Upload
yasin-yildiz
View
92
Download
6
Tags:
Embed Size (px)
Citation preview
TOLERANSLAR (TOLERANCES)
50 100
020
+
minus 50 300
010
+
+
50 300
010
minus
minus 50 300
0
+500 020minus
İş parccedilalarının ideal şekil ve tam oumllccediluumlsuumlnde uumlretilmesi
bullZorbullMasraflıbullGereksiz
Bir parccedilanın oumllccediluumlsuuml ccedilizimde belirtilen değerden biraz buumlyuumlk veya kuumlccediluumlkolabilir Bu iki sınıra TOLERANS denmektedir Oumlzellikle birbiriyle değiştirile-bilen yedek parccedila uumlretimi zorunluluğu toleransı gerekli kılan en oumlnemli neden
bull Kuumlccediluumlk tolerans Yuumlksek kalite fakat yuumlksek maliyetbull Buumlyuumlk tolerans Duumlşuumlk maliyet fakat duumlşuumlk kalite
Bu yuumlzden toleranslar standartlaştırılmıştırTolerans seccedilimi tasarımcıya aittir
NEDEN TOLERANSAynı parccediladan ccedilok sayıda aynı tezgahta aynı işccedili tarafından yapıldığıhalde her birisinin oumllccediluumlsuumlnde farklılıklar olur
bullMakinada ve avadanlıklardaki hatalar
bullIsı ve ışık hataları (Oumllccediluuml aletlerin genleşmesi goumllge oluşması vb)
bullOumllccediluuml aletlerindeki hatalar
bullKişisel hatalar (Yorgunluk vb)
Avadanlık El aletleri ccedilekiccedil pense keser tornavida vb takımlar
TOLERANS CcedilEŞİTLERİ
Anma oumllccediluumlsuuml = 50 mm (NOMINAL SIZE)
Boyut ToleranslarıAlıştırma ToleranslarıŞekil ve Konum Toleransları (GEOMETRIC TOLERANCES Tolerances of shapeform and locationposition)
Boyutsal Toleranslar(GENERAL TOLERANCES)
TERMİNOLOJİMil (SHAFT) Dış şekli belirtir Silindirik olmayan şekilleri de kapsarNormal Mil (BASIC SHAFT) Bir alıştırma sisteminde esas olarak seccedililen mil
Delik (HOLE) İccedil şekli belirtir Silindirik olmayan şekilleri de kapsarNormal Delik (BASIC HOLE) Bir alıştırma sisteminde esas olarak seccedililen delik
Anma Oumllccediluumlsuuml (AOuml) (NOMINAL SIZE) Uumlst ve alt sapma yardımıyla sınır oumllccediluumllerinden tuumlretilen oumllccediluuml
NORMAL DELİK Delik hazır mil uydur Delik H toleransında
NORMAL MİL Mil hazır delik uydur Mil h toleransında
Gerccedilek Oumllccediluuml (GOuml) (ACTUAL SIZE) Parccedilayı oumllccedilerek belirlenen değer
TERMİNOLOJİ
TERMİNOLOJİ (MİL-SHAFT)
En buumlyuumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EBOuml) (HIGH LIMIT MAX VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-En kuumlccediluumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EKOuml) (LOW LIMIT MIN VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-Sıfır Ccedilizgisi Anma oumllccediluumlsuumlnuuml goumlsteren ccedilizgiSapma (DEVIATION) Bir oumllccediluumlyle anma oumllccediluumlsuuml arasındaki cebirsel farkUumlst Sapma (UPPER DEVIATION) ES (es) = EBOuml ndash AOuml Milde es delikte ESAlt Sapma (LOWER DEVIATION) Eİ (ei) = EKOuml ndash AOuml Milde ei delikte EİGerccedilek Sapma = GOuml - AOuml
TERMİNOLOJİ (DELİK-HOLE)
MİL VE DELİKLERDE SAPMALAR
Uumlst Sapma ES(es) = EBOuml - AOumlAlt Sapma Eİ (ei) = EKOuml ndash AOumlTm = Mil ToleransıTd = Delik Toleransı
Delik oumllccediluumlsuuml gt Mil oumllccediluumlsuuml olduğunda BOŞLUK oluşurBoşluk = Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (+)EBB = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Boşluklu veya belirsiz alıştırmada)EKB = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Boşluklu alıştırmada)
BOŞLUK (CLEARANCE)
SIKILIK (INTERFERENCE)
Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)
TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)
i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm
DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
D1 grubun ilk rakamı
D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)
Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)
1 hariccedil 3 dahil
3 hariccedil 6 dahil
KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)
1018 mm arası iccedilin hesap
251083 = 27075 asymp27
21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm
i = 1083 k = 25
IT= ki
IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=
μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI
Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11
TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)
Tolerans ile iki husus belirleniyor
1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum
2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)
Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri
Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)
Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS
Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı
ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
NEDEN TOLERANSAynı parccediladan ccedilok sayıda aynı tezgahta aynı işccedili tarafından yapıldığıhalde her birisinin oumllccediluumlsuumlnde farklılıklar olur
bullMakinada ve avadanlıklardaki hatalar
bullIsı ve ışık hataları (Oumllccediluuml aletlerin genleşmesi goumllge oluşması vb)
bullOumllccediluuml aletlerindeki hatalar
bullKişisel hatalar (Yorgunluk vb)
Avadanlık El aletleri ccedilekiccedil pense keser tornavida vb takımlar
TOLERANS CcedilEŞİTLERİ
Anma oumllccediluumlsuuml = 50 mm (NOMINAL SIZE)
Boyut ToleranslarıAlıştırma ToleranslarıŞekil ve Konum Toleransları (GEOMETRIC TOLERANCES Tolerances of shapeform and locationposition)
Boyutsal Toleranslar(GENERAL TOLERANCES)
TERMİNOLOJİMil (SHAFT) Dış şekli belirtir Silindirik olmayan şekilleri de kapsarNormal Mil (BASIC SHAFT) Bir alıştırma sisteminde esas olarak seccedililen mil
Delik (HOLE) İccedil şekli belirtir Silindirik olmayan şekilleri de kapsarNormal Delik (BASIC HOLE) Bir alıştırma sisteminde esas olarak seccedililen delik
Anma Oumllccediluumlsuuml (AOuml) (NOMINAL SIZE) Uumlst ve alt sapma yardımıyla sınır oumllccediluumllerinden tuumlretilen oumllccediluuml
NORMAL DELİK Delik hazır mil uydur Delik H toleransında
NORMAL MİL Mil hazır delik uydur Mil h toleransında
Gerccedilek Oumllccediluuml (GOuml) (ACTUAL SIZE) Parccedilayı oumllccedilerek belirlenen değer
TERMİNOLOJİ
TERMİNOLOJİ (MİL-SHAFT)
En buumlyuumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EBOuml) (HIGH LIMIT MAX VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-En kuumlccediluumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EKOuml) (LOW LIMIT MIN VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-Sıfır Ccedilizgisi Anma oumllccediluumlsuumlnuuml goumlsteren ccedilizgiSapma (DEVIATION) Bir oumllccediluumlyle anma oumllccediluumlsuuml arasındaki cebirsel farkUumlst Sapma (UPPER DEVIATION) ES (es) = EBOuml ndash AOuml Milde es delikte ESAlt Sapma (LOWER DEVIATION) Eİ (ei) = EKOuml ndash AOuml Milde ei delikte EİGerccedilek Sapma = GOuml - AOuml
TERMİNOLOJİ (DELİK-HOLE)
MİL VE DELİKLERDE SAPMALAR
Uumlst Sapma ES(es) = EBOuml - AOumlAlt Sapma Eİ (ei) = EKOuml ndash AOumlTm = Mil ToleransıTd = Delik Toleransı
Delik oumllccediluumlsuuml gt Mil oumllccediluumlsuuml olduğunda BOŞLUK oluşurBoşluk = Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (+)EBB = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Boşluklu veya belirsiz alıştırmada)EKB = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Boşluklu alıştırmada)
BOŞLUK (CLEARANCE)
SIKILIK (INTERFERENCE)
Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)
TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)
i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm
DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
D1 grubun ilk rakamı
D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)
Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)
1 hariccedil 3 dahil
3 hariccedil 6 dahil
KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)
1018 mm arası iccedilin hesap
251083 = 27075 asymp27
21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm
i = 1083 k = 25
IT= ki
IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=
μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI
Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11
TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)
Tolerans ile iki husus belirleniyor
1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum
2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)
Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri
Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)
Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS
Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı
ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
TOLERANS CcedilEŞİTLERİ
Anma oumllccediluumlsuuml = 50 mm (NOMINAL SIZE)
Boyut ToleranslarıAlıştırma ToleranslarıŞekil ve Konum Toleransları (GEOMETRIC TOLERANCES Tolerances of shapeform and locationposition)
Boyutsal Toleranslar(GENERAL TOLERANCES)
TERMİNOLOJİMil (SHAFT) Dış şekli belirtir Silindirik olmayan şekilleri de kapsarNormal Mil (BASIC SHAFT) Bir alıştırma sisteminde esas olarak seccedililen mil
Delik (HOLE) İccedil şekli belirtir Silindirik olmayan şekilleri de kapsarNormal Delik (BASIC HOLE) Bir alıştırma sisteminde esas olarak seccedililen delik
Anma Oumllccediluumlsuuml (AOuml) (NOMINAL SIZE) Uumlst ve alt sapma yardımıyla sınır oumllccediluumllerinden tuumlretilen oumllccediluuml
NORMAL DELİK Delik hazır mil uydur Delik H toleransında
NORMAL MİL Mil hazır delik uydur Mil h toleransında
Gerccedilek Oumllccediluuml (GOuml) (ACTUAL SIZE) Parccedilayı oumllccedilerek belirlenen değer
TERMİNOLOJİ
TERMİNOLOJİ (MİL-SHAFT)
En buumlyuumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EBOuml) (HIGH LIMIT MAX VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-En kuumlccediluumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EKOuml) (LOW LIMIT MIN VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-Sıfır Ccedilizgisi Anma oumllccediluumlsuumlnuuml goumlsteren ccedilizgiSapma (DEVIATION) Bir oumllccediluumlyle anma oumllccediluumlsuuml arasındaki cebirsel farkUumlst Sapma (UPPER DEVIATION) ES (es) = EBOuml ndash AOuml Milde es delikte ESAlt Sapma (LOWER DEVIATION) Eİ (ei) = EKOuml ndash AOuml Milde ei delikte EİGerccedilek Sapma = GOuml - AOuml
TERMİNOLOJİ (DELİK-HOLE)
MİL VE DELİKLERDE SAPMALAR
Uumlst Sapma ES(es) = EBOuml - AOumlAlt Sapma Eİ (ei) = EKOuml ndash AOumlTm = Mil ToleransıTd = Delik Toleransı
Delik oumllccediluumlsuuml gt Mil oumllccediluumlsuuml olduğunda BOŞLUK oluşurBoşluk = Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (+)EBB = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Boşluklu veya belirsiz alıştırmada)EKB = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Boşluklu alıştırmada)
BOŞLUK (CLEARANCE)
SIKILIK (INTERFERENCE)
Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)
TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)
i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm
DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
D1 grubun ilk rakamı
D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)
Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)
1 hariccedil 3 dahil
3 hariccedil 6 dahil
KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)
1018 mm arası iccedilin hesap
251083 = 27075 asymp27
21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm
i = 1083 k = 25
IT= ki
IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=
μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI
Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11
TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)
Tolerans ile iki husus belirleniyor
1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum
2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)
Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri
Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)
Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS
Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı
ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
TERMİNOLOJİMil (SHAFT) Dış şekli belirtir Silindirik olmayan şekilleri de kapsarNormal Mil (BASIC SHAFT) Bir alıştırma sisteminde esas olarak seccedililen mil
Delik (HOLE) İccedil şekli belirtir Silindirik olmayan şekilleri de kapsarNormal Delik (BASIC HOLE) Bir alıştırma sisteminde esas olarak seccedililen delik
Anma Oumllccediluumlsuuml (AOuml) (NOMINAL SIZE) Uumlst ve alt sapma yardımıyla sınır oumllccediluumllerinden tuumlretilen oumllccediluuml
NORMAL DELİK Delik hazır mil uydur Delik H toleransında
NORMAL MİL Mil hazır delik uydur Mil h toleransında
Gerccedilek Oumllccediluuml (GOuml) (ACTUAL SIZE) Parccedilayı oumllccedilerek belirlenen değer
TERMİNOLOJİ
TERMİNOLOJİ (MİL-SHAFT)
En buumlyuumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EBOuml) (HIGH LIMIT MAX VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-En kuumlccediluumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EKOuml) (LOW LIMIT MIN VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-Sıfır Ccedilizgisi Anma oumllccediluumlsuumlnuuml goumlsteren ccedilizgiSapma (DEVIATION) Bir oumllccediluumlyle anma oumllccediluumlsuuml arasındaki cebirsel farkUumlst Sapma (UPPER DEVIATION) ES (es) = EBOuml ndash AOuml Milde es delikte ESAlt Sapma (LOWER DEVIATION) Eİ (ei) = EKOuml ndash AOuml Milde ei delikte EİGerccedilek Sapma = GOuml - AOuml
TERMİNOLOJİ (DELİK-HOLE)
MİL VE DELİKLERDE SAPMALAR
Uumlst Sapma ES(es) = EBOuml - AOumlAlt Sapma Eİ (ei) = EKOuml ndash AOumlTm = Mil ToleransıTd = Delik Toleransı
Delik oumllccediluumlsuuml gt Mil oumllccediluumlsuuml olduğunda BOŞLUK oluşurBoşluk = Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (+)EBB = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Boşluklu veya belirsiz alıştırmada)EKB = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Boşluklu alıştırmada)
BOŞLUK (CLEARANCE)
SIKILIK (INTERFERENCE)
Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)
TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)
i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm
DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
D1 grubun ilk rakamı
D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)
Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)
1 hariccedil 3 dahil
3 hariccedil 6 dahil
KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)
1018 mm arası iccedilin hesap
251083 = 27075 asymp27
21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm
i = 1083 k = 25
IT= ki
IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=
μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI
Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11
TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)
Tolerans ile iki husus belirleniyor
1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum
2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)
Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri
Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)
Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS
Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı
ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
Gerccedilek Oumllccediluuml (GOuml) (ACTUAL SIZE) Parccedilayı oumllccedilerek belirlenen değer
TERMİNOLOJİ
TERMİNOLOJİ (MİL-SHAFT)
En buumlyuumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EBOuml) (HIGH LIMIT MAX VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-En kuumlccediluumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EKOuml) (LOW LIMIT MIN VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-Sıfır Ccedilizgisi Anma oumllccediluumlsuumlnuuml goumlsteren ccedilizgiSapma (DEVIATION) Bir oumllccediluumlyle anma oumllccediluumlsuuml arasındaki cebirsel farkUumlst Sapma (UPPER DEVIATION) ES (es) = EBOuml ndash AOuml Milde es delikte ESAlt Sapma (LOWER DEVIATION) Eİ (ei) = EKOuml ndash AOuml Milde ei delikte EİGerccedilek Sapma = GOuml - AOuml
TERMİNOLOJİ (DELİK-HOLE)
MİL VE DELİKLERDE SAPMALAR
Uumlst Sapma ES(es) = EBOuml - AOumlAlt Sapma Eİ (ei) = EKOuml ndash AOumlTm = Mil ToleransıTd = Delik Toleransı
Delik oumllccediluumlsuuml gt Mil oumllccediluumlsuuml olduğunda BOŞLUK oluşurBoşluk = Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (+)EBB = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Boşluklu veya belirsiz alıştırmada)EKB = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Boşluklu alıştırmada)
BOŞLUK (CLEARANCE)
SIKILIK (INTERFERENCE)
Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)
TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)
i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm
DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
D1 grubun ilk rakamı
D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)
Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)
1 hariccedil 3 dahil
3 hariccedil 6 dahil
KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)
1018 mm arası iccedilin hesap
251083 = 27075 asymp27
21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm
i = 1083 k = 25
IT= ki
IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=
μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI
Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11
TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)
Tolerans ile iki husus belirleniyor
1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum
2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)
Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri
Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)
Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS
Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı
ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
TERMİNOLOJİ (MİL-SHAFT)
En buumlyuumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EBOuml) (HIGH LIMIT MAX VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-En kuumlccediluumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EKOuml) (LOW LIMIT MIN VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-Sıfır Ccedilizgisi Anma oumllccediluumlsuumlnuuml goumlsteren ccedilizgiSapma (DEVIATION) Bir oumllccediluumlyle anma oumllccediluumlsuuml arasındaki cebirsel farkUumlst Sapma (UPPER DEVIATION) ES (es) = EBOuml ndash AOuml Milde es delikte ESAlt Sapma (LOWER DEVIATION) Eİ (ei) = EKOuml ndash AOuml Milde ei delikte EİGerccedilek Sapma = GOuml - AOuml
TERMİNOLOJİ (DELİK-HOLE)
MİL VE DELİKLERDE SAPMALAR
Uumlst Sapma ES(es) = EBOuml - AOumlAlt Sapma Eİ (ei) = EKOuml ndash AOumlTm = Mil ToleransıTd = Delik Toleransı
Delik oumllccediluumlsuuml gt Mil oumllccediluumlsuuml olduğunda BOŞLUK oluşurBoşluk = Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (+)EBB = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Boşluklu veya belirsiz alıştırmada)EKB = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Boşluklu alıştırmada)
BOŞLUK (CLEARANCE)
SIKILIK (INTERFERENCE)
Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)
TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)
i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm
DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
D1 grubun ilk rakamı
D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)
Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)
1 hariccedil 3 dahil
3 hariccedil 6 dahil
KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)
1018 mm arası iccedilin hesap
251083 = 27075 asymp27
21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm
i = 1083 k = 25
IT= ki
IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=
μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI
Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11
TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)
Tolerans ile iki husus belirleniyor
1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum
2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)
Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri
Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)
Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS
Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı
ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
TERMİNOLOJİ (DELİK-HOLE)
MİL VE DELİKLERDE SAPMALAR
Uumlst Sapma ES(es) = EBOuml - AOumlAlt Sapma Eİ (ei) = EKOuml ndash AOumlTm = Mil ToleransıTd = Delik Toleransı
Delik oumllccediluumlsuuml gt Mil oumllccediluumlsuuml olduğunda BOŞLUK oluşurBoşluk = Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (+)EBB = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Boşluklu veya belirsiz alıştırmada)EKB = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Boşluklu alıştırmada)
BOŞLUK (CLEARANCE)
SIKILIK (INTERFERENCE)
Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)
TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)
i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm
DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
D1 grubun ilk rakamı
D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)
Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)
1 hariccedil 3 dahil
3 hariccedil 6 dahil
KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)
1018 mm arası iccedilin hesap
251083 = 27075 asymp27
21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm
i = 1083 k = 25
IT= ki
IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=
μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI
Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11
TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)
Tolerans ile iki husus belirleniyor
1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum
2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)
Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri
Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)
Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS
Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı
ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
MİL VE DELİKLERDE SAPMALAR
Uumlst Sapma ES(es) = EBOuml - AOumlAlt Sapma Eİ (ei) = EKOuml ndash AOumlTm = Mil ToleransıTd = Delik Toleransı
Delik oumllccediluumlsuuml gt Mil oumllccediluumlsuuml olduğunda BOŞLUK oluşurBoşluk = Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (+)EBB = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Boşluklu veya belirsiz alıştırmada)EKB = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Boşluklu alıştırmada)
BOŞLUK (CLEARANCE)
SIKILIK (INTERFERENCE)
Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)
TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)
i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm
DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
D1 grubun ilk rakamı
D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)
Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)
1 hariccedil 3 dahil
3 hariccedil 6 dahil
KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)
1018 mm arası iccedilin hesap
251083 = 27075 asymp27
21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm
i = 1083 k = 25
IT= ki
IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=
μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI
Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11
TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)
Tolerans ile iki husus belirleniyor
1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum
2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)
Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri
Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)
Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS
Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı
ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
Delik oumllccediluumlsuuml gt Mil oumllccediluumlsuuml olduğunda BOŞLUK oluşurBoşluk = Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (+)EBB = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Boşluklu veya belirsiz alıştırmada)EKB = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Boşluklu alıştırmada)
BOŞLUK (CLEARANCE)
SIKILIK (INTERFERENCE)
Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)
TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)
i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm
DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
D1 grubun ilk rakamı
D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)
Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)
1 hariccedil 3 dahil
3 hariccedil 6 dahil
KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)
1018 mm arası iccedilin hesap
251083 = 27075 asymp27
21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm
i = 1083 k = 25
IT= ki
IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=
μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI
Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11
TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)
Tolerans ile iki husus belirleniyor
1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum
2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)
Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri
Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)
Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS
Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı
ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
SIKILIK (INTERFERENCE)
Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)
TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)
i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm
DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
D1 grubun ilk rakamı
D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)
Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)
1 hariccedil 3 dahil
3 hariccedil 6 dahil
KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)
1018 mm arası iccedilin hesap
251083 = 27075 asymp27
21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm
i = 1083 k = 25
IT= ki
IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=
μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI
Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11
TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)
Tolerans ile iki husus belirleniyor
1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum
2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)
Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri
Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)
Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS
Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı
ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)
i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm
DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
D1 grubun ilk rakamı
D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)
Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)
1 hariccedil 3 dahil
3 hariccedil 6 dahil
KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)
1018 mm arası iccedilin hesap
251083 = 27075 asymp27
21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm
i = 1083 k = 25
IT= ki
IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=
μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI
Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11
TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)
Tolerans ile iki husus belirleniyor
1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum
2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)
Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri
Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)
Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS
Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı
ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)
1 hariccedil 3 dahil
3 hariccedil 6 dahil
KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)
1018 mm arası iccedilin hesap
251083 = 27075 asymp27
21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm
i = 1083 k = 25
IT= ki
IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=
μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI
Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11
TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)
Tolerans ile iki husus belirleniyor
1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum
2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)
Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri
Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)
Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS
Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı
ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)
1018 mm arası iccedilin hesap
251083 = 27075 asymp27
21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm
i = 1083 k = 25
IT= ki
IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=
μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin
21 DDD sdot=
TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI
Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11
TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)
Tolerans ile iki husus belirleniyor
1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum
2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)
Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri
Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)
Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS
Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı
ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI
Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11
TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)
Tolerans ile iki husus belirleniyor
1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum
2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)
Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri
Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)
Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS
Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı
ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)
Tolerans ile iki husus belirleniyor
1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum
2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)
Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri
Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)
Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS
Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı
ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)
Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri
Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)
Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS
Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı
ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri
Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)
Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS
Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı
ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ
Uumlst Sapma esAlt Sapma ei
ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)
Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS
Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı
ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)
Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS
Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı
ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar
Clearance fit Transition fit Interference fit
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip
abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip
Boşluklugeccedilme
Sıkıgeccedilme
Ccedilok genel bir yaklaşım ile
Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)
Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr
NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit
Doumlner geccedilme Running fit
Serbest doumlner geccedilme Free-running fit
Hafif doumlner geccedilme Close-running fit
Kaba geccedilme Loose- running fit
Kaygan geccedilme Locational clearance fit
Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit
Sıkı geccedilme Locational interference fit
Pres geccedilme Force or shrink fit
GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ
Sapmalarla goumlsterim
Tolerans sınıf semboluumlyle
ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo
ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası
bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi
bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
SORU
30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
CEVAP
Delik İccedilin 30 21
0
+
ndash7ndash20
Mil İccedilin 30 0070
0200
minus
minus
24-30 mm grubu H7 suumltunundan
veya 30H7
veya 30g6
+210
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
SORU
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
CEVAP
0ndash16
Delik İccedilin 50 0070
0180
+
minus+7ndash18
Mil İccedilin 500 0160minus
40-50 mm grubu h6 suumltunundan
veya 50h6
veya 50K7
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
SORU
25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
CEVAP
0ndash13
Delik İccedilin 25 0210
0
++210
Mil İccedilin 250 0130minus
Her iki ccedilizelge de kullanılabilir
18-30 mm grubu h6 suumltunundan
veya 25h6
veya 25H7
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
Harf kullanılıyorsa
accedilıklama antetiverilir
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
SAPMALARIN YAZILMASI
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
YAZI YUumlKSEKLİKLERİ
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır
SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)
H6h5
MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır
SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI
Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI
Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir
Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
SERBEST TOLERANSLAR
Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
ACcedilILARDA TOLERANS
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz
Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)
Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz
ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
00160021Tolerans
-0016-0041Alt Sapma
0-002Uumlst sapma
3198425959Alt oumllccediluuml
322598Uumlst oumllccediluuml
φ32h6φ26f7
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
OumlRNEK
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
OumlRNEK
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80
OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler
eksik
Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız
a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005
b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015
-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01
0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009
0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0
-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005
-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde
tolerans plusmn01
NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz
80