BÖLÜM I ENDODONTİDE KULLANILAN NİKEL TİTANYUM …

BÖLÜM I

ENDODONTİDE KULLANILAN NİKEL TİTANYUM

ALETLERİN ANATOMİSİ

Anatomy of Nickel Titanium Instruments Used in Endodontics

Araş. Gör. Amine Küçükilhan1 & Doç. Dr. Emre Bayram2

1Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Endodonti Anabilim Dalı

e-mail: [email protected]

0000-0003-3113-0812

2Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Endodonti Anabilim Dalı

e-mail: [email protected]

0000-0001-7672-2500

GİRİŞ

Başarılı bir endodontik tedavi, birçok faktöre bağlı olmasına

rağmen, en önemli adımlardan biri kök kanalının preparasyonudur.1 Pulpa

dokusu kalıntılarının, mikroorganizmaların ve mikrobiyal toksinlerin kök

kanal sisteminden tamamen temizlenmesi gerekir.2 Enstrümantasyonun

etkinliğini daha da artırmak ve kanal preparasyonunu kolaylaştırmak için

çeşitli mekanik cihazlar ve teknikler geliştirilmiştir.3

Geçen yüzyılın son on yılına kadar, endodontik eğeler paslanmaz

çelikten üretilmişti.4 Günümüzde ise paslanmaz çelikler, yerlerini Ni-Ti

alaşımdan üretilen kanal enstrümanlarına bırakmışlardır. Ni-Ti eğelerin

avantajları arasında; basamak, zip, perforasyon oluşumunun önlenmesi,

Ni-Ti tellerin süper elastiklikleri sayesinde kuvvet uygulanmasıyla oluşan

deformasyonun ardından orijinal şekillerine geri dönebilmeleri sayılabilir.5

Paslanmaz çelik ile maksimum %1'den daha az olan geri dönme yeteneği,

Ni-Ti'nin eşsiz kristal yapısı ve dolayısıyla süper elastikiyeti sayesinde %

8'e kadar deformasyonların geri dönebilir olmasını sağlar.6 Ni-Ti

enstrümanlar şekil hafızalı olduğu için kurvatürlü kanalda önceden

bükülmesi gerekmeksizin ve süper esneklikleri sayesinde orijinal kanal

yolunu takip ederek transportasyona neden olmadan preparasyon

yapabilirler. İnkar edilemez olumlu özelliklerine rağmen, Ni-Ti

enstrumanlarında “beklenmedik” kırılma riski vardır.1 Paslanmaz çelik

eğelerde gözle görülebilen deformasyonlar Ni-Ti eğelerde genelde çıplak

gözle görülemediği için, döngüsel yorgunluğun neden olduğu döner aletin

kanal içinde kırılması, özellikle ciddi kurvatürlü kök kanallarında endişe

kaynağı olmaya devam etmektedir.6

Endodontide Kullanılan Nikel Titanyum Aletlerin Anatomisi

2

Günümüzde, değişken taper (sabit, artan), kesit geometrisi (üçgen,

üçlü sarmal, asimetrik, S şekilli ve U-oluk dizaynı), uç konfigürasyonu

(yuvarlak veya kesmeyen, kesen), bıçakların dizaynı (radyal alan olan-

olmayanlar), helikal açı ve yiv adımı gibi özellikler kullanılarak çok sayıda

değişik döner alet sistemi üretilmiştir ve üretilmeye devam etmektedir.

Döner eğelerin uçları kesici olan ve kesici olmayan olarak

değerlendirildiğinde; kesici uçlar çok daha agresif olduğu göze çarpar.

Kesici ucun bir avantajı, dar, kalsifiye kanallara girme kabiliyetine sahip

olmasıdır. Ancak yanlışlıkla fazla gidebilir, eğenin geri çekilmesiyle,

genellikle onarımı ve tıkanması çok zor olan elips şeklinde açıklığa sebep

olur ve ayrıca, eğenin kanal içinde uzun süre tutulması durumunda,

transportasyon olasılıkları artar.7

NİKEL TİTANYUMUN ÖZELLİKLERİ

Kök kanalı tedavisinde kullanılan NiTi alaşımları, yaklaşık olarak

ağırlıkça % 56 nikel ve % 44 titanyum içerir. Elde edilen bu kombinasyon,

ana bileşenlerin 1: 1 atomik bir oranıdır ve diğer metalik sistemlere benzer

şekilde, alaşım çeşitli kristalografik formlarda bulunabilir.8 Ni-Ti

alaşımları, metalin karakteristiklerini ve nispi oranlarını belirleyen 3

mikroyapısal faz (yani, östenit, martensit ve R-fazı) içerir.9 Östenit NiTi ve

martensit NiTi'nin bazı özellikleri birbirinden oldukça farklıdır.8,10

Martensite NiTi ısıtıldığında, östenite dönüşmeye başlar. Bu fenomenin

başladığı sıcaklık, östenit dönüşümü başlangıç sıcaklığı (As) olarak

adlandırılır.8,10 Bu fenomenin tamamlandığı sıcaklık, östenit bitiş sıcaklığı

(Af) olarak adlandırılır; östenit dönüşümün bitmesi, bu sıcaklıkta

malzemenin şekil hafızası dönüşümünü tamamlamış olacağı ve Super

Elastik (SE) özelliklerini göstereceği anlamına gelir. Östenit Ni-Ti

soğutulduğunda martensite dönüşmeye başlar.10 Bu fenomenin başladığı

sıcaklık, martensit dönüşüm başlangıç sıcaklığı (Ms) olarak adlandırılır.

Martensitin tekrar tamamen geri döndürüldüğü sıcaklığa martensit

dönüşümü bitiş sıcaklığı (Mf) denir.10,11

Pratik uygulamalar açısından, Ni-Ti'nin 3 farklı biçimi olabilir;

martensit, strese bağlı martensit (SE) ve östenit. Malzeme, martensit

formunda olduğunda yumuşak, bükülebilirdir ve kolayca deforme olabilir.

SE NiTi son derece elastiktir, öte yandan östenitik Ni-Ti oldukça güçlü ve

serttir.12 Ni-Ti Superelastik (SE) bir metal olduğundan plastik

deformasyonlarının geri dönebilmesi stres kaynaklı martensit

dönüşümünün sonucudur. Dış stresler, Ni-Ti'nin östenitik kristal formunu,

gerilimi arttırmadan daha büyük stres barındırabilen martensitik kristal

yapıya dönüştürür.6

NiTi alaşımının mekanik davranışı, mikroyapı fazlarının nispi

oranları ve özellikleri ile belirlenir. Sertleştirme ve ısıl işlemin tek bir

işlemle bütünleştirildiği karmaşık bir süreç olan ısıl işlem (termal proses),

A. Küçükilhan & E. Bayram

3

NiTi alaşımlarının geçiş sıcaklıklarının ayarlanması ve NiTi endodontik

eğelerinin yorulma direncini etkileyen en temel yaklaşımlardan biridir.13

Alapati ve ark. (2009) nın yaptığı çalışmada, 400 ° C, 500 ° C ve

600 ° C'de ısı işlemlerinin ProFile'nin A f sıcaklığını 45 ° C ila 50 ° C’ye

artırdığını ve 850 ° C'de ısıl işlemin, SE davranış kaybına ve işlenmiş

mikroyapının yeniden kristalleşmesine neden olduğunu bulmuştur. Bu

sonuçlar, diğer çalışmalarla da doğrulanmıştır. 14,15 Son yıllarda, Ni-Ti

enstrümanların çok çeşitli yeni versiyonlarının piyasaya sürülmesiyle,

farklı şekillerde kullanılan nikel-titanyumun yapısını ve enstruman

performansı üzerindeki etkilerini anlamak, enstrüman seçimi ve istenen

sonucu elde etmek klinisyenler için eskisinden daha da zorunlu hale

gelmiştir.4

ENSTRUMENTASYON KİNEMATİKLERİ

1.1. Rotary hareket

1988'de döner Ni-Ti cihazlarının piyasaya sürülmesinden bu yana,

manuelden rotary motorla yapılan preparasyona doğru artan bir değişim

olmuştur. Esposito ve Cunningham (1995), NiTi eğelerinin, apikal

preparasyonun ISO boyutu 30'un üstüne çıkarıldığı zaman orijinal kanal

yolunu korumada paslanmaz çelik el eğelerinden önemli ölçüde daha etkili

olduğunu keşfetti.16 Genel olarak, yapılan in vitro çalışmalar, Ni-Ti

aletlerin paslanmaz çelik el eğelerine göre belirgin şekilde daha az kanal

düzleştirme ve daha iyi merkezli preparasyonlar ürettiğini göstererek,

iyatrojenik hatalar için potansiyeli azalttığını bulmuşlardır. 17

1.2. Resiprokal hareket

Giromatic sistemi, Endo Gripper (Moyco Union Broach,

Montgomeryville, PA, ABD), Intra Endo 3 LD (KaVo, Biberach,

Almanya) ve Dynatrak (Dentsply DeTrey, Konstanz, Almanya) saat

yönünde 90 ° 'lik ( CW) ve saat yönünün tersine (CCW) eşit açılarla

çalışır.18

M4 (SybronEndo, Orange, CA, ABD), Endo ‐ Eze (Ultradent

Products Inc. Güney Ürdün, UT, ABD) ve Endo ‐ Express SafeSider

(Essential Dental Systems, Güney Hackensack, NJ, ABD) sistemleri

küçük, eşit 30 ° CW ve CCW rotasyonu kullanan resiprokal el aletlerine

ilk örneklerdir.18

Yakın zamanlarda, resiprokal hareket, Ni-Ti alaşımlarının ve

endodontik tork kontrollü motorların piyasaya sürülmesiyle popülerliğini

yeniden kazanmıştır. 1985 yılında, kurvatürlü kanallar için bir balanced‐

force tekniğini, Roane ve ark. el aletleri ile eşit olmayan CW ve CCW

içeren hareketleri tanımladı 19. Yared (2008), bir balanced‐force tekniğine

dayanan ve ProTaper F2 enstrümanını (Dentsply Tulsa Dental Specialties)

CW yönünde kesime yardımcı olacak enine kesitsel geometriye sahip bir


4

oluk tasarımlı enstrüman kullanan tek eğeli resiprokasyon kavramını

ortaya koydu.20 Bu gelişme, enstrümanların tam bir 360 ° dönüşü

tamamlamak için beş dönüşe ihtiyacı olduğu anlamına geliyordu. Aynı

zamanda, bu hareket nedeniyle enstrümanın elastik limiti aşılmamış oldu.21

Bu gelişmelere dayanarak, üreticiler WaveOne (Dentsply Tulsa

Dental Specialties) ve Reciproc (VDW, Münih, Almanya) dahil olmak

üzere tek eğeli resiprokasyon hareketi yapan sistemleri tanıttı. Bu eğelerin

rotasyon yapan eğelerden en büyük farkı, bu enstrümanların bir CCW

kesme yönüne sahip olmasıdır. Böylece, CCW hareketi CW hareketinden

büyükse, enstrümanlar kesebilir, ancak; eğer bir klinisyen bu resiprok

aletleri CW dönen motorlarıyla kullanmaya çalışırsa veya resiprokasyonel

motorlarla CW kesici enstrumanları kullanmaya çalışırsa (CCW hareketi

CW hareketinden daha büyüktür), alet ne kesecek ne de kanala penetre

olacaktır.18

1.2.1. Resiprokasyon açıları

Gerçek resiprokasyon açılarının bilinmesi önemlidir, çünkü;

aletlerin resiprokasyon menzilinin azaltılmasının artan döngüsel

rezistansla, daha az transportasyon ile ancak daha uzun preparasyon

süreleri ile sonuçlandığı gösterilmiştir.22 Üreticilere göre, “WaveOne

ALL” modu 170 ° CCW ve 50 ° CW'lık bir dönüş ve “Reciproc ALL”

modu 150 ° CCW ve 30 ° CW'lik bir dönüş oluşturur.23 Fidler (2014)

yüksek hızlı bir video kamera kullanarak resiprok motorların kinematiğini

araştırmış ve WaveOne modunun gerçek açılarının 160 ° CCW ve 41 °

CW, Reciproc modunun açılarının 159 ° CCW ve 35 ° CW olduğunu tespit

etmiştir. ATR (automatic torque reduction) Technika'nın resiprok modu

olanlarının 1310 ° CW ve 578 ° CCW olduğunu bulmuştur.24

1.2.2. Kesme etkinliği

Aletlerin kesim etkinliği, kesit tasarımı, debris taşıma kapasitesi,

helikal ve rake açıları, metalurjik özellikler ve yüzey işlemleri gibi çeşitli

faktörlerin karmaşık bir ilişkisini içerir.25–27 Resiprokal tek eğe

sistemlerinin kesim etkinliği daha önce değerlendirilmiş ve Reciproc

sisteminin WaveOne cihazlarından ve diğer döner cihazlardan daha etkili

olduğu gösterilmiştir.28 29

Stern ve ark. (2012), enstrümantasyon kinematiğinin kesme etkinliği

üzerindeki etkisini değerlendirmiş ve ATR Technika motorlarının

resiprokasyon hareketiyle sadece ProTaper F2 Universal cihazlarının

kullanılmasıyla, aynı enstrümanın rotasyonel hareketle kullanımına benzer

bir dentin hacmini çıkardığını bildirmiştir.30 Benzer şekilde, Reciproc

aletlerinin kesme etkinliği Reciproc All hareketi ve CCW rotary hareketi

ile karşılaştırılmış ve hareketler arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır.28

Saber ve Abu El Sadat (2013), enstrümanların resiprokasyon aralığının


5

azaltılmasının, daha az transportasyon ile ve aynı zamanda daha uzun

preparasyon sürelerinde artan döngüsel dirençle sonuçlandığını

bildirmiştir.22 Ayrıca, Reciproc All ve WaveOne All hareketleri arasında

kesim etkinliği açısından anlamlı bir fark olmadığı gösterilmiştir.28

1.3. Asimetrik Rotary Hareketi

Beşinci jenerasyon eğelerin tasarımıyla ortaya çıkan bu harekette,

kütle merkezi ve / veya dönme merkezi dengelenir. Eğenin aktif kısmında

mekanik hareket dalgaları üretilir. Asimetrik döner hareket yardımıyla,

dengeli kütlesel dönüşe sahip aletler, simetrik kütle ve dönme eksenine

sahip benzer boyuttaki eğelerden daha büyük bir hareket alanı

tanımlayabilir. Bu teoriyle tutarlı olarak, Çapar ve ark. (2014), 0.06 apikal

konikliğe sahip ProTaper Next X2 enstrümanının, 0.08 apikal konik ve

benzer uç boyutuna sahip diğer aletlere kıyasla benzer miktarlarda dentin

uzaklaştırdığını ortaya koymuştur.29 Bu nedenle, daha küçük ve daha esnek

aletler, merkezi kütle ve dönme eksenine sahip daha büyük ve daha rijit

eğeler ile aynı oranda preparasyon yapabilir.29

1.4. Adaptif Hareket (Rotary+Rotasyonel Resiprokal Hareket)

2013 yılında, hem döner hem de resiprokal hareketlerin avantajlarını

birleştirmeyi amaçlayan Sybron Endo tarafından yeni bir endodontik

motor tanıtılmıştır. Alet gerilmediğinde (veya en az düzeyde stres

oluştuğunda), hareket CW yönünde 600 ° dönüş, durma ve sonra CW

yönünde yeniden başlatma olarak tanımlanabilir. Alet, dentine veya kök

kanal dolgusuna bağlandığında, aletin hareketi artan stres nedeniyle

resiprokal hale gelir. Resiprokal açılar sabit değildir ve motor intrakanal

strese bağlı olarak CW / CCW açısını 600/0 °’den 370/50 °’ye kadar

değiştirir.31

Bu hareket dentini CW yönünde kesen Twisted File Adaptive aleti

için önerilmiştir. Rotary emnstrumanların çoğu CW yönünde kesme için

dizayn edilmiştir. Bu yüzden bu hareket diğer enstrümanlarla da

kullanılabilir. Resiprokal hareketin açısının değişmesinden dolayı bu

harekette kullanılan enstrümanların hızı azaltılabilir.18

1.5. Vertikal Vibrasyon Hareketi

Bu hareket yalnızca Self Adjusting File (SAF) Sistemi (ReDent

Nova)’ ne özgü bir harekettir. 2010 yılında (SAF) (Re-Dent-Nova), üç

boyutlu bir kök kanalı şekillendirme, temizleme ve irrigasyon sağlamak

için tanıtılmıştır.32 SAF eğesinin girişini sağlamak için bir # 20 K ‐ eğesiyle

bir başlangıç glide path oluşturulur.32 Eğe, hafif aşındırıcı bir yüzeye sahip

ince duvarlı, hassas Ni-Ti örgü silindir olarak tasarlanmış içi boş bir eğedir.

Geleneksel Ni-Ti döner eğelerinden farklı olarak SAF sistemi, mekanik

preparasyon boyunca eş zamanlı irrigasyon yapılmasına izin veren bir

irrigasyon pomposı ile birilikte kullanır. Kök kanalına yerleştirildiğinde,


6

imalatçı, SAF'ın kendisini 3 boyutlu olarak kanal şekline adapte

edebileceğini iddia etmiştir.33 Enstrüman bir transline (giriş ve çıkış)

hareketinde kullanılır ve kafes ipliklerin aşındırıcı yüzeyi dentinin üniform

bir şekilde çıkarılmasını sağlar.32 Kanalın orijinal şeklini korur, kendini

kanala adapte eder. Böylece kanalda tehlikeli bölgeler oluşmasını

engeller.34

Oval şekilli kanallarda preparasyon üzerine yapılan çalışmalarda

hiçbir tekniğin kanalı tamamen prepare edemediği gösterilmiştir.35 SAF,

Reciproc, WaveOne ve ProTaper Universal sistemlerinin

preparasyonlarının karşılaştırıldığı bir çalışmada SAF, kanal çapının

çevresi boyunca rotary ve resiprokal enstrümantasyondan daha düzgün bir

dentin uzaklaştırılmasıyla ve kanal merkezlemesiyle en iyi sonucu

vermiştir 35. Yakın tarihli bir çalışma SAF sisteminin kullanılmasının oval

şekilli kanallarda bakteri popülasyonunun temizlenmesinin gelişmiş

olduğunu gösterilmiştir 36.

ENDODONTİK ENSTRUMENTASYONDA KULLANILAN

EĞELER

Birinci Jenerasyon Eğeler

İlk döner 0.02 konik NiTi enstrüman Dr John McSpadden tarafından

tasarlandı ve 1992 yılında piyasaya çıkarıldı.4 Çapraz kesitli şekilleri,

konik bir Ni-Ti telinin aksı etrafında eşit aralıklı U ‐ şekilli olukların

işlenmesiyle yapıldı.4 Bu “klasik” tasarım için, her oluğun yanında “radyal

alan” denilen bir boşluk bırakılmıştır. Bu düz alan, eğenin dentin içinde

kilitlenmesini önler, kesme işlemi ise pasif bir kayma eylemiyle

gerçekleşir.4

4.1.1.Profile (Maillefer Instruments SA, Ballaigues, İsviçre)

ProFile® eğeleri, 1996 yılından itibaren kullanılan, kesici olmayan

“Radyal Çizgi” ve U şekilli tasarımı sayesinde yüksek güvenlikli bir

preperasyon etkinliği sunar. ProFile®’ın %2’den 8’e koniklik açısı sunan

çoklu koniklik açısı tasarımı, kanalların crown-down tekniği kullanılarak

tedavi edilmesini sağlar. Böylece, özellikle apikal üçlüde yumuşak bir

kanal şekillendirmesine izin verir.37

ISO boyutlu uçlara sahip ProFile 0.04 konik aletler, radyal alanlar

olarak bilinen düz dış kenarları olan oluklara sahiptir. Enstrümanlar, konik

bir nikel-titanyum telin şaftı etrafında eşit olarak aralıklı üç adet U şeklinde

oluk taşlanarak yapılmıştır.38 ProFiles, aletin sapından ucuna kadar

yumuşak yarıçaplı ‘kurşun burunlu tip uçlara sahiptir.39

4.1. İkinci Jenerasyon Eğeler

İkinci nesil aletlerin birinci nesilden farkları, radyal alanlar

olmaksızın aktif olarak kenarları kesmek ve bir kanalı tam olarak prepare


7

etmek için daha az enstrümana ihtiyaç duymalarıdır. Kesme bıçağı ve

aletin uzunlamasına ekseni arasındaki açı, birinci nesil eğelerdekinden

daha düşüktür, bu da kullanım sırasında bir vidalama etkisi eğilimini büyük

ölçüde azaltır. 2. Jenerasyon eğeler, diğer tüm pasif veya aktif Ni-Ti kesici

aletlerden farklı olarak, tek bir eğede artan ve azalan çoklu taperlara sahip

ProTaper (Dentsply Tulsa) döner eğelerini içerir. İlk nesil döner sistemler

nötr veya hafif negatif eğim açılarına sahipken bazı ikinci nesil sistemler

(Protaper gibi), pozitif eğim açıları ile tasarlanmıştır ve bu da eğeye daha

büyük kesme verimliliği sağlamıştır.4

4.2.1.Protaper Universal (PTU, Dentsply Tulsa Dental

Specialities, Tulsa, OK, ABD)

Üçgen kesiti yüksek kesme etkinliği sağlar ve dentin ile enstrüman

arasındaki kontak azaldığı için vidalanma etkisini önler. Değişken heliks

açısı ve kesici olmayan rehber uç sayesinde debrisin eliminasyonu sağlanır

ve alet kök kanal yolunu daha iyi izler. Birinci jerasyon eğelere kıyasla

şekillendirme için daha az eğe gerekir. Temizleme ve obturasyonu

kolaylaştıran bir kanal şekli sağlanır. Birçok vaka için, yani kanal şekli ne

olursa olsun, genelde tek bir eğe dizisi yeterlidir.40 Eğeler 150-300 rpm

arasında kullanılmalıdır. S1, S2 ve SX eğeleri daha iyi sonuç alabilmek

için fırçalama hareketi ile kullanılmalıdır.40 Üreticinin tavsiye ettiği

preparasyon şu şekildedir; çalışma boyu tesbit edildikten sonra gerekiyorsa

SX ile koronal genişletme yapılır. Daha sonra S1 ile koronal preparasyon

ve rekapitülasyonun ardından kanal boyunda S1, S2 ve F1 ile preparasyon

yapılır. Gerekli görülürse F2, F3, F4 ve F5 eğeleri de opsiyonel olarak

preparasyon tamamlanır.40

4.2.2.Race Sistemi (FKG, La Chaux De Fonds, İsviçre)

Race ailesindeki tüm aletlerde vidalama önleyici tasarım (alternatif

kesme kenarları), yorulma ve korozyona karşı direnci artıran elektro-

kimyasal bir polisaj, kullanıcının kanal kurvatürünü takip etmesini

sağlayan daha fazla esneklik, aletin kanal içinde merkezlenmesini sağlayan

yuvarlak güvenli ucu mevcuttur.41

4.2.2.1.iRace

Hızlı ve etkili şekillendirme yapar. 3 enstrümandan oluşur. Özel eğe

tasarımındaki alternatif kesme kenarları, vidalama etkisinden kaçınır ve

cihazın ilerlemesinin daha iyi kontrol edilmesini sağlar. Keskin kenarlı

üçgen kesiti ile basınçsız daha etkili ve hızlı kesim yapılır. Daha küçük kor

yapısı ile eğimli kanallarda kolay ilerler ve esnekliği yüksektir. Debris

taşınması için geniş alana sahiptir. Güvenli sonlanan ucu sayesinde iyi bir

merkezleme kalitesinin yanı sıra perforasyon riskini azaltır. Ayrıca bu uç,

düzensizliklerin kolayca aşılmasını da sağlar. Yüzeyi elektrokimyasal


8

parlatma ile iyileştirilmiştir. Böylelikle mikro çatlak riski azalmıştır.

Bunun yanısıra parlak yüzeyi daha iyi temizleme ve dezenfeksiyon

sağlar.42600 rpm’de 1.5 Ncm tork ayarında kullanılmalıdır. Düz hafif

kurvatürlü ve/veya geniş kanallarda R1 rotary modunda çalışma boyuna

ulaşana kadar çalıştırılır. Sonrasında sırasıyla R2 ve R3 ile çalışma

boyunda preparasyon yapılarak şekillendirme sonlandırılır.43

4.2.2.2.BioRace

Tamamen güvenli biyolojik bir şekillendirme için 6 adet

enstrümandan oluşur. Biorace aletleri, yüzey kusurlarını azaltmayı ve

aletlerin mekanik özelliklerini iyileştirmeyi amaçlayan geleneksel taşlama

işleminden sonra özel bir bitim işlemine (elektro-parlatma) tabi tutulur.4

Üçgen kesitlidir ve kesme kenarları oldukça keskindir. BioRaCe, aletler

boyutlarına, konikliklerine ve sekanslarına göre, RaCe aletlerinden

farklıdır. BioRaCe'nin ana amacı, kanalı ek adım ve ek eğelere ihtiyaç

duymadan, etkin bir şekilde dezenfekte ettiği bilimsel olarak kanıtlanmış

apikal preparasyon boyutlarını elde etmektir. 500-600 rpm’de 1 Ncm’de

kullanılmalıdır. Talimatlara göre kullanılırsa, çoğu kanal 5 Ni-Ti eğesiyle

etkili bir şekilde temizlenebilir.44

4.3.Üçüncü Jenerasyon Eğeler

Üçüncü jenerasyon eğelerde Ni-Ti metalürjisindeki gelişmeler ön

plana çıkmaktadır. Isıl işlem, Ni-Ti alaşımların geçiş sıcaklıklarının

ayarlanması ve Ni-Ti endodontik eğelerin yorulma direncini etkileyen en

temel yaklaşımlardan biridir.4 2007'den bu yana Ni-Ti alaşımlarının mikro

yapısını optimize etmek için birkaç yeni termomekanik işleme ve üretim

teknolojisi geliştirilmiştir. M-wire, CM-wire, R-faz gibi yenilikler bu

jenerasyonda geliştirilmiştir.

4.3.1.M-Wire (SportsWire, Langley, OK;ABD)

M-Wire, 2007 yılında tanıtılmıştır ve Ni-Ti wire boşluklarına bir

dizi ısıl işlem uygulanarak üretilmiştir. 2008 yılında GTX eğeleri, 2009

yılında, ProFile Vortex eğesi Dentsply Tulsa Dental tarafından tanıtılan M-

Wire eğelerdendir.

Benzer eğe tasarımı kullanılarak eğenin metalürjik özeliklerinin

yorulma ve mekanik özelikler üzerindeki etkisine bakabilmek için Johnson

ve ark. (2008) yaptıkları çalışmada, ProFile tasarımına sahip M-Wire'dan

yapılan aletlerin, aynı boyutlardaki SE wire aletlere kıyasla, döngüsel

yorgunluğa yaklaşık % 400 daha fazla direnç gösterdiğini bildirmiştir.45

Gao ve ark. (2012), ham maddelerin ve değişik ısıl işlemlerin

(paslanmaz çelik, geleneksel SE NiTi, M-Wire NiTi ve Vortex Blue Ni-Ti


9

dahil), döner aletlerin (25 / .06) yorulma direnci üzerindeki etkisini, eğeleri

yapay olarak üretilmiş paslanmaz çelik bir kanalda döndürerek

değerlendirmişlerdir.46 Sonuçlar, ortalama yorulma ömrü ve farklı

malzemelerden yapılan enstrümanlar için esneklik açısından önemli

farklılıklar olduğunu göstermiştir.46 Vortex Blue, hem yorulma ömrü hem

de esneklik bakımından ilk sıradayken ardında M-Wire, SE wire ve

paslanmaz çelik yer almıştır.

4.3.1.1.ProFile GT X Serisi (Dentsply Tulsa Dental Specialities,

Tulsa, OK; ABD)

M-wire NiTi malzemesini kullanan ilk ticari olarak satılan

endodontik döner sistem GT Serisi X eğeleridir. GTX için başlıca

yenilikler M-Wire kullanımı, longitudinal tasarımdaki ince değişiklikler ve

20/.06 döner enstrüman kullanımını vurgulayan farklı bir yaklaşımdır.

GTX seti, .04 ile .10 arasında değişen taperlarda 20, 30 ve 40 uç boyutlarını

içerir. GT ve GTX enstrümanları için önerilen dönme hızı 300 rpm'dir ve

aletler minimum apikal kuvvet ve hafif bir gagalama eylemiyle

kullanılmalıdır.47 Bıçaklar, daha hızlı kesim için kanal duvarına teması

azaltan heliks açılı ve değişken radyal alanlara sahiptir. Daha geniş oluklar,

aletin çevresinde uçtan kesme bölgesinin sonuna kadar daha az sürekli

dönüş sağlar. Gelişmiş, açık bıçak tasarımı dentine vidalanma şansını

azaltır. Oluklar daha fazla debris tutar ve kanalı şekillendirmek için

gereken vuruş sayısını azaltır. Bu, eğe dönüşlerinin sayısını azaltır ve

kırılmasına neden olabilecek döngüsel yorgunluğu azaltır.48

4.3.1.2.Profile Vortex (Dentsply Tulsa Dental Specialties, Tulsa,

OK; ABD)

Profile serisinin bir sonraki jenerasyon eğesidir. Vortex ve klasik

ProFile eğeleri arasındaki en büyük fark Vortex eğelerinin non-landed

çapraz kesitidir, uç boyutları ve taperler her iki eğede de benzerdir.4 M‐

wire ile üretilen ProFile Vorteks, non-landed eğelerin vidalama eğilimini

engellemek için değişken bir heliks açısına sahiptir.4 M-wire ile üretimi

sayesinde daha esnek ve döngüsel yorgunluğa karşı standart nikel titanyum

tellerden daha dirençlidir. ISO 15-50 uç boyutları ile .04 ve .06 konikliğe

sahip olanları mevcuttur.49

4.3.1.3.Vortex Blue (Dentsply Tulsa Dental Specialties, Tulsa,

OK; ABD)

Vortex Blue eğeleri, geleneksel süper elastik (SE) NiTi aletlerinde

görülmeyen “mavi renk” gösterir. Vortex Blue eğelerinin “mavi renkli”

oksit yüzey tabakası, özel üretim sürecinin bir sonucudur. Vortex Blue

aletindeki nispeten sert titanyum oksit yüzey tabakası, kesme verimliliği

ve aşınma direncini iyileştirerek, ProFile Vortex ile karşılaştırıldığında,

sertlik dezavantajını telafi edebilir.50 Profile Vortex ile aynı, değişken


10

heliks açı tasarımına sahip olan Vortex Blue, daha çok verimlilik ve

esneklik gösterir.51

Vortex Blue döner eğeler, M-Wire Ni-Ti'ye göre döngüsel yorulma

direnci üzerinden minimum % 65 daha iyi, standart NiTi'ye göre döngüsel

yorulma direncinde minimum % 99 daha iyi ve totalde maksimum % 353

daha iyi sonuç göstermiştir.51 Döngüsel yorgunluğa karşı önemli ölçüde

daha fazla dirence ek olarak, M-Wire Ni-Ti'ye kıyasla % 42 daha yüksek

tork gücü artışı sunar 51. 15-50 apikal boyutları arasında ve .04 ile .06

taperlı eğeleri mevcuttur. Eğe yalnızca parmaklarla kolayca düzeltilebilir

olsa da kullanmadan önce eğenin düzeltilmesi gerekmez. Kanalın içine

girdikten sonra Vortex Blue®, doğal kurvatüre uygun olarak anatomiyi

izleyecektir. 500 rpm sabit hızda kullanılır.52 Crown Down temizleme ve

şekillendirme tekniği ile şekillendirme yapılır. Öncelikle #10-15 K-file ile

glide path oluşturulması tavsiye edilmiştir. Preparasyon tekniği olarak

üretici önerileri şunlardır 52:

- Küçük kanallarda (molar dişlerin mesial/bukkal kanallları, küçük

premolarlar ve alt anteriorlar) 30 / .04'lık bir döner eğe ile başlanır. Direnç

veya çalışma uzunluğuna 30 / .04 ile gidilir (hangisi önce gelirse). Çalışma

uzunluğu elde edilmeden önce dirençle karşılaşılırsa, çalışma uzunluğu

elde edilinceye kadar aynı protokolü izleyerek sonraki küçük alete gidilir.

Her bir döner eğe arasında, giriş yolunu korumak ve kanal ucunu irrige

(NaOCl) etmek için #10 ya da #15 uçlu bir el eğesi ile rekapitülasyon

yapılır.

- Büyük kanallarda (azı dişlerinin palatal / distalleri, büyük

premolarlar, üst anteriorlar) 40 / .04'lık bir döner eğe ile başlanır. Direnç

veya çalışma uzunluğu için crown-down tekniği kullanılır. Çalışma

uzunluğu elde edilmeden önce dirençle karşılaşılırsa, çalışma uzunluğu

elde edilinceye kadar küçük boyutlu aletlere geçilir. Aletler arasında,

çalışma uzunluğunu ve glide path’i korumak için küçük el aletiyle

rekapitülasyon yapılır.

4.3.2.CM-Wire (DS Dental, Johnson City, TN)

CM Wire 2010 yılında piyasaya sürülen esnek özelliklere sahip yeni

bir Ni-Ti alaşımıdır. CM Ni-Ti eğeleri, Ni-Ti'nin geleneksel SE

formlarında bulunanın aksine, diğer Ni-Ti eğelerinin şekil hafızası

olmadan, malzemenin hafızasını kontrol eden ve eğeleri son derece esnek

kılan özel bir termomekanik işlem kullanılarak üretilmiştir.53 CM wire’dan

üretilen eğeler, aynı tasarımla geleneksel tasarımlı NiTi telden yapılmış

aletlere göre, yorulma başarısızlığına karşı yaklaşık % 300-% 800 daha

dayanıklıdır 54. CM Wire'dan yapılan NiTi aletlerinin kare

konfigürasyonu, üçgen konfigürasyondan çok daha uzun bir yorulma ömrü

göstermiştir. Bu nedenle, eğenin tasarımı da dikkate alınmalıdır, çünkü

yorulma ömrünün önemli bir belirleyicisidir 6.


11

CM-wire hafıza özeliği göstermeksizin yüksek fleksibilite özeliği

gösterir. Bu alaşım, nikel titanyumun martensit, R-fazı ve küçük bir miktar

da östenit fazının karışımıdır. CM alaşım, nikel titanyumun en önemli

özelliklerinden biri olan elastisite özelliği göstermez. Bu sayede eğelerin

ucu, eğimli kanala yerleştirilmeden önce kıvrılabilmesine karşın nikel

titanyum alaşımdan elde edilen eğelerde şekil hafızası özelliği olduğu için

eğeye önceden eğim verilememektedir.53 Üretici firmaya göre bu özellik

ile kanal anatomisi daha güvenli bir şekilde takip edilir; basamak,

transportasyon ve perforasyon riski azaltılmış olur.55 Ayrıca kanalda

oluşturulmuş bir basamak varsa, HyFlex eğeler ile kanala girmeden önce

kıvrılarak basamağın geçilmesi amacıyla da kullanılabilmektedir.55 CM

teknolojisi ile üretilen eğelerin en önemli özelliklerinden birisi de

şekillendirme esnasında spirallerindeki açılma ve düzleşmelerin otoklavda

maruz kaldığı ısı ile orijinal şekline dönebilmesidir. Firma bu sisteme

rejenerasyon adını vermiştir ve bu şekilde tekrar tekrar kullanılabileceğini

bildirmiştir. Ancak ısıdan sonra orijinal haline dönmeyen eğelerin atılması

gerektiğini vurgulamaktadırlar.56

4.3.2.1.HyFlex™ CM NiTi Files (Coltene Whaledent, Altstätten,

İsviçre)

HyFlex ™ CM NiTi eğeleri, yukarda bahsedildiği gibi malzemenin

hafızasını kontrol eden bir işlem kullanılarak üretilmiştir.55 HyFlex ™ CM

NiTi eğeleri, duvarlara bağlanmasını önleyen ve dolayısıyla kırılma

direncini artıran spirallerin düzleşmesiyle aşırı dirence yanıt verir.55 Bu

form adaptasyonu, aletleri ısıl işlemle orijinal şekillerine geri döndürerek

(otoklavlama sırasında) hızla tersine çevrilebilir. Ayrıca, eğeleri siklik

yorgunluğa karşı daha dirençli hale getirecek şekilde güçlendirecektir.

Ayrıca eğe kullanımının güvenli bir şekilde devam ettiğini doğrulamak için

net bir görsel fırsat sunar. 500 rpm’de 2.4 Ncm tork ayarında

kullanılmalıdır.55

4.3.3. R - Fazı

2008 yılında SybronEndo, paslanmaz çelik K ‐ eğeleri ve

reamerların çoğunluğunu üretmek için kullanılan burma işlemine benzer

olarak bir plastik deformasyonla üretilen ilk oluklu R - fazlı Ni-Ti eğesi

olan Twisted File’ı piyasya sundu. Üreticiye göre, uygulama bir termal

işlemin NiTi'nin R ‐ fazına dönüşümü sırasında burulmaya izin vermesi ile

üretilmiştir.4 R - faz çok dar bir ısı aralığında martensit fazdan östenit faza

geçerken oluşan bir ara fazdır.57 İyi bir süper esneklik ve şekil hafızası

etkileri gösterir.58 Bir başka önemli özellik ise R fazına geçildiğinde

eğelerde aşındırma yapılmamasıdır. R fazında eğeler burulma ile

üretilmektedir. Teorik olarak, ana avantaj yalnızca ısıl işlemle esnekliği ve

kuvveti arttırmak değil, aynı zamanda alaşımın kristal yapısını bileme


12

işleminin neden olduğu iç gerilmelerin bir kısmını tutacak şekilde

değiştirerek iyileştirmektir.59

R - faz eğe esnekliğini ve döngüsel yorgunluğa direncini arttırır.

Burma işlemi, tanecik yapısının korunmasına yardımcı olur ve mikro

çatlak oluşumunu azaltır, böylece eğeyi daha dayanıklı hale getirir. TF, R

- Faz teknolojisi ile üretilen ilk eğe olma özeliğini taşır. Yine 2011 yılında

SybronEndo K3 sistemini R faz ile güncelleyerek K3XF adı altında

piyasaya çıkarmıştır. Üretici K3XF’in K3’ün tüm avantajları ile beraber

süper olağanüstü esneklik ve döngüsel yorgunluğa karşı direnç sağladığını

iddia etmiştir.6

4.3.3.1. TF™ Twisted Files (TF; Axis/SybronEndo, Orange,

Kanada)

Twisted File, en iyi gücü ve esnekliği sağlamak için üç benzersiz ve

özel işlemi bir araya getiren ilk eğedir. Bu işlemler R-phase ™ Isıl İşlem

Teknolojisi, burulmayla dizayn edilme, ölçülebilen güç ve esnekliktir.60

Twisted files, geleneksel bir üretim işlemi kullanılarak yapılan eğelerden

yaklaşık % 60 daha fazla torka dayanabilir.60

Twisted files, 500-600 rpm’de 4-5 Ncm tork ayarında

kullanılmalıdır. Üretici, eğe dentine bağlanıncaya kadar kanal içinde

ilerlemeyi ve bağlanınca da geri çekme prensibini tavsiye etmiştir. Bunu

“Karşı Güç - Counterforce” olarak isimlendirmiştir. Eğenin ilerlemesinden

çok geri çekilmesine odaklanılmalıdır. Bu işlem kanal boyuna ulaşılana

kadar tekrarlanmalıdır. Son çalışma uzunluğu ve istenen şekle ulaşılana

kadar seçilen sıradaki bir sonraki eğe ile işlem tekrarlanır.61

4.3.3.2.K3 (Sybron Dental, Westcollins, Kanada)

K3, üçüncü nesil, üç oluklu, asimetrik endodontik bir eğe sistemidir.

Pozitif rake açısı, K3 endo eğelerinin aktif kesme işlemini sağlar. K3 döner

eğesinin geniş radyal alanı, torsiyonel ve siklik gerilmelere karşı koymak

için çevresel kuvvet eklerken bıçak desteği sağlar. K3 eğelerindeki üçüncü

radyal alan, aleti kanalda merkezlenmiş halde tutar ve dengede tutar ve

vidalamayı en aza indirir. Radyal alan rölyefi kanal duvarındaki

sürtünmeyi azaltır 62.

Üreticinin tavsiyesine göre; K3 ile prepare edilirken öncelikle glide

path el eğeleriyle oluşturulur. Crown-down tekniği ile .10 K3 shaper ve .08

K3 shaper sırayla direnç alınana kadar kanala sokulur. Kanal boyu tahmin

edilip #40 K3 file ile crown-down preparasyona başlanır. Kanal boyu tesbit

edildikten sonra, bir elektrikli tork kontrol motorunda her bir aleti 5-7

saniyeden daha uzun süre kullanmaksızın 300-350 rpm’de bir direnç alana

kadar bir # 35 K3 eğesi, # 30 K3 eğesi, # 25 K3 eğesi ile preparasyonu


13

tamamlanır. Bu teknik çoğu vakada başarılı olur. Bitirilmek istenen apikal

çapın 3 numara büyük eğesiyle preparasyona başlanmalıdır 63.

4.3.3.3.K3XF (Kerr endodontics, Orange, Kanada)

K3 ve K3XF aletleri şekil olarak özdeş olsa da, K3XF aletleri sadece

işleme sonrası ısıl işlemine tabi tutulduğu şekliyle farklıdır.6 K3XF NiTi

eğeleri, klinisyenlere orijinal K3'ün güvenlik ve kendini merkezleme

özelliklerini ve R-Phase ™ Teknolojisi tarafından sağlanan esneklik ve

döngüsel yorgunluğa karşı direnç seviyesi sunar. Diğer eğelerin sertliğinin

yarısı kadar sertlikte olmasına rağmen ve kırılmaya karşı iki kat daha

dayanıklıdır. Daha iyi merkezleme, üçüncü radyal alan tarafından sağlanan

daha fazla stabilitesi vardır. Daha az transportasyon şansı tanır. Değişken

adım daha fazla kontrol sağlar ve debrisleri koronal olarak taşır.64 K3XF

aletlerinde enstrümanın oluk yüzeyinde çeşitli çaplarda çok sayıda mikro

gözenek görülebilir. Bu küçük gözenekler, başarısızlığa katkıda

bulunmazlar, fakat çatlak nükleasyonlarının olduğu lokal bir stres /

zorlanma sürekliliğine engel teşkil ederler 6.

Preparasyon yapılırken motor ayarı 350-500 rpm ve 300 gram.tork’a

ayarlanır.64 Pecking hareketi kullanılarak her kanalda 4-5 vuruştan sonra

1mm çekilir. MB2 ve kalsifiye kanallarda direnç için # 25 / .08 K3XF’den

başlanırken, orta ila büyük kanallarda direnç için # 25 / .10 K3XF

kullanılır. # 40 K3XF ile çalışma uzunluğuna ulaşılır. Eğeye apikal yönde

kuvvet uygulanmamalıdır. #40 çalışma uzunluğuna erişmezse, # 35 ile ve

ardından # 30 ile preparasyona devam edilir. Ardından aynı teknik

kullanılarak #25’le bitirilir.64

Tablo 1: Metalürjik Gelişmeler ve Eğe Sistemleri

Metalürjik

gelişme

Avantaj Eğe sistemi

M-Wire Döngüsel yorgunluk ▲

Yorulma ömrü ▲

Esneklik ▲

ProFile GT Serisi

X

ProFile Vortex

Vortex Blue

CM-Wire Şekil hafızası olmadan, malzemenin

hafızasını kontrol edebilir

Esneklik▲

Elastisite özeliği göstermez. Kanala

girmeden önce kıvrılabilir.

Yorulma ömrü▲

Termal uygulamayla rejenere olabilir

HyFlex

TYP


14

Çoklu çatlak orjini

R-faz Süper esneklik

Burulmaya izin verir

Şekil hafızası

Üretimde eğelerde aşındırma

yapılmaması

Döngüsel yorgunluğa karşı direnç▲

Twisted File

K3XF

4.4.Dördüncü Jenerasyon Eğeler

Herhangi bir tekrarlayan ileri-geri hareket olarak tanımlanan

resiprokasyon, 1958'den beri paslanmaz çelik eğelerden yararlanmak için

klinik olarak kullanılmaktadır. Başlangıçta tüm resiprok motorlar ve ilgili

el eğeleri 90 ° 'lik saat yönünde (CW) ve saat yönünün tersine (CCW)

dönüşte büyük eşit açılarda döndürülmüştür. Zamanla, piyasadaki hemen

hemen tüm resiprok sistemler, daha küçük fakat eşit, CW / CCW rotasyon

açılarını kullanmaya başlamıştır.4 2008 yılında Dr. Ghassan Yared, hemen

hemen her kanalı en uygun şekilde şekillendirmek için 25/0.08 ProTaper

tek bir resiprokasyonu mümkün kılan kesin olmayan eşit CW / CCW

açılarını tanımladı. Resiprokasyon hareketi yapan eğeler 2011 yılında,

WaveOne (Dentsply Tulsa Dental Specialities ve Dentsply Maillefer) ve

Reciproc (VDW), tek eğe şekillendirme teknikleri olarak endodonti

kliniğinde kullanılmaya başlandı. Resiprokasyon teknolojisindeki yenilik,

kanalları şekillendirmek için dördüncü nesil enstrümanların üretilmesine

sebep oldu.4

4.4.1.Reciproc® Sistemi (VDW, Münich; Almanya )

Reciproc aletleri, birçok enstrümana kıyasla molar dişlere daha

kolay ulaşıma olanak sağlayan 11 mm’lik kısa bir şafta sahiptir. Kesici

olmayan bir ucu vardır, enine kesitin tasarımı S‐şekillidir. M-wire

teknolojisi ile üretilmiştir. Bu sayede döngüsel yorgunluğa direnci ve

esnekliği artırılmıştır. Tek kullanımlık olarak üretilmiştir. Tek eğe sistemi

olarak piyasaya sürülmüştür. Saat yönünün aksine 150 derecelik, saat

yönünde ise 30 derecelik kendine özel bir rotasyon hareketi yapılır.65

Enstrüman kesme yönünde döndüğünde kanalda ilerler ve dentine geçer.

Ters yönde (daha küçük rotasyon) döndüğünde, alet derhal devreden çıkar.

Son sonuç, CW ve CCW rotasyonlarının derecesine bağlı olarak, vidalama

etkisi olmadan kanaldaki enstrümanın ilerlemesidir.4 300 rpm hızda

kullanılır.66


15

4.4.2. WaveOne Sistemi (Dentsply Sirona, Ballaigues, İsviçre)

WaveOne eğeleri, M-Wire teknolojisi kullanılarak üretilmiş,

resiprokasyon hareketi ile çalışan bir diğer eğedir. M-Wire NiTi

teknolojisi, esneklik ve döngüsel yorgunluğa direnç sağlar. Kesme

yönündeki büyük dönme açısı verimlilik sağlarken, ters yöndeki daha

küçük açı WaveOne eğesinin kanal yolu boyunca güvenli bir şekilde

ilerlemesini sağlar, ayrıca vidalama etkisi ve eğe kırılma riskini azaltır.67

Tek eğe sistemi süreyi kısaltır. Modifiye üçgen kesite ve güvenli sonlanan

uç tasarımı vardır 67.

Waveone Ni-Ti eğelerinin, 3 boyutu mevcuttur; Small (021, .06),

Primary (025, .08), Large (040, .08). Preparasyon yapılırken eğer #10 K-

File ile, çok direnç alınıyorsa Small eğe ile çalışma boyuna kadar prepare

edilir. Kanalların çoğunda Primary eğe ile preparasyon yeterli olacaktır.

Eğer #20 K-File boya kolayca gidiyorsa Large eğe ile preparasyon

yapılır.67

4.5. Beşinci Jenerasyon Eğeler

Biçimlendirme eğelerinin beşinci nesli, kütle merkezi veya dönme

merkezi dengelenecek şekilde tasarlanmıştır. Bu eğeler döndüğünde,

eğenin aktif uzunluğu boyunca hareket eden mekanik bir hareket dalgası

üretir. Son zamanlarda tanıtılan bu asimetrik rotary hareketi 68, endodontik

motorlarla ilgili olmayan, merkez dışı kesitli olması da dahil olmak üzere

eğenin tasarım özellikleri ile üretilir.18 Bu tasarım eğe ve dentin arasındaki

bağlantıyı daha da aza indirgemeye yarar.69 Bu teknolojinin çeşitliliğini

sunan eğe markalarının ticari örnekleri Revo ‐ S, One Shape® (Micro‐)

Mega®, Besançon, Fransa) ve ProTaper Next (PTN; Dentsply Tulsa

Dental Specialties).

4.5.1. Protaper Next (Dentsply Tulsa Dental Specialties,

Ballaigues, İsviçre)

Protaper Next, Protaper Universal sisteminin varisidir. PTN eğeleri,

tek bir eğede çeşitli taperların, M-Wire teknolojisinin sürekli

geliştirmesinin de dahil olduğu önemli tasarım özelliklerinin bir araya

getirilmesini içerir.70 Azaltılmış penetrasyon, herhangi bir eğedeki

istenmeyen konik kilit, vida etkisi ve torku sınırlar. Eğe tasarımı aynı

zamanda debrisin lateral olarak sıkıştırılması ve kök kanal sistemi

anatomisinin bloke edilmesi olasılığını da azaltır.4 Kanalları

şekillendirmek için farklı ebatlarda X1 (17 / 0.04), X2 (25 / 0.06), X3 (30

/ 0.07), X4 (40 / 0.06) ve X5 (50 / 0.06) beş PTN eğesi mevcuttur. PTN X1

ve X2 eğeleri tek bir eğede hem artan hem de azalan koniklikte tasarıma

sahiptir; oysa PTN X3, X4 ve X5 eğelerinin apikal kısımları sabit

koniklikte, aktif kısımlarının geri kalanı üzerinde azalan koniklikte bir

tasarıma sahiptir.70


16

150-350 rpm’de rotasyonla kullanılan ProTaper NEXT eğe

sisteminin esnekliğinin fazla olması, şiddetli kurvatürü olan dar kanalların

preparasyonunun yapılabilmesini sağlar. Eğenin orijinal kök kanalını takip

etmesi iyileştirilmiş ve fraktür riski ciddi oranda azaltılmıştır. Birçok

vakada yalnızca iki eğe preparasyon için yeterlidir; bu da daha az sayıda

alet kullanımıyla preparasyon için harcanan zamanın azalması anlamına

gelmektedir. Ayrıca kesme etkinliğinin arttırılması da preparasyon

zamanını kısaltır. ProTaper NEXT'in kendine özgü asimetrik dikdörtgen

kesiti dolayısıyla, aletin kanal içinde ilerlemesi yılan benzeri “kıvrılma”

şeklindedir. Asimetrik dikdörtgen kesiti preparasyon esnasında oluşan

debrisin koronale taşınmasını sağlayan geniş alan oluşturur. "Yılan benzeri

hareket" sayesinde orijinal kök kanal anatomisinin takip edilmesi optimum

düzeydedir. 71

4.5.2. OneShape Sistemi (Micro Méga, Besançon, Fransa)

3 kesici kenar ile çalışma boyuna ulaşılması, orijinal kanal yoluna

ve eğimine uygun şekillendirme yapılmasına olanak sağlar. Eğe boyunca

değişken yatay kesite sahiptir. Koronale doğru üçten ikiye doğru değişen

kesici kenar tasarımı mevcuttur. Debrisin taşınmasını kolaylaştırmak için

özel tasarlanmıştır. Emniyetli bir uca sahiptir. Tek eğe olduğundan

enstrumentasyon süresini kısaltmıştır. Vidalama etkilerini azaltmak ve

kanalın 3 bölgesinde farklı kesme hareketleri amaçlanmıştır.72

Kanal boyu belirlenip glide path oluşturulduktan sonra OneShape ile

kanal boyunun 2/3’üne ileri geri hareketlerle kadar gidilir ve sonra eğe

temizlenip kanal irrige edilditen sonra çalışma boyunun 3mm koronaline

kadar OneShape eğesi ile ilerlenir. Daha sonra tekrar temizleme ve

irrigasyondan sonra tam kanal boyunda preparasyon bitirilir.72

4.6. Yeni Jenerasyon Eğeler

4.6.1. Protaper Gold (Dentsply Tulsa Dental Specialties, Tulsa,

OK, ABD)

ProTaper Gold, ProTaper Universal uygulamasına benzer; aynı

basitliğe, düzgün, açılı şekillere ve öngörülebilir performansa sahiptir.

Özel gelişmiş metalurji ile geliştirilen ProTaper Gold döner eğeleri,

öngörülebilir ProTaper performansı için daha fazla esneklik sunar. Ayrıca

ProTaper Gold’un kısaltılmış sapı, dişlere daha kolay erişim sağlar.73

Üreticinin tavsiye ettiği preparasyon, 300 rpm hız ve 400-520 gcm

tork gücünde yapılır.73 #10-15 K file ile veya PROGLIDER™ ile glide

path oluşturulduktan sonra ProTaper Gold SX ile koronal giriş tesbit edilir.

S1 ve S2 ile kanal boyunda şekillendirme yapıldıktan sonra F1 ve F2

eğeleriyle preparasyon bitirilir. Eğer gerekliyse F3, F4, F5 eğeleri de

genişletme için kullanılabilir.


17

Üretici ProTaper Gold’un gözle görülür şekilde gelişmiş metalurjisi

görülebilir ve hissedilebilir bir fark yarattığını iddia etmiştir. Bunun

nedeni, ProTaper Gold ™ döner eğelerinin ProTaper® Universal ile aynı

geometriye sahip olması, ancak esneklikte bir artış sunmasıdır. Bu,

özellikle apikal bölgedeki zorlu kurvatürlerde bitim eğelerinde önemlidir.73

Kesmeyen uç tasarımı, her bir aletin kanalın emniyetli bölümünü

güvenli bir şekilde takip etmesini sağlarken, uçtaki küçük düz alan

yumuşak doku ve debriste yolunu bulma kabiliyetini arttırır.74

ProTaper Gold’un dışbükey üçgen kesiti ve progresif konikliği,

kesme bıçağı ile dentin arasındaki dönme sürtünmesini azaltırken kesme

etkisini artırır.75

4.6.2. OneCurve (Micro Méga, Besançon, Fransa)

Üretildiği alaşım sayesinde kontrollü hafızası, önceden

bükülebilmesi ve kurvatürü koruyabilmesi gibi önceki jenerasyonuna göre

üstün özelliklere sahiptir. Artırılmış esneklik ve yüksek kırılma direnci

sunar. Orijinal kanal anatomisine esnekliği sayesinde uyum sağlar.76 Tek

eğe olması nedeniyle enstrüman dizilerine göre daha hızlı preparasyon

yapılır.66 Sürekli rotasyon ile birlikte değişken kesit, kesme verimi ve

merkezlenmiş bir kanal yolu sağlar.77 Sürekli rotasyonda 300 rpm hızda ve

2.5 N.cm tork değerinde kullanılmalıdır. Direkt ilerleme hareketi ile kanal

boyuna gidilir. Tüm kanal anatomilerinde kullanılır.76

4.6.3. 2Shape Sistemi(Micro Méga, Besançon, Fransa)

Alaşımına uygulanan özel termal işlem ile kırılmaya direnci

artırılmış ve daha esnek alet elde edilmiştir. Kurvatürlere daha iyi uyum

sağlarlar. 2 ana kesici kenar ve bir sekonder kesici kenardan oluşan

asimetrik kesite sahiptir. Ana kesici kenarlar kesme etkinliği sağlarken,

sekonder kesici kenar hem debris taşınmasını, hem de enstrüman üstündeki

kısıtlamaları azaltmayı sağlar.78 Asimetrik kesiti sayesinde alet kırılma

riskini azaltır.68 Etkili temizlik için çevresel fırçalama hareketlerinin

etkinliğini arttırır.79

2Shape nadir anatomik sapmalar hariç tüm tedaviler için uygundur.

250-400 rpm hızda kullanılır. Yukarı doğru çevresel eğeleme hareketi ile

üç dalga (3 yukarı ve aşağı hareket) halinde aşamalı hareketle preparasyon

yapılır. Bir direnç hissedilene kadar döner alet kök kanalına yerleştirilir.

Birincil baskıyı ortadan kaldırmak için direnci hissederken çevresel

fırçalama hareketi yapılır. Sonra aşağı doğru ilerleyen harekete devam

edilir.78


18

4.6.4. Reciproc Blue (VDW, Münich, Almanya)

RECIPROC® Blue enstrümanlar reciprokal kullanım için özel

olarak tasarlanmıştır. RECIPROC® Blue eğeleri, yenilikçi bir ısıl

işlemden geçen Ni-Ti ile üretilir. Moleküler yapısını, döngüsel

yorgunluğa, yüksek esnek kapasitesine ve karakteristik mavi rengini daha

fazla dayanıklılık verecek şekilde değiştirir. Özel S şeklindeki kesiti,

değişken koniklik, kesim açıları ve ısıl olarak iyileştirilmiş hammadde

arasındaki mükemmel kombinasyon yüksek verimlilik ve kesim

performansı sağlar. Eğenin ucu, apeks çevresinde atravmatik bir işlem için

kesici değildir. Preparasyonda tek eğe kullanılır.80

-Dar kanalları R25, kök kanalını, .08 konikliğinde 0.25 mm’lik çapa

prepare eder.

-Orta kanallarda R40, kök kanalını, .06 konikliği ile 0.40 mm'lik bir

çapa prepare eder.

-Geniş kanallarda R50, kök kanalını, .05 konikliği ile 0.50 mm’lik

çapa prepare eder.

4.6.5. WaveOne Gold (Dentsply Sirona, Ballaigues, İsviçre)

Primary WaveOne® Gold eğesi, döngüsel yorgunluğa WaveOne

Primary eğesinden % 50 daha fazla dirençlidir ve standart döner sistemlere

kıyasla daha düşük vidalama etkisi gösterir. Daha geniş bir kanal

morfolojisini kapsar. Gold Wire sayesinde esnekliği artırılmıştır. Boyut

aralığı genişletilmiş orta boyutta eğe eklenmiştir. Kesme verimliliği arttığı

için preparasyon süresi kısalır.81 Eğeyi pasif bir şekilde ilerletmek için 3

mm'lik kısa genlikli darbeleri yumuşak bir içe hareketle kullanılmalıdır.

Çalışma uzunluğuna ulaşana kadar 3 mm'lik aralıklarla tekrarlanır.81

Tablo 2: Enstrüman Sistemleri Ve Bazı Özelikleri

Enstrü

man

sistemi

Çapraz kesit dizaynı Taper Diğer

özelikler

Hız-

tork

Profile

Eşit

aralıklı 3

adet U

oluk,

radyal

alan,

nötral rake

açısı

Sabit

taper

.02, .04,

.06

150-

350

rpm

Tork

değer

i

aletin

boyut

una

göre

değiş

ir


19

Profile

Vortex

Non-

landed

kesit

.04, .06 Değişke

n heliks

açısı, M-

wire

500

rpm

Tork

değer

i alet

boyut

una

göre

değiş

ir

Vortex

Blue

Non-

landed

kesit

.04, .06 M-wire,

mavi

renkli

titanyum

oksit

tabakası

500

rpm

Tork

değer

i

aletin

boyut

una

göre

değiş

ir

Protape

r

Univers

al

Radyal

alan yok,

pozitif

rake açısı

SX .035

S1 .02

S2 .04

.07, .08,

.09, .06,

.05

150-

300

rpm

Tork

değer

i

aletin

boyut

una

göre

değiş

ir

Protape

r Next

Değişken

koniklik,

asimetrik

dikdörtgen

X1.04,

X2 .06,

X3.07

Asimetri

k rotary

hareketi

300r

pm

200g.

cm

MTwo

Aktif

kesme

bıçakları,

derin

geniş

oluk, S

şekilli

kesit

.04, .05,

.06

Geniş ve

sabit

helikal

açı,

progresif

adım

280-

350

rpm

120g.

cm


20

Race

Radyal

alan yok

.02, .04,

.06

BioRace

’e

elektrop

olisaj

600-

1000

rpm

150g.

cm

K3XF

Üç oluklu,

pozitif

rake açısı,

üçüncü

radyal

alan,

rölyef

.10, .08,

.06, .04

R faz,

değişken

adım,

oluk

yüzeyind

e

mikrogö

zenek

300-

350r

pm

Otom

atik

tork

kontr

ol

moto

rların

da

kulla

nılır

Flexma

ster

K tipi

kesici

bıçak

.02, .04,

.06, .11

Her

eğesi

için ayrı

heliks

açısı

250-

300r

pm

Revo-S

kütle

merkezi

ve / veya

dönme

merkezi

dengelene

cek

şekilde

dizayn

.04, .06 AR

hareket,

progresif

adım

250-

400r

pm

Twiste

d File

.08, .06,

.04

R faz,

burulma

500-

600r

pm

410

g.cm

Onesha

pe-

Onecur

ve

Değişken

kesit

Sabit

taper .06

Asimetri

k rotary

hareketi

300r

pm

254g.

cm


21

WaveO

ne

Modifiye

üçgen

kesit

.06, .08 M-wire,

değişken

adım ve

helikal

açı

Recipro

c

S şekilli

kesit

.08, .06,

.05

M-wire,

resiprok

al

hareket

300

rpm

HyFlex

.08, .04,

.06

CM-wire 500r

pm

244g.

cm

Twiste

d File

Adapti

ve

R faz,

adaptif

hareket


22

Tablo 3: Eğe Jenerasyonlarının özelikleri ve içerdikleri sistemler

Özelikler Sistemler

1.Jenerasyon

Eğeler

Eğenin çalışan kısmı boyunca sabit

taper (.02 koniklik paradigması)

Pasif kesici radyal alan

U ‐ şekilli oluklar

Fazla sayıda alet

ProFile 0.04 ve 0.06

Orifice Shapers

Lightspeed

Greater Taper

2.Jenerasyon

Eğeler

Az sayıda alet

Radyal alansız aktif lesici kenarlar

Kesme bıçağı ve aletin

uzunlamasına ekseni arasındaki açı

azaltılarak vidalama riskinin

azaltılması

Pozitif Rake açısı ile kesme

etkinliğinin artırılması

Protaper

BioRace

3.Jenerasyon

Eğeler

Ni-Ti metalürjisindeki gelişmeler

M – Wire: yorgunluk

dayanımlarının artırılması

CM-Wire: şekil hafızası olmaksızın

esneklik

R faz: Burma işlemine benzer bir

plastik deformasyonla üretilme

ProFile GT series X

(M-wire)

HyFlex (CM wire)

K3, K3XF (R faz)

ProFile Vorteks(M-

wire)

Vorteks Blue(M-

wire)

TYPHOON ™

Infinite Flex NiTi

(TYP CM) (CM-

wire)

Twisted File (R faz)

4.Jenerasyon

Eğeler

Resiprokal hareket

Resiprokasyon sayesinde eğede

oluşan kuvvetlerin azalması ve

dolayısıyla yorgunluk kırılmalarının

azalması

M4

Endo-EZE AET

Endo-Express

WaveOne

Reciproc

SAF (self adjusting

file)

5.Jenerasyon

Eğeler

Kütle merkezi ve / veya dönme

merkezi dengelenecek şekilde

dizayn

Rotasyon yaptığında eğenin çalışan

kısmı boyunca hareket eden bir

mekanik dalgası

Revo-S

OneShape

Protaper Next


23

5. Nİ-Tİ ALETLERDE İSTENMEYEN DURUMLAR

5.1. Fraktürler

Alet kırılması NiTi döner alet tekniklerinin ana problemidir.

Döngüsel ve burgusal yorgunluklar alet kırılmasına neden olabilen iki ana

mekanizmadır. Kök kanal şekillendirmesi sırasında aletin bir kısmı dentine

bağlanır ve eğenin kalan kısmı dönmeye devam eder, bu durum; burgusal

yorgunluk ile sonuçlanır.82 Alet eğimli kanallarda eğim alanında

döndüğünde ise büyük eğrilik bölgesinde gerilim/baskı döngüsünü

oluşturur ve döngüsel yorgunluk oluşur.83 Asıl klinik çalışma durumda

döner aletler çeşitli yüklerin altındadır ve tekrarlı döngüsel ve burgusal

streslerin birleşmesinden dolayı aletlerde kırıklar oluşur.84

Kırılmaları en aza indirebilmek için yapılması gerekenler Parashos

ve Messer’in yaptığı bir çalışmada şöyle özetlenmiştir:85

-Her zaman küçük (en az 10 numara) el eğesiyle glide path ve açıklık

oluşturulmalı.

-Düz bir erişim ve parmak desteğinin sağlanmalı.

-Enstrüman sistemine bağlı olarak crown-down şekillendirme

tekniği kullanılmalı.

-Apikal bölgelerde daha dar, daha kırılgan enstrümanları

kullanmadan önce koronal şekil oluşturmak için daha sert, daha büyük ve

daha güçlü eğeler (orifice shapers gibi) kullanılmalı.

-Sadece hafif bir dokunuş kullanılmalı ve alet asla zorlanmamalı.

-Belirli bir kanal anatomisi ve enstrüman tasarım karakteristiğinin

izin verdiği şekilde gagalama hareketi kullanılmalı.

-Enstrümantasyonda acele edilmemeli ve hızlı sarsıntılı

hareketlerden kaçınılmalıdır.

Diemer ve ark. (2013) asimetrik prototip aletleri değerlendirdikleri

çalışmada, asimetrik hareket yapaneğelerin aksiyal stresini azalttığını

bildirmişlerdir.68 Asimetrik hareket aletlerin döngüsel yorgunluk direncine

katkıda bulunabilen döngüsel yorgunluk sırasında farklı stres noktaları

oluşturur.86 Birçok çalışmada, asimetrik dizayna sahip aletlerin dönme

eksenli ve kütlesel merkezli aletlerden daha iyi döngüsel yorgunluk

direncine sahip olduğu belirtilmiştir.86,87

Pereira ve ark. (2013) kök kanal preparasyonu sırasında tork ve güç

açısından ProTaper Universal ve ProTaper Next aletleri karşılaştırmış,

Protaper Next aletlerin yüksek tork ile daha uyumlu olduğu sonucunu

bulmuşlardır. ProTaper Next aletler ve dentin arasındaki asimetrik bir

temas sonucu olarak bu durumun oluştuğunu açıklamışlardır.88


24

Tek eğe resiprokasyon sistemin döngüsel yorgunluk direncinin diğer

rotasyon yapan aletler ile karşılaştırıldığında daha yüksek değerlere sahip

olduğu bulunmuştur.89,90 Perez-Higueras ve ark. (2013) K3 (SybronEndo),

K3XF (SybronEndo) ve Twisted File (SybronEndo) aletlerinin

resiprokasyon hareketinde (144° CW ve 72° CCW) rotasyon hareketi ile

karşılaştırıldığında daha iyi döngüsel dirence sahip olduğunu

bildirmişlerdir.91 Gambarini & Glassman (2013) döngüsel yorgunluk

testleri altında adaptif hareketi rotasyon hareket ile karşılaştırdığında

enstrümentasyon süresinin arttığını göstermişlerdir.92

Gambarini ve ark. (2012) aletlerin döngüsel yorgunluk direncinde

resiprokasyon açılarının etkisini değerlendirmiş ve artan resiprokasyon

açılarının döngüsel yorgunluk direncini azalttığı sonucuna varmışlardır.93

Ancak, resiprokasyon aletlerinin dönme hızı sabit değildir. Elektrik

motorların her iki yönde de hızlanma ve yavaşlama olarak, dönüş yönünü

her ikisinde de ortaya çıkan mekanik sınırlamaları vardır.94 Gambarini ve

ark. (2012) farklı resiprokasyon açılarının döngüsel yorulma direncindeki

farklılıkların hızlanma ve yavaşlama fenomeni ile ilişkili olabileceğini

belirtmişlerdir.93

5.2. Debris Ekstrüzyonu

Apikal ekstrüzyon, şekillendirme işlemini takiben inflamasyon

gelişimi, post-operatif ağrı ve periapikal iyileşmenin bozulmasına yol açan

istenmeyen yan etkisidir.95 Son zamanlarda, tüm preparasyon teknikleri ve

aletler en az derecede debris ekstrüzyonu ile ilişkili olsa da bu teknikler

arasında büyük farklılıklar bulunmamaktadır.96

2015 yılında yapılan bir çalışmada Oneshape, Reciproc ve tam tur

dönen Protaper sistemlerinin kullanılması ile apikalden taşan debris ve

irrigantın miktarı değerlendirilmiş ve anlamlı bir farklılık elde

edilmemesine rağmen, Reciproc, diğer iki aletle karşılaştırıldığında daha

fazla debris taşırmıştır ve Oneshape ile en az debris taşması gözlenmiştir.97

Asimetrik rotary harekette farklı kesit alanı geometrisi, eğe ve dentin

duvarları arasında daha fazla boşluk oluşmasına yol açabilir ve bu da

dentinal debrisin koronale daha kolay taşınmasını sağlar.98 Özellikle,

ProTaper Universal eğeleri dışbükey bir üçgen kesit geometrisine sahipken

ProTaper Next aletleri dikdörtgen bir geometriye sahiptir.99 ProTaper Next

eğelerin, ProTaper Universal eğelerinden daha az debris ekstrüzyonu ile

ilişkili olduğu bulunmuştu. 98,99

Kirchhoff ve ark. (2015) Twisted File Adaptif aletlerin, ProTaper

Next ve WaveOne aletler ile karşılaştırdığına benzer miktarda debris

ekstrüzyonu yaptığını bildirmişlerdir.100 Başka bir çalışmada da Twisted

File Adaptif aletlerin adaptif hareket ile kullanımında ProTaper Universal


25

and HyFlex sistemlerden daha az debris ekstrüzyonuna sebep olduğu

gösterilmiştir.99

Literatür, debris ekstrüzyonunda resiprokasyon enstrümantasyonun

etkisi ile ilgili çelişkili sonuçlar içermektedir. Bazı çalışmalarda, rotasyon

yapan enstrümanlar, resiprokal enstrümanlar ile karşılaştırıldığında daha

az debris ekstrüzyonuna sebep olmuşken,96,101 bazı çalışmalarda ise, tek

eğe resiprokasyon aletlerinin debris ektrüzyon miktarı, sıralı veya tek eğe

rotasyon yapan aletler ile karşılaştırıldığında daha az bulunmuştur. 96 101

Robinson ve ark. (2013) tek eğe resiprokasyon aletleri ile kök kanal

enstrümentasyonunun sıralı rotasyon hareketi yapan aletlerden büyük

ölçüde debris akümülasyonunu arttırdığını bildirmişlerdir.102 Bunun

tersine, tek eğeli resiprokasyon aletlerinin çok eğeli rotasyon yapan

aletlerden daha az bakteri 103 ve debris 104 ekstrüzyonuna sebep olduğunu

gösteren çalışmalar da vardır. De-Deus ve ark. (2010) F2 ye kadar tam

sıralı ProTaper aletleri rotasyon hareketi ile, tek eğe ProTaper F2 aletini

resiprokasyon hareketini kullanarak debris ekstrüzyonu açısından

karşılaştırmış ve bu teknikler arasında önemli bir fark bulamamıştır.105

Bu farklılıklar aletlerin farklı tasarımından, farklı sayıda eğe

kullanımından veya farklılaşan kök kanal anatomisinden kaynaklıyor

olabilmektedir.

5.3. Kök Kanal Transportasyonu ve Kök Kurvatürünün

Düzleşmesi

Kök kanal preparasyonu sırasında, özellikle kurvatürlü kanallar

prepare edilirken basamak, zip ve kök kanal transportasyonu gibi

iyatrojenik hatalar oluşabilir.106 Farklı kinematiklerde Ni-Ti sistemler

orijinal kanal şekillerini korumak için üretilmiştir.107 Ayrıca, dentin

defektindeki çalışmalara benzer şekilde, kök kanal tranportasyonunda

resiprokasyon aletlerinin etkisi ile ilgili çelişkili bulgular vardır. Marzouk

& Ghoneim (2013) rotasyon hareketi yapan aletler (Twisted File) ile kök

kanal enstrümentasyonunun WaveOne aletler ile karşılaştırıldığında daha

az transportasyon ve kanal şeklinde düzleşme yaptığını bildirmiştir.108

Bürklein ve ark. (2012) kurvatürlü kök kanallarında ProTaper, Mtwo,

WaveOne, Reciproc aletlerin şekillendirme kapasitelerini değerlendirmiş

ve kök kanal düzleşmesi ile ilgili bu sistemler arasında anlamlı fark

bulmamışlardır.96 Yine, Bürklein ve ark. (2014) S-şekilli yapay kanallarda

Reciproc, WaveOne, HyFlex CM, F360 ve OneShape tek eğe rotasyon

yapan sistemlerin şekillendirme kapasitelerini değerlendirmiş ve F360,

OneShape ve HyFlex CM nin resiprokasyon aletlerden daha az düzleşme

yaptığı sonucuna varmışlardır.109 Diğer yandan, Bürklein ve ark. (2013)

şiddetli kurvatürlü kanallara sahip çekilmiş dişlerde, kök kanal

düzleşmesinde Reciproc, OneShape, F360 ve Mtwo aletleri arasında

anlamlı fark bulamamışlardır.66 Aynı şekilde, Çapar ve ark. (2014) One-


26

Shape, ProTaper Universal, ProTaper Next, Reciproc, Twisted File

Adaptive (SybronEndo) ve WaveOne rotasyon yapan aletlerin mandibular

molar dişlerin mezyobukkal kanallarında kanal kurvatüründe ve

transportasyonda etkilerini karşılaştırmış ve gruplar arasında anlamlı fark

bulamamışlardır.29 Saber ve ark. (2015) Waveone ve Reciproc aletlerin

One-Shape aletlerden kök kurvatürü şeklini daha iyi koruduğu

bildirilmiştir.22 Bu çelişkili bulgular, kullanılan farklı metodolojiler (doğal

kök kanalına karşı yapay kök kanalları) ve aletler ile ilgili olabilir.

You ve ark. (2011) maksiler molar dişlerin kurvatürlü kanallarında kök

kanal transportasyonunda resiprokasyon hareketin etkisini

değerlendirmiştir ve ATR Teknik motor ile kullanılan tam sıralı

resiprokasyon hareket ile ProTaper Universal aletlerin kullanımının, tam

sıralı rotasyon hareket ile ProTaper Universal aletlerden daha az

transportasyon meydana getirdiği ancak anlamlı derecede bir fark

görülmediği bildirmişlerdir.110

SONUÇ

Ni-Ti eğeler endodontistlerin vazgeçilmez el aletleridir. Hem hekim

hem de hasta için tedavi süresini kısaltması, kanalın anatomisine uygun bir

şekillendirme yapması, kurallarına uygun olarak kullanıldığında kök

içinde kırılma olasılığının paslanmaz çelik aletlere kıyasla daha düşük

olması sebebiyle hekimler tarafından tercih edilebilir olmasını

arttırmaktadır.

Ni-Ti aletlerin gelişmeye devam eden metalürjik aşamasındaki

iyileştirmeler, farklı hareket kabiliyetlerine sahip eğe tasarımları, değişen

sayı konseptleriyle Ni-Ti eğe dünyası gün geçtikçe büyümeye devam

etmektedir. Bu kadar eğe çeşiti arasında hekimler, vakaya uygun eğe

seçiminde kullandıkları dişin lokalizasyonuna, anatomik özelliklerine ve

maliyetine göre optimal eğe sistemini tercih ederek tedavilerini

gerçekleştireceklerdir.


27

KAYNAKÇA

1. Peters OA, Ficd MS. Current challenges and concepts in the

preparation of root canal systems: a review. J Endod.

2004;30(8):559-567.

2. Basmadjian-Charles CL, Farge P, Bourgeois DM, Lebrun T.

Factors influencing the long-term results of endodontic treatment:

A review of the literature. Int Dent J. 2002;52:81-86.

doi:10.1111/j.1875-595X.2002.tb00605.x

3. Schäfer E, Schulz-Bongert U, Tulus G. Comparison of hand

stainless steel and nickel titanium rotary instrumentation: A clinical

study. J Endod. 2004;30(6):432-435. doi:10.1097/00004770-

200406000-00014

4. Haapasalo M, Shen Y. Evolution of nickel-titanium instruments:

from past to future. Endod Top. 2013;29(1):3-17.

doi:10.1111/etp.12049

5. Peters OVE a, Dummer PMH, Hu M. Mechanical preparation of

root canals : shaping goals , techniques and means. Endod Top.

2005;10:30-76. doi:10.1111/j.1601-1546.2005.00152.x

6. Shen Y, Zhou HM, Zheng YF, Peng B, Haapasalo M. Current

challenges and concepts of the thermomechanical treatment of

nickel-titanium instruments. J Endod. 2013;39(2):163-172.

doi:10.1016/j.joen.2012.11.005

7. sanghvi zarna, mistry kunjal. DESIGN FEATURES OF ROTARY

INSTRUMENTS IN ENDODONTICS. J Ahmedabad Dent Coll

Hosp. 2011;2(1):6-11. www.adc.org.in/html/viewJournal.php.

Accessed February 17, 2019.

8. Thompson SA. An overview of nickel-titanium alloys used in

dentistry. Int Endod J. 2000;33(4):297-310. doi:10.1046/j.1365-

2591.2000.00339.x

9. Brantley W a, Eliades T. Orthodontic Materials. stuttgart; 2001.

doi:10.1007/s13398-014-0173-7.2

10. Buehler WJ, Wang FE. A summary of recent research on the nitinol

alloys and their potential application in ocean engineering. Ocean

Eng. 1968;1(1):105-120. doi:10.1016/0029-8018(68)90019-X

11. McCormick PG, Liu Y. Thermodynamic analysis of the martensitic

transformation in NiTi-II. Effect of transformation cycling. Acta

Metall Mater. 1994;42(7):2407-2413. doi:10.1016/0956-

7151(94)90319-0

12. Otsuka K, Wayman C. Shape Memory Materials. 1st editio.

cambridge: cambridge university press; 1998.

13. Alapati SB, Brantley WA, Iijima M, et al. Micro-XRD and


28

temperature-modulated DSC investigation of nickel-titanium rotary

endodontic instruments. Dent Mater. 2009;25(10):1221-1229.

doi:10.1016/j.dental.2009.04.010

14. Jordan L. Fatigue and Mechanical Properties of Nickel- Titanium

Endodontic Instruments. J Endod. 2002;28:716-720.

15. Zinelis S, Darabara M, Takase T, Ogane K, Papadimitriou GD. The

effect of thermal treatment on the resistance of nickel-titanium

rotary files in cyclic fatigue. Oral Surgery, Oral Med Oral Pathol

Oral Radiol Endodontology. 2007;103(6):843-847.

doi:10.1016/j.tripleo.2006.12.026

16. Esposito PT, Cunningham CJ. A comparison of canal preparation

with nickel-titanium and stainless steel instruments. J Endod.

1995;21(4):173-176. doi:10.1016/S0099-2399(06)80560-1

17. Young GR, Parashos P, Messer HH. The principles of techniques

for cleaning root canals. Aust Dent J. 2007;52(1(suppl)):52-63.

doi:10.1111/j.1834-7819.2007.tb00526.x

18. Çapar ID, Arslan H. A review of instrumentation kinematics of

engine-driven nickel-titanium instruments. Int Endod J.

2016;49:119-135. doi:10.1111/iej.12432

19. Roane JB, Sabala CL, Duncanson MG. The “balanced force”

concept for instrumentation of curved canals. J Endod.

1985;11(5):203-211. doi:10.1016/S0099-2399(85)80061-3

20. Yared G. Canal preparation using only one Ni-Ti rotary instrument:

preliminary observations (2008). Br Dent J. 2008;205(7):381-381.

21. Kim J-W, Ha J-H, Cheung GS-P, Versluis A, Kwak S-W, Kim H-

C. Safety of the factory preset rotation angle of reciprocating

instruments. J Endod. 2014;40(10):1671-1675.

doi:10.1016/j.joen.2014.06.002

22. Saber Sel D, Abu El Sadat S. Effect of altering the reciprocation

range on the fatigue life and the shaping ability of WaveOne nickel-

titanium instruments. J Endod. 2013;39:685-688.

23. PhD H-CKDDSMS, MS S-WKDDS, PhD GS-PCBDSMDS, MS

D-HK, DDS S-MC, PhD WLDDSMS. Cyclic Fatigue and

Torsional Resistance of Two New Nickel-Titanium Instruments

Used in Reciprocation Motion: Reciproc Versus WaveOne. J

Endod. 2011;38:541-544. doi:10.1016/j.joen.2011.11.014

24. Fidler A. Kinematics of 2 reciprocating endodontic motors: The

difference between actual and set values. J Endod. 2014;40(7):990-

994. doi:10.1016/j.joen.2013.12.008

25. Schäfer E, Lau R. Comparison of cutting efficiency and

instrumentation of curved canals with nickel-titanium and stainless-


29

steel instruments. J Endod. 1999;25:427-430. doi:10.1016/S0099-

2399(99)80272-6

26. Schäfer E, Oitzinger M. Cutting Efficiency of Five Different Types

of Rotary Nickel-Titanium Instruments. J Endod. 2008;34(2):198-

200. doi:10.1016/j.joen.2007.10.009

27. Peters OA, Morgental RD, Schulze KA, Paqué F, Kopper PMP,

Vier-Pelisser F V. Determining cutting efficiency of nickel-

titanium coronal flaring instruments used in lateral action. Int

Endod J. 2014;47(6):505-513. doi:10.1111/iej.12177

28. Plotino G, Giansiracusa Rubini A, Grande NM, Testarelli L,

Gambarini G. Cutting efficiency of reciproc and waveone

reciprocating instruments. J Endod. 2014;40(8):1228-1230.

doi:10.1016/j.joen.2014.01.041

29. Capar ID, Ertas H, Ok E, Arslan H, Ertas ET. Comparative study

of different novel nickel-titanium rotary systems for root canal

preparation in severely curved root canals. J Endod.

2014;40(6):852-856. doi:10.1016/j.joen.2013.10.010

30. Stern S, Patel S, Foschi F, Sherriff M, Mannocci F. Changes in

centring and shaping ability using three nickel-titanium

instrumentation techniques analysed by micro-computed

tomography (lCT). Int Endod J. 2012;45:514-523.

31. tfa system. https://kerrdental.com.mx/wp-

content/uploads/2017/05/Sales-sheet-TF-Adaptive.pdf. Accessed

February 7, 2019.

32. Metzger Z. b, Teperovich E., Zary R., Cohen R., Hof R. The Self-

adjusting File (SAF). Part 1: Respecting the Root Canal Anatomy-

A New Concept of Endodontic Files and Its Implementation. J

Endod. 2010;36:679-690. doi:10.1016/j.joen.2009.12.036

33. Metzger Z, Teperovich E, Cohen R, Zary R, Paqué F, Hülsmann M.

The Self-adjusting File (SAF). Part 3: Removal of Debris and

Smear Layer—A Scanning Electron Microscope Study. J Endod.

2010;36(4):697-702. doi:10.1016/J.JOEN.2009.12.037

34. ReDentNova - Self-Adjusting File.

http://www.redentnova.com/products/self-adjusting-file. Accessed

February 7, 2019.

35. Versiani MA, Leoni GB, Steier L, et al. Micro-computed

tomography study of oval-shaped canals prepared with the self-

adjusting file, reciproc, waveone, and protaper universal systems. J

Endod. 2013;39(8):1060-1066. doi:10.1016/j.joen.2013.04.009

36. Phd JFSJ, Phd FRFA, Dds BMA, Phd JCM de O, Phd INR. Ability

of Chemomechanical Preparation With Either Rotary Instruments

or Self-adjusting File to Disinfect Oval-shaped Root Canals. J


30

Endod. 2010;36(11):1860-1865.

37. Brand. https://shop.dentsplysirona.com/en-

us/brands/brand.html?q=::brand:DSB10120. Accessed October 25,

2020.

38. Peters OA, Peters CI. Cleaning and Shaping of the Root Canal

System. In: Hargreaves KM, Cohen S, Berman LH, eds. Pathways

of The Pulp. Tenth Edit. St.Louis: Elsevier Inc.; 2011:283-349.

39. Bryant ST, Thompson SA, Al-Omari MAO, Dummer PMH.

Shaping ability of ProFile rotary nickel-titanium instruments with

ISO sized tips in simulated root canals: Part 2. Int Endod J.

1998;31(4):282-289. doi:10.1046/j.1365-2591.1998.00150.x

40. PROTAPER UNIVERSAL | Product Categories | Dentsply

Maillefer. http://www.dentsplymaillefer.com/product-

category/glide-path-shaping/protaper-universal. Accessed

February 7, 2019.

41. Race | FKG Dentaire.

https://www.fkg.ch/products/endodontics/canal-shaping-and-

cleaning/race. Accessed February 7, 2019.

42. iRace broşür.

https://www.fkg.ch/sites/default/files/201705_fkg_irace_brochure

_en.pdf. Accessed February 7, 2019.

43. irace kullanım protokolü.

https://www.fkg.ch/sites/default/files/fkg_irace_protocol_card_xx

_vc_0.pdf. Accessed February 7, 2019.

44. biorace broşür.

https://www.fkg.ch/sites/default/files/fkg_br_brochure_an_lowr.p

df.

45. Johnson E, Lloyd A, Kuttler S, Namerow K. Comparison between

a Novel Nickel-Titanium Alloy and 508 Nitinol on the Cyclic

Fatigue Life of ProFile 25/.04 Rotary Instruments. J Endod.

2008;34(11):1406-1409. doi:10.1016/j.joen.2008.07.029

46. Gao Y, Gutmann JL, Wilkinson K, Maxwell R, Ammon D.

Evaluation of the impact of raw materials on the fatigue and

mechanical properties of profile vortex rotary instruments. J Endod.

2012;38(3):398-401. doi:10.1016/j.joen.2011.11.004

47. GT Series X Brochure | Nature.

https://tr.scribd.com/document/35935026/GT-Series-X-Brochure.


48. GT Series X Rotary File. https://www.dentsplysirona.com/en-

us/products/endodontics/glide-path-

shaping.html/Endodontics/Glide-Path-&-Shaping/Rotary-&-


31

Reciprocating-Files/Shaping/GT-Series-X-Rotary-Files/p/TUL-

SXR0403025/c/1000671.html. Accessed February 7, 2019.

49. profie vortex.

www.dentsply.com/content/dam/dentsply/pim/manufacturer/Endo

dontics/Glide_Path__Shaping/Rotary__Reciprocating_Files/Shapi

ng/Vortex_Rotary_Files/Vortex-Rotary-Files-xpkcjkx-en-1402.

50. Ye J, Gao Y. Metallurgical characterization of M-Wire nickel-

titanium shape memory alloy used for endodontic rotary

instruments during low-cycle fatigue. J Endod. 2012;38(1):105-

107. doi:10.1016/j.joen.2011.09.028

51. Vortex blue Rotary Files. https://www.dentsplysirona.com/en-

ca/products/endodontics/glide-path-shaping/vortex-rotary-files-

learn-more.html#Rotary Files. Accessed February 7, 2019.

52. Vortex Blue ® properties.

https://www.dentsplysirona.com/content/dam/dentsply/pim/manuf

acturer/Endodontics/Glide_Path__Shaping/Rotary__Reciprocating

_Files/Shaping/Vortex_Blue_Rotary_Files/Vortex Blue_Tip

Card_EN.pdf. Published 2012. Accessed February 7, 2019.

53. HyFlex Rotary Files.

https://www.coltene.com/products/endodontics/rotary-

files/hyflex-rotary-files/. Accessed February 7, 2019.

54. Shen Y, Qian W, Abtin H, Gao Y, Haapasalo M. Fatigue testing of

controlled memory wire nickel-titanium rotary instruments. J

Endod. 2011;37(7):997-1001. doi:10.1016/j.joen.2011.03.023

55. HyFlexTM CM NiTi Files.

https://www.coltene.com/products/endodontics/rotary-

files/hyflex-rotary-files/hyflexTM-cm-niti-files/. Accessed

February 8, 2019.

56. HyFlex TM CM & EDM THE NEW NiTi FILE GENERATION

Stays on Track.

https://www.coltene.com/pim/DOC/BRO/docbro6846-03-18-en-

hyflex-cm-edm-a4senaindv1.pdf. Accessed February 7, 2019.

57. Gutmann JL, Gao Y. Alteration in the inherent metallic and surface

properties of nickel-titanium root canal instruments to enhance

performance, durability and safety: A focused review. Int Endod J.

2012;45:113–128. doi:10.1111/j.1365-2591.2011.01957.x

58. Cheung GSP, Shen Y, Darvell BW. Does Electropolishing Improve

the Low-cycle Fatigue Behavior of a Nickel-Titanium Rotary

Instrument in Hypochlorite? J Endod. 2007;33(10):1217-1221.

doi:10.1016/j.joen.2007.07.022

59. Sabala G. letter to editor. J Endod. 2010;36:951.


32

60. TFTM Twisted Files NiTi Endo Files | Kerr Dental.

https://www.kerrdental.com/kerr-endodontics/tf-twisted-files-

shape. Accessed February 7, 2019.

61. TF teknik kart.

http://www.endoexperience.com/documents/Anterior_PosteriorTe

chniqueCard.pdf. Accessed February 7, 2019.

62. K3TM Nickel-Titanium Files NiTi Endo Files | Kerr Dental.

https://www.kerrdental.com/kerr-endodontics/k3-nickel-titanium-

files-shape. Accessed February 7, 2019.

63. K3 Files - Procedure Pack - Technique Card | Kerr Resources | Kerr

Dental. https://www.kerrdental.com/resource-center/k3-files-

procedure-pack-technique-card. Accessed February 7, 2019.

64. K3TMXF NiTi Endo Files | Kerr Dental.

https://www.kerrdental.com/kerr-endodontics/k3xf-niti-endo-files-

shape. Accessed February 7, 2019.

65. reciproc system. https://www.vdw-

dental.com/en/products/detail/reciproc-instruments/. Accessed

February 8, 2019.

66. Bürklein S, Benten S, Schäfer E. Shaping ability of different single-

file systems in severely curved root canals of extracted teeth. Int

Endod J. 2013;46(6):590-597. doi:10.1111/iej.12037

67. WAVEONE | Product Categories | Dentsply Maillefer.

http://www.dentsplymaillefer.com/product-category/glide-path-

shaping/waveone. Accessed February 8, 2019.

68. Diemer F, Michetti J, Mallet JP, Piquet R. Effect of asymmetry on

the behavior of prototype rotary triple helix root canal instruments.

J Endod. 2013;39(6):829-832. doi:10.1016/j.joen.2012.12.022

69. Hashem AAR, Ghoneim AG, Lutfy RA, Foda MY, Omar GAF.

Geometric Analysis of Root Canals Prepared by Four Rotary NiTi

Shaping Systems. J Endod. 2012;38(7):996-1000.

doi:10.1016/J.JOEN.2012.03.018

70. ProTaper NEXT Files. https://www.dentsplysirona.com/en-

ca/products/endodontics/glide-path-shaping/protaper-next-files-

learn-more.html#Rotary Files. Accessed June 16, 2020.

71. ProTaper NEXT | DENTSPLY Türkiye.

http://dentsply.com.tr/ürünler/endodonti/endodontik-

eğeler/protaper-next. Accessed February 7, 2019.

72. One Shape ®.

http://www.aplipratica.pt/PDF/brochuraoneshape.pdf. Accessed

February 8, 2019.

73. protaper gold broşür.


33

https://www.dentsply.com/content/dam/dentsply/pim/manufacture

r/Endodontics/Glide_Path__Shaping/Rotary__Reciprocating_Files

/Shaping/ProTaper_Gold_Rotary_Files/ProTaper-Gold-Brochure-

p7btcwy-en-1502.pdf. Accessed February 7, 2019.

74. Blum J-Y, Machtou P, Ruddle C, Micallef JP. Analysis of

Mechanical Preparations in Extracted Teeth Using ProTaper Rotary

Instruments: Value of the Safety Quotient. J Endod.

2003;29(9):567-575. doi:10.1097/00004770-200309000-00007

75. Berutti E, Negro A, Lendini M, Pasqualini D. Influence of manual

preflaring and torque on the failure rate of ProTaper rotary


https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S009923990560

1288. Accessed February 6, 2019.

76. one curve. https://micro-mega.com/wp-

content/uploads/2018/03/Brochure-One-Curve-EN-1.pdf.


77. Saleh A, Gilani P, Tavanafar S, Endodontics ES-J of, 2015 U.

Shaping ability of 4 different single-file systems in simulated S-

shaped canals. J Endod. 2015;41(4):548-552.

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S009923991401

1352. Accessed February 7, 2019.

78. 2shape system. https://micro-mega.com/wp-

content/uploads/2018/03/Brochure-2Shape-EN-1.pdf. Accessed

February 8, 2019.

79. Alattar S, Nehme W, Diemer F, Naaman A. The Influence of

Brushing Motion on the Cutting Behavior of 3 Reciprocating Files

in Oval-shaped Canals. J Endod. 2015;41(5):703-709.

doi:10.1016/J.JOEN.2014.12.016

80. reciproc blue system. https://www.vdw-

dental.com/en/products/detail/reciproc-blue-instruments/.


81. WaveOne Gold.

https://www.dentsplysirona.com/content/dam/dentsply/pim/manuf

acturer/Endodontics/Glide_Path__Shaping/Rotary__Reciprocating

_Files/Glide_Path/WaveOne_Gold_Glider_Files/WaveOne Gold

2017_Tip Card_EN.pdf. Published 2017. Accessed February 8,

2019.

82. Peters OA, Barbakow F. Dynamic torque and apical forces of

ProFile .04 rotary instruments during preparation of curved canals.

Int Endod J. 2002;35(4):379-389. doi:10.1046/j.0143-

2885.2001.00494.x

83. Sattapan B, Nervo GJ, Palamara JE, Messer HH. Defects in rotary


34

nickel-titanium files after clinical use. J Endod. 2000;26(3):161-

165. doi:10.1097/00004770-200003000-00008

84. Blum JY, Machtou P, Micallef JP. Location Of Contact Areas On

Rotary Profile Instruments In Relationship To The Forces

Developed During Mechanical Preparation On Extracted Teeth.

Aust Endod J. 2000;26(2):66-66. doi:10.1111/j.1747-

4477.2000.tb00273.x

85. Parashos P, Messer HH. Rotary NiTi Instrument Fracture and its

Consequences. J Endod. 2006;32(11):1031-1043.

doi:10.1016/j.joen.2006.06.008

86. Capar ID, Ertas H, Arslan H. Comparison of cyclic fatigue

resistance of nickel-titanium coronal flaring instruments. J Endod.

2014;40(8):1182-1185. doi:10.1016/j.joen.2013.12.031

87. Elnaghy AM. Cyclic fatigue resistance of ProTaper Next nickel-

titanium rotary files. Int Endod J. 2014;47(11):1034-1039.

doi:10.1111/iej.12244

88. Pereira ESJ, Singh R, Arias A, Peters OA. In vitro assessment of

torque and force generated by novel protaper next instruments

during simulated canal preparation. J Endod. 2013;39(12):1615-

1619. doi:10.1016/j.joen.2013.07.014

89. Castelló-Escrivá R, Alegre-Domingo T, Faus-Matoses V, Román-

Richon S, Faus-Llácer VJ. In vitro comparison of cyclic fatigue

resistance of ProTaper, WaveOne, and twisted files. J Endod.

2012;38(11):1521-1524. doi:10.1016/j.joen.2012.07.010

90. Pedullà E, Grande NM, Plotino G, Gambarini G, Rapisarda E.

Influence of continuous or reciprocating motion on cyclic fatigue

resistance of 4 different nickel-titanium rotary instruments. J

Endod. 2013;39(2):258-261. doi:10.1016/j.joen.2012.10.025

91. Pérez-Higueras JJ, Arias A, De La Macorra JC. Cyclic fatigue

resistance of K3, K3XF, and twisted file nickel-titanium files under

continuous rotation or reciprocating motion. J Endod.

2013;39(12):1585-1588. doi:10.1016/j.joen.2013.07.020

92. Gambarini G, Glassman G. In vitro analysis of efficiency and safety

of a new motion for endodontic instrumentation:TF Adaptive.

Roots Int Mag Endodontology. 2013;3(1):12-15.

93. Gambarini G, Rubini AG, Al Sudani D, et al. Influence of different

angles of reciprocation on the cyclic fatigue of nickel-titanium

endodontic instruments. J Endod. 2012;38(10):1408-1411.

doi:10.1016/j.joen.2012.05.019

94. Kim HC, Kwak SW, Cheung GSP, Ko DH, Chung SM, Lee W.

Cyclic fatigue and torsional resistance of two new nickel-titanium

instruments used in reciprocation motion: Reciproc Versus


35

WaveOne. J Endod. 2012;38(4):541-544.

doi:10.1016/j.joen.2011.11.014

95. Siqueira JF, Rocas IN, Favieri A, et al. Incidence of postoperative

pain after intracanal procedures based on an antimicrobial strategy.

J Endod. 2002;28(6):457-460. doi:10.1097/00004770-200206000-

00010

96. Bürklein S, Schäfer E. Apically extruded debris with reciprocating

single-file and full-sequence rotary instrumentation systems. J

Endod. 2012;38(6):850-852. doi:10.1016/j.joen.2012.02.017

97. Küçükyilmaz E, Savas S, Saygili G, Uysal B. Assessment of

apically extruded debris and irrigant produced by different nickel-

titanium instrument systems. Braz Oral Res. 2015;29(1):1-6.

doi:10.1590/1807-3107BOR-2015.vol29.0002

98. Koçak MM, Çiçek E, Koçak S, Sağlam BC, Yilmaz N. Apical

extrusion of debris using protaper universal and protaper next

rotary systems. Int Endod J. 2015;48(3):283-286.

doi:10.1111/iej.12313

99. Capar ID, Arslan H, Akcay M, Ertas H. An in vitro comparison of

apically extruded debris and instrumentation times with protaper

universal, protaper next, twisted file adaptive, and hyflex


doi:10.1016/j.joen.2014.04.004

100. Kirchhoff AL, Fariniuk LF, Mello I. Apical extrusion of debris in

flat-oval root canals after using different instrumentation systems.

J Endod. 2015;41(2):237-241. doi:10.1016/j.joen.2014.09.023

101. Bürklein S, Benten S, Schäfer E. Quantitative evaluation of apically

extruded debris with different single-file systems: Reciproc, F360

and OneShape versus Mtwo. Int Endod J. 2014;47(5):405-409.

doi:10.1111/iej.12161

102. Robinson JP, Lumley PJ, Cooper PR, Grover LM, Walmsley AD.

Reciprocating root canal technique induces greater debris

accumulation than a continuous rotary technique as assessed by 3-

dimensional micro-computed tomography. J Endod.

2013;39(8):1067-1070. doi:10.1016/j.joen.2013.04.003

103. Tinoco JM, De-Deus G, Tinoco EMB, Saavedra F, Fidel RAS,

Sassone LM. Apical extrusion of bacteria when using reciprocating

single-file and rotary multifile instrumentation systems. Int Endod

J. 2014;47(6):560-566. doi:10.1111/iej.12187

104. De-Deus GA, Nogueira Leal Silva EJ, Moreira EJ, De Almeida

Neves A, Belladonna FG, Tameirão M. Assessment of apically

extruded debris produced by the Self-Adjusting File system. J

Endod. 2014;40(4):526-529. doi:10.1016/j.joen.2013.07.031


36

105. De-Deus G, Brandão MC, Barino B, Giorgi K Di, Fidel RAS, Luna

AS. Assessment of apically extruded debris produced by the

singlefile ProTaper F2 technique under reciprocating movement.

Oral Surgery, Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endodontology.

2010;110(3):390-394. doi:10.1016/j.tripleo.2010.04.020

106. Weine FS, Kelly RF, Lio PJ. The effect of preparation procedures

on original canal shape and on apical foramen shape. J Endod.

1975;1(8):255-262. doi:10.1016/S0099-2399(75)80037-9

107. Schäfer E, Florek H. Efficiency of rotary nickel-titanium K3

instruments compared with stainless steel hand K-Flexofile. Part 1.

Shaping ability in simulated curved canals. Int Endod J.

2003;36(3):199-207. doi:10.1046/j.1365-2591.2003.00643.x

108. Marzouk AM, Ghoneim AG. Computed tomographic evaluation of

canal shape instrumented by different kinematics rotary nickel-

titanium systems. J Endod. 2013;39(7):906-909.

doi:10.1016/j.joen.2013.04.023

109. Bürklein S, Poschmann T, Schäfer E. Shaping ability of different

nickel-titanium systems in simulated S-shaped canals with and

without glide path. J Endod. 2014;40(8):1231-1234.

doi:10.1016/j.joen.2014.01.043

110. You SY, Kim HC, Bae KS, Baek SH, Kum KY, Lee W. Shaping

ability of reciprocating motion in curved root canals: A

comparative study with micro-computed tomography. J Endod.

2011;37(9):1296-1300. doi:10.1016/j.joen.2011.05.021

Documents

BÖLÜM I ENDODONTİDE KULLANILAN NİKEL TİTANYUM …