8
GaziUniv Muh Mim. Fak. Der BINA KABUGU YUZEY ALANI VE YALITIM KALINLIGININ ISITMA MALIYETI UZERINDE ETKILERI U. Teoman AKSOY ve Omer KELE§OGLU Yapi Egitimi Boliimij, Teknik Egitim Fakullesi. Firat Cniversitesi. 23119 Elazig taksovrfl'firflt.cdu.tr,okelesoglufa>fi rat.edu.tr {Geli?/Received: 28.11.2005; Kabul/Accepted: 21.08.2006) OZET Bu ?ali5mada, bina kabugu opak bolUmlerindeki enerji kayiplari, bina kabugu yuzey alani, yonlendirili? durumu ve yahtmi kaliiihgina gore ara§tirilmi§tir. Bu ama9la incelenecek olan bina di§ kabugunda, ge?jci rejimde bir boyutlu IS. iletiminin ger9ekle§tigi kabul edilmi? ve sicakhk dagilimi probleminin fozumlinde "explicit" sonlu fark yakla§imi kulianilmiijtir. Call§mada uzun kenarian dogu-bati. kisa kenarlari kuzcy-gliney yonUnde otan bmada hesaplanan saatlik isi kayiplartna gore, maksimum isi kaybi yuzey alani bUyUklugunden dolayi bati ve dogu ydnlermde ger^ekle^mi^tir. Yalitmi kalmligma bagli olarak, %I9 ile %77 arasinda degi§en enerji tasarrufu saglanmi^tir. Yalitmi mahyetine gore kaybedilen enerjinin geri doniijum sUresi ise, 5.3 ile 13 6 ytl arasmdadir Hesaplamalarda, Tiirkiye'nin soguk §ebirlerinden biri olan Elazig'in iklimsel verileri kullamlmi§tir. Anahtar Kelimeler: Bina ybniendirilmesi, isi yalitimi, bina kabugu, isitma maliyeti. EFFECTS OF BUILDING ENVELOPE SURFACE AREA AND INSULATION THICKNESS ON HEATING COST ABSTRACT In this study, the energy losses from opaque parts of building envelope are investigated according to surface area, building orientation stated and insulation thickness. Time-dependent one dimensional heat transfer is assumed to exist in external walls and an expilicit finite difference method is used in the solution of conduction heat transfer problem ofthe external walls. Calculations were done with the climatic data of Elazig where is one ofthe coldest cities of Turkey. According to heat losses calculated for a building which has long sides oriented to east-west and short sides to north-south, the maximum amount of heat losses occurs in east-west direction because ofthe large ofthe surface area in this directions. Energy savings with amount of 19% - 77% provided depending on insulation thickness. Payback period of lost energy based on insulation cost is 5.3 and 13.6 years. Keywords: Building orientation, insulation thickness, building envelope, heating eost. 1. G i R i $ (INTRODUCTION) siyie, bina kabugundan maksimum performans beklenir. . 'SI yalitimi, binanin ilk yatinm maliyetini aittinr. Ancak Insan sagligi ve ^ali^ma verimliligi igin gerekli olan elde edilecek enerji tasarrufuyla. birkaf yil iferisinde' isisal konfor ihtiyaci, nUfus ve 5ehirle§meyle birlikte bina kendisini amorti edecektir. Enerji ihtiyacmi en az hizIa artmaktadir. Isisal konfor ihtiyacindan dolayi, artan maliyetle kar^iiamak temel kuraldir Ekonomik analiz enerji talebmin biiyiik bir bolumii. binalann isitilmasinda yaparak, isitma enerjisi ve yahtim maliyetine bagli olan tUketilmektedir [I]. Kos.l yakit stoklanmn azalmasi ve toplam maliyeti belirlemek gerekir. Yahtim kalinhgi sebep oidugu zararlari da du§uniirsek, enerji tasarrufu minimum maliyet ifin onemlidir [21 bir zorunluluk olmaktadir. „. , , , f^'iia tasariminda, enerji tasarrufunu maksimum ede- Bina kabugu, yalitim ve maliyet enerji tasarruftinda bilmek i9in yapilan 9ali$malarda, sayisal simiilasyon degerlendirilmesi gereken Onemii parametrelerdendir. ve pasif giine§ teknikleri kuilamlmakta ve bu calismalar Bina kabugu i^in. malzemeierin fiziksel ozellikleri. devam etmektedir. Steward'a [3] gore; enerji tasarruft. kahnhk ve yapim sekli onemlidir. Isi yalitimi ekienme- bina kabugu, enerji kullanim sistemieri ve kullanicila-

BINA KABUGU YUZEY ALANI VE YALITIM KALINLIGININ ISITMA ...€¦ · di^ta ist yahtimi. ortada delikli tugla ve her iki kc-narda da siva ile §ekillendirilmi§tir (§ekil 2). Kabukta

  • Upload
    others

  • View
    5

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • GaziUniv Muh Mim. Fak. Der

    BINA KABUGU YUZEY ALANI VE YALITIM KALINLIGININISITMA MALIYETI UZERINDE ETKILERI

    U. Teoman AKSOY ve Omer KELE§OGLUYapi Egitimi Boliimij, Teknik Egitim Fakullesi. Firat Cniversitesi. 23119 Elazigtaksovrfl'firflt.cdu.tr,okelesoglufa>fi rat.edu.tr

    {Geli?/Received: 28.11.2005; Kabul/Accepted: 21.08.2006)

    OZET

    Bu ?ali5mada, bina kabugu opak bolUmlerindeki enerji kayiplari, bina kabugu yuzey alani, yonlendirili? durumuve yahtmi kaliiihgina gore ara§tirilmi§tir. Bu ama9la incelenecek olan bina di§ kabugunda, ge?jci rejimde birboyutlu IS. iletiminin ger9ekle§tigi kabul edilmi? ve sicakhk dagilimi probleminin fozumlinde "explicit" sonlufark yakla§imi kulianilmiijtir. Call§mada uzun kenarian dogu-bati. kisa kenarlari kuzcy-gliney yonUnde otanbmada hesaplanan saatlik isi kayiplartna gore, maksimum isi kaybi yuzey alani bUyUklugunden dolayi bati vedogu ydnlermde ger^ekle^mi^tir. Yalitmi kalmligma bagli olarak, %I9 ile %77 arasinda degi§en enerji tasarrufusaglanmi^tir. Yalitmi mahyetine gore kaybedilen enerjinin geri doniijum sUresi ise, 5.3 ile 13 6 ytl arasmdadirHesaplamalarda, Tiirkiye'nin soguk §ebirlerinden biri olan Elazig'in iklimsel verileri kullamlmi§tir.

    Anahtar Kelimeler: Bina ybniendirilmesi, isi yalitimi, bina kabugu, isitma maliyeti.

    EFFECTS OF BUILDING ENVELOPE SURFACE AREA AND INSULATIONTHICKNESS ON HEATING COST

    ABSTRACT

    In this study, the energy losses from opaque parts of building envelope are investigated according to surfacearea, building orientation stated and insulation thickness. Time-dependent one dimensional heat transfer isassumed to exist in external walls and an expilicit finite difference method is used in the solution of conductionheat transfer problem ofthe external walls. Calculations were done with the climatic data of Elazig where is oneofthe coldest cities of Turkey. According to heat losses calculated for a building which has long sides orientedto east-west and short sides to north-south, the maximum amount of heat losses occurs in east-west directionbecause ofthe large ofthe surface area in this directions. Energy savings with amount of 19% - 77% provideddepending on insulation thickness. Payback period of lost energy based on insulation cost is 5.3 and 13.6 years.

    Keywords: Building orientation, insulation thickness, building envelope, heating eost.

    1. GiRi$ (INTRODUCTION) siyie, bina kabugundan maksimum performans beklenir.. 'SI yalitimi, binanin ilk yatinm maliyetini aittinr. AncakInsan sagligi ve ^ali^ma verimliligi igin gerekli olan elde edilecek enerji tasarrufuyla. birkaf yil iferisinde'isisal konfor ihtiyaci, nUfus ve 5ehirle§meyle birlikte bina kendisini amorti edecektir. Enerji ihtiyacmi en azhizIa artmaktadir. Isisal konfor ihtiyacindan dolayi, artan maliyetle kar^iiamak temel kuraldir Ekonomik analizenerji talebmin biiyiik bir bolumii. binalann isitilmasinda yaparak, isitma enerjisi ve yahtim maliyetine bagli olantUketilmektedir [I]. Kos.l yakit stoklanmn azalmasi ve toplam maliyeti belirlemek gerekir. Yahtim kalinhgisebep oidugu zararlari da du§uniirsek, enerji tasarrufu minimum maliyet ifin onemlidir [21bir zorunluluk olmaktadir.

    „ . , , , f '̂iia tasariminda, enerji tasarrufunu maksimum ede-Bina kabugu, yalitim ve maliyet enerji tasarruftinda bilmek i9in yapilan 9ali$malarda, sayisal simiilasyondegerlendirilmesi gereken Onemii parametrelerdendir. ve pasif giine§ teknikleri kuilamlmakta ve bu calismalarBina kabugu i^in. malzemeierin fiziksel ozellikleri. devam etmektedir. Steward'a [3] gore; enerji tasarruft.kahnhk ve yapim sekli onemlidir. Isi yalitimi ekienme- bina kabugu, enerji kullanim sistemieri ve kullanicila-

  • T Aksoy ve O Kele^oglu Bina Kabugu Yflzey Alani vc YaliUm Kalinligmin Isiima Maliyeti Uzerindcki Etkileri

    nn katkilariyla saglanabilir. Gandara [4]; bina yiinil,peneere ve gc^tgelenmesi gibi pasif parametre I erle, i?ortam sicakligi arasindaki ili§kiyi ara§tirmi§ ve birekonomik degeriendimie de yapmi§lir. Gratia [5]; isitmaenerjisi hesaplamalarmda kiillanilabilecek bir biigisayarprogram! (OPTI) geli§tinni§ ve bina yonii ve bi9imi.pencere tipi ve alani, goigeleme gibi parametrelere goreisitma enerjisi hesaplamalari yapmi^tir. Gieseler [6];bina kabiigundaki farkii isi yalitimi uygulanialarminekononiikligi iizerine durmu§, ornek olarak aldigi tekkatli bir binada yon. boyiil ve cam malzeme gibi para-metrelere bagli olarak yillik enerji tasarrufu hesapla-malari yapmi§ ve yapi elemanlannin U-degerlerini dehesaplami§tir. Oral [7]; bina yiizey alaninin bina hac-mine orani (A/V) ile bina kabugu U-degeri, U-degeriile bina formu arasindaki l!i§kiyi arajtimii^ ve bina for-muna bagli olarak U-degeri hesaplamalari yapnii§tir.

    Bu i;ali§mada da; bina kabugu yiizey alani ve yalitimkalinliginin isitma enerjisi uzerindeki etkisini gormekamaciyla, dar cepheleri kuzey-giiney, uzun cepheleridogu-bati ydntlnde koniimlandirilmi§. penceresiz vebiî im faktOrii (bina derinliginin uzunluga oram} {BFl/2)olan kiitlesel bir yapidaki isitma enerjisi miktari vebagli olarak, maliyet, geri diinii^iim siiresi ve tasarruforanlan hesaplanmi^tir. Bina kabugundaki zamanabagli Sicaklik dagilimi problemi, "explicit" sonlu fark-lar yontemi kullanilarak 9ozillinii§tiir. (^ali^ma, binakabugundaki sicaklik dagilimina gore, opak yiizeyler-de olan isi ge

    ir.

    2.5 20 25,5.10,15 2 . 5 ,

    >[* »r—H$ekil 2. Bina kabuk detayi {Details of the building envelope)

    Ytizey alani ve yalitim kalinhgi parametrelerine gorekabuk senary ot art nin yillik isitma enerjisi miktarlarihesaplanmi§ ve degerlendirilmi§tir. C^li§mada ki onkabuller a§agida siralanmi§tir:

    J, bir binanin ara katinda oldugu varsayiiankQtIesel bir yapi i9in yapilmi^tir.

    • Bina "kuzey-giiney-dogu-bati" dogrultusunda zeminekonumlandirilmi^tir (^ekil 1).

    • Bina kabugunun, isi yalitimsiz ve 2.5, 5, 10, 15 cmISI yalitimli altematifleri dii§ilniilniii5tiir. Bina kabugu,di^ta ist yahtimi. ortada delikli tugla ve her iki kc-narda da siva ile §ekillendirilmi§tir (§ekil 2). Kabuktakulianilan malzemelere ait fiziksel ozellikler Tablor d e verilnii§tir.

    • Binanin katyiiksekligi3.(X)mveboyutlan 15.6>^7.8m'dir.• Bina kabugunun opak kisimlari ara§tinldigindan

    pencere du^iinOimemi^tir.• Binada, insanlardan, elektronik ara^tardan olan isi

    ka7^n9lan iie, 9ati, do§eme ve peneerelerden olanlsi kayiplan, bu 9ah5mada dikkate ahnmami§tir.

    • Geri donu§iim siJresi hesapiamalarinda, duvarin ya-§am donemi i9indeki, bakim-oiiarim vb. maliyetleridikkate ahnmami§tir.

    2.1. Giiney Radyasyonu Hesaplamnlari(The (HkuUlinnsof Sol^r Kat]iH(ii>n)

    Qali§mada. saatlik gQne$ radyasyonu hesaplamalarmda,iklimsel ozeiliklere bagli olmayan ve giine§ i§mimi 61-9Umlerine gore de daha guvenilir olan astronomik hesap-lamalar kullanilmi§tir. Dilnyanin etrafinda bir atmosfer

    Tablo 1. Duvar bilejenlerine alt fiziksel ijzellikler(Thermal characteristics of materials ii.sed huilding envelope)

    ISI iletimMiilzenie katsayiM

    k. (W/mK)

    Lsi c

  • Bina Kabugu Yozey Alain ve Yalitim Kalinli|inm Isilina Maliyeti Uzerindeki Elkiieri T. Aksoy ve 0.

    tabakasi olmasaydi, gune§ i§mlarina dik olan her ytlze-ye ortalama 1353 W/nr gilne§ enerjisi gelecekti.Literatiirde de giine§ i^inimi ifiii sabit bir deger olarak1353 W/m" ahnmaktadir fO] ve bu deger gOneg sabitiolarak adlandirilmaktadir.

    Yeiyiiainde egik diiziem olarak nitelendirdigimiz binakabugu yilzeyine gelen toplain gune§ i^inimi direk, yayilive yansiyarak gelen gt'me? i^ininilannin toplamma e§ittir.Bu ifade iijin Duffle [10] a^agidaki e§itligi vermi§tir.

    (1)

    Burada. P egik diizlemin yatayla yaptigi a^idir W'dir .p yerin yansttma onini olup 0.2 olarak alinmi^tir. Ij, I,.ve U (W/m* )̂ sirasiyla, yatay diizleme gelen ortalamadirek, yayili ve tiim gline? i^mimi §iddeti olup,

    ^.=^e,. (2)'o = '\Q (3)

    K> = f.- K (4)

    e$itlikleriyle hesaplanir. Burada, 0^, ve Q sirasiyla,

    yatay diizleme gelen gtinliik yayili ve tUm giine§ i§ini-midir. /\. ve r, ise.

    r., =24

    Cosw - Cosws

    Sinws ws Cosws180

    l80 M'̂ l

    2 ws)

    exp\ - 4( 1ws

    (6)

    (7)

    e§itlikleriyle hesaplanir. E§itliklerde, w saat a9isi, wsgline? dogu§ ve bati? saat a9isi ve to gun uzunlugudur.E§jtlik (I )"deki /?,, paremetres- ise,

    R.,-cos S sin if) cos y cos \v + cos 3 sin y sin w

    cos (p cos S cos w + sin

  • T Aksoy ve 0. Kele?ogtu Bina Kabtigu YQzey Alani ve Yalilim Knlmligmm Isitma Maliyeli Uzerindeki Etkileri

    i§inimidir. g',,, ve gl^ sirasiyla cismin m ve 0 diigUm-lerindeki i? isi iiretimini ifade etmekte olup, cisimi9erisinde isi Uretimi olmadigmdan degerleri sifirdir.

    iki farkii malzemeden meydana gelen bina kabugu-nun, ara yUzeyindeki m-dtigUmunlin sicakligi iî in,

    T-L, 'm+l(13)

    ejitligi elde edilir. Burada TA.B ara yUzeydeki bile$en-lere ait Fourier sayisidir.

    Bina kabugu kesitine gore elde edilen denklem takim-

    lari, dugUmlerin yeni sicakliklari (T',^^}. bir sonraki

    adimda ilk sicakhk (Tl,). olmak Uzere iterasyon me-

    todu kullamlarak i;t)zUlmu§ ve sicakhk dagihmi bulun-

    mu§tur. 8760 saatlik sUrc boyunca elde cdilen kabuk

    eleman yUzey sicakliklari,

    -T,) (14)

    e5itliginde kullamlarak, bina kabugunun opak yUzey-lerinden isi kaybi-kazanci hesaplanmi§tir. Burada Tj,kabuk elemanin i? yUzey sicakligidir.

    Bir binanin yillik yakit maliyeti [12],

    (15)

    e§itligiyle bulunur. Burada, Ok yiHik isi kaybi miktari(kcal), Hu yakitm alt isil degeri (kcal/kg), n., verim(%) ve F, yakitm maliyetidir (YTL/kg).

    incelenen bina kabuguna gftre, toplam yalitim maliyeti,Baymdirlik ve iskan Bakanligi 2005 birim fiyat liste-sinden alinmt§tir [13]. 5 cm exterude polistren k6pUkisi yahtim levhasi ile di§ duvara di^tan isi yahtimi veisi yalitim sivasi yapilmasina {mantolama) ait birimfiyat analizi Tablo 2"de verilmi5tir. Isi yahtimi ile eldeedilen tasarrufun toplam maliycl iizerindeki etkisi.geri d6nii§tim siircsiyle degerlendirilmi§tir. GeridOnU^Um sUresi (yil), yahtim maliyetinin yilhk enerjitasarrufuna bolUnmesiyle hesaplanmi§ [14] ve

    G, = Y,/B, (16)

    e§itligi kullanilmi§tir. Burada, Y, yahtim maliyeti ve B,yalitimsiz duruma gore yahtimh binanin enerji tasar-rufudur. 5 cm isi yahtiminin maliyeti (karsiz, 25.7YTL/m^) Tablo 2'ye gbre hesaplanmi§tir. 2.5, 10 ve15 cm isi yalitimi maliyetleri isc, Tablo 2 ve miktarlari(m') goz oniine almarak bulunmu§tur.

    2.3. Bulgular ve Degerlendirme (Finding-s and Evaluations)

    Isitma enerjisi aijisindan, kuzey yari kUredeki binalarin,dar kenarlarinin dogu-bati, uzun kenarlarinm kuzey-giiney dogrultusunda olmasi tercih edilen bir dunimdur.Bu durum goz oniine ahnarak. ^ali^mada, dar kenarlari7.8 m ve yUzey alani 7.8x3.0-23.4 m", uzun kenarlari15.6 m ve yUzey alant 15.6x3.0= 46.8 nr olan binanin.yon ve yalitim kalinligina gore isitma enerjisi ihtiyacihesaplanmi§ ve §ekil 4'te gosterilmi§tir.

    Maksimum toplam isitma enerjisi ihtiyaci, 8081.4 kWh'la(57.6 kWh/m') yalitimsiz binada hesaplanmi§tir. Yalitimkalinligmin artmasiyla, orantih olarak enerji ihtiyacida azalmi§tir. 6rne|in; 15 cm yahtimh binada 1792.6kWh (12.8 kWh/m~)'dir Maksimum isi kaybi. \0£i^yerine, yUzey alanmdan dolayi. dogu vc bati ccphcle-rinde tespit edi!mi§tir. 2.5 cm yahlimli dunimda; batida2181.2 kWh (46.6 kWh/m'), doguda 2153.7 kWh (46

    Tablo 2. 5 cm1ik lsi yalitimi uygulamasinin birim fiyat analizi [13] (The unit price analysis of 5 cm heal insulation inipiicaiion)

    Pf\F Rilfilpri . . —Poz BilgileriPoz No

    Tanimi

    Birimi

    19.055/CI(Dik (;ekme dayanim>=100 KpaTR100)5 cm exterude polistren kopUk isi yalitim levhasi lledi§ duvara di^tan isi yalitimi ve lsi yahtim sivasi yapilmasi (mantolama)

    m

    Rayi? No Tanimi Birimi MiktarFiyat-YTL

    MALZEME04.612/4Cla Ekstrude polistiren kopilk (yUzeyi pUrUzlU) lOOkPa basin? day.04.274/2bl P!astik(;ivili isi yahtim dUbdi (9-15 cm)04.480 ISI yahtim levhalari yapi^tiricisi (9imento esasli polimer)04.479 Siva filesi( 145 ile 160 g/m2 alkaliye dayanimli)04.481 Isi yahtim sivasi (pimento esasli polimer katkili, elastik)0 4 . 0 3 1 S u - b e t o n sulama suyu

    m'Ad.kgkgkgm'

    0.0525005.0000004.0000001.1000004.0000000.002500

    217.000.180.50.650.652.6

    01.010 Yahtimci ustasi01.210 Yalitimci usta yardimcisi01.501 Diizisci

    Saat 1.500000 3.17Saat 0.750000 2.24Saat 0.750000 2.13

    106 Gazi Oniv Mtlh Mim Fak Der. Cilt 22. No 1, 2007

  • Bma Kabugu Yiizey Aliini ve Valitim Kalmligiiiin [sitma Maliyeti Uzeriiicteki Etkileri T. Aksoy veO

    9000

    Yalrtim kalinliQi (cm)

    $ekil 4. Farkli yonlerdeki bina kabuguna gore ger9ek-le^en lSilma enerjisi (The heating energy according to diffeentorientated huildmg envelope)

    90.0

    75,0

    60,0

    45.0

    150

    0.0

    _

    [ f [ f

    r

    f

    D2 5 cmyalilimD5 cm yalrlimD10 cm yalitimD115 cm yalitiin

    Yanfer

    ii 5. Farkli yonlerdeki isi yalitimli bina kabuguna goreger^eklejen enerji tasarruili (Tlie eiierg>' savings according todifTerent orientated building envelope nith heat insulation)

    fiValitimsiz90 , -

    - , 80£70-5 60S 50

    40a20100

    D2 5 cm yalitim

    • 5 cm yalitim

    D10 cm yalitim

    46

    19,1

    68,7

    2,5 5 10

    Yalitim kalmligi (cm)

    15

    $ekil 6. Farkii yalitim kalmligma sahip bina kabugutiagore enerji tasamiftl (The energ\' savings according to buildingenvelopes which iire having different insulation thickness)

    8000.0

    .-= 7000.0

    'a 6000,0

    ^ E 5000,0

    I | , 4000,0

    I f . 3000,0

    § £ 2000,0

    I- ^ 1000,0

    0,0

    Yalitim kalinligi (cm)

    $ekil 7. Yahtim kalinhgi vc isitma maliyeti ili§kisi(The relationship between insulation thickness and heating cost)

    ), kuzeyde 1232.5 kWh (52.7 kWh/m*) vegiineyde 967.9 kWIi (41.4 kWh/m-)"dir. Yatitimli veyalitimsiz bina kabugu arasindaki tasarrul" oranlan5ekil 5'te, yahtim kalinligi farkli binalarin birbirinegore tasarruflan ise. $ekil 6'da gosterilmi^tir. Yalitim-siz duruma gore, 2.5 cm yaluimla%19.1, 15cm yalitimla

    %77.8 tasarruf saglanmi§tir. 5 cm yalitim, 2,5 cm yali-tima gore, %34.6, 15 cm yahtim, 2.5 ve 10 cm yaliti-ma sirasiyla. %72.6 ve %29 tasarruf saglami§tir.

    Enerji ihtiyacina gore hesapianan toplam isitma ener-jisi maliyetinde (yakit maliyeti ' yahtim maliyeti) ise,en az maliyet yalitimsiz binada hesaplanmi§tir. Yah-tim kalinligmin artmasiyla toplam maliyet artmi5tir(§ekil 7). Yahtim, binanin ilk yatirim maliyetini attir-maktadir. Bina kabugu ytizey alaninin bOyilmesiyle,toplam maliyet daha da artmi§tir (§ekil 7).

    Ancak elde edilecek tasarruf, ileri yillarda binaninkendisini amorti etmesini saglayacaktir. Ytizey alani-yon ve yalitim kalinhgina bagli olarak hesaplanan,geri donu§Um sureleri ^ekil 8"de gosterilmi§tir. Binakabugundan kaybolan enerjinin geri dttnli^lim sUresi,yahtim kalinhgina bagli olarak 5.3 yil ile 1.1.6 yilarasmda degi§mektedir. 2.5 cm yahtimh kuzey diivari,10.44 yilda kendisini amorti ederken, ayni yahtimhdogu duvari ytizey alaninin buyiiktiigilnden dolayi 11.68yilda kendisini amorti etmektedir. Ayni duvarlai, 15cm yahtimh durumda sirasiyla; 6.21 ve 7.07 yildakendilerini amorti etmektedir.

    Yalitun kalinligmin attmasiyla geri dbnligtim siireleri dekisalmaktadir. Ancak, 15 em yahtimh durumda, her yonii;in geri donli5iim siiresi artnii§tir. Dolayisiyla yahtimkalinhgi belirterken, bir optimum degerin kullanilmasigert̂ egi oitaya 9ikmi5tir. Bu degerin. ^ali^manin ya-pildigi Elazig ili i^in 5 ile 10 cm arasmda olmasigerektigi §ekil 8'de gorulmektedir. Optimum degerin netolarak belirlenmesi ileriki

  • T Aksoy vcO. Bina Kabugu Viizey Alani ve Yahtim Kalmligmm Isitma Maliyeti Uzerindeki Elkileri

    Kuzey (23.4 m')

    12

    = 10

    CD 2

    25 5 10 15

    Yalilim kalinligi (cm)

    1400

    1200

    1000

    800

    600

    £3•nE

    scc5O

    14

    12

    10

    8

    6

    4

    2

    0

    —B-Gen - ,donu^um

    A suresi^ i —A—IShtma

    Vv enerjisi

    \ A

    1 1 1

    2 5 5 10 15

    Yalitim kalinligi (cm)

    2500

    2000

    1500

    1000

    gu (4fi.8m')GOncy (23.4m')

    T 2500

    0

    2.5 5 10 15 ' . >,.

    Yalttim kalinligi (cm)

    $ekil 8. Yi^ne gore yahtim kalinligi ve geri dOnU§Om sUresi ili^kisi (The relationship between msulaiion thickness andpayback period according to orientation)

    Ytf Him kalinlig, (cm)

    fazla ISI kaybi geri;ekle§mi§tir. Bina kabugundaki 2.5,5, 10 ve 15 cm'l ik yalitim uygulamalari, her yon i9insirasiyla; %19, %47 , %68 ve %77 enerji tasarrufusaglanii§tir. Yalitim maliyetine bagli olarak hesaplanangeri d6nu§um sureleri duvar elemanlarda, 5.4 ile 13.6 yilarasmda. bina oli^eginde ise 6.1 ile 11.8 yil arasmdahesap edilmi§tir. Bu surelerden sonraki yillarda eldeedilecek tasarruf, arti bir kazant; olarak, iilke ekonomi-sine eklenecektir. 15 em yahtimh durumda, her yoni9in geri donu§ilrn stiresi artmi§tir. Dolayisiyla yahtimkahnhgi belirlerken, bir optimum degerin kullanilmasigei^egi ortaya i;ikmi§ttr. ^eki! 8 dikkate alindigmda.9ali5manin yapildigi Elazig i^in, bu degerin. 5 ile 10cm arasmda olmasi gerektigi anla§i!mi§tir. Bu konu-daki gali^ma dcvani etmektedir. Sonut; olarak enerjitasarruflu bina tasariminda, bina kabugu yiizey alanive ISI yalitimina mutlaka dikkat edilmesi gerektigi vebina kabugu yiizey alanina karar verirken. yon duru-munun da goz oniine ahnmasi gereken bir parametreoldugu anla§ilmi§tir.

    S E M B O L L E R L I S T E S i (NOMENCLATURE)

    Bv Yillik yakit maliyeti (YTL)Bl Yalitimsiz binaya gore enerji tasarrufti (kWh)C Ozgtil ISI {J/kgK)F, Yakit birim fiyati (YTL)G,) Geri dbnu§tlm siiresi (yil)

    H,, Yakitm alt isil degeri (kcal/kg)

    h.i D15 ytizey isi ta§mim katsayisi (W/m^C)

    h, 19 yiizey lsi ta§inim katsayisi {W/m^°C)k ISI iletim katsayisi (W/mK)

    I,, Yatay diizleme gelen anlik tiim giine§ i§inimi (W/m^)IJ Yatay duzleme gelen dogrudan i^inim (W/m )

    Iy Yatay diizleme gelen yayili i§inim (W/m"^)p YeryUzlinQn yansitma oramQ Yatay diizleme gelen giinliik toplam giiney

    i§inimi (MJ/m'-gun)Qv Yatay diizleme gelen giinliik toplam yayili

    i§inim (MJ/m~-giin)Ol; Yilhk ISI kaybi (kcal)qjiuncs Toplam gline? i§inimi (W/m^)R J Yatay ve egik yiizey tizeriiideki dogrudan giine§

    i^inimi orani

    ry Yatay diizleme gelen aylik yayih i§inimin gUnlUktoplam yayih i§inima oram

    r, Yatay diizleme gelen anlik ttim giine§ I5inimmmgiinluk toplam giine? i§immma oram

    T.1 Di§ 9evre sicakligi ("C)

    Td, I? yiizey sieakhgi ("C)T, 19 ortam sicakhgi {"C)Y, Yakit birim fiyati (YTL)w Saat a9isi C)ws Gune§ dogu^-bati? saat a9isi (")a lsil diftizyon katsayisi (m' /s)

    if Enlem a9isi (")

    Y Azimut a9isi (")p Egik diizlemin yatayla yaptigi a9i (")

    108 Mtth Mim Fak Der. Cilt 22.No 1. 21K)7

  • Bina Kabugu Ycizcy Alani ve Yalitin Kalinligmin Isitma Maliyeti Ozerindeki Etkileri T Aksoy veO Kelejoglu

    5K

    'lupT

    At

    Denklinasyon a^iS! (")Yiizeyin !§mimi yutma oraniVerim (%)Yogunluk (kg/m')Fourier sayisiZanian araligi {sn)

    Ax Koordinat araligi (m)

    KAYNAKLAR (REFERENCES)

    I. Oral, G.K., "Appropriate Window Type ConcemingEnergy Consumption for Heating", Energy andBuildings. Cilt 32. 95-100. 2000,

    1. Mohammed, .1, Al-Kliawaja. "Determination andSelecting the Optimum Thickness of Insulation forBuildings in Hot Countries by Accounting forSolar Radiation", Applied Thermal Engineering,Cilt24, 2601-2610, 2004.

    J. Steward. F.M.. "Energy Efficiency Programs forExisting Buildings", Apply Energy, Cilt 36. 7-2119%Miguel A. P.-G., Eduardo R., Jose L. F. and VictorG. M., "Effect of Passive Techniqties on InteriorTemperature in Small Houses in the Dry. Hot Climateof Northwestern Mexico", Renewable Energy.Cilt 26, 121-135.2002.Elisabeth. G., Andre De, H., " A Simple DesignTool for the Theniial Studv of aji Office Building",Enery and Building, Cilt 34, 279-290, 2002.

    Gieseler, U.DJ, Heidt, F.D., Bier, W., "Evaluationof the Cost EtTiciency of an Energy Efficient Building".Renewable Energy, Cilt, 29, 369-.>7r), 2004.Ko?lar GO., Yilmaz. Z,, "Building Form for ColdClimatic Zones Related to Building Envelope fromHeating Energy Conservation Point of View", Eneryand Building, Cilt 35, 283-288. 2003,Aksoy, U T , iklimsel Konfor A^isindan BinaYonlcndirilmesi ve Bina BivinilendirilmesininIsilma Maliyetine Etkisi, Doktora Tezi, FiratUniversitesi, Fen Bilimleri EnstiUisu. Elazig, 2002,Therlked, J,L.. Thermnl Environment:)! Engineering,Second Edition. Prentice- Hall. Inc.. EnglwoodCliffs, New Jersey, 1977,

    Dufde, J,A., and Beckman, W.A., Solar Engineeringof Thermal Process, John Wiley and Sons. Inc.,New York, 1991.Cengel,Y., Heat Transfer, McGraw-Hill BookCompany, New York, 1998.Kaiakof, T.H., Binyildiz, E., Turan, O., Binalardave Tesisatta l.si Yalitimi, ODE Teknik YayinlariNo:G20, istanbul, 1999.Baymdnlik ve Iskan Bakanligi, in^aat BiriniFiyat ,'\nalizleri, Ankara. 2005.

    14. Hasan, A., "Optimizing Insulation Thikness forBuildings Using Life Cycle Cost", Applied Energy,Cilt 63, 115-124, 1999.

    10

    12

    13

    Gazi Univ, MQh, Mitn Fak Der Cilt 22. No 1. 2007109