Broj 16, 2016.

Čačak

Tehnika i praksa, broj 16, 2016.

Glavni i odgovorni urednici

Ivo Vlastelica

Radisav Đukić

Tehnički urednik

Aleksandar Damnjanović

Marija Nikolić

Lektori

Vesna Petrović

Ivana Krsmanović

Štampa

Visoka škola tehničkih strukovnih studija, Čačak

Format

24 x 17 cm

Tiraž

300

CIP - Каталогизација у публикацији

Народна библиотека Србије, Београд

62

TEHNIKA i praksa / glavmi i odgovorni urednici

Ivo Vlastelica, Radisav \uki}.-

2010, br. 1 (april)- . - ^a~ak (Svetog

Save 65) : Visoka {kola tehni~kih strukovnih

studija, 2010- (^a~ak : Visoka {kola

tehni~kih strukovnih studija). – 24 cm

Polugodi{nje

ISSN 2217-2130 = Tehnika i praksa

COBISS.SR-ID 174764812

Broj 16, 2016.

Glavni i odgovorni urednici

Ivo Vlastelica

Radisav Đukić

Uređivački odbor

Slavko Arsovski, Mašinski fakultet, Kragujevac

Zora Arsovski, Ekonomski fakultet, Kragujevac

Miroslav Bjekić, Tehnički fakultet, Čačak

Boban Bjelić, Fakultet tehničkih nauka, Kosovska Mitrovica

Vladimir Katić, Fakultet tehničkih nauka, Novi Sad

Milivoj Klarin, Fakultet tehničkih nauka, Zrenjanin

Miloš Kojić, Univ. of Texas medical center at Houston, USA

Miodrag Lazić, Mašinski fakultet, Kragujevac

Vidosav Majstorović, Mašinski fakultet, Beograd

Aleksa Maričić, Tehnički fakultet, Čačak

Vladica Mijailović, Tehnički fakultet, Čačak

Dragan Milanović, Mašinski fakultet, Beograd

Bogdan Nedić, Mašinski fakultet, Kragujevac

Ratko Nikolić, Poljoprivredni fakultet, Novi Sad

Petar Nikšić, Visoka škola teh. strukovnih studija, Čačak

Milan Perović, Mašinski fakultet, Podgorica

Nenad Radović, Tehnološko-metalurški fakultet, Beograd

Karlo Rajić, Tehnološko-metalurški fakultet, Beograd

Radomir Slavković, Tehnički fakultet, Čačak

Dojčilo Sretenović, Visoka škola teh. strukovnih studija, Čačak

Mališa Žižović, Tehnički fakultet, Čačak

Izdavač

Visoka škola tehničkih strukovnih studija

Svetog Save 65, 3200 Čačak, Srbija

Tel. +381 (0)32 / 222-321

www.visokaskolacacak.edu.rs

E-mail: tehnikaipraksa@vstss.com

SADRŽAJ

1. UTICAJ DEREGULACIJE I RESTRUKTURIRANJA ELEKTROENERGETSKOG SEKTORA NA CIJENU ISPORUČENE ELEKTRIČNE ENERGIJE ......................... 6 Dragan Brajović, Vesko Brašnjo, Dejan Vulović

2. EKSPLOATACIONE KARAKTERISTIKE SOLARNE ELEKTRANE SA

KONKRETNIM PRIMEROM..................................................................................... .7

Dojčilo Sretenović, Dženan Bajgorić

3. ANALIZA STRUJNOG OPTEREĆENJA KABLOVSKIH VODOVA SREDNJEG

NAPONA ..................................................................................................................... 8

Dojčilo Sretenović, Mileta Puzović

4. PRIMENA MAGNETRONA KOD PREDAJNIKA RADARA ................................. .9Nemanja Pavlović, Dejan Veljković

5. INTELIGENTNI SISTEMI ZA AUTOMATSKO UPRAVLJANJE

ELEKTRIČNIM INSTALACIJAMA I UREĐAJIMA

U STAMBENO-POSLOVNIM OBJEKTIMA ............................................................ 10

Dragan Brajović, Aleksandar Božović

6. APLIKATIVNO MODELIRANJE ZA IZRADU IZVEŠTAJA O OCENI

ISPORUČIOCA . .......................................................................................................... 11

Milutin Milakić, Nataša Gojgić

7. АNALIZA PREDNOSTI UPOTREBE SF6 PREKIDAČA U VISOKONAPONSKIM POSTROJENJIMA ..................................................................................................... 12 Dojčilo Stretenović, Aleksandar Marković

8. ODRŽAVANJE I REMONT SA UPOREDNOM ANALIZOM RADA ULJNIH I

SUVIH TRANSFORMATORA ..................................................................................13

Dojčilo Stretenović, Aleksandar Stanojević

9. KARAKTERISTIKE ELEKTROMOTORNOG POGONA U Ex IZVEDBI SA

KONKRETNIM PRIMEROM..................................................................................... 14

Dragan Vasiljević, Dojčilo Sretenović

10. TEHNO-EKONOMSKA ANALIZA PRIMENE NaVP I MHVP IZVORA

SVETLOSTI U JAVNOM OSVETLJENJU SA PRIKAZOM NA KONKRETNOM

PRIMERU .................................................................................................................... 15

Dragan Brajović, Aleksandar Bogosavljević

11. NOVE TENDENCIJE U RAZVOJU PAMETNIH ELEKTRIČNIH

INSTALACIJA ............................................................................................................ 16

Dragan Brajović, Mile Tomić

12. REKONSTRUKCIJA I REVITALIZACIJA RAZVODA I PODRAZVODA

ELEKTRANA U KOSTOLCU.................................................................................... 17

Miloš Stanisavljević, Dragan Brajović, Aleksandar Rašić

13. UPRAVLJANJE SISTEMIMA KLIMATIZACIJE U KOMERCIJALNIM

OBJEKTIMA PREKO CENTRALNOG SISTEMA ZA NADZOR I UPRAVLJANJE A U CILJU UŠTEDE ENERGIJE ............................................................................ 18 Radoman Vraneš, Dojčilo Sretenović

14. DIZAJN TETRA PAK AMBALAŽE . .........................................................................19Vojislav Radonjić, Dejan Pavićević, Aleksandar Rosić, Dalibor Marković

15. PRIMENA VEKTORSKE GRAFIKE U DIZAJNU AMBALAŽE ............................20Vojislav Radonjić, Aleksandar Rosić, Brankica Plazinić, Dalibor Marković

16. VUČNA ELEKTROENERGETSKA POSTROJENJA . ............................................ 21Dojčilo Sretenović, Goran Janković

17. ANALIZA DUGOROČNOG RAZVOJA ELEKTRIČNE MREŽE NAPONSKOG

NIVOA 10-110 KV NA PODRUČJU POSLOVNICE UB ........................................22

Dojčilo Stretenović, Dejan Grujičić

18. PARAMETARSKI SENZORI I NJIHOVA PRIMENA ............................................ 23Slavko Vardić, Reša Marković, Vladislav Vardić, Nikola Petrović

INDEKS AUTORA .................................................................................................... 24

UTICAJ DEREGULACIJE I RESTRUKTURIRANJA

ELEKTROENERGETSKOG SEKTORA NA CIJENU

ISPORUČENE ELEKTRIČNE ENERGIJE

Dragan Brajović1, Vesko Brašnjo2, Dejan Vulović1

REZIME

Konačni cilj reformskog procesa elektroenergetskog sektora je uvođenje

konkurencije na tržište električne energije, odnosno davanje mogućnosti krajnjem kupcu da

bira dobavljača/distributera od kojeg će kupovati električnu energiju.

Ključne riječi: Deregulacija, restrukturiranje, tržište, monopol

THE IMPACT OF DEREGULATION AND RESTRUCTURING OF

THE POWER ON THE COST OF THE DELIVERD ELECTRICITY

ABSTRACT

The ultimate goal of the reform process of the power sector is the introduction of

competition in the electricity market and providing opportunities for end customers to

choose the supplier from whom they will buy the electricity.

Key words: deregulation, restructuring, market, monopoly.

1VŠTSS, Čačak 2EPCG-FC Distribucija-Region 7,Pljevlja

EKSPLOATACIONE KARAKTERISTIKE SOLARNE

ELEKTRANE SA KONKRETNIM PRIMEROM

Dojčilo Sretenović1, Dženan Bajgorić2

REZIME

Ekspanzijom ljudske populacije na zemlji, kao i globalnim razvojem društva,

javlja se stalno povećanje potrebe za energijom. Trend rasta potreba na globalnom nivou

iznosi 2,8% godišnje. Sa druge strane, trenutna struktura primarnih izvora ne može

obezbediti takav rast proizvodnje električne energije. Razlog za to su sve aktuelniji

ekološki problemi kao posledica sagorevanja fosilnih i nuklearnih goriva, na kojima se

bazira sadašnja proizvodnja električne energije.

Ključne reči: Obnovljivi izvori, ekološki problemi, električna energija.

FEATURES OF EXPLOITATION OF SOLAR POWER

PLANTS WITH CONCRETE EXAMPLES

ABSTRACT

Expansion of the human population on earth, as well as the global development of

society, there is a steadily increasing demand for energy. Trend growth in demand on the

global level of 2.8% per year. On the other hand, the current structure of primary sources

can not provide such a growth in electricity production. The reason for this is all the more

topical ecological problems as a result of burning fossil fuels and nuclear power, which is

based on the current production of electricity.

Key words: Renewable, ecological problems, electricity.

1 VSTSS Čačak, Svetog Save 65, 32000, Čačak 2 Seljašnica bb, 31300, Prijepolje

ANALIZA STRUJNOG OPTEREĆENJA KABLOVSKIH

VODOVA SREDNJEG NAPONA

Dojčilo Sretenović1, Mileta Puzović2

REZIME

Elektroenergetski sistem se može definisati kao sistem za proizvodnju, prenos i

distribuciju električne energije. Sam tehnološki proces u elektroenergetskom sistemu

počinje osiguravanjem dovoljnih količina primarnih oblika energije, nastavlja se

proizvodnjom električne energije i završava prenosom i distribucijom energije do krajnjih

potrošača. tako se može reći da se sistem sastoji iz četiri osnovna dela: proizvodnja, prenos,

distribucija i potrošnja. Proizvodnja obuhvata sve izvore električne energije, a tu spadaju

hidro i reverzibilne elektrane, termoelektrane, nuklearne elektrane i u manjoj meri

vetrenjače.

Ključne reči: Kablovi, elektroenergetski sistem, strujno opterećenje.

ANALYSIS OF ELECTRICAL LOAD MEDIUM VOLTAGE CABLE

LINES

ABSTRACT

The electricity system can be defined as a system for the generation, transmission

and distribution of electricity. The technological process in the power system starts

providing sufficient quantities of primary energy, continues to produce power and ends

transmission and distribution of energy to the end. So we can say that the system consists of

four main parts: generation, transmission, distribution and consumption. The production

includes all sources of electricity, and includes reversible hydro power plants, thermal

power plants, nuclear power stations and to a lesser extent windmills.

Key words: Cables, electric power system, Current drain.

1 VSTSS Čačak, Svetog Save 65, 32000, Čačak 2 Ivanje bb, 31300, Prijepolje

PRIMENA MAGNETRONA KOD PREDAJNIKA RADARA

Nemanja Pavlović1, Dejan Veljković1

REZIME

U svetu ubrzanog razvoja elektronikekoja se praktično uveliko zasniva na

poluprovodničkim tehnologijama, najčešće se zaboravljaju elektronske komponente koje su

se nekad koristile. Među te komponente veoma važno, ako ne i najvažnije, mesto zauzimaju

elektronske cevi. Elektronske cevi odrađivale su iste zadatke kao i poluprovodnički

elementi danas, ali sa određenim razlikama.

Ključne reči: Elektronske cevi, elektronika, magnetron, radar.

USAGE OF MAGNETRON IN RADAR TRANSMITTER

ABSTRACT

In the world of rapid development of electronics, which is largely based on

practical semiconductor technologies, electronic components that are used in the past have

mostly been forgotten. Electronic tubes are one of the most important components.

Electronic tubes used to have the same purpose as the semiconductor devices have today,

but with some differences.

Key words: Electronic tubes, electronics, magnetron, radar.

1 VŠTSS, Čačak

INTELIGENTNI SISTEMI ZA AUTOMATSKO

UPRAVLJANJE ELEKTRIČNIM INSTALACIJAMA I

UREĐAJIMA U STAMBENO-POSLOVNIM OBJEKTIMA

Dragan Brajović1, Aleksandar Božović2

REZIME

Ovaj rad predstavlja pregled inteligentnih sistema. Radom je razmatrana

opravdanost primene inteligentnih instalacija, prednosti i mane u njihovoj primeni. Takođe

je opisan način povezivanja i upravljanja elementima u EIB instalaciji. Ovi sistemi se sve

više počinju primenjivati.

Ključne reči: EIB instalacija, HVAC sistem, inteligentne zgrade.

INTELLIGENT SYSTEMS FOR AUROMATIC CONTROL OF

ELECTRICAL INSTALLATIONS AND DEVICES IN RESIDENTIAL

AND BUSINESS FACILITIES ABSTRACT

This paper presents an overview of intelligent systems and considers the necessity

for application of intelligent installations as well as the advantages and disadvantages of their

application. It also describes how to connect and control elements in the EIB installation.

There is growing need to start the application of these systems.

Key words: EIB installation, HVAC systems, intelligent buildings.

1Visoka škola tehničkih strukovnih studija Čačak 2Deco d.o.o. Beograd

APLIKATIVNO MODELIRANJE ZA IZRADU IZVEŠTAJA O

OCENI ISPORUČIOCA

Milutin Milakić1, Nataša Gojgić1

REZIME

U radu je prikazan procesni pristup prema zahtevima standarda ISO 9001 kao

osnova za projektovanje informacionog sistema. Izrade izveštaja za ocenu isporučioca

prikazan u radu realizovan je je softverom BPwin korišćenjem standarda IDEF0 i Kirix

Strata. Aplikativni model za ocenu isporučioca omogućava lakši izbor isporučioca i

planiranje budućeg korisničkog interfejsa informacionog sistema.

Ključne reči: IDEF0, BPwin, Kirix Strata, ocena isporučioca

APLICATION MODELLING OF MAKING THE REPORT

FOR GRADE OF SUPPLIER ABSTRACT

This paper presents a process approach to the requirements of ISO 9001 as a basis

for the design of information systems. Drafting the report for grade supplier presented in

this paper was implemented software BPwin using standard IDEF0 and KiriX Strata.

Apliacation model for grade supplier allows easier selection of the supplier and planning

the future of the user interface of the information system.

Key words: IDEF0, BPwin, Kirix Strata, grade of supplier.

1Visoka škola tehničkih strukovnih studija, Čačak, Svetog Save 65.

АNALIZA PREDNOSTI UPOTREBE SF6 PREKIDAČA U

VISOKONAPONSKIM POSTROJENJIMA

Dojčilo Stretenović1, Aleksandar Marković

2

REZIME

Upoređivanjem karakteristika do sada korišćenih malouljnih prekidača u

elektroenergetskom sistemu Elektroprivrede Srbije i prekidača vakumskog tipa i izvedbi sa

SF6 gasom (sumpor heksafluorid) dolazi se do prednosti koji ima savremena oprema. Ova

oprema svojom konstrukcijom i tehničkim rešenjem je veoma jednostavna za montažu i

proširenja na mestu gde je montirana, veoma jednostavna za rukovanje, izuzetno sigurna za

upotrebu i neškodljiva za okolinu.

Ključne reči: malouljni prekidači, mineralna ulja, vakumski prekidači, SF6

prekidač.

THE ADVANTAGES OF INTRODUCING VACUUM TYPE

CIRCUIT BREAKER AND SF6 TYPE CIRCUIT BREAKER

COMPARED TO LOW OIL CURCUIT BREAKERS

ABSTRACT

The advantages of modern equipment can be seen when low oil level circuit

breakers, which have been used Serbian Electric power industry so far, are compared with

vacuum type circuit breakers and SF6 type circuit breakers. The construction and technical

solution of this equipment provide easy installation and extension at places where it has

been installed, it is easy and safe for the user, and it does not have any negative effects on

the environment.

Key words: low oil level circuit breaker,mineral oil, vacuum type circuit breaker,

SF6 type circuit breaker.

1Visoka škola tehničkih strukovnih studiaja ,Čačak 2Elektromreža Srbije, Valjevo

ODRŽAVANJE I REMONT SA UPOREDNOM ANALIZOM

RADA ULJNIH I SUVIH TRANSFORMATORA

Dojčilo Stretenović1, Aleksandar Stanojević 2

REZIME

Ovaj rad se bavi održavanjem i remontom sa uporednom analizom rada uljnih i

suvih transformatora i obuhvata faze od ispitivanja, montaže, puštanja u pogon, do

eksploatacije uključujući i održavanje energetskih transformatora, uljnih i suvih sa

analizom njihovih karakteristika. Takođe, ovaj rad obrađuje trofazne uljne i suve energetske

transformatore, hermetički zatvorene i one kod kojih je ulje u kontaktu sa atmosferom.

Ključne reči: održavanje i remont, uporedna analiza rada transformatora , uljni i

suvi transformatori

MAINTENANCE AND REPAIR ALONG WITH THE

COMPARATIVE ANALYSIS OF THE PERFORMANCE OD DRY

TYPE TRANSFORMERS AND OIL TYPE TRANSFORMERS

ABSTRACT

This study is about maintenance and repair along with the comparative analysis of

the performance of dry type transformers and oil type transformers and it comprises the

phases from the examination, installation, operation to the exploitation, including the

maintenance of the energy transformers of the dry and oil types with the analysis of their

characteristics. In addition to this, the study examines three-phase oil energy transformers

and three-phase dry transformers, the ones that are hermetically sealed and those in which

the oil is in contact with the atmosphere.

Key words: maintenance and repair, comparative analysis of the performance, oil

and dry transformers

1 Visoka škola tehničkih strukovnih studiaja ,Čačak 2 Krušik holding a.d., Valjevo

KARAKTERISTIKE ELEKTROMOTORNOG POGONA U Ex

IZVEDBI SA KONKRETNIM PRIMEROM

Dragan Vasiljević1, Dojčilo Sretenović2

REZIME

U ovom specijalističkom radu su izneti zahtevi na koje treba odgovoriti kao uslov

za nesmetan i bezbedan rad objekata u kojima se očekuje pojava eksplozivne atmosfere i

požara. Jedan takav objekat “Linija za bojenje limova“ firme „Impol Seval“ Sevojno uzet

je kao osnov ovog specijalističkog rada. Da bi ovo uradili na kvalitetan način bilo je

neophodno da se u prvom njegovom delu objasni šta dovodi do stvaranja eksplozije i

požara i koji su uzročnici paljenja eksplozivnih smeša. Eliminisanjem uzročnika i stvaranja

i stvaranja eksplozivne atmosfere, stepen ugroženosti nekog prostora može se smanjiti tj.

prevesti u zonu niže opasnosti.

Ključne reči: Električni uređaji u Ex izvedbi, napajanje, motor, zona opasnosti

FEATURES OF ELECTRIC DRIVE IN EX PERFORMANCE

WITH AN EXAMPLE

ABSTRACT

This paper deals with the requirements to be fulfilled as a prerequisite for the

smooth and safe operation of facilities in which the emergence of explosives and fire is

expected. The facility for coloring sheets which is a part of "ImpolSeval"

Sevojno company was taken to illustrate this work. To do this in with good results, it was

necessary to explain what leads to of explosions and fires occurance and what causes the

ignition of explosive mixtures. By eliminating the cause of the creation of an explosive

atmosphere, the degree of vulnerability of an area can be reduced ie. converted into the

lower zone of danger.

Keywords: Electrical installations in Ex performance, power, motor, danger zones

1 „ImpolSeval, Valjaonica aluminijuma a.d., Sevojno“ 2 Visoka škola tehničkih strukovnih studija, Čačak

TEHNO-EKONOMSKA ANALIZA PRIMENE NaVP I MHVP

IZVORA SVETLOSTI U JAVNOM OSVETLJENJU SA

PRIKAZOM NA KONKRETNOM PRIMERU

Dragan Brajović1, Aleksandar Bogosavljević1

REZIME

Težnja za uvođenjem sistema osvetljenja ulica, raskrsnica, kružnih tokova je

prioritet u današnjem društvu, prvenstveno sa ciljem bezbednosti svih učesnika u

saobraćaju. Najveći problem predstavljaju udaljena domaćinsva (zaseoci) od centra seoskih

opština, gde su sami putevi veoma uski, neprilagođeni i neosvetljeni prevenstveno iz

ekonomskih razloga. U radu je obuhvaćena rekonstrukcija postojeće instalacije javnog

osvetljenja u mestu Rakinac. Pored karakteristike datih izvora svetlosti, urađena je i

investiciona analiza primenjenih izvora svetlosti i dat fotometrijski proračun programskim

paketom DIAlux.

Ključne reči: javno osvetljenje, metal-halogeni i natrijumovi izvori visokog

pritiska, ušteda.

TECHNICAL-ECONOMICAL ANALYSIS OF APPLICATION

OF NaVP AND MHVP SOURCES OF LIGHT IN PUBLIC

LIGHTING WITH AN EXAMPLE

ABSTRACT

The implementation of the street lighting systems, intersections and roundabouts

presents a priority in the modern society, primarily with the aim of the safety of the traffic

participants. The biggest problems are the distant households (smaller villages) which are

far from the center of rural municipalities, with very narrow, unadjusted and unexposed

roads, primarily due to economic reasons. The subject of this paper is the reconstruction of

an existing installation of the public lighting in Rakinac. In addition to the characteristics of

the light sources, we have shown the investment analysis of the applied light sources and

photometric software package DIAlux budget.

Key words: public lighting, metal-halide and high pressure sodium sources,

savings

1 VŠTSS Čačak

NOVE TENDENCIJE U RAZVOJU PAMETNIH

ELEKTRIČNIH INSTALACIJA

Dragan Brajović1, Mile Tomić2

REZIME

Povećanjem funkcionalnosti objekta javljaju se zahtevi za nadogradnjom,

automatizacijom i multifunkcionalnoscu elektricnih instalacija samog objekta. Nove

tendecije razvoju inteligentnih instalacija se zasnivaju na trima segmentima: poboljšanju

upravljanja i funkcionisanja sistema pametnih električnih instalacija, energetskoj

efikasnosti objekta i uštedi energije, i zaštiti čoveka i okoline kao i njihovom međusobnom

delovanju i odnosu. Ključne reči: Pametna kuća, automatizovani sistem, dijagnostički alati, energetska

efikasnost, energetski pasoš, eko kuće, zračenje, elektromagnetni smog.

NEW TRENDS IN THE DEVELOPMENT OF SMART

ELECTRICAL INSTALLATIONS

ABSTRACT

By increasing the functionality of facilities there are requirements for upgrading,

automation and multi-functionality of electrical installation of the building. New tendencies

of development of intelligent installations are based on three segments: Improvement of the

management and functioning of the smart electrical installation, energy efficiency and

energy saving in the facility, and protection of people and the environment as well as their

mutual actions and relationship. Key words: Smart house, automated system, diagnostic tools, energy efficiency,

energy certificates, eco houses, radiation, electromagnetic smog.

1Visoka škola tehničkih strukovnih studija Čačak, Čačak 2Heinemann-Elektro, Deutschland

REKONSTRUKCIJA I REVITALIZACIJA RAZVODA I

PODRAZVODA ELEKTRANA U KOSTOLCU

Miloš Stanisavljević1, Dragan Brajović2, Aleksandar Rašić2

REZIME

U radu je opisana rekonstrukcija, revitalizacija i modernizacija elektro postrojenja

niskonaponske strane (0,4kV) razvoda 9H i podrazvoda 1H31, 1H32 u termoelektrani

Kostolac.

Rekonstrukcija je rađena zbog potreba rasterećenja postrojenja 2H i 5N (6/0,4kV)

u blokovima 100 i 210 MW, zbog potrebe veće istalisane snage u razvodu 9H i

podrazvodim 1H31 i 1H32. Objašnjene su sve prednosti, tehničke karakteristike

modernizovanog razvoda i podrazvoda, mane nove opreme u odnosu na staru i njihove

razlike.

Cilj rada je povećanje zaštite na radu i zaštita elektro opreme i motora opremom

najnovije generacije.

Ključne reči: Razvod 9H, Tehničke karakteristike, PD TeKo Kostolac, HPV,

podrazvod 1H31, 1H32, Rekonstrukcija i revitalizacija, motorna kaseta, distributivna

kaseta, napajanje razvoda.

RECONSTRUCTION AND REVITALIZATION OF DISTRIBUTION

AND SUB-DISTRIBUTION OF POWER PLANTS IN KOSTOLAC

ABSTRACT

This paper describes the reconstruction, rehabilitation and modernization of low

voltage power electrical installations (0,4kV), distrbution 9H and sub-distribution 1H31,

1H32 at the power plant Kostolac.

The reconstruction was carried out in order to disburden the systems 2H and 5H in

units 100 and 210 MW, due to the need of greater strength installed in distribution 9H and

sub-distribution 1H31, 1H32. All the advantages, differences and defects are explained

here. The comparison between the new and the old equipment, as well as their

characteristics, are specified.

The aim of this paper is to increase the safety at work and the protection of

electrical equipment and engines using the latest generation equipment.

Key words: Distribution 9H, PD TEKO Kostolac, HPV, sub-distribution 1H31,

1H32, reconstruction and revitalization, engine cassette, supply distribution.

1PD PRIM d.o.o, Kostolac, Karađorđeva bb, RJ Elektro motori i pumpe 2 VŠTSS Čačak, Svetog Save 65

UPRAVLJANJE SISTEMIMA KLIMATIZACIJE U

KOMERCIJALNIM OBJEKTIMA PREKO CENTRALNOG

SISTEMA ZA NADZOR I UPRAVLJANJE A U CILJU UŠTEDE

ENERGIJE

Radoman Vraneš1, Dojčilo Sretenović2

REZIME

U ovom radu je opisan način funkcionisanja projektovanih tehničkih sistema

termotehničkih instalacija i instalacija elektromotornog pogona postojećeg tržnog centra

,kao i mogućnosti uštede u potrošnji električne energije efikasnim upravljanjem sistemima

preko BMS-a (Building Managament System). Akcenat je dat na sistemima termotehničkih

instalacija,zbog toga što izabrana projektna rešenja za grejanje, hladjenje i klimatizaciju

centra čine najveći deo sistema kojima se obezbedjuje efikasna potrošnja energije u toku

eksploatacije objekta.

Opisi funkcionisanja projektovanih sistema klimatizacije mogu poslužiti i kao

uputstvo o načinu funkcionisanja sistema zaposlenim u službi tehničkog održavanja tržnog

centra.

Ključne reči: varijabilni regulatori protoka, toplotne pumpe, regenerativni

izmenjivači, centralni sistem za nadzor i upravljanje, ušteda energije.

AIR-CONDITIONING SYSTEMS MANAGEMENT IN

COMMERCIAL BUILDINGS THROUGH THE CENTRAL SYSTEM

FOR MONITORING AND CONTROL, WITH THE PURPOSE OF

ENERGY SAVING

ABSTRACT

This paper describes the modality of functioning of the designed technical

subsystems within the thermal engineering and electromotive drive installations of the

existing shopping mall, as well as the achievement of benefits in electricity consumption by

means of a more efficient management of the systems through the BMS (Building

Management System). The emphasis has been given to the systems of thermal engineering

installations, due to the fact that the selected design solutions for heating, cooling and air-

conditioning of the shopping mall make the largest part of the systems that provide the

efficient energy consumption throughout the use of the building.

The description of functioning of the designed air-conditioning systems can also

serve as the system operation manual to the employees in charge of technical maintenance

of the shopping mall.

Key words: variable air volume, heat pumps, regenerating heat exchangers, central

system for monitoring and command, energy savings.

1Beograd 2VŠTSS Čačak

DIZAJN TETRA PAK AMBALAŽE

Vojislav Radonjić1, Dejan Pavićević1, Aleksandar Rosić1, Dalibor Marković

REZIME

Dizajn ambalaže danas ima veoma jak uticaj na potrošače. Lepo i zanimljivo

osmišljeno pakovanje takođe izaziva psihološke reakcije kod potrošača i utiče na to da se

odluče na takav proizvod. Kada govorimo o dizajnu, ambalaža pre svega mora da bude

praktična, odnosno svrsishodna, a potom da svojim oblikom, grafikom, ilustracijom

odskače od sličnih proizvoda. U današnje vreme gotovo da ne postoji mogućnost opstanka

proizvoda na tržištu ukoliko nema dobro osmišljenu i dizajniranu amabalažu.

Ključne reči: Tetra Pak, layer, dizajn, boje, fotografija, CMYK, kontrola dizajna.

TETRA PAK PACKAGING DESIGN

ABSTRACT Packaging design today has a very strong impact on consumers. Nicely and

interestingly designed packaging also causes psychological reactions on consumers and

motivates them to buy a product. As far as design is concerned, the packaging has to be

practical, which means purposeful, and also to stand out from similar products with its

shape, graphics and illustration. Nowadays there is almost no possibility for the product to

survive on the market unless it has and well designed packaging.

Key words: Tetra Pak, layer, design, color, photography, CMYK, control design.

1 VŠTSS Čačak

PRIMENA VEKTORSKE GRAFIKE U DIZAJNU AMBALAŽE

Vojislav Radonjić1, Aleksandar Rosić1, Brankica Plazinić1, Dalibor Marković

REZIME

Za izradu dizajna ambalaže danas postoji veliki broj grafičkih softerskih paketa, a

njihova osnovna podela je na vektorsku i rastersku grafiku. Ova podela izvršena na osnovu

osnovnih elemenata od kojih je građena slika.

Kod vektorske grafike, osnovni elementi koji čine sliku su objekti, poput pravih i

krivih linija kao i otvorenih i zatvorenih, ispunjenih ili neispunjenih geometrijskih oblika

koji mogu da se preklapaju, prekrivaju ili uklapaju i na taj način stvore sliku. Za crtanje

ovakih slika, računari koriste matematičke formule vektorske algebre (odakle i potiče naziv

vektorska grafika) koji opisuju način i redosled crtanja objekta.

Ključne reči: Esko PackEdge, CMYK, Tetra Pak, misregistar, bar kod, trapping,

PowerTrapper, gradijent.

USE OF VECTOR GRAPHICS IN PACKAGING DESIGN

ABSTRACT For making packaging design, today there is a large number of graphic software

packages, and their basic division is on vector and raster graphics. This division was made

on the basis of the basic elements used to build the image.

At vector graphics, the basic elements that make up the image are objects, such as

straight and curved lines, as well as open and closed, filled or unfilled geometric shapes that

can overlap, cover the or fit and thus create the image. To draw these images, computers

use mathematical formulas of vector algebra (from which comes the name of the vector

graphics) that describe the manner and order of drawing object.

Ključne reči: Esko PackEdge, CMYK, Tetra Pak, misregistar, bar code, trapping,

PowerTrapper, gradient.

1 VŠTSS Čačak

VUČNA ELEKTROENERGETSKA POSTROJENJA

Dojčilo Sretenović1, Goran Janković2

REZIME

Danas se u svetu nastoji da sva tehnička rešenja Elektro vučnih postrojenja budu

jedinstvena. Skoro bez izuzetaka, svuda se u svetu visokonaponska postrojenja 110kV

projektuju i grade na otvorenom prostoru (za spoljnu montažu), dok se visokonaponska

postrojenja 25kV grade na otvorenom prostoru (za spoljnu montažu), kao zatvorena (za

unutrašnju montažu u zgradi ili kao blindirana).

Ključne reči: Dalekovod, transformator, elektrificirana pruga, elektrovučna

podstanica, principijelna šema.

ELECTRO ENERGETIC TOWING FACILITIES

ABSTRACT

Nowdays, the technical world aims all technical solutions of Electrical-towing

facilities to be unique. Worldwide, almost without exceptions, all 110 kV high-voltage has

been projected and built on open air spaces (for outside usage). On the other side, high-

voltage facilities of 25 kV has been built on open air spaces (for outdoor usage), as a closed

one (for indoor montage in buildings, or as an armored one).

Key words: Power line, transformer, electrified railroad, electrical-towing

substation, principle scheme.

1 VŠTSS Čačak 2 Infrastruktura Železnice Srbije ad, OC ETP Kraljevo

ANALIZA DUGOROČNOG RAZVOJA ELEKTRIČNE

MREŽE NAPONSKOG NIVOA 10-110 KV NA PODRUČJU

POSLOVNICE UB

Dojčilo Stretenović1, Dejan Grujičić2

REZIME

Ovaj rad se bavi analizom dugoročnog razvoja električne mreže na području

poslovnice Ub, koja pripada Elektrodistribuciji Valjevo. Za potrebe analize rada mreže 10-

110 kV modelovana su opterećenja po trafostanicama TS 10/04 kV koja su proračunata na

osnovu ukupnog protoka električne energije isporučene kupcima kroz svaku TS 10/04 kV.

Ključne reči: Analiza dugoročnog razvoja, proračun gubitaka, mreža srednjeg

napona, TS 10/04 kV.

ANALYSIS OF LONG-TERM DEVELOPMENT OF

ELECTRIC NETWORKS WITH VOLTAGE LEVEL 10-110 kV IN

THE BRANCH OFFICES OF THE TOWN OF UB

ABSTRACT

This paper analyzes of long-term development of the electric distribution network

in the town of Ub, which is a branch office of "Elektrodistribucija" Valjevo. For the

analysis of network 10-110 kV operations, we have modeled the leads in the substations TS

10/04 kV, which are calculated based on the total flow of electricity supplied to customers

through each TS 10/04 kV.

Key words: Analysis of long-term development, calculation of losses, medium

voltage network, TS 10/04 kV.

1 Visoka škola tehničkih strukovnih studiaja ,Čačak 2 Elektrodistribucija Valjevo, Valjevo

PARAMETARSKI SENZORI I NJIHOVA PRIMENA

Slavko Vardić1, Reša Marković1, Vladislav Vardić1, Nikola Petrović1

REZIME

Senzor je uređaj koji meri fizičke veličine i konvertuje (pretvara) ih u signal čitljiv

posmatraču ili instrumentu. Primera radi, živin termometar konvertuje izmerenu temperaturu

u širenje živine tečnosti, koja se može očitati na cevi sa podeocima. Senzori imaju široku

primenu u svakodnenovnom životu: kod ekrana osetljivih na dodir, kod vrata i liftova u

javnim objektima, kod osvetljenja i alarma i mnogih drugih uređaja: automobila, aviona,

medicinskih uređaja, robota, idustrijskih mašina itd. Tehnološki napredak omogućio je

izradu senzora sa detaljima mikrometarskih veličina. Takvi senzori nazivaju se

mikrometarski senzori. U ovom radu predstavljeni su parametarski senzor, (otpornički,

induktivni i kapacitivni senzori), i njihova uopštena primena.

Ključne reči: otpornički, induktivni, kapacitivni senzori.

PARAMETER SENSORS AND THEIR APPLICATION

ABSTRACT

Sensor is a device that measure physical quantities and converts them into a signal

readable observer or instrument. For example, mercury thermometar converts the measured

temperature in the expansion of liquid mercury, which can be read on the tube increments.

Sensors are widely used in everyday life: at touch screens, for doors and elevators in public

buildings, with the lights and alarms, and many other devices: automobiles, aircrafts, medical

devices, robots, industrial machines and elsewhere. Sensors that measure the precise size

required greater precision.Technological advances enabled the production of sensors with

details of micrometer size and such sensors is called micrometer sensors. In this paper are

presented parameter sensors (resistive, inductive and capacitive sensors), their characteristis

and their applications.

Keywords: resistive, inductive and capacitive sensors

1Visoka škola tehničkih strukovnih studija Čačak

INDEKS AUTORA

Dragan Brajović dragan.brajovic@vstss.com

Vesko Brašnjo vesko.brasnjo@vstss.com

Dejan Vulović dejan.vulovic@vstss.com

Dojčilo Sretenović dojcilo.sretenovic@vstss.com

Dženan Bajgorić dzenan.bajgoric@vstss.com

Mileta Puzović mileta.puzovic@vstss.com

Nemanja Pavlović nemanja.pavlovic@vstss.com

Dejan Veljković dejan.veljkovic@vstss.com

Aleksandar Božović aleksandar.bozovic@vstss.com

Milutin Milakić milutin.milakic@vstss.com

Nataša Gojgić natasa.gojgic@vstss.com

Aleksandar Marković aleksandar.markovic@vstss.com

Aleksandar Stanojević aleksandar.stanojevic@vstss.com

Dragan Vasiljević dragan.vasiljevic@vstss.com

Aleksandar Bogosavljević aleksandar.bogosavljevic@vstss.com

Mile Tomić mile.tomic@vstss.com

Miloš Stanisavljević milos.stanisavljevic@vstss.com

Aleksandar Rašić aleksandar.rasic@vstss.com

Radoman Vraneš radoman.vranes@vstss.com

Vojislav Radonjić vojislav.radonjic@vstss.com

Dejan Pavićević dejan.pavicevic@vstss.com

Aleksandar Rosić aleksandar.rosic@vstss.com

Dalibor Marković dalibor.markovic@vstss.com

Brankica Plazinić brankica.plazinic@vstss.com

Goran Janković goran.jankovic@vstss.com

Dejan Grujičić dejan.grujicic@vstss.com

Slavko Vardić slavko.vardic@vstss.com

Reša Marković resa.markovic@vstss.com

Vladislav Vardić vladislav.vardic@vstss.com

Nikola Petrović nikola.petrovic@vstss.com

MALA FOTO GALERIJA SA ISPRAĆAJA U PENZIJU

RESTORAN BELVI 29. 12. 2016. god.