&ayk wav - Library of Original Jain Literature and Jain Logic Shah, Stevenage, UK who have paid for it to be "electronised" and made available on the internet to encourage their children,

Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates

Please inform us of any errors on [email protected]

]I khanguÌ stŸsaihTy g/H=maza

&ayk wav

-: Ýkaxk:-

]I khanguÌ stŸsaihTy g/H=maza Ýkaxn simit

]I idgHbr jEn sHF

p, pHcna= Plo!,

rajko!.

http://www.AtmaDharma.com



Ýkaxk : ]I khanguÌ stŸsaihTy g/H=maza

Ýkaxn simit, rajko!.

bIÒ Aav<i¿: khanÒ Smark !^S!, devlalI

Ý=m Aav<i¿: vIr sHvt 2p12

Ýt : 1000

bIÒ Aav<i¿: vIr sHvt 2p21

Ýt : 7p0



Thanks & Our Request

This shastra has been kindly donated by Naynaben and Kiranbhai Shah, Stevenage, UK who have paid for it to be "electronised" and made available on the internet to encourage their children, Vishal and Rupal, to explore Jainism.

Our request to you: 1) We have taken great care to ensure this electronic version of Gnayak Bhav is a faithful copy of the paper version. However if you find any errors please inform us on [email protected] so that we can make this beautiful work even more accurate. 2) Keep checking the version number of the on-line shastra so that if corrections have been made you can replace your copy with the corrected one.



http://www.AtmaDharma.com/donate

http://www.AtmaDharma.com/donate



Version HistoryVersionNumber

Date Changes

001 17 Sept 2002 First electronic version.




wgvan]I kuHdkuHdacayRdev




ÝkaxkIy

&ayk wav puStk mumuÙu smajne ApR` krtaH khanÒSvamI !^S! AanHd Anuwve Ke.

]I smysar xaÏnI KõI ga=ane pUßy guÌdev]IAeKõIna leq trIke jàvI Ke. ]I smysarna isâaHtonI muQyga=aAomaHnI Aa Aek prm sarwUt ga=a Ke.

]I smysar xaÏna pUßy guÌdev]Ina AogÌsmavqtnaH ÝvcnomaH=I Aa ga=a _pr Aaxre K Ývcno=yel Ke. je kese! _pr=I _tarel Ke. Aa puStkmaH AaÝvcno Aapel Ke jemaH pUßy guÌdev]IAe &ayk wavnuHSv$p teAo]InI AagvI xElI=I bhu SpÚ rIte smÔvel Ke.

Aaxa Ke ke mumuÙuAone Sva|yaymaH Aa puStk _pyogI=xe.

]I khanguÌ stŸsaihTy g/H=maza

Ýkaxn simit, rajko!.




AaTma &anH SvyH &anH &anadNyTkroit ikmŸ.prwavSy ktaRTma moho½yH VyvhairàmŸ.. 62..

-]I smysar

A=R:- Aa„a &anSv$p Ke, pote &an j Ke te &anisvay bIj¡H xuH kre? Aa„a prwavno ktaR Ke Aem manvuH(t=a khevuH) te ƒvharI Òvono moh‐A&an Ke.

OvmyH kmRkËtEwaRvErsmaihto½ip yu› [v.Ýitwait bailxanaH Ýitwas: s qlu wvbIjmŸ.. 14..

-puruØa=Risiâ _pay

A=R:- Ae rIte Aa Aa„a kmRk<t (ragaid AnexrIraid) wavo=I AsHyuÉt hova KtaH p` A&anIAonesHyu› jevo wase Ke¸ te Ýitwas qreqr sHsarnuH bIj Ke.




]I sdguÌdevay nm:

prm pUßy sdguÌdev ]I khanÒ SvamI ÝTye

]âaHjlI

Aho Aho ]I sdguÌ kruàisH\u Apar,Aa pamr pr Ýwu kyÈ Aho Aho _pkar.je Sv$p smßya ivna paMyo du:q AnHt,smÔƒuH te pd nmuH ]I sdguÌ wgvHt.

]I ijn Ývcnna prmw› Ane mmR&, wƒÒvona p=dxRk, wediv&an Ane xuâ Ýv<i¿na Aa Ùe5e, Aakaze svÈTk<Ú Ýwavk, waiv tI=Åkr, prm pUßy guÌdev]I,Aapno Am pamr Òvo pr AnHto _pkar Ke.

mhaivdehmaH saÙatŸ ibrajman ]I sImH\r SvamInasmosr`maH prmpUßy kuHdkuHdacayRnI sdehe iv>mantamaHAap]IAe tI=Åkr prma„anI idƒ |vin saHwzI htI. je=IkrIne Aap]Ina ha=maH ]I smysar xaÏ AavtaH jpUvRna sHSkaro taÔ =ya Ane Aap bolI é@–a ke AxrIrI=vanuH Aa xaÏ Ke. pUveR saHwzelI prmkLyaÌ idƒ |vinnoAa Ùe5e Ývah vhavI wƒ Òvone su\apan kraƒuH AneAmone sTy magR btaƒo Ae Aap]InI Amara _prnIvItragI kruà htI. Amo k–a xBdomaH Aapno AawarmanIAe? xBdo !UHka pDe Ke.




Aap]Ina ]Imuqe vhelI ijnvaÌmaH ]I smysarnIKõI ga=a _prnaH Ývcnone ivixÚ S=an Ke. 41pga=aAono sar AavI Ôy Ke.

ÝxmmUitR pU. bhen]Ina vcnam<tmaH Aave Ke ke AekxBd ;&ayk'maH b\uH sma{ Ke te Aa ga=ana dxaRvelawavonI ghnta btave Ke. &ayk wavnuH y=a=R Sv$p AaÝvcnomaH btavvamaH AaƒuH Ke Ane Ae rIte ;&ayk wav'Ae Aa puStknuH nam p` y=a=R Ke.

pU. wa{]I lalcHdwa{ Aap]Ina ñdyna wavosmÔvtaH khe Ke ke Aa ÝvcnonuH Foln Aa„anuwvkrvamaH Òvone j$r shaywUt =xe. pU. guÌdev]InI y=a=RvStu Sv$pnuH Ýitpadn krtI vaÌno Ýcar =ay tevIwavna teAo]Ine inrHtr ræa kre Ke.

Aaxa Ke ke prmk<pazu guÌdev]InI Aa ga=anaH FàH gU#rhSyo Ýg! krtI vaÌ Òvone yugo su\I magR cÄ\tI rhexe.

khanÒ SvamI Smark !S!devlI

devlalI




smysar ga=a 6: AaTmQyait !Ika

ko½saE xuâ AaTmeit cetŸ-

` iv hoid APpm¿o ` pm¿o ja`go du jo wavo.OvH w`Hit suâH àdo jo so du so cev.. 6..

naip wvTyÝm¿o n Ým¿o &aykStu yo wav:.OvH wìNt xuâH &ato y: s tu s cEv.. 6..

yo ih nam Svt: isâTvenanaidrnNto inTyo>otoivxdßyoit&aRyk Oko wav: s sHsaravS=ayamnaidbN\-pyaRyin$p`ya ÙIrodkTkmRpudŸgl: smmekTve½ip ãVy-Svwavin$p`ya durNtkØayckÊodyvEicœyvxen ÝvtRmananaHpu~ypapinvRtRkanamupa¿vE¬$PyaàH xuwaxuwwavnamŸ Svwavena-pir`mnaTÝm¿o½Ým¿Xc n wvit. Ov OvaxeØãVyanam-waveWyo iwþTvenopaSyman: xuâ [TyiwlPyte.

n caSy &eyin¤Tven &aykÀvÝisâe: daæin¤dhn-SyevaxuâTvH, yto ih tSyamvS=ayaH &aykTven yo &at: sSv$pÝkaxndxayaH ÝdIpSyev ktuRkmR ornNyTvatŸ &ayk Ov.




smysar ga=a 6: Aa„Qyait

!Ikano gujratI Anuvad

hve ÝÆ épje Ke ke Aevo xuâ Aa„a ko` Ke ke jenuHSv$p Ô`vuH Ôe{Ae? Ae ÝÆna _¿r$p ga=asU5 khe Ke:

n=I AÝm¿ ke Ým¿ n=I je Aek &ayk wav Ke,Ae rIt ;xuâ' k=ay, ne je &at te to te j Ke. 6

ga=a=R:- (y: tu) je (&ayk: wav:) &ayk wav Ke te(AÝmt: Aip) AÝm¿ p` (n wvit) n=I Ane (nÝmt:) Ým¿ p` n=I, (OvH) Ae rIte (xuâH) Aene xuâ(wìNt) khe Ke¸ (c y:) vzI je (&at:) &aykp e jàyo(s: tu) te to (s: Ov-) te j Ke, bIÔe ko{ n=I.

!Ika:- je pote pota=I j isâ hova=I (ko{=I _Tpþ=yo nih hova=I) Anaid s¿a$p Ke, kdI ivnax pamtonih hova=I AnHt Ke, inTy_>ot$p hova=I Ùi`k n=IAne SpÚ Ýkaxman ßyoit Ke Aevo je &ayk Aek ;wav'Ke, te sHsarnI AvS=amaH Anaid bH\pyaRynI in$pà=I(ApeÙa=I) ÙIrnIrnI jem kmRpudŸglo sa=e Aek$p hovaKtaH, ãƒna SvwavnI ApeÙa=I ÔevamaH Aave to durHtkØaycÊna _dynI (‐kØaysmUhna Apar _dyonI)ivic5tana vxe ÝvtRta




&ayk wav 9

je pu~y‐papne _Tpþ krnar smSt Anek$p xuw‐Axuwwavo temna Svwave pir`mto n=I (&ayk wav=I jDwav$p =to n=I) te=I Ým¿ p` n=I Ane AÝm¿ p`n=I¸ te j smSt ANyãƒona Awavo=I iwþp e _pasvamaHAavto ;xuâ' khevay Ke.

vzI daæna (‐bzvayoGy pda=Rna) Aakare =va=IAiGnne dhn khevay Ke to p` daæk<t Axuâta tene n=I,tevI rIte &eyakar =va=I te ;wav'ne &aykp uH Ýisâ Ke top` &eyk<t Axuâta tene n=I¸ kar` ke &eyakar AvS=amaH&aykpè je jàyo te Sv$p‐ÝkaxnnI (Sv$pneÔ`vanI) AvS=amaH p`, dIvanI jem, ktaRkmRnuH AnNypùHhova=I &ayk j Ke‐pote Ô`naro ma!e pote ktaR Anepotane Ô~yo ma!e pote j kmR. (jem dIpk F!p!aidneÝkaixt krvanI AvS=amaHy dIpk Ke Ane potane‐potanIßyoit$p ixqane‐ÝkaxvanI AvS=amaH p` dIpk j Ke,ANy kaH{ n=I¸ tem &ayknuH smjvuH.)

wava=R:- Axuâp uH prãƒna sHyog=I Aave Ke. TyaH mUzãƒ to ANy ãƒ$p =tuH j n=I, ma5 prãƒna inim¿=IAvS=a miln ={ Ôy Ke. ãƒ¹iÚ=I to ãƒ je Ke te j KeAne pyaRy (AvS=a) ¹iÚ=I ÔevamaH Aave to miln j deqayKe. Ae rIte Aa„ano Svwav &aykp uH ma5 Ke, Ane tenIAvS=a pudŸglkmRna inim¿=I ragaid$p miln Ke te pyaRy Ke.pyaRynI ¹iÚ=I ÔevamaH Aave to te miln j deqay Ke Aneãƒ¹iÚ=I ÔevamaH Aave to &aykp uH to &aykp uH j Ke, kaH{




10 &ayk wav

jDp uH =yuH n=I. AhÄ ãƒ¹iÚne Ý\an krI kæuH Ke. je Ým¿‐AÝm¿na wed Ke te to prãƒna sHyogjint pyaRy Ke. AeAxuâta ãƒ¹iÚmaH gaE` Ke, ƒvhar Ke, AwUta=R Ke, AsTya=RKe, _pcar Ke, ãƒ¹iÚ xuâ Ke, Awed Ke, inüy Ke, wUta=R Ke,sTya=R Ke, prma=R Ke. ma!e Aa„a &ayk j Ke¸ temaH wed n=Ite Ým¿‐AÝm¿ n=I. ;&ayk' AevuH nam p` tene &eyneÔ`va=I AapvamaH Aave Ke¸ kar` ke &eynuH ÝitibHb ßyareJzke Ke Tyare &anmaH tevuH j Anuwvay Ke. to p` &eyk<tAxuâta tene n=I kar` ke jevuH &ey &anmaH Ýitwaist =yuHtevo &aykno j Anuwv krtaH &ayk j Ke. ;Aa huH Ô`naroKuH te huH j KuH, ANy ko{ n=I' ‐Aevo potane potano Awed$pAnuwv =yo Tyare Ae Ô`va$p iÊyano ktaR pote j Ane jeneÔ~yuH te kmR p` pote j Ke. Aevo Aek &aykpà ma5 potexuâ Ke. ‐Aa xuânyno ivØy Ke. ANy prsHyogjint wedo Kete b\a wed$p Axuâ ãƒai=Rknyno ivØy Ke.Axuâãƒai=Rkny p` xuâ ãƒnI ¹iÚmaH pyaRyai=Rk j Ke te=Iƒvharny j Ke Aem Aaxy Ô`vo.

AhÄ Aem p` Ô`vuH ke ijnmtnuH k=n SyadŸvad$pKe te=I Axuânyne svR=a AsTya=R n manvo¸ kar` keSyadŸvad Ýmaè xuâta Ane Axuâta bþe vStuna \mR KeAne vStu\mR Ke te vStunuH sÀv Ke¸ Axuâta prãƒnasHyog=I =ay Ke Ae j fer Ke. Axuânyne AhÄ hey kæo Kekar` ke Axuânyno ivØy sHsar Ke Ane




&ayk wav 11

sHsarmaH Aa„a Élex wogve Ke¸ ßyare pote prãƒ=I iwþ=ay Tyare sHsar m!e Ane Tyare Élex m!e. Ae rIte du:qm!aDvane xuânyno _pdex Ý\an Ke. Axuânyne AsTya=Rkheva=I Aem n smjvuH ke Aakaxna fUlnI jem te vStu\mRsvR=a j n=I. Aem svR=a AekaHt smjva=I im+yaTv AaveKe¸ ma!e SyadŸvadnuH xr` l{ xuânynuH AalHbn krvuHÔe{Ae. Sv$pnI Ýaiº =ya pKI xuânynuH p` AalHbn n=IrhetuH. je vStuSv$p Ke te Ke‐Ae Ýma`¹iÚ Ke. AenuH fzvItragta Ke. Aa Ýmaè inüy krvo yoGy Ke.

AhÄ, (&aykwav) Ým¿‐AÝm¿ n=I Aem kæuH KeTyaH ;Ým¿‐AÝm¿' Ae!le xuH? gu`S=annI pirpa!ImaH Kõagu`S=an su\I to Ým¿ khevay Ke Ane satma=I maHDIneAÝm¿ khevay Ke, prHtu Ae svR gu`S=ano AxuânynIk=nImaH Ke¸ xuâny=I Aa„a &ayk j Ke.

∙ ∙ ∙




ga=a _pr pU. guÌdev]InuH Ývcn

ix*yne hve ÝÆ épje Ke ke Aevo xuâa„a ko` Ke?ko½saE xuâ AaTmeit cetŸ je Sv=I AekTv Ke ne pr=Iivw› Ke. Aevo xuâa„a Ke kevo ke jenuH Sv$p Ô`vuHÔe{Ae? ix*yno Aa ÝÆ AHtr=I Aaƒo Ke ke Aavo texuâa„a ko` Ke ke jenuH Sv$p Ô`vuH Ôe{Ae? Aha¦ AavIij&asa=I jene AHtrno ÝÆ é@–o Ke Aeva ]otane _¿rdevamaH Aave Ke. j¡Ao bIÔH ãƒone Ô`vano Aene ÝÆ é@–oj n=I. kem ke K ãƒo Ane ãƒna gu` Ae vat to sa\ar`vat Ke gaE` Ke. p` Svwav=I AekTv ne rag=I ivw›Aevo je xuâ Sv$p wgvan Aa„a Ke te Aa„a ko` Ke,kevo Ke ke jenuH Sv$p Ô`vuH Ôe{Ae? Ae ÝÆna _¿r$pga=a sU5 khe Ke. Aavo ÝÆ jene AHtrmaH=I é@–o Ke Aeva]otaAone ma!e Aa _¿r Ke. ]I Am<tcHãacayR potanIxElI=I vat kre Ke.

Aha¦ AHdr vStu je pUàRnHdno na= Ýwu xuâ Aa„aKe te ivkLpna ivkar=I t¶n j¡do Ke Ane potana pirpU`RSvwav=I AekTv A=va Awed Ke. to Aevo te xuâa„a Keko` ke jenuH Sv$p Ô`vuH Ôe{Ae?

;je &ayk wav Ke te AÝm¿ p` n=I ne Ým¿ p`n=I. Ae rIte Aene xuâ khe Ke,' Aagz !IkamaH khexe ke poteje xuâ vStu Ke te pr=I iwþ Sv=I Aiwþ Ke, te xuwaxuw$pe ={ j n=I, je &aykwav Ke te vStu




&ayk wav 13

Sv$p Ke Ane te xuwaxuw wavpè =yel j n=I kem kexuwaxuw wav to jD Ke, temaH cEtNyno Awav Ke, ma!e Ae&aykSv$p Ôe xuwaxuwwavpè =ay to jD ={ Ôy,j¡Ao, Aa AekTv ivw› isâ kre Ke.

Aha¦ Ae &ayk wav xuwaxuw=I iwþ Ke Ae!le ke&ayk wav xuwaxuwwavpè =yo j n=I kem ke Ôe texuwaxuw pè =ay to AÝm¿ Ým¿$pe p` ={ Ôy. pÀem to bntuH n=I. smÔ uH kaH{? bhuH JI uH Ke bapu¦Aha¦ Aek &ayk wav Ke. bennI waØamaH AaƒuH Ke ne keÔgto Òv éwo Ke te k–aH Ôy? benna vcnam<tmaHphelo bol Ae Ke ke tne k–aHy n gme to Aa„amaH gmaD,TyaH gme tevuH Ke, ;Ôgto Òv éwo Ke te k–aH Ôy' Ae306 nHbrno bol Ke. —Ôgto˜ Ae!le &ayk‐&ayk Ae!le\/uv. je xuwaxuw wavpè =yo n=I. kem ke Ae to&anSv$pI Ýwu Ke¸ ßyare Aa xuwaxuw to Acetn Ke. temaH&anno AHx n=I. ma!e te $pe &ayk kem =ay? Aamxuwaxuw wav$pe pote &ayk wav =yo n=I, Ae!le ketena=I p<=k j ræo Ke, Ane Ae rIte Aene xuâ khe Ke.

Aha¦ xuwaxuw wav$pe &ayk wav =yo n=I te=IAÝm¿ Ým¿ n=I. j¡Ao phelaH AÝm¿ lI\uH Ke ne? caEdgu` S=anmaH satma gu` S=an=I caEdma gu` S=an su\IneAÝm¿ khe Ke. ßyare phela gu` S=an=I Kõa gu` S=ansu\Ine Ým¿ khe Ke. to AhÄyaH phelaH AÝm¿=I _paD–uH Ke.




14 &ayk wav

Aha¦ &ayk wav ke je Aek$p vStu Ke te xuwaxuw‐wav$pe ={ n=I te=I AÝm¿, Ým¿ Aeva te gu`S=annawedo &ayk wavmaH n=I. Ae!le ke cEtNynI Aek$prs‐Ô`kSvwavnI Aek$prs‐bIÔ$pe, Ae xuwaxuw wav pè =yon=I. prHtu Ae &ayk$pe, Aek$p rse ræo n=I.

]ota:- AamaH kaH{ smÔtuH n=I.

pU. guÌdev]I:- kaH{ smÔtuH n=I? AhÄ khe Ke ke&ayk wav to cEtNy Svwavna rs$pe j ræo Ke. teneAcetnno AHx AD–o n=I. ma!e cEtNyrs &aykrs‐Acetnna xuwaxuwwavpè =yo n=I. Aha¦ &aykAiStTvrs ke jenI hyatI &aykSvwav$p Ke texuwaxuwwavp e =yo n=I. A=aRtŸ xuwaxuwwav=I te p<=kKe. kem ke te &ayk wave j ræo Ke. ma!e tene Ým¿‐AÝm¿Aeva wed lagu pDta n=I. Aha¦ smÔùH kaH{?

]ota:- AÝm¿ Ae Axuâ piràm?

pU. guÌdev]I:- ha, kem ke te wed Ke ne¦ kevz&annuHtermuH gu`S=an p` Aa„amaH n=I. Are¦ caEdmuH gu`S=anp` Aa„amaH n=I. kem ke te wed Ke ne¦ tem j te drekmaH_dywav p` Ke ne¦ AhÄ khe Ke ke Ae &ayk wavxuwaxuwwavp e =yel n=I. te=I te AÝm¿‐Ým¿ n=I.Ane te=I te gu`S=anna wed$p =yel n=I. Ane KeLle ga=a68ma gu`S=anne to Acetn pyaRy kI\o Ke ne? Aa towa{¦ AlaEikk vat Ke. Aeè AnHtkazmaH




&ayk wav 1p

wvno AHt Aave AevI vat ÔÌ n=I. ßyare Aa to wvnaAHtvazI cIj Ke Aem khe Ke.

Aha¦ wv ne wvno wav temaH n=I. kem ke texuwaxuwp e =yo n=I. Anaid AnHt Ane Aek$p Aevo je&anmyrs, cEtNy\ammy ne cEtNyrskHdmy Ýwu Aa„a Ke teko{ id' xuwaxuwp e =yel n=I. te=I Ým¿‐AÝm¿ Aevagu`S=anna wed temaH n=I. A=aRtŸ &ayk wav Aek$p Ke. te=ItemaH wed n=I, gu`S=anna wedo AemaH Ke nhÄ. Ane te ¹iÚnoivØy Ke. tem j te &aykne AhÄyaH wUta=R Kto pda=R kæoKe. Aha¦ &aykwavmy vStu Aek$p ne inTyanHd Ke. t=a te&ayk wav... &ayk wav... &ayk wav... Aem \/uv Ývah$pKe, cEtNypurna \/uv Ývah$p Ke. paÌnuH pUr Aek spa!IAecale Ke ßyare Aa pUr \/uv... \/uv é|vR é|vR cale Ke.

hve khe Ke ke ;vzI je &aykp e jàyo te to te jKe.' Ae!le Ô`naro jàyo Ke te Ô`vanI pyaRy potanIKe. Ô`nar je vStu jàÌ Ke te pyaRy potanI Ke. A=aRtŸAe pyaRy potanuH kayR Ke ne Aa„a teno ktaR Ke. Aha¦;Ô`naro' Aevo |vin Ke ne? Ae!le te Ô`naro Ke te=I‐Ôè ke te prne Ôè Ke (Aem tene =ay Ke.) kem ke Ô`narkæo Ke ne¦

ÝÆ:- p` Ô`nar Ke ma!e prne Ôè Ke ne¦sma\an:- na. prHtu Ae to prsHbH\InuH &an pota=I

potamaH SvprÝkaxk =ay Ke. te pyaRy &ayknI Ke. Aha¦ te&aykp e rhelo Ke te=I &ayknI Ô`nar




16 &ayk wav

pyaRy te tenuH kayR Ke, p` jàvva yoGy vStu Ke AenuH AeÔ`vanuH kayR n=I. Ane Ae jàvva yoGy vStu Ke,Ô`narnuH (&ayknuH) kayR n=I. (p2)

Aha¦ AhÄyaH ;&at:‐ &aykp e jàyo'‐Aem kI\uH Kene¦ t=a ;jàyo te to te j Ke'‐Aem p` kæuH Ke ne¦ te=Ite (&ayk) Ô`naro Ke ma!e, temaH bIÔe jàò Ke Aem n=I.

ÝÆ:- prHtu te Ô`nar Ke ne¦ ma!e‐te Ô`nar Kete=I‐temaH bIÔe p` jàyo Ke ne¦

sma\an:- na, kem ke je jày Ke te pote j Ke.A=va potanI pyaRy j jàÌ Ke, Ô`narnI pyaRyjàÌ Ke. Aha¦ ragaid ho to ho prHtu AhÄ ragsHbH\InuHje &an Ke te &an to pota=I Ýg!eluH Ke. A=aRtŸ te rag Kema!e AhÄ Svpr Ýkaxk &annI pyaRy Ýg!I Ke Aem n=I.

Aha¦ AhÄyaH jàyo te pote j Ke Aem khe Ke. Ae!le ke&annI pyaRymaH je jàyo Ke te Ô`naro j Ke, prHtu;Ô`naro' Aevo Avaj Aave Ke Ae!le Ô e ke te bIÔne Ô eKe Ane te (Ô`vuH Ae) AenuH (bIÔnuH) kayR Ke Aem tene =ayKe. p` Aem n=I. kem ke bIÔne Ô`vane kaze p` potanIpyaRy pota=I jàÌ Ke. Ane te pyaRy pota=I ={ Ke. Ae!leke Ô`vanI potanI pyaRy pota=I ={ Ke Ane te Ô e Ke.

ÝÆ:- ;bIÔ ko{ n=I' Aem kæuH Ke to bIÔe Ae!leko`?




&ayk wav 17

sma\an:- bIÔe Ae!le ke te rag n=I, ragnuH &ann=I. p` Ae &annuH &an Ke. Aha¦ ƒvhar Ô eloÝyojnvan Ke Aem (Aagz 12mI ga=amaH) Aavxe. prHtuAhÄ to khe Ke ke Ae rag Ke to ragnuH &an AhÄ =yuH KeAem n=I. tem j te (Ô`nar) ragne Ôè Ke Aem p`n=I. p` Ae to rag sHbH\InuH potanuH &an potane =yuH Ketene te Ôè Ke. AavI vat Ke¦

ÝÆ:- &ayk p` Aa„a ne &ey p` Aa„a?sma\an:- &ayk ne &ey trIke AhÄ to pyaRy levI Ke.

ATyare to tenI pyaRy levI Ke. kem ke je jàyo Ke te pyaRypotanI Ke. Ane tene te Ô e Ke prHtu prne Ô e Ke Aemn=I. t=a ;vzI je &aykp e jàyo' Aem AaƒuH Ke ne? tote pyaRy Ke. Aha¦ JIÌ vat Ke wa{¦ Aa AnHtkaznI mUzcIjno AWyas j n=I ne¦ te=I vat JIÌ lage Ke.

Aha¦ AhÄyaH ;te j Ke, bIÔe ko{ n=I' Aem Ke ne?;bIÔe ko{ n=I' Ae!le ke te prnuH ragnuH &an n=I. A=aRtŸÔ`nar Ôè Ke ma!e Ô`nare prne Ô~yuH Ke ke prneÔ`naruH &an Ke Aem n=I. Aha¦ xBde xBde gU#ta Ke. kemke Aa to smysar Ke ne¦ Ane temaH p` kuHdkuHdacayR¦ Aha¦5Ije nHbre Aaƒa ne¦ mHglH wgvanŸ vIro mHglH gaEtmogÌ. mHglH k¡Hdk¡HdayÈ......

phela wgvan, bIÔ g`\r ne 5Ije kuHdkuHdacayR. jEn\mÈ½Stu mHglmŸ.. Aha¦ bhu AakrI vato Ke. Aane ma!ewa{¦ puruØa=R Fò Ôe{Ae.




18 &ayk wav

!Ika:- ;je pote pota=I j isâ hova=I'‐pote pota=Is¿a$pe vStu hova=I (ko{=I _Tpþ =yo nhÄ hova=I);Anaid s¿a$p Ke'‐Anaid Ke. pote‐AenI s¿a pota=IhyatI hova=I ko{=I _Tpþ =yo n=I. ma!e wgvan Aa„ake jene Ame xuâ kheva magIAe KIAe te ;Anaid s¿a$p Ke.'‐Anaid hova$p Ke. pyaRy to =ay ne Ôy. p` vStu ke jerag=I p<=kŸ Ke Ae to Anaid s¿a$p Ke, Anaid=IhovavazI cIj Ke. kem ke te ko{=I _Tpþ =yo n=I. {¬reAa„ane _Tpþ kyÈ Ke ke ko{ {¬r teno ktaR Ke Aem n=I.pote pota=I j Ke.

ÝÆ:- k=HictŸ pota=I ne k=HictŸ pr=I Aem kho toAnekaHt =ay ne¦

sma\an:- wa{¦ pote pota=I Ke ne pr=I n=I AenuHnam AnekaHt Ke. potanI s¿a pota=I Ke p` potanI s¿apr=I n=I te AnekaHt Ke. ‐Aam Aa„a Anaid s¿a$p Ke.

;kdI ivnax pamto nhÄ hova=I AnHt Ke' Aa„akdI ivnax pamto n=I. je vStu Anaid s¿a$p Ke‐je Ke‐teKe..... Ke..... Ae!le ke wUtkazmaH htI, vtRmanmaH Ke Anewiv*ymaH p` rhexe, bs Ke Ae Ke j. cIj Anaids¿avazI‐hovavazI Ke, tem j te kdI ivnax p` pamtIn=I. kdI Ae!le ko{ kaze nax pamtI n=I, ma!e te ;AnHtKe'‐wiv*ymaH te kaym rhenar Ke ma!e te AnHt Ke, teno kdIAHt n=I. Aha¦ jenI kdI x$Aat n=I tem j jeno kdIAHt n=I AevI Anaid AnHt Ae




&ayk wav 19

vStu Ke. Aha¦ waØa to sadI Ke, p` wav to wa{¦Aakro Ke¦

Aagz khe Ke ke ;inTy_>ot$p hova=I' vtRmanmaHkaym rhenaro hova=I ;Ùi`k n=I.' ko{ cIj Ke (hoy)Ane te paKI Ùi`k hoy Aem hotuH n=I. ma!e Ae toinTy_>ot$p Ke. kaym Aem ne Aem Ke. Ae!le ke vtRmanmaHp` kaym AevI ne AevI \/uv Ke. Aha¦ Anaid AnHts¿aSv$p vStu kaym _>ot$p Ke. A=aRtŸ te vtRmanmaH p`kaym _>ot$p Ke.

Aha¦ Aa„a wUtkazmaH _Tpþ =yo n=I. wiv*ymaHteno AHt n=I Ane vtRmanmaH te _>ot$p Ýg! Ke‐Aamrag=I iwþ Ane Svwav=I Aiwþ AevI xuâ vStu‐cIjvtRmanmaH Ýg!$p hova=I ;Ùi`k n=I.' te vStu Ùi`kn=I. prHtu Ae to \/uv Ke. Aha¦ Aek Aek xBd ne Aek Aekpd Ôe brabr smje to Fà b\a Nyay AavI Ôy.

to khe Ke ke ;Ane SpÚ Ýkaxman ßyoit Ke Aevo je&ayk' te &ayk kevo Ke? &ayk Ae to vzI &ayk kevo Ke?

SpÚ Ke. SpÚ Ýg!, ÝTyÙ Ae to ÝTyÙ ÝkaxmanKe. vtRmanmaH ÝTyÙ jày AevI Ae ßyoit Ke. Aha¦;SpÚ Ýkaxman ßyoit' khetaH Ae je cEtNy ßyoit Ke tecEtNy ßyoit cetn... cetn... cetn... Aem ÝTyÙ SpÚÝkaxman ßyoit Ke. to, ;Aevo je &ayk, Aek wav Ke'ÔeyuH? Aevo &ayk Aek wav Ke Aem kæuH Ke.




20 &ayk wav

Aha¦ vStu to AavI j Anaid xuâ s¿a$pe Ke. p` hveAvS=anI vat kre Ke ke ;te sHsarnI AvS=amaH' A=aRtŸ&aykwav to Anaid, AnHt inTy Ke. tem j te vtRmanmaHAe!le ke pyaRymaH SpÚ Ýkaxman ßyoit$p cIj Ke. p`tenI AvS=amaH j AnaidnI wUl Ke tenI hve vat kre Ke¸

;te sHsarnI AvS=amaH' dxamaH ;Anaid bH\pyaRynIin$p`ta=I' k=n=I ;(ApeÙa=I)' bH\ AvS=anIApeÙa=I Ôe{Ae to ;ÙIrnIrnI jem kmRpudŸglo sa=e Aek$phova KtaH' ÙIr‐dU\ ne nIr‐paÌ jem dU\ ne paÌ Aek$pdeqay Ke KtaH dU\, dU\$pe Ke ne paÌ, paÌ$pe Ke. Ae!le kepaÌne dU\ iwþ iwþ Ke. Aam ;ÙIrnIrnI jem kmRpudŸglosa=e Aek$p hova KtaH..... dU\ sman Aa„a iwþ Ke nepaÌ sman kmRpudŸglo iwþ Ke. Aha¦ paÌna paÌ nedU\na dU\ Aem n=I kheta? A=aRtŸ paÌ paÌ$pe Ke ne dU\dU\$pe Ke‐dU\ ne paÌ iwþ Ke tem wgvan Aa„a nekmRpudŸglo iwþ Ke. to, khe Ke ke ;kmRpudŸglo sa=e Aek$phova KtaH' Ke to Aa„a ne kmRpudŸglo Aek$p A=aRtŸ sa=e,KtaH p` ;ãƒna SvwavnI ApeÙa=I ÔevamaH Aave to'iwþ Ke. Ae!le ke Anaid bH\ pyaRyna sHbH\=I ÔevamaHAave to Aa„a ne kmR Aek deqay Ke. prHtu vStunaSvwav=I ÔevamaH Aave to iwþ Ke Aem khe Ke.

_pr kæuH te smÔ uH?

ke ;sHsarnI AvS=amaH Anaid bH\pyaRynI in$p`ta=I




&aykwav 21

(ApeÙa=I) ÙIrnIrnI jem kmRpudŸglo sa=e ;Aek$p hovaKtaH' Ôe pyaRyne Ô e to pyaRymaH Aek$p Ke, pyaRynI sa=ekmRpudŸglo deqay Ke. KtaH p` ;ãƒna SvwavnI ApeÙa=IÔevamaH Aave to.....' vStuno je kaymI AslI Svwav KetenI ApeÙa=I ÔevamaH Aave to‐Anaid, AnHt, inTy_>ot$pne SpÚ Ýkaxman ßyoit Aevo je ãƒSvwav Ke tenIApeÙa=I ÔevamaH Aave to‐;durHt kØaycÊna _dynIivic5tana vxe ÝvtRta...' kØayna cÊno AHt lavvo temha‐AnHto puruØa=R Ke. durHtμdur:ÁHtμ jeno mha puruØa=R=IAHt Aave Ke AevuH te kØaycÊ Ke. ma!e tene durHt kØaycÊ kæuH.

;kØaysmUhna Apar _dyonI' Aem lI\uH Ke. kem kekØaycÊ kæuH Ke ne¦ to, khe Ke ke ;kØaycÊna _dynIivic5tana vxe ÝvtRta je pu~y‐papne _Tpþ krnar'‐kmRna inim¿na sHbH\maH ÔeData tenI ivic5tana vxeÝvtRta je kaH{ pu~y‐papne _Tpþ krnar smSt Anek$pxuw‐Axuw wavo... pu~y‐pap Ae nva prmaùnuH bH\n =aytenI‐kmRnI‐vat Ke. Ane tene _Tpþ krnara Aexuwaxuwwavna Svwave pir`mto n=I.'

xuH kI\uH?

ke ãƒna SvwavnI ApeÙa=I ÔevamaH Aave to durHtkØaycÊna _dynI ivic5tana vxe ÝvtRta je pu~y‐papne_Tpþ krnar smSt Anek$p xuw‐Axuw wavo... Aek$pn=I p` Anek$p Ke. to, xuwwav p`




22 &ayk wav

Anek$p Ke‐tena AsHQy Ýkar Ke Ane Axuwwav pÀnek$p Ke, tena AsHQy Ýkar Ke. Ane te $pe ãƒnaSvwav=I ÔevamaH Aave to Aa„a pir`mto n=I.

Aha pu~y‐papne _Tpþ krnar smSt Anek$p xuw‐Axuw wavo temna Svwave pir`mto n=I. ãƒSvwav=IAe!le vStuSvwav=I Ôe{Ae to, pu~y‐papne _Tpþ krnara toxuwaxuwwav Ke. Ane te wav$pe ivxuâ cEtNy wgvanAa„a =yo j n=I. xuwaxuwwav$pe ãƒ Svwav kdI =yo jn=I. kem ke Ae to &aykSv$p Ke. ßyare pu~y‐papne _Tpþkrnara xuwaxuwwavo Ke te to Acetn Ke. temaH cEtNynaSvwavno AHx n=I. Aa„a temna Svwave =to n=I.jycHdÒ pHiDt qulaso kre Ke (&ayk wav=I jD wav$p=to n=I.) waØa j¡Ao¦ ke Aa„a xuwaxuwwav$pe =ay tojD ={ Ôy. kem ke xuwaxuwwav to Acetn, AÒv Ke. Òv&ayk te xuwaxuw$pe ke je AÒv‐jD Ke te $pe‐kem =ay?Aha¦ ãƒSvwav=I Ôe{Ae to AHt lavvo muXkel Ke AevIkØaynI ivic5tana vxe _Tpþ =yela pu~y‐papna kar`$pAeva xuwaxuwwavo$p Aa„a =yo n=I. AavuH Ke¦

Aha¦ ]I kuHdkuHdacayeR ;voCKaim smypahuDH'- huH(smysar) khIx‐Aem kæuH Ke ne¦ to ;huH khIx' no A=RAe =yo ke ko{ saHwznara Ke tene khe Ke, taro na=‐AHdrje cEtNySv$p Sv &aykwav pD–o Ke te‐xuw neAxuwwav$pe =yo n=I. Aha¦ kmRna cÊno AHt




&ayk wav 23

lavvo muXkel Ke. KtaH, tena vxe ÝvtRta pu~y‐papne _Tpþkrnara te xuw ne Axuwwav$pe ãƒSvwav kdI =yo n=I.ÔeyuH? ;&ayk wav=I jD wav$p =to n=I' Aem kæuH Ke.Ae!le ke Ae xuwaxuwne jD kI\a Ke. Aha¦ cEtNySv$p je&ayk Ke te to cEtNyna Ýkaxno puHj Ke. ßyare xuwaxuwwav to AH\araH Ke. A=aRtŸ cEtNy Ýkaxno xuwa‐xuwwavmaHAwav Ke. ma!e te Ýkax, AH\ara$p kem =ay? &ayk,xuwaxuwpè kem =ay? ;te=I Ým¿ p` n=I Ane AÝm¿p` n=I.' ‐Aa kar e‐&aykwav wgvan Aa„axuwaxuwpè =yo n=I te=I‐tene gu S=anna wed p` lagu=ta n=I.

Aha¦ ix*yno ÝÆ Aem hto ke tme je xuâa„a khoKo te Ke ko`, te kevo Ke ke jenuH Sv$p Ô`vuH Ôe{Ae¦ jeneÔè to j Aa„anuH iht =ay ne Aiht !ze Ae xuH cIj Ke?Tyare (tena _¿rmaH) kæuH ke Ae Aa„a (xuâa„a) AnaidAnHt, inTy _>ot$p ne SpÚ Ýkaxman ßyoit Ke, Ôe kesHsar AvS=amaH pu~y‐papne _Tpþ krnar t=a durHtkØaycÊno je wav Ke teva xuwaxuwwav =ay Ke‐tenIAvS=amaH xuwaxuw =ay Ke. to p` Ae xuwaxuwpè &ayk=to n=I. vStu je &ayk wav Ke te xuwaxuwp e =tI jn=I. Ôe te (&ayk wav) xuwaxuwpè =ay to jD ={Ôy. kar` ke &ayk wavmy vStu Ke te &anrs$p &anÝkax Sv$p Ke. ßyare xuwaxuw Ke te Acetn‐AH\ara Sv$pKe. ma!e te $pe Aa„a =ay to Aa„a jD ={ Ôy.




24 &ayk wav

te=I te xuw ne Axuwwav$pe &ayk vStu =tI n=I. Ane tekarè A=aRtŸ &aykvStu ke je pda=R Ke te xuwaxuw $pe nihhova=I‐xuwaxuw$pe nih pir`mva=I‐temaH Ým¿ AÝm¿Aeva pyaRyna wedo n=I, Aa to mUz ga=a Ke. jem lokoKõIna leq khe Ke ne¦

Aha¦ cEtNySv$p‐&aykSv$p‐vStu ke je Aekla&anrse, AanHdrse, xaHtrse, vItragrsSv$pe j ibrajmanKe te rag$pe kem =ay? Ae!le ke ijnSv$pe‐vItragSv$peibrajman &ayk wavmy Aa„a rag$pe kem =ay?

ÝÆ:- Tyare rag$pe ko` =ay Ke?sma\an:- pyaRymaH rag =ay Ke p` vStumaH rag

n=I. xItz... xItz... xItz... Aeva cEtNy Ýkaxno puHjcHã Ke. to pKI te AxItz Aeva je ivkar ne Aakuzta Ke te$pe kem =ay?

Ae vStu xuH Ke? (kevI Ke?)Ae to ijncHãSv$p Ýwu wgvan Aa„a Ke. cEtNyna

rs=I wrelo Ýwu Ke. ma!e te vStu Svwav &aykwav,Acetn Aeva Ae xuwaxuw piràmna wavpè kem =ay?te=I te (&aykwav) Ým¿‐AÝm¿ n=I. AhÄyaH su\I toAavI gyuH Ke. hve KeLlI Aek mu¶anI lI!I rhI Ke.

ÝÆ:- &aykwavne xuâ kem kæo? je xuwaxuwwavepir`mtI n=I te cIjne tme xuâ kem kI\I?

sma\an:- te xuâ to Ke j. p` kone? je tene ANyãƒna wav=I iwþpè Ae!le tenuH lÙ KoDIne tene




&ayk wav 2pÔ`vanuH svR=a bH\ krIne tena=I iwþpè _pasna kre Aneßyare tenuH lÙ KoDe Ke Tyare ivkarnuH lÙ p` sa=e KU!I ÔyKe. Aavo magR Ke. AhÄ ANy ãƒna wavono A=R kmR kmRnors Aaid krvo p` ivkar n levo. moÙ magR ÝkaxkmaHANy ãƒona wavono A=R prãƒ kyÈ Ke. pHiDt ]I!oDrmlÒAe j Aa A=R kyÈ Ke. (satmo Ai\kar)

&ayk wavmy Aa„a Ke to i5kaz xuâ p` je ANyãƒna wavnuH lÙ KoDIne Sv ãƒnI pyaRymaH tenuH sevn kreKe Tyare tene xuâ khevay Ke. Aeno A=R Ae =yo ke ANyãƒna wav=I lÙ KU!–uH Ae!le Svãƒna trf _pasna ={.Ae!le ivkarnuH lÙ p` temaH sa=e Ku!I gyuH, Aa to mUzdxRnxuiânI ƒaQya Ke.

Aha¦ mUz rkm Ke Ae piv5 ne xuâ$p &ayk Ke.A=aRtŸ Ke Ae to Ke. p` Ae ;Ke' te kone QyalmaH Aave?;Ke' te kone ÝittmaH Aave? ;Ke' AenuH &an kone =ay? keje ANy ãƒ Ane ANyãƒna wavnuH lÙ KoDe. A=aRtŸANyãƒna wavmaH je AiStTvpànuH Ôer Ke tene KoDe. AneANyãƒna wav=I lÙ KU!–uH Ae!le tenI pyaRy AHtrmaHcEtNymy &aykwav trf g{ Ane te pyaRye tenuH sevn kyuÅ.je vtRman &an ne ]âanI pyaRy Ke te pyaRye prnuH lÙKoDIne SvcEtNyna &aykwavnuH ßyaH lÙ kyuÅ TyaH tepyaRymaH xuâtanuH sevn =yuH Ae!le ke xuâtamaH Aekag/ta ={.Ane Aekag/ta ={ Tyare temaH jàƒuH ke Aa xuâ Ke. bhuJIÌ vat Ke bapu¦




26 &ayk wav

Aha¦ je SvyH ßyoit suq\am Ke, cEtNy\am Ke AevaÝwu Aa„anuH sevn krta Ae!le ke prno Aa]y temj lÙKoDI d{ne SvcEtNy &aykwavnuH lÙ krtaH Ae!le ke tenIpyaRymaH tena trfnuH vl` =ay Tyare. Ane to j AepyaRymaH ãƒnuH sevn =yuH khevay. vStu to xuâ Ke j. p`tene iwþpè _pasvamaH AavtaH xuâ khevay Ke. jenepyaRymaH xuâp uH jàùH Ke. xuâ dxamaH Aa xuâ Ke Aem jenejàùH Ke tene xuâ khevay Ke.

Aha¦ Aek kor wgvan &ayk wav ne bIÒ korbIÔH b\aH AnHt ãƒo Ôe ke kmRnuH AhÄ muQyp uH Ke AhÄmuQy kmR Ke. to tena trfnuH je lÙ Ke Ane &ayk wav=Ito Anaid=I lÙ KU!I gyeluH Ke. te=I tenI pyaRymaH Aa &aykwav xuâ Ke AevI ¹iÚ to ={ n=I. Ane te kar e ANy ãƒtrfnuH lÙ Ke. to hve tena=I iwþp e sevta A=aRtŸANyãƒna wav Ane ANyãƒ=I &ayk wavne j¡do paDtaAe!le ke Svãƒ _pr lÙ jtaH‐vtRman pyaRymaH xuâta =ayKe. Ae!le Svãƒ _pr lÙ gyuH Ae xuâta Ke. Ane te xuâtaäara ;Aa &ayk wav xuâ Ke' Aem jày Ke. t=a Tyare tenema!e te xuâ Ke. prHtu jene ;Ae xuâ Ke' Aem jà uH n=I AnepyaRymaH jene Axuâta j jày Ke t=a Axuâta _pr jjeno Anuwv Ke Ae!le ke pyaRy _pr j jenI Ìic Ane ¹iÚKe tene to te xuâ Ke nhÄ. vStu wle xuâ Ke top` tene ma!ete xuâ Ke nhÄ. smysar, tenI Aek‐Aek ga=a ne tena Aek‐Aek pd svR& AnusairÌ waØa Ke. i5lokna=




&ayk wav 27

svR& prme¬re khelI cIj j Aa Ýwu‐sHt (]I kuHdkuHdacayR)khe Ke. te p` Nyay=I tena QyalmaH AavI xke Ke. ÔeNyay=I tena QyalmaH Aave Ane pKI AHdrmaH Ôy toAnuwv =ay. g{kale Aek pdno A=R krvanuH bakI raQyuHhtuH ne¦ kar` ke te kH{ J! _kle AevuH nhotuH.

to khe Ke ke je &ayk Ke te j Ae!le je i5kaz &aykSv$p Ke, jemaH ko{ pyaRy n=I. jemaH xuwaxuwwav n=Itemj jemaH Ým¿ AÝm¿na wed n=I AevI cIj Ke te Ke.ßyare ANy ãƒno wav to AHdr je kmRno _dywav Ke teKe pKI wlene tI=Åkr nam kmRno _dy hoy. p` te b\awavo Anera Ke. pote to &ayk Aa„a cEtNymUitR Ýwu Ke.cEtNy cHã Ke. A=aRtŸ vStu ijnSv$pI j Ke.

;F! F! AHtr ijn bsE, F! F! AHtr jEn¸ mit‐midra ke pansÕ, mtvala smuJE n'

(s. sar na!k AHitm ÝxiSt‐31 }lok)

p` jeno AiwÝay ragno Ane prno Ke A=aRtŸ jenerag Ane prnI Ìic Ke Aeva Ìicvazane Aa vStu ijnSv$pIKe to p`, tenI qbr n=I. Aha¦ Aa vStu Ke to ijnSv$pAe!le ke te Ke to xuâ. Are tene xuâ kho ijnSv$p kho, &aykkho, \/uv kho, Awed kho ke samaNy kho Aek j Ke. to AavIcIj hova KtaH tenI smIpmaH Ae ãƒ pD–uH hova KtaH‐A&anInuH pr _pr lÙ Ke te=I, tenI tene qbr n=I. Aha¦Aek smynI pyaRynI smIpmaH Ýwu pD–o j Ke. &annI,




28 &ayk wav

Ô`vanI je Aek smynI pyaRy Ke te pyaRynI smIp jAnakuz AanHdno na= wgvan Aa„a‐AaqI \/uv cIj ÝwuAa„a‐pD–o Ke. KtaH p` TyaH A&anInI njr nih hova=Itene tenI qbr n=I. Are¦ 17‐18 ga=amaH to Aem kæuH Keke tenI vtRman &anpyaRymaH AaquH ãƒ j jày Ke. JIÌvat Ke bapa¦ Ýwu¦ tarI Ýwutano par n mze. jenIÝwutanI pU`RtanuH k=n krvuH p` k@` pDe Aevo tuH svÈTk<Úna= AHdr ibraje Ke.

to, Aa Aevo svÈTk<Ú na= Aek smynI pyaRymaH jepDelo Ke te A&anIne p` smIpmaH Ke. njrmaH Ke, kemkepyaRy Svwav j Aevo Ke. xuH kæuH? ke &annI Aek smynIpyaRyno Svwav j Aevo Ke ke AaquH ãƒ j Ae Ô e Ke. kheKe ke Aek smynI &annI vtRman _FDelI je pyaRy Ke temaHAe ãƒ j jày Ke. p` A&anInI ¹iÚ TyaH n=I.AnaidnI tenI ¹iÚ dya, dan, v/t, kam, Êo\na piràmAne kaH tene Ô`narI Aek smynI pyaRy _pr Ke. bs, TyaHAagz j Ae éwo Ke. te=I te im+ya¹iÚ Ke, sTy¹iÚ=Iivruâ ¹iÚvazo Ke. prHtu sTy je Ýwu Aa„a Ke, tene &aykwav kho, sTya=R kho, wUta=R kho, pUàRnHdno Ýwu kho kesTy sahebo kho Aek j Ke. to tenI _pr A&anInI njrn=I. Ôeke Ae Ke to pyaRymaH jày AevI cIj. Ae!le ke&annI pyaRymaH jày Ke to Ae j. &ayk wav jày KeAem prma„a Ýwu khe Ke. i5lokna= ijne¬rdevna keDaytsHto Aam khe Ke Ae!le ke Ýwu j Aam khe Ke.




&ayk wav 29

to khe Ke ke Ýwu¦ Aekvar saHwz ke tarI vtRman je&annI Aek smynI dxa Ke teno SvprÝkaxk Svwavhova=I, wle tarI njr TyaH n hoy to p`, te pyaRymaHãƒ j jày Ke, Arere¦ Aa vat k–aH Ke? Are¦ k–aH ÔvuHKe ne pote ko` Ke tenI qbr j n=I. Aha¦ i5lokna=Aem khe Ke ke wgvan Aa„a¦ Ýwu¦ tuH jevDo mo!o Ýwu KoAevDo tarI Aek smynI pyaRymaH‐A&an hoy top`pyaRymaH‐jày j Ke. kemke &annI pyaRyno SvprÝkaxkSvwav Ke. ma!e te pyaRymaH Sv‐ (Aa„a) Ýkaxe to Ke j,p` tarI njr TyaH n=I. tarI njr dya krI, v/t paZyaH,wi› krI, Ane pUÔAo krI‐Aevo je rag Ke tena _pr KeAne te njrne l{ne tne rag j jày Ke je im+yabuiâKe. A=aRtŸ ragne Ô`narI je &an pyaRy Ke. te j pyaRySvne Ô`narI Ke. prHtu temaH (SvmaH) tarI njr nhÄhova=I tne rag Ane pyaRy j jày Ke. je im+yabuiâ,im+ya¹iÚ Ke.

p` AenI ¹iÚ prãƒ Ane tena wav _pr=I Ku!Ig{ Ke tem pyaRyna wed _pr=I p` jenuH lÙ KU!I gyuH KeAne ANy ãƒna wav=I p` lÙ KU!–uH Ae!le ke rag=IlÙ KU!–uH to pyaRy=I p` lÙ KU!I gyuH. AavI vat Kebapu¦ sMyGdxRnnI \mRnI phelI j cIj AavI Ke. bhuAakrI cIj Ke. tÀvnI ¹iÚ kyaR ivna loko Aem ne AemijHdgI gazIne caLya jxe. prHtu Ae=I to coyaRsIna jAvtar krva pDxe, ßyaH ko{ tenuH n=I




30 &ayk wav

Ane te ko{no n=I. k–aH j{ne Avtrxe? to Aekvar ßyaHÝwu Ke TyaH njr krne¦ ßyaH cEtNy Sv$p Ýwu wgvanAa„a Ke TyaH njr krne¦

Aha¦ Akela AqHD AanHdnI kHd, pUàRnHd Sv$p,cEtNyrs=I wrelo Ane ijnSv$p Aa„a Ke. A=aRtŸ i5kazijnSv$pI, vItragSv$pI Ýwu Aa„a Ke. prnuH lÙ KoDI,ragnuH lÙ KoDI Ane ragne Ô`narI pyaRynuH p` lÙKoDI... ßyare lÙ Aa„a _pr gyuH Tyare pyaRymaH xuâtaÝg!e. Aha¦ KõI ga=a bhu mu¶anI rkm Ke.

to, khe Ke ke ;smSt ANyãƒona'..... Aha¦;smSt' lI\uH ne¦ to temaH tI=Åkr p` Aaƒa AnetI=ÅkrnI vaÌ p` AavI. ma!e, tena _pr=I p` lÙ KoDIde. Aha¦ smSt ANyãƒ Ane tena wavo=I A=aRtŸwgvanno wav je kevz&an Ke Ane kmRno wav je pu~y‐papno rs Ke te b\a=I p` lÙ KoDI de. to, ;ANyãƒonawavo=I iwþp e _pasvamaH Aavto'‐&ayk wavne rag=I,inim¿=I j¡do sevvamaH AavtaH (xuâ khevay Ke.)

Aha¦ &ayk wgvan Aa„a to pU`RSvwav=I wrelijncHã Ke. vItragI xItz Svwav=I pU`R wrelo tewgvan Ke. to tena _pr lÙ jtaH Ae!le ke tenI pyaRymaHtenuH lÙ =taH tenI seva =ay Ke. A=aRtŸ tenI pyaRymaH ãƒnuHlÙ =vuH Ae tenI seva Ke. Lyo, Aa ãƒnI seva. j¡Ao, AamaHke!luH wyuÅ Ke¦ Arere¦ jgt k–aH pD–uH Ke




&ayk wav 31

Ane k–aH Anaid=I rqDtuH Aem ne Aem caLyuH Ôy Ke¦Aha¦ im+yaTv=I 84na Avtar krI krIne‐kagDana,kutrana, ingodna wv krI krIne rqDI mre Ke. Are, sa\up` AnHtvar =yo, idgHbr sa\u p` AnHtvar, sa\u pÀnHtvar =yo. KtaH p` ¹iÚ rag Ane pyaRy _pr j Ke.prHtu ßyaH pU RSv$p wgvan Aa„a Ke TyaH tenI _pasna nkrI. Aeno A=R Ae Ae Ke ke teno SvIkar‐sTkar n kyÈ.Ae!le ke teno Aa]y n lI\o.

AhÄ khe Ke ke te (&ayk wav) ;iwþp e _pasvamaHAavto xuâ khevay Ke.' Ae rag Ane pyaRynuH lÙ KoDI jeSv$pnI seva krnar Ke tene te xuâ khevay Ke. Ae!le keSv$pnuH lÙ =taH tenI pyaRymaH je xuâta =ay Ke te xuâtaAeãƒnI seva krI A=aRtŸ xuâtaAe ãƒno SvIkar kyÈ‐xuâtanI pyaRye xuâ ãƒno SvIkar kyÈ. Ane tenI te xuâpyaRymaH xuâ ãƒ jà uH. t=a tene ma!e tene (&ayk wavne)xuâ khevamaH Aave Ke. Aa to gHwIr waØa Ke wa{¦ AneAa to 19mI var vHcay Ke. smysar phele=I te AHt su\I‐ko{var do# vrs, ko{ var be vrs, ko{var A#I vrsAem 18 var to calI gyuH Ke. ßyare Aa to 19mI varnIx$Aat Ke gjb vat Ke.

Aha¦ 5` lokna na= vItrag wgvannI vaÌnIÔherat sHto AaDitya ={ne kre Ke Ýwu¦ tuH ko` Ko Aetne k–are qbr pDe¦ tuH &ayk Ko ke jemaH xuwaxuwwav Kej nhÄ te=I temaH pyaRywed p` Ke j nhÄ. prHtu




32 &ayk wav

tenI tne k–are qbr pDe? je xuâ Ke te to Ke j p` tenIqbr k–are pDe? ke tuH ßyare prna lÙne KoDI d{ne ãƒne|yey bnav Tyare kem ke tene |yey bnavta je pyaRymaH tenosTkar =yo, _pasna ={, xuâta Ýg!I te sMyGdxRn &annIpyaRymaH xuâ Ke Aem jày Ke. smÔ uH kaH{? AavI vat Kek@` vat Ke. bapu¦ Aha¦ vItrag magR lokone mZyo jn=I. te=I bharnI Ýv<i¿maH ke je ragmagR‐sHsarmagR KetemaH teAo pD–a Ke, rCya‐pCya Ke. ={ ræuH¦ Aha¦ AapUÔ, wi›, v/t, tp Ane _pvas Ae b\o ragmagR Ke,ANymagR Ke. p` jEnmagR n=I.

AhÄ Ýwu Aem khe Ke ke Aevo xuâ Aa„a ko` Ke kejenuH Sv$p Ô`vuH Ôe{Ae? Aem pUK–uH htuH to teno _¿r AaKe ke prãƒ Ane tena wavnuH lÙ‐sHpU`Rpè KoDI d{ne pU`Rxuâ&ayk wav _pr lÙ krtaH jene pyaRymaH xuâta =ay,sMyGdxRn =ay te Òvne xuâ khevamaH Aave Ke. AHtrSvwavna Aa]yne l{ teno sTkar Ane tena sNmannel{ne ßyare pyaRymaH xuâtanuH wan =yuH, sMyGdxRn =yuHTyare te Òvne ;Aa xuâ Ke' Aem khevamaH Aave Ke. AakrIvat Ke bapa¦ p` xuH =ay? Are¦ Aa AnHtkaz Aem neAem caLyo gyo¦ jEn kuzmaH AnHtvar jNMyo Ke. Are¦wgvanna smvsr`maH p` te AnHtvar gyo Ke. p` AhÄ(Aa„amaH) je ÔvuH Ôe{Ae‐jvanuH Ke TyaH te n gyo. AnetenI rIt xuH tenI p` tene qbr n pDI. Lyo, Aa




&ayk wav 33

Aek lI!ImaH Aavo wav wyÈ Ke. gme te!lo ivStar krIAeto p` Aeno to par Aave AevuH n=I, bapa¦ wgvannIvaÌ Ane tena wav je AHtrmaH wase Ke Ae!la towaØ`maH Aave nhÄ. AavI xke nhÄ, Aavta n=I. wase Kete!luH waØ`maH n Aave. j¡Aone¦ saÙatŸ AavI vaÌ pDI Ke.

AhÄ khe Ke ke te &ayk wav pu~y‐pappè =yo n=I.Ae!le ke pu~y‐papna =vanuH kar` Aevo je xuwaxuwwav Kete p` Ýwu &ayk wav to =yo j n=I. tene l{ne AemaHpyaRy n=I, te=I Ým¿‐AÝm¿ Aeva caEd gu S=anna wedop` AemaH n=I. to Aevo je Awed wgvan Aa„a Ke‐xuâAne Aek$p &ayk Ýwu Aa„a Ke te kone ma!e xuâ khevay?ko` tene xuâ khe? ke jene prãƒno Aa]y Ane sTkar KU!Igyo Ke. Ane jeè xuâ trfno sTkar krI xuâno Aa]ykyÈ Ke te A=aRtŸ ko{ Ai\k hoy to p` huH, xuâ hoy top` huH cmTkairk cIj hoy to p` huH Ane Ýwu hoy to p`huH Aam jene pUàRnHd wgvan Aa„a isvay ko{ p` prcIjnI Ai\kta, ivxeØta, AicHTyta Ane b\o cmTkarKU!I gyo Ke te smÔùH kaH{¦ AavuH Ke¦ Arere¦ jgtmaH b\aAaqI ijHdgI mjUrI krIne caLya Ôy Ke. Aa ÏI, pu5 Ane\H\ane sacvva te b\I mjUrI Ke ho. ragna mo!a mjUr Ke¦Ane kdaictŸ xuwwavmaH Aaƒo Ane xuwwav kre to p` teragnI mjUrI Ke, ragna mjUr Ke.




34 &ayk wav

Aha¦ xuwrag Ae mjUrI Ke. te tarI cIj n=I Ýwu¦Are¦ tarI cIjmaH to pyaRy p` n=I. Ane AavI cIjnepkDtaH je pyaRy =ay te pyaRymaH xuâtamaH‐;Aa xuâ Ke' temjày Ke. p` Ae dya, dan ne v/tna ivkLpna wav=Ijày AevI n=I. kar` ke Ae to rag Ke, du:q Ke. Aha¦v/t, tp, wi› ne pUÔ Ae to rag Ke, Ane Ae rag todu:q Ke, ßyare wgvan Aa„a to AanHdSv$p Ke, AtIiNãyAanHdno gaH@Do Ke. to tenI seva krtaH Ae!le ke teno sTkarkrtaH, teno Aadr krtaH, tenuH Ai\kp uH krtaH, bIÔ krtaHtenuH Ai\kpùH wastaH jene pyaRymaH inmRzta Ýg! =ay tene;Aa xuâ Ke' Aem khevamaH Aave Ke. gjb vat Ke ne¦Aha¦ Aa ÝwunaH vcno Ke bapu¦ bakI b\aH =o=aH Ke.smÔùH kaH{? Ae!le ke smÔ{ Ôy to to AlaEikk vatKe. p` smÔ uH ;kaH{' Ae!le Aa k{ pâit=I khevay Ke,k{ rIt=I khevay Ke tenI gH\ p` Aave Ke? Aem teno A=RKe. Arere¦ p` Anaid=I mUz vat mUkIne bIÒ vat pkDInete be@o Ke. mUz wgvan Aa„a pD–o Ke TyaH Ôto n=IAne raHkapamr‐Aeva pu~y ne papna wavne pkDIne te be@oKe. Aha¦ pu~y ne papna wav iwqara, raHka, pamr Ke Anetene pkDIne te be@o Ke. Are¦ Aek smynI pyaRy p` pamrKe. sMyG¹iÚÒvne pU`RSv$p pyaRymaH jày Ke. KtaH AepyaRy p` kevz&annI pase pamr Ke. to pKI je pyaRymaHhÒ xuH vStu Ke te jà uH n=I tem j je pyaRy prneÔ`vamaH rokaÌ Ke




&ayk wav 3p

prne ÔÌne TyaH rokaÌ Ke te to iwqarImaH iwqarI raHkpyaRy Ke. A=aRtŸ je pyaRymaH wgvan Aa„a Aaƒo n=Ip` jemaH pamr pu~y ne pap‐dya, dan ne v/tno pamr ragjemaH Aaƒo Ke te pyaRy to iwqarI Ke, pamr Ke.

ATyare to muXkelI pDe AevuH Ke. kem ke ATyare to]âana name mo!a go!a Ke. pKI wlene te mo!aH v/t paze,wi› kre Ane kroDo $ipya mHidrmaH qceR to p` te b\ago!a Ke, fofaH qaHDe Ke. kdaictŸ ragnI mHdta hoy to p` tepu~ynaH =o=aH Ke. temaH kaH{ jNm‐mr`no AHt n=I Ýwu¦él!anuH Ae b\aH to jNm‐mr`naH bIjDaH Ke. Ae xuwwavp` maro Ke Ane tene huH kruH KuH Aevo je im+yaTvwav Ke teAnHta 84na Avtarno gwR Ke. temaH=I AnHta Avtar=xe. ingod, nrk Ane pxu‐#orna Avtaro temaH=I =xe. TyaHko{nI isfarx kam nhÄ Aave ke meH Fàne smÔƒa htaAne Fàne jEnmaH‐vaDamaH wega kyaR hta. bapu¦ Ae vStuj¡dI Ke. AhÄ to khe Ke ke bolvano ivkLp p` maro n=I.Are¦ wgvanno 5` lokna na=no Aa„a Ane temnIvaÌ pr marI n=I. kem ke tena lÙmaH Ôe huH Ôë to mnerag =ay Ke. ma!e Ae lÙ KoDIne cEtNy wgvan &aykwavnI njr kruH KuH Aha¦ prmpÄD Ýwu Aa„a pase jpD–o Ke. Aek smynI pyaRynI pase j te pD–o Ke. to, TyaHnjr krtaH te njrmaH sMyGdxRn, sMyG&an =ay Ke. Anetene Ae Aa„a xuâ Ke Aem khevamaH Aave




36 &ayk wav

Ke. smÔùH kaH{? Aha¦ KõI Ane 11mI ga=a to AlaEikkKe. Ane Aa to Aek pdnI j ƒaQya cale Ke. Aeno to parn=I. Aha¦ sMyG¹iÚ‐&anI‐sHtonI Aa„ana AanHdnaAnuwvI Aeva sHtonI vaÌnuH xuH khevuH?

hirno marg Ke xUrano, nhÄ kayrnuH kam Ôene...kayrnaH TyaH kam n=I. pu~ymaH \mR Ke Ane papmaH A\mR KeAem mannar pamr Aeva im+ya¹iÚ ÒvonuH AhÄ kam n=I.AhÄ to AHtrna puruØa=±nuH kam Ke. AHtr Sv$pno SvIkarkrnar puruØa=R Ke. Ane Aeva puruØa=RvazanI Aa to vat KeAem khe Ke.

hve KeLla‐co=a pdnI ƒaQya: ;daæna Aakare =va=IAiG™ne dhn khevay Ke.' xuH khe Ke? ke AiG™ne baznarkhevay Ke. kem ke te ;bzvayoGy pda=Rna Aakare =va=I'.....AiG™ lakDane ke Kaàne baze Ke Tyare Aakar to tena jevo=ay Ke ne¦ jevuH Ka uH Ane lakDuH Ke tevo AiG™no Aakar=ay Ke ne¦ KtaH p` Ae Aakar kaH{ lakDa ke Kaàne l{ne=yo n=I. p` Ae to AiG™no Aakar Ke. Kaàne AiG™ bazeto jevuH Ka uH hoy tevo AiG™no Aakar to =ay Ke. KtaH AeAakar AiG™no Ke, p` Kaàno n=I. bzva yoGy vStuneAakare =yo ma!e AiG™ daæna Aakare pra\Inpè =yo KeAem n=I. Aa hÒ to ¹ÚaHt Ke ho. Aa„amaH to pKIétrxe.

Aha¦ daæna (bzvayoGy pda=Rna) Aakare =va=I




&ayk wav 37

Ae!le ke Ka uH, lakDuH kolsa vgerene Aakare AiG™ =va=Idhn‐baznar khevay Ke. to p` daæk<t Axuâta tene n=I.bzvayoGy pda=Rna jevo Aakar AiG™maH =yo Ke ma!e tedaænI ApeÙa=I TyaH (AiG™maH) tevo Aakar =yo Ke AevIAxuâta pra\Inta AiG™ne n=I. Ae je AiG™ne Aakar =yoKe te pota=I =yo Ke, Aeva Aakare AiG™ pota=I =yo Ke. AeKa uH, lakDuH ne kolso Aeva Aakare AiG™ =yo Ke ma!e tebzvayoGy pda=Rna karè teva Aakare AiG™ =yo Ke AevIbzvayoGynI prnI pra\Inta AiG™ne Ke nhÄ.

bzvayoGy pda=Rna Aakare =va=I AiG™ne baznarkhevay Ke. to, ;baznar' Ke Ae!le Aevo Avaj Aaƒo keje bzvayoGy Ke tene te baze Ke. Ae!le ke tene Aakare te=yo Ke, p` Aem n=I. te vqte p` AiG™ potane Aakare=yel Ke. A=aRtŸ bzvayoGy pda=Rne Aakare je AiG™ =yo Kete AiG™ (qreqr to) potane Aakare SvyH pota=I =yo Ke.smÔùH kaH{? Aha¦ hÒ Aa to ¹ÚaHt Ke. isâaHt to pKIAHdr étrxe.

to, khe Ke ke ;to p` daæk<t Axuâta tene n=I.'bzvayoGy pda=Rna Aakare =yel hova KtaH AiG™ne Axuâtan=I. Ae!le ke AiG™ne Ae Axuâta (Aakar) daæne l{nen=I. prHtu Ae to AiG™ potana Aakare =yel Ke, Ae Aakar AeAiG™no Aakar Ke. p` Ae bzvayoGy pda=Rno te Aakar n=I.

tevI rIte &eyakar =va=I &anSv$pI Ýwu &ey‐




38 &ayk wav

jàvayoGy pda=Rno Aakar AhÄyaH Aavva=I te Ô e&eyk<t Aakar Ke Aem tene =ay Ke. prHtu Aem n=I. Ae to&anno potano j Aakar Ae rIte pir`Myo Ke. frIne‐kem keAa kaH{ Aekdm smÔy AevuH n=I. to khe Ke ke jembzvayoGyne Aakare AiG™ =ay Ke te=I bzvayoGy pda=RnIAxuâta Ae!lI pra\Inta‐Ke Aem n=I. prHtu AiG™ pote jAe Aakare =yo Ke. AevI rIte &eyakar &anmaH xrIr, vaÌ,mn, mkan, pEsano Aakar deqay Ke te=I tene Aakare AhÄ&an =yuH ma!e te &eyakarnI ApeÙa=I &an =yuH Ke AevI&anmaH ApeÙa n=I, AevI pra\Inta &annI pyaRymaH n=I.prHtu te SvyH pote &an te rIte te Aakare =yuH Ke. A=aRtŸprne Ô`va kaze prnI jevI cIj Ke teva Aakare &an =ayKe. KtaH p` Ae &an je jàvalayk Ke tene karè =yuH KeAem n=I. prHtu te &an j pote pota=I SvtH5 te Aakarepir`MyuH Ke.

Aha¦ &eyakar =va=I Ae!le ke xuH te hve jrI sU"ml{Ae to, smiktIne‐&anIne je rag =ay Ke te ragna jevuHAhÄ &eyakar =ay Ke. A=aRtŸ smiktIne &anIne p` rag=ay Ke. to jevo rag Ke tevI AhÄ &annI pyaRy =ay KeprHtu Ae=I krIne te &annI pyaRy ragne l{ne ={ Ke Aemn=I. p` Ae &annI pyaRy j te Aakare Ý`mI Ke, AevaAakare SvtH5pè pota=I ={ Ke. Aha¦ \m± Òvne jeneAa„&an =yuH Ke tene hÒ rag Aave Ke. Ane rag AakaretenuH &an p` =ay Ke. pyaRymaH




&ayk wav 39

jevo rag tevuH tene &an p` =ay Ke. p` te=I ragne Aakarete &anakar =yuH Ke ma!e &an pra\In Ke Aem n=I. kem keAe &anakar ragna &anp e =yela &anakar‐&an potepota=I pir`MyuH Ke. prHtu te &ey‐ragne l{ne pir`MyuHn=I. Are¦ p` kone Aa pDI Ke¦ AaqI duinya bavIs ke5evIs klak ÏI, pu5 ne \H\ana papmaH Aekla papmaH gazeKe. kdac klak vqt mze to saHwzva Ôy. prHtu TyaH b\uê\uH mze ke tmne Aam \mR =xe ne Aana=I \mR =xe. Aneteno klak p` lUH!I le. Arere¦ ijHdgI calI Ôy Ke.

AhÄ prma„ano pokar Ke ke Ýwu¦ te tara SvwavnoSvIkar krIne xuâta ÔÌ. hve Ae xuâta je pyaRymaH AavI={ ne &an pyaRymaH hj¡ ragaid p` =ay Ke. Ae!le ke teragnuH &an AhÄ pyaRymaH =ay Ke. prHtu te=I jevo rag KetevuH j AhÄ &an =ay Ke ma!e‐&eyk<t Axuâta &anmaH ={Ke Aem n=I. &an &eyakare =yuH ma!e &eyk<t Axuâta tene KeAem n=I. p` Ae &anno Svwav j Ae Ýkare =yo Ke. ragsHbH\InuH potanuH &an pota=I =yeluH Ke AevI tenI Sva\IntaKe. vItragno magR JIò Ke bapu¦ Are¦ ATyare to tekyaHy mzto p` n=I. wa{¦ xuH krIAe? vItrag magRsaHwzva p` mzto n=I.

Aha¦ AhÄ xuH khe Ke? ke sMyG¹iÚne potanI pyaRymaHãƒ ;i5kaz xuâ' Ke Aem jà uH Ke te=I tene (ãƒne) xuâkæuH. &anIne je xuâ pyaRy Ýg!I Ke temaH




40 &ayk wav

;ãƒ xuâ Ke' Aem jà uH Ke. ma!e ãƒne xuâ kæuH, p` hveAa baj¡maH jtaH (pyaRynI ApeÙaAe ÔetaH) tene ragaid hÒjày Ke. kem ke rag bakI Ke. to te rag jày Ke. ma!e, teragno Ô`nar Ke AevuH &an Ke ne¦ na, kem ke rag Aakare=yeluH je rag sHbH\InuH &an Ke te potana Aakare =yuH Ke.tem j te &an ragne kar e =yuH n=I. p` tenaSvprÝkaxk Svwavna karè Ae prÝkaxpè &an =yuH Ke.smÔùH kaH{? Aavo magR Ke wa{¦ xuH khIAe¦

AhÄ to khe Ke ke smiktIne‐&anIne‐Aa„anuH &an=yuH Ke, Aa„a i5kaz xuâ Ke AevuH pyaRymaH &an =yuH Ke Anete=I tene xuâ khevamaH Aave Ke. hve tenI pyaRymaH rag =ayKe Ane tenI pyaRymaH Aa xrIr, mkan Aaid jày p` Ke.to te jevuH &ey Ke te Aakare AhÄ &an =ay Ke ma!e te&annI pyaRy &eyne karè Ke Ae!lI pra\Inta Ke ne¦ na,kem ke Ae &eyk<t &an =yuH n=I. prHtu Ae &anno potanoprÝkaxno Svwav j te Ýkarno Ke Ane te $pe &an =yuHKe. ghn ivØy Ke bapu¦ Arere¦ sTy ha=maH nhÄ Aave TyaHsu\I ibcara A&anI mrI jvana Ke. Ae 84na AvtarmaHrqDI‐rqDIne so=a nIkzI gya Ke bapu¦ Ýwu to Aem kheKe ke tara nrknaH Aek Ù`naH du:qo Ýwu¦ ÊoDo wve AneÊoDo Òv=I p` n khI xkay. AevuH te Aek Ù`nuH du:q teHve@–uH Ke. Ane Aevo 33 sagrne Aem AnHtkaz te du:q ve@–uHKe wa{¦ Ae b\uH im+yaTvne l{ne Ke bapu¦




&ayk wav 41

to sMyGdxRn ivna Ae 84na AvtarmaH rqDIne mrI j{xbapa¦ sMyGdxRn ivna teno k–aHy AHt nih Aave wa{¦AavuH sMyGdxRn Ke¦

Aha¦ jeè i5kaz xuâ Aa„ane pkD–o Ane jene&annI pyaRymaH xuâta t=a AanHdno Svad Aaƒo tem jjene SvÝkaxk &annI pyaRy ={ p` hj¡ pU`R kevz&ann=I te=I tene p` rag Aave Ke. Ane Ae ragnuH tene &anp` =ay Ke. jevo rag hoy tevuH‐mHd rag hoy to mHd ragnuHAne tIv/ rag hoy to tIv/ ragnuH‐&an =ay Ke. to Ae ragAakare =yeluH &an, ragk<t Ke ke pota=I &ank<t Ke? &annopotano Aakar te Ýkare =vane karè te &an =yuH Ke. Aha¦hve AavuH b\uH vai`yane \H\a AaDe k–aH sUJe? Ane vai`yanejEn\mR mZyo? marg JIò Ke wa{¦ Aha¦ hve AavuH b\uHvai`yane \H\a AaDe k–aH sUJe? Ane vai`yane jEn\mRmZyo? marg JIò Ke wa{¦ Aha¦ gjb vat kre Ke ne¦

Aha¦ tene khe Ke ke Ýwu¦ tne Aa„anuH &an =yuH, xuâcEtNynuH &an =yuH, te xuâ Ke Aem pyaRymaH waSyuH, KtaH p`te pyaRymaH hÒ rag =ay Ke Ane te ragnuH &an p` =ayKe. tem j temaH prnuH‐xrIrnuH, ÏInuH ku!uHbnuH‐&an =ay Ke.teAo jeva wave wave Ke te rIte &an =ay Ke to te &ey KetenI ApeÙa=I tevuH &an =yuH Ke? ke Ae &anno pr ÝkaxnoSvt: Svwav hova=I prnI ApeÙa ivna =yuH Ke? pote(&an) &ank<t hova=I




42 &ayk wav

prne Ô`vano je wav =yo Ke te saÙatŸ &annuH kayR Ke,&atanuH kayR Ke.

Aha¦ frIne AhÄ to jene Aa„a jàò Ke tene hvepr jày Ke te xuH Ke Ae vat cale Ke. prHtu jene Aa„anuH&an n=I tenI vat Ke j nhÄ. kem ke Ae to im+yaTvmaHpD–a Ke te=I pra\In ={ne rqDI mrvana Ke. to, jene Ae&anSv$pI Ýwu‐Ae ijnSv$pI vStu‐Aa„a jàyo KeA=aRtŸ jene piràmmaH Ae ijnSv$pI Aa„a jàyo Ke, xuâpiràmmaH Ae xuâ vStu Aa„a jàyo Ke tene ma!e(Aa„ane) xuâ kæo Ke. hve Aa baj¡maH (pyaRymaH) xuH Ke?ke Aa baj¡maH &annI pyaRy hj¡ jevo rag =ay Ke, äeØ =ayKe te j Ýkare te &an tevuH Ô e Ke. te=I te &an Ae &eyk<tnekar e Axuâ Ke ne? Ae!le ke pra\In Ke ne? na. kem keSvne Ýkaxvana kazmaH prne Ýkaxvano te &anno SvwavSvt: Ke. ma!e te &an Svt: p` ragne Ô`tuH pir`me Ke,te=I te &ayknuH &an Ke. p` ;Ae ragnuH &an n=I' Aem kheKe. Arere¦ ßyaH hÒ AavI cIj mze nhÄ TyaH te xuH kre?Are¦ AnHtwv =ya temaH jEn sa\u p` =yo, idgHbr sa\up` AnHtvar =yo‐to p` Aa ragnI Aekta toDIneSvwavnuH &an kyuÅ nhÄ. Ane te SvwavnuH &an =vamaHprnI ko{ ApeÙa Ke nhÄ. hve AhÄ to prnuH &an krvamaHp` prnI ApeÙa n=I Aem khe Ke. smÔùH kaH{? smÔyAe!luH smjvuH Ýwu¦ kem ke Aa to 5` lokna na=nI vatuKe bapu¦ jene [Não Ane




&ayk wav 43

g`\ro saHwze Ae vat bapu¦ kaH{ sa\ar` vat hxe?

daæna (bzvayoGy pda=Rna) Aakare =va=I AiG™nedhn nam baznar khevay Ke, AiG™ bzvalayk pda=RneAakare =va=I te AiG™ne baznar Aem khevamaH Aave KeA=aRtŸ te Ôè ke prne bazto hoy Aem khevamaH Aave Ke top` daæk<t Axuâta tene n=I. Ae AiG™ bzvalayk$pe ={Ke p` te=I Ae AiG™ kH{ bzvalayk pda=Rne karè AeAakare =yo Ke Aem n=I. prHtu Ae AiG™ pote j potanaSvwav=I potane ÝkaxnI Ane prne Ýkaxta$pe pote jpir`me Ke. A=aRtŸ jene baze Ke tene Aakare AiG™ =yo Kema!e Ae!lI pra\Inta tene ={ Ke Aem n=I. prHtu AiG™pote j potana Aakare pir`mel Ke. &eyakar =yo te&anakar potano Ke. &eyakar =va=I &ayk Ô`nar Svwav&eyakar potane Ô~yo Ane bIÒ cIjna Aakare p` &anpir`MyuH to &eyakar =va=I te wavne te Ô`kwavne&aykp uH Ýisâ Ke‐te Ô`nar Ke AevuH Ýisâ Ke. top`&eyk<t Axuâta tene n=I. Ô`nar jàva yoGyne Aakare=yuH Ke. &an KtaH Ô`narne jàva yoGyne karè Ae&annI pyaRy ={ Ke Aem n=I. kem ke Ae to &anakar$pe jpir`mn Ke, &eyakar =yo Ke te potano j &anakar Ke.Ae!le ke potanuH pir`mn j Ae ÔtnuH Ke. Aha¦ SvneÔ`vano Ane prne Ô`vano je pyaRy =yo Ke te pota=I=yo Ke. prHtu ragaid pr vStu Ke te=I AhÄ tena jevuH(ragnuH) &an =yuH Ke Aem n=I.




44 &ayk wav

kar` ke &eyakar AvS=amaH Ae!le ke je &an Ke te &eyneÔ`valayk pda=Rne Aakare AvS=a =ay Ke to Ae &eyakarAvS=amaH je &aykp e jàyo Ae to &aykp e j jàyo Keprp e jàyo Ke Aem Ke nhÄ. Ô`vana Ýkaxkaze &eyne‐ragne‐Ô`taH KtaH te ragne Aakare &an =yuH Ke Aem n=I.Ae!le ke ragne kar e &an =yuH Ke Aem n=I. p` Ae topotano SvprÝkaxk Svwav Ke tene kar e &an =yuH Ke, poteSvne to ÝkaXyo. p` hve je ragne Ýkaxe Ke te SvnIÝkaxxi›ne kar e Ke. prHtu Ae ragne kar e ragne Ýkaxe AevuH&eyakar &an =yuH Ke Ae!le ke &eyne kar e Axuâta pra\Inta={ Ke Aem n=I. AavuH¦ NyaynuH tÀv bhu JI uH Ke.

;&eyakar AvS=amaH &aykpè je jàyo.....' ÔeyuH?Ae ragnuH &an =yuH Aem khevuH te ƒvhar Ke. kem ke te ragsHbH\InuH &an Ae &annuH &an Ke. Ane ma!e Ae potanuH &an=yuH Ke.

ÝÆ:- potanuH &an khevuH Ae p` wed =yo?

sma\an:- ha, wed Ke. p` Ae!luH ktaRkmRp uH isâ krvuHKe ne¦ AhÄ to ktaRpyaRyne isâ krvI Ke. Aha¦ SvneÔ`naruH Ane prne‐ragne Ô`naruH AevuH je Svpr Ýkax &anKe te Aa &ayknuH kayR Ke, kmR Ke. Ane Aa„a teno ktaR Ke.prHtu je rag Ke tenuH AhÄ &an =yuH ma!e rag ktaR Ke Aneragne Aakare je &an =yuH Ke te ragnuH kayR Ke Aem n=I. bhuJIÌ vat Ke bapu¦ Aha¦ Aa Ý=m xuknnI vato cale Ke.




&ayk wav 4p

Aha¦ phelI ga=amaH AacayeR Aem kæuH htuH ne ke ;maraAne prna mohna nax ma!e huH pirwaØ` kruH KuH' maro Aneprno moh h`va ma!e Aa khIx. AavuH ]I Am<tcHãacayRAemaH=I (voCKaim maH=I) ka#–uH. Ane pote p` 5IÔ }lokmaHkæuH ne ke huH Aa !Ika kruH KuH tena=I marI xuâta =Ôe. kem keAnaidnI mne Axuâta Ke. huH muin AacayR KuH to p` hj¡Anaidno Axuâtano AHx Ke. to Aa !Ikana kazmaH Ôe kepa@ to Aevo Ke ke ;!Ika=I j.....' p` teno A=R Ae Ke ke!Ikana kazmaH maruH lÙ‐Ôer‐ãƒ _pr Ke te=I tena ÔereAxuâta !zÔe. tem AacayR pote phelI ga=amaH khe Ke ke huHje Aa smysar khIx te marI wavne ãƒStuit=I (isâneS=apIne) khIx. t=a wavvcn Ane ãƒvcn=I khIx.Aha¦ ]otamaH ãƒvcn Ane ãƒStuit n=I kI\I. (p`potanamaH khI Ke.) ßyare ]otamaH to AnHt isâone S=aPyaHKe. Ae S=aPya Ke Ae!le ke je ]ota potanamaH AnHt isâoS=ape Ke tene ;S=aPya Ke' Aem khevamaH Aave Ke.

Aha¦ TyaH to Aem kæuH ke ;vHidtu sVvisâe'-svRisâone meH marI pyaRymaH S=aPya Ke. Ane tenuH nam vHidtusVvisâe Ke. sa|y je Aa„a Ke tena ÝitKHdne S=ane isâKe. ma!e Ae isâne huH nmSkar kruH KuH. Ae!le ke isâne marIje pyaRymaH S=apuH KuH te marI pyaRy pote isâpàne pamxej Ane isâ Aeva mara Sv$p trf te pyaRy jxe j. ma!emeH isâne vHdn kyuÅ Ke. ma!e meH marI pyaRymaH isâne S=aPyaKe. Ane ]otaAonI &annI pyaRymaH




46 &ayk wav

AnHta isâone meH S=aPya Ke. Aha¦ AnHta isâone ]otanI&anno pyaRymaH S=aPya Aem meH kæuH Ke. prHtu te ]ota ßyareAnHta isâone potanI &annI pyaRymaH S=ape Tyare meHS=aPya Aem khevay Ke. Aha¦ je meH kæuH te ]otaAe saHwZyuH.hve saHwzIne tenI Aek smynI ALp& AvS=amaH‐pyaRymaHAnHta isâone S=ape Ae!le ke rag=I p<=kŸ ={ne &annIpyaRymaH je AnHt isâone S=ane tenuH lÙ‐ãƒ‐trf j Ôy.Aha¦ jem ArhHtna ãƒ gu` pyaRyna Ô`naro potaneÔè Ke Aem kæuH (Ývcnsar ga. 80) tem AnHta isâonejeè pyaRymaH S=aPya teè AnHta isâone pyaRymaH Ô~ya‐AeksmynI &annI pyaRye AnHta isâone Ô~ya. p` Ae to jemAek ArhHtne Ô~ya kho Aek j Ke tem AnHt isâone Ô~yakho ke Aek isâne Ô~ya kho‐b\uH Aek j Ke.

to, Ae je AnHta isâ Ke, AnHt je svR&o Ke temne meHmaramaH S=aPya. Aa, to marI vat ={. hve meH te AnHtaisâone prmaH (]otamaH) S=aPya. prHtu Ae ]ota ßyarepotanamaH AnHta isâone S=ape Tyare meH prmaH S=aPya Aemƒvhare khevamaH Aave Ke. to, ]ota tenI ALp& dxamaHAnHt svR&one vHidtu-vHde Ke. Ae!le ke S=ape Ke. Ane jepyaRy Ae AnHt isâone S=ape Ke Ane Ô e Ke te pyaRy ivvekkrIne ãƒ trf #Zya ivna rhe nhÄ. AavI FÌ gHwIr vatuKe. jem jem êDuH Ôy Ke tem ga=aAonaH tizyaH êDaH bhu.

Aha¦ Aeva j ]otaAo Ke ke jeè pote potanI




&ayk wav 47

pyaRymaH AnHta isâone pota=I S=aPya Ke tene meH temnamaHS=aPya Ke Ae to inim¿=I Ke. p` je e pote potanI pyaRymaHAnHta isâone pota=I S=aPya Ke Aeva ]otaAone‐potanuH jeSv$p Ke tenI ¹iÚ =ay Ke Ane te ]utkevzI =ay Ke A=aRtŸAa smysar ]utkevzI Ane kevzIAe kheluH Ke ma!e te Òvp` ]utkevzI =ay j. ]utkevzI Ae!le smiktI. Aha¦ je eAnHta isâone potanI ALp& pyaRymaH S=aPya Ke... Arebapu¦ Ae kH{ vat Ke¦ jenI Aek smynI ALp& pyaRy (wle_pyog AsHQy smye =ay) AnHta isâonuH &an kre AnepyaRymaH (potanamaH) teAone S=ape Ae!le ke raqe A=aRtŸpotanI pyaRymaH AnHta isâo rhe AevuH je e pote kyuÅ Ke AevaneAhÄ ]ota trIke lI\a Ke. kem ke bakI to Aam AnHtvarwgvan pase saHwZyuH Ke. ma!e Ae vat AhÄ Ke nhÄ.

Aha¦ Aam wgvan pase to AnHt var saHwZyuH Ke.prHtu hve je ]ota, potanI Aek smynI ALp& AvS=ahova KtaH, AnHta svR&o‐isâone S=apuH KuH, raquH KuH to tenuHlÙ Ane tenI ¹iÚ ãƒ _pr j jxe. Ane hve tena lÙesaHwzxe to saHwztaH tenI Axuâta !zI jxe. Ae ãƒnalÙne karè Axuâta !zxe ho. p` saHwzvane karè nhÄ.smÔùH kaH{?

phelI ga=amaH lQyuH Ke ke maro moh Anaidno Ke.ßyare 5IÔ }lokmaH Aem lQyuH Ke ke AnaidnaH kluiØtpiràm maramaH Ke, (;inrHtr kLmaiØt Ke') Aha¦




48 &ayk wav

AacayR sHt Ke to p` khe Ke ke AnaidnaH kluiØt piràmmaramaH Ke.

Aek baj¡ Aem khevuH ke sMyG¹iÚne rag Ke j nih,du:q Ke j nih.

p` Ae to k{ ApeÙaAe Ke? ke AnHtanubH\I Aneim+yaTvnI ApeÙaAe sMyG¹iÚne rag Ane du:q n=I. pÀhÄyaH to ]I kuHdkuHdacayRnI ga=ana A=R !Ika krtaH AacayRpote khe Ke ke maramaH moh Ke.

te moh k–arno Ke?Anaidno Ke. phelI ga=amaH kæuH Ke ke maro moh

Anaidno Ke. Ane te j vat 5IÔ klxmaH ]I Am<tcHãacayeRlI\I Ke ke maramaH moh‐AiS=rtano Ke. pote muin AacayRKe ne¦ Ae!le sMyGdxRn &an cair5 to Ke, AanHdnoAnuwv to Ke. prHtu tenI sa=e =oDo rag p` Anaidno Ke.Aha¦ te rag Anaidno Ke Ae!le ke rag caLyo hto Anehve nvo =yo Ke Aem n=I. AavI rIte ]I kuHdkuHdacayRnIga=anI !Ika krnar ]I Am<tcHãacayR khe Ke ke ]IkuHdkuHdacayR Aam kheva mage Ke. p` Ýwu¦ tme k–aH Aemna&anmaH ñdymaH væa gya Ko? wa{¦ jem vStunI iS=it Ketem Ame khIAe KIAe.

to khe Ke ke Aek ArhHtna ãƒ‐gu`‐pyaRyne Ôe Ôèto te Ô`naro potana wgvan Aa„ane Ô e‐Aem(Ývcnsar ga. 80maH) kæuH Ke. to Aa to AnHta isâoneje pyaRymaH Ôè Ae!le ke S=ape Aene to Svna




&ayk wav 49

lÙe tene sMyGdxRn =ya ivna rhe j nhÄ. Ane te ]utkevzI=xe j. ]utkevzI Ae!le AhÄyaH smiktI p` ]utkevzIAe!le bar AHg ne caEd pUvRna ivxeØ &anvaza nhÄ. to Ae]utkevzI =ay Ane pKI kevzI =xe j. gjb vat Ke ne¦Lyo, Aa isâaHt khevay, Aha¦ Aek Aek }lokno par AavenhÄ. xuH sHtonI idgHbr muinAonI Ane temnI vaÌnIgHwIrta¦ Ae vaÌmaH gHwIrta Ane êDpno par n mze..

Aha¦ phelI ga=amaH khe Ke ke ;mara Ane prnamohna‐' mara Ane tara mohna ;nax ma!e...' p` Ýwu¦Ae!lo b\o kolkrar¦ wle tme potana (tmara) mohnanax ma!e to khI xko. kem ke Ae!lI (=oDI j) AiS=rtaKe. prHtu ]otana (mohna nax ma!e p` kolkrar?) wa{¦]otane meH isâ kæane? (]otanI pyaRymaH meH pote AnHtaisâone S=aPya Ke ne¦) Ôe ke meH ]otanI pyaRymaH isâneS=aPya Ke Ae to ƒvhar=I vat krI Ke. prHtu teè pote pÀnHta isâone pyaRymaH S=aPya Ke ne¦ ma!e teno moh p`nax pamxe j. Aha¦ je Aek smynI ALp& pyaRymaHAnHta isâone S=aPya te pyaRy AHdr JUkIne ãƒ trf jÔy. Ae!lI Ae pyaRymaH (takat) Ke ke teè AnHt svR&neraQya. to, te pyaRynuH lÙ svR& SvwavI Ýwu Aa„a _prj Ôy. Aha¦ jeè Aek smynI pyaRymaH AnHta svR&oneS=aPya, raQya, AadyaR, sTkar kyÈ, SvIkar kyÈ Ane teAek smynI pyaRymaH jeè AnHta svR&ne Ô~ya tene tenoAa„a to




p0 &ayk wav

&aykp e jày Ke. Aha¦ vItrag svR& prme¬ri5lokna=nuH AnHt tI=ÅkronuH Aa b\uH k=n Ke. AnHtatI=ÅkrnuH k=n kho ke AnHta sHtonuH k=n kho ke Aek muinnuHk=n kho Aek j Ke. Ane muin to ijn Ke. pyaRymaH 5`kØayno Awav ={ne ijndxa jene Ýg!I Ke tene muin khIAe.to te muin (AacayR) khe Ke ke huH Aa smysarne khIx.

p` ;khIx' AemaH to ivkLp Ke ne?Ae ivkLp Ke qro. p` maruH Ôer TyaH n=I. prHtu huH to

Svwav trfna Ôerna lÙe TyaH (smysarmaH) vat krIx.Ane te=I maruH Ôer to Svwav trf v\xe Ane Axuâta !zIjxe. Aem saHwznar p` je e AnHta isâone S=aPya Ke tep` Sv lÙe saHwze Ke tem j vaÌmaH pU R vat Aavxe te=I,Aa vat saHwzta tenuH p` Sv lÙ ={ne moh !zxe. AnepKI tenI AiS=rta p` !zI jxe. A=aRtŸ phelaH te ]utkevzI=xe. Ae!le ke tene smikt =xe. pKI te kevzI =xe. Lyo, AaphelI ga=ano Aavo A=R Ke. Ae to par pDe nhÄ tevuH Ke.Aha¦ idgHbr sHto Ae!le kevzIna keDayto, bakI shuAe b\IkLpnaAe vato krI Ke. ßyare idgHbr sHtona Aek‐Aek xBdnIpaKz to ke!lI wavnI gHwIrta Ke¦

Ae AhÄyaH khe Ke ke ßyare Aa„ane Ame &ayk kæoAne te &ayk &aykpè jàyo Tyare Ô`narne to Ô~yop` hve te ;Ô`nar Ke' Aem khevay Ke to te prne p`Ôè Ke AevuH AemaH AaƒuH ne? wa{¦ te prne




&ayk wav p1

Ôè Ke Aem wle khIAe. to p` qreqr to je pr Ke tenete Ô e Ke Aem n=I. A=aRtŸ pr Ke, ragaid =ay Ke tene jeÔè Ke te ragaidne l{ne Ôè Ke Aem n=I. prHtu Ae&annI pyaRynuH SvprÝkaxk sam+yR j AevuH Ke ke potepotane Ôè Ke A=aRtŸ &ayk (Ô`nar pyaRy) &aykne(Ô`nar pyaRyne) Ôè Ke. AhÄ pyaRynI vat Ke ho. kemke ãƒne to te Ô e j Ke. Aha¦ gjb vat Ke.

Aha¦ vStu Sv$p icdanHd Ýwu Aa„a &aykp e tojàyo, lÙmaH Aaƒo, ¹iÚmaH Aaƒo. prHtu tene Ô`naro‐Svpr Ýkaxk khIAe KIAe to ;te prne Ô`naro Ke' Aemp` temaH AaƒuH. Ae!le ke Svne to Ô~yo. p` hve prneÔ`vanuH p` temaH AaƒuH. to khe Ke ke prne Ô`vuH Ae AemaHn=I AaƒuH. prHtu prsHbH\InuH &an ke je potane pota=I =yuHKe teva &aykne &ane Ô~yo Ke. ma!e, pyaRye &anne Ô~yuH KeAe Ô`narnI pyaRyne teè ÔÌ Ke. smÔùH kaH{? bhuAakruH kam bapu¦ kem ke vItrag svR&no marg j Aevo Ke:

;svR&no \mR sux`R ÔÌ,Aara|y Aara|y Ýwav AaÌ¸

Ana= AekaHt sna= =axe,Aena ivna ko{ n baHæ Shoxe.....'

(]ImdŸ rajcHã)

Aha¦ khe Ke ke teno Aa„a &aykpè to tene jàò.prHtu te ;&ayk' Ke Ae!le ke ;Ô`naro Ke' Aem




p2 &ayk wav

khetaH te prne Ôè Ke AevuH Aave Ke to, prne Aakare je&an =yuH Ke te prne l{ne =yuH Ke Aem n=I. Aha¦ \m±nep` hÒ rag Aave Ke Ane te ragnuH &an p` =ay Ke.....barmI ga=amaH khexe ne ke ƒvhar Ôèlo Ýyojnvan Ke.....Aha¦ waØa to carekor Aek‐Aivro\ vatne j isâ kre Ke.to khe Ke ke Ae &aykpàmaH rag‐ƒvhar Aave Ke Anejày p` Ke, prHtu te rag Ke ma!e tene Ôè Ke ke rag Kema!e ragnuH &eyakare &an AhÄyaH =yuH Ke Aem n=I. Aavomarg Ke Ae!le sa\ar` ma`s ibcaro xuH kre?

AhÄ AacayR khe Ke ke wle Ame ;&ayk' Aem khIAeKIAe. Ane Ame &aykne Ô~yo tem j Ô`nare p` teneÔ~yo. hve Ô`naro Ke to prno p` Ô`naro Ke Aem sa=eAaƒuH¸ kem ke te SvprÝkaxk Ke ne¦ to te prno Ô`naroKe ma!e prne Ô e Ke‐te=I Ae pr Ke tene lI\e tene Ôè Kene¦ Ae pr Ke ma!e tene Aakare &an =yuH Ke ne¦ A=aRtŸ jevuHpr Ke te Sv$pe &an =yuH to Ae!lI to &eyk<t Axuâta&anmaH AavI ke nhÄ? Ae!lI &eyk<t‐Ýmeyk<t‐pra\IntaAavI ke nhÄ? na, kem ke ragna &ankaze ke xrIrna&ankaze tene to &aykpànI pyaRypè j Ô~yo Ke. p`tene (te &anne) ragnI pyaRy trIke ke rag=I &an =yuH KeAem Ô~yuH n=I. bIje AavI vatu Ke? (na) Are Ýwu¦ taraãƒnuH Ane tarI pyaRynuH sam+yR kevuH Ke tevI wa{¦ tneqbr n=I.




&ayk wav p3

Aha¦ khe Ke ke Ame to ragne, xrIrne ke je kaH{deqay Ke tene te kaze ÔÌAe KIAe. prHtu te=I tena Aakare&an =yuH Ke te tene kar e =yuH Ke Aem n=I. p` Amara&anno Svwav j Aevo Ke ke Svne Ô`taH prne Ô`vanoAmaro pyaRy Amara=I AmaramaH =ay. Ane tene AmeÔÌAe KIAe. Are¦ ÝwunI vaÌ to j¡Ao¦ Aha¦ AevasHto saÙatŸ mze Ane AevI vaÌ saHwzva mze to......?gjb vatu Ke ne¦

to khe Ke ke ;&eyakar AvS=amaH &aykp e je jàyo'ÔeyuH? &eyakar AvS=amaH te &aykpè &annI pyaRypèjàò Ke, Ae!le ke &annI pyaRy trIke Ae jàò Ke p`prnI pyaRy trIke Ae jàò Ke Aem n=I. ‐Aem khe Ke,wa{¦ marg bhu JIò Ke bapu¦ Ane tenuH fz p` AnHtsHsarno AHt Ke ne¦ jena=I AnHt sHsarno AHt Aave AneAHt ivnanI said‐AnHt pyaRy Ýg!e Ae margDa bapu¦ ko{AlaEikk hoy Ke.

AhÄ khe Ke ke ;&eyakar AvS=amaH'.... &eyne‐ragneÔ`vanI AvS=amaH p` ;&aykp e je jàyo' Ke te&ayknI pyaRyp e jàyo Ke. p` ragnI pyaRy trIke tejàyo Ke Aem Ke nhÄ to khe Ke ke ;&eyk<t Axuâta tenen=I.' Ae!le? ke xrIrnI iÊya Ane rag =ay te vqte terIte &an pote pir`me Ane tene Ô e, KtaH te &eyk<tAxuâta‐pra\Inta‐&anna pir`mnne je =yuH Ke




p4 &ayk wav

te ;&eyakar AvS=amaH &aykp e je jàyo' Ae!le ke AemaHte Ô`naro jàyo Ke p` jày AevI cIj jàtI n=Ije jày Ke te cIj jà{ n=I. prHtu te Ô`naro TyaHjàyo Ke. AavI gU#‐AlaEikk vatu Ke wa{¦ kem kecEtNySv$p j AlaEikk Ke bapu¦ Ane tenI Aek smynIpyaRymaH svR&ne S=apIne gjb kam kyuÅ Ke ne¦ tene sHsar=I_paDI lI\o Ke. A=aRtŸ jeè potanI pyaRymaH AnHta isâoneS=aPya Ke tene sHsar=I _paDI lI\o Ke. Aene j ho. p` jeAekla ]ota trIke ma5 saHwzva ma!e j Aaƒa Ke tenenhÄ.

Aha¦ jeè AnHta isâone potanI pyaRymaH S=aPyaAne jene &annuH‐&ayknuH &an =yuH tenuH &an ragne AnexrIrne p` Ôè Ke. prHtu Ae=I tene &eyk<t‐Ýmeyk<t‐Axuâta ={ n=I. kem ke Ae to &ayknI pyaRyne j Ôè Ke.Aha¦ Ae ragne Ô`va kaze rag Aakare je &an =yuH Ke teragne kar e (ragne Aakare) =yuH Ke Aem n=I. prHtu te kaze&an pyaRyno j potana &anakare =vano Svwav hova=I AerIte =yuH Ke. ma!e, te vqte rag jàyo n=I. p`Ô`narnI pyaRyne teè ÔÌ Ke. smÔùH kaH{?

to khe Ke ke ;&eyakar AvS=amaH &aykp e je jàyote Sv$p‐ÝkaxnnI AvS=amaH p`' pote jàò Ke. jem&eyakarna &ankaze p` &anno pyaRy jàyo




&ayk wav pp

Ke, tem ;Sv$p‐ÝkaxnnI AvS=amaH p`'...... ¹ÚaHt AaPyuHKe ke ;dIvanI jem ktaRkmRnuH AnNyp uH hova=I &ayk j Ke.'Ae!le? ke ;pote Ô`naro ma!e pote ktaR Ane potane Ô~yoma!e pote j kmR'‐Aa pyaRynI vat Ke ho, Ô`narne Ô~yoAne Ýmeyne Ô~yuH AevuH Ae Ô`vana pyaRynuH kayR, ktaR&ayknuH Ke. p` Ae rag‐ƒvharne Ô~yo ma!e ƒvhar ktaRKe Ane Ô`vanI pyaRy tenuH kmR‐kayR Ke Aem n=I. Aha¦ke!luH sam+yR Ke¦ ßyare A&anI khe ke meH smysar pHdridvsmaH vaHcI naQyuH, bapa¦ wa{¦ taro Ýwu ko` Ke teneÔ`va ma!e Are¦ AnHtkazna pirw/m`maH ko{ id' teèsaco ÝyTn kyÈ j n=I. Ane ê\a ÝyTn krIne maNyuH Keke Ame kH{k krIAe KIAe, \mR krIAe KIAe. p` te=I toheran ={ne car gitmaH rqDe Ke.

AhÄ khe Ke ke wgvan Aa„ane ßyare teè svR&pdeS=aPyo Ane ßyare tene svR& SvwavnuH wan =yuH Tyare teèSvne‐Ô`narne‐to Ô~yo. p` te vqte teè prne Ô~yuHKe? wa{¦ te vqte p` te e Ô`narnI pyaRyne j ÔÌKe, Ô`narnI pyaRy trIke j te jàò Ke. p` ragnIpyaRy trIke jàyo Ke ke ragnI pyaRy Ke ma!e tene Ô e KeAem n=I. wgvannI, prma„anI vaÌ Ane muinAonIvaÌmaH te bemaH fer n=I. kem ke muinAo AaDitya ={nesvR&nI vaÌ j khe Ke. p` wa{¦ te vat teH sawzI n=I.




p6 &ayk wav

ÝÆ:- tuH ko` Ko? Ane tuH ko` (kevo) Ô`nar Ko?

sma\an:- huH &ayk KuH. Ane huH marI pyaRyne Ô`naroKuH. ma!e, Ae &annI pyaRy Ae maruH kayR Ke, kmR Ke. kmR‐kayR,Ane huH ktaR KuH. qreqr to pyaRy ktaR Ane pyaRy j kmR Ke.p` AhÄyaH &aykwavne ktaR trIke isâ krIne &an pyaRytenuH kayR Ke Aem isâ krvuH Ke, bakI qreqr to te &annIpyaRy tenuH kayR Ke Ane te vqtno je pyaRy Ke te j AepyaRyno ktaR Ke. kem ke AaquH ãƒ Ke Ae to \/uv Ke. ma!e tenektaR khevo Ae to _pcar=I Ke. smÔùH?

Aha¦ \/uv Ke Ae to pir`mto n=I, bdlto n=I. toAe &aykne Ô`narI je bdlnar pyaRy Ýg! ={ te prneÔ`va kaze p` potana &an$pe pir`mI Ke. ma!e te pote jktaR Ke ne pote j potanuH kayR Ke. p` rag ktaR Ke Ane Aa&annI pyaRy tenuH kayR Ke Aem Ke nhÄ Aha¦ jena AekpdmaH=I p` bhar nIkzvuH k@` pDe Ae!lI to AamaHgHwIrta Ke¦

to khe Ke ke bapu¦ Ýwu¦ tuH mhaÝwu Ko. wa{¦ tuHmhaÝwu Ko Ane Ae tarI pyaRy p` mhaÝwunI Ke. jejàyo Ke tenI Ae pyaRy Ke. ma!e Ae ÝwunI pyaRy Ke. p`te ragnI pyaRy n=I. A=aRtŸ Aa &anmaH ßyaH ßyaH Svjàyo Ane ßyaH tene Ô~yo te vqte Aa prne p`




&ayk wav p7

Ô`vuH TyaH =ay Ke ne? to khe Ke ke Ae prnuH Ô`vuH =yuH teprne l{ne Ô`vuH =yuH Ke Aem n=I prHtu Ae Ô`vanopyaRy j pote potanI SvprÝkaxkp e pir`mvanI takat=Ipir`Myo Ke. te=I te pyaRy kmR Ke Ane te pyaRy ktaR Ke.A=va wle ãƒne ktaR khevamaH Aave. qreqr Ø!ŸkarknuHpir`mn pyaRymaH Ke ßyare ãƒnI Ø!ŸkarknI xi› Ke.prHtu pir`mn n=I. te=I, je &annI pyaRye potane Ô~yo tej pyaRye rag sHbH\Ina potana &annI pyaRyne p` ÔÌKe, ma!e, pyaRy ktaR Ke, ne pyaRy kmR Ke. smÔ uH kaH{?

Aha¦ ƒvharno ivkLp é@–o Ke tenuH AhIyaH &an=ay Ke te &annI pyaRyne pote pota=I ÔÌ Ke tem j tepyaRy pote pota=I ={ Ke. p` ƒvhar=I ={ n=I. Ae!leke ƒvharne Ô`narI pyaRy, ƒvhar‐ragaid Aaƒa Ke tenuH&an kre Ke ma!e, tena=I ={ Ke Aem n=I. kem ke temaH k–aH&an htuH? ragaidmaH &an k–aH htuH? ke je=I te =ay, &anto &ayk ÝwumaH wreluH Ke to tenuH ßyaH AHdrmaH &an =taHÔgnaro Ôge TyaH‐te Ôgnaro pote potane Ôè Ke. te=I teragne Ô e Ke Aem khevuH te p` ƒvhar=I k=n Ke.

to khe Ke ke ;dIvanI, jem, ktaR‐kmRnuH AnNypùHhova=I‐AnerapùH n=I, p` AnNypùH Ke A=aRtŸ je ktaR Kete j kmR Ke Ane je kmR Ke te j teno ktaR Ke




p8 &ayk wav

smÔùH? Ae!le ke =naro Ane =yuH te be AnNy Ke p`j¡da‐j¡da n=I. ktaRμ=naro Ane kmRμ=yuH. to, te be AnNyKe, te be Aek j vStu Ke. Ane ;AnNypùH hova=I &ayk jKe. pote Ô`naro ma!e pote ;ktaR' Ae ktaR Ke. rag sHbH\InuHje &an =yuH Ke te &annI pyaRyno ktaR pote Ke. Ane tenuHkmR p` AenamaH Ke‐AnNy Ke. ma!e, te &an ragne Ô e KeAem n=I. Ane ragne l{ne Ae &an =yuH Ke Aem p` n=I.hve AavI ƒaQya Ke TyaH sa\ar` ibcara Òvo ke jesHÝdaymaH pD–a hoy Ane Aaqo id' k–arey vqt mzto nhoy te xuH kre? Arere¦ bavIs klak ijHdgI ÏI, pu5 Ane\H\amaH‐papmaH Ôy Ke. temaH kdac be FDI vqt mze tosaHwzva Ôy. prHtu saHwzva Ôy to ko{ @ekaà ivnanuHmze, sTy=I ivruânI vat mze¦

Aha¦ ko{Ae Aem Ô~yuH hoy ke Aapè smysarsaHwZyuH Ke ma!e kH{ nvInta n hoy to Aem n=I Ýwu¦ AenvI vStu Ke bapu¦ wgvan¦

Aha¦ srkarna Aek sa\ar` kayda p` ghn hoyKe. to pKI Aa to svR&, 5` lokna na=na kayda Ke. to,tena inymo keva hoy bapa¦ Aha¦ Aek‐Aek ga=amaH ke!lIgHwIrta Ke¦

khe Ke ke ;pote Ô`naro ma!e pote ktaR' te konoÔ`naro Ke?




&ayk wav p9

te potanI pyaRyno Ô`naro Ke. ma!e, kevzIlokalokne Ôè Ke Aem p` n=I. prHtu kevzI potanIpyaRyne Ôè Ke. te=I pyaRy temnuH kayR Ke Ane ktaR temnuH&anSv$p Ke. A=va pyaRy Ke, te karè lokalok Ke ma!eAhÄ &an‐kevz&an‐=yuH Ke Aem n=I. Aa ÝÆ to sHvt1983nI salmaH é@elo, p1 vØR phelaH Aa ÝÆ é@–o htoke Aa lokalok Ke ma!e kevz&an Ke ke kevz&an pota=I Ke‐lokalokne l{ne nhÄ? Aa Aek ÝÆ =yo hto. Tyare damodrxe@e Aem kæuH ke lokalok Ke to tenuH AhÄ &an =yuH Ke. ßyarevIrÒwa[Ae na paDI ke Aem n=I. pKI bHne nIce AaƒaAne mne pUK–uH. meH kæuH ke bapu¦ Aem n=I. kevz&an,&an=I‐pota=I‐Ke. ma!e kevz&an kayRno ktaR Aa„a Ke¸ AeAa„anuH kayR kevz&an Ke. prHtu lokalok ktaR Ke Anekevz&an pyaRy tenuH kayR Ke Aem n=I. Ôeke Ae!la b\axBd Ae vqte TyaH nhota. p` lokalok Ke ma!e &annIpyaRy ={ Ke Aem n=I. Are¦ Aek p` vat Ôe svR&naNyay=I brabr Ôène to tene b\Iy vat y=a=R jà{Ôy. kem ke Aek wav Ô e tene b\ay wav y=a=R jà{Ôy, p` ßyaH Aekey wavnaH @ekaàH n mze TyaH Arere¦ijHdgI pUrI =va AavI to p` temaH je krvanuH htuH te rhIgyuH. Ane te e Aekla papna \umaDa kyaR Ke. Are¦ pu~ynaHp` @ekaàH n mze. Aene ma!e to wa{¦




60 &ayk wav

car‐car klak saco sTsmagm krvo Ôe{Ae. prHtusTsmagm kone khevo tenI p` hÒ smj` n=I. AesTxaÏnuH car‐car klak vaHcn hHmexaH krvuH Ôe{Ae. je=Ipu~y to bH\ay. prHtu AenaHy @ekaàH n mze. Are¦ \mR to nmze p` pu~ynaHy @ekaàH n mze. sTxaÏ ne sTsmagm‐Aebeno pircy covIs klakmaH=I car klak rhe to p` nepu~y baH\e, prHtu \mR to nhÄ. \rm to rag=I Aa„ane p<=kŸkrIne svR&pùH maruH Sv$p Ke AevI AHtrmaH ¹iÚ krIneAnuwv kre Tyare tene =ay. Ae!le ke sMyGdxRn =ay.smÔùH kaH{?

AhÄ khe Ke ke ;jem dIpk F!p!aidne Ýkaixt krvanIAvS=amaHy dIpk Ke' jem dIvo Ke te F!ne, p!ne Ae!le kevÏne Ýkaxe Ke te kaze p` dIvo to dIvo j Ke. dIvo jeneÝkaxe Ke te $pe xuH =yo Ke? na. ma!e khe Ke ke dIpkF!p!aidne Ýkaixt krvanI AvS=amaHy dIpk Ke Ae!le kedIvo F!p!aidne AvS=amaH Ýkaxva kaze dIva$pe j Ke. prHtute kaH{ F!p!ne Ýkaxvane kaze F!p!nI AvS=apè =yon=I. tem j Ae F!p!ne l{ne te Ýkaxe Ke Aem p` n=Ip` dIvana Ýkaxne l{ne Ýkaxe Ke.

to khe Ke ke jem dIpk F!p!aidne Ýkaixt krvanIAvS=amaHy dIpk Ke Ane potane‐potanI ßyoit$p ixqaneÝkaxvanI AvS=amaH p` dIpk j Ke, ANy kaH{ n=I¸




&ayk wav 61

tem &ayknuH smjvuH Ae!le ke ragne, prne Ô`va kaze p`&ayknI pyaRy to &annI j Ke. Ane potane Ýkaxvanakaze p` Ae &annI j pyaRy Ke. prHtu prne Ô`va kaze tepyaRy prne l{ne ={ Ke Aem n=I. jem ke Ýkax (dIvo)F!p!ne Ýkaxe Ke to te F!p!ne l{ne dIvo tene Ýkaxe KeAem n=I. prHtu dIvano potano F!p!ne Ýkaxvano ÝkaxkSvwav Ke ma!e Ýkaxe Ke. Ane te=I F!p!ne Ýkaxva kazep` dIvo to dIvo j Ke. t=a potanI ßyoitne Ýkaxva kazep` dIvo to dIvo j Ke. ware JIùH Ke bapu¦ Aha¦ AekklakmaH ke!luH AaƒuH¦ prHtu Aaqo id' pap AaDe A&anInenvrax mztI n=I, fursd mztI n=I. prHtu Ôe xrIrnarÙ` ma!e kaH{ krvuH hoy to, xrIrnuH Aam kruH ne tem kruHAem Aaqo id' slvay Ôy, KtaHy xrIrnuH =vanuH hoy tej =ay. p` tena kyaR=I kaH{ =ay nhÄ. ßyare Aa topuruØa=R=I =ay j.

to khe Ke ke FDo, p!‐vÏaid, koyla ke nagneÝkaxva kaze p` dIvo to dIva$pe rhIne j Ýkaxe Ke. p`xuH pr$pe ={ne te Ýkaxe Ke? ke prne Ýkaxe Ke¦ na. dIvo todIvane Ýkaxe Ke tem j potane Ýkaxvana Ýkaxkaze p`pote dIvo to dIvane Ýkaxe Ke. Aem pote wgvan Aa„aÔ`naro‐Ô e Ke te AvS=amaH p` &aykp e j ræo Ke.p` prp e =yo n=I ke prne




62 &ayk wav

l{ne te dxa ={ n=I. Ane potane Ô`va kaze Ae to poteKe‐potanI pyaRy Ke. AavuH b\uH yad raqvuH?

Ýwuno to Aavo marg Ke bapu¦ Ane te marg 5`lokna na= tI=Åkr ijndev isvay k–aHy Ke nhÄ p` Aevatu Ýwu¦ bhu sU"m Ke, Ae ko{ kroD‐be kroD‐paHc kroDpEsa qc± naqe ke xrIrnI iÊya krI naqe‐K, K mihnana_pvas krI naqe, ma!e \mR ={ Ôy Aem n=I. Aha¦xrIrna bzuka _pvasaid kre Ke Ane buiâna Ýkaxkrvavaza Aekla pr Ô`vanI buiânI vat kezve Ke pÀHdr xu cIj Ke tene kezvva jta n=I.

AhÄ khe Ke ke;ANy kaH{ n=I¸ tem &ayknuH smjvuHAe!le?

ke Ô`naro wgvan Aa„a Svne Ô`ta, je pyaRymaHSvne Ô~yo te j pyaRymaH prne p` Ô~yuH. to Ae prneÔ`tI je Ô`vanI pyaRy ={ Ke te pota=I j ={ Ke.Ae!le ke qreqr to teè potanI pyaRyne ÔÌ Ke. kar` kete pyaRymaH kH{ &ey Aaƒa n=I. jem dIvo F!p!ne Ýkaxe KeAe!le kaH{ dIvana ÝkaxmaH F!p! AavI gya n=I, dIvanaÝkaxmaH teAo pe@a n=I. Aem wgvan Aa„a cEtNy dIvocHã‐Ýwu Ke. AavuH jene rag=I iwþ ={ne AHtrmaH &an =yuHKe A=aRtŸ Aa„a svR&SvwavI Ke Aem ßyaH wan =yuH TyaHALp& pyaRymaH svR&SvwavnuH wan =yuH. to Ae je ALp&pyaRy ={ te svR&SvwavnI




&ayk wav 63

Ke Ae!le ke tene Ô`narI te pyaRy &ayknI pyaRy Ke Ane tepyaRy prne Ô e Ke to p` te &ayknI pyaRy Ke. prHtu teprnI pyaRy Ke ke prne l{ne ={ Ke Aem nhÄ. Aha¦Aekvar m|yS= ={ne saHwze to qbr pDe. prHtu Aag/hraqIne pD–a hoy ke Aana=I Aam =ay ne Aana=I Aam=ay to qbr n pDe. A&anI Aag/h raqIne pD–o Ke ke v/tkrva=I sHvr =ay Ane tpSya krva=I injRra =ay. p` v/tkone khevuH Ane inüy v/t kone khevuH tenI qbr n mze¦

ÝÆ:- p` v/t krIAe to sHvr =ay ne _pvas krIAeto injRra =ay¦

sma\an:- Are wgvan¦ Ae v/tna ivkLpo toƒvharna Ke. ma!e Ae to pu~ybH\na kar` Ke. Ane_pvasaidna je ivkLp Ke te p`, Ôe rag mHd kyÈ hoy to,pu~y bH\nuH kar` Ke. prHtu TyaH sHvr injRra n=I. Ane TyaH320 ga=amaH to Aem kæuH Ke ne ke _dyne Ô`va kaze p`&annI pyaRyne Ôè Ke. Ôeke TyaH _dyne Ôè Ke Aem khevuHKe. KtaH p` Ae ragne Ô e Ke Ae!le ke Ae to je &annIpyaRy ={ Ke tene te Ô e Ke. tevI rIte injRra kaze pìnjRranI pyaRyne Ôè Ke. p` te injRrane krto n=I.Aha¦ injRrana kaze Ô e Ke. A=aRtŸ injRranI je pyaRy Kete &an$p ={ Ke. Aem tene te Ôè Ke. tem bH\ne Ôè Ke.Ae!le ke




64 &ayk wav

bH\nuH je &an =yuH Ke te &annI pyaRyne Ô e Ke. tevI rItemoÙnI pyaRyne p` Ô e Ke. Aam, _dyne Ôè Ke AnemoÙne p` Ô e Ke, te _praHt car bol lI\a Ke ne¦ keAivpak, sivpak, skam Ane Akam injRrane p` Ô e Ke.Aha¦ idgHbr sHtoAe to gjb kam kyaÅ Ke¦ prHtu tenesmjnara ivrl j pake. bakI AevI vat bIje k–aHy KenhÄ wa{¦ AenI êDpnI vatu Ame xuH khIAe.

ktaR‐kmRnuH AnNypùH Ae!le ke ktaR ANy Ke, Ane kayRANy Ke Aem ho{ xke nhÄ. A=aRtŸ &annI pyaRyno ktaRAa„a Ke Ane Ae pyaRy tenuH kam‐kayR Ke. p` ragaidneÔ~ya ma!e ragnuH Ae kam Ke Aem n=I. kar` ke ktaR‐kmRAnNy hoy Ke p` Anera‐Anera nhÄ. A=aRtŸ te j ktaRAne te j kmR hoy Ke‐te j ktaR Ane te j tenuH kayR hoyKe. Ae!le ke ragne Ô`va kaze &an, &an$pe j =yuH Ke.te=I teno ktaR p` &an Ke Ane tenuH kmR p` &an Ke. pÀe ragnuH &an Ke te=I Ae rag ktaR Ke Ane ragnuH &an AekayR Ke Aem n=I ƒvhar rTn5yno ivkLp é@–o to tenuHAhÄ je &an =yuH te tene l{ne =yuH Ke ne? kar` ke temaHk–aH &an htuH ke je=I tena=I &an =ay. to AhÄyaH‐Aa„amaHKe. je=I tene l{ne SvprÝkaxk &an =ay Ke. smysarna!kmaH Aave Ke¦ ke: (sa|y‐sa\k äar).




&ayk wav 6p

;Svpr Ýkaxk skit hmarI,

tatEH vcn‐wed w/m warI¸

&ey dxa duiv\a prgasI, inj$pa pr$pa wasI..' .46.

SvÝkax &ey Ane prÝkax &ey‐bey vStu &ey Ke.&ey, Sv Ane pr bey Ke. KtaH p` prne Ô`va kaze to&anpyaRy pote pota=I Ôè Ke. Ane Ae AhÄ isâ krvuH Ke.

wava=R:- KõI ga=anI !Ika ={ g{. hve teno wava=RxuH kheva mage Ke? ke Aa Aa„a je vStu Ke te ãƒ trIkexuâ Ke. vStuna Svwav trIke vStu (Aa„a) pote xuâ Ke,piv5 Ke, inmRz Ke Ane AtIiNãy AanHdSv$p Ke. AnetenI ¹iÚ krtaH Ae!le ke teno Aadr krtaH tene Ae xuâ KeAevuH &anmaH QyalmaH‐Aave Ke.

Aha¦ vStu to xuâ Ke‐i5kaz xuâ Ke. tem j tecEtNy[n ne AanHdkHd Ke. ßyare milnta to Aek smynIpyaRymaH deqay Ke. p` te=I vStu miln n=I. vStu toi5kaz inmRz, piv5, xuâ, pU R, AqHD, Awed ne Aek$p Ke?

p` kone¦ Ae xuâ kone Ke?

tene Ô e tene p` jena &anmaH Ae vStu AavI n=Itene Ae Ke nhÄ. Aha¦ Ae pUàRnHdSv$p cEtNy Ýwu Aa„aKe. p` jena QyalmaH Ae Aaƒo n=I Aene to Ae Ke nhÄ,wle vStu to Ke. prHtu tene Ae Ke nhÄ. kem ke tene to ;Aexuâ Ke' AevuH (&an) Ke nhÄ. Aha¦ ¹iÚmaH




66 &ayk wav

jene rag, pu~y ne dya‐danno ivkLp vteR Ke tene je vStuxuâ Ke te to ]âa‐&anmaH AavI n=I. prHtu tena ]âa‐&anmaH to Axuâta AavI Ke, pyaRy AavI Ke. Ane teAxuâta pyaRymaH AavI Ke Ae y=a=R Ke. Ae!le ke pyaRymaHAxuâpùH Ke, pyaRy¹iÚAe AxuâpùH Ke. p` Ae vaStivk(Aa]y krva yoGy) cIj n=I. vaStivk cIj to i5kazI&ayk Aa„a Ke ke je xuâ cEtNymUitR Ke. Ane te sTy Ke. Ôeke potanI ApeÙaAe pyaRy Ke qrI. p` i5kazI Aa„anIApeÙaAe te pyaRyne gaE` krIne te n=I Aem khevamaH AaƒuHKe. KtaH pyaRy Ke, rag Ke, te AiSt Ke. te n=I j‐Aemn=I. prHtu te pyaRy _pr ¹iÚ krva=I im+yaTv =ay Ke Anew/m` éwuH rhe Ke. ma!e Ae pyaRy‐ragaid hova KtaH AepyaRy _prnI ¹iÚno inØe\ kyÈ Ke. te cIj maramaH n=I‐Aem teno inØe\ kyÈ Ke.

Aha¦ &aykvStu Aa„a cEtNyÝwu Ke. tenuHsiCcdanHdmy Sv$p Ke. to tenI ¹iÚ krtaH, tenI ¹iÚmaHtenuH Sv$p Aave Ke. Ae!le ke ¹iÚ krI Tyare tene Sv$pQyalmaH AaƒuH. Ane tene ma!e te xuâ ne piv5 Ke. prHtu jeneAe cIj QyalmaH AavI j n=I tene ma!e ;te Ke' Ae k–aH=IAaƒuH? JIÌ vat Ke¦ Aa to muQy vat Ke. svR& prme¬ri5lokna=e khelI, ÔeyelI ne jgtne deqaDva ma!enI Aavat Ke.




&ayk wav 67

to khe Ke ke Ýwu¦ teH tene‐tne teH‐deQyo n=I Ane tuHje n=I tene tuH deqI ræo Ko. pyaRymaH rhela rag Anepu~y‐papna wav ke je vStumaH n=I tene teH deqIne(potana) maNya Ke. prHtu Ae to pirw/m`nuH kar` Ke.ßyare Ae pirw/m`no AHt jemaH Ke Ae!le ke jemaH pirw/mÀne pirw/m`no wav n=I AevI cIj tuH Ko Ýwu¦ tuHpUàRnHdno na= ne siCcdanHd Sv$p Ke. stŸμKe, icdŸμ&anto Aa„a &ananHd Ýwu Ke. prHtu tenI ¹iÚ kre tene ma!e te&ananHd Ke. p` tenI ¹iÚ n kre tene ma!e‐jenI ¹iÚmaH AevStu AavI n=I tene ma!e‐to Ae siCcdanHd \/uv Ke j nhÄ.AakruH kam bapu¦

te=I AhÄ wava=RmaH khe Ke ke ;AxuâpùH prãƒnasHyog=I Aave Ke'‐p` vStumaH AxuâpùH n=I. vStu jei5kazI cEtNy Ýwu Ke‐xuâ AqHDne siCcdanHdSv$p jeAa„a Ke‐temaH milnta n=I. A=aRtŸ tene milnta n=I.p` pyaRymaH milnta =ay Ke Ane te AxuâpùH prãƒnasHyog=I Aave Ke Ae!le ke sHyogI cIjna lÙe tesHyogIwav _Tpþ =ay Ke. Aha¦ SvwavnI ¹iÚ=I teneSvwav ¹iÚmaH Aave Ke Ane sHyogIwavna lÙe tene sHyogIwav lÙmaH Aave Ke, Axuâta tene ¹iÚmaH Aave Ke, to teAxuâta prãƒna sHyog=I Aave Ke. A=aRtŸ te Ke.' bapu¦bhu JIÌ vat Ke. kem ke Aa marg to vItragno Ke ne¦




68 &ayk wav

Aha¦ khe Ke ke Aa„a vItragSv$p Ýwu Ke. kar` keÔe te vItragSv$p n hoy to vItragta Ane svR&taAavxe k–aH=I? xuH te kaH{ bhar=I Aave tevI Ke? ma!e,Aa„a vItragSv$pe Ýwu Ke. prHtu tene je Aa rag deqayKe te sHyogjint Axuâ miln pyaRy Ke. ÔeyuH? ;Axuâp uHprãƒna sHyog=I Aave Ke' Aem khe Ke. Ae!le ke tepyaRymaH te Ke. AvS=amaH iblkul rag Ke j nih Aem n=I.prHtu rag Ke. Ane te ApeÙaAe te stŸ Ke. Ae!le ke te ;Ke'Aem teno A=R Ke. p` te n=I j Aem n=I. te svR=a AstŸKe Aem n=I.

ÝÆ:- w/mà=I xuH rag _Tpþ kyÈ Ke?

sma\an:- pote rag _Tpþ kyÈ Ae j w/mà Ke.Sv$pmaH rag n=I Ane sHyogne lÙe tene _Tpþ kyÈ Ae jim+yaTv ne w/m Ke. prHtu w/m p` ;Ke'. kaH{ w/m n=IAem n=I. Ae AxuâtanI AvS=a Ke te=I pyaRymaH w/m p`Ke ke Aa xrIraid huH KuH. to, Ae w/m p` Ke. Ane te ;Ke'Ae ApeÙaAe w/m sTy Ke. prHtu ;Ke' Ae ApeÙaAe j ho.wle te i5kaz n=I ma!e AstŸ Ke. p` te vtRmanmaH Ke. teiblkul Ke j nih Aem ko{ khe to Ae vStunI pyaRyne jÔ`to n=I. Aha¦ ãƒne to te Ô`to n=I prHtu tenIpyaRyne te Ô`to n=I.

AhÄ khe Ke ke AxuâpùH prãƒna sHbH\=I Aave Ke.sHyog‐sHbH\ Ae!le ke prãƒno sHyog AxuâpùH




&ayk wav 69

krtuH n=I, kravtuH n=I. p` prãƒna sHyoge pote AxuâpùHéwuH kre Ke. AavI vat Ke bapu¦ bhu JIÌ vat Ke.AnHtkazmaH teè Aa„a xuH cIj Ke te vaStivkpè Ô`vanoÝyTn j kyÈ n=I. Ane bakI b\a ÝyTno bhar=I krIkrIne mrI gyo Ke.

to khe Ke ke ;TyaH mUzãƒ to ANy ãƒ$p =tuH jn=I.' Ae!le xuH khe Ke?

ke Axuâta prãƒna sHbH\e Aave Ke A=aRtŸ prnosHbH\ kre Ke ma!e Axuâta Aave Ke ho. p` prne l{neivkar =ay Ke Aem n=I. hve khe Ke ke ;mUzãƒ to ANyãƒ$p' Ae!le ke ivkar$p =tuH j n=I. Aha¦ rag Aeqreqr ANy ãƒ Ke p` Sv vStu n=I. AHdr wgvanAa„amaH je kH{ pu~y ne papna wav =ay Ke te inüy=IANy ãƒ Ke. to Svãƒ te ANy ãƒ$pe =tuH n=I. Ae!le keje vStu Ke te 5` kazmaH ivkarp e =tI j n=I.

to AhÄ khe Ke ke mUz ãƒ to ANy ãƒ$p Ae!le keANy tÀv$p =tuH j n=I Ae!le ke prãƒna inim¿=IAxuâta =tI n=I. p` inim¿na lÙe te =yel Ke ma!e;inim¿=I' Aem kæuH Ke. Aha¦ pr ãƒna inim¿=I AvS=amiln ={ Ôy Ke‐AvS=amaH milnta Ke, pyaRymaH milntaKe. ßyare vStu Ke te to inmRzanHd Ýwu Ke. vItragmUitRcEtNy Ýwu Aa„a to Anaid AnHt vStu




70 &ayk wav

Ke. Ane te vStu miln =tI n=I. p` tenI pyaRy‐AvS=a‐halt‐vtRman‐dxa‐prãƒna inim¿=I miln ={ Ôy Ke.ãƒ‐¹iÚ=I to ãƒ je Ke te j Ke p` ãƒ‐¹iÚ=I ho. ãƒneje ¹iÚ deqe Ke te ¹iÚ=I Ôe{Ae to ãƒ to je Ke te j Ke.Aha¦ waØa sadI Ke. kaH{ bhu AevI AFrI n=I. p` wavto JIà Ke. Are¦ Ae e AnHt‐AnHt kaz =ya KtaH tÀv xuHKe, mUz‐kaymI‐AslI‐cIj xuH Ke te ÔÌ j n=I.

to AhÄ khe Ke ke ;ãƒ‐¹iÚ=I to ãƒ je Ke te jKe'‐je Ke te j Ke. A=aRtŸ temaH milnta p` n=I AnesHsar p` n=I. prHtu te je kH{ Ke tevI j Anaid=I Ke.Aha¦ ãƒ‐¹iÚ=I to ãƒ Ae!le ke vStu..... ãƒ Ae!le pEsonhÄ p` vStu Aha¦ wgvan Aa„a vStu Ke ne¦ te Ke ne?xuH wUtkazmaH nhoto Aem Ke? na. Ae to phele=I jAnaid=I j Ke. to, te Anaid=I Ke, vtRmanmaH Ke Anewiv*ymaH p` rhexe. Ae to Ke.... Ke.... Aem i5kaz Ke. AavuHte ãƒ ãƒ‐¹iÚ=I to je Ke te j Ke. prHtu ;pyaRy‐¹iÚ=IÔevamaH Aave,...... ÔeyuH? pyaRy‐¹iÚ=I ÔevamaH Aave AemkæuH Ke. Aha¦ tene AvS=a=I‐pyaRy¹iÚ=I ;ÔevamaH Aave tomiln j deqay Ke'‐milnta Ke Ane tem deqay p` Ke.pyaRy=I j¡Ao to ãƒ miln deqay Ke. j¡Ao AhÄyaH prnIdya pazvI ke te prnI ihHsa krI xke Ke Ae vat to Ke jnhÄ. te je




&ayk wav 71

krI xkto j n=I Ae vat xuH krvI? ha, Ae krI xke Ke kaHpyaRy‐¹iÚ Ane kaH ãƒ‐¹iÚ.

Aha¦ pyaRy‐¹iÚAe‐A&anwave‐te miln pyaRy krIxke Ke. p` Ae=I te prnuH kaH{ krI xke Ke Aem Ke nhÄ.Aene te=I Ae vat to lI\I j n=I. kem ke pr to prp e jKe. ma!e tene bIÔe kre xuH? hve taramaH be vat Ke:

(1) Ôe ãƒ‐¹iÚ=I Ôe{Ae to te xuâ Ke‐je Ke te jKe‐Ae p` brabr Ke. Ane

(2) Ôe pyaRy‐¹iÚ=I Ôe{Ae to te miln Ke. Ane tep` brabr Ke. prHtu hve qreqr je i5kazIcIj Ke tene ¹iÚmaH leva ma!e, Ae milntapyaRymaH Ke..... te Ke ho...... to p` tene gaE`krIne ;te n=I' Aem kæuH Ke. Ane je i5kazI Ketene muQy krIne, inüy khIne, sTy khIne tenoAa]y levraƒo Ke. Aavo _pdex Ke¦

pyaRy‐¹iÚ=I ÔevamaH Aave to miln j deqay Ke. AerIte Aa„ano Svwav &aykpùH ma5 Ke paKuH ÔeyuH? ke ãƒje Ke te j Ke Aem khevuH htuH to hve Ae ãƒ kevuH Ke te kheKe. A=aRtŸ hve Aa„ane ãƒ trIke levo Ke ne¦ Ae!le tenIvat kre Ke. nhÄtr to bIÔH ãƒo p` Ke. prHtu AhÄ ãƒ jeKe te j Ke Ae!le xuH? ke Aeno ãƒno‐Svwav &aykpùH ma5Ke.' ‐Ae Aa„a Ýwu to




72 &ayk wav

Ô`k SvwavI \/uv ma5 Ke. Anaid‐AnHt Ae vStu Ke. Aha¦ãƒ=I kho ke &aykpà=I kho‐Ae b\I Aek cIj Ke. prHtu;ãƒ' khetaH samaNy KAe ãƒnI vat ={ g{. Ae!le AhÄßyare Aa„a khevo Ke Tyare tene kæuH ke Ae Aa„ano Svwav&aykp uH ma5 Ke. Aha¦ ãƒ to Ke Ae Ke. Ane Axuâ pyaRysHyog=I =ay Ke. Ae to samaNy vat krI. prHtu hve Ae jeãƒ Ke te vStu kevI Ke? kem ke ãƒ to prma u p` Ke AneAakax p` Ke. to, Aa Òvãƒ &aykma5 Ke, &ayk Ýwu Ke.Ô`n‐Svwav Sv$p te ãƒ Ke. A=aRtŸ ãƒ to prma u KeAne Aakax p` Ke. prHtu te kaH{ &ayk Svwav Sv$p n=I.p` Ae to jDSv$p Ke. ;Ae rIte Aa„ano Svwav'‐ßyareãƒ je Ke te j Ke to Aa„ano Svwav to &aykp uH ma5Ke‐Ô`nSvwavnI mUitR Ýwu Aa„a Ke. pote Ô`nSvwavnIpUtzI Ke. Ae!le ke Aeklo &aykwav te ãƒ Ke. marg bhuAlaEikk Ke bapu¦ prHtu Aek to AavuH sTy Ke te saHwzvap` mze nhÄ to te ke id' ivcar kre Ane ke id' jevaStivk krva jevuH Ke te kre?

AhÄ khe Ke ke Ae ãƒ Ae!le ke Aa„ano SvwavAhÄyaH kaymI ãƒ levuH Ke ne? Ae!le ãƒno Svwav;&aykp uH ma5' lI\o Ke. Aha¦ iblkul rag, pu~y, sHsarAne _dywav AemaH Ke nhÄ. Ae to &aykma5




&ayk wav 73

\/uv Ýwu Ke, Ô`nSvwavno kHd Ýwu Ke, Ô`n Svwavnov«ibHb Ke. A=aRtŸ te to &aykma5 Ýwu Ke ke jenI ¹iÚkrtaH sMyGdxRn =ay Ke. te &ayknI ¹iÚ krtaH jsMyGdxRn =ay Ke. kar` ke te j sMykŸ nam sTy dxRn Ke.Ae &ayk i5kaz stŸ Ke. ma!e tenuH dxRn krtaH sMyGdxRn=ay Ke. smÔ uH kaH{?

Ane tenI AvS=a pudŸgl kmRna inim¿=I ragaid$pmiln Ke te pyaRy Ke. phelaH sa\ar` vat krI htI pKIãƒne &aykwav trIke btavIne Ae vStu &aykwavmy ãƒKe tem kæuH, Ane hve khe Ke ke tenI pyaRy AvS=a pudŸglkmeR krI Ke Aem n=I, ha pudŸgl kmR inim¿ Ke p` tena=IkayR =yuH Ke Aem n=I. Aem khevay ke te AvS=a pudŸglkmRna inim¿=I ={. prHtu Svwav=I n=I =yuH te=I teinim¿=I =yuH Ke Aem khevamaH Aave Ke. je kaH{ pu~y nepapna miln wav deqay Ke Ae to pyaRy Ke. ßyare ãƒ keje &ayk Ke te kaH{ Aa miln pyaRymaH AaƒuH n=I. tevIrIte je miln pyaRy Ke te &ayk wavmaH g{ n=I. A=aRtŸpyaRynuH hovap uH pyaRymaH ræuH Ke.

Ane &aykpànuH hovap uH &aykpàne potane l{ne&aykpàmaH ræuH Ke, Aam bey hovap e to Ke. kaH{ jemAakaxna fUl n=I tem Axuâta n=I j Aem n=I. prHtu AeAxuâta pyaRymaH Ke.




74 &ayk wav

Ae Axuâta pyaRymaH Ke. pyaRynI ¹iÚ=I ÔetaH &anInep` pyaRymaH milnta deqay Ke. Ane te=I to kæuH ke ;maraAne prna mohna nax ma!e'‐Aeno A=R Ae =yo ke pyaRymaHmoh Ke. wle TyaH moh lI\o Ke Ane AhÄ ragno AHx lI\oKe. to p` te Ke tenuH AiStTv Ke. ma!e kæuH ke pyaRy=I Ôe{Aeto milntanuH AiStTv Ke. vStu=I Ôe{Ae to vStumaH te KenhÄ Aha¦ waØa to sadI Ke p` wav to je Ke te Ke. Are,p` ATyare to Aa vr ivna Ôn ÔeDI dI\I Ke. Aa„a ãƒevStuAe ko` Ke tena &an Ane wan ivna b\a v/t, tp Anewi› kre Ke. AhÄ p` kem bese? A&anI to Aem khe Ke kemiln pyaRy Ke to pyaRy ãƒnI Ke ma!e xuH ãƒ miln n=I=yuH? pyaRy ãƒnI Ke te=I Ane pyaRymaH Axuâta Ke to ãƒp` Axuâ ={ gyuH Ke ne¦ pyaRy Axuâ ={ Ke to ãƒ pÀxuâ =yuH Ke ne¦ Ane Ývcn sarÒnI nvmI ga=amaH pÀave Ke ne ke xuwwav vqte ãƒ Axuw Ke. AxuwwavmaHtNmy Ke. Ane xuâwav vqte ãƒ xuâ Ke‐xuâwavmaH tNmyKe¦ Are wgvan¦ p` Ae to pyaRynI tNmytanI vat Ke.xuwwav vqte ãƒ pyaRymaH tNmy Ke A=aRtŸ Ae pyaRybIÔnI Ke Ane ÒvnI khevaÌ Ke Aem n=I Aa!luH btavvuHKe. prHtu inüy ny=I Axuâ piràm vqte Ane AxuâtanakazmaH ãƒ temaH tNmy ={ gyuH Ke Aem




&ayk wav 7p

5` kazmaH n=I. kem ke wgvan Aa„a to &ayk$pe i5kazræo Ke Ane ma!e to tene (tenI ¹iÚ krvano) Avkax Ke‐te Ke Aevo tene manvano Ane tenI ¹iÚ krvano tneAvkax Ke.

Aha¦ pote to i5kaz xuâ Ke. kem ke ãƒ 5` kazmaHko{ id' Axuâ =ay j nhÄ. to Ae xuâpè pir`me‐isâpèpir`me‐te p` pyaRy Ke Ane Axuwpè pir`me Ae p`pyaRy Ke. te=I te xuânI pyaRy p` kaH{ ãƒmaH calI g{n=I. AavuH Sv$p Ke wa{¦ taruH Sv$p j AevuH Ke Ýwu¦ p`tne qbr n=I.

Aha¦ khe Ke ke tne ¹iÚ krva ma!e Avkax Ke. kem?kem ke Ae to &aykp e j ræo Ke. ma!e tene manvo Ae tneAvkax Ke, A=aRtŸ Ýwu Aa„a to &aykpè i5kaz rheloKe. ma!e ¹iÚno je ivØy Ke Ae to Aevo ne Aevo ræo Ke.Ane te=I, tuH ¹iÚ krI xkIx. p` Ôe te miln ={ gyohoy Ane temaH xuâta manvI hoy to to muXkel pDe. prHtu Aeto pyaRymaH milnta Ke. Are¦ p` ßyaH phelamaH phelIvatmaH sMyGdxRnnaH j @ekaàH n=I‐sMyGdxRn=I \mRnIwUimka _Tpþ =ay Ke p` Ae vStu (sMyGdxRn) j ßyaHn=I‐TyaH tena Aa b\a v/t‐tp kre _psgR, pirØh shnkre te b\uH =o=aH Ke, sHsar qate Ke Ýwu¦

AhÄ khe Ke ke ãƒ ¹iÚ=I ÔevamaH Aave......' Ae




76 &ayk wav

ãƒ to &ayk wave j Ke. to Ae ¹iÚ=I ÔevamaH Aave to&aykp uH to &aykpùH j Ke‐tne &aykp uH j njre pDxe.xuH kæuH te smÔ uH? ke je Aa„a Ke, je &aykwav Ke, jeÔ`kSvwav wav Ke Ae to i5kaz Ke. ßyare tenI vtRmandxamaH je milnta Ke Ae to vtRman dxanI pyaRymaH te=I jevStu Ke te to i5kaz &aykwave j rhelI Ke. ma!e Ae&aykwav ko{ id miln =yo n=I, ko{ id' prpè =yohoy Ane tene Axuâta lagu pDI hoy Aem =yuH j n=I.Ae!le ke Ae i5kaz &aykwav Ke tene Aavr` n=I Aha¦Ae to &ayk Ýwu Ke. te vStu Ke ne¦ cEtNy vStu Ke ne¦Ô`k Svwav..... Ô`k Svwav.... Ô`k Svwav AevoinTyanHd Ýwu Aa„a \/uv‐A`_Tpþ ne AivnaxI cIj Kene¦ ma!e tne tenI ¹iÚ krvano Avkax Ke. kem ke &aykwav&aykp e rhelo Ke to tenI ¹iÚ krvane tne Avkax Ke.Ane te &ayknI ¹iÚ krvI AenuH nam sMyGdxRn Ke.

AhÄ khe Ke ke Ae &aykp uH ãƒ¹iÚ=I ÔevamaH Aaveto &aykp uH &aykpùH j Ke ÔeyuH¦ &aykp uH j Aem kæuHteno Svwav Ô`vuH Ke. A=aRtŸ Ô`vu Ae tenuH SvwavpùH Ke,Aha¦ stŸ Ýwu je Aa„a Ke te siCcdanHd Ke. Ae!le ke AeicdŸ nam &an Ane AanHdnuH stŸ Ke, Ae to i5kaz &an neAanHdSv$pe j ibrajman Ke. tene ãƒ¹iÚ=I ÔevamaH Aaveto je kaym rheluH tÀv




&ayk wav 77

Ke tene ÔevamaH Aave to Ae!le ke vtRman dxamaH milnta Ketene ÔevamaH n Aave Ane kaym rhelI je cIj Ke‐vStu je&ayk \/uv Ke‐tene ÔevamaH Aave to &aykpùH to &aykp uHj Ke AhÄyaH ;wav' levo Ke. ne¦ stnuH stp uH levuH Ke ne¦to stŸÝwunuH stŸpùH Ae &aykp uH Ke Aem khe Ke, Aha stŸ‐;Ke'‐Aevo je wgvan Aa„a Ke tenuH &ayk p` Ae AenuHsÀv Ke, Aeno wav Ke, p` AenuH sÀv Ke, Aeno wav Ke,p` AenuH sÀv ne Aeno wav je Aa pu~y‐papna wav =ayKe‐dya, dan, v/t, wi› Ane kam, Êo\na wav =ay Ke‐ten=I. Ae stnuH sTv n=I, stno ks n=I. prHtu je stŸÝwu Ke teno ks to &aykpùH Ke,

ÝÆ:- hve Aek to Amne nvrax n mze, fursd nmze Ane temaH AavI vatu?

sma\an:- bapu¦ Aa krvuH pDxe wa{¦ Ae inv<¿Sv$p pD–uH Ke to tene ma!e =oDI inv<i¿ levI pDxe, bIjeAave Ke ne¦ ke ;marI ny`ne Aazxe re, meH inrQya n ny ehir'..... hir‐Aa„a je rag‐äeØne hrnaro Ke Aevo hir ÝwuAa„a Ke, nynne Aazxe tene Ôeyo nhÄ, Aha¦ Ae pyaRyAne milntanI smIpmaH j pU R &ayk Ýwu Aa„a pD–o Ke.prHtu tene Ôevane fursd lI\I nhÄ. Ôenarne ßyaH bharnuHÔevanuH mZyuH TyaH te (bharmaH) roka{ gyo. p` jenI s¿amaHÔevay Ke tenI s¿a Ôeva nvro n =yo. smÔ uH kaH{¦




78 &ayk wav

Aavo marg Ke to AamaH krvuH xuH? AamaH kH{ sUJpDtI n=I. Aagm Ýmaè krvanuH kho‐v/t pazo, dya pazo,danmaH pEsa Aapo ke mHidr bnavo AevuH kho‐to smÔy toqruH?

wa{¦ Ae to rag Ke. Ane ragp e &ayk Ýwu toko{ id' =yo n=I. prHtu Ae to pyaRy tepè =yel Ke. kem keÔe ãƒ pote ragpè =ay to to ={ ræuH‐ãƒ Axuâ ={Ôy. Ae!le ke ãƒ j pote rhe nhÄ, prHtu Ae cIj to Ke tej Ke. b\a Aa„anI AHdrmaH &aykpè j Ýwu Aa„aibrajman Ke. A=aRtŸ AHdr je &aykp uH Ke te Ke j. Ane KetenI ¹iÚ krvI Ke ne Ýwu¦ t=a pyaRynI ¹iÚ (&an) p`ßyare Aa ãƒ¹iÚ y=a=R =ay Tyare j =ay. kem ke ãƒ¹iÚy=a=R =ay pKI pyaRyne Ôeve to milnta deqay Ke te&anne &ey Ke. smÔùH kaH{? Ane te Aem p` Ôè Ke keAa pir`mn marI pyaRymaH Ke. te mara ãƒmaH n=I. KtaHp` je pu~y‐papna wav Ke te mne =ay Ke. Ane teno huHpir`mn krnaro hova=I ktaR KuH‐Aam ny&an=I te Ô e.p` vStu¹iÚ=I ÔetaH to &aykp uH to &aykpè j ræuH Ke.to, tene Ôeve, Ôè ne mane te pKI j tenI pyaRymaHmilnta Ke tenuH &an tene sacuH =ay.

AavuH AakruH kam Ke? Aana krtaH car‐K‐Aa@‐ds_pvas krI naqvanuH kho to Lyo, krI p`




&ayk wav 79

naqIAe..... wa{¦ xrIrna bizya hoy te Apvas kre,_pvas nhÄ ho. p` Apvas. kem ke _pvas to wgvanAa„a ke je &aykwav Ke tena smIpmaH j{ne vsvuH‐pyaRymaH &ayk wavne Aadrvo te Ke. A=aRtŸ AtIiNãyAanHdnI dxa Ýg! =ay tene (wgvan) _pvas khe Ke.bakI b\a Apvas Ke. ragmaH vsIne je _pvas‐\mR kyÈAem mane Ke, Ae to Apvas ma@o vas Ke. kem ke wgvan&aykwavne to teè Ôeyo n=I. Aha¦ jenuH mha AiStTv Ke,jenuH mha hovap e AiStTv Ke, jenuH mahaTMy AiStTv Sv$pKe Aeva &aykwavne to teè Ôeyo n=I Ane maNyo n=I.ma!e tene ma@o vas Ke.

AhÄ khe Ke ke ãƒ¹iÚ=I ÔevamaH Aave to &aykp uH jKe AekaHt Ke? (ha) inüyny Ke te sMykŸ AekaHt Ke. Aha¦AHdr Ýwu Aa„a ibrajman Ke. kem ke ßyare kevz&an =xeTyare Ae pyaRy k–aH=I Aavxe? xuH Ýwu¦ Ae k–aHy bhar=IAavxe? AHdrmaH &aykwavnI xi› Ane Svwav wyÈ j Ke.to, te &aykp uH to &aykp uH j Ke, kaH{ jDp uH =yuH n=I.Ae!le ke Ae xuwaxuwwav ke je miln pyaRy Ke, Acetn Kete $pe &aykwav =yo n=I. Ane Ae to !IkamaH AavI gyuH Kene¦ ke &aykwav xuwaxuwwavp e =yo n=I Ae!le ke jD=yo n=I. !IkamaH Ae AavI gyuH Ke. Aha¦ Aa kaH{ k=a vataRn=I. p` Aa to Ýwu Aa„anI wagvt k=a Ke. wgvtSv$p Ýwu Aa„a AHdr Ke. Ane tene




80 &ayk wav

phÇcI vzvanI teno we!o krvanI Aa vat Ke Ýwu¦ pamrnewe!Ine pD–o Ko to Ýwu¦ hve Aekvar ÝwutanI we! kr.tarI pamrta nax ={ jxe.

ÝÆ:- Aaqa smajne Aavo _pdex?

bapu¦ smajne p` AHdr Aa„a Ke ne¦ Ýwu Ke ne¦ßyare Aa xrIr to jD, ma!I Ke. Aa Ô`narne jàve Ke ketuH to Ô`kpè j kaym ræo Ke ne¦ ßyare Aa AmarI samuHÔe{ne tuH saHwze Ke Ane je rag =ay Ke Ae to pyaRymaH=ay Ke. Ane KtaH p` taro je &aykwav Ke te ko{ id'pyaRypè ke ragp e =yo j n=I. te kaH{ jDpè =yo n=I.Ae!le? ke xuwaxuwwav Ke Ae to jD Ke. kem ke dya, dan,v/t, wi› Ane pUÔno je ivkLp é@e Ke temaH cEtNyna&aykpàna AHxno p` Awav Ke. Aha¦ Aaqa&aykpàno to temaH Awav j Ke. p` tena AHxno p`temaH Awav Ke Ae!le ke dya, dan, v/t, Aaidna piràmmaH&aykno to Awav Ke. p` tena Aek AHxno p` tenamaHAwav Ke. A=aRtŸ sMyGdxRn‐&an‐cair5nI pyaRy ke jemaHwgvan Aa„a jàò Ke tevI pyaRyno p` ragmaH AwavKe. to pKI &aykno to ragmaH Awav j Ke. Are¦ AavIvat k–aH mze?

Aha¦ khe Ke ke kaH{ jDpùH =yuH n=I. Ae!le? ke jekH{ xuwwav ke Axuwwav =ay Ke temaH cEtNyno&aykwavno to Awav Ke, j prHtu te &aykwavnI je




&ayk wav 81

]âa, &an AaidnI inmRz pyaRy =ay Ke teno p` temaHAwav Ke. te=I te xuwaxuwne jDp uH Ke. dya, dan, v/t,wi›, pUÔ Ane wgvannuH Smr` Ae je b\o rag Ke tejD Ke. ßyare wgvan Aa„a &aykp e Ke. to, vStu ke je&aykp e Ke Ae to rag$pe ={ j n=I, Ae ragmaH AavI jn=I. prHtu &ayknI ]âa‐&annaH je sacaH ikrò fU!–aH Ke teikròno p` ragmaH Awav Ke. ma!e khe Ke ke je wavnepaHc mhav/tna wav khevay, wgvannuH Smr` khevay tejD Ke. A=aRtŸ Ae wavne AhÄ to jD kI\o Ke, to pKI xuHAe jD=I cEtNy &aykp uH Ýg!e? &aykpùH to Ke j p`&aykpàna Svwavna sTkar, ÝtIt Ane Anuwv=I tenuHcEtNypùH Ýg!e Ke. p` Ae ragna iÊyakaHDna piràm=IÝwu n Ýg!e, AavuH ware AakruH kam Ke.

Aha¦ Ýwu cEtNy ãƒ to &aykp e kaym rhelo jKe. prHtu tene mannarI je ¹iÚ Ke Ane tene Ô`naruH je &anKe‐tene Ô`naruH &an ho‐te ¹iÚ Ane &anno AHx p`xuwragmaH n=I. te=I Ae ragne‐xuw Ane Axuwwavne jDkhevamaH Aave Ke.

hve khe Ke ke AhÄ ãƒ¹iÚne Ý\an krI ræuH Ke Ae!leke pyaRy n=I j Aem nhÄ, p` pyaRy Ke KtaH p` AhÄyaHãƒnI ¹iÚ kravva, &aykpànI ¹iÚ ke je sTy Ke tekravva ãƒ¹iÚne Ý\an krI kæuH Ke. A=aRtŸ je sTy SvwavKe tenI st¹iÚ kravva ãƒ¹iÚne muQy krIne kæuH Ke. Ý\ankrIneμmuQy krIne.




82 &ayk wav

;je Ým¿‐AÝm¿na wed Ke'‐je gu S=anna wed Ke,je caEd gu S=an Ke Ae to Axuânyno‐ƒvharnyno‐ivØyKe. te=I te vStumaH n=I. Aha¦ caEd gu`S=anna wed p`vStumaH n=I ho. pheluH, bIj¡H, 5Ij¡H, co=uH Aem krtaH caEdmuHgu`S=an Ke Ae to Axuânyno ivØy Ke, pyaRyno ivØykho ke Axuânyno ivØy kho ke ƒvharnyno ivØy kho‐5 ey Aek j Ke. to, Ae ;je Ým¿‐AÝm¿na wed Ke'......pa@maH htuH ne? ke AÝm¿‐Ým¿...... Ôeke pa@maH ` iv hoidAapm¿o ` pm¿o-AÝm¿ p` n=I Ane Ým¿ p` n=IAem Ke. (ßyare wava=R Ým¿‐AÝm¿ Aem Ke.) prHtu Aeto pKI samaNypè smÔƒuH Ke, kem ke Ým¿ phelaH hoy KeqruH ne¦ Ým¿ phelaH hoy Ke. phele=I KõuH gu`S=an AnepKI satma=I caEdma gu`S=annI AÝm¿nI \ara hoy Ke,Ae!le AhÄ (wava=RmaH) smÔvvamaH je pheluH Ke teneÝm¿ne Ý=m lI\uH Ke.

to, khe Ke ke Aa„a ke je &aykwave ibrajman KetemaH Ým¿‐AÝm¿na wed n=I. kem ke te xuwaxuwwavpè=yo n=I, Ae!le ke te jDpè =yo n=I. ma!e Ým¿AÝm¿na wed Ae vStumaH n=I. smÔùH kaH{?

Aavo _pdex? kaH{ vataR hoy to smÔy p` qruH?

A=va Fre vatu =atI hoy AevI vatu kro to p`smÔy¦ Are bapu¦ Ae to tara FrmaH ko{ id' =atuH n=I.Are¦ tarI pyaRymaH p` ko{ id' =atuH n=I AevI




&ayk wav 83

vat Ke. to svR& i5lokna= pokar kre Ke ke Ame je svR&=ya Ae svR&pàmaH=I svR&SvwavmaH=I‐=ya KIAe. AesvR&pùH kaH{ bhar=I AaƒuH n=I. Aem taro gu` p`svR&SvwavI Ke. to Ae pote je svR&Svwav Ke te ko{ id'ragp e ke ALp&pè =yo j n=I. Aha¦ &aykp uH,svR&p uH AevuH je taruH sTv Ke te ko{ id' ALp&pè =yuH jn=I. to pKI te ragpè to =ay k–aH=I j?

to, khe Ke ke je Ým¿‐AÝm¿na wed Ke te toprãƒna sHyogjint pyaRy Ke. &aykwavmaH xuwaxuw temj Ým¿‐AÝm¿ pyaRy p` n=I. ma!e temaH wed n=I. wedto prãƒna sHyogne lÙe =yela Ke. Aha¦ te prãƒnasHyogjint Ke. Ae!le kaH{ sHyoge temne _Tpþ kraƒa KeAem n=I. prHtu sHyogjint khetaH te sHyogna lÙe _Tpþ=yela Ke.

AaqI klak Aavo b\o _pdex? yad xI rIte rhe?bapu¦ tuH AnHt kevz&anno \Ì Ko ne na=¦ 5` kaz Ane5` lokne Ô` AevI n=I¦ taramaH xi› pDI Ke. to pKItemaH AavI sa\ar` vatne n ÔÌ xke Aem n hoy wa{¦;n smÔy'‐Aem khetaH Ýwu¦ tne klHk lage Ke. kem ke Aeto &aykpàno pÄD Ke ne¦ KtaH Ae khe ke mne n smÔy?pyaRymaH n smÔy?

AhÄ khe Ke ke je Ým¿‐AÝm¿na wed Ke te toprãƒna sHyogjint pyaRy Ke‐prãƒna sHyog=I _Tpþ




84 &ayk wav

=yela pyaRy Ke. Ane ;Ae Axuâta' pyaRymaH‐AvS=amaH‐haltmaH bdltI dxamaH‐hln clnvazI dxamaH Axuâta Ke,p` nih bdltI AevI iS=r \/uv vStumaH te n=I. Aha¦&aykwav to nhÄ hlto nhÄ clto iS=r \/uv Ke.

p` _TpadVyy\/aEVyyu› stŸ Ke te? KtaH \/uv Ke Aeto hlto n=I clto n=I Ane pir`mto n=I. AevI Aei5kazI vStu Ke. Ane tenI ¹iÚnI ApeÙaAe AxuâpùH AesHyogjint ivkar Ke. t=a te ivkar ãƒ¹iÚmaH gaE` KemuQy nhÄ Ae!le ke te Ke qro Aem pe!amaH raq. Aha¦ tenetze!ImaH raq. p` c#vuH Ke to _prmaH Ane Tyare te Aetze!I sa=e nhÄ Aave to khe Ke ke milnta ãƒ¹iÚmaH gaE`Ke A=aRtŸ milnta n=I j‐teno Awav Ke‐Aem n=I ho.kem ke to to sHsar p` n=I, du:q p` n=I Ane ivkarp` n=I. prHtu Aem n=I. te milnta Ke. KtaH p`ãƒ¹iÚnI vStu &aykwavnI ¹iÚnI muQytaAe te AxuâtanegaE` krIne ;te n=I' Aem khevamaH AaƒuH Ke. to tene gaEkrIne, pe!amaH raqIne, _pr !ocmaH jvanuH Ke. jem _pr ÔyKe Tyare tze!I nIce rhI Ôy Ke. KtaH p` te Ke qrI temrag=I iwþ pDIne Sv$pnI ¹iÚ krva ma!e Ane temaH iS=r=va ma!e ßyare pyaRyne gaE` kre Ke Tyare j temaH Sv$pmaH¹iÚ Ôy Ke Ane temaH iS=r =ay Ke. Sv$pmaH¦ Axuâtaãƒ¹iÚmaH gaE` Ke, ƒvhar Ke (]I jycHdÒAe) bIÒwaØamaH gaE`no A=R krI smÔƒuH Ke ke ãƒ




&ayk wav 8p

¹iÚnI ApeÙaAe vStu ke je i5kaz &ayk Ýwu Ke tenI¹iÚAe Ae j Axuâta Ke te ƒvhar Ke, ßyare i5kazI&aykwav te inüy Ke, prHtu te=I pyaRy Ane Axuâtaiblkul j n=I Aem n=I.

Aha¦ Ae ivkarIwav pyaRy ¹iÚmaH sHyogjint wedKe A=aRtŸ te vStumaH Ke nhÄ Ane vStunI ¹iÚ =ya ivnasMyGdxRn =tuH n=I. to khe Ke ke AhÄ ãƒ¹iÚne Ý\an krIkæuH Ke. je Ým¿‐AÝm¿na wed Ke, te to prãƒnasHyogjint pyaRy Ke. Axuâta ãƒ¹iÚmaH gaE` Ke vStunI¹iÚ kravva te Axuâtane pe!amaH gaE` raqIne temaH n=ItenI pyaRymaH p` n=I‐Aem kæuH Ke. p` gaE` krIne ho.prHtu pyaRy Ke j nhÄ Aem nih. to Ae pyaRyne gaE` krIneA=aRtŸ tenI muQyta lÙmaH n leva ma!e kem ke te kar`=I\mRnuH pheluH pgi=yuH AevuH sMyGdxRn =ay Ke ma!e te karè‐Axuâtane gaE` krI Ke. Axuâta ãƒ¹iÚmaH gaE` Ke vStu jecEtNy Ýwu Aa„a Ke‐inTyanHd \/uvmy je vStu Ke‐tenI¹iÚmaH gu`S=an Ane pu~y‐pap Aaid je pyaRyna wedo Ke teb\a gaE` Ke, ;ƒvhar Ke.' i5kazI &aykwav muQy Keßyare Ým¿‐AÝm¿ Aaidna je wed Ke te gaE` Ke.

hve khe Ke —ãƒ¹iÚ xuâ Ke˜ vStu ke je i5kazsiCcdanHd Sv$p \/uv Ýwu Ke. temaH pl!o ke AvS=a p`n=I‐AevI je cIj Ke te xuâ Ke ßyare miln pyaRy Anewedne Axuâ khIne _ppar khIne ;te n=I' Aem




86 &ayk wav

khevamaH AaƒuH Ke. Aha¦ i5kazI vStu wgvan Aa„a AeksmymaH \/uv.... \/uv.... Aem icdanHd Sv$p Ýwu Ke. Ane tenI¹iÚ xuâ Ke. Ae!le ;ãƒ¹iÚ xuâ Ke.' kem ke i5kazI cIj Kete sTya=R Ke, KtI cIj Ke. ma!e tenI ¹iÚ p` xuâ Ke.ßyare sHyogjint Axuâ pyaRynI ¹iÚ to Axuâ Ke. A=aRtŸpyaRy Ke ne ƒvhar Ke.

Aha¦ ;ãƒ¹iÚ xuâ Ke' vStu Ke tenI ¹iÚ krvI teãƒ¹iÚ Ke. Ane te xuâ Ke. ßyare pyaRy ¹iÚ Axuâ Ke, kemke Ae pyaRy to Axuâ Ke‐sHyogjint Ke. ma!e tene gaE`krIne ƒvhar khIne Ane vStune muQy krIne, inüy khInetenI ¹iÚ kravI Ke. Aha¦ idgHbr sHtonI vaÌ bhu gHwIrKe, FÌ gHwIr Ke. bapu¦ AevI cIj bIje k–aHy Ke nhÄ.¬etaMbrmaH Ane S=ankvasImaH ke ANymtmaH k–aHy AavIcIj Ke nhÄ.....

to khe Ke ke ;ãƒ¹iÚ xuâ Ke' i5kazI vStunI ¹iÚAwed Ke inüy Ke' Aha¦ je i5kazI ãƒ Ke te inüy KeAne tenI ¹iÚ p` inüy Ke. ;wUta=R Ke' je i5kazI cIjKe. te wUta=R Ke. wUt‐Kto ne A=R‐pda=R. ßyare pyaRy topl!tI Ùi`k AvS=a Ke. sHyogjint wed Ke. milnta Ke.Aha¦ Aa wUta=R to i5kazI Svawaivk vStu Ke ke jenesHyognI ApeÙa n=I. tem j tene sHyogna AwavnI pÀpeÙa n=I. smÔy Ae!luH smÔe bapu¦ Aa to prma„aijne¬rdev tI=Åkr i5lokna na=nI vaÌ Ke. prHtu ATyareto b\I gDbD




&ayk wav 87

={ g{ Ke. ßyaH j¡Ao TyaH Apvas kro Ane v/t kro AevIvat cale Ke.

p` AhÄ khe Ke ke Ae je b\a ivkLpo Ke te to AxuâKe. Ane Ae Axuâta prãƒna sHyoge _Tpþ =ay Ke p` AeSvawaivk cIj n=I. Svawaivk cIj to je i5kazI cIj Kete Svawaivk Ke, shj Ke Ane tenI ¹iÚ p` xuâ Ke.

(1) ãƒ xuâ Ke to tenI ¹iÚ p` xuâ Ke.

(2) ãƒ Awed Ke Ane pyaRy p` temaH Awed ={g{, Ane

(3) ãƒ inüy Ke to tenI pyaRyne p` inüykhevamaH Aave Ke. Aha¦ vStu ;wUta=R Ke' wUtnam KtI‐hyatI‐i5kaz moj¡d‐cIj Ke. ßyarepyaRy Ke Ae to Ùi`k, ivkar Ane kmRnasHyog=I _Tpþ =yelI Ke. to, Aa vStu Ke tesTy Ke, ;wUta=R Ke, sTya=R Ke'‐stŸ‐stŸ‐AekaymI stŸ pda=R Ke. Ane te sMyGdxRnno ivØyKe. Are¦ Aano AWyas n mze Ane kaH{ qbrp` n mze. prHtu jgtna papna b\a AWyasKe. mailk hoy to Aaqo id' \H\o‐dukane besIFrakne sacvva Ane nokrI hoy to be‐paHchÔrno pgar mze‐AekluH pap Aaqo id' Ke.Are¦ \rm to n=I. p` pu~yey n=I.




88 &ayk wav

AhÄya khe Ke ke \rm krva ma!e‐je sTy ¹iÚ KeAevI i5kazInI ¹iÚ kravva ma!e‐pyaRy ¹iÚne A=aRtŸmilnta Ane wednI ¹iÚne gaE` krI Ke. Aha¦ i5kazInI¹iÚ sTy¹iÚ Ke, kem ke vStu st Ke, i5kaz moj¡d cIj Ke.to, moj¡d cIj i5kazI \/uv wgvan Aa„anI ¹iÚ krvI teinüy sMyGdxRn Ke ke jenuH nam hÒ \rmnuH pheluH pgi=yuHKe. ßyare cair5 to k–aHy rhI gyuH. AenI to bhu AakrIvat Ke.

to khe Ke ke ;ãƒ¹iÚ xuâ Ke Awed Ke, inüy Ke,wUta=R Ke, sTya=R Ke, prma=R Ke,' prma=R Ae!le prm pda=RAe vStu prma=R Ke. p` ;Ame propkar krIAe KIAe Aeprma=R Ke' Aem je khe Ke te b\I qo!I vatu Ke. kem keko{nuH ko{ krI xktuH n=I. to, prma=R‐prm pda=R‐to poteÝwu Ke. i5kazI prm pda=R Ae prma=R Ke ke jenI ¹iÚkrva=I jNmmr`na AHt lavvavazuH sMyGdxRn =ay Ke.

;ma!e Aa„a &ayk j Ke' vStu Ke Ae to i5kazI&ayk.... &ayk.... &ayk Ke, Ae to &anrsmy, &anSvwavI&aykwav Ke. Ae!le ke Ae to i5kaz &aykwavSv$pe Ke.

AavI waØa Ane AavuH b\uH....?

bapu¦ marg bhu JIò Ke wa{¦ Aa„a &ayk j Ke,Ae to Aek &aykSv$p‐Ô`kSvwav ma5 j Ke. kaymIÔ`kSvwav ma5, i5kazI &ayk Svwavma5 j Aa„a Ke.temaH ko{ milnta ke wed Ke nhÄ. temaH wed




&ayk wav 89

n=I‐Ae Ým¿‐AÝm¿ Ane pu~y‐papna wav vStunaSv$pmaH n=I. Ane ;temaH wed n=I te=I te Ým¿‐AÝm¿n=I.' Ae karè Ým¿‐AÝm¿ n=I.' Ae karè Ým¿‐AÝm¿ Aeva je gu S=anna wed Ke te temaH n=I. jem sIDIc#va ma!e pgi=yaH hoy Ke ne¦ tem je gu`S=anna caEd wedpyaRymaH Ke te ãƒmaH Ke nhÄ.

&ayk AevuH nam p` tene &eyne Ô`va=I AapvamaHAave Ke Ô`nar.... Ô`nar... AevuH khevamaH Aave Ke toÔ`nar prne Ôè Ke ma!e Ô`nar Ke ne? na. Ae to prneÔ`vana kazmaH potana &annI ivkasxi› Ýg! ={ Ke.Ane te pota=I ={ Ke. pyaRymaH prne Ô`vanuH Ane SvneÔ`vanuH je =ay Ke te pyaRyno ivkas ƒ› Ýg! =yo Ke.Ane te pota=I =yo Ke. pr=I nhÄ.

to khe Ke ke &ayk AevuH nam p` tene &eyne Ô`va=IAapvamaH Aave Ke. kar` ke &eynuH ÝitibHb ßyare &annIpyaRymaH ;Jzke Ke'‐hve AhÄ pyaRynI vat cale Ke ho.Aha¦ tenI pyaRymaH rag Ô`vamaH Aave Ke, xrIr Ke AemÔ`vamaH Aave Ke. A=aRtŸ &annI pyaRymaH tenI Jlk namte Ô`vamaH Aave Ke. to &eynuH ÝitibHb ßyare Jzke Ke‐&annI pyaRymaH Svpr Ýkaxk pyaRyna sam+yR=I je ivkas=yo Ke temaH rag Ane xrIraid Ô`vamaH Aave Ke. Tyare&anmaH tevuH j Anuwvay Ke‐&anmaH Aevo Anuwv =ay Keke huH to &annI pyaRy KuH. to p` &eyk<t Axuâta tene n=I.




90 &ayk wav

Ae!le ke i5kazI &aykwav to xuâ Ke. p` hve tenuH pyaRymaH&an =yuH to, tenuH &an je pyaRymaH =yuH te &annI pyaRymaHSv to Ô`vamaH Aaƒo. prHtu te &annI pyaRymaH AvS=amaHpr p` Ô`vamaH AaƒuH Ke. to, pr Ô`vamaH AaƒuH ma!e,Ae!le to te &eyk<t pra\Inta &anmaH AavI Ke Aem Ke nhÄp` Ae pr &eyk<t wav jemaH Ô`vamaH Aaƒo Ke teSv&eyno potanI pyaRyno wav Ke. p` &eyk<t =yo Ke AemKe nhÄ. AavI vatu Ke. waØa to sadI Ke. p` wav to jehoy te Ýmaè j hoy ne¦

;Ô`nar' Aem khevamaH AaƒuH to Ô`nare potane toÔ~yo. prHtu tene prne Ô`vana kazmaH jevI pr cIj KetevuH &an =ay Ke to AevI &anpyaRy prna kar`=I ={ KeAem Ke nhÄ, Ae prne Ô`vanI pyaRy p` potanI xi›naivkas=I ={ Ke. A=aRtŸ Ae to SvprÝkaxk xi›noivkas=I =yo Ke, Ýg! ={ Ke. ma!e Ae potanI pyaRy KeAne pota=I Ýg! ={ Ke. pr=I nhÄ.

Aha¦ Anaidkaz=I A&anne karè rqDI rqDInepirw/m` kre Ke. temaH kagDa, kIDa, ne kH=vana wv AnHtkyaR Ke. Ane hÒ p` Ôe nhÄ smje to mrIne TyaH jxe.pKI wlene te AhÄyaH kroDpit ho ne maHs‐da$ Aaid qaton ho. prHtu vStunuH wan n=I Ane maya, kp!, lowaidnawav kre Ke to mrIne pxumaH




&ayk wav 91

jxe. ßyaH=I frIne mnu*yno Avtar mzvo k@` pDxe. \rmto k@` pDxe p` mnu*ypùH mzvuH k@` pDxe. Aa cIjjevI Ke tevI smjmaH‐&anmaH‐nhÄ Aave TyaH su\I to b\apirw/m`na wav Ke.

AhÄ khe Ke ke ;&anmaH tevuH j Anuwvay Ke' jevarag Aene xrIr Ke teva tene Ô~ya to Ae (qreqr) &annIpyaRy Ô`vamaH AavI Ke. p` Ae ragnuH &an =yuH ma!eragne Ô~yo Ke ke rag=I &an =yuH Ke Aem Ke nhÄ. Ae&anpyaRye potane Ô~yo Ane te pyaRymaH prne p` Ô~yuH.to, prne lI\e prnuH Ô`vuH =yuH Ke Aem Ke nhÄ. prHtu Ae topotanamaH Svpr ÝkaxkpànuH wan =yuH Ke‐ivkas =yo Ke‐Ýg! =yuH Ke. Ane te rag=I Ýg! =yuH n=I Ae!le ke xrIrneÔ~yuH to xrIr=I Ô`vanI pyaRy _Tpþ ={ n=I.

;Aha¦ to p` &eyk<t Axuâta tene n=I kar` kejevuH &ey &anmaH Ýitwaist =yuH'‐jeva xrIr Ane ragÝitwaist =ya..... Aha¦ jem potanI pyaRymaH Sv&eyÔ`vamaH AaƒuH tem te j pyaRymaH pr p` Ô`vamaH AaƒuH.tem te j pyaRymaH pr p` Ô`vamaH AaƒuH. to teÝitwaist =yuH ;tevo &aykno j Anuwv krtaH &ayk jKe'‐Ae Ô`vanI pyaRy to &ayknI j Ke. p` Ae ragnIpyaRy n=I. AavI vatu Ke¦ KõI ga=a bhu sarI Ke. tenI!Ika calI g{. Aa to hve teno wava=R cale Ke. Ane Aasmysar to 19mI var cale Ke. 1 =I




92 &ayk wav

18 var to AaquH smysar swamaH calI gyuH Ke. Ane hveAa 19mI var cale Ke. vStu bhu ghn Ke. teè k–areysaHwzI n=I, ivcarmaH lI\I n=I ke xuH cIj Ke Ane tenIdxamaH xuH =ay Ke.

AhÄyaH phelaH to Ae kæuH ke vStu Ke Ae to i5kazxuâ Ke. Ane tenI ¹iÚ krvI te p` xuâ Ke. ßyare pyaRymaHAxuâta Aave Ke te kmR sHyogjint Ke. Ane te=Imilntane wed pDe Ke. hve AhÄyaH je &anpyaRy ={ Ke teSv&eyne Ô`narI Ane pr&eyne Ô`narI AevI Ae SvprÝkaxk pyaRy pota=I potanamaH ={ Ke. KtaH Ae pyaRyãƒmaH Ke nhÄ. kem ke pyaRy te wed Ke. Are¦ svar=I é@eTyar=I Aa krone, Aa krone Aem Aaqo id' \H\a‐\H\a‐papna \H\a je krta hoy Aeva Òvne AavuH smjvanenvrax É–aH mze? Aene \rm to n=I. p` pu~yey n=I kemke be‐car klak st saHwzvamaH AavtuH hoy to to pu~yp` bH\ay. p` \mR nhÄ ho. kar` ke \mR to te pu~ybH\narag=I iwþ je wgvan Aa„a Ke‐pUàRnHdno na= je&aykwav Ke tene ¹iÚmaH letaH Ae!le ke je ¹iÚmaH rag pyaRyAaidne lI\a Ke te ¹iÚmaH Aaqa i5kazI &aykne levo tenuHnam sMyGdxRn Ke.

to AhÄyaH khe Ke ke jevuH &ey &anmaH Ýitwaist =yuH‐Aa pyaRynI vat Ke ho. tevo &aykno j Anuwv krtaH&ayk j Ke‐te Ô`narI pyaRy &ayknI Ke. Svne Ô`narIAne prne Ô`narI te pyaRy &ayknI Ke.




&ayk wav 93

A=va to te pyaRymaH &ayk j Ô`vamaH Aaƒo Ke. prHtupr Ô`vamaH AaƒuH Ke Aem Ke nhÄ. Aha¦ SvsNmuq ={ne‐Svno Aa]y l{ne‐potana inTyanHd \/uv &ayk cEtNyÝwunuHje sMyG&an =yuH te &annI pyaRymaH rag, xrIraid bharnIcIj Ô`vamaH Aave Ke to khe Ke ke te prne kar e prÔ`vamaH Aave Ke Aem n=I. p` Ae pyaRyno j Ae!loSvpr Ýkaxk Svwav Ýg! ={ne te potanamaH potanIpyaRy Ke Aem Ô e Ke. AavuH Ke. magR bhu su"m Ke wa{¦ATyare sHÝdaymaH to b\a go!a é@–a Ke. p` Aeneibcarane ßyaH qbr n=I TyaH hve Ae xuH kre? Are¦ AacIj ke je AHdr Ke te AaqI rhI Ôy Ke¦

Aha¦ inTyanHd shÔ„Sv$p, shj SvwavI,siCcdanHd Ýwu Aa„amaH ke jemaH Ae pyaRy p` n=I AevaSvwavSv$p Ae vStumaH pr=I ¹iÚ _@avIne ¹iÚ lgavvI.to Ae ¹iÚ xuâ Ke Ane vStu p` xuâ Ke. Ane je xuâ ¹iÚ={ne SvnuH &an =yuH te &annI pyaRyno Svpr ÝkaxkSvwav hova=I te pyaRymaH pr p` Ô`vamaH AaƒuH. to Aeprna karè prnuH &an pyaRymaH =yuH Ke Aem n=I. prHtu Aeto potana Svpr Ýkaxk sam+yR=I prna Ô`vano ivkas=yo Ke. AavI vat Ke. Arere¦ ATyare to ßyaH saHwzIAeTyaH j¡van‐j¡van ma`sne ha!Rfel, be@a‐be@a vat krtahoyne ha!Rfel‐AevuH saHwzIAe KIAe. Aha¦ te ibcara mrIne




94 &ayk wav

k–aH Ôy¦ tena bHgla Ane pEsa b\a AhÄ pD–a rhe Anete k–aHy rqDva caLyo Ôy. #ormaH‐pxumaH Avtar kreÝwu¦ tena=I égrvano Aaro Ôe ko{ hoy to tena=Iégrvano Aaro to Ae cEtNy ãƒ Ke. je i5kazI&aykwav, \/uvwav, Svwavwav, kaymIwav, AslIwav,inTywav Ke tenI ¹iÚ krva=I Ae!le ke temaH Ývex krva=Ije sMyGdxRn =ay te sMyGdxRn AnHt wvno AHtkrvavazuH Ke. bakI bIÒ ko{ cIj‐dya, dan, v/t, wi›Aaid‐to sHsar Ke.

to khe Ke ke Aa huH Ô`naro KuH te huH j KuH. xrIrAne ragaidnI je jDnI iÊya =ay Ke tenuH AhÄyaH(Aa„amaH) &an =ay Ke, to, te huH j KuH. A=aRtŸ te &annIpyaRy marI Ke, mara=I _Tpþ ={ Ke. p` pr=I _Tpþ ={n=I. ANy ko{ n=I Aevo potane potano Awed$p Anuwv=yo potano wgvan Sv$p cEtNy Ýwu Aa„anuH potanuH&an =yuH. to Aevo potane potano Awed$p Anuwv =yoTyare Ae Ô`va$p iÊyano ktaR pote j Ke.

Aha¦ Aa to i5lokna= svR& prma„a ijne¬rdevnIvaÌ Ke. to teAo khe Ke ke Ýwu¦ tuH ko` Ko? kevo Ko? huHto &ayk KuH.

ke!la smyno Ko? (k–arno Ko?)huH to i5kaz KuH.to taramaH ko{ pyaRyno wed Ke ke nhÄ? tne je




&ayk wav 9p

Ô`vavazI pyaRy Ke A=va to je Axuâ rag Ke te ko{taramaH Ke ke nhÄ?

na.Tyare hve Ae taramaH Ke nhÄ AevuH &an =yuH to, Ae je

&annI pyaRy Svne p` Ôè Ke Ane prne p` Ôè Ke. to,pyaRy AHdrmaH‐taramaH‐Ke ke nhÄ?

pyaRy AHdrmaH n=I p` pyaRyne be_nuH Ô`vuH (SvAne pr) te maramaH Ke.

Aha¦ AHdr cEtNy Aa„a &anno puHj Ke. jempcIs‐pcIs m`na mo!a $naH \okzaH hoy Ke ne¦ tem AaAa„a AnHt‐AnHt &anaid gu`nuH \okzuH Ke Ane jem $na\okzamaH=I =oDo nmUno bhar ka#Ine khene ke j¡Ao wa{¦Aa $ AavuH Ke. tem Aa &aykpuHj Ýwu Aa„anuH &an krva=Itena nmUna$p &annI pyaRy bhar Aave Ke. Ane je Aa&annI pyaRy bhar AavI tevuH j AaquH Sv$p &anmy Ke.Ôeke je &annI AvS=a ={ te &annI pyaRy i5kaznIApeÙaAe Ke to wed. p` teno rag trfno Jukav n=I. kemke ragnuH &an =yuH Ke Ae to Svna JukavvazI pyaRymaH =yuHKe. Ae karè te pyaRyne p` Awed khevamaH Aave Ke. Awednam te SvsNmuq ={ Ke, Svna Aa]ye ={ Ke. to, tene;Awed ={' Aem khevamaH Aave Ke. p` te=I krIne te pyaRykaH{ ãƒmaH FUsI ÔtI n=I. pyaRy to pyaRymaH rhe Ke. wleAe &ayknuH &an =yuH Ane ragnuH p` &an =yuH. p` Ae topotanI pyaRy=I Ke. Ane KtaH p` Ae pyaRy kaH{




96 &ayk wav

i5kazmaH FUsI Ôy Ke Aem n=I. pyaRy, pyaRymaH rhe KeAne ãƒ, ãƒmaH rhe Ke. KtaH ãƒnuH &an pyaRymaH Aave Ke.A=aRtŸ Aa pUàRnHd Ýwu Aa„a Ke AevuH &an pyaRymaH AaveKe. p` Ae vStu pyaRymaH AavI jtI n=I. smÔùH kaH{?hzve‐hzve to khevay Ke. Aha¦ Aa to ijne¬r dev Ýwunomarg Ke. AnHt svR&o AnHt tI=Åkro Aa vat kheta AaƒaKe. Ane Òve p` te vat AnHtvar saHwzI Ke. prHtu teneÌic n=I. teè AHtrno Aa]y krIne tenuH xr` lI\uH n=I.

to khe Ke ke ;Aavo Aek &aykpàma5 pote xuâ Ke'i5kazI Aa„a xuâ Ke. ;Aa xuâ nyno ivØy Ke.'

xuH kæuH?

ke i5kazI Aa„a xuâ to Ke. p` tenuH AhÄ jene &an=yuH tene te xuâ Ke. ma!e, Ae je &anpyaRy ={ tene p` xuâkhevamaH AavI. kem ke te Awed ={ g{ ne¦ je pU`R xuâcEtNymUitR Ke tenuH &an krIne pyaRy SvnI sNmuq ={ SvnaAa]ye Ýg! ={ to tene p` Awed khevamaH Aave Ke. AneAwednI ApeÙaAe tene p` xuâ khevamaH Aave Ke. bakIpyaRy Ke Ae to ƒvharnyno ivØy Ke. cahe to kevz&anho to p` Ae ƒvharnyno ivØy Ke. p` \H\a AaDe AavIfursd k–aH Ke? nvrax k–aH Ke¦ Aek \H\o hoy TyaH bIÔe\H\o clave, Aek karqanuH hoy to bIj¡H karqanuH kre Ane5Ij¡H karqanuH kre. AamaH nvrax k–aH mze?




&ayk wav 97

]ota:- p` AemaH to $ipya mze. ßyare AamaH xuH mze?

pU. guÌdev]I:- TyaH \UzmaHy $ipya mzta n=I. kem ke$ipya to $ipyamaH rhe Ke. p` mne $ipya mZya AevImmta tene mze Ke. xuH tene pEsa mze Ke? (na) kar` kepEsa to pEsamaH rhe Ke. xuH te Aa„amaH Aave Ke? (na) mnepEsamaH rhe Ke. ha je Aa &annI pyaRy ={ te temaH rhI KeAem khevamaH Aave Ke.

cEtNymUitR, cEtNy Ýkaxno puHj‐pÄD, cEtNy ÝkaxnuHpUr je i5kazI Ýwu Aa„a Ke tenuH jemaH &an =yuH te &annIpyaRy temaH rhI Ke. kem ke tena Aa]y=I, tena AvlHbn=IA=va tena=I te pyaRy ={ Ke. AavuH AakruH kam Ke. pÀre¦ AanI k–aH nvrax‐fursd Ke? bazk hoy TyarermtmaH vqt Ôy, yuvan =ay Tyare ÏIna mohmaH smyÔy Ane v<âavS=a =ay Tyare xrIr Ò`R =ay Ae!le ={ræuH Òvn pra\In ={ Ôy. ma!e AamaH Ôe phele=I kam nlI\uH hoy to pKI paKz=I te nhÄ l{ xke. xaÏmaH pÀevuH Aave Ke ne ke xrIrnI jra‐Ò Rta n Aave, xrIrnI[iNãyo hIn n =ay, xrIrmaH rog n Aave te phelaH kamkrI le. pKI nhÄ =ay. Aapà AÚpahuDmaH Aave Ke,(wavpahuD ga. 132) v<âavS=a n AavI Ôy, xrIrmaH rogbhar n Aave Ane [iNãyo hIÌ n ={ Ôy TyaH su\ImaHAa„anuH kam krI le. pKI nhÄ krI xke. tarI ijHdgI in*fz




98 &ayk wav

calI jxe. rqDva ma!e to sfz, du:q wogvva ma!e tosfz, AavuH sTySv$p Ke. AhÄ khe Ke ke &aykwav SvyHxuâ Ke. ;Aa xuânyno ivØy Ke.'

Ôeke xuânyno ivØy to i5kazI Aa„a Ke. p` teivØyne ßyare Ô~yo Tyare tene xuâ khevamaH Aaƒo ne¦Ae!le Ae ApeÙaAe pyaRyne p` xuânyno ivØy khevamaHAave Ke. Aha¦ Ke to xuânyno ivØy i5kazI xuâa„a. p`teno ivØy krtaH je inmRzpyaRy Ýg! ={ te p` Ae baj¡Ae!le ke xuâa„abaj¡ #zI g{ Ke ne¦ Ae!le te inmRzpyaRynep` Aek Nyaye 14mI ga=amaH xuâny khevamaH AavI Ke. teneAa„a kho ke xuâny kho ke AnuwUit kho Aem TyaH 14ga=amaH Aek ApeÙaAe khevamaH AaƒuH Ke. ßyare AhÄ toi5kaz xuâ Aa„ane xuânyno ivØy kæo Ke.

hve khe Ke ke ANy prsHyogjint wedo je milntaAaid Ke te b\a wed$p Axuâãƒai=Rknyno ivØy Ke.prsHyogjint je milnaid pyaRy Ke A=va Ým¿‐AÝm¿na je wed Ke te b\a wed$p Axuâãƒai=RknynoivØy Ke.'

Aam kem kæuH?

kem ke te ãƒnI pyaRy Ke ne¦ ma!e te ApeÙaAe teneAxuâãƒai=Rknyno ivØy kæo. te milnpyaRy Ane Ým¿‐AÝm¿pùH ãƒnI pyaRy Ke ne¦ A=aRtŸ te ãƒnI pyaRymaH_Tpþ =ya Ke ne¦ ma!e Ae ApeÙaAe tene




&ayk wav 99

Axuâãƒai=Rkny p` xuâ ãƒnI ¹iÚAe pyaRyai=Rk j Ke.'

Axuâãƒai=Rk kem kæuH?

kem ke ãƒ pote potanI pyaRymaH Axuâ$pe =ay Ke.Aa karè tene Axuâãƒai=Rk khevamaH AaƒuH Ke. Ane teAxuâãƒai=Rkny p` xuâ ãƒnI ¹iÚmaH pyaRyai=Rk j Ke.Ým¿‐AÝm¿aid b\a wedo to pyaRy j Ke. te=I ƒvharnyj Ke.

xuH kæuH?

ke i5kaz vStu je xuâ cEtNy wgvan Aa„a Ke teAne temaH Awed =yelI pyaRy xuânyno ivØy Ke. prHtu jesHyogjint milnpyaRyno wed Ke‐caEd gu`S=an, xuwaxuwwav Ke‐te to Axuâãƒai=Rknyno ivØy Ke. kem ke Ae ãƒpote pyaRymaH Ae $pe =yuH Ke. wed$pe pyaRy ={ Ke ma!e AeApeÙaAe tene (pyaRyne) Axuâãƒai=Rknyno ivØy kæo Ke.prHtu te Axuâãƒai=Rkny pyaRyai=Rk j Ke. Ane jepyaRyai=Rk Ke te ƒvharny j Ke.

Aha¦ vItrag svR& prme¬rnI waØamaH idƒ|vinmaH ÝwunI vaÌmaH Aa AaƒuH Ke, Ane tenI AacayÈAeAa rIte ga=amaH rcna krI Ke. t=a teno Aa wava=RjycHdÒ pHiDt ={ gya Ke, temè wyÈ Ke. Aa to wava=RKe ne¦ ga=amaH !IkamaH xuH kheva mage Ke tenI SpÚtawava=RmaH krI Ke. to khe Ke ke pyaRyai=Rk j




100 &ayk wav

Ke. te=I ƒvharny j Ke. A=aRtŸ Ae &aykwavnI pyaRymaHje caEd gu S=anna wed deqay Ke te ƒvharny j Ke.pyaRy j ƒvharny Ke. ßyare ãƒ inüynyno ivØy Ke.p` jene inüy vStunuH &an =yuH Ke tene wednuH Ane ragnuH&an pota=I potana karè =ay Ke. Aem Aaxy Ô`vo.

khe Ke ke Aa„a Ke te i5kaz &aykwav Ke. temaH je Aagu`S=anna wed ke xuw‐Axuw, pu~y‐papna wed Ke te n=I.p` te pyaRymaH Ke. Aha¦ je &aykrs, cEtNyrsmy vStu Ke,AiSt‐moj¡dgIvazI je cIj Ke, moj¡dgI cIj je \/uv vStuAa„a Ke te sMyGdxRnno ivØy Ke. A=aRtŸ \mRnuH pheluHpgi=yuH Ýaº krvamaH hlcl, pir`mn ke pyaRy ivnanI tecEtNyrsmy &ayk cIj kar` Ke. temaH hlcl n=I.

Aha¦ pyaRy Ke te hlcl kre Ke, fre Ke, bdle Ke,ßyare \/uv vStu Ke te to hlcl ivnanI Aek$p i5kaz Ke.A=aRtŸ xuâ s¿aSv$p vStumaH to pyaRyno wed p` n=I.Ane te vStu sMyGdxRnno ivØy Ke. \mRnuH pheluH pgi=yuHphelI ]eÌ ‐je sMyGdxRn Ke teno ivØy te Aek$p i5kazI&aykwav Ke. Ane tenI ApeÙaAe Axuâ ãƒai=Rkny kho,pyaRyai=Rk kho ke ƒvharny kho Aek j Ke. Ane 5èyi5kazI cIjmaH n=I. ha, pyaRymaH te Ke. Ane te ma!e totenI vat krvI Ke. prHtu vStumaH Aek$p s¹x i5kazmaHcEtNy ßyotmaH‐cEtNyFnmaH‐cEtNy




&ayk wav 101

Ýkaxna nUrnuH pUr Aeva tejna pÄDmaH‐te n=I.

Aha¦ te AiSt Ke ne¦ AiSt Ke ne¦ AiSt Ke ne¦ teKe ne¦ to, te Ke to, tenI moj¡dgI kevI Ke? tenI kaymImoj¡dgI kevI Ke? ke tenI kaymI moj¡dgI to &an, AanHdAaidna rsmy \/uv Ke. Ae Aek$p i5kaz Ke. Ae!le keAaid‐AHt ivnanI te cIj Ke. tenI x$Aat n=I Ane tenoAHt p` n=I. t=a vcmaH (vtRmanmaH) p` kaym \/uvp eibrajman Ae Ýwu Ke, to cIjne ;st' khIne pyaRyne;Ast' khI Ke. A=va pyaRypè, ragp e Ae \/uvpir`mto n=I Aem kæuH Ke.

Aem kem kæuH?

kem ke je \/uv Ke te to &aykwavmy Ke. ßyare Aepu~y ne pap to Acetn wav Ke. je dya, dan, v/t, wi›Aaidno ivkLp Ke Ae to Acetn Ke. Acetnno A=R Ae Keke je &aykrsmy icdanHd Aa„a Ke te temaH Aavto n=I.tem j &ayknuH je ikr` Ke te p` pu~y‐papna wavmaHAavtuH n=I.

xuH khe Ke?

ke je i5kazI cIj Ke te to \/uv, &aykmy \/uv v«nuHibHb Ke. jem v« hoy Ke tem &ananHdnuH ibHb \/uv cIj,pyaRynI hlcl ivnanI Ke. prHtu teno‐Aa Ke Aevo‐in Ryko` kre Ke? Ae pyaRy in`Ry kre Ke. AinTy inTyno in`Rykre Ke Aha¦ AaqI duinya=I vat j kaH{ bIÒ Ke.




102 &ayk wav

Aha¦ Ae inTyanHd Ýwu \/uv Ke. tenI Aaid n=I temj teno AHt p` n=I. AevI Ae vStu shj.... shj....shÔ„Sv$p \/uv Ke. Ane temaH ;Ae huH KuH' Aevo tenoin Ry to Ke nhÄ. kem ke in Ry krvavazI to pyaRy Ke keje AinTy Ke, pl!e Ke Ane hlclvazI Ke. to, pyaRy temaHn=I. prHtu pyaRy in Ry kre Ke ma!e pyaRy, pyaRymaH to Kej loijk bhu k@` Ke wa{¦ vItragno marg‐ijne¬rnomUz marg bhu k@` Ke. jgtne to ATyare saHwzva p`mzto n=I. bharmaH to seva kro, dexseva kro Anema`snI seva kro‐Aevo _pdex mze Ke. p` Ýwu¦ prnIseva ko` kre? tem j prnI seva Ae!le xuH? teno A=R xuH?

prãƒ Ke ke nhÄ?

ha, Ke.

Ke to, tenI pyaRy vtRmanmaH xuH n=I? xuH pyaRyivnanuH te ãƒ Ke?

na, pyaRy Ke.

to pKI tenI pyaRynuH kayR to Ae ãƒ kre Ke. temaH tuHbIÔnuH xuH kre? ;huH bIÔnI seva kruH KuH' AevI je maNyta Kete j im+yaTv, w/m ne A&an Ke. Aha¦ i5lokna= svR&ijne¬rdev ne vItrag prma„a Aeva AnHt tI=ÅkronI AavaÌ Ke. vtRmanmaH p` vIs tI=Åkr Ýwu to mhaivdehÙe5maHibraje Ke. to, teAo je khe Ke te Aa vaÌ Ke. ]I kuHdkuHdacayRTyaH gya hta, Aa@ idvs ræa




&ayk wav 103

hta Ane TyaH=I AavIne ;Aa wgvanno sHdex Ke' AemteAo jgtmaH AaDitya ={ne Ôher kre Ke. ]I kuHdkuHdacayRto AaDitya Ke. ßyare mal to Ýwuno Ke.

to AhÄyaH hve khe Ke ke ;AhÄ Aem p` Ô`vuH keijnmtnuH k=n SyadŸvad$p Ke.' vItrag i5lokna=no AiwÝaySyadŸvad$p Ke. SyadŸvadμSyatŸ´vadμApeÙaAe k=n krvuH.ApeÙaAe k=n krvuH Ae ijnmtnuH k=n Ke. ;te=I Axuânyne'.....A=aRtŸ pyaRymaH je xuwaxuwwav Ke Ae xuwaxuwwav p e cEtNyn=I =yo Aem kæuH. p` te=I krIne Axuânyno ivØy j n=IAem n=I. i5kazI xuâSvwav‐\/uv &aykwav‐xuwaxuwp e =yon=I. p` xuwaxuwwav pyaRymaH Ke. ma!e teno Ôe inØe\ kre toto vStuno j inØe\ ={ Ôy Ke. smÔ uH kaH{?

ma!e AhÄyaH khe Ke ke Axuânyne svR=a AsTya=R nmanvo.

ÝÆ:- AhÄyaH to Aem p` kæuH ke Axuâta Ke te j¡@IKe? AsTya=R Ke?

wa{¦ k{ ApeÙaAe? Ae i5kazI cEtNy ßyot ke je\/uv\atu Ke, cEtNy\atu Ke A=aRtŸ jeè cEtNypùH \arI raQyuHKe tenI ApeÙaAe rag Ane pu~y‐papne Axuâ khIne,Acetn khIne ãƒmaH n=I Aem kæuH Ke. p` te=I te pyaRymaHp` n=I Aem n=I. ma!e tene svR=a AsTya=R n manvo¸kar` ke SyadŸvad Ýmaè xuâta Ane Axuâta‐bHne vStuna\mR Ke. k=HictŸ ny=I (ko{ ApeÙa=I) je




104 &ayk wav

ÝwunuH‐prma„anuH k=n Ke tenI ApeÙaAe jem Ae i5kazxuâa„a Ke te p` vStunuH sÀv Ke, ks Ke tem pu~y‐pap nepyaRy p` vStunuH ks Ke, pyaRynuH Ae tÀv Ke. Are¦ drek‐b\a xBdo AÔ~ya¦ kem ke Aa xBdo tena w`trmaH nAave ke veparmaH n Aave. Are¦ ATyare to sHÝdaymaH pÀa xBdo n=I ;SyadŸvad Ýmaè' ApeÙa=I vStune isâkrva ma!e i5kazI xuâta Ane vtRman Axuâta Ae bþevStuna \mR Ke. \mR nam to bþe vStuAe \arI raqelI cIjKe, vStuAe \arI raqel wav Ke. p` \mR nam sMyGdxRn‐&an‐cair5 Ae \mRnI AhÄyaH vat n=I, to jem vStuwgvan Aa„amaH i5kaz &aykp uH Ae \arI raqel cIj Ketem pu~y‐pap p` pyaRymaH \arI raqel cIj Ke. ma!e pu~y‐pap AiSt Ke. prHtu pu~y‐pap n=I Aem n=I.

Ae vStu Ke qrI, Axuâta Ke qrI, kem ke Ôe pyaRymaHAxuâta n hoy to to pyaRy xuâ j hoy. Ane te to \mRKe j. to pKI \mR krvo Ae to rhetuH n=I, ;mare \mR krvoKe' Aevo ÝÆ é@e to temaH xuH AaƒuH? ke tenI pyaRymaH \mRKe nhÄ. p` pyaRymaH A\mR Ke. Ane te=I to A\mRno naxkrIne \mR krvo Ke, ma!e, A\mR p` pyaRymaH Ke, Aa toloijk=I Ke ne¦ Aha¦ Ýwuno marg Aevo Ke. p` ATyareto AÔ~yo ={ gyo Ke.

vStu \mR Ke te vStunuH sÀv Ke Ae!le xuH? ke jei5kaz xuâ &ayk vStu Ke te p` vStunuH sÀv Ke. prHtu




&ayk wav 10p

te i5kazI sÀv Ke. Ane pu~y‐papna, dya‐danna Anekam‐Êo\na wav p` ke je vtRman pyaRymaH‐tenaAiStTvmaH tena stna sÀvmaH pyaRyna sÀvmaH Ke p`potanamaH Ke ;Axuâta prãƒna sHyog=I =ay Ke Ae j ferKe'‐Ae!lo fer Ke. xuwaxuwwav‐Axuâta Ae vStunapyaRymaH sÀv Ke. sÀv nam tenI cIj Ke. A=aRtŸ pyaRy p`tenI cIj Ke. p` frk Ae!lo Ke ke Axuâta pu~y‐papnawav sHyog=I lÙ=I =ay Ke. te=I tene sHyogjint khevamaHAave Ke Axuâta prãƒna sHyog=I =ay Ke Ae j fer Ke.

;Axuânyne AhÄ hey kæo Ke'‐Ae pu~y‐papnawavne KoDvalayk kæa Ke. jene \mR Ýg! krvo hoy, \mRnuHpheluH pgi=yuH AevuH sMyGdxRn Ýg! krvuH hoy tene i5kaz&aykwav AadrÌy Ke Ane xuwaxuwwav tene hey Ke.KoDvalayk Ke Aem khe Ke. wa{¦ AanI Aek pHi› p`smjvI k@` Ke. kem ke Aa to isâaHt Ke. p` Aa kaH{k=a‐vataR n=I. Aa to wagvt‐k=a Ke. Aa (bharmaH)p` wagvt k=a khe Ke ne¦ Ane inymsarmaH (ga=a 187)KeLle Aave Ke ne ke Aa wagvt k=a Ke Aha¦ wgvTSv$pwgvan Aa„anI wgvan i5lokna=e khelI Aawagvtk=a Ke.

to khe Ke ke Ýwu¦ tarI cIj to taruH Sv$p towgvtSv$pe i5kaz pD–uH j Ke. p` tarI pyaRymaH wUl Ke.pyaRymaH pu~y‐papna wav Ke to, Ae pu~y‐papna




106 &ayk wav

wav Ke. jem xuâta i5kaz Ke tem pyaRymaH Axuâta p` Ke.Ane te Axuâta ãƒe krI Ke. wle te Axuâta pyaRye krI Ke.p` tene pyaRymaH raqI Ke. ma!e Axuâta pyaRymaH Ke. p`f› fer Ae!lo Ke ke i5kazI cIj Svt: Svawaivk vStu Ke.ßyare pu~y‐papna wav sHyogI Ke, kmRna lÙe =ay Ke.;Axuânyne AhÄ hey kæo Ke.' kem? kar` ke AxuânynoivØy sHsar Ke ne pu~y‐papna wav sHsar Ke, du:q Ke.

to, &ayk j _padey Ke Ane pu~y‐pap heyKoDvalayk Ke Aem khevamaH AaƒuH Ke. p` jene KoDvalaykkhevamaH Aaƒa Ke te, ;Ke' to tene KoDvalayk kæa Ke te Kej nhÄ? to, Ae vat khe Ke. AHdr Ke ne¦ ke xuwaxuwnoivØy sHsar Ke. 5` lokno na= &aykSv$p cEtNy Ýwu‐cEtNy Ýkaxno puHj Ýwu‐Aa„a isvay je pu~y ne papnawav =ay Ke te sHsar Ke. sHsr`H [it sHsar: jena=IsHsr`‐pirw/m` _Tpþ =ay tenuH nam sHsar khe Ke. to Aebe pu~y ne pap wav sHsr`-sHsar Ke. te vtRmanmaHsHsar$p Ke Ane wiv*ymaH p` pirw/m`na bIjDaH Ke.

AhÄ to khe Ke ke Ýwu¦ tuH Ô`kxi›nuH tÀv Ke. ma!ete ragnuH Ane prnuH kevI rIte krI xke? te rag Ane pu~y‐papno ktaR Ke tem je tuH Ô e Ke te j taro sHsar Ke,rqDvanI cIj Ke. Ane sHsarmaH Aa„a klex wogve Ke.




&ayk wav 107

hve AhÄyaH \mRnI (svzI) vat kre Ke ke ßyare poteprãƒ=I iwþ =ay te pu~y‐papna wav=I huH iwþ KuH, marIcIj to tena=I dUr iwþ Ke, huH to &ayk cEtNyrs=I AneAtIiNãy AanHd=I wrel tÀv KuH‐Aam rag ke je prãƒ Ketena=I potane iwþ kre Ke te sHsar=I KU!e Ke. Anaid=I teSvãƒ=I iwþ ={ gyo Ke. to hve potane prãƒ=I iwþkrvano Ke. Svãƒ=I iwþ ={ne ragäeØne potana mane Kete j to sHsar Ke, klex Ke, du:q Ke, nrk‐ingodnuH kar`Ke. p` ßyare pote prãƒ=I iwþ =ay Tyare sHsar ma!e AakmavuH, rzvuH, sHsarnuH |yan raqvuH Ane ÏI‐ku!uHb‐pirvarnIsHwaz krvI vgere Axuwwav to pap Ke, sHsar Ke, ÉlexKe, du:q Ke. Ane te wiv*ymaH p` klex Ane du:qnuH kar`Ke. prHtu xuwwav p` vtRmanmaH du:q$p Ke, dya, dan, v/t,wi› Aaidno ivkLp p` rag Ke, du:q Ke, vtRmanmaHklex$p Ke Ane wiv*ymaH p` ÉlexnuH kar` Ke, to tena=Iiwþ pDIne A=aRtŸ te xuw‐Axuwwav to Élex Ke, sHsarKe, du:q Ke, marI cIjmaH Ae n=I‐Aem prãƒ=I iwþ =vuH.kem ke cEtNy wgvannI sa=e te pu~y‐papna ragnIAekTvbuiâ Ae pirw/m`nuH bIjDuH Ke. ma!e te AekTvne toDvuHAne cEtNyne p<=kŸ krvuH wed&an krvuH. te pu~y‐papna wavmiln Ke, du:q Ke. tena=I potanI cIj iwþ Ke. Aem




108 &ayk wav

tene iwþ krIne potano Anuwv krvo te j sHsarna naxkrvano _pay Ke. p` bIÔe ko{ _pay Ke nhÄ.

to khe Ke ke ;pote prãƒ=I iwþ =ay Tyare sHsarm!e Ane Tyare Élex m!e' xuw‐Axuwwav te Élex Ke,sHsar Ke, du:q Ke. ma!e tena=I iwþ ={ne potana i5kazcEtNySv$p, AanHdSv$p wgvan Aa„anuH ke jemoj¡dgIvazI cIj Ke, kaymI cIj Ke tenuH xr` leva=IsHsar KU!I Ôy Ke, du:q KU!I Ôy Ke. Ae rIte du:qm!aDvane xuânyno _pdex Ý\an Ke.

khe Ke ke xuânyno ivØy je i5kaz AanHdSv$pAa„a Ke te j ;Ke' Ane pu~y‐pap AstŸ Ke Aem je kæuHKe te xuânyno ivØyno Aadr krva ma!e muQypè kæuH Ke.A=aRtŸ xuânyno ivØy je \/uv Ke teno Aadr krva ma!e tevStu sTy Ke Aem kæuH Ane pu~y‐papna je Axuâwav Ke teSvwavnI ApeÙaAe AstŸ Ke. kem ke SvwavmaH n=I. teApeÙaAe te n=I Aem kæuH Ke, smÔùH kaH{?

Aha¦ xuânyno _pdex Ý\an Ke' Ý\an‐muQy muQyAe!le xuH?

ke i5kaz &aykwav Ke tenuH xr` le. tena=I tuH dUrrqDe Ke to hve tenI smIpmaH Ô. AanHdno na= cEtNywgvan Aa„a ke je moj¡dgIvazI \/uv cIj Ke..... Aolabol Ke ne¦ ke ;\/uv\amna‐|yeyna |yannI \qtI \uÌ




&ayk wav 109

\gx Ane \Irj=I \qavvI te \mRno \ark \m± \Ny Ke.'\/uv\amμpotanuH \/uvS=an¸ inTyanHd Ýwu Aa„a ke je pu~y‐papnI pyaRy=I p` iwþ Ke. to Ae ;\/uv\amna‐|yeyna|yannI' tene |yey bnavI tenI Aekag/tanI ;\qtI \uÌ'Aekag/tanI \qtI \uÌ pyaRymaH ;\gx Ane \Irj=I' _g/puruØa=R=I Ane \Irj=I ;\qavvI' pyaRyne AHdrmaH AekakarkrvI, Sv$pmaH Aekakar krvI ;te \mRno \ark \m±\Ny Ke.'

AhÄ khe Ke ke xuânyno ivØy Ý\an krIne‐muQykrIne kæo Ke ke tuH i5kaz AanHdno na= Ýwu Ko ne¦ totenuH xr` le. kem ke taruH xr` TyaH Ke, taruH \am TyaH Ke,taruH S=an TyaH Ke, tarI xi› TyaH Ke Ane tara gu` TyaH Ke,Are¦ p` AavuH k–aH saHwzva mze? Arere¦ mnu*yp uH mZyuHto p` pcas‐sa@ vrs Aem ne Aem‐papmaH‐jgt gaze Keto pKI te k–aH jxe wa{¦ Ane kdaictŸ pu~ymaH =oDo kazgaze to te p` bH\nuH kar` Ke, Élex Ke, ma!e tenI ¹iÚKoDava Ane i5kaznI ¹iÚ kravva xuânyne Ý\an‐muQy‐krIne te i5kazI cIj icdanHd Ýwu wgvan Aa„a ;Ke'Aem kæuH Ke. A=aRtŸ Aem khe Ke ke Ýwu¦ taruH Sv$p pU`R KeTyaH Ô. Ane Aa miln pyaRy Ke tena=I h@I Ô. tare Ôemu› =vuH hoy Ane AanHd levo hoy to. nhÄtr du:qI toAnaid=I =ay j Ke.




110 &ayk wav

hve khe Ke ke ;Axuâ nyne AsTya=R kheva=I'Axuâny nam pu~y‐papne ;te n=I' Aem kæuH, te AsTya=RKe Aem kæuH, tene AwUta=R kæa, jU@a kæa. to ;Aem nsmjvuH ke Aakaxna fUlnI jem te vStu\mR svR=a j n=I'AakaxmaH fUl n=I. xuH Aakaxne fUl hoy Ke? Aem pu~y‐papna Axuâ piràm Ke j nhÄ Aem Ke nhÄ. p` te tarIpyaRymaH Ke. Ane te Ke to Sv$pnI ¹iÚ krva=I te du:qKU!I Ôy Ke.

Aha¦ xuânyno‐icdanHdno‐Aa]y krtaH tena fzmaHpU R AtIiNãy AanHd =ay Ke. ma!e SyadŸvadnuH xr` l{i5kazI xuâmaH Axuâta n=I. p` pyaRymaH Axuâta Ke AemApeÙa=I be ÝkarnuH &an krIne AxuâtanuH xr` KoDI de Anei5kazI xuânuH xr` le. p` AxuâtanuH &an raqIne ho. Aeto 14mI ga=amaH tenI !IkamaH Ane wava=RmaH p` AaveKe ne¦

p` AhÄ to na paDIne (ke Axuâta n=I?) wa{¦Aa to Axuâta Ke, pyaRy Ke AevuH lÙ raQya pKInI vatKe. p` Ôe pyaRy Ke j nhÄ to to vedaHt‐AekaHt ={ Ôy Kekem ke vedaHt pyaRyne manta n=I. t=a Ôe te pyaRyne nmane to Anuwv kono krxe? i5kazno Anuwv koè kyÈ?ãƒe kyÈ ke pyaRye kyÈ? ;Aa i5kaz Aa„a Ke' Aevo in`Rykoè kyÈ? Ôe pyaRy j n hoy to pyaRy vgr in RyAinTy kre Ke. ãƒ inTy




&ayk wav 111

Ke ne tenI pyaRy AinTy Ke. t=a te pyaRy ãƒno in Ry kreKe. prHtu Ae pyaRynI ¹iÚ KoDava. i5kazI vStu sTy KeAne Axuâta Ae AsTy Ke Aem muQy gaE` krIne khevamaHAaƒuH Ke. p` te=I iblkul Axuâta Ke j nhÄ Aem n=I.kem ke to to pKI Axuâta !azvano _pdex j inr=Rk ÔyKe t=a \mR krvo Ke to, Ôe pyaRymaH A\mR n hoy to \mRkrvo Ae p` rhetuH n=I. A\mRnI pyaRyna S=anmaH \mRlavvo Ke. to (?) Ôe i5kazI Svwav xuâ n hoy to tenaAa]y ivna \mR =to n=I. Ane (2) Ôe pyaRymaH Axuâtan hoy to tene ƒy ={ne xuâta p` Ýg! =tI n=I. AavIvatu Ke.

ma!e SyadŸvadnuH xr` l{ xuânynuH AalHbn krvuHÔe{Ae, xuâny nam i5kazI vStu‐Sv$pnI Ýaiº =ya pKIAe!le ke pU R xuâ cEtNymUitR Aa„a ßyaH ¹iÚmaH AnuwvmaHAaƒo Ane AnuwvmaH AavIne ßyaH pU`R Ýaiº ={ A=aRtŸsvR& =yo, kevz&an =yuH TyaH xuânynuH p` AalHbn n=IrhetuH'. pKI Sv trf JUkvuH Ae rhetuH n=I. kem ke AalHbn topU`R ={ gyuH. je vStuSv$p Ke te Ke jevuH ãƒ Ke Ane jevIpyaRy Ke Ae jeva Ke tevuH &an ={ gyuH Ae Ýma`¹iÚ Ke.AenuH fz vItragta Ke. Ýma`¹iÚnuH fz vItragta Ke. AaÝmaè inüy krvo yoGy Ke Lyo. Aohoho¦ !Ika ivnasamaNy waØamaH caltI waØamaH Ke to p` ke!luH wyuÅ Ke¦




112 &ayk wav

AhÄ, (&aykwav) Ým¿‐AÝm¿ n=I Aem kæuH KeAe!le ke vStu je \/uv cEtNy Ýwu Ke je sMyGdxRnno ivØyKe temaH to Ým¿‐AÝm¿ ke caEd gu`S=an Ke nhÄ. A=aRtŸpyaRyno wed temaH Ke nhÄ. Aem kæuH. to, TyaH Ým¿‐AÝm¿Ae!le xuH? gu`S=annI pirpa!ImaH Kõa gu`S=an su\I toÝm¿ khevay Ke Ane satmaH=I maHDIne AÝm¿ khevay Ke.pheluH, bIj¡H, 5Ij¡H, co=uH, paHcmuH, K@uH, satmuH, Aa@muH‐AemtermuH ne caEdmuH gu`S=an Ae ƒvhar nynI k=nImaH Ke.AxuânynI k=nImaH Ke¸ xuâny=I Aa„a &ayk j Ke. Ae toAeklo cEtNyibHb Ke, Ýkaxno puHj Ke, Ô`vavazo‐Ô`kSv$p Ke. temaH Ae gu`S=anna wedo n=I.

’ ’ ’ ‘ ‘ ‘

(smaPt)


Documents

&ayk wav - Library of Original Jain Literature and Jain Logic Shah, Stevenage, UK who have paid for it to be "electronised" and made available on the internet to encourage their children,