညးပ၊ ဘတဂျကေရးဆေရး ပစ�ငဘ�ာေရး�စများက မားယငးစာ ေြဖဆတတ�ကသကသ� အဖ�ဝငအချငးချငးအ�ကားတငလညး ေြပာ�ကားချကများ ကလမ��တတပါသည။ ဤသညမာ စမကနးေကာမတ၏ �မ�နယအလက ဌာန ဆငရာေပ�အမျ�းအစား မတညြခငးေ�ကာငလညး တစစတတပငးြဖစ�ငသလ ရပမရပဖ�င �မ�မ�မ�ဖအေရအတက သတသတမတမတ မ�ြခငးေ�ကာငလညး တစစတတပငးြဖစ�ငပါသည။ခဘဘဘဘဘဘ အထကတင ေဖာြပခသညအတငး တစ�ငငလးတင အမျ�းသမး�မ�နယအပချ�ပေရးမ�းဦးေရမာလနစာ နညးပါးသညြဖစရာ ကျားမ တနးတညမ�မ�က စမကနးေရးဆြခငး�င ဘကဂျကေရးဆြခငးြဖစစ�တင ထညသငးစ�းစားသငေပသည။ ေရးေကာကခ�င ခန အပခများ�ကားတင ကေတာကကဆြဖစမ�များအား ေလ�ာချရန ေဒသ��ရစမကနးေရးဆြခငး�င ဘတဂျကေရးဆြခငးလပငနးစ�တင 

ကြပားြခားနားေသာဇာတေဆာငများအတက �ငးလငးေသာ တာ၀န၀တ� ရားများအား တရားဝငြပဌာနးေပးသငပါသည။

မခငဌာနရငး ရာထး၏ ပငရငးခစားခငများကသာ မတညရသညထက �မ�နယေကာမတအတက လ�စမးအားအရငးအြမစ၊ စကပစ�ညး�င နညးပညာအကအညများ သးသန ေသာလညးေကာငး၊ထပမ၍ေသာလညးေကာငး လအပပါသည။ �မ�နယ စမကနးေကာမတ၏ အဖ�ဝငများ၊ လ�တေတာကယစားလယများ�င �မ�မ�မ�ဖများသည ၎ငးတ�၏မခငဌာန များတင လပငနးတာဝနများ�သညအြပငအချနတအတငး ေကာမတ၌ စမကနးအသစများေရးဆြခငး၊ စမကနးများစာက ဦးစားေပးသတမတြခငး၊ ဦးစားေပးစမကနးများအား အထကသ� တငြပြခငး�င စမကနးများအေကာငအထညေဖာြခငးကကငးဆငးေလလာြခငး စသညြဖငြပ�လပ�ကရသညအတက ဝနထမးများ ချမတေပးြခငးသညအေရး�ကးပါသည။ ထသ� မမဟတလ�င စမကနး�င ဘတဂျက ေရးဆေရး၊ အေကာငအထညေဖာေရးတ�က ြပ�လပရန လေလာကသညအချနများ ခငြပ�ေပးသငပါသည။ အချ�ေသာဌာနဆငရာများသည ၎ငးတ�၏စမကနးအဆြပ�လ�ာများက ေကာမတ၌ သတငးအချကအလက မ�ေဝြခငး�င ခငြပ�ချကရ�ရနအတကသာ တငြပ�ကသြဖင ေကာမတများသည အဓပ�ါယ�ေသာ အေြပာငးအလ လပေဆာငရန အခင

(၃) ေတ��ချကများ�င အ�ကြပ�ချကများ(၃.၁) �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�ငအေကာငအထညေဖာေရးေကာမတ၏ ဖ�စညးပ

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

29

မသာေချ။။ ထ� ေ�ကာင စမကနးေကာမတများ၏ တာဝန�င ဝတ� ရားများအား �ငးလငးေသာစညးမျ�းစညးကမးများ�င ��န�ကားချကများ အပ�ငးထားပါက ၎ငးေကာမတ၏  ဆးြဖတချကချ�ငစမးက တးြမ�ငေစ�ငပါသည။

(၃.၂) အဆြပ�လ�ာများကေဖာထတြခငး၊ အကြဖတြခငး�င ဦးစားေပးသတမတြခငး

ေကာမတ၏ အ�စသာရ အားေကာငးေစရန မညသညအစးရအဆငမ ဘ�ာေင ကျခသညြဖစ ေစ�မ�နယနယနမတအတငး အေကာငအထညေဖာမည စမကနးမနသမ�က ေကာမတကသာ ေရးဆအေကာငအထညေဖာေပးြခငးမျ�း ြဖစသငသည။ အဆြပ�လ�ာများကေဖာထတြခငး၊ အကြဖတြခငး�ငဦးစားေပးသတမတြခငးတ� �တင �မ�နယစမကနးေကာမတ၏ အခနးက�မာ အကန အသတ�သည။�မ�နယအဆငဘတဂျက မ�သြဖင ြပညနယ/တငးေဒသ�ကး�င ြပညေထာငစ ဘတဂျကမ မညသညစမကနးအဆြပ�လ�ာက ေထာကပေင ေပးမည�င စပလျ�း၍ �မ�နယအဆင စမကနး ေရးဆေရးေကာမတတင ဆးြဖတ�ငြခငး မ�ြခငးေ�ကာငြဖစ�ငပါသည။ သ� �ြဖစပါ၍ �မ�နယအဆင စမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရး ေကာမတများသည စမကနး အဆြပ�လ�ာများက စမကနးများကေရးဆ�ပး ေနာကထပ အဆငသ� မတငြပမ ြပနလညသးသပ�ပး ဦးစားေပး သတမတြခငးမျ�းကသာအဓကလပေဆာငရသညဟ ဆ�ငပါသည။ ထနညးတစာ ဘတဂျက ဆးြဖတချကများက ြပညေထာငစအဆငမ များစာထနးချ�ပမ�သည ေဒသလအပချကများ၊ ဦးစားေပးမ� များ�င ပတသက၍ ြပညေထာငစအဆငတင လေလာကေသာ သတငးအချကအလကမ�ြခငး ကြဖစေပ�ေစပါသည။ 

�မ�နယအဆင က�အေြခြပ�စမကနးဆပါ။ ယခလက�  တငးေဒသ�ကးအစးရ�င ြပညေထာငစအစးရ၏ ဘတဂျကေထာကပမ�ပစမာ တစ�မ�နယချငးစက အထးြပ�သညြဖစရာ ေကာမတတစခချငးစ၏ ထးတညး လပေဆာငချကများ ြဖစေပ�လာေစပါသည။ သ� ပါေသာေ�ကာင တစချ�ေသာစမကနးများ (ဥပမာ - ေရေြမာငးများ၊ လမးများ) က တစ�မ�နယချငးစက စမကနးများတငသငး၍အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရကမညအစား �မ�နယများအ�ကား ပးေပါငးေဆာငရက၍ က�အလကဖ� ��ဖ�းတးတကရန ကျယြပန �စာ စ�းစားအေြခခသည စမကနး လပေဆာငသငသညဟ သးသပမပါသည။ ဘတဂျကများသည ဦးစးဌာနများ�ကား�င၊ ြပညနယ�င တငးေဒသ�ကးဘတဂျက�ငြပညေထာငစဘတဂျကများ�ကား ပငးြခားခေဝထားေသာေ�ကာင �မ�နယအတငး� အသးစရတအားလးအတက က�ေပါငးစအတက ေပါငးစပြပ�လပထားသည စမချကပစမျ�းြဖင �မ�နယအဆင စမချက

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

30

ဟ၍ မ�ေပ။

စမကနးများေရးချယရနအတက သငေလျာ ေကာငးမနေသာ စ��နးများ ထား� သတမတပါ။ စမကနးများက ေရးချယရာတင စ��နးမ�ြခငးေ�ကာင ဘတဂျကလအပချကအေပ�တငသာ အဓက အေြခခသညသေဘာက ေတ��ြမငရပါသည။ လကေတ�ေြမြပငတင အမနတကယလအပသည စမကနး များမာပမာဏများသြဖင ပမာဏနညးသည စမကနးများက ေရးချယြခငးများ ြဖစေနပါသည။ အမနတကယလအပသည အလားအလာများသည တစခခ (ဥပမာ - လဦးေရ၊ ဆငးရမ�၊ ေဒသဖ� ��ဖ�းေရး)   က စ��နးထားသငသညဟ အ�ကြပ�လပါသည။ ထ�အြပင စမကနးများ ဦးစားေပးေရးချယရာတင �ငငေတာသမ�တမ လမး��နေလ�သည ြပညသများက တက�က အကျ�း�သည စမကနးမျ�းြဖစေစရန၊ မညသကတငသငးသည စမကနးဆသညထက၊ စမကနး၏ အကျ�းြဖစထနးမ�ရလာဒက ချငချန�ငသညအကြဖတစ��နးများြဖင ဆးြဖတသည ဓေလကလညး ကျငသးသငပါသည။

(၃.၃) ြပညသများ�င အရပဖကအဖ�အစညးများ၏ပါဝငမ�

�မ�နယစမကနးေရးဆေရး�ငအေကာငအထညေဖာေရး ေကာမတများတင ြပညသလထ၏ ပါဝငမ�ပမအားေကာငးေစရန လမးဖငထားပါ။  ေကာမတဝငများသည လထေတ�ဆပများဖနတးရနအခငအလမးအနညးငယသာ �သညအြပင ြပညသများသည ၎ငးတ�၏စားဝတေနေရးက အဓက�နးကနေနရြခငး သ� မဟတ ေတ�ဆပများတင စတဝငစားမ�မ�ြခငး၊ ေမ�ာလငချကမ�ြခငးေ�ကာငလညးြဖစ�ငပါသည။ ထအေြခအေနတင �မ�နယစမကနးေကာမတ၏ ရညရယချက၊ ရညမနးချက၊ တာဝန၊အေမ�ာအြမငများက ြပညသများ နားလညသေဘာေပါကေအာင �ငးလငးေြပာဆသငသည။ ေကာမတမ အေကာငအထညေဖာမည စမကနးများသည ၎ငးတ� က မညမ� အာမခချကေပး�ငေ�ကာငးလညး ေြပာြပရမည။ ထလထေတ�ဆပများတင အလ�ာမျ�းစမ ြပညသများပါဝင�ငရန ရကအတအကျ�င ဂ�ြပ�ေဆာငရကရမည။ သညအြပင အမတငရာေရာက သ� မဟတ ရပကကထသ� ကငးဆငးေမးြမနးမ�များလအပပါက ြပ�လပသငပါသည။ တစဆကတညးတင ြပညသလထအား စမကနးေရးဆြခငးသေဘာကနားလညေစရန အသပညာေပးြခငးများ ြပ�လပေပးရမည။ သ� မသာ ြပညသလထကလညး ၎ငးတ�၏လအပချကက ေကာငးမနစာ သ��ပး လမ�ာပါးနပစာြဖင စမကနးများက ေတာငးဆတတမညြဖစသည။ထသ�အသပညာေပးြခငးသည ြပညသများအား စမကနးေကာမတ၏ အလပလပပများကပါဆကလက၍ သေဘာေပါကသားေစ�ငမညဟလညး ေမ�ာလငရပါသည။ အရပဘကအဖ�အစညးများ

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

31

ပါဝင�ငသည အခနးက�မာလညး နညးပါးပါသည။ သ� �ြဖစပါ၍ သင�ကားေရးသငတနးများေပးြခငးအြပင အရပဘက အဖ�အစညးများနင ပးေပါငး၍ သေတသနလပေဆာငြခငးက �မ�နယေကာမတများက လပေဆာငသငပါ သည။ တစဖကတင ေကာမတမလညး စမကနးအေကာငအထညေဖာမ�အား ကငးဆငးေလလာရာတင အရပဘကအဖ�အစညးများအား တတယအသငးအဖ�အြဖစ ဖတေခ�ရန အ�ကြပ�ပါသည။ စမကနး�င ဘတဂျကေရးဆေရးြဖစစ�တင အရပဖကအဖ�အစညးများ သ� မဟတ ြပညသများ ပမပါဝငလာမ�သည ဆးြဖတချကချမတြခငးက အဓပ�ါယ�စာ လ�မးမးရန ြဖစသငသည။

(၃.၄) �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�ငအေကာငအထညေဖာေရးေကာမတ၏ ကဗစ ၁၉ ကပေရာဂါကာလအတငး အခနးက�

�မ�နယအဆငတင အဓကလပကငေနသည စးပားေရးလပငနးများက ကညေထာကပ�ငရန သေတသနြပ�လပ၍ ထကေပ�လာေသာရလာဒ ဆနးစစမ�များအရ ြပညသများအတက လအပေသာ တ� �ြပနမ�စမကနးများေရးဆသငသည။ USDP အစးရလကထကတင စတငမတဆကခသည ေအာကေြခမအထကသ� စမကနးေရးဆေရးြဖစစ�ေအာကတင �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရး ေကာမတမ �မ�နယအဆင စမကနးအဆြပ�ချကများစာအား ေရးချယေဖာထတ�ငခသည။ ဤအြခငးအရာသည ြပညသလထလအပချကများအား  ဆးြဖတရာတင တ� �ြပနြဖညဆညးမ��င  ပးေပါငးပါဝငမ� ပမအားေကာငးေစရန�င ထြဖစစ�တင ဇာတေဆာငများစာပါဝင�ငရန အခငအေရးများကေထာကပေပးပါသည။ ေကာမတဖ� ��ဖ�းလာမ�သည လမ�စးပား ဖ� ��ဖ�းတးတကရန�င ေကာငးမနေသာြပညသ�ဝနေဆာငမ� လပငနးများအေပ� ြပညသများလအပေနမ�အား ၂ဝ၁၁ ခ�စေနာကပငး အာဏာရလာသည အစးရ�စရပလး၏ ြဖညဆညးေပးချငသညစတဆ���င စမးေဆာငရည သာမက ေတာငးဆမ�များက ြဖညဆညးေပးရနလအပချကအား အသအမတြပ�ကပါ သ�ပေဖာြပပါသည။

ယခကာလတင �မ�နယအဆင စမကနးများြဖင ကပေရာဂါက တ� �ြပန�ငရနအတက အဓက အကျဆး၊ကယစားြပ�မ� အစလငဆး�သည စေဝး၊ ေဆးေ�း�ငသည ေနရာမာ �မ�နယစမကနး ေရးဆေရး�ငအေကာငအထညေဖာေရးေကာမတြဖစသည။ အဆပါေကာမတမ စမကနးများသည ခ�ငအဆင၊ြပညနယ�င တငးေဒသ�ကးအဆင၊ ြပညေထာငစအဆငအထ ေရာက��ငေသာ ေနရာြဖစပါသည။ ထ�အြပင အဆပါေကာမတတင ြပညသများပါဝင�ငသည ေနရာ�သညအချကမာ အြခားေသာ ဌာနအလက၊ ြပညေထာငစ၊ ြပညနယ�င တငးေဒသ�ကးအဆင အစးရများ�င အဓက ကာြခားသညအချက

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

32

ြဖစပါသည။ ထ� ကသ� �မ�နယအဆင ေကာမတတင ြပညသ�အသက ပမပါဝငေစြခငး၊ �ငငေတာသမ�တလမး��နထားသည ြပညသက တက�ကအကျ�းြဖစထနးသည စမကနးများ ပမပါဝငလာေရးအတကအဓက ဝငေပါကတစခ ြဖစပါသည။ 

ကပေရာဂါက ေရ�ညကာလအတက တ� �ြပန ြပငဆငရနမာမ �မ�နယအဆင စမကနးေရးဆေရး�ငအေကာငအထညေဖာေရးေကာမတတ�၏ အခနးက�မာ လနစာအေရးပါလာပါသည။ �မ�နယအဆငတင အဓက အားြပ�လပကငေနသည စးပားေရးလပငနးများက ကညေထာကပြခငး၊ ဝငေငနမကျသညအမေထာငစများကေထာကပြခငး၊ အလပလကမြဖစေပ�ေနမများက ေြဖ�ငးြခငး၊ သငတနးေပးြခငး�ငအချကအလကများေထာကပြခငး၊ ြပညသများမ ကပေရာဂါက တ� �ြပနရနအတက အလ�သည စမကနးများက ကငးဆငးေကာကယြခငး�င ဆနးစစေလလာြခငးတ� က ြပ�လပ၍ �မ�နယအဆင စမကနးများက အေကာငအထညေဖာ�ငပါက ေအာကေြခမ အေပ�သ� စးဆငးသည ဒမကေရစ အပချ�ပေရးစနစကပမအားေကာငးလာ�ငပါသည။ ထ�အြပင ေကာမတတငပါဝငေသာ အစးရဌာနများ၊ လ�တေတာကယစားလယများ၊ ြပညသများ သးဖကစအြမငြဖင ေရးဆထားေသာ စမကနးများသည တာဝနယမ�တာဝနခမ�များက ပမအားေကာငးြခငး၊ အစးရ�င ြပညသများ အ�ကား ယ�ကညမ� ြမငမားြခငး၊ ထေရာကေသာ ဘ�ာေရးသးစမ�များ ြဖစေပ�လာြခငး�င တငးြပည၏ အကန အသတြဖငသာ �ေသာအရငးအြမစများက ထေရာကစာ အသးချ�ငြခငးြဖင စးပားေရး ဖ� ��ဖ�းတးတကမ ပနးတငကလညးေရာက�မည ြဖစသည။

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

33

အ�စချ�ပ အ�ကြပ�ချကများ

�မ�နယစမကနးေကာမတအတက လ��စမးအားအရငးအြမစ၊ နညးပညာအကအည�ငစကပစ�ညးများ သးသန ေသာလညးေကာငး၊ထပမ၍ေသာလညးေကာငး ချမတေပးြခငးမျ�း လအပပါသည။ ထသ� မမဟတလ�ငစမကနး�င ဘတဂျကေရးဆေရး၊အေကာငအထညေဖာေရးတ� က ြပ�လပရနလေလာကသညအချနများ ခငြပ�ေပးသငပါသည။ စမကနးေကာမတများ၏ တာဝန�င ဝတ� ရားများအား �ငးလငးေသာစညးမျ�းစညးကမးများ�င ��န�ကားချကများ အပ�ငးထားြခငးြဖင ၎ငးေကာမတ၏  ဆးြဖတချကချ�ငစမးက တးြမ�ငေစ�ငပါသည။

�မ�နယစမကနးေကာမတ�င သကဆငသညဌာနဆငရာများ၊ ရပမရပဖ�င �မ�မ�မ�ဖအဖ�ဝငဦးေရက ေကာမတဖ�စညးပတငတရားဝင ြပဌာနးထားသငသည။ကြပားြခားနားေသာ တာဝန�သများအတက�ငးလငးေသာ တာ၀န၀တ� ရားများအားတရားဝငြပဌာနးေပးသငပါသည။ ကျားမ တနးတညမ�မ�က �မ�နယစမကနးေရးဆြခငး�င ဘကဂျကေရးဆြခငးြဖစစ�တင ထညသငးစ�းစားသငေပသည။

(၃.၁) �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရးေကာမတ၏ ဖ�စညးပ

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

34

အ�စချ�ပ အ�ကြပ�ချကများ

အမနတကယလအပသည၊ လပေဆာငရမညလဦးေရ၊ ဧရယာအကျယအဝနး၊ ေဒသဖ� ��ဖ�းေရး (ဥပမာ - ဆငးရေသာ သ� မဟတအလားအလာများေသာ ပထဝအေနအထားတစခ) စသညတ� က စ��နးထားသငပါသည။စမကနးများ၏ ဦးစားေပးေရးချယရာတင�ငငေတာသမ�တမ လမး��နေလ�သညြပညသများက တက�က အကျ�း�သညစမကနးမျ�းြဖစေစရန၊ မညသကတငသငးသည စမကနးဆသညထက၊ စမကနး၏အကျ�းြဖစထနးမ�ရလာဒက ချငချန�ငသညအကြဖတစ��နးများြဖင ဆးြဖတသညဓေလကလညး ကျငသးသငပါသည။

မညသညအစးရအဆငမ ဘ�ာေငကျခသညြဖစေစ �မ�နယနယနမတအတငးအေကာငအထညေဖာမည စမကနးမနသမ�အား ေရးဆအေကာငအထညေဖာရနအခငအာဏာက ေကာမတအား အပ�ငးထားသငသည။တစချ�ေသာစမကနးများ (ဥပမာ -ေရေြမာငးများ၊ လမးများ) က တစ�မ�နယချငးစက စမကနးများတငသငး၍အေကာငအထညေဖာေဆာငရကမညအစား�မ�နယများအ�ကား ပးေပါငးေဆာငရက၍လပေဆာငသငသညဟ သးသပမပါသည။

(၃.၂) အဆြပ�လ�ာများကေဖာထတြခငး၊ အကြဖတြခငး�ငဦးစားေပးသတမတြခငး

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

35

၎ငးတ�၏လအပချကက ေကာငးမနစာ သ��ပး လမ�ာပါးနပစာ ေတာငးဆတတရနြပညသလထအား စမကနးချမတသည(Planning) သေဘာက နားလညေစရနအသပညာေပးြခငးများ ြပ�လပေပးရမည။ အရပဘကအဖ�အစညးများအေန�ငသင�ကားေရးသငတနးများေပးြခငးအြပင�မ�နယေကာမတများ�င ပးေပါငးေဆာငရကသငသည။ ေကာမတမလညး စမကနးအေကာငအထညေဖာမ�အား ကငးဆငးေလလာရာတင အရပဘကအဖ�အစညးများအား တတယအသငးအဖ�အြဖစ ဖတေခ�သငပါသည။

�မ�နယစမကနးေရးဆေရး�ငအေကာငအထညေဖာေရး ေကာမတများ၏ရညရယချက၊ ရညမနးချက၊ တာဝန၊အေမ�ာအြမငများက ြပညသများ နားလညသေဘာေပါကေအာင �ငးလငးေြပာဆြခငးြဖင ြပညသလထ၏ပါဝငမ�၊ စတဝငစားမ�အား ြမ�ငတငရမည။ ေကာမတမအေကာငအထညေဖာမည စမကနးများသည၎ငးတ� က မညမ� အာမခချကေပး�ငေ�ကာငးလညး ေြပာြပရမည။လထေတ�ဆပများတင အလ�ာမျ�းစမ ြပညသများပါဝင�ငရန ရကအတအကျ�င ဂ�ြပ�ေဆာငရကရမည။ ထ�အြပငအမတငရာေရာက သ� မဟတ ရပကကထသ�ကငးဆငးေမးြမနးမ�များ လအပပါကြပ�လပသငပါသည။

(၃.၃) ြပညသများ�င အရပဖကအဖ�အစညးများ၏ ပါဝငမ�

အ�စချ�ပ အ�ကြပ�ချကများ

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

36

�မ�နယအဆငတင အဓက အားြပ�လပကငေနသည စးပားေရးလပငနးများက ကညေထာကပြခငး၊ ဝငေငနမကျသည အမေထာငစများကေထာကပြခငး၊ အလပလကမြဖစေပ�ေနမများက ေြဖ�ငးြခငး၊ သငတနးေပးြခငး�င အချကအလကများေထာကပြခငး၊ြပညသများမ ကပေရာဂါက တ� �ြပနရနအတက အလ�သည စမကနးများက ကငးဆငးေကာကယြခငး�င ဆနးစစေလလာြခငးတ� က ြပ�လပ၍ �မ�နယအဆင စမကနးများကအေကာငအထညေဖာ�ငပါက ေအာကေြခမ အေပ�သ� စးဆငးသည ဒမကေရစစနစကပမအားေကာငးလာ�ငပါသည။

(၃.၄) �မ�နယစမကနးေရးဆေရး�င အေကာငအထညေဖာေရးေကာမတ၏ ကဗစ ၁၉ ကပေရာဂါကာလအတငး အခနးက�

အ�စချ�ပ အ�ကြပ�ချကများ

အငးလျားေဘာဂေဗဒ ဇလ ငလ ၂၀၂၀ ခ � စ

37

ေနာကဆကတများေနာကဆကတ (က)

ဇယား ၁ ြပညေထာငစဥပေဒြပ�စာရငး

၁။ �ငငေတာကာကယေရး�ငလြခ�ေရးက�(က) ြပညေထာငစြမနမာ�ငငေတာ�င ြပညေထာငစြမနမာ�ငငေတာ၏ နယေြမအစတအပငး များ ကာကယေရး၊ ယငးသ�ကာကယေရးအတက စမြပငဆငြခငး၊(ခ) ကာကယေရး�င လြခ�ေရးဆငရာ စကမ�လကမ�လပငနးများ၊(ဂ) ဇဝ�င ဓာတစသညလကနကများ အပါအဝင လကနကခယမးမးေကျာကများ�င ေပါက ကေစတတသည ပစ�ညးများ၊(ဃ) အဏြမ�စမးအင၊ အဏြမ�ေလာငစာ၊ အဏြမ�ေရာငြခည�င ယငးတ� ကြဖစထနးေစ ေသာ ဓာတသတ� �ပငရငး အေြခအြမစများ၊(င) စစေ�ကညာြခငး�င စစေြပ�ငမးြခငး၊(စ) �ငငေတာတည�ငမေရး၊ ေအးချမးသာယာေရး�င တရားဥပေဒစးမးေရး၊(ဆ) ရတပဖ�။

၂။ �ငငြခားေရးက�(က) သတမနေရးရာ၊ ေကာငစစေရးရာ�င အြခားေရးရာဆငရာ ကယစားလယများ၊(ခ) ကလသမဂ�၊(ဂ) အြပညြပညဆငရာ၊ ေဒသဆငရာ�င �စြပညေထာငဆငရာ ညလာခများ၊ေဆးေ�းပများ၊ အစညးအေဝးများ၊ အသငးများ �င အြခားအဖ�အစညးများတငပါဝငေဆာငရကေရး�င ယငးတ�၏ ဆးြဖတချကများက အထေြမာကေစေရး၊(ဃ) အြပညြပညဆငရာ�င ေဒသဆငရာစာချ�ပများ၊ သေဘာတညချကများ၊ ကနဗငး�ငးများ၊ �စြပညေထာငဆငရာသေဘာတညချကများ၊ စာချ�ပများက ချ�ပဆေရး�င အထေြမာကေစေရး၊(င) �ငငကးလကမတများ�င မညသမညဝါြဖစေ�ကာငး သကေသခလကမတများ၊(စ) ြပညဝငခငဗဇာ၊ ြပညေထာငစြမနမာ�ငငအတငးသ� ဝငခငြပ�ေရး၊ ေနထငခငြပ�ေရး၊ �ငငမ ထကခာခငြပ�ေရး၊ လဝငမ��ကး�ကပေရး�င ြပည�ငဒဏေပးေရး၊(ဆ) ြပစမ�ကျ�းလနသအား သကဆငရာ�ငငသ� ြပနလညလ�အပေပးေရး�ငသကဆငရာ �ငငမ ေတာငးဆေရး။

၃။ ဘ�ာေရး�င စမကနးက�(က) ြပညေထာငစအရအသးခန မနးေြခေငစာရငး၊(ခ) ြပညေထာငစဘ�ာရနပေင၊

38

(ဂ) ေငစက� �ထတလပေရး၊ ဒဂ�ါးသနးလပေရး၊(ဃ) ြမနမာ�ငငေတာဗဟဘဏ�င ေငေရးေ�ကးေရးအဖ�အစညးများ၊(င) �ငငြခားသးေငထနးသမး�ကး�ကပေရး၊(စ) အရငးအ�း�င ေငေ�ကးေဈးကက၊(ဆ) အာမခလပငနး၊(ဇ) ဝငေငခန၊(ဈ) ကနသယလပငနးခန၊(ည) တဆပေခါငးခန၊(ဋ) အေကာကခန၊(ဌ) ေအာငဘာေလထ၊(ဍ) အခနအယခြခငး၊(ဎ)ြပညေထာငစ၏ ဝနေဆာငမ�လပငနးများ၊(ဏ) ြပညေထာငစပငပစ�ညးများ ေရာငးချြခငး၊ ငားရမးြခငး�င အြခားနညးြဖငေဆာငရကြခငး၊(တ) ြပညေထာငစဘ�ာရနပေငများ ထတေချးြခငး၊(ထ) ြပညေထာငစဘ�ာ ရနပေငများ ရငး�းြမ��ပ�ြခငး၊(ဒ) ြပညတငးြပညပမေငေချးယြခငး၊(ဓ) ြပညေထာငစအတက ပစ�ညးရယြခငး၊(န) ြပညပမ ေငေ�ကးအကအည�င အေထာကအပ။

၄။ စးပားေရးက�(က) စးပားေရး၊(ခ) ကးသနးေရာငးဝယေရး၊(ဂ) သမဝါယမ၊(ဃ) ေကာပေရး�ငး၊ ဘတအဖ�၊ လပငနး၊ ကမ�ဏ၊ အစစပ၊(င) သငးကန၊ ထတကန�ငယငးကနပစ�ညးများ၏ အရညအေသးသတမတြခငး၊(စ) ဟတယ�င တညးခခနး၊(ဆ) ခရးသားလာေရးလပငနး။

၅။ စကပျ�းေရး�ငေမးြမ�ေရးက�(က) ေြမယာစမခန �ခမ�၊(ခ) ေြမလတ၊ ေြမလပ�င ေြမ�ငးများ ေဖာထတြခငး၊(ဂ) ေ�ကးတင�င ေြမစာရငး၊(ဃ) ေြမတငး၊(င) ြပညေထာငစက စမခန �ခသည ဆညေြမာငး၊ တာတမ�င စကပျ�းေရရ�ေရးလပငနးများ၊(စ) မးေလဝသ၊ ဇလေဗဒ�င ေြမငလျငတငးတာေရး၊(ဆ) စာချ�ပစာတမးမတပတငြခငး၊(ဇ) စကမ�လယယာ၊

39

(ဈ) စကပျ�းေရးသေတသန၊(ည) ဓာတေြမဩဇာ�င ပးသတေဆး ထတလပေရး၊(ဋ) ပငလယငါးလပငနး၊(ဌ) တ��စ�ာနမျ�းပားေရး၊ ေရာဂါကာကယေရး၊ ကသေရး�င သေတသနလပငနးများ။

၆။ စမးအင၊ လ�ပစစ၊ သတ� ��င သစေတာက�(က) ေရန၊ သဘာဝဓာတေင��င ြပညေထာငစဥပေဒအရ ေဘးအ��ရာယြဖစေလာကေအာင ေလာငက�မးေစတတသညဟ သတမတထားေသာ အြခားအရညအခစသညများ၊(ခ) ြပညေထာငစလ�ပစစဓာတအား ထတလပြဖန �ြဖ�းေရး၊(ဂ) သတ� �များ၊ သတ� �တငးများ၊ သတ� �တငး အလပသမားေဘးကငးေရး၊ သဘာဝပတဝနး ကျငထနးသမးေရး�င ြပနလညြပ�ြပငတညေဆာကေရး၊(ဃ) ေကျာကမျကရတနာ၊(င) ပလ၊(စ) သစေတာ၊(ဆ) ေတာ�ငးတ��စ�ာနများ၊ သဘာဝအပငများ�င သဘာဝနယေြမများအပါအဝငပတဝနး ကျင ကာကယေရး�င ထနးသမးေရး။

၇။ စကမ�လကမ�က�(က) ြပညေထာငစအဆငက ေဆာငရကမည စကမ�လပငနးများ၊(ခ) စကမ�ဇနများ၊(ဂ) ထတလပသညပစ�ညးများအတက အေြခခစချနစ��နးများ၊(ဃ) သပ��ငနညးပညာ၊ သပ��င နညးပညာဆငရာ သေတသန၊(င) အေလးတငးေတာငး၊ အတငးအတာစသညတ� က စြပ�ြခငး၊(စ) မပငခငများ၊ တထငမ�မပငခငများ၊ ကနအမတတဆပများ၊ စကမ�ဆငရာ ဒဇငးများစသည အသဉာဏဆငရာပစ�ညးများ၊၊

၈။ ပ� ေဆာငေရး၊ ဆကသယေရး�င ေဆာကလပေရးက�(က) ြပညတငးေရေ�ကာငးသယယပ� ေဆာငေရး၊(ခ) ေရေ�ကာငးလမးများြပ�ြပငထနးသမးေရး၊(ဂ) ေရအရငးအြမစ�င ြမစေချာငးများ ဖ� ��ဖ�းတးတကေရး၊(ဃ) ပငလယေရေ�ကာငးသယယပ� ေဆာငေရး၊(င) ပငလယကးသေဘ�ာဆပကမး�ကးများ၊(စ) မးြပတက၊ မးြပသေဘ�ာ�င မးြပအစအမများ၊(ဆ) သေဘ�ာတညေဆာကေရး၊ ြပငဆငထနးသမးေရး၊(ဇ) ေလေ�ကာငးသယယပ� ေဆာငေရး၊(ဈ) ေလေ�ကာငးပျသနးေရး၊ ထနးသမးေရး�င ေလယာ�ကငးတညေဆာကေရး၊(ည) ကနးလမးသယယပ� ေဆာငေရး၊

40

(ဋ) မးရထား၊(ဌ) ြပညေထာငစက စမခန �ခသညလမးမ�ကးများ၊ တတား�ကးများ၊(ဍ) စာတက၊ ေ�ကးနနး၊ တယလဖနး၊ ဖက(စ)၊ အးေမးလ၊ အငတာနက၊ အငထရာနက�င အလားတ ဆကသယေရးများ၊(ဎ) �ပြမငသ�ကား၊ �ဂ�လတဆကသယေရး၊ အသလ�ငအသဖမးလပငနး�ငအလားတ ဆကသယေရးများ၊ အမရာ�င အေဆာကအအများ။

၉။ လမ�ေရးက�(က) ပညာသင�ကားေရးဆငရာ သင�း��နးတမး၊ သင�းမာတကာ၊ သငြပနညးစနစ၊ သေတသန၊ စမကနး၊ စမချက�င စများ၊(ခ) တက� သလ၊ ဒဂရေကာလပ၊ သပ�စသညသငတနးများ�င အဆငြမငပညာအြခားအဖ� အစညးများ၊(ဂ) ြပညေထာငစကသတမတသည စာေမးပများ၊(ဃ) ကယပငေကျာငးများ�င သငတနးများ၊(င) အမျ�းသားအားကစား၊(စ) အမျ�းသားကျနးမာေရး၊(ဆ) တငးရငးေဆးပညာ�င တငးရငးေဆးဝါးဖ� ��ဖ�းတးတကေရး၊(ဇ) ကသလြဖစေဆး�များ�င ေဆးခနးများ၊ ပဂ�လကေဆး�များ�င ေဆးခနးများ၊(ဈ) မခင�ငကေလးေစာငေ�ာကေရး၊(ည) �ကကေြခနအသငး၊(ဋ) အစားအေသာက၊ ေဆးဝါး၊ ေဆးပစ�ညး�င အလကနစသညတ� တပေရာေ�ာထတလပ ေရာငးချ ြခငးမ ကာကယေရး၊(ဌ) ကေလးသငယများ၊ လငယများ၊ အမျ�းသမးများ၊ မသနမစမးသများ၊ သက�ကးရယအ များ၊ အေြခအေနမများအား ေစာငေ�ာကေရး၊(ဍ) ကယဆယေရး�င ြပနလညထေထာငေရးကစ�ရပများ၊(ဎ) မးသတတပဖ�၊(ဏ) အလပလပချန၊ နားချန၊ အလပပတရကများ�င လပငနးခငဆငရာေဘးအ��ရာယ ကငး�ငးေရး၊(တ) ဝါဏဇ�ပဋပက�၊(ထ) လမ�ဖလေရး၊(ဒ) အလပသမားအဖ�အစညးများ၊(ဓ) ြပညေထာငစက စမခန �ခသည - (၁) ေ�းေဟာငးယ�ေကျးမ� သ� မဟတသမငးဝငေဒသများ၊ အေဆာကအအများ၊ အထမးအမတများ၊ မတတမးများ၊ေကျာကစာများ၊ မငစာများ၊ ေပပရပကများ၊ လကေရးစာများ၊ လကရာများ၊ �ပဝတ� � ပစ�ညးများ၊ ေ�းေဟာငးသေတသန လပငနးများ၊ ြပတကများ၊ (၂)

စာ�ကညတကများ။(န) စာေပ၊ သဘင၊ ဂတ၊ �းရာပနး၊ �ပ�င၊ ဗဒယ၊(ပ) ေမးဖားြခငး�င ေသဆးြခငးဆငရာ မတပတငေရး။

41

၁၀။ စမခန �ခေရးက�(က) အေထေထအပချ�ပေရး၊(ခ) ရာေြမ၊ �မ�ေြမ စမခန �ခေရး၊(ဂ) အမငား၊ ေြမငား၊(ဃ) မးယစေဆးဝါး�င စတကေြပာငးလေစတတေသာေဆးဝါး၊(င) �ငငေတာလ��ဝကချကထနးသမးေရးဆငရာကစ�များ၊(စ) အသငးအဖ�များ၊(ဆ) အကျ�းေထာင၊(ဇ) နယစပေဒသဖ� ��ဖ�းတးတကေရး၊(ဈ) သနးေခါငစာရငး၊(ည) �ငငသားြဖစြခငး၊ �ငငသားြပ�ြခငး၊ �ငငသားအြဖစမရပစြခငး၊ �ပသမးြခငး၊ �ငငသားစစစ ေရး�င မတပတငလပငနး၊(ဋ) ဘ�ထး၊ ဂဏထး။

၁၁။ တရားစရငေရးက�(က) တရားစရငေရး၊(ခ) ေ��ေနများ၊(ဂ) ြပစမ�ဆငရာ ဥပေဒများ၊ ကျငထးများ၊(ဃ) တရားမဥပေဒများ၊ ကျငထးများအပါအဝင၊ ပဋညာ�၊ အ�ညာတ စရငဆးြဖတေရး၊ တရားစဆပငခင�ေသာ နစနာချကများ၊ လမအြဖစခယြခငး၊ ယမတအပ�ြခငး�င ယမတအပ�ထားသြဖင စမပငခင�သများ၊ အေမထနး�င ပစ�ညးထနး၊ မသားစ ဆငရာဥပေဒများ၊ အပထနးသများ�င အပထနးခရသများ၊ ပစ�ညးလ�ေြပာငးြခငး၊ အေမဆကခေရး၊(င) သကေသခဥပေဒ၊(စ) ကာလစညးကမးသတ၊(ဆ) အမ�တနဖးသတမတြခငး၊(ဇ) သးြခားသကသာခင၊(ဈ) �ငငြခားစရငပငခငအာဏာ၊(ည) ပငလယေရေ�ကာငးစရငပငခင၊(ဋ) ပငလယဓားြပမ�များ၊ �ငငတကာပငလယြပင သ� မဟတ ေကာငးကငယ၌ကျ�းလန ေသာြပစမ�များ၊ အြပညြပညဆငရာဥပေဒက ေဖာကဖျက၍ ေြမြပငသ� မဟတ �ငငတကာ ပငလယြပင သ� မဟတ ေကာငးကငယ၌ ကျ�းလနေသာြပစမ�များ။

42

ေနာကဆကတ (ခ)

ဇယား (၂) တငးေဒသ�ကး(သ�မဟတ) ြပညနယဥပေဒြပ�စာရငး

၁။ ဘ�ာေရး�င စမကနးက�(က) တငးေဒသ�ကး သ� မဟတ ြပညနယအရအသးခန မနးေြခေငစာရငး၊(ခ) တငးေဒသ�ကး သ� မဟတ ြပညနယဘ�ာရနပေင၊(ဂ) ေြမယာခန၊(ဃ) ယစမျ�းခန (မးယစေဆးဝါး�င စတကေြပာငးလေစတတသည ေဆးဝါးများမပါ)၊(င) အေဆာကအအ�င ေြမခန၊ ေရခန၊ လမးမးခန၊ ဘးခနစသည စညပင သာယာေရးဆငရာ အခနအခများ၊(စ) တငးေဒသ�ကး သ� မဟတ ြပညနယများ၏ ဝန ေဆာငမ�လပငနးများ၊(ဆ) တငးေဒသ�ကး သ� မဟတ ြပညနယပငပစ�ညးများ ေရာငးချြခငး၊ ငားရမးြခငး�င အြခားနညးြဖင ေဆာငရကြခငး၊(ဇ) တငးေဒသ�ကး သ� မဟတ ြပညနယဘ�ာရနပ ေငများ ြပညတငး၌ ထတေချးြခငး၊(ဈ) တငးေဒသ�ကး သ� မဟတ ြပညနယဘ�ာရနပ ေငများ ြပညတငး၌ ရငး�းြမ��ပ�ြခငး၊(ည) ေဒသ��ရစမကနး၊(ဋ) အေသးစား ေငေချးလပငနး။

၂။ စးပားေရးက�(က) ြပညေထာငစက ြပ�ာနးသည ဥပေဒ�ငအည တငးေဒသ�ကး သ� မဟတြပညနယအတငး ေဆာငရကသည စးပားေရးကစ�များ၊(ခ) ြပညေထာငစက ြပ�ာနးသည ဥပေဒ�ငအည တငးေဒသ�ကး သ� မဟတြပညနယအတငး ေဆာငရကသည ကးသနးေရာငးဝယေရးကစ�များ၊(ဂ) ြပညေထာငစက ြပ�ာနးသည ဥပေဒ�ငအည တငးေဒသ�ကး သ� မဟတြပညနယအတငး ေဆာငရကသည သမဝါယမကစ�များ။

၃။ စကပျ�းေရး�င ေမးြမ�ေရးက�(က) လယယာစကပျ�းေရး၊(ခ) အပင�ငသး�ဖျကပး�မ�ားေရာဂါ ကာကယေရး�င �မနငးေရး၊(ဂ) ဓာတေြမဩဇာ စနစတကျ သးစေရး�င သဘာဝေြမဩဇာများ စနစတကျထတလပသးစေရး၊(ဃ) စကပျ�းေရး ေချးေင�င စေငများ၊

43

(င) တငးေဒသ�ကး သ� မဟတ ြပညနယက စမခန �ခခင�ေသာ ဆညေြမာငး၊တာတမ၊ ေရကန၊ ေရ�တေြမာငး�င စကပျ�းေရရ�ေရး လပငနးများ၊(စ) ေရချ�ငါးလပငနး၊(ဆ) ြပညေထာငစက ြပ�ာနးသည ဥပေဒ�ငအည တ��စ�ာနေမးြမ�ေရး�ငစနစတကျ ထနးေကျာငးေရး။

၄။ စမးအင၊ လ�ပစစ၊ သတ� ��င သစေတာက�(က) ြပညေထာငစက စမခန �ခခင�သည အ�ကးစားလ�ပစစဓာတအားထတလပြဖန �ြဖ�းေရးမအပ မဟာဓာတအားလငး�င ဆကသယြခငးမ�ေသာ တငးေဒသ�ကး သ� မဟတ ြပညနယက စမခန �ခခင�သည အလတစား�င အေသးစား လ�ပစစဓာတအား ထတလပြဖန �ြဖ�းေရး၊(ခ) ဆား�ငဆားထကပစ�ညး၊(ဂ) တငးေဒသ�ကး သ� မဟတ ြပညနယအတငး ေကျာကမျကရတနာ ြဖတေတာကြခငး၊ ေသးြခငး၊(ဃ) ေကျးရာထငးစကခငး၊(င) အပနးေြဖစခနးများ၊ တ��စ�ာနဥယျာ�၊ �က�ေဗဒဥယျာ�။

၅။ စကမ�လကမ�က�(က) ြပညေထာငစအဆငက ေဆာငရကရန သတမတထားသည စကမ�လပငနးများမအပ အြခားစကမ�လပငနးများ၊(ခ) အမတငးစကမ�လကမ�လပငနးများ။

၆။ ပ� ေဆာငေရး၊ ဆကသယေရး�င ေဆာကလပေရးက�(က) တငးေဒသ�ကး သ� မဟတ ြပညနယက စမခန �ခခင�သည ဆပကမးများ၊ သေဘ�ာဆပများ၊ ဆပခများ၊(ခ) တငးေဒသ�ကး သ� မဟတ ြပညနယက စမခန �ခခင�သညလမးများ၊တတားများ၊(ဂ) တငးေဒသ�ကး သ� မဟတ ြပညနယအတငးသာ သားလာသည ပဂ�လကယာ�များ စနစတကျ ေြပးဆ�င ေရး။

၇။ လမ�ေရးက�(က) ြပညေထာငစက ချမတထားသည တငးရငးေဆးဆငရာ မဝါဒများ�င မဆန ကျငေသာ တငးရငးေဆးဆငရာကစ�များ၊(ခ) တငးေဒသ�ကး သ� မဟတ ြပညနယအတငး လမ�ဝနထမးလပငနးများ၊(ဂ) မးေဘး�င သဘာဝေဘးအ��ရာယများ �က�တငကာကယေရး၊(ဃ) ကနတငကနချလပငနး၊(င) တငးေဒသ�ကး သ� မဟတ ြပညနယက စမခန �ခခင�သည – (၁)

ယ�ေကျးမ�အေမအ�စများထနးသမး ေရး၊ (၂) ြပတက�ငစာ�ကညတကများ၊(စ) ဇာတ�၊ �ပ�င��င ဗဒယ�၊(ဆ) ဓာတပ၊ ပနးချ၊ ပနးပ စသညြပပများ။

၈။ စမခန �ခေရးက�(က) စညပငသာယာေရး၊(ခ) �မ�ရာ�င အးအမဖ� ��ဖ�းတးတကေရး၊ (ဂ) ဂဏထးေဆာငလကမတများ�င ဂဏထးေဆာငဆပစ�ညးများ။

44

ကးကားများ

Baskin, M. (2010, September 10-19). Constituency Development Funds (CDFs) as a

Tool of Decentralized Development. 56th Commonwealth Parliamentary

Conference, Nairobi, Kenya.

http://www.cid.suny.edu/publications1/CDF%20%20CPA%20Background%20Pape

r.pdf 

Batcheler, R. (2018). State and Region Governments in Myanmar. The Asia

Foundation. https://asiafoundation.org/publication/state-and-region-governments-in-

myanmar-new-edition-2018/

Batcheler, R. (2019). Where Top-Down Meets Bottom-Up Planning and Budgeting

in Myanmar. The Asia Foundation. https://think-

asia.org/bitstream/handle/11540/10938/Where-Top-Down-Meets-Bottom-Up-

Planning-and-Budgeting-in-Myanmar.pdf?sequence=1

Beveridge, G. (2020). Covid 19 in Myanmar: Reorienting the Budget. The Asia

Foundation. https://asiafoundation.org/wp-content/uploads/2020/04/Covid-19-in-

Myanmar_EN.pdf

Cain, B. E., Ferejohn, J. A., & Fiorina, M. P. (1987). The Personal Vote:

Constituency Service and Electoral Independence. Harvard University Press.

https://econpapers.repec.org/RePEc:cup:apsrev:v:82:y:1988:i:04:p:1371-1372_19 

Cox, G. W., & McCubbins, M. D. (1986). Electoral Politics as a Redistributive

Game. The Journal of Politics 48(2), 370–389. https://doi.org/10.2307/2131098 

International Budget Partnership. (2010). Constituency Development Funds:

Scoping Paper. http://internationalbudget.org/wp-content/uploads/Constituency-

Development-Funds-Scoping-Paper.pdf 

International Monetary Fund. (2012a). India: Staff Report for the 2012 Article IV

Consultation. www.imf.org/external/pubs/ft/scr/2012/cr1296.pdf  

International Monetary Fund. (2012b). Philippines: Staff Report for the 2011 Article

IV Consultation. www.imf.org/external/pubs/ft/scr/2012/cr1249.pdf 

Islamic Republic of Pakistan. National Assembly of Pakistan (n.d.). Parliamentary

History. http://www.na.gov.pk/en/content.php?id=75

Kasuya, Y. (2009). Presidential Bandwagon: Parties and Party Systems in the

Philippines. Anvish Publishing.

Keefer, P. & Khemani, S. (2009). When Do Legislators Pass on "Pork"?: The

Determinants of Legislator Utilization of a Constituency Development Fund in

India. World Bank Policy Research Working Paper No. 4929. The World Bank.

https://papers.ssrn.com/sol3/Delivery.cfm/4929.pdf?abstractid=1405160&mirid=1 

Malik, A. (2015). Political Survival in Pakistan: Beyond Ideology. Routledge.

https://images.routledge.com/common/jackets/originals/978113894/9781138948129.

tif

45

Mshana, V. (2009). Constituency Development Fund in Tanzania: the Right

Solution?. Policy Forum. http://www.policyforum-

tz.org/files/ConstituencyDevelopmentFund.pdf  

Myo, K. (2018, August 9). အပချ�ပေရးမ�း ရာထး အမျ�းသမးများက တာဝနေပးရန �ဟြပညထေရး ဆ.  Irrawaddy. https://burma.irrawaddy.com/news/2018/08/09/166140.html

Nograles, P. C. & Lagman, E. C. (2008). Understanding the 'Pork Barrel''.

http://www.congress.gov.ph/pdaf/news/pork_barrel.pdf

Qureshi, S. K. (2001). An Overview of Government's Poverty Alleviation Policies

and Programmes. MIMAP Technical Paper Series No. 12, Pakistan Institute of

Development Economics. www.pide.org.pk/Mimap/Report12.pdf

Republic of India. Ministry of Planning and Programme Implementation. (2005).

Guidelines on Member of Parliament Local Area Development Scheme (MPLADS).

https://www.esopb.gov.in/Static/PDF/MPLADS/Guidelines/Guidlines-2005.pdf

Republic of India. Ministry of Statistics and Programme Implementation. (2012).

Member of Parliament Local Area Development Scheme Annual Report 2010-11.

https://www.mplads.gov.in/MPLADS/UploadedFiles/AnnulaReport2011-

12_122.pdf 

Republic of India. Ministry of Statistics and Programme Implementation. (2018).

Member of Parliament Local Area Development Scheme.

https://www.mplads.gov.in/mplads/Default.aspx 

Rizvi, H. A. (1986). The Civilianization of Military Rule in Pakistan, Asian Survey

26(10), 1067–1081. 

Robertson, B., Joelene, C., & Dunn, L. (2015, October).  Local Development Funds

in Myanmar: An Initial Review. Discussion Paper No. 9. Myanmar Development

Resource Institute's Centre for Economic and Social Development, ActionAid

Myanmar and The Asia Foundation. https://asiafoundation.org/wp-

content/uploads/2015/10/Local-Development-Funds-in-Myanmar_ENG.pdf

Shotton, R., Yee, Z. W., & Oo, K. P. (2016). State and Region Financing, Planning

and Budgeting in Myanmar: What are the Procedures and What are the Outcomes?

The Asia Foundation and the Renaissance Institute.

https://asiafoundation.org/publication/state-region-financing-planning-budgeting-

myanmar/

SUNY/CID & Commonwealth Parliamentary Association. (2011). Principles and

Guidelines for Constituency Development Funds. Constituency Development Fund

Workshop 2011.

http://www.cid.suny.edu/publications1/Constituency%20Development%20Funds%2

0Report%202011.pdf

46

Tahir, P. (2012, March 8). Pork-barrel Politics. The Express Tribune.

https://tribune.com.pk/story/347281/pork-barrel-politics/

Tsubura, M. (2013). The Politics of Constituency Development Funds (CDFs) in

Comparative Perspective. Institute of Development Studies: University of Sussex. 

United Nations Development Programme (Myanmar). (2019, June 14). Daw Moe

Moe Aye, Township Administrator, Coco Islands Township.

https://www.mm.undp.org/content/myanmar/en/home/stories/daw-moe-moe-

aye.html

Valley, I., McDonald, L., Kyaw, H. A. and Sandi, N. (2018). Where the rubber hits

the road: A review of decentralisation in Myanmar and the roads sector.

International Growth Centre and Renaissance Institute.

https://rimyanmar.org/sites/rimyanmar.org/files/publication_docs/valley-et-al-2018-

final-report_0.pdf.

Wasti, T. (2009). The Application of Islamic Criminal Law in Pakistan: Sharia in

Practice. Brill. https://brill.com/view/title/14365 

Zaw, H. N. (2013, November 21). Lawmakers Allotted $5,000 Each for Local

Development Projects. The Irrawaddy.

https://www.irrawaddy.com/news/burma/lawmakers-allotted-5000-local-

development-projects.html

47

ဆကသယရန

လပစာ ဖနး ဝကဘဆက

အးေမးလ

- အမတ (၆/က)၊ ဝဂ�ရပသာလမး၊ ကမာရတ�မ�နယ၊ ရနကန။- ၀၉ - ၄၂၀၁၀၇၄၅၄၊ ၀၉ - ၄၂၀၅၂၃၁၀၇- www.inyaeconomics.com

- contact.inyaeconomics@gmail.com