BI 3. VAN O CHI U, VAN M T CHI U (Directional control valves and check valves)

N i d ng: I VAN O CHI U

1. Ch c nng2. Cc khi ni m3. K hi u4. Cc lo i tn hi u tc ng 5. K t c u van o chi u 6. c tnh l u l ng c a van o chi u

II VAN M T CHI U 1. Van m t chi u tc ng tr c ti p 2. Van m t chi u tc ng gin ti p

Trong h th ng i u khi n khi n b ng th y l c, vi c i u khi n chi u chuy n ng c a xilanh th y l c c th c hi n nh cc van o chi u, cc van lo i ny c th thay i chi u cung c p d u ho c ng ng vi c cung c p d u vo cc khoang c a xilanh th y l c. V v y, trong h u h t cc h th ng i u khi n b ng th y l c u s d ng cc van o chi u.

I VAN O CHI U (DIRECTIONAL CONTROL VALVES)

1. Ch c nng

i u khi n vi c cung c p d u v h ng c p d u vo cc khoang c a xilanh th y l c t th c hi n kh i ng, d ng ho c o chi u chuy n ng c a xilanh th y l c. 2. Cc khi ni m

Van o chi u c xc nh b ng s c a v s v tr. S c a: l s c a d n d u vo van hay ra kh i van, th ng l 2, 3, 4

S v tr: l s v tr i u khi n c a con tr t van, thng th ng l 2; ng v i m i v tr, van o chi u d ng vi c cung c p d u hay o chi u cung c p d u cho xilanh th y l c.

3. K hi u

Van o chi u c k hi u theo nh ng quy t c sau:

M i v tr c a van c k hi u b ng 1 vung. M i c a c bi u di n b ng cc ch ci ho c s . Cc ch ci th ng dng

k hi u cc c a, thng th ng: P c a n i v i ng d n d u t b m T c a n i v i ng d n d u v b A, B c a n i v i c c u ch p hnh(xi-lanh)

Cc mi tn trong cc vung ch h ng d u qua van, cc v tr gi a ch ng d n d u khi van v tr chnh gi a.

Hnh 3.1. Van o chi u 4 c a/ 3 v tr ng tm Trn hnh 3.1 gi i thch k hi u c a van o chi u 4 c a 3 v tr ng tm: 3

vung l 3 v tr van, trong m i : c 4 c a vo ra, cc ng v mi tn ch ng i c a d u qua van vo xilanh th y l c; v tr chnh gi a, cc c a c a van khng c n i v i nhau, d u khng th qua van, v v y van vy g i l o chi u 4 c a 3 v tr ng tm.4. Cc lo i tn hi u tc ng

i u khi n van o chi u, trn cc van c b ph n nh n tc ng i u khi n, ch n v tr lm vi c c a van. Trong k hi u c a van o chi u, cc b ph n nh n tc ng i u khi n v i u khi n v tr lm vi c c a van c bi u di n 2 pha c a van. Cc tn hi u tc ng i u khi n v tr lm vi c c a van c th l tn hi u c do ng i s d ng tr c ti p th c hi n, cng c th l cc tc ng gin ti p thng qua tn hi u i n, th y l c, kh nn. Trn hnh 3.2 trnh by cc lo i tn hi u th ng dng c a van o chi u.

Hnh 3.2. Cc lo i tn hi u tc ng th ng dng c a van o chi u 5. K t c u van o chi u

Cc van o chi u c 2 ki u k t c u chnh l: ki u nt y v ki u con tr t. a) Van o chi u ki u nt y (poppet valves)

Hnh 3.3. Van o chi u ki u nt y 3/2 Nt y c th c hnh c u, nn c t ho c hnh a.

u i m: kht cao, tu i th cao, tc ng nhanh. Nh c i m: ch t o ph c t p, h n ch l u l ng qua van, kh t nhi u v

tr, th ng ch c 2 v tr. Trn hnh 3.3 m t c u t o v k hi u c a van o chi u ki u nt y 3 c a

(A, P, T), 2 v tr (a v b), m i pha c cc tn hi u tc ng b ng i n t v b ng l xo. Khi ch a c dng i n vo cu n dy i n t a, van lm vi c v tr b, d u t c a A v T. Khi c dng i n vo cu n dy i n t a sinh ra l c ht i n t , van lm vi c

v tr a, d u t c a P ra c a A. b) Van o chi u ki u con tr t (sliding spool - types)

Van o chi u trn hnh 3.1 l van ki u con tr t. u i m: ch t o d , l u l ng qua van l n, c th t nhi u v tr. Nh c i m: kn kht khng cao do c tr t; lm vi c d b mn do

tu i th khng cao. Van ki u con tr t c nhi u u i m l n nn c dng r t ph bi n.

6. c tnh l u l ng c a van o chi u ki u con tr t D a vo ch c nng c a van, con tr t c a van o chi u c cc ch ng con

tr t khc nhau. Theo ch ng con tr t, van o chi u c phn chia thnh: lo i c ch ng d ng (over-lapping), lo i c ch ng b ng khng (zero-lapping), v lo i c ch ng m (under-lapping) (hnh 3.4) .

Hnh 3.4. ch ng c a van o chi u a ch ng d ng; b ch ng m; c ch ng b ng khng

G i : x l d ch chuy n c a con tr t kh i v tr trung gian, ti t di n ti t l u cho d u qua khi van m . T hnh 3.4, i v i van c ch ng d ng l u l ng qua van o chi u ki u con tr t c xc nh nh sau (coi di n tch m cc c a c a van t l tuy n tnh v i m c a v b qua s r d u qua van):

Khi , v Khi , v Khi , v

y: ti t di n cho d u qua khi van m , m 2 d ch chuy n c a con tr t, m ch ng c a con tr t = h s t l tuy n tnh c a ti t di n van v i m c a van r ng c a c a van

T xy d ng c c tnh bi u di n s ph thu c c a l u l ng qua van vo d ch chuy n c a con tr t i v i m i ki u van c ch ng khc nhau (nh trn hnh 3.5). D a vo c tnh ny, c th hi u c s bi n i l u l ng qua cc ki u van o chi u c ch ng khc nhau v u nh c i m cng nh ng d ng c a t ng lo i van o chi u c ch ng khc nhau.

a,

b,

c, Hnh 3.5. c tnh l u l ng c a van o chi u ki u con tr t

Van o chi u c ch ng d ng c s d ng trong nh ng h th ng c n m b o s d d u nh khi con tr t v tr trung gian, ng th i m b o c ng v ng c a k t c u cao, tnh n nh cao tr c s thay i c a t i v cc tc ng bn ngoi.

Van o chi u c ch ng b ng khng c s d ng ph n l n trong cc h th ng i u khi n th y l c c chnh xc cao,v d van th y l c t l hay c c u servo. Cng ngh ch t o lo i van ny t ng i kh khn.

Van o chi u c ch ng m c m t mt d u ch y qua khe thng v thng ch a khi nng van v tr trung gian. Lo i van ny c s d ng khi khng c yu c u v s d ch t l ng, cng nh c ng v ng c a h th ng.

II VAN M T CHI U (CHECK VALVES)Trong h th ng i u khi n b ng th y l c, i u khi n ch cho ch t l ng

ch y qua theo m t chi u nh t nh, ng i ta th ng s d ng cc lo i van m t chi u. Cc lo i van m t chi u th ng dng: l van m t chi u tc ng tr c ti p, van m t chi u i u khi n c h ng ch n v van tc ng kha l n.

1. Van m t chi u tc ng tr c ti p (Direct-operated Check Valve)

a b, Hnh 3.6. C u t o v k hi u c a van m t chi u tc ng tr c ti p

a k hi u van 1 chi u khng c l xo ho c l xo c c ng nh ; b k hi u van 1 chi u c l xo

Van m t chi u ch cho ch t l ng i qua 1 chi u. i v i van m t chi u tc ng tr c ti p c l xo (hnh 3.6.b), p su t m (cracking pressure) P r th ng nh h n 10 bar. i v i van m t chi u tc ng tr c ti p khng c l xo ho c l xo c c ng nh , P r th ng nh h n 0.2 bar.

V d s d ng van m t chi u tc ng tr c ti p gi t i tr ng m (duy tr v tr c a t i tr ng) khi b m m t i n c bi u di n trn hnh 3.7.

b) Van m t chi u c i u khi n kha van (Pilot to close check valve) Trn hnh 3.10.a trnh by c u t o v k hi u c a van m t chi u c i u khi n kha van.Nguyn l lm vi c: thng th ng khi khng c tn hi u i u khi n tc ng vo c a X th d u c th ch y t do theo 1 chi u t A sang B nh van m t chi u thng th ng, nh ng khi c tn hi u i u khi n tc ng vo c a X th d u khng th ch y t A sang B. Trn hnh 3.10.b trnh by ng d ng i n hnh c a van m t chi u c i u khi n kha van, trong n cho php tng l u l ng d u t pha cu i c n y pt-tng v b , do tng v n t c chuy n ng y ra c a pt-tng.

a, b, Hnh 3.10.Van m t chi u c i u khi n kha van.

c) Van tc ng kho l n (hnh 3.11)

Hnh 3.11. Van tc ng kha l n a khi dng ch y t A 1 qua B1 ho c t A 2 qua B2 (nh van m t chi u); b - khi dng

ch y t B 2 v A 2 th ph i c tn hi u i u khi n A 1; c k hi u Nguyn l ho t ng: K t c u c a van tc ng kho l n, th c ra l l p 2 van

m t chi u c i u khi n m h ng ch n. Khi dng ch y t A 1 qua B1 ho c t A 2 qua B2 theo nguyn l c a van m t chi u. Nh ng khi d u ch y t B 2 qua A2 th ph i c tn hi u i u khi n A 1 ho c khi d u ch y t B 1 qua A1 th ph i c tn hi u i u khi n A 2.

V d m ch ng d ng: M ch ng d ng van tc ng kho l n nng, h t i trong nh hnh 3.11.

V i van tc ng kho l n l p trong m ch, t i tr ng m s c gi v tr chnh xc v an ton khi van i u khi n h ng v tr trung gian.

Khi van o chi u lm vi c v tr trung gian nh trn hnh v c 2 van m t chi u i u khi n c h ng ch n trong van tc ng kha l n u ng, t i c gi l l ng v tr no . Khi van o chi u lm vi c v tr bn tri, van m t chi u 1 m theo h ng t A 1 sang B1, cn van m t chi u 2 d i tc ng c a p su t d u c a A 1 m cho d u ch y theo h ng t B 2 sang A2, t i tr ng c nng ln. Khi van o chi u lm vi c v tr bn ph i, van m t chi u 2 m theo h ng t A 2 sang B2, cn van m t chi u 2 d i tc ng c a p su t d u c a A 2 m cho d u ch y theo h ng t B 1 sang A1, t i tr ng c h xu ng.

Cu h i n t p

1. Trnh by ch c nng, cc khi ni m v gi i thch k hi u c a van o chi u?

2. Trnh by c tnh l u l ng c a van o chi u ki u con tr t?

3. Trnh by ch c nng c a van m t chi u? C u t o, k hi u, nguyn l ho t ng. V d s d ng van m t chi u tc ng tr c ti p?

4. Trnh by ch c nng c a van m t chi u? C u t o, k hi u, nguyn l ho t ng, V d s d ng van m t chi u tc ng gin ti p?