Embed Size (px)
Citation preview
APV-PSEMS–16.03.2010.
ATLAS VETROVA AP ATLAS VETROVA AP VOJVODINEVOJVODINE- studija -- studija -
Prof. Dr Vladimir KatićProf. Dr Vladimir KatićUniverzitet u Novom SaduUniverzitet u Novom Sadu
Fakultet tehničkih naukaFakultet tehničkih naukaNovi SadNovi Sad
Pokrajinski sekretarijat za energetiku i mineralne sirovine AP Vojvodine
APV-PSEMS–16.03.2010.
Istraživački timIstraživački tim Prof. dr Vladimir KatićProf. dr Vladimir Katić, FTN, NS - nosilac projekta, FTN, NS - nosilac projekta Zlatica Popov, dipl.meteor.Zlatica Popov, dipl.meteor., , RHMTZ-MO, NS - glavni obrađivačRHMTZ-MO, NS - glavni obrađivač Zoltan Čorba, FTN, NSZoltan Čorba, FTN, NS mr Boris Dumnić, FTN, NSmr Boris Dumnić, FTN, NS mr Vlado Porobić, FTN, NSmr Vlado Porobić, FTN, NS Albert Ruman, dipl.fiz.met., RHMTZ-MO, NSAlbert Ruman, dipl.fiz.met., RHMTZ-MO, NS Vesna Nenadov, dipl.met., RHMTZ-MO, NSVesna Nenadov, dipl.met., RHMTZ-MO, NS Belić Dana, met.teh., RHMTZ-MO, NSBelić Dana, met.teh., RHMTZ-MO, NS Ivanković Damjan, inž.geod., Geod. Zav., NSIvanković Damjan, inž.geod., Geod. Zav., NS Drašković Mijomir, dipl.met, RHMTZ, BGDrašković Mijomir, dipl.met, RHMTZ, BG
Stručni konsultanti:Stručni konsultanti:Prof. dr Borivoj Rajković, Fizički fak., BGProf. dr Borivoj Rajković, Fizički fak., BGProf. dr Nikos Hatziargyriou, NTUA, Atina, GrčkaProf. dr Nikos Hatziargyriou, NTUA, Atina, GrčkaPotpuk. Nikola Babić, dipl.ing.geod., VGI, BGPotpuk. Nikola Babić, dipl.ing.geod., VGI, BG
APV-PSEMS–16.03.2010.
Sadržaj:Sadržaj:
Energija vetra u EvropiEnergija vetra u Evropi Energija vetra i vetroelektrane (tehnologija) Energija vetra i vetroelektrane (tehnologija) Energetska politika u Srbiji i VojvodiniEnergetska politika u Srbiji i Vojvodini Geografija i klima VojvodineGeografija i klima Vojvodine Istraživanje energije vetra u Srbiji i VojvodiniIstraživanje energije vetra u Srbiji i Vojvodini Metodologija izrade mape vetrovaMetodologija izrade mape vetrova Atlas vetrova VojvodineAtlas vetrova Vojvodine Potencijali za korišćenje energije vetra u Potencijali za korišćenje energije vetra u
VojvodiniVojvodini ZaključakZaključak
APV-PSEMS–16.03.2010.
Energija vetra u EvropiEnergija vetra u Evropi
Očekivani efekti:
Smanjenje CO2 emisije za oko 402 mil. tona (1997)
Smanjenje uvoza nafte do 17,4% (1994)
500.000 novih poslova!
EU direktiva iz 2001:
Povećati udeo OIE sa 6% 1998. na 12% ukupne potrošnje energije, odnosno na 22% u proizvodnji el. energ. do 20102010.
APV-PSEMS–16.03.2010.
Energija vetra u EvropiEnergija vetra u Evropi
Najviše novih izvora u periodu 2000-08. na gas (83,6 GW), vetar (55,3 GW) i PV (8,8 GW).
Vetar je glavni energent za OIE većih snaga.
APV-PSEMS–16.03.2010.
Energija vetra u EvropiEnergija vetra u Evropi
Stanje u 2008. god.:
26% kapaciteta za proizvodnju električne energ. je iz OIE (16% velike hidro elek., 8% vetar, 1% solarna i 1% biomasa).
APV-PSEMS–16.03.2010.
Energija vetra u EvropiEnergija vetra u Evropi
Dec. 2009. god. :
EU: 74,8 GW
Evropa: 76,15 GW
APV-PSEMS–16.03.2010.
Energija vetra u EvropiEnergija vetra u Evropi
Razvoj instalisanih kapaciteta vetroelektrana u jugoistočnoj i centralnoj Evropi
APV-PSEMS–16.03.2010.
Energija vetra u EvropiEnergija vetra u Evropi
Projekcije za 2020. god.
Energija vetra (off-shore+on-shore): 24%+19%= 43%
Kako to postići?
APV-PSEMS–16.03.2010.
Energija vetra i vetroelektrane Energija vetra i vetroelektrane (tehnologija)(tehnologija)
APV-PSEMS–16.03.2010.
PowerPowerelectronics electronics convertersconverters
Electric.network
Const.!!
GRIDVariab.!
RES
Source of renewable
energy
Turb.+Gener
atorE/El.en
Energija vetra i vetroelektrane Energija vetra i vetroelektrane (tehnologija)(tehnologija)
Tr
C
AGR
T
Network
RAG
T
Network
AC-DC-AC converter
Transf.
RAG
T
Network
AC-DC-AC converterTr
R S
T
AC-DC-AC converter
APV-PSEMS–16.03.2010.
Energija vetra i vetroelektrane Energija vetra i vetroelektrane (tehnologija)(tehnologija)
APV-PSEMS–16.03.2010.
Energetska politika u Srbiji i Energetska politika u Srbiji i VojvodiniVojvodini
Zakon o energetici (2005)Zakon o energetici (2005) Strategija razvoja energetike u Republici SrbijiStrategija razvoja energetike u Republici Srbiji Program ostvarivanja strategije (akcioni plan)Program ostvarivanja strategije (akcioni plan) Strategija razvoja energetike u AP VojvodiniStrategija razvoja energetike u AP Vojvodini Program ostvarivanja strategije (2006)Program ostvarivanja strategije (2006) Savet za OIE – Vetar (2006)Savet za OIE – Vetar (2006) Uredba o podsticajnim merama (nov.2009)Uredba o podsticajnim merama (nov.2009)
APV-PSEMS–16.03.2010.
Geografija i klima VojvodineGeografija i klima Vojvodine
Klima Vojvodine: Umereno kontinentalna:
Temperature: Leta topla (~23°C) i zime hladne (-2°C) , a proleće i jesen traju kratko
Režim padavina: srednje-evropski, tj. podunavski Srednja god. vrednost se kreće od 550 - 600 mm/m²
Vetrovi: uglavnom 4 vetra: 1.“Košava" - hladan i jak vetar, koji u sebi ima veliki energetski potencijal 2. "Severac" - hladan vetar, 3. “Južni" - topli vetar, 4. “Zapadni" – vlažan vetar
APV-PSEMS–16.03.2010.
Istraživanje energije vetra u Istraživanje energije vetra u Srbiji i VojvodiniSrbiji i Vojvodini
Stalno praćenje parametara vetra:
“Klima karte Vojvodine”
Poljoprivredni fakultet, Novi Sad
1979.
APV-PSEMS–16.03.2010.
Istraživanje energije vetra u Istraživanje energije vetra u Srbiji i VojvodiniSrbiji i Vojvodini
Projekat Ministarstva nauke iz 2004/05
Centar za multidiscipl. Studije, Beograd
(javno predstavljen 2008)
APV-PSEMS–16.03.2010.
Metodologija izrade mape Metodologija izrade mape vetrovavetrova
Procena energetskog potencijala vetraProcena energetskog potencijala vetra zahteva:zahteva:
Pouzdana meteoroloPouzdana meteorološška merenjaka merenja StatistiStatističčku analizuku analizu Poznavanje orografije i precizne Poznavanje orografije i precizne
geometrije okolnog terena geometrije okolnog terena MetoMetodd za ekstrapolaciju vetra za ekstrapolaciju vetra
APV-PSEMS–16.03.2010.
Meteorološka merenjaMeteorološka merenja
Fusov mehanički anemograf kontinuirano meri pravac, pređeni put i trenutnu brzinu vetra: vetruljom, čašičnim anemografom iuz pomoć Pitoove cevi – tri pera na slici.
APV-PSEMS–16.03.2010.
Meteorolški podaciMeteorolški podaci
1. Sinoptički uzorak
odstupa 0-12% najčešće 0-3% u oba smera Razmena na 3
h2. Satni uzorak zaostaje 6-12% najčešće 6-7% pouzdanije
Na primeru 10god niza R.Šančeva sinoptički uzorak ZAOSTAJE 10% za satnim
B.KarlovaB.Karlovacc
KikindaKikinda PalićPalić R.SančeR.Sančevivi
Sr.MitroSr.Mitrovivi
SomborSombor VršacVršac ZrenjaniZrenjaninn
42 04042 040 61 32561 325 60 40160 401 61 33461 334 61 18961 189 60 21160 211 60 94260 942 61 26961 269
APV-PSEMS–16.03.2010.
Statistička analizaStatistička analiza
1/
kk
u A
u
k uf e
A A
� � � �� �
� �
/k
u AF u e
11u A
k� � ��� �� �
31 31
2E A
k � � �� ��� �
� �
1/2
k
m
ku A
k
� � �� �� �
Koristi se dvoparametarska Weibullova raspodela
Funkcija gustine
Kumulativna frekvenca
Srednja brzina vetra
Gustina snage vetra
Brzina maksimalne efikasnosti
APV-PSEMS–16.03.2010.
Orografija i precizna Orografija i precizna geometria okolnog terenageometria okolnog terena
OrografijaOrografija Koeficijent aerodinamičke hrapavosti Koeficijent aerodinamičke hrapavosti
terenaterena Uključivanje u račun objekata na Uključivanje u račun objekata na
kojima su postavljeni stubovi koji nose kojima su postavljeni stubovi koji nose senzoresenzore
Prepreke Prepreke
APV-PSEMS–16.03.2010.
Ekstrapolacija vetraEkstrapolacija vetraWAsP počinje proces ekstrapolacije tek nakon određivanja klimatologije vetra
1.Izbegava pojedinačnu ekstrapolaciju
2. G = u_max
3. Klimatološki fluks toplote koriguje stratifikaciju
APV-PSEMS–16.03.2010.
RezultatiRezultati
APV-PSEMS–16.03.2010.
RezultatiRezultati
Maximum Value:
208 W/m² at (510100.0,4978500.0)
Minimum Value:
149 W/m² at (517300.0,4976100.0)
Mean Value: 184 W/m²
P
Gustina snage vetraW/m2
APV-PSEMS–16.03.2010.
Izrada karata za atlas vetraIzrada karata za atlas vetra Iz 8 pojedinačnih atlasa vetra metodom interpolacije Kriging u Iz 8 pojedinačnih atlasa vetra metodom interpolacije Kriging u
programskom paketu SURFER napravljen je atlas programskom paketu SURFER napravljen je atlas zza celu Vojvodinua celu Vojvodinu
APV-PSEMS–16.03.2010.
Atlas vetrova VojvodineAtlas vetrova Vojvodine – brzina vetra 10m - – brzina vetra 10m -
APV-PSEMS–16.03.2010.
Atlas vetrova VojvodineAtlas vetrova Vojvodine – brzina vetra 25m - – brzina vetra 25m -
APV-PSEMS–16.03.2010.
Atlas vetrova VojvodineAtlas vetrova Vojvodine – brzina vetra 50m - – brzina vetra 50m -
APV-PSEMS–16.03.2010.
Atlas vetrova VojvodineAtlas vetrova Vojvodine – brzina vetra 100m - – brzina vetra 100m -
APV-PSEMS–16.03.2010.
Atlas vetrova VojvodineAtlas vetrova Vojvodine– brzina vetra 200m -– brzina vetra 200m -
APV-PSEMS–16.03.2010.
Atlas vetrova VojvodineAtlas vetrova Vojvodine– gustina snage vetra 10m -– gustina snage vetra 10m -
APV-PSEMS–16.03.2010.
Atlas vetrova VojvodineAtlas vetrova Vojvodine– gustina snage vetra 25m -– gustina snage vetra 25m -
APV-PSEMS–16.03.2010.
Atlas vetrova VojvodineAtlas vetrova Vojvodine– gustina snage vetra 50m -– gustina snage vetra 50m -
APV-PSEMS–16.03.2010.
Atlas vetrova VojvodineAtlas vetrova Vojvodine– gustina snage vetra 100m -– gustina snage vetra 100m -
APV-PSEMS–16.03.2010.
Atlas vetrova VojvodineAtlas vetrova Vojvodine– gustina snage vetra 200m -– gustina snage vetra 200m -
APV-PSEMS–16.03.2010.
Potencijali za korišćenje Potencijali za korišćenje energije vetra u Vojvodinienergije vetra u Vojvodini
Postoji dobar potencijal vetraPostoji dobar potencijal vetra Postoje odgovarajući organi vlastiPostoje odgovarajući organi vlasti i institucije i institucije, ,
koji prate i podržavaju razvoj primene OIE koji prate i podržavaju razvoj primene OIE Postoji razvijena elektroenergetska mreža na Postoji razvijena elektroenergetska mreža na
svim naponskim nivoimasvim naponskim nivoima Postoji dobra saobraćajna, informaciona i Postoji dobra saobraćajna, informaciona i
druga infrastrukturadruga infrastruktura Postoji prateća industrija, koja već proizvodi Postoji prateća industrija, koja već proizvodi
delove vetroelektranadelove vetroelektrana Postoje obrazovni programi za školovanje Postoje obrazovni programi za školovanje
visokih stručnjaka u oblastivisokih stručnjaka u oblasti Postoji razvojna Laboratorija za obnovljive Postoji razvojna Laboratorija za obnovljive
izvore električne energije na FTNizvore električne energije na FTN
APV-PSEMS–16.03.2010.
5153 km puteva
1317 km željezničkih pruga
1037 km plovnih reka
673 km plovnih kanala
1 medjun., 2 veća i 7 manjih aerodroma
Potencijali za korišćenje Potencijali za korišćenje energije vetra u Vojvodinienergije vetra u Vojvodini
Elektrovojvodina: Potrošnja: 8.794 GWhTS (110/x, 35/x, 20/x, 10/x ...): 10.259 kom.8.631,10 MVAMreža (400,220 kV): ~600 km i (110, 20, 0,4 kV): ~25.000 km
APV-PSEMS–16.03.2010.
Potencijali za korišćenje Potencijali za korišćenje energije vetra u Vojvodinienergije vetra u Vojvodini
1. Dolovo: 48 MW (24 jedinice od 2MW) i proizvodnja od 108-149 MWh/god.
2. Bavanište: I faza: 100 MW (94 jedinice od 1,1 MW) sa ukupnom proizvodnjom od 250 MWh/god..
3. Bela Crkva: I faza: 100 MW
Planirano je ~300MW u Vojvodini.
APV-PSEMS–16.03.2010.
ZZakljuaključčakak
Vojvodina Vojvodina ima sve potencijale za ima sve potencijale za eksploataciju energije vetraeksploataciju energije vetra
Predviđeno je da se do 2010 god. podigne Predviđeno je da se do 2010 god. podigne oko 300 MW oko 300 MW
PoPoznatoznato je daje da je već preduzeto niz koraka je već preduzeto niz koraka za podizanje prvih vetroelektrana sa za podizanje prvih vetroelektrana sa početkom rada u 2010. god. (~200 MW)početkom rada u 2010. god. (~200 MW)
Potrebno je dalje raditi na poboljšanju Potrebno je dalje raditi na poboljšanju postojećih rešenja uvažavanjem novih postojećih rešenja uvažavanjem novih rezultata merenja energije vetra i rezultata merenja energije vetra i preciznijim digitalnim mapama Vojvodinepreciznijim digitalnim mapama Vojvodine
APV-PSEMS–16.03.2010.
HVALA NA PAŽNJI !HVALA NA PAŽNJI !
Prof. Dr Vladimir KatićProf. Dr Vladimir KatićUniverzitet u Novom SaduUniverzitet u Novom Sadu
Fakultet tehničkih naukaFakultet tehničkih naukaNovi SadNovi Sad
Pokrajinski sekretarijat za energetiku i mineralne sirovine AP Vojvodine
