5
sji, zdobywania nowych wiadomości. Zajmujemy się przecież zupełnie nową dyscypliną i tak naprawdę wszyscy dopiero się jej uczymy. Problematyka optymalizacji zużycia energii przez sektor mieszkaniowy i usługowy jest stosunkowo nowa. Dopiero od ok. 20 lat zaczynamy uświadamiać sobie jak wiele jest w tej sprawie do zrobienia. Regulacje prawne dotyczące tych zagadnień są jeszcze nowsze. Od niedawna funkcjonujące w naszym języku określenia: świadectwo energetyczne, audyt, certyfikat, premia termo modernizacyjna są nie do końca rozróżnialne nawet dla osób blisko związanych zawodowo z energetyką. Myli się – co jest obowiązkowe, co niekoniecznie, co z czego wynika itd. W pierwszym numerze chcielibyśmy zatem przybliżyć i uporządkować te terminy, wyjaśnić jakie mają podstawy prawne i jakie znaczenie dla oszczędzania energii i ochrony środowiska. h.s.k D yrektywa 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków nakazuje państwom członkowskim zmniejszenie wydatków na eksploatację budynków, a wdłuższej perspektywie zmniejszenie zużycia energii, tym samym ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. W Polsce, ustawa z dnia 19 września 2007 o zmianie ustawy Prawo Budowlane – (z późniejszymi zmianami) wprowadza z dniem 1 stycznia 2009 obowiązek ustalenia charakterystyki energetycznej w formie świadectwa charakterystyki energetycznej. Dotyczy on każdego budynku sprzedawanego lub wynajmowanego zarówno na rynku pierwotnym jak i wtórnym. Świadectwo energetyczne (certyfikat) jest to dokument sporządzony i poświadczony przez uprawnionego specjalistę. Uprawnienia w tej dziedzinie nadaje Minister Infrastruktury. Świadectwo charakterystyki energetycznej określa ilość energii (kWh/m 2 / rok) niezbędną do zaspokojenia potrzeb związanych z użytkowaniem budynku, a więc do: ogrzewania i wentylacji chłodzenia przygotowania ciepłej wody oświetlenia wbudowanego O ddajemy do Państwa dyspozycji nowy biuletyn informacyjno techniczny Audytor Energetyczny. Chcemy go poświęcić szeroko rozumianej efektywności energetycznej budynku, a przede wszystkim zagadnieniom związanym z audytem energetycznym i świadectwem charakterystyki energetycznej. Adresujemy nasze wydawnictwo do osób zawodowo wykonujących audyty i świadectwa energetyczne, jak i do wszystkich zainteresowanych tematyką efektywności energetycznej, chcących poszerzyć i usystematyzować swoją wiedzę. Zachęcamy do zadawania pytań, dzielenia się opiniami i doświadczeniami zawodowymi. Chcielibyśmy wiedzieć, co Państwa interesuje, jakie tematy powinniśmy poruszyć w kolejnych wydaniach, o jakie dziedziny poszerzyć nasz biuletyn. Mamy nadzieję, że ten biuletyn stanie się miejscem wymiany doświadczeń, ciekawych dyskuOD REDAKCJI ŚWIADECTWO CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ BUDYNKU (Certyfikat energetyczny) W tym numerze: Artykuł Wstępny 1 Świadectwo Charakterystyki Energetycznej Budynku (Certyfikat energetyczny) 1 Audyt Energetyczny 2 Termomodernizacja 3 Premia Termomodernizacyjna 3 PRE-AUDYT 3 Formularz dostarczania 4 Ważne tematy: zagadnienia związane z audytem energetycznym i świadectwem charakterystyki energetycznej Inwestor jest obowiązany dołączyć świadectwo charakterystyki ener- getycznej budynku Co warto modernizować, aby przyniosło to wymagane przepisa- mi korzyści Czy warto wykonać tzw. pre-audyt, lub audyt szacunkowy. Stowarzyszenie Elektryków Polskich Centralny Ośrodek Szkolenia i Wydawnictw Data wydania 25-03-2010 BIULETYN INFORMACYJNO BIULETYN INFORMACYJNO - - TECHNICZNY TECHNICZNY AUDYTOR ENERGETYCZNY Rok1 , Numer 0 Foto. ksch

AUDYT ENERGETYCZNYM NR0

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Biuletyn techniczno informacyjny na temat termoizolacji budynków , audytom

Citation preview

sji, zdobywania nowych wiadomości. Zajmujemy się przecież zupełnie nową dyscypliną i tak na‐prawdę wszyscy dopiero się jej uczymy. 

Problematyka optymalizacji zużycia energii przez sektor mieszkaniowy i usługowy jest sto‐sunkowo nowa. Dopiero od ok. 20 lat zaczyna‐my uświadamiać sobie jak wiele jest w tej spra‐wie do zrobienia. Regulacje prawne dotyczące tych zagadnień są jeszcze nowsze. Od niedawna funkcjonujące w naszym języku określenia: 

świadectwo energetycz‐ne, audyt, certyfikat, premia termo moderni‐zacyjna są nie do końca rozróżnialne nawet dla osób blisko związanych zawodowo z energetyką. 

Myli się – co jest obo‐wiązkowe, co niekoniecz‐nie, co z czego wynika itd. 

W pierwszym numerze chcielibyśmy zatem przy‐bliżyć i uporządkować te terminy, wyjaśnić jakie mają podstawy prawne i jakie znaczenie dla oszczędzania energii i ochrony środowiska.  

h.s.k 

D yrektywa 2002/91/WE Parlamentu Euro‐pejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. 

w sprawie charakterystyki energetycznej budyn‐ków nakazuje państwom członkowskim zmniej‐szenie wydatków na eksploatację budynków, a w dłuższej perspektywie zmniejszenie zużycia energii, tym samym ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. 

 W Polsce, ustawa z dnia 19 września 2007 o zmianie ustawy Prawo Budowlane – (z później‐szymi zmianami) wprowadza z dniem 1 stycznia 2009 obowiązek  ustalenia charakterystyki ener‐getycznej w formie świadectwa charakterystyki energetycznej. 

Dotyczy on każdego budynku sprzedawanego lub wynajmowanego zarówno na rynku pierwot‐nym jak i wtórnym.  Świadectwo energetyczne (certyfikat) jest to dokument sporządzony i po‐świadczony przez     uprawnionego specjalistę. Uprawnienia w tej dziedzinie nadaje Minister Infrastruktury. Świadectwo charakterystyki energetycznej określa ilość energii (kWh/m2/rok) niezbędną do zaspokojenia potrzeb związa‐nych z użytkowaniem budynku, a więc do: 

• ogrzewania i wentylacji • chłodzenia • przygotowania ciepłej wody • oświetlenia wbudowanego  

O ddajemy do Państwa dyspozycji nowy biuletyn informacyjno ‐ techniczny  Audy‐

tor Energetyczny. 

Chcemy go poświęcić szeroko rozumianej efek‐tywności energetycznej budynku, a przede wszystkim zagadnieniom związanym z audytem energetycznym i świadectwem charakterystyki energetycznej. Adresujemy nasze wydawnictwo do osób zawodowo wykonujących audyty i świa‐dectwa energetyczne, jak i do wszystkich zainte‐resowanych tematyką efektywności energe‐tycznej, chcących po‐szerzyć i usystematy‐zować swoją wiedzę.  

Zachęcamy do zada‐wania pytań, dzielenia się opiniami i do‐świadczeniami zawo‐dowymi. Chcielibyśmy wiedzieć, co Państwa interesuje, jakie tematy powinniśmy poruszyć w kolejnych wydaniach, o jakie dziedziny poszerzyć nasz biuletyn. 

Mamy nadzieję, że ten biuletyn stanie się miej‐scem wymiany doświadczeń, ciekawych dysku‐

OD REDAKCJI

ŚWIADECTWO CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ BUDYNKU (Certyfikat energetyczny)

W tym numerze:

Artykuł Wstępny 1

Świadectwo Charakterystyki Energetycznej Budynku (Certyfikat energetyczny)

1

Audyt Energetyczny 2

Termomodernizacja 3

Premia Termomodernizacyjna

3

PRE-AUDYT 3

Formularz dostarczania 4

Ważne tematy: • zagadnienia związane z audytem

energetycznym i świadectwem charakterystyki energetycznej

• Inwestor jest obowiązany dołączyć świadectwo charakterystyki ener-getycznej budynku

• Co warto modernizować, aby przyniosło to wymagane przepisa-mi korzyści

• Czy warto wykonać tzw. pre-audyt, lub audyt szacunkowy.

Stowarzyszenie Elektryków Polskich  

Centralny Ośrodek Szkolenia  

i Wydawnictw 

Data wydania 25-03-2010

BIULETYN INFORMACYJNO BIULETYN INFORMACYJNO -- TECHNICZNYTECHNICZNY

AUDYTOR

ENERGETYCZNY Rok1 , Numer 0

Foto. ksch

 Inwestor jest obowiązany dołą‐czyć świadectwo charakterystyki energetycznej budynku do za‐wiadomienia o zakończeniu budowy lub wniosku o udziele‐nie pozwolenia na użytkowanie. W przypadku gdy budynek lub lokal mieszkalny podlega zbyciu lub wynajmowi, nabywcy lub najemcy powinno być udostęp‐nione świadectwo charaktery‐styki energetycznej.  

Ważność dokumentu wynosi 10 lat, chyba, że wcześniej zostanie przeprowadzona modernizacja budynku w wyniku której zmieni się jego charakterystyka energe‐tyczna. Wówczas należy wysta‐wić nowe świadectwo. Przepi‐sów ustawy nie stosuje się do budynków:  

• podlegających ochronie na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami; 

• używanych jako miejsca kultu i do działalności religijnej; 

• przeznaczonych do użytkowania w czasie nie dłuższym niż 2 lata; 

• niemieszkalnych służących gospodarce rolnej; 

• przemysłowych i gospodarczych o zapotrzebo‐waniu na energię nie większym niż 50 kWh/m2/rok; 

• mieszkalnych przeznaczonych do użytkowania nie dłużej niż 4 miesiące w roku; 

• wolnostojących o powierzchni użytkowej poniżej 50 m2. 

W przypadku budynków ze wspólną instalacją grzewczą świadectwo charakterystyki energetycznej sporządza się wyłącznie dla całego budynku. Loka‐tor takiego budynku ma prawo żądać od wspólno‐ty /spółdzielni  kopii świadectwa. 

W ważniejszych i większych budynkach użyteczności publicznej tabliczka z charakterystyką energetyczną powinna być umieszczona w widocznym miejscu. 

h.s.k 

A uditing energetyczny jest to szereg czynności związanych z oceną i analizą aktualnego stanu pozyskiwania energii, jej użytkowania w badanym obiekcie oraz wskazanie potencjalnych możliwości poprawy i racjonalizacji tego stanu. 

Zgodnie z Ustawą Termomodernizacyjną, audytem energetycznym nazywamy opracowanie, określają‐ce zakres i parametry techniczne oraz ekonomiczne przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, ze wska‐zaniem rozwiązania optymalnego, w szczególności z punktu widzenia kosztów realizacji tego przedsię‐wzięcia oraz oszczędności energii. 

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 15 stycznia 2002r. określa szczegółowy zakres i formy audytu energetycznego oraz algorytm 

oceny opłacalności przedsięwzięcia termomo‐dernizacyjnego. 

Przedstawienie audytu energetycznego jest podsta‐wowym warunkiem formalnym ubiegania się o pre‐mię termomodernizacyjną. 

Audyt energetyczny powinien określić: 

• co robić, czyli co warto modernizować, aby osią‐gnąć z tego korzyści 

• jak to wykonać, czyli jakie zastosować rozwiąza‐

nia techniczne, jakie materiały i urządzenia, jaką przyjąć kolejność realizacji itd. 

• jakie będą koszty i efekty ekonomiczne termo‐modernizacji oraz czas zwrotu poniesionych nakładów finansowych. 

• jak to finansować, czyli ocena celowości i sposo‐bu korzystania z kredytu, wskazanie rodzaju pomocy finansowej, o którą można się ubiegać (pomoc Państwa, NFOŚ, EkoFunduszu, kredyty zagraniczne itd. 

Kto może wykonać audyt energetyczny ? 

Teoretycznie do wykonania audytu energetycznego nie trzeba mieć żadnych specjalnych uprawnień. Na rynku jednak  występuje obecnie bardzo duża ilość technologii i technik grzewczych, nowoczesnych materiałów i skomplikowanych technologii ocieple‐niowych, różnorodność systemów wentylacyjnych, urządzeń do racjonalizacji zużycia wody itp. Nie‐zbędna jest zatem szeroka wiedza i umiejętności inżynierskie, oraz praktyczna znajomość dość skom‐plikowanych metod obliczeniowych, zalecanych przez ministerstwo. 

Audytor – bo tak nazywa się specjalista w tej dzie‐dzinie musi ponadto posługiwać się nowoczesnymi technikami pomiarowymi  (między innymi termo‐grafią).  h.s.k 

AUDYT ENERGETYCZNY

AUDYTOR ENERGETYCZNY BIULETYN INFORMACYJNO - TECHNICZNY Str. 2

Internetowa

Księgarnia Techniczna.

Najnowsze poradniki

dla elektryków

Tegoroczne Międzynarodowe Energetyczne Targi Bielskie ENERGETAB 2010 odbędą się w dniach 14-16 września 2010 roku. Będzie to już 23 edycja targów.

COSiW zaprasza na swoje stoiskoCOSiW zaprasza na swoje stoisko

U stawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych (Dz.U. Nr 162, poz 1121) wraz z zmianami wg Ustawy z dnia 21 czerwca 2001 ( Dz.U. Nr 76, poz . 808 ) okre‐śla przedsięwzięcie termomodernizacyjne jako: 

a)  ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniej‐szenie rocznego zapotrzebowania na energię zużywaną na potrzeby, ogrzewania, oraz pod‐grzewania wody użytkowej: 

• w budynkach, w których modernizuje się jedy‐nie system grzewczy ‐ co najmniej o 10%, 

• w budynkach, w których w latach 1985‐2001 przeprowadzono modernizację systemu grzewczego – co najmniej o 15%, 

• w pozostałych budynkach ‐ co najmniej o 25%, 

b)  ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniej‐szenie rocznych strat energii pierwotnej w lokal‐nych źródłach ciepła i w lokalnej sieci ciepłowni‐czej ‐ co najmniej o 25%, 

c)  wykonywanie przyłączy technicznych do scen‐tralizowanego źródła ciepła, w związku z likwi‐

dacją lokalnego źródła ciepła, w celu zmniejszenia kosztów zakupu ciepła dostarczanego do budyn‐ków ‐ co najmniej 20% w stosunku rocznym, 

d)  zamianę konwencjonal‐nych źródeł energii na źródła niekonwencjonalne. 

  Co warto modernizo‐wać, aby przyniosło to wyma‐gane przepisami korzyści, jak to wykonać, jakie zastosować rozwiązania techniczne, jakie materiały i urządzenia, jaką przyjąć kolejność realizacji itd. – to wszystko określa audyt.  

Prawidłowo wykonany i pozytywnie zweryfikowany audyt jest też podstawą  ubiegania się o premię termomodernizacyjną.  

h.s.k 

K oszt termomodernizacji jest na ogół wysoki i trudno go podźwignąć właścicielom budynków, 

zarządom spółdzielni, czy wspólnot. Konieczne jest zaciągnięcie kredytu. Remonty tego typu są w Pol‐sce finansowo wspierane przez państwo. Obecnie zasady tej pomocy określa nowa ustawa o wspiera‐niu termomodernizacji i remontów, która weszła w życie z dniem 19 marca 2009 r. 

Premia termomodernizacyjna udzielana jest przez Bank Gospodarstwa Krajowego ze środków Fundu‐szu Termomodernizacji i Remontów (FTiR). O jej przyznanie mogą ubiegać się zarówno osoby fizycz‐ne, jak i prawne, m.in: właściciele domów jednoro‐dzinnych, spółdzielnie mieszkaniowe oraz wspólno‐ty mieszkaniowe. Warunkiem otrzymania premii jest zaciągnięcie kredytu w banku komercyjnym na pokrycie kosztów realizacji inwestycji termomoder‐nizacyjnej, oraz przedstawienie audytu energetycz‐nego, którego poprawność jest weryfikowana przez .  

Obecnie premia pokrywa do 20% kwoty kredytu przyznanego inwestorowi na działania termomo‐dernizacyjne (jednak nie więcej niż 16% kosztów całej inwestycji). Jest ona także zwolniona z podat‐ku dochodowego od osób fizycznych.  

Dodatkową zachętą dla inwestorów do podjęcia działań termomodernizacyjnych jest również celo‐wy brak w nowej ustawie wymogów dotyczących długości okresu kredytowania przedsięwzięcia, jak i wysokości minimalnego udziału własnego. 

Kredyty na realizację przedsięwzięć termo‐modernizacyjnych z premią  termomodernizacyjną są udzielane przez banki, które podpisały umowę o współpracy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego lub podmioty upoważnione przez BGK. 

Należy zwrócić uwagę, że pieniądze wydane na ter‐momodernizację zwracają się w postaci mniejszych rachunków za ogrzewanie. Efektywność takiej inwe‐stycji  zależy od stanu wyjściowego budynku, zakre‐su podjętych działań, jak też zastosowanych rozwią‐zań technicznych. h.s.k 

PREMIA TERMOMODERNIZACYJNA

AUDYTOR ENERGETYCZNY BIULETYN INFORMACYJNO - TECHNICZNY Str. 3

TERMOMODERNIZACJA

PRE-AUDYT

C zasem mamy wątpliwości, czy działania termo‐modernizacyjne przyniosą oczekiwany efekt i 

czy poniesione koszty zwrócą się w postaci oszczęd‐ności na ogrzewaniu. Audyt energetyczny powinien dać odpowiedź na to pytanie, jednak sam w sobie jest on dość kosztowny. 

W takiej sytuacji warto wykonać tzw. pre‐audyt, lub audyt szacunkowy.  

Audyt szacunkowy decyduje o wykonaniu lub nie audytu energetycznego szczegółowego. Daje też możliwość inwestorowi podjęcia negocja‐cji z bankiem na temat udzielenia kredytu i sposobu jego zabezpieczenia. 

Projektujesz

Budujesz

Nadzorujesz

Poradniki

Normy

Przepisy

Foto: h.s.k

Audyt szacunkowy pozwala oszacować: 

• ocenę kosztów ciepła 

• koszty inwestycji 

• wysokość kredytu 

• przewidywane oszczędności zużycia energii 

• przewidywane oszczędności kosztów ogrzewania 

• wstępny wynik finansowy. Czy można spłacić kredyt z powstałych oszczędności i jaka będzie 

miesięczna rata kredytu. 

h.s.k 

W NASTĘPNYM NUMERZE Po co nam te świadectwa?

Termomodernizacja – czy to zawsze się opłaca? Audyt a certyfikat – czym to się właściwie różni?

WWW.SKLEP.COSIW.PL 

WWW.SEP.COM.PL 

AUDYTOR ENERGETYCZNY Ul. Świętokrzyska 14 00-050 Warszawa

Tel.: 22 336 14 19 Faks: 22 336 14 25 E-mail: [email protected]

Centralny Ośrodek Szkolenia i Wydawnictw

U W A G A Wypełniając formularz wyra-żam zgodę na wykorzystanie moich danych osobowych w bazie adresowej firmy CO-SiW, zgodnie z ustawą z dnia 29.08.97 o ochronie danych osobowych (Dz. U. nr 133, poz. 883).

AUDYTOR

ENERGETYCZNY   

każdy nowy numer  w Twojej skrzynce e‐mail

Imię*:

Nazwisko*:

E-mail*:

Będę pobierał samodzielnie              Proszę o wysyłanie pliku na podany adres e‐mail  

Udostępniamy biuletyn w postaci  pliku PDF do pobrania  na stronie internetowej  

COSiW  

Wypełniając formularz rejestracji  zapewniamy dostarczenie  AUDYTORA ENERGETYCZNEGO  

na Państwa adres poczty elektronicznej 

Redakcja: Hanna Świderska-Kicior Zespół Obsługi Sklepu Internetowego www.sklep.cosiw.pl Jarosław Cyrynger Jerzy Szczurowski

*Pola obowiązkowe

Jest to pierwsza publikacja na rynku ks ięgarsk im, k tó ra omawia w przystępny sposób, w jaki sposób można zaoszczędzić na ogrzewaniu i jak ko-rzystać z prawa energe-tycznego na co dzień.

Rozdział 1. Jak zaoszczę-

dzić na ogrzewaniu, czyl i programowa regulacja układów grzewczych

Czy istnieje jakiś uniwersalny przepis, jak za-

oszczędzić na ogrzewaniu budynku? Dla wszystkich jest oczywiste, że budynek powinien być: dobrze zaprojektowa-ny, prawidłowo wykonany i staranie utrzymywany podczas eksploatacji. Do tego dochodzi jeszcze jeden czynnik, często niedoceniany – regulacja całego układu cieplnego i poszczególnych instalacji. Tu kryją się dodatkowe możli-wości oszczędzania.

Autor starał się odpowiedzieć na pytania:• jak prawidłowo zaprojektować budynek, jeśli jesteśmy

inwestorami? • jak poprawić charakterystyki istniejącego układu cieplne-

go, nie wydając zbyt dużo pieniędzy? • gdzie są ukryte możliwości zmniejszenia zużycia energii

bez obniżania komfortu cieplnego?

Pierwsza pozycja na rynku księgarskim, w której przedstawiono rodzaje uprawnień, jakie może zdobyć energe-tyk oraz wyczerpująco omówiono ochronę przeciwporażeniową w sieciach i instalacjach elektroenergetycznych wysokiego napięcia.

W rozdziale 1 – dotyczącym upraw-nień – przedstawiono rodza je uprawn ień przydatnych dla ener-

getyków, poczynając od eksploatacyjnych, a kończąc na specjalistycznych, z zakresu jakości energii elektrycznej. Omówiono uprawnienia: • dla dozoru,• budowlane,• biegłego sądowego,• audytora energetycznego,• rzeczoznawcy,• weryfikatora.

Opisano wymagania na poszczególne uprawnienia, po-dano też praktyczne wskazówki, np. jakie dokumenty i gdzie należy je złożyć, aby przystąpić do odpowiedniego egzaminu. Zrobiono to w bardzo przystępnej formie – krok po kroku.

Autorem rozdziału 1 jest dr inż. Jan Strzałka, prze-wodniczący Centralnej Komisji Uprawnień Zawodowych i Specjalizacji Zawodowej Inżynierów, wieloletni wykładowca AGH w Krakowie.

Wydawnictwa Centralnego Ośrodka Szkolenia i Wydawnictw

Stowarzyszenia Elektryków Polskich

Kontakt: Jerzy SzczurowskiSEP COSiWul. Świętokrzyska 1400-050 Warszawatel./fax 022 336 14 [email protected]

Poradnik energetyka praktyka Zeszyt nr 1

Poradnik energetyka praktyka Zeszyt nr 2

Autorem rozdziału 1 jest prof. dr hab. inż. Aleksander Szarowski, pracownik Politechniki Koszalińskiej, specjalista w dziedzinach ciepłownictwa, doskonalenia spalania paliwa i ochrony atmosfery, Rzeczywisty Członek Międzynarodowej Akademii Badań Stosowanych, Wiceprezes Środkowopo-morskiego Towarzystwa Naukowego Ochrony Środowiska, ekspert PURMO.

Rozdział 2. Prawo energetyczne na co dzieńKażdy elektryk, oprócz praktycznej wiedzy technicz-

nej, musi równie doskonale orientować się w bieżących regulacjach prawnych dotyczących wykonywanego zawodu. Najbardziej istotnymi ustawami, jakie powinien znać, są: Prawo energetyczne oraz Prawo budowlane.

Autor przedstawił w przystępny sposób genezę Prawa energetycznego, wskazując najbardziej istotne dla energetyka przepisy oraz – na przykładach sytuacji spotykanych w życiu codziennym – omówił zagadnienia związane z procesem przyłączania urządzeń do sieci elektroenergetycznych oraz z procesem dostarczania odbiorcom energii elektrycznej. Ponadto, dla ułatwienia poruszania się w gąszczu przepisów, podał alfabetyczny zbiór najważniejszych definicji i pojęć używanych w Prawie energetycznym.

Czytelnik będzie zatem wiedział, kiedy trzeba zmienić zasilanie z jednofazowego na trójfazowe i otrzyma instrukcje „Krok po kroku” jak się do tego zabrać i jakie spełnić formal-ności. Ponadto omówiono: zagadnienia dotyczące dopro-wadzenia prądu do budowanego domu, zmiany sprzedawcy energii elektrycznej, przerw w dostawie prądu itp.

Autorem rozdziału 2 jest mgr inż. Jarosław Łabno, wieloletni pracownik przedsiębiorstwa energetycznego, osoba odpowiedzialna za formalnoprawne aspekty rozwoju sieci dystrybucyjnej, moderator Forum SEP.

Rozdział 2 – dotyczący ochrony przeciwporażeniowej w sieciach i instalacjach elektroenergetycznych wysokiego napięcia – zawiera wiadomości podstawowe, niezbędne do zrozumienia tematu. Omówiono w nim również:• środki ochrony przeciwporażeniowej w stacjach wysokiego

napięcia,• projektowanie ochrony przeciwporażeniowej przy uszko-

dzeniu w stacjach wysokiego napięcia,• algorytm projektowania ochrony przy uszkodzeniu

w liniach wysokiego napięcia, • dobór parametrów elementów instalacji uziemiających

w ramach „projektu podstawowego”, • kryteria skuteczności ochrony.

Autorem rozdziału 2 jest dr inż. Witold Jabłoński, wi-ceprzewodniczący Centralnej Komisji Norm i Przepisów SEP, były, wieloletni pracownik naukowo-dydaktyczny Politechniki Wrocławskiej, specjalista w dziedzinie ochrony przeciwpora-żeniowej w urządzeniach niskiego i wysokiego napięcia.

Do książki jest dołączona płyta CD-ROM, na której zawarto przepisy legislacyjne, ustawy, zarządzenia, prawa (np. energetyczne i budowlane) związane z zawodem ener-getyka, na które są powołania w rozdziale 1, dotyczącym uprawnień.

Zalety książki:• staranny dobór materiałów,• sposób przedstawienia omawianych zagadnień, • aktualność informacji.

Jest to pierwsza publikacja książkowa, w której tak kompleksowo przedstawiono zarówno zagadnienia dotyczące uzyskiwania uprawnień przez energetyków, jak i ochrony przeciwporażeniowej w sieciach i instalacjach elektroener-getycznych wysokiego napięcia.

Prezentowane poradniki są wspólnym projektem wydawniczym Stowarzyszenia Elektryków Polskich i Wydawnictw Naukowo-Technicznych Sp. z o.o.