"Av.Atila Elmas" Armağanı

Ankara Barosu Spor Hukuku

Kurulu Av. Atil Elmas

Armaan

A N K A R A B A R O S U

EditrlerAv. Tacar ALAR

Av. Hediye Gke BAYKALAv. Boahan AATAY

Av. Alev AYBERS

Ankara Barosu Bakanl 2012Tm Haklar Sakldr.

ANKARA BAROSU BAKANLIIAdliye Saray Kat: 5 Shhiye/ANKARA

Tel: (0.312) 416 72 00Faks: (0.312) 309 22 37 www.ankarabarosu.org.tr

[email protected]

ABEMANKARA BAROSU

ETM VE KLTR MERKEZIhlamur Sk. No: 1 Kzlay/ANKARA

Tel: (0.312) 416 72 00

GLBAI AV. ZDEMR ZOK SOSYAL TESSLER

Gazi Osman Paa Mah. Sahil Cd. No: 46 Glba /ANKARA

Tel : (0.312) 485 03 93 - 484 46 06

ANKARA BAROSU GELNCK MERKEZ

Ihlamur Sk. No: 1 Kzlay/ANKARATel: (0.312) 444 43 06

www.gelincikprojesi.comwww.gelincikprojesi.org

GrafikTasarm:Ali Kemal ERL

(Ankara Barosu)

Basm Yeri:Koza Matbaaclk

zveren Sk. 13/A Kzlay/ANKARATel: (0.312) 229 37 41

Faks: (0.312) 229 37 42

Bu kitaptaki gr ve deerlendirmeler, katlmclarn kendi fikirleri olup, Ankara Barosunun grleri olarak

nitelendirilemez ve Ankara Barosunun resmi bir yorumu olarak kabul edilemez.

NDEKLER

NSZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iAv. Metin FEYZOLU

SUNU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iiiAv. Tacar ALAR

ATL ELMAS / BYOGRAF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v

MAKALELER(SIRALAMA SOYADINA GREDR)

SPORUN VERGLENDRLMES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Dr. Serkan AAR

SPOR TAHKM MAHKEMES (CAS-TAS) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81Derleyen: Av. Trker ARSLAN

DOPNGLE MCADELEDE ADALET KAVRAMI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101Av. Anl GRSOY ARTAN

FUTBOL ZELNDE HTLAFLARIN ZM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123Av. Alev AYBERS

5072 SAYILI DERNEKLER VE VAKIFLARIN KAMU KURUM VE KURULULAR LE LKLERNE DAR KANUNUN SPOR KULPLER HAKKINDA UYGULANIP UYGULANMAYACAI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143Av. Zbeyt AYDIN

RYAZET- BEDENYEDEN SPOR DNCESNE:Trkiyede Spor Dncesi Geliiminin Ksa Bir yks . . . . . 155Tanju BAIRGAN

SPORDA DSPLN VE SYASET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175Av. Dr. Levent BIAKCI

YILDIRMA EYLEMLER VE FUTBOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187Yrd. Do. Dr. Recep CENGZ

GRLER AVRUPA PARLAMENTOSU AVRUPA BRLNDE YAPILAN ZEL OLMPYATLAR P6_TA (2009) 0347 AVRUPA PARLAMENTOSU TARAFINDAN AVRUPA BRLNDE YAPILAN ZEL OLMPYATLARI DESTEKLEMEYE LKN DEKLARASYON (2010/C 212 E/20) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195ev.: Alev DLBER

DOPNGE KARI ULUSLARARASI MCADELEDE KONSEY BNYESNDE TOPLANAN AVRUPA BRL VE YE DEVLETLERN HKMET TEMSLCLERNN KARARLARI (2010/C 324/04) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199ev.: Alev DLBER

KOMSYON KARARI 22 HAZRAN 2005 TALYA TARAFINDAN PROFESYONEL SPOR KULPLERNE UYGULANACAK HUKUK DZENLEMENN UYGULANMASI (DECRETO SALVA CALCIO) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203ev.: Alev DLBER

ANTRENRLERN SPORCU SAYILIP SAYILMAYACAKLARI VE KANUNU KARISINDAK DURUMLARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211Av. Kazm Ycel DNMEZ

TAHKM TAS 2009/A/2018 D. C. ULUSLARARASI OLMPYAT KOMTES (UOK), 30 TEMMUZ 2010 TARHL KARAR . . . . . . . . . . . . . . . . . 235ev.: Stj. Av. Mehmet ESENDAL

SPORUN KRESEL YNETM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269Av. Behi Cneyt FDANOLU

SPORDA DDETN TARHES, RNEK OLAYLAR VE LGL MEVZUATLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291Av. Gurur Gaye GNAL

FUTBOL MSABAKASINDA KE DSPLN SUU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377Prof. Dr. Sait GRAN

AVRUPA BRL ADALET DVANININ SPORA LKN KARARLARI . 389Yrd. Do. Dr. Kadir GRTEN / Av. S. Ege ERENEL

MAHKEME KARARI LE KE YAPILDIINA KARAR VERLEN ALTINORDU-SKENDERUNSPOR MSABAKASI (28 MAYIS 1978) . . . . 409Prof. Dr. zbay GVEN / rem KAVASOLU

FUTBOLDA KE SRECNE TARAFTARLARIN BAKII: NTEL BR ARATIRMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437Prof. Dr. zbay GVEN / Yrd. Do. Dr. zer YILDIZ / Duygu SAVA

FUTBOL DSPLN HUKUKUNDA BEKLETC MESELE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497Prof. Dr. Zeki HAFIZOULLARI

SPONSORLUK, SPOR SPONSORLUU, SPONSORLUUN HUKUK BOYUTU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505Yrd. Do. Dr. S. Hlya MAMOLU

SPORUN ULUSLARARASI YAPILANMASI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571Prof. Dr. Erkan KKGNGR

TAHKM TAS 2007/A/1252 ULUSLARARASI YZME FEDERASYONU (FINA) c. M. & TUNUS YZME FEDERASYONU (FTN), 11 EYLL 2007 TARHL HAKEM KARARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603ev.: Av. Ayem KULAKSIZ

TFF MERKEZ HAKEM KURULU SEMNN PTALNE LKN MAHKEMECE VERLEN KARARIN KESNLEMEDEN CRA EDLP EDLEMEYECE HAKKINDA HUKUK MTALA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627Prof. Dr. Baki KURU

AB KOMSYONU BLDRS SPORUN AVRUPA BOYUTUNUN GELM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635ev.: Kerem Z

FIBA VE FIFA UYGULAMALARI AISINDAN OYUNCULAR VE KULPLER ARSINDA ANLAMAZLIKLARIN ZM YOLLARI ve BASKETBOL TAHKM YARGILAMASI (BAT) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659Av. Mehmet Serhan ZDEMR

DAVA C519/04 P DAVID MECA-MEDINA VE IGOR MAJCEN v AVRUPA TOPLULUKLARI KOMSYONU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 671ev.: Stj. Av. Doruk ZGNDZ

SPORDA YOLSUZLUKLA MCADELENN VE YOLSUZLUU NLEMENN BR ARACI OLARAK EFFAFLIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697Prof. Dr. Seluk ZTEK

SPORDA DOPNG LE MCADELEYE LKN AVRUPA PARLAMENTOSU LKE KARARI09.02.2006 TARHL AVRUPA BRL RESM GAZETES 033 E, SH: 0590 0591 P6_TA (2005)0134 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 713ev.: Stj. Av. Beng PAMUKU

KONSEYN VE YE DEVLET HKMETLER TEMSLCLERNN (2011/C 372/02) SAYILI LKE KARARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 719ev.: Stj. Av. Beng PAMUKU

PAZARDA NTERNET ZERNDEN OYNANAN BAHS OYUNLARI(AVRUPA KOMSYONU ALIMA RAPORU YEL KTABA EK BELGE, BRKSEL SEC (2011) 321; COM (2011) 128) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 729ev.: Aye Deniz POSTACI

BR KLOMETRE TAI; MATUZALEM DAVASI VE BU DAVANIN FIFA DZENLEMELERNDE ORTAYA IKARDII SONULAR . . . . . . . . . . . . . . . . . 755Av. Eda SOYDAN

PROFESYONEL FUTBOLCU SZLEMES VE OPSYON HAKKI . . . . . . . . . 763Av. Adnan TRKKAN

6222 SAYILI YASANIN TARAFTARA BAKII VE GETRD YKMLLKLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 773Av. Kemal ULUSOY

SPOR HUKUKUYLA LGL ALMAN YARGI KARARLARI VE TRK HUKUKUNA LKN DEERLENDRMELER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795Prof. Dr. Dr. h. c. Yener NVER

TRKYE FUTBOL FEDERASYONU TAHKM KURULU KARARLARINA KARI HBR YARGI MERCNE BAVURULAMAMASININ YANLILII. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817Prof. Dr. Ejder YILMAZ

AYAKTOPU DL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 843Av. Erkan YCEL

i

NSZSpor hayatmzn olmazsa olmaz bir paras. Bir yaam biimi, bir

hobi, insanlk tarihi ile zde bir olgu.

Sosyal hayatmz ilgilendiren ve bugn byk kitleleri pein-den srkleyen sporun ilgilenilen, branna gre, eitli tanmlar yaplabilmektedir.

Elbette, dnyaya spor penceresinden bakldnda, onun hukuku-nun da olaca, tartmaszdr.

Spor Hukuku, ou kez hukuk disiplinlerinin bilekesi olarak ulusal ve uluslararas dzenlemelerde varlk bulmaktadr.

Spor Hukuku Anayasa, dare Hukuku, Ceza Hukuku, Borlar Hukuku, Hukuku ve dier hukuk disiplinlerinden (birlikte ya da bir ksm ile) yararlanlan, kendine zg kurallarn gelitirildii bir hukuk disiplini olma yolundadr.

Av. Atil Elmas armaannda da bu amaca ynelik almalar bulunmaktadr.

Armaann szlk anlam; hediye, mkfat olarak kullanlmasnn yan sra, kiinin ansna karlan ve eitli kiilerin bilimsel yaynlarn ieren kitap olarak da szlklerde yer almaktadr.

Av. Atil Elmas adna hazrlanan elimizdeki yapt, gerek hukuku olarak onun spora bak ve yaayn; gerekse sporcu /spor adam olarak spor hukukuna bakn da yanstmakta olup, armaana katk veren yazarlarmzn makale ve evirileri ile ktphanenizdeki yerini alacaktr.

Hem avukat hem de spor adam olarak tannan, Av. Atil Elmas adna hazrlanan armaan, Baromuz Spor Hukuku Kurulu tarafn-dan hazrlanmasyla bir ilktir. O nedenle Spor Hukuku Kuruluna ve emei geenlere, yrekten teekkr ediyorum.

Atil Elmas stadmzn meslek ve spor yaamn yllarca sr-drmesini diliyoruz.

Av. Metin FEYZOLUAnkara Barosu Bakan

iii

SUNUSpor Hukuku Kurulumuz, toplantlarnda nce Dergi karabilir

miyiz ? sorusuna cevap arad; Gncellik ve Periyodiklik nmze kan, cevap verilmesi gereken sorularn balangc idi; sekreteryas, hazrlklar, basm, datmnn (vb.) yan sra, ekonomisi de dikkate alndnda, daha etkili ve bizden olabileceini dndmz Armaan hazrlanmasna karar verildi, verilen kararn sonucunda, u an okumakta olduunuz Av. Atil Elmas armaan oldu.

Armaanda yaymlanan yazlar ve eviriler genellikle uygulamaya dnk olmakla birlikte, kuramsal nitelikteki yazlar da yer almaktadr. Bu haliyle Armaan da iyi bir denge kurulduu sylenebilir.

Elinizdeki Armaan bizlerin almasnn yan sra Baromuzun yardmlar ve katklar ile sizlere sunulabilmitir. Bu nedenle Bakan Avukat Metin Feyziolu ve Ynetim Kurulu yelerimiz Avukat Hakan Canduran, Avukat Sema Aksoy, Avukat Mine Ba, Avukat Erol Aras, Avukat Hilal Akdeniz, Avukat Tuba Berrak nal, Avukat zgn imek, Avukat Akn Demir, Avukat Orhan imek ve Avukat Ramiz Erin Sakana teekkr borluyuz.

Ayrca emekleri ile Armaana can veren, Koza Matbaaclk alanlarna, Baromuz alan Burak Kayk ve grafiker Ali Kemal erile yrek dolusu teekkrlerimizi sunarz.

Av. Tacar ALARAnkara Barosu Spor Hukuku Kurulu Bakan

v

ATL ELMASAvukat Atil Elmas, 08.08.1939 tarihinde Ankarada dodu.

lk, Orta ve Lise tahsilini, srasyla Necatibey lk Okulu, Yldrm Bayazt Orta Okulunda ve Gazi Lisesinde tamamlad.

1957 Ylnda girdii Ankara niversitesi Hukuk Fakltesinden, 1961/1962 renim ylnn gz dneminde iyi derece ile mezun oldu.

1963 Ylnn ilk aylarnda stajna balayarak, 31.01.1964 tarihinde Ankara Barosuna Avukat olarak kaydn yaptrd.

O tarihten itibaren Ankara Barosunda dergi kurulu bakanl da dahil Baro Ynetim Kurulu yelii, drt yl bakanlk olmak zere on iki yl Baro Disiplin Kurulunda grev yapt. Bu arada Ankara Barosunun TBB delegeliinde bulundu.

1983 ve 1984 yllarnda iki smestr, Konya Seluk niversitesi Hukuk Fakltesinde Roma Hukuku Derslerinde retim Grevlisi olarak hizmet Verdi.

Daha sonralar 1977-1978 ders ylndan balamak zere 1993 yl ortalarna kadar Tapu ve Kadastro Genel Mdrl bnyesindeki kurslarla, ksa surely de olsa, Meslek Yksek Okulunda Hukuk Der-sleri retmenlii yapt.

1993 ylnn Nisan aynda, Trkiye Gbre Sanayii A.. (TGSA) de 1. Hukuk Mavirlii yapt. Bu grevinden ayn yln Ekim aynda, kendi isteiyle emekli oldu.

Serbest olarak Avukatla devam ederken, 1997 ylnn Ocak ayndan 1998 yl Eyll ayna kadar da Ereli Demir elik Fabrikalar A.. (ER-DEMR) de Hukuk Mavirliinde bulundu.

Halen Ankara Barosunda kaytl bulunan Atil ELMAS. Mesleini serbest olarak icra etmekle birlikte, Ankara Ufuk niversitesi Hukuk Fakltesinde de 2008 ylndan bu yana Spor Hukuku Dersleri retim Grevlisi olarak almaktadr.

Atil ELMAS, spor yaantsna 1957 ylnda, Ankara 2. Profesyonel Liginde bulunan Altnda Spor Kulbnde balad. Bu kulbn hem

vi

Gen Takmnda hem de Profesyonel kadrosunda yer almak suretiyle 1960 ylnn Temmuz ayna kadar aralksz futbol oynad.

1957 Ylnn Ankara Sanat Okullar ve Liseleraras Futbol Birinciliinde Gazi Lisesi takmnn Ankara ampiyonu olan kad-rosunda yer ald.

Bu arada Ankara Gen Karmasnda da forma giydi.

Futbol yaantsna 1960 ylnn Temmuz ayndan itibaren, o yl Trkiye 1. Futbol Ligine terfi eden Adana Demirspor Kulbne transfer olmak suretiyle, 1965-1966 futbol sezonuna kadar Trkiye 1. Futbol Liginde (1961-1962 sezonundan itibaren Ankara Demirspor Kulb futbolcusu olarak) futbol oynama olana buldu.

Birinci Trkiye Futbol Ligindeki stat ve fikstrler nedeniyle, 1966 ylnda, tekrar ilk kulb Altnda Spor Kulbne transfer olarak, askerlik grevine gittii 1967 ylnn Nisan ayna kadar faal futbolculuunu srdrd.

Askerlii grevinin kta hizmetini yapt birbuuk yllk sure iinde anakkale Jandarma Gc futbol takmnda hem altrc hem de futbolcu olarak grev yapt.

1968 Ylnda, Konyada alan Futbol Antrenr (C Snf) Kursuna katlarak 20 gnlk bu kursu, sonrasnda ayn yl Boluda alan Futbol Antrenr (B Snf) Kursunu da bitirdi.

Ynetmelik gerei iki yl bir kulpte grev yapma zorunluluu nedeni ile, Ankara Amatr Ligindeki Ziraat Fakltesi Futbol takmnda 1970 ylna kadar hem sporcu hem de altrc (antrenr) olarak grev yaparak 1970 ylnn ortalarnda stanbul Ziverbey Eitim Enstitsnde alan Futbol Antrenr (A Snf) Kursuna katlarak 48 aday arasndan kursu 3. Olarak bitirdi.

Bu zaman dilimlerinde Trkiye Antrenrleri ve Menajerlii Derneine ye oldu ve bu dernekte 2. Bakanlk grevinde de bulundu.

1972 ylnda Mersinde alan (C), (B) ve (A) snf antrenr kurslarnda Petrescunun yardmcln yapt.

Sonraki yllarda, Futbol Federasyonunca alan muhtelif kurslarda retmen ve kurs teknik direktrlklerinde bulunarak yaklak 10 yl hizmet verdi.

vii

1976-1977 yllarnda Ankara 19 Mays Spor Akademisinde iki yl sreyle futbol ihtisas dersleri verdi.

1978 ve 1979 yllarnda Sahir GRKAN ile Gngr SAYARI federasyonlarnda Ynetim Kurulu yesi olarak bulundu.

skenderunspor Altnordu futbol takmlar arasnda zmirde yaplan Altnordu takmnn 8-1 galip geldii msabakann ike olduu iddiasyla balatlan soruturma sonunda Federasyon Yne-tim Kurulunca alnan ike nedeniyle her iki takmn bir alt kmeye drlmesi kararnda imzas bulunmaktadr.

Bir ara PTT Spor Kulbnn 3. Futbol liginde (profesyonel) katlma msabakalarnda ksa bir sure teknik direktr olarak grev ald.

1982 ylnn Austos aynn 14. de balayp Eyll aynn 3. de sona eren ve Londradaki Uluslararas Futbol Antrenr Kursuna katlarak sertifika ald.

Daha sonralar muhtelif tarihlerde Futbol Federasyonu adna kulp ve antrenrlerin denetlenmesi iin kurulan komisyonlarda bakan olarak grev yapt.

1986-1987 Futbol sezonunda oynayan ve Bolusporun 2-1 kazand ve Zonguldaktaki msabakann ike tahkik kurulu bakan olarak ve gzlemcisi sfatyla ikeli olmas ihtimaline deinerek verdii raporun kurulunca da benimsenmesi zerine, durumu Futbol Fed-erasyonunun zerk bir yapya kavumas gerektii hususundaki FIFA uyars zerine Trkiye Futbol Federasyonunun Kurulu ve Tekilat ad altnda karlan Kanunun karlmasna vesile olmutur.

Ayrca muhtelif tarihlerde, A ve Gen Milli Takmlarmza oyuncu seiminde seici olarak da grev yapmtr.

Atil Elmas

Ankara Altnda Futbol Takmnda (Kaptan olarak)

14 Austos 3 Eyll 1982 tarihinde Londradaki (Merlov) Futbol Antrenr Sertifika programna katlanlar. FIFA Bakan Sir Stanley Rous ile birlikte.

Faklte yllar

Altnda Takmnda

Adana Demirspor Takm (Ankara 19 Mays Stadyumunda)

Londradaki sertifika programnda

1974-1975 Ankara Barosu Ynetiminde

Ankara Demirspor Kulbnde antrenmandaAnkara Demirspor Kulbnde antrenmanda

1990-1992 Disiplin Kurulunda.

TBB Dergi Yayn Kurulunda.

MAKALELER

SPORUN VERGLENDRLMES

Dr. Serkan AAR*

* Ankara niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Kamu Hukuku Anabilim Dal Doktora Program, Avukat (Ankara Barosu), Ankara Barosu Vergi ve dare Hukuku Kurulu Bakan.

35

Sporun Vergilendirilmesi/ AAR

Ankara BarosuSpor Hukuku Kurulu

Av. Atil Elmas Armaan

I. GR

zellikle gnmzde spor; gndemin ilk srasndadr. Milyon dolarlk kulp bteleri ve transfer cretlerinin yannda sadece sponsorluk, rn sat, pazarlama ve reklam faaliyet-leri bile bal bana bir sektr haline gelmitir.1 Devletin vergilendirme yetkisi bakmndan byk nem tayan spor faaliyetleri, bu ynyle vergi hukuku iin ilgi ekici bir alandr.

Bu almada, spor kulpleri ile ve sporcularn vergilendirilmesinde geerli olan ilke ve kurallar aklanmaya allarak uygulamada aksayan ynlere temas edilmek suretiyle deerlendirmelerde bulunulmutur.

II. SPORCULARIN VERGLENDRLMES

A. KAPSAMBir sporcunun, gerekletirdii spor faaliyeti karlnda maddi

bir menfaat beklemesi doaldr. zellikle profesyonel bir sporcu, ifa ettii spor faaliyeti karlnda bir gelir elde eder. Sporcu, 4721 sayl Trk Medeni Kanunu bakmndan gerek kii kabul edildiinden, ancak gerek kii iin ngrlen vergilerden sorumlu olabilir. 193 sayl Gelir Vergisi Kanununun (GVK) 61/3 maddesinin (6) numa-ral bendine gre, sporculara transfer creti veya sair adlarla yaplan demeler ve salanan menfaatlerin tm cret olarak kabul edilir. Herhangi bir spor faaliyetinde bulunan ve bundan gelir elde eden bir sporcu, kural olarak, gelir vergisi mkellefi olmaldr. 193 sayl GVKnda mkellefiyet bakmndan profesyonel ve amatr sporcular arasnda herhangi bir ayrma gidilmediinden, ifa ettii spor faaliyeti

1 Sporcularn transfer ve kiralama bedelleri, prim ve maa gelirleri, formalara alnan reklamlar, msabakalarn televizyon yayn haklar, stat inas ve kiralanmasna bal olarak ortaya kan gelirler, kulplerin bayrak, flama, forma ve benzeri rnlerinin retim ve satn yapan maazalarn (store) gelirleri ve buna benzer birok gelir salayan faaliyet, gnmzde spor endstrisinin varlna karine tekil eder.

36




sonucunda gelir elde eden bir sporcu, profesyonel veya amatr olup olmadna baklmakszn, gelir vergisi mkellefi olmaldr.

193 sayl GVKnun 7/3-a maddesine gre, dar mkellefiyete2 tbi kimseler bakmndan (spor faaliyetinden elde edilen) cretlerde, hiz-metin (spor faaliyetinin) Trkiyede ifa edilmi veya edilmekte olmas veya Trkiyede deerlendirilmesi gerekir. 193 sayl GVKnun 7/son maddesine gre deerlendirmeden maksat; demenin Trkiyede yaplmas veya deme yabanc lkede yaplmsa Trkiyede deyenin veya nam ve hesabna deme yaplann hesaplarna intikal ettirilmesi veya krndan ayrlmasdr. Buna gre, spor faaliyetinden elde edilen gelirin (cretin) Trkiyede elde edilmesi ve Trkiyede vergilendiril-mesi iin saylan artlardan birinin tahakkuku yeterlidir. E anlatmla, dar mkellef olarak nitelenen gerek kiiler, Trkiyede elde ettikleri gelir (cret) iin vergilendirilir. Tam mkellefiyette ise, Trkiye iinde veya dnda elde edilen gelirin tm vergiye tbidir. Ancak 193 sayl GVKnun 123/1 maddesine gre, tam mkellefiyete tbi mkelleflerin yabanc lkelerde elde ettikleri kazan ve iratlardan mahallinde de-dikleri benzeri vergiler, Trkiyede tarh edilen gelir vergisinin yabanc lkelerde elde edilen kazan ve iratlara isabet eden ksmndan indirilir.

193 sayl GVKnun 4. maddesinde saylan zellikleri tayan sporcular, tam mkellefiyet esasna gre vergilendirilir. Buna gre; yerleim yeri Trkiyede bulunan veya Trkiyede bir takvim yl iinde devaml surette 6 (Alt) aydan fazla oturan sporcular tam mkellefiyete tbi olup, Trkiye iinde ve dnda elde ettii gelirlerin tm ze-rinden vergilendirilir. Mkellefiyette yerleme esasnn geerli olduu durumlarda gerek kiilerin uyruu nemli deildir.3 Trk vatanda sporcularn yurtdnda spor faaliyetinde bulunmalar mmkndr.

2 Dar mkellefiyet, bir lkede yerleik olmayan kii ve kurumlarn o lkede elde ettikleri kazan ve iratlar nedeniyle vergi mkellefi olmasdr. Trkiyede yerleik olmayan gerek kiiler, Trkiyede elde ettikleri kazan ve iratlardan dolay dar mkellef olarak vergilendirilir.Dar mkellef gerek kiiler, sadece Trkiyede elde ettikleri kazan ve iratlar zerinden vergilendirilir; yabanc lkelerde elde ettikleri kazan ve iratlarn Trkiyede beyan etmezler.

3 ZBALCI, Y., Gelir Vergisi Kanunu Yorum ve Aklamalar, Ankara, Nisan, 2007, s. 89.

37




Yurtdnda yaayan Trk vatanda sporcularn spor faaliyetinden dolay elde ettikleri gelir (cret), Trkiyede elde edilmi saylmaya-candan, bu durumda herhangi bir vergilerdirme yaplmaz. Yabanc uyruklu sporcular ise, Trkiyede yerlemi olmalar veya bir takvim yl iinde devaml surette 6 (Alt) aydan fazla bir sre Trkiyede oturma-lar halinde, elde ettikleri gelirler ynnden tam mkellef saylrlar ve Trkiyede yerleik bir Trk vatanda gibi vergilendirilirler. 193 sayl GVKnun 4. maddesinde saylan artlar tamayan yabanc uyruklu sporcular ise spor faaliyetinden tr Trkiyede gelir elde etmeleri halinde dar mkellef kabul edilmek suretiyle sadece Trkiyede elde ettikleri gelirleri kapsamnda vergilendirilir.

B. SPORCU GELRLER VE VERGLENDRLMES1. cret Nitelii193 sayl GVK, sporculara, transfer creti veya sair adlarla yaplan

demeler ve salanan menfaatlerin cret olduunu aka belirtmi-tir. 193 sayl GVKda yer alan sporcular ibaresi genel olarak tm sporcular kapsar. Amatrprofesyonel ayrm yaplmamtr. Spor kulpleri tarafndan profesyonel veya amatr sporculara yaplan her trl demeler ve salanan menfaatler crettir. Amatr sporcularn istisna kapsamndaki gelirleri dnda gelir vergisine tbi bir geliri olmas halinde de haklarnda 193 sayl GVK hkmlerine gre vergilendirme yaplr.

Vergiyi douran olayla birlikte balayan vergilendirme sreci, matraha vergi orannn uygulanmasyla gerekleen tarh ilemiyle devam eder. Soyut mkellef durumundaki kiinin vergi borcunun somut olarak saptanmas iin gereken ilem verginin tarhdr. Sz konusu ilemin tesis edilmesi, vergi konusunun matrah olarak nitelenen ve zerinden verginin hesapland ekonomik biriminin bilinmesini gerektirir.

38




Somut vergi ilikisinin balang noktas, vergiyi douran olaydr.4 Yasa koyucunun, gereklemesine vergisel sonular balad olay ve/veya olgulara ilikin tasavvuru5 olarak tanmlanan vergiyi douran olay, 213 sayl VUKnun 19/1 maddesinde; Vergi alaca, vergi kanunlarnn vergiyi baladklar olayn vukuu veya hukuki durumun tekemml ile doar. eklinde ifade edilmitir.6

Vergiyi douran olayn meydana gelmesi veya hukuki durumun gerekleip tamamlanmas, kapsam daha nceden vergi kanunlaryla belirlenmi olduundan, devletin vergi alaca ve ykmlnn de vergi borcunun sebebini oluturur ve sz konusu alacan/borcun detilmesine ilikin idari ilemlerin iinde yer ald sreci balatr.7

Vergiyi douran olay, tipik bir idari ilem olan vergilendirme ileminin sebep unsurunu oluturur.8 Vergiyi douran olay terimi, vergi yasasndaki soyut tanma uygun gereklemeyi, bir dier anla-tmla somut, maddi olay belirtir. Ancak zel vergi yasalarnda bu terimin daha ok normun soyut boyutunu iaret ettii grlr. Ver-giyi douran olayn, 1982 Anayasnn 73/3 maddesindeki verginin kanunilii ilkesi uyarnca bir kanunla belirtilmesinde zorunluluk vardr.9 rnein; gelir vergisinde gelirin elde edilmesi (193 sayl GVK m. 1), kurumlar vergisinde vergi ykmls kurumlarn kazan elde etmesi (5520 sayl KVK m. 1, 2), veraset ve intikal vergisinde Trkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde bulunan kiilere ait mallar ile Trkiyede bulunan mallarn ivazsz olarak bir kiiden baka bir kiiye intikali (7338 sayl Veraset ve ntikal Vergisi Kanunu m. 1), emlk vergisinde

4 Vergiyi douran olay, bir yandan devletin vergi alacann, dier yandan da mkellefin vergi borcunun domasna neden olur. Vergiyi douran olay izleyen, beyanname verilmesi, tarh ve tahakkuk gibi ilemler verginin denebilir hale gelmesini salar., AYM, 14/01/2003, E. 2001/34, K. 2003/2,RG, 19/11/2003, 25294.

5 AKKAYA, M.,Vergi Hukukunda Ekonomik Yaklam, Ankara, 2002, s. 14.6 213 sayl VUKnun 3/B ve 9/2 maddelerinde de vergiyi douran olay ifadesi

gemektedir. 7 ZAY, . H., Gnnda Ynetim, stanbul, 1996, s. 461.8 NCEL, M., KUMRULU, A., AAN, N., Vergi Hukuku, Gzden Geirilmi,

Deiikler lenmi 20. Bask, Ankara, Eyll, 2011, s. 87.9 KANET, S., Vergi Hukuku, Gzden Geirilmi ve Yenilenmi 2. Bas, stanbul,

1989, s. 106.

39




Trkiye snrlar iinde bir bina veya araziye malik veya intifa hakk sahibi olarak, her iki durum da sz konusu deilse malik gibi tasarruf edilmesi (1319 sayl Emlk Vergisi Kanunu m. 1), motorlu tatlar vergisinde kanundaki tarifelerde yer alan motorlu tatlarn ilgili sicillere kayt ve tescili (197 sayl Motorlu Tatlar Vergisi Kanunu m. 1, 7), banka ve sigorta muameleleri vergisinde banka ve sigorta irketlerinin yaptklar ilemler dolaysyla lehlerine nakden veya hesaben bir para almalar (6802 sayl Gider Vergileri Kanunu m. 28), damga vergisinde kanuna ekli (1) sayl tabloda yazl katlarn imza edilmesi veya kullanlmas (488 sayl Damga Vergi Kanunu m. 1, 3), KDVde mal teslimi, hizmet ifas ve kanunun 10. maddesinde saylan dier ilemler (3065 sayl KDV Kanunu m. 1, 10) ile vergiyi douran olay gerekleir.10

Her vergi kanunu, verginin konusunu, dier bir anlatmla ver-ginin ne zerinden alnacan ak bir ekilde belirler. Hatta genel olarak vergi kanunlar isimlerini vergilendirdikleri konudan alrlar.11 Verginin konusu; vergi borcunu douran ekonomik unsurlar olup, genel ve soyuttur.12 Gelir vergisi, deme gcn kavramaya alr. Gelir vergisinin konusu, elde edilen gelirdir.13

Gerek kiilerin gelirleri, gelir vergisine tbidir. Gelir; bir gerek kiinin bir takvim yl iinde elde ettii kazan ve iratlarn safi tutar-dr (193 sayl GVK m. 1). Ticari kazan, zirai kazan, cret, serbest meslek kazanc, gayrimenkul sermaye irad, menkul sermaye irad ile dier kazan ve iratlar, gelir kapsamndadr. Gelir vergisinde vergiyi douran olay, gelirin elde edilmesidir.

Sporculara yaplan transfer demelerinin bir defada yerine getiril-mesi istisna olup, ou zaman demeler szleme sresine yaylmak

10 AAR, S., dari lem Kuram Perspektifinden Verginin Tarh, http://www.idare.gen.tr/tarh.htm, 03/07/2012.

11 MUTLUER, M. K., Vergi Genel Hukuku, stanbul, Ocak, 2006, s. 124. 12 KIRBA, S., Vergi Hukuku: Temel Kavramlar, lkeler ve Kurumlar, 18. Bask, Ankara,

2008, s. 102. 13 NCEL, KUMRULU, AAN, a.g.e., s. 238.

40




suretiyle garanti para, ma bana cret, ampiyonluk kazanlmas halinde ek transfer creti vb. isimler altnda belirli aralklarla yaplr.14

193 sayl GVKnda sporcularn elde ettikleri gelirin ne zaman elde edilmi saylaca, bir dier anlatmla vergiyi douran olayn ne zaman gerekletii konusunda herhangi bir belirleme yaplmamtr. 193 sayl GVK, gelirin elde edilmesini her bir kazan ve irat tr iin farkl belirlemitir. Gelirin ekonomik tasarruf (elde eden kiinin emrinde hazr bulunmas) imkn domadka, gelir elde edilmi saylmaz. Hukuki tasarrufun (gelirin sahibi tarafndan talep edilebilir olmas) gerekletii anda ekonomik tasarrufun da meydana geldii kabul edilir.15

193 sayl GVKnun 7. maddesi, cretin Trkiyede elde edilmi saylmas iin; hizmetin Trkiyede ifa edilmi ve edilmekte olmasn veya hizmetin Trkiyede deerlendirilmi olmasn arar. Bunlardan birinin gereklemesi, cretin Trkiyede elde edildii sonucunu dou-rur. cretin elde edilmesi, tahsil esasna bal olup, cretten doan vergi, cretin tahsil edilmi olmas durumunda ortaya kar. cret geliri, hukuki tasarruf hakknn doduu anda denmi saylr.

fa ettikleri spor faaliyeti karlnda sporculara salanan menfaat para (cret) olabilecei gibi para dnda ayn olarak salanan ev, kira yardm, ev eyas veya otomobil gibi maddi bir menfaat da olabilir.16 193 sayl GVKnn 61/3 maddesinin (6) numaral bendinde, spor-culara transfer creti veya sair adlarla yaplan demeler ile salanan menfaatler cret olarak kabul edilmitir. E anlatmla sporculara; transfer creti, prim, aylk, ikramiye ve benzeri isimler altnda yaplan demeler ve salanan menfaatler crettir.17 cretin bir gelir unsuru olmas nedeniyle, gerek kii saylan sporcularn gelirleri de 193 sayl GVK kapsamnda cret olarak vergiye tbidir.

14 DORUKKAYA, ., KIRATLI, A., EBLOLU, F. K., Trkiyede Futbol Kulplerinin irketlemesi, Halka Almas, Finansman ve Vergileme, stanbul, 1998, s. 81.

15 ZBALCI, a.g.e., s. 511-512. 16 BAARAN, M., ATAY, T., Spor ve Sporcunun Vergilendirilmesi ve Vergi Avantajlar,

Ankara, 2003, s. 340.17 YALIN, H., cretlerin Vergilendirilmesi, stanbul, 1998, s. 35.

41




4857 sayl Kanununun 32/1 maddesine gre cret; Bir kimseye bir i karlnda iveren veya nc kiiler tarafndan salanan ve para ile denen tutardr. cret, hizmet szlemesinin esasl unsurlarndan-dr. Bir iin grlmesi dier tarafn cret demesi karlnda taahht edilir. cretin kararlatrlmad bir anlama, hizmet szlemesi deil-dir.18 cret borcunun iiye verilecek bir mal karlnda denmesi mmkn deildir. cretin para olarak verilmesi zorunluluu creti koruyucu hkmler iinde yer alr.19

193 sayl GVKnn 61. maddesine gre cret; verene tbi belirli bir iyerine bal olarak alanlara hizmet karl verilen para ve ayn-lar ile salanan ve parayla temsil edilebilen menfaatlerdir. 4857 sayl Kanununa gre sadece nakit demeler cret sayld halde, 193 sayl GVKna gre cret; para, ayn veya parayla temsil edilebilen herhangi bir menfaat olabilir. 193 sayl GVK, hizmet szlemesinden doan kazanlar cret kabul ederek vergilendirdiinden, zel sektr ile kamu sektrnde deiik isimlerle yaplan demelerin tmn kapsayacak bir cret tanmn esas almtr.20 Bununla birlikte, 4857 sayl Kanununun 4/g maddesi uyarnca 4857 sayl Kanunu sporcular hakknda uygulanmaz. Ancak bu istisna, sadece profesyonel sporcular iin geerli olup, amatr sporcular 4857 sayl Kanunu kapsamndadr.

Profesyonel sporcularn hizmet szlemeleriyle ilgili uyumazlk-lar, tmyle 6098 sayl Borlar Kanunu hkmlerine tbidir. ster zel hakem, isterse genel mahkemede grlsn,sporcuyla kulb arasndaki alacaklarla ilgili uyumazlkta 4857 sayl Kanunu uygu-lanmaz. Ancak antrenr, teknik direktr, idareci, masr ve ben-zeri elemanlar ile kulpleri arasnda kan uyumazlklarda, bal

18 SZEK, S., Hukuku, 7. Bask (Tpk Basm), stanbul, Ekim, 2011, s. 212.19 TUNOMA, K., CENTEL, T., Kanunu Esaslar, 5. Bas, stanbul, Ocak, 2008,

s. 124. 20 NCEL, KUMRULU, AAN, a.g.e., s. 291.

42




bulunduklar federasyonun zel hkmleri dnda,4857 sayl Kanunu uygulanr.21

21 5521 saylMahkemeleriKanununun 1. maddesi uyarncaKanununa greii saylan kimselerleiveren veyaiveren vekilleri arasndaiakdinden veyaKanununa dayanan her trl hak iddialarndan doan hukuk uyumazlklarnn zm yeriimahkemeleridir. 4857 saylKanununun 4. maddesinin 1. fkrasnn 9. bendi uyarnca, sporcular hakknda bu kanun hkmleri uygulanmaz. Sporcular, kulplerinin (iverenlerinin) gsterdii yerlerde tespit edilmi alma saatlerine tbi olarak veiverenin emir ve gzetimi altnda antrenman ve msabakalar yaptklar ve karlnda da nceden kararlatrlm bir cret aldklarna gre kulpleri ile balariszlemesine dayanmaktadr. Faaliyetin sporla ilgili oluusporcuile kulp arasndaki baniilikisi saylmasna engel oluturmaz. Federasyon ile kulp, federasyon ile hakem,sporcu, teknik direktr, antrenr, idareci ve benzeri spor elemanlar ile kulpler arasnda kan uyumazlklar iin federasyonun kendi zel yasalarnda veya hukuk talimatlarnda zel kurullar ve tahkim art benimsenmitir. Bu nedenlesporcu, antrenr gibi kimseleriniverenleri olan kulplerle ilgili uyumazlklarda ncelikle bal olduu federasyonun kurullarna bavurmas gerekmektedir. Spor; kiisel veya toplu oyunlar biiminde yaplan, genellikle yarmaya yol aan, birtakm kurallara gre uygulanan beden hareketlerinin tm olarak tanmlanabilir. Buna gre ksacasporcu, sporla uraan, aktif olarak iinde yer alan, yaran, ma yapan kiidir. Antrenr, gerekli bilgiyi bilim ndasporcunun baars iin kullanan, daha sonra bu bilgileri spor becerileri ve strateji ile birletiren kiidir. Teknik direktr ise, eitim sonucu ald teknik bilgileri sporcunun ve doal olarak altrd takmn baars iin kullanan, daha sonra bu bilgileri spor becerileri, strateji ve eitici kimlii ile birletiren ve antrenr ve yardmclar aracl ile uygulatan, eiten, bu anlamda direktif veren kiidir. Yargtay tihad Birletirme Genel Kurulunun 23.05.1960 gn ve 11-10 ile 10.05.1974 gn ve 3-44 sayl kararlar uyarnca zellikleihukukunda istisnai hkmn geniletilerek deil, dar yorumlanmas gerekir.iler yararna konulan hkmlerin,iiler yararna yorumlanmas asldr. Yukardaki tanmlar ve itihad birletirme kararlar nda sporla dorudan uraansporcununKanunukapsamnda kalmad aktr. Ancak dorudan aktif spor yapmayan,sporcuyu aktif spor yapmas iin hazrlayan antrenr ile aktif grevi daha ok direktif vermek olan ve takm baarya ulatrma grevi de bulunan teknik direktrnsporcusaylmamas veKanunukapsamnda birii olarak kabul edilmesi gerekir. Bu nedenle antrenr veya teknik direktr ile kulpleriiveren arasndakiiszlemesinden kaynaklanan uyumazlklarnn imahkemesinde grlmesi gerekir. gvencesi hkmleri dnda,Kanunundaiilik alacaklar ile ilgili tahkim art ngrlmediinden, antrenr veya teknik direktr ileiveren arasndaki uyumazlklarn zm iin, ak yasa dzenlemesi dnda bal bulunduu federasyonun ynetmelik veya genelge ile zel hukuk kurulu ve tahkim kurulu ngrmesi,imahkemesinin grevini ortadan kaldrmayacaktr. ster zel hakem, isterse genel mahkemede grlsnsporcuile kulb arasnda alacaklarla ilgili uyumazlktaKanunuhkmlerinin uygulanmas olana bulunmamaktadr. Ancak antrenr, teknik direktr, idareci, masr ve benzeri elemanlar ile kulpleri arasnda kan uyumazlklarda, bal bulunduklar federasyonun zel hkmleri dnda,Kanunuhkmlerinin uygulanmasna engel bir durum yoktur. Somut olayda, davacnn voleybol antrenr olarak alt anlalmaktadr. Yukarda belirtilen yasal ve hukuksal gerekelere gre dorudan aktif spor yapmayan,sporcuyu aktif spor yapmas iin hazrlayan antrenrnKanunukapsamndaii olarak kabul edilmesi gerekmektedir., Yargtay 9. HDnin 02/12/2010 tarih ve E. 2010/45651, K. 2010/35814 sayl karar (Kazanc itihat programndan alnmtr).

43




01/07/2012 tarihi itibariyle yrrle giren22 6098 sayl BKnun 393/1 maddesine gre hizmet szlemesi; iinin iverene baml olarak belirli veya belirli olmayan sreyle igrmeyi ve iverenin de ona zamana veya yaplan ie gre cret demeyi stlendii szleme-dir. inin iverene bir hizmeti ksmi sreli olarak dzenli biimde yerine getirmeyi stlendii szlemeler de hizmet szlemesidir. Hiz-met szlemesi, kanunda aksine bir hkm olmadka, zel bir ekle bal deildir. Bir kimse, durumun gereklerine gre, ancak cret karlnda yaplabilecek bir ii belli bir zaman iin grr ve bu i de iveren tarafndan kabul edilirse, aralarnda hizmet szlemesi kurul-mu saylr (6098 sayl BK m. 394). veren, iiye szlemede veya toplu i szlemesinde belirlenen; szlemede hkm bulunmayan hllerde ise, asgari cretten az olmamak zere emsal creti demekle ykmldr (6098 sayl BK m. 401). veren ayrca, fazla alma iin iiye normal alma cretini en az yzde elli fazlasyla demekle ykmldr. veren, iinin rzasyla fazla alma creti yerine, uygun bir zamanda fazla almayla orantl olarak izin verebilir (6098 sayl BK m. 402).

Dier yandan, profesyonel sporcularn 4857 sayl Kanunu kapsam dnda olmas, bunlar hakknda 5510 sayl Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanununun uygulanmasn engellemez. Profesyonel sporcular da, eskiden beri, sigortal kabul edilir.23

22 31/3/2011 tarihli ve 6217 sayl kanunun hkmdr: 6098 sayl BK Geici Madde 2 Kiracnn Trk Ticaret Kanununda tacir olarak

saylan kiiler ile zel hukuk ve kamu hukuku tzel kiileri olduu iyeri kiralarnda, 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayl Trk Borlar Kanununun 322, 324, 330, 339, 341, 342, 343, 345, 346 ve 353 nc maddeleri 1/7/2012 tarihinden itibaren 5 yl sreyle uygulanmaz. Bu halde, kira szlemelerinde bu maddelerde belirtilmi olan konulara ilikin olarak szleme serbestisi gerei kira szlemesi hkmleri tatbik olunur.

23 Davada sz konusu edilen futbolcularn bu ii meslek edinmi kimseler, uygulamadaki deyimiyle, profesyonel futbolcular olduklar yn uyumazlk nedenleri arasnda yer almamaktadr. Uyumazln temeli, futbolu meslek edinmi ve bir kulbe balanm kimselerin 506 sayl Sosyal Sigortalar Kanunu asndan sigortal saylp saylmayacaklar noktasnda toplanmaktadr. Anlan kanunun 2. maddesi hkmne gre, bir hizmet akdine dayanarak, bir veya birka iveren tarafndan altrlanlar, bu kanuna gresigortalsaylrlar. Borlar Kanununun hizmet akdini tanmlayan 313. maddesinde ise, hizmet akdi, bir mukaveledir ki onunla ii, muayyen veya gayr muayyen bir zamanda hizmet grmeyi ve i sahibi dahi ona bir cret vermeyi taahht eder. eklinde

44




2. Sporcu cretlerinin Trleria. Genel BakSporculara; transfer creti, aylk cret, tevik primi, idman ve ma

primi gibi eitli cret kalemleri denir. Bu demeleri yapanlar 193 sayl GVKnun 62. maddesi uyarnca iveren kabul edilir. Trkiye Futbol Federasyonu (TFF) Profesyonel Futbolcularn Stats ve Transferleri Talimatnn (PFSTT) 21. maddesine gre cret, szlemede belirlenmesi zorunlu olan ve futbolcuya aylk asgari cret tutarnn altnda olmamak kaydyla denen tutardr. zellikle futbol kulpleri; takm kadrolarn yeni sezonda takviye etmek veya yenilemek gibi amalarla transfer yap-tklar gibi, taraftarlarn statlara veya ekran bana ekerek gelirlerini artrmak iin yksek meblalara ml olan transferler yapar. rnein; Uluslararas Futbol Federasyonlar Birliinin (FIFA) hazrlad rapora gre, 2011 ylnda futbolda uluslararas transferlerin maliyeti $ 3 milyar olarak gereklemitir. FIFAnn futbolcu transferlerini izledii Transfer Eletirme Sisteminin (Transfer Matching System-TMS) verileriyle hazrlanan rapora gre, 01 Ocak-31 Aralk 2011 tarihlerinde 11 bin 500den fazla futbolcu, bir lkeden baka bir lkenin takmna transfer

aklanmtr. u duruma gre, hizmet akdi sresi ister belirli olsun, isterse belirli olmasn igcn sunan kimse ile bunu kabul eyleyen kimse ya da kimselerin irade bildirimlerinin birlemesinden olumakta ve zaman ve bamllk unsurlar, bu szlemenin ayrc zellikleri olarak belirlemektedir. Yasa, hizmet akdinin varl ynnden, kar tarafa sunulan igcnn mutlaka bedensel bir nitelik tamasn aramamaktadr; igcnn dnsel, bilimsel ya da artistik bir nitelik gstermesi de mmkndr. Gerekten burada nemli olan, faaliyetin tr deil, belki de hukuksal bir deer tamas ve yabanc bir gereksinmenin giderilmesine ynelmesidir. Bu bakmdan, anlan nitelikteki futbolcularn kulpleri arasndaki szleme ilikisi, belirgin olarak, hizmet akdine dayanmaktadr () O halde, profesyonel futbolcular, SSKnun 2. maddesi gereince, sigortal saylmaldrlar. Hatta bunlarn her zaman iin kar karya kaldklar tehlikelerin nemi, toplumsal ynden sosyal sigortadan zellikle yararlanmalarn zorunlu klar. Gnlk basna yansyan baz olaylar, bu zorunluluu hibir kuku ve duraksamaya yer brakmayacak aklkta ortaya koyacak niteliktedir. Nihayet Sosyal Sigortalar Kanununda, ak ya da st kapal bir biimde profesyonel futbolcularn kanunun kapsam dnda tutulduklar yollu bir hkm de yer alm deildir., Yargtay 10. HDnin 24/01/1974 tarih ve E. 1974/199, K. 1974/1274 sayl karar (Kazanc itihat programndan alnmtr).

45




olmutur. Buna gre, gnde yaklak 30 futbolcu (45 dakikada bir futbolcu) kulp deitirmitir.24

b. Transfer cretiTransfer; sporcularn ve antrenrlerin kulp deitirmesidir. Mn-

hasran futbolcu transferine ynelik bir baka tanma gre transfer; profesyonel veya ilk defa profesyonel olacak futbolcunun, futbol faa-liyetini devam ettirmeye ynelik olarak mevcut kulbnden farkl bir kulple szleme imzalamasdr. Profesyonel sporcular, transfer creti karlnda kulp deitirir. Sporcunun kulp deitirmesi iin transfer cretinin yannda bazen bonservis bedeli de denir. Bonservis; transfer edilen sporcunun kulbne belirli artlar altnda denen bedeldir. Fran-szca kkenli bir szck olan bonservis; bir kimsenin alt yerden ayrlrken grevini iyi yaptn belirtmesi amacyla verilen belgedir (temiz i belgesi).25 Futbol brannda profesyonel futbolcularn transfer rejimi PFSTTna,26 amatr futbolcularn transfer rejimi ise TFF Amatr Futbolcu Lisans ve Transfer Talimatna27 (AFLTT) tbidir. Spor Genel Mdrl bnyesindeki spor federasyonlarnn denetimindeki spor branlarndaki transferler ise, Sporcu Lisans, Tescil, Vize ve Transfer Ynetmeliine28 gre yaplr. PFSTTnn 2/1-c maddesinde transfer; Futbolcunun ilk kez profesyonel szleme imzalamas, mevcut kulbnden baka bir kulp ile szleme imzalamas veya geici olarak kulp deitir-mesi eklinde tanmlanmtr.

Bir profesyonel futbolcunun profesyonel futbol faaliyetinde buluna-bilmesi iin ncelikle bir kulple Profesyonel Futbolcu Szlemesi (PFS)

24 http://www.fifa.com/aboutfifa/organisation/news/newsid=1592495/index.html, 14/06/2012.

25 http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.4fda3b8f2844d9.39998238, 14/06/2012.

26 http://www.tff.org/Resources/TFF/Documents/0002012/TFF-Dokuman/Talimatlar/Profesyonel-Futbolcularin-Statusu-ve-Transferleri-Talimati-24.08.2011.pdf, 04/07/2012.

27 http://www.tff.org/Resources/TFF/Documents/0002012/TFF-Dokuman/Talimatlar/2011-Temmuz-AmatorFutbolcuLisansveTransferTalimati.pdf, 04/07/2012.

28 RG, 07/12/2001, 24606.

46




imzalamas gerekir. PFSTTnn 19 il 23. maddelerinde dzenlenen PFSyi, TFFye tescil ettirmeleri zorunludur. Szlemenin sresi en fazla 5 (Be) yl olarak belirlenir. Ancak 18 yan altndaki futbolcularla imzalanacak olan szlemelerin sresi 3 () yldan fazla olamaz. Sz-lemelerin biti tarihinin 31 Mays olarak tespit edilmesi zorunludur. Szleme biti tarihinden sonra resmi msabakalarn devam etmesi halinde, szlemenin sresi msabakalarn bitimine kadar uzam saylr. Futbolcu ile szleme imzalayan kulp, bu szlemenin geerliliini, salk muayenesinin olumlu sonulanmas veya alma izni alnm olmas kouluna balayamaz. Mevcut kulbyle szlemesi devam eden profesyonel bir futbolcuyla szleme imzalama niyetinde olan kulp, futbolcuyla grmelere balamadan nce futbolcunun szleme ili-kisinin devam ettii kulbnn iznini yazl olarak almak zorundadr. Yazl izin almakszn grmelere balayan kulp, futbolcu, futbolcu temsilcisi ve dier kiiler hakknda Futbol Disiplin Talimat hkmleri uygulanr.

PFSnin, imzalandklar transfer ve tescil dnemi ierisinde ilgili kulp tarafndan TFFye sunulmas zorunludur. Futbolcu da ayn srede szlemeyi TFFye sunma hakkna sahiptir. Futbolcu ile mevcut kulb, transfer ve tescil dnemi ile bal kalmakszn szleme imza-layabilir. Bu szlemenin imza tarihini takip eden ilk transfer ve tescil dneminin sonuna kadar TFFye sunulmas ve kulp tarafndan tescil ettirilmesi zorunludur. Mevcut kulp ile imzalanan yeni szlemenin tescili esnasnda, imzalandnda yrrlkte olan szlemenin bakiye sresi ile yeni szlemenin sresi birlikte dikkate alnr ve toplam srenin 5 (Be) yl amas halinde yeni szleme, toplamda 5 (Be) yl amayan ksm iin tescil edilir. Ancak yrrlkte olan szleme sezon sonunda sona erecek ise, mevcut kulple 5 (Be) yl sreli olarak yaplan yeni szleme tescil edilir.

Bir futbolcunun ayn sezon iin birden fazla kulp ile szleme yapmas halinde herhangi bir kulp adna tescil yaplmaz. Uyumaz-ln taraflar arasnda ilgili transfer ve tescil dnemi ierisinde zme kavuturulamamas halinde futbolcu, ilgili transfer ve tescil dneminin

47




balangcndan itibaren 12 (On ki) ay sreyle hibir kulpte oynayama-yaca gibi ikinci szlemeyi yapan kulp hakknda da Futbol Disiplin Talimat hkmleri uygulanr.

Yksek transfer cretinden kaynaklanan vergi yk nedeniyle genel-likle PFSde cretin tutar belirtilmez. Zira futbolcularn (sporcularn) vergileri ounlukla kulpleri tarafndan denir. Bu nedenle profes-yonel futbolcular (sporcular), PFS imzalarken genel olarak kulplerle net cret zerinden anlarlar. Bylece elde edilen gelir, tevkifattan arndrlm olur.

c. Aylk cretPFSTTnn 21. maddesine gre, szlemede cretin belirlenmesi

zorunludur ve bu cret futbolcuya aylk asgari cret tutarnn altnda olmamak kaydyla denir. Bu kapsamda, kulplerine bir hizmet szle-mesiyle bal olan profesyonel futbolcularn (sporcularn) kulplerinden aylk cret almas zorunludur.

PFSTTnn 2/1 maddesine gre; kulp, futbolcunun cretlerini demekte temerrde dt takdirde, futbolcu PFSni feshetmek arzusunda ise, kulbne ve bilgi iin TFFye noterden keide edecei bir ihtarnameyle cretinin 30 (Otuz) gn iinde denmesini bildirmek zorundadr. Kulp, verilen mehle ramen cretini demedii takdirde, futbolcu mehilin sona ermesinden itibaren ancak 7 (Yedi) gn iinde szlemesini feshedebilir. Grld zere, futbolcunun cretinin denmemesi PFSnin hakl nedenle feshi nedenidir.

Aylk cret, sporcunun cret kapsamndaki gelirlerinden sayl-dndan, 193 sayl GVKnun 61/3 maddesinin (6) numaral bendi gereince cret geliri kabul edilerek vergilendirilir. Ferdi lisansl spor-cular, bir kulbe (iverene) bal olmadklar iin, aylk cret almazlar.

d. PrimPrim, kulb tarafndan sporcuyu isteklendirip verimini artrmak

veya sonuca daha kolay ve abuk ulamasn salamak amacyla verilen

48




paradr. Primin tevik nitelii ar basar.29 Primin denmesi usul, belli kurallara tbi deildir. Msabaka bana denebilecei gibi tek bir ma iin de ngrlebilir ve sezon banda veya sonunda denebilir. 193 sayl GVKnun 61/3 maddesinin (6) numaral bendinde, aka prim ifadesi kullanlmamtr. Ancak ayn hkmde, sporculara transfer creti veya sair adlarla yaplan demeler ve salanan menfaatler cret olarak kabul edildiinden, prim demelerini de bu kapsamda deerlendirmek mmkndr. Milli takmdaki sporculara ilgili federasyon veya SGM tarafndan salanan menfaatler de, ismi ne olursa olsun, 193 sayl GVK kapsamnda cret olarak deerlendirilir.

e. Sponsorluk GeliriTeknolojinin gelimesine bal olarak bilgiye hzl ve kolay eriim

tm sektrlerdeki rekabeti daha da aktif ve hareketli klmtr. Bugn tketiciler bir rn ve hizmetten ok, markay satn alr. Tketiciler, satn aldklarmarka ile, aslnda, ait olduklar veya ait olmak istedikleri yaam tarzna, markann anlatt hikyeye, yaatt veya yaatmay vaat ettii deneyime ve duyguya para der. Bunu gerekletirecek pazarlama arac ise, sponsorluk olarak nitelenir. Sponsorluk, ba veya yardm olmad gibi, reklm da deildir. Sponsorluk, sponsorun hedefledii kitleyle dorudan iletiimini salamay amalayan bir faaliyettir.

En eski ve yaygn sponsorluk tr spor sponsorluudur. Spor spon-sorluunda amatr, yar profesyonel veya profesyonel sporcular, ferdi veya takm olarak tevik edilir. Bir spor organizasyonunun da sponsorluk faaliyetiyle desteklenmesi mmkndr.30 Sponsorluk szlemesinde sponsor ve desteklenen olmak zere iki taraf vardr. Sponsorun asl borcu desteklenenin faaliyetini gerekletirebilmesi iin gereken yar-dmda/destekte bulunmak olup, yardmn konusu para, malzeme sa-lama eklinde ayni edim veya hizmet edimi olabilir.31 Aadaki tablo incelendiinde, dier sektrlerle karlatrldnda spor sponsorluunun

29 KARTAL, Z., Sporcu cretleri, Vergi Dnyas, S. 262, Haziran, 2003, s. 139. 30 GRASSINGER, G. E., Sponsorluk Szlemesi, Ankara, 2003, s. 53-54. 31 MAMOLU, S. H., Sponsorluk Szlemesi, Ankara, 2003, s. 97.

49




alt sralarda yer ald grlmektedir. Ancak tabloda yer almayan futbol sponsorluu da hesaba katldnda, sporun tevikinde spor sponsorlu-unun nemli bir yere sahip olduu aktr.

Sponsorlarn tercihlerinde vergi dzenlemelerinin pay byktr.32 Sponsorluk harcamalar vergi matrahndan indirilebilir. 04/03/2004 tarih ve 5105 sayl Genlik ve Spor Genel Mdrlnn Tekilat ve Grevleri Hakknda Kanun le Baz Kanunlarda Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun33 kapsamnda, zendirici olmas amacyla, sportif faaliyetlere ilikin sponsorluk harcamalarnn 193 sayl GVK ve 5520 sayl KVK mkellefleri tarafndan amatr spor dallar iin tamamnn ve profesyonel spor dallar iin %50sinin giderletirilmesine izin verilmitir. E anla-tmla, gelir vergisi matrahnn tespitinde, sponsorluk harcamalar, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirilebilir (193 sayl GVK m. 89/1-8; 5520 sayl KVK m. 10/1-b). Sponsorluk szlemesi kapsamnda desteklenen sporcu tarafndan elde edilen gelir 193 sayl GVKnun 61/3 maddresinin (6) numaral bendi kapsamnda cret niteliinde olup, vergiye tbidir.

TARIM 138.810.001.211.050.00

2.792.858.00

2.923.600.00

3.636.997.00

4.359.793.48

4.227.458.625.142.901.05

6.013.312.63

6.437.757.68

8.537.828.01

9.150.104.4912.981.130.32

15.143.570.15

16.275.888.4519.698.557.83

29.350.630.1231.922.789.12

31.994.841.87

39.029.319.64

43.679.243.22

0.00 5.000.000 10.000.000 15.000.000 20.000.000 25.000.000 30.000.000 35.000.000 40.000.000 45.000.000 50.000.000

DEKORASYON

TURZM

BAHS OYUNLARI

MAKNE-KMYA

BASIN YAYIN

TEKSTL

MADEN METAL

KAMU

ENERJ

OTOMOTV

ETM

SPOR

SALIK

TELEKOMNKASYON

ELEKTRK-ELEKTRONK

HZMET

NAAT

GIDA

FNANS

ULAIM

SPONSORLUKLARIN SEKTRLERE GRE DAILIMI(13.09.2001 - 21.05.2012)

TOPLAM SPONSORLUK MKTARI: 294.698.544.69 TL.NOT: SGM Sponsorluk ubesi verilerine dayanarak hazrlanmtr.

32 SONSUZOLU, E., Sporda Sponsorluk ve Reklam Yasaklarnn Dolanlmas-I, Yaklam, S. 142, Ekim, 2004, s. 32.

33 RG, 13/03/2004, 25401.

50




f. Sporculara Salanan MenfaatlerSporcularn elde ettii cret kavram kapsamna baka unsurlar

da dhildir. Sporculara salanan ev, araba, ev eyas vb. menfaatler, 193 sayl GVKnun 61/3 maddesinin (6) numaral bendi uyarnca cret olarak kabul edilir. Spor kulplerinin sporculara nakit olarak gda, giyim ve yol paras olarak yapt demeler de cret saylr ve bunlar iin cret bordrosu dzenlenir.

193 sayl GVKnun 63. maddesi uyarnca hizmet erbabna verilen aynlar, verildii gn ve yerdeki ortalama perakende fiyatlarna, konut tedariki ve sair surette salanan menfaatler konutun emsal kirasna veya menfaatin emsal bedeline gre deerlendirilir. Bu nedenle, kulpleri tarafndan sporculara salanan tat, konut vb. eyalar, bu hkme gre yaplacak deerlemeye gre vergilendirilir. Hizmet erbabna verilen ayni deer dardan satn alnm ve toptan al niteliinde deilse, al fiyat zerinden; dardan toptan olarak alnmsa, demenin yapld gn ve yerdeki ortalama perakende sat fiyat zerinden deerlenir ve bu tutar, cretin gayrisafi tutar olur. Parayla temsil edilen menfaatler iin ise, salanan menfaatin emsal bedeli cret saylr.

3. STSNALARa. Genel BakVergi hukukunda istisna; vergi kanunlarna gre bir verginin

konusu zerinden vergi alnmas gerekirken, kanunla yaplan dzen-leme uyarnca vergi konusunun belirli artlarda tamamen veya ksmen vergilendirilmemesidir. Bu kapsamda, baz gelir unsurlar sporcu cretlerinden mstesnadr. Bu gelir unsurlar sporcu cretleri iinde deerlendirilmediinden vergiye tbi tutulmaz.

b. Amatr Sporculara denen dl ve kramiyeler193 sayl GVKnun 29/1 maddesinin (3) numaral bendine gre;

spor yarmalarna katlan amatr sporculara verilen ikramiyeler ve dller, gelir vergisinden mstesnadr. Zira bu trden demelerle

51




sporcunun tevik edilmesi amalanr. Profesyonel sporculara verilen dl ve ikramiyeler ise, cret kabul edilerek vergiye tbi tutulur.

c. Milli Msabakalara tirak Eden Amatr Sporculara denen cretlerde stisna193 sayl GVKnun 23/1 maddesinin (15) numaral bendine

gre, 100 (Yz) ve daha aa sayda ii altran iyerlerinde 1 (Bir), 100den (Yz) fazla ii altran iyerlerinde 2 (ki) amatr sporcu altranlarn, her yl mill msabakalara itirak ettiklerinin belge-lenmesi ve bu amatr sporculara denen cretler, asgari cretin iki katn amamak kaydyla, gelir vergisinden mstesnadr. Bu istisna, gerek veya tzel kiiler bakmndan geerli olduu gibi, kamu idare ve messeselerinde alan sporcular hakknda da uygulanr.

147 seri numaral GVK Genel Tebliinin 1/d ksmndaki ak-lamalara gre;34 istisnann uygulanabilmesi iin sporcunun amatr sporcu olduunun ve Spor Genel Mdrlnden veya bu genel mdrln mahalli tekilatndan her yl iin milli msabakalara itirak ettiini gsterir bir belgenin alnarak, iverenler tarafndan muhafazas gerekir. Bu artlar haiz amatr sporcular altran ive-renlerin, iyerinde altrd ii says 100 (Yz) ve daha aa sayda ise 1 (Bir) amatr sporcuya, iyerinde alan ii says 100den (Yz) fazla ise 2 (ki) amatr sporcuya denen cretlerin, yrrlkte olan asgari cretin iki kat tutarn amamas kaydyla, vergiden mstesna tutulmas mmkndr. Amatr sporcu saysnn fazla olmas halinde istisna; Spor Genel Mdrl veya bu genel mdrln mahalli tekilat tarafndan uygun grlecek sporcunun cretine uygulanr.

d. Sporculara Demirba Olarak Verilen Giyim Eyas193 sayl GVKnun 27/1 maddesinin (2) numaral bendine gre;

demirba olarak verilen (resmi ve zel daire ve messeseler tarafndan hizmet erbabna iin icab olarak verilen ve bunlarn iten ayrlmalar

34 RG, 09/02/1986, 19014.

52




halinde geri alnan) giyim eyas gelir vergisinden mstesnadr. Spor-culara verilen spor malzemeleri, bu istisnaya rnektir. Bu durumda, kulpler tarafndan sporculara verilen spor giyim eyalar (spor mal-zemeleri) crete dhil edilmez.

4. NDRLECEK GDERLER193 sayl GVKnun 63/1 maddesinde cretin gerek sfi deeri,

veren tarafndan verilen para ve aynlarla salanan menfaatler top-lamndan, ayn maddede saylan indirimlerden sonra kalan miktar olarak tespit edilmitir. Buna gre; iveren tarafndan hizmet erbabna nakden veya mahsuben yaplacak demelerin gayrisafi tutar topla-mndan SGKya yatrlmas gereken aidat, sigorta primi ve 193 sayl GVKnun 63. maddesinde yazl dier indirimler yapldktan sonra kalan ksm vergi matrah olarak tevkifata tbi tutulur.

193 GVKnun 63. maddesine gre, cretin sfi deerinin tespi-tinde sadece aadaki giderler indirilebilir:

657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 190. maddesi uyarnca yaplan kesintiler ile Ordu Yardmlama Kurumu ve benzeri kamu kurumlar iin yaplan kanuni kesintiler,

Kanunla kurulan emekli sandklar ile 506 sayl Sosyal Sigortalar Kanununun Geici 20. maddesinde35 belirtilen sandklara denen aidat ve primler,

35 506 sayl Sosyal Sigortlar Kanunu Geici Madde 20 Bankalar, sigorta ve reasrans irketleri, ticaret odalar, sanayi odalar,borsalar veya bunlarn tekil ettikleri birlikler personelinin malllk, yallk ve lmlerinde yardm yapmak zere, bu kanunun yaym tarihine kadar tesis veya dernek olarak kurulmu bulunan sandklar, bu kanunun yaym tarihinden itibaren en ge alt ay iinde:

a) lgili bulunduklar banka, sigorta irketi, reasrans irketi, ticaret odas, sanayi odas, borsa veya bunlarn birliklerinin btn personelini kapsayacak,

b) Bu personelin, i kazalariyle meslek hastalklar, hastalk, analk, malllk, yallk ve lm, elerinin analk, e ve ocuklarnn hastalk hallerinde, en az bu kanunda belirtilen yardmlar salayacak,

c) Sandklarn statlerine tabi personelin bu madde mulne giren banka, sigorta irketi, reasrans irketi, ticaret odas, sanayi odas, borsa veya bunlarn birliklerinden birinden dierine gemesi halinde bu gibi personelin kendi sandklarndaki mktesep haklarnn da dier ilgili sanda veya aralarnda kuracaklar mterek bir sanda intikalini temin edecek,

53




(6327 sayl kanunun36 5. maddesiyle deien bent; Yrrlk: 01.01/2013) Sigortann Trkiyede kin ve merkezi Trkiyede bulunan bir emeklilik veya sigorta irketi nezdinde akdedilmi olmas artyla; cretlinin ahsna, eine ve kk ocuklarna ait hayat sigortas polieleri iin hizmet erbab tarafndan denen primlerin %50si ile lm, kaza, salk, hastalk, sakatlk, isizlik, analk, doum ve tahsil gibi ahs sigorta polieleri iin hizmet erbab tarafndan denen primler (ndirim konusu yaplacak primler toplam, dendii ayda elde edilen cretin %15ini ve yllk olarak asgari cretin yllk tutarn aamaz.),37

alanlar tarafndan ilgili kanunlarna gre sendikalara denen aidatlar (u kadar ki, aidatn dendiinin tevsik edilmesi arttr).

Birer tesis haline getirildii ve bunu tevsik eden statlerini, bu kanunun yaym tarihinden en ge alt ay iinde alma Bakanlna verdikleri takdirde, bu teekkllerin ve sandklarn personeli ibu kanunun uygulanmasnda sigortal saylmazlar.

u kadar ki, bu sandklarn statleri ve stat deiiklikleri alma Bakanlnca onaylanmak suretiyle tekemml eder. Mali durumlar da alma, Maliye ve Ticaret Bakanlklarnca mterek kontrol ve murakabe edilir. Mali durumlarnn kontrol ve murakabesi sonunda alnmasna bu Bakanlklarca mtereken lzum gsterilecek tedbirleri, sandklar ve ilgili bulunduklar teekkller yerine getirmekle ykmldr.

Sz edilen sandklarn mevzuatna tabi olarak geen hizmetler ile emekli sandklar kanunlarna veya malllk, yallk ve lm sigortalarna tabi olarak geen hizmetler yazl istek halinde, 5/1/1961 tarihli 228 sayl kanunun aylk balanmasna ilikin esaslar dairesinde birletirilerek tahsis yaplr.

(Ek fkra: 13/02/2011-6111/m. 53) Birinci fkrann (b) bendinin uygulanmasnda, yardmlarn salanmas ve balanmas ynnden alt snrn belirlenmesinde muadil miktar karlatrmas esas alnr. Ancak, gelir ve aylklarn artrlmasnda 506 sayl Kanuna gre balanan gelir ve aylklarn artrmna ilikin hkmler devir tarihine kadar uygulanmaz. 5510 sayl Kanunun geici 20 nci maddesinin onikinci fkrasnda yer alan snrlama dhilinde sandklarn kurulu senetlerinde yer alan hkmler ve sandklarn uygulamalar sakldr. Bu hkm, yrrle girdii tarihten nceki artlarda ve grlmekte olan davalar hakknda da uygulanr.

36 RG, 29/06/2012, 28338.37 Deimeden nceki ekli: Sigortann veya emeklilik szlemesinin Trkiyede kin ve

merkezi Trkiyede bulunan bir sigorta veya emeklilik irketi nezdinde akdedilmi olmas artyla; cretlinin ahsna, eine ve kk ocuklarna ait hayat, lm, kaza, hastalk, sakatlk, isizlik, analk, doum ve tahsil gibi ahs sigorta polieleri iin hizmet erbab tarafndan denen primler ile bireysel emeklilik sistemine denen katk paylar,ndirim konusu yaplacak prim, aidat ve katklarn toplam, dendii ayda elde edilen cretin % 10unu (bireysel emeklilik sistemi dndaki ahs sigorta polieleri iin denen primlerde, dendii ayda elde edilen cretin % 5ini) ve yllk olarak asgari cretin yllk tutarn aamaz.

54




cretin gerek deeri belirlenirken gelir vergisi gibi ahsi vergiler cretten indirilmez. Yabanc parayla denen cretler deme gnnn borsa rayiciyle Trk parasna evrilir. Hizmet erbabna verilen aynlar, verildii gn ve yerdeki ortalama perakende fiyatlarna gre; konut tedariki ve sair suretle salanan menfaatler, konutun emsal kirasna veya menfaatin emsal bedeline gre deerlenir.

Bu erevede; gelir vergisine tbi sporcu cretlerinin toplamna karlk gelen brt cretten (gayrisafi cretten), varsa 193 sayl GVKnun 63. maddesinde saylan giderler indirildikten sonra vergi matrah bulunur ve bunun zerinden 193 sayl GVKnun Geici 72. maddesindeki belirlenen oranlara gre tevkifat yaplr. cretin net deer zerinden belirlenmesi halinde, net deerden brte gidilerek gayrisafi cret bulunur ve bu tutar zerinden ilem yaplr.

5. TEVKFAT VE BEYAN USLSporcu cretlerinin vergilendirilmesinde bugne kadar yaanan

yasal sreci zetlemekte yarar vardr:3986 sayl kanunla38 193 sayl GVKna Geici 40. madde39

eklenerek sporcu transfer cretleri 01/05/1994-31/12/2000 tarihleri arasnda gelir vergisinden mstesna tutulmutur. Bu tarihler arasnda sporculara yaplan demeler zerinden sadece %15 orannda vergi tevkifat yaplmtr.

4369 sayl kanunun40 82. maddesiyle 193 sayl GVKnun Geici 40. maddesi 01/01/1999 tarihi itibariyle yrrlkten kaldrlmtr. Sporculara yaplan transfer, prim vb. demelerin, 193 sayl GVKnun crete ilikin hkmlerine gre vergilendirilmesi ve sporculara yaplan

38 RG, 07/05/1994, 21927.39 193 sayl GVK Geici Madde 40 (3986 sayl kanunun 15. maddesiyle eklenen

geici madde; yrrlk: 07/05/1994)Sporculara transfer creti olarak yaplan demeler, 01/05/1994-31/12/2000 tarihleri arasnda gelir vergisinden mstesnadr. Bu cretler zerinden %15 orannda gelir vergisi tevkifat yaplr. Bu istisnann tevkif yoluyla denen gelir vergisine mul yoktur. Bakanlar Kurulu %15 orann %25 oranna kadar artrmaya veya kanuni oranna kadar indirmeye yetkilidir.

40 RG, 29/07/1998, 23417.

55




bu demelerden ayn kanunun 94. maddesi uyarnca tevkifat yapl-mas ngrlmtr.

4444 sayl kanunla41 193 sayl GVKnun 86. maddesi deitiri-lerek, cret alan sporcularn beyanname verme zorunluluu ortadan kaldrlm, tevkifat yoluyla vergilendirilen cretin iveren saysna baklmakszn beyannameye dhil edilmeyecei hkme balanmtr.

4842 sayl kanunla42 193 sayl GVKna Geici 64. madde eklen-mitir. Buna gre; 31/12/2007 tarihine kadar sporculara cret olarak yaplan demeler gelir vergisinden mstesnadr. Bu cretler zerinden %15 orannda gelir vergisi tevkifat yaplr. Bu istisnann tevkif yoluyla denen gelir vergisine mul yoktur. Bu kanunla, sporculara denen cret demeleri gelir vergisinden mstesna tutulmu ve bu demeler zerinden %15 orannda tevkifat yaplmas ngrlmtr. Sporcu cretleri zerinden yaplacak tevkifat, sporcular iin nihai vergidir.

Son olarak, 5766 sayl kanunla43 193 sayl GVKna Geici 72. madde eklenmitir. Buna gre; 01/07/2008-31/12/2017 tarihleri ara-snda sporculara yaplan cret ve cret saylan demelerden aadaki oranlarda gelir vergisi tevkifat yaplacaktr:

a) Lig usulne tbi spor dallarnda;1) En st ligdekiler iin %15,2) En st alt ligdekiler iin %10,3) Dier liglerdekiler iin %5,b) Lig usulne tbi olmayan spor dallarndaki sporculara yaplan

demeler ile milli sporculara uluslararas msabakalara katlmalar karlnda yaplan demelerden %5.

Bu demeler zerinden 193 sayl GVKnun 94. maddesi kap-samnda ayrca tevkifat yaplmaz. Bu gelirler iin yllk beyanname verilmez, dier gelirler dolaysyla beyanname verilmesi halinde de bu gelirler beyannameye dhil edilmez. Bu hkmn yrrle gir-dii tarihten nce yaplm olan cret ve cret saylan demelerin

41 RG, 14/08/1999, 23786.42 RG, 24/04/2003, 25088.43 RG, 06/06/2008, mkerrer 26898.

56




vergilendirilmesinde 31/12/2007 tarihinde yrrlkte olan hkmler uygulanr. Bu hkmn uygulanmasna ilikin usul ve esaslar belir-lemeye Maliye Bakanl yetkilidir. Buna istinaden Maliye Bakanl tarafndan 267 seri numaral GVK Genel Teblii yaymlanmtr.44

193 sayl GVKnun Geici 72/3 maddesi uyarnca, 01/01/2008 tarihinden Geici 72. maddenin yrrle girdii 01/07/2008 tarihine kadar sporculara yaplan cret ve cret saylan demeler, Geici 64. maddedeki hkmler erevesinde %15 orannda tevkifat yaplmak suretiyle vergilendirilir. Bu dnem iinde yaplan cret demelerinden genel hkmlerin uygulanmas nedeniyle fazla kesilen vergi, denmi olmas kaydyla, hak sahibi olan sporcularn talebi zerine 213 sayl VUKnun dzeltmeye ilikin hkmleri uyarnca ret ve iade edilir. ade ileminin yaplabilmesi iin dileke ile birlikte, mkelleflerin altklar kurumlardan alacaklar sz konusu dnemlere ilikin vergi tevkifat tutarlar ile cretlilere vergi indirimi (vergi iadesi) tutarlarna ilikin bilgileri ieren bir belgeyi de vermeleri zorunludur.

Sporcular tarafndan elde edilen gelirler gelir vergisinden ms-tesnadr. Bu nedenle beyan edilmesi gerekmedii gibi, 193 sayl GVKnun Geici 72/2 maddesinde de, bu gelirler iin yllk beyan-nameye verilmeyecei aka belirtilmitir. Sporcuya yaplan cret demesi zerinden sporcunun bal olduu kulp veya anonim irket tarafndan 213 sayl VUKnun 8. maddesi kapsamnda vergi sorum-lusu sfatyla tevkifat yaplr. Tevkifat nispetleri 193 sayl GVKnun Geici 72. maddesinde belirlenmitir. Bu gelirler zerinden 193 sayl GVKnun 94. maddesine gre ayrca tevkifat yaplmaz.

Dernekler ve anonim irketler tarafndan vergi sorumlusu olarak yaplan tevkifat, muhtasar beyannameyle bal bulunulan vergi daire-sine beyan edilerek denir. Yaptklar demelerden tevkifat yapmaya zorunlu olanlar, verginin tam olarak kesilip denmesinden ve dier grevlerin yerine getirilmesinden sorumludur (213 sayl VUK m. 11/1).

44 RG, 24/06/2008, 26916.

57




193 sayl GVKnun Geici 72. maddesi, sporcu cretlerinden yaplacak tevkifatn hangi ekilde ve hangi nispetler zerinden yapla-can dzenledii halde, buna ilikin muhtasar beyannamenin hangi sre iinde verilmesi gerektiini belirlememitir. 193 sayl GVKnun 94, 98 ve 119. maddeleri, 193 sayl GVKnun Geici 72/2 madde-sinde ak hkm karsnda uygulanma kabiliyetine sahip deildir. O halde sporcu cretleri zerinden yaplacak tevkifatn beyan ve deme zaman hakknda yasal bir dzenlemeye ihtiya vardr.45

Sporcu cretlerinde, sporcunun istisna dndaki cret olarak deerlendirilen gelir unsurlar toplamndan, varsa 193 sayl GVKnun 63. maddesineki indirimler ve SGK primi ii hissesi dldkten sonra ulalan vergi matrahndan 193 sayl GVKnun Geici 72. mad-desinde belirlenen gelir vergisi tevkifat yaplr. Brt cret zerinden hesaplanacak damga vergisi dlerek sporcunun net cretine ulalr.

RNEK:Aylk brt creti 20.000,00 olan bir sporcunun geliri zerinden

tevkifat ve dier kesintiler aadaki ekilde yaplr:Aylk Brt cret : 20.000,00iye Ait Sigorta Primi Kesintisi (%14) : 6.113,4046 X %14 = 855,88iye Ait sizlik Sigortas Primi Kesintisi (%1) : 6.113,40 X %1 = 61,13inin Asgari Geim ndirimi ncesideyecei Gelir Vergisi (%15) : 6.113,40( 855,88 + 61,13 =) 917,01 = 5.196,39 X %15 = 779,46Damga Vergisi Kesintisi ( 6,6) : 40,35Kesintiler Toplam : 1.736,82Asgari Geim ndirimi Hariiye denecek Net cret : 4.376,58Asgari Geim ndirimi (Bekar ve ocuksuz) : 66,49Asgari Geim ndirimi Dhiliye denecek Net cret : 4.443,07

45 KAVAK, A., Yatrm ndirimi stisnas le Sporculara denen cretler zerinden Yaplan Gelir Vergisi Tevkifatnn Beyan ve deme Sresine likin Sorun, Vergi Sorunlar, S. 196, Ocak, 2005, s. 10.

46 2012/2 dnemi prime esas kazan st snr 6.113,40tr.

58




III. SPOR KULPLERA. GENEL AIKLAMA1982 Anayasasnn 33. maddesine gre; herkes, nceden izin

almakszn dernek kurma ve bunlara ye olma ya da yelikten kma hrriyetine sahiptir. Hi kimse bir dernee ye olmaya ve dernekte ye kalmaya zorlanamaz. Spor kulpleri, anonim irket eklindekiler hari, 04/11/2004 tarih ve 5253 sayl Dernekler Kanununa47 gre kurulan ve bu kanun kapsamnda faaliyet gsteren messeselerdir. 5253 sayl Dernekler Kanununun 1. maddesine gre; bu kanunun uygulanma-snda dernek, kazan paylama dnda, kanunlarla yasaklanmam belirli ve ortak bir amac gerekletirmek zere en az 7 (Yedi) gerek veya tzel kiinin bilgi ve almalarn srekli olarak birletirmek suretiyle oluturduklar tzel kiilie sahip kii topluluudur.

5253 sayl Dernekler Kanununun 14. maddesinde gre; der-neklerin bavurmalar halinde spor faaliyetine ynelik olanlar spor kulb, bo zamanlar deerlendirme faaliyetine ynelik olanlar genlik kulb, her iki faaliyeti birlikte amalayanlar ise genlik ve spor kulb adn alr. Bunlar, Genlik Hizmetleri Genel Mdrl ve Spor Genel Mdrl tarafndan tutulan kte kayt ve tescil edilir. Spor kulplerinin organlar, bu organlarn grev ve yetkileri, Spor Genel Mdrl tarafndan denetlenmeleri ve bunlara yap-lacak yardmlarn ekil ve artlar, st kurulu oluturmada uyula-cak esas ve usuller, spor faaliyetlerini yrteceklerin nitelikleri ve bunlara uygulanacak disiplin ilemleri, kulplerin kayt ve tesciline ilikin esaslar ileri Bakanlnn uygun gr zerine Spor Genel Mdrlnn bal olduu Genlik ve Spor Bakanl tarafndan yrrle konulan ynetmelikte dzenlenir.48

47 RG, 23/11/2004, 25649.48 06/04/2011 tarih ve 6223 sayl kanunun verdii yetkiye dayanlarak 03/06/2011

tarih ve 638 sayl Kanun Hkmnde Kararname ile Genlik ve Spor Bakanl kurulmutur. 3289 sayl kanunda yer alan Genlik ve Spor Genel Mdrl ibaresi anlan KHK ile Spor Genel Mdrl eklinde deitirilmitir.

59




3289 sayl Spor Genel Mdrlnn Tekilt ve Grevleri Hakknda Kanunun49 18/2 maddesine gre; amatr ve profesyonel futbol faaliyetleri Trkiye Futbol Federasyonuna bal iki ayr kurul tarafndan yrtlr. Ayn kanunun 24/3 maddesine gre ise; spor kulpleri, profesyonel takmlarn 6102 sayl Trk Ticaret Kanunu50 (TTK) hkmlerine gre kuracaklar veya kurulmu olan irketlere devredebilirler veya profesyonel futbol takmlarn kiraya verebilirler.

Spor kulpleri, ancak dernek eklinde kurulur. Bu nedenle, 5253 sayl Dernekler Kanunu ve bu kanuna dayanlarak yaymlanan ynet-melik ve tebliler spor kulpleri hakknda da caridir. Spor kulpleri, 5520 sayl KVK karsnda kurumlar vergisi mkellefi olarak kabul edilmediinden dorudan vergi kanunlarna tabiiyetlerinden sz edi-lemez. Ancak bal iktisadi iletmeleri ve baz i ve ilemleri nedeniyle vergi kanunlar ve bunlara dayanlarak yaymlanan ikincil mevzuattaki dzenlemelere uymakla ykmldrler.

B. DERNEK OLMAYA BALI YKMLLKLERDernek; kazan paylama dnda, kanunlarla yasaklanmam

belirli ve ortak bir amac gerekletirmek zere, en az yedi gerek veya tzel kiinin, bilgi ve almalarn srekli olarak birletirmek suretiyle oluturduklar tzel kiilie sahip kii topluluklardr (5253 sayl kanun m. 2). Fiil ehliyetine sahip gerek veya tzel kiiler, nceden izin almakszn dernek kurma hakkna sahiptir (5253 sayl kanun m. 3). Dernein amac, faaliyet sahas, yelikle ilgili bilgiler ve dier hususlar dernek tzkleri ile belirlenir. Dernek, kurulu bildirimini ve eklerini merkezinin bulunduu mahallin en byk mlki amirliine vererek tzel kiilik kazanr.

Bavurmalar halinde derneklerden; spor faaliyetine ynelik olan-lar spor kulb, bo zamanlar deerlendirme faaliyetine ynelik olanlar genlik kulb ve her iki faaliyeti birlikte amalayanlar

49 RG, 28/05/1986, 19120.50 RG, 14/02/2011, 27846.

60




genlik ve spor kulb adn alr. Bu kulpler, Spor Genel Mdrl tarafndan tutulacak kte kayt ve tescil edilir. Kulplerin organlar, bu organlarn grev ve yetkileri, kulplerin Spor Genel Mdrl tarafndan da denetlenmesi ve bunlara yaplacak yardmlarn ekil ve artlar, st kurulu oluturmada uyulacak esas ve usuller, genlik ve spor faaliyetlerini yrteceklerin nitelikleri ve bunlara uygulanacak disiplin ilemleri, kulplerin kayt ve tesciline ilikin esaslar ileri Bakanlnn uygun gr zerine Spor Genel Mdrlnn bal olduu Bakanlk tarafndan yrrle konulacak ynetmelikte dzenlenir (5253 sayl kanun m. 14).

Dernekler, yl sonu itibaryla faaliyetlerini, gelir ve gider ilemlerinin sonularn dzenleyecekleri beyanname ile her yl Nisan ay sonuna kadar mlk idare amirliine vermekle ykmldrler. Beyanname-nin dzenlenmesine ilikin esas ve usuller ynetmelikte dzenlenir. Gerekli grlen hallerde, derneklerin tzklerinde gsterilen ama-lar dorultusunda faaliyet gsterip gstermedikleri, defterlerini ve kaytlarn mevzuata uygun olarak tutup tutmadklar ileri Bakan veya mlk idare amiri tarafndan denetletilebilir. Bu denetimlerde kolluk kuvveti mensuplar grevlendirilemez. ileri Bakanl ve mlk idare amirlerinin yapaca denetimler mesai saatleri ierisinde yaplr. Bu denetimler en az yirmi drt saat nce derneklere bildirilir. Denetim srasnda grevli memurlar tarafndan istenecek her trl bilgi, belge ve kaytlarn, dernek yetkilileri tarafndan gsterilmesi veya verilmesi, ynetim yerleri, messeseler ve eklentilerine girme isteinin yerine getirilmesi zorunludur. Denetim srasnda, su tekil eden fiillerin tespit edilmesi hlinde, mlk idare amiri durumu derhal Cumhuriyet savclna ve dernee bildirir (5253 sayl kanun m. 19).

ileri Bakanl tarafndan 31/03/2005 tarihinde yaymlanan Dernekler Ynetmeliinin 31. maddesinden 45. maddesine kadar dernekler tarafndan tutulmas gereken defterler ve dzenlenmesi ger-eken belgelere ynelik aklamalar yaplmtr. 32. maddede dernekler tarafndan tutulmas gereken defterler sralanmtr:

61




letme hesab esasnda aadaki defterlerin tutulmas ve esaslara uyulmas gerekir:

Karar Defteri: Ynetim kurulu kararlar tarih ve numara srasyla bu deftere yazlr ve kararlarn alt toplantya katlan yelerce imzalanr.

ye Kayt Defteri: Dernee ye olarak girenlerin kimlik bilgileri, dernee giri ve k tarihleri bu deftere ilenir. yelerin dedikleri giri ve yllk aidat miktarlar bu deftere ilenebilir.

Evrak Kayt Defteri: Gelen ve giden evraklar, tarih ve sra numa-ras ile bu deftere kaydedilir. Gelen evrakn asllar ve giden evrakn kopyalar dosyalanr. Elektronik posta yoluyla gelen veya giden evraklar kts alnmak suretiyle saklanr.

Demirba Defteri: Dernee ait demirbalarn edinme tarihi ve ekli ile kullanldklar veya verildikleri yerler ve kullanm srelerini dolduranlarn kayttan drlmesi bu deftere ilenir.

letme Hesab Defteri: Dernek adna alnan gelirler ve yaplan giderler ak ve dzenli olarak bu deftere ilenir.

Alnd Belgesi Kayt Defteri: Alnd belgelerinin seri ve sra numaralar, bu belgeleri alan ve iade edelerin ad, soyad ve imzalar ile aldklar ve iade ettikleri tarihler bu deftere ilenir.

Bilano esasnda aadaki defterlerin tutulmas ve esaslara uyul-mas gerekir:

Yukardaki (a) bendinin 1, 2, 3 ve 6. alt bentlerinde kaytl def-terleri bilano esasnda defter tutan dernekler de tutarlar.

Yevmiye Defteri, Byk Defter ve Envanter Defteri: Bu defter-lerin tutulma usul ile kayt ekli 213 sayl VUK ile bu kanunun Maliye Bakanlna verdii yetkiye istinaden yaymlanan Muha-sebe Sistemi Uygulama Genel Teblileri esaslarna gre yaplr.

62




Bu maddede saylan ve derneklerce tutulmas zorunlu olan defter-lerin dernekler biriminden veya noterden onayl olmas zorunludur.

Defter tasdikine ilikin dzenlemelere ynetmeliin 37. madde-sinde yer verilmitir. Yukarda saylan defterleri kullanacak dernekler, bunlar kullanmaya balamadan nce il dernekler mdrlne veya notere tasdik ettirmelidir. Bu defterlerin kullanlmasna sayfalar bitene kadar devam edilir ve defterlerin ara tasdiki yaplmaz. Ancak bilano esasna gre tutulan defterler ile form veya srekli form yaprakl defterlerin, kullanlaca yldan nce gelen son ayda, her yl yeniden tasdik ettirilmesi zorunludur.

Gelir ve gider belgelerine ynelik aklamalar ise 38. maddede yaplmtr. Dernek gelirleri alnd belgesiyle tahsil edilir. Dernek gelirlerinin bankalar araclyla tahsili halinde banka tarafndan dzenlenen dekont veya hesap zeti gibi belgeler alnd belgesi yerine geer. Dernek giderleri ise fatura, perakende sat fii, serbest meslek makbuzu gibi harcama belgeleriyle yaplr. Ancak dernekler 193 sayl GVKnun 94. maddesi kapsamnda bulunan demeleri iin 213 sayl VUKna gre gider pusulas, bu kapsamda da bulunmayan demeleri iin ise gider makbuzu dzenlerler. Dernekler tarafndan kii, kurum veya kurululara yaplacak bedelsiz mal ve hizmet teslimleri Ayni Yar-dm Teslim Belgesi ile yaplr. Kii, kurum veya kurulular tarafndan derneklere yaplacak bedelsiz mal ve hizmet teslimleri ise Ayni Ba Alnd Belgesi ile kabul edilir.

Yukarda yer alan kanun ve ynetmelik hkmlerinden anla-laca zere, spor kulplerinin kuruluu, ileyii, denetimi, defter tutma, tasdik ve ibraz mecburiyeti, hangi belgelerin baslaca ve hangi belgelerin dzenlenecei, kurum beyanlar vb. hususlar 5253 sayl Dernekler Kanunu ve bu kanuna istinaden yaymlanan ynet-meliklerle dzenlenmitir.

63




C. VERGSEL YKMLLKLER1. TFFnin Gelirleri ve VergilendirilmesiSpor kulplerinin vergisel ykmllklerinden sz etmeden nce,

ncelikle futbolun yegne otoritesi TFFnin vergisel durumundan bah-setmek yararl olacaktr. 5894 sayl Trkiye Futbol Federasyonunun Kurulu ve Grevleri Hakknda Kanunun51 8. maddesinde TFFnin gelirleri saylmtr. Buna gre, TFFnin gelirleri unlardr:

Futbol mterek ve sabit ihtimalli bahis oyunlarndan kulplere verilen isim hakknn %15i,

Bavuru harlar ve para cezalar,

Kulplerin televizyon, radyo, internet ve her trl teknik cihaz ve benzeri aralarla yaplacak msabaka yaynlarndan ve yayn organlar ile yapacaklar her trl szlemelerden elde ettikleri gelirlerin %10u,

TFF tarafndan akdedilen sponsorluk szlemelerinden elde edilen gelirler,

Resmi ve zel milli msabakalardan elde edilen gelirlerin kesinti-lerden sonra kalan net mebla ile bu msabakalarn televizyon, radyo, internet ve her trl teknik cihaz ve benzeri aralarla yaynlarndan elde edilecek gelirler,

Tescil, vize, aktarma, aidat ve TFFye bal futbolcular ve kulp-lerden elde edilen benzeri gelirler,

Malvarl gelirleri, mal varl deerlerinin devir, temlik, sat ve kiralanmas gibi hususlardan elde edilen gelirler,

TFF tarafndan kurulacak veya ortak olunacak her trl iktisadi teebbs ve irketlerden elde edilecek gelirler,

Faiz gelirleri,

51 RG, 16/05/2009, 27230.

64




Ba ve yardmlar,

Dier gelirler.

TFFnin tm gelirleri vergi ve hartan muaftr.52 5894 sayl kanu-nun 11. maddesiyle TFFye vergi muafiyeti ve alacaklarnn ncelii tannmtr. Buna gre, Trkiyede FIFA, UEFA ve TFF himayesinde gerekletirilen msabakalar ile 5894 sayl kanun kapsamnda organize edilen msabakalardan elde edilecek gelirler ve TFFnin dier tm gelirleri her trl vergi, resim ve hartan muaftr. Ancak bu muafi-yet, TFFye ait iktisadi iletmeleri, 193 sayl GVK ile 5520 sayl KVK uyarnca yaplacak kesintileri kapsamaz. TFF tarafndan 5894 sayl kanunun 15. maddesi gereince verilen para cezalar kulplerin TFFden olan alacaklarndan ncelikle mahsup edilir.

2. Kurumlar Vergisi Ynnden5520 sayl KVKnun 1. maddesinde, kurumlar vergisine tbi

kazanlar saylm olup, kurumlar vergisine tbi kazanlar arasnda derneklerin (spor kulplerinin) kazanlar yer almamtr. Amatr veya profesyonel spor kulplerinin kazanlar kurumlar vergisi kap-samnda deildir. Ayn kanunun 2/5 maddesinde kurumlar vergisi mkellefleri arasnda derneklere (spor kulplerine) yer verilmemi, ancak bu kurumlara ait iktisadi iletmeler saylmtr. Bu kapsamda, dernek veya vakflara ait veya bal olup faaliyetleri devaml bulunan ve ticar, sna ve zira iletmeler ile benzer nitelikteki yabanc iletmeler, dernek veya vakflarn iktisad iletmeleridir.

1 seri numaral Kurumlar Vergisi Genel Tebliinin53 2.4 bl-mnde derneklerin iktisadi iletmelerine ynelik aklamalar yapl-mtr. 5520 sayl KVKnun 1/1- maddesine gre; dernek veya vakflar (tzel kiilii itibaryla) kurumlar vergisinin konusu dnda olup bunlara ait iktisadi iletmelerin kurumlar vergisi mkellefiyeti

52 AAR, S., Trk Spor daresinde Trkiye Futbol Federasyonunun Yeri ve levi, Kurumsal nceleme, TBB Dergisi, S. 63, Ankara, 2006, s. 297.

53 RG, 03/04/2007, 26482.

65




vardr. 5520 sayl KVKnun 2. maddesine gre, dernek veya vakflara ait veya bal olup faaliyetleri devaml bulunan ve sermaye irketleri ile kooperatifler dnda kalan ticari, snai ve zirai iletmeler ile benzer nitelikteki yabanc iletmeler, dernek veya vakflara ait iktisadi iletme-ler olarak tanmlanmtr. Bu durumda, dernek veya vakflara ait veya bal olup faaliyetleri devaml bulunan ticari, snai ve zirai iletmeler ile benzer nitelikteki yabanc iletmeler kurumlar vergisi mkellefidir.

ktisadi iletmenin belirlenmesinde 5520 sayl KVKnun 2/5 maddesinde belirlenen koullar dikkate alnacak olup, iletmelerin belirgin zellikleri ballk, devamllk ve faaliyetin ticari, snai veya zirai bir mahiyet arz etmesidir. ktisadi iletmenin unsurlar, ticari faaliyetin de temel zelliklerinden olan, bir organizasyona bal olarak piyasa ekonomisi ierisinde bedel karl mal alm satm, imalat veya hizmet ifas gibi faaliyetlerdir. 5520 sayl KVK, bu gibi halleri tek tek saymak yerine, dernek ya da vakf tarafndan piyasa ekonomisi iinde icra edilen tm iktisadi faaliyetleri kapsama almtr.

Dernek veya vakfa ait bir iktisadi iletmenin varlndan sz edi-lebilmesi iin iktisadi iletmenin;

Dernek veya vakfa ait veya bal olmas (ait olma, sermaye bak-mndan; bal olma ise idari bakmdan ball ifade eder.),

Sermaye irketi veya kooperatif eklinde kurulmam olmas,

Ticari, snai veya zirai alanda devaml olarak faaliyette bulunmas

gerekir.

Devamllk; bir hesap dnemi iinde ayn veya ayr faaliyet alan-larnda ticari mahiyet arz eden ilemlerin birden fazla yaplmasdr. Ayn hesap dneminde tek ilem nedeniyle ticari faaliyetin devamllk unsurunun olutuu kabul edilemez ise de, faaliyetin organizasyon gerektirmesi veya amacnn ticari olmas durumunda devamllk unsurunun varl kabul edilir. rnein; bir dernek tarafndan (telif ve yayn hakk elinde bulundurulmak suretiyle) bir kitabn yaynla-narak sata sunulmas halinde, bir defada yaplm olsa bile piyasaya

66




sunularak birden fazla kiiye pazarlanmas nedeniyle devamllk unsuru gereklemi olur. Pazarlama ileminin bir defada herhangi bir datm irketi aracl ile yaplm olmas da durumu deitirmeyecektir.

Ticari organizasyon; sermaye tahsisi, iyeri almas, personel istihdam, ticaret siciline kaydolmak gibi unsur ve artlardan tm veya bir ksm yerine getirilmek suretiyle belirli ekilde kurulmu olacaktr. Bu takdirde bu organizasyon iinde bir takvim ylnda veya iki veya ylda tek bir ilem yaplm olsa bile ticari faaliyetin varl kabul edilir. Yukardaki rnekte, bir dernek tarafndan (daha nce herhangi bir ekilde basm ve datm yaplmam) bir kitabn telif ve yayn hakknn satlmas halinde iktisadi iletmeden sz edilemez. Bir dernein bir defaya mahsus olmak zere basmn yaparak sata sunaca kitaptan elde edecei gelir, devaml olarak yaplan bir faali-yet sonucu elde edilmi saylacandan, iktisadi iletme oluur ve sz konusu gelirler de kurumlar vergisine tbi olur.

Bir dernein nakit varlklarnn bir ksmnn, dernein amalarn gerekletirebilmek iin ihtiya duyduu gelirleri salamak amacyla menkul kymet almna tahsis edilmesi, daha sonra bu menkul kymet-lerin yl iinde farkl tarihlerde birka kez elden karlmas veya itfa tarihinde nemas ile birlikte tahsil edilmesi durumunda, devamllk arz eden ticari, snai ve zirai bir faaliyetten sz edilemeyeceinden, dernee bal bir iktisadi iletmenin varlndan bahsedilemez. Ancak ayn dernein, yelerinden aidat veya ba adyla toplad ve/veya yelerin deerlendirilmek zere verdikleri paralarla mstakil bir eleman istihdamn gerektirecek boyutta menkul kymet alm satm faaliye-tinde bulunulmas ve mnhasran bu faaliyet iin eleman istihdam edilmesi ticari organizasyonun olutuunu gsterir.

Ekonomik faaliyetin ticari organizasyonu gerektirmesi ve ylda birden fazla tekrar ettirilmesi veya her yl bir defa olmakla beraber mteakip yllarda ya da birka yl arayla yaplmasna karlk periyo-dik olarak tekrar etmesi durumunda da bu faaliyetin devaml olduu kabul edilir. rnein; ayn vergilendirme dneminde birden fazla veya birden fazla vergilendirme dneminde periyodik olarak, ticari

67




bir organizasyon erevesinde ay, yemek, tiyatro, kermes, konser gibi faaliyetlerin dzenlenmesi ve bu faaliyetlerden dolay gelir elde edilmesi nedeniyle oluacak iktisadi iletme iin kurumlar vergisi mkellefiyeti tesis edilmelidir. Yaplan ilemlerin ticari mahiyet arz etmemesi durumunda, devaml bir ekonomik faaliyetten sz edilemez. rnein, bir dernein yl nce satn ald nakil vastalarndan ayn yl iinde bir veya bir kan elden kartmas halinde, devaml surette yaplan bir iktisadi faaliyet yoktur. Faaliyetin dnemsel veya mevsimlik olmas (havuz ve plaj iletmecilii gibi), iin nitelii nede-niyle faaliyetin devamllna engel tekil etmez.

Yukarda saylan btn bu artlar tayan iktisadi iletmelerin sermaye irketi veya kooperatif eklinde kurulmamalar da arttr. Aksi halde, dernee ait iktisadi iletme olarak deil, sermaye irketi veya kooperatif olarak mstakilen vergilendirilir.

Anlan artlar tayan derneklerin iktisadi iletmeleri;

Kazan gayesi gdp gtmediklerine,

Faaliyetin kanunla verilmi grevler arasnda bulunup bulunmamasna,

Tzel kiilie sahip olup olmamalarna,

Bamsz muhasebelerinin bulunup bulunmamasna,

Kendilerine tahsis edilmi sermaye veya i yerlerinin olup olmadna,

baklmakszn vergiye tbi tutulur.

Dier yandan;

Satlan mal veya hizmete ait bedelin sadece maliyeti karlayacak kadar olmas,

Kr edilmemesi,

Krn kurulu amalarna tahsis edilmesi,

bunlarn iktisadi iletme olma vasfn deitirmez.

68




Kazan salama amac olmasa bile iletmenin konusunun ve faa-liyetinin, her trl mal ve hizmet sat veya bunlara benzer ekillerde olmas ve devaml surette yaplmas durumlarnda da, dernek veya vakflara ait iktisadi iletmenin varl kabul edilir. ktisadi iletmenin tanm iinde yer alan ve devaml olarak yaplan ticari, snai veya zirai faaliyetten sz edebilmesi iin bu iletmenin tedavl ekonomisine katlmas, baka bir ifadeyle iletmede retilen veya alnan mallarn veya verilen hizmetin bir bedel karl satlm olmas gerekir. Aksi halde dier unsurlar olsa bile bir iktisadi iletmenin varlndan sz edilemez. Buna gre; derneklerin eitim ve salk gibi bir takm hiz-metleri bir bedel karl olmakszn yerine getirmeleri halinde, bu faaliyetler dernee bal iktisadi iletme olarak nitelendirilmez. Ancak sz edilen hizmetlerin yerine getirilmesi iin yaplan masraflarn hiz-met verilenlerden tahsil edilmesi veya bu kiilerden veya ailelerinden ba adyla bir bedel alnmas durumunda, bu faaliyetler, dernee ait iktisadi iletme olarak kabul edilir ve kurumlar vergisine tbi olur.

Dernek veya vakflara ait veya bal olarak faaliyet gsteren ve tzel kiilii bulunan iktisadi iletmeler tarafndan elde edilen kazanlar zerinden tarh edilecek kurumlar vergisinin muhatab anlan iktisadi iletmelerdir. Ancak bu iletmelerin ayr bir tzel kiiliklerinin olma-mas halinde tarhiyatn muhatab iktisadi iletmenin ait veya bal olduu dernek olur. Baz dernekler, 5253 sayl Dernekler Kanunu dnda zel kanunlarla da kurulabilir. Hangi ekilde kurulursa kurul-sun, yukarda nitelikleri aklanan derneklereait veya bal iktisadi iletmeler, 5520 sayl KVK ile 01/01/2007 tarihinden nce yrr-le giren zel kanunlarda yer alan hkmler erevesinde kurumlar vergisinden muaf tutulmad srece kurumlar vergisi mkellefidir.

Derneklerin kamuya yararl derneklerden saylmas, bunlara bal iktisadi iletmelerin vergilendirilmesine engel tekil etmez. Yabanc derneklere ait olup da, sermaye irketleri ve kooperatifler haricinde kalan iktisadi iletmelerin vergilendirilmesinde de, yukarda yaplan aklamalar geerlidir.

69




Spor Genel Mdrl ile zerk spor federasyonlarna tescil edil-mi spor kulplerinin idman ve spor faaliyetlerinde bulunan iktisadi iletmeleri ile sadece idman ve spor faaliyetlerinde bulunan anonim irketler, 5520 sayl KVKnun 4/1-j maddesi kapsamnda kurumlar vergisinden muaftr.

Spor Genel Mdrl ile zerk spor federasyonlarna tescil edilmi spor kulplerinin idman ve spor faaliyetlerinde bulunan iktisadi iletmelerinin muafiyet hkmnden yararlanabilmesi iin iktisa