Upload
provincie-overijssel
View
231
Download
1
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Blader door het inspirerende beeldenboek van de Overijsselse Vecht.
Citation preview
Masterplan
Ruimte voor de VechtBeeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
Beeld
man
ifest Vech
t en V
echtd
al 2050
OKRA LANDSCHAPSARCHITECTEN BV Oudegracht 23 3511 AB Utrecht Telefoon +31 (0)30 273 42 49Fax +31 (0)30 273 51 [email protected] www.okra.nl
OKRA
Beeldmanifest
Vecht en Vechtdal 2050
Ruimte voor de VechtMasterplan
Ruimte voor de Vecht is een integraal samenwerkingsprogramma vanuit
de urgentie van veiligheid en sociaal-economische ontwikkeling.
2 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
Voorwoord 5
1. Vechtdalfeiten 13
2. Statements in beeld 49 statement 1: Ga voor de volle winst van de levende rivier.
statement 2: Maak en behoud het winterbed als grote open ruimte voor landbouw, natuur,
recreatie en landschap.
statement 3: Maak de rivier de voorkant van het Vechtdal.
statement 4: Organiseer de bezoekersstromen.
statement 5: Maak de Vecht manifest.
3. Bewonersdromen 111 de avonden
droomkaarten
interviews
Kaarten 185
Inhoud
3
4 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
Zonder te overdrijven is de Vecht een unieke rivier in Nederland. Zelfs in haar huidige gekanaliseerde vorm verandert de Vecht steeds van gedaante. Soms voert ze veel wa-ter, op andere momenten staat ze bijna stil. De rivier vertoont verschillende gezichten van de bedijkte benedenloop tot de in het landschap verscholen bovenloop.
Het winterbed van de Vechtdal is een gaaf landschap, nagenoeg vrij van bebouwing. Deze kleinste van de grote en grootste van de kleine rivieren ademt rust uit. De oude meanders, die herinneren aan wildere tijden van de Vecht, liggen als relicten in het winterbed. Er zijn ook bijzondere natuurgebieden, zoals het Junner Koeland en Uilen-kamp.
Het Vechtdal is een levend landschap, ontwikkeld en veranderd in de loop van de geschiedenis. Wie terugdenkt aan lang geleden constateert dat de Vecht als het ware haar vrijheid is ontnomen door de kanalisatie. Rivierstuifduinen zijn getemd, de strand-jes van weleer zijn verdwenen en de natuur is armer in soorten dan ruim een eeuw geleden. Wie optimistischer kijkt constateert dat het Vechtdal nog steeds een idyllisch landschap is bijna zonder industrie of forse bedrijvigheid. Uiteraard voelen de bewo-ners zich prettig bij de rust en ruimte van het Vechtdal. De gemoedelijkheid vertaalt zich in gastvrijheid, die het gebied kenmerkt en die te allen tijde ook moet worden behouden.
‘Mijn droom’ is dat de Vecht als halfnatuurlijke laaglandrivier het kroonjuweel van het Vechtdal is. Maar ook een veilige rivier, waar Vechtdalbewoners niets van te vrezen
Piet JansenVoorzitter Breed Bestuurlijk Overleg Ruimte voor de Vecht
voorwoord
5
hebben, nu niet maar ook in de verdere toekomst niet als er - door de klimaatverande-ring - steeds meer water op ons afkomt.
Maar zover is het nog niet. Op dit moment is de Vecht voor velen nog een onontdekt paradijs. Ze ligt verscholen in het landschap. Ze is prachtig, maar niet beleefbaar voor de automobilist die het Vechtdal doorkruist, noch voor de wandelaar of de fietser die het gebied secuurder verkent. Voor de bewoners van het Vechtdal is de rivier moeilijk benaderbaar. Niet alleen vanaf land, maar ook vanaf water is de beleefbaarheid van de Vecht gering. De bevaarbaarheid van de Vecht is beperkt, nu vanwege de stuwen, maar ook vroeger was dit al lastig. Op veel plaatsen is het zicht vanaf de boot beperkt tot een groene tunnel en ontbreekt het zicht op het landschap.
Om onze droom te verwezenlijken hebben we sinds 2007 het samenwerkingprogram-ma Ruimte voor de Vecht. In dit programma werken de gemeenten Dalfsen, Harden-berg, Ommen en Zwolle samen met de waterschappen Groot Salland, Regge en Dinkel en Velt en Vecht en de provincie Overijssel. Verder zijn Staatsbosbeheer, het Regionaal Bureau voor Toerisme Vechtdal-IJsseldelta en het Overijssels Particulier Grondbezit lid van het Breed Bestuurlijk Overleg. Daarnaast zijn verschillende andere maatschappe-lijke organisaties betrokken bij de projecten.
In het najaar van 2008 is het startdocument Masterplan Ruimte voor de Vecht vastge-steld. In dit startdocument hebben we aangegeven dat in het voorjaar van 2009 onze visie op het Vechtdal opgesteld wordt. Hierbij bieden wij u onze visie aan.
6 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
Nu eens niet als een rapport met teksten, maar als een beeldmanifest met alleen maar beelden van het Vechtdal. Deze beelden zijn niet alleen van onszelf, maar ook van de Vechtdalbewoners.
Het beeldmanifest is de verbeelding van onze gezamenlijke droom: de veilige en halfnatuurlijke laaglandrivier de Vecht, meanderend door een prachtig Vechtdal waarin landbouw en recreatie, natuur en landschap, rust en ruimte, nieuwe stads-fronten en oude landhuizen een eigen plaats hebben naast elkaar.
Namens alle samenwerkende partners wens ik u veel inspiratie,
Piet JansenVoorzitter Breed Bestuurlijk Overleg Ruimte voor de Vecht
7
de rivier
8 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
De Vecht in Overijssel is de grootste van de kleine rivieren in Nederland. De Vecht stroomt door Nordrhein-Westfalen, Niedersachsen en Overijssel. De Vecht is sinds de 19e eeuw een gekanaliseerde rivier met stuwen.
9
77
Drie opgaven in het Vechtdal
1. Waterveiligheid op de Vecht en Zwarte Water Klimaatverandering betekent andere waterstanden bij hoogwater.
Veiligheid staat absoluut voorop.
2. Sociaal economische impuls voor het Vechtdal Toerisme en landbouw moeten duurzaam versterkt worden zodat de economie van het Vechtdal sterker wordt.
Sterke sociale verbondenheid van de Vechtdalbewoners met het Vechtdal.
3. Realisatie van de natuuropgaven Ecologische HoofdStructuur, Natura2000 gebieden.
10 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
77
Hoogwater 1 november 1998 Boerderij de Arendshorst in het winterbed van de Vecht 11
12 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
1. Vechtdalfeiten13
rust en ruimte
14 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
15
toerisme
16 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
1717
toerisme
18 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
19
landbouw
20 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 205020 BEElDMANIfEST VEcHTDAl 2050
21
natuur
22 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
23
Munsterland
Zwartemeer
3780km
2
167km
165 m+N.A.P.
jan feb decnovoktsepaugjuljunmeiaprmrt0
50
m/sm/s3m/s
Monding
Grens
Ommerkanaal Afwateringskanaal
Regge MarienbergVechtkanaal
Radewijkerbeek500 m m /jaar6500 m m /jaar6500 m m /jaar3500 m m /jaar3500 m m /jaar2500
Schematische weergave van het stroomgebied Vecht
Waterafvoer van de rivier door het jaar heen
de rivier
24 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
Kanalisering van de Vecht1896-1906: van 90 naar 60 km lengte
25
26 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
Zwarte meerzp. 0.20 - N.A.P.wp. 0.40 - N.A.P.
Vechterweerdzp. + 1.25 N.A.P.wp. + 1.00 N.A.P.
Vilsterenzp. + 2.65 N.A.P.wp. + 2.35 N.A.P.
Junnezp. + 4.50 N.A.P.wp. + 4.15 N.A.P.
Marienbergzp. + 5.60 N.A.P.wp. + 5.20 N.A.P.
Hardenbergzp. + 7.10 N.A.P.wp. + 6.80 N.A.P.
GrensDen Haandrikstreefpijl+ 9.10 N.A.P.
Hoogtepeilen langs de Vechtgestuwde rivier
27
stroomgebied
Rechtsboven het gebied oostelijk van Hardenberg waar de Vecht met kleine meanders loopt door een overstromingsvlakte. De mid-denloop tussen Hardenberg en Dalfsen met grotere meanders en liggend tussen de rivierduinen. Het deel benedenstrooms van Dalfsen kent geen meanders maar is te kenmerken als een deltasysteem dat al vroeg bedijkt is.
28 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
29
bovenloop
Duitse grens – Ommen
middenloop
Ommen – Dalfsen
benedenloop
Dalfsen – monding Zwartewater
ontginning Vechtdal Het Vechtdal bestaat uit hoger gelegen zandgrond en veen doorsneden door de rivier de Vecht. Op de overgang van hoog naar laag ontstonden esdorpen, met graslanden voor het vee langs de rivier en akkerbouw op de flanken. Om deze gronden te kunnen bemesten werden er plaggen van de hoger gelegen gronden gehaald. Hierdoor kwam het onderliggende zand aan de oppervlakte en kon het verstuiven over de essen. Vandaar dat de middenloop is aangeplant met bos.
ontginning
30 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
31
agrarisch cultuurlandschap
32 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
33
landgoederenzone
Vechtdal
Wieden Weerribben
Reestdal
NOT
Het Wilde Hart
34 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
35
Zwolle
Dalfsen Ommen
HardenbergZwolle
Dalfsen Ommen
Hardenberg
Natura 2000
Ecologische hoofdstructuur
Robuste ecologische vebinding
De Vecht
Grens
Nog te realiseren natuur
Legenda
Nog te realiseren natuur
natuur
36 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
37
verdedigingslinies langs de Vecht
38 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
39
Zwolle
Hardenberg
Ommen
Dalfsen Dalfsen
Genemuiden
Hasselt
Zwartsluis
Berkum
Schoonhorst
Oudleusen
Vilsteren
Bergentheim
Marienberg
Rheeze
Gramsbergen
117.731 17.311Zwolle Ommen
58.105Hardenberg
26.541Dalfsen
Aantal inwoners per gemeente.
demografie
40 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
Totaal aantal hectare bruto bedrijventerrein per gemeente gedurende de periode 1990-2007
Aantal nieuwbouw-woningen per jaar per gemeente
41
kwaliteit is keurmerk voor Vechtdal
landschappelijke omgeving
authenticiteit
natuurbeleving educatie ontdekken
gastvrijheid
fietskamperen
cultuurhistorische elementen
landgoederen
ruimte
ontmoeting kinderen
thematisering
genieten van streekproducten
groepsactiviteiten
recreatie
natuur
42 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
43
Steenanjer (Dianthus deltoides) Dat de Steenanjer als symbool voor het Vechtdal is gekozen heeft twee redenen. Ten eerste staat deze op de zogenaamde rode lijst 4. Dit houdt in dat deze een zeer zeldzame plantensoort in Nederland is die alleen in het stroomgebied van de Overijsselse Vecht en de Dinkel regelmatig voorkomt en dan alleen op droge, matig voedselarme zandgrond in lage graslanden.
Alleen langs de Vecht groeit de Vechtanjer, verder nergens in Nederland. Alleen langs de Vecht heeft de bodem de juiste voedingsstof-fen om de bloem te laten bloeien. Hoe dit kan? Door samenwerking. Vooral de gele weide mier, maar ook konijnen, vossen en de zon spelen hier een belangrijke rol in. De mier warmt zandkorrels op en brengt de warme korrels dieper in de grond naar haar nest. Door het omwoelen van het zand veranderd de samenstelling van de aarde en ontstaat de juiste samenstelling voor de groei van de Vechtan-jer. Een mooi staaltje samenwerking. Voor samenwerking willen we in het Vechtdal graag staan. Vandaar dat de Vechtanjer een perfect symbool is voor ons Vechtdal.
Vechtdalmarketing
44 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
45
46 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
-15%Daling van het aantal vakan-tie in het Vechtdal tussen 2004 en 2008 (terwijl het in de rest van Nederland gelijk is gebleven)
-20% lager ligt de gemiddelde besteding per persoon dan in de rest van Nederland
2.424.000Totaal aantal overnachtin-gen in het Vechtdal in 2008 (in 2004 waren dit er nog 3.041.000)
-8% Daling van het aantal over-nachtingen in het Vechtdal (terwijl in Nederland dit juist met 9,7% is gestegen)
32.000arbeidersplaatsen in de sec-tor Toerisme en Recreatie in de provincie Overijssel
€23,40Bestedingen per persoon per dag op vakantie in het Vechtdal
cijfers cVO Toerisme 2008 Nederland, Overijssel, Vechtdal
47
48 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
2. Statements in beeld49
De Vecht moet meer ruimte krijgen, zodat de bewoners in het Vechtdal beschermd blijven tegen overstromingen. Dit biedt kansen om de meer natuurlijke loop van de rivier terug te brengen en natuur te ontwikkelen. De volle winst van de levende rivier vraagt om de Vecht te beschouwen als een samenhangend geheel.
1. Ga voor de volle winst van de levende rivier
50 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
statement 151
De rivier die water geeft... levend water voor de mensen, de landbouw en de natuur.
52 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
De rivier die water afvoert… ruimte voor een veilige rivier, zonder gevaar van overstroming en verdrinking.
53
volledige luwte
weinig doorstroming
sterkste doorstroming
Een halfnatuurlijke laaglandrivier… een rustig meanderende rivier in het bestaande winterbed met ruimte voor natuurlijke processen.
54 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
55
De Vecht nu: onzichtbaar in het landschap
56 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
De rivier komt naar je toe… een zichtbare en beleefbare rivier waarbij de meanderende rivier het ene moment naar je toe komt en het andere moment van je af stroomt.
De Vecht straks: zichtbaar en beleefbaar
57
B’B
A A’
Een rivier met natuurlijke oevers… ontstening van de oevers langs de rivier; met natuurlijke begroeiing en een beperkte mate van erosie en sedimentatie.
A
A’
B’
BA
stroomrichting
58 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
5959
Het winterbed is een open landschap en biedt kansen voor landbouw, natuur en voor toerisme en recreatie. We zoeken naar mogelijkheden om deze functies te verbinden. Hier is het streven om grotere gebieden als geheel te bekijken. Dat vergt innoverende technieken en goede inpassing van landbouw en natuur, zonder daarbij de verschillende belangen uit het oog te verliezen.
2. Maak en behoud het winterbed als grote open ruimte voor landbouw, natuur, recreatie en landschap.
60 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
statement 261
Laag water in het zomerbed… een door de mens gevormd landschap met grotere open eenheden.
62 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
Hoog water in het winterbed… een brede afstromende watervlakte met overruimtes voor berging van water.
63
Behoud van de gaafheid… van het landschap langs de Vecht.
64 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
65
wereldproductieproductie van food-productenrekening houden met beperkingen vanuit rivier
cultuurlijk
66 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
Boer als beheerder van het winterbed… de boer kiest op basis van eigen perspectief en benut kansen vanuit toerisme, streekproducten en natuur en water.
natuurlijk
verbrede landbouwproductie van streekproducteneenheden van 200 ha met meewandelende melkrobot
groenblauwe dienstennatuur staat vooropbrandrode runderen
67
privaat
68 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
Intensiteit in gebruik van het winterbed… de openbaarheid van het winterbed verschilt per locatie en varieert van een gesloten tot een openbaar toegankelijk landschap. Verschil maken in beleving: stedelijke kernen intensief en verhard en stiltegebied extensief en onverhard.
publiek
69
Het winterbed in de kernen... ontwikkel het winterbed bij de kernen tot aantrekkelijke recreatieve plekken voor ontspanning en verblijf. Een wervende vormgeving van deze nieuwe plekken maakt dat het winterbed beleefbaar wordt voor bewoners en toeristen met verschillende interesses.
70 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
71
3. Maak de rivier de voorkant van het Vechtdal.
De Vecht kan een verbindende schakel zijn voor wonen, werken en recreëren in het gebied. Op goed gekozen plekken kan de Vecht toegankelijker worden, waardoor bewoners en bezoekers de Vecht meer kunnen ‘beleven’. De Vecht mag op sommige plekken wel nadrukkelijk zichtbaar worden en deel gaan uitmaken van het landschap.
72 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
statement 373
Orientatie op de Vecht… de kernen in het Vechtdal moeten hun oude kwaliteit van georiënteerd zijn op de Vecht opnieuw benutten. Ook de landgoederen en de wegen langs de Vecht kunnen meer dan nu profiteren van de kwaliteit van het Vechtdal.
74 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
75
vechtmomenten
76 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
De pontjes, uitkijkbalkons en bruggen over de Vecht zijn de momenten om de Vecht te beleven. Het zijn niet alleen de plekken waar je de Vecht passeert, het zijn ook de ontmoetingsplekken aan de Vecht. Het worden belevingsplekken die als een familie van elkaar zijn vormgegeven.
77
Exclusiviteit langs de Vecht... ontwikkel luxe en aantrekkelijke plekken langs de rivier. De kwaliteit van het aanwezige landschap nodigt uit tot verblijf. Verschillende concepten zijn mogelijk: wellness, groepsverblijf, retraite, zorg, etcetera.
78 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
79
80 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
Varen op de vecht… bij een halfnatuurlijke laaglandrivier passen stille boten die geinspireerd zijn op de historische zompen. De stuwen bovenstrooms van Ommen worden passeerbaar gemaakt.
bootcaroussel bootlift bootglijbaan
81
A28 = toegang tot het Vechtdal… de brug van de A28 over de Vecht moet een markant moment worden in de beleving vanaf de weg. Bij afrit 21 wordt het Vechtdal aangegeven op het ANWB-bord.
82 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
Joint promotionGebruik de drukte van grootschalige publiekstrekkers bij Zwolle om nieuwe bezoekers bekend te maken met de kwaliteiten van het Vechtdal. De rust en de ruimte die het Vechtdal heeft te bieden zijn al vanaf Zwolle zichtbaar en beleefbaar. Een toeristisch overstappunt (TOP) maakt het mogelijk om met de boot verder het Vechtdal te verkennen.
83
4. Organiseer de bezoekersstromen.
Verschillende groepen hebben verschillende wensen. Grotere publiekstrekkers
moeten de rust en natuur in andere gebieden niet verstoren. Het is denkbaar
om zones voor verschillende functies te maken, waarbij zowel rust als drukte en
vermaak een plek hebben. Het Vechtdal kan het decor zijn voor de verschillende
activiteiten. Het aanbod is gericht op diverse doelgroepen. Daarnaast blijft de
natuur rond de Vecht iets om zuinig op te zijn.
84 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
statement 485
Rust en drukte… behouden van de rust en de ruimte in het Vechtdal; versterken van de in potentie al drukke plekken in het Vechtdal door het aanbod van activiteiten verder te ontwikkelen. Geef in de randen van de kernen de verbindingen tussen rust en drukte herkenbaar vorm.
86 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
87
retraite natuurkamperen
het betere boeren bederfgoedlogie
88 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
89
Overnachten in het Vechtdal… natuurlijk blijft het Vechtdal bekend en geliefd om haar aantrekkelijke campings. Andere vormen van overnachten zoals het betere boerenbed, educatieve natuurcampings, hedendaagse riverlodges of plaatsen in de bezinning maken het aanbod diverser en voor meerdere doelgroepen aantrekkelijk.
hotel arrangement
bed &breakfast
boom hut
het betere boeren bed
riverlodge
89
zomer schaatsen
blotevoeten pad
winter verhalen
kerst wandeling
90 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
Seizoensverlenging…in het Vechtdal is in alle seizoenen een aantrekkelijk en gevarieerd aanbod van activiteiten. Een activiteitenkalender voor het hele Vechtdal illustreert de spreiding in de tijd en over de verschillende plaatsen
herfst circustuin der lustenkoe safari
91
Interesses van bewoners en toeristen… in het Vechtdal is voor elk wat te doen. Het basisaanbod bestaat uit een rijk palet van cultuurhistorie, natuur en kunst. Samen met het leven in de kernen, de culinaire kwaliteiten en verstilde plaatsen om je te bezinnen biedt het Vechtdal een divers aanbod.
uit de kunstnatuur cultuur
historie
haute cuisine
gps ontdekkingstochten
cuisine
landschap
milieu
92 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
cultuur historie bezinning historie
leven in de kernen
landschap
93
94 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
Toeristische overstappunten… het aantal toeristische overstappunten in het Vechtdal kan worden uitgebreid. fietsen in het Vechtdal kan worden gepromoot door de verhuur van roze fietsen en bootjes, welke beiden op verschillende plekken kunnen worden ingeleverd. Vervoer over het water met de watertaxi of een fietspontje dat in de lengterichting van de rivier vaart benutten de kwaliteiten van de Vecht.
95
5. Maak de Vecht manifest.
De Vecht en het Vechtdal hebben een rijke geschiedenis. De Vecht verbindt plaatsen, mensen en verhalen. Zoveel moois mag bekend worden. Een stevige identiteit kan helpen om duidelijk te maken hoe mooi het Vechtdal is. Het is goed om dat bekend te maken aan bezoekers. En voor bewoners heeft de Vecht veel te bieden.
96 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
statement 597
98 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
Maak de Vecht manifest… maak de Vecht tot een beleving die je niet snel vergeet. Een bezoek aan de Vecht is een beleving die voort blijft bestaan in de herinnering en die vraagt om dit landschap te blijven verkennen en bezoeken.
99
Samenhang in het collectieve geheugen… gebruik de historie als leidraad bij nieuwe opgaven in het gebied. Historisch gezien is de Vecht bepalend geweest voor het ontstaan van het Vechtdal: het essenlandschap, de buurtschappen, de markegronden, de schippersherbergen, de dorpen, de waterschapsbanken en de be-graafplaatsen vormen samen het collectieve geheugen van het Vechtdal. We willen de geschiedenis van het Vechtdal zichtbaar en beleefbaar maken door deze plekken bereikbaar te maken. De plekken worden onderdeel van een route.
100 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
101
Verhalen De verhalen van het gebied mogen bekend worden. De helden, de gebeurtenissen en de geschiedenis van het gebied worden doorverteld.
102 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
“Er is volgens mij geen mooiere plek ter wereld om te genieten van de rust, het bos en de geborgenheid”.( citaat van Jeroen Krabbe in Editie Vechtdal, 2006 )
Krisnamurthi Erik Hulzebosch Erben Wennemars Thomas van Kempen
103
Vitaliteit van de oude buurtschappen en dorpen… de dorpen en buurtschappen zijn de leefgemeenschappen van het Vechtdal. Krimp in de buurtschappen wordt tegengegaan door nieuwe economische impulsen toe te staan. De karakteristiek van het dorp met de es op de grens van droog naar nat wordt versterkt.
104 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
Junne Stegeren
Oud-AvereestRheeze
Herfte
Marshoek
OudBergentheim
Engeland Diffelen
105
Educatie… ontwikkel lespakketten over de kwaliteit van het Vechtdal. Maak het Vechtdal bij de volgende generatie bekend. Dit kan op het boerenbedrijf, in de natuur, of met internet, telefonie, gps en internet communities.
106 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
107
Vermarkt de identiteit van het Vechtdal… het Vechtdal wordt een begrip. Mogelijkheden zijn een Vechtdalwinkel naast de IKEA of de ontwikkeling van eigen Vechtdal water.
108 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
Bondgenootschappen… samen de schouders eronder zetten is de sleutel tot het succes. Het gaat erom de kansen voor het Vechtdal te kunnen verzilveren. De stedeling en de plattelandsbewoner, Natuur en Milieu organisaties en de boerenbedrijven; de ondernemer en de overheid, de kunstenaar en de recreant: allemaal werken ze samen aan dezelfde droom: een Vitaal Vechtdal in 2050!
109
110 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
3. bewonersdromen111
112 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
Vraag bewonersavond Ommen: Geef uw droom voor een invulling van bijvoorbeeld de Ommermars in het licht van Ruimte voor de Vecht. De Ommermars is een onderdeel van het winterbed van de Vecht. Het is een driehoekig gebied wat wordt begrensd door de Vecht en de wegen N34 en N348. Op basis van een tweetal panoramafoto’s van het gebied verzamelen de groepen hun gedachten.
bewonersavond ommen
60+/-
04/03/09
113
ommen
114 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
115
116 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
117
uitloop natuur
spelen met water
natuur camping
zit gelegenheidstruin gebied
118 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
wandel padkano aanleg steiger
picknick kleinschalige recreatie
zit gelegenheidnatuur bad
hotellandbouw als basis
119
uitloop natuur
fiets pad
kleinschalige recreatie
zit gelegenheid
120 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
vlieger wei
ommen strand
eigen aanlegsteiger
zit gelegenheid
natuur camping
121
natuur camping
122 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
80+/-
05/03/09
Vraag bewonersavond Dalfsen: geef uw dromen voor het Vechtdal. In vijf groepen wordt vervolgens doorgepraat en geschetst over de betekenis van de vijf statements voor de toekomst van het Vechtdal.
bewonersavond Dalfsen
123
dalfsen
124 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
125
diverse vormen veehouderij
inheemse koeienwandelen over de dijk
geen massatoerismevogelhut
126 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
diverse vormen veehouderij
losliggende fi etspaden
doorsteekjesgreenbikes
struinpaden
zitgelegenheid
wandelen over de dijk
127
fl uister boten
contact met de vecht sloep
bewoners eigen steigeroverdekt
waterpretpark
kuur oord
128 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
ontstenen oever
pontjelogeren aan de vecht
overleg aan de keukentafel
oerloop vechtwonen aan de vecht
breed winterbed
129
meer ruiterpaden
af en toe fi etsen langs de vecht
visstekjes
gescheiden verkeersstromen
plek aan de Vecht voor evenementen
130 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
inspelen op bestaande evenementen
wandelpaden langs de vechtbezoekerstromen scheiden
landschappelijk inpassen gemeentehuisbereikbare oever
131
132 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
160+/-
09/03/09
Op maandag 9 maart konden inwoners en ondernemers uit de gemeente Hardenberg meedromen over de Vecht en het Vechtdal. Tijdens de informatieavond die om 20.00 uur begon in Theater de Voorveghter werd het programma Ruimte voor de Vecht gepresenteerd. Ook vonden drie inspiratiesessies plaats over de thema’s ‘Goed toeven in het Vechtdal’, ‘Goed boeren in het Vechtdal’ en ‘Het Vechtdal uit de kunst’.
bewonersavond Hardenberg
133
hardenberg
134 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
135
duurzame landbouw
inkomen uit eigen bedrijf
ruimte voor landbouwwaterberging
veilig waterbeheer
ruimte voor zelfstandig ondernemen
goede ontsluiting wegen en water
rendabele landbouw
geintegreerd natuurbeheer
boer verzorgt landschap
geen schaduwwerking
groen blauwe dienst
mogelijkheid tot ontwikkeling tweede bedrijfstak
biodiversiteit
meer ruimte voor recreatie bij de boer
geef de boer de ruimte
136 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
goed boeren in het Vechtdal
137137
goed toeven in het Vechtdal
138 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
rustgebieden
natuur boven commercie
outdoor activiteiten
zandstrandjes
educatie
fluisterboot
fietsen en wandelen
zwemmen
recreatiestrand
plas-dras
varen
hengelsport
uitkijkpunten
broedseizoen
watertoerisme
Vechtdal producten rust en ruimte
fiets en wandelpaden
stapstenen in winterbed
139
Vechtdal als openlucht musea
tuin der lusten
Vecht vlotter
openlucht theater
landschapsschilder
cultuurplein
kunst in het landschap
kunstpodia
samenhang langs het Vechtdal
140 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
Vechtdal uit de kunst
samenhang langs het Vechtdal
141
142 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
80+/-
17/03/09
Vraag bewonersavond Zwolle: geef uw droom voor de toekomst van de Vecht en het Vechtdal. In het Woonzorgcentrum De Wissel/Berkumstede in Berkum schetsten een aantal groepen hun dromen op de luchtfoto van het gebied nabij Zwolle.
bewonersavond zwolle
143
zwolle
144 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
145
146 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
147
148 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
149
150 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
droomkaarten
Op alle avonden was er ruimte om individuele dromen te schetsen. Een selectie van deze dromen is in dit deel van het beeldmanifest weergegeven.
droomkaarten
0 10 20 30 40
Rust & ruimte
Bevaarbaar maken
Gevarieerd landschap
Verbrede landbouw
Uitzichtpunten
Strandjes
Ecologie
Zonering functies
Ruimte voor de Vecht
Meer fiets- en wandelpaden
Pro-landbouw
Voorzieningen aan de Vecht
Aantal keren dat een onderwerp terugkomt op droomkaarten.
Dalfsen H ardenberg O m m en Zwolle T otaal
R ust& ruim te 3 11 3 2 19
B evaarbaar m aken 2 12 6 0 2 0
P ro- landbouw 3 6 1 0 10
Meer fiets- en wandelpaden
5 12 6 3 2 6
R uim te voor de V ec ht
5 6 0 1 12
Zonering func ties
2 8 2 2 13
E c ologie 3 20 3 3 2 9
S trandjes 0 6 3 0 9
U itzic htpunten 4 3 1 1 9
V erbrede landbouw
1 4 5 1 11
G evarieerd landsc hap 0 1 4 0 5
V oorzieningen a.d. V ec ht
2 15 9 3 2 9
T otaal aantal reac ties 17 5 6 3 1 7
111 rea c ties/ 19 2 drom en
Totaal ingevulde droomkaarten per avond.
151
droomkaarten
152 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
153
154 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
155
156 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
157
158 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
159
160 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
161
162 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
163
164 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
165
166 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
interviews
Op alle informatieavonden is een aantal mensen met een voicerecorder geinterviewd. Een selectie van deze quotes is in dit deel van het beeldmanifest weergegeven.
interviews
167
interviews
168 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
Je hebt de loire in frankrijk. Ik zou het overijsselse Vecht en Vechtdal de loire van nederland willen noemen. We moeten iets maken dat zo uniek is en zo onderschei-dend van andere dingen in nederland, dat iedereen zegt:In de Overijsselse Vecht daar moet je zijn!Een heel apart stukje nederlandman van 62 jaar uit Ommen
je zou in mijn optiek ook juist kunnen wonen in het Vecht-dal en vooral ook op de vecht. dan creëer je retentie-ge-bieden waar je de huizen op het water bouwt. je hebt dan een heerlijke woning en aan de andere kant geef je toch de retentie-gebieden een kans.vrouw van 45 jaar uit Ommen
ik woon in het centrum van Ommen. bij ons zie je het al. het is eigenlijk maar drie stappen naar de Vecht en toch doe je niks met die rivier. er liggen wat bootjes, maar... het kan veel beter!vrouw van 50 jaar uit Ommen
169
170 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
Dat Ommen zo mooi blijft als het nu is, maar dan met iets meer zekerheid voor de boeren en de recreatie. Dat ze een fatsoenlijk bedrijf kunnen hebben, maar dat het zo rustig en mooi blijft als het nu is.man van 30 jaar uit Ommen
Een natuurcamping aan de Vecht, die er nu al is, maar mijn droom is dat die er kan blijven...man van 54 jaar uit Beerze
171
172 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
Wat ik voor landschap zou willen zien is dat er geen bebouwing komt maar wel gerecreëerd kan worden. Kleinschalige recreatie met een fietspad en een wandelpad. Dat het landschap een beetje wordt ingericht als pakweg 25/30 jaar geleden. De mensen willen de koeien weer in de wei zien. Kleinere percelen gescheiden door een heggetje of een slootje maar het moet wel zo zijn dat de agrariër die daar zit zijn brood kan verdienen.man 55 jaar uit Dalfsen
Mijn droom is dat in 2015 iedereen in Nederland weet waar het Vechtdal Overijssel ligt. Net als dat iedereen weet waar de Veluwe en de Waddenzee ligt.vrouw uit Dalfsen
Geen beschoeiing meer langs de Vecht. man van 49 jaar uit Dalfsen
173
174 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
Ik hou niet van veranderingen. Alleen wat verbeteringen voor de veiligheid, maar niet meer dan dat. Geen toeristen. Er mogen best fietspaden enzovoort komen, maar geen beautysalons, parken, glijbanen en pretparken. Dat is niks voor Dalfsen! vrouw uit Dalfsen
Ik wil graag waterskieën bij de brug en dat daar ook een evenemententerrein komt. Dat de landbouw niet belemmerd wordt in de bedrijfsvoering. Dat gewoon de boel de boel blijft met activiteiten rond de kern van Dalfsen wat meer bij de brug... man van 30 jaarr uit Dalfsen
Mijn droom is dat we in het winterbed van de Vecht helemaal geen productiegerichte landbouw meer hebben. Dus wel landbouw gericht op de instandhouding en beheer van de landschappelijke waarden van het gebied. man uit Dalfsen
175
176 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
Natuurlijke zichtbare Vecht met veel kunst en cultuur uitingen... man uit Hardenberg
Rust! Met een beetje cultuur. vrouw uit Hardenberg
Een goede combinatie tussen het landbouwbedrijfsleven, natuur en recreatie. dat de ondernemer een goede plek/bedrijf krijgt op de manier die bij hem of haar past. man uit Lutten
Een goede balans tussen boeren, burgers en buitenlui!vrouw uit Bergentheim
177
178 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
As je dit gebied economisch rendabel wil maken, dan moet je mikken op toeristen die weinig aan eigen voorzieningen meebrengen en dus terugvallen op de voorzieningen die in het gebied aanwezig zijn. dus geen motorbootbevaarders die met z’n vieren op het achterdek zitten met een kratje pils van de Aldi. die consumeren verder niks. Als je een groot kanoverhuurbedrijf hebt, dan worden de mensen nat en moeten ze ergens opdrogen. Die mensen gaan op een terrasje zitten, een hapje eten en misschien blijven ze wel ergens slapen. Die leveren veel meer geld op. Dus je moet naar persoonlijke en heel intensieve recreatie...man uit Hardenberg
179
180 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
We zien Zwolle als een culturele hoofdstad van het Vechtdal. Een soort van wat New Orleans is voor de Mississippi. De poort tot de wereld!man uit Berkum
Ik zou het liefst zien dat er helemaal niets veranderde. Ik woon hier nu 30 jaar en elke 5 jaar komt er weer een nieuw plan en wordt er weer iets gedaan. Voor een natuurlijke rivier moet je denk ik beginnen met het met rust te laten. Want als de mens voortdurend bezig is met ingrepen wordt het nooit iets natuurlijks.man van 65 jaar uit Berkum
Plaatsen waar nu een stukje ongerept natuur is, waar geen bebouwing is, moet eigenlijk aan die eisen moeten blijven voldoen. Maar er kan heel goed op een rand van een gemeente een stukje modern gebeuren komen, een Wellness-cen-trum of zo iets als de librije. Als dat aan de rand van de bebouwing komt dan kan dat heel goed samen gaan. Waarom niet? man van 52 jaar uit Berkum
181
182 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
Ik vind het Vechtdal heel erg mooi en rustig. Ze gaan weleens met mij wandelen en dan gaan we altijd de dijk op en dan kijk je overal overheen. Dan is het Vechtdal zo rustig. Dat maakt het heel mooi. Bene-den is het ook heel mooi, maar daar kunnen we met de rolstoel niet komen. Het is daar heel ongelijk. Daar zou ik ook graag een keer naar toe gaan. Dat zou ik heel fijn vinden.
Het is een prachtig mooi gebied, maar je moet het zien. De één ziet het en de ander niet... vrouw van 93 jaar uit Berkum
Het gebied dat buitendijks ligt als je van de Agnietenweg komt en naar de oude vuilnisberg gaat ziet niemand omdat je niet op de dijk mag komen. Ik heb de wens dat de dijk weer toegankelijk wordt voor voetgangers en fietsers...vrouw van 67 jaar uit Berkum
Ik kom 3x per dag in het Vechtdal samen met mijn hond. Maar wat ik zo jammer vind is de verpaupering door de gemakkelijke toegankelijkheid. Ik ruim dagelijks plastic flessen en (chips)zakken op. Dat is wel jammer...vrouw uit Berkum
183
184 Beeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
kaarten185
Historische Atlas, 1850 Kaart van de Vecht voor de kanalisatie. Ook is de ontginningsstructuur van het landschap te zien.
186 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
187
Topografische kaart, 1998 Kaart van de Vecht na de kanalisatie.
188 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
189
Algemene Hoogte Kaart van NL, 2009 De Vecht heeft een bovenstrooms deel waarin de rivier is uitgesneden in het dekzandlandschap en een benedenstrooms deel waar de rivier bedijkt is.
190 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
191
samenwerken aande regio
cOLOfON
copyright op foto’s
Rob Elfring
© pagina 4, 14, 18, 26, 29, 31, 33,
35, 37, 39
Jan van de Roos
© pagina 15, 17, 20, 21, 169, 171,
173, 175, 177, 179, 181, 183
Rienko Baarslag
© pagina 22
Arjan Karssen
© pagina 81
192 Beeldmanifest Vechtdal en Vechtdal 2050
Masterplan
Ruimte voor de VechtBeeldmanifest Vecht en Vechtdal 2050
Beeld
man
ifest Vech
t en V
echtd
al 2050
OKRA LANDSCHAPSARCHITECTEN BV Oudegracht 23 3511 AB Utrecht Telefoon +31 (0)30 273 42 49Fax +31 (0)30 273 51 [email protected] www.okra.nl