1

แบบถอดองคความร

1. เรอง เทคนคการปลกหนวดฤาษสรางรายได2. ชอเจาขององคความร นางปวณา สงรศม

วนเดอนปเกด 23 มกราคม พ.ศ. 2495 อาย 64 ป เลขบตรประชาชน 3 1021 00356 0 23 ทอย 343 ซอยพระราม 2 ซอย 25 ถนนพระราม 2 แขวงบางมด

เขตจอมทอง กรงเทพมหานคร 10150 (สวนเลอมรศม) โทรศพท 085-9231061

3. ความเปนมา

นางปวณา สงรศม อาย 64 ป เคยรบราชการอยกระทรวงเกษตรและสหกรณ หลงจากเกษยณอายราชการใชชวงเวลา 6 เดอนในการพกผอน หลงจากนนไดพบปะพดคยกบนองทรจกกนทเปดรานขายพชไมดอกไมประดบ จงมการแนะนำาและชกชวนใหมาลองปลกตนหนวดฤาษ เพราะสวนหนงเปนพชทกำาลงไดรบความนยม

เนองจากในกรงเทพมหานครถอเปนจงหวดทมมลพษทางอากาศเยอะ จดสำาคญตนหนวดฤาษเปนพชทสามารถฟอกอากาศจากสารพษ ทเขาสรางกายของเราได เปนอกเหตผลหลกทอยากลองปลกดสกครง เพอความปลอดภยดวย และผปลกยงไมแพรหลายในขณะนน

2

รวมทงมความพรอมมพนทสำาหรบการเลยง การปลก นองทรจกจงมการแนะนำาวธปลก นางปวณา สงรศม เกดความสนใจอยางจรงจง และไมอยากทงเวลาไปโดยเปลาประโยชนจงเรมศกษาเทคนควธตางๆ สำาหรบการเลยงตงแตนนเปนตนมา

จนเรมเปนเกษตรกรเตมตว มการรเรมปลกครงแรกโดยการหาพนธแหลงปลกและจำาหนายบรเวณหมบานแถวๆ พนทเขตจอมทอง โดยมการลงทนในการซอพนธครงแรกจำานวน 50 กโลกรม เปนจำานวนเงน 58,000 บาท (เฉพาะหนวดฤๅษ) และทำาการสรางโรงเรอนปลกประมาณ 100,000 บาท จนเสรจสมบรณหลงจากนนสวนนางปวณา สงรศม เลยทำาการตงชอสวนจงเปนทมาของสวนทชอวา "สวนเลอมรศม"

สวนเลอมรศม

4. องคความรในการประกอบอาชพและงานทภาคภมใจ

องคความร ในเรองการเลยงหนวดฤาษ ถอเปนของใหมและเปนทตองการของตลาดเปนพชทางเลอกใหมของคนเมองทตองการพชทเลยงงายและดแลไมยาก จงเกดการสนใจและอยากรเรมการลองทำา เนองจากคดวานาจะมประโยชน ลดการใชเวลาวางในชวงชวตหลงการทำางาน ไดอยกบธรรมชาต และเปนการหารายไดเพมเตม ฯลฯ

จงไดทำาการศกษาขอมลดวยตนเองทางผานทางตวเกษตรกรผเชยวชาญ ปราชญชาวบาน อาจารยผทรงคณวฒ ผปลกโดยตรง ผรตางๆ และมการ

3

สบคนผานระบบออนไลน internet อาท ศกษาเพมเตมจากการอานหนงสอ ใบความรทเจอ เขาอบรมตามกจกรรมตางๆ ของทางสำานกงานเขต, สำานกงานเกษตรพนท 3 กรมสงเสรมการเกษตร จนเกดเปนองคความรทสำาคญในการประกอบการเลยงหนวดฤาษใหประสบผลสำาเรจ และยงยน

หลงจากนนจงเรมลองปฏบตเพาะเลยงหนวดฤาษ โดยลงทนตงแตการทำาโรงเรอนเพาะ จนขยายพนธไดตอไป

งานทภาคภมใจ

- สวนทางสวนเลอมรศม มโอกาสไดออกรายการทางสอโทรทศนทางชอง NBT 11 และรายการ Morning talk ชองทว 24 ถอวาเปนสงทยนยนไดเปนอยางดสำาหรบผลความสำาเรจของการปลกหนวดฤาษทผานมา

ภาพการออกรายการ Morning talk

ภาพการออกอากาศทางชอง NBT

4

- ทางสวนเลอมรศมถอเปนแหลงเรยนรทางการเกษตรทสำาคญ ของเขตจอมทอง มนกเรยนในระดบชนทงประถมศกษา มธยมศกษา และระดบมหาวทยาลยมาเรยนรภายในสวน รวมถงประชาชนทสนใจในยานชมชน ตวเกษตรกรในพนท ถอเปนสงทสรางประโยชนและคณคาทางสงคมของสวนเลอมรศมเปนอยางด ถอเปนสงทนาภาคภมใจ

- หลงจากทเรมเปนเกษตรกรเตมตว ไดกลายเปนสมาชกของกลมเกษตรกรเขตจอมทอง ตอจากนนจงเขาสการเปนคณะกรรมการศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจำาแขวงบางมด-จอมทอง เขตจอมทอง พอเปนคณะกรรมการศนยอยไดชวงหนง ไดรบการคดเลอกจากเกษตรกรและคณะกรรมการศนยฯ ใหดำารงตำาแหนงเปนประธานศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจำาแขวงบางมด-จอมทอง

หลงผานการเหนชอบจากทกฝาย และจดการตงศนยบรการฯ ณ ทบานของตนเอง โดยเสยสละพนทเปนทงทจดประชมศนยฯ และทำากจกรรมตางๆ ของสมาชก , โครงการจากทางหนวยงานภาครฐ ฯลฯ เปนการทำางานทเตมไปดวยความสข สำาหรบการเรมเปนเกษตรกรตวจรง

เนองจากนางปวณา สงรศม เปนผมความรความสามารถเปนอยางด มจตสาธารณะ เสยสละ จงเปนทยอมรบไววางใจจากหนวยงานตางๆ ทงภาครฐและเอกชน ใหชวยเหลองานในหลายตำาแหนงดงนนางปวณา สงรศม ไดรบการคดเลอกเปนอาสาสมครเกษตร (อกม.) ของเขตจอมทอง ซงถอเปนงานทภาคภมใจและสามารถเปนวทยากรในการเผยแพรองคความรในเรองนไดเปนอยางด

5. สรปองคความรทใช

มาทำาความรจก หนวดหรอเคราฤาษ

5

สำาหรบความหมาย "Tillandsia usneoides " เคราฤาษ,หนวดตาแปะ หรอหนวดฤาษ มหลากหลายชอในการเรยก เปนทลแอนดเซยชนดหนง (Tillandsia usneoides) หลายคนเคยเหน แตหลายคนยงไมรจกพชชนดนด และตามตลาดขายตนไมโดยทวไปถอวามมลคาคอนขางสงเหมอนกน ผสนทดกรณระบวาสามารถพบทลแอนดเซยชนดนไดตงแตทวปอเมรกาเหนอลงไปจนถงอเมรกาใต ลกษณะลำาตนเลกผอมเปนเสนยาวเรยงตอกน เหนไทรโคม (ขน) ปกคลมทวตนชดเจน ทขายในประเทศไทยมประมาณ 5 สายพนธ โดยหนวดฤาษจะมรากอากาศ ไวคอยดกอาหารตามอากาศนะ ทดกอาหารตามอากาศได ลองสงเกตเกลดสขาว ๆ ทวตน จะเรยกวา "ไทรโคม" (Trichome) มหนาทดดซบความชนจากอากาศ ฉะนน รากมนไมไดมไวเพอหาอาหารนะ แตมนมไวเพอยดเกาะกบวสดเทานน

เทคนคการปลกหนวดฤๅษการปลก : เรมตนจากการหาพนธมาปลก สกระยะพอเจรญเตบโต

จงทำาการขยายพนธ โดยหนวดฤาษถอเปนพชทเลยงงาย โตไว และไดผลผลตจำานวนมาก ตนเคราฤาษ หรอหนวดตาแปะ จดเปนพชอากาศทชอบแดด ชอบนำามากๆ และชอบลม

พฤตกรรมของเคราฤาษ หรอหนวดตาแปะ ชอบทโลงโปรง อากาศถายเทไดสะดวก การเจรญเตบโตจะยาวเพมลงมาเรอย ๆ สามารถตดสวนทยาวตอ ๆ ลงมาแบงไปเปนกอใหมหรอเปนพมใหมได และตนหนวดฤาษนหลายคนอาจยงไมทราบวามดอกดวยแตจะเลกและรวงเรวสดๆ ไมเกน 3 วนกไปแลว

การรดนำ/า : แควนละครงเทานนในเวลาเชาโดยสวนมาก แตกมบางทเวนไป 2 - 3 วนแลวคอยรด แตทางสวนจะมการตดตงระบบสปรงเกอร เพอใหนำาแกหนวดฤาษ ซงทางสวนจะรดนำาทกวนเลยเปนเทคนคเฉพาะทเพมเขามา

6

ภาพระบบนำ/าในสวนเลอมรศมการใสปย : ใสเดอนละครงกพอ ปยกลวยไมกได ใชแบบเจอจางไมตองเขม

ขนมาก แตจรงๆ แลวปยกบเคราฤาษมความจำาเปนคอนขางนอยมากรดนำาอยางเดยวเคราฤาษกสวยไดจรง ฉดปยกลวยไมได บางทานบอกไววาเดอนละครงกพอ ถาใหมากไป ปยอาจจะไปกดใบกได ทำาใหปลายใบดคลายรอยไหมเกรยม

การขยายพนธ : ทำาไดงายมากๆ สงทตองเตรยมมเพยงลวดกบตนหนวดฤาษทจะนำามาแยกกอใหม โดยการสางเอาเสนตนหนวดฤาษทอยดานออกมาหอยลวดใหมจะทำาใหขยายพนธไดเรวขน หลายคนอาจสงสยวาการสางหนวดฤาษ หลายคนอาจจะงงๆ กเหมอนการสางผมคนนนเลย แลวจะสางไปทำาไม ? 

7

ภาพการขยายพนธหนวดฤาษ

การสางหนวดฤาษจะชวยทำาใหหนวดฤาษไมพนกนจบตวเปนกอน ทำาใหลำาตนไมเกดกลมกอนทเปนสดำาๆ คงจะเคยเหนกนมาบาง ในหลายๆททเลยงไวปลอยปะละเลยไมสนใจ ทนไดทนไป ยาวไดยาวไป หนวดฤาษกเลยพนกนยง ขอดของการสางหนวดฤาษกคอ นอกจากจะไมทำาใหหนวดพนกนแลวยงจะชวยทำาใหหนวดฤาษโตเรว

ทสำาคญ ลองไปทำาดไดวา หนวดฤาษแขงแรงหรอไมกดไดจากการสางเครานเลย เพราะถาหนวดฤาษแขงแรงอวบอวน สางยงไงกไมรวงตดมอ (ประสบการณตรงจากผเลยง) กลาทาใหลอง แตถาหนวดฤาษออนแอ เสนเลกแหงบาง สางเครากทกหลดเปนยวง

8

*** ดงน/นสรปไดวา *** สถานททเหมาะคอ บรเวณทอากาศถายเทไดสะดวก มลมพด มแสงแดด แลวเรากคอยรดนำาเปนประจำา วนละ 1 - 2 ครง สำาหรบปยกใสปยทผสมนำาแลวฉดใสแบบกลวยไมกได ไมตองเขมขนมากแคเดอนละครงกพอครบ ทสำาคญคอ ตนเคราฤาษหามขาดนำาเปนอนขาดและทสำาคญตองรดนำาใหเขาถงรากของตนดวย บางคนอาจรดแคผวเผน อาจทำาใหนำาเขาไมถงได ถาขาดนำาตนจะเรมแหงและเฉา ลองลมรดนำาสก 2 - 3 วนจะเรมเหนอาการ เหยวหรอมสดำาๆ ทตน

ประโยชนของการเลยงหนวดฤาษ - เปนไมประดบมความสวยงาม ชวยฟอกอากาศสารทเปนพษได ซงตรงนสำาคญมากๆ - บงแดดใหตวบานได ถาเลอกมมแขวนตนไมดๆ- มความเชอวา ถาปลกแลวหอยลงมายาวๆ จะทำาใหอายยน- สรางความสข ความบนเทงแกตนเองและครอบครว- เปนการสรางอาชพเสรม สรางรายได สามารถทำาเปนธรกจสงออกสตลาด ทำาเงนแกครอบครว- เทคนคเฉพาะ : ใสใจทกรายละเอยด ทกขนตอนการเลยงด การเจรญเตบโต ใหนำาเยอะทกวน

6. ปจจยแหงความสำาเรจ

- มองคความรในเรองหนวดฤาษ- มเงนทนในการทำา- มความตงใจจรง พากเพยรพยายาม อดทน มานะ ในการประกอบอาชพ

อยางมงมน โดยยดถอความถกตองและเทยงตรง

สวนความสำาเรจจากผลผลต

9

- ในสวนของผลผลตทไดจากการเลยงและขยายพนธหนวดฤาษ มการตอยอดทางธรกจ ดวยการดดแปลงเปนผลตภณฑในรปแบบใหม ทงของใช เครองประดบตกแตง รวมทงของทระลก ทเหมาะแกการประดบตกแตงไวตามบาน รานคา ถอเปนอกทางเลอกใหมสรางรายไดจากการขาย โดยมการคดและรเรมใหรปแบบออกมาทนสมยอยเสมอ เพอตอบเขาโจทยกบโลกเทคโนโลยในปจจบน

- โดยรายไดเฉลยจากการขายหนวดฤาษ ขายเปนแบบกโลกรม กโลกรมละตงแต 800-1,200 บาท สวนชองทางการตลาด มผคามารบผลผลตดวยตนเองทสวน ซงมาจากยานตลาดบางใหญ

- สวนรายไดเฉลยสงสดทเคยขายไดตอวนประมาณ 1,500 บาท สงสด 9,000 บาท เฉลยตอเดอนเดอนละ 60,000 - 70,000 บาท

10

ภาพผลตภณฑตางๆ จากหนวดฤาษ

7. แนวคดในการทำางาน

- ศกษาและหาความรใหมๆ เพมเตมอยสมำาเสมอ มการคนควาจากแหลงขอมล และนำามาประยกตใชในอาชพ โดยทดลองปฏบตทำาจรงใหบรรลผลและเปาหมายทวางไว มการคำานงถงสภาพแวดลอมและปลอดภยตอตนเองรวมทงผอน ทำาการเกษตรแบบพอเพยงและยงยน

- ตงใจทำางานใหไดด คอ ตองสนกสนานกบงานททำา เมอคณทำางานดวยความสนก คณจะมแรงขบ ในการพยายามทจะทำางานใหไดดทสด และประสบความสำาเรจ

11

- นอกจากสนกสนานแลว ยงตองใสความเอาจรงเอาจงมงมนสความสำาเรจลงไปดวย ความเพยรพยายาม จะนำาพาคณไปพบกบความสำาเรจในทสดรวมทงมความภมใจในสงนนๆ ทไดผลออกมา

- ตองความเชอมนในตนเองตองมอยเสมอ เพราะนนจะทำาใหคณกลาคดกลาทำา ซงจะทำาใหคณไดเปรยบกวาคนอน ๆ ทมกทำาตวเปนผตามทด ชอบทำาตามทคนอนคด มากกวาชอบแสดงความคดเหน เราสงสยจะมการซกถามเพอหาขอมลตอบความสงสย

- มความคดสรางสรรค ไมหยดทจะคด ทจะรงสรรคผลงานออกมา- มการปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอม เรยนรทจะอยในสงคมอยางม

ความสข การประกอบอาชพไมสงผลเสยตอสงคมรวมถงสภาวะแวดลอม - โดยปกตเราตองมมนษยสมพนธทด ทาในทางบวก คนทคดบวกจะแสดง

ทาทในทางบวก ไมยอทอตออปสรรค เปนทรกและชนชมของคนรอบขางถอวาเปนสงสำาคญ

- ตองมระเบยบวนย การทำางานกเชนกน ตองตรงเวลา สงผลผลตตามกำาหนด โดยมการคำานงถงคณภาพและความปลอดภยเปนสำาคญ ซอตรงตอลกคา และถาผลผลตไมมคณภาพยนดรบคนเงน เปนการการรนตผลผลตไปในตวเลย

8. หลกคดในการทำางาน

รกในสงททำา ตงใจปฏบตจรง ซอสตยสจรตตออาชพ มงเนนคณภาพและความปลอดภย ใสใจทกรายละเอยด อยแบบพอเพยงและมความยงยน

9. ทมาของขอมล (ผถอดองคความร)

12

นายสราวธ มะนาวหวาน นกวชาการสงเสรมการเกษตร สำานกงานเกษตรพนท 3 กรมสงเสรมการเกษตร

ภาพขณะการถอดองคความร

10. ภาพถายกจกรรมงานเรองดงกลาว

13

14

15

..........................................................................

..........................................................................