498
¼õŒ®[Œk{ýe „útÚk >> ©e Mðkr{™khkÞýku rðsÞŒu Œhk{T >> yk ‚t«ËkÞ™k ‚{kr©Œku™u ‚wrðrËŒ Au fu - r™»fw÷k™tË{wr™f]Œ „útÚkku{kt ‚ðoÚke {kuxku ‚ðkoÚko ‚t…qýo, ‚h÷, ‚ðkuo…Þku„e „úLÚk ¼õŒ®[Œk{rý Au, yk „útÚk™wt ¼õŒ®[Œk{rý ™k{ ykÃÞwt Au Œu ¾hu¾h „wýk™w„wý Au, fu{ fu yk{kt „úLÚk ¼õŒ®[Œk{rý¼qŒ MðÞt ¼„ðk™ ©enrh y™u ¼õŒ®[Œk{rýY… y÷kirff yËT¼qŒ ™k{„wý[rhºkku™wt ÞÚkkÂMÚkŒ ðýo™ nkuðkÚke ®[Œf ¼õŒku ™k ®[Œk{rýðŒT ®[rŒŒ ‚{„ú Ä{korË yÚkkuo™u yk…™kh Au. yk yÚko Mðkr{yus «. 164 {kt ‘‘¼õŒ®[Œk{rý „útÚk fÌkku, ‚í‚t„e™u ‚w¾Y… > su{kt [rhºk «„x™kt, yrŒ …h{ …kð™ y™w… >> ƒeò „útÚkŒku ƒnws Au, ‚tMf]Œ «kf]Œ ‚kuÞ > …ý «„x W…k‚e s™™u, yk suðku ™Úke ƒeòu fkuÞ >> su{kt [rhºk {nkhks™kt, ð¤e ðýoÔÞkt ðkh{ðkh > ðý‚t¼khu ‚kt¼hu, nrh{qŠŒ niÞk {kuÍkh >>’’ RíÞkrË ÞÚkkÚko „útÚk „kihð fne™u, ytíÞu ‘‘Au yk ¼õŒ®[Œk{rý „útÚkhu, su su ®[Œðu Œu ÚkkÞ fk{hu > nuŒu „kÞ ‚wýu su yk „útÚkhu, Œu™ku «¼w …whu {™kuhÚk hu >>’’ yk heŒu fÌkku Au. su{ ©enrhyu RüËuð ©ef]»ý…h ©e{ËT¼k„ðŒ™k Ëþ{ MftÄ™u ¼ÂõŒþk† Œhefu Rü {kLÞku Au Œu{ ©enrh…h yk „útÚk™u ¼ÂõŒþk† Œhefu Rü {k™eyu yu{kt yrŒ~ÞkuÂõŒ™u MÚkk™ ™Úke. fu{fu yk{kt ¼õŒu y™u ¼õŒ«kÃÞ ¼„ðk™ y™u Œu{™ku {u¤k… fhe yk…™kh ÷e÷k¼ÂõŒ™wt ‚rðMŒh ‚h‚ ‚tðýo Au. yk yÚko …ý Mðkr{yu ‚q[ÔÞku Au – ‘‘hk{W…k‚e™u hk{[rhºk hu, ‚wýe {k™u ‚nwÚke …rðºk hu > f]»ý W…k‚e™u f]»ý ÷e÷k hu, {k™u {wË ‚wýu ÚkR ¼u¤k hu >> Œu{ ‚nò™tËS s™ sun hu, ‚wýe yk™tË …k{þu yun hu >>’’ RíÞkrË su{ ¿kk™ {kxu ð[™k{]Œ …Þkoó Au Œu{ ÷e÷k[rhºk {kxu yk „útÚk …Þkoó Au. yk{kt «‚t„u «‚t„u {wÏÞ ¼ÂõŒ y™u ŒËw…Þku„e Ä{o ykí{¿kk™ ðihkøÞ y™u {knkíBÞ¿kk™ y™u ŒËw…Þku„e ‚í‚{k„{krË ‚kÄ™ku …ý ‚tûku…{kt y™w ðýoÔÞkt Au. yu{ nkuðkÚke yk ‚t«ËkÞ™wt ‚ðoMð ‚{Íðk {kxu yk «ƒtÄ …whŒku Au. ŒuÚke s ð[™k{]Œ™k ‚kÚkku‚kÚk s ‚t«ËkÞe s™ku{kt «[wh «[kh{kt ykÔÞku Au. yk heŒu yk „útÚk ¼ÂõŒh‚ ¼h…wh ‚ðo¼õŒ¼kuøÞ ‚ðkuo ¥k{ nkuðkÚke Œu™e ½ýe fku…eyku ð[™k{]Œ™e nkhkunkh ÷¾kR Au. W¥khku¥kh ykr©Œku™u Œu™e yrŒ Œ]»ýk ðÄŒkt y™u Œu ‚kÚku Ak…¾k™k™e ‚„ðz {¤Œkt. {wtƒR, hksfkux, ‚whŒ, y{ËkðkË rð„uhu MÚk¤u …ºkkí{f y™u „qxfkí{f ™k™e {kuxe ‚kRÍ{kt y™uf ykð]Â¥kyku ™ef¤ðk …k{e Au. yk AuÕ÷e [kuÚke ykð]Â¥k ¼ws{kt ©e ™h™khkÞýËuð …ªxª„ «u‚{kt ‚tðŒT 2058 {kt A…kR Au. yu{kt [k÷e ykðŒe «íÞûk y™ufrðÄ yþwÂæÄ™ku …rhnkh, ðk[fku™e ‚„ðz {kxu …Ë AuË ‚¤t„ y™w¢{u [ku…kR Œu{s …uhu„úkV rð„uhu ‚wÄkhku fhðk{kt ykÔÞku Au. „útÚkfŒko™wt Sð™[rhºk y™u rð»kÞk™w ¢{rýfk™ku r™ðuþ fhðk{kt ykÔÞku Au. „útÚkfŒko {wr™ y™u W…kMÞ RüËuð™wt ht„e™ r[ºk …ý {wfðk{kt ykÔÞwt Au. ykÚke y„kW™e ykð]Â¥kyku{kt fzeyku ‚¤t„÷exe{kt nŒe …ý ½ýk ‚tŒku™k yr¼«kÞÚke yk ykð]Â¥k{kt Ëhuf fzeyku™e ÷exe òwËe òwËe fhe Au suÚke ðkt[™kh™u sYh ‚w„{ hnuþu. ø÷us fk„¤ku W…h þku¼kÞ{k™ xkR…ku A…kðe™u ƒkRLzª„ …ý ‚wtËh fhkÔÞwt Au. ykðk ‚ðkuo¥k{ rðþu»kðk¤e yk ykð]Â¥k A…kR™u ƒnkh …zŒkt ‚ðo™u ykf»kof W…Þku„e ÷k„þu. yk ¼õŒ®[Œk{ýe „útÚk ¼w s ©eMðkr{™khkÞý {trËh îkhk [kuÚke ykð]Â¥k «r‚æÄ fhe hÌkk Aeyu. Œu{kt yk „útÚk™wt «wV ‚tþkuÄ™ fkÞo …whkýe Mðk{e RïhMðY… Ëk‚Syu ƒnw ÍeýðxÚke fhu÷wt Au AŒkt «u‚ Ëku»kÚke fu ƒeò fkuR «fkhu ™rn suðe yþwÂæÄ sýkR ykðu Œku ûkBÞ „ýþku. Œu{s yk „úÚk™wt xkR… ‚uxª„™wt fk{ Mðk{e ƒ¤Ëuð«‚kËk‚Syu …qýo ‚nÞku„ yk…e™u «u{Úke fhe yk…u÷ Au. Œu{™e …h ©eS{nkhks «‚Òk hnu yuðe yÇÞÚko™k. ÷e. ‚.„w. {ntŒ …whkýe Mðk{e Ä{oLktËLkËk‚S ©eMðkr{™khkÞý {trËh, ¼ws - fåA.

Bhakta Chintamani

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Bhakta Chintamani

Citation preview

  • [k{e tk

    >> e Mkr{khkku rsuuhk{T >> yk tkk {krkuu wrr Au fu - rfwkt{wrf] tkku{kt oke {kuxku koko tqo, h, kuokue Lk [k{r Au, yk tkwt [k{r k{ ykwt Au u huh wkww Au, fu{ fu yk{kt Lk [k{rq Mt k enrh yu [k{rY ykirff yTq k{w[rhkkuwt kkMk o nkukke [f kuk [k{rT [r { {kor ykkuou ykkh Au. yk yko Mkr{yus . 164 {kt [k{r tk fkku, teu wY > su{kt [rhk xkt, yr h{ k yw >> e tkku nws Au, tMf] kf] ku > x Wke su, yk suku ke eu fku >> su{kt [rhk {nkhkskt, e okt kh{kh > tkhu kthu, nrh{q nik {kukh >> Rkr kkko tk kih fneu, ytu Au yk [k{r tkhu, su su [u u kk fk{hu > nuu k wu su yk tkhu, uku w whu {kuhk hu >> yk heu fkku Au. su{ enrhyu Ru ef]h e{Tkk { Mftu k hefu R {kLku Au u{ enrhh yk tku k hefu R {keyu yu{kt yr~kuu Mkk ke. fu{fu yk{kt u yu k k yu u{ku {uk fhe ykkh ekwt rMh h to Au. yk yko Mkr{yu q[ku Au hk{Wkeu hk{[rhk hu, we {ku nwke rk hu > f] Wkeu f] ek hu, {ku {w wu kR uk hu >> u{ ntS s sun hu, we ykt k{u yun hu >> Rkr su{ kk {kxu [k{] ko Au u{ ek[rhk {kxu yk tk ko Au. yk{kt tu tu {w yu wkue {o yk{kk ihk yu {knkBkk yu wkue {k{kr kku tku{kt yw okt Au. yu{ nkukke yk tkwt oM {k {kxu yk t whku Au. uke s [k{]k kkkukk s tke sku{kt [wh [kh{kt ykku Au. yk heu yk tk h hwh oku kuok{ nkukke ue e fkueyku [k{]e nkhkunkh kR Au. Wkhkukh ykrkuu ue yr ]k kt yu u kku Akkke z {kt. {wtR, hksfkux, wh, y{kk ruhu Mku kk{f yu qxfk{f ke {kuxe kR{kt yuf yk]kyku efk k{e Au. yk Aue [kuke yk]k ws{kt e hkhku x u{kt tT 2058 {kt AkR Au. yu{kt [ke yke k yufr ywku rhnkh, k[fkue z {kxu Au t yw{u [kukR u{s uhukV ruhu wkhku fhk{kt ykku Au. tkfkowt S[rhk yu rkkw{rfkku ru fhk{kt ykku Au. tkfko {wr yu WkM Ruwt hte r[k {wfk{kt ykwt Au. ykke ykWe yk]kyku{kt fzeyku texe{kt ne k tkuk yrkke yk yk]k{kt huf fzeykue exe we we fhe Au suke kt[khu sYh w{ hnuu. us fkku Wh kuk{k xkRku Akeu kRLz wth fhkwt Au. ykk kuok{ rukke yk yk]k AkRu nkh zkt ou ykfkof Wkue ku. yk [k{e tk ws eMkr{khk {trh khk [kuke yk]k r fhe hkk Aeyu. u{kt yk tkwt wV tku fko whke Mk{e RhMY kSyu nw exke fhuwt Au Akt u kukke fu e fkuR fkhu rn sue yw skR yku ku kB ku. u{s yk kwt xkR uxwt fk{ Mk{e ukkSyu qo nku ykeu u{ke fhe yku Au. u{e h eS{nkhks k hnu yue ykok.

    e. .w. {nt whke Mk{e {oLktLkkS eMkr{khk {trh, ws - fA.

  • >> e Mkr{khkkku rsuhk{T >> tkfko rfwkt Mk{ewt S[rhk

    yk tkhk rkk frh rfwkt {wrh Au. yk {w wYkku kwko w kihkxukLo nkkh u{kt ykuk ukx k{{kt kku nku. uyku ryu rf{ko (wsoh wkh) nk. u{k q rkwt k{ hk{kR nwt. uyku sL{r {w{wkw rh ukh nk. u{u hk{ktMkr{k w yk{ktMk{e fu su [rkk {krr {ko nk. u{u whefu ko nk. w hk{kR k{ ewh k{{kt hnuk, htw u k{k szsku w Wh yfkh uk hkk nkukke u rn n kku fkhu :-

    ykku h {k Ae kkuzuf ru t. 1822 {kt u{u kt wkhku kwko kku. wkwt kS yuwt kkof k{ kzwt. ({kkwt k{ y{]k nwt.) kSk yL:fh{kt kke s M{o{kt yL yrr[, ihke ek, yk{kke Wfx WftXk yu h{uh u yL k ku sL{r nku. kuke RAk rn nkuk Akt heks {ws k{kt s rkyu yknke hkk nk. ({owt k{ ftfw nwt. u ywfw Mkke rk ne.) wrr wkhe kke yr k {kkrkk hkufk Ae kuu nkh fko{kt ko Akt sfhke uXu yk yu ruo nk yu { RrLkue ]kyku yk{rue ythek hke uXu h{uh hk ne. yuf {u kS Wkkh hk{kt Mk{e fu su kukk rkk w yk{kt Mk{ek {w r kk nk u{kt o fhk kus k. qok w tMfkhkT yu {k{kT u{u e{ ihkku W kkke kerkk n fhe w uk{kt hnuke kkok fhe. Mk{eyu kSe nkh k{kt h{nt sue rhk ueu ke ekke k kze yu yknke uh kAk {kufk sYh zu kuke ukwt [ ykwt. (yk [ kAke enrhyu ekkkke V fwO nwt.) ]n{kt hnuk kS ykku r f]rkrf{kor ]nfko fhk Akt hkkeyu kukk k{ke k kW qh ykuk khk k{u sk yu kt hnuk h{ r{kq {q{ko fu su kAke kwrkk Mefkhe wkekt k{ke r kk nk. u{e kku {eu yke hkke yk{k h{k{kk { rrk{kt ro{ fhk yu tu tu uk {k{ {kxu hk{kt Mk{e kku k rku r fhk. u{u Mk{eyu kukk ykr hefue ekk (o{k) t. 1843 {kt ykue. Aeke uyku Mk{eu Rhkkh eu kke uk {k{kr nw fhk nk. khu enrh eoLuku kusk{u {wkL {wru {k yu {kr u{kt kukufkr r k{ yu kte r rqrkt r o ykrf ykirff yKq yio kk kk yu uke u eoLku {rn{k hk{kt Mk{e kfe yrf k{ku k{ tkk kku. u uR eu kSu ku hk{kt Mk{eku Z r nkukke {{kt Xef ne kkke eoku {rn{k ykuAku fhkk ykke Mk{ee ku ykkk kus{kt eokt o fhe ykke yu ws ne ykke ne, Akt uu rn eu wsh k. yu Mk{ek o fheu eok uk {rn{ke k fheu uu {ke uke rtr fhe. Mk{e ku hnM k (kuku WSk ykh Y yu enrhu ef]k ykh Y) k nk, fk fhkku t rn ykkke fhue rn, u yk tu fk fhe yu kSku { r]k fkuo. enrhku ykh {rn{k ku k{ ktku nku. w [ke wZ kku. yu eSus ofkh uoh ht h{k{k ykhe k. we ykkk kkt eoLu kAk kus{kt ykeu NT ftXu u{kw kku tzT k{ fko. nw k kuk eoLu hk ykwt fu, {ku ihk{kt wfS {k kku. eoL ku kkuzku

  • { hnukt u{kt yTq yikuo k uRu Z rkk kRu kuku k{ k. u Ae kS eoLwt yL s fhk. yk heu kSu qok w tMfkhke x kku {uk kkt f]kko kk. khu w hk{kt Mk{eyu enrhku k{w{ke xkrkuf {nku suwh{kt fkuo khu kS wkh enrhk uk {k{ {kxu ykuk yu w u rhksuk enrhu ux{kt kuus khkt fkke fhue fkherhehe {sq kk zk{[eku yo fkuo nku. yk {u nw k kuk w eSyu u{e nw tk fhe ne. khu hk{kt Mk{e Mk{ ekk khu kS wkh enrh ku h ykuk yu Wr[ uk fhe ne. yk heu uf W ykr tu enrhku okr y k uk ykk yu kAk sk. yu{ w hthkke yL rku kke sk. yu{ fuxkuf { ekt yuf {u enrh nrhk rnkkuo r[hk r[hk kuhX{kt kR nkkhu{kt ukx k{u kSu uh kko. yL kSyu yr kke enrhku ykkh ykr fkh fhe y k Ru MsL{ V fkuo. ku u{u uh rk fhe t-nrhkuu uzkeu tT 1860 {kt {kwe t[{eyu Lku fkuo. fuxkf r hneu enrhu rfx fA u{kt r[h fhke EAk kkt kSu fkwt fu - {khk suku fkuR khku {koku ku{eku kue ykku. yk Whke ee ku fhkt ]n k fhkku yu enrhe ukrfu wo {e ukku { ykkke k kyuku e kuuu s enrh kku ske EAk fhe. fAe rfx kxwt rkk nkukke sYhe kwt ikh fhkwt yu yuf f{kt ke he ewt yu e rk{ {u eSnrhe uk{kt fk{ ku yu{ e kh fkurh [kuh kufkuk ke hk{kt w heu hke ikh kR enrh kku nkouh [kk. yk {{kt eS kku kS rk esw fkuR nwt rn. {ko{kt yk [kkt yuf wk ekheyu yr ekke kkwt {kkt, w:ek w:u ueu rn n kkk ns Mkkk kw enrhyu uu {k{ kw yke Ru kSu rhk fko. yk [kkt wtxkhke xkue {e. enrhu ku yrhn k[k kw {Su fktR k{ ewt rn. kS wkhkt ruhu kMkt hLw fwt rn {kke u{u Akuze Ru wxkhkyku ktke kAk [kk kk khu enrhyu fkwt fu - Awt kwt Akt {u {wt ke suke {u wtxkt ykzwt ke yu{ sk Au, yu{ fneu kSyu hk{kt Ake heu kue kh fkurhku ke. uu Ru hkS kuk [kuh [kk k. yue heu r~f[ sku suu r Au. yuk yurh rn fhkhk enrhyu kSu r~f[ fko. Ae kSyu enrhu kkke fkwt fu Wkh kRu rkwfu kwt yke ewt yu [kuhkuu fkurhku yke ee, nu s{kwt ktke kku ? uk sk{kt enrhyu fkwt fu {khu {kku {kuxwt r ykkYt nwt u y{kuyu hkt {xkzwt Au. {kxu {{kt fktR {kXwt kzku rn. yke e neke kteu [ rkw kS hkS kk. yu{ ku {ko{kt nkM rku fhk yk [kkt ykuk fAk {nkh{kt yuf {nkwYk {k u{u se k[k fhkke enrhyu fwt s yke Ru kSu rso fko. e yk [kk ]kkke e nw ezk k{uk r kS {kxu enrhyu k khk {w{kt {eXe kue kee uh ke. yko k{uk kSyu sk fheu f he ee. kAk e us Mku k fhkt k uh ke skwt. yu{ {nkuke su{ u{ h Wko Ae {ko{kt ykuk yuf kk fktXk Wh kk ]ku kkfe uk enrhyu kuz keu rk{ fkuo. enrhk hkt rkk fku{ [hf{{kt k fktxk kk nk u kSyu e{uke fkZk yu u tke eSk

  • [hf{{kt hnukt kkkt y[qf ku r[ku rnkeu h{ ykt kBk. kkuzku kkf r]k kk Ae enrhu kuk Wh nw k eu rke wAwt fu {ko{kt {uk {nkwYk fku nk ? yu k s {eXwt fu{ kwt ? r ku fkwt fu- {ko{kt {uk {nkwYkku wY hk{kt Mk{e nk. yu {khu {kxu s k s {eXwt fwO nwt. yke yTq k kteu kS nw hkS kk. Wh {ku ku wr k rku fhk fhk yk [kkt ykkuR k{e kkuu yke nkUk. rfx h{kt kk [keu kkfe yuk yu kwkke yr ykwh kyuk ku r uf kSu fkwt fu- k{{ktke rkk {ke kku. kSyu h{ws{kt fkwt fu- Wkh kRu rkwfu kw yke ewt yu [kuhkuu fkuheku e uRu yke ee. nu nfe rkk {kke wtze k yke ze. u hktfe uXu k{{kt {kk ku yk k{k k kufku {u ykuk nkukke {khku yr Wnk fhu. khu enrhyu fkwt fu {kuu fkuR ykue fu rn yu{ fheyu ku fu{ ? yu{ fneu yus {wnqo{kt kSe {wtA yu [kuxe fkhe kte yu Mkku fZkeu yuf fkie yu yVe nuhke yu w {tkekk yke. rfwkt yuwt wkww h{e k{ hkwt. Aeke yuf kue ykeu {wru rkk {kk k{{kt {kufk. {ke kuk ykke {wryu hkuR fhe yu ku {nkwYkku wuke kku s{eu tkuk kBk. Aeke enrhyu {wru fkwt fu- nu fktR eS RAk nku ku kuku ? yu wY hk{kt Mk{ewt khu sYh zu khu kw fhk kuke Rwt. yu [ M{]r{kt Au ? u kteu {wryu fkwt fu- wYwt [ M{]r{kt Au u yku krekkkke V fwO Au yu nu {khu fe RAk hne ke. nwt f]kko kku Awt. yu{ fneu yL ywhke ykok fhe. k enrhyu kkMw fneu yus ykkuR k{{kt {w{wkwykuu Wu ykk hnukwt fneu, u{e f eu ykr {w{wkwykuu ykhtkukue {tz k{ku tk fhke ykkk yke yu kuu u k{{kt Xh krf f[hku kt u r hneu yufkfe wsh kko. Whe kkoku fuxkuf tn enrhk rfx rh[{kt ykuk Mk{eyu s [k{ek fh 54-55 kk 134 {kt yk heu fkuo Au. nrh fhe e {kuxe {unuh, ykk kSu uh > yuf uf tu Ru, [kk he kxu rnu >> ykk {w {eu ~k{, ze kts hnuk rn Xk{ > ke k u ezkk k, wku ftX kuk k >> kk fkxkt u fktfhk e, yr kkf{kt rzk Ze > yun {ktrnwt wt w:, [kku [kwt fnu e{w > yu{ fne WXk yrk, yuf uf Au kukk >> uku kr{ku ezk ykh, k sk kku ikh >> ftXu yke hkk khu k, kh u kurk ~k{ w > wku k fnu yrk, rku s u nku rk > fnu k rk Au khe, fu{ rk kt yk khe > fnu kk ke kt eh, eku s u hnu heh > khu rke ku u ewt, ku tks suwt fewt > ewt ke u R rk, yu{ Wkrhku rsk > yun {u wYk ykirf, k {kun w rkurf > Ae ktke [kk wfkhe, kwt suwt nwt yuwt khe > Ae ktke [kk nwk{e, yke {k hk{kt Mk{e > uR hkSu wAu Au s > fk ke{kt wYk {ku, uku kkS {U fku > kwt kt {eXwt fu{ khe > {u fuu Bk wfkhe > fnu kk s { , {ku wYk u {w {k > fwO kt u {eXwt {U khe > khe ke ezk {U e > Ae {k hk{kt Mk{e, uu [kk y{u r k{e > sue fhe enrhyu kh, uwt k{ kS wkh > Ae kt kfe ykkuR ykk, wt s u { kk > r ku kuu rkt hkk, tu k uu uR nMk > nu h{nt k nku, e w:k rhk{kt nku > yu{ fne {wrk ee, kuu fA k RAk fee >> Rkr Whe k kku fuxkuf rMkh nrhek{] f 5 rk{ 21-22 {kt Au. Wh {ku Mk{eu u{kM Mkewkkr ttekue nkh y[ y{u yf krekk ykeu yuf{ tkhk fhkku Akt {{kt fr[T kr rn k{k h{ nkou kBk. yus yu{k ]nT ihk yu ke hkfkk Au. ykku yr y fk{ Au.

  • kuku su x enrh kku k o Mo tk ukr yLwo k {ku yu h{ h{ntekkku k kku uwt [kh {kt h o ykwt Au. hk ku yks ykrku ykt yt, W{t Whu yr > yr {ku {kuxku t, htu htke {r >>1>> {r {kt {U fkuo r[kh, kh tkh uk > uk w {k{kh, ke fkuR t suk >>2>> sukt kt yk{u yukt, uk k[k t {k > {k suke x {k, wS yZ Zk >>3>> Zk rsk kk wr, r[k rkt [kuxwt E > R rfwkt fu he, e {khe uwt kR >>4>> kR rs {khe s{kt, nk enrhyu fhe > fhe f]k u fne , Vuhku hkku Vhe >> kwt {{wt {khu yks, ks kue hne > r ne s{kt w kk, kku u rkhe ee > un rfwkt r k, Wh tkhe yun >> Rkr, e k kt hu yks kt, kkt fkuxe fk yk ku{kt y k oku Au. Whe fkk Whke {wrku enrh uku fuku kZ yL yr ywhk, {knkBkk kkuku wZ r, yrrk yu k ihke ek ruhu yko wku yu enrhku Mk{e uku ukus yt ywhk yk ek k{kt fkk {wsku u sk Au. enrh tT 1860 k {kwr t[{eyu ukx{kt tku W fheu ykkuR kko nk. yu kts ekk yke Au uke Mk{eku ekksL{ yks {kk ykk r kkAu. h{nt k n fko Ae h{k{k enrhe ykkkke {w{wkwykuu Wu ykk k uku{kt yu tu enrh kku Vko nk. u{k k ihk r:M]nk rrhnk yu kwk uhu Twku kkue kMke h [kux W[ Wu ieke uu u{kt k kufku enrhk hk yL kk nk. fkuR {u Mkr{u kAk uh uze sk ykuk kukk tteykuu tkhe yrk yu ywkskk qof kAwt rn kku Z r[kh yk {kt {u Mu {uhu tkh, fkuu fu{ feSyu > { kwt { WwO, yuku ku tkh > fkuu fu{ heSyu; >>1>> us t u kuZkt, fkuR k k > t ku u Whu, {kku s{fuhku k; fkuu0 >>2>> {]hksk {w{kt, su fkuR yku sh > k ku rhu, {hwt uu nswh; fkuu0 >>3>> Mkhku nw fkuR {e, rr fhu k > yth{kt fu{ Whu, shu eXu k; fkuu0 >>4>> {S r[khe su fhku, u fe yk > rfwkt ru fwO, wku Nw k; fkuu fu{ feSyu >>5>> yk heu skku Au. yk Whke Mk{ek k[k k ihke ek r kk Au. e kukk yk{kk yu ihke wZk kuu s fne Au fu- {U nwt ykr ykr ykku uo Wkr, Nw {ek ykr {ex R uo Wkr. fnkt fk u fnkt fwnkzk, fnkt nu zh nkhk. su {kuu Nw {eek, {ex k ou [kk; {U nwt ykr0 >>1>> fku fw u fku fwxwe, fku {k u k > fku kR u fku re, n{khe ; {U nwt ykr0 >>2>> rn hkk {U rn k {u, rn wko rn rzk > n{u n{khk fw tkko, { fhk fkuR szk; {U nwt ykr0 >>3>> ke{UU wk kk, { {wkfe khe > {ek hk{ u ko fk{, y hrn fkuRU khe; {U nwt ykr0 >>4>> yku e k fhk, hne R fr[ fk{k > u fkh yk h kuo, ku nu hk{k ; {U nwt ykr0 >>5>> su fkh yk h heku , u rhwt Au fk{ > rfwkt fu x {k {kuyu, xwt k{ u Xk{; {U nwt ykr ykr ykku uo Wkr >>6>> yk{kt kuke kuxk yu x kk {kke f]kkok ske Au.

  • fkuR yhu qu {hk nku u u u Au. yue k [[ko efe nu. u kuk{kt yrx {keu {u ue nkh{kt ku rn, ]nMkk{{kt {khe h Mkr ne. fkuR wt w: fu Wke ne rn, fu k[k k ihkk uke nwt ke kku Awt. yu{ kuus skuwt u k{kt Mtf] yk Au. tku ktku k[e khk, ke eku yk wu uhu > seku ku fnwt Awt, y~ nku nwt yufhu; tku0 >>1>> kztw k u kuze, zkukt nkt khhu > kt[ {eu wAkt {u, fhku nwt fkhkhhu; tku0 >>2>> yk k{ u he, he ne uhhu > Akuxkt Akuxkt Akufhkt nkt, ne {kkSe {uhhu; tku0 >>3>> kk rkwt ws szwt, ku rn khhu > uRyu uk uzk szk, fu fu ikhhu; tku0 >>4>> yuxwt {ue yktrn ykkuAwt, Wh fhe r[khhu > wu {hkt u euAu, ku rn yue nkhhu; tku0 >>5>> kk ihku u kku, fktR [kuxwt r[khu > rfwkt fnu rn fnwt ku, uzu {kt ehu; tku0 >>6>> yk heu k ekk kh{kt kk ihke eku kuus sku Au. (Akuxkt Akuxkt Akufhkt nkt.) yu{ uk{eyu s kk Whke k {u Au fu u{u kt t. 1856 {kt wkhku sL{ kku nku, uwt {kS k{ nwt. uyku t. 1874 {kt rku ou Zzu ykuk enrhyu u{u nkh, Uzk ykk yu r kk{ktke ke s{kzke [kheu k{ fhe, yuf {k hneu uh ske ikhe fhkt kukkt Mk{eu ou k. Mk{eyu fkwt fu- rfwkt{wru tzT k{ fheu ykeko {ueu uh yku. Aeke {kSyu {wrku sRu tzT k{ fko, {wryu tkhe ykhkku Wu yke ke kR hnuke {Mk fhe. kuu ku nkukke k{kts {e k yu kukkt Mk{e ku ykeu kw kR hnuke RAk koe. Mk{eyu hs kt Mkku ykeu kukt k{ kzwt. yu u{u enrhu ou R k. enrhyu k Akt wAwt fu- yk fku Au ? Mk{eyu fkwt fu rfwkt{wrk uf Au. enrhyu nw k kRu fkwt fu- nk [kt ku ns nku Aeke fkwt fu zkuk ku sRu u {u kk{kt keu {u kt we tzT k{ fhku. Ae enrhk fnuk {ku ku tzT fkO khu Auxu hkS kRu kk{kt keu {k yu ykeko ykk. Ae kukkt Mk{e ku hkk. Mk{eyu khtwh{kt nw{kSe rck fhe khu kukt Mk{eu Z [khe eu u{e ku ykhe Whke ne. yu heu uyku ihkkrf wu fheu rkkfe yLq nk. yk kke Mk{ek ihke ehk k{kt yku Au. e wkku sL{ t. 1859{kt kku nku. u{wt fkS k{ nwt. uyku ]nMkk{{kt hkk nk. u khk te nk.) kuu ykk e {kku Mk{ek wkue tk fhu yu{kt nw kih fnuk, k enrhyus Mk{ek {kOk, ykMk, kufks k ihk ruhu wkue tk Zzkk yt fhk 26 {kt [k{]{kt yk{kt Mk{eyu wAuk k Wkh{kt- sue w{kt {kO ruku oku nku u ykMfwt nku u ykkuf{kt su kYt hwt f{o fhu Au uwt su kYt hwt V uu sYh hkuf{kt kuu Au, yue Z{r suu nku kk ks nku su wtzwt fhwt ku ykukuf{kt {k yk wt {w ukzwt ? yuku u nku u {u, kt ku uu fkuR kko kk rkrf u t fhe fu rn, su{ {khk{ Au kk {wS [khe Au kk rfwkt Mk{e Au. yue k su nku uu Mke krf kkoku ku kk ku zu rn e fkhekek 3 [k{]{kt enrhyu kukk k {ktkes kr Mke kko fhkt wAuk k Wkh{kt {k yu hehk kuk rYk qof uu xkkk un{ yu yk{r[khu Wku fnukt, uus enrhyr{ eu Mk{eyu wAwt fu- nu {nkhks yu{ su hnuk Au u r[khu fheu hnuk Au fu ihku fheu hnuk Au.? yk Whke Mk{eu kku Rf Mu sk Au.

  • yr Rf nkukke ue tkkt ku se Skuhu kue[te, wku ukuo ihkS. nwt enkhe yu ihke k xfu hu ihk rk Rkr 12 ku h hkt Au. et ukt ku w ihku fhe ueyu, u{u wkt k e ihk zkuzu, ku ku ku k uR uR {U uwt S{kt, k nkku nrhu { hu. k kYt kR ke, nkku u rk hu. ke hu rr we, rk rkkufu {kthu > wu k fhk, ke yuku eu Wk hu. Rkr nw fkO Au. yuf {u Mk{eu rM]n rrhn roL eu enrhyu Zzk {trhk {nt fhkku r[kh fkuo. yk r[kh k{kt ykkt nuk WXeu Zke k{u [kk k. [kk skwt fkh kt enrhyu Mk{eu kAk kukk yu u r[kh t hkku. yk Mkr{k k ihke ekwt Wknh Au. kku u rh yr, unkr{keu w:Y > rkt ke nku u xfu, eu tfxY {kxu usu kkhu, yuwt Au u yk {trh {kthu yk e {wk ku {ws kuuhkk {trhu u {u rhfk{ kukk , k, ihku yww kukf eu u{s kuuhk{kt {trh fhk rkusuk yu urck Ae {nt u hnuk yKwkt Mk{eu k ihkkr wkuk {q{k {k{ ku eu kt khu hnukwt k fhk yu kAk k{kt wt t kts hnuk yu ykhk kts hneu kku nku. yuf {u Mk{ek heh{kt hkurukke ruk w: kwt eu Murn t-nrhsku {eu Mk{e {u rwo: fhke ykk ku Mk{{kt R ske eSe kkok fhk kk. yk ke Mk{eu h zkt ou fkwt fu - {khk heh{kt w: kwt nku u u kk htw {khu ku {khk okrfku wo k Au yu {khu kh f{ok rhuk kY {kuxku k Au yu ok own] k u wt u Au. u su{ fhwt nu u{ fhu yu{ fneu u ttku fuxkuf Wr[ Wu ykku. yk k Mk{ee wvZ yk{rck yu ihke r:e{ku ({se e{ku) q[u Au. Mk{e fu kuu s krfk Rfkk nk yuxwts rn, eykuu uk kke {kk hkk nk. fkuR {u fkuke eykue kkrf{kt rrkk uRu u rn n kkt kkrfe tk qof {e kwt {{kt hne R hne hu Rkr ykX ke kk eS kko Mk{{kt, {ue kukk {u yk kuke nw rhk fkuo Au. yk heu k ihke k{ekkykuu Wu ykeu xkufeu k[k ke rh kk yuku Wk uk nk. Wh {ku Mk{ee yL ykkh yw{ ykoY rw rh]r yu e k]k u eu tk{kt ok u{e ykuk ihk{q, ku{q, k{q hefu kwt nwt. fkuR tu keyku{kt kwke hkfe kkt wt wt rfwkt kR ku ? yu{ Wknh ykwt. yk Whkt e rfk{krf wku ns r Wknhe nk. yk heu {M yk{wkuke Ru k enrh yu kr t nrhkuu k k fheu W[ th {uku nku. yues heu Mk{eyu yk W tku ykk{f kk yu wkue {kor krnku nkuku k h h fhe ykku Au. tke r[hfk wku su k{ nuw [k{] Zzk { 58 {kt e{wu skku Au. yu krskuk fk {kxu su tf (tkr{koY) fkuo Au. uu nw{k ykeu swk swk rkh k tkku :- (1) [k{e, (2) {tz) (3) khr (4) [rr (5) nrhek (6) ehk (7) Munek (8) wYkkuk{ fk (9) rr (10) fk (11) fkro (12) {ts (13) wknf (14) [kuXe (15) nrhr[h (16) nrhM{]r (17) yhSr (18) ykh[k{e (19) r[[k{e (20) w[k{e (21) fwke (22) ]krkn

  • (23) rkkke Yk, ruhu fko Au. yk Whkt e knh feoku fkO Au. yk{kt enrhe ykkkke nu nuku {tz tk fheu enrhu kt[e tkkt k k Mk{ee f khe eu e tkku fhke ykkk yke ne. yk tkku{kt uuktkko M{]ko, whkkko yu eko ruhu kuokue { rkku ok Au. yuku fkuR yko rn nku fu su Mk{eyu Mfk{kt rn oku nku. u{kt kkko Wku o: Bwkufu yk ek k{kt fkk {ku {wu {kuk{kt Wkue kk yukt M{o yk{kk ihk {nkBkk yu wkue {k{kr kku khh okt Au. u{kt x Ruwt kuorhwt yu u{e k ku {rn{k yk u kku ku yww ruk: w oe Au. tkk tMf] {nktkku{kt wt krn h Au uku k uks R fu. Mk{eyu ku {M krn h wshke kkk{kt uowt nkukke y wk ykuuu k R fu yuwt w fhe ykwt Au. e swk swk h wshke kunk [kukR At]k ruhu{kt rk nkukke kuk ku M: h Wkhk Au. Mk{eyu su su rkwt o fwO Au u u kfkh ykunw {w Au. Mk{eyu ykor {kxu su ktku ykkt Au u ykokf h kufr yu ykoteh h Au. frk{kt z{f yLk wo she kuXe Au. yu{ fke f{ek{kt su ykokih kr kic ruhu wku yuk Au. u {k{ wth heu kk Au. Mk{eu wshke Whkt rnLe yu fAe kkkwt kk nwt. u u kkk{kt fhukt fk feoku fuxkf {e yku Au. Mk{e f] frk{kt tMf] ku yrhr[ yuf yku Au, e u u tMf] tkkuk ykowt ywfh yku Au. suke Mk{eu tMf] kkkwt kk kYt nu yu k tkkuwt ykuf nu. yu{ sk Au. kirff ykkuowt rY {q{k nw nkukke u{kt u{wt kr e kk Au. yuf k At A ]k ruhu hkrukku fk{kt yku Au, suke wt kk Wkue [w sk Au. wshke kkk{kt yL kkkk ku nwk yku Au. u ku uk yrku h zu. fk{kt fkXekkze kuwt kwt Au u ku u ru yww Au. At ]k ruhu{kt fkuR kuk fu e kukku kk nku u ku ns nkuRu ne Au, Wkue ku yko Au, yue Wh hkkhku kuk skku ke yu{ kuu s sku Au. yu{ Mk{eyu kuokue krnh k tkku wtkeu {kuxku Wfkh fhe kku Au. ykhu Mk{ef] tkku yu ku nwk tkrsku kt[u Au yu k Au. yu yue rkku k whkku Au. Mk{eyu swkswk rkku Wh wtkuk tkku{kt {kuxk{kt {kuxku kokoqo kuokue kuok{ tk yk [k{r uo Au. ykwt [k{r k{ ykwt Au u kkko Au. fkh fu yk{kt [k{rq h k x Ru ent Mk{ekt [k{rY yTq ykirff ykf] rk ek[rhkkuwt o nkukke [fko kuk [k{rT R {M {kuhkkuu ykkh Au. yk yw yko Mk{eyu s fh 164 fh{kt [k{r tk fkku, teu wY > su{kt [rhk xkt, yr h{ k yq >> e tk ku nws Au, tMf] kf] ku > x Wke su, yk suku ke eu fku >> su{kt [rhk {nkhnkskt, e okt kh{kh > tkhu kthu, nrh{q nik {kukh >> Rkr kkko tk {knkB fneu Au xu fkwt Au fu Au yk [k{r k{hu, su su [u u kk fk{hu > nuu k wu su yk tkhu, uku w whu {kuhkhu >> w tk k{u u shu, hku yk tk fhe shu > ru ru u kuhu, uu rkr k ykuhu >> ykk f{kt fkk fhkuhu, kk w w: uzu kuhu >> yu{ Mu fkku Au. yk tkku u {, u Mkk yu fh tk. t WL{ ehu Au k{hu, h{ rk Zzwt k{hu > rkt kuwt fkk yk rhu, r [k{rhu >> tT yZkh ko krhu, ykku we wth uhrhu > wYkhu fkk whe fee hu, nrhu Au wrrhu > [k{r tkk fh yufku [kuX yk heu kuu s fnu Au. suke u{kt fkuRk rku Mkk hnuwt ke. Mk{eyu fhuk

  • khr ykrf tkku{kt yufktrfe yktrfe kk wkue {o yk{kk ihk yu {knkBkk kk wkue t{k{ k ykrfwt rY rMh fwO Au. yk{kt ku UH Uy U} Rkr{kt fkk {ws frfk{kt fk {kxu {w {kuku su x kku ekfkkh yuwt s k o nkukke yk tk o {w{wkwykuyu ruk: ykhe Au. yk k su{ kh hk khu, u rk eu ke Whkhu > {kxu fnuk xkt [rhk hu, un rk kk rk hu > eS fkk ku nw Au, yk sue yufu ke > hku y{ku e, ke fhu fkuR r[kh, yun rk ykikr yufu, ke r rkoh > wrr enrhfkk, s ku sYh > {wr fnu uk, we khku nw Wh >> yk heu kuus ske Au. k{kt . 100 {kt x Ru enrhkt {kh ykrkoke ytkokt ykkh yio hukt yTq ykf] ek[rhkkuwt tqou rk tfku[u h o kkMk ykwt Au. Aekt 5 fh{kt Ruku ykh {rn{k, k{o yu hh ytfku[ke ww ywowt Au. Aek 7 {kt tku kk ktkue nrh kR-kRkt kufkukh {k fkk Au. u Aekt 15 {kt nrh kR-kRykue M{he k{ke ukh, k{kh, rkh yu uk Wr[ wkh yke Au. Aekt 31 {kt k enrhyu yuf ykr ykru f]kkT ykuk yTq h[k (kh{io of) ok Au. u Aekt 6 {kt yufktrf k kukuf ykhk{, enrhku Mk{ ekkkuu tf, ykrkuuu ehs yke, enrhwt Mu kukufk{ {, rkuw:, tkku tk rkkw{ yu tkku {rn{k ruhu rkku eou tk qo fkuo Au. yk{kt 15 fhke su Wk{ nrh kR-kRykue M{he k{ke yke Au. yuku ywkue ywk{ fko Au. ykke ku ykhu yku fk u{kt fk k{{kt fR r{kt fuk fuxk ku enrhk k {k{kk kR k u ns{kt e feyu Aeyu. yu ykhu u{k u{k tu qoue k kteu u{k u Tkkk kke kku enrhrku kkk kkk kk Au. nkk s{kke yuku yk fko {kuxk{kt {kuxwt Wkue te {ke fk. fu{ fu ykku tn k[eku nwk fhk rn uu yk kufku nw yk~f {ku Au. e 131 fhke su h[kwt o ykwt Au. u yt Wkuwt Au. suk {ke ie Skuu enrh rku h{uhke er kkt u{ s kZ ywhk kk khk h{ e k wuke kk. yk tn yL tkku{kt {e yku yuku yqo ywk{ yk~f Au. yk k yu kuk k ttkk u tnku Mk{eyu nw eoke yu nw t {nuke fko sk Au. ykk tn{kt eykuu ku yuk {keu ykh hkku nu Mk{eyu ku ykh koku Au. e hthkke yue k tk Au. yu kku {e yku Au. fu- Mk{eyu ku yk{kt enrhkt ek[rhkku yu W {ik ruhu kk ykkuo tkh, {kkh, rrkkh, {kh, k{ k nku htw yL {w tkkue kku fkuR ytu rhku ykkku skkke uku Wkh f{e fkuo Au. kkr nwk {k rrk ku e s Au. yk yu{ku y Au. yk tk tkk oMq {w {kL {nktk trSe ieu okk ywhu Au. k{ Ru wuu tk{f {tk[h, rn{kro, Mk rfk{ o, Mk hkhk rY, {o rkykuu wkokku k, ef]ku enrhYu kwko, Aik ykuk{kt rk, r[h, hk{kt Mk{e {uk, wYu Mkk, kku r[h, {korfe Mkkk, {trh yk[ko yu ke fkh ]k, ytkoek, {korfku ku ruhu e kku nw {e yku Au. rkkke ruhu {w tkkue kku rhku yku yu Wh whku k ykku Au.

  • x Ru enrhku kuof]q[f {kuxku {rn{k ok{kt fkuRe h{ fu fu zf fu tfku[ hkku ke. u uuktkr {kL ykX AkMkkue kk ktkrf Mkkr kMke u kuke rn Wt fheu ww oku Au. Rkr kk wku ku tkk kt[kes wkkuu sku. suke ru[e sYh ke.

    yk tkwt AkMkkwkrh nko yu rkku :- yk L kr kf] {kt Au kkr uuktkkoke rhqo Au, su uuktkko Au u Wu yu Wk yk u {w rkku{kt nU[kuku Au. yu{kts {M ykoku {ku yke Au. {w h{k{ MY yu wte Y yu u kuk wku yu wte r k{ {wku ruhuku Wu (k) {kt {ku Au. Wu h{k{ MY yu wte k{krfe kkt kkuu Wk fnu Au. u{kt kk k Wk ke k {w r yu ukt kku {o yk{kk ihk {nkBkk yu ukt kku {k{ k ruhu Au. yk oku Wk{kt {ku Au. yk e kku Wkue yk tk{kt kuke qZ heu ywMq Au.

    -: MY :- h{k{ku MY Y uk wku, rqr ruhu yuf fkhu ok Au. u{kt MYe {wk Au. [kt, kk, Mtfk, yt, ko{k, okf, kokh, ortk, oMk{e yrq{ yu ofkhu su owt Au u MY {swt. yk MY U S} yu{kt fkk {ku nwt ke ku Au. su{kt kkkr A {w yu e fkYkr yt wku ok Au. yk MY yk{kt {nkkk kkkr k{ fnuk. {ku [kt [hk[h nt yktft Mtfk nwk Mk{e kuohe kokh wYkkuk{ kwu khk, h{k{k h{ k > h h{uh, rw Rh u fnu e o fkhk fkh rwo {ku yh{kh yf fneyu ef] wYkkuk{hu, nrh khk ytko{ehu > k w nwk{ehu {ku yt yw ykr {ku rY rth Rkr MYkwtte kuke owt Au. yk k k uktkwkhe ykok kkku wku Au.

    -: Y :- kukufkr yuf u{kt r rk ok qof koLhk{k rw yn{ko MYe rku r ruke kku {q rn ykfkh un w ykrf kuke rYuwt, kr, k, {w, {Mf, rr ykuk kukwt, kuku tkkh, r ekthkrMkku, {wfwx, fwtz, fxfkr rqkku yu t[kr ykwkuk ykq, rY, h, tkrfk ykkhq, MkeY {e hkkr ykuyu rr, ek{ Yz ykrf yt r{wkuyu Ak [k{hkr hkuu[khke k ukwt, su{kt ~k{ o, rfkuh yu yki kiBo ykrf ykfkof yknkf wku ok Au yu su{ktke {Mkr hk{kr yt ykhku kk Au u Y {wt. yk e k yk tk{kt {t{q {nkw yuk ykhk{{kt {u hnku Aku f] f]k e {q{k swk hkk ykt{ r{qh {khkt kuf {khe {qhr, u rwo Au rn yuwt yr wth nk hu, uh uXk f] khu > ~k{ u rfkuh hu, ex fh te kuhhu yuk f] rfkuh{q ~k{u fk kYt wth Au ~k{ hu, {kxu yuwt fneyu f] k{ hu khku {wx kuo Au {kku hu {ku k ekth r k kh fu f{ {ku{nkknw

  • {tswfu {ku fki{kufeh k{ {ku fkiMwr {ku ektfh {ku [wwos [h eXk [kh ykw [khu nkkuhu {w {ku ekk er tu RLhk kuke ke {eh hkk h{k hnu ku kuhu, swu ef] nuu fxkkuhu eS rkr e sunhu, hkk h{k { e unhu e wk kko sunhu, Ak [k{h ukk kshu uu uu hksyrhkshu u{kt Y f, fkurx {wkukt {tz ek{k ykrf yun kuhu, uo fhu ef]e ukhu yk heu tk oe Au. rukk Skkwyu . 14 e 28 ke 33 wee kk . 159 e 46 ke 61 wee [kukRyku kk u u Mwr kku kt[k.

    -: wku :- MYk wku ku okkY kk, yrxxk k{oY ykk s u fkh kkY , uou khkY , ou r{{kt hkkk k{oY ykk Mtku skorY yio, ok kh r{{kt yrrkkY ykk su Wkkfkh kk Akt rfkhkY eo, ou hk fhkk k{oY us, yk A wku fu su k Au, u s ]xkrf{kt k Wkue nkukke {w {kLk Au, e Mkko ruok hw:rhkhuAkY ykk hw:uw:e kkY kko fkY, kuke {kuxkR n eu {tku kku rfx {ukY kie, kuk kukku{kt wwY ykk k kuk rn ukY k nw ykeu ] rn k{kY ykiko, wwo Akt ou w kk{kt Wkue wrukY ki, Wfkhe yukk rn hkeu Wfkhewt s su{ yu{ yfkhewt wt RAkY kinko, ykrkue RAku ywkhu hnukY hk ykk ykrku u { ke fke fwxekyu hrnkY ykso, yhkeyku yk fhe fu yuku fku{ Mk u Y {ko, yrkkY ykk ykhtuk fko{kt yuf rku yku kkr uu w fhkk k{oY ihu, Mt kehT MkwkY ykk r kukY {kwo, {we uXu khu ne kkuk{kY kteo, W[ e[ krfk rk rk ou yk ykkY kB, kuk fkkuo e fhe uke fwkY kk, r ]k ykrfe ykku[k fko rk ok hkf kkY hk, ku yhkku n fhkk MkY k{k, M: w MkkY ykk ou rk fhkY wr[k, kuyu fhuk y Wfkhu nw {kkY f]kk ruhu kukue Au. fkwkfh kk yk wku r r:e{ r:t, rYkrf, rkuok yu r:{krf Au. yk wkuwt yk [u h{k{k MY Au. unko Yk wku ku us fk ykrf kuke fnuwt yki, fh [h {w {Mfkr ykue {wr[k kuk fu sukke oe {ku]k yu uk]k yuf{ nhkR uY kIo, {wk kuk fu su [kwu ykt Wkhku kt e uu ruk nkuRu kke ke kuu [t[trfkT ykFk ykkhe Au uY k, un{kt fki{kh Ae skku fkuR h{e Mk rukY ki, [L w fuh ykrfe yukk rk M: yr wtwt yu eykuu wte{k fhkwt uY kit, {]wkY kifw{ko, yu urkykue r[ku nhku fheu hu WkY {kwo, Rkr yuf ku ok Au. yk wkuwt yk ku r Y Au. r ok{kt MY yu Y yu uk wku yuf kku s tr{ru ou Au htw MYk kkkr wku Y{kt yu Yk kiLkor wku MY{kt tk rn nkukke swk swks k zu. MY kku Y yu Y kku MY yu uk wku y]kfT r nkukke yuwt r{r o xwt yku Au. yku fkuRu kke, Ykku fneyu ku u{kt kke ruk yk{ku yu Ykku ruk Yus kw kk. su{ ykku yn{ko (nwt ke ku) yk{k yu R{ko (yk ke ku) un yu u kuk wku swk swk

  • Au u{ h{k{k e uwt. yk{k yu MY yu un yu Y fnuk U S S}y} yk wr M{]r{kt fkk {ws su fkh nwt ykku nu R nwt k{ {khuhu nwt hne hk ktrnhu yu{ su nwt yu nwt wke nkh fkuo u enrhwt yk{MY {wt. yu {u kfkh t u khu nrhk{u nwt kkR khu {kxu {o uhu he hu sun ykuo Au yk ykhhu e {trh {q {khuhu u{kt hne nwt ofkhu hu yu{ k ykh ykfkh {q ykrf ke ]kfTu nkh fkuo Au. u enrhwt Y {wt. yk heu w MY Ye rkk : o kuu k kue Au. wkh kk yk wku yk tk{kt s wkh ku {ku rwo w Mk{e {ku wkh wtk w k{u fhe nw k{hu w Mkkr Au ke ykkhu e w suk ykhhu s kk rkk teh khykhh ok Aku (kk) su fkuR yt k R o fkhk fkh rwo {ku tqh fk ku () kuohe kokh {ku t nwk{e nwk{e Aku {k e n ykus hu () s R k {nk R ef] koe ofok rtk ytko{e f]r wYk fk k {nkkrf e uk uhf ytfkuxe, ktzk {u e {ku kh ykh rtk (oe yth yk{ku hneu r{ fhkY yio) yw yt ykr ruo u rfkhehu (eo) ykh us k (us) h{ kw Aku {u fYkrr f]k fku{ hw:u ezk Au yr (fkY) yuk we uRu nwhu {ue kuke {kux kk, {e hkk {wu kk (kie)Wkh Wfkhe yr kw u e kkwhu (ykiko) k hk yenhu (k) {nkeh teh h (io kteo) o Wfkhe k wthu (kinko) {kxu ykku Au yh hhu uu nw Su ykhu (hk) yuk k{kt {nk{r w ktrwu rn (k{k) s ehk fhu, ku hu ueu k > u yku su w [ke, {nuh fhe {nuhk (ki) enrhk fuxkf wku . 46 {kt ki[ k k{k khu tkuk ykso yu{ yke Au. yk heu MYk kkkr yu fkYkr wku ouk e uk. s us wts hkrhu fkurx fkurx RLwku Whu ytyt u fkhu ~k{ u fkhu (yki) fkurx fto nhku kukkh wth ~k{hu khe khe Ae wk{hu {kunh wth ~k{hu Ae uR ksu fkurx fk{hu (kiLo) yuk ef] kuk kehu k{wrfu fkkt w r[hu, uu w ef] wkhu kukk{ ~k{ yue ytkuyt kuk yrhu (k) hY hrf {qhrhu ({kwo) rfkuh {q he ku kowt MY (ki) fku{k fne ke e ko Vw {k u fts, w kBk fku{k hts (kifw{ko) yk fkhu Yk wku tku{kt q[k Au. yk wku ykfkof nkuRu kuu nw ku Au.

    -:rqr:- ekrqr yu rrqr yu{ u fkhe rqr fnuk Au. u{kt yt ytzY f]r{tz Au u ke ]tnkhkrf su ek u{kt Wfh nkukke ekrqr fnu Au. h{k{ ku ]tnkhu ku[h rn nkukke r Au yu kwt r kukufh Au yu r{wkuu yrA wwt Mkk Au {kxu rrqr fu kukuf ykhk{ yu{ uk Au. rqr yuxu r{Y yio, u sue Wh uo Au. yuk k wYk h{k{ yu r{wkuu rqr ke fnuk Au. yk ku rqryku Wh kwt k{k owt nkukke rqrke kk ykh {kux fnuk Au.

  • yk k yk tk{kt f]r wYk fk k, {nkkrf e > uk uhf ytfkuxe, ktzk {u e ykh kukuf k{k k{ehu ykku ef] Au kukuf rhu su fkuR uo k{k k{e, ku us nt Mk{e suwt {u kukuf euhu yk kkuke M Au. kukuf ykh ykrf ke fnue r rrqrwt rMh ykwt o . 159 {kt Au. u kfe Skkwyu e uwt. yk heu yk t{kt MY Y wku rqr ruhuk rhrfkrke kku kuohe {wfko toku Au. r U yu{kt fkk {ku h{k{k yn{ko rrw [u yk{MYke ku yufs Au. yufk su oe Au u MY{kt rn te nkukke Yke e. yu{ kkt yuf yuf{kt hMh rhku yku rn. yuf Ykku h qn ykh ytko{e yu y[kokh yk kt[{kt s {ku kR Au. yk yko yk{kt yuf yufe {qhr, yuf yufkt k{ sue {q nhu nh yk kke skku Au.

    -: h :- kukufkLo ykhk{{kt r wYkkfkhke rhks{k, r rqk ykwku zu ykqrk, hkk{e tw, r{wue, ykh{q, y[{kozu {w k, su r r Y Au uu h fnu Au. yuwt rY k{ yke wt Au. yuwt ykwt o . 159 ke e uwt.

    -: qn :- h Y Ae qn yku Au. yk h{k{kkts yuf fkhkt [wwos Yku Au. kwu tfko wB yrY yk [kh qn tkkke fnuk Au. fukrf yufe qn fnuk Au. yu{wt Wowtz{kt Mkk owt Au. uf ktz{kt Wkfku Wh ywn yu swt hkkr yu qnkuwt fko Au. kkkr wuu eu yu ykw khk uu eu [kh u Au. yk yko yk tk{kt uk uhf f] {kku hu tfko u w{ fneyuhu, yrYYu f] neyuhu > ytfkuxe ktzk kkhu, Wk Mkr nkkhu > e uo ktzu {nkhkshu, hnu Sk fk fkshu yk heu kwu ef] kku [wqon fkk Au.

    -: ykh :- u {wkrf{kt uu uu e k{ Ykrfk kuke su kwko kk uu ykh fnu Au. ykku hYkts e e r Yku yrk Au. ykku ykrko rhkukwt Mkk nkukke yr Au. yk Yku kf] rn ykf] r Au ykhku nuw f{kor rn RAks Au. kus ku kw hkkr Au. ykhku{kt ykhe h{k{ ywMq nkukke ykhkuu ykhe fnuke kuk Au. {kxu s suu ykh fnu Au uu ykheu fnu Au. yu{ nkukke ykh ykheku : yrkk e xu. yk yko yk t{kt :- yuk ef] rfkuh {q, yk RAkyu yhe, wkuw skt fkhs fhku, k{ {q {oke, xk qhfk{, hkhk kkS, kh Ae wu ufeke, xk {kwhk{kt, kh Ae e s{kt, y{o kku ykh, khu {u rxk, fku u{kt ~k{ yk ku f] Au kukufr hu, ykk Au kuu he {qhrhu s ykhk ykhe, {M fA khkn {whkhe hkhkkr ythu, rYu hnu thu nrh he kuu ykhhu {ku ykhk ykhe t nuu he ykh, fhku yuf S Wkh > khu khu suwt zu fk{, khu uwt hku ~k{ > {ku {M {kuu {whkhe {o hkk fhk {whkhhu, ko {Mkrf ykhhu yukt [kue nrhkt Y, yuf yufke yr yw nwYu nw k{u hnwt Awt, ktk kru w Awt uo ykh {u s ko, swku sw s Wkko f] fneyu su kukuf k{uhu, u {u kk Aku nrh k{uhu ykhh wYkkuk{ sun, uu wO {wwt un yk heu

  • yrM Au. yk heu h{k{kks ykhku yu u{ku h{k{k kku : yu yu ykhkuuku hMh yu tt wr Au.

    -: ytko{e :- ytkor{wt yuf MYke yu eswt Yke yu{ u fkhwt {kLwt Au. Skue r{w k{kt kuu ue yth u fheu wTkke ue kkk rkonfu su hnuwt Au u MYke ytkor{ wt yu ku yr{w kRu ku{kt uokykuk ywnkkuo t yk wru ywkhu f{{kt Yke kr ykeu u Yeku fk fhe ykku u Yke ytkor{ wt. k ku yrhAk Au kkM su ytwcrhr{ nkukke u Y ytwc rhr{ {kLwt Au. yk Y ku Wkfkuk ywnkkuo khuwt Au. yk yko yk{kt eXk ythu ytko{e {e {k{ fkuo Au, e ytko{eu {ku yf ytko{ehu yk kku{kt M Au.

    -: y[kokh :- ykrkuu yr{ wo ek ykrf su fkuR u f]kkT hehu Mefkheu u{kt urrkT r Ykuke x kRu hnukwt u y[kokh ku. suu r{k {q ke fnu Au. yk k e rs ykru fksuhu, fwO nu nw {nkhksuhu > uu{kt {trh fhkehu, u{kt rs{qyku hkehu yu{ r[kheu u, Ae hkhku > {ekhkkrf khe, kuke {qyku ukhe {qkhk yio ske nwt hne hk ktRhu, {o ef] {ktrnhu > e y{kk{kt kuhu, hne hkhk kuhu > kuekk Zzk{kt yktrnhu, nwt k hne u {ktrnhu > un {q u {ws {ktrnhu, {u u ku{kt fktR hu Ae kuwt wsh > ukrhk khk h {ku enrhS kk{ yk [kukR{kt [kue Au. yk heu h{k{k hkr kt[ Yu hkk Au. yk uo Yku{kt koLhk{k k kkkr o wkuke rhqou hnuk nkukke uo u WkM Au yu yuke yu{kt M: fku u fne fk rn.

    -: Wkku :- k q h{k{ke kk Wkku yuf kk Au. u{kt kk k Wk ke k kt yufktrfe kk ke k kku kkk tt hkkh nkukke {wk {ke Au. u{kt xe kku ruk Au uk Wku {o yk{kk ihk {knkBkku fkk Au. yu uk Wku {k{ k r{ ruhu nw kku ke Au. u{kt {o ku rfk{u ykku ow enrhwt ykhk Au yu{ {keu fhkku, su{kt {w{wkwus yrfkh Au, ko{k ttkku, kkkrY ku, suu f{oku yh k{ke fnu Au. ykku {o kkkT {kuk{kt nuw rn kku nkukke yt:fhe r{ok kk khk {kt Wkue kk Au. kk ku yk{k h{k{kk rufrkkwt ksL {wt. u{kt f]r kfe rk kkifkfkh rhw ywrr r Mk{MYk kkkfkh{kt rktr k{kYt, h{k{kku nwt k Awt yuk ywtkkwt, yk{kk yk{wrck yk{o ykrf ke fnuwt wt. ykwt kk Mtku {kuknuw rn nkukke khk Wku{kt yku Au. ihk ku k rk {krf kr rk{kt yerY Au. {o{kt rck yu yk{k h{k{kku ruf nku u ihk nku ku yk{k{kt rck yu h{k{k{kt ke ke. {kxu s yk{rck{kt yu rck{kt ihke sYh Au. {knkBkk ku kk MY Y w rqr ruhuk {wfkorkk rkkY Au. MYkrfk {knkB r[khke k{kt W k{u Au. yu u Mkh kR hnu Au. ykhu {knkBkk ku {kts rh{kh nkukke yuku {kts {ku kk Au. rku yu{kt s {ku kk Au. {k{ku tkukt rn[ku {kkt yu u{e uk fhe ruhuY ku.

  • Whe kku yk ek k tk{kt tkuke see Au.- {w unu RAu Au u, u k{e fhe nrhu > u ku w wA ne > {h nku we he > uo wku kuu Au khu, f] fhu s khu > f] ne w nku, wu ts{ ku > {kxu f]e Au {kuxe > suke we kk fkuxe fkuxe > yuwt {knkB ef]wt, wwt k kwke {U wt > fkuR heu wYkkuk{ su, uwt yfks nku hsu > fk{ku S skh, {k k S rhkh > unu wu ufe, w ku fhe S fe > u Sku ft qk, ihuku ku rwk > kku k yswou, yu k kh su > kku nw u u, Munku wrch hu > yuku uo kBk w ytu, hne xu htu > wYkkuk{ x nku khu, rk k uwt khu sun s {khk ykr, ihk kk M{o rn > {knkBw yL, fhu {khu ku s {kxu kk ihk {owhu, f]e fheyu ku {whu susu ykk {khu hhu, uu whY { [hhu (k) hkk ykr su uok Mk{e, u R {khk ytko{e > {khu k uwt h{k, e fYtAwt uk qs, r M{h u feo > u rk ke Skuu r kt yt) khu wu k{eyu, khu uo kk k > Ae susu fhwt, une u fnwt k > w tu sk, enrh u kkkT > [iL [iL yuf rn, RrL { S Rh > yuf yufke yrf yun, uke h h{uh (kk) {kxu hnuwt k [u, nrh rk hkwt nu > yke yth{ktrn ihk, fhk w k o sk Swt kuze, suu e wwt uze > un unkt w k, kk w ywhk (ihk rn ) Mkq q{u fkh unhu, uke h yk{k Au sunhu yku {ku Au yk{kY, kunt {kwt MY r[k ykt MY, yuwt {kwt ykwt Y yuf k fnwt {kku un, yku yk{k rn un {kku [iLY {kYt, w:Y un un LkYt khu {k yk{k yk, khu uo tk > yk{kY {k ykwt, khu h k{u r:Murnwt > yku kR yk{MY, su w h{k{kY > hku wYkkuk{ {ktrn e, esu uu rn rfkt r[k > un kku yufktrf, suk yth{kt nrh yuf (yk{kku rn ). 39 {kt Swt MY M fkwt Au. fne nrhek khu, t[ ku fkuo u kuhu M{o rn sunhu, kk kwk tke unhu {kxu {ou nw ywhkuhu, ku f]e r fhkuhku e wYkku thu, fhku Whu yke WAhthu {nkBu rn {sku MY, u {wfkt ykhY s u S fnu, suu suxku t > uu uxk kku, kk knuh h t nsu hnu t{kt, t[ hu {k > fk{ ku Mku, S Mun k{ w w M{okk ihkhu, rn yufktrf hu tf]kke T{r u, tf]kke Tw {kxu ehu {o{kt hnuwthu, {wfe rn rhkxu hu Rkrfke {korfwt MYke rY uu tu fhuwt Au u e uwt, t[ o{kku {o{kt {ku ku. yk heu Wkwt rY tku{kt fwO Au. yu{ yk t{kt Wu Wkwt rY kMkkwhe tku{kt h fwO Au. yu{ fheu ykku uktkko {kke oku Au. tkMk fkuR ywku yue {k uu Au fu {w tk rkkke teS [k{]ku su yrk kukuf ykhk{ yu k{e ef] enrhe : yrkkku Au ukke Mk{eku yrk : rkkku yk tk{kt Au. yu{ fheu {w tkkue nfkR fhu Au. yk tu yuku M r[kh fhke sYh Au. yk {k r{k kuxe Au yu{ kku Whke ke kk Au. yr wth kukuf {u, ykhyuwt suwt k{ Au yuk ykhk{{kt, {ku hnku Aku f] f]k suwt {u kukuf euhu, uwt yku nsu euhu kuohe Au ef] yufhu, S Rh {kk uhfhu yuAu kuu Mt khu, ykh kukuf k{k k{ehu > f] fneyu su kukuf k{uhu, u {u kk Aku nrhk{uhu > f] nrh nrh us f]hu, yuwt kwt {kkSu hu > fhk rose rkhu, ykk kukufke khu > f] { unku ykfkh, Vuh rn uk [kh > Ae {ou uo ktwO, f]u nrhk{u un wO > {khk Ru f] sun, qh wYkkuk{ {u un > suu Wkw Awt ykXwt {, us f] yk enrh k{ >

  • k enrhu f] e, ykku f] Au kukufrhu, ykk Au kuu he {qhrhu fnu f] W Aku {uhu, Rkt ku ykk {u y{uhu > {kxu fkZku tk ehu, yks kfe fnwt Awt Wehu yu{ kuek Au nwk{e, Auku kuus ef] Mk{e tkk Au ku, fnu eXku {U {nku > u{kt {qhr eXe {U ku, W u ef]e ku > W u hk{ktY, ef] u yk enrh MY nw nw fhu u kuf, fnuu wS k kukuf yuk te hkhehu, yr Z {or{ khehu > uu y~ ytu {nkhks hu, kuu yku Au uzk fkshu > S u {qhru tuhu, s w kR ytuhu > ekukuf wke sunhu, {kk {kh k{ unhu > y[ ykr r fnukhu, ehkkf] hnu un {kthu > yr yw{ k{ yunhu, k{u Wkr s sunhu > yu k{ke kAwt ykhu, yku u ef]e RAkhu > uswts u {u ytkhu, fkuuuxe qo rke ykhhu > uwt ykhk{ Au k{hu, wke y[ nrhk{hu > u {u ef]wt k{hu, hwt h {r yrhk{hu > fneyu ef] wYkkuk{hu, kwu rw hhu > hkk h{k hnu ku kuhu, swu ef] nuu fxkkuhu > eS rkr e sunhu, hkkh{k{ e unhu > fk f{o w r kuhu, uk uhf f] {kkuhu > tfko wB fneyuhu, yrYYu f] neyuhu > hkhkkr ythu, rYu hnu t hu > uu ykr nku su shu, k{u kukuf u nw shu, k{u {kux fnu ykuhu, suu w k yktrn kuhu > nrh he kuu ykhhu, yun k{wt Wkzwt khhu > su fkuR te hkhehu, fkO yu k{kt yrfkhehu > suu {k Mk{e whkrhu, uku uo yu k{k kehu > fnu fr wku w {rhu, fne tee krhu > wku nw nwt wt fnwt, oe kh{kh > ke eXku ke ktku, yk suku eu ykh > yr k{keo khe, nrh he {wwt un > yk r {kuuo yk{u, ke we u un > yr ykirff kko, ke ukze kuf{ktR > yuwt yko uR s, { hnu {{ktR > fhe fks {nkhks {kuxkt, k kuu kukuf {ku kuk kufw[t, {ku kue ku > {ku kk kuokhe, {ku k {wfwL {whkhe Rkr ykk kukufke khu, k kuu kukuf yu{ enrhku kukuf kfe ykrko yu kukuf{kt ytko fnu Au yuku eu yko kR ku ke. yk yko kukufku k{ [u{T y{u kukuf{kt k rkkke [k{]k ku {ku Au. teS{kt ku yukt yuf [ku uo Au. yu{ {w tkkue kku yk tke yufkkok wr Au. [k{e tk tT 1887 {kt qo fkuo Au. kt we Mk{eu qo r nku yu{ skke ku tkfko yu tke nfkR kk Au. uwt {kuu k hnuwt ke. e fkuR yo kuwt yu{ {kwt Au fu Mk{eyu [k{e e khu enrhku kkko r rn nkukke u{ku yrk : yrkku nku; khu wZ r kku khu wYkkuk{fktk Auxu fheu rkkku yrk Wkzku skku Au. yu{ fheu [k{ee yu tkfko uk{ee nfkR fhu Au. yk {kLk v kuxe Au. kt[ku wYkkuk{ fkk kku e kukufk{ {kukhhu, ykhk{ Au nrhwt khhu > yu ef]wt ykh k{hu uR Y Axk wkRhu, h{k hkk fhu ufkRhu yuk f] f{ uhu, {w {wh {kunh uhu t wt ek{h rk wkokk ku fhehu, wr xk {w w hehu yu{ qo wYkkuk{ hkhu, rku fku ]tk{kthu > {ou ykwt [hu, fewt u s Shu > fku u ykuk kthu, w x kk fhe kthu > ekhk rkYhu, kk x u h{ ywhu > kk {ok khu, ef] rkhu Rkr. yk ukt su yrk {w tkkuku Au us r[tk{eku yu us wYkkuk{fkku okk {ku Au. yhtkh kuohe ykhekku {rn{k fkku Au ue kR ku Au ku yuk yus enrh, yue ek kue fhe f] nrh nrh us f] hu f]u nrh k{u un wO ef] u yk enrhMY yu{ yufs yqMw yrkke hke Au. uke qxk ee ke. nu yu{kt tfku Mkk hnuwt ke. Wh {kuku koko qo kuokue tk fheu {nkufkh fkuo Au. yk heu Mk{eyu yk tk{kt or kkkrnku {nktn kuok{ fheu Ru enrh yu kr {nkskuu k k fko Au.

  • Mk{ee rrwk rf{kou rM{ {kzkhe yu Mko fhkhe ywk{ ne. u{u kuke Ste{kt ukt kt fkkuo te fkO Au. ok enrh uk fkkuo{kt Mk{ee k{ kn uk yu uk fko{kt uhk. kr skuk r:u {kxu enrhyu fhuk {trh r{koY {nkfko{kt Mk{eyu ku k euku Au. fktR rn ku kuu re nkukke knku u{e ne s. kuuhkk {trh{kt ku fzekfk{ wkhfk{ yu kxfk{ Mk{eyu nkku s fuxwtf fhuwt Au. {trh wt fhke ykkk enrhyu Mk{eu ykue XkfkuhSk ykk f{kzwt ykhwt [kufXwt kuuuu s fwO Au. yu wt{xe yke ke wt{xee khe f{k kuus fkuhue Au. eswt wkhe fk{kuu ww wt fhuwt Au. uk ru[e sYh ke, zk{kt kh khktku nzkuku fu su{kt rf{koe [kwhe Lq k yuku fkuo nku. su{kt enrhyu nw rhkSu o tu o ykkt nkt yu u rr{kku {kuxku W r kku nku. yk k ku Mk{eyu s yk tk{kt :- Ae u fkuo ku nzkuku, khku kur wth nkuku > kh khu ykuu yw, uk suwt Au ewt Y > kt[ rhu kuu rk, eyu ifwtXwt r{k > fksw ffk fkuxe{kt ufu, nw Vw u nkh u ufu > Yzku hku {e {wrhks, yuu nzkuu uXk {nkhks > Ae kuo {wx wu, kuu qo us h{ku yk heu oe Au. yk heu Mk{eyu Mkkkh rrwkku nw khku Wku fheu enrh yu kr {nkskuu k k fko Au. Wh {ku o Tw tk TwY rfwkt {wryu yk{w]k, kuokue tk r{ko]k yu r]kke tke wsku{kt {kuxe {nkk {ue Au. yu u{u kukwt S kwt kf knhuwt yu k ihk ruhu wwkwt ro{ fhuwt nkukke u {{kt u{ku Whku uk ykuAku r kku nu, htw u{kt u fhukt fkkuoku rk Mko r[kh fkO u{k suk r:u fkuo eyu kus fkO nu yu{ fneyu yu{kt yrkuu yfk ke. kw rkk ek Ae ykhk we tkku yu feoku s fko fko nk. t. 1902 {kt Auku tk rr fkuo Au. Wh {ku kuu f]f] kRu eyku {kxu h{kko fhe ykeu t. 1904 {kt kuuhk{kt hneu ykhk eku nku. Mk{eyu yk rk qr{ Wh 82 ko un hkku nku. kuu kihokk, Wk yu fw nkuk Akt usMe yu kiB nk. ykk frh hhe tku e k{e Au Akt Akzu tkku {kuxku y k kuokue yke k, suke k{e ske ke. yu{ku {kuxku Wfkh M{h{kt hkku yu ykwt fo Au.

    kMke nrhSk, zk.

    >> e Mkr{khkku rsuhk{T >>

    -: rkkw{rfk :- 1. fkoyu Mtke r {k {kxu Muuku ykh {rn{k ok qof u{u {Mfkh fhkY fhuk

    {twt rrkk {kxu tk{kt wt yu tk h[k{kt Wkue wkue kkok. 1 2. Mtke r {k{kt yrf nk {kxu l n il M

    Muxnx k Mxnx{E yk Lku tkuwt w k kk u{ku {kuxku {rn{k ok qof u{u fhuku {Mfkh. 4

    3. Rue rk fkkku rMkhke ouku {rn{k. 7 4. hks rn{kwt o yu u{kt rhks{k hkhk ke {eu u{e RAkke {hekr

    {nkykuwt ykwt. 10 5. ykuk {nkykuku k{ke ruo, u{u ehkhkku {uk, u{u fhuku {nkykuku fkh yu

    {nkykuyu fhue hkhke q ruhu. 13

  • 6. {nkf] hkhke Mwr kk khe k fnuk w:{k[kh. 17 7. hkhk ku {owt ykwt, kt ykuk wkokwt L{k rn kkke u{u uou ykuku k yu

    {oe kkokke fhuku ywn. 21 8. khku {oe ktk{kt u{u wkYu x kR {oMkk qof ywhk fhkwt ykuwt hk

    kk ywhkuyu fhuku w[kh. 25 9. ywhkuku WK yu u{kt w yk[hkuku ywk. 28 10. hkh u{kt ykuk Rxkh k{{kt hhek r k{ko kfe u{e ke kko{kt t. 1796

    fkf w 11 yu {ouku sL{. 33 11. yus u{kt ykuk rk Aik k{{kt r f]{kokfe u{e ke ko{kt t. 1798 k fkfw

    15 yu ueku sL{ kk {owt rkn{t kk k{koyu u fhuku krkuuuu. 36

    12. k{kof] ko{{kuou, hk{kSku sL{, ywhf] Wu eu {owt ykuk fke kR k{kt ykwt, kt hk{ktMk{eku {k{ yu u{kkfe ke ekkwt n ruhu. 40

    13. Mk{eyu ykuku yufktrf {oku Wu, tewt uh kAwt ykwt, hk{kku Weku, ywhkuke kkukt kko u ko {uo yku ikuou.43

    14. M{]r{kkke ykuk nw{kSe ykkkke tewt ]tk{kt ykwt, kt sk{f rwkk ywckke k kuk ef] ku ykukt rYu o yu {uo fhue u{e Mwr. 47

    15. ef]u {ou wkYu x kRu ywhk yu {oMkkwt yku hk yu uh skt {ko{kt yrkwt {wt yu yMkk{kku k. 51

    16. kke kufkwh {oe nw{ku fhue ktk, ywhkuu ueyu ykuku k, enrhku t. 1837 k [ikw 9 ku{khu kuku ykrko, ef]Yu {kku ykukt o yu {kkyu fhue Mwr ruhu. 55

    17. sL{{k wkuwt o, rkyu fhuwt wkwt f{o, ywhkuu kukt yfwku, fkeku enrhu {khk {kufue f]kykuku {kkke k ueykuku nw{ku fhuku k yu u{u fnuku enrhku {rn{k ruhu. 60

    18. {kfOzu{wryu enrhwt wkuke fhuwt k{fh, {ouu wkk fhuk qr{Wu, fou yu ykk tMfkhku yu enrhe kek. 65

    19. hk{kwt rkn{t, enrhku [ki tMfkh yu {khk ykuk fkekku enrhyu Mioke fhuku k. 70

    20. ywhkuke k{ukt {owt rk ykuk{kt ykwt, ykukwt yTq o yu enrhe kkkes hB r[wt o. 74

    21. RAkhk{ku sL{ yu enrhe r kek. 78 22. enrhku We {nku, enrhyu rkkfe fhuku uuktku knrsf yk yu rkyu ykuku

    {oku Wu. 81 23. {ouu wku ykue rk{, ykukt ukr kMkkuk khY yuf wxfkwt wt yu 11 kuo {khk

    ykuk ywhku {kkke fhuku k. 86 24. enrhyu {kku ykuwt nrhek k{ke kk kk ef]Yu ykuwt r o kk {kkyu fhue Mwr

    yu u{u ykue r r. 89 25. Sf{kt {]w eu {oe kue yt]ok, {kr{kt enrhwt ef]Yu o, {of] enrh Mwr yu

    enrhyu ykuwt M{erkwt hk. 94

  • 26. {ouu u wkku u enrhu ef]k kku ykuku Wu, ke knwt , {oe rr yu enrhwt uhke efwt. 97

    27. ]nku k fhe {kt uk enrhku tteykuyu fhuku rk. 103 28. enrhyu {kt [kkt k{ ykuk fkk nkz{kt r[hkt ykuk yuf kuh {kt hkrkyu zk ]ku

    fhuku rk, kt kuku {khk ykuk fkihku nw{kSyu fhuku k ruhu. 105 29. n {kt qk zuk enrhu {q{k rn{k[u kuku {ko, wnk{{kt y[koY {wkkkt o

    yu qo Wh wfh fhe u{u k fhe u{k kfe {uuwt hk. 109 30. rn{k[ hV [kkt yku rfx {kt r[hkt ykuk wxkuwhk {nkk hku Wu fheu uwt fhuwt

    fk, {kt kukkurku {uk yu u{kkfe ek{kkke fhuku kukk. 114 31. u{e ku yuf ko hne MMYwt kk yke rr ykeu, qo{kt [kkt ykuk ykrhkn eko{kt

    kR tu{kt r ehwhk hk ru yio ke ykr fhe, kukk ufwt yr[khke hk fhe, wrh-nke ~k{o kuk it re rk nheu fk{kkeueyu ykwt. 118

    32. {nkrkk r{k yr{ke rufku hks fhe uu Mkr fheu e rkuu h ykeu enrhwt k o u khwt. 122

    33. kt fhk k kurykuu uxkt Y kheu yukku {eu {kukk ykeu kkfwtz kR tkwkh{kt Mk fhe frk{{kt yke kt yuf {k hneu ktke skkkwhe{kt ykeu ywhkuku fhuku k. 127

    34. ktke ykrfq{o{kt ykeu ktke {kkk hku Mkr fhe u khk ywhk fhe, Ufxkr rfkt[e rwfktr[ kR eht{kt u {k hne uwt{kt u {k hne wthhks kR qwhe hV [kkt ykuk kuh {kt qk enrhu Au ru rkoeyu ykuku kkku ruhu. 131

    35. qwhe, fLkfw{khe, k, sko, ykrfu, {k[, kkkuk, rffkh, tZhwh, tzfkh, krf, tf Rkr ekkuou rk fhkkfk ke, {ok, {ne yu kh{r eu Wheu k{k e{kkkt o fhe wk kR t[ekeo fhe k {k kuZk{kt hne {kthku kR enrhwt t. 1856 k k e y{eyu kus k{u khwt ruhu. 136

    36. hk{kt Mk{ewt kk sL{kr {M ]kkt. 139 37. hk{ktu yk{ktku {uk, u{ku rk Mefkh fko Akt k-u rhkfkh fnukke u{ku k

    fhe hk{ktwt ehtkuk{kt ykwt, kt hk{kw[kokt {kr{kt o yu u{kkfe ie ekkwt n. 144

    38. ktk ikue ezkke ]tk{kt ykwt, w{tkk ske kuk ef]kt k o, u{e fhue Mwr, ef]u e W tk koke fhue ykkk, ktke k{kt {oku kyuku {uk, ekkuo{kt r[hkkfk Mk{ewt hik[ ykwt yu enrhu wktku kus k Wh {uk. 147

    39. tuyu yufek fnuk {k[kh, enrhu {wktSku {uk, enrhyu wAuk kt[kuk {w{wryu ykuk Wkhku u enrhyu fnue M]k. 151

    40. yufeyu fnuwt kukwt ]kkt, hk{kt Mk{eku {rn{k, u{kt o fhke Enrhe r RAk yu enrhyu fhuwt k. 155

    41. {wkt Mk{eyu k enrhk ykirff yTq wkuwt o fhk qowt hk{kt Mk{e Wh wsh uku rtrk. 160

    42. enrhyu kuke Yr[ skk qof Mk{e Wh uku u{of k. 166 43. Mk{eyu k kt[e enrhe fhue yrtk yu u{u uku wkh. 168

  • 44. rkk{kt hn {nuku kt ykuk Mk{eku enrhu {uk, enrhyu fnue kuke ko kk Yr[, Mk{eyu enrhe fhue tk yu ykuwt {kkrkwt swwt ykuk ruhu. 173

    45. Mk{eyu nrhku {k enrhe fhue yrf tk, ef]e kuke uXus q{u u k o uke fhue kkok, u k ef]u ykukt k o, Mk{eyu u t. 1857 k fkf wf yufkeyu ykue rr ku {nkekk yu fnuk uk ytk Wuku yu u ykuwt hk ruhu. 177

    46. hk{kt Mk{ewt suwh ykwt, enrhk krwku yu yTq yio uuRu kuke {owh kUkku fhuku r[kh yu u k {kkkuuu enrh u fhuku ykn yu u tt{kt enrhyu fnue kuke nko yrYr[. 181

    47. Mk{eyu kuke {owh enrhu yknke kUeu o Mkrkuu kuke uXu enrhu {kk qskwt fneu enrhyu {kuk hkuwt k ykeu ktke Vue k{u ykeu t. 1858 k {kh we uh wkhu unk fhe rfk{u swt yu Mk{ee enrhyu fhue knkr ykioirnf rk yu kufkwh nrhkuu ykue ehs ruhu. 185

    48. enrhyu o ykrkue {nkk heu ykuku {kuou yu oku kuf rkheu Vueke kuhkS kzuh {kkh rkk ykkR fkke kR {kthku khe kt ku keu uwt wO fhkk {nku{kt ou ykuwt r [wwos rwYu o ruhu. 189

    49. {kthku{kt yuf {krykuu fhkue {kr{kt uk uk RuYu ykuwt Mo yu kuwt ykirff yio yu yuf k tkru ktke {uwh ykeu kt {wkt {wru {eu u{ku {kr rkku t xkk tku {kr fhke, ktke fkke ykeu r:t kuk {w{wru MMYku Z r fhke u{u [ {kkke yLu {kr kkwt hk ykeu, kt {krfh [keu, ktke y{kk yke ktke kufkuu {kr ruhu yt yio keu kuhX{kt khwt ruhu. 194

    50. tkuk Twku ]k yu wuie uRu e WXuk {he ywhkuyu k{kt fhue Wkrke ftxkeu uu t fhkeu kwykuu {tz kte uu{kt Vhk {kufeu kuu kuhX, nkkh, kt[k, k, wshk kR rwh{kt {iku fhe kuhX{kt yke {uwh{kt A {k we re [kuhke fhe werkn fhe, ktke fkheke khwt. kt Zzkk hkh rhkh yhkwt yu uuk kuwt ou ykwt yu u{e ku kwt kwt yu tkuuu uu{kt Vhk {kufwt, ukuu{kt ywhf] yrezkke kwykuwt enrhku ykwt yu enrhwt wshk{kt uk kR fA{kt khwt ruhu. 200

    51. fA{kt k{kuk{ nrhkuu okr w ykeu ws khwt, kt o ukuk ku Wh [ike q{kyu swkZ ykke ftfkuheyku keu, ktke kuhkS kR swkZ khe ktk wok ikwt krh fkeu ktk uf nrhkuu uh kus fhe, rhkhe kkk fhe, tkuu uu{kt Vhk {kufe kukwt fkke khwt. tkuu ywhkuyu yrezk fhue e nw rrh kR u{u k{k khkwt fneu [kuxe, ftXe, {kk, rfku k fhke kt[kuu h{nt fko ruhu. 204

    52. wkokk kke {w un heu enrhku hnuk tkukt rk k{ku. 208 53. h{nt, tLke, [khe yu k kwkt k{ku. 212 54. kwykue nw tk fhe u{u ]kY ku t fhkwt fneu u ke kkr fhkwt Xhkeu

    tkuu Vhk {kufe kuu kuhX{kt Vhk Vhk ykkR{kt okRu kt hneu kt ykuk fkXete kku ykk rkk kR {uwh{kt ywhkuke kkku k{uk {wSu Mo ykeu kzuh ykr k{ku{kt Vhe hkh yke fkXeykuu h yke kuu nkkh{kt hksfkux ruhu k{ku{kt Vheu ukx kR

  • khk{kt yuf {k hne suwh{kt ku Mk{eu k fhk wt fne {kufeu, {kt[k, whkk[h ruhu T]nMkku Wh h{nt kkku fk kku ruhu. 215

    55. khkke u uf kku R fkuXkhek{kt ye kRu {eu, ktke yuf uf kSu R uk {kek kR h Whe ykkuR k{{kt yke kSu ekk yke rfwkt k{ ykeu yufkfe wsh khwt. kt ykue k h{nte {tzeu k{k sR {eu kkuzk r ku hkeu u{u {ke hu kAk {kufe fA{kt e[hk {ktze yke kt tkuu kuke okrf w ykeu y{kk {kufk ruhu. 219

    56. fAke nkkh kR hkh yke ktke rhze kuxk kR fkheke{kt [kh {k hne uuke ykuk nrhkuu okr w yke k ke k fheu kwykue u {kuxe {tze kte, yufu kh yu eSu wh {kufeu kuu ktke Zk hk{he wfk {rAk suwh kR zk es zek kR W{huX{kt nw k koeu ktke [ktk kR hku{kt rhkkk {uu [{fkh ke ku[k wus kR kAk suwh yke kt yrY k fhkeu kuu {{kt kko yu r k kku e ywhkuu k kR yu enrhyu Vhe kku Xhk fhe suwh ykk yu kt ykuk t nrhkuu kku R kuu kuhk kko. 222

    57. kuhkke y{kk{kt rkk {kk sk kwykuu ywhkuyu yktheu nw {kh {kkok {k[kh kteu yr fkukfw kuk enrh [khku tkuu wh rk fheu qheh krkkuu kku hke esu r ikh kR fktfhek{kt Mk fhe kAk k{{kt kko. uxkf{kt zkR fhk ykuk ywhku{ktke fuxkfu krkkuyu {kko yu fuxkf ke k ruhu. 227

    58. kuhkke uk fe kR fA{kt ykeu ywhku Wh {{oku huku k keu ktke zk yke kku ykh fhe kuu kuzkh kR nkkhkue{kt yke te {tze uzke ktk e qryu q fhe fktR uke kkok fhkt uu kwt ywhku kfe hk fhkwt keu ke{kt ue uu uh khkt whke ykuk tu sheke kuk nuhkku qre, kkokke uks uku hkuh o yke iL e qryu rn kuzukh kR zk yke o te tk R okr ykeu k{kt r fhk RAk {he rkuu wke kfkk{ktke nkh fkZe uu Mke fheu rkuu kkyku ku nw kku. 230

    59. kkr ykR rn Akuzkke kuzukh fkXeyku ku twfkuk ke nkh fhke zhke uo rkuu wke s{kzeu esu r kue rk{kt [[ko kkt kuke S {ueu, kt kuzke [kuhe fhk ykuk zkk [kuhkuu [{fkh ke u{u rr fhe, esu ru hkuR fhke ou s{kzeu qkonqrku nku{ fhe rkuu kkrfke ] fheu uk kzk k{{kt uhkuuh yke k{kt sstwykuu keu k whku fkuo. 234

    60. zkke suwh kR {{kt [kkt khtwh fkrhke kR Zzu khe, ktke fkheke fkuxzk, tek, kUz, suwh, kuhkS kR weh, fzkuhzk, fkkz kR {kUzk yik khk kR fA{kt yth kR ws kko. kt nwkeku {iku fhe ktke {kfwk kR uhk{kt yke tkuu uzke fkkku yke Vheke uhk{kt yke ktke tkuu ykkk yke kuu {ktze kR khk yik {kUzk kR fzkuhzk{kt [kuhke fhe, kuhkS rkk ykk kR ykkR{kt y{eku {iku fhe rwu We yke, ktke swkZ kko, tu uRu fkuR yrkku ktk hku ywt hkk Akt wk ykMf hkyu u rn {keu enrhu nuh{kt wuke khkwt fnukke kuu kheu okr ykeu ktke Vue yke tu e yke kuu kt[k uu kko. 237

    61. Zzk{kt khe ktk nrhkuu kkrfk w {k[kh fneu, {kuxk kwyku u ku ku Mkk wAkt suwh kkt, kt k whku rn kk yu{ enrhyu fkk Akt u{ku ykn keu suwh

  • kkkuo kko. htw {he urkykuk hkkke hkyu fhuk k{kt rke kuu zk yke { k{e {tke R yZkhu ou s{kze Mkkr ykeu {wk whkuu fkuo. 241

    62. ktke wus kR esh yke kt suXk{uhu kuuhe rhk nuhke, ktke fwtz, khtwh, kzfk kR fkheke{kt nwkeku {iku fhe kt yiku kuuhe rhk yke, ktke fkuxzk zkk trk kUz khk kR h Whe fA ws{kt e{yufke fhe, ktke Vhk Vhk swkZ kR ykkR t[kk {kkh kR fkheke khkt kt ykuk tk enrhe ykkkke rn{k[e kx ek Ae kt tkuu uzke okr w yke kt sL{k{e {nku fhe, ktke khtwh khe kwkRu tLk yke tkuu Vhk {kufk. 244

    63. ktke wshk{kt khe yuf ekyku fhe, ktke kt[k nkkh yu kuhXk nrhkuu okr w ykeu kt[k u{kt yke, ktke zk khe, kt ukuuke ykuk nrhskue q Mefkhe u{u okrfke r ykt ykeu, kt zu ktuk nzkuk{kt weu o tu e yke, kuu kt[k khe o nrhkuu kiXu ykkwt fne {kufeu kuu kiXk{kt khe fkf q{k {iku fhe ou okr w ykeu ske ykkk yke. 248

    64. ktke zk hk wus ku[kh k{k{ yufkhk he kR kAk hk khe, ktke W{huX kR zzwh fXk kR xzek {nkukt o fhe uk ufu {wXe he Yrk yke ktke wk fe ktrs rh uhek kR rh{kt kus fhke, ktke k {ukk fs {kuxuhk suwh kR kt[k{kt khe khtwh{kt nrhkuu kuke nwke {iku fhe u{u {kuwt hk yke tkue k wkr q rhneu uou ske ykkk yke kuu Zzk kko. 251

    65. ktke tku wshk{kt k kt fuxkf k hkk, Ae enrh hke kkkyu tkuu ykkwt fne {kufeu, ]e Wh keku khku uRu fku ykkk yke kuu fu khe Muku Akk hkk. t ykkt tkuu kuke kuu sheke Mkku nuhe tkuu kk{kt ke {eu u rk fhe ht hBk. Ae uk{kt t nrhku kku Mkezk fhe k{{kt khe tkuu MnMu s{kzeu, ykkkke ukth{kt sk u{u fkheke u fwtz we keu kuu kAk ykk yu heu Zzk{kt nwke {iku fkuo. 255

    66. Zzkke hk yke kt t nrhkuu uzke u{u okr r w ykeu Ae k{k{k hth{ fhe, yktu ktuk nzkuk{kt rhkSu ou okr ykt yke u{e wkr q Mefkhe. yu heu nwkeku {iku fkuo. 258

    67. hkke kuu Zzk ykk yu tku u{kt Vhk k nrhku Mk{u k. kkuzk r Ae enrh zk khe, ktke tk k{hkue kR zk W{huX kR kAk zk yke kt {wrykuu uzke u{u h{uh f]kk Au fu rkk Au ? yuku wAeu hMh [[ko fhke, ktke zkfkuh W{huX kR kAk zk yke ktke suwh kR fs yke kt t nrhkuu uzke sL{k{eku W fhe kuu nzkuu weu tkuu e yke, kuu kkuzk r Akk hne khewh kR suwh yke kt ou okr yke ezu eu Wk Wk s{kze nrhkue q Mkfkheu {wrykuu {eu kuu Zzk kko. 261

    68. ktk {kuxuhk tkuu uzke u{u okr ykk Ae, {w{wryu Mkkwt k wAkke uu fneu tkuu nw heu s{kze Auxu w n {Mfu Zkueu kt hk h{eu frkAku W fkuo. 265

    69. tku ek kk ktk wshk{kt ykk, kkuzk r Ae kuu zk yke tkuu uzkk. yktku kxWh rhkS k fhe ou &kukh yu okrfke ykt yke kt ykfqxku W fkuo. tkuu Mt ehe s{kzeu yuf r k{hkue khe kt hku ktuk nzkuk{kt weu kt yu nwkh Vuheu kAk yktku k fhe yuf r k khe kt nzkuu rhkS okr ykeu kuxk kR zk kko. 268

  • 70. ktke Zzk khe ktk kuu wAkke zke ek fnuku tu wshkk kue fhue e tk kteu ktk kuk yknke wshkk kuu Zzk kuke u{ku khku fkh fhe, kuu nzkuu rhkS ht h{e tkuu {eu nwkeku {iku qo fheu ou h yke. 271

    71. tku enrhe r eku tkhkkfk ukth{kt Vheu [zkuh ykk, kuu zk{kt yke kukkke ykuk tku {Mfkh fhe k{kt uk, fkuRyu enrhu ykuwt ykh tkue krfkyu [[u fkwt fu yuf {khk s {wwt ke hnuu. uxkf{kt ykuk whetu {nkq fhe Ae nzkuu rhkS tkue q n fhe u{u {e kuu ehe s{kze ke Wu yke Vhk {kufk, yu{ sL{k{e {nku fkuo. 274

    72. kuu Zzk kko yu tku wshk k, tkukt nw k fhe kuu o uk uk suwh khe kt Akk hne ktke zk yke t{ktke sk hnuke h {kkt tku nw Wke kkt hk{kkRe kkokke t{kt hkk yu tkuu t the k{ fhe. kuu zk kR zk ku[k kR {ok Whe Wk [ee kR {owhu khkt ktkt hke fwfwthkyu khku fkh fhe hkkr oM {o fwO uu rn Mefkhe u{u Wu yke, {wx khe s Wh ue ykk nuh{kt o yke sq Mefkhe, ktke ktk khe ktk hku [hk kze ykeu kAk {owh yke tku W fhe ktke Vhk Vhk zk kko ruhu. 278

    73. ktke Zzk ykk fuxkf r hne, oe Wh nwkek {ik Wh zk ykke ftfkuheku ke kuu zk khe uee {uzeyu Wheu tkuu yktu Wkheu, t nrhku kku htek fheu, kh khkk nzkuk{kt weu ou o qskrfku k yke kukwt yio koe {iku tqo fheu Zzk kko. 282

    74. kt kkuzk r hneu e Vhk Vhk suwh khe fkf yufkeku W fhe kt tkuu ku uzkeu nwkek Wu ku Mkkku k fhkt, zk suwt eswt ke yu{ r fhe, tkuu o kku ikh fhkkt fneu Ae kuu zk kko. kt htek fhe {wrykuu s{kzeu yktku k he &kukhke ou wk fhe ktuk nzkuk{kt weu {iku qo fhe Zzu kko. 285

    75. ktke kuhX{kt nrhkuu o ykk kfk tek kR kUz yke ktk hku wu yke, ktke kuhkS ktzuh {kkh kR t[kk kko, kt kuhX uk k{ku{ktke ykuk kuu okr w ykeu u{u nw keu wo kwt krh fkeu kt r r hne ktke rkk ykk ykkR kR kAk t[kk khe {kkh ek tek kR Zzk kko. ktk ku yk kuhXe kue nw tk fhe, yuf{k kt hne yuf r Wke xkk yuf uf kku wwh kko. kt [kw rknkt e eku kte w Wke kR kAk Zzk khe rknk rufku k kku. 288

    76. ktke suwh yke t nrhkuu uzke e{yufkeku W fhe kukwt wYkkuk{wt fneu r ek fhe ou w yke Zzk kko. 292

    77. ktke zk yke ykrkuu kuke rku fhe, Zzk kko. kt kkuzk r hne kAk zk khe uktk[kou uzke uu L{k yke uktk &kukhke uu Seu kAk Zzk kko. 295

    78. Zzk{kt hneu o fkuRyu kkuoko yuf fkf kuek W Wh zk ykwt, yue rr{ ykkk fhkke yuf uyku{ktke yuf nrhku Yzk [hkuk{ uk {{kt s Akk ruhue zkk rk zk k{u ykeu enrhe khke kx uR hkk. 299

    79. ytko{e k Moe e WftXk eu, Zzkke e k kuzk kuze Wh ykh kyuk fkXeyku kuu {kfe kuze Wh ykh kRu k{kuk{ o ykkkfk zk khe yktk u rk fkuo. ykuk t nrhkuu okrfke ykt yke u{u kukwt hh fneu MMu{kt ske ykkk yke kue W qo fhe Zzk kko. 303

  • 80. Zzk{kt r r hne t nrhkuu ftfkuhe e kukeu okr w ykeu e r we e hkuRyku s{kze Ae Vwkuk W{kt ht h{e h{kze sk ek Wk{ hku yr hkS fko. 306

    81. {w{wkwykuu kk k ykk tkuu ukth{kt {kufe u ru kAk uzke kuu ehee e hkuRyku s{kze ykt yke, Ae nrhkue kkokke t kku kuxk khe u{u okr w yke Vwkuku W fkuo, Ae { h{kze rhk yke tu e yke. 310

    82. ktke Zzk khe kt kkuzk r hne y{kk khe nw rk ke nrhkuu okr yke, ktke uk {u{kk zzwh kR W{huX khe okr yke tkuu h hkuxe s{kze, ktke k{hk ykt zk ktk ku[k kR Zzk kko. 314

    83. kt [kh {k hne o kkke yku yrf {ke uu ykk ktke fs yke tkuu kuke ktke zw kR ykus{kt ykfkuxku fhe ktke fkuzk Wkk khe {kk urhk k{k zh rh R {uW zkthk yzks kR y{kk suwh kR kufu yke tkuu ee ske ykkk yke kuu yue heu yk ykk kfk Zzk kko. 318

    84. Zzk{kt rr uk{kt k kku sezk yu k{kt rr &kukhke ou tkuk ykk enrhyu ykfqxku fhe {wrykuu wshk ske ykkk yke. uxkf{kt fkuR ykuk ys ueu Seu kuu ktke r[hk kfk suwh yke kt tkuu uzke y{kkke yku {w{wr L{w kR fkh fheu, ktke y{kk khe kAk suwh kR {u{kk{kt kk tk fhe ou Wu yke,ktke zk kR zk{kt k r hne wus kuhkz A{ kuuhk kR Zzk kko. 321

    85. ktk kuu u {k okr w yke, ktke t nrhku kku {Aek{kt nwkeku {iku fhe, ktke hkufk ruhu kR Zzk kko, kt ywhkue Wkeu Mkke xkeu fkrhke kR kAk Zzk khe kt yuf {kuxwt k tke ykuk te q Mefkhe, Ae eke kk ykfqxku W fkuo. 326

    86. tkuu Wu yke Vhk {kufeu kuu Zzk{kt hne tkue nw tk fhe nwkeku W fkuo. ywhf] Wke sL{k{e {nku t hke uku W {keu, Ae tkuu uzke ykfqxku fkuo. hkhkue rcke ftfkuheku keu kuu suwh kR y{kk yke rck fhe yuf ru s nuhk rkue [kuhke fhe suwh kR Zzk kko. 330

    87. kt tkuu A {k we hke nwkeku {iku fhe ktke khtwh{kt sL{k{eku W fhe Zzk kko. kt kkuzk r hne fkheke{kt uhkku W fhe kt ykukt rthkt u{kRku kuk n fhe, uu ekkk u yke Ae ykfqxku fhe ktke kuxk kR kuk{kt kfku fhe tku {iku fhe {kuxkt [tn r{eku ke{kt Mk fwO. 335

    88. ktke rhze nkke s tek kR kUz khe k ke wze s{e s{kze, ktke zk ftzkuhzk kt{uh Wuxk ek ku {kkh kR t[kk khe kt tkuu uzke hk h{e h{kze hth{ fhe htkkt Mkku SkkRu ykeu Vwkuku W qo fkuo. 339

    89. ktke {kkh ku ek wkh tek hkwhk ktfek kR ou okr w ykk kfk Zzk kko. ktke fkheke yke tkuu hk{kt {trh fhkwt fne kuu Zzk kR wsh khe kt hkhke rck fhe kAk Zzk yke kt tkuu uzke sL{k{e W fhe kt tkuu hk h{e h{kze [kw{ko hnukwt fneu ykfqxku {kuxku W fkuo yu {ekhk u Mkk {kxu zk ykkku r[kh fkuo. 344

    90. Zzkke tu R kuxk wthekk kz sfk hkufk f{ekk kuY ekk kR zk khe {ekhkkrf uku rcku fhe kt ykuk ykukkeu {eu u{u kku R ku{kt e

  • tkuu e yke, ktke xk{ zk ruhu {kok k{ku{kt o uk kfk fwtz fkheke kR Zzk kko. e ktke fkheke sR kAk Zzk kko. 348

    91. ykukkeu uhkrk {k[kh wAe uu e u{u kukku Mk fneu Ae fwkt k{ wAe eu k kk Ae {kuxk [kh tkuu uzke. kek yrfkhe rkue k wAe, {ofw{kt u Mkkkku r fhe Ae eykuu wAe kuu ktke tte kku zk khe ykfqx kueku W fhe ykukk hwehu kwk fhe ke kUe {trh u nU[e yke kAk Zzk khe kt tku fkuo. 352

    92. yuf r k{kt ekokkke yk~fk fne ekkuoe tk fhkt krhfkku {rn{k ruk fneu [kt{wr kku ykukkeu khfkt {kufk. ktk wekuyu {wru ku{e{kt Mk fhk ewt rn yu {kxu xkR k kt {wru {kr kkke u{u zk {wfeu ykukke ykhtzk ux kR kAk ku{e ykk. {kr{ktke uk {wr ku{eMk rk ykhtzk ykk kt Akku {kke kt[kuhu uXk ruhu. 356

    93. kt hne {wryu ef]e yrMwr fhkt k ef]u rYke o R zk yke hkkwt hk k{e ykukke kku Zzk yke enrhu uwt ]kkt fnukt enrhyu ou zk ykkwt fne {kufe kuu ikh kR fwtz k Skzk kR zk khe kt eko khfkekuu rk fhke Vwkuku W fhe ku{e ke Zzk kko. 361

    94. kkuoko kueku W fhkku Xhk fhe oe Wh zk ykke ftfkuhe ke kuu fkheke f{ekw ykzuk kR zk yke ou okrfke ykt yke {ekhkkrf {qykue yrtk fhe kue W qo fhe tkuu u{ke {eu h yke kuu ktke ku[k uk kR {nee Whe, fkhue yk{ku wk fuku Y[ ytfuh kR fkuk yke kt L{w ykuk whe nrhku kku wh kko. 367

    95. keehu {Mwk{kt Whe wk{kt ue yhuhu ykuk k{ik kku nuh{kt khe ou okr yke u{e ux q Mefkhe. ktk hk yu yhuh kheu uh hk{e fhe ktke {Mwk{kt yke [ke u yhuhu nkouke kze yke ktke fku ytfuh fuku yk{ku fkhue wh tk wzu kuuhk fkheke kR Zzk kko. 372

    96. ktke x{kt Ru kkk[hku rkn fhe ykeu, khtwh wthekk kz ftkkhek rke ke wfk kR {rAk yke kt {wrykuu uzke y{kk yke kt Vwkuku W fhe, yke suwh kR zk khekt ukuuke ykuk kuu okr k yke u{e ux q Mkfkhe hk{{e W fhe ekhk{u We yke Zzk kko. 377

    97. kt kkuzk r hne ktke ktV kR zk yke t {tzeku kuke ykfqx yu kue W fhe Zzk kko. swkZ{kt kk kuuhk{kt {trh fhk tkuu {kufeu k{ kuuhk{kt khe r{kyku hke kAk Zzk khe Zke sR ykk. 380

    98. ktke t rn wthekk yke kt Lku fhe, ktke U kzfk kuk kuxk kR Zzk kko. kkuzk r Ae ktke r[hk kfk y{kk yke o kue ux q Mefkhe kt nwkeku {iku fhe ktke yke suwh {u{kk kR zk khe kt hk{{e W fhe Zzk kko. 384

    99. kt ywh kfe ykukt ru xkeu t kuu uzke sL{k{e W fhe, ktke k{kuk{ okr ykkkfk zk khe, kt kufrkkkuo rr {trhu kk k{ fhk kfk eke ykfqx kue W fheu ktke kS hke nw kkokke ktfhk Ake kR hkyu L{w {kufuk hksfe k{ike k{w{e kku zkuhk nuh{kt khe ou okrfke f]kko fhe, hku kt khe

  • Wukr yke ue q ux Mefkhe, o {krykuu Seu ktfk kR kAk zk kko. kt kuZ {k hne rkkke eu Zzk kko. 388

    100. ktke fkheke{kt nwke fhe zk khe kt yke hnuk t nrhkuu okr w yke hk{{eku {iku fhe Zzk khe sL{k{e W fkuo. ktke fh{z khe ykfqx W fhe y{kk{kt yktMk{ee q Mefkhe yke suwh k{ze {u{kk kR zk khe kt kue W fhe Zzk kko. ktke tkuu swkZ {kufe kuu fkheke [ufze kuuhk re f{ekk hzk kR zk khe hk{{e W fhe Zzk kko. kt {trhku ykht fhkeu kuu y{kk suwh kR Zzk kko. kt Vwkuku W fhe fkrhke kzk kuuhk kR zk khe hk{{e W fhe Zzk kko kt y{ee ek fhe kAk zk khe Zzk kko. ktke oh knuk yknke hksfkux khe uu o Wukr yke Zzk kko e ktke swkZ kR {qykue rck fhe Zzk khe kt {qyku hkkku {kuxku W fkuo. khAe f]kko kuu szh k kok kk. 393

    101. x wYkkuk{ ht k enrhe ykirff yTq yio hue r ekwt tkuke Vheke o ruhu. 399

    102. x k enrhku ykh {rn{k. yu r ekwt o. 402 103. {wrykuyu enrhe u u rr[k {Mkr ykhku yu u{kt yTq fkkuowt o fhk qof o

    ykhhku fhe Mwr ruhu. 406 104. qo ykhkuyu fhukt yTq fkkuo{ktke y{kuyu fktR fko fwO ke Akt {ku y{u hkh h{uhu

    fu{ fnku Aku ? yuku {wryku u enrhyu fhuku yu u{kt {wrykuyu {kun k{kt {w[rhk eu ykk khuku Wkh. 411

    105. {wrykuyu enrhu ww {k Wkh yke u{u kokhkou {e u {ws rke, Ae f]kkkku fnuku ruk. 414

    106. tkuwt rfk{ {k fnukt fk{k kukku yu uu Skk Wkku. 418 107. rkuo o{k fnukt kuk kukku yu uu Skk fnuk Wkku. 424 108. r:Mke {k fnukt Mkk kukku yu uu Skk Wkku. 427 109. r:Mun {k fnukt Munk kuukku yu uu Skk kuk Wkku. 431 110. r{koe {k fnukt {kk kukku yu uk kk Wkku. 435 111. wYkk kuk o qof ktkue Mkeykuk fnukt {k. 438 112. enrh ku k uk{kt hnukhk kkokukt kk wowhe ktkue f{okue nrh kRykukt M{he

    k{ku. 442 113. kuhXuk nrh kR-kRktk{ k{kh rkh wkh k{ku. 447 114. kkf uk nrh kR-kRkt k{kh rkh k{ku. 453 115. fkXekkz nrh Mke wYkkt k{ku. 458 116. nkkh kk fA uk nrh Mke-wYkkt k{kh k{ku. 464 117. kieh uk nrh kR-kRkt k{ku. 470 118. kuk nrh kR-kRkt k{ku. 476 119. ZtZk uk nrh kR-kRkt k{ku. 480 120. {khkz kk wshk ukt kukt k{ku. 487 121. wshk uk nrh kR-kRykukt k{kh rkh k{ku. 492 122. [zkuh uk nrh kR-kRkt k{kh rkh wkh k{ku. 497

  • 123. khkt uk nrhkt k{ku. 502 124. kf uk nrhkt k{ku. 505 125. fk{ uk nrhkt k{ku. 510 126. r{kz kk rnLwMkk uk nrhkt k{ku. 515 127. wtutz kk t[{nu kk tkkh uk nrhkt 520 128. nrh rhku{r okR kk {wSu enrhyu ykuk h[k. 524 129. trhkur tkSu enrhyu ykuk kh{ioof h[k. 528 130. kfkt {nk{wru enrhyu ykuk kkk h[k. 533 131. {whks {wkt ytzkt fiktu kouk h[k. 537 132. SwkR, hkskR, kt[wkR, kwkR yu hk{kRu ykuk h[k. 541 133. {kkhk nrhku kk WS kk Su ykuk h[k. 544 134. kS (rfwkt Mk{e) kk [kt {wru ykuk h[k. 548 135. {wkt yk{kt yu ytkt {wru yku h[k. 552 136. Shk{ hkku hk{ e{ yu hk u ykuk h[k. 555 137. fkku wku uh kk ku ykuk h[k. 559 138. khk{ uRku kS kk fwkRu kouk r h[k. 563 139. k, k, hk, Yku, wtkRu ykuk h[k. 567 140. rkhk{, fkS, s{ktkR, kwkRk tte, {krkkt kk kkfku k yu

    nukRu enrhyu kouk h[k. 570 141. sufh skR s{ktkR wk ykR yu ktkue ykRu enrhyu whuk

    kh{ioof h[k. 575 142. wk (kukkt Mk{e) u ykuk yuf yTq h[k. 578 143. W{ikkRu enrh ku ykuk yuf ykirff h[k. 582 144. hk{[t y{]kR yu kukhk{u ku whuk h[k. 586 145. kYtkk kwhhek kwkR tkkR ufhk{u ykuk h[k. 590 146. kk uku w hkS kku kk sS y{]kR kS yu uou h[ku.

    594 147. kS sut fzeku ykr kw Rkrfu enrhyu ykuk yTq

    h[ku. 598 148. {kUekR ytkkR s{ktkR koekR yu eS s{ktkRu k enrhyu ykuk

    kh{ioof yTw h[ku. 601 149. k{kR, SrkR, W{ikkR, u{kR, {ekR, {kwhktkR kk ue ku ykue eS fkuR kR yu

    uou ykuk h[ku. 605 150. SSkR, kwkR, u[hkR, kkukR, suXku khkku yu ou enrh ku ykuk

    h[ku. 609 151. kfhkR, fuhkR, u ekR, khe ykhuh kk wu enrhyu ykuk h[ku. 613 152. ek kkukR, k{SkR, ekthkR, kukhk{, khkku w nrhhk{, Ifxhk{ yu kkuhu

    enrhyu ykuk h[ku. 617 153. o fhk ykku whkwhku t yu hk{Su ykuk h[ku. 621

  • 154. ku yu ue fkfe, Xkfwhk yu ue e wkR, ktwkR, w yu {khe yu uou enrhyu ykuk h[ku. 625

    155. wfe kkk u rk uh u wk k{k kuu ykuk h[ku. 629 156. SkR, fkek, fkk, hkuk{k, khk Ryhk kk hkskRu enrhyu whuk

    h[ku. 632 157. ekkk, kukhk{ yu wthS wkhu ykuk h[ku. 636 158. fkXe {krku, {kku kk rkf{ kkhku kk rn{kukn yu uou enrhyu ykuk h[ku. 640 159. yufktrf Mtrk f]rh r kukufk{wt yTw o. 644 160. f]fko k enrhku Mk{ khkku tf kte yrrk kuk ykrkuu ku ykue ehs

    ruhu. 650 161. enrhe tT1886 k uc we {e {tkhu {ku ytk o ek. 655 162. Ru enrhk rkuke ykrkuu kuk yk w:wt o ruhu. 659 163. ykk tkk 164 fhku tkuke rkkw{. 663 164. Mf] [k{r tkwt nuw {knkB o. 668

    hk k{uhe {t{q {nkw, e nt wY > {o w enrh, {Yt k yw >>1>> h{ kw Aku {u, ef] koe > k{ {u {wt, k{wt kh{kh nwt ek >>2>> yr wth kukuf {u, ykh yuwt suwt k{ Au > fkurx qo [L y {, fkf r k{ Au >>3>> yr u [kL, wh y{] ykh > h{ ykL , r[kfk fnu rkoh >>4>> yuk ykhk{{kt {u, hnku Aku f] f]k > wYkkuk{ kwu khk, h{k{k h{ k >>5>> h h{uh, rw Rh u fnu e > yun ykr yt k{u, wth {q ~k{e >>6>> kh ykh h ok Aku, ofko rtk ytko{e > ofkhk fkh rwo, Mtfk nwk Mk{e >>7>> Mtk Y k, {w ytfkurx Wku {e > yt fkurx ktze fhku, Wk Mkr u e >>8>> f]r wYk fk k, {nkkrf e > uk uhf ytfkurx, ktzk {u e >>9>> yuk ef] rfkuh {q, fkurx fto o nhku > yk RAkyu yhe, wkuw skt fkhs fhku >>10>> k{ {q {oke, xk qh fk{ > hkhk kkS, {u hkk rfk k{ >>11>> kh Ae wu ufeke, xk {kwhk{kt > yt ywh tnkhk, fhk rs ufe nk >>12>>

  • kh Ae e s{kt, y{o kku ykh > {ou ezk, ywhu ek ykh >>13>> k Wkkk, ykk Wu yk > yuk ke x kk, hkuh w k >>14>> {o kr{kt, hkwt rn hnuk fkuR Xk{ > khu {u rxk, fku u{kt ~k{ >>15>> hkxf he kkS, r[hku wk{kt > ykke su ykrk, u yu {{o {su fkt >>16>> {ko Aku {u enrh, kuohe kokh > {w {nkkk, s { Snkh >>17>> {nkeh teh hk, kw kuk hrn > fYkrr f]kw fku{, w kLwu rn >>18>> Wkh hWfkhe yr, e ok wk{ > etw kw k, h{kkeo qhfk{ >>19>> su s {u ykko, nko uk rkr k > fk f{o {kkke {wfke, ykewt w y{k >>20>> ezu rn t[ rk uu, su h {kYt yke nu > fk{ ku ku {kunkr, y{o Wh{kt hnu >>21>> qLke u wfkke, kMf fwtz k{e e > yunk {Y ytkYt, u {khu usu wt xe >>22>> R ys y{hkr yku, kue { Su rn > un {khk kke, rss { Sk frn >>23>> yuk {ko ~k{ {u, nwk{e Aku > hkxf s {hts, ykkeu yf Aku >>24>> h {kxu kkS, Mk{e hk{kt urk > {nk{tk kt k{e kuu, Twk r kk >>25>> nt ykt ft, st sunwt k{ Au > {hkt yyku ku, tu wk{ Au >>26>> yuk k{u k{e yku, yf yk yr Vhku > R o su, yuf Skt y nhku >>27>> yuk {ko Mw, enrh w w eSu > rsk e etw, f]kw f]k feSu >>28>> [rhk kk r[k{kt, W{t hnu Au yr > uo kk k, ykku yue {r >>29>> e k[k tu nwt, e e kwt k > fhku f]k tk fhkt, r fkuR kk >>30>> nrhs { { kR, yue ykku ykrk >

  • enrhk w kkt wkt, nko ku nt{u >>31>> uo {e nk fhku, { khku {uo yr > fh uo yu{ wu, su{ yfo{kt yw r >>32>> tMf] kf] u, tk fryu nw fko > {hts w {ts, yue heu yr yku[ko >>33>> u At A, ktkt w u > yuwt e ykh fhkt, { kU[u rn kAwt u >>34>> uu u n{ eSu, eSu nkk nu ne > ykh fYt yk tkku, k {khku R >>35>> {khk k kfe, ktku o [zu > {khk k kfe, ytu yktku szu >>36>> {khk k kfe, {wfku {wu u u > {khk k kfe, htf u hk u >>37>> yuku k Wh he, ykYt Awt yk tku > r fkuR ku rn, {hkt {kou >>38>> nrhfkk nu ykYt, r kuk su ktu > u wkt w Wsu, k k u xu >>39>> w:nkhe wfkhe, khe fkk yk yw Au > x Wke su, ktkt wY Au >>40>>

    Rr e{ufkLf{oof entMkr{ r rfwkt{wr rhr[u [k{e {u {tk[h fwO yu k{u k{wt fh{T >>1>>

    qoAkku uo t wu, nwt k{ ke k > ykYt yk tku, su{kt r fkuR kk >>1>> tf]kyu w Wsu, tf]kke hu fk{ > tf]kke kr{u, qh wYkkuk{ k{ >>2>> tf]kyu r u, tf]kke Nw > tf]k rk kwk, fnkuu kBk fw >>3>> t uk uu o uk, uk enrh k > rk {wr uk uk, suu t fko hkS { >>4>> s eko e, uu fko ku > uo fkhs krhwt, suu t fko k >>5>> yuk t rhku{r, e e wt fnwt k > uwt ke rkkuf{kt, t { w kkk >>6>> fk{wk fY, kh [k{r [kh > t {k yu yufu rn, {U {{kt fkuo r[kh >>7>> y w yu{kt hkwt, {e xe Au yun > t uu w Wsu, hnu ytz yx yun >>8>>

  • [kukR yuk t k w{r, skuk rn su{kt hr > kiu yku rn Wu, yuk tu k{wt nwt ek >>9>> Twk w teh, Mkh{r yr eh > {k yr{k rn u, yuk tu k{wt nwt ek >>10>> yntfkh rn yu r[k, fk{ ku ku {kun S > $r Se su se, yuk tu k{wt nwt ek >>11>> ro rk wr, k{kk u h r[k > {ko ke hu, yuk tu k{wt nwt ek >>12>> usu u u t whk, kkk w kuu qhk > w e wk ku, yuk tu k{wt nwt ek >>13>> fhu rk yk uR yknkh, khe rhk {k ykh > rn yko Rko fu, yuk tu k{wt nwt ek >>14>> r Z r[kh, yku eu {k ykh > yr rk hnu ynkur, yuk tu k{wt nwt ek >>15>> {{kr ku t, kuu {ru { hts > wk{kt kike hu, yuk tu k{wt nwt ek >>16>> yktr yk{k Au yk, ruo rkuok rk > yX yte k{ke, yuk tu k{wt nwt ek >>17>> tnko u fkfko, e u whkk ukk > fku{ke k[k ruk, yuk tu k{wt nwt ek >>18>> khe wth fkk fnu Au, ywkr yk{k hnu Au > e hw: nhu nt{u, yuk tu k{wt nwt ek >>19>> fk{ u {k Au sun, un kYt ke kkuo un > kk ihk Whu yuk, yuk tu k{wt nwt ek >>20>> k M{h s fhu, e k {nkhkswt hu > yuu wu {kuxk su {we, yuk tu k{wt nwt ek >>21>> kk k hk, kuf yk[h swu shk > {kuxe w w Au ruk, yuk tu k{wt nwt ek >>22>> fhu fkhs fe{ ku, k yku Mkh{r nku > zkkk u fk e u, yuk tu k{wt nwt ek >>23>> we khfk kuku kxu, u Sk Yzk kk {kxu > Whu y{oku rn u, yuk tu k{wt nwt ek >>24>> y[k yr[hfkhe, k i ku {qhr ke > kn{kt hnu ynkur, yuk tu k{wt nwt ek >>25>> f]kw u hWfkhe, kkkke nkhe > fue k kun rn u, yuk tu k{wt nwt ek >>26>> k kik rk ykh, rfkhe u wyknkh >

  • hkk kk nt{u, yuk tu k{wt nwt ek >>27>> ku rn tn hrnk, ruf r[kh {otk > k rk u w uk, yuk tu k{wt nwt ek >>28>> hkwt [o yxyt, yr ku rkkku t > t[ rkwt hkku Au uk, yuk tu k{wt nwt ek >>29>> yuk Twk Au tzkh, uo sk wkkh > ykk {k Au ru, yuk tu k{wt nwt ek >>30>> yuk Twu tk t, fhku f]k {wt h yt > k {nkhksk w e, fhku nk {u nw {e >>31>> e tw nrhs nwu, ykku yue ykrk {wu > nu ku nrh fnukt, yue ki hnuku ykrk ukt >>32>> y wyu ykkuo tk, ke whku fhk {ko > {kxu Mwr fYt Awt {khe, fhku nw {e nk {khe >>33>> fhe rtr kh{kh, nu fYt fkkku W[kh > nrh fnuk nhwt Au niwt, fkk rk wt ke hiwt >>34>>

    Rr e{ufkLf{oof entMkr{ r rfwkt{wr rhr[u [k{e {u fryu Mwr fhe yu k{u eswt fh{T >>2>>

    hk k{uhe khe fkk wth yr, nwt fnwt fhe rMkh > su s { R ktu, u Whu kh >>1>> y{] su yk fkk, wr R su ktu > ytkuyt ykt ke, k tk u xu >>2>> fx wYkkuk{kt, [rhk rk fnwt yr > R su ktu, kk ue r{o {r >>3>> rk sue fehr, rk w fnuk Au > su s fnu u ktu, u rk kk Au >>4>> rk {rn{k rk {kux, rk us k Au > r[ku rr [u, u s rk Au >>5>> yue fkk Wk{ yr, r u wY Au > su{ su{ s ktu, u{ u{ k yw Au >>6>> yue fkk ykhkt, yr W{t Au {khu ytu > yt{kt ykt Wxku, wt khu fnwt WAhtu >>7>> su{ Wke su, yku y{]wt kuYt > u rk {u rn, u fi khu k fYt >>8>> yu{ kR Au ythu, nrh fuk nk{ niu > wt [rhk kkkt, yr Wk{ khu fiu >>9>> wkkeo su{ w k{u, kkeo k{u e > rkkeo su{ rk k{u, u{ yu k {u {e >>10>>

  • yrnko Au ythu, e ykt ykku Au yt{kt > wth [rhk enrhkt, fnwt nu W{t{kt >>11>> L L {o we, rk fkk fehr > w: nhe w fhe, kk wkt r >>12>> fkk yw{ Au yr, w{r s ktu > yke h yw R, ku e {hu >>13>> skku su{ s {u, {qku wfkRu > u{ yke yk fkkke, w u w:kRu >>14>> hu su{ kfh kw, kf fwwh fu{ hu > ku su{ ku {u, e r{rhke fex {hu >>15>> kkt khuf su{ n w:e, w ku fkurx Wk > w Mw yu Au R, wkoeu w:k >>16>> u{ yke Su, nrhk uh Au > kuxe k{kt { wt[u, k[e kwt ih Au >>17>> M Wh Rze, ru ru yfu > u{ yke S sun, u {kuk RAu RAu fou >>18>> yke Su ku, khe ku kue wze > rk e k Au, tz {kt u ze >>19>> t k {e e, {ku Au wt wt > ykeu er ku, ywt fhu Au ykwt >>20>> hku rwk ru, rk ru khkt e > su{ t kf{ktne, kkt {hu se >>21>> yuk yke Su, yhku u yk fkk ke > nrhsk rnykuo, nrh[rhk fnuwt fke >>22>> sL{ f{o r sukt, ue fkk nu ykYt > sue rXe {U kte, ue heu o fYt >>23>> qh wYkkuk{e, fe Wk{ fnwt fke > eS fkk ku nw Au, yk sue yufu ke >>24>> fx Wke su, Au kuk wt > wkt uXkt tkhkt, {xe { {wt >>25>> nu wu nku rn, e nrhfkkku ku > {kuxu ku yu {u, xu khu {nk hku >>26>> yt s Whu, nrhfkk wkt fk > y~ fhwt yus Au, hkheu rk >>27>> L L w{r yr, suu nrhfkk{kt nu > nrh[rhk [kt, xu k tk {u >>28>> hku y{ku e, ke fhu fkuR r[kh >

  • yun rk ykike yufu, ke r rkoh >>29>> wrr enrhfkk, s ku sYh > {wr fnu uk, wte khku nw Wh >>30>> nw s {e ktku, fkk fnwt {nkhkse > fwteu fk{ yku, Au tek fkse >>31>> su{ wS fxk, su u{ktne k > su k{{kt yko, rssk rk >>32>> sun fw{kt Wk, su fkh Au ykh > su su fkhs fhekt, u fnwt fhe rMkh >>33>> y{ou Wkkk, {nkt enrh k > su heu fr{ fkwt, fnwt su heu w nk >>34>> surn uuo rssu, ykkt ykt yrkt > Skt Skt ek fhe, fnwt u Mk kunk{kt >>35>> surn uuo yku hkk, su{ hkk tu e > surn uuo nrhs hk, hkhe nrhu {e >>36>> suxk s Wkrhk, enrh he hunu > su su w ykkt su, fnwt yth {kt yunu >>37>> sue heu qko h[k, ke ]ne rssu > sue heu s [ {ke, k eu >>38>> su su k{keo khe, e su su ku ukrhku > sun heu few fkZe, y{oo rkrhku >>39>> o [rhk ~k{kt, hY yw{ Au yr > wke s ktu, sue nu yr w{r >>40>> su su u rhrwt, e su su wrwt fk > u u [rhk nu fnwt, nw wku kR kk >>41>> yr {kux {nkhkse, fnukt fkurx r[kh kk Au > ktkukt q[kt, { fnuk fkh kk Au >>42>> ykfkk Wzw k, k{ku Wkhku kh > Yt uwt qLwt, yu kku kk r[kh >>43>> su{ Au u{ nrhk, fnuk k{keo {khe ke > su{ Wh {khu Wsu, u{ [rhk fne fke >>44>> yw{ yku yku, ke uku rhkh > yue kux {kt kuku, ki ktku fhe kh >>45>>

    Rr e{ufkLf{oof entMkr{ r rfwkt{wr rhr[u [k{e {u tk{knkB k{u kewt fh{T >>3>>

    hk k{uhe w{r nu ktku, yuf Wkh ru yr fneyu > yrwth rhe suwt, k{ rn{k[ neyu >>1>>

  • wth unuhe wVk su{kt, rhe kuu e > u{kt ef { kuu, ue e {re >>2>> hs { hrk{ku, e ktf ~k{o ne > w{uY he rwO sue, rr[k uuo re hne >>3>> nw ru [ku yr, eY rhkt > uhe htu yk] sukt, wth s kuu kt >>4>> rkt ]krr kt, wku k{ nw unkt > yt ft ykh ykw, k {k kt kt >>5>> krhf rh rk, rw u wkhe > kz {z uzkt {kizkt, rkt ruhkt kuhhe >>6>> {ko wte wkf wAk, wk kh ok > o r{ k hk, ekVe kukhe nk >>7>> k{e u u{ {zk, y{hz Wthk > fkuX fkuXze fkoo, uh kh sqh hk >>8>> yrhXkt u ytSh ykte, Yze hk u hkurnzk > f{oe u f{ofufe, fuh frh fuzk >>9>> feo yeo [tf [t, wz kz{ kuk{e > kuR nhzk zk, suXe {suXe uhe >>10>> {Ve k{ tw, yk{rku ykuu ne > hk yhk rtrze, keuhe u fue fne >>11>> hk {thk rfk, yk ykkUhk hkurne > ]tk ykr ]ke, e >>12>> kuhze r{ze, hr u hktse > uw ykr yuf rxu, rn{rrh kuu e >>13>> kk khuf sqh Rkw, V k > yu[eu khue, w kuhtu kuk >>14>> zkurhk wk uhk, k wku ue > R swR kt sqrkfk, {ke {fk {ke >>15>> fwt fuh fuw fwte, wkr u Zwrkt > [tk [{ue ykr yuf, Vw nw Vwe hkt >>16>> ft {q hk fku{, suu su uu un s{u > yr hk V rk, wth {u uo {u >>17>> h n tk u{h, fr fwht u fwhr > r[ {kt hkn {rnkk, kuu hku u whr >>18>> fhe fuhe k kh, n whr ukt h{u > ns ih suu k, u fkuR fuu {u >>19>> wf kh nt {uk, fkurfk rfku fhu >

  • {kuh [fkuh [kf [fk, eftX nrh yku[hu >>20>> [kf if Zkuh Zuwt, ukt nkukt u khkt > ft ftwr fkf fkh, x {h { whkt >>21>> wth keyu uo kuu, ]k h rnt [ze > yr yku kk rfku, wt fhu Au kze >>22>> {t wt e kw, nu wth yu {kt > Mo uku k{kt, e kk {kt >>23>> te rnkuk fhu rfkuk, unuhu u ufe rhkt > wt ]f ] uu, ku k k rkt >>24>> hMh kuu, [ku rxe zkrku > u{kt h Yzk fhu, fkuku Ykrku >>25>> te u k fhu, w{kfh fnu rk > ft{q V Vw wth, ykku s{e kkyku we >>26>> e yuk yu yr{kt, e r{e r e > s $zs kto ku, kuk e >>27>> Yzk h nehk {r, e kku yu rrh{kt Au > r krf uu uku, e uo rheku hk Au >>28>> e kufke Whe, khk yu tk e > ukt k{ wku nw, fnwt rufu e oe >>29>> Mkifkhk re, ke e hMe > stw ek tk rtw, yu khk Wk{ yr >>30>> w rk rhk wth, tk unuhe kt nu > su s k u w kk, k k u hnu >>31>> yuk rrh{kt hkhk, uXk uW ru > wft qh[t, ku usu {u >>32>> {wr]t yktft, yku uXk nw > khkk {wke, wth fkk wu nw >>33>> yuk {k{kt ykrk, rk e nw {e > ehkh yu yk{u, ykrk {wr {e >>34>> hkhk rhk, suu niu e nk{ Au > tkuu fnwt ktku, sun yu {wrkt k{ Au >>35>> {kuxk {kuxk {wr {e, ykk yk{ yun{kt > ukt k{ ktku, nw s un{kt >>36>>

    Rr e{ufkLf{oof entMkr{ r rfwkt{wr rhr[u [k{e {u rn{kr o k{u [kukwt fh{T >>4>>

    [kukR {kuxk {he[e h Wfkhe, esk w:nkhe > ykk wf s{k kue, o ki{ h kue >>1>>

  • ykk kS qZ, kih{w u kkk qZ > ykk yk u ykMf, kfxk ]te kif >>2>> ykk ykio ykYr ykwhe, hksrk u kwhe > ykk rk ytrhk yM, {eo w u to >>3>> ykk kuZw rktzf, shfk sir{r f > ykk kihe kf r, e ykxku fnwt yrk >>4>> ykk {wr {iku {ktz, se st siek > ykk ]nMr urhk, rkr{k rc wrhk >>5>> ykk fk w fkek, kk k w > W W{Lw u ykio, kw su u u hkio >>6>> ykk k{uu k{f, rw [o rf > rk wn wM, f[ f]kw f~ {M >>7>> ykk fo{ u fkk, t[r u itk > ykk hWfkhe [uk, tfwo u t rrk >>8>> ykk fk fhks, ffo f w > khkh ku{ u ntr, i krr u ]wrk >>9>> ykk k u su {kt, ktrz ufuw ht > ykk {ukrrk {ktze, ]n ]n itze >>10>> ykk w{tw u hk, ${ u Rk > ykko yuf rk, {ktzwfu kXh nkhe >>11>> ktzkr ko kwrf, rtk o {trf > fX ktz fkIrzL f, kkhkr o ws >>12>> nrh~{w {wr ytw{k, kfoh u khk > in e kMk, ku u iLk >>13>> k ko u two, qrhku r{f tw > s{ wfo ku, k uhk {kku >>14>> yf] e su kf, en w u r[f > kihrhk f]kku fneyu, Mkqrhk {kI neyu >>15>> kr[fu irh Wktf, k fk]ke r:tf > yu~ {w nk, {wr ]t sAk >>16>> ufuw u e r{f, $ r{r fneyu fwrf > kiB kh u khM, u urhk w{ >>17>> ytk yrhS, ykk yki{ rk ykkr > khrf kiB u ku, w kik u {kiu >>18>> ktof kur kur, rXh kirhk wr > qkor u w krA, ik u u in >>19>> k e rwk, k ist {M >

  • ukuk uhk k{, uk kurn yfk{ >>20>> iu u iw {e, nkrhf [ktk e > nrhfu e ntk, {wr WvkfS k >>21>> yu ykr rk uo tu, eXku yk{ yun W{tu > k{ rkk kiyu rkufe, eXe yr h[k ykufe >>22>> ykhk{Y yun , uu wt fwO ykAk > kxe Akkyu kuu Au e, iu W{k yuu fu e >>23>> hkhk rkhk, uu fhe hne Au yu Akt > uu u ukt {wrs, kwt hrkwt o >>24>> uXk yk Wh wu, hxu khk k{ {wu > e uu ku rkhk, uXk kuuh kt >>25>> ukt k{ wku ww, fr ytrhk nrh w > rk fhks, ykrnkuok wr{ k >>26>> [{ yu kue sun, srnfkhe {wr un > e fk k{ rke, eXk w ykr whke >>27>> yuk yuf {wr kt {e, xe uXk u hu e > h wthh ~k{, {]kS ftXu ftsk{ >>28>> yuk h u rhe, {wr nw nw hkk nhe > khu hu eXk rkhk, ykke QXe kk k >>29>> Ae rk zk h[hu, ke k hu > Ae ykkt fku{ yk, un h uXk {wrs >>30>> rfe hMh q e, Ae hrk uXk {e > h fnu rk L L, {u nkk Aku kku { >>31>> { suk su wYk, uwt wo {wt o > {u rkkufwt w kUwt, {wt {kYt u {kUwt >>32>> {u {u xu f{o fkuxe, yuke eS k fR {kuxe > {kxu wt fneyu {rn{k ku, ke fkku ku { ku >>33>> u ykk {u {wrkk, n{kt uu o kk > khu h u kuk {we, L {u Aku ktzke >>34>> kku nkk Aku uh, w uk{kt Aku h > {u e khk {ktR, fneyu y{u Vuh ke fktR >>35>> Akuku yuf u rku Aku ku, uku u u s fku > {kxu yk qkt k yr{, kR w [hu ytrf >>36>> e w te ue , ukt k L L > su su uAu yk{ yku, ukt k u ku >>37>> e y{u kke, uwt kku u rnke > fnu yu{ u rk u h, fhu tk u hMh >>38>>

  • yuu {u khk sun, ykk ofwxe kh un > W kk yrfktr, kuu {wu ke fne e >>39>> fkurx yfo $w u yr, uke uskuk nw e > frhfh{ fh y, kuu kYt ~k{k >>40>> k fts{ u ku, qo [t { {w ku > eu nu ttr, WY [h fku{ yr >>41>> rk ek Wu ekfu, {kku {wfwx uku Au n{u > ykuu Wh yw rk, fneyu fu{ u Y {k >>42>> kuu ftX u ftw{k, ykuu Wh r k > zu k rkt kh, kr ze wo ykfkh >>43>> w ft[ skuR, zku fhu f{tzwt kuR > k kr{ktrn tzhksu, ukthu ytAe Aksu >>44>> yuk ww kukke, uwt nuu rss e > nk W kuku kk, u{u fhe krhk kk >>45>> yuk ~k{ wth wu, rhe kku Xrhkt u > Ae hkS kk {wrhk, u{u kk wSu k >>46>> nwk h k{e ykt, kR ftXu ke > [ku [kwyu eh [kukhu, fhu rk khukhu >>47>> Ae wyu u{u kuke, yku uXk yk h yke > Ae nwu ku ukko, nuu nurhu k rkko >>48>> rhe {wr fhu nu yr, wt r{xu wt eu {qhr > e [kxu Skyu fhe, wt uxu wyu he >>49>> yu{ {wrwt nu ykh, eXwt u yk{u hnukh > Ae q fhku fks, {wr kk Au nw {ks >>50>> kxT q hfkh, uu qrsk k ykkh > Ae w e u ykhr, fhe qL fhe e Mwr >>51>>

    Rr e{ufkLf{oof entMkr{ r rfwkt{wr rhr[u [k{e {u rkkt k{ fkkt yu k{u kt[{wt fh{T >>5>>

    [kukR ss k {wr kk, ss heh kk > ss rr hk, w fkk fu{ >>1>> s etw rku, s yf kk yu > s f]kk w f]kw, s kk rr kw >>2>> s w {u se, s yr ktzke > s yktft ykhe, s ts wfkhe >>3>> s {ow {nkeh, s kk rkk teh > s yr yS yu, s fnu ur ur u >>4>> s wrr r ~k{, s k yku yfk{ >

  • s w rk k, s rkuok u rk >>5>> s {ok rk, s khr qk > s k Wkk yk, s t nh tk >>6>> s tznkh, s qr{ Wkh kh > s w tzkh, s rss fks wkh >>7>> s yf yrke, s z ktz fke > s fkk {nkfk, s qr r qk >>8>> s {nkw {kuz {k, s k > s ykhk{e yfk{e, s ok {u Mk{e >>9>> s ykhk ykhe, {M fA khkn {whkhe > s ]nrh k{ kk, s hwhk{ hwkk >>10>> s nh f] f]kw, s w ffe kw > s yuh ykh, s yf o ykkh >>11>> yuk yuf he heh, uku eu uW eh > hnku k uku n{u, sxk {wfwx wth e >>12>> tz f{tzwt {]Akk, Qowtz u yke {kk > We wru khe, k kR uW [khe >>13>> wkh kL MY, kw etw yw > s rss wkk, s hkhk kk >>14>> s yAu yu yr, s yf {whr > s us yt {nt, s ysh y{h yt >>15>> s wkh ku, s wth ~k{ MAt > s kk k rk, s y{krf yrk >>16>> s rss S k, s {nk wY {uhk > {e {wr fhu yu W[kh, eo hkku kt ssfkh >>17>> yu{ Mwr fhe {wr]t, rhe kku kBk ykt > fhe M tzk{, whe fhe u nike nk{ >>18>> Ae nkk uze uXk k, kR yth W > ekhk f]kyu fhe, ]k yth{ktrn Whe >>19>> rXwt ykhk{ ykufe, kBk w unu rkufe > rXku usku kt ytkh, un {u nk kh >>20>> rkt uXk eXk nwk{e, sun ykhk{k k{e > yr wth {qhr khe, kukk{ ~k{ wfkhe >>21>> uu rheu kBk ykt, Vqkt su{ fw{kue [t > Ae khu uwt yke khu, eXe ue u {whr khu >>22>> suk ykhk{{kt eXk, uk eXk {w uXk > uku khkwt Au f], yu{kt rn fktR y[h >>23>>

  • Ae ku kk uze nkk, khu {whe ku kuk kk > nu {wrku ! u ykk {u, {u uR hkS kk y{u >>24>> {khkt hu fks, y{u RAkk {wrhks > {wt {kYt wo {u, kk rn u kkuzu hu wu >>25>> kukufkr k{ fneyu sun, kurku fku Au un > uke nkk {wr {u nw, {kku k yu nw >>26>> e r krf suk, yku rk fhu uk > yun un {wsu Au khk, {u Aku yk{k {khk >>27>> {u ynkur [ku {u, kkkuu khku Aku Skuu > s u ku , krf et sun w >>28>> un uo {e sun fku, suk ku{k yt{kt ku > {kxu yutw k{ yk, e ku u yuu {k >>29>> {kxu h{kkeo k y{u, {khk w e {u > {kxu { suk fkuR ke, wt fneyu wt {wr {wke >>30>> fnu fr ktku w, yu{ kuk khk k > yrku nuu kO u, kuk f]kyu f{u >>31>> Ae {wr kuk fhe Mwr, L L w kr > L heh ykh, nw Sku fkuo Wkh >>32>> L fx qh[t, rssu uk ykt > L etw k, {nkwwt {kuz {k >>33>> L hkhk yuf, uku u rhk ruf > L yf fk {khe, uW kte rnkhe >>34>> L o s wfkhe, esk w:nkhe > uo Se fhk kh, {u hkk yk k{ {kukh >>35>> nu kk fneyu Aeyu {u, fnuwt xu u fnuku y{u > yu{ fne uzk nkk khu, {wr u w kuk khu >>36>> {wr {u rkkufu {kt, ykku ku u yk RAk > n{kt fku kuf{ktke ykk, ue e e h {u kk >>37>> khu {wr kuk uze nkk, ykk htz uR kk > khu khk fnu rk, uo {khe Au we >>38>> [khu o u [khu yk{, nw uo Au kuku {o > {o kk u ihk, yun Wh fuku ywhk >>39>> su{ nku u{ fnku {wr, htzk {w nwe > yukt we wSkt u, uo rkyu Zkrkt u >>40>> ykkt u eh hkR, yrkuf kku Wh{ktR > kR ftXu rhk, Ae kurk Au hne ehk >>41>> wku khk hk, yue y{u fnuk k >

  • [khu o u [khu yk{, uu ke ek rs {o >>42>> y wyu ywt ke, eku y{o {o Xhke > hk WL{k kR ykh, fkuo {oku tnkh >>43>> yku k fhu yuu, u{ fhu ukuu > hkhe r{{kt ke, fneyu ue wtzkR wt fke >>44>> yuu uR y{u {wrhks, nw w:ek Aeyu {nkhks > yu{ fne yku fwO Y, fnwt ktku nw s >>45>> Rr e{ufkLf{oof entMkr{ r rfwkt{wr rhr[u [k{e {u rkMwr

    k{u Awt fh{T >>6>> qoAkku yuwt u kte, hehu fkuo r[kh > yun ku xkk, {khu ru uku ykh >>1>> rk {u hkS hnku, y{o fhe Wkk > we fhe ki tu, {u hnhku rhk >>2>> yu{ fne heh rk, uXk yun yk{ > un {u rs Mkkke, ykrkt {q u {o >>3>> uu ue Wk kk, uo rk khk h > tz k{ fhe, fhu Mwr uze nw fh >>4>> [kukR uR {o u {qhr ku, uu yktrk nw fku > w { w ktr, h wL{ r{ fktr >>5>> ftXu fts wee {k, ee sxkku {wx rk > ehs{ ku u, yr ktrk wu >>6>> nukO ukth kuu, uR skt { kuu > kuu wth huk u nkku, nuhe r We kku >>7>> yuk {o h{ k, uwt {wr fhu Au M > L {o {rn{k {khku, uo kuf{kt ws khku >>8>> nrh nh k { kku, {u uok qk fnkku > wh hu u e $, {w f~ u hr [t >>9>> fkuR ke fu {u, uo {wru nkk Aku {u > uk khk u r, {u nwu nkk Aku yr >>10>> kw u e krh, u {kok kuu {khe > rk e rk, fkrf {u uk >>11>> kue r e ku, uku uo {u ykhku > ]ne kMk u tLke, [khe {khk Wke >>12>> s krk u i~ su, w u {u su > w te k hkhe, uo hkkAu {u khe >>13>> {u u tu u [kh, kxT k whk yZkh > fkuR fhu {khku Wkk, {nk{kuxku {khku k >>14>>

  • {u S fhu susu fks, u ku kkku {ks > {u S su su u, uku ue Au rV u >>15>> {u S su k, ku uxwt wt k > yue {kuxe Au {khe ks, o kuf{kt {kYt hks >>16>> w k fhku kYt, nw fhu u {kYt > e ykkuf hkuf{kt, w kk uu Au k >>17>> susu we kk kku fku, uku {o rk ru ku > {kxu wt fneyu {wu {rn{k, { w rn rkkuf{kt >>18>> yu{ fhe u tk nw, Ae yku uXk Au nw > uo khk k{wt uR, nwyu r[ke ]k hkuR >>19>> {o {q u h{wr, w k{e Au nwe > Ae khk u, kuk y{] rhkt u >>20>> u ykk {u {khk k, u ykrkt {qhr {k > kwt yks rk yk{, {u kko {qhr {o >>21>> yk rk ykk Au {e, ue khk rku kte > Mo {]wkuf u kk, u{kt r[hu Au yu k >>22>> n{kt otz{ktke ykk, uo e h kk > fnu Au yr kku y{o, kk Au o yk{ >>23>> hk S hee, yk Mkkuo fhu Au yer > ke ]ne S rs{o, rk kYt fhu Au rf{o >>24>> hkhe ykh Au fk{e, fhu kuk{kt { nhk{e > ke {o{kt {r fkue, yue h kk yk {wr >>25>> w k fhu Au yue heu, nw ktu Au yuf r[ku > ke esu ktR, nw hkkt Au w{kt kukR >>26>> yuu {u fikuke kue, ykk wkok whw > ue ke fkuRu h, Wk kR hkk rzh >>27>> Ae wkok w:kk wt, kwt L{k kukwt > r nik{kt k r[khe, yk ku uo ru Au yntfkhe >>28>> uu fue yke Au fw{r, yu{ fneu fkuk Au yr > Ykt eo suku ku, [zu {ku eku ku >>29>> u k{e {u rhk, hnu hkuk suu kfk > k{k rn u kku ykh, rn ktr u n kh >>30>> yuk wkok {nkkuh, kuk fkukt [ fXkuh > fnu ktku uos, sun kuk wkok [ >>31>> fhe rh{kt ku[ k, [zkkt e fwrx k > wsu VhVhu nkuX, kku rfhk fkfkuX >>32>> Ae nw u kuk yu{, {u {okk fneyu fu{ >

  • {u {k{kt {M Aku k, ke {u kh fkuR k >>33>> {u {kku Aku nwke h, eu ku {kku Aku h > yuwt yr{k {u wt, uku V nu un wt >>34>> nwt wkok ykku qhke, kwt L{k r[khku Whke > yuwt uR k{k Wh kwt, yuku ktrkku nwt fnkwt >>35>> {kYt k{ we ktr ku, k{k yku rn {ws ku > yuku wkok rk nwt Awt, u nu tz {u Awt >>36>> w rk yuku yk u, uu ukr {kuxk {we > uke zku nu fk, kkku {wu uh k >>37>> {u {w unu hku, yks Ae ykwt fhku > kt y{o u frk sun, ko ywh u Au un >>38>> uke w: k{ku wt wt, yu V {khk y{k wt > k{ku ywhke y{k yk, Ae kuk yke yu k >>39>>