BA I MỞ ĐẦUCÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN -

ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU CỦA MÔNKINH TẾ PHÁT TRIỂN 1

CÂU HỎI

• Các nước đang phát triển là gi? Ra đời khi nào?

• Tiêu chí phân loại các nước trên thê giới?

• Các nước đang phát triển có những đặc trưng gi khác so

với các nước phát triển?

• Kinh tê phát triển có gi khác so với các môn Kinh tê học

truyền thống (Vi mô va Vĩ mô)?

2

NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

1. Phân loại các nước trên thế giới

2. Đặc điểm của các nước đang phát triển

3. Sự cần thiết phải lựa chọn con đường phát triển

4. Nội dung nghiên cứu của môn học

3

TÀI LIỆU THAM KHẢO

• Slide bài giảng;

• ThS. Lê Việt An, Nguyễn Thị Kim Hiền (2012), Bài giảngKinh tế phát triển, Tài liệu lưu hành nội bộ: Khoa TC-

NH&QTKD, Trường ĐH Quy Nhơn: Bài mơ đầu;

• PGS. TS. Ngô Thắng Lợi (2012), Giáo trình Kinh tê phát triển,

NXB ĐH Kinh tê quốc dân: Chương 1;

• Perkins, D. H. (2013), Economics of development, New York,

W. W. Norton & Company: Chapter 1.

• Các TLTK khác. 4

THẾ GIỚI THỨ BA RA ĐỜISau WW II, các nước thuộc địa bắt đầu giành độc lập• 1945: Indonesia độc lập khỏi Hà Lan

• 1947: Gandhi lãnh đạo Ấn Độ thoát khỏi Anh

• Tiếp đó là các nước Ðông Nam Á và Châu Phi

“Thê giới thứ ba” ra đời (Hội nghi Bandung 1955 tạiIndonesia)

• 1960s, liên kết lại đê thay đổi quan hê kinh tê toàn cầu

• Ðưa vấn đề công bằng và phát triển của các quốc gianghèo vào Hội nghị LHQ vê thương mại va phát triển(UNCTAD - United Nations Conference on Trade andDevelopment) 5

1. PHÂN LOẠI CÁC NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI

Ngân hàng thê giới (WB Atlas method)

6

Tiêu chí GNI/người

Các nước thu nhập thấp (LICs – Low-incomecountries)

≤ $1,045

Các nước thu nhập trung bình (MICs – Middle-income countries)+ Các nước thu nhập trung bình thấp (LMICs –Low-middle-income countries)+ Các nước thu nhập trung bình cao (UMICs –Upper-middle-income countries)

$1,045 - $12,746

$1,045 - $4,125

$4,125 - $12,746

Các nước thu nhập cao (HICs - High-incomecountries)

≥ $12,746

1. PHÂN LOẠI CÁC NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI

Chương trình phát triển Liên Hiệp Quốc UNDP – UnitedNations Development Programme (HDR 2015 – p.222)

7

Tiêu chí HDI

Nhóm nước có HDI rất cao (49 nước) 0.802 – 0.944

Nhóm nước có HDI cao (56 nước) 0.702 – 0.798

Nhóm nước có HDI trung bình (38 nước) 0.555 – 0.698

Nhóm nước có HDI thấp (44 nước) 0.348 – 0.548

Chương trình phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP- UnitedNations Development Programme) va các Báo cáo phát triển conngười (HDR - Human Development Report)

8

1. PHÂN LOẠI CÁC NƯỚC TRÊN THẾ GIỚINgân hàng thê giới, LHQ: 3 tiêu chi gồm GNI/người; trình

đô cơ cấu kinh tê va tiêu chí phát triển con người.

9

Nhóm Các quốc gia trong nhómCác nước công nghiệp phát triển (DCs –Developed Countries)

G7 + Nga, OECD

Các nước công nghiệp hoa mới (NICs -Newly Industrializing Countries)

Hy Lạp, Tây Ban Nha, Bô Đào Nha,Braxin, Mehico, Achentina, Israen, HồngKông, Đài Loan, Singapore, Hàn Quốc.

Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPECs -Organization of Petrolium ExportingCountries)

Angeria, Angola, Ecuador, Iran, Irắc, Cô-oét, Lybia, Nigeria, Qatar, Arập Saudi,

các Tiểu Vương quốc Ả rập thống nhất va Venezuela.

Các nước đang phát triển (LDCs - LeastDeveloped Countries)

• Điều kiện• Dư kiện• Danh sách

1. PHÂN LOẠI CÁC NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI

Danh sách các nước kém phát triển (LDC list) bởi Hội nghịLiên Hiệp Quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD -United Nations Conference on Trade and Development)

• Gồm 48 quốc gia

• Tiêu chí phân loại: có 3 tiêu chí, gồm: TNBQ đầu người;

Chỉ sô vốn con người;

Sư dê bị tổn thương vê mặt kinh tê;

LDC 2014, p.3

10

1. PHÂN LOẠI CÁC NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI

Quy Tiền tê thê giới (IMF – International Monetary

Fund) (WEO 2015)

Tiêu chí phân loại: GNI/người, mức đô đa dạng hoa trong xuất

khẩu, mức đô hội nhập vào hê thống tài chính toàn cầu.

• Nhóm nước: Các nền kinh tê phát triển (34 quốc gia) va Các nền

kinh tê đang phát triển va thi trường mới nổi (EMDEs -

Emerging Markets and Developing Economies) (154 quốc gia)11

2. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN

Sư khác biệt Quy mô đất nước: diện tích, dân sô VD: Trung Quốc, Ấn Đô, Brazil… vs. Fiji, Brunei, Maldives… Bối cảnh lịch sưCơ cấu kinh tê va nền tảng giáo dục chịu ảnh hưởng tư mô hình củacác nước cai trị. Vai tro của khu vực nha nước va khu vực tư nhân

VD: KVTN ở Châu Mỹ Latinh va Đông Nam Á thường lớn hơnKVTN ở Nam Á va Châu Phi

12

2. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN

Đặc điểm chung: Mức sống thấp ca vê lượng va chất (thu nhập, nha ở, sức khoe , học

hành, tư vong, tuổi tho …);

Tỷ lê tích luy thấp (khoảng 10% thu nhập);

Trình đô ky thuật của sản xuất thấp (nông nghiệp, sản xuất nho , lạchậu, công nghiệp sơ chê chất lượng thấp…);

Năng suất lao động thấp;

Tốc đô tăng dân sô cao;

Mức đô phu thuộc vào nước ngoài rất lớn…Một sô ví dụ: Nguồn tư WDR 2013 13

14

15

16

17

18

19

3. SỰ CẦN THIẾT PHẢI LỰA CHỌN CON ĐƯỜNG PTKT

20

“ Vòng tròn luẩn quẩn” của sư nghèo khô

4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CỦA MÔN KTPT Đối tượng nghiên cứu: Kinh tê va Xa hội

KTPT nghiên cứu cách thức chuyển một nền kinh tê tư tình trạng trì

trê lạc hậu, tốc đô tăng trưởng chậm, ty lê nghèo đói cao, mức đô mất

công bằng xa hội lớn sang một nền kinh tê có tốc đô tăng trưởng kinh

tê nhanh hơn, ty lê nghèo đói giảm, mức đô công bằng xa hội tăng

lên, các chỉ tiêu phúc lợi xa hội được cải thiện.

Mục tiêu nghiên cứu: cung cấp cơ sơ ly luận va thực tiễn cho các

nước kém phát triển thực hiện quá trình phát triển kinh tê.

Phương pháp nghiên cứu: (1) định tính va (2) định lượng.21