W.A. MOZART

InleidingWolfgang Amadeus Mozart, geboren in 1756 in Salzburg, was een van de grootsten uit zijn tijd. Hij zou later te boek staan als ‘Het Wonderkind’, wat hij ook bleek te zijn uit zijn composities.

Hij begon op jonge leeftijd al met het geven van optredens aan hoven voor en aartsbisschoppen en mensen van aderlijke bloeden. Daarnaast het componeren, allemaal onder de begeleiding van zijn vader. Hij kreeg ook de aanstelling als concertmeester in de kapel van de aartsbisschop van Salzburg.In zijn latere jaren trok hij naar Wenen. Hier componeerde hij opera, en vond hij de vrouw waar hij uiteindelijk mee trouwde en twee kinderen mee kreeg.

Hij leefde in Wenen een zeer turbulent leven; hij verloor zijn vader en kreeg te kampen met grote financiële problemen. Deels te wijten aan zijn levensstijl, die ver boven zijn stand was en daarnaast zijn dalende populariteit. In 1791 werd Mozart ziek en overleed, na een aantal weken bedlegerig te zijn geweest, op 5 december. Twee dagen later werd hij begraven op St. Marxer Friedhof in Wenen. Zijn laatste compositie is zijn bekende Requiem, die hij nooit af heeft kunnen schrijven.

Jonge jarenDe zoon van Leopold, bij de meesten bekend als Wolfgang Amadeus Mozart, werd op 27 januari 1756 geboren als Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart, in Salzburg. Omdat Wolfgang op zeer jonge leeftijd al groot muzikaal talent vertoonde en zijn zus Nannerl ook redelijk, liet Leopold elke ambitie voor carrière varen en richtte zich volledig op het onderwijzen van zijn zoon en dochter. Hij leerde hen alles wat hij maar kon over muziek, zowel in de theorie als de praktijk, maar daarnaast ook in de algemene scholing, op gebied van wiskunde, lezen, schrijven, literatuur, talen, dansen en daarnaast ook religie. Door het ongekend talent van zijn kinderen, besloot hij op tour door Europa te gaan. Hij wilde graag aan de aartsbisschop van Salzburg laten zien wat zijn kinderen wel niet konden presteren en dat op zeer jonge leeftijd al. Wolfgang was niet ouder dan vijf jaar, toen hij zijn eerste belangrijke optreden gaf in de universiteit van Salzburg in september 1761. In 1762 nam Leopold zijn zoon en dochter mee naar München, waar ze klavecimbel speelden voor de keurvorst van Beieren, Maximiliaan III Jozef. Vervolgens reisden ze verder naar Wenen, waar verbleven van september tot december 1762. Ze traden twee keer op voor Maria Theresa en Francis I en daarnaast nog voor talloze ambassadeurs en edelen. De reis was zo’n groot succes, dat de betaalmeester van de keizer hen aanbood hun verblijf te verlengen en later werden ze door de Franse ambassadeur, Forent-Louis-Marie, uitgenodigd in Versailles. Toen de familie op 5 januari 1763 terugkeerde naar Salzburg, bleven de resultaten van de tour niet lang onopgemerkt. Op 28 februari werd Leopold gepromoveerd tot vicekapelmeester en diezelfde avond, als onderdeel van de verjaardagvieringen van de aartsbisschop van Salzburg, traden Wolfgang en Nannerl op, beide op klavecimbel en Wolfgang ook nog eens op viool. In de geschriften van het hof van Salzburg werd het optreden van de Mozarts vol lof beschreven.Op 9 juni ging de familie Mozart op een tour door Europa, waar ze door Duitsland, Frankrijk, de Nederlanden, Engeland en Zwitserland reisden. Deze reis duurde uiteindelijk ruim drie jaar. (Cliff Eisen, 2007- 2014)

Tienerjaren en ItaliëDe Mozarts reisden de Duitse deelstaten af en gaven in vele plaatsen optredens aan het hof en ook talloze publieke optredens, bij elke plek waar ze stopten. Uiteindelijk kwamen ze op 4 oktober 1763 aan in Brussel, vanwaar ze verder trokken naar Parijs, waar Wolfgang en Nannerl optraden voor Lodewijk XV op 1 januari 1764 en vervolgens gaven ze ook nog twee publieke optredens. In de

tussentijd werden de eerste werken van Wolfgang gepubliceerd in Parijs, twee paar sonates voor klavier en viool, k6 t/m k9. http://www.youtube.com/watch?v=So9naVxt_ccOp 23 april kwam de familie in Engeland aan en speelde daar twee keer voor George III en gaven nog meerdere optredens voor andere belangrijke en invloedrijke mensen in en rondom Londen. Ze vervolgden hun reis, via Antwerpen naar Nederland, waar ze in Den Haag speelden voor de prinses van Nassau- Weilburg, waar Wolfgang later klavier en viool sonates aan wijdde, k26 t/m k31. http://www.youtube.com/watch?v=iEx5YKiyzEE Later, bij aanstelling van Willem V, trad Wolfgang ook op, hiervoor componeerde hij Galimathias musicum k32. http://www.youtube.com/watch?v=pVtxk9euyqo Na nog een bezoek in Parijs, zetten de Mozarts hun terugreis naar Salzburg in, via het noorden van Frankrijk, via Zwitserland en zuid- Duitsland, waar ze in Donaueschingen nog een optreden gaven voor Prins Fürstenberg. Hierna gingen ze door naar Salzburg, waar ze op 29 november 1765 aan kwamen. Tijdens de tour kwam Wolfgang in contact met vele componisten, en van ieders eigenschappen nam hij wel iets mee in zijn eigen muziek, van sommige meer dan van anderen. Enkele bekende namen waar hij mee in contact kwam in Parijs, zijn; Schobert, Eckard, Honauer, Raupach en C.P.E. Bach. Van deze componisten heeft hij ook enkele sonates gebruikt ofwel verwerkt in enkele concerti, k37 en k39 t/m k 41.http://www.youtube.com/watch?v=78fVMUp-RCIhttp://www.youtube.com/watch?v=s8i2H4nj54IIn Londen werd Wolfgang in contact gebracht met K.F. Abel, Giovanni Manzuoli en J.C. Bach. Deze laatste heeft erg veel invloed gehad op de jonge Mozart, want voor de rest van zijn leven zijn er invloeden van deze ontmoeting terug blijven komen in zijn werk. In de tijd dat hij in Salzburg verbleef, schreef hij enkele nieuwe werken, waaronder de opera buffa Apollo et Hyacinthus, een opera van één bedrijf, gebaseerd op een libretto van Rufinus Widl. Daarnaast schreef hij, in samenwerking met M. Haydn en A. C. Adlgasser het eerste deel van ‘Die Schuldigkeit des ersten Gebots’. En ook nog Grabmusik k42. http://www.youtube.com/watch?v=1lm9UvAofEADe familie verbleef een tijdje in Wenen, waarna het weer richting Salzburg trok.

ItaliëIn 1770 besloot Leopold met Wolfgang alleen naar Italië te gaan. Op de weg er naartoe stopten ze bij elke plaats waar een concert gegeven zou kunnen worden. Ze verbleven een tijdje in Milaan. Daar trad Wolfgang op voor de Oostenrijkse minister Count Karl Firmian. Ook werd hij gevraagd de eerste opera te schrijven voor de feesten in december, de opera Mitridate, re di Poton. Ze trokken hierna verder naar Rome en kwamen daar aan rond de tijd van Goede Week, de week voor Pasen. Omdat daar Goede Week gevierd werd, gingen Leopold en Wolfgang niet alleen maar om op te treden, maar ook om deel te nemen aan de vieringen. Zo gingen ze ook naar de Sixtijnse Kapel, waar het Miserere van Allegri uitgevoerd werd. Dit was een erg bijzonder muziekstuk, want het was exclusief voor de Kerk en mocht alleen in de Goede Week, in de Sixtijnse Kapel uitgevoerd worden tijdens het Metten. Dat was jaren daarvoor besloten door de Paus, nadat hij erg onder de indruk was van de laatste versie van het Miserere, door Gregorio Allegri gecomponeerd. Als consequentie voor het naar buiten brengen van het Miserere, het maken of versturen van kopieën of het ergens anders optreden, stond excommunicatie.Maar de jonge Wolfgang, slechts 14 jaar, hoorde het muziekstuk één keer en begon meteen te schrijven zodra ze terug waren in hun verblijf. Op Goede Vrijdag nam hij zijn uitgeschreven werk, verborgen in zijn kleding, mee toen hij en zijn vader nogmaals naar de Sixtijnse Kapel gingen voor het Miserere en Wolfgang hoefde niet meer dan een aantal kleine aanpassingen te maken. Er was op dat moment niet bij de Kerk bekend dat Mozart een kopie in handen had, dus waren er voor hen op dat moment geen gevolgen. Later is het Miserere wel nog uit gekomen, in verschillende

kopieën en liedbundels, dus uiteindelijk zijn de Mozarts er ongestoord mee weg gekomen. (Classical Net, 1995- 2014)Het tweetal trok hierna verder naar Bologne, waar Wolfgang een lid werd van de Accademia Filarmonica.Het afmaken van de opera Mitridate, re di Poton, begon pas toen Wolfgang en Leopold in Oktober 1770 terugkeerden in Milaan. In zeer korte tijd werd hier, met maar 6 repetities, een uiteindelijk erg succesvol blijkende opera van gemaakt. Het is uiteindelijk 22 keer opgevoerd. In januari 1771 vertrokken de Mozarts weer richting Salzburg, waar ze maar 5 maanden verbleven voordat Leopold weer aan de volgende reis naar Italië wilde beginnen. Bij hun bezoek aan Verona, was Wolfgang gevraagd om een serenade, Ascanio in Alba, te schrijven voor de aartshertog Ferdinand en zijn toekomstige vrouw, voor op hun bruiloft. Diezelfde maand bood het Regio Ducal Teatro hem een contract voor de eerste opera van het feestseizoen, de opera Lucio Silla.De derde reis naar Italië begon in oktober 1772. In Milaan maakte Wolfgang de opera Lucio Silla af en werd uiteindelijk 26 opgevoerd. In maart 1773 kwamen ze weer aan in Salzburg. Wolfgang was toen inmiddels 17 en had bijna zijn hele jeugd doorgebracht met door Europa reizen. Hij heeft later wel nog een aantal reizen gemaakt, maar hij was geen kindster meer. Hij ging verder de wereld in om aan werk te komen en carrière te maken. (Cliff Eisen, 2007- 2014) (Donald J. Grout, 1988, 2006, 2013 14de druk)

Salzburg 1773- 1780Wolfgang bleef na de terugkomst van zijn derde reis naar Italië voor lange tijd in Salzburg. Daar maakte hij echter niet echt carrière. De aartsbisschop was overleden en er was een nieuwe gekomen, Hieronymus Colloredo. Colloredo was een groot fan van de Italiaanse stijl en besteedde dan ook veel meer tijd en aandacht aan hervormingen aanbrengen, wat ten koste ging van de lokale kunsten. Zo werd Leopold, die vanaf 1763 als vicekapelmeester was, geen Kapelmeester, maar kwamen er telkens Italianen die hem voor gingen, tot zijn grote teleurstelling en ontzetting. Omdat er geen correspondentie was met familie, is er maar weinig vastgelegd over de ontwikkelingen die Wolfgang in die jaren maakte. Er zijn wel delen en bewijzen gevonden van vele concerten en sonates voor verschillende instrumentbezettingen, en een aantal aria’s, maar niks wat er specifiek bovenuit sprong verder, naast dat het geniaal en complex was, wat men ook niet anders meer van hem verwachtte. Hij is tussen december 1774 en maart 1775 even naar München geweest voor de première van La finta giardiniera, heeft Il re pastore gecomponeerd voor het bezoek van aartshertog Maximilian Franz aan Salzburg en hij heeft meegeholpen met de festijnen rondom het vieren van het 100-jarig bestaan van de pelgrimskerk. Hij begon zich op gegeven moment enigszins af te zetten tegen het hof van Salzburg, omdat hij zich, als lokaal componist en artiest, achtergesteld voelde ten opzichte van de Italianen, die beter betaald werden en meer aanzien kregen. Hierdoor is heeft hij in de zomer van 1777 een verzoekbrief geschreven aan de aartsbisschop om hem te ontslaan, waarop zowel hij als z’n vader werden ontslagen. Leopold daarentegen voelde niet de behoefte om weg te gaan uit Salzburg, hij vond dat hij daar nog verplichtingen had, gewoon naar de stad en het aartsbisdom. Wolfgang ging met zijn moeder op reis, op zoek naar ander werk. Hij ging eerst onderweg naar München, waar hij niet succesvol was. In Augsburg gaf hij nog een concert met een aantal van zijn laatste werken en ontmoette hij de pianobouwer J. A. Stein, van wiens werk hij vol lof naar zijn vader schreef. Hij bouwde daar ook een relatie op met zijn nicht, waar tot op de dag van vandaag twijfels bij zijn van wat voor aard die relatie was. Vanuit Augsburg ging hij verder naar Mannheim, waar hij ook geen succes had. Hij schreef daar wel nog een hoop werken, waardonder de aria Alcandro lo confesso … Non sò d'onde viene, ook bekend als K294. http://www.youtube.com/watch?v=i1Rr-H6V4OgIn 1778 schreef Leopold zijn zoon dat hij naar Parijs moest komen. Daar had hij wel wat werk, hij heeft daar bijvoorbeeld de symfonie k297 geschreven en deze werd uitgevoerd op het Concert

Spirituel. Hij kreeg zelfs een aanstelling als organist in Versailles aangeboden, maar hij was ongelukkig in Parijs. In teruggevonden brieven is te lezen dat hij de Franse muziek verschrikkelijk vond en dat hij de Fransen niet vertrouwde. Echter, voordat hij de kans kreeg om verder op reis te gaan, werd zijn moeder, die hem al die tijd had vergezeld, ziek en ze overleed op 3 juli 1778.Toen Leopold het nieuws kreeg dat zijn vrouw was overleden, zijn er een aantal brieven over en weer geschreven, waarin Leopold liet doorschemeren dat hij Wolfgang de schuld gaf van het overlijden van zijn moeder. De relatie tussen vader en zoon ging vanaf dat moment een stuk stroever. Wolfgang bleef voor de zomer nog in Parijs, waar hij de kans kreeg om zijn contact met zijn vriend J. C. Bach weer te vernieuwen. In het najaar raakten Wolfgang en diens vriend Grimm, waarbij hij verbleef, op verkeerde voet, omdat Wolfgang schulden bij hem aan het opbouwen was. Wolfgang ging weer op weg naar huis, maar bleef hangen in Mannheim. Zijn vader was daar niet gelukkig mee. Omdat er iemand anders aan het hof was gekomen, waren er geen kansen meer voor Wolfgang om daar door te groeien. Vandaar vervolgde zijn reis naar München, waar hij ook geen werk kon krijgen en tot slot kwam hij in januari 1779 weer aan in Salzburg. Hier ging hij weer voor het hof van Colloredo werken, maar die relatie verliep stroef, zoals van te voren ook het geval was geweest. Het duurde dan ook niet lang voor hij zijn band met Salzburg zou breken.

Wenen 1780-1788In de zomer van 1780 kreeg Wolfgang het aanbod om mee te werken aan een opera in München, wat hij aan nam. Het zou gaan om een bewerking van Danchet’s Idomenée. Hij kende een aantal van de zangers nog van Mannheim, dus begon hij vast met componeren, maar hij kwam zelf pas in november aan in München. In januari 1781 ging de opera in première en was een succes. Hij bleef tot maart in München en werd daarna opgeroepen door Colloredo om naar Wenen te komen voor de festiviteiten rondom de kroning van keizer Josef II. Na zijn succes in München was hij vrij beledigd toen hij in Wenen behandeld werd als een bediende in plaats van de succesvolle componist die hij in München was. Daarnaast werd hem ook verboden voor de keizer op te treden, waardoor hij een flink salaris misliep. Omdat hij zo enthousiast was over het idee om als freelancer zijn kost te verdienen in Wenen, vroeg hij nogmaals of de aartsbisschop hem liet gaan, maar die weigerde in eerste instantie. De tweede keer, via een raadsman van Colloredo, liet hij hem wel gaan in juni 1781, definitief dit keer. Wolfgang had eindelijk zijn band met Salzburg gebroken en kon een leven in Wenen op gaan bouwen. Zijn zelfstandige leven in Wenen begon goed. Hij had een bescheiden woning en hij had drie leerlingen, allemaal afkomstig uit goede families van hoge komaf. Daarnaast werkte hij mee aan verscheidene projecten en gaf hij in 1782 zijn eerste publieke concert, waar hij onder andere k175, ‘met de nieuw gecomponeerde finale k382’ (Cliff Eisen, 2007- 2014) speelde. Daarnaast speelde hij nog k415 en een aantal composities van Lucio Silla en Idomeneo. Wolfgang had zichzelf weten te prijzen als de beste pianist van Wenen en hij had maar weinig concurrentie, al kwam een zekere pianist wel erg in de buurt. Bij een bezoek aan de keizer, kwam Mozart in een soort wedstrijd terecht met Clementi, die behoorlijk dicht in de buurt kwam van de virtuositeit van Mozart. Naast dat hij zo goed bekend stond, kwam ook zijn eerste publicatie naar buiten; een verzameling van zes sonates voor piano en viool, k296 en k376 t/m k380, waarover ook zeer positief werd geschreven en gesproken. Een van de belangrijkste werken uit deze tijd is het libretto Die Entführung aus dem Serail, die in de zomer van 1782 in première ging en zo’n groot succes was, dat deze zelfs ging touren door heel Duitssprekend Europa. Wel een van de aria’s moest geschrapt worden, omdat het orkest niet in staat was het motief te spelen, omdat deze te ingewikkeld was. In december van ditzelfde jaar trouwde Wolfgang met Constanze Weber. Hij kende de Webers nog uit Mannheim en hij had nog een tijdje een verblijf van hen gehuurd toen hij net in Wenen zijn leven aan het opbouwen was. Hij had vrij weinig keuze, want hij was een obscene man en men had

vermoedens gekregen dat de twee intiem waren geweest, wat hij niet kon ontkennen. http://www.youtube.com/watch?v=qGeRs5n7_ZgHet was wel een gelukkig huwelijk, blijkt uit de brieven die over en weer werden verzonden in tijden dat Wolfgang en Constanze gescheiden waren door reizen. Het echtpaar had echter in de eerste weken na het huwelijk al geldproblemen, wat volgens Wolfgangs zus Nannerl kwam doordat Wolfgang niet verantwoordelijk genoeg was om zijn eigen financiën te regelen en Constanze niet in staat was hem daarin te helpen. In maart 1783 gaf Wolfgang zijn eigen college in het Burgmantheater, in het bijzijn van de keizer, waar Haffner Symphony k385 in zijn programma had verwerkt. Enkele maanden later werd hun eerste kind geboren, Raimund Leopold, in juni1783. In juli vertrokken Wolfgang en Constanze naar Salzburg, voor een bezoek aan Leopold. Raimund bleef achter in Wenen en stierf in augustus.

In de jaren erna kreeg Wolfgang het erg druk. Hij werkte mee aan vele producties, componeerde veel, maar trad daarnaast ook veel publiekelijk op, dirigeerde voorstellingen van opera’s en vond daarnaast ook nog de tijd om privé optredens te geven. In 1785 kwam Leopold in Wenen op bezoek bij Wolfgang en Constanze en kreeg op een feestje zeer lovende woorden te horen van Haydn over zijn zoon.Voor Wolfgang waren opera’s nog steeds een belangrijk deel van zijn ambities. Keizer Josef II had echter besloten dat er geen Duitse opera’s meer opgevoerd zouden worden, maar alleen nog Italiaanse. Nadat Wolfgang talloze libretto’s had bekeken, schreef hij naar zijn vader of de dichter en schrijver uit Salzburg voor hem een tekst kon schrijven, omdat hij over geen van de libretto’s die hij bezat tevreden was. Zo ontving hij enige tijd later inderdaad een tekst. Echter, het werk wat hij schreef aan de hand van dit libretto, is nooit voltooid.In 1786 kwam de korte opera buffa Der Schauspieldirektor k486 ter podium in Schloss Schönbrunn, samen met Prima la musica e poi le parole van Antonio Salieri. Later ging Wolfgang aan het werk met het schrijven van zijn tegenwoordig beroemde opera Le nozze di Figaro. Dit riep een hoop commotie op, omdat het onrust zou veroorzaken onder het volk. (Cliff Eisen, 2007- 2014)http://www.youtube.com/watch?v=4OkrYf4qlLMIn januari 1787 ging Mozart op uitnodiging naar Praag, waar hij een opvoering van El nozze di Figaro dirigeerde en een nieuwe symfonie schreef, die hij verwerkte in een concert dat hij daar gaf. Hij was daar erg geliefd, wat hem erg goed deed. Hij werd in Praag gevraagd om een opera te schrijven voor het komende najaar. Dit zou Don Giovanni worden. Don Giovanni werd eerst opgevoerd in Praag en kwam in mei 1788 naar Wenen, waar deze na enkele kleine aanpassingen, werd opgevoerd. Door zijn groeiend succes, kreeg hij minder tijd voor kleinere opdrachten, als het werk wat hij deed in het Burgtheater en hij had ook minder tijd om te componeren. Hij dirigeerde veel bij opvoeringen, maar had al twee jaar niet meer publiekelijk opgetreden en componeerde veel minder. Dat laatste had wellicht ook te maken met de dood van zijn vader in 1787, wat hem erg zwaar viel. (Cliff Eisen, 2007- 2014) (Sadie, 2014) (Donald J. Grout, 1988, 2006, 2013 14de druk)

Laatste jarenWolfgang had door de jaren heen veel financiële problemen. Hij kwam doorgaans niks te kort en kon gewoon luxe leven met huishoudster en al, maar moest wel vaak verhuizen, omdat hij op bepaalde momenten zijn woning niet meer kon betalen. Exacte gegevens over zijn financiën zijn schaars, maar wat wel blijkt is dat hij het meest verdiende met het geven van optredens. Daarnaast opdrachten als het schrijven van opera’s leverden redelijk wat geld op. Later ging hij ook kopieën van zijn eigen werk verkopen, maar ging de fout in door zijn eigen uitgever te spelen, want de uitgaven flopten. Hij heeft wel nog enkele kopieën van partituren van zijn opera’s kunnen verkopen, die hem een aardig bedrag opleverden en natuurlijk gaf hij nog gewoon pianolessen. Hij heeft de laatste jaren wel veel bij moeten scharrelen om schulden af te lossen, want hij leende regelmatig van vrienden. Zijn

uiteindelijke schuld viel overigens heel erg mee bleek na zijn overlijden en Constanze heeft deze op weten te lossen door eigendommen te verkopen. (Cliff Eisen, 2007- 2014)Hij heeft in de laatste jaren nog een bewerking geschreven op Die Zauberflöte voor het wat armere volk van Wenen, waar hij ook nog wat extra geld mee heeft verdiend. In de tussentijd kreeg hij ook de anonieme opdracht om een Requiem te schrijven. Deze opdracht kwam van graaf von Walsegg-Stuppach voor zijn overleden vrouw, in tegenstelling tot wat in de film Amadeus (1984) wordt geïmpliceerd, want volgens de film zou Antonio Salieri hiervoor verantwoordelijk zijn. Sowieso zijn er geen bewijzen van grote rivaliteit tussen beiden, zoals in de film naar voren komt. Overigens wist Mozart echt niet van wie de opdracht kwam. In november 1791 werd hij zo ziek dat hij weken op bed heeft gelegen. Het schijnt dat Salieri nog langs is gekomen op de avond voor zijn overlijden, maar er zijn geen bewijzen voor het gerucht dat Mozart vergiftigd zou zijn door hem. Door zijn ziekte is Wolfgang helaas nooit in staat geweest zijn Requiem af te ronden. Hij is niet verder gekomen dan de basis van het Confutatis en het begin van het Lacrimosa. Desalniettemin is het een prachtwerk geworden, eerst bijgewerkt door Joseph Eybler en uiteindelijk afgerond door een leerling van hem Franz Xaver Süssmayr. Wolfgang Amadeus Mozart overleed, na een leven vol reizen en ontzettend veel prachtwerken geschreven te hebben, op 5 december 1791 op 35-jarige leeftijd aan ernstige miliaire koorts (‘miliair door uitslag die ermee gepaard ging’) (Cliff Eisen, 2007- 2014). Op 7 december 1791 werd hij begraven in een gemeenschappelijk graf op St. Marxer Friedhof in Wenen. (Cliff Eisen, 2007- 2014) (Sadie, 2014)http://www.youtube.com/watch?v=tlPQD04tn88

NageslachtRaimund Leopold * 17 juni 1783, Wenen -- † 19 augustus 1783, Wenen Karl Thomas * 21 september 1784, Wenen -- † 31 oktober 1858, Milaan Johann Thomas Leopold * 18 oktober 1786, Wenen -- † 15 november 1786, Wenen Theresia Maria Anna * 27 december 1787, Wenen -- † 29 juni 1788, Wenen Anna Maria * 16 november 1789, Wenen -- † 16 november 1789, Wenen Franz Xaver Wolfgang * 26 juli 1791, Wenen -- † 29 juli 1844, Karlsbad (Meyer, 2007)

Bekendste werkenSymfonieën – Totaal: 17

- Symfonie in G- klein, nr. 25, KV 183- Symfonie in D- groot, nr. 31, KV 297- Symfonie in D- groot, nr. 35, KV 385- Symfonie in D- groot, nr. 38, KV 504- Symfonie in G- klein, nr. 40, KV 550

http://www.youtube.com/watch?v=JTc1mDieQI8

Strijkkwartetten – Totaal: 25Opgedragen aan Joseph Haydn:

- KV 387- KV 421- KV 428- KV 458- KV 464- KV 465

Opgedragen aan Frederik Willem II:- KV 575

- KV 589- KV 590

Pianosonates – Totaal: 17Tot de 11de sonate vrij somber, daarna met romantische kenmerken.

- Sonate in A- groot, K 331http://www.youtube.com/watch?v=quxTnEEETbo

En tot slot uiteraard het Requiem wat hij nooit meer af heeft kunnen maken. (Mozart's Werk, 2013)http://www.youtube.com/watch?v=sPlhKP0nZII