Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 71 Wat u voor B-VCA moet weten: •Wat is elektriciteit? •De risico’s en gevaren van elektriciteit •Stroomdoorgang •Weerstand

Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7 1

Wat u voor B-VCA moet weten:

• Wat is elektriciteit?• De risico’s en gevaren

van elektriciteit• Stroomdoorgang• Weerstand• Vuurverschijnselen• Statische elektriciteit• Beschermingsmaat-

regelen

• niet: Wet van Ohm• wel: werking van dit

veiligheidsprincipe• niet: de normen• niet: bouwelektra (wel

voor de praktijk)• wel: werking van

aarding• wel: verschil tussen

aardlekschakelaar en zekering

• wel: bevoegheden en vakbekwaamheden


Elektriciteit op het werk

• Elektriciteit => energiebron• Elektriciteit => gevarenbron• Elektriciteit => geeft:

weerstand

spanning• Elektriciteit => aandachtspunten

de risico’s

het omgaan er mee


Elektra -1

• Spanning De spanning wordt uitgedrukt in Volt (V).

Er zijn globaal vier soorten spanning:1. extra lage spanning: 12 tot 24V., bijvoorbeeld voor

speelgoed (ELV)en een maximum van ≤ wisselspanning 50V (en ≤

gelijkspanning 120V)2. laagspanning: alle spanningen ≥ 50V tot aan 660V (LV)3. middenspanning: alle spanningen tot aan 10.000V4. hoogspanning:alle spanningen boven 10.000V tot meer

dan 100.000V

Verder kennen wij nog: VEILIGE SPANNING

Volt (V)

Wat druk is voor water, is spanning voor elektriciteit

Spanning


Elektra -2

• Stroomsterkte (I) • Weerstand (R)

Ampère (A)De hoeveelheid

elektriciteit die ergens door kan worden

gestuurd

Stroomsterkte

Stoormsterkte is de hoe-veelheid elektriciteit dat door een kabel (of gelei-der kan worden gestuurd

Ohm (Ω)De weerstand hangt af van: lengte, dikte en

aard van geleider

Weerstand

Bij het lopen door die kabel ondervindt elektriciteit weerstand. Weerstand levert ook energie (warmte)


Elektra -3

• Vermogen (P)

Heeft met veiligheid niets

te maken. Staat alleen

voor het verbruik.

• Wel voor uw veiligheid:

Veilige spanning

is

50 Volt wisselspanning

120 Volt gelijkspanning

Watt (W)De hoeveelheid

gebruikte elektriciteit door bijv. een

apparaat

Vermogen

Maar is dit wel Maar is dit wel een veilige een veilige spanning?spanning?


Dat kunnen wij berekenen met de Wet van Ohm

• Voltage is in principe niet belangrijk.

Je kunt veilig 10.000 Volt krijgen als………..• het Ampèrage maar laag genoeg is.

U (Volt)• I (Ampère)= ------

R (Weerstand)

Voorbeeld berekening stroomdoorgang door lichaam:

Onze huidweerstand is normaal 2.000 Ώ,

230V : 2.000 Ώ = 0,0115A = 15,3 mA

als het nat is dan is deze veel lager bijvoorbeeld:

230V : 1.000 Ώ = 0,230A = 230 mA


Elektrocutietabel

Stroomsterkte Gevolgen Uithoudingstijd

0,2 ~2 mA voelbaar, vanaf 2mA:kramp onbepaald

7 ~15 mA sterke krampverschijnselen10mA: loslaten kost inspanning

onbepaald

15 mA loslaten niet meer mogelijk 15 seconden

20 mA Hevige pijn + ademhalingsproblemen

10 seconden

30 mA Ondragelijke pijn, verstikking 1 seconde

100 mA Dodelijke elktrocutie onmiddelijk


Wat zijn de risico’s en gevaren?

Wacht EFFE een minuutje.

Dan sta ik u zo meteen te woord.


Risico’s van elektriciteit

• Bij het ONZORGVULDIG omgaan met elektriciteit zijn de risico’s:

• oplopen van een schok door stroomdoorgang

• brandwonden door de hitte en vuurverschijnselen

• uitbreken van brand door een vlamboog• ongevallen in 2e instantie


Hoe ons beschermen tegen de gevaren:

• Aanraken van delen die stroom voeren• in de grond liggende middenspanningskabel• elektrische leiding van tram of trein

• Delen die door een defect onder spanning staan

• kapotte kabel van een haspel• dubbel geïsoleerd elektrisch gereedschap dat

geaard is

• Elektromagnetische velden• GSM-masten en ook de GSM-etjes• EM-velden van middenspanningskabels


Gevolgen afhankelijk van:

• Stroomsterkte• Wet van Ohm

• Spanning• Lichaamsweerstand

• Hoe kunt u de weerstand beïnvloeden?• De weg die de stroom door het lichaam neemt• De lichamelijke conditie• Omgevingsfactoren

• Bijvoorbeeld vochtige werkomstandigheden

Grensstroomsterkte:

max. 30 mA gedurende maximaal 0,2 seconden


Risico’s van elektriciteit beheersen

• Bronaanpak– veilige apparatuur– goed onderhoud– goede constructie

• Bron afschermen– veiligheidsschakelaars / spanningsdeken op rek

• Mens beschermen– goede apparatuur gebruiken– goede reparaties (laten) uitvoeren, keuring Nen3140– geïsoleerde schoenen/laarzen– vakbekwaamheid


Vakbekwaamheid = veiligheid van personen

Elektrotechnisch personeel• Laagspanningsdeskundige• Ploegleider• Bevoegd persoonDeze mogen elektrotechnisch werk uitvoeren

• Voldoende onderricht persoon ( zgn. Vopper)

Mag eenvoudig elektrotech-nisch werk uitvoeren

Niet-elektrotechnisch personeel

• Leek (= ongeschoold)

Mag geen elektrotechnisch werk uitvoeren!

De Aw (art. 8) stelt eisen aan de vakbekwaamheden om taken te kunnen/mogen uitvoeren. De NEN 1010 omschrijft dit:

OK. Zet het elektra maar aan!


Aardlekschakelaar en smeltveiligheid

• Aardlekschakelaars dienen

ter beveiliging van

personen

• Smeltzekeringen dienen

ter beveiliging van

installaties


Veiligheid appartuur in ruimten

Documents

Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 71 Wat u voor B-VCA moet weten: •Wat is elektriciteit? •De risico’s en gevaren van elektriciteit •Stroomdoorgang •Weerstand