Azrbaycan Respublikasnn mk Mcllsi

Azrbaycan Respublikasnn mk Mcllsi

(1 fevral 1999-cu il tarixli, 618-IQ nmrli Azrbaycan Respublikasnn Qanunu il tsdiq edilmidir)

Azrbaycan Respublikas Konstitusiyasnn 35-ci maddsin sasn mk frdi v ictimai rifahn sasdr. Hr ksin my olan qabiliyyti sasnda srbst surtd zn faliyyt nv, pe, muliyyt v i yeri semk hququ vardr.

Azrbaycan Respublikasnn mk Mcllsind:

mvafiq hquq normalar il mk mnasibtlrind iilrin v igtrnlrin mk, sosial, iqtisadi hquqlar v bu hquqlarla bal mvafiq tminatlarn minimum sviyysi; Azrbaycan Respublikas Konstitusiyasnn ikinci blmsind nzrd tutulan mk, istiraht, thlksiz v salam raitd ilmk hququnun, habel digr sas insan hquqlarnn v azadlqlarnn tmin edilmsi prinsiplri v qaydalar; Azrbaycan Respublikasnn balad v ya trfdar xd beynlxalq mqavillr, Beynlxalq mk Tkilatnn konvensiyalarna v digr beynlxalq hquq normalarna uyun olaraq mk mnasibtlrinin yaranmas, dyidirilmsi, onlara xitam verilmsi v bu mnasibtlrin itiraklarnn hquqlarnn mhafizsi sahsind iilrin, igtrnlrin, habel mvafiq dvlt hakimiyyti orqanlarnn hquqlarn, vziflrini tnzim edn normalar tsbit edilir.

I blm. mumi normalar

Birinci fsil. sas mddalar

Madd 1. Azrbaycan Respublikasnn mk qanunvericiliyi sistemin daxil olan normativ hquqi aktlar

Azrbaycan Respublikasnn mk qanunvericiliyi sistemi:

bu Mclldn; Azrbaycan Respublikasnn mvafiq qanunlarndan; mvafiq icra hakimiyyti orqanlarnn slahiyyti rivsind qbul etdiyi normativ hquqi aktlardan; mk, sosial-iqtisadi msllrl laqdar Azrbaycan Respublikasnn balad v ya trfdar xd beynlxalq mqavillrdn ibartdir.

Madd 2. Azrbaycan Respublikas mk Mcllsinin vziflri v prinsiplri

1. Azrbaycan Respublikasnn mk Mcllsi iilrl igtrnlr arasnda yaranan mk mnasibtlrini, habel onlarla mvafiq dvlt hakimiyyti orqanlar, hquqi xslr arasnda hmin mnasibtlrdn tryn digr hquq mnasibtlrini tnzim edir.

2. Azrbaycan Respublikasnn mk Mcllsi fiziki xslrin mk hquqlarnn v bu hquqlarn hyata keirilmsini tmin edn qaydalarn minimum normalarn myyn edir.

3. Azrbaycan Respublikasnn mk Mcllsi (bundan sonra ismin mvafiq hallarnda "bu Mcll") mk mnasibtlrind trflrin:

hquq brabrliyinin tmin edilmsi; mnafelrinin haqq-daltl v qanunun aliliyinin tmin olunmas il qorunmas; maddi, mnvi, sosial, iqtisadi v digr hyati tlbatlarn dmk mqsdi il qli, fiziki v maliyy imkanlarndan srbst istifad etmsinin tmin edilmsi; sasn mk mqavilsi (kontrakt) zr hdliklrinin icrasna hquqi tminat yaradlmas prinsiplrin saslanr.

Madd 3. Azrbaycan Respublikasnn mk qanunvericiliyind ildiln sas mfhumlarn anlaylar

1. Mssis - mlkiyytinin tkilati-hquqi formasndan, adndan v faliyyt nvndn asl olmayaraq Azrbaycan Respublikasnn qanunvericiliyin mvafiq olaraq yaratd hquqi xs, onun filial, nmayndliyi.

2. i - igtrnl frdi qaydada yazl mk mqavilsi (kontrakt) balayaraq mvafiq i yerind haqq dnilmkl alan fiziki xs.

3. gtrn - tam faliyyt qabiliyytli olub iilrl mk mqavilsi (kontrakt) balamaq, ona xitam vermk, yaxud onun rtlrini dyidirmk hququna malik mlkiyyti v ya onun tyin (mvkkil) etdiyi mssisnin rhbri, slahiyytli orqan, habel hquqi xs yaratmadan sahibkarlq faliyyti il mul olan fiziki xs.

4. mk kollektivi - igtrnl mk mnasibtlrind olan, bu Mcll il v digr normativ hquqi aktlarla myyn edilmi mk, sosial, iqtisadi hquqlarn birg hyata keirmk v qanuni mnafelrini kollektiv halnda mdafi etmk slahiyytin malik mvafiq i yerlrind alan iilrin birliyi.

5. mk mqavilsi (kontrakt) (bundan sonra ismin mvafiq halnda "mk mqavilsi") - igtrnl ii arasnda frdi qaydada balanan mk mnasibtlrinin sas rtlrini, trflrin hquq v vziflrini ks etdirn yazl mqavil.

6. Kollektiv mqavil - igtrnl, mk kollektivi v ya hmkarlar ittifaq tkilat arasnda yazl formada balanan mk, sosial-iqtisadi, mit v digr mnasibtlri tnzimlyn mqavil.

7. Kollektiv sazi - mvafiq icra hakimiyyti orqan, hmkarlar ittifaqlarnn v igtrnlrin respublika, pelr, sahlr v ya razi zr birliklri arasnda balanan, iilrin mk raitinin yaxladrlmas, myin mhafizsi, mulluun tmin edilmsi v digr sosial mdafi tdbirlrinin hyata keirilmsi sahsind birg faliyyt dair trflrin hdliklrini myyn edn razlama.

8. yeri - iinin haqq dnilmkl vzifsi (pesi) zr mk mqavilsi il myyn edilmi ilri (xidmtlri) yerin yetirdiyi yer.

9. mk funksiyas - mk mqavilsind nzrd tutulan bir v ya bir ne vzif (pe) zr iinin yerin yetirmli olduu ilrin (xidmtlrin) mcmusu.

10. myin mhafizsi - iilrin thlksiz v salam raitd ilmk hququnu tmin etmk mqsdi il bu Mclld v digr normativ hquqi aktlarda, habel kollektiv mqavillrd, sazilrd, mk mqavillrind nzrd tutulan texniki thlksizlik, sanitariya, gigiyena, malic-profilaktika tdbirlri, normalar v standartlar sistemi.

11. mk raiti - iinin z mk funksiyasn smrli v faydal yerin yetirmk n minimum normalar bu Mclld nzrd tutulan, habel mk mqavilsind (kollektiv mqavild, sazid) trflrin zlrinin myyn etdiyi mk, sosial v iqtisadi normalarn mcmusu.

12. ilrin nmayndli orqan - mk, sosial, iqtisadi hquqlarn v qanuni mnafelrini mdafi etmk mqsdi il iilrin knll birlib yaratdqlar nizamnam v mvafiq qanunvericilik sasnda faliyyt gstrn hmkarlar ittifaqlar tkilatlar (birliklri).

13. gtrnlrin nmayndli orqan - sahibkarlq faliyytlri il laqdar sosial-iqtisadi hquqlarn, mlkiyyt, istehsal v mk mnasibtlri il bal mnafelrini mdafi etmk mqsdi il igtrnlrin knll birlib yaratdqlar nizamnam v mvafiq qanunvericilik sasnda faliyyt gstrn birliklr.

14. Kollektiv tlblr - kollektiv mqavillrin, sazilrin balanmas, onlara dyiikliklrin edilmsi v icras, habel digr mk, sosial v iqtisadi msllrl bal iilrin, ya da hmkarlar ittifaqlar orqannn igtrn, onlarn birliklri v ya mvafiq icra hakimiyyti orqanlar qarsnda irli srdy tlblr.

15. Kollektiv mk mbahissi - kollektiv tlblrdn tryn fikir ayrl.

16. Frdi mk mbahissi - mk mqavilsinin, kollektiv mqavilnin, saziin rtlrinin, trflrin hdliklrinin yerin yetirilmsi, habel bu Mcllnin v digr normativ hquqi aktlarn ttbiqi zaman frdi qaydada igtrnl ii arasnda yaranan fikir ayrl.

17. Ttil - kollektiv v frdi mk mbahissini hll etmk mqsdi il iilrin (iinin) mvqqti olaraq z mk funksiyasnn icrasndan tam v ya qismn knll imtina etmsi.

Madd 4. Bu Mcllnin ttbiq edildiyi i yerlri

1. Bu Mcll qanunvericilikl myyn edilmi qaydada Azrbaycan Respublikasnn mvafiq hakimiyyt orqanlarnn, fiziki v hquqi xslrin tsis etdiklri mlkiyyt v tkilati-hquqi formasndan asl olmayaraq respublikann razisind yerln btn mssislrd, idarlrd, tkilatlarda (bundan sonra ismin mvafiq halnda "mssislr"), elc d mssis yaradlmadan iilrl mk mqavilsi balanm i yerlrind, hminin onun hdudlarndan knarda faliyyt gstrn Azrbaycan Respublikasnn sfirliklrind, konsulluqlarnda, beynlxalq sularda Azrbaycan Respublikasnn bayra altnda zn gmilrd, elf qurularnda v digr i yerlrind ttbiq edilir.

2. Bu Mcll igtrnin xammalndan (materialndan), istehsal vasitlrindn istifad etmkl mk funksiyasn z evind yerin yetirn iilr d amil edilir.

Madd 5. Bu Mcllnin ttbiq edildiyi digr i yerlri v qulluqular

1. Azrbaycan Respublikasnn xarici dvltlrl, beynlxalq tkilatlarla balad mqavillrd baqa hal nzrd tutulmaybsa, bu Mcll mvafiq xarici dvltlrin, onlarn fiziki v hquqi xslrinin, beynlxalq tkilatlarn, elc d vtndal olmayan xslrin Azrbaycan Respublikasnda tsis etdiklri v qanunvericilikd nzrd tutulmu qaydada dvlt qeydiyyatna alnb, faliyyt gstrn i yerlrind he bir rt qoyulmadan ttbiq edilir.

2. Bu Mcll dvlt qulluqularna, habel prokurorluq, polis v digr hquq mhafiz orqanlarnn qulluqularna onlarn hquqi statusunu tnzimlyn normativ hquqi aktlarla myyn olunmu xsusiyytlr nzr alnmaqla amil edilir. Bu normativ hquqi aktlarda hmin qulluqularn mk, sosial v iqtisadi hquqlar btnlkl hat olunmaybsa, bu Mclld nzrd tutulmu mvafiq normalar onlara ttbiq edilir.

Madd 6. Bu Mcllnin amil edilmdiyi xslr

Aadak xslr bu Mcll amil edilmir:

a) hrbi qulluqulara;

b) mhkm hakimlrin;

c) Azrbaycan Respublikasnn Milli Mclisinin deputatlarna v bldiyylr seilmi xslr;

) xarici lknin hquqi xsi il hmin lkd mk mqavilsi balayb mk funksiyasn Azrbaycan Respublikasnda faliyyt gstrn mssisd (filialda, nmayndlikd) yerin yetirn cnbilr;

d) podrat, taprq, komisyon, mlliflik v baqa mlki-hquqi mqavillr zr ilri yerin yetirn xslr.

Madd 7. mk mnasibtlrinin qanunvericilikl v mqavil balamaqla tnzimlnmsi

1. ilrin mk hquqlar v bu hquqlarla bal mvafiq tminatlarnn minimum sviyysi bu Mcllnin 1-ci maddsind gstriln normativ hquqi aktlarla myyn edilmi hquq normalar il tmin edilir.

2. mk mnasibtlri yazl formada mk mqavilsi balandqda yaranr.

3. Kollektiv mqavillrd, sazilrd, habel mk mqavillrind mk qanunvericiliyin nisbtn daha geni lav mk, sosial, iqtisadi, maddi-mit v digr mnasibtlri hat edn mk raiti nzrd tutula bilr. mk mqavillrin iilrin hquqlarn qvvd olan qanunvericiliy, kollektiv mqavily v sazi nisbtn mhdudladran rtlrin daxil edilmsi yolverilmzdir. Bel rtlrin ttbiqi nticsind iilr dyn maddi v digr ziyan igtrn trfindn tam dnilir.

4. Bilavasit mk mqavilsi balanarkn, habel mk mnasibtlri prosesind igtrnl iinin qarlql razl il yeni peyrtm, ixtisasa yiylnm mqavilsi balanla bilr.

5. iy yeni peyrtmnin v ya ixtisasa yiylnmnin rtlri, qaydalar, mddti v trflrin hdliklri ld ediln razlq sasnda balanan mvafiq mqavil il v yaxud mk mqavilsi il tnzimlnir.

Madd 8. Bu Mcll il myyn olunmu mddtlrin hesablanmas qaydalar

1. Bu Mcll il mk hquqlarnn v vziflrinin yaranmas, dyidirilmsi v xitam edilmsi mvafiq hallarda tqvim vaxt il hesablanan mddtlrl - illrl, aylarla, hftlrl, gnlrl myyn edilir.

2. Mddt axmnn balanmas tqvim zr myyn edilmi vaxtn ertsi gnndn hesablanr.

3. llrl, aylarla, hftlrl hesablanan mddtlr mvafiq olaraq ilin, ayn, hftnin sonuncu gnnd baa atr. Tqvim hftlri v gnlri il hesablanan mddt qeyri-i gnlri d daxildir.

4. gr mddtin son gn qeyri-i gnn drs, onun ardnca gln n yaxn i gn mddtin bitdiyi gn hesab edilir.

kinci fsil. mk mqavilsinin trflrinin sas hquqlar, vziflri v mk mnasibtlrinin tnzimlnmsi sahsind mumi hquqi tminatlar

Madd 9. mk mqavilsi zr iinin sas hquqlar

mk mqavilsi zr iinin aadak sas hquqlar vardr:

a) srbst surtd ixtisasna, sntin, pesin uyun mk faliyyti nv v i yeri serk mk mqavilsi balamaq;

b) mk mqavilsinin rtlrini dyidirmk v ya onu lv etmk n igtrn mracit etmk;

c) i vaxtnda v ya i vaxtndan sonra qazanc ld etmk mqsdi il qanunvericilikl qadaan edilmyn, habel mk mqavilsi zr trflrin hdliklrin xll gtirmyn faliyytl mul olmaq;

) hyatnn, salamlnn v myinin mhafizsini tmin edn mk raitind almaq, habel bel raitin yaradlmasn tlb etmk;

d) qanunvericilikl myyn edilmi minimum mbldn aa olmayan mk haqq almaq;

e) i vaxtndan artq vaxtda i clb olunduqda lav mk haqqn almaq v ya onun verilmsini tlb etmk;

) mk mqavilsi il myyn edilmi mk funksiyasna daxil olmayan ilri, xidmtlri yerin yetirmkdn imtina etmk, bel ilri, xidmtlri icra etdikd is mvafiq lav mk haqqnn verilmsini tlb etmk;

f) mnzil raitinin, ail zvlrinin sosial-mit raitinin yaxladrlmas n igtrndn mvafiq sosial yardmlar almaq;

g) qanunvericilikl myyn olunmu i vaxtnda almaq;

) mvafiq pelr (vziflr), istehsalatlar zr i yerlrind qanunvericilikl myyn olunmu qsaldlm i vaxtnda almaq;

h) qanunvericilikl myyn olunmu hftlraras istiraht gnlrindn istifad etmk;

x) hr il bu Mclld nzrd tutulmu minimum mddtdn az olmayan dnili sas mzuniyytdn v mvafiq hallarda lav, sosial, dnisiz, thsil mzuniyytlrindn istifad etmk;

) pe hazrln artrmaq, yeni ixtisasa yiylnmk v ixtisasn artrmaq;

i) mk funksiyasnn yerin yetirilmsi zaman mlakna v shhtin dyn ziyann dnilmsini tlb etmk;

j) igtrn trfindn qanunvericilikl myyn olunmu qaydada mcburi sosial sorta olunmaq, habel hr hans baqa nv sorta qaydalarndan istifad etmk;

k) qanunvericilikl myyn edilmi qaydada hmkarlar ittifaqlarnn, ictimai birliklrin zv olmaq, habel bu tkilatlarn v ya mk kollektivinin keirdiyi ttillrd, mitinqlrd, toplantlarda v qanunvericilikl qadaan olunmayan digr ktlvi tdbirlrd itirak etmk;

q) mk hquqlarnn mdafisi n mhkmy mracit etmk v hquqi mdafi olunmaq;

l) qanunvericilikl myyn edilmi hallarda v rtlrl (gztlrl) pensiya tminatndan, sosial mdafi zr mavintlrdn v gztlrdn istifad etmk;

m) isizliy gr qanunvericilikl myyn olunmu dvlt tminatn almaq;

n) i yeri, vzifsi (pesi), aylq mk haqq v mk mnasibtlri il bal digr mlumatlar bard igtrndn mvafiq araylar almaq.

Madd 10. mk mqavilsi zr iinin sas vziflri

mk mqavilsi zr iinin sas vziflri aadaklardr:

a) mk mqavilsi il myyn edilmi mk funksiyasn vicdanla yerin yetirmk;

b) mk intizamna v mssisdaxili intizam qaydalarna ml etmk;

c) myin thlksizliyi normalarna ml etmk;

) igtrn vurduu maddi ziyana gr msuliyyt damaq;

d) dvlt sirrini, habel igtrnin kommersiya sirrini myyn olunmu qaydada v rtlrl gizli saxlamaq;

e) i yoldalarnn mk hquqlarn v qanuni mnafelrini pozmamaq;

) frdi, kollektiv mk mbahislri zr mhkm qrarlarn (qtnamlrini) yerin yetirmk;

f) mk qanunvericiliyinin tlblrin ml etmk.

Madd 11. gtrnin sas hquqlar

1. mk mnasibtlri sahsind igtrnin aadak sas hquqlar vardr:

a) bu Mcll il myyn edilmi qaydada iilrl mk mqavillri balamaq, onlarn rtlrini dyidirmk;

b) bu Mcll il myyn edilmi qaydada v saslarla mk mqavillrini lv etmk;

c) iilrdn mk mqavilsi il myyn edilmi rtlrin, hdliklrin vaxtnda v keyfiyytl yerin yetirilmsini tlb etmk;

) igzar keyfiyytin, myinin nticlrin, pekarlq sviyysin uyun olaraq iini mvafiq vziflr (pelr) irli kmk;

d) iilr mk mqavilsinin rtlrini, mssisdaxili intizam qaydalarn pozduqda qanunvericilikl myyn olunmu qaydada onlar intizam msuliyytin clb etmk;

e) iilrin ona v ya mlkiyytiy vurduu maddi ziyann dnilmsi n qanunvericiliy mvafiq tdbirlr grmk;

) bu Mcllnin v digr normativ hquqi aktlarn tlblrin ml etmkl mk raitinin rtlrini dyidirmk v ya iilrin sayn ixtisar etmk, tatlar, struktur blmlri lv etmk;

f) mk kollektivi il v ya hmkarlar ittifaq tkilat il kollektiv mqavil balamaq v bu mqavil zr hdliklrin yerin yetirilmsin nzart etmk;

g) mk mqavilsi balayarkn bu Mcll il myyn edilmi qaydada v mddt snaq mddtini myyn etmk.

2. gtrnin bu maddd nzrd tutulan hquqlarnn hyata keirilmsin, bu Mcllnin 12-ci maddsi il v digr normativ hquqi aktlarla myyn edilmi vziflrinin icra edilmsin hr cr mdaxil v manelr edilmsi yolverilmzdir. gtrnin bu sahd faliyytin mdaxil edrk onun qanuni hquqlarn pozan xs qanunvericilikd nzrd tutulan qaydada mvafiq msuliyyt dayr.

Madd 12. gtrnin sas vziflri v msuliyyti

1. mk mnasibtlri sahsind igtrnin sas vziflri aadaklardr:

a) mk mqavilsinin rtlrin v onlarda nzrd tutulan hdliklr ml etmk;

b) bu Mcllnin v mk qanunvericiliyin aid digr normativ hquqi aktlarn tlblrini yerin yetirmk;

c) mk mqavillrini bu Mclld nzrd tutulmu saslarla v qaydada pozmaq;

) kollektiv mqavillrin, sazilrin rtlrin, onlarda nzrd tutulmu hdliklr ml etmk;

d) frdi, kollektiv mk mbahislri zr mhkm qrarlarn (qtnamlrini) yerin yetirmk;

e) iilrin riz v ikaytlrin qanunvericilikd nzrd tutulmu mddtd v qaydada baxmaq;

) iilrin mk, maddi, sosial-mit raitinin, onlarn ailsinin rifah halnn yaxladrlmas n mssisnin sasnamsin (nizamnamsin), kollektiv mqavily mvafiq olaraq zruri tdbirlr grmk.

2. ilrin hquqlarn pozan, mk mqavilsi zr z hdliklrini yerin yetirmyn, habel bu Mcllnin tlblrin ml etmyn igtrn qanunvericilikl myyn olunmu qaydada mvafiq msuliyyt clb edilir.

Madd 13. cnbilrin v vtndal olmayan xslrin mk hququnun tnzimlnmsi

1. Qanunla v ya Azrbaycan Respublikasnn trfdar xd beynlxalq mqavillr il baqa hal nzrd tutulmaybsa, cnbilr v vtndal olmayan xslr Azrbaycan Respublikasnda olarkn Azrbaycan Respublikasnn vtndalar il brabr btn mk hquqlarndan istifad ed bilr v bu hquqlara mvafiq olan vziflr dayrlar.

2. Qanunda nzrd tutulmu hallar istisna olunmaqla cnbilrin v vtndal olmayan xslrin bu Mclld v digr normativ hquqi aktlarda nzrd tutulmu mk hquqlarnn mhdudladrlmas qadaandr.

3. mk mnasibtlri sahsind Azrbaycan Respublikasnn vtndalarna nisbtn cnbilr v vtndal olmayan xslr daha stn hquqlarn myyn edilmsi yolverilmzdir.

Madd 14. mk mnasibtlri sahsind dvlt hakimiyyti orqanlarnn vziflri1. mk mnasibtlrinin tnzimlnmsi sahsind qanunvericilik, icra v mhkm hakimiyyti orqanlar z slahiyytlri rivsind:

qanunvericiliyin tlblrin mk mnasibtlrinin subyektlri trfindn hr yerd eyni qaydada v drst ml olunmasn; salam v thlksiz mk raitinin tmin olunmasn; iilrin v igtrnlrin hquqlarnn pozulmasnn qarsnn alnmasn; iilrin v igtrnlrin pozulmu hquqlarnn brpa olunmasn; slahiyytlri rivsind mk qanunvericiliyinin tkmilldirilmsini; mk mnasibtlri sahsind Azrbaycan Respublikasnn Konstitusiyas il myyn edilmi insan hquqlar v azadlqlar prinsiplri sasnda dvlt siyastinin hyata keirilmsini tmin etmlidirlr.

2. Dvlt, ii qvvsindn smrli istifad olunmasn tmin etmk, Azrbaycan Respublikas Konstitusiyasnn 35-ci maddsinin VIII hisssin mvafiq olaraq isizliyin aradan qaldrlmas mqsdi il vtndalarn pekarlq sviyysini, mk vrdilrini, oxillik tcrbsini nzr almaqla mvafiq ixtisaslar, sntlr, pelr zr lkd mvcud olan ii qvvsindn istifad olunmadan xarici lklrdn sassz olaraq mtxssislrin i clb olunmasnn qarsnn alnmasn, isizlik, halinin mulluu v miqrasiyas msllrini tnzimlyir.

3. mk mnasibtlri sahsind dvlt siyastinin hyata keirilmsi mvafiq icra hakimiyyti orqan [Azrbaycan Respublikasnn mk v halinin Sosial Mdafisi Nazirliyi] trfindn tmin edilir. Hmin icra hakimiyyti orqan:

slahiyytlri rivsind myyn edilmi hallarda mk mnasibtlrinin tnzim edilmsinin tmin olunmas n mvafiq normativ hquqi aktlar qbul edir; myin dnilmsi, v mk mnasibtlri, myin mhafizsi, mk ehtiyatlarndan istifad, mk miqrasiyas, halinin sosial mdafisi, lillrin reabilitasiyas problemlri sahsind dvlt siyastini hyata keirir.

Madd 15. mk qanunvericiliyin ml olunmasna dvlt nzartini hyata keirn orqan

1. Bu Mcllnin v mk qanunvericiliyin dair digr normativ hquqi aktlarn tlblrin ml olunmasna dvlt nzartini mvafiq icra hakimiyyti orqan [Azrbaycan Respublikasnn mk v halinin Sosial Mdafisi Nazirliyi (Dvlt mk Mfttiliyinin vasitsi il)] hyata keirir.

2. mk qanunvericiliyin ml olunmasna dvlt nzartini hyata keirn orqan [Azrbaycan Respublikasnn mk v halinin Sosial Mdafisi Nazirliyi (Dvlt mk Mfttiliyinin vasitsi il)] slahiyyti rivsind mk qanunvericiliyinin pozulmasnda tqsirkar xslrdn yol verdiklri hquq pozuntularnn aradan qaldrlmasn tlb etmk, onlar Azrbaycan Respublikasnn nzibati Xtalar Mcllsi il myyn olunmu hallarda v qaydada inzibati msuliyyt clb etmk v digr msuliyyt clb olunmas n mvafiq orqanlar qarsnda msl qaldrmaq hququna malikdir.

3. mk qanunvericiliyin ml olunmasna dvlt nzartini hyata keirn orqann [Azrbaycan Respublikasnn mk v halinin Sosial Mdafisi Nazirliyi (Dvlt mk Mfttiliyinin vasitsi il)] hquqlar, vziflri v faliyyt qaydalar mvafiq icra hakimiyyti orqan [Azrbaycan Respublikasnn Nazirlr Kabineti] trfindn tsdiq edilmi sasnam il tnzim edilir.

4. mk qanunvericiliyin ml olunmasna dvlt nzartini hyata keirn orqan [Azrbaycan Respublikasnn mk v halinin Sosial Mdafisi Nazirliyi (Dvlt mk Mfttiliyinin vasitsi il)] bu Mcll il v digr normativ hquqi aktlarla mhkmnin slahiyytin aid olan msllrin hlli zr faliyyt gstr bilmz.

5. mk qanunvericiliyin ml olunmasna dvlt nzartini hyata keirn orqann [Azrbaycan Respublikasnn mk v halinin Sosial Mdafisi Nazirliyi (Dvlt mk Mfttiliyinin vasitsi il)] vzifli xslrinin bu Mcllnin v mk qanunvericiliyin dair digr normativ hquqi aktlarn tlblrin ml olunmasna dair z slahiyytlri rivsind qbul etdiklri qrarlarn, gstrilrin igtrnlr v iilr, habel mk mnasibtlrinin digr itiraklar trfindn icras mcburidir.

6. mk qanunvericiliyin ml olunmasna dvlt nzartini hyata keirn orqann [Azrbaycan Respublikasnn mk v halinin Sosial Mdafisi Nazirliyi (Dvlt mk Mfttiliyinin vasitsi il)] vzifli xslrinin qrarlarndan v gstrilrindn mhkmy ikayt veril bilr.

Qeyd: Bu Mclld "mk mnasibtlrinin itiraklar" dedikd, igtrnlr, iilr, mlkiyyti, igtrnin tabeliyind olan vzifli xslr, myin mhafizsi xidmtlrinin nmayndlri, iinin z hquqlarn mdafi etmk n mvkkil etdiyi nmayndsi, hmkarlar ittifaqlarnn nmayndlri v igtrnlrin nmayndli orqanlarnn slahiyytli vzifli xslri baa dlmlidir. (17)

Madd 16. mk mnasibtlrind ayr-sekiliyin yolverilmzliyi

1. mk mnasibtlrind vtndalna, cinsin, irqin, dinin, milliyytin, dilin, yaay yerin, mlak vziyytin, ictimai-sosial mnyin, yana, ail vziyytin, qidsin, siyasi baxlarna, hmkarlar ittifaqlarna v ya baqa ictimai birliklr mnsubiyytin, qulluq mvqeyin, hminin iinin igzar keyfiyytlri, pekarlq sritsi, myinin nticlri il bal olmayan digr amillr gr iilr arasnda hr hans ayr-sekiliy yol verilmsi, hmin amillr zminind bilavasit v ya dolays il imtiyazlarn v gztlrin myyn edilmsi, habel hquqlarn mhdudladrlmas qti qadaandr.

2. Qadnlara, lillr, ya 18-dn az olan v sosial mdafiy ehtiyac olan digr xslr mk mnasibtlrind gztlrin, imtiyazlarn v lav tminatlarn myyn edilmsi ayr-sekilik hesab edilmir.

3. mk mnasibtlri prosesind iilr arasnda bu maddnin birinci hisssind gstriln ayr-sekiliy yol vern igtrn v ya digr fiziki xs qanunvericilikd nzrd tutulmu qaydada mvafiq msuliyyt dayr.

4. Ayr-sekiliy mruz qalan ii pozulmu hququnun brpa edilmsi tlbi il mhkmy mracit ed bilr.

Madd 17. Mcburi myin qadaan edilmsi

1. Hr hans qayda v sulla zor iltmkl, hminin mk mqavilsin xitam verilcyi hd-qorxusu il iini mk funksiyasna daxil olmayan ii (xidmti) yerin yetirmy mcbur etmk qadaandr. ini mcburi my clb edn tqsirkar xslr qanunvericilikl myyn edilmi qaydada msuliyyt clb edilirlr.

2. Hrbi v ya fvqlad vziyytl laqdar mvafiq qanunvericilik sasnda, habel qanuni qvvy minmi mhkm hkmlrinin icras zaman mvafiq dvlt orqanlarnn nzarti altnda yerin yetiriln ilrd mcburi my yol verilir.

Madd 18. Frdi v kollektiv mk mbahissi hququ, onun qanunvericilikl tnzimlnmsi

1. zlrinin hquqlarn, qanuni mnafelrini mdafi etmk mqsdi il iinin, igtrnin, mk kollektivinin, hmkarlar ittifaqlar tkilatnn frdi v ya kollektiv mk mbahissi aparmaq hququ vardr. Bu hququn hyata keirilmsi yalnz qanunvericilikd nzrd tutulan hallarda v qaydada mhdudladrla bilr.

2. gtrnl ii, habel mk kollektivi arasnda mk qanunvericiliyinin ttbiqi zaman meydana xan frdi v kollektiv mk mbahislrinin hlli bu Mcllnin XI blmsind nzrd tutulan qaydada tnzimlnir.

Madd 19. Hmkarlar ittifaqlar

1. ilr arasnda he bir frq qoyulmadan, igtrndn qabaqcadan icaz alnmadan, srf knlllk prinsiplri sasnda mssisd hmkarlar ittifaqlar tkilat yaradla bilr. ilr mk, sosial, iqtisadi hquqlarn, qanuni mnafelrini mdafi etmk n mvafiq hmkarlar ittifaqlarna daxil olub hmkarlar ittifaqlarnn faliyyti il mul ola bilrlr.

2. Hmkarlar ittifaqlarnn hquqlar, vziflri v slahiyytlri "Hmkarlar ittifaqlar haqqnda" Azrbaycan Respublikasnn Qanunu v onlarn nizamnamlri il myyn edilir.

Madd 20. gtrnlrin nmayndli orqanlar

1. gtrnlr iqtisadi, maliyy maraqlarn, sahibkarlq faliyyti il bal mnafelrini mdafi etmk, habel hmkarlar ittifaqlar il mnasibtlrd sosial trfdalq etmk n knll kild mvafiq tkilat yaradaraq birl bilrlr.

2. gtrnlrin nmayndli orqannn hquqlar, vziflri, faliyyt istiqamtlri v qaydalar mvafiq normativ hquqi aktlarla v onun nizamnamsi (sasnamsi) il tnzim edilir.

3. gtrnlrin nmayndli orqannn faliyyti iilrin v igtrnlrin hquq brabrliyi v bu Mcll il myyn edilmi qaydada mk mnasibtlrinin mvafiq mqavillr, sazilr balamaqla tnzimlnmsi prinsipind qurulmaldr.

4. gtrnlrin nmayndli orqan n iilrin nmayndli orqanlarna nisbtn hr hans stn hquqlarn, gztlrin, imtiyazlarn myyn edilmsi yolverilmzdir.

Madd 21. Mssislrd ictimai znidar orqanlarnn faliyyti

1. Mssislrd hmkarlar ittifaqlar tkilatlar il yana, qanunvericilikl myyn edilmi qaydada yaradlan iilrin digr nmayndli ictimai znidar orqanlar, habel igtrnlrin nmayndli orqan nizamnamlrin (sasnamlrin) uyun faliyyt gstr bilr.

2. Mssisnin mlkiyytisi, igtrni hmkarlar ittifaqlar tkilatlarnn v iilrin digr nmayndli ictimai znidar orqanlarnn faliyyti n kollektiv mqavillrd nzrd tutulan v ya bu tkilat v ictimai znidar orqanlarnn igtrnl qarlql razl, yaxud onlarn arasnda balanm mqavil sasnda myyn ediln mvafiq raitin yaradlmasn tmin edir.

3. Mssislrd siyasi partiyalarn, dini qurumlarn faliyytin yol verilmir.

Qeyd: Bu maddd "ictimai znidar orqanlar" dedikd, mk kollektivi uras, sdrlr (direktorlar) uras, ixtiralar, smrldiricilr, yaradclq, qadnlar, veteranlar cmiyytlri v mvafiq normativ hquqi aktlar sasnda mk mnasibtlri itiraklarnn tsis etdiklri digr ictimai birliklr baa dlmlidir.

II blm. Kollektiv mqavil v sazi

nc fsil. Kollektiv mqavil v saziin balanmasnn mumi qaydalar

Madd 22. Kollektiv mqavil v saziin hazrlanmas, balanmas v yerin yetirilmsinin sas prinsiplri

Kollektiv mqavil v saziin hazrlanmas, balanmas v yerin yetirilmsinin sas prinsiplri aadaklardr:

a) trflrin hquq brabrliyi;

b) kollektiv mqavil v saziin mzmununa dair msllrin mzakirsind trflrin mstqilliyi v knllly;

c) obyektiv sbbdn tmin edil bilmyn rtlrin kollektiv mqavilnin v saziin mzmununa daxil edilmsinin yolverilmzliyi;

) hdliklrin icrasna tminat;

d) qanunvericiliyin tlblrin ml edilmsi;

e) hdliklrin icrasna nzart v icra edilmmsin gr msuliyyt.

Madd 23. Kollektiv mqavilnin v saziin balanmasna, onlarda dyiikliklr edilmsin v icrasna mdaxilnin yolverilmzliyi

Kollektiv mqavilnin v saziin balanlmas, onlarda dyiikliklr edilmsi v yerin yetirilmsi zaman icra hakimiyyti orqanlarnn, baqa igtrnlrin, siyasi partiyalarn, ictimai birliklrin v dini qurumlarn trflrin hquqlarn, habel qanunvericilikl qorunan mnafelrini mhdudladran v ya onlarn hyata keirilmsin maneilik trdn hr hans mdaxilsi qadaandr.

Madd 24. Kollektiv mqavilnin v saziin rtlrinin mcburiliyi

1. Bu Mclld nzrd tutulan qaydada balanm kollektiv mqavilnin v saziin rtlri trflr v bu rtlrin aid edildiyi i yerlri n mcburidir.

2. Bu Mclld v digr normativ hquqi aktlarda nzrd tutulan mk, sosial v iqtisadi normalara nisbtn iilrin vziyytini pisldirn kollektiv mqavilnin v saziin rtlri etibarszdr.

Drdnc fsil. Kollektiv danqlar

Madd 25. Kollektiv danqlar aparmaq hququ

1. Kollektiv mqavilnin v saziin hazrlanmas, balanmas v onlarda dyiikliklr edilmsi n kollektiv danqlar aparmaq tbbsn slahiyytlri daxilind hmkarlar ittifaqlar tkilatlar, mk kollektivlri, igtrnlr, mvafiq icra hakimiyyti v igtrnlrin nmayndli orqanlar malikdirlr.

2. Tbbskar trf danqlarn balanmas haqqnda digr trfi yazl surtd xbrdar edir. Xbrdar olunan trf on gndn gec olmayaraq danqlara balamaa borcludur.

3. gr mssisd hmkarlar ittifaqlar tkilat (birliyi) yoxdursa, mk kollektivi danqlar aparmaq n xsusi slahiyytli komissiya yaradr.

4. Respublika, pelr, sahlr v ya razi zr, habel mssis daxilind bir ne hmkarlar ittifaqlar tkilat (birliyi) mvcud olarsa, kollektiv danqlarn aparlmas n iilrin mvafiq hmkarlar ittifaqlarna zvlk nisbtin uyun nmayndlrdn ibart komissiya yaradlr.

5. Kollektiv mqavilnin v saziin rtlrinin hazrlanmas mqsdi il kollektiv danqlarn aparlmasndan boyun qarmaa yol verilmir.

Madd 26. Kollektiv danqlarn aparlmas qaydas

1. Kollektiv mqavilnin v saziin v ya onlara dyiikliklrin layihsinin hazrlanmas mqsdi il danqlar aparmaq n trflr, mvafiq slahiyytlr verilmi brabrsayl nmayndlrdn ibart komissiya yaradrlar.

2. Komissiyann trkibi, danqlarn gndliyi, keirilm yeri v mddti trflrin birg qrar il myyn edilir.

3. Trflr kollektiv mqavilnin v saziin mzmununa aid msllrin seilmsi v mzakir edilmsind srbstdirlr.

4. Komissiyann tlbi il trflr kollektiv danqlarn aparlmas n zruri olan mlumatlar be gn mddtind tqdim etmlidirlr. Danqlarn itiraklar alnm mlumatlarda olan dvlt v ya kommersiya sirrini yaymaa gr qanunvericilikl myyn edilmi msuliyyt clb olunurlar.

5. Danqlar zaman trflr razla gl bilmdikd fikir ayrl haqqnda protokol trtib edilir. Protokolda fikir ayrlnn aradan qaldrlmas haqqnda trflrin yekun tkliflri, habel danqlarn yenidn balanmas mddti gstrilir.

Madd 27. Kollektiv danqlarn itiraklarna veriln tminatlar

1. Kollektiv danqlarn itiraklar (trflrin nmayndlri, mslhti, ekspert, bardrc, vasiti, mtxssis, arbitr v trflrin myyn etdiyi digr xslr) kollektiv danqlarn aparld dvrd orta aylq mk haqq saxlanlmaqla il rzind ay mddtindk mk funksiyasnn icrasndan azad olunurlar. Hmin mddt onlarn mk stajna daxil edilir.

2. Kollektiv danqlarla laqdar xrclr igtrn trfindn dnilmlidir.

3. Danqlarn aparlmasnda itirak etmk n dvt olunmu v mk mqavilsi zr ilmyn xslr haqq onlar dvt etmi trfl baladqlar mqavil sasnda dnilir.

4. Kollektiv danqlarn itiraklarnn danqlar dvrnd intizam msuliyytin clb olunmasna, baqa i keirilmsin v ya igtrnin tbbs il idn azad edilmsin yol verilmir.

Beinci fsil. Kollektiv mqavil

Madd 28. Kollektiv mqavilnin hazrlanmas v balanmas zruriliyi haqqnda qrarn qbul edilmsi

1. Bu Mcllnin 25-ci maddsind nzrd tutulmu qaydada irli srlm tbbs sasn kollektiv mqavilnin hazrlanmas v balanmas zruriliyi haqqnda qrar hmkarlar ittifaqlar tkilat qbul edir.

2. Mssisd hmkarlar ittifaqlar tkilat olmadqda danqlarn aparlmas, kollektiv mqavilnin hazrlanmas v balanmas haqqnda qrar mk kollektivinin mumi ynca (konfrans) qbul edir.

Madd 29. Kollektiv mqavilnin trflri

Kollektiv mqavilnin bir trfi igtrn, digr trfi hmkarlar ittifaqlar tkilatdr. Mssisd hmkarlar ittifaqlar tkilat olmadqda is kollektiv mqavilnin ikinci trfi mk kollektividir.

Madd 30. Kollektiv mqavilnin hazrlanmas v balanmasnn qaydalar

1. Kollektiv mqavilnin layihsinin hazrlanmas, balanmas qaydalar v mddti trflrin qarlql razl il myyn edilir v rsmildirilir. Bu mqsdl trflr brabr sayl nmayndlrindn ibart mvafiq komissiya (ii qrupu) yarada bilrlr.

2. Komissiya (ii qrupu) kollektiv mqavilnin layihsini trflrin mzakirsin verir. Daxil olmu tkliflr aradrldqdan sonra yenidn ilnmi layih tsdiq olunmaq n hmkarlar ittifaqlar tkilatnn (mk kollektivinin) mumi yncann (konfransnn) mzakirsin verilir.

3. Hmkarlar ittifaqlar tkilatnn iclasnn, konfransnn v digr yncaqlarnn slahiyytli olmas onun nizamnamsi il tnzimlnir. ilrin (nmayndlrin) 50 faizindn oxunun itirak etdiyi mumi yncaq (konfrans) slahiyytli hesab olunur.

4. gtrn kollektiv mqavilnin layihsini trflrin mzakirsin verilmsi n mvcud olan btn imkanlardan (daxili rabit v mlumat, surtxaran, texniki v digr vasitlr) istifad etmk n hmkarlar ittifaqlar tkilatna v ya mvafiq komissiyaya (ii qrupuna) rait yaratmaldr.

5. Kollektiv mqavilnin layihsi bynilmzs, trflrin nmayndlri on be gn rzind (gr trflr baqa razla glmyiblrs) layihni yenidn ilyib tsdiq olunmaq n tkrarn hmkarlar ittifaqlar tkilatnn (mk kollektivinin) mzakirsin verirlr.

6. Kollektiv mqavilnin layihsi iclasda (konfransda) itirak ednlrin ss oxluu il tsdiq edilir.

7. Trflr, kollektiv mqavil tsdiq edildikdn sonra onu gn rzind imzalamaldrlar. mzalanm kollektiv mqavil v ona lavlr yeddi tqvim gn rzind mlumat n igtrnlr trfindn mvafiq icra hakimiyyti orqanna [Azrbaycan Respublikasnn mk v halinin Sosial Mdafisi Nazirliyi] tqdim edilir.

Madd 31. Kollektiv mqavilnin mzmunu

1. Kollektiv mqavilnin mzmununu trflr myyn edirlr.

2. Kollektiv mqavily, bir qayda olaraq, aadak msllr zr trflrin qarlql hdliklri daxil edilir:

a) mssisnin istehsal v iqtisadi faliyytinin smrliliyinin yksldilmsi;

b) myin dnilmsi qaydalar v miqdarnn, pul mkafatlarnn, mavintlrin, lavlrin v digr dmlrin myyn edilmsi;

c) qiymtlrin artm, inflyasiyann sviyysi nzr alnmaqla mk haqq miqdarnn tnzimlnm mexanizmi;

) mulluq, kadr hazrl v ixtisasartrma, iilrin srbstldirilmsi rtlri;

d) i v istiraht vaxt, mzuniyytlrin mddti haqqnda rtlr;

e) iilr v onlarn ail zvlrin mdni v mit xidmtlrinin, sosial tminatlar v gztlrin myyn edilmsi;

) myin qiymtlndirilmsi, mk normalarnn myyn edilmsi v yenidn ilnmsi qaydalar;

f) qadnlarn, 18 yana atmam iilrin mk raitinin yaxladrlmas;

g) myin mhafizsinin yaxladrlmas n lav tminatlarn myyn edilmsi;

) mk vziflrini yerin yetirmkl laqdar iilr dyn ziyann dnilmsi;

h) mk mbahislrin mhkmy qdr baxan orqann yaradlmas v onun faliyyt qaydas;

x) iilrin tibbi v sosial sortasnn stn lav rtlrinin myyn edilmsi;

) igtrnin tbbs il mk mqavilsi lv edilrkn hmkarlar ittifaqlar tkilat il razlamalar aparlmas;

i) iilrin ekoloji thlksizliyinin v salamlnn gzlnilmsi;

j) hmkarlar ittifaqlarnn zvlrinin mk haqqndan zvlk haqqnn tutulmas, habel hmkarlar ittifaqlar tkilatna nizamnam faliyytini smrli tkil etmk n digr zruri raitin yaradlmas;

k) kollektiv mk mbahissinin tnzimlnmsinin lav sullar haqqnda razlamalar;

q) kollektiv mqavilnin rtlrinin yerin yetirilmsin nzart;

l) kollektiv mqavilnin rtlrinin pozulmasna gr trflrin msuliyyti;

m) mk v icra intizamnn mhkmlndirilmsi n tdbirlr;

n) i yerind v ya il laqdar olaraq, ayr-ayr iilr qar lsalma, akar dmnilik hrktlri v thqiramiz hrktlr barsind izahat ii aparlmasna v informasiya verilmsin yardm gstrilmsi v bel hrktlrin qarsnn alnmas, iilri bu cr davrandan qorumaq n btn lazmi tdbirlrin grlmsi;

o) i yerind v ya il laqdar olaraq, seksual thrik msllrin dair izahat ii aparlmasna v informasiya verilmsin yardm gstrilmsi v bel thriklrin qarsnn alnmas, iilri bu cr davrandan qorumaq n btn lazmi tdbirlrin grlmsi. (21)

3. Kollektiv mqavild mssisnin iqtisadi imkanlar nzr alnmaqla digr, o cmldn bu Mclld nzrd tutulduundan daha gztli mk v sosial-iqtisadi rtlr d (lav mzuniyytlr, pensiyalara lavlr, nqliyyat v ezamiyy xrclrinin dnilmsi, pulsuz v ya gztli qiymtlrl yemk verilmsi v digr gzt v vzlr) nzrd tutula bilr.

4. Bu Mclld v digr normativ hquqi aktlarda kollektiv mqavily daxil edilmsi nzrd tutulmu mddalarn kollektiv mqavild ks etdirilmsi mcburidir.

Madd 32. Kollektiv mqavilnin qvvsi

1. Kollektiv mqavil bir ildn ildk mddt balanla bilr.

2. Kollektiv mqavil imzaland v ya mqavild gstriln gndn qvvy minir.

3. Myyn olunmu mddt qurtardqdan sonra kollektiv mqavil yenisi balananadk qvvd olur.

4. Mssisnin mlkiyytisinin dyidiyi v ya mssis lv edildiyi hallardan baqa mssisd tkilati-struktur dyiikliklrin edilmsi, elc d hmkarlar ittifaqlar tkilatnn faliyytin xitam verilmsi kollektiv mqavilnin hquqi qvvsinin itirilmsin sbb olmur.

5. Mssisnin mlkiyytisi dyidikd kollektiv mqavil ay mddtind qvvd qalr. Bu mddt rzind trflr yeni kollektiv mqavil balamaq v ya vvlkini qvvd saxlamaq, ona lavlr v dyiikliklr edilmsi mqsdi il danqlara balamaldrlar.

6. Mssis qanunvericilikl myyn olunmu qaydada v rtlrl lv olunduu halda, kollektiv mqavil btn lvetm mddti rzind qvvd olur.

7. Kollektiv mqavil mssisnin btn iilrin, o cmldn kollektiv mqavil qvvy mindikdn sonra i qbul olunan xslr amil edilir.

Madd 33. Kollektiv mqavily lavlr v dyiikliklr edilmsi

Kollektiv mqavilnin qvvd olduu mddtd ona lavlr v dyiikliklr edilmsi yalnz trflrin qarlql razl sasnda, kollektiv mqavild myyn edilmi qaydada aparlr. gr bel qayda myyn olunmaybsa, lavlr v dyiikliklr kollektiv mqavilnin balanmas n bu Mclld nzrd tutulmu qaydada edilir.

Madd 34. Kollektiv mqavilnin yerin yetirilmsin nzart

1. Kollektiv mqavilnin yerin yetirilmsin nzarti trflr v mvafiq icra hakimiyyti orqan [Azrbaycan Respublikasnn mk v halinin Sosial Mdafisi Nazirliyi] hyata keirir. Nzarti hyata keirn slahiyytli xslr btn zruri mlumatlar tqdim edilmlidir.

2. Trflr kollektiv mqavilnin yerin yetirilmsi haqqnda mqavild nzrd tutulmu mddtd, lakin ild bir dfdn az olmayaraq mk kollektivin hesabat vermlidirlr.

Altnc fsil. Kollektiv sazi

Madd 35. Kollektiv saziin nvlri

Mnasibtlrin tnzimlnmsi sahsindn asl olaraq aadak kollektiv sazilr balanla bilr:

a) Ba kollektiv sazi - respublikada sosial-iqtisadi siyastin aparlmasnn razladrlm mumi prinsiplrini myyn edir;

b) Sah (tarif) kollektiv sazii - mvafiq sahnin sosial-iqtisadi inkiaf istiqamtlrini, pe qruplar, sahnin iilri n mk raiti v mk haqq, sosial tminatlar myyn edir;

c) razi (rayon) kollektiv sazii - razi xsusiyytlri il bal myyn sosial-iqtisadi problemlrin hlli rtlrini myyn edir.

Madd 36. Kollektiv saziin trflri

1. Kollektiv sazi aadak trflr arasnda balanla bilr:

a) Ba kollektiv sazi - mvafiq icra hakimiyyti orqan [Azrbaycan Respublikasnn Nazirlr Kabineti] v hmkarlar ittifaqlarnn respublika birliyi arasnda;

b) Sah (tarif) kollektiv sazii - mvafiq icra hakimiyyti orqan [Azrbaycan Respublikasnn nazirliklri, dvlt komitlri, dvlt konsernlri, irktlri v idarlri], hmkarlar ittifaqlarnn pelr, sahlr zr birliklri arasnda;

c) razi (rayon) kollektiv sazii - mvafiq icra hakimiyyti orqanlar [yerli icra hakimiyyti orqanlar], hmkarlar ittifaqlarnn razi birliklri arasnda.

2. Ba, Sah v razi kollektiv sazilri trfli - mvafiq icra hakimiyyti orqan, hmkarlar ittifaqlar birliklri v igtrnlrin nmayndli orqanlar (birliklri) arasnda balanla bilr.

Madd 37. Kollektiv saziin hazrlanmas v balanmas qaydalar

1. Kollektiv sazilrin hazrlanmas v balanmas mqsdi il danqlar aparmaq n mvafiq trflrin brabr sayl nmayndlrindn ibart komissiya yaradlr.

2. Kollektiv sazilrin hazrlanmas v balanmas, danqlarn balama v qurtarma mddti, o cmldn hmin sazilr dyiikliklr edilmsi trflrin qarlql razl sasnda hyata keirilir.

3. vvlki kollektiv saziin mddtinin qurtarmasna ay qalm trflrdn hr birinin yeni kollektiv saziin balanmas mqsdi il danqlara balanmas n digr trfi yazl surtd xbrdar etmk hququ vardr. Xbrdarl alan trf on gndn gec olmayaraq kollektiv saziin balanmas haqqnda danqlara balamaldr.

4. Danqlarn qeyri-qnatbx getdiyi v balanma mddti pozulduu hallarda mvafiq hmkarlar ittifaqlar birliyinin qanunvericilikl myyn edilmi tdbirlr grmk hququ vardr.

5. Yeni danqlar qvvd olan kollektiv saziin mddti baa atanadk qurtarmaybsa, hmin saziin qvvsi trflrin razl il ayadk uzadla bilr.

6. Balanm kollektiv sazi v ya ona edilmi lavlr v dyiikliklr yeddi gn mddtind mvafiq icra hakimiyyti orqanna [Azrbaycan Respublikasnn mk v halinin Sosial Mdafisi Nazirliyi] mlumat n gndrilmlidir.

Madd 38. Kollektiv saziin mzmunu

1. Kollektiv saziin mzmunu trflrin qarlql razl il myyn edilir.

2. Trflr kollektiv sazi aadak hdliklri daxil ed bilr:

a) mvafiq sahlrin v mssislrin iqtisadi v tsrrfat faliyytinin yaxladrlmas tdbirlrinin myyn edilmsi v hyata keirilmsi;

b) orta mk haqqnn artm sviyysinin inflyasiyaya uyun tmin edilmsi;

c) mk normalarnn v myin qiymtlndirilmsi normalarnn myyn edilmsi;

) kompensasiya v mk haqqna lavlrin (dvlt trfindn myyn olunmu miqdardan az olmamaq rtil) mblinin myyn edilmsi;

d) myin mhafizsi zr zruri tdbirlrin hyata keirilmsi;

e) daha lverili mk raitinin myyn edilmsi;

) mullua kmk gstrilmsi;

f) tsrrfatln mtrqqi forma v sullarnn inkiaf etdirilmsi;

g) mssislrd qabaqcl texnika v texnologiyann, elmi-texniki trqqinin digr nailiyytlrinin ttbiqi;

) tlbata uyun v rqabt qabiliyytli mhsullarn istehsal;

h) ekoloji thlksizliyin tmin edilmsi;

x) mssisnin balanmas v iilrin ktlvi surtd idn azad edilmsi hallarndan imtina edilmsi, idn xarlma hallarnn qarsn ala bilck tdbirlrin grlmsi;

) iilrin v onlarn ail zvlrinin sosial mdafisi zr xsusi tdbirlrin grlmsi;

i) lillrin, gnclrin (yeniyetmlrin) myindn istifad etmkl lav i yerlri yaradan mssislr gztlrin myyn olunmas;

j) mk intizamnn tmin edilmsi.

Madd 39. Kollektiv saziin qvvsi

1. Kollektiv sazi bir ildn ildk mddt balanla bilr.

2. Kollektiv sazi imzaland v ya sazid gstriln gndn qvvy minir.

Madd 40. Kollektiv sazi lavlr v dyiikliklr edilmsi qaydas

1. Kollektiv sazi lavlr v dyiikliklr edilmsi trflrin qarlql razl sasnda kollektiv sazid myyn edilmi qaydada aparlr. gr bel qayda myyn olunmaybsa, lavlr v dyiikliklr kollektiv saziin balanmas n bu Mclld nzrd tutulmu qaydada edilir.

2. Ayr-ayr pe qruplarn hat edn mssislrin igtrnlrinin v ya onlarn birliklrinin v mvafiq hmkarlar ittifaqlar birliyinin sah (tarif) saziin qoulmas bard mracitlri sasnda hmin saziin trflri ona mvafiq dyiikliklr ed bilrlr.

Madd 41. Kollektiv saziin yerin yetirilmsin nzart

1. Kollektiv saziin yerin yetirilmsin nzarti trflr v mvafiq icra hakimiyyti orqan [Azrbaycan Respublikasnn mk v halinin Sosial Mdafisi Nazirliyi] hyata keirir.

2. Nzarti hyata keirn slahiyytli xslr btn zruri mlumatlar tqdim edilmlidir.

III blm. mk mqavilsi

Yeddinci fsil. mk mqavilsinin balanmas saslar v qaydas

Madd 42. mk mqavilsinin trflri

1. mk mqavillri srbst balanr. He ks mk mqavilsi balamaa mcbur edil bilmz.

2. mk mqavilsinin trflrindn biri igtrn, digri is iidir.

3. On be yana atm hr bir xs ii kimi mk mqavilsinin trfi ola bilr. Qanunvericilikl myyn edilmi qaydada faliyyt qabiliyyti olmayan xs hesab edilmi xsl mk mqavilsi balanla bilmz.

4. Tam faliyyt qabiliyyti olmayan xs igtrn ola bilmz.

Madd 43. mk mqavilsinin mzmunu

1. mk mqavilsinin mzmunu v quruluu qanunvericiliyin tlblrin ml edilmkl trflrin razl il myyn edilir.

2. mk mqavilsind mtlq aadak sas rtlr v mlumatlar gstrilmlidir:

a) iinin soyad, ad, atasnn ad v nvan;

b) igtrnin ad, nvan;

c) iinin i yeri, vzifsi (pesi);

) mk mqavilsinin baland v iinin i balamal olduu gn;

d) mk mqavilsinin mddti;

e) iinin mk funksiyas;

) iinin mk raitinin rtlri - i v istiraht vaxt, mk haqq v ona lavlr, mk

inin mddti, myin mhafizsi, sosial v digr sorta olunmas;

f) trflrin mk mqavilsi zr qarlql hdliklri;

g) trflrin myyn etdiyi lav rtlr bard mlumatlar.

3. mk mqavilsi balanarkn, hminin mk mnasibtlrin xitam verilndk bu Mcll il iilr n myyn edilmi hquq v tminatlarn sviyysi azaldla bilmz.

4. Bu Mclld baqa hal nzrd tutulmaybsa, mk mqavilsinin rtlri birtrfli qaydada dyidiril bilmz.

Madd 44. mk mqavilsinin formas

1. mk mqavilsi yazl formada balanr.

2. Trflrin razl il mk mqavilsi bu Mclly lav edilmi nmunvi formaya uyun trtib edilir.

3. mk mqavilsi iki nsxdn az olmayaraq trtib olunub trflrin imzas (mhr) il tsdiq edilir v onun bir nsxsi iid, digr nsxsi is igtrnd saxlanlr.

Madd 45. mk mqavilsinin mddti

1. mk mqavilsi qabaqcadan mddti myyn edilmdn (mddtsiz) v ya 5 ildk mddt (mddtli) balanla bilr.

2. mk mqavilsind onun hans mddt balanmas gstrilmmidirs, hmin mqavil mddtsiz balanm hesab edilir.

3. Mddti myyn edilmdn balanm mk mqavilsi hr iki trfin razl olmadan birtrfli qaydada mddtli mk mqavilsi il vz edil bilmz.

4. mk funksiyasnn yerin yetirilmsi rtlrin gr iin v ya gstriln xidmtlrin daimi xarakter malik olduu qabaqcadan blli olduu hallarda mk mqavilsi mddti myyn edilmdn balanmaldr.

Madd 46. mk mqavilsinin balanmas v ona dyiikliklrin edilmsi qaydas

1. mk mqavilsi bu Mcllnin 54-c maddsind nzrd tutulmu mk raitinin rtlri, habel trflrin razladqlar lav rtlri, iinin mk funksiyas v trflrin hdliklri gstrilmkl frdi qaydada balanlr.

2. mk mqavilsi kollektiv qaydada da balanla bilr. Mvafiq ilrin grlmsi, xidmtlrin gstrilmsi (tikinti-tmir, yklm-boaltma, mit, ticart, kin-biin, heyvandarlq ilri) iki v daha ox ii qrupu trfindn kollektiv halnda hyata keirilmkl mk mqavilsinin balanmas kollektivin (briqadann, ii qrupunun) hr bir zvnn yazl razl il yol verilir. Bu halda iilr igtrnl kollektiv mk mqavilsi balamaq n bir nmayndsini mvkkil edir.

3. Kollektiv mk mqavilsi balanlan hallarda igtrn kollektivin hr bir zv qarsnda bu Mcll v mk mqavilsi il myyn edilmi hdliklrini yerin yetirmlidir. Kollektiv mk mqavilsin yalnz bu Mclld nzrd tutulmu saslarla v myyn edilmi qaydada xitam verilir.

4. mk mqavilsi on be yana atm fiziki xslrl balanla bilr. On be yandan on skkiz yanadk olan xslrl mk mqavilsi, balanarkn onlarn valideynlrindn v ya vladla gtrnlrdn qyyumlarndan birinin v yaxud qanunla onlar vz edn xslrin yazl razl alnmaldr.

5. Bu Mcllnin 43-c maddsinin ikinci hisssind nzrd tutulmu rtlrdn hr hans biri gstrilmdn balanm mk mqavilsi trflrdn birinin tbbs il etibarsz hesab edil v ya yenidn trtib edilmsi tlbi qoyula bilr. Hmin rtin (rtlrin) mk mqavilsind gstrilmdiyi akar olunduu andan onlar igtrn trfindn mk mqavilsin daxil edilmlidir. Bu halda trflrin arasnda baqa razlq olmamdrsa, mk mqavilsi baland v ya yazl formada trtib edildiyi gndn etibarl hesab olunur.

6. mk mqavilsin dyiikliklr yalnz trflrin razl il edilir. Razladrlm dyiikliklr mk mqavilsin daxil edilir. Hcmc ox olduuna gr dyiikliklri mk mqavilsin daxil etmk mmkn olmadqda ilkin mk mqavilsi yenidn trtib edilir, yaxud hmin dyiikliklr ayrlqda trtib edilib tsdiqlnir.

Madd 47. Mddtli mk mqavilsi balanan hallar

mk funksiyasnn xsusiyytlrin, onun icrasnn rtlrin, mddtin gr ilrin (xidmtlrin) daimi xarakter damad aadak hallarda mk mqavilsi myyn mddt balanla bilr:

a) iinin mk qabiliyytini mvqqti itirmsi, ezamiyytd, mzuniyytd olmas, habel i yeri v vzifsi saxlanlmaqla qanunvericilikd nzrd tutulmu digr hallarda myyn sbbdn mvqqti olaraq i xmamas il laqdar onun mk funksiyasnn baqa ii trfindn icrasnn zruriyyti olduqda;

b) tbii v iqlim raitin v ya iin xsusiyytin gr il boyu grl bilmyn mvsm ilrin yerin yetirilmsi zaman;

c) iin hcminin v davamiyytinin qsamddtli olduu tmir-tikinti, quradrma, yeni texnologiyann ttbiqi v mnimsnilmsi, tcrb-snaq ilrinin aparlmas, iinin mxtlif ilri yerin yetirmk bacarn yoxlamaq zruriyyti olduu, iilrin sosial msllrinin hll edilmsi v bu qbildn olan digr ilrin grldy hallarda;

) mvafiq vzif (pe) zr mk funksiyasnn mrkkbliyi, msuliyytliliyi baxmndan iinin mk v pe vrdilrinin mnimsnilmsi, yksk pekarlq sviyysinin ld edilmsi tlb olunan (stajkem, ordinatorluq, internatura, bakalavrlq dvrlri) hallarda;

d) iinin xsi, ail-mit vziyyti il bal olan, o cmldn ilmkl yana thsil ald, myyn sbbdn mvafiq yaay mntqsind mvqqti yaad, pensiya yana atanadk ilmk istyi olduu hallarda;

e) mvafiq icra hakimiyyti orqannn [Azrbaycan Respublikasnn mk v halinin Sosial Mdafisi Nazirliyi (Ba Mulluq darsi v onun yerli orqanlar vasitsi il)] gndrii il haqq dniln ictimai ilr grlrkn;

) bu Mcllnin 6-c maddsinin "c" bndind gstriln orqanlar istisna olmaqla sekili orqanlarda (tkilatlarda, birliklrd) sekili vziflr seilrkn;

f) trflrin hquq brabrliyi prinsipin ml edilmkl onlarn qarlql razl il;

g) bu Mcllnin 46-c maddsinin ikinci hisssind nzrd tutulmu qaydada iilrl briqada, ii qrupu halnda kollektiv mk mqavilsi balandqda;

) qanunvericilikd nzrd tutulmu digr hallarda.

Madd 48. mk mqavilsi balanarkn iinin tqdim etdiyi sndlr

1. mk mqavilsi balanarkn ii mk kitabas, habel xsiyytini tsdiq edn sndi v dvlt sosial sorta hadtnamsini (ilk df mk faliyytin balayanlar istisna olmaqla) tqdim edir.

2. mk mqavilsinin balanmas iinin mvafiq yaay mntqsind qeydiyyatnn olub-olmamas il rtlndiril bilmz.

3. Mcburi kkn, onlara brabr tutulan xs v ya qaqn statusu olan, habel Azrbaycan Respublikasnda ilk df mk faliyytin balayan iilrl, cnbilrl v vtndal olmayan xslrl mk kitabas tqdim edilmdn mk mqavilsi balanla bilr.

4. mk mqavilsi balanlarkn iinin mk funksiyasnn xsusiyytlrin uyun olan pe hazrlnn v ya thsilinin olmas zruri saylan hallarda igtrn thsili bard mvafiq snd tqdim edilir.

5. inin shhtin, salamlna mnfi tsir gstrn amillr olan ar, zrrli v thlkli mk raitli i yerlrind, habel halinin salamlnn mhafizsi mqsdi il yeyinti snayesi, ictimai ia, shiyy, ticart v bu qbildn olan digr i yerlrind mk mqavilsi balanlarkn iilr salaml haqqnda tibbi aray tqdim etmlidirlr. Bel mk raitli pelrin (vziflrin), i yerlrinin siyahs mvafiq icra hakimiyyti orqan [Azrbaycan Respublikasnn Nazirlr Kabineti] trfindn tsdiq edilir.

6. mk mnasibtlrin girn iidn bu Mclld nzrd tutulmam, habel iin (vzifnin) xsusiyytlrin uyun glmyn lav sndlrin tlb edilmsi qadaandr. (5, 13)

Madd 49. mk mqavilsinin qvvy minmsi

1. mk mqavilsind baqa hal nzrd tutulmaybsa, o, trflrin imzalad gndn qvvy minir.

2. i bu Mcllnin tlblri pozularaq, yazl mk mqavilsi olmadan, lakin vvlcdn igtrnin razl (tapr) il faktik olaraq i balamsa, hmin andan mk mqavilsi balanm hesab olunur v bu halda n geci gn mddtind yazl mk mqavilsi trtib edilmlidir.

3. mk mqavilsinin hr hans dvlt orqannda v ya digr qurumlarda qeydiyyata alnmas, tsdiq edilmsi yolverilmzdir.

Madd 50. Msabiq yolu il vziflrin tutulmas zaman mk mnasibtlrinin tnzimlnmsi

1. Yerin yetirilsi iin, mk funksiyasnn xarakteri il laqdar olaraq bzi vziflri tutmaq n igtrn myyn olunmu qaydada msabiq elan ed bilr.

2. Myyn vziflrin msabiq yolu il tutulmas bir qayda olaraq elm, thsil mssislrind elmi, elmi-pedaqoji faliyytl bal vziflr zr elan edilir. ilrin elan olunmu msabiqd brabrhquqlu itirak tmin edilmlidir.

3. Msabiq iinin (mvafiq vzifni tutmaq iddiasnda olan xsin) sndlri, elmi ilri, kadr-uot mlumatlar zr v ya msahib, test sulu il v yaxud bu sullarn hr ikisindn istifad olunmaqla qarq sulla keiril bilr.

4. Msabiqnin keirilmsi rtlrini v vziflrin msabiq yolu il tutulmas qaydasn tnzimlyn normativ hquqi akt mvafiq icra hakimiyyti orqan [Azrbaycan Respublikasnn Nazirlr Kabineti] qbul edir.

5. Mvafiq vzifni tutmaq n elan olunmu msabiqnin qalibi il igtrn z mlahizsin gr mddtli v ya mddtsiz mk mqavilsi balayr.

6. Msabiq yolu il vzifni tutmu iinin mk mqavilsin xitam verilmsi, habel onlarn digr mk mnasibtlri he bir istisnaya yol verilmdn yalnz bu Mcll il myyn edilmi saslarla v qaydada tnzim edilir.

7. Keirilmi msabiqnin nticlri il razlamayan iddia msabiq komissiyasnn qrar qbul edildiyi gndn bir ay mddtind mhkmy mracit ed bilr. Mhkm msabiqnin qanunvericiliyin tlblrini pozmaqla v ya qeyri-obyektiv keirildiyini myyn etdikd onun nticlrini lv edir. Bu halda qtnamd gstriln hallar aradan qaldrlmaq rti il msabiq yenidn keirilir.

Madd 51. Snaq mddti

1. mk mqavilsi iinin pekarlq sviyysini, mvafiq mk funksiyasn icra etmk bacarn yoxlamaq mqsdi il snaq mddti myyn edilmkl balanla bilr. Snaq mddti 3 aydan artq olmamaq rti il myyn edilir.

2. Snaq mddti iinin faktik olaraq mk funksiyasn icra etdiyi i vaxtndan ibartdir. inin mk qabiliyytini mvqqti itirdiyi, habel i yeri v orta mk haqq saxlanlmaqla id olmad dvrlr snaq mddtin daxil edilmir.

3. Snaq mddti gstrilmyn mk mqavilsi snaq myyn edilmdn balanm hesab olunur.

Madd 52. Snaq mddti myyn edilmyn hallar

mk mqavilsi balanlarkn snaq mddti:

ya 18-dn az olan xslrl; msabiq yolu il mvafiq vzifni tutanlarla; trflrin razl il myyn ediln digr hallarda myyn edilmir.

Madd 53. qbul zaman snan nticsi v onun tnzimlnmsi qaydas

1. Snaq mddti qurtaranadk trflrdn biri digrin gn vvl yazl xbrdarlq etmkl mk mqavilsini poza bilr.

2. Snaq mddti qurtaranadk trflrdn biri mk mqavilsinin xitamn tlb etmyibs, ii snaqdan xm hesab edilir. i snaqdan xm hesab edildiyi andan etibarn mk mqavilsin yalnz bu Mcll il myyn edilmi qaydada v saslarla xitam veril bilr.

3. mk mqavilsind snaq mddti myyn edilrkn hmin mddt rzind iinin snaq zaman zn dorultmadna gr igtrn trfindn mk mqavilsin xitam verilmsi rti gstrilmlidir.

4. Snaq mddtind zn dorultmam iinin mk mqavilsin igtrnin saslandrlm mri (srncam) il xitam veril bilr.

Skkizinci fsil. mk raiti, mk funksiyas v bunlarn ttbiqini tnzimlyn hquq normalar

Madd 54. mk raitinin tmin edilmsi

1. ilr trfindn mk funksiyasnn yerin yetirilmsi n igtrn aadak mk raitini tmin etmlidir:

pe (vzif) adlarnn, ixtisaslarn, myin dnilmsi drclrinin myyn edilmsi; my gr haqqn miqdarnn myyn edilmsi v onun dnilmsi; mk normalar v myin qiymtlndirilmsi normalarnn myyn edilmsi; sanitariya v gigiyena normalarna cavab vern i yerinin v i raitinin yaradlmas; myin mhafizsi, texniki thlksizlik normalarnn gzlnilmsi; mk funksiyasnn bu Mcll il myyn edilmi i vaxt mddtindn artq olmayan i vaxtnda yerin yetirilmsi; bu Mcll il myyn edilmi istiraht vaxtndan, mzuniyytlrdn istifad olunmas; iilrin qanunvericilikl myyn olunmu mcburi dvlt sosial sorta edilmsi; mk mqavillrind, kollektiv mqavillrd nzrd tutulan rtlr.

2. Bu Mcll il myyn olunmu hallar istisna edilmkl, mk raitinin rtlri birtrfli qaydada dyidiril bilmz.

Madd 55. mk raitinin lav rtlri

mk mqavilsi balanarkn, habel mk mnasibtlri prosesind igtrn imkan hesabna bu Mclld, yaxud kollektiv mqavild nzrd tutulmu mk raitinin rtlrindn daha yksk lav mk haqq, lav mzuniyyt mddti, qsaldlm v ya natamam i vaxt, lav frdi sorta mbli, sosial tminat v yardmlar, habel he bir norma il mhdudladrlmayan digr lav rtlr myyn ed bilr. Bu lav rtlrin dairsi, qvvd olma mddti v istifad qaydalar, habel onlarn dyidirilmsi trflrin razl il myyn edilir.

Madd 56. mk raitinin rtlrinin dyidirilmsi

1. stehsaln v myin tkilind dyiikliklr edilmsi zruriyyti olduqda iinin pesi, ixtisas v vzifsi zr ii davam etdirmkl mk raitinin rtlrinin dyidirilmsin yol verilir.

2. gtrn mk raitinin rtlrini (bu Mcllnin 55-ci maddsind nzrd tutulan rtlrdn baqa) dyidirmzdn az bir ay vvl iini yazl mlumat v ya mri (srncam) il xbrdar etmlidir. gr ii yeni mk raiti il ii davam etdirmy razlq vermirs, onda o, baqa vzify keirilmli, bu mmkn olmadqda is mk mqavilsin bu Mcllnin 68-ci maddsinin ikinci hisssinin "c" bndind nzrd tutulan sasla xitam veril bilr.

3. Bu Mcllnin 55-ci maddsind nzrd tutulmu qaydada igtrn trfindn myyn ediln mk raitinin lav rtlrinin dyidirilmsi mk mqavilsin xitam verilmsi n sas ola bilmz.

4. Az 50 nfr ii alan mssisd iilrin mumi saynn on faizindn oxunun mk raitinin rtlrinin pislmsin sbb olan dyiikliklr aparlarkn bunun hans mqsdl edilmsi saslandrlmaqla igtrn mvafiq icra hakimiyyti orqanna [Azrbaycan Respublikasnn mk v halinin Sosial Mdafisi Nazirliyi (Ba Mulluq darsi v onun yerli orqanlar vasitsi il)] rsmi mlumat vermlidir. Mvafiq icra hakimiyyti orqan hmin tdbirlrin sasl v qanunauyun hyata keirilmsini aradrb slahiyytlri rivsind mvafiq tdbirlr gr bilr.

Madd 57. inin mk funksiyas

1. gtrn iinin mk funksiyasn mk mqavilsind nzrd tutulan, bir v ya bir ne vzif, ixtisas, yaxud pe zr yerin yetirmli olduu mvafiq iin v ya gstrmli olduu xidmtin dairsini dqiq v birmnal myyn etmlidir.

2. mk funksiyasnn hcmi mvafiq icra hakimiyyti orqan [Azrbaycan Respublikasnn mk v halinin Sosial Mdafisi Nazirliyi] trfindn tsdiq edilmi Vahid Tarif-xtisas Soru Kitabasna sasn v ya igtrn trfindn myyn edilrk mk mqavillrind tfsilat il gstrilir.

3. mk funksiyasnn dyidirilmsin yalnz trflrin qarlql razl il yol verilir. Birtrfli qaydada mk funksiyasnn dyidirilmsin, onun dairsinin azaldlmasna v ya artrlmasna yol verilmir.

4. gr myyn sbblrdn igtrn gstriln ilrl iini tmin ed bilmdiyin gr ona pe-ixtisas drcsin uyun olan baqa i vercks, ii hmin ilri yerin yetirmkdn yalnz orta mk haqq saxlanlmadqda imtina ed bilr.

Madd 58. vzilik zr mk mqavilsinin balanmas v tnzimlnmsi

1. mk mqavilsinin rtlri imkan verdiyi hallarda ii sas i yeri zr myyn olunmu i vaxtndan sonra hm sas i yerind, hm d vzilik qaydasnda mk mqavilsi balayaraq baqa i yerind d mk faliyyti il mul ola bilr. Bu zaman vzilik zr mk mqavilsi balanan ikinci i yeri iinin lav i yeri, birinci mk mqavilsi balanan yer is sas i yeri saylr.

2. vzilik zr i vaxtnn mddti bu Mcllnin 89-cu maddsi il myyn edilmi normann yarsndan ox olmamaqla trflrin razl il myyn edilir.

3. vaxtndan sonra vzilik zr lav i yerind ilmy sas i yeri zr igtrnin razl tlb edilmir. vaxt rzind is vzilik zr ilmy igtrnin razl il yol verilir. vzilik zr mk raitinin rtlrini, mk funksiyasnn hcmini lav i yerinin igtrni il mk mqavilsi balanarkn trflrin zlri myyn edirlr.

4. lav i yerind vzilik zr mk faliyyti gstrn iilr, bu maddnin beinci v altnc hisslrind gstriln hallar istisna olunmaqla, he bir mhdudiyyt qoyulmadan mk qanunvericiliyi il myyn edilmi btn normalar, qaydalar v mddalar amil edilir.

5. gr ii sas i yerind zrrli, thlkli v insann salamlna mnfi tsir gstrn amillr olan mk raitind ilyirs, onda onun eyni mk raitli lav i yerind vzilik zr almas yolverilmzdir.

6. Ya 18-dn az olan iilrin vzilik qaydasnda lav i yerind almalarna yalnz onlarn hm sas, hm d lav i yerind gndlik i vaxtnn cmi bu Mcllnin 91-ci maddsind onlar n nzrd tutulmu qsaldlm i vaxtndan ox olmadqda, yol veril bilr.

7. Bilavasit qanunvericilikd nzrd tutulmu hallarda dvlt hakimiyyti orqanlarnn mvafiq vzifli xslrin bu maddd nzrd tutulan vzilik zr mk mqavilsi balayaraq lav i yerind ilmk hququ amil olunmur.

Madd 59. Baqa i keirm

iy mk mqavilsind nzrd tutulmayan baqa pe, ixtisas v vzif zr mk funksiyasnn yerin yetirilmsini hval etmk baqa i keirilm saylr v buna yalnz iinin razl il, hminin yeni mk mqavilsi balanlmaqla yol verilir.

Madd 60. gtrnin tbbs il baqa i mvqqti keirm

i onun razl olmadan istehsalat zruriyyti v bodayanma hallarnn qarsn almaq mqsdi il bir ay mddtin mvqqti olaraq baqa i keiril bilr. Bu halda ii onun shhtin mnfi tsir edn, habel aa ixtisasl i keiril bilmz. Baqa i keirilm mddtind iinin myi grln iin mqabilind, lakin vvlki orta mk haqqndan aa olmamaqla dnilir.

Madd 61. Baqa iinin mk funksiyasnn icras

1. Myyn sbbdn on be gndn ox mddtd yerind olmayan iinin mk funksiyasnn icrasna trflrin razl il yol verilir. Bu zaman mk haqq bu Mcllnin 162-ci maddsind nzrd tutulan qaydada dnilir.

2. Bo vzif zr mk funksiyasnn icrasnn hval edilmsin iinin razl il yol verilir. gr ii eyni zamanda hm znn, hm d vz etdiyi bo vzif zr mk funksiyasn yerin yetirirs, onda ona bo vzif n nzrd tutulmu mk haqqnn (vzif maann) yarsndan az olmamaq rti il lav mk haqq dnilmlidir.

3. Bo vzif zr iiy aydan ox olmayan mddt mk funksiyasnn yerin yetirilmsi hval edil bilr. Bu mddt bitdikdn sonra ya vzedici ii onun razl il hmin vzify keirilir, ya hr iki vzif birldirilrk vzedici iinin mk funksiyasnn genilndirilmsi il laqdar yeni mk mqavilsi balanlr, ya da bo vzify yeni ii gtrlr.

Madd 62. inin idn knar edilmsi

1. gtrn aadak hallarda mlkiyytinin v iilrin mnafeyini qorumaq, ba ver bilck myin mhafizsi qaydalarnn pozulmasnn qarsn almaq v mk intizamn tmin etmk mqsdi il iini mvafiq i vaxt rzind idn knar ed bilr:

a) ii alkoqollu ikilr, narkotik, toksik v digr zhrli maddlr qbul edrk srxo vziyytd i gldikd, habel i gldikdn sonra i yerind hmin ikilri v ya maddlri qbul edrk srxo vziyytd olduqda;

b) bu Mcllnin 226-c maddsi il myyn edilmi hallarda ii icbari tibbi mayin olunmaqdan boyun qardqda v ya keirilmi mayinlrin nticlrin sasn hkim komissiyalarnn verdiklri tvsiylri yerin yetirmdikd;

c) i vaxt rzind ii bilavasit i yerind mvafiq slahiyytli orqann qrar il tsdiqlnn inzibati xtalar v ya cinayt trkibi olan ictimai-thlkli mllr trtdikd.

2. inin idn knar edilmsi hr bir konkret halda mvafiq sbutlar (hkim ryi, iilrin izahatlar, araylar v digr rsmi sndlr) toplanlaraq sndldirilmlidir.

3. dn knar ediln vaxt rzind iiy mk haqq verilmir.

4. dn knar edilmi iiy inzibati v ya cinayt msuliyytin clb edilib-edilmmsindn asl olmayaraq igtrn bu Mcllnin 186-c maddsind nzrd tutulmu intizam tnbehlrindn birini ttbiq ed bilr.

5. dn knar edilmsini igtrnin v ya baqa vzifli xslrin ona qar qrzli mnasibtin, saxta sndlr sasnda hyata keirildiyin v digr faktlara gr qanunsuz v sassz hesab edn ii pozulmu hquqlarnn brpa edilmsi, rf v lyaqtinin mdafi olunmas n mhkmy mracit ed bilr. (17)

Madd 63. Mlkiyyti dyidikd mk mnasibtlrinin tnzimlnmsi

1. Mssisnin mlkiyytisi dyidikd bu maddnin ikinci hisssind gstriln iilrdn baqa qalan btn iilrl vvlki mlkiyyti arasnda balanm mk mqavillri v onlarn rtlri yeni mlkiyyti trfindn qvvd saxlanlr. Bu iilrin mk mqavillri myyn edilmi qaydalara ml edilmkl bu Mcllnin 70, 73 v 75-ci maddlrind nzrd tutulan mvafiq saslarla lv edil bilr.

2. Yeni mlkiyyti trfindn mssisnin igtrninin (rhbrinin), onun mavinlrinin, ba mhasibin v bilavasit idaretm funksiyasn yerin yetirn digr struktur blmlri rhbrlrinin mk mqavillrin mlkiyytinin dyimsi il laqdar bu Mcllnin 68-ci maddsinin "" bndi il xitam veril v ya bu Mcllnin 56-c maddsind nzrd tutulan qaydada onlarn mk mqavillrinin rtlri dyidiril bilr.

3. Mlkiyytinin dyimsi il laqdar yeni mlkiyyti v ya igtrn trfindn sahibkarlq faliyyti v hququndan sui-istifad edrk iilrin pekarlq sviyysini, mk funksiyasn icra etmk bacarqlarn, mlkiyytinin sahibkarlq faliyytin xll gtir biln sritsizliklrini akara xarmadan onlarn mk mqavillrinin ktlvi kild lv edilmsi yolverilmzdir. Yeni mlkiyyti v ya igtrn iilrin pekarlq sviyysini, mssisd mvcud olan i yerlrinin sahibkarlq faliyytini srbst surtd hyata keirmk n zruriliyini i yerlrinin v iilrin attestasiyasn keirmkl myyn etmlidir.

Qeyd: Bu maddnin nc hisssind "mk mqavillrinin ktlvi kild lv edilmsi" dedikd, mvafiq mssisy mlkiyyt hququ yaranan gndn ay rzind eyni zamanda v ya ayr-ayr vaxtlarda iilrin mumi say:

100 nfrdn 500 nfrdk olduqda onlarn 50 faizindn oxunun; 500 nfrdn 1000 nfrdk olduqda onlarn 40 faizindn oxunun; 1000 nfrdn artq olduqda onlarn 30 faizindn oxunun yeni mlkiyyti v ya onun tyin etdiyi igtrn trfindn bu Mcllnin 70, 73 v 75-ci maddlrind myyn edilmi saslarla mk mqavillrinin lv edilmsi baa dlmlidir.

Doqquzuncu fsil. ilrin v i yerlrinin attestasiyasnn keirilmsini tnzimlyn hquq normalar

Madd 64. yerlrinin attestasiyas, onun mqsdi v keirilmsinin tnzimlnmsi

1. Bu maddnin ikinci hisssind nzrd tutulan mqsdl mk raitindn asl olmayaraq igtrn mvafiq normativ hquqi aktla myyn edilmi qaydada i yerlrinin attestasiyasnn keirilmsini tmin etmlidir.

2. gtrn mvafiq i yerlrind myin mhafizsi tdbirlrinin tmin olunmasn v ya istehsal sanitariyasnn, gigiyenasnn vziyytini myyn etmk v yaxladrmaq mqsdi il, habel mk mhsuldarlnn v iin smrliliyinin artrlmas, myin tkilind n mtrqqi sullarn, o cmldn yeni texnikann v ya texnologiyann ttbiqi zaman i yerlrinin attestasiyasn keirmlidir. Bu mqsdl hmkarlar ittifaqlar tkilatnn nmayndlrindn, myin mhafizsi xidmtlrinin v myin tkili zr pekar mtxssislrdn ibart i yerlrinin attestasiyas komissiyas yaradlr.

3. yerlrinin attestasiyasnn keirilmsi qaydalar mvafiq icra hakimiyyti orqan [Azrbaycan Respublikasnn Nazirlr Kabineti] trfindn qbul ediln normativ hquqi aktla tnzimlnir.

Madd 65. ilrin attestasiyas, onun keirilmsi qaydalar v rtlri1. ilrin pekarlq sviyysinin yoxlanlmas, ixtisasna, sntin mvafiq olaraq onlarn tutduu vzify (pey) uyun olduunu akara xarmaq mqsdi il bu Mcllnin 66-c maddsind gstriln iilr istisna olunmaqla, qalan btn iilrin attestasiyas keiril bilr.

2. Yalnz mvafiq i yerind az bir il alan iilr attestasiyadan keiril bilr. Hr bir ii ild bir dfdn ox olmayaraq attestasiyadan keiril bilr.

3. gtrnin mri (srncam) il iilrin attestasiyasnn keirilmsi n tcrbli, yksk pekarlq qabiliyytin malik, obyektivliyi v qrzsizliyi il seiln nfuzlu xslrdn, habel hmkarlar ittifaqlar tkilatnn nmayndsindn ibart attestasiya komissiyas yaradlr. gtrn, iinin mvafiq i yeri zr rhbri attestasiya komissiyasnn zv ola bilmz.

4. Attestasiya komissiyas az be nfrdn ibart olmaqla btn hallarda onun say trkibi tkrqmli olmaldr. Attestasiya komissiyasnn slahiyyt mddti onun yaradlmas haqqnda mvafiq mrl (srncamla) myyn edilir.

5. Attestasiya komissiyasnn zvlri trfindn iiy yalnz tutduu vzify (pey), mk funksiyasna, ixtisasna (pesin) dair, yerin yetirdiyi ilr v onlarn nticlri bard, habel tutduu vzify (pey) uyunluunu myyn etmk n zruri olan mk mqavilsi il myyn edilmi hquqlar, vziflri dairsin aid olan msllrl laqdar suallar veril bilr. Attestasiya olunan iinin siyasi baxlarna, mnvi, xlaqi kamilliyin, xsiyytin, etiqadna v digr srf xsi dyrlrin gr, o cmldn onun intizamllq drcsin gr pekarlq sviyysinin qiymtlndirilmsi yolverilmzdir.

6. Attestasiya komissiyasnn ii akarlq raitind, obyektiv, qrzsiz v qanunvericiliyin tlblrin ml edilmkl aparlmaldr. Attestasiya komissiyas qrarn gizli v ya aq ssverm yolu il ss oxluu il qbul edir. Mvafiq i yeri zr mk kollektivi nmayndlrinin attestasiya komissiyasnn iclasnda mahidi kimi itirak etmk istyi tmin olunmaldr.

7. Attestasiya komissiyas iinin tutduu vzify (pey) uyun olduu v ya uyun olmad haqqnda iki qrardan yalnz birini qbul edir. Bununla yana attestasiya komissiyas bu qrarlarnda iinin baqa vzifd (ped) istifad edilmsinin mqsd mvafiqliyi bard igtrn tvsiy ed bilr.

8. Bu madd il myyn edilmi iilrin attestasiyasnn keirilmsinin digr qaydalar mvafiq icra hakimiyyti orqan [Azrbaycan Respublikasnn Nazirlr Kabineti] trfindn tsdiq ediln normativ hquqi aktla tnzimlnir.

Madd 66. Attestasiya olunmayan iilr

Aadak iilrin attestasiyas keirilmir:

vtnin mdafisi, azadl v razi btvly urunda hrbi mliyyatlarda yaralanm v lil olmu iilr; Azrbaycann mstqilliyinin v razi btvlynn mdafisi zaman gstrdiyi catlr gr dvlt tltiflrin v fxri adlara layiq grlm iilr; bir vzifd (ped) be ildn az mddtd alan mcburi kkn v qaqn statusu olan iilr; hamil qadnlar; uann yanadk sosial mzuniyytd olan v hmin mzuniyyt bitdikdn sonra bir ildn az mddtd mvafiq vzifd (ped) alan qadnlar; ya 18-dn az olan iilr; bir vzifd (ped) faktik olaraq bir ildn az mddtd alan iilr; eyni vzifd (ped) az df attestasiya olunaraq tutduu vzify uyun olduu myyn edilmi iilr; kollektiv mqavillrd (sazilrd) nzrd tutulan hallarda attestasiya olunmayan iilr.

Madd 67. ilrin v i yerlrinin attestasiyasnn nticlrinin tnzimlnmsi

1. Attestasiya komissiyas trfindn barsind tutduu vzify uyun olmad haqqnda qrar xarlm iinin mk mqavilsi bu Mcllnin 70-ci maddsinin "c" bndin mvafiq olaraq, 71-ci maddsind nzrd tutulan qaydalara ml edilmkl igtrn trfindn lv edil bilr.

2. gtrn attestasiya komissiyasnn tvsiysini nzr alaraq iinin razl il onu baqa mvafiq vzify (pey) keir bilr.

3. yerlrinin attestasiyasnn keirilmsi nticsind onlarn ktlvi kild ixtisar edilmsi yolverilmzdir.

4. yerinin attestasiyasnn keirilmsinin nticlrin saslanaraq igtrn trfindn iilrin mk mqavillri lv edil bilmz.

5. ilrin v i yerlrinin attestasiyas komissiyalarnn qrarlarn qanunsuz, sassz, qrzli v qeyri-obyektiv hesab edn xslr mhkmy mracit ed bilrlr.

6. Attestasiya komissiyasnn qrar il tutduu vzify (pey) uyun olmadna gr igtrn trfindn mk mqavilsi lv ediln v ya baqa vzify (pey) keiriln iinin iddias sasnda frdi mk mbahissin bu Mcll il myyn edilmi qaydada yalnz mhkmlrd baxlr.

Onuncu fsil. mk mqavilsin xitam verilmsinin saslar v qaydalar

Madd 68. mk mqavilsin xitam verilmsinin saslar

1. mk mqavilsin yalnz bu Mcll il myyn edilmi saslarla v qaydada xitam veril bilr.

2. mk mqavilsin xitam verilmsinin saslar aadaklardr:

a) trflrdn birinin tbbs;

b) mk mqavilsinin mddtinin qurtarmas;

c) mk raitinin rtlrinin dyidirilmsi;

) mssisnin mlkiyytisinin dyimsi il laqdar (bu Mcllnin 63-c maddsinin ikinci hisssind gstriln iilr);

d) trflrin iradsindn asl olmayan hallar;

e) trflrin mk mqavilsind myyn etdiyi hallar.

Madd 69. mk mqavilsinin ii trfindn lv edilmsi qaydas

1. i bir tqvim ay qabaqcadan igtrni yazl rizsi il xbrdar etmkl mk mqavilsini lv ed bilr.

2. riz verildiyi gndn bir tqvim ay bitdikdn sonra ii i xmamaq v son haqq-hesabnn aparlmasn tlb etmk hququna malikdir. Bu halda igtrn iinin tlblrini yerin yetirmy borcludur.

3. i yaa, lilliy gr tqad xdqda, thsilini davam etdirmk n mvafiq thsil mssissin daxil olduqda, yeni yaay yerin kdkd, baqa igtrnl mk mqavilsi baladqda v qanunvericilikd nzrd tutulmu digr hallarda rizsind gstrdiyi gn mk mqavilsi lv edil bilr.

4. mk mqavilsini lv etmk bard riz vermi ii xbrdarlq mddti bitndk istdiyi vaxt rizsini geri gtr v ya onu etibarsz hesab etmk bard igtrn yeni riz ver bilr. Bu halda mk mqavilsi lv edil bilmz. Bu rtl ki, igtrn hmin vzify (pey) yeni iinin gtrlmsi bard iiy rsmi qaydada yazl xbrdarlq etmmi olsun. mk mqavilsi bu madd il myyn edilmi qaydalara ml olunmaqla lv edildikdn sonra iinin vvlki rizsini geri gtrmk v ya onu etibarsz hesab etmk bard ediln mracitin hquqi qvvsi yoxdur.

5. i rizsind mk mnasibtlrini dayandrmaq istdiyi gn gstrmyibs, xbrdarlq mddti bitndk bu madd il myyn edilmi sasla mk mqavilsinin lv edilmsin yol verilmir.

6. i mzuniyyt hququndan istifad etmkl ona mvafiq i ilin gr mzuniyytin verilmsi v mzuniyyt mddtinin qurtard gndn mk mqavilsinin lv edilmsi xahii il igtrn riz ver bilr. i mzuniyyt mddti bitndk bu maddnin drdnc hisssi il myyn edilmi qaydada mk mqavilsinin lv edilmsi bard rizsini geri gtr v ya onu etibarsz hesab etmk bard igtrn yazl mracit ed bilr. Bu halda iinin xahii tmin edilmlidir.

7. gtrn trfindn zor ildilrk, hd-qorxu glrk, yaxud hr hans baqa sulla iinin iradsinin leyhin mk mqavilsini lv etmy onu mcbur etmk qadaandr.

Madd 70. gtrn trfindn mk mqavilsinin lv edilmsinin saslar

mk mqavilsi igtrn trfindn aadak saslarla lv edil bilr:

a) mssis lv edildikd;

b) iilrin say v ya tatlar ixtisar edildikd;

c) pekarlq sviyysinin, ixtisasnn (pesinin) kifayt drcd olmadna gr iinin tutduu vzify uyun glmdiyi bard slahiyytli orqan trfindn mvafiq qrar qbul edildikd;

) ii znn mk funksiyasn v ya mk mqavilsi zr hdliklrini yerin yetirmdikd, yaxud bu Mcllnin 72-ci maddsind sadalanan hallarda mk vziflrini kobud kild pozduqda.

Qeyd: Bu maddnin "c" bndind "slahiyytli orqan" dedikd, iilrin ixtisasna, pe drcsin, tcrbsin, pekarlq sviyysin gr tutduu vzify uyun olduunu myyn etmk mqsdi il yaradlan v mvafiq slahiyytlr malik olan attestasiya komissiyas, habel mssisnin direktorlar uras, elm v thsil mssislrinin elmi uras, pedaqoji uras baa dlmlidir. ilrin attestasiyas bu Mcllnin 65-ci maddsi il myyn edilmi qaydada keirilir.

Madd 71. gtrn trfindn mk mqavilsi lv edilrkn hkmn nzr alnmal olan zruri rtlr v qaydalar

1. str mssis blnrkn, baqa mssisy birlrkn v ya digr qaydada yenidn tkil olunarkn, yaxud tkilati-hquqi formas dyirkn, istrs d mssisd bel dyiikliklr edilmdn iilrin say azaldldqda, tatlar ixtisar olunduqda, o cmldn iinin tutduu vzify uyun glmdiyi bard slahiyytli orqan trfindn mvafiq qrar qbul edildikd igtrn trfindn iinin pekarl, ixtisas (pesi, snti) nzr alnmaqla onun mvafiq i (vzify) keirilmsi imkan aradrlmaldr. gtrnin bel imkanlar olmadqda gstriln saslarla mk mqavilsi lv edil bilr.

2. Bu Mcllnin 70-ci maddsinin "" bndind nzrd tutulan sasla mk mqavilsinin lv edilmsin bu rtl yol verilir ki, ii qsdn v ya shlnkarlqla, etinaszlqla mk funksiyasn, vzif borcunu (hdliklrini) yerin yetirmdiyin gr mvafiq i yerind iin, istehsaln, mk v icra intizamnn normal ahngi pozulmu olsun v ya mlkiyytinin, igtrnin, habel mk kollektivinin (onun ayr-ayr zvlrinin) hquqlarna v qanunla qorunan mnafelrin hr hans formada ziyan dymi olsun.

3. gtrn bu Mcllnin 70-ci maddsi il myyn edilmi saslarn hr hans biri il mk mqavilsinin lv edilmsinin zruriliyini saslandrmaldr.

Madd 72. mk vziflrinin kobud kild pozulmas hesab ediln hallar

Aadak hallar ii trfindn mk vziflrinin kobud kild pozulmas hesab edilir:

a) znn xstliyi, yaxn qohumunun xstlnmsi v ya vfat etmsi istisna olunmaqla he bir zrl sbb olmadan btn i gn i glmmsi;

b) alkoqollu ikilr, narkotik, toksik v digr zhrli maddlr qbul edrk srxo vziyytd i glmsi, habel i gldikdn sonra i yerind hmin ikilri v ya maddlri qbul edrk srxo vziyytd olmas;

c) tqsirli hrktlri (hrktsizliyi) nticsind mlkiyytiy maddi ziyan vurmas;

) tqsirli hrktlri (hrktsizliyi) nticsind myin mhafizsi qaydalarn pozaraq i yoldalarnn shhtin xsart yetirmsi v ya onlarn bu sbbdn hlak olmas;

d) qsdn istehsal, kommersiya v ya dvlt sirrinin yaylmas v ya bu sirrin gizli saxlanlmas zr hdliklrini yerin yetirmmsi;

e) mk faliyyti zaman yol verdiyi kobud shvlri, hquq pozuntular nticsind igtrnin, mssisnin v ya mlkiyytinin qanuni mnafeyin ciddi xll gtirmsi;

) mk funksiyasn pozduuna gr vvllr igtrn trfindn verilmi intizam tnbehindn ntic xarmayaraq alt ay rzind tkrarn mk funksiyasn pozmas;

f) i vaxt rzind bilavasit i yerind inzibati xtalara v ya cinayt trkibi olan ictimai-thlkli mllr yol vermsi. (17)

Madd 73. Mddtli mk mqavilsin xitam verilmsi qaydas

1. Mddtli mk mqavilsinin mddti qurtardqda ona xitam verilir. Mddtli mk mqavilsind gstriln mddt qurtardqda mk mnasibtlri davam etdirilrs v mddt bitdikdn sonrak bir hft rzind trflrdn he biri mqavily xitam verilmsini tlb etmirs, hmin mk mqavilsi vvl myyn olunmu mddt uzadlm hesab olunur.

2. inin myyn zrl sbbdn (xstlnmsi, ezamiyytd, mzuniyytd olmas, habel bu Mcllnin 179-cu maddsind nzrd tutulan i yeri v orta mk haqq saxland hallarda) i yerind olmad dvrd mddtli mk mqavilsinin mddti qurtard hallarda hmin mqavily ii i xdqdan sonra igtrnin myyn etdiyi gnd, lakin onun i xd gndn bir tqvim hftsi kemmi xitam veril bilr.

Madd 74. Trflrin iradsindn asl olmayan hallarda mk mqavilsin xitam verilmsinin saslar

1. Trflrin iradsindn v ya istyindn asl olmayaraq mk mqavilsin aadak hallarda xitam verilir:

a) ii hrbi v ya alternativ xidmt arldqda;

b) vvllr mvafiq id (vzifd) alan iinin iin (vzifsin) brpa edilmsi bard mhkmnin qanuni qvvy minmi qtnamsi (qrar) olduqda.

c) qanunvericilikl daha uzun mddt myyn edilmyibs, mk qabiliyytinin fasilsiz olaraq alt aydan ox mddt tam itirilmsi il laqdar ii mk funksiyasn yerin yetir bilmdikd;

) inin nqliyyat vasitsini idaretm hququndan mhrum etm, myyn vzif tutma v ya myyn faliyytl mul olma hququndan mhrum etm, myyn mddt azadlqdan mhrum etm v ya mrlk azadlqdan mhrum etm czasna mhkum edildiyi bard mhkmnin hkm qanuni qvvy mindikd;

d) mhkmnin qanuni qvvy minmi qrar il iinin faliyyt qabiliyytsizliyi tsdiq edildikd;

e) ii vfat etdikd.

2. gr qanunsuz v ya sassz idn xarlm ii iin brpa olunmas n mhkmy iddia rizsi il mracit edrs v mhkm trfindn iddias tmin olunaraq iin (vzifsin) brpa edilmsi haqqnda qtnam (qrar) qbul edilrs, onda igtrn trfindn mhkmnin qtnamsi (qrar) drhal icra edilrk o, vvlki vzifsin v ya razl il baqa vzify (i) brpa olunmaldr. Bu zaman i brpa ediln iinin yerin gtrlm ii il balanm mk mqavilsin bu Mcllnin 71-ci maddsinin birinci hisssind nzrd tutulmu mvafiq aradrmalar aparlmaqla xitam veril bilr.

Qeyd: mk qabiliyytinin tam itirilmsi mvafiq icra hakimiyyti orqannn [Azrbaycan Respublikasnn mk v halinin Sosial Mdafisi Nazirliyi (Tibbi sosial ekspert Komissiyalar vasitsi il)] ryi il myyn edilir. mk qabiliyytinin tam itirilmsi dedikd, mvafiq icra hakimiyyti orqannn [Azrbaycan Respublikasnn mk v halinin Sosial Mdafisi Nazirliyi (Tibbi Sosial Ekspert Komissiyalar vasitsi il)] qrar il iiy mvafiq drcdn lillik qrupu myyn edilmkl n az bir il mddtin mk qabiliyytsiz hesab edilmsi baa dlmlidir. mk qabiliyytinin 6 aydan az mddt mvqqti itirilmsi mk mqavilsin xitam verilmsi n sas ola bilmz. mk qabiliyytini mvqqti itirmi iilrin i yeri v vzifsi saxlanlmaqla onlara myyn olunmu qaydada mcburi sosial sorta zr mavint dnilir. mk qabiliyytini bir ildn ox olmayan mddt qismn itirmi iilr n is mvafiq icra hakimiyyti orqannn [Azrbaycan Respublikasnn mk v halinin Sosial Mdafisi Nazirliyi (Tibbi Sosial Ekspert Komissiyalar vasitsi il)] ryi nzr alnr. (10)

Madd 75. mk mqavilsind nzrd tutulan hallarda ona xitam verilmsinin tnzimlnmsi

1. Trflr mk mqavilsi balayarkn ona xitam verilmsinin bu Mclld nzrd tutulan hallarndan frqli olan lav hallarn myyn ed bilrlr.

2. mk mqavilsind, ona xitam verilmsi bard trflrin qarlql razl il aadak lav hallar nzrd tutula bilr:

a) trflrin qarlql razl;

b) shhti il laqdar olaraq iinin mvafiq vzifd (ped) almas salaml n thlkli olduu bard shiyy mssissinin mvafiq ryin gr;

c) mk funksiyasnn myyn mddtd icras zaman mvafiq i yerind pe xstliyin tutulmann yksk ehtimal olduu halda;

) iin v ya gstriln xidmtlrin hcminin azalmas il laqdar myyn dvr kedikdn sonra ii il hkmn yenidn mk mqavilsi balayaca rti il igtrn yazl formada mcburi hdlik gtrdkd;

d) bu maddnin tlblrin ml edilmkl trflrin myyn etdiyi digr hallarda.

3. Trflr mk mnasibtlrinin glckd daha dolun tnzimlnmsini tmin etmk mqsdi il bu maddnin ikinci hisssind nzrd tutulmu hallardan iinin mk raitin uyun olann mk mqavilsin hkmn daxil etmlidirlr.

4. mk mqavilsind ona xitam verilmsi bard trflrin nzrd tutduqlar hallar bu Mcllnin 2-ci maddsinin nc hisssi il myyn edilmi iinin v igtrnin hquqlarnn tminat prinsiplrin zidd olmamaldr.

5. mk mqavilsin xitam verilmsin dair trflr onlarn rf v lyaqtini alaldan, bu Mclld nzrd tutulan hquqlarn mhdudladrmaa ynldiln rtlr myyn ed bilmzlr.

Madd 76. mk mqavilsinin lv edilmsini mhdudladran rtlr

1. gtrn trfindn mk mqavilsin bu Mcllnin 68, 69, 70, 73, 74 v 75-ci maddlrind nzrd tutulan saslardan yalnz biri il xitam veril bilr.

2. mk mqavilsin eyni zamanda iki v daha artq sasla, hminin qanunvericilikd nzrd tutulmayan sasla, habel bu Mcll il myyn edilmi mk mqavilsinin lv edilmsi qaydalarna ml olunmadan xitam veril bilmz.

On birinci fsil. mk mqavillrin xitam verilrkn iilrin tminatlar

Madd 77. mk mqavilsin xitam verilrkn iilrin tminatlar

1. ilrin say azaldqda v ya tatlar ixtisar olunduqda bu Mcllnin 70-ci maddsinin "b" bndi il igtrn mk mqavilsini lv etmzdn az iki ay vvl iini rsmi xbrdar etmlidir.

2. Xbrdarlq mddti rzind hr i hftsind mk haqq saxlanlmaqla i axtarmaa imkan yaradlmas mqsdi il ii az bir i gn mk funksiyasnn icrasndan azad edilir.

3. mk mqavilsi bu Mcllnin 70-ci maddsinin "a" v "b" bndlri il lv edilrkn iilr:

orta mk haqqndan az olmamaqla idnxarma mavinti; idn xarld gndn yeni i dzln gndk ikinci v nc aylar n orta mk haqq dnilir.

4. gtrn bu maddnin birinci hisssi il v bu Mcllnin 56-c maddsinin ikinci hisssi il myyn edilmi xbrdarlq mddtlri vzin iiy onun razl il az iki aylq mk haqqn bir dfy dmkl mvafiq sasla mk mqavilsin xitam ver bilr.

5. Bu maddnin nc hisssind nzrd tutulan orta mk haqq mvafiq icra hakimiyyti orqan trfindn iiy veriln mvafiq araylar sasnda dnilir. Hmin aray idn xan gndn bir ay mddtind mvafiq icra hakimiyyti orqannda [Azrbaycan Respublikasnn mk v halinin Sosial Mdafisi Nazirliyi (Ba Mulluq darsi v onun yerli orqanlar vasitsi il)] qeydiyyata alnan xslr verilir. Bu dmlr igtrn, mssis lv edildikd is onun mlaknn yeni mlkiyytisi (mlakn operativ idariliyini hyata keirn hquqi, fiziki xs) trfindn dnilmlidir. Bu qayda mssisni satn alan yeni mlkiyytiy, o cmldn bu maddnin drdnc hisssind nzrd tutulmu hala amil olunmur.

6. Kollektiv mqavillrd, mk mqavilsind iilrin i dzldiyi dvr rzind daha uzun mddt orta mk haqqnn saxlanlmas, habel bu maddnin nc v yeddinci hisslrind gstrilmi dmlrin daha yksk mbld verilmsi nzrd tutula bilr.

7. mk mqavilsin bu Mcllnin 68-ci maddsinin ikinci hisssinin "c", 74-c maddsinin birinci hisssinin "a" v "c" bndlri il xitam verildikd, igtrn iiy orta aylq mk haqqnn az iki misli miqdarnda mavint dyir. inin vfat il laqdar mk mqavilsin xitam verildikd is vfat ednin vrslrin orta aylq mk haqqnn az misli miqdarnda mavint dnilir. mk mqavilsin bu Mcllnin 68-ci maddsinin ikinci hisssinin "" bndi il xitam verildikd, igtrn iiy orta aylq mk haqqnn az misli miqdarnda mavint dyir.

8. gtrnlr i yerlrinin ixtisar il laqdar idn azad olunmu "Valideynlrini itirmi v valideyn himaysindn mhrum olmu uaqlarn sosial mdafisi haqqnda" Azrbaycan Respublikasnn Qanunu il myyn olunmu valideynlrini itirmi v valideyn himaysindn mhrum olmu uaq, habel onlarn arasndan olan xs hesab ediln iilri sonradan hmin mssisd v ya digr mssisd i dzltmk n z vsaiti hesabna zruri yeni pe hazrlna clb edirlr. (6, 7, 21)

Madd 78. ilrin ixtisar zaman id saxlanmaa stnly olan xslr

1. Mvafiq hallarda iilrin say azaldlarkn v ya tatlarn ixtisar hyata keirilrkn myyn vziflr zr mk funksiyasnn icras n tlb olunan ixtisasn (penin) v pekarlq sviyysinin daha yksyin malik olan iilr id saxlanlr. inin pekarlq sviyysini igtrn myyn edir.

2. gtrn ixtisaslar (pelri) v ya pekarlq sviyylri eyni olduqda aadak xslrin id saxlanmasna stnlk verir:

hid ailsinin zvlrin; mharib itiraklarna; sgr v zabitlrin arvadlarna (rlrin); hdsind iki v daha ox 16 yanadk ua olanlara; hmin mssisd mk ikstliyi alm v ya pe xstliyin tutulmulara; onlara brabr tutulan xs v qaqn statusu olan xslr; kollektiv mqavillrd v ya mk mqavillrind nzrd tutulan digr xslr.

Madd 79. mk mqavilsinin lv olunmas qadaan ediln iilr v hallar

1. gtrn trfindn:

hamil, habel yanadk ua olan qadnlarn; yegan qazanc yeri ildiyi mssis olub mktb yana atmam uan tkbana bydn iilrin; mk qabiliyytini mvqqti itirn iilrin; iinin krli diabetl xst olmas sbbin gr; hmkarlar ittifaqlar tkilatnn v ya hr hans siyasi partiyann zv olmas motivin gr; mzuniyytd, ezamiyytd olduu vaxtda, habel kollektiv danqlarda itirak etdiyi mddt rzind iilrin bu Mcllnin 70-ci maddsi il myyn edilmi saslarla mk mqavilsinin lv edilmsi qadaandr.

2. Bu maddnin birinci hisssind nzrd tutulmu mddalar bu Mcllnin 70-ci maddsinin "a" bndi v 73-c maddsi il xitam veriln hallara amil edilmir. (20)

Madd 80. mk mqavilsinin igtrn trfindn lvi zaman razlamalar

1. Kollektiv mqavillrd nzrd tutulmudursa, bu Mcllnin 70-ci maddsind gstriln saslarla mk mqavilsi igtrnl hmkarlar ittifaqlar arasnda qabaqcadan razlamalar aparlmaqla lv edil bilr.

2. Bu maddnin birinci hisssind nzrd tutulmu hallar istisna olunmaqla qalan hallarda mk mqavilsi igtrnin tbbs il lv edilrkn hmkarlar ittifaqlar tkilatnn qabaqcadan razlnn alnmas tlb olunmur.

On ikinci fsil. mk mqavillrinin balanmas, rtlrinin dyidirilmsi v xitamnn sndldirilmsi qaydalar

Madd 81. mk mqavillri balanmasnn sndldirilmsi

1. Kargzarlq iini tnzimlmk mqsdi il zruri hallarda balanm mk mqavilsi qvvy mindikdn sonra igtrnin mlahizsin sasn onun mri (srncam, qrar) il rsmildiril bilr.

2. Bu Mcll il myyn edilmi qaydada yazl formada mk mqavilsi balanmadan mk mnasibtlrinin igtrnin mri (srncam, qrar) il rsmildirilmsi qadaandr.

Madd 82. Baqa i keirilm v buna mvafiq digr hallarn sndldirilmsi

Bu Mclld nzrd tutulmu hallarda mk funksiyasnn, mk raitinin v onun rtlrinin dyidirilmsi, habel vzilik qaydasnda mk mqavilsinin balanmas igtrnin mvafiq mzmunda mri (srncam, qrar) il sndldiril bilr. Bu zaman mk mqavilsinin balanmas v ona dyiikliklr edilmsi qaydalarna mtlq ml edilmlidir.

Madd 83. mk mqavilsin xitam verilmsinin sndldirilmsi qaydas

1. gr ii il balanm mk mqavilsind onun lv edilmsinin sndldirilmsi bard bu fsild myyn edilmi qaydalardan frqli olan baqa qaydalar nzrd tutulmaybsa, onda istr ii, istrs igtrn trfindn v istrs d trflrin iradsindn asl olmayan hallarda bu Mcllnin 68, 69, 70, 73, 74 v 75-ci maddlrind nzrd tutulan saslara v qaydalara mvafiq olaraq mk mqavilsinin lv edilmsi igtrnin saslandrlm mri (srncam, qrar) il rsmildirilmlidir.

2. mk mqavilsin xitam verilmsi bard igtrnin mri (srncam, qrar) onun trfindn imzalanmal v mssisnin mhr il tsdiqlnmlidir. Bu mrin surti, iinin mk kitabas v igtrnin son haqq-hesab (istifad edilmmi mk mzuniyytin gr pul vzi, iiy dnilmli mk haqq v digr dmlr) il birlikd sonuncu i gn iiy verilmlidir.

Madd 84. mk mqavilsinin lv edilmsi haqqnda mrin mzmunu

1. mk mqavilsinin lv edilmsi haqqnda igtrnin mrinin (srncamnn, qrarnn) mzmununda aadak mlumatlar gstrilir:

mssisnin ad, hquqi nvan, mrin (srncamn, qrarn) sra nmrsi, tarixi v onu imzalayan igtrnin vzifsi, ad, atasnn ad v soyad; iinin ad, atasnn ad v soyad; mk mqavilsi zr iinin vzifsinin (pesinin) ad; mk mqavilsinin lv edilmsinin sas; hmin sasla mk mqavilsinin lv edilmsi qaydas nzrd tutulmu bu Mcllnin mvafiq maddsi, hisssi v bndi; mk mqavilsinin lv edildiyi gn, ay v il; mk mqavilsinin lv edilmsi bard mrin (srncamn, qrarn) verilmsi n sas hesab olunan rsmi sndlr.

2. Bu maddnin birinci hisssind nzrd tutulmu mlumatlardan hr hans biri v ya bir nesi gstrilmyn mr (srncam, qrar) mk mbahissini hll edn mhkm trfindn etibarsz hesab edil bilr.

3. mk mqavilsinin lv edilmsi bard igtrnin mri (srncam, qrar) yalnz bu maddnin birinci hisssind gstriln mlumatlar olan sad formada, hminin normativ hquqi aktlara uyun formada - tsviri (giri) hisssindn v hmin mlumatlar gstriln qrar hisssindn ibart formada trtib edil bilr.

Madd 85. mk mqavillrinin sndldirilmsinin uotu qaydalar

1. gtrn balanm mk mqavillrinin, onlara ediln dyiikliklrin, bu mqavillrl laqdar verilmi mrlrin (srncamlarn, qrarlarn), habel digr mrlrin (srncamlarn, qrarlarn) xsusi kitab (jurnal) v ya kompter vasitsi il xsusi proqramla uotunun qeydiyyatn aparmaldr. Uot kompter vasitsi il aparlmrsa, qeydiyyat kitab shiflnmli, qaytanlanmal v kitabn son shifsindki qaytann dyn zrin mssisnin mhr vurulmaldr.

2. gtrn qeydiyyat kitabn xsusi uot sndi kimi saxlamal v aparlan qeydlr sliq il hmin kitaba yazlmaldr. Kitabdak qeydlrin qaralanmasna, pozulmasna, shiflrin crlmasna, dyidirilmsin yol verilmir.

3. Bu maddd gstriln sndlrin uotu v qeydiyyat istr kompter proqramlar vasitsiil, istrs d l sulu il hyata keirilrkn igtrn trfindn uot sndlrinin mhafizsi tmin olunmaldr.

Madd 86. mk mqavillrinin v mrlrin saxlanlmasnn tmin edilmsi

1. gtrn balanm mk mqavillrini, onlarda aparlan dyiikliklri, verilmi mrlri (srncamlar, qrarlar) be il mddtind saxlamaa borcludur, onlarn mhv edilmsi, itirilmsi, korlanmas yolverilmzdir.

2. Mssis lv edildikd igtrnd saxlanlan mk mqavillri myyn olunmu qaydada mvafiq dvlt arxivin thvil verilir. Mssis yenidn tkil olunduqda v ya mlkiyytisi dyidikd is hmin mqavillr yeni igtrn thvil verilir.

3. mk mqavilsinin lv edilmsi haqqnda mrin (srncamn, qrarn) sli, igtrn trfindn mk mqavilsinin mhafiz edilmsi bard bu maddnin birinci hisssi il myyn edilmi qaydada v mddtd saxlanlmas tmin edilmlidir.

Madd 87. ilrin mk faliyyti haqqnda v mvafiq dnclrinin haqq-hesab sndlri

1. inin mk faliyyti haqqnda snd mk kitabas hesab edilir. inin mk faliyyti haqqnda sndd onun mk staj haqqnda - i girdiyi gn, ay, il, ildiyi pesi (vzifsi), idn xarlmann sas, gn, ay v ili bard qeydlr gstrilir.

2. gtrn 5 gndn artq ilyn btn iilrin mk kitabasnda onlarn i qbul edilmsi, baqa daimi i keirilmsi, mk mqavilsin xitam verilmsi bard mvafiq qeydlri yazmaldr.

3. dn xan iilr mk kitabas mk mqavilsin xitam verildiyi gn (sonuncu i gn) verilir.

4. ilrin mk kitabasnn formas v onun trtibi qaydalar mvafiq icra hakimiyyti orqan [Azrbaycan Respublikasnn Nazirlr Kabineti] trfindn tsdiq edilir.

5. gtrn trfindn bu Mcllnin 173-c maddsind nzrd tutulmu qaydada iilrin mk haqqnn v digr dnclrin verilmsi v qeydiyyat aparlan haqq-hesab sndi (kitabas, vrqi, eki) trtib edilir.

Madd 88. iy araylarn, xasiyytnamnin verilmsi v onlarn baqa yerlr gndrilmsi rtlri

1. gtrn iinin mraciti sasnda ona vzifsi (pesi), mvafiq dvr rzind qazanc bard aray, arxiv mlumatlar, xsi sndlrinin tsdiq edilmi surtlrini, habel onun pekarlq, igzarlq sviyysini v digr xsi xsusiyytlrini xarakteriz edn xasiyytnam vermy borcludur.

2. gtrn iinin xsiyyti v ya onun mk faliyyti bard mlumatlar baqa igtrn v ya mvafiq orqanlara, habel digr yerlr yalnz onlarn yazl sorusu v iinin razl il gndr bilr. i haqqnda trtib edilmi xasiyytnamnin, zmantin, iinin xsi sndlrinin, onlarn surtlrinin v digr sndlrin mzmunu il onu tan etmdn igtrn trfindn baqa yer gndrilmsi yolverilmzdir. Msbt mzmunlu xasiyytnam il, zmantl ii tan edilmdn onlarn baqa yer gndrilmsin yol verilir. Bu halda igtrn hmin sndlrin hara gndrildiyi bard iiy mlumat vermlidir.

IV blm. vaxt

On nc fsil. vaxtnn nvlri v tnzimlnmsi qaydalar

Madd 89. Tam i vaxt v onun mddti

1. Tam i vaxt - mddti bu Mclld nzrd tutulmu hftlik v gndlik i saatlar rzind iilrin mk funksiyasn yerin yetirmsi n myyn edilmi zamandr.

2. Gndlik normal i vaxtnn mddti skkiz saatdan artq ola bilmz.

3. Gndlik normal i vaxtna uyun olan hftlik normal i vaxtnn mddti 40 saatdan artq myyn edil bilmz.

Madd 90. Hftlik tam i vaxtnn myyn edilmsi

1. Bir qayda olaraq, iki istiraht gn olan begnlk i hftsi myyn edilir.

2. stehsaln, iin, xidmtin v mk raitinin xarakterindn asl olaraq igtrn v ya mvafiq icra hakimiyyti orqan [Azrbaycan Respublikasnn Nazirlr Kabineti] hftlik tam i vaxtnn mddti rivsind altgnlk i hftsi myyn ed bilr.

3. Altgnlk i hftsind hftlik norma 40 saat olduqda gndlik i vaxtnn mddti 7 saatdan, hftlik norma 36 saat olduqda gndlik i vaxtnn mddti 6 saatdan v hftlik norma 24 saat olduqda gndlik i vaxtnn mddti 4 saatdan ox ola bilmz.

Madd 91. Qsaldlm i vaxt

1. ilrin ayr-ayr kateqoriyalarna, onlarn ya, shhti, mk raiti, mk funksiyasnn xsusiyytlri v digr hallar nzr alnaraq bu Mcll il v mvafiq normativ hquqi aktlarla, habel mk mqavilsinin, kollektiv mqavilnin rtlri il qsaldlm i vaxt myyn edil bilr.

2. Qsaldlm i vaxtnn mddti hft rzind 16 yaadk iilr n 24 saatdan, 16 yadan 18 yaadk iilr v 1-ci, 2-ci qrup lil olan iilr n, hminin hamil v yayarmadk ua olan qadnlar n 36 saatdan artq olmamaldr.

Madd 92. mk raiti zrrli olan ilrd alan iilr n i vaxtnn qsaldlm mddti

1. mk raiti fiziki, kimyvi, bioloji v habel insann salaml n zrrli olan digr ar istehsalat amillri mvcud olan mk raitli istehsalatlarda, pe v vziflrd alan iilr hftd 36 saatdan ox olmayan qsaldlm i vaxt myyn edilir. Hmin istehsalatlarn, pe v vziflrin siyahs mvafiq icra hakimiyyti orqan [Azrbaycan Respublikasnn Nazirlr Kabineti] trfindn tsdiq edilir.

2. mk raiti zrrli olan ilrin siyahs v bu ilri yerin yetirn iilr n i vaxtnn qsaldlm mddti kollektiv mqavillrl, hmin mqavillr balanmad hallarda is igtrnl hmkarlar ittifaqlar tkilat arasndak mslhtlmlrdn sonra, bu maddnin birinci hisssind gstriln siyah nzr alnmaqla myyn edilir.

Madd 93. Xsusi xarakterli ilrd alan iilrin qsaldlm i vaxt

Yksk hssaslq, hycan, zehni, fiziki v sb grginliyi, habel insann shhtin mnfi tsir gstrn digr amillr olan mk raitli i yerlrind (hkimlr, mllimlr, elektrotexniki qurularda, cihazlarda v qanunvericilikd nzrd tutulan digr i yerlrind ilynlr) hft rzind 36 saatdan ox olmamaq rtiil qsaldlm i vaxt myyn edilir. Hmin i yerlri zr pelrin, vziflrin siyahs i vaxtnn konkret mddti gstrilmkl mvafiq icra hakimiyyti orqan [Azrbaycan Respublikasnn Nazirlr Kabineti] trfindn tsdiq edilir.

Madd 94. Natamam i vaxt

1. mk mqavilsi balanarkn, habel mk mnasibtlri prosesind ii il igtrnin qarlql razl il natamam i vaxt - natamam i gn, yaxud natamam i hftsi myyn edil bilr.

2. Natamam i vaxtnn mddti v onun qvvd olduu zamann - ayn, ilin davamiyyti trflrin razl il myyn edilir.

3. inin shhti v fizioloji vziyyti (hamillik, lillik), habel xroniki xstliyi olan uann v digr ail zvnn shhti mvafiq tibbi ry gr mk funksiyasnn natamam i vaxtnda yerin yetirilmsini tlb edrs, habel 14 yana atmam, yaxud 16 yanadk lil ua olan qadnlara rizlriil igtrn natamam i vaxt (i gn, yaxud i hftsi) myyn etmlidir.

4. Natamam i vaxt myin dnilmsi ya mk funksiyasnn icrasna srf olunan vaxta mtnasi