ARCHITECTURAL DESIGN CONCEPT DESIGN CONCEPT, (Post ... · Architectural Design Concept, Philosophy and Theory: Chapter 4 Postmodernity 2 Postmodernism and Question about modernism

Architectural Design Concept, Philosophy and Theory: Chapter 4 Postmodernity

1

ARCHITECTURAL DESIGN CONCEPT DESIGN CONCEPT, PHILOSOPHY AND THEORY Chapter 4: Postmodernism

Postmodernism

Postmodern/ Post-modernหลงสมยใหม/ “พน”สมยใหม/ หลงนวยค

ใ เนอหาการบรรยายวนนจะเกยวของกบแนวสภาวะหลงสมยใหม (Post-modernity) กระบวนทศนหลงสมยใหม (Postmodern paradigm) และแนวคดหลงสมยใหมนยม (Postmodernism) ซงเปนสภาวะ/ กระบวนทศนทถกใชในงานเขยน งานศลป และสถาปตยกรรม ในชวงปลายศตวรรษท 20 โดยสวนใหญจะอางถงการผสมผสานระหวางรปแบบ ความคด และการอางองตาง ๆ (รวมถงสภาวะ/ กระบวนทศนสมยใหมในลกษณะของการเสยดส)

Postmodernity

ภาวะหลงสมยใหม/ หลงนวยคภาพ เปนสภาพของสงคมในยคสมยหลงอตสาหกรรม (Postindustrial Society) หรอเปนตรรกะของทนนยมตอนปลาย ทสรางประสบการณในคนทวไปเกดความรสก ไมตอเนอง อยในสภาพชวคราว และตองการสงใหมอยตลอดเวลา

ประสบการณหลงสมยใหมทาใหเกดความรสกวา “ความจรง” เปนเพยง “ภาพลกษณ” (Image) ในชวงเวลาทมลกษณะแตกแตก

(Fragmentation of Time) ในขณะท “ปจจบนเปนชวขณะทดาเนนไปไมสนสด” การเชอมโยง ความหมายกมรปแบบทไมตายตว และแปรเปลยนไดตลอดเวลา

Revisiting Modernism

คโณปการของกระบวนทศนแบบสมยใหม ซงเกดขนอยางชดเจนในชวงปลายศตวรรษท 19 ถงตนศตวรรษท 20 ไดแก

การเกดนวกรรมทางปรชญา เรองทวภาคของ “กายกบจต” และการคนหาทางนามธรรม

การเกดนวตกรรมทางสงคมทลมลางความเชอแบบโบราณ และยคกลาง แตนาไปสการแสวงหา เสรภาพ เอกภาพ ดลยภาพ และภารดรภาพ

การพฒนาศาสตรตาง ๆ และองคความร ในลกษณะของการจดระเบยบภายใตกฎเกณฑทางวทยาศาสตร

การเกดนวตกรรมทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย โดยเฉพาะการผลตในระบบอตสาหกรรม ทนาประโยชนสข สมนษยชาต

Revisiting Modernism

โลกภายใตกระบวนทศนสมยใหม มลกษณะรวมอยหลายประการ ไดแก กจกรรมทอยภายใตแนวความคดเรองการจดหมวดหม (การแบงสายวชา

และแนวคดในศาสตรตาง ๆ จนถงเรองยอย ๆ เชน กลมประเภทของคน สตว สงของ)

โ ใ ใ โ โลกภายใตกระบวนทศนสมยใหม มมโนทศนแบบศนยกลางแบบแกนนาอยทสงคมตะวนตก ภายใตความคดทผชาย (ผวขาว) เปนใหญ

การขยายตวของความกาวหนาเชงวตถ เครองจกร และระบบอตสาหกรรมซงทาใหบทบาทเรองของแรงงานและการพฒนาความสามารถของมนษยลดลง

การใหคณคาเนนทการพจารณาเรองประโยชนใชสอย (อะไรคอประโยชนใชสอย ประโยชนดานใด และใครจะเปนผไดรบประโยชน)

การวดคาความเจรญจากกจกรรมทางอตสาหกรรม และวทยาศาสตรประยกต (แทนความเจรญทางดานจตวญญาณ)

ชายขอบ

Postmodernism and Question about modernism

แนวคดหลงสมยใหมนนเปนการนยามตวเองกบสงทตวเองไมไดเปน คอ ความเปนสมยใหม โดยการบอกถงความไมใช/ไมเปน น กนความรวมถง ผลกระทบสบเนอง / ผลพลอยได / พฒนาการทกาวพน / การคดงาง และ

การปฏเสธ ซงผลทเกดขนทาใหเกดการบดบงความหมายของแนวคดฏสมยใหม ขณะเดยวกนกเปนการสรางความกระจางชดของแนวคดสมยใหม พรอมกบการกาวไปสทศนะแมบทอนใหม

การตงคาถามเกยวกบยคสมยใหมมมาตงแตชวงทการเปลยนแปลงสกระบวนทศนสยคสมยใหมมความชดเจน (ชวงปลายศตวรรษท 19) และสงผลตอสงคมหมมาก ในชวงเวลาดงกลาวสวนใหญจะเปนการตงคาถามถงตวตนในบรบทของสงคมสมยใหม


2


มมมองแบบหลงสมยใหมนยมไดตอตานและคดคานทศนคตแบบสมยใหมในหลายประเดน เชน

การแสวงหาความจรงตามรากฐานแบบวทยาศาสตร

การแยกแยะความรออกเปนสวน ๆ เพอหาความจรงอนสมบรณ การแยกแยะความรออกเปนสวน ๆ เพอหาความจรงอนสมบรณ

การแยกตว/บทบาทของมนษยในลกษณะทอยเหนอหรอกากบดแลสงแวดลอม

อจฉรยภาพเฉพาะบคคล/ชาตพนธทเหนอกวาบคคล/ชาตพนธอน ๆ

การเปนศนยกลางและเอกภาพ และกฎระเบยบทตายตว (Ultimateness)


จนเมอชวงตนศตวรรษท 20 เมอการวเคราะหเชงภาษาไดเขามามบทบาทในการแสดงถงความไมมศนยกลางทแทจรงของภาษา รวมทงผลกระทบทมตอคนหลายกลม โดยเฉพาะบคคลทไมไดอยนยามของศนยกลางในโลกภายใตกระบวนทศนสมยใหม ซงโดนกดกน (จนถงขนจากด/ กาจด) ทาใหเกดการตงคาถามโดยนกคดหลายทานในชวงกลางศตวรรษท 20 และนาไปสการประยกตแนวคดทเรมจากการวเคราะหเชงภาษาออกไปยงศาสตรแขนงอน ๆ และเปดโอกาศใหบคคลทอยชายขอบไดตงคาถามเกยวกบศนยกลาง และการเรยกรองใหเกดการเปลยนแปลงสกระบวนทศนสกระบวนทศนแบบหลงสมยใหม

Friedrich Nietzshe(1844-1900)

นทสเช (Nietzshe) เปนอกหนงในสามนกคดทสาคญในชวงปลายศตวรรษท 19 รวมกบ Karl Marx (1818-83) และ Sigmund Freud (1856-1939) ในขณะท Marx ไดวจารณระบบสงคมเศรษฐกจ และ Freud ไดเสนอวธวเคราะหทางจตวทยา แนวคดของนทสเช เปนรากฐานของแนวคดเกยวกบอภปรชญาแหงความจรงกบการรตวแบบใหม (Modern เกยวกบอภปรชญาแหงความจรงกบการรตวแบบใหม (Modern Consciousness) ซงนาไปสการตงคาถามถงความจรงแทในยคตอ ๆ มา

คาประกาศ “The Death of God” ของนทสเช เปนการปฏเสธความเชอเรอง “พระเจา” ททาใหเกดความเชอเรองแบบแผน หรอความสมบรณแท (ในกรณของ modern architecture คอเรองของรปทรงทสมบรณพนฐาน) และการเกดขนของประธานทมหนงเดยว มบรบทเดยวในการตความ ความจรงจงเปนไปตามกรอบ ทผเขยนกาหนด

Friedrich Nietzshe(1844-1900)

อทธพลจากคาประกาศ “The Death of God” นาไปสคาถามวา เราจะอยอยางไรถาไมมพระเจา และการตงคาถามกบการแนวคดเชงการเมองวาดวย “The Death of Truth” ซงไมมความจรงแทตามนยยะของผกาหนด (ตามวถสงคมตามทเคยเชอกนมา) เชน ประวตศาสตร แนวคดทางการเมอง การเปนใหญหรอความเปนศนยกลางเชงวฒนธรรม เปนตน สงเหลานเปนการกระตนการรบรเรองตวตน ซงหากไมมพระเจาหรอความจรงแทแลว หากคนไมพยายามพฒนาจนอยสภาวะพนมนษย กตองตกอยในกรอบของอานาจในสงคมตอไป

นอกเหนอจากนนนทสเชยงไดแสดงความคดเหนเกยวของกบ ความศรทธา ศลธรรม ความหมายของความด-เลว รวมไปถงการวเคราะหบทบาท และการกาหนดบทบาทของตวตนในบรบทของสงคม อกดวย

Martin Heidegger (1884-1976) Jean-Paul Sartre (1905-1980)

ไฮเดกเกอร (Heidegger) ไดรบอทธพลจากแนวคดของนทสเช บวกกบแนวคดเรองวธทางปรากฏการณศาสตร (Phenomenology) ของ Edmund Husserl (1859-1938) ไดนา Heidegger ไปสการตงคาถามเกยวกบการมตวตน (Being) ในโลก การเปดใจ รบรการมอยของความวาง (Nothingness) ซงเตมไปดวยความหมายจากปฏสมพนธกบการคงอย ใน(Nothingness) ซงเตมไปดวยความหมายจากปฏสมพนธกบการคงอย ในลกษณะของทพนทจะถกกาหนดสงนทาใหไฮเดกเกอรถกโยงเขาไปสแนวคดแบบ existentialism (อยางไมเตมใจ) ซงมผนาคนสาคญคอ ซารตร (Sartre) ซงมองวา “การดารงอยมากอนสารตถะ” (existence precedes essence) และการดารงอยของมนษยนนไมไดถกกาหนดตายตว ทาใหมนษยมอสระในการเลอก แตมนษยนนตองทนทกขทรมานเจตจานงการเลอกอยางอสระ หรอเรยกไดวาเปน “Terrible Freedom” ทเกดขนในทกชวงขณะของชวต

Language and Postmodernism

การตระหนกรถงตวตนซงเปนจดเรมตนตอการตงคาถามถงความจรงแททถกกาหนดในสงคมเปนเพยงจดหนงของการเกดแนวคดแบบหลงสมยใหม ปจจยอกดานหนงททาใหเกดการสนคลอนแนวคดเรองความจรงแท คอ การวเคราะหเกยวกบภาษา โดยเฉพาะกระบวนวธแบบ Post-structuralism

กระบวนวธแบบ Post-structuralism เปนการพฒนามาจากแนวทาง Structuralism (ทเกดขนในยคสมยใหม) ซงเปนการมองการทางานของภาษาและการสอความหมายในระบบภาษาแบบโครงสราง (และถกนาไปประยกตตอการมองศาสตรสาขาอนดวย) ไปสการมองแบบทเนนความไมหยดนงของการใหความหมายและรปสญญะ ซงทงหมดนเปนพนฐานของการมองสงตาง ๆ ในภายใตแนวคดแบบหลงสมยใหมนยม


3

ภาษาศาสตร

ภาษาศาสตรเปนการทาใหภาษามความเปนวทยาศาสตรมากขน โดยการศกษาภาษาอยางเปนวทยาศาสตร การศกษาจะเรมตงแตไวยกรณ การกอรปของคาศพท (morphology) การศกษากฎเกณฑและวธการรวมกนเปนคาหรอประโยค (syntax) การศกษาภาษาในแงของเสยง (phonology) และการศกษาหนวยเสยง

และโครงสรางเสยงทใชพดกนจรง (phonetics) การพดจากในการสอสาร (communication) และการวเคราะหวาทกรรม (discourse analysis) เปนตน

การศกษาภาษาในชวงตนเปนการมองวามไวยากรณสากลทเปนลกษณะรวมของมนษยทกกลมภาษา แตลกษณะของภาษานนมการนยามทหลากหลาย เชน ภาษาขนอยกบเหตผล (Descartes) ภาษามตนกาเนดจากโลกภายนอก และมกระบวนเชอมโยงจนเปนมโนทศน (Locke/ Condillac) ซงทาให

คาศพทบงถงอะไรบางอยางทเปนตวแทน (representation)

ภาษาศาสตร

การศกษาภาษาศาสตรในชวงปลายศตวรรษท 19 และตนศตวรรษท 20 ไดมการศกษาในหลายแนวทาง เชน การพยายามหาความสมพนธระหวางความคดกบถอยคาทถกพดถง การมองหาตรรกะในประโยค การศกษาภาษาในบรบททใชและบรบททางสงคมวฒนธรรม รวมไปถงการศกษา

( )ภาษาศาสตรรวมกบศาสตรแหงการตความ (hermeneutics) การตความเปนการศกษา มงมองหาความหมายทซอนเรนอยในตวงานเขยนแลวดง ออกมา โดยการเชอมโยง/อางองหรอการพดถงโลกรอบตวของงานเขยน แมวาสงเหลานนอาจจเกนเลยไปจากเจตนาหรอความเขาใจของผเขยนกตาม “เปาหมายสงสดของกระบวนการตความคอตองเขาใจผเขยนใหไดดกวาผเขยนเขาใจตนเอง” (Dilthey, 1964)

จนถงชวงประมาณทศวรรษท 20 การศกษาทางภาษาศาสตรไดเรมเปลยนมามองเรองของสญญะ และการหาความรแบบโครงสรางนยม

สญศาสตร และโครงสรางนยม

สญศาสตร (Semiology) หรอ สญวทยา (Semiotics) เปนศาสตรทพฒนาภายใตกระบวนทศนแบบสมยใหม โดยการพจารณาแยกระหวางรปสญญะ (Signifier) และความหมายของสญญะ (Signified)

สญศาสตรทาใหเกดการศกษาภาษาและวรรณกรรมตามแนวทางโครงสรางนยม (Structuralism) ทเนนการศกษาโครงสรางของการใชภาษา คา ประโยค และไวยกรณในภาษาตางๆ โดยเนนเรองของตาแหนงหนาทของคาในประโยค และความแตกตางของความหมายจากการสลบตาแหนงในระดบประโยคและคา

วธการหาความรแบบโครงสรางนยม มงมองหารหส/ กฎเกณฑ/ โครงสราง ทเปนตวกาหนด/ สรางความหมายใหกบงานเขยน และมองรหส/ กฎเกณฑ/ โครงสราง เหลานวาอยในงานเขยน ไมใชอยนอกงานเขยน (text as text) ตรงขามกบ text as mirror ของวธการหาความรจากศาสตรแหงการตความ

Ferdinand de Saussure(1857-1913)

สญศาสตรและวธคดแบบโครงสรางนยม มตนกาเนดจากงานของ Ferdinand de Saussure ในหนงสอรวบรวมบทบรรยายในป 1907-11 ดานภาษาศาสตร Coursde linguistique généale โดยโซซร เรมตนจากการตงคาถามวา “ภาษา” คออะไร โซซร ไดมองภาษาเปนระบบองครวมทมความสมบรณในตนเองและมกฎเกณฑมาตราฐาน ซงเปนกลไกหลกททาใหภาษาทางานสอสาร ในขณะเดยวกนภาษามาตราฐาน ซงเปนกลไกหลกททาใหภาษาทางานสอสาร ในขณะเดยวกนภาษากเปนระบบของสญญะแบบหนงซงสอถงความคด เชนเดยวกบกบระบบสญญะอน เชน พธกรรม มารยาทสงคม หรอสญญาณตาง ๆ แตมความสาคญสงสดเมอเทยบกบระบบอน ๆ เพราะ มนษยทกคนมพนฐานความคดผานภาษา

จาก “ฉนคดจงมฉน” ของเดการต แนวคดของโซซร การคนหาความจรงจงเปลยนจาการยนยนตวตนของมนษย มาเปน “ฉนคดดวยภาษา” หรออาจมองไดวาภาษามากอนความคด


โซซร ไดแบงสญญะเปนสองสวนคอ ตวหมาย/ รปสญญะ (Signifier/Sr) และความหมายของสญญะ (Signified/Sd)

ตวหมาย/ รปสญญะ (Signifier) ⇔ ความหมายของสญญะ (Signified)

“ ” “DOG” ส ⇔ t “หมา” = “DOG” = เสยง-ภาพ ของหมา ⇔ concept ของหมา

“หมา” ≠ ห / ม / า (ไมมความหมาย)

“DOG” ≠ D / O / G (ไมมความหมาย)

กระบวนการทรอยรดเอารปสญญะ (Sr) และความหมายของสญญะ (Sd) เขาไวดวยกนนน ผใช Sr & Sd จะตองเขาใจเหตผลของระบบ การทเราไมเขาใจภาษาตางชาต เพราะเราไมเขาใจ ไมใชวาเราไมไดยน

ความสมพนธระหวาง Signifier กบ Signified

ตามแนวทางของโครงสรางนยม ความหมายของสญญะ จะไมไดผกยดกบรปสญญะ รปใดรปหนง ในทางกลบกนรปสญญะกไมไดมความหมายของสญญะ อนเดยวเชนกน ดวยเหตนโครงสรางและบรบทจงมผลอยางมากกบการทาความเขาใจ มากกวาแคตวคาเอง

“หมา” = หมามชวต / หมาตาย / หมาตวนน / หมาตวอน ๆ / การกระทาทขาดความกลา / การแยงของคนอนโดยไมไดรบความยนยอม (ทงหมดน ขนอยกบบรบท)

ความหมายของสญญะวาหมา = หมา / Dog / Chien (Fr) /


4

ความสมพนธระหวาง Signifier กบ Signified

“หมา” ซงเปนรปสญญะ จะมความหมายไดตอเมอไดรบการเปรยบเทยบกบคาอน ๆ เชน “กา” “ลา” “ขา” “มา” “ฝา” “หา” “ลา” “มา” แลวเหนถงความแตกตางระหวางรปสญญะความหมายของคาวา “หมา” กขนอยกบ ความเหมอนและความแตกตางของความหมายของสญญะอนดวยเชนกน นยามของ “หมา” คอ สตว สตวเลยง สตวสเทา เหาเกง หไว จมกด ซอสตย จะเดนชดเมอเปรยบเทยบกบ นยามอน เชน สตวครงบกครงนา สตวปก แมว

รปสญญะจงไมมเนอสารตวตนทสมบรณ แตเปนรปนยเมอเทยบกบความตางกบสญญะอน ๆ ในระบบ


โซซรยงมองวาภาษานนไมไดทางานอยกบการเรยงลาดบเชงประวตศาสตร (ขามชวงเวลา diachronic linguistics) แตขนอยกบการใชงานในชวงเวลาเดยวกนมากกวา (รวมเวลา synchronic linguistics) นไมไดหมายความวา โซซรมองวาภาษานหยดนง ไมเปลยนแปลง เพยงแตทาการศกษาการดารง อยของภาษาโดยไมคานงถงมตของเวลา

ภายใตแนวคดแบบโครงสรางนยม การอานงานเขยนจงเปนการอานเพอคนหารหส หรอบรรดากฎเกณฑทประกอบกนเปนงานเขยนนน มความชดเจน

การศกษาความหมายตามแนวคดแบบโครงสรางนยมน ไมใชเรองของการหาสาเหต-ผลลพท แตเปนเรองของความสมพนธเชอมโยงระหวางสงตาง ๆ ในระบบมากกวา

โครงสรางนยม (Structuralism)

แนวคดแบบโครงสรางนยมไดยอยสลายความเปนประธานของมนษยลง โดยไมสนใจมนษยในฐานะ ผแตง ผพด หรอผกระทา แตสนใจสงทเปนตวกาหนด/กากบความคด หรอการกระทาของคนในระดบจตไรสานกมากกวา

เทยบกบแนวคดของนทสเชทวา “พระเจาตามแลว” นกคดในสกลโครงสรางนยม และเทยบกบแนวคดของนทสเชทวา พระเจาตามแลว นกคดในสกลโครงสรางนยม และหลงโครงสรางนยมจะประกาศวา “มนษยในฐานะองคประธานไดตายไปแลว”

วธการหาความรแบบโครงสรางนยมไดใชวธแบงแยกสงทจะศกษาเปนสวน ๆ และใหความสาคญกบการเชอม โดยเฉพาะการทาใหสงตรงขาม สงทอยดวยกนไมไดใหอยดวยกนไดการศกษาของ โคลด เลว-สโทรส (Claude Levi-Strauss, 1908-) ไดชใหเหนวาศกษาระบบคดชดหนง (เชนเรองไสยศาสตร) บางครงไมอาจตดสนดวยระบบอน (เชน วทยาศาสตร) ได

หลงโครงสรางนยม (Post-structuralism)

หลงโครงสรางนยม (Post-structuralism) เปนการพฒนาตอเนอง (ไมใชการปฏเสธหรอตอตานโครงสรางนยม) โดยใหความสาคญกบบรบทและการตความบรบท หรอศกษาตวบทนอกเหนอการเขยน

หลงโครงสรางนยม ไดแสวงหา/สรางความหมายใหม ซงเปนการใชหลงโครงสรางนยม ไดแสวงหา/สรางความหมายใหม ซงเปนการใชประโยชนจากการอานตความของสงทซอนเรน (read between the lines) หาทางสอความหมายในมตทลกขนอยขามขอจากดของระบบภาษาเดม ๆ เชน การจดเรยงตวใหมขององคประกอบ การแสวงหาโครงสรางใหมในการนาเสนอ จนถงการรอสรางโครงสรางเดมอนเปนทมาของคาวา Deconstructivism

Images and Words

การเปรยบเทยบระหวางสญญะเชงรปภาพ คา และความหมายไดถกนามาใชในงานศลปะตงแตตนศตวรรษท 20 งานของ René Magritte (1898-1967) เปนตวอยางสาคญสาหรบการผนความหมายดงกลาว

The Treachery of Image The Treachery of Image (1928/29) by René Magritte“If I had written ‘This is a pipe’ under my

picture, I would have been lying.”

The Two Mysteries (1966) by René MagritteThe representation of pipe is no pipe which Magritte refers again and again: neither the word nor the picture of the object can assure us that the object really exists.

One and Three Chairs (1965) by Joseph Kosutha chair, a photograph of it and a printed dictionary definition


5

The Interpret of Dreams (The Acacia, The Moon, The Snow, The Ceiling, The Storm, The Desert (1930) by René MagritteMagritte’s Combination of objects and labels could be understood as an infiltration of the existing order, one which can and should prompt quite unexpected associations.

Roland Barthes(1915-1980)

งานยคแรก ๆ ของ บารตส (Barthes) สามารถเรยกไดวาเปนการเดนตามแนวโครงสรางนยม แตงานหลง ๆ ของเขา กลาวไดวาเปนงานแบบหลงโครงสรางนยม

ในยคแรกของเขาซงเรมตนท งานเขยน Le Degré zéro del L’écriture (ศนยองศาแหงประพนธกรรม) ซงหมายถงตวบทตาง ๆ จะถกเขยนดวยรหส

แบบใดแบบหนงจากผเขยน แตดวยขอจากดของภาษาและระบบรหส ความหมายบางสวนจะถกคมขงและซอนเรนอยเสมอ จากจดนนตอมาจนถงงานวเคราะหวรรณกรรมอน ๆ บารตส แสดงใหเหนวาอานาจของ “ผเขยน/ประพนธกร” ไดหมดลงไปแลวเมอผเขยนไดเขยนตวบทไดเสรจสน แตความเขาใจไดขนอยกบผอานทมตอ “ตวบท” ดงคากลาวทวา “The Death of the Author” (มรณกรรมของประพนธกร)

มายาคต (Myth)

ผลงานทมชอเสยงของเขาอกชนหนงไดแก Mythologies ซงเปนการรวบรวมผลงานทเขยนถงมายาคต ในชวตประจาวนของคนฝรงเศสทเขยนลงในชวงป 1954-56 จากผลงานนบารตส ไดแสดงใหเหนวา รปสญญะมความสมพนธกบความหมายทางวฒนธรรม ซงสงนเปนการพสจนวา กจกรรมโครงสรางนยมไมใชวาจะไมมความหมาย ไมนาสนใจ ไมมประโยชน หรออยในแนวตอตานไมใชวาจะไมมความหมาย ไมนาสนใจ ไมมประโยชน หรออยในแนวตอตานมนษยนยม แตกลบเกยวของโดยตรงกบชวตประจาวนของคน

ในทศนะของบารตส มายาคต เปนการเปลยนแปลง ลดทอน ปกปด สงแฝงอยในลกษณะของความคด ความเชอในสงคม (ไมไดอยในรปลกษณเชงรปธรรม) และมอทธพลตอการคดการตดสนใจของมนษย ใหกลายเปนเรอง “ธรรมดา” โดยวฒนธรรมหรอสงธรรมดาทวไปในชวตประจาวนเปนเพยงฉากหนาของมายาคตทปรากฏใหพบใหไดงายเทานน

มายาคต (Myth)

“ความรทปราศจากภาพลวงตา คอ ภาพลวงตาแบบสด ๆ ในความหมายทวาทกอยางไดมลายหายไปหมดสนแมแตความรทฤษฎในเรองนนาจะ

เปนอยางน: ไมมมายาคตใดทจะดไรเดยงสาไปกวามายาคตทเชอวามความรบรสทธทปราศจากมายาคตใด ๆ ขาพเจาไมเชอวามความรบรสทธทปราศจากมายาคตใด ๆ ขาพเจาไมสามารถคดเปยอยางอน นอกจากยนยน/ตอกยาวามายาคตกบความร และความรกบความฝนภาพลวงตาเปนสงเดยวกน” (Decombes, 1980)


บารตสไดแสดงใหเหนวาเขาไมไดเปนเพยงนกภาษาศาสตรแตเปนนกสญวทยา ทไมไดสนใจเพยงแคเรองสญญะของภาษาแตสนใจศกษาสญญะแบบอน ๆ ดวย เขาไดแสดงใหเหนวาบทบาท/หนาท ในการสอ/สรางความหมายในชวตประจาวนของคนในสงคมไมแตกตางจากในภาษา ไมวาจะเปน เสอผา อาหาร เครองดม รถยนต ภาพยนตร โฆษณา ภาพถาย

คณปการทสาคญของนกสญวทยาอยางบารตสและคนอน ๆ จงอยทการทาใหสงทดไมมความหมาย กลายเปนสงทมความหมาย และชใหเหนวาสงเหลานมฐานะทเปนสญญะ อนเปนสวนหนงของระบบวฒนธรรมซงทาหนาทเปนรหส/กฎเกณฑในการกาหนดความหมาย

ตวบท (Text) และรหส (Code)

ตวบท มนยามงาย ๆ วาเปนการรวมตวกนของสญญะกบรหส ตวบทจงไมไดมความหมายแคสงทเปนภาษาหรอตวหนงสอ แตหมายสงใด ๆ ทประกอบดวยสญญะและรหส ซงอาจจะอยในรปของ พธกรรม งานศลปะ งานสถาปตยกรรม หรอสงตาง ๆ ทสามารถ “อาน” ไดความสาคญของตวบทจงไมไดอยแควาตวบทคออะไร หรอใครเปนผสราง แตญ อยทตวบทแตละตวให/สราง/มความหมายอยางไร ตามบรบท (context) หรอมการอางองในลกษณะของสมพนธบท (intertextuality) อยางไรตวบทนนอาจจะมความหมายหลายชดกากบ ทาใหตวบทมลกษณะของ “อเนกภาพ” (multiplicity) โดยกวางตวบทจะมทงความหมายตรง (denotation) และความหมายแฝง (connotation) รวมกนอย เชน คาในพจณานกรมอาจจะใหความหมายตรงไว แตคานนเกดปรากฎอยในวรรณกรรมหรอท อนใดในสงคม อาจจะมความหมายแฝงทแตกตางไปกได

ถกโคตร / เหลยม / แดง / เหลอง / โอหรอเปลา ? ความหมายตรงอาจจะไมเปลยน แตความหมายแฝงอาจเปลยนถามการเปลยนตาแหนง


6

ฉน รก เธอเธอ รก ฉนเธอ ฉน รกฉน เธอ รกรก ฉน เธอรก เธอ ฉน

เขา รก เธอเธอ รก เขาเธอ เขา รกเขา เธอ รกรก เขา เธอรก เธอ เขา

เราสองคน รก เธอ

ฉน สนใจ เขาฉน ชอบ เขาฉน รก เขาฉน หลง เขา

ฉน เธอ เขา / เราสองคน เขาสองคน เธอสองคน / สนใจ ชอบ รก หลง

เราสองคน รก เธอเธอ รก เราสองคนเธอ เราสองคน รกเราสองคน เธอ รกรก เราสองคน เธอรก เธอ เราสองคน

นาย ก ชอบ นส. ข.นส. ข ชอบ นาย ก

ตวบท (Text) และรหส (Code)

รหส (Code) คอกฎเกณฑโครงสรางคานยมทแฝงอยในระบบการสอสาร รหสสามารถอยในสวนตาง ๆ ของการสอสารไมวาจะเปน ผรบสาร ตวบท ผสงสาร หรออยทบรบทของการสอสารกได

การเขารหส คอกระบวนการจาแนกรหส เพอใหเหนการทางานของโครงสรางภาษา และทาใหตวบทมความหลากคา (multivalence) โดยสามารถจาแนกออกเปนรปแบบตาง ๆ เชน การขามรป (metaphor เชน การเปรยบเทยบ อางอง) การบดรป (irony เชน นาผงขม ใจหน ใจสลาย) การเคยงรป (metonymy เชน สกาก คอ การเอาวตถมาแทนผใช ราชประสงค คอ การเอาสถานทแทนเหตการณ Whitehouse คอ การเอาสถานทแทนบคคล) และการลดรป-เพมรป (synecdoche เชน part-whole หลงคาเรอน แทนบาน นงหนาจอ แทนคอมพวเตอร species-genus ขาว แทนอาหาร “Pepsi/Coke” แทนนาอดลม)


งานชวงหลงของบารตส เชน งานเรอง S/Z, The Pleasure of the Text และ Roland Barthes by Roland Barthes ไดเคลอนเขาสการอานในแบบหลงโครงสรางนยม โดยแนวคดหลงโครงสรางนยมจะใหความสาคญกบรปสญญะ (signifier) มากกวาความหมายของสญญะ (signified) โดยปลอย ญญ g ญญ gใหรปสญญะลองลอยอยางไมจบสน

การอานแบบหลงโครงสรางนยมจงเปนหาความหมายทมมากกวาหนงความหมาย และตวบทจงเปน “กระบวนการสอ/สรางความหมายทไมรจบ” (signifiance) อยภายใตสนามของรหสทเชอมโยงและมการปรากฎหรอแทรกอย ของตวบทอน ๆ เสมอ

กระบวนการสรางความหมายอยเหนอเจตนาของผเขยนน ฟโกเรยกวา “วาทกรรม”

Michael Foucault(1926-1984)

ฟโก (Foucault) ไดนาระบบวธการหาความรแบบโครงสรางนยม โดยขยายพรมแดนการศกษาไปสสงทไมเคยไดถกรวมไวในการหาความรมากอน เพราะดเปนสงไรเหตผล สงทเราไมคนเคย เชน คนบา คนคก คนไขโรคจต คนกลมนอย คนดอยโอกาส เขาเปดโอกาสใหกบผทอยชายขอบ (ตรงขาม ) ไ โ ไ ใ กบศนยกลาง) ไดมโอกาสไดอยในบรบทของความร ผานการวพากย

ความสมพนธระหวางเรอง ความรและอานาจเชงโครงสราง

เขาไดชใหเหนถงโครงสรางอานาจทอยในรปของ วาทกรรม (discourse) รปแบบตาง ๆ โดยฟโกเหนวาวาทกรรมเหลานสวนใหญจะถกสรางขนเพอการคงอยของอานาจการควบคม หรอเพอคาชโครงสรางอยางใดอยางหนง เชน การสรางสภาวะ “ปกต” เพอปกปองสภาวะทจะสนคลอนสภาพทางโครงสรางเดม


โครงสรางนนไมไดมอานาจบงคบในตนเอง แตขนอยกบสวนประกอบและการจดตาแหนง เชน การกาหนดตาแหนงในสงคม การยอมรบความตาตอย และในทางกลบกนการตอตานอานาจกเทากบเปนการยนยนการมอยของอานาจเชนกน

ฟโกเชอวาขอเขยนทางประวตศาสตรกมนยยะเชนเดยวกน เพราะประวตศาสตรไมใชความจรงในอดต แตเปนเพยงความจรงทเขยนขนเพอควบคม บงคบ และชนา ตามความคดของเขา การศกษาประวตศาสตรจงควรไมมองวาสงใดเปนแกนแท เปนสากลแนนอน แตมองวาทกประเดนเปนสงทสรางขน สงเคราะหขน และมลกษณะไมตอเนอง อยภายใตเงอนไขของความหลากรปของความสมพนธ และความหลากรปของปรมณฑลแหงการอางอง


“สาคญไหมวาใครกาลงพด บางคนเอยขน สาคญไหมวาใครกาลงพด”.....

“ขาพเจาไดหวงวาจะสามารถซอนตวอยางลบ ๆ ในวาทกรรมทจะนาเสนอวนน และซอนตวอยในบรรดาวาทกรรมตาง ๆ ทขาพเจาจะตองพดในทน และบางทใ ป ป ใ ไ ในอกหลายปขางหนา ขาพเจาควรทจะปลอยใหตวเองถกหอหมไวดวยคาพด และถกพดพาไปจากการเรมตนตาง ๆ แทนทจะตองเรมตนดวยตวเอง ขาพเจาสมควรทจะตระหนกรวาเสยงทไมมชอทไดพดถงสงตาง ๆ กอนหนาขาพเจา ขาพเจาเพยงเขารวมกบเสยงเหลาน สานตอประโยชนทไดมการเรมตน และอาศยอยในตวขาพเจา ซงแมแตตวขาพเจาเองกไมไดสงเกต....ดงนน จงไมมการเรมตน และเทนทจะเปนผรเรมวาทกรรม ขาพเจากลบตกอยภายใตความกรณาของโอกาสทจะเผยตวออกมาในรปของชองวางแคบ ๆ จดททาใหเกดความเปนไปไดทพรอมจะมลายหลายไปไดทกเมอ”


7


ถงแมวาการมองวาโลกวตถทก ๆ อยางถกครอบงาดวย วาทกรรม หรอตวบท และโลกทงโลกเปนโลกของสญญะเทานน แตฟโกยงคงเหลอใหวตถบางอยางอยใหเปนฐานรองรบสญลกษณหรอวาทกรรม อนไดแก รางกาย (body) และพนท (space) y p

ดงนน นอกเหนอจากรางกายทถกกระทาแลว “พนท” จงเปนเสมอนสนามทมการสรางขน และยดครองไดดวยวาทกรรม และทาใหเหนความเปนอนทแฝงตวอย

Jacques Derrida(1930-2004)

แดรรดา (Derrida) เปนอกหนงนกคดแบบหลงโครงสรางนยม ซงเชอวาภาษาไมมบรบท มลกษณะอสระจากบรบท จากสงคม จากผพด/ผเขยน เมอภาษามหลายบรบทเกนการควบคม ภาษาจงขนอยกบสงทไมปรากฎ (absence) มากกวาสงทปรากฎ (presence) จะเกดเพยงการชะลอ/หนวงฎ pเหนยวของความหมาย (defer) กบการเปลยนแปลงของความหมาย (differ) ทไมจบสน ดงทแดรรดาเรยกวา “differance” เมอตวบทไมมความชดเจนแนนอน การตความกไมมความหมาย จะมกแตกระบวนการสรางความหมายทไมรจกจบสน

วธการอานเพอสลาย สนคลอนเอกภาพในตวบท เวยการชใหเหนถงควมขดแยงในตวบทนน แดรดดาเรยกวา “การรอสราง” (deconstruction)

Language and Postmodernism (Again)

ดงทกลาวมาขางตนวาจดเรมตนจดหนงของแนวคดหลงสมยใหมเกดจากการตงคาถามเกยวกบความจรงแท และการสอความหมายโดยผานกระบวนการหาความจรงผานภาษา ไดนาไปสการตงคาถามเกยวกบสญญะ การใหความหมาย จนถงการเปลยนแปลงของวธการอานรหสตาง ๆ ทแฝงอยในภาษา และตวบท ( ไ ป ป ) ทาใหมรหสตาง ๆ ทแฝงอยในภาษา และตวบท (ตวบทไมจาเปนตองเปนภาษา) ทาใหมการนาเสนอวรรณกรรมและงานประพนธในรปแบบทหลากหลาย โดยสวนหนงไดเดนตามแนวทางหลงสมยใหมนยมโดยการสรางพนทใหเกดการตความผานตวบท อกสวนหนงไดผานการวเคราะห วจารณ และการรอสรางความหมายทแตกตางกนออกไปในอกดานหนง กมการใชประโยชนจากความเขาใจเรองสญญะและการใหความหมายในการสรางวาทกรรมเพอปลกเราทศนคตในเรองตาง ๆ อยางมากมายหลายกระแส

Postmodern Characteristics

โดยสรปลกษณะของหลงสมยใหมนยมสามารถพจารณาไดจาก การไมเนนศนยกลาง หรอพยายามใหความสาคญกบทกอยางเทาเทยมกน

ยอมรบความไมบรสทธ ความหลากหลาย ยอมรบกระแสรอง หรอความดอยคา (ความงามทแตกตาง) ( )

การไมแสดงออกอยางตรงไปตรงมา โดยมงเนนใหผอาน/ผชมตความเอง ไมเนนความหมายทตองการสอโดยตรงจากผสราง

การสรางความไมถาวร ชวคราว เนนการเปลยนแปลง และปฏสมพนธกบผอาน/ผชม

การนาเสนอทไมตอเนอง ไมแนนอน และการปฏเสธโครงสรางและแบบแผนเดมเพอเนนมตความลกในการตความ

Postmodern Culture

วฒนธรรมหลงสมยใหมนยมเปนการขยบหนจากคตทางวฒนธรรมแบบสมยใหม และระบบทนนยมทครอบงาสงคมในชวงปลายศตวรรษท 20 โดยมลกษณะเฉพาะดงน

การยอมรบวฒนธรรมทแตกตาง

การพจารณาวาไมมสงใดเปนจดเรมตน (originality) อยางแทจรง การยอมรบการผลตซา และใชงานในทกปรมณฑลทางสงคม

การมสถานะเปน พหนยม (Pluralism) โดยมการเนนบรบททมการปะทะ เผชญ แตไมประสาน จนถงสรางความแปลกใหมดวยการอย รวมกนอยางไมขดตา (juxtaposition of styles)

การตอตานคานยมแบบ “กระฎมพ” และคานยมแบบเครงครดในศลธรรม มการหนมาหาคานยมแบบปจเจกนยม (individualism) และสขนยม (hedonistic)

Postmodernization

การขยายตวของแนวคดหลงสมยใหมนยม เปนกระบวนการทสาคญทาใหวฒนธรรมความร และขอมล ใหเกดเปนวตถหรอวาทกรรมทสามารถสะทอนลกษณะของหลงสมยนยม และเปนการสรางวฒนธรรมหลงสมยใหมนยมไปในตว

แนวคดนในทางทฤษฎยงไมชดเจน แตตวอยางทเหนเดนชดคอ เรยกรองใหเกดการยอมรบความแตกตาง การแปรสภาพสงตาง ๆ ในเชงทดลอง การปรบรป หรอผลตและสอซา (re-presentation) และการเปลยนวฒนธรรมเปนสนคา ซงสงเหลานสวนหนงไดปรบสภาพอยในกระบวนการสงเสรมการเตบโตทางเทคโนโลย ทนนยมแบบกลไกตลาด และการเกดวฒนธรรมบรโภคนยม ซงสะทอนแนวคดแบบเบดเสรจตายตวของสงคมสมยใหมอกเชนกน


8

Arts and Postmodern

หลงทศวรรษท 60 เปนตนมา ศลปะไดรบตวเขาสกระบวนทศนหลงสมยใหม โดยมนยยะของการตอตานความหมายทตายตว แนวคดประโยชนนยม ความเปนระเบยบและแบบแผนของศลปะสมยใหม หรอลกษณะความอหงการทตกทอดมาจากศลปะแบบประเพณนยมทแฝงแนวคดเรองมนษยนยม แบบมศนยกลางเพยงแหงเดยว

ความสมพนธระหวางศลปะกบแนวคดหลงสมยใหมนนไมไดแยกตวออกจากศลปะสมยใหมอยางสนเชง แตคงความเดนชดบางประการเพอเนนการตความ แนวคดแฝง และการไมจากดรปแบบการนาเสนอ

Arts and Postmodern

เชนเดยวกนกบการประยกตแนวคดหลงสมยใหมนยมในวรรณกรรม ศลปะภายใตกระบวนทศนหลงสมยใหมไดเนนรปแบบการประสมผสาน ความรสกแปลกประหลาด เนนการเลน การลอเลยน ประชดประชน ทเลนทจรง รวมทงการลบลางขอบเขตดงเดมของการนาเสนอ รวมไปถงสงสามญ ศลปะมวลชน (pop arts) ศลปะพนบาน (folk arts) ซงผสมผสานกบสงทพบไดในชวตประจาวน ตวอยางเทคนคทพบ ไดแก การเนนความหลากคา (multivalence) โดยการใชหลายรปแบบในงานเดยว การสรางงานโดยการปะตดปะตอ (collage) การเนนการตความ (interpretation) การเนนความเชยและยอนยค

ศลปะแบบหลงสมยใหมมรากฐานจากการมองโลกแบบ Cubism และศลปะในรปแบบทแหวกแนวในชวงตนศตรวรรษท 20

Dadaism

ลทธดาดา (Dadaism) เกดในชวงสงครามโลกครงทสอง โดยไดรบอทธพบจากปรชญา existentialism ซารต ไดกลาววา ศลปนไมอาจถกตาหนไดวาเขาไมทาตามกฎเกณฑตาง ๆ ทถกบญญตไว ในทางตรงกนขามศลปนควรผกพนตวเองไวกบสงทเขาจะสรางและกาหนดสนทรยภาพอยางทไมเคยม มากอน ศลปนเองอาจบอกไมไดลวงหนาวางานของเขาจะเปนอยางไร และเรากไมสามารถตาหนสงทถกสรางไดจนกวาผลงานจะเสรจ

Marchel Duchamp (1887-1968) ไดเสนองานศลปะทมทศนะตอตานแบบแผนของความงาม โดยการเอาวสดสาเรจรปกบของใชในชวตประจาวนมาใชสรางงานศลปะ เขาเชอวา “ศลปะอาจเกดจากความบงเอญ (chance) คาพด (word) จนตภาพ (image) และความคดตอตานศลปะ (anti-art) อน ๆ ไดทงสน

First International Dada Fair (1920)

Fountain (1917/1964) by Marcel Duchamp

L.H.O.O.Q. (1919/1940) by Marcel DuchampL.H.O.O.Q. = “Elle a chaud au cul” (She’s got a host ass).

Pop Art

ภายใตกรอบของสงครามเยน ลทธบรโภคนยม และวฒนธรรมมวลชน (popular culture) ปอปอารท (Pop Art) เปนกระแสทพฒนาในองกฤษในชวงตนทศวรรษท 50 และขยายผลตอในอเมรกา Pop Art ไดรบแรงบนดาลใจจากการออกแบบอตสาหกรรม โดยเฉพาะการใชวสดสาเรจรป

Pop Art ไดตอตานการกาหนดตวประธาน (เชนการทผชมตองพยายามชนชมตามประธานตวนนจากการอานชอภาพ) ศลปน Pop Art ไดสรางงานขนเพอใหผชมตความ คนหา และสรางความหมาย ซงถอวาเปนการทาลายมาตราฐานสทรยศาสตรในยคนน พรอม ๆ กบการทาลายขอบเขตของงานศลปะทเคยถอวาเปนของสงสง กบงานทถกผลตแบบ mass production เชน ฉลากขางกลอง ภาพถาย และโปสเตอร


9

Just what is it that makes today’s homes so different, so appealing? (1956) by Richard Hamilton

Works of Claes Oldenberg

‘Joe Sofa’ (1971) by Jonathan De Pas, Donato d’Urbino and Paolo LomazziCharles Eames said he wanted his chair to be as comfortable as a baseball mitt. ‘Joe Sofa’ named after Joe Dimaggio makes his wish come true.

Mr Bellamy (1961) by Roy LIchtenstein

Sticker ‘I Love New York’ by Milton Glaser Campbell’s Soup (1962) by Andy Warhol

Conceptual Art

Conceptual Art ปรากฎเปนกระแสในชวงปลายทศวรรษท 60 ตนทศวรรษท 70 โดยไดรบอทธพลจากงานของ Marcel Duchamp โดยเนนความสมพนธระหวางวธนาเสนองาน เนอหาสาระของงาน (สญญะและความหมายของสญญะ) ผลงาน/ผชม/ผสราง หรอ งาน/ทตง/ศลปะ ทมญญ ขอบเขตทพรามวไมชดเจน

ผชมจะตองปรบจนตภาพในสมองเพอรองรบการกระตนและการรบรดวยปญญา (intellectual stimulation and intellectual perception) และการสรางจนตภาพเฉพาะบคคลขนมาแทนทจากสงทมองเหน (visual perception) เพยงอยางเดยว วธการดงกลาวเปนการเลนกบความสมพนธระหวางสมองกบจนตภาพ เรยกไดวาเปน ศลปะจนตทศน (Imaging Art)

The Pack (1969) by Joseph Beuys


10

Arts and Body

Anthropometries of the Blue Period, (9 March 1960) by Yves Klein

Living Sculpture (1961) by Piero Manzoni

Arts and Installation

Fluorescent light installation (1974) by Dan Flavin

Wrapped Coast, Little Bay, Australia (1969) by Christo and Jeanne-Claude

Arts and Installation

The lightning Field (1977) by Walter De Maria

Sprial Jetty (1970) by Robert Smithson

Postmodern Arts and Aesthetics

งานศลปะแบบหลงสมยใหมนยม ไดพยายามจะแสดงสาระใหเกนจากวตถวสย และไดสรางประสบการณทไมใชความสวยงามขนมากมาย โดยมลกษณะทงลอเลยน ประชด นากลว สยดสยอง สะอดสะเอยน งานบางชนอยทขอบของความนาทง บางงานจะเปนการประกอบกนของสงทาเทยม ( ) ( ) (simulation) และการสรางวตถจาลอง (simulacrum) เพอกระตนการตงคาถามเกยวกบความจรง และงานบางชนถกสรางเพอรอทง เพอไมใหมความถาวร สมบรณ สงของสาเรจรป รางกายสงมชวต สถานท กาลเวลา หรอแมแตตวศลปน ถกใชเปนวตถดบในการสรางสรรค ตวศลปนกลายเปนผผลตผลงาน แตงานศลปะนนไดเปนอสระจากตวศลปน ความเขาใจจะเกดจากผชมกบตวงาน ศลปนจะทาทกวถทางเพอใหเกดสงดงกลาว

Postmodern Arts and Aesthetics

เมอศลปะไดกาวพนหลกเกณฑความงามทแนนอน สนทรยภาพกเปนเพยงมายาคตและวาทกรรมทถกสรางขน เปนผลพวงจากวฒนธรรมและขอเขยน หรอสงทถกถายทอดผานชดความรทประกอบดวยศาสตรตาง ๆ (เชน เรองความงาม ความด ศลธรรม) ตาง ๆ (เชน เรองความงาม ความด ศลธรรม)

ดวยความเหนทมตอประสบการณสนทรยะในตางมตทงหลาย ทาให

สนทรยภาพหลงสมยใหม จงเปนแคโอกาสของ “ความนาจะงาม” ตามประสบการณของแตละคนทจะใชตดสนดวยตวของตวเอง

Language and Postmodernism Architecture

งานสถาปตยกรรมกมการใชศพท (vocabulary) และไวยกรณ (grammar) ตาง ๆ เชนเดยวกบภาษา สงนทาใหการตความงานสถาปตยกรรมภายใตกระบวนทศนแบบหลงสมยใหมนยมมความชดเจนมากขน งานเขยนเกยวกบ Postmodernism architecture ไดใชวธทางสญศาสตรมาอธบายญการหยบยมรปศพทจากอดตมาใชในยคปจจบน จนถงการรอถอนความหมายเดมตามกระบวนการรอสราง (deconstructivism) เนอหาเกยวกบ Postmodernism architecture นนเราจะไดเรยนรกนตอในสปดาหตอ ๆ ไป

ตวอยางเอกสารประกอบการเรยนทมอบให กเปนตวอยางของการทาความเขาใจสถาปตยกรรมผานระบบการสรางของภาษา


11

Postmodernism and modernism

มผกลาววา สภาวะหลงสมยใหมนยม จรง ๆ แลวมมากอนสภาวะสมยใหม (Postmodernism before modernism) แนวคดดงกลาวไดอยบนพนฐานของการมองยอนกลบไปดสงคมกอนสมยใหม ทมความซบซอนและมความหลากหลาย แตถกบงคบและบดบงดวยทศนคตแบบสมยใหมในชวงตน

ศตวรรษท 20 ทาใหเกดการมองวายคสมยใหมนนเกดขน ตวอยางเชนหนงสอ Tao of Physics ของ Fritjof Capra ไดชวาแนวคดแบบ Taoism นนสอดคลองกบแนวคดแบบหลงสมยใหม ทเนนเรองของพลวตการเปลยนแปลงและการคงอยของสองสงทงทเหน/ไมเหน ม/ไมม ดงทวทยาศาสตรแบบควอนตมไดพสจนใหเหนแลว โดยความสมพนธในชวตแบบโครงขาย (Web of Life) และความเชอมโยงทซอนเรน (the hidden connections) ดงกลาวนนคงอย เสมอ ตงแตอดตถงปจจบน


ในหนงสอ The Postmodern Condition (1979) Jean Francois Lyotard ไดเสนอวา

“หลงสมยใหมเปนสวนหนงของสมยใหมอยางไมตองสงสย ทกสงทไดรบมา แมจะเปนแคเมอวานนกตาม กจะตองสงสย [และถกทาทาย] ไวกอน แนวคดพนทใดเลาทเซซานนทาทาย ถามใชพนทของพวกอมเพรสขนนสต แลววตถใดเลาใดเลาทเซซานนทาทาย ถามใชพนทของพวกอมเพรสขนนสต แลววตถใดเลาทปกสโซและบราคโจมต ถามใชวตถของเซซานน สมมตฐานเบองตน (presup-position) ท ดชมป หกลางในป 1912 กคอสมมตฐานทวาทกคนตองวาดรป ซงแมตพวกควบสมกยงคดเชนน สวนแดเนยล เบอเรน กตงคาถามทวาสมมตฐานเบองตนอน ๆ ทไมถกแตะตองเลยในงานของดชมป ซงกคอสถานททใชแสดงงานศลปะ แนวคดทกยคทกสมยมวนตลบเขาหาตวเองในเวลาอนรวดเรวเหลอเชอ งานชนหนงจะเปนสมยใหมกตอเมอเปนหลงสมยใหมมากอน ดงนนจงเขาใจไดวาแนวคดหลงสมยใหมไมใชจดสนสดของแนวคดสมยใหม แตเปนสภาวะเรมตนตางหาก และสถาวะแบบนจะเปนไปอยางไมมทสนสด”


ในขณะเดยวกนภายใตกระบวนทศนหลงสมยใหมนยม แนวความคดสมยใหมนยมกยงคงอย แตอาจจะลดความเขมขนจากการเปนกระบวนทศนหลก เปนเพยงภาพแฝง เชน การวดความสามารถในการคด (IQ) และกาวหนาของประเทศดวยมาตราฐานเดยวกน) หรอแนวทางหนงใน

หลายแนวทาง ของกระบวนทศนหลกแบบหลงสมยใหมนยม (Modernism Postmodernism)

Documents

ARCHITECTURAL DESIGN CONCEPT DESIGN CONCEPT, (Post ... · Architectural Design Concept, Philosophy and Theory: Chapter 4 Postmodernity 2 Postmodernism and Question about modernism