• TASARIM ve MÜHENDİSLİK GÜCÜMÜZ• FUAR ve ORGANİZASYONLAR• MİSAFİRLERİMİZ

Roketsan, bir TSKGV kuruluşudur.

TEMMUZ 2013 / ISSN 1302-1435

SAYI

3

içindekiler

3

içindekiler 3

başkan’ın mesajı 4

genel müdür’ün mesajı 5

kurumsal kimliğimiz 6-9

kutlama mesajları 10-11

tasarım ve

mühendislik gücümüz 12-23

fuar ve organizasyonlar 24-33

misafirlerimiz 34-37

roketsan’lı olmak 38-47

roketsan ve sanat 48-49

basın’da roketsan 50-55

TEMMUZ 2013 - SAYI 3 - 6 AYDA BİR YAYIMLANIR

ISSN 1302-1435

Roketsan Adına SahibiSelçuk YAŞAR

Sorumlu Müdür (Yazı İşleri)Dr. Yavuz AKA

Yayın Kuruluİclal DURAL

Mustafa Akın ERDEMDuygu ÖZCANHande GENÇ

Nazlı YAMANTÜRKEvrim ATAKAN

Tasarım - Grafik UygulamaEtkileşim Grafik Tasarım

Halit Ziya Sk. No: 26/3 Çankaya / AnkaraTel: +90 (312) 441 71 93

Basım YeriAnkara Ofset

Sanayi 1 Cd. Necatibey İş Hanı 93/44İskitler / Ankara

Tel: +90 (312) 384 50 63

Yönetim YeriRoketsan A.Ş.

Kemalpaşa Mah.Şehit Yüzbaşı Adem Kutlu Sk. No:21

06780 Elmadağ / AnkaraTel: + 90 (312) 860 55 00

Faks: + 90 (312) 863 42 08pazarlama@roketsan.com.trsatinalma@roketsan.com.tr

insan.kaynaklari@roketsan.com.tr

•

Bu dergide yayınlanan yazılar, yazılarda yer alan dü-şünce ve öneriler ile kullanılan kaynakların doğrulu-ğuna ilişkin her türlü sorumluluk yazar(lar)a aittir. Bukapsamda Roketsan A.Ş. sorumlu tutulamaz. Yazılarreferans gösterilmeden basılamaz, kopyalanamaz vepaylaşılamaz. Dergide yer alan yazı ve makaleler Ro-ketsan A.Ş. ve/veya atıf yapılan diğer kurum ve kuru-luşların görüşlerini değil, sadece yazarın kendi kişiseldüşüncesini yansıtmaktadır.

sayı 3 temmuz 2013

4

roketsan dergisi

Gururla kutladığımız kuruluşumuzun25’inci yılında, büyük başarılara hep bir-likte tanıklık ediyoruz. Geriye baktığı-mızda teknoloji transferi ile başlayanhizmet yolculuğumuza bugün genç mü-hendislerimiz tarafından tasarlananözgün ürünlerimizle devam etmekteyiz.

Türk Silahlı Kuvvetleri ile güçlü bir iletişimiçerisinde bulunarak, roket ve füze ala-nında mevcut ve gelecekteki ihtiyaçlarınıtanımlamak ve söz konusu ihtiyaçları ma-liyet etkin ve yüksek teknolojik çözümlerile karşılamak için bundan sonra da hiçyorulmadan çalışacağız.

“Denizlerin Altından Uzaya Kadar Roketve Füze Sistemlerinde Ülkemizin LiderKuruluşu Olmak” vizyonumuzla emin

adımlarla ilerleyeceğiz. Bu kapsamda buyıl imzaladığımız “Uydu Fırlatma SistemiProjesi”ni çok önemsemekteyiz.

Milli ihtiyaçlarımızı karşılarken dost vemüttefik ülkelerin ihtiyaçları için de gereközgün ürünlerimiz ve gerekse içinde yeraldığımız uluslararası projeler ile çözüm-ler sunacağız. Bu kapsamda Birleşik ArapEmirlikleri’ne gerçekleştirilen CİRİT ihra-catını önemli bir kilometre taşı olarakgörmekteyiz. Yılmadan ve yorulmadanözgün ürünlerimizin ihracatı için çalışma-larımızı sürdüreceğiz.

Yönetim Kurulu olarak hep daha ileri gi-deceğimiz hizmet yolculuğumuzdagenel müdürden mühendisine, uzma-nından teknisyenine, güvenlik görevlisin-

Sayın Okurlarımızden idari personele kadar her bir Roket-san’lının huzur ve güven ortamındanüretime katkısını artırmaya devam ede-ceğiz.

Bu vesile ile şirketimizin bugünlere gel-mesinde emeği geçen tüm çalışanları-mıza, ortaklarımıza, bize destekleriniesirgemeyen Türk Silahlı Kuvvetlerimizeve Milli Savunma Bakanlığımıza YönetimKurulu olarak şükranlarımızı sunuyoruz.

Saygılarımla,

Dr. Eyüp KaptanKorgeneral (E)Yönetim Kurulu Başkanı

başkan’ın mesajı

5

genel müdür’ün mesajı

14 Haziran 1988 tarihinde kurulan Roket-san 25 yıl sonra, bugün 1.600 kişiyi aşanbüyük bir aile olmuştur. İlk olarak Stingerportatif hava savunma füzesinin uçuş vefırlatma motorlarının ABD’den teknolojitransferi ile üretimini gerçekleştirdiğimizproje ile kendimizi kanıtladık. Her zamanen iyiyi yapmayı hedefleyen Roketsan, builk projesinde bile uluslararası konsorsi-yumdaki 40 firma arasında ilk kalifiye olanfirma başarısını göstermiştir.

Stinger Projesi’nde çalışan ekibin bu pro-jeden kazandığı bilgi birikimi ile 1990’larınbaşında Türkiye’nin ilk milli roketleri olan107mm ve 122mm topçu roketleri vesilah sistemlerini tasarladık ve üretiminibaşarı ile gerçekleştirdik. Bu başarılardansonra diğer bir ilk olan Türkiye’nin ilk millifüzesi CİRİT’in kalifikasyonunu yakın za-manda tamamlayarak Türk Silahlı Kuvvet-leri ve dost ülkelerin envanterine teslim

etme başarısını da gösterdik. Bugün ula-şılan seviyeyi daha yukarılara taşımak;daha çok çalışmak, daha çok üretmek,daha çok satmak ve daha çok kazanmakhepimizin ortak hedefleridir.

Roketsan ailesi olarak kardeşlik ve daya-nışma içinde, her bir çalışanın gösterdiğiüstün başarı ve çalışma azmi ile bir dünyaşirketi olma yolunda emin adımlar ile iler-liyoruz. İhracatımızı her geçen yılartırıyor; son teknolojimiz, yüksek stan-dartlarımız ve dinamik insan kaynağımızile uluslararası alanda da bir marka olarakkendimizden söz ettiriyor, yön veriyoruz.Bu kapsamda kısa bir süre içerisinde dün-yanın ilk 100 savunma şirketi arasına gir-meyi başaracağımıza yürekteninanıyoruz.

Geçtiğimiz 25 yılda Türkiye’nin milli sa-vunmasına ve ekonomisine katkıda bulu-

narak, insan gücümüzü sürekli geliştire-rek ve birçok ilklere imza atarak Türki-ye’nin roket ve füze konularındaki liderkuruluşu olmanın gururunu ve onurunuhep birlikte yaşıyoruz.

Kavaklıdere’de bir ofiste başlayan bu yol-culuk, bugün 25 yılını geride bırakıyor.Bu yolculukta Roketsan’a emeği geçenve bizimle birlikte bu ilkleri yaşayan her-kese teşekkürlerimizi sunuyoruz. Geç-mişte kurumumuza emek vermiş tümeski çalışanlarımıza şükranlarımızı sunu-yor, bu dünyadan ayrılmış olanlaraAllah’tan rahmet, hayatta olanlara sağlıkve esenlikler diliyoruz.

Saygılarımla,

Selçuk YaşarGenel Müdür

sayı 3 temmuz 2013

Değerli Okurlarımız

kurumsal kimliğimiz

6

roketsan dergisi

1950 ve 1960’lardateorisyenlerin çalışmalarıylagündeme gelen stratejikyönetim, sanayileşmenin verekabetin hızla tırmanmasıile gün geçtikçe öneminiartırmıştır.

Günümüzde küreselleşmenin oluştur-duğu karmaşık ve belirsizlikler içeren ya-pıda, gelişme ve ilerlemeninsürdürülebilir olması için işletme, kurumve kuruluşlarda stratejik yönetim vazge-çilmez bir unsurdur. Bu ortamda ku-rumlar, yönetim biçimleriyle öneçıkmaya ve fark yaratmaya başlamış vegeleceğe bilimsel bir alt yapıyla ışıktutan stratejik yönetim, kurumların ençok kullandığı yöntem haline gelmiştir.

Stratejik Yönetimin Kökenive Tanımı

Strateji kelimesinin kökenine bakıldı-ğında farklı yaklaşımlar bulunduğu gö-rülmektedir. Bazı kaynaklara görestrateji eski Yunanca’da “stratos” (ordu)ve “ago” (yönetmek, yön vermek) keli-melerinin birleşmesinden türemiştir.Bazı kaynaklara göre ise kökünü Latinceyol, çizgi, nehir yatağı anlamındaki“Stratum” sözcüğünden almaktadır.Bütün kaynakların birleştiği ortak noktaönceleri yalnızca askeri yönetimle ilişki-lendirilen strateji kavramının zaman içe-risinde diğer yönetim alanlarında dakullanılmaya başlandığı şeklindedir.

Strateji, bir kuruma paydaşlarının bek-lentilerini karşılamak amacıyla, uzun dö-nemde ve değişmekte olan birortamda, üstünlük kazandıracak yön-lendirme faaliyetlerinden oluşur. Bu ne-denle stratejik kararlar, karmaşık biryapıya sahip, belirsizlikler altında alınan,kurumun operasyonel faaliyetlerini etki-

leyen, sistematik bir yaklaşım gerektirenve değişime işaret eden kararlardır.

Stratejik yönetim, organizasyonlardapaydaşların beklentilerini karşılayacakşekilde kurumsal kaynak ve yetkinliklerideğerlendirerek geleceğe yönelik amaçve hedeflerin belirlenmesini ve bu he-deflere ulaşılarak üstünlük kazanılmasınısağlayan bir yönetim tekniğidir. Bu kap-samda stratejik yönetim, örgütsel dü-zendeki ve işleyişteki temel sorun veeksikliklere çok boyutlu bakabilen, varolan/edinilebilecek kaynaklar doğrultu-sunda ulaşılabilecek başarıyı tanımla-yan, bu başarıya ulaşmak içinkullanılacak yolları belirleyen, gerekti-ğinde zaman içinde bu yolları değişti-ren, yenileyen, geleceğe dönük,bütünleşik bir yaklaşımdır. Stratejik yö-netim tanımında Vizyon, Misyon, Stra-teji ve Aksiyon olmak üzere başlıca dörtana başlık yer almaktadır. “Değişmeyentek şey değişimin kendisidir” bakış açı-sıyla kurum ve paydaşların ortak fayda-sını sağlamak için stratejik yönetim iledeğişim en iyi şekilde yönetilmeye çalı-şılır.

stratejik yönetim

Uygulamada Stratejik Yönetim

Askeri uygulamalarda stratejik yöneti-min zaferler getirmesi ve teorisyenlerlede desteklenen bir akademik alt yapıoluşması, strateji kavramının zaman içe-risinde diğer yönetim alanlarında dakullanılmasını sağlamıştır. Özel sektör,1960’ların ortalarından itibaren stratejikyönetimi uygulamaya başlamıştır.Uygulamada operas-yonel etkenliğinsağladığı tasarruf-ların yanı sıra stra-tejik kararları dadoğru veren şirket-ler büyük üstün-

lük kazanmışlardır. Kar amacı gütmeyenkurumlarda da kullanılmaya başlanmasıözel sektöre takiben olmuştur.

21’inci yüzyılda dünyamız dev teknolo-jik, ekonomik gelişmelerlekarşı karşıya olduğu için herçeşit işletmenin ölçeği bü-yümekte, daha karmaşık

yapı ve faaliyet sistemlerine yönelmek-tedir. İşletmelerin hayatta kalmaları zor-laşmakta, işletme yönetimlerigüçleşmektedir. Varlığını sürdürebilmekbile bazı konjonktürel dönemlerde başlı

başına başarı olabilmektedir. Bu ne-denle işletme yöneticilerinin fırsat-ları ve tehlikeleri öncedengörebilmeleri, daha iyi ve dahagüvenilir stratejiler oluşturma-ları, bu stratejileri verimli bir şe-kilde uygulamaları gerekir.Değişen çevre ve koşullar, iş-letmeyi beklenmedik olay-larla karşı karşıyabırakabilmektedir. Bu du-rumda stratejik yönetim,geleceğe yönelik en iyi al-ternatiflerin oluşturulma-sını sağlayarak değişmehızı yüksek olan çevrekoşullarına adaptas-yonu kolaylaştırır.

kurumsal kimliğimizsayı 3 temmuz 2013

7

8

Stratejik yönetim sistemi, kurumun varlıknedenini sorgulaması ile başlayan uzunve kısa dönemli hedeflerini tespit etmesiile gelişen ve faaliyet planlarına kadaruzanan bir süreçtir. Bu süreç, aynı za-manda zaman yönetimi, iş gücü plan-laması, şirket içi haberleşme planı gibiunsurları içeren kurumsal yönetim siste-minin ana hatları, bileşenleri ve başarıfaktörleri konusunda da yön göstermek-tedir. Bu aşamada stratejik yönetimi,operasyonel süreçler ile karıştırmadanuygulamak gerekmektedir. Operasyo-nel etkenlik bir kurum için vazgeçilmez-dir, ancak operasyonel etkenliğinsağlanması iyi stratejiye sahip olmak an-lamına gelmemektedir. Stratejiler, orga-nizasyonun başarıya ulaşması için temelteşkil eder.

Stratejik yönetim önemli ölçüde önsezive yaratıcı sentezler gerektirmektedir.Her ne kadar süreçleri belirli olsa ve birdisiplin altında çalışma önem taşısa da,stratejik yönetim belirsizlikler ve süreklideğişen çevre ve koşullar sebebiyle du-rağan bir konum olarak kabul edilme-melidir. Stratejik yönetim aşağıdakisüreçleri içermelidir:

• Gerekli verilerin toplanması, dış ve iççevre analiz çalışmalarının yapılması,

• Vizyon ve misyonun belirlenmesi, • Stratejik planların yapılması,• Planların uygulanabilmesi için gerekli

yapısal ve motivasyonel önlemlerinalınması,

• Stratejilerin uygulanması,• İzleme sisteminin kurulması.

Stratejik yönetimin layıkıyla yapılabilmesiiçin kapsamlı bir veri toplama ve iç vedış çevrenin analizinin yapılması önemtaşımaktadır. Bu aşamada kritik olan po-litik, ekonomik, sosyal, teknolojik çevre-sel ve hukuksal faktörler değerlendirilir.Rekabet doğuran fırsat ve tehditler sap-tanır. Kurumun kaynak ve yetkinlikleri,

güçlü ve zayıf olduğu alanlar belirlenirve paydaşların kurumdan beklentilerideğerlendirilir.

Vizyon, uzak gelecekte ulaşılmak iste-nen noktayı belirleyerek ve çalışanlarınortak bir büyük hedef etrafında buluşa-rak kurumu arzulanan geleceğe doğrubütünleşik olarak ilerletmeyi sağlar.Başka bir ifadeyle vizyon, organizasyo-nun ulaşmak istediği geleceğin resmi-dir. Vizyon sahibi bir kurumunyaratılması için ele alınması gerekenbaşlıca iki konu vardır. Birincisi, kuru-mun değişmesi ve büyümesine yar-dımcı olan bir vizyon geliştirebilecek birlider veya liderler grubuna sahip olması,ikincisi ise vizyonun tüm kurum tarafın-dan paylaşılmasının sağlanmasıdır.

Kurumun vizyonu ile paralel olarak elealınması gereken bir diğer konu da şir-ketin varoluş sebebini oluşturan misyo-nun tanımlanmasıdır. Misyon, kelimeanlamı itibariyle, bir kişi veya toplulu-ğun üstlendiği özel görev demektir. Ay-rıca kurumun niçin var olduğu vegelecekte ulaşılması istenen amaç vehedeflere (vizyona) yönelik görev ve ka-rarlılık ifadesidir.

Açık ve net misyon ve vizyonları olan or-ganizasyonlar her zaman için rakiplerin-den daha üstündür.

İşletmede amaçların oluşturulması üstyönetimin görevidir. Hedefler, amaçla-rın ölçülebilir hale getirilmesi demektir.Amaçlar soyut olabilir, fakat hedeflerinkesinlikle somut olması gerekmektedir.

Her kurum, gelecekteki beş, on veya onbeş yıl sonra nereye ulaşmak istediğinibelirlemek, diğer bir ifadeyle planlamayapmak zorundadır. Bu planlamaya“Stratejik Planlama” denir. Stratejik plan-lamayı diğer planlama çeşitlerinden ayı-ran belli özellikler vardır.

Zaman: Stratejik planlar diğer planlaranazaran oldukça uzun bir zaman peri-yodu kapsayıp diğer tüm uzun vadeliplanlara yol gösterirler. Stratejik planlar,kurumun uzun vadede genel olarak negösterdiğini, ne yönde ne biçimde ge-lişeceğini belirler.

Verilerin sayısı ve niteliği: Stratejikplanlar bütün kurum organizasyonu-nun optimizasyonu ile ilgili iken eylem-sel planlar organizasyonların altsistemlerinin optimizasyonuna ilişkindir.

Organizasyon düzeyi: Stratejik plan-lar ile diğer planlar arasındaki diğer birfark planların hangi kademeler tarafın-dan yapıldığıdır. Stratejik planlamadakurumun gelecekteki yönü ile ilgili ka-rarlar alındığından ve büyük sorumlulukgerektirdiğinden kararlar üst yönetimkademesi tarafından alınır.

Kurum amaçlarının tespiti: Kurumamaçlarının saptanması süreci büyük biröneme sahiptir. Kurumlar tüm faaliyet-lerini saptadıkları bu amaçlar doğrultu-sunda gerçekleştirirler. Amaçlaryönetimi yönlendirir ve organizasyonunbiçimini belirtir.

Stratejik planın içinde yer alan amaç vehedefler, faaliyetler için birer rehberdir.Yönetici ve çalışanları aydınlatır, yol gös-terir ve sıkıntıları azaltır. Kısacası kuru-mun tüm enerjisinin faaliyetler üzerindeyoğunlaştırılmasını sağlar. Aynı za-manda bir başarı standardıdır. Amaçlar,organizasyonun, vizyon ve misyonunugerçekleştirmesi için konan zamanla sı-nırlı ölçülebilir hedeflerdir. Bu hedeflertanımlanan stratejiler doğrultusundagerçekleştirilmektedir.

Stratejilerin uygulanması ancak çalışan-ların kısa ve uzun vadeli hedefleri iletüm aktivitelerin stratejiye yönelik veonu destekleyici olması ile sağlanır. Ay-

kurumsal kimliğimizroketsan dergisi

rıca bu düzenin geçerliliğinin sistematikolarak ölçülebilmesi gerekmektedir.

İşletme/Kurum içinStratejik Yönetimin Önemi

Organizasyonların hızla değişen dünyaşartlarına ayak uydurabilmesi ve gelişe-bilmesi, değişimleri takip ederek sonuç-ları öngörmesine, fırsatları ve riskleridoğru değerlendirmesine bağlıdır. Buçerçevede kurum ve kurumun enönemli paydaşı olan çalışanlar arasın-daki iletişim, bağlılık ve sorumluluk un-surları ön plana çıkmaktadır. Bütün buunsurların bir arada ve dengeli olduğudeğer sisteminin kurulması hem zaman,hem de örgütün eğitimsel ve kültürelgelişmesi ile mümkündür. Tüm bunlarüst yönetim kademelerinin ve liderlerinekiplerini ortak değerler, vizyon ve mis-yon doğrultusunda yönetmesini gerek-tirir.

Stratejik yönetim;• Kuruluşun geleceği kendi lehine yön-

lendirmesine olanak tanır,• Kurum kültürünün ve kimliğinin olu-

şumuna, gelişimine, güçlendirilme-sine destek olur,

• Kaynakların stratejik önceliklere göredağıtılmasını sağlar,

• Kaynakların etkin kullanılıp kullanılma-dığını izler,

• Hesap verme sorumluluğu geliştirir,• Belirsizliklerle başa çıkma konusunda

sistematik bir yaklaşım sunar,• Mali yönetime etkinlik kazandırır.

Sonuç

Globalleşme, hızlı teknolojik değişim,yeni oluşan pazar ve müşteri beklentile-rinin değişmesi sonucu ortaya çıkanezici rekabet karşısında organizasyonlardaha stratejik düşünmek zorunda kal-mışlardır. 1980’li yıllar öncesinde strate-jik yönetim daha ziyade özel sektörün

alanında sınırlı bir çevre tarafından uy-gulanırken, bugün çok sayıda organi-zasyon stratejik yönetimi araç olarakkullanmaktadır. Başta teknoloji ve eko-nomi olmak üzere birçok alanda çokhızlı değişmeler yaşanması nedeniyleher ölçekteki işletme ve kurumda uzundönemli çalışmalar yapılması ve önlem-ler alınması gerekmektedir. Bu ancakstratejik yaklaşımla mümkündür.

Stratejik yönetimin başarılı olması için; • Tutarlı yönetim,• Ortak amaç,• Yönetimin başarılı olması için ileriyi

görmek,• Her kademede katılımın başarılı ol-

ması gerekmektedir.

Başarılı bir stratejik yönetim;• Güçlü yanları etkili kılar,• Etkili ve kalıcı çözümler üretir,• Uzun dönemli düşünebilme becerile-

rinin geliştirilmesini sağlar,• Yenilik yaratır,• Sorun çözme potansiyelini geliştirir,• Hızlı gelişmelerle baş edebilmeyi sağ-

lar,

• Süreklilik arz eden yapısı ile örgütleredinamizm katar.

Bu nedenlerle, stratejik yönetim hemmikro ölçekte, hem sektörel ölçekte,hem de ülke bazında yaygınlaştırılmalı-dır.

Bilimsel değerlere gereken önemi vere-rek, çağdaş yönetim sistemlerini başarıile uygulayan Roketsan A.Ş., 25’inci ku-ruluş yıldönümünü çoşku ile kutlamak-tadır.

Türkiye’nin gururu Roketsan’ı, kurulu-şundan itibaren hedeflerine ulaştıranyöneticilere ve tüm personele şükranla-rımı sunar, mensubu olmaktan gurur veonur duyduğum Roketsan’a mutlu, ba-şarılı nice 25’inci yıllar dilerim.

Saygılarımla,

Zafer ÇAMLICATümgeneral (E)Yönetim Kurulu Başkan Vekili

9

kurumsal kimliğimizsayı 3 temmuz 2013

kutlama mesajlarıroketsan dergisi

Genelkurmay Başkanı

Orgeneral Necdet ÖZEL’in

Roketsan Yönetim Kurulu

Başkanı Dr. Eyüp KAPTAN’a

(E. Korgeneral) 25’inci

Kuruluş Yıldönümü

Resepsiyonu daveti için

gönderdiği yazı

Değerli Arkadaşım,

Roketsan’ın 25’inci Kuruluş Yıldönümü

Resepsiyonuna nazik davetiniz için te-

şekkür ederim. Planlı faaliyetlerim nede-

niyle aranızda bulunamayacağım.

Roketsan’ın, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin

roket ve füze ihtiyaçlarını karşılamak

maksadıyla kurulduğu 1988 yılından iti-

baren yapmış olduğu atılımlar ile kısa

sürede roket ve füze tasarımı, geliştiril-

mesi ve üretimi alanlarında büyük bir

boşluğu doldurduğunu düşünüyorum.

Bugün bu güzide kurumumuz, çoğu

mühendis olmak üzere 1.600’den fazla

nitelikli personeli ve sahip olduğu ileri

teknolojiyle savunma sanayinde bir

dünya şirketi olma yönünde hızla ilerle-

mektedir.

Bugüne kadar başarıyla gerçekleştirmiş

olduğu Stinger Projesi’ne ilave olarak

son dönemde üretmiş olduğu özgün

Lazer Güdümlü Füze (CİRİT), Uzun

Menzilli Tanksavar Füzesi (UMTAS) ve

Çok Namlulu Roketatar Sistemleri

(ÇNRA) ile gücümüze güç katan

Roketsan’ın başarılarının çok daha ileri

seviyelere ulaşacağına olan inancımı

belirtmek istiyorum.

Bu vesileyle, değerli personelinizin bu

anlamlı gününü Türk Silahlı Kuvvetleri

mensupları adına şahsınızda kutlar, he-

pinize başarı ve esenlikler dilerim.

10

kutlama mesajı

2003 - 2012

yılları arasında

Genel

Müdürlüğü-

müzü yapan Hüseyin

BAYSAK’ın 25’inci kuruluş

yıldönümü sebebiyle

Roketsan ile paylaştığı yazı

Sayın Roketsan Yönetim KuruluBaşkanım;

Bugün Roketsan’ımızın kuruluşunun25’inci yıldönümü. Öncelikle şahsınızdatüm Roketsan Ailesini kutluyor, başarı-larla dolu geçecek uzun yıllar diliyorum.

Bugün benim için gerçekten çok farklıbir gün. Evlatlarımdan biri olarak gördü-ğüm Roketsan’ımın doğum günü.Benim Roketsan geçmişim 1986 yılı baş-larına uzanır. Bu dönemde MKEK çalı-şanları olarak Stinger Avrupa OrtakÜretim Programı’na tekliflerimizi hazırla-maya başladık. Yine bu dönemdeMKEK‘nin Stinger Avrupa Ortak ÜretimProgramı’nın temas adresi (IndustrialFocal Point) olarak belirlenmesi nedeniile MKEK Roket Fabrikası; Stinger OrtakÜretim Programı’na teklif verecek tümTürk firmalarının toplanıp, teklif verebile-cekleri iş paketlerini mikro filmlerden in-celedikleri bir adres olmuştur. Bufaaliyetin sonucunda ülkemizde Stinger

Sanayi Platformu kurulmuş ve savunmasanayinin uluslararası projelerdeki mo-dern uygulamaları sektörümüze kazan-dırılmıştır.

MKEK’nin teklif ve sözleşme çalışmalarıesnasındaki gözlemleri ve geçmiş ulus-lararası projelerden edinilen deneyimlerdikkate alınarak, bu boyuttaki uluslar-arası bir programın bir kamu kurumu-nun ağır bürokrasisi içindeyürütülemeyeceği tespiti yapılmış veTSK’nın Roket-Füze konusundaki ihtiyaç-larının yoğunluğu ve aciliyeti değerlen-dirilerek bu programın ve ardındangelecek tüm Roket-Füze Projelerininyeni bir oluşum altında yürütülmesi ge-rektiği fikri ortaya konmuştur. Bu tespitçerçevesinde Mustafa TAŞAN (GenelMüdür), Asım TOSUN (Genel MüdürYardımcısı) ve Hüseyin BAYSAK (MKEKRoket Fabrikası Müdürü) imzası ile ha-zırlanan rapor Savunma Sanayi Geliş-tirme ve Destekleme Başkanı (bugünküSSM) Vahit ERDEM’e iletilmiştir. VahitERDEM, iletilen teklifin, günün hükü-metinin ve Başbakan Turgut ÖZAL’ınsavunma sanayini özel sektöre açmapolitikası ile uyumlu olduğu değerlen-dirmesi ile Savunma Sanayii İcra Ku-rulu’na (SSİK) taşınmasına karar vermişve SSİK tarafından, Roketsan’ın kurulu-şuna götürecek önemli bir adım olan fi-zibilite çalışmalarının başlatılması kararıalınmıştır.

Roketsan A.Ş, SSİK kararı sonrasında yü-rütülen kapsamlı çalışmalar sonucunda

14 Haziran 1988 tarihinde kurulmuş veRoketsan, MKEK ve Aselsan‘dan oluştu-rulan çekirdek bir kadro ile (15-20 kişilik)çalışmalara başlamıştır. Bugün Roket-san’ımız; 1.700’e varan çalışanı, 300 Mil-yon ABD Doları aşma noktasındakicirosu, geniş bir coğrafyaya olan ihra-catı, 3 Milyar ABD Dolarlık sipariş potan-siyeli ile bir dünya şirketi olmuştur.Roketsan A.Ş’nin bugünlere gelmesindeemeği geçen her çalışanına kişisel olarakminnet duyuyorum, onların bu ülkeninkahramanları arasında saygın bir yer al-dıklarını değerlendiriyorum. Bu kap-samda; Roketsan fikrini ortaya koyanMustafa TAŞAN, Asım TOSUN, kuruluşkararını oluşturan Vahit ERDEM, MetinERGÜN, Ali DOĞAN, Emin ERGİN ile ilkYönetim Kurulu üyelerinden Ali RızaBALTA, Hacım KAMOY, T. Fikret SAATÇI-OĞLU, Oğuz R. BOZKURT, KemalSÖZEN ve ilk Genel Müdür Cemil ARI-KAN’ı ve çekirdek ekibi şükranla anıyo-rum. Teklif aşamasında ve kuruluşçalışmalarında emek veren MKEK çalı-şanlarına minnettarım. Stinger SteeringCommitee‘de Roketsan teklifini olağan-üstü savunarak kabulüne vesile olanCemal ALAGÖZ’ün katkıları unutulmaya-cak düzeydedir.

Sayın Başkanım, siz ve ekibinizle Roket-san daha ileriye koşacak ve güzel gün-leri çalışanları ile birlikte yaşayacaktır.YOLUNUZ AÇIK OLSUN. Sevgili Roket-san’ımızın 25’inci kuruluş yılı kutlu olsun.

Saygılarımı sunuyorum.

kutlama mesajlarısayı 3 temmuz 2013

11

kutlama mesajı

12

roketsan dergisi

tasarım ve mühendislik gücümüz

Veri boyutlarının üstel artışıile dünyada KurumsalKaynak Planlama (ERP-Enterprise ResourcePlanning) Yazılımları sürekliolarak yenilenmekte veraporlama konusundaönemli adımlar atılmaktadır.

Roketsan’ın gün geçtikçe artan projeleri-nin daha etkin yönetilebilmesi, dünya-daki eğilime uygun olarak ileri seviye ERPve İş Zekası (Business Intelligence) çö-zümlerinin şirket süreçlerine dahil edil-mesi ile mümkün kılınmaktadır.

Kurumsal Kaynak Planlaması (KKP/ERP),işletmeye ait kaynakların ortak bir verita-banı altında birleştirildiği ve bu veritaba-nının çalışma verimini artırmayı hedeflerşekilde şekillendirildiği sistemlere den-mektedir. Bu hedefle Roketsan’da kulla-nılmakta olan ERP yazılımlarına yönelikiyileştirme/geliştirme faaliyetleri değişenihtiyaçlar ve gelişen teknoloji kapsa-mında yürütülmektedir. Proje yönetimisüreçleri değerlendirildiğinde ERP’nin ka-biliyetleri Proje Yönetim Modülü’nündevreye alınması ile artırılmakta ve rapor-lama için İş Zekâsı çözümleri uygula-maya alınmaktadır.

Kurumun farklı birimlere ait süreçleri bir-leştirebilen bu yazılımlar, verinin dahakolay ele alınması ve ilgili birimlerin kul-lanım ihtiyaçlarına cevap verebilmekadına, birden fazla modül kullanımı üze-rinden çalışmaktadır.

Roketsan’da yürütülen projelerin yüksekteknolojik çözümler içeren ve geniş projeekipleri ile yürütülen bir hal alması bufaaliyetlerin tüm boyutlarıyla yönetilmesiiçin ilgili araçların proje yönetimi ekiple-rine sunulmasını zorunlu hale getirmiştir.Bu kapsamda, Proje Yönetimi faaliyetle-rinin daha etkin bir şekilde yürütülmesi

için Proje Yönetim Modülü’nün ihtiyaçlarçerçevesinde kurulumu gerçekleştirilmiş-tir. Bu Modül’de hali hazırda Proje Yöne-timi Bilgi Alanları’ndan Zaman Yönetimidoğrudan, Kapsam, Risk ve İletişim Yö-netimi dolaylı olarak ele alınmaktadır.[1]

Programlar Direktörlükleri tarafından yö-netilen Proje Yönetim Modülü, ilgili projekapsamında görevli Proje Ekipleri’ninortak bir alanda proje takibine olanaksağlamaktadır. Modül sayesinde ProjeEkip Üyesi tanımlı olduğu birden çokproje kapsamındaki tüm işlerini tek mer-kezden takip edip yönetebilir/raporlaya-bilir iken, proje yöneticileri üst ya dadetay seviyede proje bazlı ilerlemeyi aynımerkezden takip edip zamanında prob-lemlere müdahale edebilmektedir. Farklıyönetim seviyelerine özel raporlama im-kânı ile yöneticiler projeleri daha yakın-dan takip edebilmektedir.

Proje Modülü’nün Roketsan’da kulla-nıma alınması ile birlikte aşağıda yer alankabiliyetler ERP’ye Proje Yönetimi kapsa-mında kazandırılmıştır.[2]

Proje Genel• Proje genel bilgilerinin (proje tanımı,

müşteri tanımlaması, mevcut dönemprojenin içinde bulunduğu aşama vb.)tanımlanması,

• Proje finansal bilgilerinin tanımlanması(sözleşmesel değerler ve gerçekleşmebilgileri),

• Farklı yönetim seviyelerine özel rapor-lamaların yapılması.

Proje Ekibi Yönetimi• Proje Rolleri’ne özel iş akışlarının tanım-

lanması,• Proje Rolleri’nin Proje Ekibi’ne atan-

ması,• Proje aktivitelerinin Proje Ekibi’ne atan-

ması,• Proje aktivitelerine Proje Ekibi tarafın-

dan ilerleme girişlerinin yapılması,• Proje aktivitelerinde oluşan yeni plan-

lama/gecikmenin proje ekibi ile payla-şılması.

Proje Takvim Yönetimi• Proje Sözleşmesine ait Ana Kilometre

Taşları’nın ve ara hedeflerin/aktivitele-rin tanımlanması,

• Oluşturulan planlamanın Proje Eki-bi’ne yayınlanması,

• İlerleme girişleri neticesinde proje iler-leyişinin tüm paydaşlarca analiz edile-bilmesi,

• İhtiyaç duyulması halinde planlama-nın revize edilip yeni planlamanınProje Ekibi’ne yayınlanması,

• Microsoft Project ile entegre şekildeçalışılabilmesi.

Konu Yönetimi• Kısa dönem aktiviteler, toplantı tuta-

nakları vb. kapsamda oluşan aktivite-lere yönelik konuların oluşturulması,

• İlgili konu altında aktivitelerin tanım-lanması ve sorumlu kişilere atanması,

• Atanan işlere yönelik ilgili ekip üyesi-nin uyarılar vasıtasıyla bilgilendirilmesi,

• Konunun ilerletilmesinde konu pay-daşlarının ilerleme takibi yapabilmesi.

Proje Yönetim Modülü’nün kullanımı vegeliştirilmesi halen çalışılan bir konuolup Modül’ün finans ve modüliçi rapor-lama kabiliyetlerinin şirketiçi süreçlerleuyumlu şekilde ele alınabilirliği değerlen-dirilmektedir.

Proje Yönetim Modülü’nün devreye alın-ması sonrasında oluşan veri ile birlikteRoketsan’da kurulu ERP’nin diğer mo-düllerinin barındırdığı verinin basitsorgu ve analizler ile katma değer yara-tacak veriye dönüştürülememesindenötürü raporlamaya yönelik İş Zekâsı çö-zümlerinin süreçlere dahil edilmesi birzorunluluk olarak ortaya çıkmaktadır.

İş Zekâsı kapsamındaki raporlama faali-yetlerinde, “temel veritabanı sorgulama”işlevlerini genişleterek “veri madenciliği”kapsamına geçilmesi ile kurumsal bilgi-nin işlenerek farklı boyutlarda analiz edil-mesi ile kurumsal kararlarınıdestekleyecek sorular sormak ve bu so-ruların yanıtlarını bulmak mümkün ola-

proje yönetiminde kurumsal kaynak planlamave iş zekâsı çözümleri

sayı 3 temmuz 2013

tasarım ve mühendislik gücümüz

bilmektedir.

Örnek olarak, Proje Yönetimi’nde sıkçasorulan “Toplam bütçe girişi tutarı ne ka-dardır?” sorusundan “Verimliliğe enfazla katkı sağlayan Maliyet Merkezi han-gisidir?” sorusuna geçiş ile doğrudanelde edilemeyecek bir bilginin açığa çı-karılması sağlanabilmekte ve kurumsalkararlar elde edilen bu bilgi ile destekle-nebilmektedir.

Kuruluşundan beri Roketsan’da oluştu-rulan veri boyutlarının üstel olarak art-makta olduğu göz önüne alındığındagelecek on yıl içinde şimdiye kadar kul-landığımız veri miktarı bugünün verimiktarından oldukça fazla olacaktır. Buartan veriden anlamlı bilgiler çıkarmakher şirkette olduğu gibi Roketsan’da daönemli bir faaliyet olacaktır.

Veri boyutlarının sürekli artışı ile dünyagenelinde tüm şirketler raporlama konu-sunda yeni yaklaşımlar geliştirmeye baş-lamıştır. Bu yaklaşımlar “İş Zekâsı” olarakadlandırılmaktadır.

İş zekası; organizasyonların geleceğe yö-nelik stratejilerinin başarısını artırmak içinverinin toplanmasını, depolanmasını, ra-porlanmasını, analizini ve bu veriler ileplanlama yapılmasını sağlayacak uygu-lama ve teknolojiler bütünüdür.[3] İş Ze-kâsı araçları ile doğru bilginin doğrukanallar ile doğru zamanda doğru kişiyeulaşması amaçlanmaktadır.[4]

Kurumsal Kaynak Planlama Yazılımı ileelde edilen veri, ihtiyaçlara göre özelleş-miş süreçler ile depolanırken, iş zekâsıaraçları ile istenilen seviyede akıllı rapor-lara dönüştürülerek proje kararlarınadestek olacaktır.

İş Zekâsı araçlarının Roketsan’da zamaniçerisinde genişleyerek kullanımının yay-gın hale getirilmesi ile dünyadaki eğilimyakalanacak; Roketsan kurumsal bilgiside daha iyi analiz ediliyor olacaktır.

Sonuç olarak, Proje Modülü ile özelleş-miş süreçler ERP’ye kazandırılmakta veİş Zekâsı ile de bu süreçlerin çıktıları ku-rumsal bilgiye dönüştürülmektedir.

İleri teknoloji ürünü sistemleri tasarla-mak, üretmek ve bunu gerçekleştirirkendünya pazarında rekabet edebiliyorolmak, verimli çalışma ortamıyla doğru-

dan ilişkilidir. Bunun bilincinde olan Ro-ketsan, verimliliği, süreçlere bağlı tekno-lojileri durmaksızın geliştirereksağlamaktadır.

Bütün bu çalışmalar vizyonu yakalamakiçin…

Referanslar

[1] A Guide to Project Management TheBody of Knowledge, PMI, Fifth Edition,ISBN 978-1-935589-67-9, 2013[2] Oracle Project Management UserGuide, Release 11i, Part No. B10895-03, Oracle, 2005[3] Business Intelligence: The Road Trip,J. Zeller Information Management Spe-cial Reports, 2008[4] Rud, Olivia. Business IntelligenceSuccess Factors: Tools for Aligning YourBusiness in the Global Economy. Hobo-ken, N.J: Wiley & Sons. ISBN 978-0-470-39240-9, 2009

Levent ÇOMOĞLUEmrah ÖZDEMİRDeniz Füze Sistemleri

Proje Müdürlüğü

Kıdemli Uzman Mühendis

13

14

roketsan dergisi

tasarım ve mühendislik gücümüz

1. GirişUzay çalışmalarında kullanılan uydu itkisistemleri en genel ifadeyle dört temelişlevi yerine getirmektedir.

1. Uydunun, çok kademeli itki sistemle-rinden oluşan fırlatma aracı yardımıyladünya etrafındaki yörüngesine yerleşti-rilmesi,2. Görev gereksinimlerine göre uydu-nun LEO’dan daha yüksek yörüngeleretransfer edilmesi,3. Uydu yöneliminin kontrol edilmesi veyörünge düzeltmeleri yapılması,4. Görevinin tamamlanmasından sonra,uydunun kontrollü şekilde atmosfere so-kulması (Deorbiting).

Söz konusu temel işlevlerin birincisi ha-ricindeki diğer tüm işlevler Uydu İtki Sis-temleri (UİS) tarafından yerinegetirilmektedir.

Günümüzde operasyonel ve deneyselamaçlı olarak kullanılan çok çeşitli UİSteknolojileri bulunmasına rağmen, yazı-nın kapsamını fazla genişletmemek içinbu makalede sadece soğuk gaz ve kim-yasal itki sistemleri hakkında bilgi verile-cektir.

Türkiye’de, milli uydu geliştirme çalışma-

larına fiilen 2007 yılında Göktürk-2 uy-dusu ile başlanmıştır. Günümüzde ge-lişmiş ülkeler tarafından uydularınyörüngeye yerleştirilmesi için ucuz veverimli UİS geliştirilmesi çalışmalarınabüyük önem verilmektedir. Bu nedenleTürkiye’nin dolayısıyla Roketsan’ın daUİS teknolojilerini kazanması kritik görül-mektedir. Bu kapsamda bugüne kadarRoketsan tarafından çeşitli çalışmalar yü-rütülmüş olup, bu yöndeki çabalaradevam edilmektedir. Bu çalışmalar ma-kalenin sonunda özet olarak ele alın-maktadır.

2. UİS TeknolojilerininSınıflandırılmasıGünümüzde gerek uzayda gerekse la-boratuvar ortamında denenmiş çok sa-yıda UİS teknolojisi bulunmaktadır. Buteknolojiler Şekil 1’de gösterilmektedir.Günümüz ticari uydularında tercih edi-len teknolojiler aynı şekil üzerinde kır-mızı renkli daire içine alınmıştır.

2.1. Soğuk Gaz Uydu İtki SistemiGüvenilir, basit ve ucuz olmaları nede-niyle ağırlığı 200 kg’ı geçmeyen uydu-larda yönelim kontrolü amacıylakullanılmaktadır. Tüm avantajlarına rağ-men düşük performansları nedeniyle,ağırlığı 200 kg’dan fazla olan uydularda

tercih edilmemektedir. Bu teknoloji aynızamanda fırlatma araçlarında manevrakontrol, yüksek irtifa füze sistemlerindereaksiyon kontrol sistemi ve uzun men-zilli füzelerde harp başlığı yönelim kont-rol amacı ile de kullanılmaktadır. Sistemioluşturan temel bileşenler Şekil 2’de gö-rülmektedir. Burada sadece Soğuk GazUİS’in en önemli bileşeni olan iticilerinüzerinde durulacaktır.

Soğuk Gaz Uydu İtki Sistemleri’ninÇalışma PrensibiSistemde yakıt olarak gaz kullanılmaktave genellikle Azot (N2) tercih edilmekte-dir. Azot yüksek basınca dayanıklı çelik,titanyum ya da kompozit tanklarda mu-hafaza edilmektedir. Yüksek basınçlıtank kullanılmasının nedeni, küçük ha-cimde daha fazla gaz depolanarak sis-temin ömrünü ve performansınıartırmaktır. Depolanan gaz bir dizi vanave filtreden oluşan pnömatik hattan ge-çerek soğuk gaz iticilere gelmektedir.Soğuk gaz iticiler, esasen selonoid vanave nozuldan oluşmaktadır. Rus NIIMASHfirmasının ürettiği bir soğuk gaz itici Şekil3’de görülmektedir. Soğuk Gaz UİS’lerbasit itki sistemleridir ve operasyon sü-releri gaz depolama kapasitesinin düşükolması nedeniyle kısıtlıdır.

uydu itki sistemleri

Şekil 1: Uydu İtki Sistemi Teknolojileri [1] Şekil 2: Soğuk Gaz Uydu İtki Sistemi’ninİtki Sistem Şeması [2]

sayı 3 temmuz 2013

15

tasarım ve mühendislik gücümüz

2.2. Kimyasal Tek Yakıtlı Uyduİtki SistemiGüvenilir, basit ve ucuz olmaları nede-niyle ağırlığı 1.500 kg’ı geçmeyen uydu-larda, yörünge/yönelim kontrol veatmosfere geri giriş amaçlı kullanılmak-tadır. Orta seviye performansa sahip sis-temlerdir. Tek Yakıtlı UİS teknolojisi,Soğuk Gaz UİS’in kullanıldığı tüm görev-lerde kullanılabilmektedir. İtki sistemiŞekil 4’de gösterilmektedir.

Kimyasal Tek Yakıtlı Uydu İtkiSisteminin Çalışma Prensibiİtki sisteminde sadece tek bir yakıt bu-lunmaktadır ve yakıt uydunun çalışmasüresi boyunca yakıt tankı içinde belirlibir basınç altında tutulmaktadır. Basınç-landırıcı gaz olarak genellikle He ya daN2 kullanılmaktadır. Tanklar genelde Ti-tanyum alaşımından imal edilmektedir.Gaz basıncı uydunun çalışma süresiyleorantılı olarak sürekli azalmaktadır. Tekyakıtlı iticilerde yakıt olarak ilk zaman-larda Hidrojen Peroksit (H2O2) yaygınolarak kullanılmış olup, günümüzde ne-redeyse tüm sistemlerde Hidrazin(N2H4) kullanıldığı bilinmektedir. Bun-lara ek olarak günümüzde, her iki kim-yasalın da olumsuzluklarını ortadankaldıracak yüksek enerjili, çevreye zararlıetkisi olmayan kimyasalların da yakıt ola-rak kullanılmasına başlanmıştır. Bunlararasında Avrupa’da çalışılan ADN veABD’de tercih edilen HAN sayılabilir.

Yakıt, bir dizi filtre ve vana elemanındanoluşan bir hidrolik-pnömatik hat bo-yunca ilerleyerek iticilere gelmektedir. İti-ciye çalış komutu verildikten sonra iticiüzerinde seri halde bulunan yakıt vana-ları açılır ve yakıt itici içerisinde bulunan

ve Şekil 5’de şematik halde gösterilenkatalitik yataklara gelir. Katalitik yatak-larda bozunan yakıt gaz fazına geçerekyanma odasından uzaya atılır ve itkielde edilir. İtki sistemleri basit çalışmaprensiplerine sahip görünmelerine rağ-men, karmaşık termofiziksel olgular içer-mekte ve tüm sistem yüksek teknolojiürünü malzemelerden oluşmaktadır.Örneğin tanklar ve borular için koroz-yon direnci yüksek titanyum alaşımları

ve yanma odası için de süper alaşımlarkullanılmaktadır. Benzer şekilde katalitikreaksiyonların gerçekleştiği katalitik ya-taklarda genellikle İridyum emdirilmiş se-ramik malzemeler kullanılmaktadır [5].Ayrıca itki sisteminin uzay koşullarındaçalışacak olması nedeniyle, sistem üze-rinde çalışan bütün bileşenlerin labora-tuvar ortamında oluşturulmuş uzaykoşullarında yoğun testlere tabi tutul-ması gerekmektedir.

Şekil 3: Soğuk Gaz UİS İticisi Örneği [3] Şekil 5: ECAPS Tek Yakıtlı UİS İticisi [4], [5]

Şekil 4: Tek Yakıtlı Uydu İtki Sistemi’nin İtki Sistem Şeması [1]

1 Uydunun ömrünü tamamlanmasının ardından kontrollü olarak atmosfere sokulup yakılması sağlanarak, uzay kirliliğinin engellenmesi amaçlanmaktadır.

roketsan dergisi

tasarım ve mühendislik gücümüz

Şekil 5’de İsveç menşeili ECAPS firması-nın geliştirmiş olduğu yüksek perfor-manslı ve günümüzde kendi sınıfıiçerisinde en yüksek performans üretentek yakıtlı itici de gösterilmektedir. Bu sis-temde yakıt olarak ADN bazlı tek yakıtkullanılmıştır. Yanma odası İridyum-Ren-yum alaşımıdır. Katalitik yatak monolitikaçık gözenekli İridyumdur. [4]

2.3. Kimyasal Çift Yakıtlı Uydu İtkiSistemiGüvenilir ve yüksek performanslı olmasınedeniyle ağırlığı 1.500 kg’dan fazlaolan uydularda, yörünge transferi, yö-rünge/yönelim kontrol, istasyon ko-ruma gibi birçok uydu manevrasındakullanılmaktadır. Çift Yakıtlı UİS’ler yük-sek performansa sahip olmalarına rağ-men Şekil 6’dan da görülebileceği üzereTek Yakıtlı UİS’lere göre daha karmaşık

sistemlerdir. Çift Yakıtlı UİS teknolojisiağırlıklı olarak iletişim uydularında kulla-nılmaktadır. Diğer sistemlerde olduğugibi, Çift Yakıtlı UİS’lerde de en önemlialt bileşen çift yakıtlı iticilerdir. Küçük ma-nevralar için itki seviyesi 1-22 N arasındaolan çift yakıtlı iticiler ve yörünge trans-feri için de itki seviyesi 200-500 N olantransfer motorları kullanılması iletişim uy-dularında standart hale gelmiştir. Çiftyakıtlı iticiler ile transfer motoru aynıprensiple çalışmaktadır ve aralarındaki

tek fark boyuttur. Japonya menşeli IHIAerospace firması tarafından geliştirilen500 N’luk bir transfer motoru Şekil 7’degösterilmektedir.

Kimyasal Çift Yakıtlı Uydu İtkiSisteminin Çalışma PrensibiÇift Yakıtlı UİS’ler, tek yakıtlı sistemleregöre daha karmaşık çalışma prensibinesahiptir. Bu sistemlerde yakıt olarak ikibileşen (yanıcı ve oksitleyici) kullanılmak-tadır. Yanıcı/oksitleyici çifti olarak biraraya geldiklerinde kendiliğinden tutu-şabilen (Hipergolik) kimyasallar seçilmek-tedir. Günümüzde yaygın olarakkullanılan hipergolik yakıt çifti Hidrazin(yanıcı) ve Dinitrojen Tetraoksit (N2O4-oksitleyici)’dir. Böylece çift yakıtlı sistem-ler ilave bir ateşleyici gerektirmez ve çokgüvenilir bir şekilde uzay ortamındaateşlenebilir.

Yanıcı ve oksitleyici ayrı tanklarda muha-faza edilmektedir. Yanıcı ve oksitleyicile-rin iticilere gönderilmesi için ayrıcabasınçlandırma tankları kullanılmaktadır.Basınçlandırma tanklarının ayrı olmasısistemi karmaşıklaştırsa da, daha yüksekve çalışma süresi boyunca sabit perfor-mans elde edilmektedir. Yanıcı ve oksit-leyici, iticilere, tek yakıtlı sistemlerdekinebenzer şekilde beslenir. Ancak çift yakıtlıiticilerin yapıları, tek yakıtlı iticilerdenfarklıdır. Bu iticilerde katalitik yatak bu-lunmaz ve yanıcı/oksitleyici çifti enjektörvasıtasıyla doğrudan yanma odasınapüskürtülür. Yanıcı ve oksitleyicinin sis-temde yan yana geldiği tek bölgeyanma odasıdır. Çift yakıtlı iticilerde alevsıcaklığı daha yüksek olmakta ve kullanı-lan malzemeler de tek yakıtlı iticilerdendaha farklı olmaktadır. Geçmiş yıllarda

16

Şekil 7: IHI (Japonya) Firmasının Geliştirdiği Seramik Yanma Odalı Transfer Motoru [6], [7]

Şekil 6: Çift Yakıtlı Uydu İtki Sistemi’nin İtki Sistem Şeması [7]

2 Alçak yörüngeden daha yüksek yörüngeye geçmek ya da farklı açılarda yörüngelere geçmek

sayı 3 temmuz 2013

tasarım ve mühendislik gücümüz

Niobyum alaşımları yoğun olarak kulla-nılırken, günümüzde C/SiC, Silikon Nitritgibi seramik malzemeler ya da Platin-Renyum süper alaşımları sıklıkla kullanıl-maya başlanmıştır.

3. Roketsan’ın Uydu İtki SistemiÇalışmalarıRoketsan, 2006-2010 yılları arasındaSSM, MSB ARGE, ODTÜ Havacılık veUzay Mühendisliği Bölümü ve ilgili diğerpaydaşların katılımı ile Uydu İtki Sistemiteknolojilerinin kazanılmasına yönelikaraştırmalar yapmış ve fizibilite çalışma-ları yürütmüştür. Ayrıca konu ile ilgiliolarak, ODTÜ Havacılık ve Uzay Mühen-disliği Bölümü aracılığıyla yurt dışıuzman firma ve üniversite temsilcilerin-den iki ay süreli kapsamlı eğitim alınmışve kavramsal tasarım altyapısı oluşturul-muştur.

Roketsan, 2010 yılından itibaren Gök-türk-1 Projesi’ne dahil olmuştur. Tek Ya-kıtlı Uydu İtki Sistemi tasarım,üretim/entegrasyon, test ve fırlatma ha-zırlıkları da dahil olmak üzere, Göktürk-1 Uydu Geliştirilmesi Projesi’nde itkisistemini doğrudan ilgilendiren bütün iş

paketlerinde tam zamanlı görev alınmış-tır. Bu faaliyetler halen devam etmekte-dir. Entegrasyonu tamamlanmaaşamasında olan Göktürk-1 Uydu İtkiSistemi (Bkz. Şekil 8) kapsamında ger-çekleştirilen çalışmalar özümsenerek ge-lecekteki milli uydu programlarında UİStasarım, entegrasyon ve test görevleri-nin layığıyla üstlenilmesi hedeflenmek-tedir.

4. SonuçGünümüzde en yaygın kullanılan Uyduİtki Sistemleri kimyasal itki sistemleridir.Dünyada yapılan çalışmalar ve yol hari-taları takip edildiğinde asgari 2030 yı-lına kadar kimyasal itki sistemleriuydularda aktif olarak kullanılmayadevam edecektir.

Bu makalede ticari uydularda kullanılanve gelecekte de yoğun olarak kullanıl-ması öngörülen Uydu İtki Sistemleri ta-nıtılmış, bu konuda Roketsan tarafındanyürütülen faaliyetler özetlenmiştir.

Sonuç olarak Türkiye’nin yaptığı uyduyatırımları ve artan uydu gereksinimleridikkate alındığında Uydu İtki Sistemi tek-

nolojisinin ülkemize kazandırılmasınınbir gereksinim olduğu değerlendirilmek-tedir. Roketsan, UİS konusunda eldeetmiş olduğu birikim ve itki sistemi tek-nolojileri alanındaki güçlü altyapısı ileMilli Uydu İtki Sistemleri için Türkiye’deöncü kuruluş olmayı hedeflemektedir.

Referanslar

[1]Bayramoğlu M., Çilli A.; “Uydu İtki Sis-temleri Yapılabilirlik Etüdü”, Roketsan,Sevk Sistemleri Tasarım Müdürlüğü Ra-poru, 2013, (görüş aşamasında)[2] Anis A.; “Cold Gas PropulsionSystem: An Ideal Choice for RemoteSensing Small Satellites”, Remote Sen-sing: Advanced Techniques and Plat-forms[3] NIIMASH Ürün Kataloğu[4] Thomahlen P. et.al.; “Space FlightDemonstration of Liquid ADN-BasedMonopropellant on the Prisma Satelli-tes”[5] Goto Daisuke et.al.; “Monopropel-lant Thruster Firing Test Using KC12GA-Catalyst”[6] Matsuo T. et.al.; “Development of500N Ceramic Thruster for the PLANER-C Venus Explorer”; Mitsubishi Heavy In-dustries, Ltd., Technical Review Vol. 45No 4, 2008[7] Gokturk Propulsion Subsytem Ad-vanced Training Notes, 2010, ThalesAlenia Space

Murat BAYRAMOĞLUSevk Sistemleri TasarımMüdürlüğüİtki Sistemleri Tasarım BirimiUzman Mühendis

17

Şekil 8: Roketsan Mühendisleri “Thales Alenia Space” TesislerindeGöktürk-1 Uydu İtki Sistemi Üretimi Sırasında [1]

1. Tarihçe

Hareketli Roket ve Füze Fırlatma Sistem-leri (HRFFS) kullanımının geçmişi 2.Dünya Savaşı’na kadar gitmektedir.Yüksek hareket kabiliyetine sahip busilah sistemleri ilk olarak 2. Dünya Sa-vaşı sırasında Sovyetler Birliği tarafın-dan Alman Ordusu’na karşıkullanılmıştır. İlerleyen zaman içindegerçekleşen teknolojik ilerleme ileHRFFS'ler daha yaygın biçimde kullanı-lır hale gelmiştir.

HRFFS’lerin kıtalar arası balistik füze sis-temlerinde de kullanılması, sabit plat-formlara göre büyük taktik avantajlaroluşturmuş, böylece, bu tip sistemlereolan ihtiyaç Soğuk Savaş Dönemi’ndehızlı bir şekilde artmıştır. Soğuk SavaşDönemi’nde, önceleri yer altına inşaedilmiş sabit silolar, füze fırlatma plat-formları olarak kullanılırken, ilerleyenzaman içinde özellikle Sovyetler Birliğitarafından HRFFS’ler kullanılmaya baş-lanmıştır. Bu amaçla özel olarak tasar-lanan kara araçları, kıtalar arasıtaktik-balistik füzeler için hareketli vekısa sürede fırlatma gerçekleştirebilen

fırlatma platformlarına dönüşmüştür.Her türlü iklim ve arazi şartlarında kul-lanılmak üzere tasarlanan bu HRFFS’lerhalen Rusya Federasyonu ve Çin HalkCumhuriyeti ordularında görev yap-maktadır.

2. HRFFS’lerin Faydaları

Roket ve füze sistemlerinin savaş alan-larında kendilerini kanıtlaması sonrası,bu tür mühimmatın hareketli platform-lardan atılarak etkinliğin artırılmasıamaçlanmıştır. Zaman içinde ordularınateş gücünü ve caydırıcılığını artırmakiçin HRFFS’lerin kullanılması yaygın halegelmiştir.

HRFFS’ler, arazide sağladığı yüksek ha-reket kabiliyeti, hız ve kısa zamandauzun mesafe katetme yetenekleri ileçağdaş dünya ordularında vazgeçilmezsavaş unsurları olarak yerlerini sağlam-laştırmıştır.

HRFFS'nin sabit fırlatma platformlaragöre avantajları:

• Hız

• Yüksek hareketlilik• Değişken menzil aralığı• Kendi başına taşıma/yükleme

yeteneği• Kısa sürede birden fazla atış

yapabilme• Değişik mühimmatlarla kullanabilme• Düşük bakım maliyeti

hareketli roket ve füze fırlatma sistemleri

18

Şekil 2: 302 mm.lik Kasırga Fırlatma SistemiŞekil 1: 122 mm.lik Sakarya Fırlatma Sistemi

Şekil 4: Dik Atışlı Fırlatma Sistemi

Şekil 3: 107/122 mm.lik Fırlatma Sistemi

Şekil 5: 122/300 mm.lik Fırlatma Sistemi

roketsan dergisi

tasarım ve mühendislik gücümüz

19

3. HRFFS Alt Sistemleri

3.1. Güç Sistemi

Güç Sistemi, silah üzerinde yer alan altsistemlere gerekli enerjiyi sağlayarak busistemlerin görevlerini icra etmesini sağ-lar. Güç Sistemi’nde yer alan sistemler,fırlatma sistemlerinin ihtiyacına görefarklılık göstermesine rağmen genelolarak aşağıdaki gibidir;

• Güç Dağıtım Ünitesi• Güç Anahtarlama Paneli• Jeneratör• PTO Bağlı Alternatör (opsiyonel)• AC/DC Güç Kaynağı• DC/DC Güç Kaynağı

3.2. Elektromekanik KundakTahrik Sistemi

Elektomekanik Kundak Tahrik Sistemi;motor sürücü, motor, resolver ve enko-derlerden oluşmaktadır. Motor sürücü,harici bir birimden aldığı komutauygun olarak dışarıdan aldığı gerilim ve

akımı değiştirerek motorlara iletmekte-dir. Motor Sürücü bu sırada resolver veenkoderlerden gelen geri beslemelereuygun olarak hareketi tamamlamakta-dır.

Elektromekanik Kundak Tahrik Sistemiblok şeması Şekil 6’da gösterilmektedir.

3.3. Hidrolik Tahrikli Seviyeleme Sistemi

Hidrolik Tahrikli Seviyeleme Sistemi,füze ve/veya roket atışları sırasında plat-form stabilizasyonunu sağlamak amacıile kullanılmaktadır.

Seviyeleme işlemi, platforma entegredört adet hidrolik tahrikli doğrusal ey-leyicinin, bir yazılım sayesinde, strokla-rının kontrol edilmesi ile gerçekleştirilir.Kontrol yazılımı, platformun başlangıçkonumu ile seviyeleme için gerekli olanson konumu arasındaki farkı hesaplar.

Hesaplanan bu fark sayesinde kontrolyazılımı, platformun enine ve boyunadüzlemlerde istenen hassasiyetteki po-zisyona gelmesi için her bir hidrolik des-tek ayağının hangi oranda uzamasıgerektiğine karar verir.

Seviyeleme üç aşamada gerçekleşir:

• Hidrolik destek ayaklarının zemin iletemasının sağlanması; basınç anah-tarlarının basınç sinyali göndermesiile tamamlanır.

• Platformun kaldırılması; maksimumlimit anahtarlarının pozisyon sinyaligöndermesi ile tamamlanır.

• Platformun seviyelenmesi; seviyelemesensörünün açı bilgisi göndermesi ilesonlanır.

Hidrolik Tahrikli Seviyeleme Sistemi blokşeması Şekil 7’de gösterilmektedir.

Şekil 6: Elektromekanik Kundak Tahrik SistemiBlok Şeması

sayı 3 temmuz 2013

tasarım ve mühendislik gücümüz

Şekil 7: Hidrolik Tahrikli Seviyeleme Sistemi Blok Şeması

20

3.4. Hidrolik Tahrikli KundakYönlendirme Sistemi

Hidrolik Tahrikli Kundak YönlendirmeSistemi, kundağı istenen yükseliş vedönüş açılarına getirmek için gerekliolan basınç ve debinin oluşturulmasınıve kontrol sistemi sayesinde silindirleringiriş hızının kontrol edilmesini sağlayansistemdir. Kontrol yazılımı, enkoderler-den aldığı açı bilgilerine göre servoveya oransal valflerin orifis açıklığınıkontrol eder ve bu sayede kundağın is-tenen hassasiyette konumlanmasınısağlar. Hidrolik Tahrikli Kundak Yönlen-dirme Sistemi blok şeması Şekil 8’degösterilmektedir.

3.5. Silah Yönetim Sistemi

Silah Yönetim Sistemi, silah üzerinde

yer alan alt sistemlerle haberleşerek si-lahın kontrol edilmesini ve güvenlikkontrollerinin gerçekleştirilmesi için ge-rekli arayüzü sağlar. İçerdiği / yönettiğialt sistemler silah sistemi ihtiyacına görefarklılık göstermesine rağmen aşağıdayer alan alt sistemler birçok silah siste-minde yer almaktadır:

• Tahrik Sistemi• Hidrolik Seviyeleme Sistemi• Güç Sistemi• Ataletsel Navigasyon Sistemi• Ateşleme Sistemi.

Silah Yönetim Sistemi blok şeması Şekil9’da gösterilmektedir.

Silah yönetim sistemi, silah üzerindekialt sistemlerle entegre olarak çalışırkentüm işlemlerin operasyonel sıraya

uygun olarak yapılmasını sağlar. Bu iş-lemler gerçekleştirilirken operasyonelakışa uygun olmayan bir durum ortayaçıktığında silah yönetim sistemi güven-lik amacıyla gerekli alt sistemler ile ha-berleşerek operasyonunsonlandırılmasını / duraklatılmasını sağ-lamakla sorumludur.

Ahmet Reşit AYDOĞANFırlatma Sistemleri Tasarım Müdürü

roketsan dergisi

tasarım ve mühendislik gücümüz

Şekil 9: Silah Yönetim Sistemi Blok ŞemasıŞekil 8: Hidrolik Tahrikli Kundak Yönlendirme Sistemi Blok Şeması

21

sayı 3 temmuz 2013

tasarım ve mühendislik gücümüz

Hava araçlarının tasarım vedoğrulama süreçlerini diğeruygulamalardan ayıranönemli farklardan birisi,uçuş testlerinin vazgeçilmezbir doğrulama adımı olmasıve söz konusu testlerinyüksek maliyetli ve riskliolmalarıdır.

Bu nedenle, uçuş testleri öncesinde,hava araçları tasarımlarının, analizler, si-mülasyonlar, yer testleri, hata analizi veiyileştirme faaliyetleri ile defalarca tekrar-lanan tasarım döngüleri sonucunda be-lirli bir olgunluk seviyesine getirilmesigerekmektedir. Bu çalışmalara paralelolarak, uçuş testlerinde yapılan ölçümlerve elde edilen veriler incelenerek tasa-rım ve en iyileme (optimizasyon) döngü-lerin uçuş testi kampanyaları arasındada tekrar edilmesi gerekmektedir.

Hava araçlarını diğer uygulama alanla-rından ayıran bir diğer unsur da konu-nun çok sayıda teknik ve teknolojikdisipline yayılmış olmasıdır. Bu nedenlede hava araçlarının tasarım ve doğru-lama süreçlerinde “sistem mühendisliği”ile “sistem entegrasyon ve test” yetkinlik-lerinin en üst düzeyde olması gerekmek-tedir. Dolayısıyla, hava platformlarınıntasarım ve doğrulama süreçleri, çokfarklı disiplinlerde ve teknolojik alanlardauzmanlaşmış ekiplerin etkileşim içeri-sinde ve bir sistem mühendisliği ekibininkoordinasyonu altında çalışmasını gerek-tirmekte olup, özellikle sistem entegras-yonu ve testleri aşamasında buetkileşimler yoğunluk kazanmaktadır.Söz konusu entegrasyon ve test çalışma-larının sağlıklı bir şekilde gerçekleştirile-bilmesi amacıyla, hava aracı

entegrasyon ve test süreçleri Sistem En-tegrasyon Laboratuvarı (SEL) adı verilenve ilgili projenin sistem tasarımından vemühendisliğinden sorumlu kuruluşa aitözel laboratuvar ortamlarında gerçekleş-tirilmektedir. SEL planlaması, tasarımı,kurulumu, işletmesi ve idamesi, sistemitasarlayıp geliştiren kuruluşun hem çokönemli bir görevi hem de bir anlamdavaroluş nedenidir.

Hava araçları içinde bir sınıflandırma ya-pıldığında, füze sistemleri, kendine özgübazı farklılıklar taşımaktadır. Sistem tasa-rım ve doğrulama süreçleri açısındanyukarıda yapılan açıklamalarla ilişkili olanen önemli fark; füze sistemlerinin uçuştestlerinde test prototiplerinin tek kulla-nımlık olmasıdır. Bunun sonucunda,hem uçuş test maliyetleri yüksek ol-makta, hem de test edilebilen koşullarkısıtlı kalmaktadır. Bir yandan uçuş testsayısını azaltırken, diğer yandan doğru-lama sürecinin güvenilirliğinden feragatetmemek için füze sistemlerinin enteg-rasyon ve test sürecinde yer testlerinedaha fazla ağırlık verme ihtiyacı ortayaçıkmaktadır. Bu yaklaşımın doğal so-nucu olarak, füze sistemlerinin SEL altya-pısını oluşturan; Döngüde DonanımTest Merkezi (DDTM) kavramı ortaya çık-maktadır. SEL kurulumuna benzer bir şe-

kilde DDTM’nin planlaması, tasarımı, iş-letmesi ve idamesi füze sistem sorumlu-luğunu taşıyan kuruluşun kaçınılmazgörevidir.

Döngüde Donanım Test MerkeziTemel BileşenleriDöngüde Donanım Testleri (DDT), füzesistemlerinde kullanılan yazılımların(uçuş kontrol, navigasyon ve stabilizas-yon) ve aviyonik donanımların (arayıcıbölümü, güdüm bölümü ve kontrol bö-lümü) entegre bir şekilde gerçek za-manda ve füze uçuş kontrol döngüsüiçerisinde, hedef ile ilgili bilgilerin (hedefizinin ve hedef hareketlerinin gerçek do-nanımlar ile oluşturulması) gerçek şart-lara en yakın ortam koşullarında simüleedilerek test edilmesi olarak tanımlana-bilir.

Sistem seviyesi tasarım/geliştirme proje-lerinde test faaliyetlerinin ana merkezihatta kalbi olarak nitelendirebileceğimizdöngüde donanım testleri, yukarıda ta-nımlanan test faaliyetleri açısından de-ğerlendirildiğinde, hem fiziksel mimarisive hem de işlevsel test yaklaşımı açıların-dan SEL işlevi taşımaktadır. Döngüdedonanım testleri kapsamında Şekil 1’deblok şeması gösterilen ve uçuş testleriöncesinde sistem seviyesi performansın

döngüde donanım testleri ve roketsan altyapıları - 1

Şekil 1. Döngüde Donanım Testleri Blok Şeması

22

roketsan dergisi

tasarım ve mühendislik gücümüz

test edilebileceği, güvenilirliği yüksek birtest ortamı oluşturulmaktadır.

Füze sistemleri için kullanılan tipik birdöngüde donanım test altyapısı dörtana bileşenden oluşmaktadır, Şekil 2.

1. Uçuş Hareket Simülatörü (UHS): Fü-zenin uçuşu sırasındaki açısal hareketle-rinin sağlanması için kullanılmaktadır.

2. Hedef Hareket Simülatörü (HHS):Hedef hareketlerinin benzetimi ve/veyaoluşturulan hedef görüntü sahnesininarayıcı başlığın görüş alanı içerisinde kal-masının sağlanması amacıyla kullanıl-maktadır.

3. Hedef Sahne Oluşturma Sistemi(HSOS): Füze arayıcı başlığının tipine(IR/IIR/RF/Lazer/Hibrit) bağlı olarak,hedef ve ortamın füze tarafından algı-lanmasına imkân verecek sahnenin oluş-turulması için kullanılmaktadır.

4. Gerçek Zamanlı Uçuş Benzetim Sis-temi (GZUBS): 6-Serbestlik Dereceli UçuşBenzetim Yazılımının üzerinde koştuğuyüksek kapasiteli bir bilgisayardan veuçuş simülasyon döngüsünün gerçekzamanda, gerçek donanımlar üzerindekoşması ve füzeüstü aviyonik donanım-lardan gelen cevapların uçuş simülas-yon döngüsüne beslenmesi içinkullanılan gerçek zamanlı ağ yapısındanoluşmaktadır. UHS, HHS ve HSOS degerçek zamanlı ağ yapısının ayrılmazparçalarıdır.

Döngüde donanım testlerinde kullanıla-cak olan test kalemi sistem özelliklerinebağlı olarak farklı özelliklerde ve farklıkonfigürasyonlarda olabilmektedir. Engeniş hali ile test kalemi, aşağıda belirti-len örnek alt sistemlerden oluşmaktadır.

• Arayıcı Alt Sistemi• Güdüm Alt Sistemi• Kontrol Alt Sistemi• Telemetre Alt Sistemi• Uçuş Sonlandırma Alt Sistemi• Veri Bağı Alt Sistemi

• GPS/GNSS Alt Sistemi• Pod/Lançer • Atış Kontrol Sistemi

Test kalemini oluşturan alt sistemler, sis-tem performansına doğrudan etki ettiğiiçin, döngüde donanım testlerinde sözkonusu alt sistemlerin sentetik sayısalmodellerinin yerine, mümkün oldu-ğunca gerçek donanımların/yazılımlarınkullanılması gerekmektedir. Bu açıdanele alındığında döngüde donanım test-leri sadece aviyonik bölümün (arayıcı,güdüm, kontrol) değil, sistem perfor-mansında etkili diğer donanımların veyazılımların da test edildiği en geniş kap-samlı testlerdir. Bu açıdan da döngüdedonanım test altyapıları, füze geliştirmeprojelerinin Sistem Entegrasyon Labora-tuvarı olarak nitelendirilebilir.

Döngüde donanım test altyapısı ku-rulma ve doğrulama çalışmalarına para-lel olarak, döngüde donanım testleri içinde tasarım faaliyetleri yürütülmesi gerek-mektedir. Gerçekleştirilecek testlerin se-naryoları, kullanılacak test kalemikonfigürasyonları, test kaleminde dona-nım olarak kullanılamayacak alt sistem-lerin matematiksel modellerininhazırlanması, test sırasında alınacak ve-rilerin belirlenmesi, vb. birçok faaliyetinplanlanması ve uygun şekilde icra edil-mesi gerekmektedir.

Yukarıda tanımlanan tüm faaliyetleringerçekleştirilmesi için geniş bir tasarım

ve test ekibinin katılımı gerekmektedir.Bu ekipte yer alması zorunlu uzmanlaraşağıda tanımlanmıştır.

• Sistem Tasarım Sorumlusu• Sistem Mühendisi• DDT Sorumlusu ve DDT Ekibi• Güdüm Alt Sistemi Tasarım Sorumlusu• Kontrol Alt Sistemi Tasarım Sorumlusu• Navigasyon Alt Sistemi Tasarım So-

rumlusu• Aviyonik Sistem Mühendisi• Telemetre Alt Sistemi Tasarım Sorum-

lusu• Uçuş Sonlandırma Alt Sistemi Tasarım

Sorumlusu• Pod/Lançer Sistemi Tasarım Sorum-

lusu

Döngüde Donanım Test MerkeziKurulumuDöngüde donanım testleri füze geliş-tirme projelerinde tasarım doğrulama vesistem geçerleme aşamalarının enönemli ve vazgeçilmez safhalarından bi-ridir. Söz konusu test altyapısı kurulur-ken, füzelerin dinamiği, hedef özelliklerive uçuş senaryoları dikkate alınmaktadır.Bu kapsamda, test sisteminde yer alanalt sistemleri etkileyen önemli paramet-reler aşağıda belirtilmiştir.

• Füzenin Fiziksel Özellikleri: Uçuş Hare-ket Simülatörünün mekanik (boyutsalve ataletsel) özelliklerinin belirlenmesiamacıyla kullanılmaktadır.

Şekil 2. Kızıl Ötesi Görüntüleyici Hedef Sahne Oluşturma Sistemine SahipDöngüde Donanım Test Altyapısı, Roketsan

• Füzenin Dinamik Özellikleri: Uçuş Ha-reket Simülatörünün performans de-ğerlerinin (pozisyon, hız, ivme, bantgenişliği, pozisyon doğruluğu ve po-zisyon çözünürlüğü) belirlenmesiamacıyla kullanılmaktadır.

• Hedef Dinamik Özellikleri: Hedef Ha-reket Simülatörünün performans de-ğerlerinin (pozisyon, hız, ivme, bantgenişliği, pozisyon doğruluğu ve po-zisyon çözünürlüğü) belirlenmesiamacıyla kullanılmaktadır.

• Füze Güdüm Tipi- Arayıcı Tipi (RF, IIR, IR, Lazer, Hibrit):

Hedef Sahne Oluşturma Sistemi veHedef Hareket Simülatörü tiplerininbelirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır.

- Arayıcı Teknik Özellikleri (Görüş Açısı,Gimbal Limitleri, Dalga Boyu vb.):Hedef Sahne Oluşturma Sistemi veHedef Hareket Simülatörü teknik özel-liklerinin belirlenmesi amacıyla kullanıl-maktadır.

• Ortam Özellikleri (Deniz, Hava, Karaplatformu vb.): Hedef Sahne Oluş-turma Sistemi performans özellikleri-nin belirlenmesi amacıylakullanılmaktadır.

• Hedef Özellikleri (Hedef Sayısı, Sıcaklık,Radar Kesit Alanı): Hedef Sahne Oluş-turma Sistemi performans özellikleri-nin belirlenmesi amacıylakullanılmaktadır. Hedefin füze/gü-dümlü mermi tehdidine yönelik uygu-layacağı Elektronik Karşı Tedbirler(EKT) ve bunların teknik özellikleri deHedef Sahne Oluşturma Sistemi seçi-minde önemli rol almaktadır.

Döngüde donanım test altyapısında yer-alan altsistem gereksinimlerinin belirlen-mesinde öncelikle göz önündebulundurulması gereken ana parametrelistesi Tablo 1’de özetlenmektedir.

Farklı döngüde donanım test altyapıla-rını birbirlerinden ayıran en önemli fak-törler füzelerin teknik özellikleri (arayıcı

başlık özellikleri, güdüm tipi, ağırlık, boy,hız, vb) ile hedef özellikleridir (hedef izi,hedef hızı, hedef sayısı, EKT vb.).

Füze Geliştirme ProjelerindeDöngüde Donanım TestlerininYeri ve ÖnemiDDT, kontrollü bir ortamda yüksek sa-yıda test yapılmasını sağladığı için, sis-tem seviyesi tasarım doğrulama veperformans testleri için maliyet-etkin birçözüm oluşturmaktadır. Füze sistemi ta-sarım ve geliştirme aşamalarında uygu-lanan test yöntemleri, test sayısı, tasarımriski, test doğruluğu ve test maliyeti bir-likte değerlendirildiğinde, Şekil 3’de gös-terilen piramit oluşturulabilir. Döngüdedonanım testleri tasarım risklerini azaltır-ken, test doğruluğunu artırması veuygun test maliyetleri sunması ile, sistemtasarım ve doğrulama faaliyetlerinde yeralan önemli ve vazgeçilmez bir araçtır.

Tasarım doğrulama ve sistem geçerlemefaaliyetleri açısından ele alındığındaDDT, sayısal uçuş benzetimleri ile uçuştestleri arasında önemli bir köprü vazifesigörmektedir. Döngüde donanım testle-rinde, sayısal benzetim ortamında anali-tik olarak modellenen füze altsistemlerinin donanımsal eşlenikleri kul-lanılarak, farklı konfigürasyonların de-ğerlendirilmesi ve geçerlenmesisağlanmaktadır. Gerekli istatistiksel veri-ler hızlı bir şekilde toplanıp analiz edile-rek, analitik modellerin doğrulanması vetasarımın en-iyilenmesi için girdi oluştu-rulmaktadır.

Makalenin 2’nci bölümü dergimizin4’üncü sayısında yayınlanacaktır.

Dr. Sartuk KARASOYTaktik Füze SistemleriGrup BaşkanlığıMühendislik Direktörü

Cenk ÖNENSistem Test ve DeğerlendirmeMüdürü

Yasin POLATDöngüde Donanım TestleriBirim Yöneticisi

23

sayı 3 temmuz 2013

tasarım ve mühendislik gücümüz

Şekil 3. Füze Sistemi Tasarım Süreci, Doğrulukve Maliyet Piramidi

Tablo 1. Döngüde Donanım Test AltyapısınıOluşturun Altsistemlerin Seçiminde Kullanılan

Temel Parametreler

24

Roketsan, 25’inci kuruluşyıldönümünü 21 Haziran2013 tarihinde verilen birresepsiyon ile kutladı.

JW Marriott Hotel’de düzenlenen resep-siyonda misafirler Yönetim Kurulu Baş-kanı Dr. Eyüp KAPTAN ve Genel MüdürSelçuk YAŞAR tarafından karşılandı.

Davete; Genelkurmay Başkanlığı, MilliSavunma Bakanlığı, Kara, Deniz, Havave Jandarma Genel Komutanlıkları veSavunma Sanayii Müsteşarlığı temsilcile-rinin yanı sıra Büyükelçiler ve Askeri Ata-şeler, üniversite öğretim üyeleri, yerli veyabancı şirketlerin üst düzey yöneticileriile şirkette 25’inci yılını dolduran perso-nel katıldı.

Gecede ilk defa gösterilen ve Roket-san’ın 25 yılını özetleyen film büyük ilgiile izlendi.

roketsan dergisi

fuar ve organizasyonlar

roketsan 25’inci kuruluş yıldönümünü kutladı

Genelkurmay 2’nci Başkanı, Milli Savunma Bakanlığı Müsteşarı, Kara Kuvvetleri KomutanlığıKurmay Başkanı, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Kurmay Başkanı, Türk Silahlı Kuvvetlerini

Güçlendirme Vakfı Genel Müdürü, Roketsan’ın önceki ve şimdiki Yönetim Kurulu Başkan veÜyeleri ile Genel Müdürleri 25’inci yıl pastasını birlikte kestiler.

25

sayı 3 temmuz 2013

fuar ve organizasyonlar

Roketsan EkibiEski Savunma Sanayii Müsteşarı Vahit ERDEM

ve Eşi’nin karşılanmasıTawazun Heyetinin karşılanması

Genelkurmay 2’nci BaşkanıOrgeneral Hulusi AKAR

Deniz Kuvvetleri Kurmay BaşkanıKoramiral Veysel KÖSELE’nin karşılanmasıGeceden bir görüntü

Roketsan, 17-21 Şubat2013 tarihleri arasında AbuDhabi, Birleşik ArapEmirlikleri’ndegerçekleştirilen IDEX 2013Savunma Fuarı’na katılımsağlamıştır.

Fuar sırasında Birleşik Arap Emirlikleri(BAE) Genel Kurmay Başkanı, ÜrdünPrensi, Milli Savunma Bakan YardımcısıHasan Kemal YARDIMCI, BAE Büyükel-çisi Şefik Vural ALTAY ve Sahil GüvenlikKomutanı Tümamiral Hasan UŞAKLI-OĞLU gibi birçok üst düzey delegas-yon Roketsan standını ziyaret etmiştir.

Ayrıca uluslararası katılımcılardan BAE,Çin Halk Cumhuriyeti, Pakistan DenizKuvvetleri ve Hava Kuvvetleri heyetleride Roketsan standını ziyaret edip bilgialmıştır.

Uluslararası alanda birçok üst düzey yö-netici ile görüşmeler yapılmıştır.

roketsan dergisi

26

fuar ve organizasyonlar

idex 2013

MSB Bakan Yardımcısı ve Abu Dhabi Büyükelçimizin standımızı ziyaretiRoketsan Ekibi

Tawazun ile CİRİT füzesinin ihracat sözleşmesinin imzalanması

lışmaları yürütülmesine yönelik bir mu-tabakat metni (MoU) imzalamıştır.

sayı 3 temmuz 2013

Roketsan, IDEX 2013 fuarı esnasındaözgün füzemiz CİRİT’in ilk ihracatını ger-çekleştirmiştir.

Roketsan ayrıca, İsveç’te yerleşik SAABDynamics firması ile uluslararası pazar-lar için ortak yeni ürünler geliştirme ça-

27

fuar ve organizasyonlar

BAE Genelkurmay Başkanının standımızı ziyaretiBAE Eski Hava Kuvvetleri Komutanının standımızı ziyareti

İsveç SAAB firmasının standımızı ziyareti

BAE Silahlı Kuvvetleri Başkomutan Yardımcısı Veliaht Prens ŞeyhMohammed bin Zayed Al NAHYAN’ın standımızı ziyareti

Pakistan Kara Kuvvetleri Komutanının standımızı ziyareti

BAE Kara Kuvvetleri Komutanının standımızı ziyareti

29

sayı 3 temmuz 2013

fuar ve organizasyonlar

Hasan Kemal YARDIMCI, Brezilya AskeriAtaşesi Albay Yavuz CENGİZ, Şili üstdüzey delegasyonu ve TawazunCEO’su Saif Mohamed AL HAJERI bera-berinde heyetleri ağırlayıp, işbirliği im-kanları ve muhtelif projeler hakkındadetaylı bilgi vermiştir.

Roketsan, 9-12 Nisan 2013tarihleri arasında Rio deJaneiro, Brezilya’dagerçekleştirilen LAADSavunma ve GüvenlikFuarı’na katılım sağlamıştır.

Savunma Sanayii Müsteşarlığı koordi-nasyonunda Milli katılım gerçekleştirilenbu fuarda Roketsan ürünlerini uluslar-arası alanda tanıtma imkanı bulmuştur.

Fuar boyunca üst düzey yöneticiler ilegörüşme fırsatı bulan Roketsan, stan-dında Milli Savunma Bakan Yardımcısı

laad 2013

Roketsan EkibiŞili Delegasyonu’nun Roketsan standını ziyareti

Brezilya Askeri Ataşesi Yavuz CENGİZ’in Roketsan standını ziyareti

Milli Savunma Bakan Yardımcısı Hasan Kemal YARDIMCI’nınRoketsan standını ziyareti

Tawazun Heyetinin Roketsan standını ziyareti

Roketsan standı genel görünümü

IDEF’13, 11’inci UluslararasıSavunma Sanayii Fuarı,MSB’nin desteği veTSKGV‘nin sorumluluğuile 7-10 Mayıs 2013 tarihleriarasında İstanbul’dagerçekleştirilmiştir.

Roketsan fuarda, standında T.C. Milli Sa-vunma Bakanı İsmet YILMAZ ve BakanYardımcısı Hasan Kemal YARDIMCI, Ge-nelkurmay Başkanı Necdet ÖZEL, DenizKuvvetleri Komutanı E. Murat BİLGEL ileTayland Savunma Bakanlığı, Şili Kara veDeniz Kuvvetleri, Güney Kore Kara Kuv-vetleri, Birleşik Arap Emirlikleri Genelkur-may Başkanlığı, Mali SavunmaBakanlığı, Pakistan Genelkurmay Baş-

kanlığı, Fransa Savunma Bakanlığı, Ku-veyt Genelkurmay Başkanlığı, İngilizBaşkonsolosluğu, Ürdün Kara Kuvvet-leri, Cezayir Savunma Bakanlığı, İsveçDeniz Kuvvetleri, Belçika Savunma Ba-kanlığı, Çad Savunma Bakanlığı, SuudiArabistan Savunma Bakanlığı, BrezilyaDeniz Kuvvetleri, Umman Savunma Ba-kanlığı ve birçok diğer delegasyonuağırlamıştır.

Fuar boyunca iç ve dış alanda geniş birürün yelpazesi sergileyen Roketsan,uluslararası savunma sanayinin öndegelen firmalarının üst düzey yöneticileriile görüşmeler ve işbirliği toplantılarıgerçekleştirmiştir.

Geleceğin savaş uçağı F-35 üretimineilişkin anlaşma Lockheed Martin ve Sa-vunma Sanayii Müsteşarlığı arasında

roketsan dergisi

30

fuar ve organizasyonlar

idef ‘13

Milli Savunma Eski Bakanı Vecdi GÖNÜL’ün standımızı ziyaretiThyssen Krupp Marine Systems ve Diehl Savunma ile IDAS füzesi için

işbirliği anlaşması imzalanmıştır.

Roketsan IDEF’13 Ekibi

Şirketimiz ayrıca, Thyssen Krupp MarineSystems ve Diehl Savunma ile IDAS (In-teractive Defence and Attack System forSubmarines) füzesini geliştirmek için iş-birliği anlaşması imzalamıştır.

sayı 3 temmuz 2013

IDEF’13 esnasında imzalanmıştır. İmzatöreninde Roketsan, Genel MüdürümüzSelçuk YAŞAR tarafından temsil edilmiş-tir. F-35 savaş uçağında kullanılmasıplanlanan SOM füzesinin seri üretimi veuluslararası pazarlaması Roketsan tara-fından yürütülecektir.

Roketsan, Tübitak Bilgem ile "Yeni NesilLazer Arayıcı Başlıklarda kullanılmaküzere, dedektör, okuma elektroniği veASIC yapılarının tasarımı, prototip üre-timi" konusunda işbirliği mutabakatı im-zalamıştır.

31

fuar ve organizasyonlar

Milli Savunma Bakanımız İsmet YILMAZ ile Tawazun standını ziyaretimizGenelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet ÖZEL’in standımızı ziyareti

Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral E. Murat BİLGEL’instandımızı ziyareti

Tayland Heyetinin standımızı ziyareti

TÜBİTAK BİLGEM ile işbirliği anlaşması imza töreni

Roketsan standından bir görünüm

32

13-17 Mayıs 2013 tarihleri arasında Hava Harp Okulu tarafından düzenlenen “Genç KartallarHaftası” etkinlikleri gerçekleştirilmiştir. Etkinliklere 52 farklı ülkeden misafir askeri personel ve ata-şeler, üniversite öğretim üyeleri, Kuvvet Komutanı ve Eğitim Komutanı ve Harbiyeliler katılım sağ-lamıştır. Beş gün boyunca devam eden etkinliklere Roketsan sponsor olarak destek vermiş vetanıtım standı açmıştır.

genç kartallar haftası

“Astronomi Günleri“etkinliğinde, Roketsanstandında öğrencilereürünler hakkında bilgiverildi.

Ankara Fen Lisesi, Astronomi Günle-ri’nin ikinci etkinliğinde, 2-17 Mart 2013tarihleri arasında Afliva Kültür Merke-zi’nde bilimseverleri misafir etti. “Astro-nomi Günleri“ etkinliğinde, Roketsanstandında öğrencilere ürünler hakkındabilgi verildi.

1974 Ankara Fen Lisesi mezunu olanGenel Müdürümüz Selçuk YAŞAR etkin-

ankara fen lisesi astronomi günleri etkinliği

lik kapsamında 14 Mart 2013 tarihinde“Roketsan - Türkiye’de Roket, Füze veUydu Fırlatma Teknolojileri” konulu su-nuşu gerçekleştirdi.

Öğrencilerin yoğun ilgisi üzerine, birsaat olarak planlanan sunuş iki saatibuldu. Öğrenciler Roketsan tesisleriniziyaret etme taleplerini ileterek SelçukYAŞAR’ı uğurladılar.

roketsan dergisi

fuar ve organizasyonlar

6-8 Mart 2013 tarihlerinde,Ostim Savunma veHavacılık Kümelenmesi(OSSA) tarafından AnkaraCongresium’da düzenlenen‘Ankara Savunma veHavacılıkta Endüstriyelİşbirliği Günleri’ne Roketsan

ostim savunma ve havacılık kümelenmesi (ossa)roketsan katılımı

sponsor firma olarak katılımsağlamıştır.

Etkinlik kapsamında gerçekleştirilen kon-feransa Altyüklenici Yönetim MüdürüŞule ALATAŞ konuşmacı olarak katılmış-tır. Etkinlik süresince tedarik zinciri veproje ekiplerimiz yaklaşık 50 ulusal veuluslararası firma ile işbirliği görüşmeleriyapmıştır.

33

sayı 3 temmuz 2013

fuar ve organizasyonlar

Uluslararası Proje Yönetim Enstitü-sü'nün (PMI) Türkiye Organizasyonuolarak çalışan PMI-TR Chapter tarafın-dan, Türk Savunma Sanayii’nin önde

proje yönetim zirvesi - savunmagelen paydaşlarını biraraya getirmek,proje yönetimi konusunda güncel ge-lişmeleri takip etmelerine destek sağla-mak ve tecrübelerin paylaşılmasına

platform yaratmak amaçlarıyla, 25 Ha-ziran 2013 tarihinde gerçekleştirilen veRoketsan’ın da sponsor olduğu PMI-TRSavunma Zirvesi’nde “Savunma Sanayi-miz Proje Yönetiminde Ne KadarOlgun?” konulu panele şirketimizi tem-silen konuşmacı olarak, Balistik SistemlerGrup Başkanlığı Programlar DirektörüDr. Mahir ÇAKIROĞLU katılım sağlamışve “Roketsan’da Proje Yönetim Uygula-maları” konulu bir sunuş yapmıştır.

Söz konusu panele, Panel Başkanı ola-rak SSM Deniz Araçları Daire BaşkanıMustafa ŞEKER, diğer konuşmacılar ola-rak FNSS’i temsilen Geliştirme Program-ları Direktörü Semiha YAŞAR, TUSAŞ’ıtemsilen Program Müdürü TamerŞENGÖZ katılım sağlamışlardır.

Modelleme ve Simülasyon(MODSİM) alanında 2005yılından beri iki yılda birdüzenlenmekte olanUSMOS Konferansı, 11-12Haziran 2013 tarihlerindebeşinci kezgerçekleştirilmiştir.

Sponsor firma olarak gala kokteyline kat-kıda bulunan Roketsan’ın plaketini, şirketadına, Modelleme ve Simülasyon Proje-leri Müdürü Ferda GÜLER almıştır.

Konferansa Roketsan dört bildiri ile katıl-mıştır:

• Meltem KÖROĞLU, Mehmet Akif

ulusal savunma uygulamaları modellemeve simülasyon (usmos) konferansı

KOCA, Uğur KAYASAL “Radar Alti-metre Verisinden Deniz Durumu Bil-gisi Kestirimi”,

• Erkan MİLLİ, Yakup ÖZKAZANÇ “Ko-muta Güdümlü Füzelerin 3B Formü-lasyonları ve Analizi”,

• Anıl ÖZTÜRK, Müge CANPOLAT,

Umut DURAK “Model Tabanlı Simülas-yon Geliştirme için Araç Desteği”,

• Görkem SEÇER, Efe UZEL, EmrahYARAR, Semih ÇAKIROĞLU “KontrolTahrik Sistemleri için Sonsuz Vidalı DişliKutusunun Modellenmesi ve Karakte-rizasyonu”.

34

roketsan dergisi

misafirlerimiz

CumhurbaşkanımızAbdullah GÜL 22 Mayıs2013 tarihinde RoketsanA.Ş. tesislerine resmi birziyaret gerçekleştirmiştir.

Cumhurbaşkanımız Abdullah GÜL, Sa-vunma Sanayii Müsteşarımız MuradBAYAR ve beraberlerindeki heyet Roket-san A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Dr.Eyüp KAPTAN ve Genel MüdürümüzSelçuk YAŞAR tarafından karşılanmış, şir-ketin genel tanıtımı ile ürün ve yetenek-

lerini kapsayan bir brifing verilmiştir.

Ziyaret esnasında Cumhurbaşkanımızaürünlerimizin yer aldığı özel bir sergihazırlanmıştır. Gerçekleştirilen tesis tu-runda kendilerine çeşitli üretim hatlarıgezdirilmiştir.

Roketsan tarafından şimdiye kadar on-binlerce üretilmiş olan 122mm.likTopçu Roketi’nin kafile kabul testlerikapsamında 1.230’uncu test motoru-nun statik test ateşlemesi Cumhurbaş-kanımız Abdullah GÜL tarafındangerçekleştirilmiştir.

1.230’uncu ateşleme cumhurbaşkanımız’dan

misafirlerimizsayı 3 temmuz 2013

35

36

roketsan dergisi

misafirlerimiz

13 Şubat 2013Topçu ve Füze Okulu Komutanı Tümgeneral Ergüder TOPTAŞve beraberindeki heyet Roketsan tesislerini ziyaret etmiştir.

13 Mart 2013Burkan Firması Heyeti Roketsan’ı ziyaret etmiştir.

15 Mart 2013Çorum Ticaret ve Sanayi Odası Üyeleri Roketsan’ı ziyaretetmiştir.

11 Nisan 2013TSK Astsubay Üst Karargah Hizmetleri Komutanlığı Roketsan’ıziyaret etmiştir.

24 Nisan 2013Kara Harp Okulu Öğrencileri Roketsan’ı ziyaret etmiştir.

30 Nisan 2013Jandarma Komutanlığı Patlayıcı Madde İmha UzmanlığıTemel Kursiyerleri Roketsan’ı ziyaret etmiştir.

misafirlerimizsayı 3 temmuz 2013

37

30 Nisan 2013TSKGV Genel Müdürü Hayrettin UZUN Roketsan’a veda ziya-reti gerçekleştirmiştir.

2 Mayıs 2013TSKGV Denetçileri Roketsan’ı ziyaret etmiştir.

16 Mayıs 2013Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Kurmay Başkanı Koramiral Vey-sel KÖSELE ve beraberindeki heyet Roketsan’ı ziyaret etmiştir.

16 Mayıs 2013Makedonya Heyeti Roketsan’ı ziyaret etmiştir.

19 Haziran 2013TSKGV Genel Müdürü Fikri GÖNÜLTAŞ ve beraberindekiheyet Roketsan'ı ziyaret etmiştir.

4 Temmuz 2013Savunma Sanayii Müsteşarlığı ve Pakistan Heyetleri Roketsan'ıziyaret etmiştir.

Yönetici Mühendis ve Yönetici Uzmankadroları için yöneticileri tarafındanaday gösterilen çalışanların, bu kadro-ların gereksinimi olan yönetsel yetkin-liklere ne düzeyde sahip olduklarınınbelirlenmesini hedefleyen Değerlen-dirme Merkezi çalışması 14-15 Mart2013 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir.Bu çalışma sonucunda saptanan geli-şim alanlarına yönelik eğitim program-ları önümüzdeki dönemdebaşlatılacaktır.

Bu kapsamda öncelikle Liderlik Pusulasıenvanterini dolduran adaylar sonra-sında çeşitli değerlendirme merkeziaraçları ile Değerlendirme Merkezi ça-

lışmasına katılmışlardır. Çalışmanın ardın-dan hazırlanan kişi bazlı raporlar ile hemadaylara, hem de adayların yöneticile-rine Baltaş firması danışmanları tarafın-dan geribildirim yapılmıştır.

roketsan dergisi

roketsan’lı olmak

40

Programlar Direktörlüğü ileÜrün ve Süreç KalitesiDirektörlüğü personeliningeniş katılım sağladığı,Sistem Mühendisliği Eğitimi26 Ocak 2013 tarihindedüzenlenmiştir.

Eğitim, Balistik Sistemler Grup BaşkanlığıSistem Mühendisliği ve Teknoloji Yöne-timi Birimi Yöneticisi Dr. Yiğit KorayGENÇ tarafından aşağıdaki konuları içe-recek şekilde gerçekleştirilmiştir:

• Sistem Mühendisliği Sorumlulukları• Tasarım Süreci• Gereksinim Yönetimi• Görev Analizi ve Mimari Tasarım• Lojistik Destek Analizi• Arayüz Yönetimi• Emniyet Analizi• Doğrulama ve Geçerleme• Konfigürasyon Yönetimi• Risk Yönetimi• Özel Mühendislik Uygulamaları

sistemmühendisliğieğitimleri

yeni yönetici adaylarıdeğerlendirme merkezi’nde

roketsan 25’inci yıl tablosu

Ynt. Krl. Bşk. Vek. Tümgeneral (E) ZaferÇAMLICA tarafından “Roketsan 25’inciYıl Tablosu” yapılmış ve Ynt. Krl. Bşk.Korgeneral (E) Dr. Eyüp KAPTAN, Ynt.Krl. Üyeleri, Roketsan Genel MüdürüSelçuk YAŞAR ve tüm Roketsan’lılarahediye edilmiştir.

Söz konusu tabloda Ulu ÖnderATATÜRK’ün bulutlar arasından bakışıaltında, Yüce Türk Milletinin varlığını vebağımsızlığını temsil eden şanlı bayrağı-mızın gölgesinde, üretilen, üretilmekteolan ve tasarlanan silah sistemleri ve El-madağ tesislerimiz yer almaktadır.

roketsan’lı olmaksayı 3 temmuz 2013

41

Roketsan, 11 Temmuz 2013tarihinde Savunma SanayiiMüsteşarlığı ile UyduFırlatma Sistemi Projesi ÖnKavramsal Tasarım Dönemiiçin sözleşme imzaladı.

Uydu Fırlatma Sistemi Projesi ile 1,5 tonfaydalı yükü 700 km irtifadaki Güneş Eş-zamanlı Yörünge’ye yerleştirebilecekkapasitedeki Uydu Fırlatma Sistemi(UFS)’nin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

Bu yılın Ocak ayında sözleşme görüşme-lerine başlanan proje kapsamında;

• Uydu Fırlatma Sistemi için sistem sevi-yesinde kavram seçiminin yapılması veön kavramsal tasarım,

uydu fırlatma sistemi projesi sözleşmesi imzalandı

Elmadağ İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ta-rafından düzenlenen ve Şehit SertaçUzun Meslek Lisesi öğrencilerinin hazır-ladığı “Kimya Alanı Tanıtım Günleri”ne,kimya alanının tanıtımı amacıylaRoketsan da katılmıştır. Elmadağ ilçe-sinde öğrenim görmekte olan 8. sınıföğrencilerine yönelik meslek alanları ta-

meslek lisesi kimya tanıtım günlerinıtımını amaçlayan çalışmada,Roketsan’da üretim, Ar-Ge ve tedarikalanlarında kimyanın yeri ve önemi hak-kında yapılan sunumlar ile 8. sınıf öğ-renci ve velilerine hem şirketimizin kimyaile ilgili çalışma alanları tanıtılmış, hemde kimyanın savunma sanayindeki yeriaçısından genel bir ufuk verilmiştir.

roketsan’da iftar16 Temmuz 2013 tarihindeElmadağ yerleşkemizdeRoketsan çalışanlarınaverilen iftar yemeği ileRamazan ayı kutlandı.

Kardeşlik ve beraberlik duygusu içeri-sinde geçen iftar yemeği Yönetim Ku-rulu Başkanımız Korgeneral (E) Dr. Eyüp

• Uydu Fırlatma Merkezi yerinin belirlen-mesi ve projelendirme,

• Uydu Fırlatma Aracı’nın üretim, mon-taj, entegrasyon ve test tesislerinin yer-lerinin belirlenmesi ve projelendirme,

• Uydu Fırlatma Sistemi Tasarım ve Ge-liştirme Dönemi (Dönem-2) Projesi içindetay planlama

çalışmaları gerçekleştirilecektir.

KAPTAN, Yönetim Kurulu Başkan Vekili-miz Tümgeneral (E) Zafer ÇAMLICA ve

Genel Müdürümüz Selçuk YAŞAR’ın ka-tılımlarıyla gerçekleştirilmiştir.

prestijli ödüle layık görüldüğümüz içinson derece mutluyuz. Bu ödül, müşte-rilerimize en yüksek kalite ve perfor-mansı sunma taahhüdümüzün önemlibir kanıtıdır. Roketsan olarak, yüksekgayret ve özveriyle çalışan proje ekibi-mizle birlikte Patriot Programı’ndaki so-nuçların Raytheon tarafından takdiredilmesinden dolayı gurur duymakta-yız” şeklinde belirtti.

ABD'de yerleşik RaytheonIDS firması ile 2009 yılındaimzalanan sözleşmekapsamında üretimini veihracatını yapmaktaolduğumuz Patriot GEM-TFüzesi Kontrol Bölümüfaaliyetleri ile ilgili olarakROKETSAN bu yıl da bir kezdaha "TedarikçiMükemmeliyet Ödülü" ileödüllendirildi.

Raytheon'ın 2012 yılı içerisindeki üretim,kalite ve sevkiyat performanslarını değer-lendirerek yaklaşık 5.000 adet tedarikçisi

arasından üstün başarı gösteren firma-lara verdiği bu ödülü, Roketsan 2010,2011 ve 2012 yıllarına ilişkin olarak ardarda üçüncü kez almış oldu.

Roketsan, Patriot GEM-T Füzesi’nin Kont-rol Bölümü için dünyada onaylanan ka-lifiye tek üretici olarak 2012 senesi içingösterdiği performans nedeniyle ayrıcaözel ödül kategorisinde "En İyi Uluslar-arası Tedarikçi” İkincilik Ödülü ile deödüllendirildi. 2012 Tedarikçi Mükem-meliyet Ödülleri 8 Mayıs 2013’de ABDBoston’da yapılan bir törenle RaytheonIDS Başkanı Dan CROWLEY tarafındanRoketsan Genel Müdür Yardımcısı HayriTORUN’a takdim edildi.

Hayri TORUN, ödül töreni sırasında dü-şüncelerini “Raytheon tarafından bu

roketsan 2012 yılı tedarikçi mükemmeliyet ödülünüve go global silver ödülünü aldı

roketsan dergisi

roketsan’lı olmak

2012 yılı ihracatyıldızı roketsanRoketsan 224’üncü sıradayer alarak, Türkiyeİhracatçılar Meclisitarafından oluşturulanTürkiye’nin en büyük ilk1.000 ihracatçı firmasılistesine girmeyibaşarmıştır.

Geçen yıl 293’üncü sırada yer alan şir-ketimiz, ihracat payını bir yılda yaklaşık%29 yükseltip, aynı zamanda bu yıl enkarlı şirketler arasına da girmiştir.

42

43

sayı 3 temmuz 2013

roketsan’lı olmak

Proje Yönetimi çalışanlarınınsertifikalandırılması amacıylabaşlatılan CAPM SınavınaHazırlık Eğitimleri’nde ilkbeş grubun eğitimleritamamlandı.

Genel Müdürümüz Selçuk YAŞAR tara-fından eğitime katılan Roketsan çalışan-larına verilen CAPM (Certified Associatein Project Management) sertifikası, projeyönetiminin esasları, terminolojisi ve sü-reçleri konusunda yeterli bilgiye sahipolunduğuna dair bir göstergedir.

capm sertifika töreni gerçekleştirildiBu kapsamda sürdürülmekte olan eği-timler sayesinde CAPM eğitimli çalışansayımız 49’a ulaşmıştır. 2013 yılı içeri-sinde eğitim alan çalışanlarımızın kısa

süre içinde CAPM Sertifikalarını almalarıve proje yönetiminde daha da yetkinleş-meleri hedeflenmektedir.

ölçümden öte performanskültürü oluşturma

Zirvede, İnsan Kaynakları Müdürü EfdalALTAN tarafından Roketsan PerformansYönetim Sisteminin tanıtıldığı “Ölçüm-den Öte Performans Kültürü Oluşturma”başlıklı bir sunum yapılmıştır. SunumdaRoketsan’ın yürütülen hedef ve yetkinliktemelli performans sisteminin kurulumuve uygulanması sürecindeki deneyimleraktarılmış, sistemin yöneticiler ve çalışan-lar tarafından benimsenmesi için yürü-tülen çalışmalar açıklanmıştır.

İlginin yüksek olduğu oturumu birçokbüyük holding/şirket yöneticileri dikkatleizlemiştir.

Her yıl Management CenterTürkiye (MCT) tarafındandüzenlenen İnsanKaynakları Zirvesi 13-14Şubat 2013 tarihlerinde“Enerjiyi Yaratanlar: HareketDönüşüm Güç” konubaşlığı ile Lütfi KırdarKongre ve Sergi Sarayı’ndagerçekleştirilmiştir.

25’inci yıl anısına ağaç dikimiRoketsan’ın 25’inci kuruluş yıldönümü anısına Elmadağ yerleşkemizde YönetimKurulu Başkanımız Dr. Eyüp KAPTAN tarafından 22 Mayıs 2013 tarihinde ağaç di-kimi gerçekleştirilmiştir.

roketsan dergisi

meslek liseliler roketsan’lı koçları ile buluşuyor

44

roketsan’lı olmak

2011 yılında katıldıklarıDeğerlendirme MerkeziUygulaması’nın ardındaneğitimlerine başlayan 2’ncigrup yönetici adayları,“Temel Eğitimler Modülü”

yönetici yetiştirme eğitimlerive “Yönetsel EğitimlerModülü” başlıkları altındadüzenlenen iki kısımlıkeğitimlerinin ilk kısmını aldı.

İlk modül kapsamında; Problem Çözmeve Karar Verme, Verimliliğin Anahtarı,

Vay Canına Dedirtmek, Etkileme veİkna Etme, Cayenne İş Simülasyonu eği-timlerini tamamlayan yönetici adaylarıYönetsel Eğitimler Modülü eğitimlerinebaşlamıştır. Bu modül kapsamında iseSonuç Odaklı Durumsal Liderlik, Perfor-mans Odaklı Etkin Liderlik, VizyonOdaklı Stratejik Liderlik ve Decision Baseİş Simülasyonu eğitimlerine de katılarakiki modülden oluşan süreci tamamlaya-caklardır.

lüler, 11. Sınıf öğrencileri ile güvenle he-defe doğru, hedefe ulaşmak için zamanyönetimi, sürekli öğrenme ve gelişme vesorumlu vatandaşlık konularında koçlukçalışmalarını yürütmeye başlamışlardır.

Proje’nin henüz başlangıç aşamasındaolunmasına rağmen gelen geribildirim-ler öğrencilerin Proje’den çok memnunolduklarını göstermektedir.

“Çalışmalar sırasında öğrencilerden aldı-ğım geribildirim özetle aşağıdaki gibiydive bu ifadeler bizi gelecek için çok umut-landırdı: - Bu buluşmamızla size olan güvenimizdaha da arttı. Sizler sayesinde hayata öz-güvenle bakabiliyoruz artık. Sayenizdekendimize güvenimiz arttı; hedeflerimizoluştu.” (Gürol GÜRSES- MLK Koçu)

Şirketimizin Özel SektörGönüllüler Derneği ilegerçekleştirdiği “MeslekLisesi Koçları” Projesi,Elmadağ Belediyesi veElmadağ İlçe Milli EğitimMüdürlüğü’nün desteklerive Elmadağ Şehit SertaçUzun Anadolu Teknik Lisesi,Teknik Lise ve Mesleki veTeknik Eğitim Merkezi’ninevsahipliğinde başlamıştır.

Şubat ayında gerçekleştirilen Proje Lans-man toplantısında Elmadağ Belediyesive Elmadağ İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüyetkilileri Proje’ye her zaman destek ola-caklarını ve Roketsan’ın Elmadağ ilçe-sinde gerçekleştirdiği bu Proje’denbüyük memnuniyet duyduklarını belirt-mişlerdir. Proje’nin gerçekleştirileceği El-

madağ Şehit Sertaç Uzun Anadolu Tek-nik Lisesi, Teknik Lise ve Mesleki ve TeknikEğitim Merkezi Müdürü Sakin ÇIPLAK veilgili branş öğretmenlerinin de katıldığıtoplantıda, Proje’de yer alan öğretmenve yetkililer ile çalışmada gönüllü olarakgörev alacak Roketsan çalışanlarına pla-ketleri Genel Müdürümüz Selçuk YAŞARtarafından takdim edilmiştir.

Lansman toplantısının ardından gönül-

sayı 3 temmuz 2013

45

roketsan’lı olmak

Roketsan’ın 25’inci yılıkutlama etkinliklerikapsamında çeşitlialanlarda düzenlenenetkinliklerinden biri olanSatranç Turnuvası, 15 Mart2013 tarihinde 30yarışmacının katılımı ilebaşlamıştır.

roketsan satranç turnuvasıZorlu maçların yer aldığı turnuvada finalmaçı Volkan KANDEMİR ile HüseyinHÜNER arasında oynanmıştır. Final kar-şılaşması sonunda Volkan KANDEMİR,Roketsan 2013 Satranç Şampiyonu ol-muştur. Final maçının akabinde dere-ceye giren yarışmacılara ödülleriverilmiştir.

Bu etkinliğin düzenlenmesinde emeği

Kızılay Kan Merkezi ileortaklaşa kan ve kanürünlerini temin edebilmekamacıyla “Kan BağışıEtkinliği” düzenlenmiştir.

roketsan’da kan bağışı etkinliğiKan bağışçıları ve kan ihtiyacı olan kişilerarasında gönüllülük bağını kurmakamacıyla düzenlenen etkinlik için yakla-şık 200 kişi başvuruda bulunmuş, kanverme koşullarına uygun bulunan 56

kişi tarafından kan bağışlanmıştır.

Roketsan çalışanlarının konuya ilgisi ne-deniyle etkinlik önümüzdeki günlerdetekrarlanacaktır.

geçen başta SemihADIŞANLIolmaküzere tümarkadaşla-rımıza te-şekkürederiz.

“Kan yapay olarak üretilemeyen ve kaynağı sadece insan olan bir sıvıdır”KIZILAY KAN MERKEZİ

46

roketsan dergisi

roketsan’lı olmak

Şirketimizde geleneksel halegelen BowlingTurnuvalarının bir yenisiŞubat ayındagerçekleştirildi.

bowling turnuvaları

Rollhouse evsahipliğinde gerçekleştirilenetkinlikte 64 Roketsan çalışanından olu-şan 16 takım yarıştı.

Turnuva sonunda Seda PERŞEMBE EnSkorer Bayan, Doruk KÜÇÜKÇELEBİ EnSkorer Bay ödüllerini alırken; CanTAŞAN, Fatih AKALIN, Arda ÖZERTEM ve

Doruk KÜÇÜKÇELEBİ’den oluşan takımşampiyon oldu.

Ayrıca Rollhouse tarafından düzenlenen“Rollhouse 2013 Sektör Turnuvaları - Bi-lişim ve Savunma Sektörü Bowling Tur-nuvası”nda Tamer YILMAZ, CemGÖKÇAY, Serhat DEMİR ve AliGÜRÜN’den oluşan Roketsan Takımı 3.olmuştur. Kendilerini tekrar tebrik ediyo-ruz.

Roketsan’ın 25’inci kuruluş yıldönümüetkinlikleri kapsamında düzenlenen 2.Bowling Ligi 17 Haziran 2013 tari-hinde oynanan heyecanlı final maçı ile

sona erdi.

Birinciliği kazanan “Topla Gel” ekibinikutluyoruz.

2. bowling ligi

Roketsan’ın 25’inci kuruluşyıldönümü etkinliklerikapsamında düzenlenenşirket içi Masa TenisiTurnuvası 12 Haziran 2013tarihinde çekişmeli geçenfinal maçının ardından sonbuldu.

Yaklaşık iki ay devam eden ve 60 spor-cunun katılımı ile başlayan turnuvada 1.Haşim ÖZEL, 2. Mustafa SÜTÇÜOĞLU,3. Ziya AKBIYIK olmuştur.

Dereceye giren Roketsan’lıların ödülleri,Genel Mürürümüz Selçuk YAŞAR, BLS

25’inci yıl masa tenisi turnuvası

Grup Başkanımız Yavuz AKA ve OES En-tegrasyon Müdürümüz Devrim SİMAVUYSAL tarafından takdim edilmiştir.

Tüm katılımcılara ve bu organizasyondaemeği geçen başta Korhan COŞKUN veAli ÖNDER olmak üzere, herkese çok te-şekkür ederiz.

Roketsan’ın 25’inci kuruluş yıldönümüetkinlikleri kapsamında, Roketsan FutbolTakımı ile Karagücü Ampute Futbol Ta-kımı, Roketsan’ın kuruluş günü olan 14Haziran 2013 tarihinde Roketsan Elma-dağ futbol sahasında, 12:00 - 13:00 sa-atleri arasında bir dostluk maçı yapmıştır.

Futbolun sadece ayakla değil yürekleoynandığını bizlere gösteren, KaragücüAmpute Futbol Takımı’na çok teşekkürederiz.

futbol turnuvası

roketsan’lı olmaksayı 3 temmuz 2013

47

2012-2013 Ankara Masa Tenisi 1. Li-ginde mücadele eden Roketsan MasaTenisi takımımız ligi 3. olarak tamam-layarak Türkiye Masa Tenisi Müessese-ler Şampiyonası’na katılmaya hak

kazanmıştır.

Şirketimizi büyük özveri ve gayretleriyletemsil ettikleri için kendilerine teşekküreder, başarılarının devamını dileriz.

roketsan masa tenisi takımı

Soldan Sağa; Ali ÖNDER, Engin ALAKOÇ veKorhan COŞKUN

roketsan ve sanat

48

roketsan dergisi

Mavi Çizgili Atkım; mutluluk,ayrılık, üzüntü, ölüm vesevinci ifade eden, kıştanbahara geçerken yaşananduyguları içeren ve kısa,bölüm bölüm yazılardanoluşan bir kitaptır.

mavi çizgili atkımYazar Emrah ÖZDEMİR’e ait kitabın hi-kâye ve şiir arasındaki hâli onun hangitürden bir kitap olduğunu belirlemekkonusundaki kararı okuyucusuna bırak-maktadır.

Bugüne kadar, İstanbul Kitap Fuarı,Nazım Hikmet Kültür Merkezi KitapFuarı, Kocaeli Kitap Fuarı ve Roketsan’daElmadağ ve Lalahan’da olmak üzereimza günleri düzenlenmiştir.

Kitabın okuyucuları ile iletişimi facebooksayfası üzerinden kurulmaktadır. Şu aniçin dört bine yakın sayıda okur kitabıtakip etmektedir (http://www.face-book.com/mavicizgiliatkim).

Kitaptaki sözlerin beğenilmesi ile birliktebu sözlerin kullanıldığı kolajlar ve akse-suarlar yapılmaya başlanmıştır. Bardakaltlıkları için örnek fotoğrafları sizinlepaylaşıyoruz.

Özgeçmiş

1980 yılında Ankara’da doğdu. 2003 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mühen-dislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nden, 2009 yılında ise Endüstri Mühen-disliği Yüksek Lisans Programı’ndan mezun oldu.

Şubat 2011 ayında, kış temalı Mavi Çizgili Atkım adlı ilk kitabı yayımlandı. 2011 ve 2012yıllarında İstanbul Kitap Fuarı’nda imza günleri düzenlendi. Kitabı, sosyal medyada yak-laşık dört bin takipçi tarafından takip edilmeye başlandı.

Emrah ÖZDEMİR, sonbahar temalı yeni kitabı için yayınevleri ile görüşmeyi sürdür-mektedir.

Savunmave Havacılık

Savunmave Havacılık

basın’da roketsanroketsan dergisi

50

Savunmave Havacılık

MSI

basın’da roketsan

51

sayı 3 temmuz 2013

TheBusiness

MSI

MSI

basın’da roketsan

52

roketsan dergisi

Ortadoğu

Anadolu

İstiklal

Güneş

basın’da roketsansayı 3 temmuz 2013

53

maroc.ma

Dünya

Show DailyIDEF’13

İstanbulTicaret Gazetesi

KariyerDergisi

basın’da roketsan

54

roketsan dergisi

Star

HürriyetDaily News

Milliyet

Hürriyet

lenta.ru

basın’da roketsansayı 3 temmuz 2013

55