Upload
oemuer-cagatay-demirci
View
62
Download
6
Embed Size (px)
Citation preview
T.C. MARMARA ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
BİR MATBAA İŞLETMESİNDE ISO 9001:2000 BELGESİ
EDİNME ÇALIŞMALARI
AKİF ÜNAL
(Teknik Öğretmen)
YÜKSEK LİSANS TEZİ MATBAA EĞİTİMİ ANABİLİM DALI
DANIŞAMAN Yrd. Doç. Dr. Osman ŞİMŞEKER
İSTANBUL - 2006
i
ÖNSÖZ BİR MATBAA İŞLETMESİNDE, ISO 9001:2000
BELGESİ EDİNME ÇALIŞMALARI
Teknoloji ve bilişim çağının sonucu olarak üretim yapan Matbaalar sınır
tanımamaktadır. Üretim sektöründe de ortak hareket ve ortak düşünceye bağlı
hizmetin ön plana çıktığını görmekteyiz. Bunun sonucunda da farklı kültürlere farklı
anlayışları ortak bir platformda birleştirecek ürünlere ulaşmak amacıyla sistemler
geliştirilmiştir.
Bu tezi yapmamın sebebi üniversite öğrencileri olarak Matbaa sektöründe de bu
ortak ürün sistemlerinin gerisinde kalmamak ve yeni teknoloji sisteminin öğrenip,
başkalarına faydalı olabilmektir.
ISO 9001:2000 belgesini aldırma çalışmalarında, bizzat bu belgenin alımında
özel bir sektörde çalışıp uygulamalar hakkındaki deneyimlerim tezde aktarılmıştır.
Bu tezi yapmamızda maddi ve manevi desteğini esirgemeyen danışman hocamız
Yrd.Doç. Dr. Osman ŞİMŞEKER’ e ve değerli vakitlerini ayırıp bilgilerini bizlerle
paylaşan Matbaa Bölümü hocalarıma teşekkür ederim.
Bana tezi yapmam konusunda devamlı olumlu desteğini vererek her zaman
yanımda olan gerekli yerlerde çeviri yaparak yardımlarını esirgemeyen arkadaşım
Çiğdem YEŞİL’ e, beni bugünlere getirerek maddi ve manevi destekleriyle hep
yanımda bulunan anneme ve babama sevgilerimi sunuyorum.
Haziran, 2006 Akif ÜNAL
I
İÇİNDEKİLER
SAYFA ÖNSÖZ .......................................................................................................................I
İÇİNDEKİLER ....................................................................................... II
ÖZET....................................................................................................... VI
ABSTRACT ...........................................................................................VII
ŞEKİL LİSTESİ ...................................................................................VIII
BÖLÜM –I. GİRİŞ ve AMAÇ........................................................................... 1
I.1. MATBAACILIK VE TEMEL BASKI PRENSİPLERİ .......................... 1
I.1.1. Yüksek Baskı Sistemleri.................................................................. 2
I.1.1.1.Tipo Baskı Sistemi ................................................................. 2
I.1.1.2.Flekso Baskı Sistemi .............................................................. 5
I.1.2. Ofset Baskı Sistemi .......................................................................... 7
I.1.3. Çukur (Tifdruk) Baskı Sistemi..................................................... 10
I.1.4. Elek (Serigrafi) Baskı Sistemi....................................................... 11
I.2. ISO ULUSLARARASI STANDART ORGANİZASYONU.................. 13
I.2.1. ISO Standardının Tarihsel Gelişimi ............................................ 14
I.2.2. ISO Kalite Güvence Sistemi ile İlgili Olarak Türkiye’deki
Gelişimi ........................................................................................... 15
I.2.3. Standart Alma İşlem Basamakları............................................... 15
I.2.4. ISO 9000 Standartlar Serisi.......................................................... 17
I.2.5. ISO 9000 Ailesi............................................................................... 17
I.2.6. ISO 9001–2000 Şu Maddelerden Oluşur ..................................... 18
II
BÖLÜM-II. ISO 9001 – 2000 GÜVENCE SİSTEMİNİN TEMEL
KAVRAMLARI.................................................................................................... 20 II.1. KALİTE .................................................................................................... 20
II.2. KALİTE SİSTEMİ .................................................................................. 20
II.3. KALİTE YÖNETİMİ .............................................................................. 21
II.4. KALİTE GÜVENCESİ ........................................................................... 21
II.5. TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ ........................................................... 21
BÖLÜM –III. KALİTE EL KİTABI ....................................................23 III.1. REVİZYON SAYFASI .......................................................................... 23
III.2. DAĞITIM SAYFASI ............................................................................. 24
III.3. KALİTE POLİTİKASI.......................................................................... 24
III.4. BİRİMLERİN HEDEFLERİ ................................................................ 26
III.5. FİRMA TANITIM ................................................................................. 27
III.6. ORGANİZASYON ŞEMASI................................................................. 28
III.7. GENEL İŞ AKIŞ ŞEMASI .................................................................... 29
III.8. KALİTE EL KİTABINDA BULUNAN ISO 9001–2000
MADDELERİ .......................................................................................... 30
III.8.1. Kapsam ........................................................................................ 30
III.8.2. Referanslar .................................................................................. 30
III.8.3. Terimler ve Tarifler ................................................................... 30
III.8.4. Kalite Yönetim Sistemi .............................................................. 31
III.8.4.1. Amaç ve Kapsam.............................................................. 31
III.8.4.2. Uygulama ......................................................................... 31
III.8.4.3. Dokümantasyon Yapısı .................................................... 31
III.8.4.4. Kalite El Kitabının Oluşturulması .................................... 32
III.8.4.5. Dokümanların Yapısı ....................................................... 32
III.8.4.6. Kalite Kayıtlarının Kontrolü ............................................ 32
III.8.5. Yönetim Sorumluluğu ................................................................ 33
III.8.5.1. Amaç ve Kapsam.............................................................. 33
III.8.5.2. Uygulama ......................................................................... 33
III.8.5.3. Yönetimin Taahhüdü........................................................ 33
III
III.8.5.4. Müşteri Odaklılık ............................................................. 33
III.8.5.5. Kalite Politikası ................................................................ 34
III.8.5.6. Planlama ........................................................................... 34
III.8.5.7. Yetki Sorumluluk ve İletişim ........................................... 34
III.8.5.8. Yönetimin Gözden Geçirilmesi........................................ 35
III.8.6. Kaynak Yönetimi ................................................................ 36
III.8.6.1. Amaç ve Kapsam.............................................................. 36
III.8.6.2. Uygulama ......................................................................... 36
III.8.7. Ürün Gerçekleştirme.................................................................. 38
III.8.7.1. Ürün Gerçekleştirmenin Planlanması............................... 38
III.8.7.2. Müşteri ile İlgili Prosesler ................................................ 39
III.8.7.3. Tasarım ve Geliştirme ...................................................... 41
III.8.7.4. Satınalma .......................................................................... 42
III.8.7.5. Üretim ve Hizmetin Sağlanması....................................... 44
III.8.7.6. İzleme ve Ölçme Cihazların Kontrolü.............................. 46
III.8.8. Ölçme Analiz ve İyileştirme....................................................... 48
III.8.8.1. İzleme ve Ölçme .............................................................. 48
III.8.8.2. Uygun Olmayan Ürünün Kontrolü................................... 52
III.8.8.3. Veri Analizi ...................................................................... 53
III.8.8.4. İyileştirme......................................................................... 54
BÖLÜM-IV. ISO 9001 – 2000 BELGESİ İÇİNDE UYGULAMADA
KULLANILABİLECEK KAYIT ÖRNEKLERİ ......... 58 IV.1. DOKÜMAN KALİTE KAYITLARI SAKLAMA SÜRELERİ
FORMU............................................................................................................. 58
IV.2. DOKÜMAN İSTEK TALEP FORMU ................................................. 59
IV.3. DIŞ KAYNAKLI DOKÜMAN LİSTESİ ............................................. 60
IV.4. DOKÜMAN MASTER LİSTESİ .......................................................... 61
IV.5. GÖREV TANIM LİSTESİ .................................................................... 62
IV.6. YÖNETİM TOPLANTI TUTANAĞI .................................................. 63
IV
IV.7. SİPARİŞ FORMU .................................................................................. 64
IV.8. ONAYLI TEDARİKÇİ SİCİL FORMU .............................................. 65
IV.9. DEPO SAYIM FORMU......................................................................... 66
IV.10. ÇALIŞANLARIN MEMNUNİYET ANKETİ ................................... 67
IV.11. MÜŞTERİ ANKETİ FORMU............................................................. 70
IV.12. MÜŞTERİ ŞİKAYETLERİ LİSTESİ ................................................ 71
IV.13. TASARIM TALEP FORMU ............................................................... 72
IV.14. TASARIM GÖZDEN GEÇİRİLMESİ VE DOĞRULANMASI
FORMU................................................................................................. 73
IV.15. TASARIM PLANI ................................................................................ 74
IV.16. DENETİM SORU LİSTESİ ................................................................ 75
IV.17. DENETİM RAPORU ........................................................................... 76
IV.18. İÇ DENETİM SORU LİSTESİ ........................................................... 77
IV.19. UYGUNSUZLUK RAPORU LİSTESİ .............................................. 78
IV.20. UYGUNSUZLUK RAPORU ............................................................... 79
IV.21. DÜZELTİCİ ÖNLEYİCİ GELİŞTİRİCİ FAALİYET FORMU .... 80
IV.22. DÜZELTİCİ ÖNLEYİCİ GELİŞTİRİCİ FAALİYET LİSTESİ .... 81
BÖLÜM –V.SONUÇ VE İRDELEME .................................................82 BÖLÜM –VI. KAYNAKÇALAR ve ÖZGEÇMİŞ ..............................83
V
ÖZET BİR MATBAA İŞLETMESİNDE, ISO 9001:2000
BELGESİ EDİNME ÇALIŞMALARI
Günümüzde kalite kavramına verilen önem her zamankinden daha önemli ve
kalite kavramının olgusunu oluşturan iyi hizmet, kaliteli ürün ve müşteri
memnuniyetinin sağlanmasıyla sistemin gereksinimlerini tam anlamıyla
gerçekleştirmiş oluruz. İyi hizmet, kaliteli ürün ve müşteri memnuniyetin
sağlanabilmesi için de hizmet veren veya üretim yapan firmalar bütün kontrol
merkezlerini denetim altında tutacak sistemlere ihtiyaç duymaktadırlar.
Bir matbaaya ISO 9001 – 2000 kalite sisteminin uygulanmasını dört ana bölümde ele
alarak anlatmaya çalıştım.
Birinci bölümde tarihte bu sisteminin uygulanmaya başlaması, Türkiye nasıl ulaştığı
ve bu sistemin en son hangi aşamada olduğunu anlattım.
İkinci bölümde ISO 9001 – 2000 Güvence Sistemimin Temel Kavramlarından;
Kalite, Kalite Sistemi, Kalite Yönetimi, Kalite Sistemi, Toplam Kalite Yönetimi nedir
kısaca üzerinde durarak anlatmaya çalıştım.
Üçüncü bölümde ISO 9001 - 2000 sistemini bütünüyle içeren KEK (Kalite El
Kitabı) içinde bulunan; sistemin kapsamından, atıf yapılan standartlardan, sistemde
geçen terimlerden, kalite yönetim sisteminden, yönetimin sorumluluğundan, kaynak
yönetiminden, ürünü gerçekleştirme sistemin uygulamasından ve ölçme analiz
değerlendirmeden bahsettim.
Son bölüm de ise sistemde kullanılacak örnek form, rapor, talimat ve listelerinin
örneklerini vererek nasıl uygulanacağı hakkında bilgi verdim.
VI
ABSTRACT
PRACTISING TO GET ISO 9001:2000
CERTIFICATE AT A PRINTING OFFICE
People values importance of quality lately more than before. Quality is
completed with the most important parts of quality that are good service, product
quality and customer’s pleasure. Firms that manufacture for good service, product
quality and customer’s pleasure need the system that can control all work centre of
the firm.
I want to examine and explain as four main parts that have the topic about practise
ISO 9001- 2000 quality system in a printing house.
I defined at the first part is about beginning of practise this system in the past, how
this system came to Turkey and in which stage this system stand at the end.
I tried to explain in the second part basic concepts of ISO 9001-2000 Safety System.
These are Quality, Quality System, Management of the Quality, Total Quality
Management. I determined and explained these concepts as summary.
I expressed that contents of the system, standards are showed, premises are in the
system, quality management system, responsibility of the management, management of
the sources, realization of the product, practising of the product realization system and
evaluation of the result of the measures.
The last part includes example form, report, instruction and list. I gave information
about how the examples can be practised.
VII
ŞEKİL LİSTESİ
SAYFA NO
Şekil I.1 Tipo Baskı Sisteminde Kağıda Görüntü
Nakledilmesi................................... ............................................... 2
Şekil I.2 Flekso Baskı Sistemi ve Fotopolimer Kalıp Yapısı............... ......... 5
Şekil I.3 Altı Üniteli Flekso Baskı Makinesi................................................. 6
Şekil I.3 Ofset baskı sistemi çalışma prensibi................................... .......... 7
Şekil I.5 Ofset Baskı Kalıbının Yüzeyindeki Emülsiyonun 140 Kez
Büyütülmüş Yüzey Görüntüsü................................... ................... 8
Şekil I.6 Altı Üniteli Flekso Baskı Makinesi................................................. 8
Şekil I.7 Sıkıştırılabilir blanketin 140 kez büyütülmüş ara kesit
görüntüsü................................... ................................................... 9
Şekil I.8 Tifdruk Kalıbının 140 kez Büyütülmüş
Görüntüsü...................................................................................... 10
Şekil I.9 Serigrafi Baskı Sistemi................................... ............................... 11
Şekil I.10...................................................................................................... Se
rigrafi baskı eleğinin 140 kez büyütülmüş
görüntüsü................................... ................................................... 12
VIII
IX
BÖLÜM -I
I. GİRİŞ ve AMAÇ
I.1 MATBAACILIK VE TEMEL BASKI PRENSİPLERİ
İnsanoğlunun duygu ve düşüncelerini ifade etmek için düz satıhlara yazma
çizmesi insanlık tarihiyle başlar denilse doğrudur. Mağara duvarlarına çizilen
şekiller, hiyeroglifler, papirus kağıdına yazılar yazma bu amaçla yapılmışlardır.
Gutenberg ilk kez 1440 yılında hurufatı imal ederek, elle yapılan kitap çoğaltma
işlemini makine ile yapmaya başlayarak matbaacılığın doğuşuna da imzasını atmıştır.
Gutenberg’den bugüne kadar defalarca evrim geçirerek bugünkü bilgisayar ve
elektronik çağından da payını almıştır. Bugün matbaacılık üretim donanımlarının
hemen hepsinde küçük bir bilgisayar veya bir elektronik devre mevcut olup üretim
bunların kontrolü ile yapılmaktadır. Ülkemize maalesef birkaç yüzyıl geç giren
matbaacılık teknolojileri bugün en yeni teknolojiyi ithal ederek dünyanın gelişmiş
ülkeleriyle aynı anda kullanılır duruma gelmiştir. Ancak teknolojideki bu hızlı
ilerleyişin ülkemize hızla gelişine rağmen, baskı uygulamacıları bu teknolojilerin
kullanımına aynı hızda adapte olamamışlardır.
Türkiye’de İbrahim Müteferrika’nın kurduğu ilk resmî matbaanın tarihi
1727'dir. Türkiye’ye matbaa 1727 yılında değil, daha erken tarihlerde gelmiştir.
Ancak Yahudiler 1488'den, Ermeniler 1567'den ve Rumlar da 1627'den itibaren
matbaalarını kurmuşlardı. Hatta II. Bayezid zamanında 19, Yavuz Sultan Selim
zamanında 33 kitap basılmıştır. Bu kitapların üzerinde, "II. Bayezid'in himâyelerinde
basılmıştır" ibâresi yer almaktadır. III. Murad, Arap harfleriyle basılan geometriye
dâir "Usul'ülOklidis" kitabının serbestçe satılması için 1588 tarihli fermanla izin ve
müsaade vermiştir. IV. Murad zamanında İstanbul'da bir matbaa kurulması için izin
istendiğini ve bu iznin verildiğini Mustafa Nuri Paşa kaydederken, Enderun Tarihçisi
1
Atâ da, ilk resmî matbaa teşebbüslerinin IV. Mehmed zamanında başladığını ve
ancak neticeye 1727 yılında ulaşıldığını anlatmaktadır. İlk matbaa IV. Mehmed
(1648-1687) devrinde, yani İbrahim Müteferrika'nın matbaasından yaklaşık bir asır
evvel kurulmuş ve bazı kitaplar da basılmıştır; latin harfleri hakkıyla tanzim
edilmediğinden devam ettirilememiştir.O halde, Türkiyeye matbaanın değil, belki
resmî matbaanın kuruluşunun tarihi 1727'dir.
I.1.1 Yüksek Baskı Sistemi Yüksek baskı tekniğinde; baskı altı malzemesine baskıyı gerçekleştiren kalıp
yüzeyinin seviyesi, baskı yapmayan “boş” bölümlere oranla daha yüksektir. Bu
yüzden bu baskı sistemine “Yüksek Baskı Sistemi” denilmektedir. Tipo Baskı ve
Flekso Baskı Sistemi Yüksek Baskı Sisteminin birer yöntemi olup, kalıptaki
görüntünün baskı altı malzemesine taşınması açısından da “Direkt Baskı Yöntemi”
olarak da adlandırılırlar. Yani kalıptaki görüntü baskı altı malzemesiyle direkt temas
halinde iken belli bir basınç (forsa) yardımıyla transfer edilir. Bu yüzden de baskı altı
malzemesinin üzerinde görüntünün düz çıkması için Tipo baskı ve Flekso baskı
kalıbında görüntünün baskı yapan yerlerde ters olması kaçınılmazdır.
I.1.1.1 Tipo Baskı Sistemi
1440 yılında Gutenberg tarafından matbaa harflerinin icad edilmesi üzerine
matbaacılık sektöründeki gelişme büyük bir ivme kazanmıştır. Harflerin şekilleri
günden güne geliştirilerek, daha kullanışlı hale getirilmiş ve dizgi olayı
hızlandırılmıştır. Fakat bir kitabın meydana gelebilmesi sadece harflerin biraraya
getirilmesiyle bitmiyordu. Dizilen kitap sayfalarının basılması ve yazı şekillerinin
kağıda aktarılması da gerekiyordu. Bu önemli iş için o tarihte kullanılan yöntem çok
ilkeldi. Dizilen sayfalar ağaçtan yapılmış el presine yerleştirilip, üzerine el ile bir
tampon yardımıyla mürekkep sürüldükten sonra, bu mürekkep sürülmüş kalıbın
üzerine kağıt konur, pres sıkıştırılarak yazı ve şekillerin kağıda geçmesi sağlanırdı.
Bu yöntemle basılan kitap sayfaları günde birkaç yüz taneyi geçmezdi. Zaten bu el
preslerinde iki veya dört sayfadan fazla baskı yapılamadığından, bir kitabın baskısı
oldukça uzun bir süre almaktaydı. Zamanla birtakım gelişmeler ve değişiklikler
sonucu el preslerinde ilk zamanlara oranla daha fazla iş çıkarmak mümkün olmuşsa
da yine de istenilen sürat kazanılamamıştı.
2
Matbaa harflerinin icadıyla el yazmasından daha süratli bir şekilde kitap elde
etmek mümkün olduğundan, bu kitaplar daha ucuza mal oluyor ve daha çok
okuyucuya ulaşıyordu.
Şekil I. 1 Tipo Baskı Sisteminde Kağıda Görüntü Nakledilmesi. [7]
Gutenberg’den sonra “Friedrich Koenig” adında bir Alman Gutenberg’in
icadını ikinci bir keşif ile tamamlayarak, matbaacılıkta yeni bir devir açmıştı. Bu kişi
yıllardır tasarladığı planlarını uygulayarak, el preslerinden daha verimli çalışan bir
makine yapmıştır. Makinenin bazı bölümleri ağaçtan, bazı bölümleri de dövme
demirden meydana gelmişti. Çünkü o zamanlarda daha dökümhaneler yoktu.
Makineyi yapmak için bir yıl uğraşıldı. Makinenin en çok göze çarpan yeri, ağaçtan
makara şeklinde büyük bir çark ve bu çarkın çevirdiği dişlilerle hareket eden
mürekkep verici kısmıydı. Makine el ile çevrilerek çalışıyor, fakat kağıt besleme ve
almadan başka mürekkep sürme ve diğer işler makinenin senkronize hareketiyle
kolayca yapılabiliyordu. Daha sonra Friedrich Koenig Londra’da bir makine daha
imal ettikten sonra matbaa sektöründe iyice tanındı. 1817’de Andreas Bauer ile
birleşerek, “Koenig-Bauer” şirketini kurdu. Günden güne birtakım yenilikler,
kolaylıklar ve basılan işlerin kalitesini arttıracak çareler bulunarak yeni makineler
üretildi.[19]
Tipo Baskı makineleri:
a) El tezgahları ve Pedallar,
b) Silindir Kazanlılar,
c) Rotatifler olmak üzere 3 ana grupta toplanabilir.
3
Tipo Baskı Sisteminin Çalışma Prensibi:
Kartvizitten kitaba kadar broşür, fatura, numaratör, kutu kesimi, varak yaldız
baskısı(ısı ile), pilyaj, perforaj gibi işler yüksek baskı tekniği ile basılabilir. En eski
ve günümüzde daha çok küçük işletmelerde kullanılan bir baskı yöntemidir. Kalıp
hazırlamak için; tek tek yapılmış metal harfler (hurufatlar) elle veya makine
yardımıyla yanyana dizilir, resim ve benzeri işlerin kalıpları ise metal levhalar
üzerine, elle veya fotokimyasal yöntemlerle oyulmak suretiyle hazırlanır. Hazırlanan
bu metal levhalara “klişe” denir. Yani tipo baskı için kalıp oluşturulmasında pek çok
yöntem kullanılabilir. Harfler elle dizilebilir veya Monotype, Linotype, Entertype
dizgi makineleri kullanılarak mekanik yollarla dizgi yapılabilir, kalıplarda plastik,
alüminyum gibi çok çeşitli malzeme kullanılabilir ve fotokimyasal yöntemle de
filmden klişe elde edilerek tipo baskı kalıbı hazırlanabilir. Böylelikle tipo baskıda
tramlı işlerin baskısı da yapılmıştır. [7]
Baskılar, elle veya makine ile dizilen hurufatlardan ve/veya klişelerle
oluşturulan kalıplar yardımıyla yapılır. Yüksek baskı tekniğinde kullanılan baskı
kalıbının, mürekkep alarak baskı altı malzemesine baskıyı gerçekleştiren yerleri
yüksek, mürekkep almayıp baskı yapmayan yerleri ise alçaktadır. Kalıp makineye
yerleştirildikten sonra istif yerine, üzerine baskı yapılacak baskı altı malzemesi
yüklenir. Mürekkep haznesindeki mürekkep, merdaneleri yardımıyla kalıbın üzerine,
oradan da baskı forsasının (basıncının) etkisiyle baskı altı malzemesinin üzerine
geçerek baskı gerçekleşmiş olur.
Tipografi ölçüsü; metrik sistem ölçülerinden ayrı olarak, yalnız matbaacılıkta
kullanılan makine, alet ve hurufatın ölçülerine ait özel bir sistemdir.
Almanya, Fransa ve Türkiye’de uygulanan Didot sistemine göre:
1 punto = 0.376 mm.
Bütün basan malzemeler = 62 2/3 punto = 23.56 mm.
Basmayan gereçlerden garnitürler = 54 punto
Diğer basmayan malzemeler = 50 2/3 punto
1 Kadrat = 12 punto
1 Kadrat = 4.512 mm.
4
Alman ve Fransız sisteminin ilkeleri üzerine kurulan “İngiliz ve Amerikan”
sistemine göre de; ölçü birimi “point”dir. [27]
I.1.1.2 Flekso Baskı Sistemi
Flekso baskı tekniği; tipo baskı sisteminin bir parçası olup, kullanılan
kalıplarda baskıyı gerçekleştiren kalıp yüzeyinin seviyesi, baskı yapmayan “boş”
bölümlere göre yüksektir. Tipo baskıyla flekso baskı arasındaki fark kalıp üretiminde
kullanılan hammaddelerin birbirinden farklı oluşu ve flekso baskıda çok düşük
viskoziteli solvent bazlı mürekkeplerin kullanılmasıdır.
Tipo baskı olarak adlandırılan baskı sisteminde kullanılan kalıpların
hammaddesi metal hurufat ve metal klişeler, flekso baskıda kullanılan kalıpların
hammaddesi ise elastik fotopolimer malzemelerdir. Flekso baskı tekniği daha çok
baskı miktarı yüksek ve diğer baskı sistemleriyle baskıyı gerçekleştirmenin
ekonomik ya da teknik yönden mümkün olmadığı, özellikle ambalaj baskısında
tercih edilir. Flekso baskı tekniği de tipo baskı sistemi’nde olduğu gibi görüntünün
baskı altı malzemesine transfer edilmesi bakımından “Direkt baskı sistemi”dir. Yani
kalıp ile baskı altı malzemesi baskı sırasında direkt olarak birbirlerine temas ederek
baskı gerçekleştirilir. Bu yüzden de Flekso baskı kalıplarında da baskı yapan
yerlerdeki görüntü terstir. (Şekil I. 2).
Şekil I. 2 Flekso Baskı Sistemi ve fotopolimer kalıp yapısı.
Ambalaj sektörünün bir süredir plastik esaslı ve film malzemelere yönelmesi,
özellikle düşük maliyetle, süratli ve problemsiz bir şekilde, bu tür baskı altı
5
malzemelerine baskıyı gerçekleştirebilen flekso baskı tekniğinin, son yıllarda giderek
gelişmesine olanak sağlamıştır.[9]
Flekso Baskı Sisteminin Çalışma Prensibi:
Flekso Baskı Sistemi; teknolojinin hızla gelişmesi ve özellikle ambalaj
üreticilerinin çeşitli nedenlerden ötürü, plastik esaslı ve film malzemelerin
kullanımına yönelmesi üzerine, tipo baskı sisteminin de bu malzemelerin baskısına
cevap veremediğinden dolayı, kullanılması kaçınılmaz duruma gelmiş bir baskı
sistemidir.
Dijital yöntemlerin uygulanmadığı ilk zamanlarda; metal hurufat, metal dizgi
satırları veya metal klişelerden sıcak presle bakalit üzerine bir master alınır, daha
sonra da bakalit üzerindeki görüntü, elastik flekso kalıp hammaddesi üzerine yine
sıcak pres yardımıyla aktarılırdı. Daha sonra bu şekilde mekanik yöntemlerle
hazırlanan flekso baskı kalıbı, çift taraflı yapışkan bir bant ile flekso kalıp silindirine
belirli ölçüler dahilinde düzgün bir şekilde yapıştırılır ve belli ayarlardan sonra baskı
gerçekleştirilirdi. (Şekil I. 3)
Zamanımızda ise teknolojinin gelişmesiyle bilgisayarlarda hazırlanıp işlenen
baskı görüntüsü, fotokimyasal veya dijital işlemlerle hassas ve kaliteli flekso kalıp
malzemelerine aktarılabilir duruma gelmiştir.[9]
6
I.1.2 Düz (Ofset) Baskı Sistemi
Ofset baskı sisteminin başlangıcı “Litografi Baskı”ya dayanır. 1771 yılında
Alois Senefelder Prag doğumlu bir Alman litografi sistemini icad ederek, bulduğu bu
baskı sisteminde “lito taşı” kullanmıştır. Böylece ofset baskı sisteminde kalıp
üzerinde görüntü elde edebilme kimyasal olayının temeli sayılan taş baskı (litografi)
sistemi uygulanmaya başlamıştır. Senefelder eserlerini taş baskıdan önce bakır plaka
üzerine yazıyor ve plakaları asitle
indirerek (yedirerek) baskı yapıyordu.
Fakat plakalar basıldıkça yıpranıyor ve inceliyordu. Bu nedenle denemelerini çok
ince gözenekli bir çeşit kireç taşı olan CaCO3 üzerinde yapmaya başlamıştır. Bu
çalışmalar 1800 yılına kadar devam etmiştir. Senefelder daha sonraları ofset baskı
tekniğini doğuran taşbasma tekniğini geliştirerek 1800 yılında İngiltere’deki buluşlar
bürosuna taşbaskının tam bir betimlemesini sunmuştur. Senefelder bu tekniğe
“steindruck” (taşbasma) demiş, eski Yunanca kökenli “litografi” ismi Fransızlar
tarafından verilmiştir. Alois Senefelder’in buluşu büyük bir kitle tarafından ilgi ile
karşılanmış ve yaygınlaşmıştır.
Şekil I.3 - Altı Üniteli Flekso Baskı Makinesi.
Taşbaskı ile önceleri tek renkli baskılar yapıldı. Daha sonraları her rengin
baskısı için ayrı ayrı taşlar kullanılarak çok renkli baskılar (endüstriyel
kromolitografi) yapıldı. Bu baskılar kollu taşbaskı presleri ile yapılıyordu. Daha
sonraları ofset baskı makinelerinin temelini oluşturan Rotocalco adlı pres geliştirildi.
Önceleri bir çoğaltma tekniği olarak kullanılan taşbaskı XIX. yy. başlarından sonra
ofset baskının geliştirilmesiyle daha çok sanatsal amaçlı baskılar yapmak için tercih
edilmiştir. [2]
7
Şekil I.4 - Ofset baskı sistemi çalışma prensibi.
Ofset baskı sistemi, taş baskının hızla aşama kaydetmesiyle, 1905 yılında
Alman Casper Hermann ve Amerikalı J.W. Rubel tarafından geliştirilmiştir. Baskı
kalıbı olarak, lito taşı yerine çinko levhalar kullanılarak bu günkü ofset baskı
sisteminin temelleri atılmıştır.
İlk üç silindirli baskı makinesini Alman Casper Hermann yapmıştır. VOMAG
ve FRANKENTHAL gibi Alman fabrikaları I. Dünya Savaşı’na kadar bu
makinelerden üretmişlerdir. Savaşın çıkmasıyla bu alandaki yapılan çalışmalar
durmuştur. Savaşın sona ermesiyle çalışmalar kaldığı yerden devam etmiştir.
1930’daki makinelerin hızı saatte 3000 adet baskıya ulaşmıştır. Bundan sonra ofset
baskı makineleri üzerine yapılan çalışmalarda daha çok verim, kalite, hız ve güvenlik
üzerinde sürmüş olup ve daha da gelişmeye devam edecektir.
Ofset Baskı Sisteminin Çalışma Prensibi:
Ofset baskı sistemi; baskı kalıbında görüntülü olan yerler ile görüntü olmayan
arasında yükseklik farkı olmamasından dolayı “Düz Baskı Sistemi” olarak da
adlandırılır. Örneğin; 0.3 mm kalınlığındaki alüminyum plakanın üzerindeki ışığa
duyarlı emülsiyon tabakası 0.002 mm’lik bir kalınlığa sahiptir. Emülsiyon kalınlığı
ile alüminyum kalınlığı arasındaki oran 1/150’dir. Yani bu baskı yapan kalıp
üzerindeki 0.002 mm’lik emülsiyon yüksekliği ihmal edilebilir bir yükseklik
olduğundan, bu yükseklik farkına rağmen “Düz Baskı Sistemi” olarak
adlandırılmıştır.
Ofset baskı kalıbı üzerinde farklı yöntemlerle oluşturulan gren çukurcukları
bulunur. Bu çukurcukların yüksekliği (derinliği) 3–5 µm civarındadır. Bu
çukurcukların görevi; pozlandırılmamış bir kalıpta, komple kalıp yüzeyine uygulanan
8Şekil I.5 - Ofset Baskı Kalıbının Yüzeyindeki Emülsiyonun 140 Kez Büyütülmüş Yüzey Görüntüsü.
emülsiyonun kendi üzerinde tutunmasını sağlamak(Şekil I. 5), pozlandırılmış bir
kalıpta banyo sonrası baskıda iş olmayan yerlerde nemlendirme suyunun, iş olan
yerlerde emülsiyon vasıtasıyla mürekkebin tutunmasını sağlamaktır(Şekil I. 6).[17]
Şekil I.6 - Fabrikasyon Hassaslaştırılmış Alüminyum Kalıbın 140 Kez Büyütülmüş Arayüzey
Görüntüsü.
Ofset baskı sisteminde bir işin basılabilmesi için; fabrikasyon olarak
emülsiyonla ışığa karşı hassas duruma getirilmiş ofset baskı kalıbının üzerine,
basılacak iş için hazırlanmış aydınger veya filmden pozlandırma işlemi
gerçekleştirilerek, görüntü aktarılır. Daha sonra bu kalıp banyo işlemine tabi
tutularak baskıyı gerçekleştirecek emülsiyonlu bölgelerin sabitlenmesi sağlanır.
Banyodan sonra kalıp su ile iyice yıkanarak, iş olmayan yerlerdeki emülsiyon
kalıntılarının çözülmesi sağlanır. Temizlenen baskı kalıbı baskı makinesi üzerinde
kalıp kazanına takılır. Makinede 3 kazan (silindir) bulunur. Bunlar; kalıp kazanı,
blanket (kauçuk) kazanı ve baskı kazanıdır.
Baskı aşamasında kalıba ilk önce üzerinde nemlendirme suyu bulunan
nemlendirme merdaneleri temas ettirilir. Kalıp yüzeyinde pürüzlü (grenli) olan, baskı
yapmayacak yüzeyler nemlendirme suyu ile ıslanır. Diğer emülsiyonlu yüzeyler ise
kuru kalır. Daha sonra baskı kalıbının üzerine mürekkep merdaneleri temas
ettirilerek, mürekkep verilir. Bu sefer mürekkep yapısındaki yağ nedeni ile ıslak
yüzeylere tutunamaz, kuru olan baskıyı yapacak, emülsiyonlu yüzeylere tutunur.
Kalıp üzerinde oluşan görüntü okuma yönü açısından düzdür. Bu görüntü kalıp ile
blanket (kauçuk) kazanının teması ile blankete aktarılır. Blanket üzerinde oluşan
görüntü terstir. Blanket üzerine baskı kazanı ile arasındaki forsanın etkisiyle temas
9
eden baskı materyalinin üzerine görüntü düz olarak aktarılır. Daha sonra basılmış
malzemeler
Şekil I.7 - Sıkıştırılabilir blanketin 140 kez büyütülmüş ara kesit görüntüsü
taşıyıcı makaslar tarafından istif bölümüne getirilerek, burada istiflenir ve böylece
baskı gerçekleşmiş olur. [17]
I.1.3 Çukur (Tifdruk) Baskı Sistemi
Tifdruk Baskı Sistemi; baskı altı malzemesine görüntüyü veren yani baskı
yapan kısımlar, görüntü vermeyen baskı yapmayan kısımlardan daha çukurda
olduğundan Almanca bir kelime olan Tief (derin), Druck (baskı) Tiefdruck (derin,
çukur baskı) adını alır. (Şekil I.8).
Tifdruk baskı için hazırlanmış kalıp baskı esnasında fazla mürekkep ile
kaplanır ve bu fazla mürekkep, baskı gerçekleşmeden hemen önce bir çelik rakle
(doctor blade) ile sıyrılarak alınır. Oyulmuş bölgelerde kalan mürekkep ise doğrudan
doğruya bir basınç etkisiyle basılacak yüzeye transfer edilir.
Şekil I.8 - Tifdruk Kalıbının 140 kez Büyütülmüş Görüntüsü
10
Tifdruk Baskı Sistemi; bası altı malzemesinin görüntüyü direkt olarak baskı
kalıbından aldığı için aynı zamanda bir “Direkt Baskı” çeşididir.
Tifdruk baskıda basılacak iş metal bir silindir yüzeyine küçük hücreler şeklinde
oyularak hazırlanır. Baskı altı malzemesine transfer olacak mürekkep oyulmuş
çukurcuklarda kalır.
Tifdruk Baskı Sistemi’nde asitle veya elektrogravür yoluyla indirilmiş kalıp
silindiri, uygun viskozite değerinde mürekkep bulunan bir hazne içerisinde sürekli
dönmektedir. Bu baskı sisteminde uzun bir merdane dizisine ihtiyaç yoktur. Bundan
dolayı solvent buharlaşmasıyla hızlı kuruyan viskozitesi düşük mürekkepler tercih
edilir. Direkt baskı olduğundan tifduruk silindirinde (kalıp silindirinde) görüntü
terstir. Baskıya hazırlanan kalıplarda yarımton pozitif filmler kullanılır. En önemli
özelliği, baskı kalıplarının 1 - 5 milyon arasında kaliteli baskı yapabilmesidir. Baskı
altı malzemesi olarak jelatin, alüminyum folyo, OPP, polyamid ve benzeri
malzemeler kullanılır. Baskı makineleri yaklaşık olarak dakikada 200 - 300 metre
baskı yapabilmektedir. Tifdruk baskı yüksek baskı sayılı magazin dergileri, sigara
ambalajları, margarin ambalajları, pul ve benzeri işler için tercih edilir.
I.1.4 Elek (Serigrafi) Baskı Sistemi
Serigrafi baskı sistemi genel anlamda; bir çerçeveye gerilmiş dokumanın
üzerine dökülmüş serigrafi mürekkebinin, emici veya emici olmayan yüzeyler
üzerine uygun bir “rakle” lastiğinin basıncı altında transfer edilmesidir. Tramlı
trikromi serigrafi baskı yöntemi 1950’li yıllardan beri kullanılmaktadır. Özellikle
1970 yılından sonra kullanılmaya başlanan “fotopolimer” şablon emülsiyonları ile
daha iyi ve keskin tram noktaları elde edilmeye başlanmıştır.
Bilindiği gibi serigrafi baskıda bir görüntünün basılabilmesi için, tek renk tire
bir film veya ayrı açılarla hazırlanmış 4 adet tramlı film takımına ihtiyaç vardır.
11
Serigrafi baskı sistemi; grafik sanatlarda yaygın olarak kullanım alanı olan bir
baskı sistemidir. Aynı zamanda, çok az sayıdaki baskılarda yüksek mürekkep film
kalınlığında, orjinale yakın çok renkli baskı yapabilmesi de avantajıdır.
Şekil I.9 - Serigrafi Baskı Sistemi.
Çerçeveye gerilmiş naylon veya polyester dokumanın üzerinde, mürekkep
geçiren ve mürekkep geçmesine engel olan yüzeylerden oluşturulan elek, baskı aracı
olarak kullanılır. Dokuma üzerindeki mürekkep basılacak malzemeye kauçuk bir
lastik “rakle” ile geçirilir.[43] Görüntü baskı malzemesine direkt geçtiğinden
serigrafi baskı bir “direkt baskı” çeşididir. Serigrafi baskı tekniğinin en önemli tercih
nedeni; Tipo, Ofset, Tifdruk ve Flekso baskı teknikleriyle yapılamayan tahta, cam,
metal, porselen, taş ve kumaş gibi baskı malzemelerine baskı yapabilme özelliğidir.
Serigrafi baskının diğer baskı yöntemlerine göre en büyük dezavantajı ise düşük
baskı süratidir. [16]
Yapılan araştırmalar, mürekkebin eleğin deliklerinden geçirilerek baskı
malzemesine transfer tekniğinin, eski çağlarda Çin ve Japonya’da uygulandığını
göstermektedir. Bunlarda önceleri insan saçından yapılan sık dokumalara, kağıttan
kesilmiş motifler yapıştırılarak elde edilen ve o gün için birer teknoloji harikası
sayılabilecek elekler, sonraları ise çok ince ipekten dokunmuş elekler kullanılmıştır.
Bu çok eskiden bilinen baskı çeşidi 1930’ lu yıllarda ABD’den “Silk Screen
Process” adı altında tekrar gündeme gelmiştir. 1950’ den bu yana da serigrafi baskı
Almanya’da “Perlon” dan dokunmuş eleklerle yapılmaya başlanmıştır. [5]
12
Şekil I.10 - Serigrafi baskı eleğinin 140 kez büyütülmüş görüntüsü.
İlk zamanlarda kullanılan kağıt deri ve teneke şablonlarda; figürlerin bağlantı
izi olmadan basılması mümkün olmamıştır. Daha sonraları yapılan tahta çerçeveli
şablonlarda bu aksaklığı gidermek için ipek iplik parçaları yada insan saçı
kullanılmıştır. Uzak Doğu’da eskiden kullanılan bu şablonlar üzerine koyulan
figürler sayesinde bağlantı izi olmaksızın yapılabilmesi için; çerçeve üzerine monte
edilmiş taşıyıcı ve mürekkep geçirici, gözenekli bir yüzey kullanılır.
Önceleri dokuma iplikleri, saç ve kıllar kullanılarak meydana getirilen bu
yüzeyler, bugün doğal sentetik elyaflarla yapılan dokulardan oluşur. Bu dokulara
gaze (elek bezi) adı verilir. Gazelerin üzerinde jelatin, lak vb. maddelerle oluşturulan
örtücü tabakaların yardımıyla da motifler elde edilir.
Serigrafi baskı 19. yy’da Uzakdoğu’ lu göçmenler tarafından Amerika’ya
getirilmiş ve kısa bir sürede bu ülkede yayılmıştır. Avrupa ise 19. yy’ın ikinci
yarısında Serigrafi Baskı Sistemi ile tanışmış ve hala bu baskı sistemi günümüzde de
kullanılmaktadır.
I.2 ISO ULUSLARARASI STANDART
ORGANİZASYONU
ISO, Uluslararası Standart Organizasyonunun kısaltmasıdır. ISO halen 135
ülkeden (her ülkeden bir üye olmak ve eşit oy hakkına sahip olmak üzere) ulusal
standart kuruluşlarının katılımıyla faaliyetlerini; Uluslararası mal ve hizmet
değişimini hızlandırmak entelektüel, bilimsel, teknolojik ve ekonomik faaliyetlerde
işbirliğini geliştirmek amacıyla sürdürür.
13
I.2.1 ISO Standardının Tarihsel Gelişimi
• 1963’de MIL/Q/9858 (ABD’de savunma teknolojisinde)
• 1968’de AQAP Standartları(NATO üyesi ülkelerde)
• 1979’da BS 5750(İngiltere’de)
• 1987’de ISO 9000 serisi (ISO tarafından)
• 1988’de EN 29000 standartları(CEN tarafından)
• 1988’de TS 6000 Kalite Güvence Sistem Standardı olarak yayımlandı
• 1991’de TS-EN-ISO 9000
• 1994’de ISO tarafından revize edildi.(9001:1994 / 9002:1994
/9003:1994)
• 1996’da EN 29000 serisi EN-ISO 9000 olarak yayınlandı.
• 2000’de ISO tarafından revize edildi ve 9001:2000 olarak yayımlandı.
[21]
Rekabetin ve ticaretin sürekli gelişmesi ve fazlalaşmasıyla Japonya’nın
devrimsel bir hızla ilerlemesiyle, 1987 yılında ISO International Standart
Organisation tarafından ISO 9000 serisi Kalite Güvence Sistemi Standartlarının
yayımlanmasına neden olmuştur. 1988 yılında da Avrupa Standartları komitesi CEN
tarafından kabul edilmiş. Bu standarda da EN 29000 adı verilmiştir.
Bu standart mamülün; tasarımından, üretim süresi, mamülün kullanımı veya
kurulup çalıştırılması ve servisine, bakımına kadar üretimin bütün birimleriyle ilgili
bir kalite güvence standardıdır. Standardın önemli özelliği büyüklüğü değil
fonksiyonudur. ISO 9001 tedarikçi firma tarafından tasarım, geliştirme, üretim, tesis,
servis ve diğer hizmetler gibi farklı kademelerde kalite temini isteklerinin yerine
getirildiği hususunda güvence vermek amacıyla uygulanır.[26]
Farklı ülkelerde veya bölgelerde benzer teknolojiler için geliştirilen farklı
standartlar zaman zaman ticaret için teknik engel olmuştur. İşte ISO’nun
günümüzdeki en önemli işlevi ISO 9000 kalite yönetim standartları ve diğer ürün
standartları gibi uluslararası kabul görmüş standartlar hazırlayarak ticaretin önündeki
bu tip teknik engelleri ortadan kaldırmaktır. ISO sistemi ürünün teknik özellikleri
hakkında bilgi vermez. Amacı firmada kalite güvence sistemi nasıl kurulacağı
konusunda yönlendirir. Firma da tüketiciye sunulan hizmetin kalitesinin sağlanması
ve korunmasına yönelik olarak bulunması ve uygulanması için gerekenleri belirtir.
14
Standard hazırlama alanının Birleşmiş Milletleri olarak kabul edilen ISO, bu
yaklaşım amaç ve hedefler doğrultusunda dünyada ticaret ve sanayinin sağlıklı bir
şekilde yürütülmesi için vazgeçilmez olan uluslararası örgüt olarak hizmetlerini
sürdürmektedir.
I.2.2 ISO Kalite Güvence Sistemi ile İlgili Olarak
Türkiye’deki Gelişimi
Türk Standartları Enstitüsü TS& 9000 Kalite Güvencesi ve Sistem
Standartları;1987 yılında Milletlerarası Standartlar Teşkiletı (ISO) tarafından
yayınlandıktan sonra ertesi yıl Türk Standartları olarak kabul edilmiştir. Bu
standartların tanıtımı ve uygulanması konusunda TSE çok büyük çaba göstermiştir.
TSE ISO 9000 Kalite Güvence ve Sistem Belgelendirmesi konusunda EN
45012 standardına göre alt yapısını oluşturmuştur. TSE; 1989 tarihinden bu yana
belgelendirme yapmaktadır. TSE ISO’ nun üyesi ve Türkiye’ deki tek temsilcisidir.
Bu temsilcilikle TSE, ISO’ nun yürütmekte olduğu standart hazırlama çalışmalarına,
TSE bünyesinden veya sanayiden uzmanlarla birlikte katılmakta ve katkıda
bulunmaktadır.[6]
Kullanım Alanı: ISO 9000 serisi standartları, üretim yapan işletmelerde yani
matbaa, tekstil ve otomotiv gibi sektörlerde faaliyet gösteren endüstriyel işletmelerde
kullanılabileceği gibi, hizmet veren işletmelerde de kullanılır.
Belge Alma Şartı: Personel istihdamı açısından, 10 kişi çalışan firma içinde
söz konusu standart serilerinden biri geçerli olmakta, birkaç bin kişi çalıştıran
firmalar içinde standardın serilerinden biri veya öteki geçerli olmaktadır.
I.2.3 Standart Alma İşlem Basamakları:
• Firma ( işletme, matbaa vs. ) belge almaya karar verir. Bir kalite güvencesi
sistemi kurmayı planlayan kuruluşlar mevcut yapıları göz önüne alındığında iki ana
gruba ayrılabilir;
- Hiç dokümantasyonu olmadığına veya az olduğuna inananlar
- Dokümantasyonun tam olduğuna inananlar
Her iki durumda da gerçeği bilmek genel bir durum değerlendirmesi
yapmadan pek mümkün olmamakla birlikte kuruluşun TS-ISO 9000 serisine göre
15
pozisyonunun iki ana grubun arasında bir yerlerde olduğu söylenebilir. Başlangıçta
ne her şey tam ne de her şey eksik az olmayıp gerçek göründüğü gibi değildir.
Dokümantasyonunu tam olduğu durumlarda ise yazılı dokümanların bir
kısmının veya çoğunluğunun güncelliğini yitirmiş olması söz konusu olabilir. Bu
durumda dokümantasyonunu güncelleştirilmesi ve yeni bir doküman kontrol
prosedürünün kaleme alınması gerekecektir.
Kalite güvencesi sistemine geçiş uygulamasına başlandığında kuruluşun
durumu ne olursa olsun bir merkezde mevcut tüm dokümantasyonun durum analizi
yapılmaktadır. Kuruluşun kaliteyi etkileyen tüm aktivitelerine ait mevcut
dokümatasyon toplanmalı tanımlanmalı ve gruplanmalıdır. Daha sonra ise;
Referans olarak alınana TS-ISO:9000 serisi standarda göre sınıflandırma
işlemi yapılmalıdır. Bu sınıflandırma sonunda;
Dokümanların seviyeleri yani hangi dokümanın dokümantasyonunu hangi
gruba ait olduğu saptanmalıdır.[6]
• Hangi TS-ISO 9000 serisi referans alınacaktır. Alınacak belgenin kitapçığı
temin edilir.
• Firma kalite sisteminin kurulması için Kalite Güvence Müdürü atar.
• Sistem hangi ürünü kapsayacaktır(kuruluşun mal ve hizmet yelpazesinin
tanımlanması)
• Fabrikalar veya fonksiyonlarının yerleri farklı ise koordinasyon nasıl
sağlanacaktır. Kalite Güvencesi sistemine geçiş nasıl olacaktır. Bütün fabrikalar aynı
anda mı birer birer mi?
• Danışman firmanın kontrolünde 4 aylık süre zarfında prosedürler, talimatlar,
formlar vs. hazırlanır en az 2 aylık uygulama safhasına geçilir.
• Danışman firmanın kontrolünde ön tetkik yapılır ve eksikler tamamlanır.
• Önceden belirlenmiş akreditasyon kuruluşuna başvurularak belgelendirme için
tetkik yapması istenir. Uygunsuzluk varsa düzeltilmesi istenir aksi takdirde belge
alma iptali söz konusudur.
• Akreditasyon kuruluş her yıl firmayı denetim yapar ve kalite güvence belgesi 3
yılda bir yenilenmesi gerekir.
16
I.2.4 ISO 9000 Standartlar Serisi
ISO 9000 Standartlar serisinin 1994 versiyonunda 27 adet standart ve
doküman bulunmaktadır. Bu dokümanların birçoğunun pratikte kullanılıp
kullanılmaması hususu kargaşaya yol açmaktadır. Aşağıda verildiği şekilde ISO
9000:2000 sürümü ile standart serisi temel standarda indirgenmiştir. 27 doküman
içindeki önemli noktalar olabildiğince bu ana standartlara entegre edilmiş olup,
bunun dışında bazı broşür ve teknik kayıtlar hazırlanır.
I.2.5 ISO 9000 Ailesi • ISO 9000: 2000 : Kalite Yönetim ve kalite Güvencesi Standartları
Seçim ve Kullanım Klavuzu
• ISO 9001: 2000 : ISO 9001 Kalite Sistemleri Tasarım/Geliştirme,
Üretim tesis ve hizmette Kalite Güvencesi Modeli
• ISO 9002 : Kalite Sistemleri, üretim ve tesiste Kalite Güvencesi
Modeli
• ISO 9003 : Son muayene ve deneylerde Kalite Güvencesi Modeli
• ISO 9004 : Kalite Yönetimi ve kalite Sistemleri elemanları
kılavuzu
• ISO 9005 : Kalite Sözlüğü
• ISO 10011-1 : Kalite Sistemleri Tetkiki Kılavuzu, Tetkik
• ISO 10011-2 : Kalite Sistemleri Tetkiki-Kılavuz, Kalite Sistemi
Tetkikçileri Nitelendirme Kriterleri
• ISO 10011-3 : Kalite Sistemleri Tetkiki-Kılavuzu, Tetkik
Programlarının Yönetimi[23]
• ISO 19011 : Çevre ve Kalite Yönetim Sistemleri Tetkik Kılavuzu • ISO 14001 : Çevre Yönetim Sistemleri Özellikler ve Kullanım
Kılavuzu
• TSE 13001 HACCP : Gıda Güvenliği Yönetim Sistemleri
• ISO / TS 16949 : Otomotiv Sektöründe Kalite Yönetim Sistemleri
• TSE 18001 OHSAS : İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi
Belgelendirme Başvuru İşlemleri
• CE : CE işaret mamulün Avrupa Birliğinin Yeni Yaklaşım
17
Direktiflerine uygunluğunu gösterir.
Bu yeni yapılanma ile ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemleri ile bütünleşme
gerçekleşmemekle birlikte tetkik için kılavuz standartların (ISO 19011) ortak hale
getirilmesi sağlar. ISO 9001 ve ISO 9004 birbirlerini tamamlayan standardılar olarak
düzenlenmiş; fakat kapsamları farklılaşmıştır. ISO 9001 müşteri tatminini baz
alırken, ISO 9004 ilgili tarafların da (iş ortakları, çalışanlar, kamu vb.) tatmin
edilmesini içermiştir. Her iki standardın yapıları ve sıralamaları arasındaki uyum,
uygulamalarını ISO 9004 standardına göre iyileştirmek isteyen firmalara fayda ve
kolaylık sağlar. ISO 9004:2000 Standardı ISO 9001:2000 standardının nasıl
uygulanacağına yönelik olarak hazırlanmış bir kılavuz standart değildir. ISO
9004:2000 Standardı performansın iyileştirilmesi konusunda kılavuz niteliğinde
hazırlanmış bir standarttır.
I.2.6. ISO 9001:2000 Şu Maddelerden Oluşur:
1.Madde: Kapsam
• Müşteri şartlarına göre ürün sağlamayı ,
• Kalite güvence sisteminin sürekli iyileştirmeye ve sistemin uyulduğu güvencesini
müşteriye verilmek istedikten sonra
2.Madde: Atıf Yapılan Standartlar ( isimlendirme )
ISO sisteminde dokümanlar isim, tarih verilerek adlandırılır. Dokümanlar revizyon
ve değişiklik şartıyla uygulamaya konur. Dokümanların isim ve numaraları 4.
maddeden itibaren gösterilir.
3.Madde : Terim ve Tarifler
ISO Kalite Güvence Sisteminde tanımlar, tarifler bulunur. Bu sistemde üç temel
terim etrafında şekillenir:
Tedarikçi + kuruluş + müşteri
4.madde: Kalite Yönetim Sistemi
Matbaaya kalite güvence sistemini kurmak için dokümanlar oluşturulur. Sürekliliğini
sağlamak, etkinlikleri sürekli iyileştirmek dokümanların amacıdır. Başlıca
dokümanlar:
KEK (Kalite El Kitabı)
Hedefler
Prosedürler Kayıtları
18
Talimatlar
5.madde: Yönetim Sorumluluğu
Yönetim tahütlerini ( politikalarını belirler, hedefler koyar, müşterinin önemini
çalışanlara duyurma çalışmaları) yapar. Personel sorumluluk ve yetkilerini belirler.
Diğer çalışmaları:
DÖGF ( Düzelti Önleyici Faaliyetler )
Yönetim Gözden Geçirme Toplantısı
İç ve dış İletişim öneri Sistemi
Kalite politikası
OEK ( Organizasyon El Kitabı )
Görev Tanımları
Organizasyon Şeması
6.madde: Kaynak Yönetimi
Sistemin devamı ve etkinliğini sürdürmek için müşteri memnuniyetini artırmak için
gerekli kaynakların araştırılması yapılır. Bunlar İKEK (İnsan Kaynakları El Kitabı )
altyapı ve çalışma ortamı kaynak araştırması kapsamındadır. Kullanılan kaynaklar :
İKEK (İnsan Kaynaklar El Kaynakları)
KEK (Kalite El Kitabı)
Ofis Yönetimi
Talimatlar
7.madde: Ürünü Gerçekleştirme
7.Madde uygulama aşamasını kapsar. Uygulamaya geçmeden planlaması
gerçekleştirilir. Planlama kalite hedeflerin, politikasına ve müşteri isteklerine göre
yapılır. Ürünü gerçekleştirme aşamasında kullanılan prosedürler :
Satın Alma
Depo Sevkıyat
Satış Pazarlama
Kalite Kontrol
Üretim
8. madde: Ölçme, Analiz ve İyileştirme
Son aşama olup kalite güvece sisteminin firmada ne kadar işlediğini görmemizi
sağlar. Aksaklıklar böylece tespit edilip, gerekli iyileştirme çalışmaları yapılır.
İç Denetim
Uygun Olmayan Ürün, Düzeltici Önleyici Faaliyet
19
BÖLÜM -II
II. ISO 9001 – 2000 KALİTE GÜVENCE
SİSTEMİNİN TEMEL KAVRAMLARI
II.1. KALİTE
Kalite ile bir çok tanım ve tarif sözkonusu olmaktadır. Kalite; bir ürün veya
hizmetin amaca ve isteklere uygun olmasıdır. Bir başka deyişle ürün veya hizmetin
müşteriyi tatmin etmesi, müşteri isteklerini karşılamasıdır. Etkin kalite tanımı
müşterilerin satınalma davranışlarını anlamaya yönelik olmak zorundadır. Müşteri
ihtiyaçlarının tespitinde sistem görüşü ile hareket edilerek bu ihtiyaçların
organizasyonel yeterlilikler ile eşleştirilmesi gerekmektedir.[14] TSE Standartlarında
kalitenin belirtilen tanım ise şöyledir: Kalite; bir ürün veya hizmetin belirlenen veya
olabilecek ihtiyaçları karşılama kabiliyetine dayanan özelliklerinin toplamıdır.[24]
sözlükte kalite kelimesi, “Mükemmellik Derecesi” olarak açıklanır. Bir geliştirme
mühendisi için kalitenin anlamı üstün tasarım, bir imalat mühendisi için belli bir
tasarıma uygunluktur. Genelde anlamda kalite ise; bir ürünün öngörülen kullanma
şartlarına ve bildirilen ihtiyaçlara ne derece elverişli olduğunu gösteren bir
kavramdır. Buna göre kalite hiçbir zaman arzuya göre ayarlanabilecek bir ölçek
değil, ürünün öngörülen görevi yerine getirebilmesi için gereklidir.[20]
II.2. KALİTE SİSTEMİ Kalite yönetimi için kuruluş içinde belirli bir organizasyonel yapılanmanın
sağlanması gereklidir. Kalite sistemi, bu yapının kapsamınıdaki değişik kaynaklara
ait (bölümler, personel, donanım) ilişkilerin, sorumlulukların, çalışma yöntemlerinin,
prosedürlerin, çalışma talimatlarının, iş akış şemalarının, görev tanımlarının, vb.
dokümanlarla tanımlanması olarak tarif edilebilir. Başka bir deyişle kalite
yönetiminin uygulanması için gerekli olan kuruluş yapısı, sorumluluklar, prosedürler,
20
prosesler ve kaynalardır.
Kalite güvence sisteminin yetkin bir biçimde kurulup işletilebilmesi için
yukarıda verilen gerekliliklerin birbirini hiyerarşik olarak izlemesi gerekir. Tepe
yönetim tarafından oluşturulan politikalar ve hedefler bir kalite yönetimini gerekli
kılmalı ve desteklemeli, kalite sistemini firma çapında oluşturumalıdır. Firma
yönetimi iç denetimler aracılığı kurulan sistemin etkinliğini izler ve gerekli önlemleri
alır.
İyi bir kalite sistemi taleplerin en ekonomik şekilde karşılanmasına, yasal ve
teknik gerekliliklerin karşılanmasına, Pazar araştırmasından servise kadar olan tüm
süreçte kalitenin sağlanması ve sürdürülmesine imkan sağlamalıdır.
II.3. KALİTE YÖNETİMİ Genel yönetim fonksiyonun kalite politikasını tespit eden ve uygulayan
bölümüdür. Hedeflenen kalitenin gerçekleştirilmesi için kuruluşun bütün üyelerinin
sorumluluğu üst yönetime ait olan, kalite yönetimine katılımı gerekmektedir. Kalite
yönetimi, stratejik planlama, kaynakların tahsisi ve kalite planlamasının işletilmesi
ve değerlendirilmesi gibi kalite için yapılan diğer faaliyetleri kapsar.
II.4. KALİTE GÜVENCESİ Bir ürünün veya hizmetin ihtiyaç duyulan kalite isteklerine uygunluğunu yeterli
güvencede sağlamaya yönelik olarak uygulanması gereken tüm planlı ve sitematik
faaliyetleri kapsar.
II.5. TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ 1950’li yıllarda Amerikalı bir istatistikçi Japonya’ya, Japon yöneticilerine
kalite yönetim ilkelerini ve kalite geliştirme yöntemlerini öğrenmek için gitmiştir.
Japonlar, bu ilke ve yöntemleri öğrenmekle kalmayıp, onları özümsediler,
uyguladılar ve daha da geliştirdiler. Birkaç yıl içinde Japon markası çürük mallar için
bir ikaz etiketi olmaktan çıkıp, üstün kalite ve değerin sembolü durumuna geldi.
Japon rekabetinin pazarlarını küçültüp, hatta yok ettiğini gördükçe, diğer gelişmiş
ülkelerin endüstrileri de yeni kalite felsefesini benimsemeyle başladı. Örneğin
Amerika da kalite devrimi 1980’lerin başında, otomobil ve elektronik kayıplar
vermesi sonucunda gerçekleşmiştir. Bugün, bu yönetim ilkelerinin ve kalite
21
yöntemlerinin benimsenerek tüm firma düzeyinde uygulanmasına Toplam Kalite
Yönetimi(TKY) denilmektedir.
Toplam Kalite Yönetim öğeleri birbirlerini tamamlar niteliktedir. Firmanın
ürün ve hizmetlerinin hedef değerleri, müşteri odaklılık öğesinin uygulanarak
müşteri beklentilerinin saptanmasıyla belirlenir. Belirlenen hedef değerlere ulaşmak
için sürekli geliştirme sürecinin çeşitli yöntem ve yaklaşımlarını uygulamak
gerekecektir. Ancak firmanın ürün ve hizmetleri, satınalma ve araştırma
geliştirmeden pazarlamaya kadar birçok bölüm ve grubun katkısıyla geliştirilip
üretilmektedir. Bu katkı ve faaliyetlerin planlanıp koordine edilerek, etkin ve etkili
bir biçimde yapılabilmesi için takım çalışmasına gerek vardır. Ayrıca takımlarda yer
alacak personel ile takım çalışmalarında etkilenecek personelin, kullanacakları
sürekli geliştirme yaklaşımları ve toplam kalite yöntemleri konularında eğitilmeleri
gerekir. Eğitim için kaynak ayrılması, takım çalışması ve sürekli geliştirme ortamının
firmada sağlanması, ancak firma üst yönetiminin liderliği ve kaliteye kendini
adamasıyla gerçekleşebilir.[18]
22
BÖLÜM –III
III. KALİTE EL KİTABI
Bu bölümünde ISO 9001–2000 Kalite Sistemini, Matbaasına uygulayan ALFA
Basım Yayım Dağıtım İnş. Turizm San.ve Tic. Ltd. Şti. firmasının, Kalite Sisteminin
bütün içeriğini gösteren Kalite El Kitabını incelenmiştir.[1]
III.1.REVİZYON SAYFASI
SIRA
NO
SAYFA
NO KONUSU
REV
. NO
REV.
TARİHİ REVİZYON NEDENİ
1 İlk Yayın 00
2 18 Organizasyon
Şeması
01 02.02.200
5
Yeni birimlerin bünyeye
katılması
3 42 Tedarikçi
Puanlaması
02 01.04.200
5
Yılda iki kez puanlama
yapılması
4
5
6
7
8
Sistemin en önemli parçalarından bir tanesi de sistemin revizyona uğrayarak
devamlı iyi yönde iyileştirilmesidir. Oluşturulan bu tabloyla sistemin en önemli öğesi
23
olan Kalite El Kitabının ilk yayın tarihinden başlayarak revizyon tarihi ve nedeniyle
yazarak grafikte gösterilmiştir.
III.2 DAĞITIM SAYFASI
Sıra
No. Adı Soyadı Görevi
Çalıştığı
Firma Tarih
1 Hamit Lamba Muhasebe Müdürü ALFA 01.01.2005
2 Vedat Bayrak Genel Müdür ALFA 01.01.2005
3 Erkan Lamba İdari İşler Sorumlusu ALFA 01.01.2005
4
5
Dağıtım sayfasını düzenleyerek Matbaanın bütün sistem bilgisini içeren
Kalite El Kitabının kimlere, ne zaman verildiği kayıt edilerek kontrol altına alınmak
istenilmiştir.
III.3 KALİTE POLİTİKASI
Kalite Politikamız:
• Üstlendiği projelerde toplumun ihtiyaçlarını en üst düzey-de karşılamayı,
• Çevreye duyarlı bir kuruluş olmayı,
• Teknolojiyi ve yenilikleri yakından takip ederek sürekli gelişmeye açık
kalmayı,
• Çalışanlarına sorumluluk ve yetki vererek en etkin katılımı sağlamayı,
• Çalışanlarının güvenliğini sağlamak ve sağlıklarını korumak için tüm
önlemleri almayı,
• Mevcut kaynaklarını en iyi şekilde kullanarak hizmet vermeyi
Kalite Politikası olarak benimsemiştir.
Genel Müdür
24
Her insanın olduğu gibi her Matbaanın da bir amacı olur. Genel ve özel
hedefleri olmak zorundadır. Matbaa ayrıca kendi bünyesinde bulunan birimlerin
hepsine göre hedefler belirler ve belirlenen hedeflerin kurulan ISO 9001:2000
sistemi sayesinde ne kadar uyulduğunu yönetim kurulu toplantısında değerlendirmesi
yapılır ve gerekli kararlar alınır.
Hedefler de sapmaların olması çok normal olarak karşılanmalıdır. Çünkü
devamlı ilerleyen Matbaanın da zamanla hedeflerinin küçülmesi veya daha iyi bir hal
alması gerekir, yani hedefler belirlenirken sapmaların olabileceği göz önünde
bulundurulması gerekir.
Politika faaliyetler için belirlenen geniş bir rehberdir ve prensiplerin ifadesidir.
Kalite politikası tüm kalite programlarının planlamasında yol gösterici olmakta ve
kişilerin belirli durumlarda nasıl davranmaları gerektiğine ilişkin tespitler
içermektedir. Kalite politikası izlenecek prensipleri ifade etmekte ancak nasıl
yapılması gerektiğini değil, ne yapılması gerektiğini içermektedir. Bilindiği gibi
“nasıl yapılmalı” sorusunun cevabı prosedürlerde yer almaktadır. Her Matbaa için
kalite politikası farklı konuları içermekle birlikte bazı temel unsurlar için bir
genelleme yapmak mümkündür.[11]
Doğal olarak en üst yönetim kalite politikasından sorumlu olmalıdır. Ancak
girişim genellikle kalite biriminden gelir. Bu birim politikanın oluşturulmasında da
yardımcı olur. Kilit noktalarındaki müdürler hazırlık çalışmasına katılırlar.
Tamamlanan politika yalnızca üst yönetim imzasıyla yayımlanır ve duyurulur.[8]
25
III.4 BİRİMLERİN HEDEFLERİ
Bölüm Kalite Hedefleri
Kalite Güvence Müdürü
• Kalite iyileştirme çalışmalarının planlı bir şekilde herkesin
katılımıyla sağlamak ve tarihinde ISO 9001:2000 Kalite Yönetim
Sistemi belgesi almak.
• İç denetimlerde max. 4 DÖF açılması
Müşteri Hizm- Satış Pazarlama
• Müşteri anket sonuçlarının 5 üzerinden min 4,6 olması
Satınalma-Satış
• Adet ve Ciro olarak satış grafiğini genel olarak % 50
artırmak, bir önceki yıla göre
• Tedarikçi performans değerinin 100 üzerinden 85 ‘in
altında olmaması
• Yeni tedarikçi devreye alma süresi max. 15 gün olması
• Tedarikçi kaynaklı şikayet (giriş kontroller vs.) 6 ayda
max. 5 adet olması
Depo • Depo kayıplarının %1’in altında tutulması
Sevkıyat
• Müşteri beklentilerini hızlı ve güvenilir şekilde yerine
ulaştırmak, sevkiyat maliyetlerini minimum seviyede tutmak.
• Sipariş karşılama süresi max. 3 gün kayıpla
• Sipariş karşılama performansı % 10 kayıpla
• Bize gelen ve müşteriye giden iade kolileri bir önceki yıla
göre % 20’nin altına çekmek.
İdari İşler • Kişi başına düşen yılda 10 saat eğitim
Baskı
• Tek renk işlerde % 2, trigromi işlerde %5 fire kağıtla
baskı yapmak
• Haftalık üretim planına uygun baskıyı gerçekleştirmek.
Kesim – Cilt • Kesim ve tıraşlama işleminde hatasız çalışmak
• Ciltleme işleminde %1 hata vermek
26
Organizasyonları açık bir sistem olarak ele aldığımızda müşteriler, tedarikçiler
gibi dış unsurlarla sürekli ve karşılıklı etkileşimde bulunduğu tespitini yapmak
mümkündür. Tüketicilerin istek ve beklentileri, kalite hedefi tesipiti için temel olarak
ele alınmak zorundadır.[6]
Gerçekleştirilebilir bir hedef ancak gerçekçi bir ölçü ile olur. Bunun anlamı
ulaşılabilir bir hedefin ortaya konulma zorunluluğudur.[3]
III.5 FİRMA TANITIMI
Firma İsimi : ALFA Basım Yayım Dağıtım İnş. Turizm
San.ve Tic. Ltd. Şti.
Adres : Alemdar Mah. Ticarethane Sk. No: 53 Cağaloğlu
–
Eminönü / İSTANBUL
Tel : (0212) 511 53 03 – 5138751 – 512 30 46 – 528 26
75
Faks : (0212) 519 33 00
Web : www.alfakitap.com
Kuruluş Yılı : 1988
Faaliyet Konusu : Kitap Basımı Yayımı Dağıtımı
Firma Özgeçmişi : 1998 yılında 248 m² alana kurulan firma kendisine
müşteri odaklı hizmet politikası belirleyerek hizmet
hayatına başlamıştır.ALFA müşterilerine en kaliteli
ve en uygun maliyette hizmet verirken diğer yayıncı
kuruluşların menfaatlerini de göz önünde
bulundurmaktadır.
Matbaanın genel bilgileri bu bölümde verilir. Matbaanın ismi, merkezi olarak
hangi adreste bulunduğu, metre kare olarak ne kadar alan kapsadığı, kuruluş
amacının ne olduğu, yani hangi sektöre hizmet verdiği gibi soruların cevapları
verilerek müşteri Matbaa hakkında kısaca bilgi sahibi olur.
27
III.6 ORGANİZASYON ŞEMASI
GENEL MÜDÜR (Kalite Yönetim
Tems cisi) il
* Genel Müdür, aynı zamanda Kalite Yönetim Temsilcisidir
Organizasyon şemasının yapılmasıyla Matbaanın bünyesinde bulunan birimleri
gösterip, hangi birimlerden oluştuğu gösterilir.
KALİTE GÜVENCE MÜDÜRÜ
SATIN ALMA ve SATIŞ MÜDÜRÜ
İNSAN KAYNAK. MÜDÜRÜ
ÜRETİM MÜDÜRÜ
MUHASEBE MÜDÜRÜ MÜCELLİT MÜDÜRÜ SEVKİYAT MÜDÜRÜ
III.7 GENEL İŞ AKIŞ ŞEMASI
Genel iş akış semasıyla, firmada işlem basamakları hangi aşamadan geçip ve
sonuç olarak müşterinin eline nasıl ulaştığı gösterilir.
TEKLİFLENDİRME
SİPARİŞ GELMESİ
TEKLİFİN GÖNDERİLMESİ
SİPARİŞ ÜRETİM YOK
ÜRETİME BİLDİRİM
ÜRETİM PLANLAMA
İŞ EMRİ
ÜRETİM
KALİTE KONTROL
PAKETLEME ve
SEVKİYAT
29
III.8 KALİTE EL KİTABINDA BULUNAN ISO 9001:2000
MADDELERİ
III.8.1.Kapsam
Matbaanın Kalite Yönetim Sistemi, Kalite El Kitabında dokümante edilmiştir.
Matbaa taahhüt ettiği basım işlerini gerçekleştirmek için gerekli olan yasal koşulları
yerine getirerek sürekli iyileştirme çerçevesinde müşteri memnuniyetini sağlar.
Hizmeti esnasında çevre dengelerine özen gösterir, işçi sağlığı ve iş güvenliği ile
ilgili gerekli tedbirleri alır.
Matbaa Kalite El Kitabı ile iç iletişimin sağlanmasını ve Kalite Yönetim
Sisteminin genel olarak özetlenmesini, Matbaanın her aşamasında anlaşılmasını,
uygulanmasını ve devam ettirilmesini amaçlamaktadır.
Matbaa, müşterinin kendisine vermiş olduğu projeler ve kendi tasarımı olan
projeler doğrultusunda koşullara uygun olarak hizmeti gerçekleştirir.
Hizmet Kapsamı
Hizmet kapsamı aşağıda belirtilmiştir.
Matbaa, basım sektöründe faaliyet gösteren bir organizasyondur. Tedarikçi
olarak matbaa malzemeleri alış satış sektörü ve diğer hizmet verilen tüm sektörler
hizmet kapsamında bulunmaktadır.
Kapsam dışı (hariç) tutulan maddeler
Hariç tutulan ISO 9001:2000 maddesi bulunmamaktadır.
III.8.2 Referanslar
Kalite Yönetim Sistemi kurulması, uygulanması, devam ettirilmesi ve sürekli
iyileştirme aşamalarında ISO 9001:2000 standardı referans alınmıştır.
III.8.3 Terimler ve Tarifler
ISO 9001:2000 versiyonuna göre Firmamızın tedarikçi-müşteri ilişkisi
aşağıdaki gibidir:
Tedarikçi → Organizasyon → Müşteri
30
III.8.4 Kalite Yönetim Sistemi
III.8.4.1 Amaç ve Kapsam
• Bu bölümün amacı Matbaada, kullanılmakta olan tüm dokümanların
tanımlanmasını, hazırlanmasını, yayınlanmadan önce yeterlik kontrolüne tabi
tutulmasını, onaylanmasını, yayınlanmasını, gözden geçirilmesini, değişikliklerin
yapılmasını, doküman güncelliğinin sağlanmasını, iptal ve revize edilen
dokümanların kullanımının önlenmesini kontrol altına almak ve tutulan kalite
kayıtlarının kontrolünü sağlamak için belirlenen şartlara uygunluğunu sağlamaktır.
• Bu kısım ISO 9001:2000 standardı gereklerine uygun olarak hazırlanan kalite
sistem dokümantasyonunu kapsar.
• Dış Kaynaklı Süreçler; yayınlanacak, ya da çoğaltılacak eserlerin basım işleri
dış kaynaklı bir süreç olarak dışarda yaptırılır, yeni ürün devreye alma formu ve giriş
kontrollerle doğrulamaları yapılır. Doğrulama, tedarikçinin yerinde de yapılabilir
III.8.4.2 Uygulama
III.8.4.3 Dokümantasyon Yapısı
• Matbaanın doküman yapısı aşağıdaki gibidir.
• Kalite El Kitabı, Süreç El Kitabı
• Kalite Prosedürleri
• Kalite Formları
• Destek Dokümantasyon; Kalite Politikası, Kalite Hedefleri, Organizasyon
Şeması, Şartnameler, Sözleşmeler, Standartlar ve Müşteri Dokümanları.
Matbaadaki kritik süreçler el kitabında tanımlamıştır. Aynı zamanda
Prosedürlere destek olan süreç el kitabında özetle süreç akışı, ilgili dokümanlar, adım
adım süreçler, her sürecin sorumlusu, sürecin hedefleri, performans kriteri, ölçüm
sıklığı, süreç sahibi ve hedeflerin gerçekleşip gerçekleşmediğinin takip edildiği “fiili
durum” yer almaktadır.
Süreç etkileşimler Kalite El Kitabının en sonunda gösterilmiştir.
31
III.8.4.4 Kalite El Kitabının Oluşturulması:
Kalite Güvence Müdürü “Kalite El Kitabını” formatına uygun olarak ISO
9001:2000 standardının tüm maddelerini karşılayacak şekilde taslak olarak hazırlar
ve Genel Müdürün onayına sunar, değişiklik var ise bu değişiklikler yapıldıktan
sonra her sayfa Genel Müdürü tarafından onaylanır.
III.8.4.5 Dokümanların Kontrolü
Tüm prosedür, talimat ve formlar numaralandırılarak yayın tarihleri ile
revizyon numaraları kontrol altına alınmıştır. Tüm değişiklikler Kalite Güvence
Müdürü tarafından orijinal dokümanlar üzerinde yapıldıktan sonra kontrollü olarak
ilgili bölümlere dağıtılmaktadır.
İlgili prosedürde doküman oluşturma, numaralandırma, dağıtma ve revize etme
faaliyetleri detaylı olarak açıklanmıştır.
III.8.4.6 Kalite Kayıtlarının Kontrolü:
Matbaada elle tutulan kalite kayıtlarının hepsi ilgili dosyasında ilgili bölüm
sorumluları tarafından muhafaza edilirler. Dokümanlar saklama süresi sonunda
Kalite Güvence Müdürü tarafından çok küçük parçalara ayrılarak yırtılması suretiyle
imha edilir.
Kalite Güvence Müdürü ilgili birimlerde dokümanların güncel olup olmadığını
sık sık kontrol eder.
Manyetik ortamda tutulan kayıtlar Kalite Güvence Müdürü tarafından
muhafaza edilir. Kalite Güvence Müdürü tarafından periyodik olarak yedeklenirler.
Kalite kayıtları, kalite yönetim sistemi prosedür ve talimatlarında belirtilen
saklama sona ermeden sözleşmelerde belirtildiği hallerde müşteri
değerlendirmelerine sunulur. Müşteri kayıtları, müşterilerle ilişkiler yürütüldüğü
müddetçe saklanır.
Kalite kayıtlarını saklamaktan sorumlu kişiler, kalite kayıtlarının saklanması
sırasında çevre şartlarından dolayı hasar görmesini, bozulmasını engelleyecek
önlemleri alırlar. Ayrıca istenildiğinde bu kayıtlara ulaşılmasını sağlayacak şekilde
işaretleme ve sınıflandırma yöntemlerini geliştirmekten ve Kalite Güvence
32
Müdürüne bildirerek ilgili prosedür ve talimatlara eklenmesinden ve
uygulattırmaktan sorumludurlar.
III.8.5 Yönetim Sorumluluğu
III.8.5.1 Amaç ve Kapsam
Bu bölümün amacı Matbaada kurulan kalite sisteminin uygunluğunun,
sürekliliğinin ve uygulamadaki etkinliğinin üst yönetim tarafından periyodik
aralıklarla gözden geçirilerek Yönetim altına alınmasıdır.
Bir yöneticinin yukarıda sözü edilen “Yönetimin Sorumluluğu” bilinci ile
hareket edip etmediğinin çok basit bir kriteri vardır, o da yöneticinin emeğinin ve
vaktinin ne kadarının sistem geliştirmeye, ne kadarının da ( mevcut sistem içinde )
çalışmaya harcadığıdır. Bu iki bileşenin oranları, yönetim kademesi ile dengede
olduğu ölçüde o yöneticinin sorumluluğu yerine getirdiği söylenebilir.[12]
Bu bölüm, ISO 9001:2000 standardının 5. maddesi (Yönetim Sorumluluğu) ile
yılda bir kez üst yönetim tarafından yapılan gözden geçirme işlemlerini kapsar.
III.8.5.2 Uygulama
III.8.5.3 Yönetimin Taahhüdü
Yönetim tarafından kalite yönetim sisteminin uygulanması, geliştirilmesi ve
etkinliğinin sürekli iyileştirilmesi, müşteri tatminini arttıracak şekilde müşteri
şartlarına uyulması için gerekli çalışmaların sorumlular tarafından gerçekleştirilmesi
sağlanır. Buna bağlı olarak kalite politikası ve kalite hedefleri belirlenir ve uygulanır.
Matbaada yılda bir kez olmak şartıyla gözden geçirme toplantıları düzenlenir.
Bu toplantıya, Genel Müdür, Kalite Güvence Müdürü ve Bölüm Sorumluları
katılırlar.
Gözden geçirme toplantılarında kalite yönetim sisteminin uygunluğunu,
yeterliliğini ve etkinliğini sağlamak için neler yapılması gerektiği gözden geçirilir.
Yapılması gereken iyileştirmeler, değişiklik ihtiyaçları belirlenerek çalışmalar
başlatılır.
Bütün bu faaliyetler için gerekli olan kaynak ihtiyaçları tespit edilerek Genel
Müdür tarafından temin edilmesi sağlanır.
33
III.8.5.4 Müşteri Odaklılık
Üst yönetim, müşteri tatminin arttırılması amacına yönelik olarak çalışmaları
kalite el kitabının satın alma bölümünde detaylı olarak anlatılmıştır.
Ayrıca müşteri taleplerinin değerlendirilmesi ve memnuniyetinin
değerlendirilebilmesi için web sitemizde gerekli düzenlemeler yapılmıştır.
III.8.5.5 Kalite Politikası
Matbaanın üst yönetimi tarafından kalite politikası, Matbaanın kuruluş amacına
uygun, Kalite yönetim sisteminin etkinliğini, sürekli iyileştirilmesini, müşteri
tatminini arttıracak şekilde müşteri şartlarına ve hedeflere uygunluğunu taahhüt
edecek şekilde oluşturmuştur.
Kalite politikasının tüm Matbaanın çalışanları tarafından benimsenmesi ve
anlaşılması için Kalite Güvence Müdürü tarafından çalışanların sürekli görebileceği
yerlere asılır.
Her yılın başında yapılan gözden geçirme toplantılarında kalite politikası,
hedefler ve Matbaanın amaçları üst yönetim tarafından tekrar gözden geçirilir ve
gerekiyorsa revize edilir.
III.8.5.6 Planlama
Verilen hizmetin iyileştirilmesi ve kalite sisteminin planlanması, sürekli
iyileştirilmesi ve gelişmesine yönelik faaliyetler esas kabul edilmiştir.
• Kalite Hedefleri
Kalite hedefleri her yılın başında Kalite Güvence Müdürü tarafından Genel
Müdür ve tüm bölüm sorumlularının görüşleri de alınarak hazırlanır ve kontrollü
doküman olarak tüm bölüm sorumlularına dağıtımı yapılır.
Kalite hedefleri somut ve ulaşılması olanaklı faaliyetleri tanımlar. Bu hedefler
Genel Müdür ve tüm bölüm sorumlularının katıldığı Yönetim Gözden Geçirme
toplantılarında gözden geçirilir. Gerekli görülürse hedefler revize edilerek yeniden
yayınlanır.
34
• Kalite Yönetim Sisteminin Planlanması
Matbaanda kalite hedefleri de dahil olmak üzere kalite yönetim sisteminin
gerektirdiği prosesler ve uygulamalar Kalite Güvence Müdürü tarafından oluşturulan
Süreçlerde (Süreç El Kitabı-SEK) tanımlanır.
Kalite Yönetim Sisteminde olabilecek değişiklikler ile ilgili kaynak, doküman
veya eğitim ihtiyaçları Genel Müdür tarafından belirlenir ve ilgili kişilere görev,
yetki ve sorumluluklar verilir
III.8.5.7 Yetki Sorumluluk ve İletişim
• Yetki ve Sorumluluk
Matbaanın çalışanları içinde kaliteyi etkileyen personelin görev, yetki ve
sorumlulukları Organizasyon El Kitabı (OEK) içerisinde detaylandırılmıştır.
Organizasyon El kitabı kapsamında organizasyonel ilişkiler ve kişilerin asgari
nitelikleri detaylandırılmıştır.
• Yönetimin Temsilcisi
Yönetimin Kalite Temsilcisi Genel Müdürdür. Görev Tanımı yapılmıştır;
İyileştirme ihtiyaçları dahil kalite yönetim sisteminin kurulması, izlenmesi,
denetlenmesi ve kontrolü, kalite hedeflerinin takibi ve oluşturulması görevlerini
üstlenir. Kalite sistemi etkinliğinin ve sürekli gelişim gereğinin tespitinde aktif rol
üstlenir. Organizasyon Şemasında Yönetim Temsilcisinin kim olduğu belirtilmiş ve
bu tüm personele duyrulmuştur.
• İç İletişim
İç iletişim e-mail, iç yazışma ve duyuru panolarının kullanılmasıyla
gerçekleştirilir.
III.8.5.8 Yönetimin Gözden Geçirmesi
• Genel
Üst yönetim Kalite Yönetim Sisteminin etkinliğini ve sürekliliğini gözden
geçirmek için yılda iki kez toplantı düzenler. Bu toplantılara Genel Müdür başkanlık
eder. Toplantıya Genel Müdür, Kalite Güvence Müdürü ve diğer bölüm sorumluları
da katılır. Bu toplantılarda kalite yönetim sisteminin uygunluğunu, yeterliliğini ve
35
etkinliğini sağlamak için neler yapılması gerektiği gözden geçirilir. yapılması
gereken iyileştirmeler, değişiklik ihtiyaçları belirlenerek çalışmalar başlatılır. Bütün
bu faaliyetler için gerekli olan kaynak ihtiyaçları tespit edilerek Genel Müdür
tarafından temin edilmesi sağlanır.
• Gözden Geçirme Girdileri
Yönetim gözden geçirmesine girdiler aşağıdaki konularla ilgili performans ve
iyileştirmeleri içerir. Daha fazla da konu görüşülebilir.
a) İç ve Dış Denetim (Genel iç denetçilerinin ve belgelendirme kuruluşlarının
denetim) sonuçları,
b) Müşteriden gelen bilgiler (şikayetleri, beklentileri ve memnuniyetleri),
c) Düzeltici ve önleyici faaliyetlerin durumu
d) Kalite Sisteminin güncelleştirilmesi veya etkileyebilecek değişiklikler,
e) Kalite politikası ve hedefleri
f) Bir önceki toplantıda alınan kararların gerçekleşip gerçekleşmediğinin
kontrolü
g) Geliştirme ve iyileştirme için öneriler.
h) Diğer önemli yönetim konuları
• Gözden Geçirme Çıktıları
Yönetimin gözden geçirmesi çıktıları (Toplantı tutanağı) aşağıdaki konularla
ilgili faaliyetleri içerir:
a) Kalite yönetim sisteminin ve süreçlerin iyileştirilmesi,
b) Ürün/Hizmet performansının iyileştirilmesi,
c) Kaynak (insan kaynağı, donanım, yazılım, araç, ekipman) ihtiyaçları
III.8.6. Kaynak Yönetimi
III.8.6.1. Amaç ve Kapsam
Bu bölümün amacı Matbaada, kurulan kalite yönetim sistemini uygulamak,
sürdürmek ve uygulamadaki etkinliğini sürekli iyileştirmek, müşteri isteklerinin
yerine getirilmesi yolu ile müşteri memnuniyetini arttırmak için gerekli kaynakları
belirlemek ve sağlamak, uygun eğitim, öğrenim, beceri, ve deneyim yönünden yeterli
personel istihdamı için eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi, eğitim programlarının
36
hazırlanması ve uygulanması amacıyla kurulan sistemi açıklamak ve ürünün
belirlenen şartlara uygunluğunu sağlamak için gerekli olan altyapıyı, çalışma
ortamını tayin etmek, sağlamak, sürdürmek ve yönetmektir.
Bu bölüm, ISO 9001:2000 standardının 6. maddesini (Kaynak Yönetimi)
kapsar.
III.8.6.2 Uygulama
• Kaynakların Sağlanması
Yılda iki kez yapılan gözden geçirme toplantılarında kalite yönetim sistemini
uygulamak, sürdürmek ve uygulamadaki etkinliğini sürekli iyileştirmek, müşteri
isteklerinin yerine getirilmesi yolu ile müşteri memnuniyetini arttırmak için gerekli
kaynakları belirlemek ve sağlamak için, neler yapılması gerektiği gözden geçirilir.
Yapılması gereken iyileştirmeler, değişiklik ihtiyaçları ile kaynak ihtiyaçları
tespit edilerek Genel Müdür tarafından gerekli çalışmaların başlatılması sağlanır.
• İnsan Kaynakları
• Genel
Matabaada çalışan personel; hizmet üretim kalitesini olumsuz etkilememeleri
için, eğitim, öğrenim, beceri ve deneyim yönünden değerlendirilerek uygun nitelikte
oldukları doğrulandıktan sonra Genel Müdür tarafından işe alınır.
Hizmet kalitesini etkileyen işleri yapan personelin asgari tecrübe ve eğitim
gereksinimleri Görev Tanımlarında tanımlanmıştır. İnsan Kaynakları Müdürü, işe
alımlarda daha önce hazırlanmış olan Görev tanımlarına uygun olarak gazete ilanı
veya mevcut müracaatlara göre değerlendirme yapar ve işe uygun gördüğü personeli
karşılıklı görüşmek üzere davet eder. Başvuru Formu doldurtulur, Uygun görülen
personel işe alınır.
Yeterlilik, farkında olma (bilinç) ve eğitim
Matbaada çalışan personelin uygun eğitim, öğrenim, beceri ve deneyim
yönünden yeterli olup olmadığı Kalite Güvence Müdürü tarafından belirlenir.
İlerleme ve kaliteyi geliştirme için sürekli eğitim şarttır. Öğrenme her yaşta.
Her kademede kesintisiz sürmektedir. Herkesin bir başkasından öğreneceği bir şey
mutlaka vardır.[15] Matbaanın üst yönetimi tarafından, çalışan personelin; yaptığı
37
faaliyetlerin öneminin ve uygunluğunun farkında olmasını ve kalite hedeflerinin
başarılması için personelinde katkılarını sağlamak, emek, zaman, malzeme ve
maliyet konularında bilinçlendirmek, bilgisayar ve teçhizatların verimli bir şekilde
kullanılması konusunda, eğitim, bilgi ve beceri eksikliğinden kaynaklanan kayıpları
ve iş kazalarını en aza indirmek, yeni veya boşalacak kadrolara eleman yetiştirmek,
işbaşı eğitimlerini vermek suretiyle eğitim ihtiyaçları giderilir . Eğitim sorumlusu
Kalite Güvence Müdürüdür.
Yeni bilgisayar, cihaz ve sistemlerin alınmasından sonra ilgili kullanım ve
bakım kataloglarının da olduğu, eğitim amacıyla kullanılabilecek tüm dokümanların
temin edilmesi Bölüm yöneticilerinin, temin edilen dokümanların yedek kopyalarının
saklanması Kalite Güvence Müdürü sorumluluğundadır. Bu tür sistem, program ve
bilgisayarlar ile ilgili eğitimler sistem devreye alınmadan önce ilgili bölüm
sorumlusu ve eğitim sorumlusu tarafından organize edilir. Gerekirse satın alma
sözleşmelerinde eğitim verilmesi için satışı yapan Firmalardan yardım alınacağı
belirtilir.
Yapılacak olan eğitimlere çağrılan personelin katılımı geçerli bir sebep
olmadıkça zorunludur. Geçerli sebepleri olanlar bu durumu eğitim sorumlusuna,
yazılı olarak bildirir. Matbaa içinde eğitime katılanlar eğitim süresi boyunca idari
yönden eğiticiye bağlıdırlar. Başka kurumlarda eğitime katılanlar, o kurumun
şartlarına uymak durumundadır.
• Alt Yapı
Faaliyetlerimizi tüm yasal şartlara ve standartlara uygun olarak
gerçekleştirebilmemiz için gerekli olan bina, çalışma alanları ve tesislerimiz
kurulmuş olup, çalışmalarımızın kontrolü ve takibinde kullanılacak olan tüm yazılım
ve donanımlar (prosedür, talimat, formlar, kalite el kitabı, bilgisayar vs.)
oluşturulmuş ve temin edilmiştir.
Bina: Bina, Davutpaşa, 248 metrekare,
Donanım ve Yazılım: Bilgisayarlar ve programları
Destek Hizmetler: Fax, mail vs.
38
• Çalışma Ortamı
Matbaanın üst yönetimi tarafından ürünün şartlara uygunluğunu sağlamak
için gerekli olan çalışma ortamı (aydınlatma, donanım, ısıtma, soğutma,
havalandırma, güvenlik, temizlik ve yemek hizmetinin sağlanması) şartlara uygun
olarak belirlenmiş ve yönetilmektedir. Firmamızda çalışma ortamı İşçi Sağlığı İş
Güvenliği Talimatı ve Yangın Talimatı ile desteklenmektedir
III.8.7 Ürün Gerçekleştirme
III.8.7.1. Ürün Gerçekleştirmenin Planlanması
• Amaç ve Kapsam
Bu bölümün amacı, Matbaada kurulan sistemi ISO 9001:2000 Kalite Yönetim
Sistemi standardına uygun hale getirmek ve sistem içerisindeki el kitabı, prosedür,
talimat ve bunlarla ilgili dokümantasyonun eksiksiz biçimde uygulanmasını
sağlamak ve kalite planları oluşturularak kalite şartlarının nasıl sağlanacağını
açıklamaktır. ISO 9001:2000 standardının 7.1 maddesini (Ürün Gerçekleştirmenin
Planlanması) kapsar.
• Uygulama
Matbaada ürünün gerçekleştirilmesi için gerekli olan prosesler Satınalma/Satış
Müdürü tarafından planlanır ve gerçekleştirilir.
Ürünün Uluslararası standartlara, ilgili yasal şartlara, müşteri tatminini
arttıracak şekilde müşteri şartlarına uyması için gerekli çalışmalar Üretim ve
Hizmetin sağlanmasında anlatıldığı gibidir.
Kalite sisteminde üretilen ürünlere ait kalite planı bulunmakta ve proses bu
planlarda yazıldığı gibi uygulanmaktadır.
• Kalite Planı Faaliyetleri
Kontrolün temel yaklaşımı tüketiciye hatalı ürünlerin gitmemesini sağlamaktır.
Bu yaklaşım tüketiciyi korumuş ancak üreticide sıkıntı yaratmıştır. Çünkü kontrol
edilerek hatalı bulunan ürünler, üretici için zarar oluşturmuştur. Bu açıdan üreticiyi
de koruyan bir sistem üzerinde durulmuş ve kalite kontrol aşamasına geçilmiştir.[10]
39
Kalite Güvence Müdürü yapılacak ürüne ait kalite planını hazırlar. Bu planda
ürünle ilgili bilgiler (ürün adı, kod numarası, ) üretim ile ilgili bilgiler (Kullanılan
bilgisayar ve teçhizatlar, teknikler, proses aşamaları), yapılacak kontrol (kontrol
edilecek ürün / proses özelliği, kabul / ayar kriteri, deney teçhizatı) bilgileri bulunur.
İlgili kalite planlarında üretim aşamalarında (varsa) uyulacak talimatlar,
muayene ve deney sırasında kullanılacak talimatlar belirtilir. Eğer ürün özelinde
proses veya kontrol için ihtiyaç duyulan talimat eksikliği ortaya çıkarsa Kalite
Yöneticisi talimatı hazırlar ve yayınlar.
III.8.7.2 Müşteri ile İlişkili Prosesler
• Amaç ve Kapsam
Bu bölümün amacı Matbaada, müşteriden gelen teklif/siparişin yapılabilirlik
yeterliliğinin incelenmesi ve siparişin kabul edilmesine ya da gerekirse sözleşme
yapılmasına kadar geçen tüm faaliyetler ile teklif ve sipariş aşamasındaki
değişiklikleri açıklamaktır. ISO 9001:2000 standardının Müşteri İle İlişkili Proses
talep edilen tüm sipariş ve istekleri kapsar.
• Uygulama
Ürüne Bağlı Şartların Belirlenmesi
— Sözleşmeler, müşteriye ait dokümantasyon
— Daha önceki sözleşmelere ait veriler
— Resmi gazete vb. yayınlar,
— Mesleki yayınlar,
— İnternet üzerinden gelen veriler,
Müşteri isteklerinin belirlenmesinde kullanılır.
• Ürüne bağlı şartların gözden geçirilmesi
Yeni ürün devreye alma ekibi, yasal / müşteri şartları, Matbaanın yeterliliği,
malzeme ihtiyacı, Finans açısından teklif ile mutabakata varırlar.
Gelen siparişlerden teklif verilmesi gerekenlere Satış Müdürü tarafından teklif
hazırlanır. Teklif müşteriye gönderilir. İmzalanmış ve onaylanmış olarak geri
40
Matbaa’ ya ulaştırılarak kabul edilen teklif Genel Müdüre verilir ve üretimine
başlanır.
Eğer teklif verilmeyecekse Satış Müdürü teklif veremeyeceklerini bildiren ve
gerekçelerini anlatan bir yazı veya sözlü olarak müşteriye derhal bilgi aktarır.
Matbaada teklif vermek ve siparişi gerçekleştirmek için yeterli kapasiteye
sahipse; teknik dosya, katalog, broşür, teklif yazısı ve diğer dokümanların
hazırlanması Satış Müdürünün yetkisindedir.
Dokümanlar hazırlanırken ürünle ilgili belirlenmiş olan şartları eksiksiz ve
açıkça tarif edilmiş olması ve daha önceki sözleşme veya siparişlerde geçen
şartlardan farklı şartlar istenmişse bu şartların sözleşme veya siparişe eklenmesi veya
değiştirilmesi sağlanmalı ve tarif edilmiş olan bu şartları karşılayabilmesi için gerekli
olan çalışmalar yapılmalı ve eksiklikler giderilmelidir.
Gözden geçirme toplantıları sonunda tutulan tutanaklar ve teklifler, Doküman
ve Kalite Kayıtları Prosedüründe anlatıldığı gibi saklanmaktadır.
Teklif verildikten sonra müşteri tarafından istenen değişiklikler Satış Müdürü
tarafından yeniden Fiyat/Sipariş Teklif Formu düzenlenir ve Genel Müdür ve Satış
Müdürünün görüşleri alınır.
Müşteri teklifi uygun görürse faks, e-mail veya mektup yolu ile yazılı olarak ya
da telefon, ziyaret ile sözlü olarak onayladığını bildirir. Teklif aşamalarında olduğu
gibi Satış Müdürü Fiyat/Sipariş Teklif formu doldurur ve Genel Müdürün onayına
sunar.
Sipariş sırasında müşteri veya Matbaa tarafından değişiklik önerisi olması
halinde; Müşteri ile Genel Müdür veya Satış Müdürünün mutabakata varmaları
gerekir. Bu değişiklikler yazılı olarak yapılır ve herkesin onayı alınır.
• Müşteri İle İletişim
Matbaada müşterilerle sipariş, sözleşme, başvuru ve bunlarla veya ürünle ilgili
her türlü değişiklikle ilgili görüşmeler faks, e-mail veya mektup yolu ile yazılı olarak
ya da telefon veya ziyaret ile yapılır.
41
III.8.7.3 Tasarım ve Geliştirme
Matbaada mevzuat ve müşteri istekleri doğrultusunda üretimi gerçekleştirir.
Müşteri önerileri, teknolojik gelişmeler sonucu yeni ürünler tasarlanmakta ve
geliştirme işlemine tabi tutulmaktadır.
• Tasarım ve Geliştirme Planlaması
Matbaada tasarlanan ya da geliştirilen ürünler kontrollü bir şekilde
planlanmaktadır. Tasarım ve geliştirme planlamasında tüm aşamalar belirlenmiştir.
• Tasarım ve Geliştirme Girdileri
Her tasarım ve geliştirmenin girdileri tasarım planına geçirilir, yapılacak işler,
sorumlular ve temin süreleri belirtilir.
Tasarım girdileri şunlardan oluşur.
— Fonksiyon ve performans şartları
— Uygulanabilen standartlar
— Bir önceki tasarımdan elde edilen bilgiler
• Tasarım ve Geliştirme Çıktıları
Tasarım ve geliştirme çıktıları şunlardan oluşmaktadır ve bu kriterler
kaydedilmektedir.
—Tasarım girdilerin istekleri karşılayabilirliği
—Satın alma ve üretim ile ilgili uygun bilgiler
—Ürünün kabul kriterleri
—Ürünün güvenli kullanıma esas alan özellikler
• Tasarım ve Geliştirmenin Gözden Geçirilmesi
Tasarım ve geliştirme faaliyetleri belli aşamalarda yeterlilik bakımından
gözden geçirilmektedir. Herhangi bir uygunsuzluk sonucunda düzeltici faaliyet
başlatılmaktadır. Gözden geçirme toplantıları kayıtları saklanmaktadır.
• Tasarım ve Geliştirme Doğrulaması
Tasarım ve geliştirme girdilerinin çıktıları karşılayıp karşılamadığı uygun bir
şekilde belli aralıklarla doğrulanmaktadır. Doğrulama faaliyetlerinin kayıtları
saklanmaktadır.
• Tasarım ve Geliştirmenin Geçerli Kılınması
Tasarım ve geliştirme faaliyeti kriterler yerine getirildiğinde geçerli kılınarak
üretime alınmaktadır.
42
• Tasarım ve Geliştirme Değişikliklerinin Kontrolü
Tasarım ve geliştirme değişikliği istendiğinde Tasarım İstek ve Değişiklik
Formu kullanılarak kayıt altına alınmaktadır. Tasarım ve geliştirme değişikliğinde
Tasarım Prosedürüne göre işlem yapılmaktadır.
III.8.7.4 Satınalma
• Amaç ve Kapsam
Bu prosesin amacı, Matbaada mal ve hizmet sağlayan tedarikçilerin
tanımlanması, seçilmesi ve değerlendirilmesini, belirlenen şartlara uymasını kontrol
altına almaktır.
Bu proses, Matbaada ürün kalitesini doğrudan etkileyen tüm malzemeler için
satın alma faaliyetlerini ve tedarikçi değerlendirmeleri ile ISO 9001:2000
standardının Satın Alma kısmını kapsar.
• Uygulama
Satın alma prosesi; Matbaada ürün ve hizmet grupları aşağıdaki gibidir :
—İşletmenin genel giderleri (Kırtasiye, yemek, yol, temizlik giderleri vb.)
—Bilgisayar yedek parçaları, eğitim hizmetleri
—Demirbaşlar (matbaa makineleri, taşıma araçları, vb. ekipmanlar)
—Müşteri için temin edilen malzemeler
Yukarıda sayılan ürünlerin ilk üç maddesinin satın alımlarında Satın alma
Şartnamesi ve Onaylı Taşeron Listesi kullanılmaz. Depo Sorumlusu ve Satış Müdürü
stoktaki duruma göre Satınalma Müdüründen satınalım talebinde bulunabilirler ya da
direk ilgili tedarikçiden siparişini verebilirler.
Matbaada mevcutsa talep eden ilgili yerden sipariş formu ile alır. Satınalma
Müdürü, kitabı bilgisayarda toplam adetten alınan stok düşer.
Satınalma Müdürü, yukarıda sayılan ürünlerin son maddesinin satın alımları
için gelen “Satın alma istek Formlarını” inceleyip; “Onaylı Tedarikçi Listesinde”
bulunan tedarikçilerden satın alımın gerçekleştirileceği tedarikçiyi belirler ve
satınalma işlemini gerçekleştirir. Acil veya sürekli kitap alımlarında sipariş formu
ile satın alımlar yapılır.
43
Satın alınan ürünlerin giriş kontrolü Depo sorumlusu tarafından gerçekleştirilir
ve Giriş Kontrol Kaşesi ile geliş evrakı kaşelenerek ve ilgili kısımlar doldurularak
kayıt altına alınır. Giriş kontrollerde uygunsuzluk tespit edildiğinde Uygunsuzluk
raporu doldurulur, Satınalma Müdürü bilgilendirilir, ürün şartlı kabul edilir veya
direkt reddedilir.
Satın alımlar her aşamada değerlendirilir ve “Tedarikçi Sicil Formuna”
Satınalma Müdürü tarafından kaydedilerek dönemsel (yılda en az iki kez) olarak
puanlandırılır.
• Değerlendirme
Günümüzde olduğu gibi gelecekte de, kalite, fiyat ve servis faktörünün önemi
daha da artacaktır. Ayrıca yenilik ve Pazar ihtiyaçlarına daha çabuk cevap verebilme
konular da gelecekte stratejik avantajlar sağlayacaktır.[13]
Puanlandırma; uygunsuzluk durumlarına göre 100 üzerinden 10’ar puanlık
düşüşlerle Tedarikçi Sicil Formundaki kriterlere göre hesaplanır. 60’ın altında not
alan listeden çıkarılır. 60-70 arası not alan puan düşüklüğüne neden olan faktörlerin
iyileştirilmesi için tedarikçiden düzeltici ve önleyici faaliyet talebinde bulunulur. 70
üzeri not alan listede tutulur.
Tedarikçi değerlendirme sisteminde ürün kalitesi ve sevkiyat performansı esas
alınmaktadır. Fire kesinlikle tolere edilmemektedir.[4]
Girdi kalitesini iyileştirmek ve maliyetleri düşürmek için çeşitli ortak projeler
yürütülerek tedarikçinin bu alandaki birikimi ve uzmanlığından yararlanılabilir.
Örneğin tedarikçi firma belirli malların dizaynı ve imalatında büyük bir deneyime
sahip olabilir. Bu uzmanlıktan yararlanmak amacıyla belirli ürünlere ait
parametrelerin dizaynında tedarikçi firmadan yardım alınması ve gerekirse bu
faaliyetlerin tedarikçinin tesislerinde yürütülmesi söz konusu olabilmektedir.[22]
Tedarikçi, kalite ile ilgili faaliyetlerin planlanan düzenlemeler uygunluğunu
doğrulamak ve kalite sisteminin etkinliğini tayin için kuruluş içi kalite tetkiki ile
ilgili planlı ve dokümante edilmiş bir sistem uygulanmalıdır. Bu tetkikler,
faaliyetlerin durumu ve önemi esas alınmak suretiyle programlanacaktır. Tetkik
sonuçları ise doküman haline getirilecek ve tetkik edilen alandaki sorumlu personelin
dikkatine sunulacaktır.[25]
• Satınalma Bilgisi
44
Yukarıda sayılan ürünlerindeki 3, 4, ve 5. maddelerin satın alımlarında
kullanılan Satın alma talepler Üretim Müdürü tarafından onaylanır. Satınalma/Depo
talep Formunda satın alınacak ürünü açıklayacak şekilde hazırlanmalı ve aşağıdaki
bilgileri içermelidir :
Ürünün ilgili standartlara uygun üretildiği / hizmet verilip verilmediği,
(Tercihen) ISO 9000, vs. gibi Kalite Yönetim sisteminin bulunup bulunmadığı, Özel
Şartlar, Teslimat bilgileri vs.
• Satın alınan ürünün doğrulanması
Matbaada satın alınan ürünün belirtilmiş satın alma şartlarını karşılamasını
sağlamak için isterse ilgili kurum ve kuruluşlarda muayene ve deneylere tabi
tutabilir.
Müşteri istediğinde, Matbaada ürünü satın almaya karar verdiği veya satın
aldığı tedarikçinin yerinde muayene ve deney faaliyetlerini gerçekleştirebilir.
Uygunsuzluk durumunda Matbaanın ürünü satın almaktan vazgeçer veya satın
almışsa iade eder.
III.8.7.5 Üretim ve Hizmetin Sağlanması
• Amaç ve Kapsam
Bu prosesin amacı, Matbaada kaliteyi direkt olarak etkileyen tüm üretim
işlemlerinin tanımlanması, kontrol altına alınması ve belirlenen kriterlere
uygunluğunu sağlamak, prosesleri geçerli kılmak, tanımlama ve izlenebilirlik
faaliyetlerini açıklamak, müşteri malını tanımlamak ve izlemek, ürünün korunması
için gerekli kriterleri belirlemektir.
Bu proses, üretilen ürünlerin üretim aşamalarında tanımlanması ve
izlenebilirliğinin sağlanması için uygulanan sistemi, müşteri tarafından satın alınarak
kendi eserinde kullanılmak üzere verilen materyaller, ürünler ve mamullerin
kaybolmaması ve zarara uğramamasını Yönetim altına almak ve uygunluğunu
sağlamak için uygulanan işlemleri, girdi, proses ve son kontrol sonrasında malzeme
ve mamul üzerinde sonuçların tanımlanması için kullanılan işaretleme yöntemlerini,
satın aldığı girdi malzemelerin, üretimini yaptığı mamullerin hasar görmemesi
amacıyla uyguladığı taşıma, depolama, ambalajlama, müşteriye sevk edilinceye
kadar muhafaza edilmesi ve sevk edilmesi için kullanılan yöntemlerini, servis
45
hizmetlerinin belirlenmesi ve uygulanması amacıyla yürütülen faaliyetleri ve ISO
9001:2000 standardının Üretim ve Hizmetin Sağlanması kısmını kapsar.
• Uygulama
• Üretim ve Hizmet Sağlamanın Kontrolü
Satış Pazarlama Prosedürüne göre alınan siparişlerden sonra Üretim Sorumlusu
ve Kalite Güvence Müdürü, müşteri sözleşme, şartname veya özel istekleri ile
hammadde, proses aşamaları ve teslimat şartlarını da dikkate alarak değerlendirilir.
Alınan siparişlere göre üretim Sorumlusu stok durumuna göre
hammadde/malzeme talebini satın alma prosedürüne göre yapar.
Hammadde/malzemenin giriş kontrolleri Depo sorumlusu tarafından yapılır.
Matbaada her aşamadaki faaliyetler ürüne özel hazırlanan kalite planlarında
belirtildiği gibi ve Ürün takip Formlarındaki sırasıyla yürütülür. Kalite planlarında ve
ürün takip formunda hammadde özellikleri, proses aşamaları, giriş, proses ve son
kontrol işlemleri, tüm aşamalarda kullanılacak makine, ekipman, avadanlık, ölçü
aleti ve test cihazı bilgileri bulunmaktadır. Müşteriye ürünün sevk edilmesinden
sonra; müşteri memnuniyeti ya da şikayetleri anketlerle, ziyaretlerle değerlendirilir.
• Üretim ve Hizmet Sağlanması İçin Proseslerin Geçerliliği
Matbaada yürütülen tüm faaliyetler bir sonraki aşamaya geçmeden önce kalite
planlarında belirtilen aşamalarda operatör ve Kalite Güvence Müdürü tarafından
kontrole tabi tutulurlar. Proses aşamalarının sonunda yapılan kontrollerde operatörler
ve Kalite Güvence Müdürü ürün takip formu ve iş emirlerine ürünün / malzemenin
durumuna göre ilgili kayıtları yaparlar. Üretim Sorumlusu kayıtların gözden
geçirmesini yaparak gerekli onayı verir.
Matbaada tüm makine ve donanımlar Üretim Müdürü tarafından periyodik
olarak bakıma alınmakta veya servis hizmeti talep etmekte, tüm çalışanlar ise
periyodik ve arıza bakım faaliyetlerini yürütmektedir.
Üretim Müdürü ve Kalite Güvence Müdürü tarafından ortaklaşa hazırlanan
yıllık makine bakım planını uygulanır. Bu plana uygun olarak makine, donanım,
belirli dönemlerde yapılan bakım faaliyetlerinden sonra her makineye ait makine
sicil ve periyodik bakım kartına işlenir.
46
Eğer planlı bakım dışında herhangi bir arıza meydana gelirse operatörler
tarafından sorun giderildikten sonra makine sicil ve periyodik bakım kartı doldurulur.
Üretim Müdürü bu formlar dosyalar ve makine parkının durumunu değerlendirir ve
yenilenmesi, yeniden alınması gereken makine ve donanımı Genel Müdüre bildirir.
• Tanımlama ve izlenebilirlik
Üretime ilişkin dokümanlar, işlemler ve sonuçlar arasında izlenebilirlik, yanlış
anlaşılmayacak şekilde tanımlanır. Özellikle ürün tanımı ve izlenebilirlik gerektiren
imalatların tümü için Ürün Takip-Kontrol formu doldurulur ve bu form, Ürün
Kontrol Planı Siparişe göre hammaddenin girişi giriş kontrolü, üretime verilmesi,
tüm üretim prosesleri, kontrol ve ölçüm kayıtları, son kontrolleri ve sevkıyatına
kadarki süreçlerin tamamı Ürün Takip Kontrol Formunda izlenir. Bununla birlikte
üretime ilişkin her iş hammadde ve ürünler yazılı olarak hammaddeler için yerinde,
mamuller kasalarda tanımlanır ve imalatın değişik aşamalarında izlenir. (ürün takip
etiketi) Müşteriye gönderilen ürünler herhangi bir uygunsuzluk oluştuğunda geriye
dönüşü sağlanır. Satılan ürün ile ilgili tüm kayıtlar saklanır.
Yönetim temsilcisi bu raporlara göre periyodik olarak istatistiki teknikleri
uygular.
• Müşteriye Ait Ürünler
Matbaada müşterinin temin ettiği bilgi, belge ve numuneler yazılı olarak teslim
alınır ve uygun olarak korunur, doğrulanır ve teslim edilir. Herhangi bir müşteri
mülkiyeti kaybolursa, zarar görürse ve kullanım için uygun olmayan halde bulunursa
bu durum için DÖF (Düzelti Önleyici Faaliyet) başlatılır ve müşteriye bilgi verilir.
Müşteri malından Üretim Sorumlusu görevlidir.
• Ürünün korunması
Matbaa içinde taşıma faaliyetleri; forktif ve elle yapılır. Taşınan her son ürün
için ilgili sipariş formu muhasebe bölümüne verilerek sevk irsaliyesi/faturası
hazırlanır.
Hammadde depolama işlemleri Satın alma prosedüründe belirtildiği gibi
yürütülmekte olup, üretim veya depo sahasında muhafaza edilmesi gereken malzeme
/ ürünler Sevkıyat Müdürü tarafından uygun bölgelerde depolanır ve Sevkıyat
Müdürü bilgisayar kartlarını doldurur.
47
Ürün işleme, depolama, paketleme ve teslimat prosedürleri belirlenip
korunacaktır. Ürün işlemeye ilişkin kontroller hasar ve bozulmayı önlemelidir. Emin
depolama sağlanacaktır. Stoktaki ürün bozulma açısından denetlenecektir.
Paketleme, saklama ve işaretleme işlemleri kontrol edilecektir. Son muayeneden
sonra ürün kalitesi korunacaktır. Bu teslimat kontrollerini de içerebilir.[6]
III.8.7.6 İzleme ve Ölçme Cihazlarının Kontrolü
• Amaç ve Kapsam
Bu prosesin amacı, Matbaada kullanılan izleme ve ölçme cihazlarının
kalibrasyonu için kriter oluşturulması ve kalibrasyon-doğrulama gerektiren tüm
ekipmanın belirlenen şart ve periyotlarda kalibre edilmesinin sağlanması için yöntem
ve sorumlulukların belirlenmesidir.
Bu proses, Kullanılan tüm izleme ve ölçme cihazlarının kalibrasyon işlemlerini
ve dış kuruluşlardan alınan kalibrasyon hizmetlerini ve ISO 9001:2000 İzleme ve
ölçme cihazlarının kontrolü kısmını kapsar.
• Uygulama
Matbaada kullanılan tüm izleme ve ölçme cihazlarının listesi Kalite Güvence
Müdürü tarafından çıkarılır ve dış yetkili kuruluşlardan alınacak hizmet kapsamı ve
kalibrasyon periyotları belirlenerek, yıllık kalibrasyon planı hazırlanır. Kalibrasyon
Plana uygun olarak cihazlar dış kuruluşlarda kalibre ettirilir.
Belirlenmiş olan bütün izleme ve ölçme cihazları kalibre ettirilirken ölçüm
standartları kullanılır. Bu standartlar kalibrasyon merkezleri tarafından
belgelendirilmiş referans ölçüm standartlarına göre kalibrelidir ve izlenebilirliği
sağlanmaktadır.
Kalite Güvence Müdürü dış kuruluşlardan alınan kalibrasyon hizmeti ile ilgili
olarak yayınlanan yıllık kalibrasyon planına göre kalibrasyon yaptırılmasını sağlar.
Kalite Güvence Müdürü tüm kayıt, form ve kalibrasyon işaretleme işlerini düzenler,
kontrol eder ve her ölçü aleti veya test cihazı için kalibrasyon planını doldurur.
Matbaada planlanan kalibrasyon tarihlerinden önce, cihazın uygun yeterlikte
olup olmadığını anlamak için Kalite Güvence Müdürü istediği veya cihazı kullanan
operatörün şüphelendiği, kalibrasyonların sağlanamadığı durumlarda önemli ölçüm
ve testlerin geçerliliğini değerlendirmek için doğrulama işlemi yapılır ve doğrulama
48
raporu tutar. Bu rapor doğrulanmasına karar verilen ve yaptırılan her doğrulama
işlemi ve cihaz için doldurulur. Cihazlar ilk alındığında her bir cihazın aynı değeri
ölçtüğü Kalite Güvence Müdürü tarafından kontrol edilerek Doğrulama Raporunda
kayıt altına alınır.
İşletmede kullanılan tüm izleme ve ölçme cihazları için Yönetim Temsilcisi,
yıllık kalibrasyon planında tarihleri belirtilmiş olan tüm izleme ve ölçme cihazlarını
kalibre edilecekleri tarihten bir ay önceden toplar ve tekrar kalibre ettirilmesi için
gerekli çalışmaları başlatır. Yönetim Temsilcisi cihazların toplanmasından önce
üretimde aksama olmaması için gerekli cihaz yedekleme faaliyetlerini yapmaktan
sorumludur. Ayrıca kalibreli cihazların kullanılmadığı durumlarda uygun ortamlarda
muhafaza edilmesini sağlar.
Tüm izleme ve ölçme cihazlarının üzerine kalibrasyon durumunu gösteren
etiketler kalibrasyonu yapan kuruluş veya kişi tarafından yapıştırılır. Kalite Güvence
Müdürü izleme ve ölçme cihazlarını kullanıma vermeden veya kullanmadan önce bu
etiketlerin cihaz üzerinde olup olmadığını ve gelen raporların üzerindeki bilgiler ile
cihazların üzerindeki etiketlerin doğruluğunu kontrol eder.
Kalibrasyon süresi geçmiş veya hasar görmüş izleme ve ölçme ekipmanının
kullanımını önlemek için cihaz Kalite Güvence Müdürü tarafından karantinaya alınır,
cihazın kullanan operatör bilgilendirilir. Üzerinde kullanılamaz etiketi olan veya
hiçbir kalibrasyon etiketi olmayan izleme ve ölçme cihazları kesinlikle kullanılamaz.
Matbaada, kalibrasyon işaretlemelerinde kullanılan ve cihazların üzerine
yapıştırılan etiketler şunlardır :
Kalibrasyon Etiketi (Kalibrasyonu yapan Firma tarafından kullanılır.) : Cihazın
kalibrasyonunun yapıldığını ve kullanıma uygun olduğunu belirtir.
Uyarıcı nitelikteki etiketler (varsa-gerekiyorsa): Cihazın sadece belli şartlarda
kullanabileceğini belirten, kalibrasyonu yapan kuruluş tarafından hazırlanan
etiketlerdir. Cihazı kullanan operatörler bu etiketlerde belirtilmiş olan kurallara
uymakla sorumludurlar.
Kalibrasyon sonucu elde edilen verilerin müşteri tarafından belirlenen özel
değerler dışında olduğu belirlenirse ve bu cihaz müşteri ürününün karakteristik
özelliklerini kontrol etmek için kullanılıyor ise Kalite Güvence Müdürü tarafından
mutlaka müşteriye bu konuda bilgi verilir. Matbaada her ölçü aleti için cihazın
49
bozulması / arızalanması halinde geriye dönük olarak yapılan ölçümlerin doğruluğu
izlenir. (Ölçü aleti izlenebilirliği)
İzleme ve ölçme cihazlarını kullanan hiç bir çalışan, cihazlar üzerinde
kalibrasyonu geçersiz kılacak ayarlama işlemlerini yapamaz.
Kalibre edilmiş izleme ve ölçme cihazlarının taşıma ve bakım işlemleri cihazın
kalibrasyonunu geçersiz kılmayacak, ayarını bozmayacak en uygun şekilde
yapılmalı, kalibreli cihazların kullanılmadığı durumlarda ise uygun şekilde muhafaza
edilmesi sağlanmalıdır.
Kalibre ettirilmesi gereken cihazların üzerinde bulunan seri numarası Kalite
Güvence Müdürü tarafından Yıllık Kalibrasyon Planına işlenir.
Kalibre edilmiş her cihaz için tutulan Kalibrasyon planı ve Doğrulama
Raporları Kalite Güvence Müdürü tarafından ilgili dosyasında muhafaza edilir.
Satın alınacak yeni ölçme ve test ekipmanlarının kalibrasyonu konusunda
Kalite Güvence Müdürü, kalibrasyona gerek olup olmadığı ve gerek varsa
kalibrasyon işleminin yaptırılmasını sağlamaktan, kalibre edilmesi gereken cihazların
kalibrasyonsuz olarak kullandırılmamasından sorumludur. Ayrıca Kalite Güvence
Müdürü gerek görürse yeni alınan ölçü aleti / test ekipmanının doğrulamasını yapar.
III.8.8 Ölçme, Analiz ve İyileştirme
III.8.8.1 İzleme ve Ölçme
• Amaç ve Kapsam
Bu prosesin amacı, Matbaada kurulan ve uygulanan ISO 9001:2000 kalite
yönetim sisteminin yeterliliğini, uygunluğunu ve etkinliğini denetlemek, sistemde
oluşan uygunsuzlukları tespit ederek alınan önlemlerin uygulamalarda etkinliğini
takip etmek, üretim sürecinde kullanılacak olan ve son ürün kalitesini etkileyen tüm
girdilerin, malzemelerin, Proses aşamaları tamamlanarak sevke hazır olan yayınların,
belirlenen kriterlere uygunluğunun kontrol edilmesi için yürütülecek faaliyetleri
belirlemektir.
Matbaa iç/dış kalite sistem denetimlerini, denetimler sonrasında
uygunsuzlukların rapor edilmesini ve takip denetimleri ve girdi, proses ve son
kontrol aşamaları ile ISO 9001:2000 standardının İzleme ve Ölçme kısmını kapsar.
50
• Uygulama
• Müşteri Memnuniyeti
Matbaada, Satış Müdürü tarafından müşteri ile ilgili müşteri adı, adres, faks,
telefon ve ürünle ilgili özel istek ve şartlarını içeren tüm bilgiler kayıt altına alınır ve
ilgili dosyada saklanır.
Müşteri İstekleri; Müşterilerin firmamızın yeni eserlerinden veya yayın
satışlarından ne kadar memnun olduklarının ölçülmesi amacıyla anket çalışması
yapılır. Müşteri Memnuniyet Anket Formu hem direk satış müşterilerine hem de yeni
eseri yayınlanan eser sahiplerine doldurtulur, istekler ve şikayetler kalite yöneticisi
tarafından Genel Müdüre bildirilir ve konuyla ilgili gerekirse DÖF (Düzeltici
Önleyici Faaliyet) başlatılır.
Müşteri Şikayetleri; Firmaya telefon, fax, e-mail yolu ile müşteri şikayeti
gelebilir. Gelen her müşteri şikayeti, Genel Müdür tarafından değerlendirilir. Şikayet
anında giderilebiliyorsa giderilir , Uygun Olmayan Hizmet Prosedürüne uygun
olarak faaliyet başlatılır ve DÖF (Düzeltici Önleyici Faaliyet) Takip ve Müşteri
Şikayetleri Listesine eklenir. Faaliyetin tamamlandığı ve şikayetin giderildiği
müşteriye bildirilir. Müşteriden gelen tüm şikayetler kayıt altına alınır ve şikayetler
yapılan toplantılarda değerlendirilir.
• İç Tetkik (Denetim)
Matbaada yılda bir kez kuruluş içi kalite denetimleri yapılır. “Denetim soru
listeleri” (Herhangi bir formata bağlı kalma zorunluluğu yoktur, mevcut soru
listelerine ekleme yapılabilir) ve “Yıllık iç denetim planı” Kalite Güvence Müdürü
tarafından hazırlanır. Yıllık iç denetim planı Matbaada Genel Müdürü tarafından
onaylandıktan sonra denetlenecek bölümlere imza karşılığında dağıtılır. Planın
yayınlanmasından sonra denetim tarihlerinde ortaya çıkan problemler denetçiler ve
denetlenen bölüm sorumlularının beraber karar alacakları bir tarihe ertelenebilir.
Ancak bu tarih planda belirtilen süreyi 15 günden fazla geçemez. Tarih değişiklikleri
Kalite Güvence Müdürü bildirilerek yıllık iç denetim planına işlenmesi sağlanır.
Yıllık iç denetim planında hangi bölümün, ne zaman ve kimler tarafından
denetleneceği belirtilir. Gerekiyorsa soru listeleri Kalite Güvence Müdürü tarafından
hazırlanır ve denetimi yapacak denetçilere birer kopya olarak denetimden en az 1
51
hafta önce teslim edilir. İlk denetimde Kalite Güvence Müdürü mutlaka soru
listelerini hazırlar ancak daha sonraki denetimlerde denetçilerden bir talep gelmemesi
halinde hazırlanmayabilir.
Matbaa içinde Kalite Güvence Müdürü ve iç kalite tetkik sertifikası alanlar
denetçilik görevini üstlenirler, her bölümün sorumlusu kendi bölümü dışında denetim
görevi alır. Denetçiler yayınlanan plana uygun olarak denetlenecek bölümlere ait
dokümantasyonu (Prosedür, talimat, kalite el kitabı, yetki ve sorumluluklar,
standartlar, şartnameler vs.) incelerler.
Denetimler aşağıdaki şekilde ve en az iki denetçi ile beraber yerine getirilir
Denetim: Plana ve soru listelerine uygun olarak yapılır. Denetim sırasında ilgili
bölümün sorumlusu veya onun görevlendireceği kişi hazır bulunur. Soru listeleri
denetçileri bağlayıcı nitelikte değildir. Denetçiler denetim sırasında sorular sorarak
objektif deliller toplar ve bulunan uygunsuzlukları “Denetim Raporuna” not ederler.
Rapor hazırlanması: Denetçiler denetimin bitmesinden sonra denetlenen bölümün
sorumlusu ile beraber, bulunan uygunsuzluklar hakkında konuşur ve “Denetim
Raporu”nu doldururlar. Bu rapora bulunan uygunsuzluklar ile ilgili objektif deliller
yazılır ve imzalanarak denetlenen bölümün sorumlusuna uygunsuzluğu giderici
faaliyet planını yapmak üzere teslim ederler. Denetlenen bölümün sorumlusu
düzeltici faaliyet planını düzenler ve eğer varsa itirazlarını belirtir. Denetim raporları
sadece uygunsuzluklar için değil, “Teşekkür” amaçlı olarak da hazırlanabilir.
Kapanış toplantısı: Denetçiler ve denetlenen bölümün sorumlusu “Denetim
Raporunu” karşılıklı olarak imzalar ve uygunsuzluklar, düzeltici faaliyet planı ve
süresi hakkında görüşürler. Eğer takip denetimi gerekiyorsa takip denetiminin
zamanına karar verilir ve uygunsuzluk raporuna işlenir. Denetçiler uygunsuzluk
raporunun bir kopyasını da denetlenen bölümün sorumlusuna teslim ederler.
Denetim tamamlandıktan sonra denetçiler, uygunsuzluk raporları ve soru
listelerini Yönetim Temsilcisine teslim ederler. Takip denetimi sırasında tekrar
Yönetim Temsilcisinden raporları ve soru listelerini alırlar.
Yönetim Temsilcisi tüm denetimler tamamlandıktan sonra raporları inceler ve
denetimin tamamlandığı tarihten sonraki on beş gün içinde “Denetim Raporunu”
hazırlayarak üst yönetimi toplantıya davet eder. Üst yönetimin de katıldığı toplantıda
52
bulunan uygunsuzluklar ve düzeltici faaliyetler konuşularak kalite sisteminin
değerlendirilmesi yapılır.
Uygunsuzlukların giderilmesi için başlatılan takip denetimleri Yönetim
Temsilcisi tarafından takip edilir ve ilgili bölümün sorumlusu tarafından belirlenen
süre içerisinde tamamlanması için ara kontroller yapılır. Yönetim Temsilciliği ile
ilgili uygunsuzluklar, denetimi yapan ekip tarafından takip edilir. Kapatılamayan
uygunsuzlukların kapatılması kararı Matbaa Genel Müdürü tarafından belirlenir.
Yapılan denetimler sonrası ortaya çıkan uygunsuzluklar iki gruba ayrılır.
MAJOR Uygunsuzluk: Giderilmediği takdirde sistemde önemli hatalara neden
olacak hata ve eksikliklerdir. (Prosedür olmaması, uygulanmaması vs.)
MINOR Uygunsuzluk: Bir kez gözlenmesi sisteme önemli zararlar vermeyen ve
kısa süre içinde (bir kaç saat veya gün) giderilebilecek, sürekli olmayan, prosedür
veya talimat eksikliğini işaret etmeyen uygulama hatalarıdır.
Matbaada “Majör” uygunsuzluk bulunması halinde, Yönetim Temsilcisi derhal
düzeltici faaliyet başlatır ve giderilmesi için gerekli çalışmaları yürütür. Minor
uygunsuzlukların giderilmesi için gerekli faaliyetleri ilgili bölümün sorumluları
yürütür.
• Proseslerin İzlenmesi ve Ölçülmesi
Matbaada kalite yönetim sistemi prosesler kalite planlarında, belirtilen
aşamalara uygun olarak izlenir. Ayrıca proses aşamalarının izlenmesinde ve
ölçülmesinde Süreç El Kitabı, Uygun Olmayan Ürün Raporu ve Düzeltici ve
Önleyici Faaliyet Formu kullanılmaktadır.
Herhangi bir uygunsuzluk durumunda ilgili bölüm sorumlusu tarafından
düzeltici ve önleyici faaliyet formu doldurularak yönetim temsilcisine bildirilir.
Yönetim Temsilcisi bu hataları periyodik olarak gözden geçirir ve çıkan sonuca göre
ileride oluşması muhtemel uygunsuzluklar için önleyici faaliyet talebinde bulunur.
• Ürünün izlenmesi ve ölçülmesi
Matbaanın müşterilerine sunduğu ürünlerin kalitesini etkileyebilecek faaliyetler
tanımlanır ve uygun yöntemlerle izlenerek ölçülürler.
53
Girdi Kontrol
Matbaaya gelen hammadde / malzemeler; gözle veya tedarikçiden gelen
muayene raporları ile; şartnamelerin, miktarın, fatura ve sevk irsaliyesi bilgilerinin,
taşıma hasarı olup olmadığının incelenmesi için uygun olarak talep eden ve Sevkıyat
Müdürü tarafından kontrol edilir. Bu kontrol sonucunda tanımlama işlemi yapılır ve
kontrol sonucu kabul ise depoya gönderilir, ret ise “uygunsuz ürün” bölgesine
kaldırılır. Eğer sonuç kabul ise faturanın veya irsaliyenin arkası kaşelenerek ilgili
kısımlar doldurulur. Eğer sonuç ret ise uygun olmayan ürün raporu doldurulur.
Matbaaya giriş kontrolden geçmeyen hiçbir malzeme alınmaz. Kabul edilen, firma
içerisinde bulunan tüm yayınlar kontrolden geçmiş ve kabul edilmiş demektir.
Proses Kontrol
Matbaada proses sırasında görsel kontrolleri yapılır. Bu kontrol üretim müdürü
veya operatörler tarafından yapılabilir.
Ret olan ürünü “uygunsuz ürün” alanına taşınır ve uygun olmayan ürün raporunu
doldurur. Kabul olanları da bir sonraki operasyondan sorumlu bölüm sorumlusuna
teslim eder. (depolama, raflarda teşhir etme ya da müşteriye sevk)
Son Kontrol
Ürünler, müşteriye teslim edilmeden önce doğru ürünün doğru müşteriye,
istenilen şekilde teslim edilmesi gözden geçirilerek, gerekli kayıtlar tutulur. (çıkış
kontrol kaşesi).Eğer ürün kabul ise ambalajlanır ve sevke hazır hale getirilir.
Ambalaj malzemesinin üzerine Firma bilgileri yazılır ve Sevk işlemi yapılır. Ürün ret
ise buna sebep veren uygunsuzluğun tespiti için depo sorumlusu ve kalite yöneticisi
tarafından incelenir ve Düzeltici-Önleyici faaliyet prosedürüne göre hareket edilir.
Müşteri istekleri ve koşulları ele alınarak ürün uygunluğu, periyodik olarak
müşteri hizmet kalitesini algılamasının ölçümü yapılarak kanıtlanır. Girdi, proses ve
son kontrollerde ortaya çıkan uygunsuzluklar aylık olarak Yönetim Temsilcisi
tarafından incelenir ve tüm aşamalar için sorunlar gruplandırılarak grafikleri ve
raporlar oluşturulur. Oluşturulan, raporlar, grafikler üzerinden en büyük
uygunsuzluklar tartışılır Yönetim Gözden Geçirme prosedürüne göre tutulan toplantı
tutanağına yapılması gereken faaliyetler, sorumluları ve uygunsuzluğun giderileceği
tarih yazılır.
54
Her istatistiki teknik değerlendirme toplantısında bir önceki toplantı tutanakları
incelenerek sorunların giderilip giderilmediği araştırılır. Eğer uygunsuzluk
giderilememişse Yönetim Temsilcisi tarafından düzeltici / önleyici faaliyet başlatılır.
III.8.8.2 Uygun Olmayan Ürünün Kontrolü
• Amaç ve Kapsam
Bu prosesin amacı, yapılan kontrol ve testler sonucunda tespit edilen uygun
olmayan ürünlerin incelenmesi, değerlendirilmesi ve yanlışlıkla kullanımının veya
teslimatının önlenmesi için uygulanan yöntemleri ve kontrolleri açıklamaktır.
Bu prosedür yeni eser yayınlama ve doğrudan eser satışı dahil tüm aşamalarda
ortaya çıkan uygunsuz ürünlerin değerlendirilmesi işlemini ve ISO 9001:2000
standardının Uygun Olmayan Ürünün Kontrol kısmını kapsar.
• Uygulama
Matbaada uygun olmayan ürün aşağıdaki süreçlerde, kalite kontrol, üretim
sorumlusu ve ilgili operatörler tarafından tespit edilebilir. Girdi malzemelerinin, giriş
kontrollerinin yapılmasıyla, Operatörler tarafından üretim sırasında yapılan oto
kontroller sonucunda, Üretim Sorumlusu son kontrol ve testleri yapmasıyla,
Yukarıdaki süreçler sırasında tespit edilen uygun olmayan hammadde ve
ürünler derhal en yakın “Uygunsuz Ürün” bölgesine taşınır. Uygun olmayan ürün
hakkında üretim müdürü tek başına karar veremiyorsa; üretim müdürü, yönetim
temsilcisi ve ustalar tarafından oluşturulan grupla beraber anında veya daha sonra
karar verilinceye kadar“Uygunsuz Ürün” bölgesinde muhafaza edilirler. Gerekiyorsa
bu konuda müşterinin de izni alınarak bu işlem yapılır. Uygun olmayan
hammaddeler ve ürünler hakkında aşağıda verilen kararlardan biri alınır ;
—Reddedilecek (İade edilecek-Hammaddeler için geçerlidir)
—Olduğu gibi kullanılacak
—Hurdaya atılacak.
Uygunsuz ürün için üretim müdürü alınan kararı ve uygunsuzluk hakkındaki
bilgileri uygun olmayan ürün raporuna kaydeder.
55
Uygun olmayan ürün raporları Yönetim Temsilcisi tarafından incelenerek
uygunsuzluğun tekrarlanmaması için gerekli önlemler alınır, uygunsuzluğun önemi
dikkate alınarak gerekiyorsa düzeltici faaliyet isteğinde bulunulur.
Yönetim Temsilcisi eğer uygunsuzluk hammadde de çıkmışsa tedarikçiye iade
eder.
III.8.8.3 Veri Analizi
• Amaç ve Kapsam
Bu prosesin amacı, Matbaadaki tüm sistemi ve ortaya çıkan uygunsuzlukları
istatistikî metotlar kullanarak gruplandırmak, büyüklüklerini belirleyerek bir daha
oluşmaması için faaliyetleri belirlemektir.
Firmanın belirlenen faaliyetlerinin izlenmesini sağlamaktır.
Girdi, proses ve son kontrollerde ortaya çıkan uygunsuzluklar, müşteri şikayetleri
sırasındaki müşteri şikayetleri ile ISO 9001:2000 standardının Veri Analizi kısmını
kapsar.
Verilerin analizi ve ortaya konulmasında gözlem ve düşünceler değerleme
açısından son derece önemlidir. Burada istatistik önemli bir role sahiptir. Özellikle
histogramlar, örnekleme, kontrol kartları, sersimle diyagramı, tolerans, analizleri,
tabakalama, normlar ve sıfır felsefesi en çok yararlanılan tekniklerdendir.[6]
• Uygulama
Matbaa hammadde alımında, imalat aşamalarında, son kontrollerde veya ürün
satıldıktan sonra müşteri şikayetleri sonrasında tutulan kayıtlar istatistiki olarak
değerlendirilmektedir.
İstatistiki tekniklerin uygulanması için veri toplanacak konular süreçlerdeki
hedeflerde belirlenmiştir.
Matbaada istatistiki teknik olarak önce veriler toplanır, daha sonra raporlar
ve/veya grafikler oluşturulur.
Tüm müşteri şikayetleri-Anketler; Kalite Güvence Müdürü tarafından Kayıt
altına alınır. Kalite Güvence Müdürü, anketlerdeki verileri anket programına girer ve
6 aylık olarak periyotlarda gruplandırır ve grafikler oluşturur. Yönetim Gözden
geçirme toplantılarında bu değerler değerlendirmeye alınır.
56
Oluşturulan grafikler üzerinden en büyük uygunsuzluklar tartışılır ve tutulan
toplantı tutanağına yapılması gereken faaliyetler, sorumluları ve uygunsuzluğun
giderileceği tarih yazılır.
Her istatistiki teknik değerlendirme toplantısında bir önceki toplantı tutanakları
incelenerek sorunların giderilip giderilmediği araştırılır. Eğer uygunsuzluk
giderilememişse Kalite Güvence Müdürü tarafından düzeltici / önleyici faaliyet
başlatılır.
III.8.8.4 İyileştirme
• Amaç ve Kapsam
Bu prosesin amacı, ürün kalitesini olumsuz olarak etkileyen, ürünlerde
uygunsuzluğa yol açarak müşteri tatminini engelleyen nedenleri belirlemek,
düzeltmek ve sorunu kaynağından yok etmek için düzeltici veya önleyici faaliyetleri
belirleme, planlama, uygulama ve etkinliğini değerlendirme çalışmalarını organize
etmek amacıyla oluşturulmuş sistemi açıklamaktır.
Matbaadaki tespit edilen kalite sistemindeki uygunsuzlukların giderilmesi için
yapılan düzeltici veya önleyici faaliyetleri ve ISO 9001:2000 standardının İyileştirme
kısımını kapsar.
• Uygulama
• Sürekli İyileştirme
Matbaada üst yönetimi tarafından düzenlenen gözden geçirme toplantılarında
tek tek kalite politikası, kalite hedefleri, denetim sonuçları, verilerin analizi, düzeltici
ve önleyici faaliyetler aylık olarak gözden geçirilir. Herhangi bir uygunsuzluk
bulunması halinde hemen Düzeltici / Önleyici faaliyet formu doldurularak
sorumlular belirlenir ve faaliyet başlatılır. Böylece kalite sisteminin uygunluğunun,
sürekliliğinin ve uygulamadaki etkinliği gözetim altına alınması sağlanır.
Genel başlıklar halinde düzeltici veya önleyici faaliyet isteme ve başlatma
faaliyetlerini oluşturan konular aşağıda verilmiştir :
Doğrudan müşteri tarafından yapılan şikayetler ve istekler,
İç denetimlerde ortaya çıkan önemli uygunsuzluklar,
Ürün ve proses kontrol kayıtlarının incelenmesi sonucunda bulunan uygunsuzluklar,
57
Giriş kontroller sonucunda tedarikçilerden istenen önlemler,
Çalışanlar tarafından getirilen öneriler,
Çevre ve çalışma şartlarında görülen olumsuzluklar v.b.
Yukarıda bahsedilen düzeltici veya önleyici faaliyet isteme ve başlatma
konularıyla ilgili olarak başvurular Kalite Güvence Müdürüne Düzeltici / Önleyici
Faaliyet Formu ile yapılır. Kalite Güvence Müdürü bu isteğinin uygun ya da uygun
olmadığını belirterek düzeltici veya önleyici faaliyetin başlatılması için sorumluları
belirler.
• Düzeltici Faaliyet
Matbaada, üretim ve hizmette meydana gelen uygunsuzlukların sıklığına (aynı
hatanın bir ay içinde en az iki kez tekrarlanması), maliyetine (uygunsuzluğun Matbaa
tarafından meydana gelmesi ve maliyetleri arttırması) veya müşteri isteklerini
karşılamada problem çıkarmasına (fonksiyonellik, termin uzaması v.b.) bağlı olarak
Matbaa çalışanları tarafından düzeltici faaliyet talep edilir. Bu kriterleri taşımayan
uygunsuzluklar için sadece uygunsuzluk raporu hazırlanır, düzeltici faaliyet
başlatılmaz.
Düzeltici / önleyici faaliyet formunda Kalite Güvence Müdürü yetkilerinin
dışında karar verilmesini gerektiriyorsa bu formu Matbaanın Genel Müdürüne iletir.
Genel Müdür düzeltici / önleyici faaliyet başlatılıp başlatılmamasına karar verir,
faaliyetin hangi aralıklarla kim tarafından kontrol edileceğini, faaliyeti yürütme ve
uygunsuzluğu gidermekle ilgili sorumluları belirler ve istek formunun ilgili
bölümlerini doldurarak Kalite Güvence Müdürüne gönderir. Kalite Güvence
Müdürü, faaliyet başlatılmışsa, düzeltici / önleyici faaliyet formunu ilgili bölüm
sorumlularına dağıtır, başlatılmamışsa formu arşive kaldırır.
Bölüm sorumluları düzeltici / önleyici faaliyet formunu aldıktan sonra,
düzeltici veya önleyici faaliyet planını belirler ve forma kaydeder.
Bölüm sorumluları düzeltici / önleyici faaliyet planını uygulamak için
çalışmalarını başlatır ve takip eder. Faaliyetin zamanında sonuçlanması için gerekli
önlemleri alır ve tamamlandığında Kalite Güvence Müdüründen faaliyeti kapatma
isteğinde bulunur ve ilgili dokümanları gönderir.
58
Kalite Güvence Müdürüne faaliyet kapatma isteğinin uygun olup olmadığına
karar vermek için dokümanları inceler ve gerektiğinde ilgili bölüm sorumlularından
yardım alarak faaliyeti kapatır ve Düzeltici / önleyici faaliyet formunu doldurarak
ilgili dokümanlarla birlikte arşive kaldırır.
Faaliyet kapatılmamışsa ilgili dokümanlar ve form bölüm sorumlusuna geri
gönderilerek, çalışmalara devam etmesi istenir ve Bölüm Sorumlusu tarafından
yeniden tamamlanma süresi bildirilir.
Ek süre sonrasında kapatılamayan düzeltici faaliyetler ancak Kalite Güvence
Müdürü, Bölüm Sorumluları ve Matbaanın Genel Müdürünün düzeltici / önleyici
faaliyet formunu imzalamalarıyla ve nedenlerini de açıklamak suretiyle kapatılabilir.
Kalite Güvence Müdürü, düzeltici faaliyetin kapatılması nedeniyle değişmesi
gereken dokümanlarda değişiklik yapılmasını ve dağıtılmasını sağlar.
• Önleyici Faaliyet
Kalite Güvence Müdürü, üretim ve girdi kalite kontrol raporlarını, proses
kontrol raporlarını aylık olarak gözden geçirir ve istatistiki olarak değerlendirir. Eğer
çalışanlar önleyici faaliyet talebinde bulunur. Kalite Güvence Müdürü bu hataları
gözden geçirir ve çıkan sonuca göre ileride oluşması muhtemel uygunsuzluklar için
önleyici faaliyet talebinde bulunur.
Çalışanlar (ilgililer) veya Satış Müdürü müşteri şikayet formu veya müşteri ile
yapılan görüşmeler sırasında tespit edilen eksiklikler ve bundan sonra oluşabilecek
muhtemel hatalar için alınması gerekli önlemler ile ilgili olarak önleyici faaliyet
talebinde bulunabilir.
Satış Müdürü sevkıyat hizmetleri sırasında, veya müşteri ile yapılan görüşmeler
sırasında tespit edilen eksiklikler ve bundan sonra üretilecek ürünler için alınması
gerekli önlemler ile ilgili olarak önleyici faaliyet talebinde bulunabilir. Ayrıca
müşterinin yerinde ürünlerin periyodik gözden geçirilmesi faaliyetleri sonucu ortaya
çıkabilecek muhtemel uygunsuzluklar için önleyici faaliyetler başlatılabilir.
Matbaanın, tüm çalışanları her türlü hata önleme ve geliştirme fikirlerini
uygunsuzlukların oluşmasını önleyecek tedbirleri, Kalite Güvence Müdürüne
önleyici faaliyet talebinde bulunarak bildirebilir.
59
Önleyici faaliyetlerin bildirilmesi, incelenmesi, başlatılması, takip edilmesi ve
devamlılığının sağlanması işlemleri düzeltici faaliyet işlemleri ile aynıdır. Düzeltici
faaliyetler için yukarda verilen tüm işlemler ve tutulması gereken kayıtlar önleyici
faaliyetler için de geçerlidir.
60
BÖLÜM – IV
IV. ISO 9001 – 2000 BELGESİ İÇİNDE
UYGULAMADA KULLANILABİLECEK KAYIT
ÖRNEKLERİ
Bu bölüm de Alfa Basım Yayım da kullanılan prosedürlerin dışında kalan liste,
form, şemalar, grafikler, plan ve rapor örnekleri, standarda uygun sıralı bir şekilde
uygulamış haliyle gösterilmiştir.[1]
61
IV.1 DOKÜMAN KALİTE KAYITLARI SAKLAMA
SÜRELERİ FORMU
Doküman No LS.4.01.01
Revizyon No 00
Yayın Tarihi 01.01.2005
DOKÜMAN KALİTE KAYITLARI SAKLAMA SÜRELERİ FORMU
Sayfa No 1/1
Doküman No
(FORM, KAYIT NO)
Sorumlu Departman veya Şahıs
İlgili Departman
Saklama Süresi
Arşivde Saklama süresi
Ortadan kaldırma metodu
KEK 00 KAL.YÖN. 3 1 PARÇALAYARAK
SEK 00 KAL.YÖN. 3 1 PARÇALAYARAK
İKEK 00 PER.SORUM. 3
1 PARÇALAYARAK
OEK 00 KAL. YÖN. 3
1 PARÇALAYARAK
PR.4.01 00
KAL. YÖN. 3
1 PARÇALAYARAK
FR.4.01.01 00
KAL. YÖN. 3 1 PARÇALAYARAK
FR.4.01.02 00
KAL. YÖN. 3 1 PARÇALAYARAK
LS.4.01.01 00
KAL. YÖN. 3 1 PARÇALAYARAK
LS.4.01.02 00
KAL. YÖN. 3 1 PARÇALAYARAK
PR.5.01 00
KAL. YÖN. 3 1 PARÇALAYARAK
PR.5.02 00 YÖNETİM 3
1 PARÇALAYARAK
FR.5.02.01 00 YÖNETİM 3
1 PARÇALAYARAK
PR.6.01 00 İDARİ İŞLER 3
1 PARÇALAYARAK
62
IV.2 DOKÜMAN İSTEK TALEP FORMU
Doküman No FR.4.01.02
Revizyon 00
Revizyon 00
DOKÜMAN İSTEK TALEP FORMU
Yayın Tarihi 01.01.2005
İstek Yapan /Değişikliği Talep Eden Bölüm: Satınalma
İstek Yapan / Değişikliği Talep Eden Kişi:Satınalma Müdürü
Talep No:01
İstek/ Değişiklik Talep Sebebi: Satınalma sipariş formunun düzenlenmesi
Görüş: Elde bulunan sipariş formunun yetersiz kalması, verilen yeni bilgiler dahilinde formun değiştirilmesi.
Sonuç: İnceleme sonucunda sipariş formun değiştirilmesi uygun görülmüştür.
Bu form Doküman İstek/Değişiklik talep eden tarafından doldurularak ilgili Bölüm Şefine veya doğrudan Kalite Güvence Müdürüne verilir. Yapılan talep incelendikten sonra, ayni form kullanılarak talep sahibi talebinin sonucu hakkında bilgilendirilir.
63
IV.3 DIŞ KAYNAKLI DOKÜMAN LİSTESİ
Doküman No FR.4.01.02
Revizyon No 00
Yayın Tarihi 01.01.2005
DIŞ KAYNAKLI DOKÜMAN LİSTESİ
Sayfa No 1/1
SIRA NO DOKÜMANIN VERİLDİĞİ FİRMA ADI
DOKÜMAN ALANIN ÜNVANI
VERİLEN DOKÜMAN İMZASI
01 İNKİLAP YAYINEVİ SATIŞ SORUMLUSU
SATINALMA PROSEDÜRÜ
02 BURSA ALFA GENEL MÜDÜR KEK 03 MELİSA MATBAASI ÜRETİM
MÜDÜR BİRİM
HEDEFLERİ
04 GRAFİK AJANS AJANS SORUMLUSU
ONAY:
64
IV.4 DOKÜMAN MASTER LİSTESİ Doküman
No LS.4.01.01
Revizyon No 00
Yayın Tarihi 01.01.2005
DOKÜMAN MASTER LİSTESİ
Sayfa No 1/1
DÖKÜMAN ADI DÖKÜMAN KODU
DÖKÜMAN YAYIN TARİHİ
SON REVİZYON İMZA
KALİTE EL KİTABI KEK 01.01.2005 02
SÜREÇ EL KİTABI SEK 01.01.2005 00 ORGANİZASYON EL KİTABI OEK 01.01.2005 00 DÖKÜMAN VE KALİTE KAYITLARI PROSEDÜRÜ
Prosedür 01.01.2005 00
DÖKÜMAN/KALİTE KAYITLARI SAKLAMA SÜRELERİ FORMU
Form 01.01.2005 00
DÖKÜMAN İSTEK/DEĞİŞİKLİK TALEP FORMU
Form 01.01.2005 00
DÖKÜMAN MASTER LİSTESİ Listesi 01.01.2005 00 DIŞ KAYNAKLI DÖKÜMAN LİSTESİ Listesi 01.01.2005 00 İÇ VE DIŞ İLETİŞİM ÖNERİ SİSTEMİ PROSEDÜRÜ Prosedür 01.01.2005 00 YÖNETİMİ GÖZDEN GEÇİRME PROSEDÜRÜ Prosedür 01.01.2005 00
TOPLANTI TUTANAĞI FORMU Form 01.01.2005 00 OFİS YÖNETİMİ PROSEDÜRÜ Prosedür 01.01.2005 00 Evrak Kayıt Defteri Defteri 01.01.2005 00 İNSAN KAYNAKLARI EL KİTABI İKEK 01.01.2005 00 Personel Takip Formu Form 01.01.2005 00 Performans Değ. Formu Form 01.01.2005 00 Personel Başvuru Formu Form 01.01.2005 00 Personel Bilgi Formu Form 01.01.2005 00 Yıllık Ücretli İzin Formu Form 01.01.2005 00 Mazeret İzin Formu Form 01.01.2005 00 İzin Takip Formu Form 01.01.2005 00 Avans Talep Formu Form 01.01.2005 00 Masraf Talep Form 01.01.2005 00 Personel Eğitim Formu Form 01.01.2005 00 Eğitim Talep Formu Form 01.01.2005 00 İzin Planı Planı 01.01.2005 00 Yıllık Eğitim Planı Planı 01.01.2005 00 Yangın Talimatı Talimat 01.01.2005 00 İşçi Sağlığı İş Güv. Ve Genel Temizlik Talimatı Talimat 01.01.2005 00 Bilgi İşlem Talimatı Talimat 01.01.2005 00 Bilgisayar Listesi Listesi 01.01.2005 00 Lisans Yazılım Listesi Listesi 01.01.2005 00 Veri Güvenliği ve Gizliliği Sözleşmesi Sözleşme 01.01.2005 00
65
IV.5 GÖREV TANIMI LİSTESİ
Doküman No LS.5.01.01
Revizyon No 00 Yayın Tarihi 01.01.2005
GÖREV TANIMI LİSTESİ
Sayfa No 1/1Ünvanı :
Satınalma Sorumlusu
Yetki : • ALFA adına malzeme alabilme.
• Malzeme alımında, uygunsuz olduğunun farkına varılan malzemeleri reddedebilme.
• Uygunluk kriterlerine göre tedarikçi belirleyebilme ve sınıflandırma yapabilme
Sorumluluk :
• Yönetimin gözden geçirme toplantılarına katılmak. • Gerekli kayıtların tutulmasını ve kontrol edilmesini sağlamak. • Satış ve İmalat bölümünden gelen verilere göre gerekli
malzemenin zamanında temini. • Piyasa etüdü yaparak ihtiyaç duyulan malzemenin en
uygununu en iyi fiyata almak, • Alınan malzemelerin ilk kontrollerini yapmak, hatalı
malzemeleri ayırmak. • Alınan malzemeleri eksiksiz olarak depoya teslim etmek, • Gerekli kayıtları kontrol etmek ve birer kopyasını İdari ve
Mali İşler Bölümüne göndermek.
Üst : Genel Müdür
Ast : -
Vekalet : Satış Sorumlusu
Kullandığı Belgeler :
ISO 9001 standartları, prosedürler, talimatlar, formlar,referanslar, dokümanlar
Minimum
Gereksinimler :
• Lise Mezunu olmak. • Bilgisayar kullanabilmek. • İyi ilişkiler kurup sürdürebilmek.
Görev ve sorumluluklarımın bilincindeyim, görev tanımımı okudum ve kabul ediyorum. İsim:………………………………… Tarih :……………….. İmza:………………..
66
IV.6 YÖNETİM TOPLANTI TUTANAĞI
Doküman No FR.5.02.01
Revizyon No 00
Yayın Tarihi 01.01.2005
YÖNETİM TOPLANTI TUTANAĞI
Sayfa No 1/1TOPLANTININ GÜNDEMİ İç denetim değerlendirmesi Eğitimin gözden geçirilmesi Kalite politikası ve hedeflerin gözden geçirilmesi Müşteri önerileri ve şartları Müşteri şikayetleri Alınan Kararlar Sorumlu Tarih Sonuç İç denetim yılda üçe çıkması Kal. Müd. 02.01.2005 Olumlu karar verildi Müşteri şikayetleri dikkate alınacak Satınalma Oluşan ankete göre talepler karşılanacak Eğitim yılda 15 saate çıkarılması Kal. Müd. İhtiyaç duyulan eğitimler belirnecek
Toplantıya Katılanlar Adı Soyadı Unvanı Tarih İmza
Vedat Bayrak Genel Müdür 02.01.2005 Hamit Lamba Muhasebe Müdür 02.01.2005
Kalite Güvence Müdürü Akif Ünal 02.01.2005 Toplantı Sekteri 02.01.2005
67
IV.7 SİPARİŞ FORMU
Doküman No FR.7.01.01
Revizyon No 00
Yayın Tarihi 01.01.2005
SİPARİŞ FORMU
Sayfa No 1/1
Sipariş no:
Malzeme ADI ADET
Aydınger kağıdı 50*60cm ebat 100 adet
Bilgisayar 10 adet
A4 kağıt 10 top
ALFA BASIM YAYIM DAĞITIM TİC. VE LTD.ŞTİ. Ticarethane Sokak No:53 Cağaloğlu – İSTANBUL
Tel: +90 (0212) 511 53 03 – 513 87 51 Fax:+90 (0212) 519 33 00 e-mail:[email protected]
01
68
IV.8 ONAYLI TEDARİKÇİ SİCİL FORMU
Doküman No FR.7.02.01 Revizyon
No 00
Yayın Tarihi 01.01.2005
ONAYLI TEDARİKÇİ SİCİL FORMU
Sayfa No 1/1
Sıra no Firma
İsmi
Sağladığı
Ürün Puanı Tarih
Değerlendirmeyi
Yapan
1 Aklim Kağıt 80 02.02.2005 Satınalma Müdürü
2 Grafik
Ajans
Aydınger 100 02.02.2005 Satınalma Müdürü
3 Melisa
Matbaası
Broşür,
Kitap
100 02.02.2005 Satınalma Müdürü
4 Umur
Matbaası
Fatura 90 02.02.2005 Satınalma Müdürü
Değerlendirme 100 üzerinden yapılmaktadır.
69
IV.9 DEPO SAYIM FORMU
Doküman No FR.7.03.01
Revizyon No 00
Yayın Tarihi 31.08.2004
DEPO SAYIM FORMU Sayfa No 1/1
ADEDİ ÜRÜN ADI YAPILDIĞI
YER EKSİKLİKLER TARİH
10 top A4 kağıt DEPO YOK 02.02.2005
70 top 50*70 Amerikan Bristol DEPO YOK 02.02.2005
50 top 135 gr. 70*100 parlak
kuşe DEPO 5 TOP EKSİK 02.02.2005
45 top 210 gr. 70*100 mat kuşe DEPO YOK 02.02.2005
SAYIM MEMURU
DEPO SORUMLUSU
70
IV.10 ÇALIŞANLARIN MEMNUNİYET ANKETİ
Doküman No AKT.7.02.01
Revizyon No 00
Yayın Tarihi 01.01.2005
ÇALIŞAN MENUNİYET ANKETİ Sayfa No 1/1
02/20/2006 Kıymetli Çalışanımız,
Yönetimimiz olarak siz çalışanlarımıza daha iyi hizmet verebilmemiz için
görüş ve değerlendirmelerinize büyük önem veriyoruz. Lütfen bu formu doldurup
tarafımıza geri gönderiniz.
İlginize şimdiden teşekkürler.
(İsim yazmak zorunlu değildir)
1. Lütfen bağlı bulunduğunuz departmanı belirtiniz.
Kalite Departmanı
2. Lütfen bağlı bulunduğunuz departmanda yaptığınız işi tanımlayınız
ISO 9001-2000 Sistemin kurulması ve uygulanması
3. Firmamızda bir çalışan olmaktan dolayı mutlu musunuz?
Evet mutluyum
Hayır mutlu değilim
Kararsızım
4. Fiziksel Çalışma ortamınızdan memnun musunuz?
Evet memnunum
Hayır memnun değilim
Memnunum ama iyileştirici çalışmalar yapılabilir
71
5. Personel Yemeklerinden memnun musunuz?
Evet memnunum
Hayır memnun değilim
Memnunum ama iyileştirici çalışmalar yapılabilir
6. Çalışma ortamının temizliğinden memnun musunuz?
Evet memnunum
Hayır memnun değilim
Memnunum ama iyileştirici çalışmalar yapılabilir
7. Çalışma saatlerinden memnun musunuz?
Evet memnunum
Hayır memnun değilim
Memnunum ama iyileştirici çalışmalar yapılabilir
8. Yöneticinizle iletişiminiz?
İyi
Orta
Kötü
9. Normal olarak departmanlar arası çözümlenebilecek sorunlar iletişim kopukluğu nedeni ile daha üst kademelere ulaşıyor mu ?
Evet
Hayır
Nadiren
Sık Sık
10 . Kişiler arası iletişimde seçilen yol, yapıcı olmaktan çok yıkıcı mı oluyor ?
Evet
Hayır
Bazen
Sık Sık
72
11. Yöneticiler çalışanların yeteneklerinden aktif biçimde yararlanabiliyor mu ?
Yararlanıyor
Yararlanmıyor
Nadiren
Sık Sık
12. Sunulan Sosyal İmkanlardan memnun musunuz?
Evet memnunum
Hayır memnun değilim
Memnunum ama iyileştirici çalışmalar yapılabilir
14. Şirketin uyguladığı ücret sisteminden memnun musunuz?
Evet memnunum
Hayır memnun değilim
15. Çalışanların başarısı için gerekli motivasyon istenen düzeyde mi?. Değilse bu konunun sebepleri sizce aşağıdakilerden hangileri olabilir ? (Birden fazla işaretleyebilirsiniz)
Ücret politikası
Sosyal haklar
Çalışanlara gereken değerin verilmemesi
Çalışma saatleri
Alt-üst ilişkilerindeki kopukluklar
Çalışma ortamının uygun olmaması
Gerekli Motivasyon mevcut.
16. Sizce Şirketimizde Karşılaşılan En Önemli Sorunlar Nelerdir? (Birden fazla işaretleyebilirsiniz)
Karar Mekanizmasının Yavaşlığı
Bir Kişinin Birden Fazla Görevinin Olması
Görevlerin Tanımlanmamış Olması
Az Zamanda Çok İş Yapılmasının istenmesi
Yöneticilerin anlayışsız tavırları
73
İletişimin düşük olması
İşle alakalı sorunların kişiselleştirilmesi
17. Sizce çalışma atmosferinin daha fazla iyileştirilebilmesi için neler yapılmalıdır?
Formu dolduran adı soyadı : Akif Ünal İmza:
74
IV.11 MÜŞTERİ ANKET FORMU Doküman No FR.7.04.02
Revizyon No 00
Yayın Tarihi 01.01.2005
MÜŞTERİ ANKET FORMU Sayfa No 1/1
02/01/ 2005 Gönderilen firma : Melisa Matbaası
Yönetimimiz ve çalışanlarımız olarak daha iyi hizmet verebilmemiz için
görüş ve değerlendirmelerinize büyük önem veriyoruz. Lütfen bu formu doldurup tarafımıza geri gönderiniz.
İlginize şimdiden teşekkürler.
Derecelendirme 5 – Çok İyi 4- İyi 3-Orta 2- Kötü 1- Çok Kötü
A- Lütfen Hizmetlerimizi Değerlendiriniz 5 4 3 2 1
1 Kalitemizi Değerlendirir misiniz? X 2 Siparişleriniz zamanında teslim ediliyor mu? X
3 Fiyat Politikamız sizi memnun edebiliyor mu? X
4 Sipariş edilen ile teslim edilen ürünü değerlendirir misiniz? X 5 Sizlerle olan iletişimimizi değerlendirir misiniz? X
6 Personelimizin sizlere yaklaşımı nasıldır? X
7 Acil siparişlerinizi karşılayabilmemiz X
8 Ürün yelpazemiz firmanızın ihtiyaçlarını karşılayacak kapasitede mi? X
C-Hizmetlerinizi genel olarak değerlendirmem gerekirse şu şekilde değerlendiririm X
Faks Numaramız : +90 212 519 33 00 Telefon Numaramız : +90 212 511 53 03
75
IV.12 MÜŞTERİ ŞİKAYETLERİ LİSTESİ
Doküman No LS.7.04.01 Revizyon
No 00
Yayın
Tarihi 01.01.2005
MÜŞTERİ ŞİKAYETLERİ LİSTESİ
Sayfa No 1/1
No Müşteri
Adı
Müşteri
Şikayet
Tarih
Müşteri Şikayet
Tanımı
Değerlendirme
Tarih
1 Melisa
Matbaası
02.01.2005 Sevkıyatın
gecikmesi
02.02.2005
2 Grafik
Ajans
02.01.2005 Ücret politikası 02.02.2005
3 Bursa Alfa 02.01.2005 İletişimin
sağlanamaması
02.02.2005
4
5
6
7
76
IV.13 TASARIM TALEP FORMU
Doküman No FR.7.06.01
Revizyon No 00 Yayın Tarihi 01.01.2005
TASARIM TALEP FORMU
Sayfa No 1/1Proje adı: Tarih: 01.01.2005 Tasarımı Talep Eden Bölüm /
Kişi: Satınalma
İmza:
Tasarımı Yapılacak Hizmet Özellikleri: Sipariş formunun düzenlenmesi Tasarımı Yapılan Hizmetin Hazır Olması Gereken Zaman: 1 hafta Açıklamalar: Yönetim Gözden Geçirme toplantısından sonra değişiklik yapılacaktır.
Sonuç: Gerekli görülmüştür, sunulan talep.
KALİTE GÜVENCE
MÜDÜRÜ
GENEL MÜDÜR
TASARIMI TALEP EDEN KİŞİ
77
IV.14 TASARIM GÖZDEN GEÇİRİLMESİ VE
DOĞRULANMASI FORMU
Doküman No FR.7.06.01
Revizyon No 00
Yayın Tarihi 01.01.2005
TASARIM GÖZDEN GEÇİRİLMESİ ve DOĞRULANMASI FORMU
Sayfa No 1/1
Proje Adı: Sipariş Formu Proje No: 01 Tarih: 01.01.2005
Tasarım Girdileri: Doküman İstek Talep Formu
Tasarım Çıktıları: Tasarım Talep Formu
Doğrulama Tarihi: 02.02.2005
Yapılan Kontroller: Sapmalar:
KABUL x RED
DOĞRULAMA SONUCU ÇIKTILAR YETERLİ X YETERSİZ
Kontrol Eden: Kalite Güvence Müdürü İmza:
Onaylayan :
Genel Müdür İmza
78
IV.15 TASARIM PLANI
Doküman No PL.7.06.01
Revizyon No 00
Yayın Tarihi 01.01.2005
TASARIM PLANI
Sayfa No 1/1
Proje Adı Tasarım
Aktivesi
Başlangıç
Zamanı
Bitiş
Zamanı Girdiler Çıktılar
Tasarımın
Doğrulanm
ası
Onaylayan Notlar
Kitap : Sanat ve Siyaset Yazarı :Ahmet OKTAY
ISBN no: Yayınevi:ALFA
Kitap kapak sayfası tasarımı
10.11.2004
11.11.2004
Müşteri talepleri,
Pazar beklentileri,
Taslak kapak
sayfası tasarımı
Pazara uygunluk?Eve
t Müş. Bekl. Uyg.? Evet Yasal Düzn. Uyg?Evet
Diğer……………………
Akif Ünal
Tasarım – Geçerli
kılma Süresi :
Hazırlayan: Akif Ünal Onay: Vedat Bayrak
79
IV.16 DENETİM SORU LİSTESİ
Doküman No LS.8.01.02 Revizyon No 00
Yayın Tarihi 01.01.2005
DENETİM SORU LİSTESİ Sayfa No 1/1
Denetim Soru Listesi
Denetçi: Akif Ünal Denetlenen Bölüm: Satınalma Tarih:
01.01.2005
Sıra No Denetim Soruları Uygunluk ( E, H ) Notlar
1 Satınalma ve Tedarikcilerin değerlendirmesi ile ilgili bir dokuman mevcut mu?
E Olumsuzluk
yoktur.
2 Kayıtlar prosedüre uygun mu?
E Olumsuzluk
yoktur.
3 Giriş yapan ürünlerin koşullara uygunluğunu sağlayan satın alma kontrolleri var mı?
E Olumsuzluk
yoktur.
4 Tedarikçiler, organizasyonun öngördüğü şartlara uygun ürün temin edebilirliklerine göre değerlendiriliyor ve seçiliyor mu?
E Olumsuzluk
yoktur.
5 Değerlendirme, yeniden değerlendirme ve seçim için saptanmış kriterler var mı?
E Olumsuzluk
yoktur.
6 Tedarikçi kayıtları değerlendirmelerin ve ilgili takibat faaliyetlerinin sonuçlarını gösteriyor mu?
E Olumsuzluk
yoktur.
80
IV.17 DENETİM RAPORU
Doküman No RP.8.01.01
Revizyon No 00
Yayın Tarihi 01.01.2005
DENETİM RAPORU
Sayfa No 1/1
DENETİM RAPORU
Denetim tarihi : 01.01.2005 Denetlenen bölüm: Satınalma Bölüm sorumlusu: Bulgular ve uygunsuzluklar: Uygulamaya yeni geçildiğinden olumsuzlar ikinci denetimde daha belirgin bir şekilde belirtecektir. Açılan Düzeltici Önleyici ve Geliştirici Faaliyetler Denetçi: Akif Ünal İmza
81
IV.18 İÇ DENETİM SORU LİSTESİ
Doküman No LS.8.01.01
Revizyon No 00
Yayın Tarihi 01.01.2005
İÇ DENETİM SORU LİSTESİ
Sayfa No 1/1
Denetçiler: Akif Ünal
Birim Satınalma
Tarih 01.01.2005
SORULAR NOTLAR ( E evet H hayır UD uygun değil)
Satınalma ve Tedarikcilerin değerlendirmesi ile ilgili bir dokuman mevcut mu? Kayıtlar prosedüre uygun mu?
E
Giriş yapan ürünlerin koşullara uygunluğunu sağlayan satın alma kontrolleri var mı? [Bu koşulu karşılama yollarına örnek olarak giriş muayenesi, , tedarikçi doğrulama (Uygunluk veya Uyumluluk Sertifikası),.
E
Tedarikçiler, organizasyonun öngördüğü şartlara uygun ürün temin edebilirliklerine göre değerlendiriliyor ve seçiliyor mu?
E
Değerlendirme, yeniden değerlendirme ve seçim için saptanmış kriterler var mı? [Daha önce mevcut olan çoğu pratik amaç için yeni bir koşul]
E
Tedarikçi kayıtları değerlendirmelerin ve ilgili takibat faaliyetlerinin sonuçlarını gösteriyor mu?
E
82
IV.19 UYGUNSUZLUK RAPORU LİSTESİ
Doküman No LS.8.02.01
Revizyon No 00
Yayın Tarihi 01.01.2005
UYGUNSUZLUK RAPORU LİSTESİ
Sayfa No 1/1
No
UR No Tarih Uygunsuzluğun Kısa Tanımı Açık Kapandı
01 01 01.01.2005 Müşteriye ürünün geç ulaşması Açık
02 02 02.02.2005 Basılan hatalı ürünlerin kullanılması Kapandı
03 03 01.02.2005 Firelerin yüksek çıkması Açık
04 04 02.02.2005 Paketlemenin sağlam olmaması Kapandı
İmza:
83
IV.20 UYGUNSUZLUK RAPORU
Doküman No RP.8.01.01
Revizyon No 00
Yayın Tarihi 01.01.2005
DENETİM RAPORU
Sayfa No 1/1
UR No: 01 Tarih: 01.01.2005 Uygunsuzluğun Bulunduğu Bölüm:
Sevkiyat Uygunsuzluk aşağıdaki nedenle tespit edilmiştir : [ ] Ürün/Hizmet uygunsuzluğu [*] İç Denetim [ ] Diğer [ ] Öneri [ ] Gözden geçirme & analiz Uygunsuzluğun Tanımı: Müşteriye ürünün geç ulaşması Kim Tarafından Ortaya Konuldu: Denetimci Akif Ünal Tarih:01.01.2005
Uygunsuzluğun Sebebi: Sevkıyat araç yetersizliği
İnceleme: Kalite Yöneticisi Akif Ünal Tarih: 01.01.2005
Düzeltici/ Önleyici Faaliyet Tanımı: [ ] İş Tekrarı [ ] Aynen devam et [ ] Alternatif ürün/hizmet [ ] Ret [ ] Reddet, geri gönder [ *] Diğer Açıklama: Sevkıyat için araç temin edilecek Sonuç: Kalite Güvence Müdürü Uygulamaya Geçiş Tarihi: 02.01.2005
Çözüm: [*] Yeterli [ ] Yetersiz, yeni bir UR.
Notlar:
Onay: Kalite Güvence Müdürü: Tarih: 01.01.2005
84
IV.21 DÜZELTİ ÖNLEYİCİ GELİŞTİRİCİ FAALİYET FORMU
Doküman No FR.8.03.01
Revizyon No 00 Yayın Tarihi 01.01.2005
DÜZELTİCİ ÖNLEYİCİ GELİŞTİRİCİ FAALİYET
FORMU Sayfa No 1/1
İlgili Kişi:HAMİT LAMBA No.01 Faaliyet Türü Düzeltici
Önleyici Geliştirici Durumun / Uygunsuzluğun Açıklanması : Personelin işe olan motivasyonun düşük olması Durum/Uygunsuzluğun Tespiti: Müşteri / Üçüncü Şahıs Şikayeti İç Tetkikler Proses Diğer
Talep Eden: İnsan Kaynakları Müdürü Tarih: 01.01.2005
Onaylayan: Kalite Güvence Müdürü Tarih: 02.01.2005
İlgili Kişi: İnsan Kaynakları Müdürü
Planlanan Faaliyet Tarihi : Düzeltici, Önleyici Geliştirici Faaliyet Gerektiren Durum ya da Uygunsuzluğun Temel Sebebi Kurum içinde farklı çalışma saatlerinin olmasından dolayı çalışanlar kendilerini devamlı diger personelle kıyaslayarak kendi motivasyonlarını düşürmektedirler.
Düzeltici, Önleyici Geliştirici Faaliyet İlgili personele iş performansını yükseltmesi amacıyla prim verilecek ve eğitim verilecek
DÜZELTİCİ ÖNLEYİCİ GELİŞTİRİCİ FAALİYET Uygundur Takip Denetimi gereklidir. Takip Denetimi Tarihi: Uygun Değildir Yeni DÖGF No:
ONAYLAYAN :Hamit Lamba Tarih : Notlar:
TAKİP DENETİMİ SONUCU Uygundur Uygun Değildir Yeni DÖGF No:
ONAYLAYAN : Tarih : Notlar:
85
IV.22 (DÖF) DÜZELTİ ÖNLEYİCİ FAALİYET LİSTESİ
Doküman No LS.8.03.01
Revizyon No 00
Yayın Tarihi 01.01.2005
DÜZELTİCİ ÖNLEYİCİ FAALİYET LİSTESİ
Sayfa No 1/1
DÖF No Konusu Alış Tarihi Kapanış Tarihi
01 Personelin işe olan
motivasyonun düşük olması
01.01.2005 02.01.2005
86
BÖLÜM -6 SONUÇ VE İRDELEME
İşletmelerin çağın gelişimine uygun olarak; yurtdışında ve yurt içinde talepleri
karşılayıp büyük firmalar kurabilmeleri için yapılan hizmetin bir standarda göre
yapılması gerekir. Bu durumda ISO 9001:2000 standardı sektörümüzde karşımıza
çıkar.
Yapılan bu tez ile sektörümüzde faaliyet gösteren Matbaalara, belge alma
konusunda bir danışman kuruluşa başvurmadan tez içindeki belgeleri hazırlayarak
ISO 9001:2000 belgesini alabilecekleri gösterilmiş olunur.
Özel bir firmaya ISO 9001:2000 belgesini aldırmak için bir yıl gibi süren
sadece bu firmadaki çalışmalarım göstermiştir ki firmalar müşteri memnuniyetini
sağlamak, uluslararası alanda tanınmak, sadece belge almak için gibi sebeplerle
belge almak amacıyla başvurduklarını saptadım.
Kalite bilincinin henüz gerçek anlamda Türkiye’deki Matbaacılık sektöründe
gelişmediği sadece bunun bir zorunluluk gibi görmekten öteye gitmediği anlaşılıp,
kalite bilinciyle alınan ISO 9001:2000 belgesi ile iyi hizmet, müşteriye saygı,
personelini eğitme gibi konulara önem verilmesi gerektiği anlaşılmıştır. Sonuç olarak
Matbaa sektöründe lisans eğitimi veren eğitim kurumlarına kalite bilinciyle ISO
9001:2000 belgesini aldırılabilecek öğrenciler yetiştirmeleri gerektiğini
düşünmekteyim.
87
KAYNAKLAR
Kitaplar
[1] ALFA Basım Yayım Dağıtım İn. Turizm San.ve Tic. Ltd. Şti, ISO 9001:2000
Çalışmaları, İstanbul, (2005)
[2] Aslıer M.: “Diğer Baskı Yöntemleri”, M.Ü. Güzel Sanatlar Fatkültesi, Ders
Notları, İstanbul, (1992)
[3] Dinçer Ö; Strateşik Yönetim ve İşletme Politikası, Timaş A.Ş.,
İstanbul,(1992), s:62
[4] Demirtaş K., Tedarikçi Yönetiminde Kalite, Kalite Kongresi, s. 480-483
[5] Duran O.: “ Basım Tekniği ve İşletmeciliği”, İstanbul, (1991), s:106
[6] Efil İ.: “ Toplam Kalite Yönetimi ve ISO 9000 Kalite Güvence Sistemi”, Alfa
Yayınları, İstanbul 1999, s:118-162-233-249-268
[7] Elif Plastik, İpek Kağıt Semineri, Karamürsel, (14.11.1995), s:13-22-26
[8] ESİN A.: “Kalite Politikası, Amaçların Belirlenmesi, Kalite Planlaması, ISO
9000 El Kitabı ve Audit Hazırlığı”, İstanbul Sanayi Odası, (1992), s: 5-6
[9] Flekso Baskıda Kalite Faktörleri, Tesa/Beiersdorf Flekso Baskı Semireni,
İstanbul, (1998), s:5-8
[10] Gözlü S.; Endüstriyel Kalite Kontrolü, İTÜ Matbaası, İstanbul, (1990), s.25
[11] Juran M. J. ; Gryna F.: “Quality Plannig and Analysis”, USA, Mc Graw Hill,
(1988), s. 119-122
[12] Kavrakoğlu İ.: “ Toplam Kalite Yönetimi”, Kalder Yayınları, İstanbul (1992),
s. 63-65
[13] Kozlu Cem M.,: “Kurumsal Kültür, Amerika, Japonya ve Türkiye: Başarılı
Firma Yönetimlerinde Kurumsal Kültürün Rolü”, Bilkom Yayınları, İstanbul
(1986), s.61
[14] MADU C., :“Adopting a Systenic View of Quality”, Industrial Engineering,
(1994), s. 49
88
[15] Sasaki N.: “ Japonya’da Sanayi Yönetimi ve Kalite Kontrolü", Der:Bahadır
Akın, İstanbul Sanayi Odası, 18-19 Eylül (1991), s:2-4
[16] Sözen M. : “Serigrafi Baskı Teknolojisi”, M.Ü.T.E.F. Matbaa Eğitimi
Bölümü, Ders Notları, İstanbul, (2000)
[17] Şimşeker O. : “Ofset Baskı Teknolojisi”, M.Ü.T.E.F. Matbaa Eğitimi
Bölümü, Yayınlanmış Ders Notu, İstanbul, (2000)
[18] Şirvancı M. :“Toplam Kalite Yönetiminin Temel Öğeleri”, Önce Kalite
Dergisi , Kalder Yayınları, Yıl 2, Sayı 5, Ekim (1992), s: 12-13
[19] Tipo Baskı Kitabı, : “Milli Eğitim Basımevi”, İstanbul, (1986), s:10-14
[20] T.C. Milli Savunma Bakanlığı Savunma Sanayi Geliştirme ve Destekleme
İdaresi, :“Nato Kalite Temini Yayınlarının Tanıtımı ve Uygulanması”,
SAGEB Semineri Notları, Ankara, Ekim (1988), s: 2
Elektronik Yayınlar
[21] www.tse.gov.tr/Turkish/KaliteYonetimi/9000bilgi.asp (Erişim Tarihi: Haziran
2006)
Patent ve Standartlar
[22] SHEWTER Edwin, Managıng World Class Quality, s:23
[23] TS-ISO 10011-1, 10011-2, 10011-3 Kılavuzu, Türk Standartları Enstitüsü, ,
Temmuz (1992)
[24] TS. ISO 9000 Kılavuzu, Türk Standartları Enstitüsü, Aralık (1991)
[25] TS-ISO 9001 Belgesi, Türk Standartları Enstitüsü, 4.17. madde (1991)
Tezler
[26] Özen E. :“Basım İşletmelerinde ISO 9001 Kalite Güvence Sistemi Standardına
Uygun Kalite Sistem Dokümanlarının Düzenlenmesi”, Yüksek Lisans Tezi,
İstanbul (1998), s:21
[27] Şimşeker O. :“Dizgi Teknolojisi Tarihi ve Gelişim Aşamaları”, M.Ü.T.E.F.
Matbaa Eğitimi Bölümü, Lisans Tezi, İstanbul, (1991), s:18-25
89
ÖZGEŞMİŞ AKİF ÜNAL 07.03.1978 Adana / Kozan’da doğdu. İlköğrenimini Şabanata İlkokulunda,
orta ve liseyi ise Kozan İmam Hatip Lisesinde okudu. 2000 yılında Marmara
Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaa Öğretmenliği bölümünü kazanıp, 2004
yılında bu bölümü bitirdi. Üniversiteyi bitirdikten sonra Marmara Üniversitesi Fen
Bilimleri Enstitüsü Matbaa Anabilim Dalında yüksek lisans programını kazanmış ve
halen yüksek lisans eğitimi devam etmektedir.
90