. ‘ V V *

A P T O E E n iO Y E lO E jDISSERTATIONE PHILOLOG1CA

B r e v it e r E x p l a n a t u s ; • ■*

QUAM,

ÇONS. A MF L lS t COLLEG. PHILOSOPH.IN REG. ACAD. UPSAL.

P R Æ S I D EV I R O

AMPLISSIMO E T CELEBERRIMO,'

M ag. J O H A N N E J* A M N E L L

•GRÆC. LIT. PROFESSORE REG. e t ORD.

■PUBLICÖ EXAM INI MODESTE SUB?IClT

J O H A N N E S K E M P E;N ERICIUS

IN A U D IT. CAROL. M IN: HORIS A N T E -

MERID. DIEI XIII JU N II, A n n o MDCCL.

RÂDMANNKNT I Kungl. Refidence och Hufrod Staden,

DEN ÅDLE OCH VIDTL AGE ARNE HERKEmyHERR

GUSTAF KIERRMAN,MIN FÔRNÂME BEFORDfcARE.

DEn förnöjelfe och glådje, Com hos mig naturligrrei* uplliger öfver den lyckan, att jag igenom fjelifFva fkyldfkaps bandet får vara innefluten i EDER höga yrn*

neft, år long* renare och ftörre, ån gtt jag. långgre kan den famma med tyfthet innom mig tvinga. I år det fullkomlige mônlter , pâ hvilket föd(Teb\yrg- den nu långe fåftat fin förtroliga och vôrdfamma* ä- tanka, emedan den med innerlig fågnad fer, aft den ]lhos ftg få högt aktada flågten up&igit tillfamma åra ocharmfie- cnde vid fjelfva Konungafätct, fom den befbtit nmed mycken frågd och heder uti den lilla fodfleftadlTen. Tillåt fördenfkull af vanlig hög bevågenhet, att in» för Eder, Uoggunftigc Herre, jag nu för drift ar i ftttör- fta ödmjukhet infinna mig med detta ringa Acadenmi- fka arbete, jåmte trågnefta onlkan, att Himmelen tåcrikes framgent vålfigna Herr Rådmannen med hålfa

VIRßAdmeduiit Reverendis at que tritelari/fimis,

Dom. E R I C OIm Reg. Gymnaf. Strengnef. S. Theol. LECTORI Primario, PASTORI Ecclefiae Sàllôénfis, & vicini

Diftriftus PRÆPOSITO,' jAvunctflo', cÆr paternam curam, æternum veneranda

Mag- ER L A ND O FAXELL,In» Carifkoga Vermel. PASTORI, & adjac. diftriétus PRÆPOSITÔ, Patrono, & haut ita pridem Nutritio, perpetim fufpiciendo.

VIRIS .Plurimum Reverendis ut que Clari/fimis,

Mag. ERICO PETRI /In Husby Recarl. PASTORI, Patrono ädlidue colendo.

Mag. C A R O L O N Y B O M ,In Giilberga & Lifta Suderm. PASTORI, Patrono

veteri, fumma obfervântia profequendo*Mag. E R I C O M O S E ,In Carlfkoga Vermel. V. D. MINISTRO, Fautori fin-

gulari, plurimum honorando.i *

PVilologicum hoc fchediafma, breve quidem & leve, at fic tamen, quod certius confido, & argumenti poindere, & datoris pietate, Patronis & Evergetis fa- verntifTimis fe probaturum, ea, qu3 par eft, gratiflimi aniirni veneratione ytl d. û A & Ri

DE HÔGVÂLARTADE HERRAR,. - • ^SPECTOREN,- - •.

Herr L A R S K 1 E R R M A N ,Min Gunftige Farbroder t

OchKrone - Befallning5mrnn»n,

Herr J O N A S B E C K M A N ,Min högtbenågne Gynnare.

K rone-Länsmannen i Carlfkoga Bergslag, "Vålaktad

Herr ABRAHAM ,Min Hogtårade k. Farbroder,

EDER kårlek och bevågenhet, hvaraf jag ofta rént fâ ftora och fåkra prof, gör, att jag vid detta mitt törita Academifka profs vördfamma aflåmnande hyfer det fågnefamma hopp, att det varder fä benäget anfedt, fom jag det i fkyldigfta vålmening EDER tillegnar. Mifstycker ej, att jag emot all EDER godhet vill

,,vifa min tackfammefta årkånfla med få hten ̂ gåfva, fom denna år, dä jag ej förmår gifva någon itorre, .

MINE HERRAR,EDER

Idtnjuke titnarCy JOHAN KEMPE.

£). D♦

§. L

Uemadmodum' de facris literis in unirerfum, ita vel inprimis de follemni precum formula , quam, rogatus a dilcipulis, ore fan- ôifîîmo di£avit humani generis Servator « ) , vale

bit pium iliud ac (olidum JOH. CHRYSO- STOMI ß ) judicium: Oufév èçi twv h T>j Geix yfaCpi census xctl s'wij xnusvov, d>Xà a) tc t v%ov jrjfjutnotäv exei evct7roxëiy.ëw rèv Sqccwfcv, Certe Oratio y quam Dominicam vocant, quo compen* diofior, hoc nervofior & s^xTixuics^oc, multa paucis, fed quorum fingula prægnantem recondunt fenlum , compleåitur. Manendum nobis

A heica) Mattb. Vl\ 9. fy. Luc. XI : 1 , fc , ß) Ho

m'd. X. in Gen.

beic circa verba illai’T cv â g ro v tifxüv to v em b cn o v ' 8c ç YjlLiv (TYjiJLSgovc u habet M A T T H Æ U S; v e l , que ma dm od uti fcrîbit LUCAS; to v c ifj o v t o v èicid&iov M fe 'tffju v t o xab’ tfy-fyxv- 11. cc. In quibus transferendis arque exponendis, pro varia t 9 ctgTX T* izintrCn* acceptione , ita a fe mutuo diffident interpretes & commentatores, ut horum quidem alii folis fere terminis inter fe pugnare, alii vero a genuino verborum ftnfu longius recedere videantürj uti pluribus in pofter rum oftendere conabimur:

$■ ii-Tcy APTON h. 1. fimplicifïïme Panem, fua'

quisque lingua, Interpretum plerique reddiderunt. N ec male quidem illud. Ebræis enirn crfr non folus inprimis panis , quem piflor conficit' five o dfTOToicç, fed in genere cibus hominum aut viflus audit: y ) n o n e/culentis>tantum, fed & potulentis eodem nomine connotatis; ut obfcrvat J. 6U X T O R FIU S 8). Quae quidem cvvs/JoxW ex primæva lingva illa ad plures alias e) tranfut: quomodo & hunc mvicrpicv-vernacula noftra non ignorat.. Manemus jam in Græca N. F ’ lingua, qua non raro etfTov etrSUw 1. tyxysfr generation eft

edere,y ) Vid. Gen. 3: 19. Lev. 2 6 : 5. Ec cl. 9: 7.

Prov. 22: 9. & c. 8) ln Lex. Ehr. & 1 C bald, s) Ste Cbaldétis & Rabbinis on? & NDnb cibum notât. If Cif? Dan. 5: i . convivium magnum dicitur. Denique Arabibus on1? caro eft. con f. JO H. EUX- TORF. Lex, Cbald. & Talmud, in bis vocibus*

edere, cibum capere ; .£) & id quidem praeeuntibus t ciç tß foyw - in verfione locorum, rrodo e V. T . allegatorum. Itaque, ubi rev ctgTon tfvtuv a Deo petimus., om n ia , quibus ad (uftentandam hanc vitam tuendamque valetudinem hominibus eft opus, & inprimis quidem viäu m , f. quidquid efui fit potuique, nobis adprecamur. Qualis autem quantusve viftus expetatur, declarabit rite intelle&um id, quod fubjungitur, c© eie téaieç. Quod vero eiriSsrov interpretibus eo magis anceps vifum eft ambiguumque, quo rarius obvium ; quippe apud profana? Hellados ilr ip tores huc usque fruftra quæfitum; nec vero in pandemis N .T ederis reperiundum, fi a binis locis, quos ex M A T T H Æ G & O J C A allegavim us, disceïïeris. ;In qua quidem voce e x cutienda, feqq. noftra qualiscunque verfa- bitur opera; qua? fi Letftoribus eruditis & candidis non omnino diiplicebit , nobis erit, de quo i n finu gaudeamus.

§. niLA n te , quam ad propolitum mos con

vertamus, præmirtere pauca juvabit de fuperadje-

nit um ; fiSfi[Avfty]Tê i rç t%v uvfiov, videh t t tyxyyjTS xzl t C iiir\te , x t . A. q) De in de & quo« tidianum precationis hujus ufum injungit .• ut pie argumentari nonnullis placet. Cererum alii, & in his CHRIST. S C H O E T T G E N iU S c f t s m h. I. exponere malunt pn pr tfuêfoi xal >j' fjLSfx, 2. Cor. 4: i 6 ., h. e quotidie, in dies ; quod o- mnino exprimit parallelum illud LU C Æ to xeib' jqfjLSfotv ( le il ê w ç w , quemadmodum & altera sXlitr ijsSi effertur xa& sxuçtjv ̂feil. Yj^sçotv) articulo, ut te pe felet, TtXeovoLçixûç præpofito; perinde ac dicitur 7o o?.ov (xgwov) Aft. 4:18 Karrà ftati temposis recurfum notat I. c. Lucæ & fimilibus aliis; ut SUT ëTO'ç, quotannis * {xoltol (nyjvot, quot wenfib us , T H E O PH R A ST O f t . C. X V U ) x f t ’ ê a f Tîjy, xaià nay aoißßxTov, Jingults fcßis ac fabbatis, 'Matth. 27: 15- Aft. 13: 27, &c..’}

Ec fane to a fts tov non fecus atque Ebræo- rum orrr cum prajenti tempore aliquam ejus-rot;* tmuationem frpe connotat; laud. SCKOETTGE- ]NIO judice ; ficuti non heßenium modod iem , led & remotiora tempera präterita refpi- cit. Qua quidem ratione trftsgov non m inus, quam to xa&’ ypdfuv, ad de fig nandum humanæ vitæ fpatium re terri forte noftro hoc loco poflk. Nimirum tipégat facris non m odo, fed & profanis quandoque feriptoribus notat vel in genere flatum tempus cujusque re i7 vel prælermn

Atque fic etiam, ubi vi

fobfervaf. Verfionem 'hanc,plnris, quam fas fu ît , habitam , fa3 o agmine fequuti fnnr deinceps plurimi , inque his Græci quidam Lexicographi. ;SupereJJenttakm ubi dicere malle videtur LA UR. V A L LA x), nihil novæ lucis huic ioco feneratur. Nimirum omnes hi Græca verba perinde a c c ip i a n t , ac ÜG&et.d'çToçiïneçxffiçç $7rsfXŒLufyç ) p o tius , quam inivnot. Quafi vero non differant ■t« jfa\ Tflv ivttxv, ,Kcti x.ù .fas?. ;Nec enim in com - pofitis ifte pcæpofitionis Jnl fignificarus familiaris eft; ceu notant in h. 1. HUGO G R O T 1US & SEE AST. CASTALIO. Ceterum ex hoc fonte haut dubie emanavit figurata heic loci expofitio

agi# , de pane, non naturali, (ed hyperphy- fico ac fpirituali: ceu proxima §. oftendet.

E n I 0 T S I O £ 7

cap. c if. v. 34. obviæ: KiSfiSy inquiunt, ndvTore So# rjfjLiv rev c l m o v rSrov. Sic d'gTov iiuztriov, panem cade*

fiem . am mi cibutn, exponere non detre&at ERASM US Roterod. Quid? quod inclinavit etiam pr irr a- tempore B M ART* L U TH ER U SA ) ad iftam de cibo fpirituali acceptionem; cui vero poflea nun- cium remifit gravilï. illeecclefiæ Reformator , i* d^emque, fi quis alius, S:æ S.æ fidiflimus interpres, t ov d'fTov h. I. bona corporis, & alia exler- nay iis proxime adnexa, interpretatus.-ceu do» cent paflrm Ecdefiæ nofiræ libri Symbolici. pt) Denique fimt , qui , ffîXTtyÿiv heic admittren-- te s , t ov a fjov proprie fimul & allegorice , h. e# de corporis pariter & animae pabulo, accipiendum volunt. In his, qui in Gallia dofirin& Chrißian*' explicationem, Graeco vulgari idiomate & Latino tradiram, A. MDCXXXilf'edidere, pfiim rio pa- f/e/w fptritualem , fecundari0 corporalem peti ftatu- unt. His adftipulantur, qui eamdem d frrinam,, lingua Armena a PETRO PAULO Sacerdote redditam, concinnarunt, & juris publici fecerunt Pariiiis, MDCXXXllII. Miramur autem ipfos a Cateche/t, ex decreto concilii Tridenrini, in gratiam parochorum, Venetiis MDLXXVII1I edita, recedere aufos; quæ tamen apud Romano- catholicos eft praecipui ponderis. Sic vero ea dictitat : petimus b: l. hujus, quam- in terris agi

mus,A) Tom. r. Jett, pe) Vid. inprimis Catecb.

LUTH, cum maj. tum mm.

m is ,vitic fubfidia, fandorum Pat y um ita fént i entium an* dorïtate. N ec facilius erit didi j , cura menteCHRY* S O S T O M I, corporis alimenta vitæque hujus fubfidia intelligentis, (cuiusque maxima lane i i ecclefia Græea Temper exftitit au&oritasj con- feflio feceUerit M olcovitica, y) quæ his preci-

bus expeti cenlec I;o anima ttofira alimentum , ^verbum Dei. & c. ut tamen deinde non excludantur id omne, quod ad prœfentem banc vit am com• ^mode fuftentandam , tieceffarium efl. £ ) Cete« rum nulla nos adigit neceiïitas, u t , a nativa ac follemni tö ccçta lignification? digrefli, tralatitium, eumque myfticum h. 1. admittamus fenfum. Quin adfunt potius ex adverto rationes non contemnenda?, quæ id omnino difîuadent. Etenim, quæ ad mentis pabulum fpeôanr, alias in hac precum formula, quamvis brevi & con- cifa, plenius, & planioribus quidem verbis, pro-

Îjonuntur. Ergo cur eadem illa jam quoque al- egorico t 5 d'gTts rS èvitscrlx termino altius recondita, fæpiusque adeo repetita cenfebuntur? Certe, id a Chrifto fa&um elle, nos eo minus credimus , quo compendiofior eft hæc precutn formula , & quo exaâior illa ipfa eft precum regula, in qua locus non (it j f f ito^jXoylti o), quam

paui-y) jQuxß. XVl I I , fq. £) Debemus hac Reve-

renditj. NICOL, BERG 10, cujus vide exercit. de Statu Exci. & relig. Mj/cov. P- II. p. 282 ,/17. 0) Super vitio TcotoXoyiaç tcsç\ tö ßstTTQtoyeft, perdigna

E H I O T 2 t O Z

paulfo ante eœleftis Doftor improbaverat: ev'xßiAt'joi iïè, inquit, ^r) ßsiTToXoy*jff})T* , fri éSmoï. - - ^ opLoltoSŸjis dvTcütç. - - #täi£ Su 7tgoç- föyßfrS* Cfieïç. y. t . A. tt) Accedit, quod to KaS’ Ŷ sgOLV, JLUCÆ 1. c. -, multo commodius fefe reterat ad quotidianum viftum corporisve alimentum j cujus heic haberi rationem nifi quis admilerit, fateatur oportet, in confummatiflimo precum exemplari ne verbo quidem attingi bona corporis , adeoque nec omnes neceflitates no- liras illic comprehendi. Quafi vero non item .externa illa & terreftria bona Evefflêrij Opt. Max. accepta forent referenda. Annon Èi nos ipfos & omnia noftra , adeoque corporis & vitam & v iå u m om nem , ex afTe debemus? Quidni Ei noftra omnia devotis precibus commendabimus? Quidni providum & beneficum natura? rerum Statorem & Confervatorem confidentius exorabimus etiam ifta, quæ ad noftræ hujus vita? fu- ilentationem ac tutelam neceffaria funt? Qui ve** jro ifthæc fu« ipfius induftri« aut prudenti« oeconomica? , quam divinae providentia? grati«- q u e , debere mallet, na? is falleretur nimium, & impia? praefidenti« reus perageretur, etiam ab his, qui, fepofito tantifper fulgentiori d ivina? revelationis lumine , fola ratione fuabene ri-

B tequet f l , qua confulatur, Clar. D:ni Job Kempe Upl. 4 i(]. Theol.de Orar. Dom., Pra/ide Reverendiß. D. Epifc. MAGNO BERONIO, habita Upf. 1758» A-

jpbor. V l l b p . 23, jr) M attb , 6 : 7 , 8 ,

t* A P T O S

teque ufi fuerint. Quod reliquum eft , facris fcripruris abuteretur, quisquis prohibitam a CHRISTO t Yjv [jiJgifAvav èiç t Yjv d 'vg iov, (de qua fupra, $. Ill) eo traheret, u t , quæ in praefens aut futurum viræ fpatium fuftentando corpori infer- vfunt, a Summo Numine petenda negaret. N ee enim dubium eft, quin, ifta rcgans, piarrque adeo & moderatam corporis fui curam agens, nihilo fecius & poffit & debeat ÇyjtsÏv tc^tov tyjV ßucrtXeiav t » 0

E n î O T S Î O l i i

hanc ipfarn apra sTtiuphs interpretationem ftvrem fuam convertant Romano-catholici quidam, com* m unionem fuh una /pecie adferturi

A P T ö S

gia' dîcendum mallent snhiov, quemadmodum Platonicis effertur ro ènovviùfeç) verum ab h l 8t flwv, lwa>\ quoå participium eft verbi e'us fypu vei tiy.1, unde compof. snsifju, Jequor. hxcrx adeo notat in[eqtt entem f craßinum diem , YjpLêçctç vocabulo vel adpofito, vel fubaudito: quæ quidem u

E n F o r s' i o s fffenti tempore eumdem anticipaverimus Qire vero hæc fiducia eflèt ?‘ anne potius charader’ o>iyo7t(çx, plus, quam fas eft, (jlsçiijlvwtoç èiç t ty' ävgior, (Matth. 6 -' 34. Luc. 12 : 22.) Quod reliquum eft. immerito contenditur', non poffe non1 oriri e7tu&iov dnoiyjQ fVteV/ft, quod fi ab' snl ûutOL quis deduxerit, fcribendurrt eflè kitdvtor^ præpolltione, fecundum regulam Grammatico^ ru m , in ejusmodi compofitis ultimam vöcalern1 abjiciente; quemadmodum efferuntur fexcenta alia. Gerte non ftridior eft ille canon, quam ut* nonnumquam patiens fle exceptionis1:' ceu arguunt compofica paflim obvia, itie ix fa

irivfon &c. in quibus *V2 fuam vocalem ante alienam fervar; Quod denique a d Ebrœum* Evangelium M A T T H Æ I adtinet, cujus, pro di-' d a vocis origine pariter & fignificatione adftru-- enda, allegari’folet audorifas; nos quidem'tantum illi, quantum antiquiftimæ cuique verfioni,- tribuimus: ipfum vero M A TTH Æ U M initio* G race fcripfiffe , firmiter nobis perfuafum Habemus. Quare veram fV/w/V notionem eX’ Ebræa /jlsjstQfderst non omnino pendere arbitra-- mur. Sane, contextui facro convenientius, panem hunc dixeris, non tam craflinum, quamßö-' dternum, aut certe quotidianum \ > de quo tamen1 fequ. §. plura,-

$. IX.PANEM QUO TIDIA NÜM , JUGEM ,

C O N T IN U U M qui transtulere t cy intéciov, fi*dos»

dos egerunt interpretes, etiamii non verbum verbo curarunt reddere. Quippe accefterunr proxime ad precaf iunculæ fenfum ; ar fi c tamen vim Græci vocabuli non fatfs expreflifle videntur. Sic XI exemplaria MU Vulg. verfionis M A T - T H Æ I reddunt quotidianum ; etfi plura aliter habent : id quod praeeunte LUCA Brug. jam ante notavimus. Et certe in Matthæo, ante HIER O N Y M U M , Latinos quotidianum leg i fle, ex C Y P R IA N O , AMBROSIO, A U G U S T IN O ,ceteris , manifeftum putat 1. c. laudatus LU C A S Brug. In LUCA vero panem quotidianum c on Ranter dicit idem interpres, qui in transferenda u* na eademque diâionis forma, diverfis S:æ Stae locis iterata , non femper eft fibi fimilis. Con- ftantior autem in Germ. Verf. beatus M. L U - T H E R U S , ubivis adhibet fuum illud Täglich Brot-, qui ut non paucos ecclefiæ patres præe- n n te s , ita deinde complures interpretum, vernacula quemque, fua fequaces habuit. Etiam DE- SID. ERASMUS, in Lat. Verl fua, & ER V A - T A B L U S fic interpretantur; quamvis proni ad hunc locum aliter accipiendum: quod fupra vidimus. Denique fie htéaiov Latine reddit uni- verfus pene Lexicographorum chorus; duce SUID A , qui xzShj‘JUfivov interpretatus eft. Præ- cipuum vero hujus expolitionis robur petitur ex Ebræo Tonn cn1? Num. 4 ; 7. (raç u(tovç tQç $L&7tanèç reddunt L X X Interpr.) quo Dminum iutivim bacprecatione vtnuße refpexijje putat DAN.

HE1N-

h

E n io r s i o s; t*H E IN S IU S , îp) nullus dubitans , quin sTtixjicf idem fit atque hoc ipfum -p^n (quod item o ccurrit Ezech. 39 : 14.) h. e. continuus, ju g is , quotidianus. Sic & vice t 9 à*Tou t du h iow fe orf? *TDn habet verlio Ebraica, quæ debetur Edi* tori SEBAST. MUNSTERO. N os vero, uti quotidiani epitheto quam optime autumamus exhiberi t 0 m S ’fjpegav, (M A T T H , itanon videmus, quo paéto relpondeat illud nativo & proprio valor i t 5 fausvi*. Quod fi rei ponder e t , in perbrevi hac ablolutiiïimæ precationis e- pitoma foret idem bis diétum; non aliter ac (i quis dîceret: tov 'otçtqv yj(xuv X2&y)y.9fivcv Sifobt tifjuv m b' Y){JiêçcLV , quotidianum panem da quotidie. Annon e geminis illis redundaret alterutrum? Sed vero non eft , ut 1rt.eovdfyv t*, aut quid otioli admittamus in oratione divinillima » eaque éfjc QxTiytUTQLTYj, cujus quot verba, rot funt pondera ; & a qt?a itoTsjXoyiav omnem ac tu v tc tv tx multo alieniflimam elle, fupra VI. oftendimus* N eque tamen ii fumus, qui verfionem illam ma* gni LU TH ER I, eumque fequuti interpretis Sue- c i , apud nos jamdiu TCQciçQTtoiçdÜQiQV, ufuque fta* bilitam publico, hac ex parte immutandam urgeam us: præfertim cum illa, quantum ad rem ipfam , hautquaquam aliud dicat, quam quod cum intentione cœleftis Magiftri & precationis* argumento confentaneum fit. Nobis interim

ter*40 Vide ejus Exercit. [aer- C IV. p . 28 , /z*

A P T ® 2t *

‘terminum, quem lingua habet authentica,' pro« ÿima §. eum in modum explanare licebir, ut Tuam ,ei notionem pro virili parte vindicare oonemur.

4 X.PA N EM , ad fuflentandam vitam pertincn-

item, vel brevius, NECESSARIUM aut S U F - f [C IE N T E M qui h. L expofuere, illi demura irov éiuétriov planius ac plenius exprefiifie videntur. Vix elt, ut dubitemus, coalui né-huSaiaif ab en i , ,ad, & udet, qua Sacri Scriptores non tam fub- fiantiam humanam, quam quæ ad hujus confer« vationem fpe&ant, incelligunr. Sic LUC. 15.* î 2 , * 3 . t o imßxXhav pJfo; rijç w îx ; eft debita

fiortio patrimonii, rei familiaris, facultatum. Ubi HESYCHIUS: daiot, 7tA5to;y vnotfåig, xTjjaiç. E t L X X Int.Ebræum rfe)D peculium, E cc l.2: 8- red- dunt 'xsçixviwfJLéç. Sane LU C Æ Cap. cit. verC ai 2. &30. y é v h xoà :o ßto; JtrodUvstptHsvTåt Tunt, ita ut alterum vocabulum altero varietur & explicetur. Bioç autem rem omnem fußentanda vita tie- tseßarjam, Sc quascumque, opes fignificat: quomodo MARCO Cap* 12: 44* oXo; 0 ßto; idem eft* ac w r c t cast -iiç &xsv- Quo fenlu exftat Luc. 8; 45. si; ïxiod; xfptroatoiï/ntetv ZAw toy ßlov. Ceterum neque apud profanos fcriptores defunt r>jc jdaiotç hunc in modum acceptæ exempla ,, quae congefiit JO. ALBERTI, u) Id infupcr adjicimus, hanc ijgnificarionem zafo; (a verbo thcti) re* spondere follemni apud L X X Interpretes & Sa

crosv ) Itt éferv. PbikL p. 51»

E n I O T 2 I O 2 :

eros N . F fcriptores acceptioni vxd& ew ; (iU7to jö iM p x w , quod verbo lubftantivo æqui- valer; unde & tä cil. XMlwar«* faculté-r«x) Facit huc itero Jubflantia apud Romanos PCtos vis eadem & fignificatio; præeuntibus AU R E L . VIC TO R E ß ß ) ipfoq; Q UINTILIA NO , y y ) qjuibus bona, vel hereditate accepta, vel labore p>arta, fubflanti* nomine defignantur, Adde A U R E L I U M F R U D E N T I U M , t i ) cuî ftubflantia eft alimentum, quo corpus fubftat & fu~ ßentatur. U t vero revertamur illuc, unde digreflî humus, nihil prohibere videtur, quom inus per Tcy ct fTov t ov htidtrm intelligamus externa qnat que bwna, ad rem familiarem pertinentia: h . e. quæ ad confervandum corpus vitamque fuftentandatn meceffario requiruntur, quæque ad hunc u- fium homini fufficiunt ; quali dicatur : rd ih l Tjjy fji+iïv da (eut xal r foQqv ixatfxxnoe, v e l , cum T H E O PH Y L A C T O , t o h \ t jj x- irfaxal avaTdcsifjfwjy àvTctpxeç. N ec mulro aliter SUIDAS in Lex. tnidaiov otgTov interpretatur i i fari T# der let dp[xc£ovTa. Sic & preepofitio vim fu am fervat î dicendumq; faidaiov} quidquid facit ad r fr b t a i m yj tcv ß m s non aliter atque è t y iù o v y quod a d iter conficiendum requiritur. U t noti prorfus adeo a noftro illo h rasateg abludat L X 3C. imterpretum nsçidaïoç' quibus Ifraëlitæ rrwD D* audiunt ùctoç neçidaïoçi Exod. 19: 5 , Deur. 7:6.

C 14:ßß) De orig. Gent. Rom. Cap. XIX. y y ) Deci

XV. è l\ In libro Cathemenn.

14: 2. «26: 18. ov éfyxélono g Kûfioç iiç yçspin- ciotff(XGV Ècfl/TÜ. Pl. 135: 4. quæ ioca relpiciens PA U L U S, veros Chriftianos itidem vocatA^cv né- (ivcrtov,Tic. 2: 14. id eft, populum Deo ifa proprium ac poffeflum, nt in Ejus quafi peculio fit. Nim irum Graecis paflim fcriptoribus dicuntur w çiw idfyiv , quibus bona fuppetunr & facultates; & X E N O P H O N T I 7T ^ 073> 7foietv non aliud eft, quam , rem augere familiarem. Quiavero Ttêçi&jict fæpius notat abundantiam, & ciov id, quod plus fatis eft; dedita opera heic a d hiberi videtur ènië(rioç} ad defignandum tcf quod eft fatis. Quippe bona corpori neceftaria, non molles delicias luxuriarque inftrumenta, petimus; Su fte(ftura nobis & fa milice, non fuperfluenti.^defi- deramus. Adprecamur nobis sCpyfojLtpn rga* Cfiyv xui tol iitnrfeiu (^^(jlutu) rë auijiûnoç, ceu vocat Jacobus Cap. 2: 15, 16. ita ut detur nobis h xcti$ (tôfy) to trnopLSTfioVy LUC. i 2 :42. i. e, fj t quemadmodum habet parallelus locus M A T T H Æ I, C. 24. v. 45. ZiropJrpov, cibi de- metjjum, quid aliud eft, quam p n Drr1?, quern Prov. 30: 8, feq. confidenter a Deo petit AGUR., divitias æque ac paupertatem deprecatus, ut ne vel infoléfcendi, vel furandi fibl fuboafceretur anfa. '•prient panem demenji mei, verrunt L X X interpr. t d téonst xul ru dvidgxy) nece (far ia & Juf- fetent ia* H ac eit illa luere ßciu fjfiù ùutuçhsIuç, quam ndftrpLov fxéyuv merito facit P A UL U S, iT im . 6; 6. ieq. lUud inluper pr^ceptum adjici-

en*:

ë n i o r 2 i o 2.éns: &xtfo0 àç y.2'1 oksitdéplâtra, (vifiitm f retrniâum,) tiJtoiç dfXserbwcpLgbst- Nec vero novi

àuid tradimus, ubi a vulgatiori interpretatione ,(cedentes, èxiéftov, eo, quo diftum eft, rrodo, .exponimus. Syrus interpres rtddit/w *m fu (fici* enti* nofh'*; ceu S C U L T E T U S & audior intro* dufiiontt purrilk Syrtac* efferunt: vel propius ad vim iftius ling iæ: panem indigenti* f. nece (filatis no• f ir* ; i. e. nece (fanum: quod, prêter LUCAM Brug. & O T H G UALTPERIU M in Cnticor. Sctcr, opere, öbrervar JOH. MICH. DiLHERRUS, se) eam- dem t» tü s tix tU expiicandi viam ipfe in*greflus. C« nfertiunt ver^ones ceteræ, quas adfe- runt J. CHAMBERLAINIUS f t ) 8c J. HOOPvtf« ËËCK1US Panem vit* conjervativum^ notturff* tige nahrimg , vertunt B R E N T 1US b b ) ac PASOR Uj. A qua explicandi ratione non omnino receftis- fe putandi fünf, qui panem fubflantuilem reddidere , liquidem fubfianttam interpreteris non üxoça* criv,fed sjictv , eo , quo fupra diximus, figmficacu acceptam: uri monet C A S T A L IO , xx.) qui etiam rov Töv fjiÀÜvTèv èttuècnovviftum mfirum oilmen • tartum exponit. Neque adeo re rpfa a nobis diften- tiunt VA TABLUS 5c CLARIUS, qui panem admittunt & (ubfiamiakm , i. e. quo tuile ntamnr, & quotidianum-, videl. quotidianis ufibus & neceffira-

tibu*se) In Eclog facr. N. T Syr. Gr Lot. p. 46,

fq. & P .6 5 . tftf) Syllog. Or. Domiti. in diverjar, geni, linguas couver j*. ypq ) Tbeol. Praâ pag. 333 Jq. b b J ln Catecb. u) In Lex . Gr. h/.j Cnt. S. I. c*

aptos Eniorsios.tibusinlervientem, ac facientem faitis. Unde II* quef , quam parum & nos abeamus a B. LU- THERO & reliquis, quotidianum panem exponentibus; qua de re luperiori §. Quando igitur a CHRISTO jufli edoéfique homines t cp Uatréfa rov êï toÏç fyavoïç, pro fe quisque, com pellant, rogantes tov ä ftov tov énittaiov , repetere

nobis videntur illam AGURI precaciunculam : k:'pn arr? 'J tn csn

M. ©. A.

Pag. «4, lin. 2g. legatur JDnn Pag. ea A lin. 20. êc p* 16, lin« ic . commata locis fuis mota reftituàntur.

M I N H E R R E.

I HErrans Bon man las : gif ofs vårt daglig’ bröd.Hvad rått der med fôrfl3s,Ert vackra verk kan

Jåra,Som åger fnillcts kraft och bokvett til fin

flod.G U D gifv’ Er allfköns g o d t . rik lön och vår#

dig åra.

JACOB LUNDBERG,K ERICIUS«