Bưởi Phúc Trạch là một trong những cây ăn quả đặc sản có giá trị của Hà Tĩnh. Bưởi Phúc Trạch được chọn là một trong những hoa quả đặc sản chiêu đãi các nguyên thủ quốc gia tại Hội nghị APEC 14. Bưởi Phúc Trạch cũng đã được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ cấp nhãn hiệu hàng hoá năm 2004. Tổng diện tích bưởi Phúc Trạch trồng đến tháng 10/2006 là 1.423ha, trong đó: diện tích đã cho thu hoạch là 1.180 ha. Bưởi Phúc Trạch được trồng tập trung chủ yếu ở 4 xã trọng điểm: Hương Trạch, Phúc Trạch, Hương Đô, Lộc Yên (chiếm 43%) và 10 xã phụ cận.

Bưởi Phúc Trạch tại Hương Khê, Hà Tĩnh đã từng chiếm vị trí hết sức quan trọng trong nguồn thu nhập của người dân. Vào thời điểm cuối vụ, giá một quả bưởi lên đến 60.000 đồng. Tuy nhiên, từ mấy năm gần đây, bưởi Phúc Trạch phát triển kém, có nhiều sâu bệnh, hiện tượng ra hoa và đậu quả không cao, ra hoa không tập trung, chất lượng quả kém, gây thất thu cho hộ trồng bưởi. Đặc biệt từ năm 1998 đến nay, tỷ lệ đậu quả năm cao nhất chỉ đạt 18 - 22%, năm thấp nhất đạt 7-10% sản lượng so với mức bình thường. Phần lớn các xã vùng trung và thượng huyện tỷ lệ đậu quả hàng năm rất thấp, như: Phúc Trạch, Phú Phong, Hương Xuân, Hương Vĩnh, Phú Gia, Gia Phổ, Hương Long, Hương Bình. Một số hộ có diện tích vườn bưởi khá, trồng và chăm sóc đảm bảo theo quy trình kỹ thuật (bón phân, tưới nước, phòng trừ sâu bệnh kịp thời) nhưng hàng năm chỉ thu hoạch bình quân 1-3 quả/cây, thậm chí còn thấp hơn. Năm 2005, giá trị thu nhập từ cây ăn quả của tỉnh được gần 27 tỷ đồng, trong đó bưởi Phúc Trạch (gần 3 triệu quả) đạt 22 tỷ đồng; năm 2006 tổng giá trị thu nhập từ cây ăn quả đạt 19 tỷ đồng, trong đó bưởi Phúc Trạch (gần 1 triệu quả) đạt 8 tỷ đồng.

Năm 2007 này, tình trạng mất mùa bưởi Phúc Trạch lại càng trầm trọng hơn. Người dân hết sức lo lắng, nhiều hộ đã có ý định tìm một số loại cây khác thay thế cây bưởi. Nguy cơ suy thoái, mất thương hiệu một loài cây đặc sản đang là nỗi lo của các nhà làm vườn và của chính quyền địa phương.. Nhiều đề tài dự án, hàng chục nhà khoa học của Sở KH&CN, Sở NN&PTNT,Viện Rau quả Trung ương, Viện Nông hóa thổ nhưỡng, Viện Bảo vệ thực vật, trường Đại học Nông nghiệp 1, Đại học Cần Thơ, các chuyên gia của Đài Loan… quan tâm đến vấn đề này. Nhưng cho đến nay vẫn chưa tìm ra những giải pháp hữu hiệu nên bưởi chính vụ vẫn chỉ ra lá, ra hoa mà không đậu quả. Một điều nghịch lý là bưởi chính vụ không đậu quả nhưng bưởi trái vụ ra hoa vào tháng 8-9 lại đậu quả rất nhiều. Một số bà con tiếc của không nỡ bứt để lại và cũng bán được mỗi quả từ 1- 5 ngàn đồng. Tuy nhiên, chất lượng thì thua xa so với bưởi chính vụ.

Hiện nay, phần lớn bà con nông dân trồng bưởi Phúc Trạch vẫn kiên trì chờ đợi, các nhà khoa học và các nhà quản lý vẫn tiếp tục quan tâm. Và cuộc hội thảo do Liên hiệp hội Hà Tĩnh tổ chức là một minh chứng cho mối quan tâm đó. Hơn 80 nhà khoa học, các chuyên gia về cây ăn quả có múi, các nhà quản lý và bà con nông dân trồng bưởi của huyện Hương Khê đã về dự, gần 30 báo cáo và ý kiến tham luận đã được trình bày tại hội thảo.

Hội thảo đã bước đầu xác định nguyên nhân chính của việc mất mùa bưởi Phúc Trạch là do khí hậu, thời tiết trong những năm gần đây có những biến đổi bất thường và do việc phá bỏ vườn tạp (vườn tạp được hiểu là vườn gồm nhiều chủng loại cây, kể cả cây lâm nghiệp) dẫn tới phá vỡ sự đa dang sinh học. Thực tế cho thấy rằng những vườn bưởi trồng xen các cây bưởi “đúc”(cây bưởi mọc từ hạt), những cây bưởi được che bóng bởi các khóm tre, cây mít có tỷ lệ đậu quả cao hơn những vườn không có các loại cây khác. Hội thảo cũng nhất trí rằng sở dĩ mặc dù có nhiều đề tài dự án nghiên cứu tình trạng mất mùa của bưởi Phúc Trạch trong nhiều năm qua nhưng vẫn chưa tìm ra câu trả lời chính là do sự đầu tư nghiên cứu không có sự tập trung, theo kiểu mạnh ai nấy làm, không có sự kế thừa, hỗ trợ trao đổi lẫn nhau. Trong khi chờ đợi kết luận cuối cùng của các nhà khoa học, hội thảo kiến nghị bà con nông dân không nên chặt phá vườn bưởi, tiếp tục đầu tư chăm sóc và học hỏi kinh nghiệm của các mô hình kỹ thụât áp dụng có hiệu quả; tăng cường áp dụng các biện pháp kỹ thuật, loại bỏ bưởi trái vụ để tập trung bưởi chính vụ.Hội thảo cũng kiến nghị: Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cần phải có sự chỉ đạo, hỗ trợ Hà Tĩnh xây dựng một chương trình nghiên cứu tổng thể về cây bưởi Phúc Trạch, bao gồm những nghiên cứu đặc tính sinh vật học, sinh thái vùng trồng tới các biện pháp kỹ thuật trồng trọt và phòng trừ sâu bệnh để bảo tồn và phát triển bưởi Phúc Trạch - một loài cây ăn quả đặc sản quý hiếm không chỉ riêng của Hà Tĩnh mà của cả nước. Bưởi Phúc Trạch và bà con nông dân Hương Khê đang từng ngày từng giờ mong chờ câu trả lời từ phía các nhà khoa học, các nhà quản lý.

(Tham khảo web hatinh.gov.vn)

Cơ sở dữ liệu:- Tổng diện tích trồng bưởi Phúc Trạch là 1.423ha (tính hết 10/2006), trong đó: diện tích đã cho thu hoạch là 1.180 ha. Bưởi Phúc Trạch được trồng tập trung chủ yếu ở 4 xã trọng điểm: Hương Trạch, Phúc Trạch, Hương Đô, Lộc Yên (chiếm 43%) và 10 xã phụ cận.- Nguy cơ suy thoái, mất thương hiệu một loài cây đặc sản đang là nỗi lo của các nhà làm vườn và của chính quyền địa phương

Nguồn: Rau, Hoa, Quả Việt Nam

Bưởi Phúc Trạch – Bao giờ cho tới ngày xưa?26.11.2007 | In ra | Đóng cửa sổ này

Theo chân các nhà khoa học về dự hội thảo 'Thực trạng và giải pháp bảo tồn, phát triển Bưởi Phúc Trạch' (ngày 11-12/5/2007) do Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật tỉnh Hà Tĩnh phối hợp với UBND huyện Hương Khê tổ chức, tôi lang thang suốt ngày thăm các vườn bưởi Phúc Trạch tại 4 xã trọng điểm: Hương Trạch, Phúc Trạch, Hương Đô, Lộc Yên. Từ những vườn cây bưởi đang dộ sung sức cành lá sum suê, đến những vườn cây xơ xác vì không được chủ

vườn quan tâm, chăm sóc, tất cả nhuốm một màu bi quan ảm đạm. Thảng hoặc mới có một vài vườn có một vài trăm quả trong tổng số 1.423ha diện tích trồng bưởi của huyện Hương Khê.

Bưởi Phúc Trạch là một trong những cây ăn quả đặc sản có giá trị của Hà Tĩnh. Bưởi Phúc Trạch đã từng được Chính phủ Bảo hộ Pháp tặng thưởng mề đay trong Hội thi Trái cây Đông Dương năm 1938 và năm 2006, được chọn là một trong những hoa quả đặc sản chiêu đãi các nguyên thủ quốc gia tại  Hội nghị APEC 14. Bưởi Phúc Trạch cũng đã được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ cấp nhãn hiệu hàng hoá  năm 2004.

Bưởi Phúc Trạch tại Hương Khê, Hà Tĩnh đã từng chiếm vị trí hết sức quan trọng trong nguồn thu nhập của người dân. Vào thời điểm cuối vụ, giá một quả bưởi lên đến 60.000 đồng. Tuy nhiên, từ mấy năm gần đây, bưởi Phúc Trạch phát triển kém, có nhiều sâu bệnh, hiện tượng ra hoa và đậu quả không cao, ra hoa không tập trung, chất lượng quả kém, gây thất thu cho hộ trồng bưởi. Đặc biệt từ năm 1998 đến nay, tỷ lệ đậu quả năm cao nhất chỉ đạt 18 - 22%, năm thấp nhất đạt 7-10% sản lượng so với mức bình thường. Phần lớn các xã vùng trung và thượng huyện tỷ lệ đậu quả hàng năm rất thấp, như: Phúc Trạch, Phú Phong, Hương Xuân, Hương Vĩnh, Phú Gia, Gia Phổ, Hương Long, Hương Bình. Một số hộ có diện tích vườn bưởi khá, trồng và chăm sóc đảm bảo theo quy trình kỹ thuật (bón phân, tưới nước, phòng trừ sâu bệnh kịp thời) nhưng hàng năm chỉ thu hoạch bình quân 1-3 quả/cây, thậm chí còn thấp hơn. Năm 2005, giá trị thu nhập từ cây ăn quả của tỉnh được gần 27 tỷ đồng, trong đó bưởi Phúc Trạch (gần 3 triệu quả) đạt 22 tỷ đồng; năm 2006 tổng giá trị thu nhập từ cây ăn quả đạt 19 tỷ đồng, trong đó bưởi Phúc Trạch (gần 1 triệu quả) đạt 8 tỷ đồng. Năm 2007 này, tình trạng mất mùa bưởi Phúc Trạch lại càng trầm trọng hơn. Người dân hết sức lo lắng, nhiều hộ đã có ý định tìm một số loại cây khác thay thế cây bưởi. Nguy cơ suy thoái, mất thương hiệu một loài cây đặc sản đang là nỗi lo của các nhà làm vườn và của chính quyền địa phương..  Nhiều đề tài dự án, hàng chục nhà khoa học của Sở KH&CN, Sở NN&PTNT,Viện Rau quả Trung ương, Viện Nông hóa thổ nhưỡng, Viện Bảo vệ thực vật, trường Đại học Nông nghiệp 1, Đại học Cần Thơ, các chuyên gia của Đài Loan… quan tâm đến vấn đề này. Nhưng cho đến nay, dù có những tri thức uyên thâm của các nhà khoa học, những kiến thức bản địa phong phú cùng với lòng kiên trì nhẫn nại của các nhà làm vườn nhưng bưởi chính vụ vẫn phụ lòng con người, chỉ ra lá, ra hoa mà chẳng chịu đậu quả. Một điều nghịch lý là bưởi chính vụ không đậu quả nhưng bưởi trái vụ ra hoa vào tháng 8-9 lại đậu quả rất nhiều. Một số bà con tiếc của không nỡ bứt để lại và cũng bán được mỗi quả từ 1- 5 ngàn đồng. Tuy nhiên, chất lượng thì thua xa so với bưởi chính vụ.

Điều an ủi duy nhất đối với cây Bưởi Phúc Trạch là phần lớn bà con nông dân vẫn kiên trì chờ đợi, các nhà khoa học và các nhà quản lý vẫn tiếp tục quan tâm. Và cuộc hội thảo do Liên hiệp hội Hà Tĩnh tổ chức là một minh chứng cho mối quan tâm đó. Hơn 80 nhà khoa học, các chuyên gia về cây ăn quả có múi, các nhà quản lý và bà con nông dân trồng bưởi của huyện Hương Khê đã về dự, gần 30 báo cáo và ý kiến tham luận đã được trình bày tại hội thảo.

Các nhà khoa học khảo sát vườn bưởi

Hội thảo đã bước đầu xác định nguyên nhân chính của việc mất mùa bưởi Phúc Trạch là do khí hậu, thời tiết trong những năm gần đây có những biến đổi bất thường và do việc phá bỏ vườn tạp (vườn tạp được hiểu là vườn gồm nhiều chủng loại cây, kể cả cây lâm nghiệp) dẫn tới phá vỡ sự đa dang sinh học. Thực tế cho thấy rằng những vườn bưởi trồng xen các cây bưởi “đúc”(cây bưởi mọc từ hạt), những cây bưởi được che bóng bởi các khóm tre, cây mít có tỷ lệ đậu quả cao hơn những vườn không có các loại cây khác. Hội thảo cũng nhất trí rằng sở dĩ mặc dù có nhiều đề tài dự án nghiên cứu tình trạng mất mùa của bưởi Phúc Trạch trong nhiều năm qua nhưng vẫn chưa tìm ra câu trả lời  chính là do sự đầu tư nghiên cứu không có sự tập trung, theo kiểu mạnh ai nấy làm, không có sự kế thừa, hỗ trợ trao đổi lẫn nhau. Trong khi chờ đợi kết luận cuối cùng của các nhà khoa học, hội thảo kiến nghị bà con nông dân không nên chặt phá vườn bưởi, tiếp tục đầu tư chăm sóc và học hỏi kinh nghiệm của các mô hình kỹ thụât áp dụng có hiệu quả; tăng cường áp dụng các biện pháp kỹ thuật, loại bỏ bưởi trái vụ để tập trung bưởi chính vụ. Hội thảo cũng kiến nghị: Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cần phải có sự chỉ đạo, hỗ trợ Hà Tĩnh xây dựng một chương trình nghiên cứu tổng thể về cây bưởi Phúc Trạch, bao gồm những nghiên cứu đặc tính sinh vật học, sinh thái vùng trồng tới các biện pháp kỹ thuật trồng trọt và phòng trừ sâu bệnh để bảo tồn và phát triển bưởi Phúc Trạch - một loài cây ăn quả đặc sản quý hiếm không chỉ riêng của Hà Tĩnh mà của cả nước. Bưởi Phúc Trạch và bà con nông dân Hương Khê đang từng ngày từng giờ mong chờ câu trả lời từ phía các nhà khoa học, các nhà quản lý.

Được mùa bưởi Phúc Trạch: Mừng mà lo

VnMedia - 04/09/2008

(VnMedia) - Sau hơn mười năm mất mùa, cây bưởi Phúc Trạch năm nay bỗng dưng cho thu hoạch lớn với sản lượng ước tính gấp mười lần những năm qua. Ấy vậy mà bên cạnh niềm vui được mùa, người dân Hương Khê (Hà Tình) không khỏi lo lắng. Ngoài mối lo về thị trường tiêu thụ, một mối lo lớn hơn là không biết số phận cây bưởi Phúc Trạch rồi đây sẽ ra sao khi lời giải cho nguyên nhân mất mùa bưởi vẫn chưa rõ.

Ông Nguyễn Minh Thư và những trái bưởi “xinh xinh” trong vườn nhà. Ảnh: Phan Dương

Mối lo thị trường

Chúng tôi đến xã Phúc Trạch (vùng bưởi trọng điểm của huyện Hương Khê) vào một ngày cuối tháng Tám, đúng thời điểm bưởi chín rộ, đâu đâu cũng thấy bưởi trĩu cành. Thế nhưng, không khí trong xã không sôi động cảnh “kẻ bán người mua” như những vùng sản xuất đặc sản khác.

Đề cập tình trạng trên, ông Hoàng Phúc Thành, Phó Chủ tịch UBND xã Phúc Trạch không khỏi băn khăn cho biết tìm đầu ra cho sản phẩm bưởi Phúc Trạch hiện đang là vấn đề đau đầu đối với đảng bộ và chính quyền xã. Mặc dù là một loại hoa quả đặc sản nổi tiếng, song đến nay bưởi Phúc Trạch vẫn chưa có một thị trường ổn định, chưa có cá nhân hoặc tổ chức nào đứng ra thu gom, tiêu thụ mà người dân hoàn toàn phải tự đem bán với quy mô nhỏ lẻ.

Được mùa, giá bưởi cũng rớt thảm hại. Những năm mất mùa, một quả bưởi Phúc Trạch loại to mua tại vườn có giá khoảng 40.000đ – 50.000đ và vào thời điểm cuối vụ có thể lên tới 70.000đ/quả. Đến năm nay, giá một quả bưởi cỡ trên 800g chỉ khoảng từ 7.000 đến 15.000đ mà lượng tiêu thụ vẫn không cao.

Sự gia tăng về số lượng thường đi cùng với sự suy giảm về chất lượng. Điều này cũng đã xảy ra

với cây bưởi Phúc Trạch năm nay. Theo Phó Chủ tịch Thành, tỷ lệ đậu quả của bưởi Phúc Trạch năm nay đạt trên 90% (trong khi những năm vừa qua chỉ đạt 7% - 20%), song số quả nhỏ (dưới 800g) chiếm tới hơn một nửa.

Thăm vườn bưởi nhà anh Nguyễn Minh Thư ở xóm 6, hộ trồng nhiều bưởi nhất trong xã với hơn 150 gốc, mọi người dễ dàng nhận thấy trên các cây bưởi chi chít những quả nhỏ. Anh Thư cho biết do số lượng quả nhỏ nhiều, cộng với giá bưởi giảm mạnh nên thu nhập từ vụ bưởi năm nay của gia đình anh cao hơn những năm trước không nhiều.

Xác định bưởi là cây mũi nhọn trong phát triển kinh tế địa phương, chính quyền xã Phúc Trạch những năm qua không ngừng đầu tư kinh phí để duy trì nguồn giống, nâng cao sản lượng, mở rộng diện trồng bưởi. Hiện xã có tới 250 ha diện tích trồng bưởi, chiếm hơn 1/6 tổng diện tích trồng bưởi của toàn huyện Hương Khê. Tuy nhiên, thu nhập từ bưởi trên toàn xã năm 2007 chỉ đạt khoảng 800 triệu đồng, thua xa với mức hàng tỷ đồng thu nhập từ cây dó trầm, một loại cây thế mạnh khác của địa phương đang được người dân chuyển hướng sang trồng nhiều ở Phúc Trạch.

Dó trầm đang lấn đất của cây bưởi

Một câu hỏi lớn được đặt ra là sang năm tới, cây bưởi Phúc Trạch liệu có tiếp tục cho mùa bội thu như năm nay hay không? Và có nên tiếp tục xác định bưởi là giống cây mũi nhọn để phát triển kinh tế nữa hay không khi mà hiệu quả kinh tế của nó thua xa cây dó trầm. Vấn đề này đang là nỗi trăn trở không chỉ đối với người dân mà còn đối với cả chính quyền các cấp và các cơ quan chức năng tỉnh Hà Tĩnh.

Từ năm 1997, sau một hai năm khi cây bưởi Phúc Trạch bắt đầu cho thu hoạch kém, các cấp lãnh đạo và đội ngũ khoa học Hà Tĩnh đã bắt tay vào việc nghiên cứu tìm hiểu nguyên nhân bưởi mất mùa. Tuy nhiên, vấn đề này suốt mười năm qua chỉ được mổ xẻ dưới góc độ điều kiện thổ nhưỡng thay đổi, giống cây thoái hoá hay kỹ thuật chăm sóc kém… và cho mãi tới tháng 6 năm nay mới có một công bố chính thức kết luận sự thoái hoá giống cây trồng và mất mùa trên có liên quan đến sự gia tăng nhiệt độ ở tỉnh miền Trung này trong nhiều năm qua.

Được sự giúp đỡ của các giáo sư đầu ngành về cây ăn quả Việt Nam, sau nhiều năm nghiên cứu về nguyên nhân bưởi Phúc Trạch mất mùa, nhóm nghiên cứu của Hội Khoa học Nông nghiệp tỉnh Hà Tĩnh (HUSTA) vừa qua đã có đầy đủ căn cứ kết luận: “Thời tiết diễn biến bất thường trong mười năm qua là nguyên nhân chủ yếu gây nên hiện tượng rụng hoa, rụng quả non hàng loạt ở bưởi Phúc Trạch”. Theo kết luận, sự biến đổi khí hậu, thời tiết đã làm rối loạn sinh lý, sinh hoá trong cây, ức chế hình thành từng rời ở cuống hoa, cuống quả gây nên hiện tượng rụng hoa, quả hàng loạt. Kết luận của Viện Nghiên cứu rau quả Việt Nam cũng chỉ ra rằng tình trạng nhiệt độ tăng cao (trên 40 độ C) và thiếu nước (với độ ẩm dưới 40%) ở Hà Tĩnh nhiều năm qua là nguyên nhân chínhcủa tình trạng này.

Sinh ra và lớn lên trên đất Phúc Trạch, nhiều năm gắn bó với cây bưởi địa phương, ông Hoàng Phúc Thành cũng có chung quan điểm với kết luận của các nhà khoa học. Theo ông Thành, trong những năm 1970 và 1980, vào thời điểm cuối Đông lập Xuân (thời điểm cây bưởi chuẩn bị ra hoa), thời tiết ở Hương Khê rất lạnh, trong khi nước sông Ngàn Phố luôn ở mức cao, tạo điều kiện thuận lợi cho cây bưởi ra hoa, kết trái. Tuy nhiên, mười năm qua, nhiệt độ trung bình ở Hà Tĩnh đã tăng cao và nước sông Ngàn Phố cũng cạn kiệt, không tạo ra nguồn nước ngầm cần thiết cho cây bưởi trong vùng. Ông Thành cho rằng chính diễn biết thời tiết bất thường cũng có thể là nguyên nhân khiến bưởi Phúc Trạch năm nay được mùa. Do thời tiết bất thường, năm ngoái Hương Khê phải hứng chịu một đợt lũ lụt lịch sử và đợt lũ này đã bù đắp một phần rất lớn lượng nước ngầm trong đất. Bên cạnh đó, trận rét đậm kéo dài hồi cuối năm ngoái, đúng vào dịp bưởi chuẩn bị ra hoa, đã tạo cho cây bưởi một môi trường thời tiết thuận lợi để kết trái.

Sau mấy năm mất mùa liên tục, người dân trồng bưởi bắt đầu chán nản, bi quan, không mở rộng đầu tư phát triển. Nhiều gia đình đã đốn chặt cây bưởi để trồng xen vào đó cây dó trầm. Ngay lập

tức, cây dó trầm đã thể hiện ưu thế vượt trội của mình như một loại cây cho hiệu quả kinh tế cao, suất đầu tư thấp và rất dễ trồng ở địa phương.

Theo ông Hoàng Phúc Thành, mặc dù chủ trương của xã và huyện là tiếp tục duy trì và mở rộng diện tích trồng bưởi để bưởi trở thành một cây thế mạnh của địa phương, song trên thực tế, người dân có xu thế trồng dó trầm ngày càng nhiều và loại cây này đang cạnh tranh mạnh với cây bưởi trên vùng đất Phúc Trạch.

Bưởi Phúc Trạch không chỉ nổi tiếng về chất lượng mà còn có giá trị kinh tế lớn, được xác định là loại cây ăn quả chủ lực của huyện Hương Khê phục vụ mục đích phát triển kinh tế, nâng cao đời sống người dân. Sánh ngang với các giống bưởi nổi tiếng Việt Nam như Năm Roi, Đoan Hùng, Diễn…, bưởi Phúc Trạch từng giành mề đay trong lần đấu xảo quả ngon do người Pháp tổ chức vào năm 1938 và đăng quang hoa hậu bưởi xứ Đông Dương… Năm 2002, bưởi Phúc Trạch được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn công nhận là một trong sáu loại cây ăn quả quý hiếm của nước ta cấm xuất khẩu giống. Từ khóa:   được mùa, phúc trạch, ức chế, ổn định, ước tính, ưu thế, đời sống, đội ngũ, độ ẩm, đối với, địa phương, đề cập, đặc sản, đầy đủ, đầu tư, đầu ra, đấu xảo, đảng bộ, đăng quang, đâu đâu

Bưởi Phúc Trạch, đặc sản chính gốc Hương Khê, Hà Tĩnh

|   In   |

Người đưa bài: essen    03/10/2005

Bưởi Phúc Trạch, loại trái cây có từ lâu đời trên vùng đất Hương Khê, Hà Tĩnh. Như tên gọi loại bưởi này chỉ có thể giữ được bản sắc hương vị của mình ở thượng huyện Hương Khê, Hà Tĩnh, nơi có bốn xã Phúc Trạch,Hương Trạch , Hương Đo và Lộc Yên là nơi sản sinh ra cây bưởi Phúc Trạch. Không như một số loại bưởi khác có trái quanh

năm, mùa bưởi Phúc Trạch chỉ kéo dài trong khoảng ba tháng ( 7,8 và tháng 9 âm lịch). Sản lượng bưởi hàng năm không đủ cung cấp cho các tỉnh phía Bắc cho nên ở miền Nam ít người biết đến loại bưởi này .Trước tinh hình đó , được sự đồng ý của UBND huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh cũng như sự ủng hộ của chính quyền nhân dân bốn xã thượng huyện nói trên , Hội Huynh Đệ Việt Nam , một tổ chức phi chính phủ tại Pháp gần 40 năm qua đã có nhiều đóng góp ủng hộ nhân dân việt Nam trong cuộc kháng chiến cũng như trong công cuộc phát triển đất nước quyết định triển khai một dự án “ gìn giữ và phát triển giống bưởi Phúc Trạch”Sau thời gian thăm dò và khảo sát thổ nhưỡng cũng như đặc điểm của giống bưởi quý này , đòan giáo sư tiến sĩ của khoa Nông Nghiệp Đại học Cần Thơ đã về Hà Tĩnh trực tiếp nghiên cứu và đã đưa ra báo cáo khoa học về những điều kiện tự nhiên và con người của vùng (lượng mưa , mức bốc hơi nước, đặc điểm đất đai, các nguồn nước, tài nguyên sinh vật, thành phần dân số,..)làm cơ sở cho những ngiên cứu sau đó

để áp dụng khoa học vào sản xuất nông nghiệp, đặc biệt làm cho cây bưởi Phúc Trạch giữ được chất lượng truyền thống và phát huy được hiệu quả kinh tế.Bưởi Phúc Trạch là một sản phẩm quả đặc trưng , riêng có của huyện Hương Khê (Hà Tĩnh) đã được cục sở hữu trí tuệ thuộc Bộ KH-CN Việt Nam cấp “ giấy chứng nhận đăng kí nhãn hiệu hàng hóa “ số 57021 theo quyết

định số A6212/QĐ-ĐK ngày 9/9/2004 . Với diện tích 250ha/1.600 cây đã cho quả ( phấn đấu đến 2010 mở rộng thêm 5000 ha ).Bưởi Phúc Trạch được trồng chủ yếu và có quyền sử dụng nhãn hiệu tập thể ở bốn xã gồm Hương Trạch , Phúc Trạch, Hương Đô và Lộc Yên . Sản lượng quả bình quân những năm qua đạt từ 12.000 -15.000 tấn/năm.Bưởi Phúc Trạch có hình cầu tròn , bề ngang và chiều cao gần bằng nhau , cuống quả không lồi , đế quả hơi lõm , vỏ không trơn không ráp , màu sắc vỏ quả xanh vàng , màu sắc thịt quả màu hồng nhạt hoặc màu trắng trong , khối lượng quả đạt từ 1-1,5 kg , số múi 14-16 múi /quả, tỉ lệ ăn được từ 48,1-54,1, số hạt bình quân trong quả 50-70 hạt/quả ., độ BRIX(%) từ 10-12,8% .Bưởi Phúc Trạch có mùi thơm nhẹ tự nhiên hơi đặc trưng , có vị ngọt hơi thanh chua , ngọt hậu.Sau hơn một năm triển khai dự án đến nay bưởi Phúc Trạch đang vào mùa thu hoạch. Theo đánh giá của bà con nông dân bốn xã trồng bưởi Phúc Trạch , sản lượng bưởi năm nay đã bội thu hơn so với năm trước . Hội Huynh Đệ Việt Nam đã ủy nhiệm cho công ty Đông Nam tại Hà Tĩnh , một công ty do Hội thành lập đễ thực hiện và quản lý dự án của hội tại Việt Nam , tiến hành các hoạt động thu mua và tiêu thụ sản phẩm bưởi của dự án.

Với ngoại hình và đặc biệt là chất lượng tạo cho bưởi Phúc Trạch khác biệt so với các sản phẩm khác cùng loại (do viện nghiên cứu rau quả TW kết luận).

Huyện Hương Khê (Hà Tĩnh) sẵn sàng phối hợp và tạo mọi điều kiện thuận lợi để các tổ chức tập thể , cá nhân trong và ngòai nước đến đăng kí , đầu tư và bao tiêu có hiệu quả sản phẩm bưởi Phúc Trạch.Tất cả những trái bưởi thuộc “ dự án gìn giữ và phát triển cây bưởi Phúc Trạch “ của hội Huynh đệ Việt Nam và do công ty Đông Nam

phân phối đều có dán nhãn hiệu hàng hóa (logo đính kèm)

Khi mua một trái bưởi Phúc Trạch mang nhãn hiệu này , người tiêu dùng đang tham gia vào dự án “ giữ gìn và phát triển bưởi Phúc Trạch “ , một giống trái cây quý của Việt Nam , đồng thời người tiêu dùng góp phần trực tiếp giúp người dân Hương Khê nói chung và bốn xã Phúc Trạch , Hương Trạch , Hương Đô và Lộc Yên nói riêng được phát triển bền vững.

Công Ty TNHH Đông NamNhà 41, Ngõ 13 , đường Nguyễn Huy Tự , thị xã Hà TĩnhĐt: 039. 856.541Fax: (84. 39) 856 589

Chuyên đề: Bưởi

9/12/2006

Bưởi là đặc sản quý của nước ta, có giá trị dinh dưỡng cao và có tác dụng tốt đối với sức khỏe con người. Trong một 100g phần ăn được có: nước 89g, protêin 0,5g, chất béo 0,4g, tinh bột 9,3g, vitaminC 44g, ngoài ra còn có narigin trong các hợp chất glucosid. Hiện nay tại Việt Nam có các giống bưởi ngon, mang lại hiệu quả kinh tế

cao như: bưởi Năm roi, Da xanh, Phúc Trạch, Đoan Hùng, Diễn, Thanh Trà...Sau đây là những nét khái quát chung nhất về tình hình sản xuất một số loại bưởi có giá trị kinh tế cao trong nước.

I. Bưởi Năm Roi Bưởi Năm roi là một trong những loại bưởi ngon, được người tiêu dùng đánh giá cao, và có giá trị kinh tế lớn.Tổng diện tích bưởi Năm roi là 9,2 ngàn ha, phân bố chính ở tỉnh Vĩnh Long ( diện tích 4,5 ngàn ha cho sản lượng 31,3 ngàn tấn, chiếm 48,6% về diện tích và 54,3% về sản luợng Năm Roi của cả nước), trong đó tập trung ở huyện Bình Minh: 3,4 ngàn ha đạt sản lượng gần 30 ngàn tấn. Tiếp theo là tỉnh Hậu Giang ( 1,3 ngàn ha). Với một hecta, nhà vườn thu hoạch cả trăm triệu đồng/năm.Thời gian trồng từ tháng tư kéo dài cho đến tháng giêng. Đặc điểm của bưởi Năm roi là: hình quả lê, trọng lượng trung bình từ 1– 1,4 kg, khi chín quả có màu vàng xanh, thịt quả màu xanh vàng, mịn, đồng nhất. Múi và vách múi rất dễ tách, ăn dòn, ngọt hơi dôn dốt chua, đặc biệt là

không có hạt mẩy, chỉ có hạt lép nhỏ li ti. Tỷ lệ phần ăn được trên 55%, độ brix từ 9 – 12%. Thời vụ thu hoạch bắt đầu từ tháng 9 dương lịch.Hiệu quả từ bưởi Năm roi là không có gì để bàn cãi vì giá mỗi chục bưởi (14 trái) loại I thấp nhất cũng 68 ngàn đồng và lên đến 120 ngàn đồng trong thời điểm từ tết Nguyên Đán đến tháng 5 âm lịch. Cây bưởi Năm roi cho trái quanh năm nên một công bưởi trưởng thành có thể thu hoạch từ vài chục đến cả trăm triệu đồng mỗi năm. C.Tuy nhiên, đã trồng bưởi Năm roi thì không được trồng các giống bưởi hay cây có múi khác gần vườn vì nếu không sẽ không đảm bảo được đặc tính không hạt của bưởi Năm roi. Công ty Hoàng Gia là đơn vị đăng ký độc quyền kinh doanh thương hiệu bưởi Năm roi Hoàng Gia và lập trang Web www.5roi.com. Được biết, bưởi Năm roi đã mở rộng mạng lưới phân phối đến nhiều đại lý trên cả nước, trong đó, TP.HCM là nơi tiêu thụ mạnh nhất. Ngoài ra, còn xuất khẩu qua thị trường Đông Âu, Pháp, Đức.II. Bưởi Phúc Trạch Nguồn gốc của bưởi Phúc Trạch là ở xã Phúc Trạch, Huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh. Hiện nay đang giống bưởi này được trồng ở hầu khắp các huyện và các vùng phụ cận.Bưởi Phúc Trạch được coi là một trong những giống bưởi ngon nhất của nước ta. Quả hình cầu hơi dẹt, vỏ quả màu vàng xanh, trọng lượng trung bình từ 1- 1,2 kg, tỉ lệ ăn được 60 – 65%, số lượng hạt từ 50 – 80 hạt, màu sắc thịt quả và tép múi phớt hồng, vách múi dòn dễ tách rời, thịt quả mịn, đồng nhất, vị ngọt hơi chua, độ brix từ 12 – 14. Thời gian thu hoạch vào tháng 9. Bưởi Phúc Trạch chỉ có thể giữ được bản sắc hương vị khi được trồng ở bốn xã Phúc Trạch, Hương Trạch, Hương Đo và Lộc Yên thuộc huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh. Bưởi Phúc Trạch chỉ có mùa vào khoảng tháng 7,8 và 9 âm lịch, lâu nay sản lượng thường không đủ để cung cấp cho nhu cầu của các tỉnh phía Bắc. Điều đặc biệt là giống bưởi này đã được lấy đi trồng ở nhiều nơi và cũng được chăm sóc rất công phu nhưng quả không bao giờ ngon được như trên đất Phúc Trạch.Theo kết quả điều tra của Viện Nghiên cứu rau quả và Sở Khoa học công nghệ và môi trường Hà Tĩnh, chính loại đất sét mịn, sâu pha lẫn đất phù sa được bồi đắp hàng năm, cộng với vùng tiểu khí hậu mát mẻ, không hề bị ảnh hưởng bởi gió Lào (do được bao bọc bởi hai dãy núi Khai Trướng - còn có tên khác là núi Giăng Màn và Thiên Nhẫn ở phía đông và phía tây) là điều kiện lý tưởng để 4 xã nói trên trồng giống bưởi ngon không đâu có được.Bưởi Phúc Trạch sống lâu năm, vài năm đầu cây cho quả tương đối

thấp, nhưng từ năm thứ 6 trở đi lượng quả thu được khá ổn định: 90-120 quả. Quả sai nhất là khi cây ở độ tuổi 11-15. Cây bưởi già trên 20 năm vẫn "giữ phong độ" năng suất quả cao, thậm chí có cây trên 60 năm tuổi vẫn bói 50-150 quả. Cây bưởi càng già quả càng ngon, ngọt đậm. Nếu tính thời gian sống và "trình độ" cho quả lâu năm thì bưởi Phúc Trạch bỏ xa các loại cây ăn quả có múi khác như chanh, cam, quýt...Không chỉ có giá trị ở độ ngon ngọt, bưởi Phúc Trạch còn được chuộng vì rất dễ bảo quản. Quả có lớp vỏ dày, cứng nên vận chuyển đi xa rất ít bị giập nát. Bưởi tươi ngon rất lâu mà không cần bất kỳ loại hóa chất bảo quản nào. Ở Hương Khê, một số gia đình chỉ cần vùi bưởi vào cát ẩm hoặc bôi vôi vào cuống rồi để ở nơi thoáng mát là có thể giữ được 3 - 5 tháng. Vỏ quả có thể hơi khô héo đi, nhưng chất lượng múi bên trong không hề suy giảm.Không chỉ là vẻ đẹp của một vùng quê, bưởi Phúc Trạch còn mang lại giá trị kinh tế cao bởi nó là nguồn thu chủ yếu cho các gia đình làm vườn ở đây. Theo kết quả nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Cây ăn quả Phủ Quỳ (Nghệ An) thì trong hơn 100 giống bưởi ở nước ta, bưởi Phúc Trạch được đánh giá là ngon nhất, có giá bán rất cao (trung bình 15-20.000đ/quả, có khi tăng vọt lên 35-50.000đ/quả).III. Bưởi da xanh Bưởi da xanh có nguồn gốc từ ấp Thanh Sơn (xã Thanh Tân, Mỏ Cày, Bến Tre) bên kia sông Hàm Luông nhưng được trồng nhiều nhất tại xã Mỹ Thạnh An, thị xã Bến Tre, bên này sông Hàm Luông. Nằm dọc bờ sông hai mùa mặn ngọt, giống bưởi quý hiếm này chỉ thực sự được người ta chú ý đến trong khoảng một thập niên trở lại đây do chất lượng của nó vượt trội so với tất cả các loại bưởi khác.Ngoài vitamin C, A, B1, B2…bưởi da xanh còn có các chất khoáng rất tốt cho sức khỏe. Còn theo các lão nông tri điền, bưởi da xanh sở dĩ được tôn vinh là bưởi “vua” vì ăn rất ngọt, ráo nước, không hạt (hoặc rất ít), vỏ mỏng, thịt bưởi đỏ sậm bắt mắt và cho trái quanh năm. Bưởi để cả tháng trời mà vỏ không héo, chất lượng không thay đổi. Giá hiện thời của bưởi da xanh - tại vườn - đã lên đến 18.000đ/kg, gấp 3-3,5 lần giá các loại bưởi khác. Liên tiếp trong các kỳ đấu xảo trái ngon những năm qua, bưởi da xanh luôn chiếm giải cao nhất và UBND tỉnh Bến Tre đã đưa vấn đề quy hoạch vùng trồng bưởi da xanh vào nghị quyết... bưởi.Tại Bến Tre - 1 trong 3 tỉnh có diện tích vườn cây ăn trái lớn nhất, nông dân làm vườn chuyên canh cây bưởi da xanh hiện có thu nhập từ 150 triệu đồng/ha trở lên. Phòng Kinh tế huyện Mỏ Cày, Bến Tre cho biết: Bưởi da xanh vào thời kỳ cho trái ổn định, năng suất khoảng 15 tấn/ha, giá hiện nay thương lái mua 10.000 đồng/kg. Đối với các vườn bưởi tập trung, các vườn bưởi đăng ký được nhãn hiệu giá cao hơn có thể đạt

15.000 đồng/kg - 18. 000 đồng/kg.Theo nhiều nhà nông, bưởi da xanh cho trái quanh năm, năng suất và giá bán thường cao hơn 20% so với bưởi đặc sản Năm roi đang được trồng phổ biến hiện nay ở ĐBSCL. Với những ưu thế và hiệu quả kinh tế cao của cây bưởi da xanh, các nhà vườn huyện Mỏ Cày sẽ tăng diện tích trồng bưởi da xanh từ 400ha hiện nay lên 1.200ha trong 5 năm tới. Còn toàn tỉnh Bến Tre sẽ có 4.000ha bưởi da xanh vào năm 2010.IV. Bưởi Diễn Bưởi Diễn được trồng nhiều ở Phú Diễn, Phú Minh (Từ Liêm, Hà Nội). Bưởi Diễn có thể là một biến dị của bưởi Đoan Hùng. Trái tròn, vỏ trái nhẵn khi chín mầu vàng cam. Trọng lượng trung bình từ 0,8-1 kg/trái. Múi và vách múi dễ tách rời nhau. Thịt trái mầu vàng xanh, ăn giòn, ngọt. Độ Brix từ 12-14.Thời gian thu hoạch muộn hơn bưởi Đoan Hùng, thường trước Tết Nguyên đán khoảng nửa tháng. Theo kinh nghiệm, bưởi Diễn càng già, vỏ càng thẫm. Ðấy là bưởi ngon nhất. Bưởi này nhẹ, tròn, lây đều. Còn bưởi có màu vàng nhạt, bòng bòng, chất lượng kém hơn. Khi ăn bưởi thấy mượt hơn, không sệu sệu, không sạo mấy, ngọt lịm, cùi mỏng. Phú Diễn hiện có 53 ha trồng bưởi, với khoảng 500 đến 600 hộ trồng.Dân làng Diễn không dùng phân xanh, phân chuồng bón bưởi. Họ cho rằng, dùng phân hữu cơ có nhiều sâu bọ, dễ sinh bệnh cho cây. Người ta dùng các loại phân vô cơ như đạm, kali. Có năm gia đình trong làng dùng phương pháp riêng để bón bưởi. Người ta ngâm đậu tương trong ba tháng, cho thối hẳn rồi đem bón xung quanh gốc bưởi. Ngày thường, người ta phải chăm sóc và diệt sâu cho bưởi. Sợ nhất là loại xiến tóc. Bởi loại sâu bệnh này làm hỏng hoa và dẫn đến mất mùa bưởi.Giá bưởi vườn nhà từ 20.000 – 25.000 đồng/quả. Quả càng nhỏ, càng ngon. Giá bưởi đồng rẻ hơn nhiêù, từ 5.000 – 12.000 đồng một quả bán tại đồng.V. Bưởi Thanh trà Khi những ngày nắng hè ở đỉnh cao rồi hạ thấp dần…thấp dần bắc cầu qua mùa thu sớm, thì đó cũng là mùa của các vườn bưởi Thanh trà ở Lương Quán, Nguyệt Biều, rồi Kim Long, Hương Thọ Hương Hồ (ngoại thành thành phố Huế).Để nhận được trái bưởi thanh trà một cách cụ thể, đến nhà vườn có thanh trà ở Lương Quán, Nguyệt Biều…rồi qua đò ở chùa Linh Mụ sang Hương Hồ, Kim Long… Vào cuối tháng Bảy âm lịch, người mua sỉ thanh trà đến vườn hái quả. Bởi trước đó mấy tháng người mua đã đến đặt tiền cọc, chủ vườn đã lấy tiền từ 50 hoặc 70 phần trăm tổng giá bán cả

vườn. Mùa thanh trà, thương lái mua tại vườn với giá ngang ngửa là 8.000 đồng một quả. Còn ở chợ Bến Ngự, An Cựu các sạp bán với giá 10.000 đồng/quả. Mỗi trái lãi từ 800 đến 1000 đồng. Mua tại gốc là 8000 hay thấp hơn một ít nhưng phải thuê hái rất công phu để bảo vệ cây cành, rồi còn vận chuyển và bảo quản về đến chợ. Nhà vườn thanh trà hầu như quanh năm có mùi hương đặc biệt, một cảm giác thanh thản từ lá cây. Khi thanh trà chưa ra hoa thì cây và lá thanh trà cũng có mùi thơm khá đặc biệt. Một loại hương từ lá, từ nhựa của thanh trà, để rồi phát tiết trong mùa ra hoa và lý giải vì sao vị ngọt, vị thơm của bưởi thanh trà lừng danh đến vậy! Còn khi thanh trà ra hoa, từ xa mùi hương đã lan tỏa trong không gian rất dễ chịu. Càng đến gần càng say, một mùi thơm không gắt gay, không quá ngạt ngào như mùi thơm hoa sữa, hoa hồi hay loại hoa mống rồng quá đậm đặc. Mùi thơm của hoa thanh trà dịu dàng, đoan trang, thoảng đưa như làn sóng dịu, thơm có biên độ trìu cảm con người. Chính mùi thơm của lá, của hoa thanh trà kết tủa vào trái để có vị ngọt trở thành loại trái đặc sản núi Ngự, sông Hương và cả nước. VI. Bưởi Đoan Hùng Huyện Đoan Hùng - Phú Thọ có hai giống bưởi đặc sản đạt các chỉ tiêu quốc gia đó là giống Sửu Chí Đám và bưởi Bằng Luân. Bưởi Sửu Chí Đám, sinh trưởng và phát triển phù hợp trên đất phù sa sông Lô, sông Chảy. Nguồn gốc của giống bưởi này được nhân dân xã Chí Đám nhân ra từ cây bưởi ngon của nhà lão nông có tên là Sửu cách đây trên 200 năm. Vì vậy, người dân đã lấy tên ông đặt tên cho giống bưởi. Do chất lượng nổi trội nên giống bưởi đã phát triển ra các xã lân cận.Bưởi Sửu Chí Đám sau 5 năm trồng đã cho quả có chất lượng tốt, cây 15 tuổi có năng suất từ 100 - 150 quả. Quả có chất lượng cao, trọng lượng trung bình 1.000 g/quả, dạng quả cầu lồi, khi chín có màu vàng xanh, trục quả rỗng, múi dễ tách, thịt quả màu trắng phớt hồng, mềm, mọng nước, ngọt mát, hương vị đậm. Bảo quản sau 5 - 6 tháng quả giữ được chất lượng quả tốt.Bưởi Bằng Luân có 2 dạng hình: Bưởi trồng trên đất phù sa cổ cằn cỗi (vùng Khả Linh) có dạng lá nhỏ, quả nhỏ có hình cầu dẹt; bưởi trồng trên đất đỏ có tầng dày, độ phì khá, thuộc xã Bằng Luân, Quế Lâm, Bằng Doãn có dạng hình lá to, quả to, tròn đều.Bưởi Bằng Luân có phẩm chất tốt, thích ứng rộng, cho năng suất cao, cây 15 tuổi có chiều cao 6 - 7 m, tán rộng 6,5 - 7,5 m, năng suất trung bình từ 300 đến 400 quả/cây, trọng lượng trung bình 900 - 950g/quả, dạng quả hình cầu, khi chín có màu vàng rơm, màu thịt quả trắng, trục quả đặc, dễ tách múi, tép mềm mọng nước có màu trắng xanh, ngọt đậm, vị thơm, tỷ lệ phần ăn từ 60 - 63%, độ Brix 10,25 - 11,54, Vitamin C có trong 100g quả từ 80,55 đến 98,46mg, trữ lượng nước 87,25 -

89,43%. Có thể bảo quản bằng phương pháp truyền thống từ 3 - 5 tháng vẫn giữ nguyên phẩm chất. Bưởi Bằng Luân có cách đây 200 đến 300 năm là giống có nhiều nhất ở Đoan Hùng, hầu hết các xã trong huyện đặc biệt là Bằng Luân và Quế Lâm đều trồng giống bưởi này.Giá của mỗi quả bưởi đặc sản này được bán tới 15.000 đến 30. 000 nghìn đồng. Thông thường, những nhà có trung bình 3 chục cây bưởi cũng thu được chừng 15 đến 20 triệu đồng/năm. Năm 2006, bưởi Đoan Hùng được công nhận có chỉ dẫn địa lý và được bảo hộ tên gọi xuất xứ. Dự án Xác lập và quản lý quyền đối với chỉ dẫn địa lý "Đoan Hùng" cho sản phẩm bưởi của tỉnh Phú Thọ được triển khai do chương trình hợp tác đặc biệt Việt Nam - Thụy Sỹ về Sở hữu trí tuệ tài trợ. Những chiếc tem nhãn đầu tiên được dán lên quả bưởi, chứng nhận đây là loại bưởi thơm ngon chính hiệu để đến với khác hàng.VII. Các địa chỉ liên hệ về bưởi: 1. Tại Hà Tĩnh: Công ty Đông Nam, nhà 14, ngõ 13, Nguyễn Huy Tự, TX Hà Tĩnh. ĐT: 039.856541 2. Tại Hà Nội: Số 11, ngõ 11, phố Thái Hà, Q.Đống Đa. ĐT: 04.8574455 3. Tại Vinh: Khách sạn Phương Đông, số 2 Trường Thi, TP Vinh - Nghệ An. ĐT: 038.561499-562299 4. Tại TP.HCM: Chi nhánh công ty Đông Nam, số 1 Công xã Paris, phường Bến Nghé, Q.1. ĐT: 08.8204597. Email: fea-hcm@vnn.vn

 

Kết quả bước đầu tìm hiểu nguyên nhân rụng quả non gây mát mùa bưởi Phúc

Trạch25/05/2009

Bưởi Phúc trạch là một trong những giống bưởi ngon nhất hiện có ở Việt Nam, được chọn làm món ăn tiếp các đại biểu dự Hội nghị APEC năm 2006 tại Hà Nội. Tuy nhiên, hiện tượng suy giảm năng suất liên tục trong nhiều năm gần đây đã khiến nhiều hộ nông dân trồng bưởi không còn mặn mà với cây bưởi đặc sản này nữa. Nghiên cứu về thời gian ra hoa, tỷ lệ đậu quả và ảnh hưởng của điều kiện thời tiết khí hậu đến khả năng ra hoa, đậu quả bưởi Phúc Trạch đã bước đầu xác định được nguyên nhân gây mất mùa của bưởi Phúc Trạch.

Bưởi Phúc trạch là một trong những giống bưởi ngon nhất hiện có ở Việt Nam, được thưởng Mề đay trong Hội thi trái cây 3 nước Đông Dương tổ chức vào năm 1938 và được chọn làm món ăn tiếp các đại biểu dự Hội nghị APEC tại Hà Nội năm 2006. Với ưu thế về chất lượng và giá trị kinh tế bưởi Phúc Trạch từ lâu đã được coi là cây ăn quả chủ lực của huyện Hương Khê, đóng góp quan trọng vào việc phát triển kinh tế của huyện, nâng cao đời sống nhân dân. Tuy nhiên, hiện tượng giảm năng suất từ năm 2000 và mất mùa liên tục từ năm 2003 đến năm 2007 mà hiện tượng chủ yếu là quả non bị rụng hàng loạt đã khiên nhiều hộ nông dân trồng bưởi chặt bỏ chuyển sang trồng gió trầm (từ 1.250 ha với sản lượng trên 10.000 tấn trước năm 2000 còn dưới 1000ha, sản lượng chỉ vài trăm tấn vào năm 2007).

Để xác định rõ nguyên nhân, làm cơ sở cho việc tác động các biện pháp kỹ thuật, ổn định năng suất cây bưởi đặc sản, các nghiên cứu về thời kỳ ra hoa đậu quả bưởi Phúc Trạch và ảnh hưởng của một số yếu tố thời tiết đến sự ra hoa đậu quả của bưởi Phúc Trạch đã được triển khai nghiên cứu trong 2 năm 2006 - 2008 tại Hương Khê - Hà Tĩnh.

1. Kết quả nghiên cứu về thời gian ra hoa và ảnh hưởng của điều kiện thời tiết khí hậu đến ra hoa bưởi Phúc Trạch

Theo dõi thời kỳ nở hoa của bưởi Phúc Trạch và diễn biến của các yêu tố thời tiết tại Hương Khê, kết quả cho thấy: trên thực tế bưởi Phúc Trạch có 2 đợt hoa; đợt đầu xuất hiện khoảng giữa tháng 12 đến cuối tháng 12, với số hoa không nhiều, chủ yếu trên những cây nhiều tuổi hoặc bị cỗi, thường rụng hết không đậu quả do gặp thời tiết tháng 1 lạnh và mưa phùn; đợt 2 là đợt chủ yếu, xuất hiện vào cuối tháng 1, nở trong tháng 2, bắt đầu từ tuần đầu (10/2), nở rộ từ 15/2 đến 25/2 và kết thúc vào cuối tháng 2 đầu tháng 3. Năm 2007 thời gian bắt đầu và kết thúc muộn hơn năm 2006 khoảng 10 ngày, năm 2008 thời gian xuất hiện nụ muộn hơn, nhưng thời gian nở hoa tập trung hơn vào trung tuần tháng 2 đến cuối tháng 2 và kết thúc muộn như năm 2007.

Theo dõi nhiệt độ và ẩm độ không khí bằng thiết bị quan trắc trực tiếp (Tiny-Talk và Logtag) trong thời kỳ nở hoa tháng 2 đầu tháng 3 liên tục trong các năm 2006, 2007

và 2008, kết quả cho thấy: - Thời kỳ nở hoa của bưởi Phúc Trạch năm 2006 là từ đầu tháng 2 đến đầu tháng 3,

nở rộ vào khoảng từ 15/2 đến 25/2. Đây là khoảng thời gian thời tiết ở Hương Khê khá lạnh, nhiệt độ bình quân ngày hầu hết dưới 200C, có nhiều ngày nhiệt độ xuống tới 12-130C. Như vậy có thể thấy điều kiện nhiệt độ thấp dưới 200C cộng với mưa phùn, mưa to liên tục là nguyên nhân chính làm cho hoa bưởi không thụ phấn được, và có thụ phấn cũng không thể thụ tinh được, gây nên hiện tượng rụng hoa, quả non hàng loạt ngay khi tắt hoa.

- Năm 2007 diễn biến của nhiệt độ và ẩm độ trong các tháng nở hoa, thụ phấn, thụ tinh (tháng 2, 3) rất bất thường, tháng 2 đã có hiện tượng gió Lào, nhiệt độ không khí nhiều ngày lên tới 39 - 440C. Thường nhiệt độ thấp kèm theo ẩm độ không khí cao (trên 90%) ảnh hưởng xấu đến quá trình thụ phấn, thụ tinh và khi nhiệt độ cao cùng với ẩm độ không khí thấp (dưới 40%) khiến hoa bưởi rụng ngay khi chưa được thụ phấn. Đây có thể coi là nguyên nhân cơ bản nhất làm bưởi Phúc Trạch mất mùa nặng năm 2007

- Năm 2008, mặc dù nhiệt độ trong tháng 1 và đầu tháng 2 rất thấp (nhiệt độ trung bình ngày dưới 150C, thấp nhất có ngày xuống tới 70C) và mưa phùn, song từ giữa đến hết tháng 2, nhiệt độ tăng dần và thời kỳ nở hoa rộ (từ 21- 25/2) trời nắng, không mưa đã tạo điều kiện cho hoa thụ phấn, thụ tinh tốt. Theo Erickson và Brannaman, cây có múi nói chung và bưởi nói riêng có từ 100.000 -200.000 hoa/cây, chỉ cần 1-2% số hoa được thụ phấn và đậu quả là đã cho năng suất rất cao. Như vậy điều kiện nhiệt độ thời kỳ nở hoa năm 2008 tại Hương Khê khá thuận lợi cho quá trình thụ phấn, thụ tinh dẫn đến năng suất nói chung tương đối cao.

2. Kết quả nghiên cứu về tỷ lệ đậu quả và ảnh hưởng của điều kiện thời tiết khí hậu đến tỷ lệ đậu quả bưởi Phúc Trạch

Sự rụng hoa, rụng quả có có 2 nguyên nhân chủ yếu: hoa không được thụ phấn, thụ tinh và do rụng sinh lý. Rụng quả sinh lý liên quan chặt đến các stress của điều kiện thời tiết, đặc biệt là nhiệt độ cao và thiếu nước (Davies, 1968; Lovatt và cộng sự, 1984) và người ta đã chứng minh được rằng khi nhiệt độ không khí trên 400C và ẩm độ giảm xuống dưới 40% có thể gây rụng quả hàng loạt.

Theo dõi nhiệt độ và ẩm độ không khí trong tháng 3 và tháng 4 là những tháng bắt đầu giai đoạn quả non và rụng quả sinh lý cho thấy, ngay từ đầu tháng 3 nhiệt độ đã diễn biến khá bất thường, không những số ngày có nhiệt độ cao trên 400C nhiều mà còn thể hiện ở sự tăng giảm đột ngột từ nóng sang lạnh và từ lạnh sang nóng.

Trong năm 2007, có xảy ra hiện tượng nhiệt độ cao từ 420C - 490C liên tục trong 6 ngày (24/3 đến 2/4) và nhiệt độ 44,70C - 52,10C liên tục trong 5 ngày (20/4 đến 24/4), kèm theo gió nóng làm ẩm độ không khí giảm chỉ còn 31 - 40% có thể coi là yếu tố chủ yếu gây rụng quả hàng loạt ở vụ quả năm 2007.

Điều kiện thời tiết như đã phân tích ở trên đã làm tỷ lệ đậu quả của bưởi Phúc Trạch 2 năm 2006 và 2007 rất thấp: 0,12% và 0,07%, có thể coi là mất mùa. Năm 2008

là một năm có điều kiện thời tiết khí hậu rất thuận lợi trong suốt giai đoạn nở hoa, đậu quả, đặc biệt không có xuất hiện đợt gió Tây Nam trong giai rụng quả sinh lý nên tỷ lệ đậu quả ổn định trung bình đạt 0,5% được xem là khá cao trong khoảng 10 năm trở lại đây.

Từ những kết quả nghiên cứu thu được về thời gian ra hoa, tỷ lệ đậu quả và ảnh hưởng của điều kiện thời tiết đến khả năng ra hoa, đậu quả của bưởi Phúc Trạch có thể đưa ra một số kết luận như sau :

1. Thời gian ra hoa của bưởi Phúc Trạch tập trung từ đầu tháng 2 đến hết tháng 2.

Đây là thời gian mà thời tiết còn rất lạnh và thường có mưa phùn làm cản trở tới việc thụ phấn, thụ tinh của hoa, là một trong những nguyên nhân đầu tiên gây rụng hoa quả hàng loạt dẫn đến mất mùa.

2. Nguyên nhân chủ yếu làm quả non rụng hàng loạt gây mất mùa bưởi 2 năm 2006 và 2007 là do diễn biến bất thường của thời tiết khí hậu : rét đậm, mưa phùn nhiều trong thời kỳ nở hoa thụ phấn, thụ tinh ; nhiệt độ lên cao đột ngột cộng với ẩm độ không khí thấp trong giai đoạn tắt hoa hình thành quả non.

As TS. Đỗ Đình Ca - ThS. Vũ Việt Hưng

Chuyện gì với bưởi Phúc Trạch Trong khi các nhà khoa học đang mải mê đi tìm lời giải thì số phận của những cây bưởi ở Phúc Trạch vẫn chưa được định hình rõ nét. Có thể, bưởi Phúc Trạch mất mùa do nhiều nguyên nhân, nhưng cũng đến lúc phải nhìn nhận đúng đắn những tác động của biến đổi khí hậu(VOV)_Nhắc đến bưởi, người ăn sành thường tìm đến Phúc Trạch, Đoan Hùng, Năm Roi… Nhưng 10 năm lại đây, bưởi Năm Roi và Đoan Hùng vẫn “phong độ”, thì bưởi Phúc Trạch lại mất mùa. Rồi đột nhiên, năm nay bưởi Phúc Trạch bỗng “đắc hoa, đắc quả”. Có người bảo do tâm linh, thổ nhưỡng, có người nói do thời tiết… Chuyện “lắm thầy nhiều ý” này đã thôi thúc chúng tôi về tận quê hương Phúc Trạch (huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh).

Từ trung tâm TP. Hà Tĩnh dọc theo quốc lộ 15 nắng cháy, đường về Hương Khê vắng vẻ, miên man cát trắng, nhức mắt. Cái nóng chỉ dịu đi khi những vườn bưởi Phúc Trạch lúc lỉu hiện ra. Tại UBND xã Phúc Trạch, không giấu được niềm vui sau gần thập niên trái đặc sản của làng thoát cơn bạo bệnh, ông Hoàng Trung Thành, Phó Chủ tịch xã hoan hỉ: “Hơn 200 hecta diện tích trồng bưởi của cả xã đã đơm hoa kết trái, lâu lắm mới được chứng kiến “thỏa lòng” một mùa bội thu như thế”.

Khoảng 200 năm trước, chuyện kể rằng, tại vườn nhà của gia đình nọ ở xã Phúc Trạch, một cây bưởi đơn đột biến cho những quả bưởi vàng ươm, ăn ngon khác lạ. Bà con trong vùng truyền tụng, đua nhau chiết cành giâm trồng. Từ đó, giống bưởi lạ cứ lan rộng thành đặc sản cả vùng, dần lấy tên gọi luôn là Phúc Trạch.

Xã Phúc Trạch có 1.400 hộ gia đình, nhà nào cũng trồng bưởi, nhà ít chừng chục gốc, nhà nhiều thì vài trăm. Kinh tế hộ gia đình trong xã nhờ đó khấm khá. Ấy vậy, ông Thành ngậm ngùi: “Từ

trước khi tôi sinh ra, trái bưởi đã có rồi, hồi đó cây nào cũng sai quả, nhưng không hiểu sao bắt đầu từ những năm 90 đến nay, cây nào cũng thấy ra hoa, nhưng lại không đậu quả”.

Trái đất đang đứng trước thảm họa biến đổi khí hậu, nhất là sự ấm nóng toàn cầu. TS, Trần Duy Bình, PGĐ Trung tâm Tư vấn Dịch vụ Khí tượng Thủy văn cho biết: “Thời gian qua, nhiệt độ trung bình trên trái đất đã tăng đáng kể. Việt Nam là một trong những quốc gia sẽ chịu nhiều ảnh hưởng của hiện tượng thời tiết này. Những lĩnh vực dễ bị tổn thương nhất bao gồm: Nông nghiệp, an ninh lương thực, tài nguyên nước, sức khỏe, nơi cư trú…”. Người ta ngờ rằng, phải chăng biến đổi khí hậu đã tác động tới cây bưởi?

Không phải bây giờ câu chuyện bưởi Phúc Trạch mới được đem ra mổ xẻ, đã có nhiều cuộc hội thảo từ trung ương đến địa phương, nhưng hầu hết không đưa ra được lời giải thích thoả đáng. Anh Ngô Văn Hồng, Liên hiệp các Hội Khoa học Hà Tĩnh cho rằng, đầu năm nay, vùng đẩt Phúc Trạch bị ngập chìm do lũ, nên trong đất đã lưu lại một lượng nước đáng kể, giúp cây bưởi kết trái. Tuy nhiên, với kinh nghiệm của mình, thì người nông dân trong vùng lại cho rằng, trận rét lịch sử xảy ra đầu năm nay là yếu tố có liên quan. Ông Trần Anh Giai, chủ nhân Giải “Cây bưởi ưu tú” do Hội Khuyến nông tỉnh Hà Tĩnh tổ chức tâm sự: “Cây bưởi Phúc Trạch có đặc điểm không ưa khí hậu quá nóng. Với đợt rét đầu năm, cùng với nhiệt độ trung bình năm nay khá thấp nên có lẽ bưởi đã được mùa”.

Nhiều người tỏ ra “bối rối” khi tại Hội thảo mới nhất đầu tháng 6/2008, tại chính “thánh địa” bưởi Phúc Trạch do địa phương tổ chức, có ý kiến cho rằng, chưa chắc biến đổi khí hậu là nguyên nhân sâu xa gây mất mùa bưởi. Song, nên nhớ rằng, các nhà khoa học đã khẳng định trận rét lịch sử là hiện tượng thời tiết cực đoan, biểu hiện của biến đổi khí hậu. Không chỉ vậy, thống kê gần đây cho thấy, biến đổi khí hậu đã tác động tới nhiều loại cây trồng. Ví dụ như sự dịch chuyển vành đai nhiệt lên cao của các loài cây trên dãy Hoàng Liên Sơn để tồn tại vì thời tiết ấm nóng lên…

Trong khi các nhà khoa học đang mải mê đi tìm lời giải thì số phận của những cây bưởi ở Phúc Trạch vẫn chưa được đình hình rõ nét. Có thể, bưởi Phúc Trạch mất mùa do nhiều nguyên nhân, nhưng cũng đến lúc phải nhìn nhận đúng đắn những tác động của biến đổi khí hậu tới tự nhiên, tới đời sống kinh tế xã hội và con người.

Mỗi năm, cứ độ tháng 8 âm lịch, tiết trời bắt đầu nhạt nắng, gió heo may mang hơi ẩm và vị ngọt dịu ngây ngất, đó cũng là lúc khiến lòng người Phúc Trạch chộn rộn với Tết Trung thu. Mười năm nay, mỗi lần Tết Trung thu đến, người dân Phúc Trạch mang tâm trạng rối bời, xen lẫn chút lo âu. Cái lo âu không chỉ về khía cạnh kinh tế, mà lớn hơn là mai một đặc sản quê nhà…/.

Bưởi Phúc Trạch có tên khoa học là Citrus grandis Osbeck hoặc Citrus Maxima (Burn.) Meer, tép màu hồng, nhiều nước nhưng rất giòn, dễ tách ra khỏi múi và không ướt như bưởi Đoan Hùng.Nổi tiếng từ lâu đời với vị ngọt thanh,

pha chút vị the mà không chua, không đắng, quả hình cầu tròn, vỏ màu xanh vàng, bưởi Phúc Trạch chỉ có thể giữ được bản sắc hương vị khi được trồng ở bốn xã Phúc Trạch, Hương Trạch, Hương Đo và Lộc Yên thuộc huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh. Bưởi Phúc Trạch chỉ có mùa vào khoảng tháng 7,8 và 9 âm lịch, lâu nay sản lượng thường không đủ để cung cấp cho nhu cầu của các tỉnh phía Bắc. Điều đặc biệt là giống bưởi này đã được lấy đi trồng ở nhiều nơi và cũng được chăm sóc rất công phu nhưng quả không bao giờ ngon được như trên đất Phúc Trạch. Không chỉ có giá trị ở độ ngon ngọt, bưởi Phúc Trạch còn được chuộng vì rất dễ bảo quản. Quả có lớp vỏ dày, cứng nên vận chuyển đi xa rất ít bị giập nát. Bưởi tươi ngon rất lâu mà không cần bất kỳ loại hóa chất bảo quản nào

2009: Hà Tĩnh mất mùa bưởi Phúc Trạch

Cập nhật ngày: 20/05/2009, 07:05 GMT+7.

(Hà Tĩnh 24h) - Năm nay, cây bưởi Phúc Trạch (Hương Khê, Hà Tĩnh) chỉ thấy lá xum xuê nhưng lại không có quả. Nông dân trĩu nặng nỗi buồn vì mất mùa bưởi.

Huyện Hương Khê hiện có gần 40 vạn gốc bưởi đặc sản Phúc Trạch với diện tích 1.000 ha. Nhiều hộ nông dân thu nhập chủ yếu trông vào cây bưởi.Bưởi mất mùa đang

khiến nông dân vô cùng lao đao.

 

Ông Nguyễn Quốc Lập, xóm 7, xã Phúc Trạch (Hương Khê) buồn thiu tâm sự: "Vườn nhà tôi có hơn 50 gốc, cả năm bỏ công chăm bẵm thế mà cả vườn chắc không được 10 quả”. Ngoài bưởi ở vườn nhà, hơn 30 gốc bưởi ở Làng thanh niên lập nghiệp huyện Phúc Trạch cũng chỉ ra được hơn 20 quả. Anh Nguyễn Văn Thương cùng xóm ông Lập có gần 50 gốc bưởi thì cả 50 gốc đều không cho quả nào.

Anh Thương cho biết, lúc đầu bưởi ra hoa rất nhiều. Người dân bón phân, tỉa cành, chong đèn đến sáng để bưởi đậu quả. Thế nhưng sau đó trời nắng nóng gay gắt một tuần, dù đã cố gắng tưới nước đầy đủ nhưng bưởi cũng không ra quả. Không chỉ nhà ông Lập, anh Thương mà cả xóm 7 xã Phúc Trạch chỉ nhìn thấy một màu xanh của lá bưởi. Theo đánh giá của nông dân, bưởi năm nay xanh tốt hơn mọi năm nhưng đợt nắng đầu hè vừa qua khiến vùng bưởi đặc sản Phúc Trạch không thể ra quả được.

Dọc theo tuyến QL15, vùng bưởi đặc sản trọng điểm thuộc các xã Hương Trạch, Hương Đô, Lộc Yên (huyện Hương Khê) hầu hết chỉ lơ thơ mỗi cây vài ba quả, cá biệt có những vườn không có một quả nào. Đặc biệt, gần 20 hecta bưởi của Sở KH-CN Hà Tĩnh và Viện NC Rau quả (xã Hương Trạch) được đầu tư kĩ thuật bài bản như: cắt, tỉa cành, thụ phấn nhân tạo... cũng chỉ lèo tèo mấy quả. Anh Nguyễn Văn Loan - Chủ tịch Hội nông dân xã Hương Trạch ước tính, gần 260 hecta bưởi của xã này năm nay tỉ lệ cho quả chỉ đạt 20%.

Ông Nguyễn Thừa Lộc - Trưởng phòng Khoa học & Chuyển giao công nghệ huyện Hương Khê cho rằng bưởi Phúc Trạch không dễ cho quả, không chịu được nắng gắt.

Lúc hoa đang thời kỳ thụ phấn mà gặp thời tiết quá nóng thì mất mùa ngay. Cũng theo ông Lộc, khoảng 10 năm trở lại đây cây bưởi mất mùa liên tục nên người dân đã trồng dó trầm xen vào. Cây dó trầm lấn át cây bưởi khiến khả năng cho quả của bưởi ngày càng tụt dần.

(   Nông nghiệp Việt Nam )

( HaTinh24h.vnBưởi Phúc Trạch: Có “ngọt” trên đất mới?  30/10/2008

Trong nông nghiệp, ông cha xưa đã đúc kết “Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống”, thế nhưng riêng giống bưởi Phúc Trạch (Hà Tĩnh)- một trong 7 loại quả được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn công nhận là đặc sản, cấm xuất khẩu giống thì điều kiện thổ nhưỡng và thời tiết lại đóng vai trò quyết định sự thành bại của cả mùa thu hoạch.

“Di cư” về đất mới

Từ trước tới nay, bưởi Phúc Trạch nổi tiếng là giống bưởi ngon, đậm đà nhất khi được trồng trên “đất tổ” thuộc xã Phúc Trạch (huyện Hương Khê, Hà Tĩnh). Không ít người đã từng đem giống bưởi này trồng ở vùng khác, bưởi vẫn ra quả sai nhưng chất lượng quả thì thua xa so với bưởi trồng tại xã Phúc Trạch.

Ấy thế mà cách đây gần 6 năm (năm 2003), tổ chức Oxfam Hồng Kông đã có một quyết định “táo bạo” là “di cư” giống bưởi “kỹ tính” này về trồng thử nghiệm trên vùng đất mới thuộc xã Hương Thọ (huyện Vũ Quang, Hà Tĩnh) sau khi khảo sát, nghiên cứu kỹ lưỡng về điều kiện thổ nhưỡng, thời tiết của vùng đất này. Ban đầu, tổ chức Oxfam chỉ lựa chọn một số hộ gia đình ở các cụm xóm khác nhau để trồng bưởi thí điểm. Sau vài năm, thấy bưởi giống Phúc Trạch cho quả sai, vị ngọt đậm, bán được giá, bà con trong xã mới hăng hái đua nhau trồng. Đến nay, toàn xã đã có trên 36 ha đất trồng bưởi.

Niên vụ 2006-2007, Hương Thọ cũng như các nơi khác trong tỉnh Hà Tĩnh bị mất mùa bưởi, bù lại, giá bưởi quả lại khá cao: trung bình mỗi quả nặng khoảng 1,5kg bán buôn cũng được 40.000- 50.000 đồng. Thời điểm đó, giá phân bón, công chăm sóc, thuê hái chưa tăng nên các hộ trồng bưởi ở Hương Thọ cũng có nguồn thu đáng kể.

Chưa trọn niềm vui

Năm nay, bưởi Hương Thọ được mùa lớn, thế nhưng giống như câu chuyện của cây lúa, cà phê hay hồ tiêu: mất mùa được giá, được mùa lại rớt giá. “Nếu giá như năm ngoái, tính sơ sơ Hương Thọ phải thu trên dưới 1,6 tỷ đồng từ bưởi. Nhưng năm nay bưởi rớt giá nên người dân thu về chẳng được là bao”- ông Nguyễn Văn Cúc, Chủ tịch UBND xã Hương Thọ cho biết.

Lãnh đạo huyện đang cố gắng tìm đầu ra cho quả bưởi Hương Thọ nhưng chuyện quảng bá thương hiệu, xúc tiến cung cầu không phải một sớm, một chiều mà thành. Trong khi đó, Hương Thọ vẫn là xã miền núi thuộc diện đặc biệt khó khăn, đời sống của nhân dân còn nhiều thiếu thốn, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn mới vẫn còn trên 54%. Mặc dù hằng năm, Hương Thọ được đầu từ 600-700 triệu đồng để xây dựng cơ sở hạ tầng nhưng giao thông vẫn còn cách trở... Đây là những trở lực trong công cuộc xóa đói giảm nghèo của bà con xã Hương Thọ.

Theo chân ông Nguyễn Văn Cúc, Chủ tịch UBND xã Hương Thọ, chúng tôi đến nhà ông Nguyễn Đình Kỳ ở thôn 7 để tận mắt thấy những cây bưởi lúc lỉu quả trên vườn đồi của gia đình. Ông Kỳ tiếp chúng tôi bằng những chén trà xanh mát và cả 2 đĩa bưởi Phúc Trạch múi căng mọng rồi tâm sự: “230 gốc bưởi của nhà tôi đang vào chính vụ. Nhờ được cán bộ hướng dẫn kỹ cách chăm sóc, phòng trừ sâu đục thân nên vụ này,

Vợ chồng ông Nguyễn Đình Kỳ đang chăm

sóc vườn bưởi của gia đình.

bưởi sai và quả to hơn năm ngoái”.

Ông Kỳ cũng cho biết thêm, vụ thu hoạch đầu tiên (năm 2006), ông chỉ bán được 6 triệu đồng, nhưng năm 2007 đã tăng lên 10 triệu đồng. Năm nay, với số lượng hơn 2 vạn quả, gia đình dự kiến sẽ có doanh thu trên 300 triệu đồng. Thế nhưng, giá bưởi năm nay giảm mạnh, thương lái được thể càng o ép giá, thêm vào đó là giá phân bón tăng, giá thuê nhân công chăm sóc, thu hoạch đều tăng nên mặc dù bưởi được mùa nhưng doanh thu lại không cao. “Tuần vừa rồi, mỗi ngày nhà tôi tự hái cỡ 200 quả, chở ra tận Phố Châu (trung tâm huyện Hương Khê) bán cho tư thương được 8.000 đồng/quả. Mỗi chuyến đi hết 40.000 đồng tiền mua xăng xe, nhưng bán được bưởi là phấn khởi rồi”- ông Kỳ tâm sự.

Mặc dù giá cả đang bấp bênh nhưng người dân Hương Thọ vẫn kỳ vọng rất nhiều vào cây bưởi Phúc Trạch. Họ tin rằng năm nay mất giá thì sang năm sẽ lại được giá. Và bưởi Phúc Trạch trên đất Hương Thọ sẽ lại theo những chuyến xe mang vị ngọt của quê hương đi khắp mọi miênền đất nước.

Read more: http://www.ubdt.gov.vn/modules.php?name=Content&op=details&mid=11755#ixzz0Oc9FckNT

Hà Tĩnh: Phục hồi giống bưởi đường đặc sản Hương Sơn4/8/2008

Sau 2 năm triển khai Dự án" bảo tồn quĩ gen và phát triển cây bưởi đường đặc sản", toàn huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh) đã trồng mới 4.000 cây và tiếp tục trồng 20.000 cây, đưa cây bưởi đường trở thành cây ăn quả có diện tích qui mô lớn.

Bưởi đường Hương Sơn, còn gọi là bưởi Tàu, được trồng từ lâu đời, quả to, vị ngọt đậm, múi mọng nước, nhiều Vitamin C, không có hậu chua, không the, không đắng, mùi hương dễ chịu và nhất là ít xơ. Nhờ những đặc tính nổi trội này, người dân bản địa đã xếp bưởi đường lên vị trí cao nhất về độ ngon ngọt so với các giống bưởi hiện có ở Hương Sơn được người tiêu dùng ưa chuộng. Đây được đánh giá là giống bưởi ngon, có giá trị và chất lượng không thua kém nhiều so với bưởi Phúc Trạch. Bưởi đường lại chỉ có phẩm chất tốt khi được trồng ở Hương Sơn, khi đưa ra trồng ở các huyện khác bưởi không còn giữ được hương vị vốn có. Do nhiều nguyên nhân, cây bưởi đường dần dần bị thoái hoá, ít người trồng. Cách đây 3 năm, toàn huyện chỉ còn 400 cây.

Để phục hồi loại trái cây đặc sản này, huyện đã trích ngân sách hơn 100 triệu đồng xây dựng các vườn ươm giống, hỗ trợ các hộ trồng lại cây bưởi đường. Hiện các vườn ươm đã chuẩn bị đủ cây giống để trồng 4.500 cây trong các vụ thu, xuân sắp tới. Các cơ sở sản xuất giống có thể cung cấp cho các hộ làm kinh tế vườn 6000 cây giống/năm. 150 hộ tham gia dự án, chiết cành từ cây gốc để tạo cây mới và chuyển đổi một phần diện tích trồng cây cam bù, chanh, chuối sang trồng bưởi đường. Nhiều hộ đã trồng lại cây bưởi đường, có gia đình trồng mới hơn 30 cây.

Theo một số gia đình, cây bưởi đường mỗi năm cho 80 -100 quả. Với giá bán từ 12.000 - 15.000 đồng/quả, mỗi cây cho thu nhập hơn 1 triệu đồng, cao hơn các loại cây trồng khác.

(Nguon: TTXVN/Tin tuc HaTinh

Qủa Bưởi Có Thể Trị Bệnh Options

Lá bưởi dùng để trị các chứng đau đầu do phong, viêm khớp; cùi bưởi chữa hen, múi bưởi có tác dụng chống viêm, ức chế quá trình ngưng tập tiểu cầu và cải thiện độ bền vùng thành mạch.

Lá bưởi: có vị cay, tính ấm, được dùng chữa viêm khớp dạng thấp, thể hàn thấp, đau bụng do thực trệ, cảm mạo.

- Lá bưởi và hành củ giã nát đắp vào huyệt thái dương có thể trị chứng đau đầu do phong hiệu quả.

- Lá bưởi và gừng giã nát, trộn với dầu trầu và đắp tại chỗ có thể điều trị viêm khớp cấp.

- Lá bưởi, thành bì 30 g, bồ công anh 30 g, sắc uống hằng ngày, chữa áp xe vú.

Cùi bưởi: vị ngọt đắng, tính ấm, tác động vào tỳ, thận và bàng quang, công dụng hóa đàm, tiêu thực, hạ khí và làm khoan khoái lồng ngực. Cùi bưởi được dùng để chữa các bệnh sau:

- Chứng ho hen ở người già: cùi bưởi thái vụn, hấp cách thủy với kẹo mạch nha hoặc mật ong, ngày ăn 2 lần vào buổi sáng, mỗi lần một thìa. Hoặc cùi bưởi thái chỉ, hãm với nước sôi uống thay trà.

- Đau bụng do lạnh: cùi bưởi, trà, thang đằng hương. Các vị sấy khô tán bột, uống 6 g mỗi lần.

- Thức ăn đình trệ, chậm tiêu: cùi bưởi, sa nhân, kệ nội kim, thần khúc, mỗi loại 4-6 g, sắc uống.

- Sán khí: cùi bưởi khô sao vàng 10 g sắc uống hằng ngày.

- Phụ nữ mang thai nôn nhiều: cùi bưởi 4-12 g sắc uống.

- Viêm loét ngoài da: cùi bưởi tươi sắc lấy ngâm rửa.

Hoa bưởi: có tác dụng hành khí, tiêu đờm, giảm đau, dùng để chữa các chứng đau dạ dày, đau tức ngực với liều từ 2-4 g, sắc uống.

Múi bưởi: dùng để trị đau đầu, mỗi ngày ăn 100-150 g. Người bị đau đầu nặng, buồn nôn, hoa mắt, chóng mặt, rêu lưỡi: cần múi bưởi 500 g, mật ong 350 g, đường trắng. Thái vụn múi bưởi rồi ướp với đường trắng trong liễn sành một đêm, sau đó cho vào nồi chưng kỹ, cho mật ong vào quấy đều, để nguội rồi đựng trong bình gốm kín dùng dần. Mỗi lần uống 3 g, ngày dùng 3 lần.

Hạt bưởi: chứa 40, 74% dầu béo, có tác dụng trị sán khí với liều 6-9 g sắc uống. Ngoài ra, hạt bưởi còn chữa chốc đầu trẻ em: hạt bưởi bóc vỏ cứng rồi đốt cho cháy thành than, nghiền nhỏ và rắc lên vùng tổn thương, mỗi ngày 1-2 lần, liên tục trong 6 ngày.

Tinh dầu: lấy từ vỏ bưởi có tác dụng giải rượu và làm tóc mọc nhanh.Bưởi Phúc Trạch, đặc sản chính gốc Hương Khê, Hà Tĩnh http://www.muivi.com/javascript/uploads/buoifuctrach2.jpgBưởi Phúc Trạch, loại trái cây có từ lâu đời trên vùng đất Hương Khê, Hà Tĩnh. Như tên gọi loại bưởi này chỉ có thể giữ được bản sắc hương vị của mình ở thượng huyện Hương Khê, Hà Tĩnh, nơi có bốn xã Phúc Trạch,Hương Trạch , Hương Đo và Lộc Yên là nơi sản sinh ra cây bưởi Phúc Trạch. Không như một số loại bưởi khác có trái quanh năm, mùa bưởi Phúc Trạch chỉ kéo dài trong khoảng ba tháng ( 7,8 và tháng 9 âm lịch). Sản lượng bưởi hàng năm không đủ cung cấp cho các tỉnh phía Bắc cho

nên ở miền Nam ít người biết đến loại bưởi này .

Trước tinh hình đó , được sự đồng ý của UBND huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh cũng như sự ủng hộ của chính quyền nhân dân bốn xã thượng huyện nói trên , Hội Huynh Đệ Việt Nam , một tổ chức phi chính phủ tại Pháp gần 40 năm qua đã có nhiều đóng góp ủng hộ nhân dân việt Nam trong cuộc kháng chiến cũng như trong công cuộc phát triển đất nước quyết định triển khai một dự án “ gìn giữ và phát triển giống bưởi Phúc Trạch”

Sau thời gian thăm dò và khảo sát thổ nhưỡng cũng như đặc điểm của giống bưởi quý này , đòan giáo sư tiến sĩ của khoa Nông Nghiệp Đại học Cần Thơ đã về Hà Tĩnh trực tiếp nghiên cứu và đã đưa ra báo cáo khoa học về những điều kiện tự nhiên và con người của vùng (lượng mưa , mức bốc hơi nước, đặc điểm đất đai, các nguồn nước, tài nguyên sinh vật, thành phần dân số,..)làm cơ sở cho những ngiên cứu sau đó để áp dụng khoa học vào sản xuất nông nghiệp, đặc biệt làm cho cây bưởi Phúc Trạch giữ được chất lượng truyền thống và phát huy được hiệu quả kinh tế.

Bưởi Phúc Trạch là một sản phẩm quả đặc trưng , riêng có của huyện Hương Khê (Hà Tĩnh) đã được cục sở hữu trí tuệ thuộc Bộ KH-CN Việt Nam cấp “ giấy chứng nhận đăng kí nhãn hiệu hàng hóa “ số 57021 theo quyết định số A6212/QĐ-ĐK ngày 9/9/2004 . Với diện tích 250ha/1.600 cây đã cho quả ( phấn đấu đến 2010 mở rộng thêm 5000 ha ).Bưởi Phúc Trạch được trồng chủ yếu và có quyền sử dụng nhãn hiệu tập thể ở bốn xã gồm Hương Trạch , Phúc Trạch, Hương Đô và Lộc Yên . Sản lượng quả bình quân những năm qua đạt từ 12.000 -15.000 tấn/năm.

Bưởi Phúc Trạch có hình cầu tròn , bề ngang và chiều cao gần bằng nhau , cuống quả không lồi , đế quả hơi lõm , vỏ không trơn không ráp , màu sắc vỏ quả xanh vàng , màu sắc thịt quả màu hồng nhạt hoặc màu trắng trong , khối lượng quả đạt từ 1-1,5 kg , số múi 14-16 múi /quả, tỉ lệ ăn được từ 48,1-54,1, số hạt bình quân trong quả 50-70 hạt/quả ., độ BRIX(%) từ 10-12,8% .Bưởi Phúc Trạch có mùi thơm nhẹ tự nhiên hơi đặc trưng , có vị ngọt hơi thanh chua , ngọt hậu.

Sau hơn một năm triển khai dự án đến nay bưởi Phúc Trạch đang vào mùa thu hoạch. Theo đánh giá của bà con nông dân bốn xã trồng bưởi Phúc Trạch , sản lượng bưởi năm nay đã bội thu hơn so với năm trước . Hội Huynh Đệ Việt Nam đã ủy nhiệm cho công ty Đông Nam tại Hà Tĩnh , một công ty do Hội thành lập đễ thực hiện và quản lý dự án của hội tại Việt Nam , tiến hành các hoạt động thu mua và tiêu thụ sản phẩm bưởi của dự án.

Với ngoại hình và đặc biệt là chất lượng tạo cho bưởi Phúc Trạch khác biệt so với các sản phẩm khác cùng loại (do viện nghiên cứu rau quả TW kết luận).

Huyện Hương Khê (Hà Tĩnh) sẵn sàng phối hợp và tạo mọi điều kiện thuận lợi để các tổ chức tập thể , cá nhân trong và ngòai nước đến đăng kí , đầu tư và bao tiêu có hiệu quả sản phẩm bưởi Phúc Trạch.

Tất cả những trái bưởi thuộc “ dự án gìn giữ và phát triển cây bưởi Phúc Trạch “ của hội Huynh đệ Việt Nam và do công ty Đông Nam phân phối đều có dán nhãn hiệu hàng hóa (logo đính kèm)

Khi mua một trái bưởi Phúc Trạch mang nhãn hiệu này , người tiêu dùng đang tham gia vào dự án “ giữ gìn và phát triển bưởi Phúc Trạch “ , một giống trái cây quý của Việt Nam , đồng thời người tiêu dùng góp phần trực tiếp giúp người dân Hương Khê nói chung và bốn xã Phúc Trạch , Hương Trạch , Hương Đô và Lộc Yên nói riêng được phát triển bền vững.

Công Ty TNHH Đông NamNhà 41, Ngõ 13 , đường Nguyễn Huy Tự , thị xã Hà TĩnhĐt: 039. 856.541

.Bưởi chữa đau bụng, khó tiêu

Để chữa đau bụng, đầy bụng do lạnh, lấy lá bưởi non luộc chín hay nướng chín đắp vào rốn khi còn nóng.Bưởi là cây đa năng. Trong Nam dược thần hiệu, Tuệ Tĩnh đã viết Bưởi làm cho thư thái, trị được nôn nghén khi có thai, chữa lười ăn, đau bụng, tích rượu ăn không tiêu, vỏ bưởi có trừ đờm, hòa huyết, giảm đau, đau ruột, tiêu phù thũng, khi dùng bỏ cùi trắng lấy vỏ vàng sao dùng.

Chữa đau dạ dày: Lấy một vốc hạt bưởi rửa sạch cho vào cốc thủy tinh, rót nước sôi vào, đậy kín, sau hai, ba tiếng lấy nước uống. Có thể thêm ít đường cho dễ uống. Uống liên tục nhiều ngày.

Chữa đau bụng, ăn không tiêu: Sắc nước vỏ bưởi uống, ngày dùng 4-12g dưới dạng thuốc sắc.

Chữa trĩ: Rễ bưởi đào rửa sạch, thái nhỏ (20 g/ngày) sắc uống.

Chữa sa bìu tinh hoàn, bìu đau tức: Bưởi non mới hình thành hạt: Một quả, gọt vỏ sao vàng, hạ thổ nấu nước uống. Dùng vài ngày.

Chữa đau bụng do lách to: Vỏ bưởi 12g sắc với một bát nước, còn nửa bát. Uống liên tục một tuần.

Ngoài ra, nước ép múi bưởi được dùng làm thuốc chữa tiêu khát (đái tháo nhạt), thiếu vitamin C. Tầm gửi cây bưởi được dùng chữa các bệnh khớp, ăn uống khó tiêu.

Lưu ý: Nước ép bưởi khi dùng chung với thuốc tây có thể không tốt cho sức khỏe vì nó chứa furanocoumarin - một chất có thể ảnh hưởng lên quá trình hấp thụ dược phẩm.

Các nhà nghiên cứu cũng khuyên không đánh răng ngay sau khi ăn bưởi, vì các loại quả chua chứa nhiều axít nên dễ làm yếu men răng và gây mòn cổ răng.

Thụ phấn bổ sung cho bưởi Phúc Trạch[23 - Jul - 2009 ::: khucthuydu]

 

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Viện Nghiên cứu Rau quả thì muốn bưởi Phúc Trạch sai quả, cần phải thụ phấn bổ sung bằng phấn của giống bưởi khác. Làm như sau:

Cách lấy phấn: Phấn dùng cho thụ bổ sung được lấy từ những cây bưởi gieo từ hạt (bưởi chua, còn gọi bưởi "đúc"). Chọn những hoa vừa hé nở, dùng panh kẹp bỏ cánh và nhụy hoa. Đặt nhị hoa vào đĩa Pettri hoặc dụng cụ có nắp đậy. Phấn hoa có thể sử dụng cho thụ phấn trong vòng 24 giờ trong điều kiện bình thường. Tốt nhất là dùng ngay trong vòng 2 – 3 tiếng sau khi lấy phấn.

Cách thụ: Việc thụ phấn được thực hiện thủ công bằng tay bằng cách dùng hoa đã bỏ cánh và nhụy hoa quét phấn lên đầu nhụy của hoa cần thụ. Mỗi hoa cho phấn dùng thụ bổ sung cho từ 8 – 10 hoa bưởi Phúc Trạch, mỗi ngày thụ 2 lần, buổi sáng từ 8h30 đến 10h 30, buổi chiều từ 2h đến 4h. Việc thụ phấn bổ sung được thực hiện liên tục từ khi hoa nở đến bắt đầu tàn hoa.

Theo kinh nghiệm của nông dân trồng bưởi Phúc Trạch ở Hương Khê - Hà Tĩnh, với vườn bưởi trên 100 cây, 3 lao động thụ phấn trong 3 ngày là xong, đảm bảo bưởi đậu quả tốt.

Theo Bao Nong Nghiep Viet Nam

Đã có hướng phục sinh bưởi Phúc Trạch

Sau nhiều năm nghiên cứu khắc phục hiện tượng mất mùa liên tục trên cây bưởi Phúc Trạch (Hương Khê – Hà Tĩnh), các nhà khoa học Viện Nghiên cứu Rau quả đã bước đầu thành công cho bưởi đậu quả theo ý muốn bằng thụ phấn bổ sung. Trước mắt, đây được xem là hướng phục sinh tốt nhất cho bưởi Phúc Trạch.

Đó là kết quả bước đầu của Dự án: “Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật để phát triển cây bưởi Phúc Trạch tại vùng bưởi tập trung xã Hương Trạch, huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2009-2010” do UBND tỉnh Hà Tĩnh đầu tư, Sở Khoa học Công nghệ Hà Tĩnh phối hợp Viện Nghiên cứu Rau quả (thuộc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam - VAAS, Bộ NN-PTNT) chủ trì thực hiện.

Thực ra đã có nhiều dự án hay nghiên cứu về cây bưởi Phúc Trạch nhiều năm qua, nhưng vẫn chưa cắt nghĩa một cách thuyết phục vì sao vùng bưởi này lại mất mùa liên tục (khoảng 10 năm gần đây). Không những bưởi mất mùa trong vườn của dân, mà bưởi trồng theo dự án, được đầu tư bài bản cũng mất mùa. Điển hình từ năm 2000, tại xã Hương Trạch, một dự án được đầu tư trồng mới 20ha bưởi Phúc Trạch bằng giống đầu dòng sạch bệnh, nông dân được tập huấn, đầu tư chăm sóc tỷ mỷ theo hướng dẫn của các nhà khoa học nhưng bưởi vẫn không hề ra quả.

Trong quá trình nghiên cứu bưởi Phúc Trạch, nhiều giả thiết được đưa ra, nguyên nhân có thể do phá bỏ vườn tạp, bưởi Phúc Trạch thiếu cây che bóng, thiếu những hàng cây che chắn gió Lào nên ra hoa đậu quả khó; cũng có thể do biến đổi khí hậu, nhiệt độ tăng cao làm cho bưởi rụng quả hàng loạt. TS Đỗ Đình Ca (Viện Nghiên cứu Rau quả), người nhiều năm liền nghiên cứu tỷ mỉ đặc điểm sinh học bưởi Phúc Trạch, nhiệt độ, ẩm độ... vùng Hương Khê, cho rằng bưởi mất mùa là do thời tiết bất thường, có năm mới tháng 2 đã xuất hiện gió Lào, nhiệt độ không khí nhiều ngày lên đến 39-40oC, thậm chí 44oC khiến hoa bưởi chưa kịp thụ phấn đã rụng ngay. Bưởi nhiều năm mất mùa khiến nông dân chán nản phá bỏ bưởi chuyển sang trồng dó trầm (diện tích bưởi từ 1.250ha với sản lượng trên 10.000 tấn trước năm 2000 giảm còn dưới 1.000ha, sản lượng chỉ vài trăm tấn vào năm 2007).

Đã có nhiều thí nghiệm tác động để bưởi Phúc Trạch đậu quả, từ kỹ thuật bón phân, tưới nước, cắt tỉa, phòng trừ sâu bệnh, sử dụng chất điều hòa sinh trưởng như GA3 phun vào thời kỳ giảm nhiễm kích thích thụ tinh nhưng vẫn không thành công. Trong quá trình nghiên cứu, các nhà khoa học để ý thấy những cây bưởi được trồng dưới tán vườn tạp, khuất gió, thì đậu quả tốt hơn vườn bưởi trồng thuần trảng gió, chứng tỏ bưởi Phúc Trạch là cây ưa bóng; đặc biệt với những cây bưởi Phúc Trạch trồng cạnh gốc bưởi chua (còn gọi bưởi "đúc", là loại bưởi trồng từ hạt sinh trưởng khỏe) thì luôn sai quả. Từ đó

nảy sinh ý tưởng thụ phấn bổ sung cho bưởi.

Thụ phấn bổ sung cho bưởi do các nhà khoa học Viện Nghiên cứu Rau quả thí nghiệm gồm nhiều công thức: Thụ phấn bổ sung bằng phấn bưởi chua; thụ phấn bổ sung bằng phấn bưởi đào; bằng chính phấn bưởi Phúc Trạch cùng cây; phấn bưởi Phúc Trạch khác cây, rồi so sánh tỷ lệ đậu quả với đối chứng để tự nhiên. Kết quả thụ phấn bằng phấn cây bưởi chua và cây bưởi đào có tỷ lệ đậu quả cao, trong đó phấn bưởi chua cho đậu quả cao nhất; những công thức còn lại đều không cho quả. Từ kết quả đó rút ra rằng thụ phấn bổ sung (bằng phấn bưởi chua) là một giải pháp tình thế cứu vãn mất mùa trắng bưởi Phúc Trạch. 

Về Hương Khê mấy ngày qua, chúng tôi chứng kiến vườn bưởi Phúc Trạch 1ha tại xã Hương Trạch theo mô hình thụ phấn bổ sung kết hợp chăm sóc hợp lý, cây nào cũng trĩu quả (đối chứng là 19ha vườn bưởi Phúc Trạch thuần cạnh bên, cùng chế độ chăm sóc nhưng không thụ phấn bổ sung thì không một cây nào có quả!). TS Ngô Hồng Bình, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Rau quả, Chủ nhiệm Dự án này cho biết: Trung bình mỗi cây bưởi được thụ phấn bổ sung cho 60 quả, cây cao nhất tới trên 120 quả, đó là tỷ lệ đậu quả khá sai đối với cây bưởi mới 7-8 năm tuổi. Còn ở trong dân, những hộ làm theo cách của chúng tôi trên những cây bưởi lâu năm có cây cho tới 300 quả.

Thật vậy, năm nay, một số hộ dân dự tập huấn chăm sóc và thụ phấn bổ sung cho bưởi theo Dự án đã trúng to mùa bưởi Phúc Trạch. Như hộ anh Nguyễn Văn Phước ở xóm Ngọc Bội, xã Hương Trạch có trên 100 cây bưởi đã nhiều năm không cho quả, năm nay anh làm thụ phấn bổ sung thì cả vườn bưởi sai quả.

Hộ anh Phạm Văn Ân cùng xóm Ngọc Bội có 400 cây bưởi Phúc Trạch, nhờ thụ phấn bổ sung, cả vườn bưởi cây nào quả cũng sai, có cây 300 quả, anh ước trung bình thu mỗi cây 100 quả. Với 400 gốc bưởi sẽ cho thu 4 vạn quả, năm nay bưởi mất mùa chung, giá bán tối thiểu ngay tại vườn không thể dưới 15.000 đồng/quả, như vậy gia đình anh cầm chắc thu 500-600 triệu đồng, thậm chí hơn.

TS Vũ Mạnh Hải, Phó Viện trưởng VAAS, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Rau quả, nói: Quả thật, việc làm cho bưởi Phúc Trạch đậu quả là việc vô cùng khó suốt nhiều năm qua, thách thức biết bao nhà khoa học. Nay Dự án bước đầu thành công cho bưởi Phúc Trạch ra quả đã le lói cho chúng ta tia hy vọng mới.

Ông Nhuyễn Huy Lâm, GĐ Sở Khoa học Công nghệ Hà Tĩnh cho rằng: Mục tiêu cho bưởi Phúc Trạch ra quả chúng ta đã tạm thời đạt được. Bước tiếp theo của Dự án là nghiên cứu sâu hơn để làm sao không cần thụ phấn bổ sung mà cây vẫn cho sai quả, như có thể trồng xen bưởi chua vào vườn bưởi Phúc Trạch (hoặc ghép một tỷ lệ cành bưởi chua lên cây bưởi Phúc Trạch); trồng cây che bóng, chắn gió, cần thiết kế vườn giống như vườn bưởi Phúc Trạch xưa kia, có mít, xoan che bóng, hàng tre chắn gió, bưởi năm nào cũng sai quả, đó là mục tiêu nghiên cứu bền vững về cây bưởi Phúc Trạch.

Báo Nông nghiệp(2009-07-21)

Bưởi Phúc Trạch Cập nhật ngày: 24/12/2007, 16:21 GMT+7.

(Hà Tĩnh 24h) - Nhắc đến bưởi, người miền Nam đã rất quen thuộc với bưởi Tân Triều (Đồng Nai), Năm Roi (Vĩnh Long)…còn miền Bắc có bưởi Đoan Hùng (Phú Thọ) là đặc sản nổi tiếng. Đến với quê hương Đại thi hào Nguyễn Du, ta lại có thêm thứ đặc sản của “hồn đất - tình người”, đó là bưởi Phúc Trạch. Bưởi Phúc Trạch có tên khoa học là Citrus grandis Osbeck hoặc Citrus Maxima (Burn.)

Meer, tép màu hồng, nhiều nước nhưng rất giòn, dễ tách ra khỏi múi và không ướt như bưởi Đoan Hùng. Cứ 100 gram tép bưởi Phúc Trạch cung cấp cho cơ thể 39 calo, dịch quả chiếm 84-86%, độ khô 11,4012,5%, độ axit từ 0,5-0,7%, độ đường từ 7,7-8,3%, vitamin C 44-62mg. Nổi tiếng từ lâu đời với vị ngọt thanh, pha chút vị the mà không chua, không đắng, quả hình cầu tròn, vỏ màu xanh vàng, trọng lượng từ 1-1,5kg/quả, số múi từ 14-16 múi/quả, bưởi Phúc Trạch chỉ có thể giữ được bản sắc hương vị khi được trồng ở bốn xã Phúc Trạch, Hương Trạch, Hương Đo và Lộc Yên thuộc huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh. Bưởi Phúc Trạch chỉ có mùa vào khoảng tháng 7,8 và 9 âm lịch, lâu nay sản lượng thường không đủ để cung cấp cho nhu cầu của các tỉnh phía Bắc. Điều đặc biệt là giống bưởi này đã được lấy đi trồng ở nhiều nơi và cũng được chăm sóc rất công phu nhưng quả không bao giờ ngon được như trên đất Phúc Trạch. Chuyện kể rằng: cách đây gần 200 năm, trong vườn nhà của một gia đình ở xã Phúc Trạch có một cây bưởi đơn đột biến tự nhiên cho những quả vàng ươm, ăn ngon khác lạ nên bà con

trong vùng đua nhau chiết cành giâm trồng. Đến nay, giống bưởi này đã thành đặc sản của vùng và được đặt luôn tên gọi là bưởi Phúc Trạch. Theo kết quả điều tra của Viện Nghiên cứu rau quả và Sở Khoa học công nghệ và môi trường Hà Tĩnh, chính loại đất sét mịn, sâu pha lẫn đất phù sa được bồi đắp hàng năm, cộng với vùng tiểu khí hậu mát mẻ, không hề bị ảnh hưởng bởi gió Lào (do được bao bọc bởi hai dãy núi Khai Trướng - còn có tên khác là núi Giăng Màn và Thiên Nhẫn ở phía đông và phía tây) là điều kiện lý tưởng để 4 xã nói trên trồng giống bưởi ngon không đâu có được. Bưởi Phúc Trạch sống lâu năm, vài năm đầu cây cho quả tương đối thấp, nhưng từ năm thứ 6 trở đi lượng quả thu được khá ổn định: 90-120 quả. Quả sai nhất là khi cây ở độ tuổi 11-15. Cây bưởi già trên 20 năm vẫn "giữ phong độ" năng suất quả cao, thậm chí có cây trên 60 năm tuổi vẫn bói 50-150 quả. Cây bưởi càng già quả càng ngon, ngọt đậm. Nếu tính thời gian sống và "trình độ" cho quả lâu năm thì bưởi Phúc Trạch bỏ xa các loại cây ăn quả có múi khác như chanh, cam, quýt... Không chỉ có giá trị ở độ ngon ngọt, bưởi Phúc Trạch còn được chuộng vì rất dễ bảo quản. Quả có lớp vỏ dày, cứng nên vận chuyển đi xa rất ít bị giập nát. Bưởi tươi ngon rất lâu mà không cần bất kỳ loại hóa chất bảo quản nào. Ở Hương Khê, một số gia đình chỉ cần vùi bưởi vào cát ẩm hoặc bôi vôi vào cuống rồi để ở nơi thoáng mát là có thể giữ được 3 - 5 tháng. Vỏ quả có thể hơi khô héo đi, nhưng chất lượng múi bên trong không hề suy giảm. Không chỉ là vẻ đẹp của một vùng quê, bưởi Phúc Trạch còn mang lại giá trị kinh tế cao bởi nó là nguồn thu chủ yếu cho các gia đình làm vườn ở đây. Theo kết quả nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Cây ăn quả Phủ Quỳ (Nghệ An) thì trong hơn 100 giống bưởi ở nước ta, bưởi Phúc Trạch được đánh giá là ngon nhất, có giá bán rất cao (trung bình 15-20.000đ/quả, có khi tăng vọt lên 35-50.000đ/quả).

This image has been resized. Click this bar to view the full image. The original image is sized 490x291

and weights 100KB.

( HaTinh24h.vn