!

!

De wer!ing v"n de muzen in co"ching, ther"pie en tr"ining !!‘De muze !omt en g""t Mooier d"n i! ooit heb durven dromen Alsof ze in verre vergeten tijden A"n mij beloofd w"s En i! h""r Ond"n!s het leven Nooit ben vergeten Ze !ruipt tussen de uren W""rin i! me sl"peloos wentel Tot zij zichzelf ""n mij openb""rt Duidelij! "ls een uitge!iend verh""l’ Cl"ire v"nden Abbeele 1!!In dit "rti!el beschrijven wij de wer!ing v"n de muzen in begeleidingswer!. Met de muzen bedoe-len wij de !unsten. Wijzelf zijn v"n oorsprong geschoold in beeldend wer!en en muzie!. We leren erv"ren co"ches, ther"peuten en tr"iners hoe ze de muzen !unnen toevoegen ""n hun v"!m"n-sch"p. Zod"t ze ‘de muzen ""n het woord’ !unnen l"ten, ofwel met hun cliënten op een onbewuste en intuïtieve l""g bete!enisvol !unnen wer!en. Een !orte uiteenzetting v"n onze visie hierover vind je in het onderst""nde "rti!el. !!De h"nd volgt het penseel, de vingers de tonen die "l gehoord zijn !Als een cliënt met een leervr""g bij je !omt, heeft hij v""! wel een idee w""r het hem ""n schort, w"t nog niet lu!t en w"t hij zou willen leren, m""r meest"l niet zo’n zicht op de onbewuste pro-cessen die zijn verl"ngens s"boteren. W"s het zo m"!!elij! om zijn leerdoelen te re"liseren, d"n w"s de hulp v"n een co"ch of ther"peut immers niet nodig. Het is juist d"tgene w"t de cliënt on-bewust tegenhoudt om zijn leerdoelen te re"liseren, w""rvoor hij de hulp v"n een derde inroept. D"n is het bel"ngrij! om buiten de r"tion"lis"ties te blijven - in het bewuste den!en is de oplos-sing niet voorh"nden - en met een concrete erv"ring of beleving zelf te wer!en. Immers, het be-wuste den!en !"n onbewuste processen m""r moeilij! sturen, terwijl het omge!eerde ongewild en ongewenst gebeurt. Wij geven onze cliënten n" een !orte uitleg v"n hun leervr""g direct een "fgeb"!ende opdr"cht, en nodigen ze uit om onbewuste zielenbeelden en -!l"n!en tot expressie te brengen, om ze te ontde!!en en te exploreren.

©demuzen""nhetwoord

!‘De muze !omt en g""t’ dicht v"nden Abbeele, ‘tot zij zichzelf ""n mij openb""rt "ls een uitge-!iend verh""l’. Zo verg""t het ons, en zo verg""t het onze cursisten en cliënten "ls we met een concrete te!en- of improvis"tieopdr"cht bezig zijn. De vingers zoe!en de tonen die v"n binnen "l gehoord zijn, r"!en ze "f en toe weer !wijt, zoe!en verder en vinden ze weer; dit "lles zonder d"t je de bete!enis erv"n "l !unt doorgronden. De h"nd volgt het penseel en er ontst""t een lijnenspel w""rin je opg""t terwijl de zin erv"n je nog ontg""t. Als je te!ent, schildert, boetseert, zingt of op een trommel sl""t wer! je vol met je lijf, met je h"nden, je "rmen, je "demh"ling. Het lijf creëert en het begrip is nog op "fst"nd. !!N""r ""nleiding v"n een bijeen!omst met colleg"-co"ches, w""r i! me onprettig over voel, g" i! te!enen. Eerst verschijnt er onder mijn h"nd een b"llon. D""rin te!en i! een r""mpje, w""rdoor je n""r buiten !unt !ij!en. En het ene r""m worden er vervolgens zes. Door el! !omt een persoon n""r buiten gewurmd. De een !limt met veel moeite, de "nder !ij!t eerst even over de r"nd, de volgende m""!t er een gr"pje v"n en stee!t zijn jubeltenen door het r""m. Als de te!ening helem""l n""r mijn zin is, en "lle !leuren en lijnen precies p"ssend zijn, h"ng i! de te!ening in mijn wer!!"mer. El!e !eer "ls i! er ""n voorbij loop, !ij! i! even een p""r minuten. Een p""r d"gen l"ter, "ls i! voor mijn te!ening st", schieten de tr"nen in mijn ogen. Plotseling her!en i! het beeld: i! voel me tussen mijn colleg"’s soms zo opgesloten, "lsof er tussen mij en hen een ondoordringb"re tussenruimte zit, w""rdoor i! wel !"n !ij!en m""r niet echt !"n mee-doen. !!Duidelij! "ls een uitge!iend verh""l !Tel!ens weer verb""st het ons hoe duidelij! en precies het verh""l is d"t de muzen toont. Zo"ls in het voorbeeld hierboven, w""rin er eerst gewoon een te!ening is gem""!t met een bijn" n"ïeve en "mb"chtelij!e instee!, zonder een vooropgezet pl"n. En vervolgens onthult die te!ening n" enige tijd een veel dieper verh""l, w"t ontroerend en bete!enisvol is voor de m"!er. Zo m"!en de muzen iets w"t in beginsel onbenoemb""r is, vi" !leuren en lijnen, s"men!l"n!en of ritmes, benoemb""r in een t""l die het onbewuste insluit. Het wer! onthult zijn bete!enis, en het inspireert de m"!er tot het zetten v"n nieuwe st"ppen in een tot d"n toe onbe!end gebied. Zo besloot de m""!ster v"n de b"llonnen-te!ening om h""r colleg"’s ""n de h"nd v"n deze te!ening te vertellen over h""r eenz""mheid in de groep en h""r verl"ngen om echt uit te wisselen. En met deze onthulling deed ze d"t vervolgens. !Voor ons "ls co"ch zijn de Muzen een derde !r"cht, die het wer!en met cliënten eenvoudiger m""!t. Onze rol is minder prominent d"n w"nneer we slechts met de rel"tie tussen onszelf en onze cliënten wer!en, w"nt de cliënt boort zijn eigen cre"tieve vermogen ""n, hij gebrui!t zijn vindingrij!heid en scheppings!r"cht. Zowel zijn vrije !ind deel "ls zijn volw"ssen ofwel oplossend vermogen worden ""ngespro!en. Of we nu "ctief wer!en met de muzen, of cliënten "lleen l"ten luisteren of !ij!en n""r een wer!; de muzen r"!en mensen ""n in hun eigen verh""l en stimuleren het vinden v"n de eigen-wijze "ntwoorden. !!!!!

©demuzen""nhetwoord

Ze vertelt hoe moeilij! ze het vindt om h""r colleg" ""n te spre!en. D"t ze enerzijds heel veel be-grip toont, en zich tegelij!ertijd heel boos voelt w"nneer h""r colleg" zijn wer!"fspr"!en niet n"-!omt omd"t er bij hem thuis v"n "lles speelt. Terwijl ze het vertelt zie i! h""r ged"chten r"telen in h""r hoofd, ze zoe!t n""r oplossingen v"nuit het be!ende !"der d"t ze er "lleen voor st""t. I! zet de !optelefoon op h""r hoofd en l""t h""r luisteren n""r een stu!je uit de ‘Little M"tch Girl P"ssion’ w""rin de moeder de eenvoudige m""r ""ngrijpende woorden ‘Come d"ughter, help me d"ughter, help me cr#’ tot het meisje met de zw"velsto!jes zingt. De tr"nen stromen over h""r w"ngen. ‘Zo deed i! d"t vroeger thuis’ , vertelt ze. ‘En zo doe i! het oo! met mijn colleg"’. Als i! den! d"t iem"nd het niet ""n!"n, d"n g" i! het g" oplossen, oo! "l g""t het ten !oste v"n mezelf’. I! doe een schietgebedje en d"n! de componist voor zijn r"!e tonen die mijn cliënte zo snel bij bete!enisvolle p"r"llelprocessen br"chten. !!Omhullend en onthullend !De beeldend ther"peute Suz"nne H"e#en deed onderzoe! n""r de wer!ing v"n beeld in ther"pie, 2

en zij schrijft d"t h""r respondenten beelden zowel verhullend "ls onthullend erv"ren, en zowel beschermend "ls ver"n!erend. Volgens ons wer!t dit overigens niet "lleen met beelden, m""r oo! met "lle "ndere !unstvormen precies zo. De muzen !unnen dus zowel direct en confronterend zijn, zo"ls in het bovenst""nde voorbeeld v"n de ‘Little M"tch Girl P"ssion’. En zo !unnen oo! troostend en omhullend zijn, of een erv"ring z"chter m"!en, zo"ls in het onderst""nde voorbeeld: !

©demuzen""nhetwoord

Hij !omt omd"t hij met een dilemm" zit. Hij moet, voor zijn gevoel tenminste, een !euze m"!en in zijn c"rrière. G""t hij verder "ls pr"!tiserend "rts of !iest hij voor een m"n"gement functie bin-nen de gezondheidszorg? Voor hem lij!en het twee werelden. I! vr""g hem v"n verschillende m"-teri"len voor beide richtingen een l"ndsch"p te m"!en. Voor de een m""!t hij een bergl"ndsch"p met fi!se uitd"gende punten, voor de "nder een zee met !leine eil"ndjes erin. Vervolgens vr""g i! hem met zijn vinger door het gehele l"ndsch"p te w"ndelen en deze zo in "lle hoe!en en g"ten te erv"ren. De volgende st"p is d"t hij v"n "lle ge!ozen m"teri"len een nieuw l"ndsch"p m""!t. Een l"ndsch"p w""r zowel comfort "ls uitd"ging is. Als hij s#mbolisch door dit nieuwe l"ndsch"p w"ndelt, !omt er rust en richting. Hij heeft niet meer het gevoel d"t hij of het één of het "nder moet !iezen, hij ziet een weg voor zich w""rin hij zelf invloed heeft op "lle !leine deelst"pjes. !Het wer!en met de muzen "ls begeleider is niet moeilij!. El!e begeleider heeft een muze, de uit-nodiging is deze te leren !ennen en te leren vertrouwen op d"t w"t ‚"ls een uitge!iend verh""l’ verschijnt in de rel"tie met jouw cliënten. D"n !"n je de muzen inzetten om te omhullen en ont-hullen, voor d"tgene w"t de client nodig heeft. Zod"t zowel jezelf "ls de cliënten geïnspireerd zijn tot nieuwe en verdere st"ppen. Hierbij ter inspir"tie de oefening v"n bovenst""nd voorbeeld: !!!Oefening: Integr"tie !Them": Integr"tie v"n binnen en buiten/het m"!en v"n !euzes. Inleiding: Doord"t de client s#mbolisch door zijn eigen innerlij!e l"ndsch"p ‚loopt’ !"n hij deze vrijuit erv"ren en v"nd""r uit opnieuw vormgeven. Begeleiding: Verz"mel "llem""l verschillende m"teri"len. Vr""g de client een l"ndsch"p te m"-!en v"n de m"teri"len. Mogelij! m""!t de client meerdere ‚l"nden’ voor de !euzes die er zijn. Vr""g de client om met zijn vinger door het l"ndsch"p te ‚w"ndelen’. en zo stil te st""n bij "lle perspectieven. Vervolgens !"n de client v"n "lle m"teri"len een nieuw l"ndsch"p m"!en. L""t de client oo! met zijn vinger door dit l"ndsch"p ‚lopen’. S"menstelling: Deze oefening !"n zowel individueel "ls in een groep ged""n worden (in tweet"l-len) Beelds"specten: ruimte, compositie, vorm. M"teri""l: ge!leurd p"pier, !lei, stenen, wol. stof, rest m"teri""l.!

!!Tr"ining De wer!ing v"n de muzen !In onze tr"ining ontde! je wel!e wer!ing de muzen hebben voor jou "ls begeleider, voor de on-twi!!eling v"n je cliënten en leer je in st"ppen hoe je de muzen !unt inzetten. Je !ij!t en luistert n""r muzie! en beeldende !unst. En je g""t zelf ""n de sl"g met cre"tieve wer!vormen.

Je leert de woordeloze, expressieve t""l v"n de muzen in te zetten in co"ching, ther"pie en tr"in-ing . De volgende them"’s !omen ""n bod:de wer!ing v"n cre"tiviteit, de muzen "ls toe-g"ngspoort tot onbewuste p"tronen, cre"tie, cont"ct en het bel"ng v"n de ontmoeting, de muzen "ls inspirerend !"der in een begeleidingstr"ject en pr"!tische wer!vormen.

©demuzen""nhetwoord

De tr"ining is voor erv"ren co"ches, ther"peuten en tr"iners en wordt ge"ccrediteerd door het SKB voor 24 studie uren (SKB-E). !De eerstvolgende tr"ining vindt pl""ts op donderd"g 6 en vrijd"g 7 november in het co"chhuis Oorsprongp"r! in Utrecht. Voor meer inform"tie en/of opg"ve g" n""r www.demuzen""nhet-woord.nl !!Annemijn Birnie en Mirj"m Dir!x wer!en "ls co"ch en tr"iner v"nuit www.demuzen""nhet-woord.nl. Zij leren erv"ren begeleiders om te wer!en met de muzen in hun tr"iningen en supervi-sietr"jecten, en ze ontwi!!elen een opleiding. D""rn""st geven ze lezingen met de muzen "ls in-spir"tie. Hun boe! ‘de muzen ""n het woord; wer!en met beeld en muzie! in co"ching, ther"pie en tr"ining’ is te bestellen vi" bol.com onder ISBN nummer 978-90-816771-3-4. !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

©demuzen""nhetwoord

Cl"ire v"nden Abbeele, I! lees je met vrouwenogen, L"nnoo 20031

Suz"nne H"e#en, De verbindende !w"liteit v"n beeldende ther"pie, G"r"nt 20112