T.C.ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

KAMU YÖNETİMİ ANABİLİM DALI

Doktora Programı

DERS:

Modern Devlet Kuramları

Giriş

1. Hafta

Kurupelit Kampüsü 55139 SAMSUN Tel: +90 362 312 19 19 Faks: +90 362 457 60 91 iletisim@omu.edu.tr www.omu.edu.tr

T.C.ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ

Dersin KonusuDers, tarihsel ve toplumsal boyutlarıyla devlet olgusunu inceler.

Dersin Amacı Ders, devlet olgusuna ilişkin farklı kuramsal açıklamaları irdeleyerek Türkiye’de kamu yönetimi üzerine görüş alanını genişletmeyi ve bu alanda nitelikli bilimsel çalışma yapılmasının önünü açmayı amaçlamaktadır.

Dersin İçeriğiDevlet kavramının tarihsel ve toplumsal boyutları; devlet-toplum-sınıf ilişkilerinin tarihsel ve mekânsal bağlamda değişen doğası; modern devletin (kapitalist-sosyalist-üçüncü dünya) geçirdiği dönüşümler; devletin liberal, kurumsalcı, eleştirel yaklaşımlarca (toplumsal alanı belirleyen-tanımlayan bir özne, toplumsal alan tarafından belirlenen bir bağımlı değişken, bir toplumsal ilişki ya da bir mücadele alanı olarak) nasıl kavramsallaştırıldığı; çağdaş siyasal sistemlerde devlet-toplum ilişkilerinin doğası; Türkiye’de devlet-toplum ilişkisi ve devlette reform olgusu.

Dersin YöntemiDers, belgesel izleme-değerlendirme, okuma ve sınıfta tartışma bölümüyle öğrenci kısa ödevlerinin sunumu ve raporlanması bölümünden oluşmaktadır. Her öğrenci, konulara dönem başında verilen kaynakça listesi üzerinden önceden hazırlanmakta, konular haftalık sınıf tartışmasıyla işlenmektedir. Öğrenciler her haftanın kaynakları üzerine kısa bir değerlendirme yazısı teslim etmekle yükümlüdür.

Ölçme DeğerlendirmeDeğerlendirme a) derse devam, b) dönem içi hazırlık ve tartışmalara katılım, c) kısa değerlendirme yazıları, d) dönem sonu değerlendirme sınavı temelinde yapılmaktadır.

Temel Kaynaklar

Oktay Uygun, Devlet Teorisi, Oniki Levha Yayıncılık, 2017.

Cem Eroğul, Devlet Nedir?, İmge Kitabevi, Ankara.

Christopher Pierson, Modern Devlet, Çev. Dilek Hattatoğlu, Çivi Yazıları, İstanbul 2002.

Birgül A. Güler, Yeni Sağ ve Devletin Değişimi, İmge Kitabevi, İkinci Baskı (ilk baskı 1996), Ankara 2010.

Sonay Bayramoğlu, Yönetişim Zihniyeti: Türkiye’de Üst Kurullar ve Siyasal İktidarın Dönüşümü, İletişim Yayınları, İstanbul 2005.

Nuray E. Keskin, Türkiye’de Devletin Toprak Üzerinde Örgütlenmesi, Tan Kitabevi, Ankara 2009.

2

T.C.ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ

Önerilen Kaynaklar

Kurthan Fişek, Yönetim, Paragraf Yayınevi, Ankara.

Barrington Moore, Diktatörlüğün ve Demokrasinin Toplumsal Kökenleri, İmge.

Mark Neocleous, Devleti Tahayyül Etmek, Çev. Akın Sarı, Nota Bene, Ankara 2014.

Jean-Claude Paye, Hukuk Devletinin Sonu, Çev. Demet Lüküslü, İmge Kitabevi, Ankara 2008.

Arend Lijphard, Çağdaş Demokrasiler.

Haldun Gülalp, Kapitalizm, Sınıflar ve Devlet, Çev. Osman Akınhay-Abdullah Yılmaz, Belge Yayınları, İstanbul 1993.

Martin Cornoy, Devlet ve Siyaset Teorisi, Çev. Simten Coşar vd., Dipnot Yayıncılık, İstanbul 2014.

Ali Nejat Ölçen, Devlet Yokuşu, Doruk Yayıncılık, Ankara 1996.

Mark Neocleous, Güvenliğin Eleştirisi, Çev. Tonguç Ok, Nota Bene, Ankara 2014.

Vecihi Timuroğlu, “Mitolojide Devlet Bilgisi”, Memleket Siyaset Yönetim Dergisi, 2006/I, s. 1-40.

Franz Oppenheimer, Devlet, Çev. Alaeddin Şenel-Yavuz Sabuncu, 2. Baskı, Engin Yayıncılık, İstanbul 1997.

Marc Abeles, Devletin Antropolojisi, (Çev. Nazlı Ökten), Kesit Yayıncılık, İstanbul 1998.

Pierre Clastres, Devlete Karşı Toplum, (Çev. Mehmet Sert ve Nedim Demirtaş), Munuit Yayınevi, İstanbul 1991.

Farabi, El-Medinet’ül Fazıla (İdeal Devlet)

İbni Haldun, Mukaddime.

Cemal Bali Akal, Devlet Kuramı, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara 2000.

Karl Doehring, Genel Devlet Kuramı – Genel Kamu Hukuku, Çev. Ahmet Mumcu, İnkılap Kitabevi, İstanbul 2002.

Friedrich Engels, Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni, (Çev. Kenan Somer), 11. Baskı, Sol Yayınları, Ankara 1998.

Lenin, Devlet ve İhtilal, Bilim ve Sosyalizm Yayınları, Ankara 1969.

Ralph Milliband, vd., Kapitalist Devlet Sorunu, Çev. Yasemin Berkman, Birikim Yayınları, İstanbul 1977.

3

T.C.ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ

Ahmet Yılmaz, Kapitalist Devleti Anlamak, Aykırı Yayıncılık, İstanbul 2002.

Louis Althusser, İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, (Çev. Yusuf Alp ve Mahmut Özışık), 5. Baskı, İletişim Yayınları, Ankara 2002.

Louis Althusser, Politika ve Tarih, (Çev. Ömür Sezgin ve Alaeddin Şenel), Verso Yayınları, Ankara 1987.

Ellen Meiksins Wood, Kapitalizm Demokrasiye Karşı: Tarihsel Maddeciliğin Yeniden Yorumlanması (Çev. Şahin Artan), Yordam Kitap, İstanbul 2008.

Joachim Hirsch, Materyalist Devlet Teorisi; Kapitalist Devletler Sisteminin Dönüşüm Süreçleri, Çev. Levent Bakoç, Alan Yayıncılık, İstanbul 2011.

Ali Murat Özdemir (Der.), Kolektif Emperyalizm: Mağribden Maşrıka Dönüşümün Ekonomi Politiği, İmge Kitabevi, Ankara 2014.

Korkut Boratav, Emperyalizm, Sosyalizm ve Türkiye, Yordam Kitap, İstanbul 2010.

Rudolf Schlesinger, Sovyet Hukuk Teorisi, Sinan Yayınları, İstanbul 1974.

Kadir Cangızbay, Sosyalizm ve Özyönetim: Reel Sosyalizmden Sosyalist Realiteye, Ankara 2003.

Alpaslan Işıklı, Kuramlar Boyunca Özyönetim ve Yugoslavya Deneyi, Alan Yayıncılık, İstanbul 1983.

Mihailo Markoviç, Pratiğin Diyalektiği, (Çev. Ali Ünlü), Ünlü Yayıncılık, İstanbul 1990.

Ayşe Buğra, Devlet ve İşadamları, Çev. Fikret Adaman, İletişim Yayınları, İstanbul 2008.

Milton Friedman, Kapitalizm ve Özgürlük, (Çev. Doğan Erberk), Altın Kitaplar, İstanbul 1998.

Paul Guichonnet, Mussolini ve Faşizm, Çev. Tanju Gökçöl, İletişim Yayınları, İstanbul 1998.

Niklas Luhmann, Refah Devletlerinin Siyaset Teorisi, (Çev. Medeni Beyaztaş), Bakış Yayınları 2002.

Ömer Demir, Kurumcu İktisat, Vadi Yayınları, Ankara 1996.

Liberalizm, Devlet, Hegemonya (Der. Fuat Keyman), Everest Yayınları, İstanbul 2002.

Mihail Bakunin, Tanrı ve Devlet (Çev. Sinan Ergün), 2. Basım, Öteki Yayınevi, Ankara 2000.

Rolf Cantzen, Daha Az Devlet Daha Çok Toplum, (Çev. Veysel Atayman), Ayrıntı Yayınları, İstanbul 1994.

John Holloway, İktidar Olmadan Dünyayı Değiştirmek, (Çev. Pelin Siral), İletişim, İstanbul 2003.

4

T.C.ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ

Bertrand Russell, İktidar, Çev. Mete Ergin, Cem Yayınevi, 2. Baskı, İstanbul 1994.

Harun Han Şirvani, İslamda Siyasal Düşünce ve İdare Üzerine Araştırmalar, (Çev. Kemal Kuşcu) Ahmed Said Matbaası İstanbul 1965.

Ebul A’la El Mevdudi, İslam’da Devlet Nizamı, Çev. Rasim Özdenören, Hilal Yayınları, Ankara 1967.

Niyazi Mehmed, İslam Devlet Felsefesi, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1989.

Niyazi Mehmed, Türk Devlet Felsefesi, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1995.

Seriye Sezen, Devletçilikten Özelleştirmeye Türkiye’de Planlama, TODAİE, Ankara 1999.

Cihan Tuğal, Pasif Devrim: İslami Muhalefetin Düzenle Bütünleşmesi, Çev. Ferit Burak Aydar, Koç Üniversitesi Yayını, İstanbul 2013.

Sonay Bayramoğlu, “Düzenleyici Devlet Düzenlenirken: OECD Türkiye Raporunun Eleştirel Bir Çözümlemesi”, Praksis, Sayı 9, 2002.

Sonay Bayramoğlu, “Düzenleyici Etki Analizi: Yasamayı Erksizleştirme Aracı,” Memleket: SiyasetYönetim, Cilt 1, Sayı 2, 2006, s. 95-111.

Şebnem Oğuz, “Kurumsalcı Bir Kurgu Olarak Kalkınmacı Devlet: Tarihsel ve Kuramsal Bir Eleştiri”, Amme İdaresi Dergisi, 46/4, Aralık 2013, s. 107-128.

5