Atık yönetimi atik geri kazanim

8/6/2019 Atık yönetimi atik geri kazanim

http://slidepdf.com/reader/full/atik-yoenetimi-atik-geri-kazanim 1/46

ATIK NEDR?ATIK NEDR?NASIL GER KAZANILIR?NASIL GER KAZANILIR?ATIK NEDR?ATIK NEDR?NASIL GER KAZANILIR?NASIL GER KAZANILIR?Prof.Dr.Seval SÖZENProf.Dr.Seval SÖZEN

stanbul Teknik Üniversitesistanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendislii BölümüÇevre Mühendislii Bölümü



Atk nedir?Atk nedir?Artk ihtiyaç duymadmz veuzaklatrdmz her tür madde atk olaraktanmlanabilir.

Kat

SvGaz



Kat Atk Nedir?Kat atk:

Gündelik hayatta: kat atk = çöp Kat atk: Kullanlma süresi dolan ve yaadmz ortamdan

uzaklatrlmas gereken her türlü kat malzeme.

Yiyecek artklar, iyerleri ve fabrikalardan atlan maddeler veartk kullanlmaz hale gelen, deerini yitiren eyalar.



Kat atklar konusunda bunlarbiliyor musunuz?

Özellikle büyük yerleim birimlerindenkaynaklanan en büyük çevre sorunu çöplerdir.

Uygun ekilde depolanmam çöpler yeralt ve yüzeysel su kirliliine,mikroplarn üremesine,çevreye kötü kokularn yaylmasna,görüntü kirliliine veçeitli hayvanlar vastasyla tayc mikroplarn yaylmasna

neden olmaktadr.



Kat atklar konusunda bunlarbiliyor musunuz?

� Çöpü kaynanda azaltmazsak, bir gün çöpdalar arasnda nefes alamaz hale

gelebiliriz.� Gelecek kuaklarn çöp dalar altndaezilmesini istemiyorsak, bilinçli tüketim yapp az çöp çkarmak zorundayz.



Kat Atklarn SnflandrlmasKat Atklarn Snflandrlmas

Kat atklar evde, okulda, hastanede, endüstride, bahçelerde vedaha birçok yerde oluabilir. Kat atklar olutuklar yerlere göreadlandrlrlar.

Evsel Kat Atklar, Tbbi Kat Atklar, Tehlikeli Kat Atklar, Endüstriyel Kat Atklar, Tarmsal ve Bahçe Atklar ve naat art ve moloz dr.



Evsel Kat AtklarEvsel Kat Atklar

� Plastik

� Metal

� Cam

� Kat



Tbbi AtklarTbbi Atklar

� Hastanelerden

STANBUL TIBB ATIK YAKMATESS

(Odayeri/Göktürk)1995 ylnda kurulmu



Tehlikeli AtklarTehlikeli Atklar

Kimyasal atklar ve zehirli maddeleri içeren atklar. Bu atklarn toplama ilemi dier atklardan ayr olarak yaplmal ve

atklar tehlikesiz hale getirilmelidir.

Günlük hayatmzda bizde tehlikeli kat atk olumasna neden

oluruz. evde kullanlan boya, temizlik malzemeleri, yalar (yemek için kullanlan deil), piller ve tarm ilaçlar

Bu ürünlerin artan ksmlar evsel zararl atk olarak adlandrlr. Bu ürünler yanl kullanldnda insan sal ve çevre için tehlikeli olabilir.



Endüstriyel Kat AtklarEndüstriyel Kat Atklar

Sanayi ve üretim ilemleri srasnda oluantehlikeli ve zararl madde içermeyen katatklardr.

Bu tür kat atklar genellikle üretim artmaddeler veya kullanm ömrünü tamamlam makine

ve hurda malzemeleridir.



Tarmsal ve Bahçe Atklar

Park ve bahçelerde oluan bitkiartklar, tarmsal faaliyetlerden

kaynaklanan organik kökenli bitkiatklar ve benzeri yerlerde oluançal-çrp gibi atklar.



naat art ve moloz

Herhangi bir inaatn yaplmas srasnda

artan ya da yklmas sonucu ortaya çkanatklar.



Atk Miktar

stanbul'un bir günlük ortalama çöpüretimi 15.000 ton civarndadr.Günlük ortalama 15.000 ton olarak

üretilen çöpün içerii:Organik Maddeler

Kat

Kül

Plastik

Tekstil

Seramik-Tula-nert

MaddeCam

Metal



Atklar Nasl ve NereyeUzaklatrlacak?

Çevre ve insan salna zarar vermeleriniönlemek amac ile kat atklar;

toplanmal,

tanmaluzaklatrlmal

Uzaklatrma Yöntemleri: depolama, yakma ve kompostlamadr.

ATIK YÖNETM



Atk Yönetimi Depolama: Çöplerin topraa yerletirildii planl alanlardagerçekletirilir. Depolama alanlar genellikle yer alt suyu kirliliinin

önlenmesi için dolgu ile doldurulmu sistemlerdir.

Yakma: Düzenli depolama alan için gerekli yer ihtiyacnn

azaltlmasna yardmc olan bir dier yöntemdir. Yakma tesislerindeçöpler yüksek scaklkta yaklarak, atk hacmi azaltlr ve aynzamanda elektrik enerjisi üretilir.

Kompostlama: Yemek artklar, bahçe atklar gibi organik çöplerin

mikroorganizmalar tarafndan giderilmesi ile humus benzerimaddelerin oluturulmasdr.



Bu Atklar Ne Yapacaz?

Kat atk miktarnn yllar geçtikçe artmas yüzündenoluan kat atk miktarnn bu yöntemlerle azaltlmaszorlamaktadr.

Bu nedenle, tüm dünyada kat atk miktarnn azaltlmasiçin üç ilke uygulanmaya balamtr.

Bu üç ilke; azaltma, yeniden kullanm ve geri kazanmdr.



Atk Yönetimi Azaltma: Ürünlerin tasarm, üretimi ve kullanm srasndauygulanan yöntemlerin deitirilerek daha az atlacak madde

oluturulmasdr.

Yeniden kullanm: Atlmas düünülen, artk ie yaramayan eyalarn

baka bir amaçla tekrar kullanmasdr.

Geri dönüüm: Kât, cam, plastik ve metal gibi maddelerin diermaddeler ile birlikte atlmadan ayklanmas ve bunlarn yeni bir ürüngibi tekrar kullanlmasdr.



Atk Yönetimi

Azaltma

Bir eyi daha az kullanmak ve küçültmek daha az çöpolumasn salar.

Üretim aamasnda daha az atk üreten yöntemlerkullanlr.

´Kaynakta azaltmaµ daha az atk oluturacak eyalaralnaraksalanabilir.



Atk YönetimiAzaltma

Atklar azaltarak çevre için yapabileceklerimiz:

Günlük faaliyetlerimiz srasnda oluan çöplerin miktarn veçevreye zararl etkilerini azaltmalyz.

Daha uzun ömürlü ve dayankl eyalar satn almalyz. Bir ey satn alrken paketinin üzerinde ´zehirli madde içermezµ

yazmasna dikkat etmeliyiz. Eski bir eyamz atmak yerine baka bir amaçla tekrar kullanmaya

çalmalyz. Kullan - at piller yerine yeniden doldurulabilir pilleri kullanmalyz.



Atk Yönetimi

Azaltma


Ödev ya da resim yaparken kâdn her iki sayfasn dakullanmalyz. Eer kâdn sadece bir sayfasnkullanmamz gerekiyorsa kâd daha sonra kullanmakiçin ´tekrar kullanmµ kutusuna koymalyz.

Eski kyafetlerimizi atmak yerine bakalarnavermeliyiz.

Kütüphane olanaklarn kullanmalyz. Herkesin kendinekitap ve dergi almas yerine birçok kiinin ayn kitab yada dergiyi okumas ile kat tasarrufu salayabiliriz.



Atk Yönetimi

Azaltma


Küçük bir ey aldmzda tezgâhtardan poetistememeliyiz. Eer aldklarmz çok fazla ise geridönüümlü poet kullanmay tercih etmeliyiz.

Kullanmadmzda lambay, televizyonu ve bilgisayarkapatarak enerji tasarrufu salamalyz.

nsan salna zararl kimyasal maddeler içeren

temizlik ürünleri yerine doal bileenlerden olumu veçevreye zararl olmayan ürünleri tercih etmeliyiz.



Atk Yönetimi Yeniden Kullanm

Artk kullanlmayan eyalar atmak yerine bakabir faydal amaçla kullanmaya tekrar kullanmdenir.

Tekrar kullanmda, eyalar tekrar kullanlmadanönce bir ilem görmedii için tekrar kullanmgeri kazanmdan daha iyi bir yöntemdir.



Atk Yönetimi Yeniden Kullanm

Eyalarmz krldnda yenisini almak yerine eskilerinitamir ettirip tekrar kullanmalyz.

Kullanmadmz eyalarmz çöpe atmak yerinebakalarna vererek veya satarak tekrar kullanmnsalayabiliriz.

Çay ve kahve içerken plastik bardaklar yerine tekrarkullanabileceimiz bardaklar tercih etmeliyiz. Böyleceher seferinde bir plastik bardak harcamak yerine kendibardamz tekrar tekrar kullanabiliriz.



Atk Yönetimi

Yeniden KullanmKat peçete ve havlu yerine bez peçete ve

havlu kullanmalyz.Su ielerini atmak yerine tekrar doldurmalyz.

Eski dergileri ve gazeteleri çöpe atmak yerinebunlar toplayan kiilere vermeliyiz.Her türlü bo kutuyu kullanl hale getirerek

tekrar kullanmalyz.



Atk YönetimiGeri KazanmCam, metal, plastik ve kât/karton

gibi deerlendirilebilir atklarn ayr

ayr toplanarak belirli ilemlerdengeçirilip yeniden kullanlacak halegetirilmelerine geri-kazanm denir.



Atk YönetimiGER KAZANIMGeri Kazanm Konusunda Bunlar Biliyor musunuz?

Geri kazanmla, doal kaynaklarmz korunur, enerji tasarrufusalanr, ekonomiye katk salanr, çöplüe giden atk miktar azalr

ve gelecee yatrm yaplr. Türkiye·de atklarn geri kazanm konusunda uzun yllardr süren

çalmalar vardr. Cam, kât, karton, plastik ve metal gibi atklarözellikle çöp dökme sahalarndan ve sokak toplayclar kanalylasokaklardan toplanmakta ve ham madde kayna olarak çeitlisektörlerde kullanlmaktadr.

Türkiye·de çöp miktarnn yaklak % 15-20 ·sini geri kazanlabilirnitelikli atklar oluturmaktadr.



Atk YönetimiGER KAZANIMGeri Kazanm Konusunda Bunlar Biliyor musunuz?

Bir ton kullanlm kât, geri kazanldnda 16 adet çam aacnn,bir ton kullanlm gazete kâd kullanldnda ise 8 adet çam

aacnn kesilmesi önlenmi olacaktr. Geri dönen her bir ton cam için yaklak 100 litre petrol tasarruf

edilmi olacaktr. Bir cam ie doada 4000 yl, plastik 1000 yl, bira kutusu 10-100

yl, sigara filtresi 2 yl süre ile kalmaktadr.

Piller % 99, kât atklar % 50 ve bahçe atklar % 62 orannda gerikazanlabilir maddelerdir.



Atk YönetimiGER KAZANIM

Geri dönütürülebilir atklar çöpe kartklarnda kirlenirler. Bunedenle yeni ürün elde edilemez; ya da, elde edilecek yeni ürününkalitesi düük olur.

Geri kazanlabilir atklarnn ayr toplanarak geri kazandrlmas,bütün gelimi ülkelerde olduu gibi, ülkemizde de yasal birzorunluluktur.

Geri kazanlabilir maddelerin belirlenebilmesi için bu maddelerinüzerine baz semboller ve kodlar yazlmaktadr. Bu kodlar tüm

ülkeler tarafndan bilinmekte ve bir ey çöpe atlrken busembollere dikkat edilmektedir.



Atk YönetimiGER KAZANIM

Evinizdeki tekrar kullanlamayan birçok ey geri kazanlarak baka yeni bir eya olarak kullanlabilir.

Geri kazanlm bir ürün ile hayal bile edemeyeceimiz birçok yeni

ürün elde edilebilir. Örnein, Geri kazanlm soda ielerinden T-shirtler, taraklar ve

milyonlarca dier plastik eya yaplabilir. Hatta yeni bilgisayarnznkutusu bile geri kazanlm plastikten yaplm olabilir.

Geri kazanm uygulamak hiç zor bir i deildir.

Geri kazanlabilir malzemeleri dier çöplerle birlikte atmayp gerikazanm merkezlerine göndermemiz bile yeterli olabilir.



ATIK YÖNETMGER KAZANIM

Yeni aldmz bir eyann geri kazanlm olduunu anlamamz içinüzerinde aadaki iaretin olmas gerekir. Eer bir eya bu iaretitayorsa, o eya geri kazanlm bir atktan üretilmi demektir.



Atk YönetimiGER KAZANIMEvimizde her gün kullandmz geri kazanlabilir malzemelerin bazlar:

GazetelerYalar

BoyalarPlastik poetlerPlastik ielerÇelik kutularLastikler

Beyaz eyalarAhap malzemelerYaz ve fotokopi katlarBahçe atklar

PillerAlüminyum kutular

naat malzemeleriKartonlarKimyasallarElektronik ekipmanlarCamlar (ieler ve kavanozlar)DergilerMetaller



Atk YönetimiGER KAZANIMGeri Kazanmn Aamalar :

Deerlendirilebilir atklarn (Cam, metal, plastik ve kat/karton)dier atklar ile kartrlmadan temiz bir ekilde ayr olarak

biriktirilmelidir. Ayr olarak biriktirilen bu atklar, çöple karmadan temiz birekilde belediyeler tarafndan uygun araçlar kullanlarak ayrtoplanr.

Kaynanda ayr toplanan bu atklar ayrma tesislerinde cinslerinegöre (cam, metal, plastik, kat/karton olarak) snflandrlr.

Snflandrlan atklar tekrar ilenmek ve deerlendirilmek üzeregeri kazanm iletmelerine sevk edilir.



Atk YönetimiGER KAZANIMGeri dönütürülmek üzere kategorilere ayrlm atklar:

1- ,2-Zayf p astik,3-Güçlü plastik,4-Karton,5-Ç itli,6-Konserve,7-Kâ t,

-Polistiren 9-Cam,10-Pil,11-Metal,12-Organik,13-Tetrapak,14-Fabrik,



ATIK YÖNETMGER KAZANIMGeri kazanm yaygnlatrmak için biz ne yapabiliriz?

Herhangi bir ürünü alrken geri kazanma uygun olmasna dikkatedelim.

Kâtlarmz, defterlerimizi tutumlu kullanp kullanlm kâtlargeri kazanalm. Tükettiimiz kâtlar çöpe atmak yerine toplayp geri kazanm

merkezine götürerek çevre kirliliini önleyebiliriz. Bir kere kullanp atacamz poetler yerine, sürekli

kullanabileceimiz bez torba, sepet ve fileleri tercih edelim. Plastikler doada parçalanma süresi en uzun olan madde olduu için

yok edilmesi güçtür. Bu nedenle bu maddelerin mümkün olduuncaayr biriktirilip geri kazanlmalar salanmaldr.



GER KAZANIMNASIL GERÇEKLER?



Bir Geri Kazanm rojesi

Çöpleri türlerine göre ayrayr toplarsak, onlar gerikazanabiliriz.

Biz çok mutluyuz.Yeni bir ürünedönümek içintoplanyoruz.




Toplanan atklar gerikazanlr ve bize yeni ürünolarak geri gelir.

Biz geri kazanmmerkezine

gidiyoruz. Sana yeni bir ürün olarak

geri geleceiz.




Geri kazanlabiliratklarnz geri kazanmkutusuna atarsanz, buatklar ileme sokulmakiçin alnr.

Çöpleriniziie, kutu vekat olarak

ayr toplarsakgeri kazanmbalatrsnz.




Gazeteler de gerikazanlabilir.

Bu yüzden eskigazetelerimizi gerikazanacak ekildehareket etmeliyiz.

Geri kazanm

Merkezi




Ayr ayr topladmzbütün geri kazanlabilirmaddeler toplanp gerikazanm merkezinegötürülür.

Topladn çöpler gerikazanm merkezine

götürülüyor.




Geri kazanm merkezindegeri kazanlabilirmaddeler türlerine göreayrlp, ilemlerdengeçirmek için büyük

kutularda toplanr.

Çöpleri ayrpkutularda

topluyoruz.




Ayrlp kutularadoldurulan gerikazanlabilir atklarezilme, sktrma gibiilemlerden geçirilir. Builemlerden sonra atklarfabrikalara gönderilip

yeni maddeye

dönütürülmeyehazrdrlar.

Kutulardakiatklar ezilip,sktrlyor.




Ayrlan geri kazanlabilenmaddeler ilgili fabrikayagötürüldüünde yeni

ürünler yaplr.

PlastikFabrikas

Fabrikalarda atklarhammaddeye dönütürülür.

Bu hammaddelerden yenieyalar üretilir.

HalFabrikas




Örnein, eski gazeteler yeni gazete üretmek içinkullanlr.

Gazeteci

Yenilenmikat




Geri kazanma yardmc

olmamzn dier bir yoluda geri kazanlabilirmaddeleri satn almaktr.



TEEKKÜR EDERM

Documents

Atık yönetimi atik geri kazanim