Btyk26 Gelismelere Iliskin Degerlendirmeler 0

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu

26. Toplantısı

Toplantı Hazırlık Notları

11 Haziran 2013

Vali Galip Demirel Ankara Vilayetler Evi

BTYK 26. Toplantısı Hazırlık Dosyası

© Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, 2013

Bu raporun bütün hakları saklıdır.

Yazılar ve görsel malzemeler izin alınmadan tümüyle veya kısmen yayımlanamaz.

Bilimsel amaçlarla kullanım halinde referans verilmesi zorunludur.

TÜBİTAK

Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Daire Başkanlığı

Atatürk Bulvarı No: 221 Kavaklıdere 06100 Ankara

Tel: 0312 467 36 59

e-posta: [email protected]

www.tubitak.gov.tr

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu Hakkında

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) 4 Ekim 1983 tarih ve 77 sayılı Kanun Hükmünde Kararname

(KHK) ile kurulmuştur.

Yüksek Kurul’un KHK ile belirlenen görevleri; uzun vadeli bilim ve teknoloji politikalarının tespitinde

hükümete yardımcı olunması, hedeflerin saptanması, öncelikli alanların belirlenmesi, plan ve

programların hazırlanması, kamu kuruluşlarının görevlendirilmesi, özel kuruluşlarla işbirliği

sağlanması, gerekli yasa tasarıları ve mevzuatın hazırlanması, araştırıcı insan gücünün

yetiştirilmesinin sağlanması, özel sektör araştırma merkezlerinin kurulması için tedbirler alınması,

sektörler ve kuruluşlar arasında koordinasyonun sağlanmasıdır.

BTYK, 77 sayılı KHK’nın 3. Maddesi çerçevesinde, Başbakanın başkanlığında, Bilim, Sanayi ve

Teknoloji Bakanı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı, Gümrük ve

Ticaret Bakanı, Maliye Bakanı, Milli Eğitim Bakanı, Milli Savunma Bakanı, Sağlık Bakanı, Orman ve Su

İşleri Bakanı ile YÖK Başkanı, Hazine Müsteşarı, Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı, Kalkınma Bakanlığı

Müsteşarı, TAEK Başkanı, TÜBİTAK Başkanı ile bir yardımcısı, TRT Genel Müdürü, TOBB Başkanı ve

YÖK'ün belirleyeceği konu ile ilgili gelişmiş bir üniversitenin seçeceği bir üyeden oluşur1. Gerektiğinde

diğer Bakanlar, araştırma kuruluşlarının sorumluları ve uzman kişiler de BTYK’ya davetli sıfatıyla

katılım sağlayabilirler.

İlk toplantısı 9 Ekim 1989 tarihinde gerçekleşen BTYK’nın sekretarya faaliyetleri TÜBİTAK tarafından

yürütülmektedir.

Not

Yüksek Kurul toplantılarında alınan kararlar 8 Eylül 2005 tarihinde gerçekleştirilen 12. toplantıdan

itibaren aşağıda gösterilen sistematik ile numaralandırılmıştır:

YYYY/TKK : (Örnek: 2009/201)

YYYY : Yıl (Örnek: 2009)

T : Kararın alındığı toplantının o yıl içindeki toplantılar arasındaki sırası (Örnek: 2)

KK : Kararın o toplantı içerisinde alınan kararlar arasındaki sırası (Örnek: 01)

1 8 Haziran 2011 ve 4 Temmuz 2011 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan KHK’larla Bakanlık teşkilatlarında

yapılan değişiklikler dikkate alınmıştır.

İÇİNDEKİLER

1. Gündem 1

2. Katılımcı Listesi

2.1. BTYK 26. Toplantısı Üyeleri 2

2.2. BTYK 26. Toplantısı Davetlileri 3

3. Önceki Kararlara İlişkin Gelişmeler 5

3.1. Ulusal Uzay Araştırmaları Programı [2005/9] 6

3.2. Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı [2007/102] 12

3.3. Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016 [2010/201] 13

3.4. Araştırma Altyapıları Yol Haritası ve Araştırma Merkezlerine İlişkin İdari ve Yasal Düzenlemeler [2010/203]

254

3.5. Ar-Ge Yoğun Başlangıç Firmalarını Etkinleştirmek ve Sayılarını Artırmak Amacıyla Politika Araçlarının Geliştirilmesi [2011/103]

255

3.6. Üniversitede Yenilikçiliğin ve Girişimciliğin Tetiklenmesi Amacıyla Politika Araçlarının Geliştirilmesi [2011/104]

257

3.7. Girişimcilik Kültürünün Yaygınlaştırılması [2011/105] 260

3.8. Kamu Alımlarının ve Kullanım Hakkı Tahsislerinin Yeniliği, Yerlileşmeyi ve Teknoloji Transferini Teşvik Edecek Şekilde İyileştirilmesi [2011/106]

262

3.9. Bilim Merkezlerinin Yaygınlaştırılması [2011/107] 263

3.10. Yerli Patentlerin Lisanslanmasını Teşvik Edecek Politika Araçlarının Geliştirilmesi [2011/108]

265

3.11. Eğitimin Niteliğini Artırmak Amacıyla Durum Tespitine Yönelik Çalışmalar Yapılması [2012/101]

267

3.12. İlk ve Ortaöğretimde Eğitim Müfredatına Uygun Dijital İçeriklerin Geliştirilmesi ve Erişime Sunulması [2012/102]

268

3.13. Lisans Düzeyinde Dijital Ders İçeriklerinin Geliştirilmesinin Teşvik Edilmesi ve Erişime Sunulması [2012/103]

270

3.14. Temel Yetkinliklerin Öğrencilere Daha Etkin Bir Şekilde Kazandırılması Amacıyla Öğretim Programlarının Revizyonuna Yönelik Çalışmalar Yapılması ve Eğitim İçeriklerinin Tasarlanması [2012/104]

271

3.15. İlk ve Ortaöğretimde Yabancı Dil Öğretim Sistemi Konusunda Araştırma Yapılması ve Alternatif Öğretim Modellerinin Geliştirilmesi [2012/105]

273

3.16. Yurt Dışında Lisansüstü Eğitim Desteği Sağlayan Burs Programlarının Yeniden Yapılandırılması [2012/106]

275

3.17. İlk ve Ortaöğretim Öğrencileri için Bilim Fuarlarının Düzenlenmesi [2012/107]

277

3.18. Üniversiteye Giriş Sisteminin Yeniden Yapılandırılması [2012/108] 278

3.19. AB Çerçeve Programları Horizon 2020’ye Katılım Hazırlıklarının Yürütülmesi [2012/109]

279

3.20. Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi‘nin İzlenmesi [2013/101] 281

3.21. e-Devlet Organizasyonu Yönetim Modeli Çalışmalarının Yapılması [2013/102]

282

3.22. Ulusal Veri Merkezi Çalışmalarının Yapılması [2013/104] 283

3.23. Kurumların İhtiyaç Duyduğu Paket Program Çözümlerinin Toplu Alım Yöntemi ile Tedarik Edilmesi [2013/105]

284

3.24. Sağlık Alanının Öncelikli Alan Olması [2013/106] 285

BİLİM VE TEKNOLOJİ YÜKSEK KURULU

26. Toplantısı

11 Haziran 2013, Saat: 14.30

Vali Galip Demirel Ankara Vilayetler Evi

GÜNDEM

1) Başbakan Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN’ın Açılış Konuşması

2) TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Yücel ALTUNBAŞAK’ın Sunumu

3) Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Sayın Binali YILDIRIM’ın Sunumu

4) Genel Görüşme

5) Sonuçlandırılacak Kararlar ile Yeni Karar Taslaklarının Görüşülmesi

a) Sonuçlanan Karar Taslakları

i. Ulusal Bilim ve Teknoloji Sistemi Performans Göstergeleri [2005/3 Ek Karar]

ii. Ulusal Yenilik Sistemi Performans Göstergeleri [2006/101]

b) Yeni Karar Taslakları

i. Yerli Termik Santral Tasarım ve İmalat Kabiliyetinin Geliştirilmesi (MİLTES) [2013/201]

ii. Hidroelektrik Enerjisi Teknolojilerinin Geliştirilmesi (MİLHES) [2013/202]

iii. Rüzgâr Enerjisi Santrali Teknolojilerinin Geliştirilmesi (MİLRES) [2013/203]

iv. Güneş Enerjisi Teknolojilerinin Ülkemize Kazandırılması (MİLGES) [2013/204]

v. Termik Santral Baca Gazı Arıtma Teknolojilerinde Yerli Tasarım ve İmalat Kabiliyetinin Geliştirilmesi (MİLKAS) [2013/205]

vi. Kömür Gazlaştırma ve Sıvı Yakıt Üretimi Teknolojilerinin Geliştirilmesi [2013/206]

vii. Enerji Verimliliğinin Artırılması Çalışmaları [2013/207]

6) Kapanış

1

BTYK YİRMİ ALTINCI TOPLANTISI ÜYELERİ

1. Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan

2. Nihat ERGÜN Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı

3. Taner YILDIZ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı

4. Dr. Mehmet Mehdi EKER Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı

5. Hayati YAZICI Gümrük ve Ticaret Bakanı

6. Mehmet ŞİMŞEK Maliye Bakanı

7. Prof. Dr. Nabi AVCI Milli Eğitim Bakanı

8. Dr. İsmet YILMAZ Milli Savunma Bakanı

9. Prof. Dr. Veysel EROĞLU Orman ve Su İşleri Bakanı

10. Dr. Mehmet MÜEZZİNOĞLU Sağlık Bakanı

11. Prof. Dr. Gökhan ÇETİNSAYA YÖK Başkanı

12. İbrahim H. ÇANAKCI Hazine Müsteşarı

13. Ahmet YAKICI Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı

14. Kemal MADENOĞLU Kalkınma Bakanlığı Müsteşarı

15. Prof. Dr. Mehmet KARACA İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörü

16. Zafer ALPER TAEK Başkanı

17. Prof. Dr. Yücel ALTUNBAŞAK TÜBİTAK Başkanı

18. İbrahim ŞAHİN TRT Genel Müdürü

19. M. Rifat HİSARCIKLIOĞLU TOBB Başkanı

20. Prof. Dr. M. Arif ADLI TÜBİTAK Başkan Yardımcısı

2

BTYK YİRMİ ALTINCI TOPLANTISI DAVETLİLERİ

1. Org. Necdet ÖZEL Genelkurmay Başkanı

2. Bülent ARINÇ Başbakan Yardımcısı

3. Ali BABACAN Başbakan Yardımcısı

4. Prof. Dr. Beşir ATALAY Başbakan Yardımcısı

5. Bekir BOZDAĞ Başbakan Yardımcısı

6. Sadullah ERGİN Adalet Bakanı

7. Fatma ŞAHİN Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı

8. Egemen BAĞIŞ Avrupa Birliği Bakanı

9. Faruk ÇELİK Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı

10. Erdoğan BAYRAKTAR Çevre ve Şehircilik Bakanı

11. Prof. Dr. Ahmet DAVUTOĞLU Dışişleri Bakanı

12. Mehmet Zafer ÇAĞLAYAN Ekonomi Bakanı

13. Suat KILIÇ Gençlik ve Spor Bakanı

14. Muammer GÜLER İçişleri Bakanı

15. Dr. Cevdet YILMAZ Kalkınma Bakanı

16. Ömer ÇELİK Kültür ve Turizm Bakanı

17. Binali YILDIRIM Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı

18. Mahmut Mücahit FINDIKLI TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji

Komisyonu Başkanı

19. Lütfi ELVAN TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı

20. Süleyman SOYLU AK Parti Genel Başkan Yardımcısı (Ar-Ge)

21. Mehmet Emrehan HALICI CHP Bilgi ve İletişim Teknolojileri Genel Başkan Yardımcısı

22. Doç. Dr. Recai AKYEL Sayıştay Başkanı

23. Efkan ALA Başbakanlık Müsteşarı

24. Prof. Dr. Davut KAVRANOĞLU Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bakan Yardımcısı

25. Doç. Dr. Hasan Murat MERCAN Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Bakan Yardımcısı

26. Alâaddin YÜKSEL Ankara Valisi

27. Muammer TÜRKER Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri

28. Prof. Dr. Ersan ASLAN Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı

29. Ercan TIRAŞ Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşarı

30. Metin KİLCİ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı

31. Vedat MİRMAHMUTOĞULLARI Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Müsteşarı

32. Ziya ALTUNYALDIZ Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı

33. Naci AĞBAL Maliye Bakanlığı Müsteşarı

34. Doç. Dr. Yusuf TEKİN Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarı

35. Korg. Ümit DÜNDAR Milli Savunma Bakanlığı Müsteşarı

36. Prof. Dr. Lütfi AKCA Orman ve Su İşleri Bakanlığı Müsteşarı

37. Prof. Dr. Nihat TOSUN Sağlık Bakanlığı Müsteşarı

38. M. Habib SOLUK Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşarı

39. Murad BAYAR Savunma Sanayii Müsteşarı

40. Prof. Dr. İbrahim Halil MUTLU Üniversitelerarası Kurul Başkanı

41. Prof. Dr. Ahmet Cevat ACAR Türkiye Bilimler Akademisi Başkanı

42. Hüseyin Rahmi ÇETİN Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı

3

BTYK YİRMİ ALTINCI TOPLANTISI DAVETLİLERİ

43. Ramazan YILDIRIM Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı

44. Dr. Selahattin ÇİMEN Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı

45. Zafer BENLİ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı

46. M. Cüneyd DÜZYOL Kalkınma Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı

47. Birol AYDEMİR Türkiye İstatistik Kurumu Başkanı

48. Hasan KÖKTAŞ Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı

49. Mahmut GÜRSES Kamu İhale Kurumu Başkanı

50. İlhan HATİPOĞLU Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü

51. Dr. Hasan DOĞAN Başbakan Özel Kalem Müdürü

52. Mustafa AKTAŞ Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürü

53. Burhan İNAN Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürü

54. Halil ALIŞ Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürü

55. Kemal YILDIR Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürü

56. Hilmi BAŞTÜRK Türkiye Elektromekanik Sanayii A.Ş. Genel Müdürü

57. Prof. Dr. Talip ALP TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

58. Prof. Dr. Yaman ARKUN TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

59. Adnan DALGAKIRAN TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

60. Prof. Dr. Ömer DEMİR TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

61. Abdulkerim DERVİŞOĞLU TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

62. Prof. Dr. Ensar GÜL TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

63. Ahmet KULA TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

64. Prof. Dr. İskender YILGÖR TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

65. Prof. Dr. İsmail YÜKSEK TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

66. Prof. Dr. Ethem TOLGA TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

67. Prof. Dr. Mustafa SOLAK TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

68. Prof. Dr. Abdullah ÇAVUŞOĞLU TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

69. Prof. Dr. Gülfettin ÇELİK TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

70. Doç. Dr. Bilge DEMİRKÖZ TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

71. Abdulkadir KONUKOĞLU TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

72. Doç. Dr. M. Necati DEMİR TÜBİTAK Başkan Yardımcısı V.

73. Dr. Hasan PALAZ TÜBİTAK Başkan Yardımcısı V.

74. Ogün BAHADIR TÜBİTAK Genel Sekreteri

75. Hüseyin GÜLER TÜBİTAK Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Daire Başkanı

76.

4

Önceki Kararlara İlişkin Gelişmeler

5

2005/9 (G) BTYK’nın 26. Toplantısı

3.1. Ulusal Uzay Araştırmaları Programı [2005/9]

KARAR

1. Ulusal Uzay Araştırmaları Programının uzun vadeli ve sürdürülebilir yapıda bir devlet politikası olarak bütçesi ve yol haritası ile birlikte gerçekleştirilmesi için gereken tüm tedbirlerin alınmasına,

2. Ulusal Uzay Araştırmaları Programı koordinasyonunun ulusal kurum ve kuruluşlarla birlikte tam bir eşgüdüm içinde TÜBİTAK tarafından yapılmasına,

3. Türkiye’nin Avrupa Uzay Ajansına üyeliğini gerçekleştirecek çalışmaların TÜBİTAK’ın koordinasyonunda zaman geçirilmeden başlatılmasına,

karar verilmiştir.

İLGİLİ DİĞER KARARLAR

-

DAHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI

Eylül 2005; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 12. Toplantısı

Mart 2006; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 13. Toplantısı

Eylül 2006; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 14. Toplantısı

Mart 2007; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 15. Toplantısı

Kasım 2007; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 16. Toplantısı

Mayıs 2008; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 17. Toplantısı

Aralık 2008; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 18. Toplantısı

Haziran 2009; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 19. Toplantısı




Ağustos 2012; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 24. Toplantısı

Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 25. Toplantısı

SORUMLU KURULUŞ

TÜBİTAK

İLGİLİ KURULUŞLAR

TARAL Kapsamındaki Kuruluşlar

GELİŞME

10 Mart 2005 tarihinde yapılan BTYK’nın 11. toplantısında alınan 2005/9 no.lu karar gereği “Ulusal Uzay Araştırmaları Programı” 10 yıllık Eylem Planı ile kabul edilmiş ve Başbakanlık Genelgesi ekinde yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Bu program kapsamında Kasım-Nisan 2013 tarihleri arasında gerçekleşen gelişmeler aşağıda yer almaktadır:

6


A. Uygulama ve Teknoloji

Ulusal Uzay Araştırmaları Programı Projesi – GÖKTÜRK-2 İleri Teknoloji Uydusu

TÜBİTAK-UZAY ve TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii işbirliğiyle gerçekleştirilen “2,5 Metre Çözünürlüklü Görüntüleme Amaçlı Bilimsel Araştırma ve Teknoloji Geliştirme Uydusu, GÖKTÜRK-2” projesinin tasarım, üretim, montaj ve test aşamalarının tamamı öngörülen sürede tamamlanmış ve uydumuz Çin’in Gansu Eyaletindeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi’nden 18 Aralık 2012 tarihinde başarıyla fırlatılmıştır.

Türk Silahlı Kuvvetleri ve diğer kamu kurumlarının uydu görüntüsü ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla geliştirilen 400 kg ağırlık ve 2,5 metre çözünürlüğe sahip GÖKTÜRK-2 uydusu Mayıs 2013 sonuna kadar yörüngesinde toplam 2.404 tur atmış ve uydu ile toplam 1.712 kez iletişim kurulmuştur. GÖKTÜRK-2 uydusu ile dünyanın farklı bölgelerinden 450’den fazla görüntü çekilerek toplam 240 bin km

2’lik alan görüntülenmiştir (Şekil 1).

GÖKTÜRK-2 uydusu devreye alma faaliyeti tamamlanarak uydu operasyonel kullanıma hazır hale getirilmiştir. GÖKTÜRK-2 uydusu muayene ve kabul işlemlerine başlanmış olup yörünge kabul testlerinin bitirilmesinin ardından uydu Türk Hava Kuvvetleri’ne teslim edilecektir.

Şekil 1. Örnek GÖKTÜRK-2 görüntüsü*

* Görüntü raporda kullanılmak amacıyla özellikle küçültülmüştür.

7


RASAT Yer Gözlem Uydusu

TÜBİTAK-UZAY tarafından Kalkınma Bakanlığı desteğiyle tasarlanıp üretilen ve 17 Ağustos 2011 tarihinde fırlatılan uzaktan algılama uydusu RASAT’ın dünyanın dört bir tarafından çektiği görüntüler, TÜBİTAK UZAY binasında faaliyet gösteren yer istasyonundan indirilmektedir. RASAT uydusu ile Mayıs 2013 itibarıyla yaklaşık 3,5 milyon km

2 alan görüntülenmiş olup bu alan Türkiye’nin yaklaşık 4

katına karşılık gelmektedir.

RASAT uydusundan tüm Türkiye görüntüleri alınmış ve Türkiye’nin mozaik görüntüsü oluşturma çalışmalarında son aşamaya gelinmiştir. Türkiye Coğrafi Bilgi Sistemine hizmet edecek nitelikteki görüntülerle oluşturulacak bir portalın 2013 yılı son çeyreğinde kamu kurumları, üniversiteler ve Silahlı Kuvvetler ile paylaşılması hedeflenmektedir.

RASAT uydu görüntülerinin paylaşımı için Başbakanlık, MTA, TPAO, AFAD ve Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü gibi kurumlarla protokoller imzalanmış; bu kurumlara RASAT görüntüleri temin edilerek uzaktan algılama faaliyetlerine katkı sağlanmıştır. Ayrıca Mayıs 2013 itibarıyla aşağıda belirtilmiş olan kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşları ile üniversitelere uydu görüntüsü sağlanmıştır.

Başbakanlık Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Devlet Demir Yolları

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı 13. Bölge Müdürlüğü

Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğal Hayatı Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü

Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü Adana Valiliği

Fatih Üniversitesi ODTÜ Elektronik Müh. Bölümü

Bursa Orman Bölge Müdürlüğü Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi

SDÜ Üniversitesi Orman Fakültesi Adana Milli Parklar Bölge Müdürlüğü

Artvin Çoruh Üniversitesi Harita Mühendisliği Bölümü

Artvin Çoruh Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü

Adıyaman Üniversitesi Tarsus Belediyesi

Fırat Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği

HAVELSAN

Anadolu Üniversitesi Yer ve Uzay Bilimleri Enstitüsü

İSKİ

Harita Genel Komutanlığı Bağ Fotoğrafçılık

Ordu Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bandırma Belediyesi

100.Yıl Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

KTÜ Jeodezi ve Fotogrometri Müh. Bölümü

İTÜ İnşaat Fakültesi BAME Tarım

Bu kurum ve kuruluşlara sağlanan uydu görüntüleri; istihbarat, sulanan alanların takibi, yeşil alan tespiti, orman kadastrosu, rekolte tahmini, iklim değişikliği, petrol arama, flora ve fauna takibi, rezervuar sahasındaki sediment birikim alanlarının belirlenmesi, imar yasasına uygun yapılaşmanın takip edilmesi, değişim analizleri, hedef tespiti, havza analizleri, tektonik araştırmalar, deprem sonrası hasar tespiti, yangından etkilenen alanların belirlenmesi, peyzaj karakter analizi gibi uzaktan algılama konularında yürütülen bilimsel ve teknik faaliyetlerde kullanılmıştır.

8


2013 yılında, Türkiye mozaiği oluşturulması için 2012 yılından eksik kalan veya bulutlu bölgelerin uydu görüntülerinin çekilmesi planlanmaktadır. Ayrıca, Mayıs 2013’e kadar görüntülenmiş bölgelerin tekrar görüntülenmesi yoluyla değişim analizlerinin mümkün kılınması planlanmaktadır.

2013 yılı Ekim ayında TÜBİTAK UZAY’da gerçekleştirilecek Asya-Pasifik Uzay İşbirliği Organizasyonu (APSCO) ile birlikte düzenlenecek uluslararası sempozyumda RASAT uydu görüntüleri ile yapılan çalışmaların uluslararası kuruluşlara tanıtılması planlanmaktadır.

Altsistem Çalışmaları

TÜBİTAK UZAY, RASAT ve GÖKTÜRK-2 uydu projeleriyle elde ettiği uydu ve alt sistem tasarım, üretim, test, entegrasyon ve fırlatma hizmeti bilgi ve deneyimlerini, uyduların tamamen yerli olarak üretilebilmesini sağlamak ve daha yüksek yörüngelerde çalışabilecek uydular üretebilmek amacıyla aşağıdaki projelerle devam ettirmektedir.

HALE (Hall Etkili İtki Motoru Geliştirme Altyapısı) Projesi

HALE projesi, Türkiye için tamamen yeni olan, başta Hall etkili itki teknolojileri olmak üzere, iyon iticiler ve manyetoplazmadinamik itici teknolojileri konusunda tasarım, doğrulama ve entegrasyon için gerekli tüm araçların kurulu olduğu bir tesis ve bu tesisin doğrulanması ile uzay itki ihtiyaçlarının karşılanması için bir Hall etkili itki motoru üretilmesi projesidir. Proje kapsamında, elektrikli itki sistemi altyapısını kurmak amacıyla, vakum test sistemi tedariği ve temiz oda kurulumu için sözleşme imzalama aşamasına gelinmiştir. İlgili tedarik sürecinin 2013 yılı ikinci çeyreğinde başlatılması hedeflenmekte olup altyapının doğrulanmasına yönelik itici tasarımı ve ölçüm altyapısı kurma çalışmaları devam etmektedir.

9


TÜBİTAK Uzay Yer Gözlem Uydu Kavramı Geliştirme Projesi (TUYGU-KG)

2012 yılında başlatılan iç destekli proje kapsamında, uzaydan yer gözleme için yerli kurum ve kuruluşların ihtiyaçlarına uygun gereksinimler belirlenerek, görev tanım ve analizi çalışmaları gerçekleştirilmiş sistem seviyesi gereksinimleri ortaya çıkarılmıştır. Alt sistem seviyesi gereksinim belirleme çalışmaları sürdürülmektedir.

Hiperspektral Kamera Geliştirme Projesi

Hiperspektral veri toplama amaçlı bir uydu için faydalı yük olacak olan hiperspektral bir kameranın ve ilgili entegrasyon, kalibrasyon ve test altyapılarının geliştirilmesi projesidir. 2012 yılı ortasında başlatılan bu proje kapsamında hiperspektral bir kameranın sistem/alt sistem ve arayüz gereksinimleri belirleme, opto-mekanik ve elektronik birimler için ön-tasarım ve malzeme araştırma çalışmaları gerçekleştirilmiştir.

2013 yılında hiperspektral kameranın elektronik modüllerinin ön tasarım süreci tamamlanarak ayrıntılı tasarıma başlanmıştır. Opto-mekanik modülünün tasarımı ve optik lab kurulumu için teknoloji transferi hizmeti alımı konusunda ise idari ve teknik şartnameleri içeren teklife çağrı dokümanları hazırlanarak ihaleye çıkılmıştır. Proje çalışmaları Kalkınma Bakanlığının 2013 yatırım programında yer alan İMECE Uydu Sistemleri Alt Yapı projesi kapsamında devam ettirilecektir.

Gelecek Nesil Uydularda Kullanılacak Gelişmiş Bir Güç Düzenleme ve Dağıtım Birimi’nin Güç Dağıtım Modüllerini Araştırma-Geliştirme ve Gerçekleştirme Projesi (UYGAR)

Yüksek çözünürlüklü görüntüleme uyduları (Optik, SAR, Hiperspektral), telekomünikasyon ve yeni nesil bilimsel uydularda kullanılacak gelişmiş bir Güç Düzenleme ve Dağıtım Birimi’nin uluslararası standartlarda tasarlanması, üretilmesi ve kalifiye edilmesi projesidir.

UYGAR Projesi kapsamında Güç Dağıtım Birimi tasarlanmış ve üretilen Kalifikasyon Modeli üzerinde işlevsel, ısıl vakum, titreşim ve EMI/EMC testleri gerçekleştirilerek Mart 2013 itibarıyla Kalifikasyon Modeli test kampanyası tamamlanmıştır. Proje neticesinde yeni nesil uydularda kullanılabilecek uzay şartlarına kalifiye edilmiş bir Güç Dağıtım Birimine sahip olunmuştur.

UZAY-İMECE Uydu Altyapı Geliştirme Projesi

Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenen altyapı geliştirme projesi kapsamında TÜBİTAK UZAY tarafından 5 yıl içerisinde tepki tekeri, yıldız algılayıcı, metrealtı kamera, hiperspektral kamera, uçuş bilgisayarı, haberleşme sistemi ve güneş algılayıcı olmak üzere 7 alt sisteme yönelik altyapılar kurulacak ve ilgili sistemler geliştirilecektir.

B. Uluslararası İşbirliği

Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı

RASAT ve GÖKTÜRK-2 uydusunda edinilmiş tecrübelerle TÜBİTAK UZAY, Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı destekli 5 uluslararası projede (P2-ROTECT, THOR, GAMALINK, EOPOWER ve COGSENSE) proje ortağı olarak yer almaktadır.

Uluslararası Bilim Konseyi - Uzay Araştırmaları Komitesi (ICSU-COSPAR)

2012 yılında Hindistan’ın düzenlediği, 2014 yılında da Rusya’nın düzenleyeceği COSPAR (Committee on Space Research) Bilimsel Kongresi’nin 41.’si 2016 yılında TÜBİTAK ev sahipliğinde İstanbul’da gerçekleşecektir. Yaklaşık 60 ülkeden 3 binin üzerinde katılımcının beklenildiği kongre için hazırlık çalışmaları yürütülmektedir.

İslam Ülkeleri Uzay Bilimleri ve Teknolojisi Ağı (ISNET)

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Daimi Komitesi’ne (COMSTECH) bağlı ISNET’in 25 Şubat-8 Mart 2013 tarihleri arasında Karaçi/Pakistan'da Pakistan Uzay Ajansı (SUPARCO) düzenlediği Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri İleri Düzey Eğitimine katılım sağlanmıştır.

10


Asya-Pasifik Uzay İşbirliği Organizasyonu (APSCO)

Bangladeş, Çin, İran, Moğolistan, Pakistan, Peru, Tayland ve Türkiye’nin üyesi olduğu APSCO’nun proje ve idari toplantılarına katılım sağlanmıştır. APSCO’nun sağlamış olduğu yüksek lisans ve doktora burslarının duyuruları yapılmış, APSCO bünyesinde TÜBİTAK UZAY’da kurulacak uzaktan eğitim merkezi için çalışmalara başlanmıştır. 12-14 Haziran 2013 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirilecek uzay teknolojilerindeki son gelişmelerin paylaşılacağı RAST konferansına APSCO’nun üst düzey yetkililerinin katılımı sağlanacaktır. Ekim 2013’te TÜBİTAK UZAY’da gerçekleşecek APSCO’nun 5. Uluslararası Sempozyumu hazırlıkları başlatılmıştır.

Birleşmiş Milletler Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanılması Komitesi - UBAKK (UN OOSA)

8-19 Nisan 2013 tarihlerinde Viyana'da gerçekleştirilen UBAKK’a bağlı Hukuk Alt Komitesi'nin 52. oturumuna TÜBİTAK UZAY ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’ndan katılım sağlanmıştır. Toplantıda Birleşmiş Milletler'in dış uzay ile ilgili 5 anlaşmasının durumu ve gelişmeler, dış uzayın barışçıl amaçlarla kullanılması, dış uzayda nükleer güç kaynaklarının kullanımı, uzayın keşfi, uzay çöplerinin azaltılması, yer eşzamanlı yörüngelerin kullanımı, uzay hukuku ile ilgili kapasite geliştirilmesi, dış uzayın keşfi ve kullanımına yönelik uluslararası mekanizmalar hakkındaki görüşmelere katılım sağlanmıştır.

11


3.2. Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı [2007/102]

KARAR

Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı’nın uzun vadeli bir devlet politikası olarak gerçekleştirilmesi için gereken tüm tedbirlerin alınmasına, ekteki bütçenin gerek görüldüğünde revize edilmek kaydıyla 2007–2015 dönemi için tahsisine ve Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı’nın ilgili kurum ve kuruluşlarla birlikte eşgüdüm içinde Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından gerçekleştirilmesine karar verilmiştir.


-


Kasım 2007; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 16. Toplantısı

Mayıs 2008; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 17. Toplantısı









SORUMLU KURULUŞLAR

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

TAEK


TÜBİTAK

Üniversiteler

GELİŞME

Karar kapsamında son dönemde gerçekleşen gelişmeler aşağıda özetlenmektedir.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından sürdürülen söz konusu müzakereler kapsamında Sinop sahasında kurulacak nükleer güç santralleri için seçilen reaktör teknolojisi büyük ölçüde bu nükleer teknoloji geliştirme faaliyetlerinin yönünü çizecektir. Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı’nın bundan sonraki safhaları ülkemizde ve özellikle de Sinop’ta sürdürülen nükleer güç santrali kurma çalışmalarına paralel olarak şekillenecektir.

3 Mayıs 2013 tarihinde Türkiye ile Japonya arasında “Nükleer Enerjinin Barışçı Amaçlarla Kullanımı” ve “Türkiye Cumhuriyetinde Nükleer Güç Santrallerinin ve Nükleer Sanayinin Geliştirilmesi” anlaşmaları imzalanmıştır. Bu itibarla, söz konusu teknoloji geliştirme programının anılan anlaşmaların paralelinde hazırlanacak olan Ev Sahibi Ülke Anlaşması (Host Government Agreement) hükümleri çerçevesinde yer alması beklenmektedir.

12


3.3. Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016 [2010/201]

KARAR

Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Uygulama Planı 2011-2016’nın adının Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi (UBTYS) 2011-2016 olarak değiştirilmesine, UBTYS 2011-2016’nın onaylanmasına, UBTYS 2011-2016’da belirlenen stratejilerle ilgili eylemlerin BTYK Sekretaryası (TÜBİTAK) tarafından izlenmesine ve UBTYS 2011-2016 özelinde sekretarya tarafından kurumlar arası eşgüdümün sağlanmasına; bu kapsamda UBTYS 2011-2016’nın uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesinde kullanılması önerilen sistematiğin aşağıdaki gibi olmasına karar verilmiştir:

İlgili kurumlarca UBTYS 2011-2016’nın belirlenen stratejiler çerçevesinde gerçekleştirilmesi planlanan eylemler, strateji belgesinin kabulünü takiben, 2011 yılı için, 31 Ocak 2011’e kadar; diğer yıllar için 1 Kasım tarihine kadar TÜBİTAK’a gönderilir.

TÜBİTAK ilk aşamada, UBTYS 2011-2016’da belirlenen stratejiler ile ilgili kurumlardan gelen eylem önerilerini toplar. Sonrasında bu eylemler, TÜBİTAK koordinasyonunda kurumlar arası eşgüdüm içerisinde nihai haline getirilir ve Bilim ve Teknolojiden sorumlu Devlet Bakanına sunulur.

Eylemler, Bilim ve Teknolojiden sorumlu Devlet Bakanı tarafından ilgili Bakanlıklar aracılığı ile kurumlara gereği için iletilir.

Eylemlere ilişkin gelişmeler sorumlu kurumlar tarafından her altı ayda bir1 BTYK sekretaryasına

(TÜBİTAK) bildirilir ve en yakın BTYK toplantısında raporlanır.

Bu süreç UBTYS 2011-2016 döneminde her yıl için tekrarlanır.


2009/202 Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Uygulama Planı 2011-2016’nın Hazırlanması

2007/201 Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı

2010/101 Başbakan’ın Himayeleri Altına Aldığı Enerji, Su ve Gıda Alanlarında Ulusal Ar-Ge ve Yenilik Stratejilerinin Hazırlanması





SORUMLU KURULUŞLAR

TÜBİTAK


TARAL Kapsamındaki Kuruluşlar

GELİŞME

UBTYS 2011-2016 15 Aralık 2010 tarihinde gerçekleştirilen BTYK'nın 22. Toplantısında alınan 2010/201 no.lu karar gereği onaylanmıştır. UBTYS 2011-2016’nın stratejik çerçevesi Şekil 3’te verilmektedir.

1 BTYK 4 Ekim 1983 tarih ve 77 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yılda en az iki defa toplanmaktadır.

13


Şekil 3. UBTYS 2011-2016’nın Stratejik Çerçevesi

15 Ocak 2013’te gerçekleştirilen BTYK’nın 25. toplantısında UBTYS 2011-2016’da öncelikli olarak belirlenen alanlara sağlık alanı da eklenmiştir (Şekil 3).

UBTYS 2011-2016 kapsamında belirlenen stratejilerin hayata geçirilmesine yönelik yıllık eylem planları oluşturulmakta olup oluşturulan eylem planlarına ilişkin gelişmeler düzenli olarak BTYK toplantılarında raporlanmaktadır. UBTYS 2011-2016 kapsamında, 2013 yılı için ilgili kurumlar tarafından TÜBİTAK’a 1 Kasım 2012 itibarıyla sunulan eylem önerileri belirlenen kriterler çerçevesinde incelenmiş ve taslak eylem planı 30’un üstünde kurumdan yaklaşık 80 temsilcinin katılımıyla 20 Mart 2013’te gerçekleştirilen Eşgüdüm Toplantısı’nda değerlendirilmiştir. Nihai görüşlerin alınmasıyla son haline getirilen 2013 Yılı Eylem Planı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı tarafından ilgili kurumlara gönderilmiştir.

UBTYS 2011-2016’nın yıllık eylem planlarının yanı sıra, stratejik amaçları destekleyici nitelikte çeşitli alanlara odaklanan ayrı strateji belgeleri de bulunmaktadır. Şekil 4’te UBTYS 2011-2016 kapsamında izlenen bu strateji belgeleri yer almaktadır.

14


Şekil 4. UBTYS 2011-2016 Kapsamında İzlenen Diğer Strateji Belgeleri

BTYK’nın 21. toplantısında “Sayın Başbakan’ın Himayeleri Altına Aldığı Enerji, Su ve Gıda Alanlarında Ulusal Ar-Ge ve Yenilik Stratejilerinin Hazırlanması” kararı alınmıştır. Bu karar gereği “Ulusal Enerji/Su/Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejileri ve Eylem Planları” kurumlararası eşgüdüm içerisinde, paydaşların katılımı ile oluşturulmuştur. Enerji, su ve gıda alanlarındaki Ar-Ge ve yenilik strateji belgelerinin izleme ve değerlendirme faaliyetleri Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016 kapsamında devam etmektedir.

Benzer şekilde; 2007/201 no.lu BTYK kararı ile hazırlanan Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı (BT İK) Stratejisi ve Eylem Planı da Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016 çerçevesinde takip edilmektedir.

Bundan sonraki bölümlerde, UBTYS 2011-2016 kapsamındaki gelişmeler her bir stratejik amaç için aşağıdaki başlıklarda sunulmaktadır.

Bölüm 1: UBTYS 2011-2016’nın 2013 Yılı Eylem Planına İlişkin Gelişmeler

Bölüm 2: Stratejik Amaç Kapsamındaki Diğer Gelişmeler

Ulusal Enerji, Su ve Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejileri ile BT İK Stratejisi ve Eylem Planı kapsamında da gelişme raporları oluşturulmuştur. Raporda Ulusal Enerji, Su ve Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejileri kapsamında oluşturulan eylem planlarına ilişkin gelişmeler D2 stratejik amacı altında, Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı Stratejisi ve Eylem Planı’na ilişkin gelişmeler ise Y1 stratejik amacı altında verilmektedir. Raporlama dönemi 1 Kasım 2012 – 30 Nisan 2013 dönemini kapsamaktadır.

15

Stratejik Amaç D1

D1 - Bölüm 1: UBTYS 2011-2016’nın 2013 Yılı Eylem Planında D1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler

Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak

Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı

Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç D1.

Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef Odaklı Yaklaşımlar1

Amaç D1.1.

Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin güçlü olduğu alanlarda Ar-Ge ve yenilik kaynaklı ekonomik kazanımların artırılması

D1.1.1 Derinlemesine analizlerin alt sektörleri de kapsayacak şekilde gerçekleştirilmesi

Eylem: Elektronik haberleşme sektöründe ülke gereksinimlerini karşılayacak yeni nesil, yakınsak hizmetlerin, uluslararası standartlar doğrultusunda ve zamanında sunumuna yardımcı olacak düzenleyici çerçevenin temin edilmesi

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu

2011 - 2012

D

Gelişme: 790-862 MHz bandının yayıncılık dışı hizmetlere tahsisi kararı ile ilgili frekans bantlarında analog yayınların sonlandırılmasının ardından hangi hizmetlerin sunulacağına ilişkin gerekli planlama ve hazırlıklar devam etmektedir. Çalışmanın ileriki aşamalarının 2013-2014 döneminden sonra da 2015 yılına kadar devam etmesi beklenmektedir.

Eylem: Zararlı Yazılım Analiz Merkezi kurulması TÜBİTAK BİLGEM Ulaştırma, Denizcilik ve

Haberleşme Bakanlığı, BTK 2012-2013

D

Gelişme: Proje, UDHB ile sözleşme imzalanarak 14 Şubat 2013'te başlamış olup bilgi birikimi edinimi ve dokümantasyon aşaması devam etmektedir. Proje planına uygun olarak "Zararlı Yazılımların Özellikleri ve Yayılma Yöntemleri" dokümanı %70 oranında tamamlanmıştır.

1 Bu stratejik amaca yönelik aşağıda belirtilen strateji(ler) altında 2013 yılına yönelik uygun bulunan bir eylem bulunmamaktadır:

D1.1.2 Hedef odaklı yaklaşımlarla insan kaynaklarının geliştirilmesi

D1.1.4 Farklı öncelikli sektörler (ve alt sektörler) arasında Ar-Ge ve yenilik eksenli işbirliğinin ve kilit teknolojilerin çift amaçlı kullanımının artırılması yoluyla farklı sektörlerin birikimlerinin harmanlanmasının teşvik edilmesi

D1.1.7 Günümüzde paradigma değişikliği olarak kabul edilen açık yeniliğin teşvik edilmesi yoluyla sektörlerin üretim zincirini oluşturan aktörlerin Ar-Ge ve yenilik tabanlı rollerinin güçlendirilmesi

16

UBTYS 2011-2016’nın 2013 Yılı Eylem Planında D1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler



Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

D1.1.3 Bilginin yayılımını ve ticarileşmesini artırmak amacıyla paydaşların (üniversite-kamu-sanayi) bir araya geldiği platformların etkinleştirilmesi, disiplinlerarası araştırmaların

artırılması ve araştırma sonuçlarının paylaşımının teşvik edilmesi

Eylem: Üyesi olunan Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) hibrit (karma) elektrikli araçlar uygulama anlaşması yıllık raporlarının çeşitli otomotiv platformlarıyla paylaşımı

TÜBİTAK MAM

Otomotiv Teknoloji Platformu, Otomotiv Sanayi Derneği, Taşıt Araçları Yan Sanayi Derneği, UDHB, Kamu ve Özel Sektör

Paydaşları

2011-2016

D

Gelişme: 22–24 Nisan 2013 tarihlerinde IEA Hibrit ve Elektrikli Araçlar Uygulama Anlaşması İcra komitesi ile bilgi değişimi toplantılarına katılım sağlanmıştır. Bu toplantılarda ülkelerin hibrit ve elektrikli araçlar programları hakkında bilgi alınmıştır. Buradan elde edilen bilgiler Otomotiv Teknoloji Platformu (OTEP) Elektrikli Araç Çalışma Grubunda değerlendirilmiştir.

Eylem: Ülkemizde Ar-Ge faaliyetleri yürüten elektronik sektörüne dönük olarak üniversiteler de dahil olmak üzere kamu, özel sektör ve üniversite faaliyetlerinin takip edilebildiği, teknolojik yetkinlikler ile ürünlerin somut düzeyde tespit edilebildiği ve bu noktada arz ve talebin bir araya getirildiği platformların kurulması (veri tabanı, portal, iletişim ağı vb.), ayrıca ilgili yapının kurumsal olarak web ortamında sürdürülebilir mekanizmalarla desteklenmesi

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, KOSGEB, YÖK,

TÜBİTAK, SSM, Otomotiv Teknoloji Platformu, Sektör STK’ları

2013-2014

D

Gelişme: Eylem ile ilgili olarak web tasarımı için proje dokümanı ve ayrıntılı iş planlarının hazırlığına yönelik çalışmalar devam etmektedir.

D1.1.5 Ülkenin ekonomik ve teknolojik gelişmesine hizmet edecek nitelikteki güdümlü ve sonuç-odaklı projeleri destekleyecek programların geliştirilmesi

Eylem: Türkiye’de elektronik bankacılık alanındaki sanal saldırıların ve tehditlerin envanterlerinin hazırlanması, bu envanterden yola çıkarak elektronik bankacılığa dönük sanal tehditlerin risklerini azaltacak teknolojik, hukuksal gereksinimlerin tespit edilmesi ve envanterin düzenli olarak güncellenmesi

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu

Türkiye Bankalar Birliği, Türkiye Katılım Bankaları Birliği, MASAK, EGM, BTK, TÜBİTAK BİLGEM,

Telekom operatörleri, Bilişim İhracatçıları Birliği, İnternet servis sağlayıcıları, İlgili bilgi teknolojileri donanım ve yazılım üreticileri ve

satıcıları, MEB

2011 - 2016

D

Gelişme: Elektronik ortamda yayınlanacak olan, Türkiye’de elektronik bankacılığa dönük siber saldırılar ve tehditler envanterinde hangi verilerin yer alması gerektiğinin belirlenmesi amacıyla çalışmalar devam etmektedir.

17




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: 4G Mobil Haberleşme altyapısında kullanılacak sistemlerin araştırılması, geliştirilmesi, gerçekleştirilmesi ve üretim sanayisine teknoloji transferinin yapılması

TÜBİTAK BİLGEM

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, BTK,SSM, İlgili Kamu Kurumları, Mobil İletişim İşletmecileri, Haberleşme Altyapı

İşletmecileri

2013-2016

D

Gelişme: 4G Mobil Haberleşme sistemleri konusunda yurt dışındaki trendler ile ilgili araştırmalar sonucunda, LTE ve WİMAX standartları ile geliştirilen 4G ürünlerin kullanımının gelişmiş ülkelerde yaygınlaştığı ve bu sistemlerin ileri versiyonlarının geliştirilmesi üzerine Ar-Ge faaliyetlerinin devam ettiği gözlemlenmiştir. LTE standartlarının fiziksel ve ortama erişim katmanlarında kullandığı teknolojiler ile ilgili literatür araştırması tamamlanmıştır. LTE sisteminin fiziksel ve ortama erişim katmanında kullandığı temel fonksiyonların ve algoritmaların bir kısmı MATLAB ortamında geliştirilerek, baz istasyonu ve terminaller arasında çift yönde sürdürülebilir iletişimi gösteren demo başarılı bir şekilde çalıştırılmıştır. Prototip aşamasında kullanılmak üzere LTE sisteminin gerçekleştireceği geliştirme platformları belirlenmiştir.

Eylem: TÜBİTAK Ar-Ge Destek Programları içerisinde hedef odaklı, farklı destek unsurları içeren projelerin açılacak çağrılar aracılığıyla desteklenmesi

TÜBİTAK Sektör STK’ları, İlgili Kamu

Kurumları, Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler, Özel Sektör

2011-2013

D

Gelişme: TÜBİTAK 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı Uygulama Esasları yürürlüğe girmiş, Otomotiv, Makine-İmalat ve Bilgi İletişim Teknolojileri alanlarında üst düzey önceliklendirme gruplarının belirlediği öncelikli alanlarda, Çağrılı Projeler Danışma Kurulları (ÇPDK) tarafından çağrı konuları belirleme çalışmaları yapılmıştır. Bu alanlarda açılan çağrılara 416 proje ön başvurusu yapılmıştır. Ön başvurusu tamamlanan ve panellerde başarılı bulunan projelerden, programa 2012 sonu itibarıyla 205 proje başvurusu gerçekleşmiş ve bu başvurulardan 102’si için destek kararı verilmiştir.

Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlardan biri olan “Otomotiv” alanında “OT01 – Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araç Teknolojileri Çağrı Programı” kapsamında, “OT0101 – Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araçlarda Enerji Yönetim Sistemleri”, “Elektrik Motoru ve Batarya Teknolojileri; “OT0102 – Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araçların Dinamiği ve Kontrolü”; “OT0103 – Hibrit Elektrikli Araçlarda İçten Yanmalı Motor Performansı ve Emisyon Kontrolü” konularında 2012 yılında çağrıya çıkılmıştır. İkinci aşama başvuruları 1 Şubat 2013 tarihinde alınan projelerin panel değerlendirmesi sonucunda 8 projenin desteklenmesi uygun bulunmuş ve sonuçlar 5 Nisan 2013 tarihinde açıklanmıştır. Söz konusu çağrıya ilişkin istatistikler Tablo 3’te verilmektedir:

18




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Tablo 3. OT01 Çağrı Programına Ait Veriler (2013)

Çağrı Başlığı

OT0101 OT0102 OT0103

1. Aşama Başvuru Sayısı 36 10 8

2. Aşama Başvuru Yapmaya Hak Kazananlar 21 3 6

2. Aşama Başvuru Sayısı 17 3 5

Desteklenen Proje Sayısı 6 1 1

Toplam Destek Bütçesi 4 milyon TL

Yine otomotiv alanında elektrikli araç teknolojilerinden kritik nitelikte olan bileşenlerin yerli olarak geliştirilmesi ve buna bağlı olarak geliştirilen bu bileşenlerin kullanıldığı yerli elektrikli araç üretilmesi amacıyla, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın müşterisi olduğu “Elektrikli Araç Teknolojilerinin Geliştirilmesi” çağrısı KAMAG tarafından 18 Şubat 2013 tarihinde açılmıştır.

Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlardan bir diğeri olan BİT alanında Milli Eğitim Bakanlığı FATİH Projesi kapsamında “BT01 – FATİH Projesi Bilgi Erişim ve Yönetim Sistemleri Çağrı Programı açılmış” ve “BT0101 – Fatih Projesi Bilgi Erişim ve Yönetim Sistemleri” konusunda 2012 yılında çağrıya çıkılmıştır. İkinci aşama başvuruları 4 Ocak 2013 tarihinde alınan projelerden panel değerlendirmesi sonucunda 9 projenin desteklenmesi uygun bulunmuş ve sonuçlar 4 Mart 2013 tarihinde açıklanmıştır. Söz konusu çağrıya ilişkin istatistikler Tablo 4’te verilmiştir.

Tablo 4. BT01 Çağrı Programına Ait Veriler

Çağrı Başlığı

BT0101

1. Aşama Başvuru Sayısı 250

2. Aşama Başvuru Yapmaya Hak Kazananlar 67

2. Aşama Başvuru Sayısı 61

Desteklenen Proje Sayısı 9

Toplam Destek Bütçesi 3 milyon TL

19




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

BİT alanında “Donanım Trojanlarının Tespiti” ile ilgili Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın müşterisi olduğu çağrı, TÜBİTAK SAVTAG tarafından 19 Ekim 2012 tarihinde yayımlanmış, 19 Kasım 2012 tarihinde 1. aşamada 4 proje önerisi alınmış, yapılan komisyon değerlendirmesi neticesinde görüşler proje isteklilerine iletilmiştir. 15 Mart 2013 tarihinde 2. aşamada da 4 proje önerisi alınmış, yapılan panel değerlendirmesi sonucunda 2 proje önerisinin desteklenmesine karar verilmiştir. Projeler ile ilgili revizyon çalışmaları devam etmekte olup projelerin, 2013 Haziran içerisinde yürürlüğe alınması öngörülmektedir.

Eylem: Kamu Kurumlarının Ar-Ge ve Yenilik Faaliyetlerini eş-fonlama yoluyla finanse edebilecekleri güdümlü destek mekanizmalarının geliştirilmesi

TÜBİTAK UDHB, SSM, Sağlık Bakanlığı, İlgili

Diğer Kamu Kurumları 2011-2013

T

Gelişme: BİT alanında Milli Eğitim Bakanlığı ile imzalanan protokol çerçevesinde FATİH Projesi kapsamında “BT01–FATİH Projesi Bilgi Erişim ve Yönetim Sistemleri Çağrı Programı” açılmış “BT0101–Fatih Projesi Bilgi Erişim ve Yönetim Sistemleri” konusunda eş fonlama yoluyla 9 projenin desteklenmesine karar verilmiştir.

D1.1.6 Mevcut fiziki araştırma altyapılarının analiz edilerek ihtiyaç duyulan altyapıların geliştirilmesinin teşvik edilmesi

Eylem: Güçlü olarak belirlenen alanlarda sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda ölçüm sistem ve standartlarının kurulması ve/veya iyileştirilmesi ve kapasitelerinin artırılması

Kalkınma Bakanlığı TÜBİTAK UME, SSM, Kamu ve Özel Ar-

Ge Kurum / Kuruluşları Sürekli

D

Gelişme: Kalkınma Bakanlığı tarafından 2011 yılında gerçekleştirilen proje teklif çağrısına binaen sunulan TÜBİTAK UME Fotovoltaik Test ve Araştırma Merkezi projesi 6,4 milyon TL bütçe ile 2012 Yılı Yatırım Programına alınarak desteklenmeye başlanmış ve 5,9 milyon TL ödenek tahsis edilmiştir. 2013 yılı sonunda tamamlanması öngörülen projeye 2013 yılı için 500 bin TL ödenek tahsis edilmiştir.

20

D1 - Bölüm 2: Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef Odaklı Yaklaşımlar Kapsamında Diğer Gelişmeler

UBTYS 2011-2016 kapsamında Otomotiv, Makine-İmalat ile Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlar olarak belirlenmiştir. Bu alanlara yönelik TÜBİTAK tarafından 2012 yılında geliştirilen programlar şu şekildedir:

1511 - Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı

1003 - Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

Bununla birlikte, Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı (1007 Programı) kamu kurumlarının Ar-Ge ile giderilebilecek ihtiyaçlarının karşılanmasına veya sorunlarının çözümüne ilişkin projeleri desteklemek üzere revize edilmiştir.

Ayrıca Otomotiv, Makine-İmalat ve BİT alanlarında TÜBİTAK’ın ve diğer kamu kurum kuruluşlarının faaliyetleri ile Ar-Ge ve yenilik destekleri verilmeye devam edilmektedir.

A. TÜBİTAK’ın Ar-Ge ve Yenilik Destek Mekanizmalarındaki Yenilikler

1 Nisan 2012 tarihinde yürürlüğe giren “1511 - TÜBİTAK Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı” kapsamında belirlenen Öncelikli alanlarda çağrıya çıkılarak Ar-Ge nitelikli ve yenilikçi projelerinin harcamalarına uluslararası tanım ve kavramlar çerçevesinde geri ödemesiz (hibe) olarak destek sağlanması amaçlanmıştır. Program kapsamında sağlanacak desteğin teknolojik yeterlilik ve bilgi birikiminin artırılmasında, mevcut yeteneklerin farklı alanlarda da değerlendirilmesinde ve özgün teknolojilerin geliştirilmesinde ivme kazandırıcı ve yönlendirici bir etken olması hedeflenmektedir. Programda uygulanacak destek oranı, her dönem için sabit olup büyük ölçekli kuruluşlar için %60, KOBİ’ler için %75’tir.

Ulusal öncelikli alanlarımız olan otomotiv, makine-imalat, bit enerji ve gıda kapsamında belirlenen alt teknoloji alanlarında, toplam 22 çağrı açılmış olup, yeni açılan destek programı olmasına rağmen 2012 yılı içerisinde toplam 682 proje ön başvurusu alınmıştır. Bu başvuruların 416’sı makine-imalat, otomotiv ve BİT alanındaki çağrılara yapılmıştır (Tablo 5).

Tablo 5. TÜBİTAK 1511 Öncelikl Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programına İlişkin Veriler

Öncelikli Alan Alt Alan Ön Başvuru Sayısı Proje Öneri

sayısı Kabul Edilen Proje Sayısı

Makine-İmalat

Mekatronik 81 14 7

22 12

Takım Tezgahları 52 11 5

14 5

Otomotiv

Hibrit-Elektrikli Araç 28 9 5

4 3

Yenilikçi Araç 96 18 8

34 16

BİT Gömülü Sistemler ve Entegre Devreler

159

62 9

17 32

TOPLAM 416 205 102

21

Ön başvurusu tamamlanan ve panellerde başarılı bulunan projelerden, programa 2012 sonu itibarıyla 205 proje başvurusu gerçekleşmiş ve Ocak-Nisan 2013 tarihleri arasında bu başvurulardan 102 adeti için destek kararı verilmiştir.

2013 yılı içinde program mekanizmasında yapılan değişikliklerle birlikte Haziran ayından itibaren çağrılar yayınlanmaya başlanacaktır. 2013 yılı ilk çağrıları enerji ve BİT öncelikli alanlarında olacaktır. Yıl sonuna kadar sağlık, gıda, makine-imalat ve otomotiv öncelikli alanlarında da çağrıya çıkılması hedeflenmektedir.


TÜBİTAK 1003 programının amacı, UBTYS 2011-2016 çerçevesinde belirlenecek konularda sonuç odaklı, izlenebilir hedefleri olan, ilgili bilim/teknoloji alanlarının dinamiklerini gözeten ve yurt içinde yapılan Ar-Ge projelerini desteklemek ve bu projeler arasında eşgüdüm sağlamaktır.

2012 yılında başlayan bu program kapsamında 2012 yılında toplam 11 başlıkta çağrı açılmıştır. Açılan çağrılara UBTYS 2011-2016’da yer alan öncelikli alanlarda toplam 944 proje önerilmiştir. Bu önerilerden 308’i Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin güçlü olduğu alanlarda açılan çağrılara yapılmıştır (Tablo 6).

Tablo 6: Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda TÜBİTAK 1003 Programı Kapsamında Veriler

Açılan Çağrı Başlığı Önerilen Proje Sayısı

Fatih Projesi Bilgi Erişim ve Yönetim Sistemleri 250

Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araçlarda Enerji Yönetim Sistemleri, Elektrik Motoru ve Batarya Teknolojileri

40

Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araçların Dinamiği ve Kontrolü 10

Hibrit Elektrikli Araçlarda İçten Yanmalı Motor Performansı ve Emisyon Kontrolü 8

TOPLAM 308

1007 - Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı

Program kapsamında 2012 yılında revizyon çalışması yapılmış ve çağrılı sisteme geçilmiştir. Yeni sistemde, ilgili kamu kurumlarının Ar-Ge nitelikli ihtiyaçları belirlenmektedir. Belirlenen ihtiyaçlara ilişkin konu uzmanlarının da katılımıyla odak grup çalışmaları yürütülmekte ve bu çalışma kapsamında çağrı dokümanı hazırlanmaktadır. Hazırlanan çağrı dokümanı ile TÜBİTAK çağrı ilanına çıkarak proje başvurusu alınmaktadır.

2012 yılında Müşteri Kurumlar tarafından Ar-Ge nitelikli ihtiyaç olarak belirtilen başlıklar için yapılan çağrı duyurusu sayısı ve çağrı başlıkları ile çağrılara yapılan proje başvurularına ilişkin bilgiler Tablo 7’de sunulmaktadır.

22

Tablo 7. İhtiyaç Analizi Çalışması Yapılan Kurumlar ve Açılan Çağrılar

Çalışma Yapılan Kurumlar

Açılan Çağrı Sayısı

Çağrı Başlıkları Proje

Başvuru Sayısı

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı

7

Örtüaltı Sebze Zararlılarıyla Biyolojik Mücadelede Kullanılabilecek Bazı Doğal Düşman Türlerinin Kitlesel Üretim Yöntemlerinin Geliştirilmesi

Turunçgillerde Sektörel Gelişim ve İhracat Şansını Artıracak Çeşit ve Anaç Geliştirme

Yüksek Kaliteli Kuru Kayısı Üretimi için Kükürtleme, Kurutma ve Depolama Sistemlerinin Geliştirilmesi

Yerel Algal Biyoyakıt Üretim Yöntemlerinin ve Teknolojilerinin Geliştirilmesi

Tarım Arazilerinden Kaynaklanan Sera Gazı Emisyon, Hazne ve Yutak Miktarlarının Belirlenmesi - Türkiye Akı Ağı

Şap Aşılarının CpG Motifi İçeren Oligonükleotidlerle Immün Etkisinin Arttırılması

Çaydan Katma Değeri Yüksek Yeni Ürünler Geliştirilmesi

23

Orman ve Su İşleri Bakanlığı

3

Yerüstü, Kıyı ve Geçiş Sularında Çevresel Hedeflerin Belirlenmesine Yönelik Metodolojinin Geliştirilmesi: Büyük Menderes Havzası Pilot Çalışması

Yeraltı Suyu Kütlelerinin Kimyasal Durum ve Miktar Açısından Değerlendirilmesi ve İyi Yeraltısuyu Durumuna Ulaşmak için Hedeflerin Belirlenmesi: Büyük Menderes Havzası Pilot Çalışması

Erozyon ve Çölleşmenin İzlenmesi ve Kriter, Gösterge Standartlarının Belirlenmesi: Erozyonla Mücadelenin Etkin Kılınması

19

Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü

2

Mantarı Sertleştirilmiş Ray Üretimi

Türkiye Hemzemin Geçitleri Risk Modeli Oluşturulması ve Örnek Hemzemin Geçit Koruma Sistemlerinin Geliştirilmesi

6

Karayolları Genel Müdürlüğü

3

Kalibre Edilebilir Karayolu Üstyapıları (Rijit-Esnek) için Projelendirme Yönteminin Geliştirilmesi

Kaza Kara Noktası Olan Hemzemin Kavşaklarda Uyarı Sistemlerinin Geliştirilmesi

Karayollarında Buzlanmayı Önleyici ve Buz Çözücü Çözelti ve/veya Dispersiyonların Yerli Olarak Geliştirilmesi, Çevre ve İklim Koşullarına Göre Performans Kriterlerinin Belirlenmesi

20


2 Yüksek Gerilim Yüksek Güç Çevirgeçlerinin Geliştirilmesi

Gaz Türbini Kanatlarının Yerli İmalatı 8

23

B. Ülkemizin Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Ar-Ge Destekleri

TÜBİTAK Destekleri

Otomotiv, makine-imalat ile BİT alanlarında TÜBİTAK programları bazında verilen destekler Tablo 8’de verilmektedir.

Tablo 8. Ülkemizin Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda TÜBİTAK Birimleri Tarafından 2012 Yılında Desteklenen Projelerin Dağılımı*

Otomotiv Makine-İmalat BİT

Desteklenen Proje Sayısı

Destek

Bütçesi**


Destek

Bütçesi**


Destek

Bütçesi**

ARDEB 19 3,7 32 6,2 100 22,0

TEYDEB 124 57,3 456 62,2 267 63,1

KAMAG 0 0 4 5,2 15 12,2

* TÜBİTAK UİDB’ye ilişkin veriler Y6 bölümünde verilmektedir.

** 2013 sabit fiyatlarıyla; Milyon TL

TTGV Destekleri

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı bünyesinde yürütülen çeşitli Ar-Ge destek programları kapsamında Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlarda verilen desteklere ilişkin bilgiler Tablo 9’da verilmektedir.

Tablo 9. Ülkemizin Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda TTGV Programları Destek Verileri (2003-2013*)

Otomotiv Makine-İmalat BİT


Destek

Bütçesi**


Destek

Bütçesi**


Destek

Bütçesi**

Teknoloji Geliştirme Projeleri Desteği

64 43,8 135 74,7 147 104,3

Ticarileştirme Projeleri Desteği

2 2,1 2 2,4 3 1,4

İleri Teknoloji Projeleri Desteği

- - 1 7,7 - -

* 30 Nisan 2013 itibarıyla

** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla; Milyon TL

24

Stratejik Amaç D2: İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda İhtiyaç Odaklı Yaklaşımlar

D2 - Bölüm 1a: UBTYS 2011-2016’nın 2013 Yılı Eylem Planında D2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler



Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç D2

İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda İhtiyaç Odaklı Yaklaşımlar1

Amaç D2.1

İhtiyaç-odaklı alanlarda Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin ivmelenmesi

D2.1.1 Ülke ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte Ar-Ge ve yenilik eksenli bilgi üretiminin artırılması ve sonuç-odaklı araştırmaların desteklenmesi

Eylem: Haberleşme uydularının tasarımı yapılarak yerli imkanlarla üretim, entegrasyon ve testlerinin yapılması


Türksat Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme A.Ş., TUSAŞ

Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş., TÜBİTAK UZAY, TÜBİTAK UME, SSM

2011 - 2015

D

Gelişme:

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (UDHB) ile TÜBİTAK KAMAG arasında Ar-Ge ihtiyaçlarını belirlemek üzere bir dizi toplantı gerçekleştirilmiştir.

Yerli Haberleşme Uydusu Geliştirilmesi Projesi, UDHB’nin birinci öncelikli projesi olarak TÜBİTAK KAMAG’a gönderilmiştir.

TÜBİTAK KAMAG ev sahipliğinde, TÜBİTAK UZAY, TUSAŞ, ASELSAN ve TÜRKSAT’ın katılımı ile muhtemel paydaşlar değerlendirme toplantısı yapılmıştır.

Projenin gerektirdiği bütçe büyüklüğü sebebi ile bütçenin bir kısmının UDHB tarafından karşılanmasına yönelik, TÜBİTAK KAMAG ve UDHB Havacılık ve Uzay Teknolojileri Genel Müdürlüğü arasında değerlendirme toplantıları yapılmıştır.

Projenin bir kısmının finansmanının UDHB tarafından karşılanmasına yönelik Kalkınma Bakanlığı ile görüşmeler yapılmıştır.

Eylem: TÜBİTAK Ar-Ge Destek Programları içerisinde hedef odaklı, farklı destek unsurları içeren projelerin açılacak çağrılar aracılığıyla desteklenmesi

TÜBİTAK

Sektör STK’ları, İlgili kamu kurumları, Araştırma Enstitüleri,

Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları

2011 - 2013

D

Gelişme: 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı Uygulama Esasları yürürlüğe girmiş, enerji ve gıda alanlarında üst düzey önceliklendirme gruplarının belirlediği öncelikli alanlarda, Çağrılı Projeler Danışma Kurulları (ÇPDK) tarafından çağrı konuları belirleme çalışmaları yapılmıştır. Bu alanlarda açılan çağrılara 266 proje ön başvurusu yapılmıştır. Ön başvurusu tamamlanan ve panellerde başarılı bulunan projelerden, programa 2012 sonu itibarıyla 132 proje başvurusu gerçekleşmiş ve Ocak-Nisan 2013 döneminde bunlardan 75’i için destek kararı verilmiştir.

TÜBİTAK ile BOREN işbirliği çerçevesinde enerji alanında Bor Teknolojileri Çağrı Programı kapsamında BR0101–Yeni Bor Ürünlerinin, Üretim Teknolojilerinin

1 Bu stratejik amaca yönelik aşağıda belirtilen strateji(ler) altında 2013 yılına yönelik uygun bulunan bir eylem bulunmamaktadır:

D2.1.2 BT İnsan kaynaklarının geliştirilmesi ve disiplinlerarası yaklaşımlar ile etkileşiminin sağlanması D2.1.3 Bilim toplum etkinlikleri aracılığıyla gençler arasında disiplinlerarası yaklaşımların benimsenmesi

25




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Geliştirilmesi ve Kullanım Alanlarının Yaygınlaştırılması konusunda 2012 yılında çıkılan çağrının 2. aşamasında 38 proje önerisi sunulmuştur. Bu önerilerden 27’si panel değerlendirmesine alınmış ve 9’unun desteklenmesine karar verilmiştir. Desteklenmesine karar verilen projelerin sözleşmeleri yapılmış ve projeler 15 Aralık 2012 tarihinde yürürlüğe alınmıştır.

Bor Teknolojileri Çağrı Programı kapsamında açılan BR0101 – Yeni Bor Ürünlerinin, Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Kullanım Alanlarının Yaygınlaştırılması konusunda tekrar çağrıya çıkılmıştır.

Kömür Teknolojileri Çağrı Programı kapsamında 2. aşamada değerlendirilmek üzere toplamda 32 proje önerisi sunulmuştur. Bu önerilerden 30’u panel değerlendirmesine alınmış ve 5’inin desteklenmesine karar verilmiştir. Desteklenmesine karar verilen projelerin yürürlüğe alınma çalışmaları devam etmektedir.

Enerji alanında Hidrojen ve Yakıt Pili Teknolojileri ile Güneş Enerjisi Çağrı Programları kapsamında çıkılacak çağrı konularının belirlenmesi amacıyla 2 Çağrı Programı Danışma Kurulu (ÇPDK) oluşturulmuştur. ÇPDK toplantıları sonucunda Hidrojen ve Yakıt Pili Teknolojileri Çağrı programı kapsamında EN0201–Hidrojen Üretim, Dağıtım ve Depolama Teknolojileri ve EN0202–Yakıt Pili Geliştirme Teknolojileri; Güneş Enerjisi Çağrı Programları kapsamında EN0301–Fotovoltaik Teknolojilerin Geliştirilmesi, EN0302–Yoğunlaştırılmış Isıl Sistem Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve EN0303–Güneş Enerjisi Uygulamalarına Yönelik Yenilikçi Isıl Sistem Teknolojilerinin Geliştirilmesi konularında 1 Şubat 2013 tarihinde çağrıya çıkılmıştır. Hidrojen ve Yakıt Pili Teknolojileri kapsamında 96 projenin, Güneş Enerjisi Çağrı Programları kapsamında 87 projenin 1. aşama başvuruları alınmıştır.

İvme kazanmamız gereken alanlardan bir diğeri olan gıda alanında Tarla Bitkileri Çağrı Programı kapsamında 2. aşamada değerlendirilmek üzere toplamda 73 proje önerisi sunulmuştur. Bu önerilerden 67’si panel değerlendirmesine alınmış ve 18’inin desteklenmesine karar verilmiştir. Desteklenmesine karar verilen projelerin yürürlüğe alınma çalışmaları devam etmektedir.

Gıda alanında Gıda Güvenilirliği Çağrı Programı kapsamında GD0201–Güvenilir Gıda için Minimum/Alternatif İşleme Teknolojilerinin Geliştirilmesi/İyileştirilmesi ve GD0202–Güvenilir Gıdalar için İzlenebilirlik/Kontrol Sistemlerinin/Tekniklerinin Geliştirilmesi konularında 1 Şubat 2013 tarihinde çağrıya çıkılmıştır. Bu çağrılarda sırasıyla 51 ve 70 projenin 1. aşama başvurusu alınmıştır.

Su alanında ise Membran Teknolojileri Çağrı Programı kapsamında çıkılacak çağrı konularının belirlenmesi amacıyla ÇPDK oluşturulmuştur. ÇPDK toplantısı sonucu Membran Teknolojileri Çağrı programı kapsamında SU0101–Evsel ve Endüstriyel Atıksu Yönetiminde Membran Biyoreaktör (MBR) Uygulamaları, SU0102–Endüstriyel Atıksu Yönetiminde Membran Teknolojileri Uygulamaları ve SU0103–Su Arıtımında Membran Uygulamaları konularında 1 Şubat 2013 tarihinde çağrıya çıkılmıştır. Bu çağrılar kapsamında toplam 64 projenin 1.aşama başvurusu alınmıştır.

Eylem: Savunma ve Uzay alanlarında Üst Düzey Önceliklendirme Grubu oluşturularak alt teknoloji alanlarının belirlenmesi

TÜBİTAK İlgili Kamu Kurumları, Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri, Sektör STK’ları, Özel Sektör Kuruluşları

2012-2013

D

Gelişme: Bu dönemde gelişme raporlanmamıştır.

Eylem: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarca yürütülen ve yeni yapılacak Ar-Ge yatırımlarının ve pilot projelerin bir önceki yıla göre her yıl kuruluşlarca öngörülen oranda artırılmasının sağlanması ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının yaygınlaştırılmasının teşvik edilmesi


Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına Bağlı İlgili ve İlişkili

Kuruluşları, Hazine Müsteşarlığı, TÜBİTAK, TEDAŞ, Araştırma

Enstitüleri, Üniversiteler

2011-2015 D

26




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme:

Plazma Kömür Gazlaştırma Projesi: Klasik yöntemlerle gazlaştırılamayan düşük kalorili kömürlerimiz plazma yöntemi ile gazlaştırılarak hidrojence zengin sentez gazı (CO, H2) elde edilmektedir. Proje kapsamında; 3 kW gücünde laboratuvar ölçekli gazlaştırma tesisi tamamlanmış olup; 10 kW gücündeki mikrodalga plazma gazlaştırma pilot tesisinin çalışmaları devam etmektedir.

Plazma Santral Projesi: Yakıt olarak kömür kullanan termik santrallerde; ilk tutuşturucu ve alev dengeleyici olarak mazot ve fuel-oil kullanılmaktadır. Projede; Soma A Santraline plazma yakıcıları monte edilecek ve santrallerde artık bu amaçla mazot ile fuel-oil kullanılmayacaktır. Plazma yakıcı testlerinin başarı ile sonuçlanması halinde hem ithal yolla sağlanan yakıtlardan tasarruf edilecek hem de emisyon değerleri açısından santrallerin atmosfere saldığı zararlı gazların kullanımı minimize edilmiş olacaktır.

Plazma Kombi Projesi: Proje sonucunda; ısınma ve sıcak su eldesinde sadece elektrikle çalışan plazma kombiler geliştirilecektir. Bu kombiler elektrik dışında başka bir yakıta ihtiyaç duymayacak olup; doğalgazdan ve LPG’den tasarruf edilecektir. Ayrıca klasik kombi bacalarından çıkan zararlı gazların da salınımı engellenmiş olacaktır.

Eylem: Ekonomi Bakanlığı ve TTGV işbirliğinde yürütülmekte olan Ar-Ge teşvik mekanizmasının güncellenerek daha etkili hale getirilmesi ve uluslararası rekabetçiliğimiz ile ihracatımızı artırmaya yönelik ihtiyaç duyulan alanlarda yeni destek kalemlerinin teşvik kapsamına ilave edilmesi

Ekonomi Bakanlığı TTGV 2012-2016

D

Gelişme: “Uluslararası Pazarlara Yönelik Ürün Geliştirme ve Ticarileştirme Desteği Karar Taslağı” hazırlanarak 6 Mart 2012 tarihinde Kalkınma Bakanlığı’na sevk edilmiştir. Hazine Müsteşarlığı’nın Karar Taslağına yönelik olumsuz eleştirileri dolayısıyla Taslak imzaya açılamamıştır.

Eylem: TKİ maden sahalarının bütün yönleriyle çevre durum raporunun ortaya konulması, raporun tespitlerine göre terkedilen sahaların doğaya yeniden kazandırılmasına odaklanan çevresel projeler geliştirilmesi

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı TÜBİTAK, Üniversiteler,

Özel Sektör 2012-2014

D

Gelişme: TKİ maden sahalarının bütün yönleriyle çevre durumunun ortaya konulması ve çevre mevzuatı açısından uygun faaliyetlerin yürütülmesi amacıyla atık yönetimi, su yönetimi, hava yönetimi ve arazilerin ıslah ihtiyaçlarının belirlenmesi başlıkları altında değerlendirmeler yapılarak, mevzuatın gerektirdiği uygulamalar, kirliliğin kontrol altına alınması ve yönetimini sağlamaya yardımcı olacak çözümler ve öneriler oluşturulmuştur. Konuyla ilgili olarak Nisan 2013 tarihinde TKİ Genel Müdürlüğü’nde Müessese ve İşletme Müdürlükleri ve TÜBİTAK-MAM Çevre Enstitüsü katılımcılarının da bulunduğu bir toplantı tertip edilmiştir.

Yukarıdaki amaç doğrultusunda; bilimsel araştırmalar ile teknolojik gelişmelerin takip edilerek çevresel kirlenmenin önlenmesi, çevresel performansın koordineli bir şekilde sürekli olarak geliştirilmesi ve çevre sorunlarının önüne geçilmesini sağlayacak aktif tedbirlerin hızlı bir şekilde alınması amacıyla TKİ’ye bağlı Müessese ve İşletme Müdürlükleri yazışma yoluyla talimatlandırılmıştır.

Ayrıca Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) ile İstanbul Teknik Üniversitesi’nin ortaklaşa yürüttüğü TÜBİTAK KAMAG projesi 1 Ekim 2010 tarihinde başlamış olup, proje çerçevesinde taahhüt edilen TKİ’ye ait sahalardan alınan numuneler üzerinde yapılan deneysel çalışma planı tamamlanmış bulunmaktadır. Yapılacak proje çalışmaları ve elde edilen veriler ışığında kurulacak olan pilot ölçekli kömür iyileştirme tesisi ile TKİ’nin farklı özellikli linyit kömürlerine kuru zenginleştirme yöntemleri uygulanarak nitelikli ürünlere dönüştürülecektir. Bu sayede TKİ’nin önümüzdeki 10 yıllık enerji üretim stratejilerine yönelik ekonomik ve çevresel avantajlar sağlaması hedeflenmektedir.

27




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Su ve hidrolik enerjisi alanında gerçekleştirilecek Ar-Ge faaliyetlerinin DSİ Genel Müdürlüğü Ar-Ge yönergesi kapsamında desteklenmesi


(DSİ Genel Müdürlüğü)

Üniversiteler, İlgili Kamu Kurumları, Araştırma Kuruluşları, Araştırma

Enstitüleri 2012-2016

D

Gelişme: DSİ Ar-Ge yönergesi kapsamında 455 bin TL bütçeli 2 proje devam etmekte olup 5 Ar-Ge projesi başvurusu kabul edilmiş ve DSİ Ar-Ge Bilim Kurulu toplantısında görüşülüp değerlendirmeye hazır hale getirilmiştir.

Eylem: Gıda üretim zincirinde hammadde kalitesinin yükseltilmesi için kritik konularda Ar-Ge projelerinin gerçekleştirilmesi

2


Tüm Kamu Kurum ve Kuruluşları Sürekli

D

Gelişme:

“Yumurta Tavuğu Saf Hatlarında Kanat Tüylenme Hızına Göre Cinsiyet Ayırımına İmkan Veren Soyların Geliştirilmesi” projesi kapsamında,

1.Kanat tüylenme hızına göre oluşturulan kahverengi yumurtacı hatlarda 2013 yılında yapılan çalışmalar: Kanat tüylenme hızına göre oluşturulan kahverengi yumurtacı hatlarda; cinsel olgunluk yaşı, cinsel olgunluk ağırlığı, yumurta sayısı ve yumurta ağırlığına ait veriler değerlendirilerek, gelecek jenerasyonun ana ve baba adayları belirlenmiştir.

2. Kanat tüylenme hızına göre oluşturulan beyaz yumurtacı hatlarda 2013 yılında yapılan çalışmalar: Bir sonraki jenerasyonun ana ve baba adaylarının belirlenmesi amacıyla, tavukların yumurta verim performansları belirlenmiştir

“Planlama Amaçlı Köy Veri Tabanlarının Oluşturulması” projesi kapsamında, veri tabanı internet yolu ile kullanıcıların görüşlerine sunulmuştur. Veri tabanına www.tarimreformu.gov.tr adresinden erişilebilmektedir.

Çoklu Yumurtlatma ve Embriyo Transferi (MOET) yöntemi ile hayvan ıslahı için; gerekli hayvan materyali (donör ve taşıyıcı hayvanlar) temin edilmiş olup teknik personel eğitimi, transferlerin yapılması,verilerin toplanması devam etmektedir. Sürünün ari olması için serolojik muayeneler yaptırılmaktadır. Sürünün hastalıklardan ari olması için, sadece taşıyıcılara leptospirosiz aşısı yapılmıştır. Serolojik muayeneler ile aşının titre seviyeleri kontrol edilmektedir. Yapılan aşılarla beklenen bağışıklık sağlanamamıştır. Yapılan transferlerde, familyalar oluşturularak transferler gerçekleştirilmiştir. Bu transferler sonucunda doğumlar başlamış ve buzağılar büyütülmektedir. Sürünün süt veriminin kaydı alınmıştır.

Eylem: Genomik verilerin güvenliğinin sağlanmasına ilişkin risklerin saptanması ve bu konuda kurumlar arasında farkındalık yaratılması

TÜBİTAK BİLGEM Sağlık Bakanlığı, Üniversiteler, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve

Kuruluşları 2013-2014

D

Gelişme: Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü'ne bağlı Standart ve Akreditasyon Daire Başkanlığı ile bu konuda nasıl bir çalışma yapılması gerektiği ve ihtiyaçların tespit edilmesi konusunda görüşme gerçekleştirilmiştir. Görüşmenin sonunda ilgili uzmanların katılımı ile bir çalıştay yapılmasına karar verilmiştir.

2 GTHB tarafından belirlenen kritik konularda GTHB bünyesinde gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyetleri bu eylem altında raporlanmaktadır.

28




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Yerli GEO uyduların haberleşme sisteminde ve savunmanın öncelikli stratejik ihtiyaç duyulan güdümlü füzelerin RF radar arayıcı başlıklarında kullanılması zorunlu olan yüksek güç mikrodalga vakum tüp kaynakların (TWT, Magnetron) yerli imkânlar ile tasarlanıp üretilmesi

TÜBİTAK BİLGEM SSM, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum

ve Kuruluşları 2013-2017

D

Gelişme: TWT ve Magnetronların çalışma bölgesine göre teorik hesaplanması, simulasyon araçları ile modellenmesi ve bu modellerin gerçek hayatta kullanılan ve geliştirilmiş olan TWT ve Magnetronlar ile kıyaslanması yapılmıştır. Bu şekilde kritik frekans bantlarında çalışacak olan, belirli güç ve verimlilik seviyesinde ve ileride üretilmesi planlanan X-band, Ku-band TWT ve X-Band Magnetronların kavramsal tasarımları tamamlanmıştır.

TWT ve Mangetron gibi mikrodalga elektronik cihazların üretimi için gerekli ilk bileşen katot olup bu cihazların ömrünü belirleyen ana unsurdur. Katot, TWT ve Magnetronun parametrelerine uygun tasarlanıp geliştirilmelidir. Katot geliştirme çalışmaları çoklu disiplin bir konu olması ve doğrudan cihazın performansını etkilemesi yüzünden % 100 milli olarak geliştirilmesi gereklidir. Bu yüzden rapor döneminde üzerinde en fazla çaba sarf edilen konu da Katot olmuştur.

Kalkınma Bakanlığı KAMTAM projesi kapsamında inşa edilen ve altyapı için kullanılacak cihaz ve personelin görev alacağı araştırma merkezi binası, ihale süreci nedeni ile tamamlanmamıştır. Yeni bir ikmal ihale açılması süreci devam etmektedir. Bina ve temiz oda ihtiyaçlarının geçici olarak karşılanabilmesi için geçici bir takım çözümler üretilmiştir. Bu amaçla özellikle katot geliştirme ve üretimi için gerekli cihazların bir bölümünü bulunduran küçük bir laboratuvar kurulmuştur. Bu odada katot geliştirme çalışmalarında kullanılacak teçhizatların bir kısmı temin edilmiştir. Bunlar izostatik ve mekanik presler, katot test düzeneği ve hidrojen atmosferli 2500

oC sıcaklığa

çıkabilen sinterleme fırınıdır. Bu fırın ülkemizde bulunmayan ve üretilmeyen bir donanımdır ve katot geliştirmede mutlaka kullanılması gerekmektedir. Bu altyapının geliştirilmesinde özel sektör ile işbirliği yapılmış ve firma teknoloji transferi ile fırını üretmiştir. TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsünün Tungsten sinterleme konusundaki tecrübeleri dikkate alınarak yüksek sıcaklık fırını ve benzer donanımların bu enstitünün göstereceği bir yere kurulmasına ve işbirliği yapılmasına karar verilmiştir. Teknik ekipler karşılıklı bilgi alışverişinde bulunarak mutabakat sağlamıştır. Mayıs 2013 içerisinde sinterleme ve diğer ısıl işlemlere başlanacaktır.

Toz Tungsten ve sinterlenmiş Tungsten çubuk ile katot geliştirme sürecinin ara basamaklarının denemelerine başlanmıştır. TÜBİTAK MAM ve TÜBİTAK UME bünyesinde bulunan çeşitli görüntüleme ve analiz cihazları kullanılarak sonuçlar değerlendirilmektedir. Toz tungsten üzerinden katot çubuğu üretimi denemeleri başlamış olup elde edilen sonuçlar TÜBİTAK MAM ve TÜBİTAK UME laboratuvarlarındaki çeşitli cihazlar ile incelenmekte ve en uygun katot üretim metodu belirlenmesi için çalışmalar yapılmaktadır.

İş Geliştirme ve İşbirliği Faaliyetleri

1. TÜBİTAK MAM bünyesindeki Kimya ve Malzeme Enstitüleri ile altyapı kullanımı konusunda işbirliği gerçekleştirilmektedir. Bu enstitülerde hali hazırda bulunan yüksek maliyetli olan cihazların geri alınması yerine bir protokol yapılarak hizmet alımı yolu ile kullanımı sağlanmıştır. Ayrıca çeşitli ölçümler için bu enstitülerin bilgi ve cihazları kullanılmaktadır.

2. TÜBİTAK Enerji Enstitüsü ile TWT, Magnetron ve Katot geliştirmede ve nihai ürünlerde kullanılacak güç kaynaklarının birlikte geliştirilmesine ilişkin görüşmeler yapılmıştır. Mayıs 2013 içerisinde işbirliğinin karara bağlanması beklenmektedir.

3. TÜBİTAK SAGE, ASELSAN, ROKETSAN’ın dahil olduğu RF Güdümlü Füze Arayıcı Başlık projesinde teklif hazırlama çalışmasında bulunulmuş olup arayıcı başlık içerisinde kullanılacak olan TWT sisteminin başlığa tümleştirilmesi BİLGEM BTE koordinasyonunda sistem mühendisliği çalışmalarına katılım sağlanmıştır. Bu kapsamda işbirliği ve teknoloji transferine yönelik Mayıs 2013 içerisinde iki yurtdışı ziyareti planlamıştır.

4. İlgili firmanın GEO Uydu projesi kapsamında gerçekleştirdiği Anket Formu doldurulmuş ve bu proje kapsamında ihtiyaç duyulan TWTA sistemleri için birimimiz yeteneklerini açıklayan Yetenek kartı hazırlanmıştır. Hazırlanan yetenek kartları sonrasında firma ve SSM ile uydu sistemlerindeki kullanılacak TWT sistemleri konusunda bir proje teklif çalışması gerçekleştirmiş ve bu çalışmayı SSM’nin talebi doğrultusunda detaylandırmaktadır.

5. Hindistan ve Türkiye arasında imzalanan ortak araştırma projeleri destekleme protokolü kapsamında TÜBİTAK BİLGEM’in Hindistan’daki eşdeğeri konumundaki CEERİ ile ortak proje teklifi hazırlanmış ve çeşitli TWT bileşenlerinin geliştirilmesi konusunda bir takvim planlanmıştır. Bu çalışma iki ülkenin onayı sonrasında belirlenen takvim çerçevesinde gerçekleştirilecektir.

6. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) petrol üretiminde yaşanan bazı sorunların çözümü amacı ile TÜBİTAK BİLGEM ile iletişime geçmiş ve çeşitli kuyularda yaşanan ağır petrol sondajı sorununu basitleştirmek amacı ile Mikrodalga sistemler ile petrol ısıtılması konusunda bir çalışma yapılmasını talep etmiştir. Kurumumuzun

29




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

yaptığı saha gezisi ve gerçekleştirilen toplantılar sonrasında TPAO ile gerçekleştirilmek üzere magnetron ile petrol ısıtma amaçlı bir proje teklifi hazırlanmış ve bu teklif TPAO yönetimine sunulmuştur.

7. Kalkınma Bakanlığı’ndan KAMTAM projesi için ek bütçe sağlanmasına yönelik teklif hazırlanmıştır.

8. TWT ve Magnetron geliştirme süreçlerinde yurtdışında tecrübe edinmiş T.C. Vatandaşı iki araştırmacının tam zamanlı veya dönemsel olarak ülkemize getirilmesi ve teknoloji kazanım sürecine katkıda bulunmasına yönelik kendileri ile mutabakat sağlanmıştır.

Eylem: İnsansız Hava Aracı (İHA) ya da uygun uçan platform için yüksek çözünürlüklü Darbe Doppler radarın tasarımı ve gerçekleştirilmesi

TÜBİTAK BİLGEM SSM, ASELSAN, METEKSAN, TAİ,

Özel Sektör Kuruluşları 2013-2018

D

Gelişme: Geçtiğimiz dönemde konuyla ilgili literatür araştırması yapılarak sensör özellikleri incelenmiş, TÜBİTAK BİLGEM’de mevcut sensörlerle (FMCW radar ile) özellikle mikro Doppler araştırma çalışmaları yapılmıştır. Ayrıca konunun bir program dahilinde desteklenmesi için MSB Ar-Ge ve Teknoloji Dairesi ile konuyla ilgilenen firmaların da katılımı ile konuyla ilgili toplantılara katılım sağlanmış olup, uygun platform ve sensör setinin seçimi için görüş bildirimlerinde bulunulmuştur. Radar ve sensör konularında çalışmaları bulunan ASELSAN ve METEKSAN SAVUNMA firmaları ile görüşmeler yapılmıştır.

Eylem: Bakanlıklar, kamu kurumları ve özel sektörün öncelikli

alanlardaki ihtiyaçlarına yönelik Ar – Ge projelerin geliştirilmesii

TÜBİTAK MAM

İlgili Kamu Kurumları, Belediyeler, Üniversiteler, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları, Özel Sektör

Kuruluşları

2013-2016

D

Gelişme:

Aşağıda isimleri verilen projelerin teklifleri hazırlanmıştır:

- “Tavuk İşleme Prosesinde Yan Ürünlerin Değerlendirilmesi”

- “Novel Physical Technologies for the Disinfection of Spices and Fresh Herbs”

- “Vurgulu Elektrik Alanı Tekniğinin Uygulanmasıyla Türk Zeytinyağlarının Veriminin ve Kalitesinin Artırılması”

- “Canlı Hayvan ve Hayvansal Ürünlerde Kalıntı Seviyelerinin Araştırılması”

- “Fındıktan Katma Değerli Yeni Ürün Geliştirilmesi”

- “Tütün Mamullerinin Üretiminde Kullanılan Girdilerin Değerlendirilmesi Amacıyla Fizibilite Çalışmalarının Yapılması” (TAPDK),

- “Düşük Camsı Geçiş Sıcaklığına Sahip Azido Polimerlerin Sentez ve Karakterizasyonları” (ROKETSAN),

- “İletim Sistem Çerçeve Programı” (TEİAŞ),

- “İletim Sistemi Genel Teknik Destek Projesi” (TEİAŞ)

- “HATTAT – Yeraltı Gazlaştırma Teknolojisi”

- “TEİAŞ-KADINCIK 1-2 HES Rehabilitasyon İşleri”

- “Cerrahi Uygulamalar İçin Yeni Nesil Antimikrobiyal ve Hemostatik Kompozit Meshlerin Geliştirilmesi ve Üretilmesi”

- “Gebze Organize Sanayi Bölgesi Hava Kalitesi ve Koku Kirliliği Seviyelerinin Belirlenmesi”

- “Afyon Alkaloidleri Endüstrisi Atıksularının Arıtımı İçin Uygun Yöntemlerin Araştırılması”

- “Gördes Baraj Gölü Havzası Özel Hüküm Belirleme Çalışması”

- “TÜPRAŞ Rafinerilerinde Sürekli Emisyon Ölçüm Sistemleri Tebliğ Kapsamında Yapılacak Olan İkinci Seviye Kalite Güvence Sistemi (Kgs2) Ölçümlerinin Yapılarak Gerekli Belgelerin ve Raporların Hazırlanması İşi”

30




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

- “SEAŞ Ayıtlı Kül Depolama Alanı İyileştirme Planının Hazırlanması ve Uçucu Kül Gerikazanılabilirliğinin Araştırılması”

“Külsüz Kömür Üretim Projesi” konusunda TKİ ile görüşmeler sürdürülmüş, “Ulusal Katalizör Araştırma Merkezi” isimli olası proje teklif hazırlıkları ve “Geri Kazanım Yöntemiyle Hidrojen Yakıcı Paladyum Katalizörlerinin Üretimi” isimli yeni proje teklifi hazırlıkları yapılmıştır.

Aşağıdaki dış destekli projeler sözleşmeleri imzalanarak başlatılmıştır:

- “EÜAŞ-Seyhan 1 HES Rehabilitasyon İşleri Projesi”

- “EÜAŞ-MİLTES Termik Santral Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Yerlileştirilmesi”

- “EÜAŞ-Termik Santralları İçin Teknik Konularda Danışmanlık (2013)”

- “TİGEM Ceylanpınar Yenilenebilir Enerji Potansiyelinin Değerlendirilmesi ve Güç Kalitesi Problemlerinin Tespiti”

- “EÜAŞ-Karkamış HES SCADA Rehabilitasyonu ve Haberleşme Sistemleri”

- “TEİAŞ-Güç Kalitesi Milli Projesi Sonuçlarını Uygulama Planına Yönelik Mal ve Hizmet Alımı”

- “FORD OTOSAN-Araç ve İçten Yanmalı Motorlarda Performans ve Emisyon Testleri”

- “ÇEVPET-Doğalgazdan Sentetik Sıvı Yakıt ve Kimyasal Üretimine Yönelik Fizibilite Çalışması”

- “Malatya Belediyesi’nin Stratejik Gürültü Haritalarının Oluşturulması”

- “İzmit Körfezi Su Kalitesinin ve Karasal Girdilerin İzlenmesi ve Kirliliğin Önlenmesine Yönelik Önerilen Geliştirilmesi”

- “Aksa Göynük Enerji Üretim A.Ş Göynük Termik Santrali Tesisinin Hava Kirletici Kaynaklı Çevresel Etkilerinin Belirlenmesi”

- “Turizmde Çevre Dostu Atıksu Yönetim Modelinin Oluşturulması (Yüzme Suyu Profilleri Belirlenmesi projesinin alt projesi)”

TÜBİTAK BİLGEM tarafından hazırlanmakta olan Milli Denizaltı Konsept Tasarım Raporu hazırlanması sürecinde Sualtı Akustik Teknolojileri kapsamında gerekli çalışmaların yapılması görüşülmüştür.

TÜBİTAK BİLGEM tarafından geliştirilmiş olan sualtı telefon sisteminde yurtdışı kaynaklı olarak kullanılan sualtı telefon transdüserlerinin milli olarak geliştirilmesi konusunda karşılıklı görüşmeler gerçekleştirilmiştir ve ön maliyet bilgisi iletilmiştir.

2012 yılı içerisinde HAVELSAN ve TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsü karşılıklı inceleme ziyaretleri gerçekleştirilmiştir. Mayın Tespit ve Sınıflandırma Sonarı geliştirilmesinin ülke için öncelikli olduğu değerlendirilmiş ve bu kapsamda her iki tarafın birbirini tamamlayıcı çalışmaları olduğu görülmüştür. Bu konuda Proje Çağrısı açılmasına yönelik olarak Proje Tanımla Dokümanı hazırlanmasına karar verilmiştir.

MSB Ar-Ge Sensör ve Elektronik Sistemler Teknoloji Panelinde (SESTP) Sualtı Görüntüleme Yetenekleri çalışma grubu oluşturulmuştur. Çalışma grubunun 27 Şubat 2013 ve 10 Nisan 2013 tarihli toplantılarına katılım sağlanmış olup Dz.K.K.lığı ve ilgili savunma sanayii kuruluş ve firmalarına sunum yapılmıştır. Sualtı Görüntüleme Teknikleri konusunda ortak bir rapor hazırlanmasını müteakip, raporun SESTP paneline sunulması kararlaştırılmıştır.

Polimer Teknolojileri çalışma alanında gerçekleştirilen faaliyetler: Isı yalıtım amaçlı ve yanmaya dayanıklı bor katkılı polimerik köpük kompozit geliştirilmesi hakkında Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü ile ortak proje hazırlanması, Çevre dostu ve etkin Antifouling Sualtı boya geliştirme projesi hazırlığı. Bor Akrilat Polimer Esaslı Antifouling etkin deniz boyaları geliştirme hakkında San-Tez Proje Teklifi ile partner olarak başvuru. Dz.K.K'lığı envanterinde yer alabilecek bakır ve bor bazlı boyalarla antifouling sualtı boya geliştirme üzerine SSM’ye, Bağımsız Ar-Ge Proje Teklifi ile başvuru yapılmıştır.

EÜAŞ-Türbin Parçalarının Geliştirilmesi ve Üretimi çalışma alanında “Yeniköy Termik Santralinde türbün başlığı parçaları üretilmesi üzerine çalışmalar yapıldı.

TEYDEB 1505 programı kapsamında VEFAGroup ile Zırhlandırılmış Prefabrik Bina geliştirilmesi konusunda ortak proje hazırlıklarına başlanmıştır.

Zırh Çeliği hakkında ROKETSAN ile proje görüşmelerine başlanmıştır.

Araç zırhlandırma konusunda ROKETSAN ile görüşülmüş, isterlerine uygun olarak ön test numuneleri yeni açılan iç destekli proje kapsamında geliştirilmeye başlanmıştır. Ön testlerden başarılı sonuç alınırsa ROKETSAN ile bu konuda ayrıca proje yapılması planlanmaktadır.

31




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Ülke öncelikleri doğrultusunda projelerin geliştirilerek

yapılmasıii

TÜBİTAK MAM


Kuruluşları

2013-2016

D

Gelişme:

TÜBİTAK 1003 çağrıları kapsamında 37 proje teklifi iletilmiştir.

“1003 - Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projelerini Destekleme Programı, TC0101-Tanı, Tedavi ve Destek Amaçlı Yenilikçi Tıbbi Cihazlar Çağrısı”na, “1003-Yoğunlaştırılmış Isıl Sistem Teknolojilerinin Geliştirilmesi programı EN0302 Çağrısı”na, “Güneş kulesi tesislerinin en kritik komponenti olan ve MW mertebesinde bir tesiste binlerce adet kullanılan ayna geliştirilmesi üzerine 1003-Yoğunlaştırılmış Isıl Sistem Teknolojilerinin Geliştirilmesi programı EN0302 Çağrısı”na başvurular yapılmıştır. EN0201 – Hidrojen Üretim, Dağıtım ve Depolama Teknolojileri” proje çağrısına “Hidrojenin Gaz Fazda Depolanması-Yüksek Basınçlı Kompozit Hidrojen Tankı” başlığı altında proje teklifi verilmiştir.

TÜBİTAK 1003 programı kapsamında verilen proje önerisi kabul edilmiş ve başlatılma aşamasına gelmiştir: Tarımsal Atıkları ve Selülozik Biyokütleyi Değerlendirme Yönelik Enzim ve Mikroorganizma Geliştirilmesi

Aynı kapsamda Dolaşımlı akışkan yatak yakma sisteminde linyit ve biyokömürün oksijence zengin ortamda yakılması (oksiyanma) başlıklı proje teklifinin 2. Aşama başvurusu yapılmış ve kabul edilmiştir.

Çaydan Katma Değeri Yüksek Yeni Ürünler Geliştirilmesi, Yüksek Kaliteli Kuru Kayısı Üretimi İçin Kükürtleme, Kurutma ve Depolama Sistemlerinin Geliştirilmesi başlıklı projeler panel sistemiyle değerlendirilmiştir.

"3. Nesil Tek Kristal Süperalaşım Üretilmesi ve Uçak Motor Türbin Kanadı için Ön Prototip Uygulaması” ve “E sınıfı 130MW bir gaz türbininde 1 set rotor ve 1 set stator 3. Kademe türbin kanadının hassas döküm yöntemi ile geliştirilmesi ve üretimi” projeleri TÜBİTAK 1007 programına sunulmuştur. Kale Havacılık’ın Ulaştırma Bakanlığı'na yaptığı proje başvurusu kapsamında, uçak motoru kanadı üretilmesi için teklif verilmiştir.

Aşağıda adı geçen TÜBİTAK 1007 Projeleri başlatılmıştır: “Düşük Alkali ve Düşük Sülfat İçeren Borik Asit Üretim Teknolojisinin Geliştirilmesi”, “Atmosferik Yaşam Destek Sistemi (AYDES)”

OLED, OPV Teknoloji Alt Yapısı kurulmasına yönelik Ar-Ge çalışmaları kapsamında DPT projesi yürütülmektedir (2008-2013).

“Kömürden Metanol Üretimi” konusunda Proje teklifi KE üst yönetimi ve TÜBİTAK’a Ocak 2012 tarihinde sunulmuştur. EE TKİ ile bu sene içerisinde, geçtiğimiz aylarda TKİ ile anlaşmıştır.

Pigment Tabanlı Kaplamalar konusunda proje teklifi çalışması sürdürülmektedir.

“Setting new standards for marine biomonitoring and assessment: DNA barcoding technology and bioinformatics to streamline biodiversity research in Turkey” başlıklı 1001 proje önerisi değerlendirmeye sunulmuştur.

TÜBİTAK 1001 Güç Elektroniği Arayüzü Düşük Gerilim Dağıtık Üretim Şebekelerinin Korunması proje sözleşmesi imzalanarak başlatılmıştır.

“Şlam Atıkların Geri Kazanılması: Kömür işletmelerinde kömür zenginleştirme tesislerinden kaynaklanan Şlam Atıklarının Geri Kazanılması” konusunda Türkiye Kömür İşletmeleri’ne proje teklifi verilmiş ve konunun önemi açısından proje yapılması uygun bulunmuştur. Ancak bu konuda TÜBİTAK KAMAG 1007 programı kapsamında çağrıya çıkılma kararı alındığı için şu aşamada çağrının açılması beklenmektedir.

Eylem: Elektronik haberleşme sektöründeki öncelikli olarak desteklenmesi gereken alanların belirlenerek, bu alanların geliştirilmesi amacıyla elektronik haberleşme sektörü ile uzay ve havacılık sektöründeki Ar-Ge araştırma ve geliştirme projelerinin desteklenmesi


Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (Havacılık ve

Uzay Teknolojileri Genel Müdürlüğü), TÜBİTAK, BTK, İlgili Kamu Kurumları, TÜRKSAT A.Ş.,

TAİ,

Sürekli D

32




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: 1-31 Ocak olan ilk başvuru döneminde elektronik haberleşme sektöründe 175, uzay ve havacılık sektöründe ise 70 proje dosyası kabul edilmiş ve Ön Değerlendirme Grubu’na (ÖDG) sunulmuş olup, projelerin incelenmesine devam edilmektedir. Destek bütçesi ise elektronik haberleşme sektörü için proje başına 10 milyon TL, Uzay ve Havacılık sektörü için 20 milyon TL’dir.

Eylem: Sanayinin ihtiyaç duyduğu girdilerde ithalat bağımlılığının azaltılması ve katma değerin artırılması amacıyla başta GİTES çalışmalarında atıfta bulunulan ürün ve alanlarda Ar-Ge yetkinlikleri envanterinin oluşturulması ve bu konuda çalışacak merkezlerin teşvik edilmesi

Kalkınma Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı

BSTB, TÜBİTAK, TOBB 2013-2014

D

Gelişme: Ekonomi Bakanlığı koordinasyonunda 2010 yılında başlatılan ve temel olarak Türkiye’de önde gelen sektörlerin ihtiyaç duyduğu girdilerin temininde süreklilik ve etkinliğin sağlanmasını ve dolayısıyla ihracata yönelik üretimde rekabet gücünün artırılmasını hedefleyen Girdi Tedarik Stratejisi (GİTES) çalışmalarında 2012 yılında son aşamaya gelinmiş, “GİTES ve Eylem Planı (2013-2015)” başlığı altında, Yüksek Planlama Kurulu’nun 21 Aralık 2012 tarihli ve 2012/32 sayılı Kararı ile kabul edilmiş ve 25 Aralık 2012 tarihli ve 28508 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

GİTES Eylem Planı, toplam 37 hedef ve bu hedeflere dönük 91 eylem içermektedir. Eylemlerin tamamı ara malı ithalat bağımlılığını azaltmaya ve ihracatta sürdürülebilir rekabet gücünü sağlamaya dönük somut sonuç yaratıcı nitelik taşımaktadır.

GİTES Eylem Planlarının hayata geçirilmesi sürecine dönük olarak;

• Sorumlu/ilgili tüm kurum/kuruluşlarda koordinasyonu sağlayacak temsilciler belirlenmiş,

• Yol haritasının belirlenebilmesi, dönemler itibarıyla sorumlu ve ilgili kurum/kuruluşlarca etkileşim ve paylaşımın artırılabilmesi ve eylemler özelinde çalışma takviminin detaylandırılabilmesine yönelik hazırlanan 6 aylık genel ve 3 aylık detaylı iş planlarına sorumlu kurum/kuruluşlarca nihai hali verilmiştir.

Nisan 2013 itibarıyla GİTES Eylem Planlarında yer alan her bir eylem için hazırlanan detaylı iş planları çerçevesinde faaliyetlere başlanmıştır.

D2.1.4 Özel sektörün Ar-Ge ve yenilik yapabilme yetkinliğinin geliştirilmesi ve üretim zincirinde Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin yoğunluğunun artırılması

Eylem: Sanayicilerin üretim sürecinde verimli enerji teknolojilerinin geliştirilmesinin teşvik edilmesi ve üretim sürecinde yeşil teknoloji kullanım yoğunluğunun artırılması

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı BSTB, TOBB, İhracatçı Birlikleri 2011 - 2016

-


Eylem: Elektronik Haberleşme sektöründe faaliyet gösteren özel sektörün Ar-Ge ve yenilik çalışmalarında ihtiyaç duyabileceği mevcut teşvik ve desteklerin tanıtılması ve sektöre yol gösterilmesi hususunda rapor hazırlanması

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu

BSTB, İçişleri Bakanlığı, UDHB, AB Bakanlığı, KOSGEB, TÜBİTAK, Sektör STK'ları, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları,

2013

T

Gelişme: Ülkemizde teşvik ve destek veren yerlerin internet sitelerinden ve yapmış oldukları yayınlardan toplanan bilgiler çerçevesinde bir rapor hazırlanmıştır. Bu bilgilerin kısa bir özeti BTK internet sitesine konulmuştur.

33




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

D2.1.5 Araştırma altyapılarının (araştırma merkezleri, vb.) kurumlar arası eşgüdüm içinde geliştirilmesi ile ulusal ve yerel ihtiyaçlar doğrultusunda etkin kullanımının sağlanması

Eylem: Yapı Malzemeleri Zemin ve Enerji Verimliliği Hizmetleri İhtisas Laboratuvarı kurulması çalışmalarının yapılması

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

Yapı Malzemeleri Üreticileri Birlikleri, Ekonomi Bakanlığı, BSTB,

Onaylanmış Kuruluşlar, TOBB, KOSGEB, TÜBİTAK UME,

Üniversiteler, ETKB

2011 - 2013

T

Gelişme: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı Malzemeleri İhtisas ve Hakem Laboratuvarı bünyesinde kurulan Beton ve Agrega Laboratuvarı, Fizik Laboratuvarı, Metalik Malzemeler Laboratuvarı, Kagir Birimler Laboratuvar, Ahşap Laboratuvarı ve Kimya Laboratuvarı ile Temel Yapı Malzemeleri alanlarında güncel standartlar doğrultusunda kamu kurum ve kuruluşlarına, özel ve tüzel kişilere, onaylanmış kuruluşlara, yapı malzemeleri üreticilerine hizmet vermektedir.

D2.1.6 Sektörler ve disiplinlerarası bilginin yayılımını destekleyecek şekilde çok paydaşlı Ar-Ge projelerinin artırılması

Eylem: Tarımsal amaçlı bor kullanımına yönelik projelerin ülkemizin tarım sektöründeki öncelikleri doğrultusunda yönlendirilmesi, araştırmalar sonucunda elde edilen verilerin uygulamaya dönüştürülerek katma değer yaratılması ve bu bağlamda “Tarım-Bor Araştırma ve Uygulama Programı’nın hazırlanması


(Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü) GTHB, TAGEM, Üniversiteler 2011 - 2012

D

Gelişme:

1. Bu dönem içerisinde “Tarım-Bor Araştırma ve Uygulama Programı” Hakem ve Yürütme Kurulu dört kez toplanmış ve alınan kararlar doğrultusunda borun üretim kapasitesi ve bora duyarlılığı yüksek ürünler öncelenerek tarım sektöründe sistematik kullanımını sağlayarak ekonomik katma değer yaratmaya yönelik araştırma ve uygulama projeleri geliştirmek üzere ekim ve uygulama dönemine uygun ürünler ve alanlarda (GAP Bölgesinde Pamuk, Ege Bölgesinde Zeytin (ağırlıklı olarak İzmir, Muğla ve Aydın), Ege Bölgesinde Üzüm (ağırlıklı olarak Manisa, İzmir ve Aydın), Antalya'da Sofralık Domates, Bursa ve Manisa bölgelerinde Endüstriyel Domates, Orta Anadolu Bölgesinde Buğday (ağırlıklı olarak Konya ve Eskişehir), Malatya Bölgesinde Kayısı, Adana ve Osmaniye Bölgesinde Mısır, İzmir ve Aydın Bölgelerinde İncir, Gaziantep ve Şanlıurfa Bölgelerinde Antep Fıstığı için son başvuru tarihi 26 Kasım 2012 olmak üzere üçüncü proje çağrısına çıkılmıştır. Şimdiye kadar yapılan iki adet proje çağrısında olduğu gibi projeye konu bölgelerde uygulama ve analizlerde kullanılacak yöntemlerin Kurul tarafından belirlenen şablona uygun olması beklenmiştir. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı araştırma enstitüleri ve istasyonları başta olmak üzere üniversitelerimizin Ziraat Fakültelerinden verilen süre içerisinde Enstitümüze mısır, antepfıstığı, kavun, kayısı, incir, üzüm, zeytin, buğday (2), domates (3) konularında 12 proje başvurusu yapılmıştır. Gelen projeler arasında yapılan değerlendirmeler Hakem Kurulunca Yürütme Kurulu onayına sunulmuştur. Bu kapsamda endüstriyel domates yetiştiriciliğinin yaygın olarak yapıldığı Bursa, İzmir ve Manisa bölgeleri ile sofralık domates yetiştiriciliğinin yaygın olarak yapıldığı Antalya bölgesinde 2 domates, Konya-Karaman ile Ankara- Eskişehir bölgelerinde yürütülmek üzere 2 buğday, Adana ve Osmaniye bölgesinde 1 mısır olmak üzere toplam 5 yeni proje 36 ay süre ve toplamda 942 milyon TL bütçe tahsisi ile başlatılmıştır.

2. Birinci çağrı kapsamında 32 ay süre ve toplamda 1,2 milyon TL ile desteklenen ayçiçeği, şekerpancarı, fındık, elma ve patates projelerinde birinci iş paketi olan tarama çalışmaları tamamlanarak birinci gelişme raporları BOREN’e sunulmuştur.

3. İkinci çağrı kapsamında 32 ay süre ve 250 bin TL bütçe ile desteklenen çay projesi tarama çalışmaları başlatılmıştır.

34




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Enerji, su ve gıda alanlarında sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda mevcut TÜBİTAK UME altyapısının etkin kullanılması ve gerekli yeni altyapı kurulması

TÜBİTAK Ulusal Metroloji Enstitüsü Kalkınma Bakanlığı, Özel ve kamu

Ar-Ge kurum ve Kuruluşları, Üniversiteler

2011 – 2015

D

Gelişme: TÜBİTAK UME ilgili eylem kapsamında kimyasal referans malzeme üretme konusundaki ülkemizin yurtdışı bağımlılığını görerek bu eksikliği en aza indirgemek için AB fonlarından IPA kapsamında proje müracaatları yapmış ve Tablo 10’da verilen projelerin desteklenmesini sağlamıştır.

Tablo 10. TÜBİTAK UME Tarafından Yürütülen Projeler

İlgili Laboratuvar Proje Adı Başlama Tarihi Bitiş Tarihi Proje Toplam Bütçesi

(X1000)

Kimya Grubu Kimyasal Metroloji Cihazlarının TÜBİTAK UME’ye Tedarik Edilmesi 13/10/2010 30/06/2013

7.042TL

(3000€)

Optik Grubu Fotovoltaik Performans Test Merkezi Kurulması 01/04/2012 31/03/2015 6.222 TL

1 Kasım 2012 30 Nisan 2013 tarihleri arasında yukarıda listelenen projeler hakkındaki gelişmeler aşağıda verilmektedir.

Kimyasal Metroloji Cihazlarının TÜBİTAK UME'ye Tedarik Edilmesi

İlk ihalede başarılı olarak tamamlanan 4. ve 5. Lotların kontratları Aralık 2012 içinde imzalandı. Proje uygulama toplantısı yapılmıştır. Firmaların cihaz veya sistemler ile ilgili detay soruları cevaplandırılmış, bu lotlardaki cihazların yerleştirileceği yerlerin belirlenmesi ve altyapıları hazır hale getirilmesi işlemleri başlatılmıştır.

Dördüncü Lot kapsamında alınacak olan cihazların kurulumu, kullanıcı eğitimleri ve muayene kabulleri tamamlanmıştır.

Beşinci Lot ihalesini alan İtalyan firması ile görüşmele devam etmektedir. Uygulamada ek süre talebinde bulunan AGMIN firmasını bu talebi üzerine, MFIB tarafından, TÜBİTAK UME’nin de olumlu görüşüyle, kendilerine ek süre verilmiştir.

Tekrar edilecek olan ihale için hazırlanan teknik şartnamelerin MFİB tarafından talep edilen gözden geçirilmesi ve piyasa araştırması tekrar gözden geçirilmiş ve tamamlanmıştır. Son hali verilen dokümanlar MFİB’ne iletilmiş olup 28 Aralık 2012 tarihinde ihale duyurusu yayınlanmıştır. 29 Ocak 2013 tarihinde düzenlenen toplantıda aday firmaların tekik soruları cevaplandırılmış ve saha ziyareti gerçekleştirilmiştir. İhale açılış toplantısı ve değerlendirme süreci ise 5 Mart 2013 tarihinde başlamış ve devam etmektedir.

Fotovoltaik Performans Test Merkezi Kurulması

1. IEC 61215 ve IEC 61646 standartlarında belirtilen testlerin yapılabilmesi için oluşturulan altyapı için satın alım çalışmaları yapılmıştır.

2. Fotovoltaik Performans Test Merkezinin UME bünyesinde kurulacağı laboratuvarlar tespit edilmiş ve kurum içerisinde karara bağlanmıştır.

3. TÜBİTAK UME bünyesinde kurulacak olan Fotovoltaik Performans Test Merkezi’ni ve sunacağı hizmetleri en yakın tarihte yenilenebilir enerji konusunda yurtiçinde düzenlenecek olan ulusal veya uluslararası bir konferansında tanıtmak amacıyla “Kristal Silikon ve İnce Film Esaslı Karasal Fotovoltaik Panellerin Tüm Performans Testlerinin Yapılabilmesi için Kurulan Fotovoltaik Performans Test Merkezi” başlıklı bir bildiri hazırlanmıştır.

4. 28 Aralık 2012 tarihinde, TÜBİTAK UME’de referans güneş hücresinin geliştirilebilmesine yönelik TÜBİTAK UME Fotonik ve Elektronik Sensörler Laboratuvarı ile bir toplantı düzenlenmiştir.

5. 12 Mart 2013 tarihinde, Kalkınma Bakanlığı’na iletilmek üzere 2012 yılında gerçekleştirilen faaliyetlere yönelik özet bilgi notu hazırlanmıştır.

6. 21 Ocak 2013 ve 19 Nisan 2013 tarihlerinde, TÜBİTAK UME’de İstanbul Uygulamalı Gaz ve Enerji Teknolojileri Araştırma Mühendislik Sanayi ve Tic. A.Ş. (UGETAM) yetkilileri ile fotovoltaik konusunda toplantılar düzenlenmiştir. Toplantılarda yürütülen proje ile ilgili sunuş yapılmış ve projenin gidişatı ile ilgili

35




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

bilgiler verilmiştir.

Nisan 2013 döneminde UGETAM tarafından gerçekleştirilecek ürün belgelendirme faaliyetlerinde TÜBİTAK-UME’de kurulacak olan Fotovoltaik Performans Test Merkezi laboratuvarları hizmetlerinden yararlanabilmek için iki kurum arasında işbirliği protokolü imzalanmıştır.

Eylem: Yeni ve uygulanabilir enerji teknolojileri alanlarında çok ortaklı ulusal/uluslararası pilot ve demo tesis (saha uygulama) projeleri oluşturulması

TÜBİTAK MAM

ETKB, İlgili Kamu Kurumları, Belediyeler, Üniversiteler, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları,

Özel Sektör Kuruluşları

2013-2016

D Gelişme:

“Külsüz Kömür Üretim Projesi” konusunda TKİ ile görüşmeler sürdürülmüştür. Kurum yetkililerine konu ile ilgili bilgi formu gönderilmiştir.

“Ulusal Enerjetik Malzemeler Karakterizasyon Merkezi Altyapısının Tamamlanması” projesi yürütülmektedir.

TÜBİTAK 1007 - DAY “Dolaşımlı Akışkan Yatakta Yakma Teknolojilerinin Geliştirilmesi” projesinin PSUP uygulaması demo tesisi durum analizi ve fizibilite çalışması başlatılmıştır. Böylece söz konusu projenin PSUP çalışması yukarıda sözleşmesi imzalanıp başlatılan “EÜAŞ-MİLTES Termik Santral Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Yerlileştirilmesi” başlıklı proje ile birleştirilmiştir.

Eylem: Çok paydaşlı ulusal ve uluslararası işbirliği projelerinin oluşturulması, sektörler ve disiplinler arası bilgi paylaşımı etkinliklerinin düzenlenmesi

TÜBİTAK MAM


Kuruluşları

2013-2016

D

Gelişme:

“EuroFleets2: New operational steps towards an alliance of European research fleets”, “Integrated hotspots management and saving the living Black Sea” başlıklı AB 7. ÇP projeleri başlatılmıştır.

FP7-ENV-2013-Two-stage çağrısı için “Optimizing the properties of nanofluids to demonstrate the efficient in-situ remediation of contaminated soils and aquifers (OSIRIS)” adlı proje teklifinin 2. aşaması 28 Şubat 2013 tarihinde sunulmuştur. Teklif değerlendirme eşik değeri geçmiştir.

3 ulusal çalıştay düzenlenmiştir: “Deniz ve Kıyı Suları Kalite Durumlarının Belirlenmesi ve Sınıflandırılması 2. Çalıştayı” (Kasım 2012, İzmir), “Su Çerçeve Direktifi Kapsamında Su Kütleleri, Biyolojik Kalite Oranları ve Çevresel Kalite Standartlarının Belirlenmesi” (Aralık 2012, Kocaeli), “Turizmde Atıksu Yönetimi - Yöntem ve Strateji Çalıştayı” (Aralık 2012, Kocaeli).

18 ulusal, 15 uluslararası bilimsel etkinliğe katılım sağlanmıştır.

Ulusal ve uluslararası bilimsel etkinlikte 19 bildiri sunulmuş, 3 makale yayınlanmıştır.

CM1005 kodlu COST projesi kapsamında yapılan toplantılara katılım sağlanmış (16-20 Kasım 2012, Portekiz) olup Almanya, İsviçre ve Belçika'dan katılımcılarla işbirliği kurulmuşur. Almanya ve İsviçre’den gönderilen malzemelerle sıvı hücresinde ölçüm çalışmaları grubumuzda yapılmaktadır.

Suudi Arabistan ile “KACST-Technology Collaboration for Power Quality Monitoring (KACST_PQ)” proje sözleşmesi imzalanarak başlatılmıştır.

FP7-CONTEX Projesi kapsamında gaz temizleme sistemlerinin geliştirilmesine yönelik uluslararası işbirliği ağı yeniden canlandırılmış ve proje faaliyetleri yeniden başlatılmıştır.

ICCI 2013 (Nisan 2013), UEVF 2013 (Şubat 2013) fuar ve konferanslarında stand açılmıştır.

Ayrıca çeşitli uluslararası kuruluşlarla işbirliği kapsamında 9 proje teklifi sunulmuştur.

36




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

D2.1.7 İhtiyaç-odaklı alanların arasındaki etkileşimi arttıracak yönetişim mekanizmalarının oluşturulması

Eylem: Yerli Enerji Teknolojileri Ar-Ge Platformunun kurulması Elektrik Üretim A.Ş Genel

Müdürlüğü

Enerji alanında faaliyet gösteren özel sektör kuruluşları, ETKB Enerji İşleri Genel Müdürlüğü,

EÜAŞ, TÜBİTAK, TTGV, TOBB, ÇŞB, İlgili Tüm Kurum ve Kuruluşlar (kamu, özel sektör, üniversite, sivil

toplum kuruluşları, vb.)

2011 - 2013 D

Gelişme: Proje Ostim Endüstriyel Yatırım ve İşletmeler A.Ş. tarafından, EÜAŞ ETKB ve TTGV’nin desteği ile yürütülmektedir.

i TÜBİTAK MAM tarafından “Bakanlıklar, kamu kurumları ve özel sektörün öncelikli alanlardaki ihtiyaçlarına yönelik Ar – Ge projelerin geliştirilmesi” eylemi kapsamında gerçekleştirilmesi planlanan

çalışmalar: (Termik Santral Teknolojileri: EÜAŞ-MİLTES Projesi, Yakma-Gazlaştırma, Güç Elektroniği ve Güç Sistemleri Teknolojileri, Batarya Teknolojileri: MSB Ar-Ge-GÖKTÜRK 2 uydusu için uzayda kullanım speklerine uygun 5-10 Ah güçte Li-İyon pil geliştirilmesi, Yakıt Pili ve Elektrölizör Projeleri, Kimyasal Proses Teknolojileri, Organik Kimya Teknolojileri, Polimer Teknolojileri, Kömür Teknolojileri, Biyomedikal malzeme, biyosensör ve biyomateryal geliştirilmesi, Biyosensör geliştirilmesi; biyolojik ajanların tespiti, Biyoenerji teknolojileri geliştirilmesi, Endüstriyel enzimler geliştirilmesi, Genomik ve Biyoenformatik, Yaygın hastalıkların tanı ve tedavisine yönelik çözümler; genetik hastalıklar, kanser ve enfeksiyon hastalıkları gibi, Bitki ve hayvan ıslahına yönelik çözümler, MSB Ar-Ge-İMECE uydusu için Çok Katmanlı Yalıtım Battaniyesi Geliştirilmesi, EÜAŞ-Türbin Parçalarının Geliştirilmesi ve Üretimi, Zırhlı ve Yalıtımlı Bina Geliştirilmesi, Askeri Araçlara Yönelik Zırhı Geliştirilmesi, Su Altı Akustik Teknolojilerinin Geliştirilmesi, LED Teknolojileri Geliştirilmesi) ii TÜBİTAK MAM tarafından “Ülke öncelikleri doğrultusunda projelerin geliştirilerek yapılması” eylemi kapsamında gerçekleştirilmesi planlanan çalışmalar:

(Termik santral teknolojileri, Kömür ve biyokütle gazlaştırma ve sentetik yakıt üretim sistemleri, Yerli rüzgâr türbini teknolojileri:1007-MİLRES 1. Faz 500 kWe gücünde rüzgâr enerji santrali prototipi ve MİLRES 2. Faz 2,5 MWe gücünde rüzgâr enerji santrali prototipi, MİLHES: Hidroelektrik santral teknolojilerinin yerlileştirilmesi üzerine çok disiplinli Ar – Ge projesi geliştirilmesi, Güneş Enerjisi, Elektrikli lokomotif: 1007-1000 kW güçte yerli elektrikli lokomotif geliştirilmesinde çalışan prototip, Elektrikli araç: Elektrikli araçlar için elektronik kontrol ünitesi, elektrikli tahrik sistemi ve batarya grubu geliştirilmesi, Gelişmiş bataryalar, Yerli yakıt pilleri ve elektrölizörler, Biyomedikal malzeme, biyosensör ve biyomateryal geliştirilmesi, Biyosensör geliştirilmesi; biyolojik ajanların tespiti, Biyoenerji teknolojileri geliştirilmesi, Endüstriyel enzimler geliştirilmesi, Genomik ve Biyoenformatik, Yaygın hastalıkların tanı ve tedavisine yönelik çözümler; genetik hastalıklar, kanser ve enfeksiyon hastalıkları gibi, Bitki ve hayvan ıslahına yönelik çözümler, Yerli Atıksu Filtrasyon sistemi: 50 mikron altında partikül boyutu bulunan atıksuların tekrar kullanımını sağlayabilecek ekipman geliştirilmesi, Yerli PCB Arındırma Sistemi: PCB ile kirlenmiş ekipmanların temizlenmesi için sistem geliştirilmesi, Şlam Atıkların Geri Kazanılması: Kömür işletmelerinde kömür zenginleştirme tesislerinden kaynaklanan Şlam Atıklarının Geri Kazanılması, Kömür Teknolojileri: Organik Elektronik Teknoloji Altyapısı Kurulması, Kimyasal Proses Teknolojileri, Kömür Teknolojileri, Organik Kimya Teknolojileri, Polimer Teknolojileri, Destekler” - “Akademik” - “Ulusal Programlar” - “Açık Çağrılar” kapsamında çağrılara uygun proje başvurularının yapılması, Mağnezyum Stent Geliştirilmesi, Nikel Bazlı Tek Kristal Süperalaşım Geliştirilmesi, Karbon-SiC Kompozit Malzeme Geliştirilmesi, Yüksek Silika İçeren Kompozit Geliştirilmesi, Radar Absorplayıcı Kompozit Geliştirilmesi, Gaz Türbin Kanatlarının Yerli İmalatı, Kanser Tespitine Yönelik Cihaz/Sensör Geliştirilmesi, Zırh Teknolojileri Geliştirilmesi, LED Teknolojileri Geliştirilmesi)

37

D2 - Bölüm 1b: UBTYS 2011-2016 Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Enerji Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler


Kurum(lar)/Kuruluş(lar)

Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç 1

Ülke İhtiyaçları Doğrultusunda Enerji Alanında Ar-Ge ve Yenilik Projelerinin Desteklenmesi

Strateji 1.1

Ulusal öncelikli araştırma konularının belirlenmesi ve desteklenmesi

Strateji 1.1

Eylem 1: Ülkemizde enerji alanında bir uzman grubu oluşturularak enerji alanındaki konuların; Ar-Ge potansiyeli, insan kaynakları, altyapılar, cari denge açısından incelenmesi ve önceliklendirilmesi

TÜBİTAK BSTB, ETKB, KOSGEB, TTGV X T2

Eylem 2: Belirlenen öncelikli konularda uzman kişilerden oluşan hedef belirleme gruplarının oluşturulması ve bu uzman grubunun her yıl toplanması

TÜBİTAK BSTB, ETKB, KOSGEB, TTGV X

D

Gelişme: Enerji alanında 2012 yılında açılan Kömür Teknolojileri Çağrı Programı kapsamında çıkılacak çağrı konularını belirlemek ve çağrı metinlerini hazırlamak amacıyla Çağrı Programı Danışma Kurulu (ÇPDK) oluşturulmuştur. İlgili ÇPDK üyelerinin katılımıyla 1 toplantı düzenlenmiş ve çıkılacak çağrı konuları belirlenmiştir.

Enerji alanında 2013 yılında açılan Hidrojen ve Yakıt Pili Teknolojileri ile Güneş Enerjisi Çağrı Programları kapsamında çıkılacak çağrı konularını belirlemek ve çağrı metinlerini hazırlamak amacıyla 2 ÇPDK oluşturulmuştur. İlgili ÇPDK üyelerinin katılımıyla 2 toplantı düzenlenmiş ve çıkılacak çağrı konuları belirlenmiştir.

1511-TÜBİTAK Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı kapsamında desteklenen projeler 2013 Ocak ayında açıklanmıştır. Projelerdeki gelişmelere bağlı olarak, uygun bir süre sonra çağrı bazında toplantı yapılması mümkün olabilecektir.

Strateji 1.1

Eylem 3: Enerji teknolojileri ile ilgili belirlenen hedefler doğrultusunda proje çağrılarına çıkılması

TÜBİTAK BSTB, ETKB, Üniversiteler, KOSGEB,

TTGV X T

3

Eylem 4: Belirlenen öncelikli konularda proje envanteri oluşturulması

TÜBİTAK BSTB, ETKB, KOSGEB, TTGV X T3

Eylem 5: Belirlenen öncelikli konulardaki proje yürütücüleriyle yılda en az bir kez değerlendirme toplantısı yapılması

TÜBİTAK BSTB, ETKB, Proje Yürütücüleri X

D Gelişme: 1511-TÜBİTAK Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı kapsamında desteklenen projeler 2013 Ocak ayında açıklanmıştır. İlk proje destekleri 2013 Ocak ayında açıklandı. Proje gelişmelerindeki makul bir süre sonrasında çağrı bazında toplantı yapılması mümkün olabilecektir.

Bor Teknolojileri Çağrı Programı kapsamında BR0101 – Eni Bor Ürünlerinin, Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Kullanım Alanlarının Yaygınlaştırılması konusunda

1 Kısa: 1 yıl veya 1 yıldan kısa; Orta: 1-3 yıl; Uzun: 3-5 yıl

2 Bu eylem daha önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır.


38

UBTYS 2011-2016 Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Enerji Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

çıkılan çağrı kapsamında desteklenmesine karar verilen 9 projenin sözleşmeleri yapılmış ve projeler 15 Aralık 2012 tarihinde yürürlüğe alınmıştır. Bu projelerin yıllık ÇPDK değerlendirme toplantısının Aralık 2013’te yapılması planlanmaktadır.

Kömür Teknolojileri Çağrı Programı kapsamında desteklenmesine karar verilen projeler açıklanmış ve projelerin yürürlüğe alınma çalışmalarına geçilmiş olup projelerin haziran ayında başlatılması planlanmaktadır. Projelerin yürürlüğe girme tarihleri göz önünde bulundurularak yıllık ÇPDK değerlendirme toplantısı tarihi belirlenecektir.

Eylem 6: EN-AR (Enerji Sektörü Ar-Ge) projeleri destekleme programının değerlendirilerek 2016 yılına kadar ihtiyaç duyulması halinde destek sağlanması

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı BSTB, KB, ETKB’ye Bağlı İlgili ve İlişkili

Kuruluşlar, HM, TEDAŞ, Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler

X

D

Gelişme: Bu dönemde eylem gelişmesi raporlanmamıştır.

Strateji 1.2

Enerji alanında uluslararası işbirliğinin teşvik edilmesi

Eylem 7: Enerji alanında Ar-Ge ve yenilik boyutunda işbirliği yapılacak ülkelerin belirlenmesi

TÜBİTAK

BSTB, ETKB, TİKA,

Ekonomi Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, TOBB

X

D

Gelişme: Enerji alanına yönelik olarak İngiltere ve ABD ile Ocak ve Nisan 2013’te çalıştaylar düzenlenmiştir. İngiltere’de ve ülkemizdeki enerji alanında çalışan bilim insanları, üniversiteler, kamu kuruluşları ve özel sektör temsilcilerinin bir araya geldiği Ocak’ta düzenlenen “Üretimde Enerji Verimliliği” çalıştayı sonucunda, iki ülke arasında enerji ve üretim alanlarında daha somut işbirlikleri kurulması için ilk adımlar atılmıştır. Nisan’da düzenlenen Türkiye-ABD Bilim Teknoloji İşbirliği Toplantısı kapsamında belirlenen yedi alandan biri olan enerji alanı toplantısında Türkiye ve ABD arasında enerji alt alanlarında gerçekleştirilecek işbirliği için yöntemler ve aksiyon planı belirlenmiştir. UBTYS 2001-2016 çerçevesinde belirlenen hedefler doğrultusunda TÜBİTAK Uluslararası İşbirliği Dairesi Başkanlığı’nın faaliyetlerine yol göstermesi amacıyla ‘Uluslararası İşbirliği’nde Öncelikli Ülkeler Çalıştayı’ yapılmasına karar verilmiştir. Her biri bölge özelinde yapılması planlanan çalıştaylar ile BTY alanında işbirliği yapılan ve yapılması planlanan ülkeleri önceliklendirmek ve bu ülkeler arasından ülkemiz açısından stratejik ve öne çıkan işbirliği ortaklarını belirlemek amaçlanmaktadır. İlk etapta, çalıştaylar Kafkasya-Orta Asya, Orta Doğu ve Balkanlar bölgelerine yönelik düzenlenecektir. Çalıştaylar, alanında önde gelen, bölge potansiyeline hakim olan akademisyenler ve kamu kurumlarından bölge uzmanları ile yürütülecektir. Çalıştaylar sonucunda, katılımcıların da katkısıyla söz konusu bölgelerde hangi ülkelerle, hangi alanlar ve hangi şekillerde işbirliği yapılacağına ilişkin bilginin elde edilmesi öngörülmektedir. Çalışmada UBTYS’deki öncelikli alanlar ile mevcut ikili işbirlikleri de göz önünde bulundurulacaktır. Çalıştaylar sonucunda çıkacak nihai raporda enerji alanında öne çıkan ülkelerle işbirliklerinin oluşturulması/genişletilmesi faaliyetlerine hız verilecektir.

Eylem 8: Enerji alanında seçim kriterleri ile avantaj ve kısıtların açıkça ortaya konulduğu ve uzman grup tarafından belirlenen ülkelerle, Ar-Ge ve yenilik alanında işbirliği alanlarının tespiti

TÜBİTAK BSTB, ETKB, TİKA, Ekonomi Bakanlığı,

Dışişleri Bakanlığı X

D

39




Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: Bilim, Teknoloji ve Yenilik alanlarında uluslararası işbirliğinde öncelikli ülkeler çalışması Y6.1.2. amacı kapsamında yürütülmektedir ve gelişmeler bu madde altında belirtilmiştir. Enerji alanında Ar-Ge ve yenilik boyutunda işbirliği yapılacak ülkeler de bu çalışma kapsamında belirlenmektedir. Çalışma kapsamında enerji alanında hangi ülkelerle hangi alanlarda işbirliği yapılacağı genel olarak belirlenecektir. Bu nedenle, öncelikli ülkeler çalışmasının tamamlanmasını takiben, Enerji alanına yönelik olarak belirlenen ülkelerle işbirliği yapılması gereken alanlar, sadece bu alana odaklanan uzman grup oluşturularak ayrıntılı olarak belirlenecektir.

Ayrıca, mevcut ikili işbirlikleri kapsamında açılan çağrılarda da konu sınırlamasına gidildiğinden, enerji alanının öncelikli alan olarak kabul edilmesi çalışmaları devam etmektedir. Ukrayna ile açılan işbirliği çağrısında “enerji, enerji verimliliği”, Almanya ile açılan ikili işbirliği çağrısında yeni teknolojiler altında “yenilenebilir enerjiler”, Belçika ve Romanya ile açılan çağrılarda enerji konusu, Yunanistan ile açılan ikili işbirliği çağrısında “yenilenebilir enerji kaynakları” ve “enerji verimliliği” öncelikli alanlar arasındadır.

Eylem 9: Belirlenen ülkelerle enerji kapsamında ikili veya çoklu işbirliği programlarının başlatılması

TÜBİTAK BSTB, ETKB, TİKA, Ekonomi Bakanlığı,

Dışişleri Bakanlığı X T

4

Stratejik Amaç 2 Enerji Alanında Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Geliştirilmesi

Strateji 2.1

Enerji alanında Ar-Ge insan kaynağının geliştirilmesi

Eylem 10: Enerji alanında insan kaynağının geliştirilmesine ihtiyaç duyulan alanlarda araştırma ve eğitim burslarının verilmesi

TÜBİTAK BSTB, ETKB, KB X

D

Gelişme: TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Burs Programı ve TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Doktora Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda yüksek lisans ve doktora burs desteği verilmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda TÜBİTAK 2210 Programı, TÜBİTAK 2228 Son Sınıf Lisans Öğrencileri için Lisansüstü Burs Programı ile TÜBİTAK 2211 Programının birleştirilmesine karar verilerek TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı oluşturulmuştur.

TÜBİTAK 2211 Programı kapsamında öncelikli alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrenciler için teşvik bursları uygulaması geliştirilmiştir. 2013 yılında ilk dönem öncelikli alanlarda tez yazan 44 yüksek lisans ve 31 doktora öğrencisi olmak üzere 75 lisansüstü öğrenci programa başvurmuştur.

Ayrıca, önümüzdeki 10 yıl içerisinde Türkiye’nin hedefleri kapsamında öncelikli alanlarda doktora seviyesinde yetişmiş insan kaynağı açığının kapatılması amacıyla 2010 yılında durdurulan TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Doktora Burs Programı’nın geliştirilerek yeniden uygulamaya konulmasına yönelik çalışmalar yapılmıştır. Bu bağlamda TÜBİTAK 2230 Yurt Dışı Yüksek Lisans Burs Programı ile TÜBİTAK 2213 Programı’nın birleştirilmesine karar verilerek TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Lisansüstü Burs Programı taslak kural ve ilkeleri hazırlanmıştır.

Eylem 11: Belirlenen öncelikli alanlarda üniversitelerde lisans ve lisansüstü programlarının açılması veya yaygınlaştırılması

YÖK BSTB, ETKB, Üniversiteler, TOBB, İlgili

Bakanlıklar X D


40




Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: Bu alanla ilgili sınırlı sayıda da olsa ülkemizde lisansüstü programlar mevcuttur. Ayrıca, lisans düzeyinde Teknoloji Fakülteleri bünyesinde Enerji Sistemleri Mühendisliği programı mevcuttur. Yine, bazı Makine Mühendisliği ve Elektrik Mühendisliği programlarında, özellikle son sınıfta müfredatın önemli bir kısmı bu alanlarda yoğunlaşmaktadır.

Bu eylem planı önümüzdeki süreçte iyi uygulamaları da gözden geçirerek, yeni pilot lisans ve lisansüstü programların tasarlanmasını ve bu programların seçilecek üniversitelerde uygulamaya konulmasını hedeflemektedir. Öncelikle var olan durumu görmek amaçlı olarak üniversitelerle yazışmalar yapılarak Enerji alanında belirlenen öncelikli alanlarda lisans ve lisansüstü programların varlığı konusunda bilgi alınmaktadır. Üniversitelerden gelen veriler doğrultusunda, bu alanlarda programları olan üniversitelerden temsilcilerle bir komisyon oluşturulmaktadır.

Eylem 12: Enerji teknolojilerinde ara eleman yetiştirilmesi amacıyla meslek yüksekokullarında ve endüstri meslek liselerinde ilgili müfredatın değiştirilmesi ve gerekli görüldüğünde yeni bölümlerin açılması

Milli Eğitim Bakanlığı BSTB, ETKB, TÜBİTAK, MYK, İŞKUR,

YÖK, Üniversiteler X T

5

Strateji 2.2 Enerji alanında Ar-Ge altyapısının geliştirilmesi

Eylem 13: Belirlenen öncelikli alanlarda tematik ileri araştırma merkezlerinin desteklenmesi

Kalkınma Bakanlığı BSTB, ETKB, Üniversiteler, YÖK,TOBB,

TÜBİTAK X

D

Gelişme: Ar-Ge altyapısının geliştirilmesi amacıyla bilimsel araştırma konusunda göreceli olarak gelişmiş durumda olan, yeterli insan gücü kaynağına sahip üniversite ve kurumlarda öncelikli bir alanda uzmanlaşacak ve bu alanda ülke çapında söz sahibi ve yönlendirici olabilecek tematik ileri araştırma merkezleri desteklenmektedir. Bu merkezler aracılığı ile ülke düzeyinde ileri düzeyde araştırma yapma imkânı yaratılması, araştırmacı insan kaynağının nicelik ve nitelik yönünden geliştirilmesi ve üniversite sanayi işbirliğine katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Devam eden 6 üniversite ve 7 kamu ileri araştırma merkezi projesinden toplam 5’i 2013 yılı itibarıyla faaliyete geçecektir. Bu projelere toplam 83 milyon TL destek sağlanmaktadır.

Eylem 14: Belirlenen öncelikli alanlarda kurum/kuruluş ve üniversitelerde kurulacak merkezi araştırma laboratuvarlarının desteklenmesi

Kalkınma Bakanlığı BSTB, ETKB, Üniversiteler, YÖK, TOBB,

TÜBİTAK X

D

Gelişme: 2013 yılında 1, 2012 yılında 4, 2011 yılında 8, 2010 yılında 54, 2009 yılında 10 ve daha önceki yıllarda 5 olmak üzere toplam 82 merkezi laboratuvar projesi Yatırım Programına alınmıştır. 2014 yılı için 9 yeni üniversitede merkezi araştırma laboratuvarı kurulmasına destek sağlamak üzere çalışmalar başlatılmıştır.

5 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır.

41




Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç 3.

Enerji Alanında Yapılan Ar-Ge Faaliyetlerinin Sonuçlarının Yaygınlaştırılması ve Etkin Kullanımı

Strateji 3.1

Ar-Ge sonuçlarına ve bilgiye ulaşılabilirliğin sağlanması

Eylem 15: Kamu destekli enerji projeleri için açık bir veri tabanı oluşturulması

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı BSTB, TÜİK, Üniversiteler, İlgili Diğer

Bakanlıklar, TOBB, KB, KOSGEB, EPDK, TÜBİTAK, ULAKBİM,TTGV, TPE

X

D


Strateji 3.2

Üniversite - sanayi etkileşimini ve işbirliğini arttıracak mekanizmaların geliştirilmesi

Eylem 16: Sanayinin enerji teknolojileri geliştirme sürecinde ihtiyaç duyduğu personel niteliğinin belirlenmesi ve ilgili kurumlara iletilmesi

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı TOBB, YÖK, Üniversiteler, TÜBİTAK MEB,

MYK, ETKB X

D

Gelişme: Bu dönemde üniversite-sanayi etkileşimi amacıyla düzenlenen 6 bölgesel toplantı kapsamında personel niteliği dahil olmak üzere tüm gelişmeler paydaşlarla değerlendirilmiştir.

Eylem 17: Enerji alanında açılacak hedef odaklı proje çağrıları

kapsamında üniversite, sanayi ve/veya araştırma kuruluşları arasındaki işbirliklerinin teşvik edilmesi

TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı, TTGV, TOBB, BSTB,

ETKB X

D

Gelişme: Bu konuya ilişkin değerlendirmeler her çağrı hazırlama toplantısında gündeme gelmektedir. Bu konuya ilişkin çağrılarda açıklamalar yapılmaktadır. Şu ana kadarki bütün çağrılarda bu konunun önemine vurgu yapılmış ve bu tip mekanizma çözümlerini teşvik edici kriterler tanımlanmıştır.

TÜBİTAK 1511 programı kapsamında üniversite-sanayi işbirliği daha çok gözetilen, ama mutlak şart konulmayan bir konudur. Neler yapılabileceğine ilişkin sonuçların süreç içinde belirginleşmesi beklenmektedir.

Enerji alanında bugüne kadar açılan çağrılar kapsamında alınan başvurular ve değerlendirme işlemi tamamlanmış çağrılarda üniversite/sanayi işbirliği içeren proje sayıları Tablo 11’de verilmiştir.

42




Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Tablo 11. Enerji ve Bor Alanlarında Çıkılan Çağrılarda Üniversite/Sanayi İşbirliği İçeren Proje Sayıları

Çağrı Adı 1. Aşama Başvuru Sayısı

Üniversite/Sanayi İşbirliğini İçeren

Proje Sayısı

2. Aşama Başvuru Sayısı


Proje Sayısı



Proje Sayısı

Bor Teknolojileri 104 22 41 10 9 1

Kömür Teknolojileri 60 32 35 26 5 3

Hidrojen ve Yakıt Pili Teknolojileri 96 25 - - - -

Güneş Enerjisi 87 7 - - - -

Stratejik Amaç 4.

Yönetişim Mekanizmalarının Etkinleştirilmesi

Strateji 4.1

Ulusal yönetişim mekanizmalarının iyileştirilmesi ve geliştirilmesi

Eylem 18: Kamu kurumlarının enerji alanındaki öncelikli konularda, belirlenen Ar-Ge ihtiyaçları için TÜBİTAK KAMAG tarafından proje çağrısına çıkılması

TÜBİTAK ETKB, BSTB, Üniversiteler, Araştırma Kurumları, ÇŞB, GTHB, Büyükşehir

Belediyeleri, OSİB, İlgili Kamu Kurumları X

D

Gelişme: 2012 yılı itibarıyla, TÜBİTAK KAMAG çağrılı sisteme geçmiştir. Çağrılı sistemde, ihtiyaç analizi çalışması ile müşteri kurumların Ar-Ge nitelikli ihtiyaç başlıkları belirlenmekte, Odak Grup çalışması ile belirlenen her bir başlık için çağrı dokümanı oluşturulmakta ve söz konusu ihtiyaçlar için çağrıya çıkılmaktadır.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB) ile ihtiyaç analizi çalışmalarına başlanmış ve ETKB ihtiyaç analizi dokümanı; TÜBİTAK uzmanları, ETKB uzmanları, Ekonomi Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığı uzmanları ile konu uzmanları tarafından oluşturulmuştur. Enerji Üst Düzey Önceliklendirme Grubu tarafından enerji alanındaki öncelikli olarak belirlenen; Kömür, Güneş Enerjisi, Konut ve ticari binalarda enerji verimliliği, Nükleer Enerji, Güç ve depolama teknolojileri, Yenilenebilir Enerji Kaynakları teknoloji alanlarında; oluşturulan ihtiyaç analiz dokümanında toplam 8 Ar-Ge nitelikli ihtiyaç başlığı yer almaktadır. 2 Ar-Ge nitelikli ihtiyaç başlığı (Gaz Türbini Kanatlarının Yerli İmalatı ve Yüksek Gerilim Yüksek Güç Çevirgeçlerinin Geliştirilmesi) için çağrı dokümanları hazırlanmış ve çağrıya çıkılmıştır. Söz konusu iki çağrıya toplam 8 proje başvurusu yapılmıştır. Ayrıca “LED ve OLED Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi” ihtiyaç başlığı için Odak Grup toplantısı yapılmış olup söz konusu başlık için çağrıya çıkılması planlanmaktadır.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı için 18 Şubat 2013 tarihinde “Elektrikli Araç Teknolojilerinin Geliştirilmesi” çağrısına çıkılmıştır. Bu çağrı kapsamında batarya geliştirilmesi zorunlu Ar-Ge alanı olarak belirlenmiştir. Proje başvuruları için son tarih 24 Mayıs 2013’tür.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı için yapılan ihtiyaç analizi çalışması sonrasında belirlenen 7 ihtiyaç başlığı için çağrıya çıkılmıştır. Bir çağrı başlığına proje başvurusu yapılmamış olup kalan 6 çağrı başlığına toplam 23 proje başvurusu yapılmıştır. Çağrı başlıkları için 2. aşama proje panelleri gerçekleştirilmiştir. Projelerin değerlendirmesi devam etmektedir.

Ayrıca, Orman ve Su İşleri Bakanlığı için yapılan ihtiyaç analizi çalışması sonrası toplam 3 çağrı başlığı için çağrıya çıkılmıştır. Söz konusu 3 çağrıya toplam 19 proje başvurusu yapılmıştır. Komisyon toplantısı sonrası çağrı başlıkları için 2. aşama proje panelleri gerçekleştirilmiştir. Projelerin değerlendirme süreci devam etmektedir.

43




Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 4.2

Uluslararası yönetişim mekanizmalarına etkin katılımın sağlanması

Eylem 19: Uluslararası Enerji Ajansı ve Avrupa Birliği bünyesinde yer alan ve belirlenecek öncelikli alanlarda uygulama anlaşmalarına ve yapılara üye olunması ve çalışmaların takip edilmesi

Dışişleri

Bakanlığı

TÜBİTAK, OECD Daimi Temsilciliği, ETKB, BSTB, AB Daimi Temsilciliği, AB Bakanlığı

X T6

Strateji 4.3

Enerji alanında Ar-Ge ve yeniliğin teşvikine ilişkin mevzuat değişikliklerinin yapılması

Eylem 20: Enerji teknolojileri ile ilgili malzeme ve ekipmanların Ar-Ge ve yenilik yoluyla geliştirilmesi ve yerli sanayi ürünlerinin payının artırılması için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması


EPDK,Maliye Bakanlığı,

KİK, BSTB, TSE, Türkiye

Belediyeler Birliği, TOBB

X

D


Eylem 21: Yerli öncü örnek uygulamaların kamu tarafından özendirici alımlarla desteklenmesi

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bakanlıklar, KİK, Belediyeler,

İçişleri Bakanlığı X

D

Gelişme: Eylem çalışmaları UBTYS Y.2.1.5 kapsamında devam etmektedir.


44

D2 - Bölüm 1c: UBTYS 2011-2016 Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler

Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar)

Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç 1

Su Konusunda Çalışmaların Yapılabilmesi İçin Gerekli Veri Altyapısının Geliştirilmesi

Strateji 1.1

Su konusundaki çalışmalar için veri toplanması, verilerin izlenmesi, değerlendirilmesi, paylaşılması, veri tabanı oluşturulması, kalite kontrolünün yapılması

Strateji 1.1

Eylem 1: İlgili bütün kurumların hem fikir olacağı ortak veri toplama ve ölçüm standardının oluşturulması


Su Kurulu (DSİ, DMİ, GTHB, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, TSE, Sivil Toplum Kuruluşları, Özel Sektör

Kuruluşları, ÇŞB, SUEN, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü,

Üniversiteler)

X

D Gelişme: Bu eylem kapsamında son dönem gelişmeleri aşağıda verilmektedir:

Veri toplama

25 Havzada kurulacak izleme ağından elde edilecek verilerin ulusal ve uluslararası karşılaştırılabilirliğinin sağlanabilmesi için su miktarı ve kalitesi izleme konusunda ulusal ve uluslararası kullanılan standartlar ve yöntemlerin temin edilmesi çalışmaları

Yerüstü ve yeraltı sularının izlenmesine dair yönetmelik hazırlanması çalışması

Eylem 2: İlgili kuruluşlarla koordinasyonu yürütecek Su

Kurulunun oluşturulması; verilerin toplanması, ortak ölçme, izleme ve değerlendirmesinin gerçekleştirmesinin sağlanması ve verilerin paylaşım esaslarının belirlenmesi




Üniversiteler)

X

D

Gelişme: Bu eylem kapsamında ilk olarak 81 il valiliğinden içmesuyu kaynaklarına ilişkin veriler istenmiştir. Gelen verilerin bilgisayar ortamına aktarılması tamamlanmıştır. 80 ilden yaklaşık 6900 adet su kaynağına ilişkin veri temin edilmiş olup veri girişi tamamlanmıştır.

Strateji 1.1

Eylem 3: İlgili kuruluşların verilerin ölçme, izleme ve değerlendirilmesi için gerekli altyapısının (insan kaynağı ve teknik) güçlendirilmesi




Üniversiteler)

X

D

Gelişme: İlgili tüm kurumlarca yapılan izleme verilerinin toplanacağı Su Bilgi Sistemi’nin kurulması çalışmaları devam etmektedir.


45

UBTYS 2011-2016 Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler


Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 1.2

Suyun havza bazında izlenmesi, potansiyelinin belirlenmesi, korunması, geliştirilmesi, verimli kullanımı, yönetimi ve sektörler arası paylaşımı konularında altyapının oluşturulması; Su Çerçeve Direktifi çalışmalarının hızlandırılması

Eylem 4: Suyun havza bazında bütüncül (entegre) bir yaklaşımla yönetilmesi için kurumsal yapılanmanın sağlanması


GTHB, DMİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, DSİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, ÇŞB, Türkiye Belediyeler

Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler, STK’lar

X

D

2012 yılında kurulan Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu 3. toplantısını 31 Ocak 2013 tarihinde gerçekleştirmiştir. Toplantıda aşağıdaki kararlar alınmıştır:

Maden sektörü gibi yerinde işletilme mecburiyeti olmayan münferit sanayiler dışındaki sanayi tesislerine öncelikli olarak mevcut organize sanayi içerisinde izin verilmesi ve bunun bir politika haline getirilmesi,

Su Kanunu Taslağı’nın kurum kuruluşlardan gelen görüşler dercedildikten sonra tekrar birlikte değerlendirilmesi,

Su Kanunu Taslağı ile ilgili yetki ve sorumluluklar açısından görev karmaşasının giderilmesi,

Yeraltı suları kısıtlı olan bölgelerde ürün deseni değişikliği ile ilgili Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Su Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün ortak çalışma yapmaları,

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın zirai ilaç kullanımının zararlarının önlenmesi konusunda gerekli tedbirleri aldığı dikkate alınarak, kurum ve kuruluşlarca yapılan açıklamalarda “kontrolsüz zirai kullanımı” tabirinin kullanılmaması konusunda gerekli hassasiyetin gösterilmesi.

Eylem 5: Havza koruma eylem planlarının hazırlanması Orman ve Su İşleri Bakanlığı



X

D

Gelişme: Havzalardaki arazi çalışmaları tamamlanmıştır. Aralık 2012’de ara değerlendirme raporları sunulmuştur. Atıksu Arıtma Tesisi planlamaları hazırlanmış olup ilgili belediyelerin görüşüne sunulmuştur. Nihai taslak raporların Eylül 2013’te sunulması planlanmaktadır.

Eylem 6: Nehir havza yönetim planlarının hazırlanması Orman ve Su İşleri Bakanlığı

GTHB, DMİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, DSİ, Sağlık Bakanlığı, TÜİK ÇŞB, Türkiye Belediyeler

Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler,STK’lar

X

D

Gelişme: Nehir havza bölgeleri belirlenmiştir. Belirlenen 25 havzanın 11’i için Havza Koruma Eylem Planları hazırlanmış olup geri kalan 14 havza için Havza Koruma Eylem Planlarının Hazırlanması Projesi (HKEP) Aralık 2011’de TÜBİTAK MAM’la imzalanan protokolle başlamış bulunmaktadır. Aralık 2013’te 25 havza için tamamlanmış olacak HKEP’ler Nehir Havza Yönetim Planları’na dönüştürülecektir.

“Havza Koruma Eylem Planları’nın Nehir Havza Yönetim Planları’na Dönüştürülmesi Projesi” IPA 2011 programına sunulmuş ve kabul edilmiştir. 2013 yılında 4 havza için (Konya, B. Menderes, Meriç - Ergene, Susurluk) Nehir Havza Yönetim Planları hazırlanmaya başlanacaktır.

46



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

“Havza Koruma Eylem Planlarının Nehir Havza Yönetim Planlarına Dönüştürülmesi Projesi”nin teknik şartnamesinin hazırlanması amacıyla SEI programına yapılmış olan başvuru kabul edilmiş olup projenin teknik şartnamesi SEI programı kapsamında hazırlanmıştır. Proje 26 Aralık 2012’de Avrupa Komisyonu ile Türkiye arasında imzalanan Finansal Anlaşmada yer almaktadır. Proje ihale duyurusuna çıkma aşamasındadır. Maliyet Geri Dönüşümünü Sağlayacak Ekonomik Araçların Geliştirilmesi ve Su Hizmetlerinin Mevcut Maliyet Karşılama Seviyesinin Değerlendirilmesine Yönelik Ekonomik Araç Geliştirilmesi konusu TÜBİTAK KAMAG önceliklendirme sıralamasında 13. sırada yer almıştır.

Eylem 7: Havzadaki su kalitesinin izleme noktalarının ve sıklıklarının belirlenerek, izleme sonuçlarının elde edilmesi



Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler,STK’lar

X

D

Gelişme: Su Çerçeve Direktifi ile uyumlu izleme ağının oluşturulabilmesi için atılan adımlar:

2009 Yılı IPA Programlamasından finanse edilen “Su Kalitesi İzleme Konusunda Kapasite Geliştirme Projesi” Eşleştirme, Teknik Yardım ve Malzeme Temini bileşenlerinden oluşmaktadır. Eşleştirme bileşeni 8 Eylül 2011 tarihi itibari ile başlamış olup, Teknik Yardım Bileşenin ön ihale aşaması tamamlanmış olup ihale süreci başlamıştır ve Malzeme Temini bileşeni ön ihale aşamasındadır. Projenin eşleştirme bileşeninde 6 pilot havza (Büyük Menderes, Sakarya, Susurluk, Akarçay, Meriç Ergene ve Konya Kapalı Havzaları) için Ulusal İzleme Planı oluşturulacak, Teknik Yardım bileşeninde ise Direktifle uyumlu olarak 1 yıl boyunca su miktarı ve kalitesi izlenecek olup ön ihale aşaması tamamlanmıştır. Şu ana kadar;

- “Su Kütlelerinin ve Tipolojilerinin Belirlenmesi”, - “Baskı ve Etkilerin Belirlenmesi”, - “Risk Analizi”, - “Referans Noktaların/Koşulların Belirlenmesi”, - “Gözetimsel ve Operasyonel İzleme Noktalarının Belirlenmesi” , - “Su Çerçeve Direktifi Kapsamında Biyolojik İzleme Eğitimi”, - "Göllerde Balık Örnekleme ve Analizi" , - "Göllerde Makrofit Örnekleme ve Analizi" , - "Nehirlerde Bentik Makroomurgasız Örnekleme ve Analizi" , - "Nehirlerde Balık Örnekleme ve Analizi" , - “Göllerde Makroomurgasız ve Fitoplankton Örnekleme ve Analizi” - “Göllerde Hidromorfolojik İzleme ve Balık Örnekleme ve Analizi Etkinliği” gibi konularda pek çok etkinlik gerçekleştirilmiştir.

Türkiye’de su miktarı ve kalitesini izleyen tüm kurumlarla iletişime geçilerek izleme noktaları, izlenen parametreler ve sıklıkları ile ilgili veriler temin edilmiştir.

“Havza İzleme ve Referans Noktaların Belirlenmesi” projesi kapsamında Sakarya, Susurluk, Ergene, Akarçay ve Gediz Havzalarında izleme çalışmaları devam etmektedir.

“Havza İzleme ve Referans Noktaların Belirlenmesi” projesi kapsamında Büyük Menderes, Marmara, Küçük Menderes, Kızılırmak ve Konya Kapalı Havzalarında izleme çalışmaları başlatılacaktır.

“Otomatik Ölçüm İstasyonlarının Kurulması” projesi kapsamında Ergene – Meriç Havzasına kurulacak olan gerçek zamanlı ölçüm istasyonlarının ve merkezi izleme odasının kurulmasına ait teknik şartname hazırlanmış olup, ihale aşamasındadır.

Atatürk Baraj Gölü’nün Korunması ve Geliştirilmesi Projesi, 2013 yılı Yatırım Programında yer almakta olup, projeye ilişkin teknik şartname hazırlıkları devam etmektedir.

47



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 8: Havzalardaki su potansiyelinin belirlenmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı



X

D

Gelişme: Havzalardaki yeraltısuyu potansiyelinin belirlenmesi ile ilgili “Revize Hidrojeolojik Etütlerin Yapılması” kapsamında 5 ovanın hidrojeolojik etütü ihaleye

verilmiştir. Gerekli verilerin toplanması ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Ayrıca Acıpayam Ovası Revize Hidrojeolojik Etüt raporu 2012 yılı içerisinde DSİ Genel Müdürlüğü Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanmış olup söz konusu ovanın yeraltısuyu potansiyeli tespit edilmiştir.

Eylem 9: Hazırlanan verilerin TEIEN üzerinden paylaşılması Orman ve Su İşleri Bakanlığı



X

D

Gelişme: Havza tanımlamalarının yapılması için bir havza veri tabanı oluşturulmuştur. Bu havza veri tabanı yardımıyla mikro havza, alt havza ve havza sınırları, su çerçeve direktifine göre belirlenmiştir. Veriler Orman ve Su İşleri Bakanlığına özgün uygulamalarla sunulmaktadır.

Eylem 10: Hazırlanan verilerin Su Bilgi Sistemi aracılığıyla aktarılması




X

D

Gelişme: İlgili tüm kurumlarca yapılan izleme verilerinin toplanacağı Su Bilgi Sistemi’nin kurulması çalışmaları devam etmektedir. Bu kapsamda fizibilite etüdü için şartname hazırlanmış olup, 2013 yılında ihale çalışmaları devam etmektedir.

Eylem 11: Su kalitesinin korunmasına yönelik havza bazında kirliliğin kaynağında önlenmesi ile ilgili Türkiye için en iyi/uygun çevresel uygulamaların, yöntem, teknik ve teknolojilerin araştırılması ve geliştirilmesi




X

D

Gelişme: Alıcı su ortamlarının çevresel kalite standartları ve çevresel hedefleri Orman ve Su İşleri Bakanlığınca belirlenecektir. Akabinde su kaynaklarına etki eden kirletici kaynaklar tespit edilecektir. Kirlilik yükleri itibarı ile alıcı ortamı belirlenen standartları bozacak şekilde etkileyen kaynaklar tespit edildikten sonra kirliliğin kaynağında önlenmesine ve su kaynaklarının koruma-kullanma dengesi içerisinde verimli, etkin ve sürdürülebilir yönetimine yönelik çalışmalara geçilecektir. Ayrıca, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından “Tekstil Sektöründe Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Tebliği” 14 Aralık 2011 tarihli ve 28142 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olup; benzer düzenlemeler Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından alıcı ortam standartlarının belirlenmesine müteakip diğer sanayi sektörleri için de yapılacaktır.

Öte yandan, Orman ve Su İşleri Bakanlığınca hazırlanan ve 30 Kasım 2012 tarihli ve 28483 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği”ne su kaynaklarının korunması maksadıyla yüzeysel sularla etkileşim içerisinde olan karasal alanlarda faaliyet gösteren sanayi tesislerinde, bütünleşik kirlilik önleme ve kontrol, temiz üretim, mevcut en iyi teknikler ve en iyi çevresel uygulamalara öncelik verilmesi ve yayılı kirletici girişinin azaltılmasına yönelik

48



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

hüküm eklenmiştir. Ayrıca, bir Başbakanlık Genelgesi ekinde yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderilen “Su Kalitesi Yönetimi Strateji Begesi ve Eylem Planı (2013-2023)” taslağına “Su kalitesinin korunması ve iyileştirilmesi, kirliliğinin önlenmesi ve kontrolü için gerekli yatırımlar yapılacak ve temiz üretim uygulamalarına sistematik olarak, 2023 yılı sonuna kadar geçilecektir” hedefi ve bu hedef altında eylemler konulmuştur.

Eylem 12: Taşkın Risk Yönetim Planları’nın hazırlanması Orman ve Su İşleri Bakanlığı



X

D

Gelişme: Kalkınma Bakanlığı’na sunulmuş olan “Taşkın Risk Yönetim Planlarının Hazırlanması” amaçlı proje önerisi 2013 Yatırım Programına alınmış olup, ihale çalışmalarına başlanmıştır.

Eylem 13: Havza Kurak Dönem Eylem ve Yönetim

Planları’nın hazırlanması Orman ve Su İşleri Bakanlığı



X

D

Gelişme: Kalkınma Bakanlığı’na “Kurak Dönem Yönetim ve Eylem Planlarının Hazırlanması” amaçlı proje önerisi sunulmuş ve proje 2013 yılı Yatırım Programına alınmış olup, ihale çalışmalarına başlanmıştır.

Stratejik Amaç 2.

Su Konusunda Hedef Odaklı Öncelikli Alan ve İleri Teknolojilere Yatırım Yapılması

Strateji 2.1

Su kaynaklarının tüm sektörlerde ekoloji ve biyoçeşitlilik gözetilerek verimli kullanımı ve sektörlerarası su kullanımı konularında araştırma yapılması

Eylem 14: Sanayide ve enerji üretiminde su tasarrufu, suyun yeniden kullanımı, madde geri kazanımı ve tekrar kullanımı ve proses değişimleri konusunda eğitim ve araştırma çalışmalarının yapılması


GTHB, OSİB, ÇŞB Verimlilik Genel Müdürlüğü, ETKB, Özel Sektör Kuruluşları

X

D

Gelişme: Belirtilen zaman aralığında eyleme yönelik herhangi bir gerçekleşme olmamıştır.

Eylem 15: Tarımda suyun yeniden kullanımı, madde geri

kazanımı ve tekrar kullanımı ve proses değişimleri konularında araştırma çalışmalarının yapılması; tarımda sulama suyunun optimum kullanımı/su tasarrufu sağlayan sistemlerin kullanım olanaklarının araştırılması ve sulama programlarının oluşturulması


OSİB, DSİ, ÇŞB X D

49



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Toprak ve Su Kaynakları Araştırmaları Dairesi Başkanlığı faaliyetleri kapsamında bu eylem altında “Tarımda suyun yeniden kullanımı ve sulama suyu kalitesi”ne ilişkin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Araştırma Enstitülerinde 9, “Tarımda sulama suyunun optimum kullanımı, su tasarrufu sağlayan sistemlerin kullanım olanaklarının araştırılması ve sulama programlarının oluşturulması” konusunda ise 21 proje yürütülmektedir.

Eylem 16: Kentsel atıksuların geri kazanımı ve başta tarımsal olmak üzere farklı amaçlar için (bahçe sulama vb) yeniden kullanımı ile su tasarrufu sağlanması

Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, DMİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, ÇŞB,

Belediyeler X D

Gelişme: Su tasarruf ürünlerinin kullanımı ve etiketleme konularında ülke örnekleri incelenmektedir. Özel sektör ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile beraber daha az su tüketen ürünlerin kullanılmasına yönelik “Su verimliliği etiketi” uygulanması hakkında görüşmeler devam etmektedir.

Eylem 17: Sanal su çalışmalarının yapılması TÜBİTAK MAM OSİB, SUEN, Üniversiteler, DSİ, TAGEM X

D

Gelişme: Havza Koruma Eylem Planlarının Hazırlanması Projesi kapsamında Türkiye’nin 25 havzası hakkında kapsamlı bilgi derlenmiş, havzaların su bütçeleri hakkında bilgi sahibi olunmuştur. Bu tecrübe Türkiye’de Havza Bazında Hassas Alanların ve Su Kalitesi Hedeflerinin Belirlenmesi Projesi ile pekiştirilmektedir. Projelerin asıl amacı olmamakla birlikte su kaynaklarının verimli kullanımı ve su kullanımının sektörler arasında halihazırdaki dağılımı konusunda, yapılan çalışmalar sırasında veri elde edilmektedir.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün (SYGM) ve Türkiye Su Enstitüsü’nün (SUEN) iştiraki ile 24 Mayıs 2013 tarihinde bir Sanal Su Bilgilendirme Semineri düzenlenmesi planlanmıştır. Seminer dahilinde MAM’ın bilgi birikimi, SYGM’in su ayak izi ve sanal su bağlamında yapmakta olduğu çalışmalar ve SUEN’in uluslararası işbirliği çalışmaları sırasında edindiği bilgiler seminer katılımcılarına anlatılarak sanal su konusunda farkındalık yaratılması amaçlanmaktadır.

Strateji 2.2

Su temini, kullanımı ve arıtımında enerji tasarrufu sağlayan teknolojiler

Eylem 18: Yenilenebilir ve alternatif enerji kaynaklarının su

temini, kullanımı ve arıtma teknolojilerine adaptasyonu/yeni teknolojilerin geliştirilmesi

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı OSİB, ÇŞB, BSTB X

D

Gelişme: Belirtilen zaman aralığında eyleme yönelik herhangi bir gerçekleşme olmamıştır.

Eylem 19: Atık su arıtımı sonucu oluşan suyun ve çamurun farklı kullanım alanlarının araştırılması

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı GTHB, Üniversiteler, Araştırma Merkezleri,

TAGEM, Özel Sektör Kuruluşları X

D

Gelişme: Evsel ve Kentsel Arıtma Çamurlarının Yönetim Projesi

Kullanılmış suların arıtılarak alıcı ortama uygun koşullarda verilmesi su kaynaklarının kalitesinin korunmasını sağlarken, arıtma tesislerinde son ürün olarak oluşan arıtma çamurlarının gerek miktar olarak artması gerekse bertarafında ciddi sorunların yaşanması nedeniyle önemli darboğazlar oluşmaktadır.

Bu çerçevede yüksek miktarlarda üretilen evsel/kentsel çamurların bir sistematik çerçevesinde yönetilmesinin sağlanması ve bölge koşullarına uygun yararlı kullanım olasılıklarının değerlendirilerek arıtma çamurlarının işleme ve bertarafında ülke ölçeğinde belirlenecek esaslardan oluşacak bir Arıtma Çamuru Yönetim Sisteminin

50



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

oluşturulmasını amaçlayan projede, atıksu arıtma tesislerinden kaynaklanan arıtma çamurlarının alternatif hammadde ya da yakıt olarak kullanılması ve proje kapsamında tarım iş paketinden elde edilen çıktıların değerlendirilmesi sonucunda toprak iyileştirici olarak kullanılması hususları dikkate alınarak geri kazanım yöntemlerinin yaygınlaştırılması sağlanacaktır.

Eylem 20: Su arıtımı sonucu oluşan suyun ve çamurun farklı kullanım alanlarının araştırılması

Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Üniversiteler, Araştırma Merkezleri,

TAGEM, Özel Sektör Kuruluşları X

T

Gelişme: Atıksu Arıtma Tesislerinin Tasarımı Rehber Kitapçığı Projesi kapsamında, arıtma çamurlarının yeniden kullanımının sağlanması için arıtma çamuruna uygulanacak işlemler ve sonrasında kullanım alanlarının tespiti için çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Atıksu arıtma tesislerinin tasarımı için belirlenen kriterler dahilinde arıtma çamuru için kompostlaştırma ve biyogaz elde etme yöntemleri incelenmiş ve gerekli hesaplamalar “Atıksu Arıtma Tesisleri Tasarım ve Norm Rehberleri” olarak Su Yönetimi Genel Müdürlüğü internet sayfasında yayımlanmış olup, basımı için Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne gönderilmiştir.

Strateji 2.3

Su kalitesinin korunması, iyileştirilmesi ve sürdürülebilir kullanımının sağlanması

Eylem 21: Yerüstü, yeraltı, kıyı ve geçiş suları için kirleticiliği en yüksek faaliyetlerde temiz üretim teknolojilerinin ve mevcut en iyi tekniklerin uygulanmasına yönelik ulusal araştırma ve geliştirme ihtiyaçlarının belirlenmesi

Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, DSİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar, GTHB, ÇŞB, BSTB, Üniversiteler,

TÜBİTAK, SUEN X

D

Gelişme: “Türkiye’de Temiz (Sürdürülebilir) Üretim Uygulamalarının Yaygınlaştırılması için Çerçeve Koşullarının ve Ar-Ge İhtiyaçlarının Belirlenmesi Projesi Sonuç Raporunda” belirlenen öncelikli kirletici vasfı yüksek sanayi sektörlerinde temiz üretim uygulamalarının gerçekleştirilmesi yönünde çalışmalar Orman ve Su İşleri Bakanlığınca da desteklenmekte ve takip edilmektedir. Buna ilaveten, 2011 yılı Ekim ayında “İzmir Kalkınma Ajansı’nın girişimiyle İzmir bölgesinde eko-verimlilik (temiz üretim) uygulamalarının yaygınlaştırılması amacıyla Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV), Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) ve İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) tarafından imzalanan işbirliği protokolü ile “İzmir’de Ekoverimlilik (Temiz Üretim) Uygulamalarının Yaygınlaştırılması Projesi”ne Orman ve Su İşleri Bakanlığınca da katılım sağlanmış ve takip edilmiştir.

Bu proje ile İzmir’de sanayiye yönelik temiz üretim uygulamalarının yanı sıra atıksuların geri kazanımı ve yeniden kullanımına yönelik farklı sektörlerde pilot çalışmalar da gerçekleştirilmiştir. Öte yandan, Orman ve Su İşleri Bakanlığınca hazırlanan ve 30 Kasım 2012 tarihli ve 28483 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği’ne “su kaynaklarının korunması maksadıyla yüzeysel sularla etkileşim içerisinde olan karasal alanlarda faaliyet gösteren sanayi tesislerinde, bütünleşik kirlilik önleme ve kontrol, temiz üretim, mevcut en iyi teknikler ve en iyi çevresel uygulamalara öncelik verilmesi ve yayılı kirletici girişinin azaltılması”na yönelik hüküm eklenmiştir.

Ayrıca, Başbakanlık Genelgesi ekinde yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderilen “Su Kalitesi Yönetimi Strateji Begesi ve Eylem Planı (2013-2023)” taslağına “Su kalitesinin korunması ve iyileştirilmesi, kirliliğinin önlenmesi ve kontrolü için gerekli yatırımlar yapılacak ve temiz üretim uygulamalarına sistematik olarak, 2023 yılı sonuna kadar, geçilecektir.” ile “Suyun etkin ve verimli yönetimi için; stratejik değerlendirmelere baz teşkil edecek acilen ihtiyaç duyulan her türlü proje ve Ar-Ge ihtiyaçlarının belirlenmesi, 2015 yılı sonuna kadar tamamlanacaktır.” hedefleri ve bu hedefler altında eylemler konulmuştur.

51



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 22: Yerüstü, yeraltı, kıyı ve geçiş sularında çevresel kalitelerin ve hedeflerinin belirlenmesi için araştırma ve geliştirme yapılması

Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, DSİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar, GTHB, ÇŞB, BSTB, Üniversiteler,

TÜBİTAK, SUEN X

D

Gelişme:

“Yerüstü, Kıyı ve Geçiş Suları için Çevresel Hedeflerin Belirlenmesine Yönelik Metedolojinin Geliştirilmesi projesi kapsamında çağrı başvurularının değerlendirilmesi neticesinde proje yüklenicisi belirlenmiştir.

Ülkemiz Kıyı ve Geçiş Sularında Tehlikeli Maddelerin Tespiti ve Ekolojik Kıyı Dinamiği Projesi kapsamında TÜBİTAK-MAM tarafından Bakanlığımıza Proje Başlangıç Raporu sunulmuştur.

Tehlikeli Madde Kirliliğinin Kontrolüne İlişkin Proje kapsamında İlerleme Raporu 16 Kasım 2013 tarihinde OSİB’e sunulmuştur. 1’inci ve 2’nci Dönem izleme çalışmaları tamamlanmış olup, analiz sonuçlarının değerlendirmeleri yapılmıştır. Çevresel kalite standartlarının ve deşarj standartlarının belirlenmesine ilişkin dünyada uygulanan diğer metodolojiler ortaya konacak çalışmalar gerçekleştirilmiştir.Tehlikeli Madde Bilgi Sisteminin kurulması çalışmaları gerçekleştirilmiştir.

“Bitki Koruma Ürünlerinin Kullanımı Neticesinde Meydana Gelen Su Kirliliğinin Tespiti ve Madde veya Madde Grubu Bazında Çevresel Kalite Standartlarının Belirlenmesi Projesi” 22 Ekim 2012 tarihinde başlamıştır. İş planı 6 Kasım 2013 tarihinde Bakanlığa sunulmuştur. Envanter oluşturma çalışmalarına başlanmıştır.

“Türkiye’de Havza Bazında Hassas Alanların ve Su Kalitesi Hedeflerinin Belirlenmesi Projesi” nin, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 3 (e) maddesi kapsamında TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi tarafından yürütülmesini teminen, 17 Eylül 2012 tarihi itibariyle, Bakanlığımız ile TÜBİTAK- MAM arasında “Sözleşme” imzalanmıştır.

TÜBİTAK- MAM tarafından İş Planı ve Başlangıç Raporu sunulmuş olup, çalışmalar iş planına uygun bir şekilde devam etmektedir.

“Su Kütlelerinin Belirlenmesi” iş paketi kapsamında, 19 havza için su kütlesi belirleme çalışmaları, TÜBİTAK CBS ekibi ve havza sorumluları tarafından taslak olarak tamamlanmıştır. Tipoloji belirleme çalışmalarına ise devam edilmektedir.Baskı-etki analizi, Noktasal ve Yayılı Kaynaklı Kirlilik Yüklerinin (KOİ, BOİ, AKM, TN, TP, NO3, PO4) hesaplanması konusunda çalışmalara ise Susurluk Havzası örneğinde başlanmıştır.Hassas alanların tespitine ilişkin Taslak Metodoloji belirlenmiştir.

Strateji 2.4

Su teknolojilerine yatırım yapılması (membran, kalite kontrolü, otomasyon, basınç kontrolü, uzaktan algılama teknolojileri ve yazılım geliştirme, su kaçaklarının tespiti ve azaltılması, modelleme, şebeke kontrol sistemleri)

Eylem 23: Çevresel problemlerin takibi ve anlık kontrolünün yapılarak kayıp ve kaçakların engellenebilmesi için SCADA ve otomasyon teknolojisinin geliştirilmesine yönelik projelerin desteklenmesi ve yerel yönetimlerle bilgilerin paylaşılması

Orman ve Su İşleri Bakanlığı TÜBİTAK, Türkiye Belediyeler Birliği X

D

Gelişme: İçme suyu şebekelerindeki su kayıp-kaçaklarının önlenmesine yönelik “Su Kayıp Kaçakları Yönetmeliği” taslağı hazırlanmıştır. Türkiye Belediyeler Birliğinin işbirliğinde, 1-2 Nisan 2013 tarihlerinde büyükşehir belediyeleri ve ilgili kurum/kuruluşların katılımı ile bir çalıştay gerçekleştirilmiş ve söz konusu taslak yönetmelik üzerinde çalışılmıştır.

Eylem 24: Gerekli koşullarda bu teknolojilerin kullanılmasının zorunlu olmasına yönelik mevzuat düzenlemelerinin yapılması

Orman ve Su İşleri Bakanlığı BSTB, ÇŞB X D

52



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: Membran Konsantreleri ile İlgili Mevzuat Geliştirme Çalışma Grubu, Türkiye’de ters osmoz başta olmak üzere birçok membranlı arıtım sistemlerinin kurulmaya başlamasıyla, bu sistemlerden kaynaklanan konsantrelerin verildikleri ortamda büyük zararlara yol açması sebebiyle membran konsantrelerinin uzaklaştırılması mevzuatta açık olan boşluğun doldurulması maksadıyla kurulmuştur. Çalışma Grubu hazırladığı nihai raporla, membran konsantrelerinin alıcı ortama deşarjında uygulanacak deşarj yöntem ve standartlarının çerçevesini belirleyerek çalışmalarını tamamlamıştır. Konuyla ilgili tebliğ taslağı hazırlanmıştır. “Alıcı Ortam Kalitesi Açısından Membran Konsantre Akımlarının Yönetimi Tebliğ Taslağı” ile ilgili çalışmalar tamamlanmış olup, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile yapılacak görüşmelerin sonunda Başbakanlığa gönderilecektir.

Eylem 25: Özel firmaların ve kamu araştırma merkezlerinin membran teknolojilerini ülkemiz koşullarına göre geliştirmesinin desteklenmesi

TÜBİTAK BSTB, TÜBİTAK MAM, Üniversiteler, Özel Sektör

Kuruluşları X

D

Gelişme: Su alanında Membran Teknolojileri Çağrılı Program Danışma Kurulu (ÇPDK) üyeleri belirlenmiş ve çağrı ön hazırlık toplantısı 19 Aralık 2012 tarihinde yapılmıştır. Söz konusu toplantıda Membran Teknolojileri alanında aşağıda verilen 3 konuda çağrıya çıkılması kararlaştırılmış ve her bir çağrı konusu için çağrı metni ve bilgi notu hazırlanmıştır.

1. SU0101 – Evsel ve Endüstriyel Atıksu Yönetiminde Membran Biyoreaktör (MBR) Uygulamaları

2. SU0102 – Endüstriyel Atıksu Yönetiminde Membran Teknolojileri Uygulamaları

3. SU0103 – Su Arıtımında Membran Uygulamaları

1 Şubat 2013 tarihi itibarıyla çağrı konuları ilan edilmiştir. 12 Nisan 2013 tarihinde çağrı kapanmıştır. Toplam 3 çağrı konusu çerçevesinde 64 proje öneris inin 1. aşama başvurusu alınmıştır. Bu çağrıya ilişkin 1. aşama değerlendirme sonuçlarının 31 Mayıs 2013 tarihinde açıklanması planlanmaktadır.

Çağrının 2. aşama başvuruları 16 Ağustos 2013 tarihinde alınacaktır.

Strateji 2.5

Suyun geri kazanımı ve kullanımı

Eylem 26: Sanayi atıksularının geri kazanımı ve yeniden kullanımının araştırılması ve geliştirilmesi

Orman ve Su İşleri Bakanlığı ÇŞB, DSİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar, GTHB,

Belediyeler, BSTB, Üniversiteler, TÜBİTAK, TÜBİTAK MAM

X

D

Gelişme: Alıcı su ortamlarının çevresel kalite standartları Orman ve Su İşleri Bakanlığınca belirlenecektir. Bunu müteakip su kaynaklarına etki eden kirletici kaynaklar tespit edilecektir. Kirlilik yükleri itibarı ile alıcı ortamı belirlenen standartları bozacak şekilde etkileyen kaynaklar tespit edildikten sonra kirliliğin kaynağında önlenmesine ve su kaynaklarının koruma-kullanma dengesi içerisinde verimli, etkin ve sürdürülebilir yönetimine yönelik çalışmalara geçilecektir. Eyleme ilişkin diğer gelişmeler Eylem 21 altında raporlanmıştır.

Eylem 27: Endüstriyel atıksuyun ve yağış sularının geri kazanımı için altyapı ve teknoloji (dezenfeksiyon teknolojileri dahil) geliştirilmesinin teşvik edilmesi ve desteklenmesi

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı DSİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar, GTHB, Belediyeler,

BSTB, Üniversiteler, TÜBİTAK, TÜBİTAK MAM X T

2


53



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 28: Evsel Atıksuyun geri kazanımı için altyapı ve teknoloji (dezenfeksiyon teknolojileri dâhil) geliştirilmesinin teşvik edilmesi ve desteklenmesi

Orman ve Su İşleri Bakanlığı DSİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar, GTHB, Belediyeler,

Üniversiteler, TÜBİTAK, TÜBİTAK MAM X

D

Gelişme: “Arıtılmış Atıksuyun Tarımda Kullanımı Projesi” kapsamında Afyon ili seçilmiş olup, proje için maddi destek verecek olan Hollanda Hükümeti tarafından ihaleye aşaması tamamlanmış ve proje fizibilite aşamasına geçmiştir. Projeyle ilgili fizibilite çalışmaları devam etmektedir

Strateji 2.6

İklim değişikliğinin su kaynakları ve kalitesinin üzerindeki etkisinin araştırılması

Eylem 29: İklim değişikliğinin su kaynaklarına taşkın ve kuraklık yönünde olumsuz etkilerinin belirlenmesi için gerekli araştırma ve çalışmaların yapılması

Orman ve Su İşleri Bakanlığı DMİ, Üniversiteler, DSİ, GTHB, ÇŞB, TÜBİTAK

MAM X

D

Gelişme: Su Yönetimi Genel Müdürlüğünün “İklim değişikliği senaryolarının yüzey ve yer altı sularına havza bazında etkisinin tespiti ve uyum faaliyetlerinin belirlenmesi” amaçlı proje önerisi Kalkınma Bakanlığı 2013 Yatırım Programında yer almış olup; ihale hazırlık aşamasındadır.

Stratejik Amaç 3.

Su Konusunda Ar-Ge Kapasitesinin Geliştirilmesi

Strateji 3.1

Su alanındaki Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin yönetişiminin etkinleştirilmesi

Eylem 30: Hazırlanmakta olan Su Kanunu Taslağına su alanındaki Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ivme kazandıracak düzenlemelerin dahil edilmesi

Orman ve Su İşleri Bakanlığı DSİ, DMİ, GTHB, Sağlık Bakanlığı, TÜBİTAK,

BSTB, ÇŞB X

D

Gelişme: Hazırlanmakta olan Su Kanunu Taslağına su alanındaki Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ivme kazandıracak düzenlemelerin dahil edilmesi yönünde düzenlemeler yapılmış ve kurum görüşlerine sunulmuştur. 1-2 Kasım 2012 tarihlerinde ilgili kurum, kuruluşlar, üniversiteler ve STK’ların katılımları ile Su Kanunu Çalıştayı yapılmıştır. Su Kanununun Düzenleyici Etki Analizi hazırlanmaktadır.

Strateji 3.2

Su araştırmaları konusunda (Stratejik Amaç 2 altında belirlenen teknoloji alanlarında, su hukuku ve hidropolitik konularında) insan kaynağı yetiştirilmesi

Eylem 31: Belirlenen alanlar göz önünde bulundurularak burs desteklerinin planlanması

TÜBİTAK, MEB Üniversiteler, TİKA X

D

Gelişme: TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Burs Programı ve TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Doktora Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda yüksek lisans ve doktora burs desteği verilmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda TÜBİTAK 2210 Programı, TÜBİTAK 2228 Son Sınıf Lisans Öğrencileri için

54



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Lisansüstü Burs Programı ile TÜBİTAK 2211 Programının birleştirilmesine karar verilerek TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı oluşturulmuştur.

TÜBİTAK 2211 Programı kapsamında öncelikli alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrenciler için teşvik bursları uygulaması geliştirilmiştir. 2013 yılında ilk dönem öncelikli alanlarda tez yazan 44 yüksek lisans ve 31 doktora öğrencisi olmak üzere 75 lisansüstü öğrenci programa başvurmuştur.

Ayrıca, önümüzdeki 10 yıl içerisinde Türkiye’nin hedefleri kapsamında öncelikli alanlarda doktora seviyesinde yetişmiş insan kaynağı açığının kapatılması amacıyla 2010 yılında durdurulan TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Doktora Burs Programı’nın geliştirilerek yeniden uygulamaya konulmasına yönelik çalışmalar yapılmıştır. Bu bağlamda TÜBİTAK 2230 Yurt Dışı Yüksek Lisans Burs Programı ile TÜBİTAK 2213 Programı’nın birleştirilmesine karar verilerek TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Lisansüstü Burs Programı taslak kural ve ilkeleri hazırlanmıştır.

Strateji 3.3

Su konusuyla ilgili disiplinlerarası (sosyal bilimler/mühendislik) araştırmaların desteklenmesi

Eylem 32: Disiplinlerarası konularda yapılacak proje önerilerinin özendirilmesi

TÜBİTAK - X

D

Gelişme: “Membran Teknolojileri alanında çağrıya çıkılan konuların çağrı metinlerinde disiplinlerarası projeleri teşvik edici yaklaşımlara yer verilmiştir. Bu kapsamda hazırlanan çağrıya özel hususlarda “Proje ekibine, yeni kurulan üniversiteler (2006 yılından itibaren kurulmuş) ve araştırma enstitülerinde görev yapan araştırmacıların katılımının sağlandığı projelere değerlendirme sonucuna göre destek önceliği verilecektir. Kimya, Çevre, Malzeme gibi farklı disiplinlerden araştırmacıların proje ekibinde görev alması ve konunun interdisipliner bir yaklaşımla ele alınması önerilmektedir.” ifadesi yer almaktadır.

Strateji 3.4

Stratejik Amaç 2 altında belirlenen teknoloji alanlarında gerekli fiziki araştırma altyapısının geliştirilmesi

Eylem 33: Su alanında tematik ileri araştırma merkezlerinin kurulması

Kalkınma Bakanlığı Üniversiteler, GTHB,

TÜBİTAK MAM X

D

Gelişme: Ar-Ge altyapısının geliştirilmesi amacıyla bilimsel araştırma konusunda göreceli olarak gelişmiş durumda olan, yeterli insan gücü kaynağına sahip üniversite ve kurumlarda öncelikli bir alanda uzmanlaşacak ve bu alanda ülke çapında söz sahibi ve yönlendirici olabilecek tematik ileri araştırma merkezleri desteklenmektedir. Bu merkezler aracılığı ile ülke düzeyinde ileri düzeyde araştırma yapma imkânı yaratılması, araştırmacı insan kaynağının nicelik ve nitelik yönünden geliştirilmesi ve üniversite sanayi işbirliğine katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Su öncelikli alanında 2 araştırma merkezi tamamlanmış ve toplam 21 milyon TL destek sağlanmıştır. Ayrıca devam eden 2 üniversite araştırma altyapısına toplam 16 milyon TL destek sağlanmaktadır.

Strateji 3.5

Su teknolojilerindeki kamu alımlarında ihtiyaç odaklı yeniliğin teşvik edilmesi

Eylem 34: Kamu kurumlarının Ar-Ge ihtiyaçlarının belirlenmesi ve bu doğrultuda proje geliştirmeleri

İlgili Kamu

Kurumları TÜBİTAK X D

55



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: 2012 yılı itibarıyla, TÜBİTAK KAMAG çağrılı sisteme geçmiştir. Çağrılı sistemde, ihtiyaç analizi çalışması ile müşteri kurumların Ar-Ge nitelikli ihtiyaç başlıkları belirlenmekte, Odak Grup çalışması ile belirlenen her bir başlık için çağrı dokümanı oluşturulmakta ve söz konusu ihtiyaçlar için çağrıya çıkılmaktadır.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı için yapılan ihtiyaç analizi çalışması sonrası toplam 3 çağrı başlığı için çağrıya çıkılmıştır. Sözkonusu 3 çağrıya toplam 19 proje başvurusu yapılmıştır. Bu projelerden 3’ü doğrudan su alanı ile ilgilidir. Komisyon toplantısı sonrası Çağrı başlıkları için 2. aşama proje panelleri gerçekleştirilmiştir. Projelerin değerlendirme süreci devam etmektedir.

Eylem 35: Ar-Ge çalışması Türkiye'de yapılmış ürünlerin tedariğinin teşvik edilmesi (finansmanda düşük faiz, hibe vb. gibi uygun teşvik yöntemlerinin geliştirilmesi)

Hazine Müsteşarlığı İller Bankası, KİK, DSİ, ÇŞB X T3

Eylem 36: Su konusunda desteklenen projelerin belediyeler ve ilgili kamu kurumlarına tanıtılacağı seminerlerin düzenlenmesi

TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı, TTGV, KOSGEB, BSTB,

Belediyeler, Özel Sektör Kuruluşları X

D

Gelişme: Su alanında çıkılan çağrıya ilişkin detaylı bilgi Eylem 25’te yer almaktadır.

Membran Teknolojileri Çağrı Programı kapsamında çıkılan çağrıların bilgi notunda “Bu çağrı programıyla, ülkemizde membran teknolojileri alanında mevcut uygulamalara hız kazandırmak, bilgi birikimini ve yetişmiş insan gücünü arttırmak, dışa bağımlılığı azaltmak hedeflenmektedir.” ifadesine yer verilerek araştırıcılar bu konuda teşvik edilmiştir.

Şubat ayı içerisinde düzenlenen Su konulu Proje Pazarı çalıştayında ARDEB tarafından Su konusunda desteklenen projelerin belediyeler ve ilgili kamu kurumlarına tanıtımı yapılmıştır.

Strateji 3.6

Su teknolojileri alanında özel sektörün yetkinlik kazanmasını sağlayacak ortamların oluşturulması

Eylem 37: Özel sektörün AB projelerinde (ACQUEAU,

ECOINNOVATION, vb.) daha fazla yer almasının özendirilmesi

TÜBİTAK Araştırma Enstitüleri, BSTB X

D

Gelişme: 16 Mayıs 2012 – 1 Ağustos 2012 tarihleri arasında açılmış olan ACQUEAU Kümesi 6. Çağrısı’na yönelik firmalarımız herhangi bir proje başvurusunda yer almamıştır. 19 Şubat 2013 itibariyle açılan 7. Çağrı, açık çağrı niteliğinde olacak ve işlemleri bütün bir yıl boyunca devam edebilecektir. 7. çağrı için proje özeti sunma aşaması 10 Mayıs 2013 tarihinde kapanacaktır. Açılan 7. Çağrı bünyesinde 19 Şubat 2013 tarihinde Brüksel / Belçika’da düzenlenen ACQUEAU Bilgi Günü ve Proje Pazarı Etkinliğine Türkiye’yi temsilen katılım sağlanmış olup, Türkiye EUREKA Dönem Başkanlığı özelinde açılış konuşması ve Türkiye’de Uluslararası Ar-Ge Destek Mekanizmaları konulu sunum yapılmıştır.

ACQUEAU Kümesi ile ilgili ülkemiz genelinde ilgili firmalarımızın katılacağı etkinliğin düzenlenmesi ve proje sayısını arttırmaya yönelik bilgilendirmeler yapılmaya devam edilmiştir. Bu kapsamda ülkemiz genelinde ilgili firmalarımızın katıldığı, Uluslararası Endüstriyel Su Teknolojileri Sempozyumu ve Fuarı’nda ACQUEAU Kümesi ile ilgili proje sayısını arttırmaya yönelik bilgilendirme ve tanıtım sunumu 6 Aralık 2012 tarihinde Bursa’da gerçekleştirilmiştir.

3 Bu Eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır.

56



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç 4.

Su Konusu ile İlgili Sosyoekonomik ve Hidropolitik Araştırmalarda Yetkinlik Kazanılması

Strateji 4.1

Kıyıdaş ülkeler arasında sınıraşan sulara ilişkin hidropolitik araştırma yapılması

Eylem 38: Kıyıdaş ülkeler arasında sınıraşan sulara ilişkin hidropolitik araştırmalar konusunda proje çağrısına çıkılması

TÜBİTAK OSİB, Dışişleri Bakanlığı, Üniversiteler, DSİ,

SUEN X

D

Gelişme: Mevcut durumda TÜBİTAK, ülkemizin kıyıdaş ülkelerinden Bulgaristan, Romanya, Rusya, Ukrayna ve Yunanistan; Akdeniz bölgesi ülkelerinden Fransa, İtalya, Slovenya, Mısır ve Tunus ile ikili işbirliği programı yürütmektedir. Bu programlar kapsamında geniş kapsamlı çağrılar açılmakta ve Su konusunda da projeler desteklenmektedir.

Strateji 4.2

Uluslararası anlaşmalara göre su kullanımı ve su hakları konularında araştırma yapılması

Eylem 39: Uluslararası anlaşmalara göre su kullanımı ve su hakları konularında araştırma yapılması ve teşvik edilmesi

Orman ve Su İşleri Bakanlığı Üniversiteler, DSİ, Dışişleri Bakanlığı, TİKA,

TÜBİTAK, TÜBİTAK MAM, SUEN X

D

Gelişme: 27-28 Eylül 2012 tarihlerinde Ankara’da Orman ve Su İşleri Bakanlığı koordinasyonunda Akdeniz Ülkelerinden Fransa, Portekiz, İspanya, İtalya ile “Akdeniz Ülkelerinde Su Politikası Konusunda Deneyim Paylaşımı”, “Su Yönetiminin İdari Yapılanması”, “Su Çerçeve Direktifinin Uygulanması ve Havza Yönetimi Yaklaşımı ile Uluslararası İşbirliği” konularında TAIEX Projesi gerçekleştirilmiştir. Sınır aşan sularla alakalı (özellikle Fırat ve Dicle), SU-EN, DSİ ve SYGM’nin ortak çalışma yaparak, iki nehirle alakalı toplanan veriler ışığında bilimsel argümanların hazırlanması ve ülkemizin uluslararası toplantılarda gelecek iddialara karşı hazırlıklı olması hususu Orman ve Su İşleri Bakanı tarafından 27 Mart 2012 tarihinde talimat olarak verilmiştir. Anılan talimat doğrultusunda bilgi temin edilmekte olup, SUEN başkanlığında düzenlenecek çalışmalara katkı ve aktif katılım sağlanacaktır.

Strateji 4.3

Türkiye'nin su alanında Orta Doğu, Orta Asya, Afrika ve Doğu Avrupa ülkeleriyle uluslararası BTY işbirliklerinin geliştirilmesi

Eylem 40: Orta Doğu, Orta Asya, Afrika ve Doğu Avrupa ülkeleriyle işbirliği ve eğitim programlarının hayata geçirilmesi

TÜBİTAK OSİB, Dışişleri Bakanlığı,

TİKA, GTHB X

D


57

D2 - Bölüm 1d: UBTYS 2011-2016 Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler


Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç 1

Hammadde Üretimi

Strateji 1.1

Bitkisel ve hayvansal üretim ile su ürünlerinin birincil hammadde üretim verimliliğinin artırılması

Eylem 1: Birincil hammadde üretimine girdi sağlamaya yönelik Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin teşvik edilmesi için özel mekanizmalar geliştirilmesi


Maliye Bakanlığı, BSTB, Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı,

TÜBİTAK X

D

Gelişme: Bahçe Bitkileri: Türkiye’de Bahçe Bitkileri Alt Sektör üretim kapasitesinin artırılması için sağlıklı, bol ve uygun fiyatlı girdi sağlamaya yönelik Ar-Ge faaliyetlerinin teşvik edilmesi amacıyla Bakanlık Araştırma kuruluşlarında yürütülen toplam 234 araştırma projesi yerinde izlenip, değerlendirilmiş, yönlendirilmiş ve 80 yeni Ar-Ge proje teklifi metodik çalışmalarla olgunlaştırılarak, 2013 Mayıs sonu yapılması planlanan Araştırma Tavsiye Komitesi Toplantısında değerlendirilerek bilimsel olarak yeterli görülen projelere destek verilmesine karar verilecektir.

Diğer taraftan, 5488 sayılı Tarım Kanunu çerçevesinde “Araştırma ve Geliştirme Projelerinin Desteklenmesinde Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Tebliğ” kapsamında, tarım sektörünün ihtiyacı olan konularda üniversiteler, sivil toplum örgütleri, meslek kuruluşları, çiftçi örgütleri ve özel sektör tarafından yürütülen Ar-Gr projeleri desteklenmektedir. Destekleme programı çerçevesinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca 34 adet konu başlığı belirlenmiştir. Her yıl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve TAGEM web sayfasında ilana çıkılmaktadır. 2013 yılı son başvuru tarihi 1 Nisan 2013 olarak belirlenmiştir.

Tarla Bitkileri: Destekleme programı çerçevesinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca 34 adet konu başlığı belirlenmiştir.

Strateji 1.2

Bitkisel ve hayvansal üretim ile su ürünlerinin, gıda sanayinin ihtiyaç duyduğu kalitede olması için üretim teknolojilerinin geliştirilmesi

Eylem 2: Birincil hammadde kalitesi ile ilgili yapılan Ar-Ge çalışmalarının üretici firmalara aktarılmasına yönelik çalışmalar yapılması


BSTB, TÜBİTAK, TOBB İlgili Sektör Meclisleri, İlgili STK’lar, Üniversiteler

X

D

Gelişme: Bahçe Bitkileri: Bahçe Bitkileri araştırmaları kapsamında yürütülen meyve-sebze ve bağcılık araştırma projelerinin ilk hedefi, verimle birlikte gerek taze tüketim, gerekse işleme sanayi için kalitenin yükseltilmesi olup, yapılan tüm değerlendirmeler ve yönlendirmelerde bu sürekli gündemde tutulmaktadır. Özellikle son yıllarda hızla gelişen meyve-sebze işleme sektörünün ihtiyaç duyduğu endüstriye uygun çeşit geliştirilmesi ve yetiştirme, hasat ve hasat sonrası teknoloji leri konusunda hala yetersiz düzeyde olan proje sayısının artırılması yönünde çabalar sürdürülmüştür. Bakanlık Ar-Ge tebliği kapsamında Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü’nde Meyve Suyu Endüstrisi Derneği (MEYED) ile ortak bir “İşleme Sanayiine Uygun Şeftali Çeşitlerinin Belirlenmesi” başlıklı proje yürütülmektedir.

Bu konudaki diğer bir somut gelişme de Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu tarafından yürütülen meyve suyuna uygun zerdali çeşitlerinin geliştirilmesi projesidir.

Tarla Bitkileri: Enstitüler tarafından geliştirilerek tescil ettirilen, hastalıklara, kurağa, sıcağa dayanıklı, kalite ve verim açısından öne çıkan çeşitlerin özel sektöre tanıtılması ile tohumluk üretim ve satış hakkı devredilmektedir. Bu kapsamda planlanan tarla günleri ile gezici çalışma grupları ve çeşitli taramalarla çiftçi ve sanayici ihtiyaçları belirlenerek ıslah programına yön verilmektedir.


58

UBTYS 2011-2016 Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler


Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 3: Üniversitelerde ve araştırma merkezlerinde yapılan çalışmalarda birincil hammadde üreticilerinin ihtiyaçlarının tespit edilmesine yönelik periyodik toplantılar düzenlenmesi


İlgili Kooperatifler, Yerel Yönetimler, TOBB İlgili Sektör Meclisleri Üniversiteler, Araştırma

Merkezleri(Kamu ve Üniversite), YÖK, İlgili STK’lar, TÜBİTAK

X

D

Gelişme: Bahçe Bitkileri: TAGEM’e bağlı Araştırma Enstitülerinde yürütülen projelerin “Tarımsal Araştırma Master Planı” hedefleri doğrultusunda planlanması, hazırlanması, uygulanması ve değerlendirilmesinde, işbirliği ve eşgüdümü sağlamak, bu çerçevede sonuçlanan araştırma projelerini görüşmek, araştırma sonuçlarının uygulamaya aktarma şeklini ve yayınlanmasını karara bağlamak, Araştırma Mastır Planında belirtilen “Araştırma Program Hedefleri” doğrultusunda yürütülen projelerin program hedeflerini karşılama durumlarını gözden geçirmek amacıyla TAGEM tarafından, GTHB’ye bağlı diğer Genel Müdürlükler, STK’lar, özel sektör, üniversiteler ve kamu kurumlarının davet edildiği ve Mart 2013’te 1 hafta süreyle Bahçe Bitkileri Araştırmaları Daire Başkanlığı Çalışma Gruplarında (Ilıman İklim Meyveleri ve Organik Tarım Araştırmaları, Sert Kabuklu Meyve Araştırmaları, Bağcılık Araştırmaları, Sebzecilik ve Süs Bitkileri Araştırmaları, Turunçgiller, Zeytin, İncir ve Diğer Subtropik Meyve Araştırmaları) yaklaşık 600 kişinin katılımı ile Program Değerlendirme Toplantıları gerçekleştirilmiştir.

Diğer taraftan, Bakanlık, Üniversite, Özel Sektör ve STK’ların katılımlarıyla TAGEM koordinasyonunda 26-27 Kasım 2012 tarihlerinde Yalova’da “Uluslararası Kivi Çalıştayı” ve 18-19 Aralık 2012 tarihlerinde Isparta’da “1. Ulusal Elma Çalıştayı” gerçekleştirilmiştir.

Tarla Bitkileri: TAGEM Master Plan Uygulama çerçevesinde GTHB’ye bağlı diğer Genel Müdürlükler, STK’lar, özel sektör, üniversiteler, kamu kurumları ve çiftçilerin davet edildiği Mart 2013’te 1 hafta süreyle tarla bitkilerinin 8 çalışma grubunda (Serin İklim Tahılları, Sıcak İklim Tahılları, Yemeklik Tane Baklagiller, Endüstri Bitkileri, Yağlı Bitkiler, Tıbbi Aromatik Bitkiler ve Çayır - Mera ve Yem Bitkileri) 600 kişinin katılımı ile Program Değerlendirme Toplantıları gerçekleştirilmiştir.

Stratejik Amaç 2

Sanayi Ar-Ge ve Yenilik Faaliyetleri

Strateji 2.1

Gıda sanayinde maliyeti düşürecek, miktarı ve kaliteyi arttıracak yeni teknolojilerin geliştirilmesi

Eylem 4: Gıda sanayinin teknoloji geliştirme sürecinde ihtiyaç duyduğu nitelikli personelin yetişebilmesi için ilgili akademik bölümlerle işbirliğinin sağlanması

YÖK TOBB İlgili Sektör Meclisleri, Üniversiteler,

BSTB, Milli Eğitim Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, GTHB, İlgili STK’lar, TÜBİTAK

X

D Gelişme: Bu eylemle ilgili çalışmalar başlatılmıştır. Son yıllarda üniversitelerimizin Gıda Mühendisliği bölümlerinin birçoğunda sektörel beklentileri iyi analiz edebilmek amacıyla ilgili meslek kuruluşlarının da katılımıyla önemli toplantılar düzenlenmiştir. Bu toplantılar, sektörün beklentilerini net olarak ortaya koyabilme ve üniversitelerimiz için yeniden yapılanma adına önemli bir fırsat olmuştur. Ayrıca, birçok bölümde yürütülmekte olan akreditasyon süreçleri sektörel işbirliğini teşvik etmektedir.

Nihai hedef, ilgili lisans programlarını, sektörel beklentileri ve teknolojik değişimleri dikkate alarak dinamik bir şekilde gözden geçirmektir. Öncelikle var olan durumu görme amaçlı olarak üniversitelerin Gıda Mühendisliği ve diğer ilgili bölümleri ile yazışmalar yapılarak bilgi alınmaktadır. Gıda sektörü temsilcilerinden de görüşler alınmaktadır.

59



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 5: Gıda sanayi firmalarına yönelik Ar-Ge ve Yenilik faaliyetlerinin önemi ve ülkemizdeki destek mekanizmaları konusunda bilgilendirme toplantılarının yapılması

TÜBİTAK BSTB, Kalkınma Bakanlığı, İlgili STK’lar, Ulusal

Gıda Teknoloji Platformu, TPE, TOBB İlgili Sektör Meclisleri

X

D

Gelişme: Aşağıda bilgileri verilen toplantılara katılım sağlanmış ve sunumlar yapılmıştır.

Ulusal Gıda Teknoloji Platformu Bilgilendirme Toplantısı, Ankara, 15 Mayıs 2013

Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği Bilgilendirme Toplantısı, Ankara, 3 Mayıs 2013.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Ankara, 29 Mart 2013.

Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği Antalya Çalışma Toplantısı, Antalya, 26 Mart 2013.

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı TAGEM ile birlikte 28 Ocak – 24 Şubat 2013 tarihleri arasında 4 ayrı oturumda düzenlenen Program Değerlendirme Toplantısına katılan sektör temsilcilerine “Ulusal Akademik Araştırma Destekleri” konulu sunum

Kalkınma Bakanlığı, Onuncu Kalkınma Planı Bitkisel Üretim Özel İhtisas Komisyonu Çalıştayı, Ankara, 24 Aralık 2012

Eylem 6: Kamu, üniversite ve araştırma merkezlerinde yapılan gıda araştırma projelerinden elde edilen sonuçların, uygulamaya aktarılmasına yönelik mekanizmaların geliştirilmesi

2


Ekonomi Bakanlığı, Türkiye İhracatçılar Meclisi, Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri

TÜBİTAK, YÖK, GTHB X

D

Gelişme: Tanıtım Pazarlama Yönetmeliği Başbakanlık, Yatırım Destek Yönetmeliği Maliye Bakanlığı görüşüne sunulmuştur.

Eylem 7: Üniversiteler ve Araştırma Merkezleri’nde devam eden / tamamlanan Gıda Ar-Ge çalışmalarının sunulduğu/sergilendiği geniş katılımlı proje pazarı ve çeşitli bilimsel etkinliklerin organize edilmesi ve desteklenmesi

Ulusal Gıda Teknoloji Platformu Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi

Dernekleri Federasyonu

BSTB, TÜBİTAK GTHB, Üniversiteler,

TOBB Gıda Sektör Meclisi, KOSGEB, TİM, Teknoparklar

X

D Gelişme:

Ulusal Gıda Teknoloji Platformu (UGTP), endüstri kesiminden üyelerin belirlediği öncelikler ve akademik kesimin öngörüleri doğrultusunda “Stratejik Araştırma ve Yenilik Gündemi” belgesini hazırlamış ve Mayıs 2013’te kamuoyuna duyurmuştur.

7-10 Mayıs 2013 tarihleri arasında UGTP tarafından “EuroFoodChem XVII Kongresi’nde UGTP Proje Özel Ödülü Yarışması” gerçekleştirilmiştir.

UGTP, 3-4 Haziran 2013 tarihlerinde Ege İhracatçı Birlikleri tarafından düzenlenen “II. Uluslararası Gıda Ar-Ge Proje Pazarı” etkinliğine aktif katılım sağlama ve etkinliği destekleme kararı almıştır.

2 Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı söz konusu eyleme ilişkin gelişmelerin UBTYS 2011 2016 altındaki ‘Tamamlanan Ar-Ge ve yenilik projelerine yönelik patent, yatırım, pazarlama ve tanıtım desteği verilmesi’ eylemi kapsamında yapılan çalışmalar paralelinde yürüyeceğini iletmiştir.

60



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 2.2

Gıda sanayinin uluslararası Ar-Ge faaliyetlerine ve konsorsiyumlarına katılımının özendirilmesi

Eylem 8: AB Çerçeve Programları, AB CIP Programı, EUREKA, EBN gibi uluslararası destekler konusunda gıda sanayi firmalarına bilgilendirme yapılması

TÜBİTAK BSTB, TOBB İlgili Sektör Meclisleri, İlgili

STK’lar X

D

Gelişme:

AB 7. ÇP Gıda, Tarım ve Biyoteknoloji Alanı 2013 Çağrısı kapsamında gıda sektöründe faaliyet gösteren 7 Türk firma, yabancı koordinatörler ile eşleştirilmiştir. Çağrılar 5 Şubat 2013 tarihinde kapanmış olup, Mayıs ayı içerisinde açıklanacaktır.

Gıda sektöründe faaliyet gösteren 12 firma temsilcisi ile yapılan görüşmelerde Çerçeve Programlara katılım hakkında bilgi verilmiş, TÜBİTAK Ulusal Koordinasyon Ofisi’nin destek faaliyetleri anlatılmış ve uluslararası projelerde yer almalarını artırmak için 4 firmadan profil formu toplanmıştır.

Türkiye-Fransa arasında tarım ve gıda sektöründe işbirliğini artırmaya yönelik Fransız Büyükelçiliği ile 22 Şubat 2013 tarihinde bir görüşme yapılmıştır. Görüşmede Fransa’dan bilimsel ziyaret için Türkiye’ye gelmeyi planlayan ekiplere, Türkiye’de gıda ve tarım sektöründe ziyaret edebilecekleri akademi ve sanayi bilgileri verilmiştir.

Eylem 9: Uluslararası yönetmeliklerin hazırlanmasında alt sektör birliklerinin etkin lobilerinin oluşturulması

Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu

GTHB, Sektör Birlikleri, TİM, Dışişleri Bakanlığı

X

D

Gelişme: Uluslararası mevzuat yakından takip edilmekte ve ulusal mevzuatımız ile karşılaştırılması, uyum çalışmaları, sektör açısından önemli hususlar konularında Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile sürekli işbirliği yapılmaktadır.

Strateji 2.3

Gıda sanayindeki KOBİ’lerin üretim verimliliğinin arttırılması

Eylem 10: Gıda Sektöründe faaliyet gösteren KOBİ’lerin üretim verimliliklerini artırma yönünde KOSGEB desteklerinden etkin bir şekilde faydalanmasının sağlanması

KOSGEB

BSTB, TÜBİTAK, TOBB İlgili Sektör Meclisleri, Gıda Sektörü Meslek Kuruluşları

X

D

Gelişme: Bu dönemde, KOSGEB destek programları dahilinde Nace Rev.2’ye göre “C-İmalat Sanayi Sektörü altında, Gıda Ürünlerinin İmalatı ve İçeceklerin İmalatı Sektörlerinde” faaliyet gösteren toplam 1.861 KOBİ’ye 13 milyon TL destek sağlanmıştır.

Diğer yandan Hizmet Merkezi Müdürlükleri vasıtasıyla, Gıda Sektörünün de içinde yer aldığı hedef kitlemizdekii tüm sektörlere yönelik olarak, KOBİ’lerin KOSGEB desteklerinden daha etkin faydalanabilmesini sağlamak üzere bilgilendirme faaliyetleri de gerçekleştirilmektedir.

61



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç 3

Yerel Yetkinlikler ve Yenilikçi Ürünler

Strateji 3.1

Yerel ve geleneksel gıdaların, özelliklerinin korunarak, modern yöntem ve teknolojilerle gıda sanayi tarafından üretilmesi ve markalaştırılması

Eylem 11: Yerel ve geleneksel gıdaların envanterinin çıkarılması, kayıt altına alınması ve coğrafi işaret tescili yapılabilecek olanların tespit edilmesi, bunların yurt içi ve yurt dışı piyasalardaki ekonomik potansiyellerinin belirlenmesi


Kültür ve Turizm Bakanlığı,

Yerel Yönetimler,

Kalkınma Ajansları, Üniversiteler, Araştırma Merkezleri,TPE

X

D

Gelişme: Geleneksel gıdalarımızın envanterinin çıkarılmasına yönelik Bursa Gıda ve Yem Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü tarafından hazırlanan projeye ilişkin çalışmalar halen devam etmektedir.

Eylem 12: Yerel ve geleneksel gıdaların karakterizasyonunun-standardizasyonun yapılmasının ve coğrafi işaret başvurusu yapılmasının teşvik edilmesi


Türk Patent Enstitüsü

TSE, Yerel Yönetimler, Üniversiteler İlgili Kuruluşlar

X

D Gelişme: GTHB, Sağlık Bakanlığı ve TÜBİTAK MAM Gıda Enstitüsü tarafından müşterek yürütülen “Ulusal Gıda Kompozisyonunun Belirlenmesi ve Yaygın, Sürekli Veri Tabanının Oluşturulması” isimli TÜBİTAK 1007 projesi sonuçlandırılmış olup, bu dönemde 9’u geleneksel gıda olmak üzere toplamda 53 dosya, tescil başvurusu için Türk Patent Enstitüsüne sunulmak üzere hazır hale getirilmiştir.

Eylem 13: Yerel ve geleneksel gıdaların sanayide üretimiyle ilgili yapılan Ar-Ge çalışmalarının sanayiye aktarılması konusunda çalışmalar yapılması

Ulusal Gıda Teknoloji Platformu BSTB,TÜBİTAK

YÖK, ULAKBİM,TİM TPE,TOBB İlgili Sektör Meclisleri

X

D Gelişme: Bu konuda önümüzdeki dönemde:

Yerel ve geleneksel gıdalar üzerine yapılmış çalışmalara dair envanter oluşturulması (2013)

Seçilen bazı başarılı bulguların ticarileştirilmesi amacıyla Ulusal Gıda Teknoloji Platformu üyeleri tarafından TEYDEB projesi hazırlanması (2014)

faaliyetleri gerçekleştirilecektir.

Strateji 3.2

Gıda sanayinde katma değeri yüksek yeni ürünlerin ve fonksiyonel gıda ürünlerinin geliştirilmesi

Eylem 14: Fonksiyonel gıdalar ile ilgili yapılan Ar-Ge faaliyetlerinin sanayiye aktarılması konusunda çalışmalar yapılması

Ulusal Gıda Teknoloji Platformu TÜBİTAK, BSTB, Araştırma Merkezleri,

Üniversiteler KOSGEB, ULAKBİM, TPE, TOBB İlgili Sektör Meclisleri

X D

62



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: Bu konuda önümüzdeki dönemde:

Fonksiyonel gıdalar üzerine yapılmış çalışmalara dair envanter oluşturulması (2013)

Seçilen bazı başarılı bulguların ticarileştirilmesi amacıyla Ulusal Gıda Teknoloji Platformu üyeleri tarafından TEYDEB projesi hazırlanması (2014)

faaliyetleri gerçekleştirilecektir.

Eylem 15: Fonksiyonel gıdaların ve katma değeri yüksek yeni ürünlerin geliştirilmesi, üretilmesi ve uluslararası pazara sunulması için teşvik programlarının geliştirilmesi

Ekonomi Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık

Bakanlığı

TPE, TÜBİTAK BSTB, Araştırma Merkezleri, KOSGEB,

TİM, Üniversiteler TOBB İlgili Sektör Meclisleri, TGDF

X

D

Gelişme: Bir önceki gelişme raporunda detaylı bir şekilde bilgileri verilen Ar-Ge destekleri kapsamındaki 2 proje çalışma takvimlerine uygun olarak devam etmektedir.

Mersin Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Türkiye’de Yetiştirilen Gölevez Bitki Yumrusunun Cipse İşlenebilme Olanaklarının Araştırılması” isimli proje Ocak 2013 itibarıyla başlamıştır.

GTHB’ye bağlı araştırma enstitülerince eylem kapsamında hazırlanan 7 proje, Mart 2013’te yapılan Gıda ve Yem Araştırmaları Program Değerlendirme Toplantısında görüşülerek projelerin kesin kabulüne esas olmak üzere Araştırma Tavsiye Komitesi’ne (ATK) gönderilmesine karar verilmiştir.

GTHB tarafından yürütülen Ar-Ge destek projeleri kapsamında “Gıda sektöründe katma değeri yüksek yeni ürünlerin geliştirilmesi” konusunun 2013 yılı Ar-Ge öncelikleri içerisinde yer alması sağlanmıştır.

Eylem 16: Gıda katkı maddelerinin geliştirilmesi ve üretimi konusunda Ar-Ge ve Yenilik faaliyetlerinin özendirilmesi


BSTB, Ekonomi Bakanlığı, GTHB, Üniversiteler, TÜBİTAK KOSGEB

X

D Gelişme: GTHB tarafından yürütülen Ar-Ge destek projeleri kapsamında “Doğal gıda katkı maddelerinin geliştirilmesi ve üretime kazandırılması” konusunun 2013 yılı Ar-Ge öncelikleri içerisinde yer alması sağlanmıştır.

“Doğal gıda katkı maddelerinin geliştirilmesi ve üretime kazandırılması” konusunda üniversiteler, STK’lar ve özel sektör tarafından hazırlanan projelerin ilgili kurullarda görüşülerek karara bağlanması sağlanacaktır.

Eylem 17: Gıda üretiminde kullanılan starter kültür, enzim, maya gibi yardımcı maddelerin Ar-Ge ve üretim faaliyetlerinin özendirilmesi


BSTB, Ekonomi Bakanlığı, GTHB, Üniversiteler, TÜBİTAK, KOSGEB

X

D

Gelişme: Eylem kapsamında; “Farklı Peynir Çeşitlerinden İzole Edilen Laktik Asit Bakterilerinin Tanımlanması ve Süt Endüstrisinde Kullanımının Araştırılması” isimli Ar-Ge projesi, çalışma takvimine uygun olarak devam etmektedir.

“Ulusal Gıda Starter Kültür Gen Bankası” kurulmasına yönelik olarak Bursa Gıda ve Yem Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü tarafından alt yapı projesi ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Projeye ilişkin Kalkınma Bakanlığı yetkilileri ile yapılan görüşmede olumlu netice alınmış ve bu yıl içerisinde projeye destek sağlamak üzere kaynak arayışına başlanmıştır.

GTHB tarafından yürütülen Ar-Ge destek projeleri kapsamında “Geleneksel fermente ürünlerden izole edilen mikroorganizmalar kullanılarak starter kültür üretilmesi” konusunun 2013 yılı Ar-Ge öncelikleri içerisinde yer alması sağlanmıştır

63



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 18: Birincil hammadde ve gıda üretiminde gen teknolojisi ve biyoteknoloji Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin özendirilmesi


Üniversiteler, Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK,KOSGEB

X

D

Gelişme:

Gıda

“Birincil hammadde ve gıda üretiminde gen teknolojisi ve biyoteknoloji Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin özendirilmesi” konusunun, GTHB Ar-Ge öncelikleri içerisinde yer alması sağlanarak bu konudaki projeler desteklenecektir.

Bahçe Bitkileri

Kiraz çeşitlerinde ve kullanılan anaçlarda bodurluk mekanizması bulunmamaktadır. Bu çalışma ile rol bodurluk genleri içeren Agrobacterium rhizogenes aracılığıyla bu genlerin 0900 Ziraat ve Stella kiraz çeşitleriyle Kuş kirazı anacına aktarılması planlanmaktadır.

Elde edilecek gen aktarılmış bodur bitkiler ülkemiz kiraz yetiştiriciliğinde kullanılabilecek, aktarılan genler sayesinde vejetatif olarak çoğaltılması güç olan çeşit ve anaçlar kolaylıkla çelikle çoğaltılacak ve uygun ekolojik şartlarda aşılama ihtiyacı olmadan yetiştirileceklerdir.

Kayısıda SNP Moleküler Markerların Geliştirilmesi projesi kapsamında geliştirilen SNP markerlar başta Şarka dayanıklılık çalışmaları olmak üzere Türkiye’de süre gelen tüm ıslah çalışmalarında genlerin keşfinde kullanılacak, marker destekli seleksiyon (MAS) çalışmalarına olanak sağlayacak potansiyeldedir. Ayrıca bu markerlar yurtdışındaki araştırmacılar tarafında da kullanılabilecektir.

Tarla Bitkileri

Biyoteknoloji konusunda TAGEM bünyesinde enstitüler tarafından yeni ve devam eden toplam 7 projenin kabulü gerçekleşmiştir. Devam eden projelerin yıllık gelişmeleri Program değerlendirme toplantılarında görüşülerek projenin gelişmeleri değerlendirilmiştir. Bugüne kadar geliştirilerek tescil edilen 897 tarla bitkileri çeşitlerinin parmak izlerinin çıkartılması ile ilgili olarak Ege Üniversitesi tarafından hazırlanan GTHB Ar-Ge projesi Haziran 2012’de kabul edilmiş olup projenin ilk dönem çıktıları ve raporları TAGEM’e sunulmuştur. Ayrıca, “Melez Mısır Islahında Anter Kültürü Teknigi Ile Dihaploid Hatların Elde Edilmesi” adlı TÜBİTAK 1007 projesi Sakarya Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından yürütülmektedir.

Stratejik Amaç 4

Gıda Tüketimi ve Sağlık

Strateji 4.1

Gıda kalitesi ve güvenliği denetimlerinin etkinleştirilmesi

Eylem 19: Gıda güvenilirliğine yönelik olarak, mevcut altyapının etkin şekilde kullanımına olanak sağlayacak Ar-Ge Birimlerinin güçlendirilmesi


Kalkınma Bakanlığı, BSTB, Araştırma Merkezleri

Üniversiteler, TÜBİTAK TGDF, TOBB İlgili Sektör Meclisleri

X

D

Gelişme: Gıda güvenilirliğine yönelik olarak Bakanlığımıza bağlı Araştırma Enstitüleri tarafından hazırlanan ve aynı zamanda alt yapının kuvvetlendirilmesine destek sağlayacak olan projeler 2013 yılı Mart ayındaki Gıda ve Yem Araştırmaları Program Değerlendirme Toplantısında görüşülerek projelerin kesin kabulüne esas olmak üzere Araştırma Tavsiye Komitesi’ne (ATK) gönderilmesine karar verilmiştir.

64



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 20: Tüketici sağlığının korunması kapsamında yapılan Ar-Ge çalışmalarına temel teşkil etmesi amacıyla; gıda ile bulaşan hastalıkların ortaya çıkma sıklığının ve beslenme kaynaklı hastalıkların takibinin yapılabilmesi için ulusal veri tabanı kurulması

Sağlık Bakanlığı GTHB

X

D Gelişme: TÜBİTAK MAM tarafından yürütülmekte olan “Ulusal Gıda Kompozisyonunun Belirlenmesi ve Sürekli paylaşım Sisteminin oluşturulması” projesi Türkiye Halk Sağlığı Kurumu bünyesindeki Tüketici Güvenliği Laboratuvarları Daire Başkanlığı sorumluluğunda devam etmektedir. Proje sahibi Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı olan projede çalışmalar halen devam etmektedir. Eylem “Gıda Tüketimi ve Sağlık” başlığı ile dolaylı olarak ilişkilidir. Bu dönem içerisinde piyasadan örneklemler yapılmıştır. Kompozit oluşturulan numunelerin gerekli analizleri yapılmıştır. Analiz sonuçları A.B.D., Japonya ve Danimarka gibi ülkelerin veri tabanlarıyla karşılaştırılmıştır. Örneklem formları ve analiz sonuçları Ulusal veri tabanına girilmiştir.

Strateji 4.2

Gıda sanayi tarafından üretim sırasında kalitenin kontrolü için yeni teknolojilerin geliştirilmesi

Eylem 21: Üretim sırasında kalitenin kontrolü konusunda kamuda ve üniversitede yapılan çalışmaların sanayiye aktarılması için özel proje pazarları düzenlenmesi

Ulusal Gıda Teknoloji Platformu Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi

Dernekleri Federasyonu

TOBB İlgili Sektör Meclisleri, TÜBİTAK, BSTB, ULAKBİM, YÖK

X

T

Gelişme:

UGTP endüstri kesiminden üyelerin belirlediği öncelikler ve akademik kesimin öngörüleri doğrultusunda “Stratejik Araştırma ve Yenilik Gündemi” belgesini hazırlamış ve Mayıs 2013 tarihinde kamuoyuna duyurmuştur.

7-10 Mayıs 2013 tarihleri arasında UGTP tarafından “EuroFoodChem XVII Kongresi’nde UGTP Proje Özel Ödülü Yarışması” gerçekleştirilmiştir.

UGTP 3-4 Haziran 2013 tarihleri Ege İhtracatçı Birlikleri tarafından düzenlenen “II. Uluslararası Gıda Ar-Ge Proje Pazarı” etkinliğine üyeleri ile aktik katılım sağlama ve destekleme kararı almıştır.

Stratejik Amaç 5

Hedef Odaklı Öncelikli Ar-Ge Projeleri

Strateji 5.1

Gıda üretim ve tüketim zincirinin her aşamasında ihtiyaç duyulan Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi

Eylem 22: Birincil hammadde üretimine ve bu üretime girdi sağlamaya yönelik öncelikli araştırma konularının tüm paydaşların katılımı ile sürekli güncellenmesi, destek sağlayan kuruluşlara iletilmesi


TÜBİTAK, Üniversiteler, UGTP, TGDF, TOBB İlgili Sektör Meclisleri, Araştırma Merkezleri

X D

65



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: Bahçe Bitkileri: Araştırma kurumlarımızca öncelikli Ar-Ge konularında yapılan çalışmalar neticesinde elde edilen çıktılar düzenlenecek eğitim toplantılarıyla Bakanlığımız yayım personeline aktarılacaktır.

Tarla Bitkileri: Araştırma enstitülerimiz tarafından geliştirilen teknoloji ve çeşitlerin çiftçilere aktarılması konusunda enstitülerimiz ve istasyonlarımızda tarla günleri düzenlenerek çiftçilere çeşitlerimiz ve uygulamalarımız tanıtılacaktır.

Eylem 23: Gıda sanayinin, yenilikçi ürün ve üretim yöntemlerine odaklı öncelikli Ar-Ge çalışmalarının tüm paydaşların katılımı ile sürekli güncellenmesi, destek sağlayan kuruluşlara iletilmesi

TOBB İlgili Sektör Meclisleri BSTB, TMMOB, UGTP, TGDF, TÜBİTAK

X

D

Gelişme: UGTP endüstri kesiminden üyelerin belirlediği öncelikler ve akademik kesimin öngörüleri doğrultusunda “Stratejik Araştırma ve Yenilik Gündemi” belgesini hazırlamış ve Mayıs 2013 tarihinde kamuoyuna duyurmuştur.

7-10 Mayıs 2013 tarihleri arasında “EuroFoodChem XVII Kongresi’nde Türk araştırmacılar tarafından sunulan araştırma projelerinin sonuçları yenilik faaliyetleri açısından değerlendirilmiş ve tüm paydaşlara duyurulmuştur.

Eylem 24: Gıda Kalitesi ve Güvenliği ile Gıda ve Sağlık konularına odaklı öncelikli Ar-Ge konularının tüm paydaşların katılımı ile sürekli güncellenmesi, destek sağlayan kuruluşlara iletilmesi


Sağlık Bakanlığı

BSTB, TGDF TÜBİTAK, Üniversiteler, Araştırma Merkezleri

X

D Gelişme: Gıda güvenilirliğine yönelik olarak Bakanlığımıza bağlı Araştırma Enstitüleri tarafından hazırlanan ve Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenmesi öngörülen 20 proje 2013 yılı Ocak itibariyle başlamıştır. Projelerin gelişme raporları Mart ayındaki Gıda ve Yem Araştırmaları Program Değerlendirme toplantısında görüşülmüştür.

Bakanlığımıza bağlı araştırma enstitülerince eylem kapsamında hazırlanan 17 adet proje, 2013 yılı Mart ayında yapılan Gıda ve Yem Araştırmaları Program Değerlendirme Toplantısında görüşülerek projelerin kesin kabulüne esas olmak üzere Araştırma Tavsiye Komitesi’ne (ATK) gönderilmesine karar verilmiştir.

“Gıda kalitesi ve güvenilirliği ” konusuna esas olmak üzere “Gıda ile temas eden maddelerin güvenilirliğinin belirlenmesi” ve "Gıdalarda taklit ve tağşişin belirlenmesine yönelik analiz metotlarının geliştirilmesi” konularının 2013 yılı Ar-Ge öncelikleri içerisinde yer alması sağlanmıştır.

Eylem 25

3: Gıda üretim ve tüketim zincirinin her aşamasında,

TGP (Teknoloji Geliştirme Projeleri) desteği kapsamında Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin teşvik edilmesi

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, BSTB

X T

3 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde kapatılmıştır.

66



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 5.2

Gıda üretim ve tüketim zincirindeki öncelikli konularda Ar-Ge ve Yenilik yetkinliğinin geliştirilmesi

Eylem 26: Bir uzman grubu kurularak gıda üretim ve tüketim zincirindeki teknolojik alanların; Ar-Ge potansiyeli, insan kaynakları, altyapılar, cari denge açısından incelenmesi ve önceliklendirilmesi

TÜBİTAK Tüm İlgili Paydaşlar X T4

Eylem 27: Gıda üretim ve tüketim zincirindeki öncelikli konularda hedef odaklı Ar-Ge projelerinin desteklenmesi

TÜBİTAK Tüm İlgili Paydaşlar X

D Gelişme: Gıda alanında Gıda Güvenilirliği Çağrı Programı kapsamında GD0201 – Güvenilir Gıda için Minimum/Alternatif İşleme Teknolojilerinin Geliştirilmesi/İyileştirilmesi ve GD0202 – Güvenilir Gıdalar için İzlenebilirlik/Kontrol Sistemlerinin/Tekniklerinin Geliştirilmesi konularında çağrıya çıkılmıştır. 12 Nisan 2013 tarihinde Çağrı kapanmıştır. Toplam 2 çağrı başlığında sırasıyla 51 ve 70 proje önerisinin 1. aşama başvurusu alınmıştır. Bu çağrıya ilişkin 1. aşama değerlendirme sonuçlarının 31 Mayıs 2013 tarihinde açıklanması planlanmaktadır.

Söz konusu çağrının 2. aşama başvuruları 16 Ağustos 2013 tarihinde alınacaktır.

Eylem 28: Gıda üretim ve tüketim zincirinde altyapı geliştirilmesine ihtiyaç duyulan alanlarda altyapı desteklerinin verilmesi

Kalkınma Bakanlığı Tüm İlgili Paydaşlar X

D Gelişme: 2012 yatırım programında gıda ile ilgili 8 araştırma merkezi projesi yer almaktadır. 2011 yılı itibariyle 6 gıda araştırma merkezi projesi tamamlanmıştır. 2013 yılı için herhangi bir alanda yeni proje alınmaması nedeniyle gıda alanında da yeni bir araştırma merkezi yatırım programına alınmamıştır. 2013 yılı için mevcut projelerin büyük ölçüde tamamlanması amaçlanmaktadır.

Eylem 29: Gıda üretim ve tüketim zincirinde insan kaynağının geliştirilmesine ihtiyaç duyulan alanlarda yüksek lisans ve doktora programlarının açılması

YÖK Tüm İlgili Paydaşlar X

D

Gelişme: Bu eylem planı kapsamında üniversitelerle yazışmalar yapılarak mevcut durum belirlenmektedir. Eylem planının nihai hedefi, gıda sanayinin gereksinimlerine cevap verebilecek ve teknolojik gelişmelere ayak uydurabilecek mesleki bilgi ve beceriye sahip nitelikli iş gücünün oluşmasına katkı sağlayacak yeni lisansüstü programların açılmasıdır.

Eylem 30: Gıda üretim ve tüketim zincirinde insan kaynağının geliştirilmesine ihtiyaç duyulan alanlarda araştırma ve eğitim burslarının verilmesi

TÜBİTAK Tüm İlgili Paydaşlar X D

4 Bu eylem daha önceki raporlama dönemlerinde tamamlanmıştır.

67



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Burs Programı ve TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Doktora Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda yüksek lisans ve doktora burs desteği verilmesine yönelik çalışmalar yapıldı.Yapılan çalışmalar sonucunda TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Programı, TÜBİTAK 2228 Son Sınıf Lisans Öğrencileri için Lisansüstü Burs Programı ile TÜBİTAK 2211 Programının birleştirilmesine karar verilerek TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı oluşturuldu.

TÜBİTAK Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrenciler için teşvik bursları uygulaması geliştirildi. 2013 yılında ilk dönem öncelikli alanlarda tez yazan 44 yüksek lisans ve 31 doktora öğrencisi olmak üzere 75 lisansüstü öğrenci programa başvurdu.

Ayrıca, önümüzdeki 10 yıl içerisinde Türkiye’nin hedefleri kapsamında öncelikli alanlarda doktora seviyesinde yetişmiş insan kaynağı açığının kapatılması amacıyla 2010 yılında durdurulan TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Doktora Burs Programı’nın geliştirilerek yeniden uygulamaya konulmasına yönelik çalışmalar yapıldı. Bu bağlamda TÜBİTAK 2230 Yurt Dışı Yüksek Lisans Burs Programı ile TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Doktora Burs Proramı’nın birleştirilmesine karar verilerek TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Lisansüstü Burs Programı taslak kural ve ilkeleri hazırlandı.

Eylem 31: Gıda üretim ve tüketim zincirinde kamu sektöründe ihtiyaç duyulan Ar-Ge konularının belirlenmesi ve açılacak çağrılar kapsamında desteklenmesi

TÜBİTAK Tüm İlgili Kamu Kurumları X T5

Eylem 32: Gıda üretim ve tüketim zincirindeki ileri teknoloji geliştirme faaliyetlerinin İleri Teknoloji Projeleri (ITEP) Desteği kapsamında teşvik edilmesi


X

D

Gelişme: TTGV Özkaynaklarından sağlanan İleri Teknoloji Projeleri Desteği (İTEP) kapsamında öncelikli alanlar arasında yer alan Gıda Teknolojileri alanında bir proje başvurusu alınmamıştır. Proje başvuru kabul süreci 2013 yılı süresince açık tutulacaktır.

Stratejik Amaç 6

Sürdürülebilirlik ve Çevre Dostu Teknolojiler

Strateji 6.1

Gıda depolama ve taşıma teknolojilerinin geliştirilmesi ile gıda kayıplarının önlenmesi

Eylem 33: Depolama ve taşıma teknolojileri konusundaki Ar-Ge ve yenilik çalışmalarının özendirilmesi

TÜBİTAK GTHB, TGDF, TÜBİTAK, TOBB İlgili Sektör

Meclisleri X

D Gelişme: Gıda alanında Gıda Güvenilirliği Çağrı Programı kapsamında GD0201 – Güvenilir Gıda için Minimum/Alternatif İşleme Teknolojilerinin Geliştirilmesi/İyileştirilmesi ve GD0202 – Güvenilir Gıdalar için İzlenebilirlik/Kontrol Sistemlerinin/Tekniklerinin Geliştirilmesi konularında çağrıya çıkılmıştır. 12 Nisan 2013 tarihinde Çağrı kapanmıştır. Toplam 2 çağrı başlığında sırasıyla 51 ve 70 proje önerisinin 1. aşama başvurusu alınmıştır. Bu çağrıya ilişkin 1. aşama değerlendirme sonuçlarının 31 Mayıs 2013 tarihinde açıklanması planlanmaktadır.



68



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 346: Gıda depolama ve taşıma teknolojilerinin

geliştirilmesi konulu yenilik ve Ar-Ge faaliyetlerinin, TGP (Teknoloji Geliştirme Projeleri) desteği kapsamında teşvik edilmesi


X T

Eylem 35: Gıda depolama ve taşıma teknolojilerinin geliştirilmesi konulu ileri teknoloji geliştirme faaliyetlerinin, ITEP (İleri Teknoloji Projeleri) desteği kapsamında teşvik edilmesi


X

D

Gelişme: TTGV Özkaynaklarından sağlanan İleri Teknoloji Projeleri Desteği (İTEP) kapsamında öncelikli alanlar arasında yer alan Gıda Teknolojileri alanında şu ana kadar bir proje başvurusu alınmamıştır.

Strateji 6.2

Birincil hammadde üretiminde doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımını sağlayacak teknolojilerin geliştirilmesi

Eylem 36: Birincil Hammadde Üretiminde Doğal Kaynakların Sürdürülebilir Kullanımını Sağlayacak Teknolojilerin Geliştirilmesi faaliyetlerinin ITEP (İleri Teknoloji Projeleri) desteği kapsamında teşvik edilmesi


X

D

Gelişme: TTGV Özkaynaklarından sağlanan İleri Teknoloji Projeleri Desteği (İTEP) kapsamında öncelikli alanlar arasında yer alan Gıda Teknolojileri alanında şu ana kadar bir proje başvurusu alınmamıştır.

Eylem 37: Birincil Hammadde Üretiminde Doğal Kaynakların Sürdürülebilir Kullanımını Sağlayacak Teknolojilerin Geliştirilmesi faaliyetlerinin Çevre Projeleri-Temiz Üretim Desteği kapsamında teşvik edilmesi

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, ÇŞB

X

D

Gelişme: TTGV Özkaynaklarından sağlanan Çevre Projeleri Desteği-Temiz Üretim (Çevre Teknolojileri ve Enerji Verimlliği) Desteği kapsamında belirtilen tarihler arasında yedi proje başvurusu olmuş, üç proje için sözleşme imzalanmıştır. Belirtilen bu projelerden arasında birincil hammadde üretiminde sürdürülebilirliğin sağlanması konusu bulunmamaktadır.

Strateji 6.3

Gıda sanayinde çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesi

Eylem 38: Çevre dostu teknolojilerle ilgili yapılan akademik Ar-Ge çalışmalarıyla ilgili Gıda sanayine periyodik bilgilendirme yapılması

TOBB İlgili Sektör Meclisleri TÜBİTAK, TGDF

YÖK, GTHB X D

6 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde kapatılmıştır.

69



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: 7-10 Mayıs 2013 tarihleri arasında UGTP tarafından “EuroFoodChem XVII Kongresi’nde çevre dostu teknolojileri dikkate alan UGTP Proje Özel Ödülü Yarışması” gerçekleştirilmiş ve tüm paydaşlara duyurulmuştur.

Eylem 39: Gıda sanayinde çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesi faaliyetlerinin ITEP (İleri Teknoloji Projeleri) desteği kapsamında teşvik edilmesi


X

D

Gelişme: TTGV özkaynaklarından sağlanan İTEP kapsamında 2011 yılında açılan Gıda Teknolojileri alanında proje başvurusu alınmamıştır. İTEP kapsamında Gıda Teknolojileri desteği için proje başvuru kabul süreci 2013 yılında da açık tutulacaktır.

Eylem 40: Gıda paketlemede kullanılan ambalaj malzemelerinin üretimi ve kullanımına yönelik olarak Ar-Ge faaliyetlerinin özendirilmesi

TÜBİTAK GTHB, İlgili STK’lar

X

D

Gelişme: 1511 - TÜBİTAK Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı çerçevesinde “Gıda 2012- GHS-02 Kodlu Yeni Nesil Gıda Ambalajlarının Geliştirilmesi” adında çağrıya çıkıldı. Değerlendirmeye uygun bulunan 9 proje başvurusundan 4 adeti desteklenmeye uygun bulundu. Desteklenmesi uygun bulunan projelerin toplam 4.108.533TL bütçesinin 2.673.997TL kısmı kabul edilmiştir.

Ayrıca, Gıda Güvenilirliği Çağrı Programı kapsamında GD0202 – Güvenilir Gıdalar için İzlenebilirlik/Kontrol Sistemlerinin/Tekniklerinin Geliştirilmesi konusunda çağrıya çıkılmıştır. 12 Nisan 2013 tarihinde Çağrı kapanmıştır. Bu çağrı başlığında 70 proje önerisinin 1. aşama başvurusu alınmıştır. Bu çağrıya ilişkin 1. aşama değerlendirme sonuçlarının 31 Mayıs 2013 tarihinde açıklanması planlanmaktadır.


Eylem 41: Gıda sanayinde çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesi faaliyetlerinin Çevre Projeleri-Temiz Üretim ve Enerji Verimliliği Destekleri kapsamında teşvik edilmesi

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, ÇŞB

X

D Gelişme: TTGV Özkaynaklarından sağlanan Çevre Projeleri Desteği-Temiz Üretim (Çevre Teknolojileri ve Enerji Verimlliği) Desteği kapsamında belirtilen tarihler arasında yedi proje başvurusu olmuş, üç proje için sözleşme imzalanmıştır. Belirtilen bu projeler arasında Gıda sanayiine yönelik bir proje bulunmamaktadır.

TTGV Özkaynaklarından sağlanan Çevre Projeleri Desteği kapsamında Enerji Verimliliği alanında proje desteği için proje başvuru kabul süreci 2013 yılında da açık tutulacaktır. Gıda sanayii ile ilgili projeler de bu kapsama girmektedir.

Eylem 42: Üretim süreçlerinde yerel düşük karbon teknolojilerini teşvik etmek için “İklim Dostu Ürün” Sertifikasının geliştirilmesine yönelik çalışmaların yapılması

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı GTHB, TSE

X

D

Gelişme: Üretim süreçlerinde yerel düşük karbon teknolojilerini teşvik etmek için “İklim Dostu Ürün” Sertifikasının geliştirilmesine yönelik çalışmaların yapılması konusunda paydaşlarla görüş alışverişi yapılmaktadır.

70



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 6.4

Gıda sanayinde atıkların ve artıkların geri dönüşümü ile katma değer sağlanması

Eylem 43: Gıda sanayi atık ve artıklarının farklı sektörlerde değerlendirilmesi konusundaki Ar-Ge ve yenilik çalışmalarının özendirilmesi

TÜBİTAK GTHB, ÇŞB, EPDK, ETKB, UGTP, TGDF

TÜBİTAK, TOBB İlgili Sektör Meclisleri X

D

Gelişme: Gıda alanında Gıda Güvenilirliği Çağrı Programı kapsamında GD0201 – Güvenilir Gıda için Minimum/Alternatif İşleme Teknolojilerinin Geliştirilmesi/İyileştirilmesi ve GD0202 – Güvenilir Gıdalar için İzlenebilirlik/Kontrol Sistemlerinin/Tekniklerinin Geliştirilmesi konularında çağrıya çıkılmıştır. 12 Nisan 2013 tarihinde Çağrı kapanmıştır. Toplam 2 çağrı başlığında sırasıyla 51 ve 70 proje önerisinin 1. aşama başvurusu alınmıştır. Bu çağrıya ilişkin 1. aşama değerlendirme sonuçlarının 31 Mayıs 2013 tarihinde açıklanması planlanmaktadır.


TÜBİTAK-TEYDEB tarafından aşağıda bilgileri verilen toplantılara katılım sağlanmış ve sunumlar yapılmıştır.

Ulusal Gıda Teknoloji Platformu Bilgilendirme Toplantısı, Ankara, 15 Mayıs 2013

Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği Bilgilendirme Toplantısı, Ankara, 3 Mayıs 2013.

TC Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Ankara, 29 Mart 2013.

Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği Antalya Çalışma Toplantısı, Antalya, 26 Mart 2013.

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı TAGEM ile birlikte 28 Ocak – 24 Şubat 2013 tarihleri arasında 4 ayrı oturumda düzenlenen Program Değerlendirme Toplantısına katılan sektör temsilcilerine “Ulusal Akademik Araştırma Destekleri” konulu sunum

TC Kalkınma Bakanlığı, Onuncu Kalkınma Planı Bitkisel Üretim Özel İhtisas Komisyonu Çalıştayı, Ankara, 24 Aralık 2012.

71

D2 - Bölüm 2: İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda İhtiyaç Odaklı Yaklaşımlar Kapsamında Diğer Gelişmeler

UBTYS 2011-2016 kapsamında savunma ve uzay alanlarının yanı sıra enerji, su, gıda ve sağlık1

alanları, ivme kazanmamız gereken ihtiyaç odaklı alanlar olarak belirlenmiştir. Bu alanlara yönelik TÜBİTAK tarafından geliştirilen programlar aşağıda sunulmaktadır.

TÜBİTAK’ın Ar-Ge ve Yenilik Destek Mekanizmalarındaki Yenilikler

1511 - Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı

Ulusal öncelikli alanlarımız olan otomotiv, makine-imalat, BİT, enerji ve gıda kapsamında belirlenen alt teknoloji alanlarında, toplam 22 çağrı açılmış olup, yeni açılan destek programı olmasına rağmen 2012 yılı içerisinde toplam 682 proje ön başvurusu alınmıştır. Bu başvuruların 266’sı enerji ve gıda alanındaki çağrılara yapılmılştır (Tablo 12).

Tablo 12. 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin İvme Kazanması Gereken Alanlara İlişkin Veriler

Öncelikli Alan Alt Alan Ön Başvuru Sayısı Proje Öneri sayısı Kabul Edilen Proje Sayısı

Enerji

Güneş Enerjisi 143 42 25

13 8

Enerji Depolama

35

6 4

2 2

6 3

Kömür ve Kömür Teknolojileri

28

7 5

5 4

8 4

Gıda

Tohum ve Hayvan Islahı

31 14 9

5 1

Gıda Hijyeni 29 15 9

9 1

Toplam 266 132 75


2012 yılında başlayan program kapsamında 2012 yılında toplam 11 başlıkta çağrı açılmıştır. Açılan çağrılara UBTYS 2011-2016’da yer alan öncelikli alanlarda toplam 944 proje önerilmiştir. Bu önerilerden 636’sı ivme kazanmamız gereken alanlarda açılan çağrılara yapılmıştır (Tablo 13).

1 2013/106 no.lu BTYK Kararı

72

Tablo 13. İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda TÜBİTAK 1003 Programı Kapsamında Veriler*


Tanı, Tedavi ve Destek Amaçlı Yenilikçi Tıbbi Cihazlar 309

Çeşit Islahı ve Yerli Tohumluk Üretiminin Artırılması 109

Yeni Bor Ürünlerinin, Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Kullanım Alanlarının Yaygınlaştırılması

104

Enerji Bitkileri 53

Kömür İyileştirme/Hazırlama Teknolojileri 33

Kömür Gazlaştırma Teknolojileri 16

Kömür Yakma Teknolojileri 12

Toplam 636

*2012 yıl sonu itibarıyla

2013 yılının ilk 4 ayında 1003 programı kapsamında önerilen 368 projenin dağılımı ise Tablo 14’te verilmektedir:

Tablo 14. TÜBİTAK 1003 Programı Kapsamında Veriler (1 Ocak - 30 Nisan 2013)


Evsel ve Endüstriyel Atıksu Yönetiminde Membran Biyoreaktör (MBR) Uygulamaları 13

Endüstriyel Atıksu Yönetiminde Membran Teknolojileri Uygulamaları 31

Su Arıtımında Membran Uygulamaları 20

Yakıt Pili Geliştirme Teknolojileri 42

Fotovoltaik Teknolojilerin Geliştirilmesi 53

Yoğunlaştırılmış Isıl Sistem Teknolojilerinin Geliştirilmesi 11

Güneş Enerjisi Uygulamalarına YönelikYenilikçi Isıl Sistem Teknolojilerinin Geliştirilmesi 23

Güvenilir Gıda için Minimum / Alternatif İşleme Teknolojilerinin Geliştirilmesi / İyileştirilmesi 51

Güvenilir Gıdalar için İzlenebilir / Kontrol Edilebilir Sistemlerin / Tekniklerin Geliştirilmesi 70

Hidrojen Üretim , Dağıtım ve Depolama Teknolojileri 54

Toplam 368

Öte yandan, TÜBİTAK Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı (1007 Programı) kamu kurumlarının Ar-Ge ile giderilebilecek ihtiyaçlarının karşılanmasına veya sorunlarının çözümüne ilişkin projeleri desteklemek üzere revize edilmiştir

2.

Ayrıca enerji, su, gıda, savunma ve uzay alanlarında TÜBİTAK’ın ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının faaliyetleri ile Ar-Ge ve Yenilik destekleri verilmeye devam edilmektedir.

İvme kazanmamız gereken ihtiyaç odaklı alanlarda TÜBİTAK birimleri tarafından desteklenen proje sayısı ve destek miktarı Tablo 15’te verilmektedir.

2 1511,1003 ve 1007 programları kapsamında ayrıntılı bilgiler D1 başlığı altında verilmektedir.

73

Tablo 15. İvme Kazanmamız Gereken İhtiyaç Odaklı Alanlarda TÜBİTAK Destek Verileri* (2012)

Enerji Su Gıda


Destek

Bütçesi**


Destek

Bütçesi**


Destek

Bütçesi**

ARDEB 45 9,9 44 7,8 178 32,8

TEYDEB 48 3,4 10 1 101 21,4

*UİDB’ye ilişkin veriler Y6 bölümünde verilmektedir. ** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla; Milyon TL

TTGV Destekleri

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) bünyesinde yürütülen çeşitli Ar-Ge Destek programları kapsamında ivme kazanmamız gereken ihtiyaç odaklı alanlar da desteklenmektedir. Desteklere ilişkin bilgiler Tablo 16 ve Tablo 17’de verilmektedir.

Tablo 16. İvme Kazanmamız Gereken İhtiyaç Odaklı Alanlarda TTGV Programları Destek Verileri (Enerji, Su, Gıda 2003-2013*)

Enerji Su Gıda

Programlar Desteklenen Proje Sayısı

Destek

Bütçesi**


Destek

Bütçesi**


Destek

Bütçesi**


10 6,8 2 1,1 16 7,6

Ticarileştirme Projeleri Desteği

- - - - 1 0,1


2 19 - - - -

Çevre Projeleri Desteği

17 6,3 - - 2 2,6

*30 Nisan 2013 itibarıyla, ** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla; Milyon TL

Tablo 17. İvme Kazanmamız Gereken İhtiyaç Odaklı Alanlarda TTGV Programları Destek Verileri (Savunma, Uzay 2003-2013*)

Savunma Uzay

Programlar Desteklenen Proje Sayısı Destek Bütçesi** Desteklenen Proje Sayısı Destek Bütçesi**


18 19,0 2 1,8


1 4,6 - -

*30 Nisan 2013 itibarıyla, ** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla; Milyon TL

TÜBİTAK Ulusal Savunma ve Güvenlik Teknolojileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı

TÜBİTAK SAVTAG’ın kurulduğu 8 Ocak 2006 tarihinden 30 Nisan 2013 tarihine kadar geçen süre içerisinde, Başbakanlık’tan 2, Milli Savunma Bakanlığı’ndan (MSB) 61 ve Savunma Sanayii Müsteşarlığı’ndan (SSM) 42 proje olmak üzere toplam 105 proje önerilmiştir. Önerilen 105 projenin toplam bütçesi 1.567 milyon TL’dir.

2012 yılının ikinci yarısında, TÜBİTAK 1007 projelerinde çağrılı sisteme geçmiştir. 2012 Temmuz ayından 30 Nisan 2013 tarihine kadar geçen sürede TÜBİTAK SAVTAG bünyesinde, 9 çağrıya çıkılmış olup yılsonuna kadar 19 çağrıya çıkılması hedeflenmektedir.

Önerilen projelerden 55’inin sözleşmesi, Başbakanlık, MSB, TÜBİTAK, SSM, ve proje yürütücüsü kurum/kuruluşların yetkilileri tarafından imzalanarak yürürlüğe girmiştir. Bu projelerden 34’ü sonuçlanmış, 3’ü izleme sürecinde iken iptal edilmiş, 39 proje ise reddedilmiş veya Müşteri Kurum tarafından geri çekilmiştir. 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla 18 proje yürürlükte olup toplam bütçesi, 350,6

74

milyon TL’dir. Kalan 11 projeden; 6 proje revizyon aşamasında olup, 4 projenin panel çalışmaları devam etmektedir. 1 proje ise mevcut bütçesel imkânlar çerçevesinde bekletilmektedir.

2006 yılından 30 Nisan 2013 tarihine kadar toplam 55 projenin sözleşmeleri imzalanmıştır. 30 Nisan 2012 ve 31 Ekim 2012 tarihi itibarıyla önerilen ve desteklenen proje sayı ve bütçe değerleri Tablo 18 ve Tablo 19’da gösterilmektedir.

Tablo 18. SAVTAG’a Önerilen ve Desteklenen Proje Sayıları ve Bütçelerinin Dağılımı

31 Ekim 2012 itibarıyla 30 Nisan 2013 itibarıyla 2013 sonu (Tahmini)

Sayı Bütçe

(Milyon TL) Sayı

Bütçe

(Milyon TL) Sayı

Bütçe

(Milyon TL)

Önerilen Projeler 85 1.303 105 1.567 135 2.300

Değerlendirilen Projeler 85 1.303 105 1.567 135 2.300

Yürürlükte Olan Projeler 20 409 18 351 22 428

Sözleşmesi Hazırlanmakta

Olan Projeler 1 14 0 0 0 0

Revizyondaki Projeler 3 34 6 45 3 22

Paneli Yapılacak Projeler 2 2 4 10 6 195

Bekleyen Projeler 2 272 1 200 1 200

Sonuçlanan Projeler 30 197 34 271 40 320

İptal Edilen Projeler 2 3 3 7 3 7

Reddedilen/Geri Çekilen Projeler

25 373 39 417 60 800

Tablo 17’de yer alan 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla yürürlükteki 18 proje, alt projeleriyle birlikte 27 adet projeden oluşmakta olup, bu projelerin sayısal dağılım olarak üniversitelerin payı %18,5, özel sektörün payı %41 (Şekil XY) ve TÜBİTAK enstitülerinin payı %41’dir (Şekil 5). Söz konusu projelerin bütçe olarak dağılımında üniversitelerin payı %22, özel sanayinin payı %39 ve TÜBİTAK enstitülerinin payı %39’dur (Şekil 6).

Program kapsamında desteklenmiş olan 55 projenin (628 milyon TL), 5’i (176 milyon TL) uzay alanı, kalan 50 proje (452 milyon TL) ise savunma alanı ile ilişkilidir. Uzay alanında desteklenen projelerin bütçesi, toplam desteklenen projelerin bütçesi içerisinde %28’lik bir oran oluşturmaktadır.

Şekil 5. Yürürlükte Olan Projelerin Sayısal Dağılımı Şekil 6. Yürürlükte Olan Projelerin Bütçesel Dağılımı

75

Tablo 19. SAVTAG Projelerinin Durumu (01 Ocak 2006 – 30 Nisan 2013)

Pro

je S

ayıs

ı T

op

lam

ı

Üniversite Özel Sektör Enstitü

TOPLAM BÜTÇE

(Milyon TL)

SAYI BÜTÇE

(Milyon TL) SAYI

BÜTÇE (Milyon TL)

SAYI BÜTÇE

(Milyon TL)

Ana Prj.

Alt Prj.

Top. % Top. % Ana Prj.

Alt Prj.

Top % Top. % Ana Prj.

Alt Prj.

Top. % Top. %

Önerilen Projeler (1) 179 28 30 58 32,4 285 18,2 41 36 77 43 969 61,8 36 8 44 24,6 312 19,9 1.567

Yürürlükte Olan Projeler (2) 27 2 3 5 18,5 78 22,1 9 2 11 40,7 135 38,6 7 4 11 40,7 138 39,2 351

Sözleşme Aşamasında Olan Projeler (3)

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Revizyonda Olan Projeler(4) 11 1 2 3 27,2 18 1 3 4 36,4 9

4 0 4

36,4 18 45

Paneli Yapılacak Projeler (5) 10 2 5 7 70 7 1 1 2 20 1 1 0 1 10 5 10

Bekleyen Projeler (6) 2 0 0 0 0 0 1 1 2 100 200 0 0 0 0 0 200

Reddedilen/ Geri Çekilen Projeler (7)

78 14 15 29 37,7 61 19 22 41

51,9 289 6 2 8 10,4 88 417

İptal Edilen Projeler (8) 3 2 0 2 66,7 3 0 0 0 0 0 1 0 1 33,3 4 7

Sonuçlanan Projeler (9) 48 7 5 12 25 65 10 7 17 35,4 137 17 2 19

39,6 67 271

(1) Önerilen proje sayısı 105 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 179 olmaktadır. (2) Yürürlükte olan proje sayısı 18 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 27 olmaktadır. (3) Sözleşmesi TÜBİTAK MADES'te olan proje bulunmamaktadır. (4) Revizyonda olan proje sayısı 6 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 11 olmaktadır. (5) Paneli yapılacak proje sayısı 4 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 10 olmaktadır. (6) Bekleyen proje sayısı 2 olup bu 2 projenin alt projeleri yoktur. (7) Reddedilen/Geri Çekilen proje sayısı 39 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 78 olmaktadır. (8) İptal edilen proje sayısı 3 olup bu 3 projenin alt projeleri yoktur. (9) Sonuçlanan proje sayısı 34 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 48 olmaktadır.

76

Stratejik Amaç D3: Tabandan Yukarı Yaklaşımlar

D3 - Bölüm 1: UBTYS 2011-2016’nın 2013 Yılı Eylem Planında D3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler



Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç D3.

Tabandan Yukarı Yaklaşımlar1

Amaç D3.1.

Tabandan yukarı yaklaşımların desteklenmesine yönelik mevcut desteklerin iyileştirilmesi

D3.1.1 Disiplinlerarası alanlarda bilimsel boşlukları doldurmak üzere evrensel boyutta katkı yapacak araştırmaların teşvik edilmesi

Eylem: Aşı ile önlenebilir hastalıklarda Ar-Ge çalışmalarının desteklenmesi ve ülkemize özgü etken profiline göre aşı politikalarına yön verilmesinin sağlanması

Sağlık Bakanlığı Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri 2012-2016

D

Gelişme: N. meningitidis serogrup B aşı çalışmalarında kullanılmakta olan proteinler (gna1994, gna2132 ve gna1870)’in ülkemizdeki suşları kapsayıcılığı ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.

D3.1.2 Sanayicilerin ihtiyaçlarına cevap verecek temel ve uygulamalı araştırma projelerinin teşvik edilmesi

Eylem: Sanayi işletmelerinin sektörel Ar-Ge ihtiyaçlarının dönemsel olarak belirlenmesi, ilan edilmesi ve araştırmacıların çalıştıkları konuların da sanayiciler tarafından görülebilmesini sağlayacak bir bilgi sisteminin kurulması

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı TÜBİTAK, TOBB,

TTGV, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı

2011 - 2013

D

Gelişme: Web Portalı Bakanlık sistemiyle entegre edilerek Teknogirişim Sermayesi Desteği (TGSD) ile ilgili 1539 başvuru web ortamında alınmıştır.

Ayrıca San-Tez Programı kapsamında 2013 yılı içerisinde sistem aracılığıyla 251 başvuru alınmış olup değerlendirme süreci devam etmektedir.

Eylem: Yeni bor ürünlerinin ve yeni kullanım alanlarının araştırılarak dünya bor pazarının büyütülmesi (Mevcut ve yeni ürün üretimi sonucunda oluşan atıkların çevre etkilerini en aza indirerek atıkların yeniden ekonomiye kazandırılması için Ar-Ge çalışmalarına devam edilmesi)


(ETİ Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü)

TÜBİTAK, Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları

2011 - 2013

D

1 Bu stratejik amaca yönelik aşağıda belirtilen strateji altında 2013 yılına yönelik uygun bulunan bir eylem bulunmamaktadır:

D3.2.2. Öncül araştırmalara yönelik destek programlarında, araştırma yetkinliği konusunda uluslararası üne sahip yurtdışındaki Türk ve uluslararası bilim insanlarının Türkiye’ye çekilebilmesine yönelik proaktif yaklaşım ve mekanizmaların geliştirilmesi

77




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme:

Kırka Bor Atıklarında Hafif Agrega Üretimi ve Karakterizasyonu

Kırka Bor İşletmesinin bor atıklarından ısı yalıtım yeteneğine sahip seramik kaplama malzemesi üretilmesi amacıyla Eskişehir Anadolu Üniversitesi Seramik Araştırma Merkezi (SAM) ile birlikte Kırka Bor Atıklarında Hafif Agrega Üretimi ve Karakterizasyonu konulu proje sözleşmesi, 2011-Kasım ayında imzalanmıştır. Çalışmalar tamamlanarak rapor yayınlanmıştır. Uygulama yapılabilmesi için özel sektörden firmaları ile görüşmeler yapılmaktadır.

Metal borhidrürlerin sentezlenmesi ve hidrojen çevriminde kullanımı

Gazi Üniversitesi Kimya Mühendisliğinin danışmanlığında Teşekkülümüz Teknoloji Geliştirme personeli tarafından yürütülen projede, laboratuar çalışmaları için gerekli cihaz ve kimyasal madde alımlarına müteakip deneysel çalışmalar tamamlanmıştır. Deneysel çalışmaların neticesinde Konuyla ilgili olarak ANA PROJECTS firması ve ABD’li yetkililer ile 12.04.2013 tarihinde Genel Müdürlüğümüzde yapılan toplantı sonucunda, firmanın sodyum borhidrür üretimi için proje ve mühendislik hizmetleri verebileceği sonrasında sodyum borhidrür içerikli batarya imalatı konusunda araştırma ve üretim tesisi kurulabileceği hususlarında görüş birliğine varılmıştır. Firma ile gizlilik anlaşması imzalanması için çalışmalar devam etmektedir.

Kolemanitin Polimerik Malzemeler ve Kablo Endüstrisinde Alev Geciktirici Olarak Kullanılabilirliği

ODTÜ Metalurji ve Malzeme Mühendisliği ile Teşekkülümüz Teknoloji Geliştirme personelinin ortaklaşa gerçekleştirdiği proje, 2011 yılı içerisinde tamamlanmıştır. Proje sonucunda, öğütülmüş kolemanitin Alimunyum trihidroksitle birlikte alev geciktirici olarak kullanılabileceği tespit edilmiştir. Hedef sektör temsilcilerin bilgilendirilmesi amacıyla bir toplantı yapılmış ve firmalardan geri dönüşler beklenmektedir.

Bor ve Bor Bileşikleri İle Yapılandırılmış Antifouling Nanoteknolojik Kaplama Uygulamaları

Bilkent Üniversitesi, İnnovcoat firması ve Teşekkülümüz Teknoloji Geliştirme personelinin ortaklaşa gerçekleştirdiği proje 2011 yılında tamamlanmış olup bor bileşiklerin de kullanıldığı nano boyutta farklı kompozisyonlarda ürünler sentezlenerek ahşap, seramik, metal gibi yüzeylere tatbik edilmiş ve olumlu sonuçlar alınmıştır. İnnovcoat firması tarafından, cam, seramik, beyaz eşya, ahşap, sıhhi malzemeler, beton, granit gibi sektörlere bor katkılı nano kompozit ürün satışları gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Çalışmaların tamamlanmasına müteakip ikinci aşama metal borürü üretimi ve metal yüzeylerinin kaplanması çalışmalarına başlanmıştır.

Metal Borür Üretimi ve Metal Yüzeylerin Kaplanması

Metal yüzeylerde aşınma, korozyon ve yüksek sıcaklıklara karşı dayanım gibi makina, uzay-havacılık ve savunma sanayinde çalışma koşulları ve malzeme özelliklerinden kaynaklanan birçok soruna bor bileşikleri ile çözüm geliştirmesi amacıyla, “Metal Borür Üretimi ve Metal Yüzeylerin Kaplanması” konulu proje 2011 yılı Kasım ayında başlatılmıştır. Termal yöntem ve çözelti yöntemi ile nano ve mikron boyutta metal borür üretimi konusunda Hacettepe Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü’nden danışmanlık hizmeti alınmasına dair sözleşme 08/11/2012 tarihinde imzalanmıştır.

Mekanik yöntemle üretilen Co2B ve ZrB2’nin saflaştırmasına yönelik deneysel çalışmalar sürmektedir. Solvotermal yöntem deneyleri sürdürülmüştür. Reaksiyon süresinin ürün üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla farklı sürelerde deneyler yapılmıştır. Mekanokimyasal yöntemle tungsten borür üretimi deneyleri sürdürülmüştür. Mekanik yöntemle zirkonyum borür üretimi deneylerine devam edilmiştir. Solvotermal yöntemde üretilen kobalt borürün karakterizasyonu çalışmaları sürmüş ve farklı çözücülerin üretime etkisinin araştırılması amacıyla deney tasarımı çalışmaları yapılmaktadır.

Demir-Çelik Sektöründe Kolemanit Kullanabilirliğinin Araştırılması

Diler Demir Çelik A.Ş. firması ile yapılan görüşmeler sonucunda Başkanlığımız elemanlarının da katılımı ile 20-21.02.2013 tarihlerinde, öğütülmüş kolemanitin curuf yapısı üzerindeki etkilerini araştırma denemeleri firmanın Dilovası’ndaki üretim tesislerinde yapılmış ve olumlu sonuçlar elde edilmiştir. 17 Nisan 2013 tarihinde Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Veysel Yayan ziyaret edilmiş yapılan çalışmalar kendileri ile paylaşılmıştır. Benzer deneylerin üleksit ve tinkal ile yapılabilmesi için Çolakoğlu Metalurji Tesisi yetkilileri ile görüşülmüş ve kendilerinden haber beklenmektedir. Sektör temsilcileri bilgilendirilmekte olup firmalardan geri dönüşler beklenmektedir.

Etidot-67 ve Boraks Dekahidrat Ürünleriyle Çamaşır Deterjanı Geliştirilmesi

Ticari yıkama deterjanı ile benzer yıkama test sonucu elde edilen bor katkılı karışım üzerinde deterjan sektörü için gerekli testlerin yaptırılabilmesi için uzman kuruluşlarla temasa geçilmiş ve fiyat teklifi istenmiştir. Geliştirilen son karışımlarla yapılan yıkama sonucunda belirlenen formül, piyasada bulunan bir deterjan referans

D

78




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

alınarak yapılacak olan leke performans testi için İntertek Test Hizmetleri A.Ş. firmasına gönderilmiştir.

Düşük Alkali ve Düşük Sülfat İçeren Borik Asit Üretim Teknolojisinin Geliştirilmesi

Özellikle LCD sektörü olmak üzere diğer pazar ihtiyaçları doğrultusunda sülfat ve alkali içerikleri yönünden saf borik asit üretimine ihtiyaç duyulmuştur. Bu doğrultuda, Emet Borik Asit Fabrikasında rekristalizasyon çalışmaları yapılmıştır. Yapılan çalışmalarda toz borik asit kullanılmış olup çalışma sonucunda sülfat içeriği 12 ppm düzeyinde borik asit üretimi gerçekleştirilmiştir. Ancak, elde edilen ürünün sodyum içeriği 20-100 ppm ve potasyum içeriği 12-15 ppm düzeyinde olup istenilen değerlere düşmemiştir. LCD sektöründe kullanılan borik asidin alkali içeriğinin toplamda 5 ppm olması istenmektedir. TÜBİTAK Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı (1007 programı) kapsamında sunulmasına karar verilerek başvuru yapılmış ve kabul edilmişitr. TÜBİTAK MAM tarafından laboratuar çalışmaları için gerekli cihaz ve kimyasalların temini, analiz metotlarının belirlenmesi çalışmalarına başlanmıştır. Pilot Ölçekli vakumlu belt filtre alımı için teknik şartname hazırlanmaktadır. Yüksek saflıktaki borik asit numunelerinde, eser miktardaki elementlerin analiz metotlarının geliştirilmesi çalışmaları yapılmaktadır.

Sodyum Borat Bileşiklerinden Sodyum Nitrat Üretimi

Toprak Gübre ve Su Kaynakları Merkezi Araştırma Enstitüsüne gidilerek nitrat analizi konusunda bilgi alınmış ve uygulanan analiz yöntemin kendi çalışma sonucu elde ettiğimiz numunelerde uygulanabilirliğini görmek üzere Enstitü’de çalışma yapılmıştır. Laboratuvar analiz sonuçlarında verilen nitrat tayininin doğruluğunun teyit edilmesi amacıyla, seçilen bazı numuneler nitrat tayini için Toprak Gübre ve Su Kaynakları Merkezi Araştırma Enstitüsünde gönderilmiştir.

Mekanokimyasal Yöntemle Kalsiyum Borhidrür Üretilmesi ve Katalitik Desorpsiyonla Hidrojen Eldesi

Proje Literatür Çalışmaları Başlamıştır. Bu incelemeler göz önünde bulundurularak deney programı ve deneyde kullanılacak kimyasal listesi oluşturulmaktadır. Deney programı ve alınacak kimyasallar hakkında proje danışmanı ile görüşülmüştür.

Kolemanitten SO2 Gazı Geçirilerek Borik Asit Üretiminin Optimizasyonu

Bu proje ile borik asit eldesi için gerekli olan sülfürik asit kullanımı ortadan kaldırılarak SO2 gazı ile üretim hedeflenmiş ve Çankırı Karatekin Üniversitesinden danışmanlık hizmeti alınması için 05.04.2012 tarihinde sözleşme imzalanmıştır.

Katı Faz Reaksiyonu İle Pilot Ölçekli Yüksek Enerji Çarpımlı Reaktör İmalatı Ve Susuz Çinko Borat, Metal Bor Hidrür Ve Metal Borür Gibi Bileşiklerinin Sentezinin Gerçekleştirilmesi

Bu çalışmada katı faz reaksiyonun gerçekleştirildiği yüksek enerjili reaktör imalatı yapılacak, aynı zamanda bazı bor bileşiklerinin üretilmesine çalışılacaktır. 25/04/2012 tarihinde Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Bölümü ile ETİ Maden İşletmeleri arasında sözleşme imzalanmıştır.

D

Eylem: Çevre dostu inşaat süreçlerinin ve yöntemlerinin geliştirilmesi için çalışmaların yapılması

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Belediyeler, İl Özel İdareleri,

Üniversiteler ve Meslek Odaları 2011 - 2016

D

Gelişme: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı son dönemde gerçekleştirilen çalışmalar aşağıda özetlenmektedir:

1. Binaların çevre dostu, doğaya saygılı, ekolojik, konforlu ve enerji tüketimini azaltan binalar olarak plan ve projelerinin elde edilmesi.

2. Proje çalışmaları devam eden kamu binalarında belirtilen aktif ve pasif sistemlerle enerji verimliliğinin sağlanması.

Yapının tüm alanlarında en verimli doğal ışığın mekânlarda kullanılması,

Bina otomasyon sisteminin oluşturulması,

İnşaatın yapılacağı alanda bulunan yerel doğal malzemelerin kullanımı,

79




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Etkili yalıtım sistemleri ile enerji tasarrufunun sağlanması, ses ve ısı yalıtımının oluşturulması, ısıtma soğutma maliyetlerinin ve karbondioksit salınımının azaltılması,

Yağmur suyunun depolanması ve kullanılması,

Gri su sisteminin kullanılması,

Az su tüketen bitki ve ağaçlar ile peyzaj yapılması,

Uçucu organik bileşik değeri düşük yapı malzemelerinin seçilmesi,

Güneş enerjisinin kullanıldığı sitemler (özellikle yurt binalarında sıcak su ihtiyacı)

Harekete duyarlı aydınlatma ve batarya sistemlerinin seçilmesi,

Özelliği olan prestijli binalarda kendi elektriğini üreten sistemlerin kurulması (kojenarasyon, fotvoltaik panel, Head pump-ısı pompası sistemleri)

Asansör sisteminde enerji tasarruflu günümüz teknolojisinin kullanılması,

Sincan-Etimesgut İlçe Tapu Kadastro Müdürlüğü’nün enerji verimliliğine uygun örnek proje elde edilmesi.

D

Amaç D3.2.

Yeni gelişmekte olan teknolojilere temel oluşturacak araştırmaların desteklenmesi

D3.2.1 Akademik yetkinliği yüksek olan Türkiye'deki yerleşik araştırmacıların bilimin sınırındaki olan öncül araştırmalarının desteklenmesi

Eylem: Bilimin sınırında, bilgilerimizi değiştirme potansiyeli olan, alışılagelen araştırma teknik ve yöntemlerinin dışında unsurlar içeren araştırmalar için yeni bir destek mekanizmasının belirlenmesi

TÜBİTAK TÜBİTAK, TÜBİTAK Enstitüleri,

Kalkınma Bakanlığı 2011 - 2013

D

Gelişme: Programın Bilim Kuruluna sunulması, mevzuatın hazırlanması ve programın tamamlanarak, program kapsamında proje başvurusu alınma eylemi, TÜBİTAK kapsamında planlanan yeni hedefler doğrultusunda ileri bir tarihe ötelenmiştir

D3.2.3 Öncül araştırmalara yönelik Ar-Ge ve altyapı desteklerinin kurumlararası eşgüdüm içerisinde geliştirilmesi

Eylem: Ulusal Biyoteknoloji ve Ulusal Nanoteknoloji Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi ve Eylem Planlarının hazırlanması

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü)

Sektör STK’ları, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV), İlgili kamu kurumları, Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler, özel sektör kuruluşları.

2012-2013

D

Gelişme: Nanoteknoloji ve Biyoteknoloji çalışma grupları oluşturularak çalışmalar başlatılmıştır. Mevcut durumun tespiti yapılmış ve belirlenen başlıklarda strateji belgesi yazımına geçilmiştir.

80

D3 - Bölüm 2: Tabandan Yukarı Yaklaşımlar Kapsamında Türkiye’de Diğer Gelişmeler

A. TÜBİTAK Akademik Ar-Ge Destekleri

TÜBİTAK Araştırma Projeleri Destekleme Programları Başkanlığı (ARDEB) programları kapsamında evrensel gelişmeler ve ülke öncelikleri doğrultusunda, bilgi ve teknolojinin üretilerek, sonuçların hizmet ve/veya ürüne dönüştürülmesi yoluyla topluma kazandırılması için Ar-Ge faaliyetlerini yürüten bilim insanlarımız desteklenmektedir.

TÜBİTAK ARDEB tarafından yürütülen Destek Programları:

Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı (1001 Programı)

Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projelerini Destekleme Programı (1003 Programı)

Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı (3501 Programı)

Hızlı Destek Programı (1002 Programı)

Uluslararası Bilimsel Araştırma Projelerine Katılma Programı (1011 Programı)

Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Ağları ve Platformları Kurma Girişimi Projeleri (İŞBAP-1301 Programı), İl Yenilik Platformları Projelerini Destekleme Programı

Uluslararası Projeleri Destekleme Programları (2501-2531 Programları)

Patent Başvurusu Teşvik ve Destekleme Programı (1008 Programı)

Destek programlarına ilişkin veriler Tablo 20’de, kamu projeleri hariç olmak üzere 2012 yılında önerilen ve destek kararı verilen projelerin üniversitelere göre dağılımı Tablo 21’de yer almaktadır.

Tablo 20. TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı’na İlişkin Veriler

2007 2008 2009 2010 2011 2012

30 Nisan 2013

2013*

Önerilen Proje Sayısı 4.764 4.737 4.812 5.036 4.900 6.107 3.414 7.000

Desteklenen Proje Sayısı 1.267 1.154 894 1.210 1.218 1.115 560 1.316

Desteklenen Bütçe (Milyon TL)**

160 142 111 160 182 188 98 220

Devam Eden Proje Sayısı 3.363 3.165 2.708 2.533 2.604 2.650 2.738 2.800

Sanayi İşbirliği Olan Desteklenen Proje Sayısı

26 31 31 27 20 25 13 35

Sanayi İşbirliği Olan Projelerin Destek Bütçesi (Bin TL)**

3.563 4.714 5.537 3.963 4.379 6.737 2.187 10.000

Desteklenen Projelerdeki Araştırmacı Sayısı

2.845 1.807 1.292 1.813 1.802 1707 785 2.000

Desteklenen Projelerdeki Bursiyer Sayısı

1.356 933 1.862 2.449 1.925 1.445 375 1.700

Yıllık Harcama Miktarı (Milyon TL)***

198 204 179 188 193 176 67 200

* 2013 yıl sonu öngörüsü

** Cari fiyatlarla, yürürlükte olan projelerin toplam bütçesi

***2013 yılı sabit fiyatlarıyla

Destek programları kapsamında 2000 yılında 946, 2005 yılında 4.070 ve 2012 yılında ise 6107 proje önerisi gelmiştir. Yine 2000 yılında 335, 2005 yılında 1.474 ve 2012 yılında ise 1.115 proje desteklenmiştir. 2012 yılında destek programları kapsamında 176 milyon TL harcama yapılmıştır (2013 yılı sabit fiyatlarıyla). 2013 Nisan sonu itibarıyla ise 3414 proje başvurusu yapılmış olup bunlardan 560’ı desteklenmiştir. 2013 Nisan sonu itibarıyla 2738 proje devam etmekte olup, bu projelere 67 milyon TL aktarılmıştır.

81

Tablo 21. 2012 Yılında Önerilen ve Destek Kararı Verilen Projelerin Üniversitelere Göre Dağılımı* (Kamu Projeleri Hariç)

Önerilen Proje Sayısı


Toplam Destek Bütçesi (Bin TL)

Ege Ü. 276 55 10.165

Süleyman Demirel Ü. 242 25 3.864

Ankara Ü. 216 38 5.665

Hacettepe Ü. 213 47 6.267

İstanbul Teknik Ü. 189 44 7.724

İstanbul Ü. 164 20 4.528

Orta Doğu Teknik Ü. 163 63 11.543

Gazi Ü. 148 25 3.269

Yıldız Teknik Ü. 131 22 4.591

Dokuz Eylül Ü. 130 22 4.610

Akdeniz Ü. 126 27 4.403

Erciyes Ü. 117 22 3.352

Selçuk Ü. 114 22 3.546

Atatürk Ü. 109 15 2.328

Bilkent Ü. 102 47 10.613

Çanakkale Onsekiz Mart Ü. 102 28 4.172

Çukurova Ü. 96 21 2.919

Sabancı Ü. 88 28 6.169

Boğaziçi Ü. 87 39 7.811

Koç Ü. 85 33 5.705

Gebze Yük. Tekn. Ens. 80 24 4.368

Ondokuz Mayıs Ü. 79 10 1.997

Marmara Ü. 77 12 1.450

Muğla Sıtkı Koçman Ü. 75 6 502

Karadeniz Teknik Ü. 73 16 2.467

İzmir Yük. Tekn. Ens. 71 14 3.367

Uludağ Ü. 70 11 1.615

Kocaeli Ü. 69 13 2.036

Fırat Ü. 68 5 1.316

Mustafa Kemal Ü. 66 10 893

Adnan Menderes Ü. 66 11 2.352

Fatih Ü. 57 9 2.382

Sakarya Ü. 57 3 281

Abant İzzet Baysal Ü. 55 9 1.451

Kahramanmaraş Sütçü İmam Ü. 53 10 1.712

82





Pamukkale Ü. 53 10 1.260

Yeditepe Ü. 52 11 1.458

İnönü Ü. 46 8 786

Afyon Kocatepe Ü. 46 2 722

TOBB Ekonomi ve Teknoloji Ü. 46 14 2.692

Anadolu Ü. 44 11 1.637

Gaziantep Ü. 43 8 1.014

Recep Tayyip Erdoğan Ü. 42 5 304

Mehmet Akif Ersoy Ü. 41 3 212

Mersin Ü. 39 5 616

Niğde Ü. 38 6 820

Osmangazi Ü. 36 12 1.656

Namık Kemal Ü. 34 12 1.696

Bülent Ecevit Ü. 33 13 1.253

Gaziosmanpaşa Ü. 33 10 1.346

Cumhuriyet Ü. 32 4 970

Harran Ü. 31 6 1.227

Balıkesir Ü. 31 3 373

Dicle Ü. 29 1 143

Kırıkkale Ü. 28 6 335

Karabük Ü. 27 3 226

Celal Bayar Ü. 26 5 934

Atılım Ü. 26 6 1.267

İzmir Katip Çelebi Ü. 25 0 0

Çankırı Karatekin Ü. 24 4 590

Özyeğin Ü. 24 5 898

Bahçeşehir Ü. 23 5 539

Yüzüncü Yıl ü. 21 5 356

Yıldırım Beyazıt Ü. 21 1 116

Düzce Ü. 20 4 1.000

Trakya Ü. 20 5 1.100

Aksaray Ü. 19 5 503

Dumlupınar Ü. 18 1 263

Karamanoğlu Mehmet Bey Ü. 18 4 1.095

İstanbul Kültür Ü. 18 1 278

Erzincan Ü. 17 1 206

83





GATA 17 3 213

Ordu Ü. 17 4 484

Yalova Ü. 17 2 190

Acıbadem Ü. 16 3 227

İstanbul Bilgi Ü. 16 2 322

Melikşah Ü. 15 1 242

Türk Hava Kurumu Ü. 15 2 547

Osm. Korkut Ata Ü. 14 2 251

Turgut Özal Ü. 14 1 25

Bingöl Ü. 13 0 0

Tunceli Ü. 13 3 809

Gümüşhane Ü. 13 1 29

Kastamonu Ü. 13 0 0

Bilecik Şeyh Edebali Ü. 13 0 0

Okan Ü. 13 0 0

Kafkas Ü. 12 3 490

Doğuş Ü. 12 4 397

Zirve Ü. 11 4 446

Ahi Evran Ü. 11 1 117

Bursa Teknik Ü. 11 1 235

İzmir Ekonomi Ü. 10 3 237

Başkent Ü. 10 2 39

Konya Necmettin Erbakan Ü. 10 1 99

Bartın Ü. 10 0 0

Hitit Ü. 10 0 0

Kadir Has Ü. 10 3 295

Bozok Ü. 9 1 210

Nevşehir Ü. 9 4 809

Işık Ü. 9 2 321

İstanbul Medeniyet Ü. 9 2 343

Giresun Ü. 8 1 104

Sinop Ü. 8 1 25

Bezmialem Vakıf Ü. 8 1 440

İstanbul Kemerburgaz Ü. 8 0 0

İstanbul Şehir Ü. 8 2 193

Mevlana Ü. 7 1 323

84





Gediz Ü. 7 1 230

Nuh Hacı Yazgan Ü. 7 0 0

Fatih Sultan Mehmet Ü. 7 0 0

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Ü. 7 0 0

TED Ü. 7 0 0

Bitlis Eren Ü. 6 1 105

Uşak Ü. 6 1 150

Artvin Çoruh Ü. 6 0 0

Kilis 7 Aralık Ü. 5 1 25

Uluslararası Antalya Ü. 5 2 599

Yaşar Ü. 5 1 156

Çankaya Ü. 5 2 326

Canik Başarı Ü. 5 0 0

Beykent Ü. 5 0 0

Galatasaray Ü. 5 0 0

Iğdır Ü. 4 0 0

Adıyaman Ü. 4 2 151

Bayburt Ü. 4 0 0

İstanbul Aydın Ü. 4 1 25

Maltepe Ü. 4 1 371

Üsküdar Ü. 4 0 0

Ardahan Ü. 3 1 18

Erzurum Teknik Ü. 3 0 0

Siirt Ü. 3 1 234

Amasya Ü. 3 0 0

İstanbul Gelişim Ü. 3 0 0

Yeni Yüzyıl Ü. 3 0 0

Şifa Ü. 3 0 0

Toros Ü. 2 0 0

Ağrı İbrahim Çeçen Ü. 2 1 242

Muş Alparslan Ü. 2 0 0

Abdullah Gül Ü. 2 0 0

Ufuk Ü. 2 1 25

Hakkari Ü. 1 0 0

İzmir Ü. 1 0 0

Batman Ü. 1 0 0

85





Altın Koza Ü. 1 0 0

KTO Karatay Ü. 1 0 0

Avrasya Ü. 1 0 0

Kırklareli Ü. 1 1 23

Bursa Orhangazi Ü. 1 0 0

Gedik Ü. 1 0 0

Süleyman Şah Ü. 1 0 0

İstanbul Bilim Ü. 0 1 159

Piri Reis Ü. 0 1 124

Toplam 5610 1092 182.757

Diğer Kuruluşlar 507 23 4.963

Genel Toplam 6117 1115 187.720


1001 - Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı

Yeni bilgiler üretmek, bilimsel yorumlar yapmak veya teknolojik problemleri çözümlemek amacıyla yapılan çalışmaları ve ayrıca ülkemizin uluslararası pazarlardaki rekabet gücünün artırılmak için ileri teknoloji uygulamalarına yönelik projeleri, öncelikli alanlar çerçevesinde desteklemektir.

Yıllar itibarıyla 1001 - Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı’na ait veriler Tablo 22’de yer almaktadır.

Tablo 22. 1001 - Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı Verileri

2007 2008 2009 2010 2011 2012

30 Nisan 2013

2013*

Önerilen Proje Sayısı 3.603 3.546 3.202 3.408 3.086 3.218 2.032 3.500

Desteklenen Proje Sayısı 803 622 403 668 594 535 265 570


128 110 76 123 123 125 62 135

Devam Eden Proje Sayısı 2.245 2.072 1.650 1.525 1.552 1.546 1.537 1.600

Sanayi İşbirliği Olan Desteklenen Proje Sayısı 17 19 18 17 13 15 6 17


2.784 3.471 3.328 3.003 2.228 4.224 1.312 6.000


1.936 1238 742 1213 1103 995 460 1.150


1116 592 1.107 1.704 1.230 874 197 1.100


161 158 130 141 139 120 39 130


** Cari fiyatlarla

*** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla

86

2007 yılında TÜBİTAK 1001 Programı’na 3.603 başvuru yapılmış, 2012 yılında ise 3.218 başvuru yapılmıştır. Yine 2007 yılında 803, 2012 yılında ise 535 proje desteklenmiştir. 2007 – 2012 yılları arasında desteklenen projelerde toplam 7.227 araştırmacı ve 6.623 bursiyer yer almıştır. Projelere 2007-2012 yılları arasında 2013 yılı sabit fiyatlarıyla toplam 849 milyon TL aktarılmıştır. Nisan 2013 itibarıyla 1537 proje devam etmekte olup, projelere 39 milyon TL aktarılmıştır.

3501 - Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı (Kariyer Programı)

Yıllar itibarıyla 3501 - Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı’na ait veriler Tablo 23’te yer almaktadır.

Tablo 23. 3501 - Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı Verileri

2007 2008 2009 2010 2011 2012 30 Nisan

2013 2013*

Önerilen Proje Sayısı 199 176 233 274 440 558 358 597


Desteklenen Bütçe (milyon TL)**

9,2 8,1 7,1 8,4 20,5 21,4 13 25

Devam Eden Proje Sayısı 332 328 286 173 206 255 284 300


0 2 1 0 1 3 1 4


0 293 219 0 226 647 211 800


70 63 32 34 79 99 60 120


63 62 96 114 165 136 26 130

Yıllık Harcama Miktarı (milyon TL)***

19,2 16,9 13,6 11,1 16 16,6 8,1 18


** Cari fiyatlarla


TÜBİTAK 3501 Programı kapsamında program başladığından 2012 yılı sonuna kadar toplam 2.816 proje başvurusu yapılmış, 781 proje desteklenmiştir. Nisan 2013 itibarıyla 358 başvuru yapılmış, 67 başvuru desteklenmiştir. Yine Nisan 2013 itibarıyla 284 proje devam etmekte olup, projelere 8 milyon TL aktarılmıştır.

1002 - Hızlı Destek Programı

Programın amacı üniversiteler, araştırma hastaneleri ve araştırma enstitülerinde yürütülecek acil, kısa süreli, küçük bütçeli araştırma ve geliştirme projelerine destek sağlamaktır. Yıllar itibarıyla 1002 - Hızlı Destek Programı’na ait veriler Tablo 24’te yer almaktadır.

Tablo 24. 1002 - Hızlı Destek Programı Verileri

2007 2008 2009 2010 2011 2012 30 Nisan

2013 2013*



Desteklenen Bütçe

(Milyon TL)** 6,6 8 6,9 7,5 7,9 8,3 4,3 10



6 7 5 7 2 3 4 5

87

Tablo 24. 1002 - Hızlı Destek Programı Verileri

2007 2008 2009 2010 2011 2012 30 Nisan

2013 2013*


140 171 111 169 46 56 118 100


556 305 264 253 305 315 123 360


112 185 295 325 289 234 93 240


6,5 13,5 11,6 10,3 9,1 8,4 4 10


** Cari fiyatlarla


TÜBİTAK 1002 Programı kapsamında 2007-2012 yıllarında toplam 5.280 öneri yapılmış, 2.018 proje desteklenmiştir. 2013 yılı sabit fiyatlarıyla, yine bu dönemde toplam 59 milyon TL projelere aktarılmıştır. Nisan 2013 itibarıyla 483 proje önerisi yapılmış, 159 proje desteklenmiştir. Yine Nisan 2013 itibarıyla 473 proje devam etmekte olup, projelere 4 milyon TL aktarılmıştır.

B. Özel Sektöre Yönelik TÜBİTAK Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Destekleri

Özel sektöre yönelik oluşturulan Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Destek Programları kapsamında, bilimsel ve teknolojik bilgiyi ürüne, sürece, yönteme veya sisteme dönüştürme aşamalarında yapılacak, teknoloji ve yenilik odaklı araştırma, geliştirme ve iyileştirme faaliyetlerine ilişkin proje önerileri, değerlendirilmekte, izlenmekte ve geri ödemesiz olarak desteklenmektedir.

TÜBİTAK TEYDEB tarafından yürütülen özel sektöre yönelik Ar-Ge ve Yenilik Destek Programları:

1501 TÜBİTAK Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı,

1503 TÜBİTAK Proje Pazarı Destekleme Programı,

1505 TÜBİTAK Üniversite-Sanayi İşbirliği Destek Programı,

1507 TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı,

1509 TÜBİTAK Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı,

1511 TÜBİTAK Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı,

1512 TÜBİTAK Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı,

1513 TÜBİTAK Teknoloji Transfer Ofisleri Destekleme Programı,

1514 TÜBİTAK Girişim Sermayesi Destekleme Programı

Destek programlarına ilişkin veriler Tablo 25’te yer almaktadır.

Tablo 25. TÜBİTAK Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Destek Programlarına İlişkin Veriler

2007 2008 2009 2010 2011 2012

30 Nisan 2013

2013*

Proje Başvuru Sayısı 1.498 2.285 2.001 1.755 1.688 2.833 884 3.245

Firma Sayısı 1.052 1.679 1.495 1.350 1.338 1.822 754 2.385

Yeni Firma Sayısı 743 1.199 926 741 717 946 328 1.275

Destek Kararı Verilen Proje Sayısı 732 1.199 1.185 1.075 1.070 1.350 653 1.860

88


** 2013 sabit fiyatlarıyla, Milyon TL

30 Nisan 2013 itibarıyla, Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Destek Programları kapsamında 2.455 proje desteklenmektedir. Ocak-Nisan 2013 döneminde destek programlarına 884 proje başvurusu yapılmış ve desteklenen projelere TÜBİTAK kaynaklarından toplam 42 milyon TL ödenmiştir.

1501 - Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

Yıllar itibarıyla 1501 - Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı kapsamında yapılan proje başvuruları ve desteklenen proje sayıları Tablo 26’da sunulmaktadır.

Tablo 26. 1501 - Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı Verileri


** 30 Nisan 2013 itibarıyla birikimli toplam

*** 2013 sabit fiyatlarıyla, Milyon TL

1 Ocak 2013-30 Nisan 2013 dönemi itibarıyla, 1501-Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı kapsamında 1.169 proje desteklenmekte olup, 239 proje önerisinin değerlendirme süreci devam etmektedir. Tablo 26’da görüldüğü gibi program kapsamında desteklenen projelere 2007-2012 yılları arasında 2013 yılı sabit fiyatlarıyla toplam 1,9 milyar TL hibe destek sağlanmıştır.

Tablo 25. TÜBİTAK Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Destek Programlarına İlişkin Veriler

2007 2008 2009 2010 2011 2012

30 Nisan 2013

2013*

Sonuçlanan Proje Sayısı 382 589 901 1107 828 1.008 171 1.150

31 Aralık 2012 itibarıyla Desteklenmekte Olan Proje Sayısı

1.355 1.790 1.792 1.654 1.804 2.007 2.455 2.400

Desteklenen Projeler Kapsamında Gerçekleşen Harcama Tutarı (Milyon TL)**

1.042 724 1325 827 631 642 77

1.175

Destek Kapsamına Alınan Harcama Tutarı (Oluşturulan Ar-Ge Hacmi) (Milyon TL)**

654 529 880 629 506 511 64 925

Ödenen Destek Tutarı**

(Milyon TL) 394 330 543 390 319 317 42 579

2007 2008 2009 2010 2011 2012

30 Nisan 2013

2013* Toplam**

Proje Başvuru Sayısı 809 939 871 757 769 975 342 1100 9.839

Firma Sayısı 538 588 547 490 537 636 254 730 -

Yeni Firma Sayısı 278 263 206 137 132 171 77 190 3.317

Karar Verilen Proje Sayısı (Yıl İçerisinde)

731 903 1.015 782 771 949 305 - 9.167

Destek Kararı Verilen 566 516 540 516 524 643 201 730 6.615

Desteklenmeyen 165 387 475 266 247 306 104 - 2.552

Sonuçlanan Proje Sayısı 382 513 479 588 404 457 85 - 4.626

Ödenen Destek Tutarı

(Milyon TL)*** 394 305 431 295 219 215 21 305 2.369

89

1505 - Üniversite Sanayi İşbirliği Destek Programı ve 1507 - KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programına dair detaylı bilgi Y4 stratejik amacı, 1509 - Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programına dair detaylı bilgi ise Y6 stratejik amacı altında verilmiştir. TÜBİTAK-1512 Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı, TÜBİTAK-1513 Teknoloji Transfer Ofisleri Destekleme Programı, TÜBİTAK-1514 Girişim Sermayesi Destekleme Programı’na dair detaylı bilgi Y2 stratejik amacı altında verilmiştir.

C. Tabandan Yukarı Yaklaşım ile Yürütülen Diğer Destek Mekanizmaları

Teknoloji Geliştirme Projeleri (TGP) Desteği

UBTYS 2011-2016 kapsamında "İhtiyaç-odaklı alanlarda Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin ivmelenmesi" başlıklı Stratejik Amaç çerçevesinde, Para Kredi ve Koordinasyon Kurulu’nun 98/10 sayılı Araştırma-Geliştirme Yardımına İlişkin Tebliğ’i kapsamında 1995 yılından beri DFİF kaynağından sanayi ve yazılım kuruluşlarının Ar-Ge projeleri Teknoloji Geliştirme Projeleri (TGP) Programı başlığı kapsamında desteklenmiştir.

2010 yılı Ağustos ayından bu yana DFİF kaynağından fon aktarımında devam eden duraklama nedeniyle, TGP kapsamında proje desteği mümkün olamamaktadır. Devam eden projelerin kullandırımları ise TTGV özkaynaklarından karşılanmaktadır.

Ekonomi Bakanlığı ile üzerinde çalışılan Ür-Ge ve Ticarileştirmeye Yönelik yeni destek modeline ilişkin Tebliğin yürürlüğe girmesi durumunda UBTYS 2011-2016 kapsamındaki öncelikli alanlardaki yenilikçi ve rekabetçi projelerin desteklenmesi mümkün olabilecektir.

Bilimsel Araştırma Projeleri Desteği

Bilimsel Araştırma Projeleri Desteği kapsamında üniversitelere kamu kaynaklarından 2003 yılında 87 Milyon TL aktarılmışken 2013 yılında bu rakam 603 milyon TL’ye yükselmiştir.

Diğer Destek Programlarına İlişkin Bilgiler

KOBİ’lerin kendi belirledikleri konulara yönelik destek sağlayan KOSGEB Ar-Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı kapsamında projelere destek sağlamaktadır. Destek miktarlarına ilişkin bilgiler Y4 stratejik amacı altında raporlanmıştır.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından sağlanan SAN-TEZ ve Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri desteği ile sanayicinin ihtiyaçları doğrultusundaki Ar-Ge ve yenilik projeleri desteklenmektedir. Bunlara ilişkin gelişmeler Y3 bölümünde verilmiştir. BSTB’nin sunduğu bir diğer destek mekanizması olan Teknogirişim Sermayesi Desteği ile de benzer şekilde meraka dayalı araştırmalar desteklenmektedir. Bu programa ilişkin detaylar Y2 stratejik amacı altında yer almaktadır.

Ayrıca, TÜBİTAK BİDEB tarafından sağlanan Üniversite Öğrencileri Yurt İçi/Dışı Araştırma Projeleri Destekleme Programı (2233) ve Konuk Bilim İnsanı Destekleme Programı kapsamında araştırmacıların kendi belirledikleri konularda çalışmaları için ek destek sağlanmaktadır. Bu programlar hakkındaki detaylı bilgi sırasıyla Y1 ve Y6 stratejik amaçları altında verilmektedir. TÜBİTAK tarafından İkili Anlaşmalar kapsamında desteklenen projelerde de benzer şekilde araştırmacıların kendi belirledikleri alanlarda çalışmalarına olanak sağlanmaktadır. İlgili gelişmeler Y6 stratejik amacı altında raporlanmıştır.

Uluslararası destek programları kapsamında Türkiye’deki yerleşik araştırmacıların yararlanabildiği 7.ÇP Kapasiteler Özel Programı, Araştırma Potansiyeli Programı, 7.ÇP KOBİ Yararına Araştırmalar, 7.ÇP Marie Curie Burs Programı, 7.ÇP Fikirler Özel Programı (ERC), EUREKA ve COST Programı da meraka dayalı araştırmalara destek sağlamaktadır ve bu programlara ilişkin bilgiler Y6 stratejik amacı altında verilmektedir.

Bu destek mekanizmalarına ek olarak Kalkınma Bakanlığı tarafından sağlanan Araştırma Altyapı destekleri ise hem tabandan yukarı yürütülen araştırmalar için hem de öncül araştırmalar için gerekli altyapıların kurulmasını sağlamaktadır. Bu destek türüne ilişkin bilgiler Y5 stratejik amacı başlığında verilmiştir.

90

Stratejik Amaç Y1-BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi

Y1 - Bölüm 1a: UBTYS 2011-2016’nın 2013 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler



Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç Y1.

BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi1

Amaç Y1.1.

BT İK sayısının artırılması ve sektörel dağılımın iyileştirilmesi2

Y1.1.1 Gençlerin Ar-Ge alanlarına yönlendirilmesi

Eylem: Temel ve orta öğretimde bilim kültürünün geliştirilmesine yönelik bilim fuarlarının düzenlenmesi

TÜBİTAK MEB 2012-2015

D

Gelişme:

Bilim Fuarları’nın tanıtımında kullanılacak logo, afiş tasarımı ve tanıtım videosu yapımı tamamlanmıştır.

Bilim Fuarları web sitesi oluşturulmuş ve hazırlanan tanıtım materyalleri ile kılavuzlar web sitesinde yayımlanmıştır.

Başvuru formları hazırlanarak çevrimiçi (online) başvuru portalı kullanıma açılmıştır.

4006 TÜBİTAK Bilim Fuarları Destekleme Programı Danışma Kurulu oluşturulmuştur.

MEB'den 1000 adet pilot okul iletişim bilgileri alınmış, çevrimiçi başvuru yapmaları için duyuru yapılmış ve süreç hakkında bilgi verilmiştir.

MEB'e bilgi notu hazırlanmış ve okullara resmi yazı gönderilerek duyuru yapılması sağlanmıştır.

Belirlenen 1000 pilot okula ek olarak 200 gönüllü okul başvurusu alınmıştır. 200 okulun daha desteklenebilmesi için TÜBİTAK Bilim Kurulu onayı alınmıştır.

TÜBİTAK Bilim Fuarı sonuç raporu alınmasına yönelik çevrimiçi sistem oluşturulmasına başlanmıştır.

TÜBİTAK Bilim Fuarı Destek Taahhütnamesi hazırlanmış ve çevrimiçi başvuru yapan okullara gönderilmiştir. Taahhütname imzalayarak gönderen okullara proje destek sözleşmesi gönderilmiştir.

Sözleşmesi gelen okulların bilgileri sisteme girilmiş (BAYS) ve 5 bin TL maddi desteğin aktarılmasına yönelik işlemler başlatılmıştır.

1 Bu stratejik amaç altındaki stratejiler “Ulusal Bilim, Teknoloji İnsan Kaynağı Strateji ve Eylem Planı 2011-2016” kapsamında ele alınmakta olup, buradaki eylemler ek olarak Kurumlardan bildirilmiş eylemlerdir. “Ulusal Bilim,

Teknoloji İnsan Kaynağı Strateji ve Eylem Planı 2011-2016” belgesine www.tubitak.gov.tr/politikalar adresinden erişmek mümkündür.

2 2012 eylem planında Y1.1.2 ve Y1.1.4 stratejik amaçları kapsamında yürütülecek bir eylem bulunmamaktadır.

91

http://www.tubitak.gov.tr/politikalar

UBTYS 2011-2016’nın 2013 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler



Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Bilim toplum faaliyetleri aracılığıyla gençlerin uzay alanına yönlendirilmesi

TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi (TUG) TÜBİTAK Enstitüleri, MEB,

Üniversiteler Sürekli

D

Gelişme: Belirtilen dönemde 495 ziyaretçi gözlemevini ziyaret etmiştir.

Eylem: Özellikle çocukların ve gençlerin bilime olan ilgi ve meraklarını artıracak, destekleyecek ve teknolojiyi daha doğru kullanmalarını sağlayacak bilim merkezlerinin 2016 yılı itibarıyla tüm büyükşehirlerde kurulmasına yönelik yerel yönetimlerle işbirliği halinde çalışmaların gerçekleştirilmesi

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı,

TÜBİTAK

Yerel Yönetimler, MEB, Sanayi ve/veya Ticaret Odaları,

Üniversiteler 2012-2016

D Gelişme: 2 Mart 2013 tarih ve 217 sayılı Bilim Kurulu toplantısında alınan karara göre; Mardin’de İslam Bilim ve Teknoloji Kurulması çalışması için Mardin Valiliği ve ilgili diğer kurumlar ile Protokol imzalanması konusunda Başkanlık Makamına yetki verilmesi ve bu proje için belirlenen destek miktarının 12.000.000 TL olarak belirlenmesine karar verilmiştir. Protokol imzalanabilmesi için Mardin Valiliği ile görüşmeler devam etmektedir.

TÜBİTAK Bilim ve Toplum Proje Destek Programı Bilim Merkezi Kurulması Çağrı Metni, Proje Ana Aşamaları Listesi ve Bilim Merkezi Kurulmasına Dair Proje Sözleşmesinde değişiklikler yapılarak yapılan değişiklikler için Bilim Kurulu ve Başkanlık onayı alınmıştır.

Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ile 15 Ocak 2013 tarihinde Bilim Merkezi Kurulmasına dair Ön Protokol imzalanmıştır.

Eyleme ilişkin ayrıntılı bilgi Y1 Diğer Gelişmeler bölümünde verilmiştir.

Eylem: Fen bilimleri, bilişim teknolojileri, teknoloji ve tasarım ile matematik öğretim programlarının geliştirilmesine yönelik çalışmaların yapılması

TÜBİTAK MEB, TPE 2012-2013

D

Gelişme: Milli Eğitim Bakanlığı ile TÜBİTAK arasında 14 Mart 2012’de imzalanan, TÜBİTAK Bilim ve Toplum Daire Başkanlığı tarafından yürütülen “Eğitimde İşbirliği Protokolü” kapsamında yer alan “Eğitim ve Öğretimin niteliğinin artırılması için MEB’in ihtiyaçlarına yönelik Ar-Ge faaliyetleri” eyleme yönelik atılan önemli ve yenilikçi bir adımdır.

Eğitim-Öğretim sisteminin öğrenme/öğretme yöntemlerinin ve müfredat içeriklerinin iyileştirmesine yönelik yenilikleri beraberinde getirecek olan bu protokol kapsamında TÜBİTAK Bilim ve Toplum Daire Başkanlığı Eğitim Araştırmaları Müdürlüğü bünyesinde çalışmalar yürütülmektedir. Yürütülen faaliyetlerden bir tanesi de ilgili eylem olan “Fen bilimleri, ile matematik öğretim programlarının geliştirilmesine yönelik çalışmaların yapılması”na yönelik yapılan çalışmalardır. İlgili eylem kapsamında 1 Kasım 2012 – 30 Nisan 2013 tarihleri arasında aşağıda gelişmeler kaydedilmiştir:

Öğretim Programları Revize Çalışmaları;

Yapılan işbirliği protokolü çerçevesinde, aşağıda sunulan öğretim programlarının revize çalışmaları 30 Ocak 2012 tarihi itibariyle tamamlanmıştır.

Ortaokul Matematik (5-8),

Lise Matematik (9-12)

Fen Bilimleri (3- 8)

Lise Fizik (9-12)

Lise Kimya (9-12)

Lise Biyoloji (9-12)

92




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Yukarıda belirtilen her bir ders için kısaca aşağıdaki süreç yürütülmüştür;

1. Gelişmiş ülkelerin öğretim programları ile karşılaştırılarak, her sınıf seviyesinde yer alan kazanım ve becerilerin gözden geçirilmesi ve belirlenmesi

2. Kazanım ve becerilere uygun konu ve alt-kavramların belirlenmesi (Ünitenin kavram haritasının belirlenmesi)

3. Belirlenen kazanım ve becerilere göre öğretim programının hazırlanması

Müfredat revize sürecinde Çalışma Grupları ile TTKB temsilcileri toplantılarla bir araya gelmiş, süreci değerlendirmiş ve ve fikir alış verişleri yapmışlardır. Müfredat taslaklarında Kasım-Aralık 2012 dönemindeki çalıştaylarla son güncellemeler yapılmış ve düzenlenerek MEB’e teslim edilmiş ve Ocak 2013’te TTKB tarafından onaylanmıştır.

MEB TTKB koordinesinde; Fen Bilimleri, Fizik, Kimya, Biyoloji, Ortaokul Matematik, Lise Matematik öğretim programları hakkında yayıncılara bilgilendirme yapılmıştır.

Şubat 2013 itibarıyla; TTKB tarafından onaylanan yukarıdaki öğretim programlarına yönelik kademeli olarak “Eğitim materyallerinin hazırlanması” çalışmaları başlatılmıştır.

D

93




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Y1.1.3 Özel sektörün Ar-Ge ihtiyaçları doğrultusunda BT İK yetişmesine yönelik programlar tasarlanması

Eylem: Sanayinin ihtiyaç duyduğu alanlarda lisansüstü eğitim bursu verilmesi ve lisans düzeyinde yarışmaların düzenlenmesi

TÜBİTAK Üniversiteler, TOBB, BSTB, YÖK,

ETKB 2012-2013

D

Gelişme: TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Burs Programı ve TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Doktora Burs Programı kapsamında sanayinin ihtiyacına yönelik alanlarda yüksek lisans ve doktora burs desteği verilmesine yönelik çalışmalar yapıldı. Yapılan çalışmalar sonucunda TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Programı, TÜBİTAK 2228 Son Sınıf Lisans Öğrencileri için Lisansüstü Burs Programı ile TÜBİTAK 2211 Programının birleştirilmesine karar verilerek TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı oluşturuldu.

TÜBİTAK Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı kapsamında sanayi ile ilgili alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrenciler için teşvik bursları uygulaması geliştirildi. 2013 yılında ilk dönem sanayinin ihtiyaç duyduğu alanlarda tez yazan 7 yüksek lisans ve 7 doktora öğrencisi olmak üzere 14 lisansüstü öğrenci programa başvurdu.

Ayrıca, 1968 yılından bu yana verilmekte olan üniversite öğrencileri proje desteği kapsamında herhangi bir sanayi/sektör kuruluşunun bir sorununu çözmeyi hedefleyen araştırma konusuna sahip bitirme tezleri için son sınıfa geçmiş lisans öğrencilerinin hazırladıkları araştırma projelerine destek verilmesi sağlandı. İlgili program kapsamında var olan 2.000 TL’lik destek miktarı 14/01/2012 tarih ve 204 sayılı Bilim Kurulu kararı ile normal projeler için 2.500 TL ve sanayiye entegre projeler için ise 4.000 TL olarak belirlendi

Sanayi odaklı bitirme projeleri 2013 yılından itibaren TÜBİTAK 2241/A Sanayi Odaklı Lisans Bitirme Tezi Destekleme Programı kapsamında desteklenmeye başlandı. Sanayiye entegre proje desteği kapsamında 2012 yılında 2 dönemde toplam 235 başvuru alındı ve 147 proje desteklendi. 2013 yılından itibaren başvuru dönemleri lisans öğrencilerinin her ay başvuru yapmasını sağlayacak şekilde yılda 12 dönem olarak belirlendi. Bu kapsamda 2013 yılının ilk 4 ayında 119 proje başvurusu alındı ve 71 proje desteklendi.

Sanayiye entegre lisans bitirme tezi desteği ile paralel olarak üniversitelerimizin Mühendislik ve Teknoloji Fakülteleri ile Ziraat Fakültesinin ilgili bölümlerinde öğrenim görmekte olan lisans öğrencilerinin, sanayinin bir sorununu çözmeyi hedefleyen ve/veya sanayide uygulama potansiyeli olan ürün/yöntem/süreç iyileştirme ve/veya geliştirmeye yönelik araştırma konusuna sahip lisans bitirme projeleri için TÜBİTAK 2241/B Sanayi Odaklı Lisans Bitirme Projeleri Yarışması uygulamaya koyuldu.

Y1.1.6 Toplumda bilim ve teknoloji kültürünün yaygınlaştırılması

Eylem: TÜBA Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü Projesi ile bilim dili olarak Türkçe'nin eğitimde kullanımının yaygınlaştırılması ve toplum genelinde benimsetilmesi amacıyla "Türkçe Bilim Terimleri Sözlükleri"nin hazırlanması

Türkiye Bilimler Akademisi Üniversiteler Sürekli

D

Gelişme: Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü Projesi kapsamında yer alan 26 alt sosyal bilim alanından oluşan Sosyal Bilimler Terimleri Sözlüğü’nün kitap satışı devam etmiştir. Ayrıca www.tubaterim.gov.tr adresinde internet üzerinden de herkesin kullanımına sunulmuş Sosyal Bilimler Terimleri Sözlüğü kullanıcılardan alınan geri bildirimlerle güncellenmektedir.

Proje kapsamında yer alan 6 alt alandan oluşan Doğa Bilimleri Terimleri Sözlüğü kapsamındaki yaklaşık 15.000 terimin yayına hazırlık ve yabancı dil karşılıklarının oluşturulması çalışmalarına devam edilmiştir.

Proje kapsamında yer alan 13 alt alandan oluşan Mühendislik Terimleri Sözlüğü kapsamındaki yaklaşık 22.000 terimin yayına hazırlık ve yabancı dil karşılıklarının oluşturulması çalışmalarına 70 kişinin üzerinde bir katılımcı sayısıyla devam edilmiştir.

Proje kapsamında çalışmaların internet üzerinden yürütülebilmesi için oluşturulan veri tabanı yazılımının geliştirilmesine devam edilmiştir. Veri tabanı ve proje web sayfasına yeni bölümler ve uygulamalar eklenmiştir.

94

http://www.tubaterim.gov.tr/




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Öğretmen adayları ve öğretmenlerin kendi branşlarına yönelik toplumda olumlu tutum geliştirilmesine ilişkin yürütecekleri faaliyetlerin desteklenmesine ilişkin destek programının geliştirilmesi

TÜBİTAK MEB, YÖK, Üniversiteler Sürekli

D

Gelişme:

Çağrıya özel www.tubitak.gov.tr/4005 sitesi uygulamaya konulmuş ve çağrı yayımlanmıştır.

Çağrıya yapılan 61 başvurunun ön değerlendirmeleri yapılmıştır.

Ön değerlendirmeyi geçen 34 proje konularına göre ayrılarak incelenmek üzere panelistlere gönderilmiş ve oluşturulan 7 ayrı panelde 42 panelist tarafından değerlendirilmiştir.

Desteklenmesine karar verilen 11 proje ve reddedilen tüm projelerin başvuru sahiplerine panel ortak raporları iletilmiştir.

Desteklenmesine karar verilen projelerden bütçeleri revize edilen projelerin sözleşmeleri imzalanmak üzere proje yürütücülerine gönderilmiştir.

Eylem: TÜBA Bilim Eğitimi Projesi kapsamında yürütülen etkinliklerin yanında, çocukların ve gençlerin bilime olan meraklarının arttırılması ve bir “Çocuk Platformu” oluşturulması; “Türk Dünyası’nın İnsanlığa Miras Bıraktığı 100 Temel Eser” in Türk dili ve literatürüne kazandırılması ve çocuk uyarlamalarının hazırlanması

Türkiye Bilimler Akademisi Kalkınma Bakanlığı, Milli Eğitim

Bakanlığı (Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı)

Sürekli

D

Gelişme: “Çocuk Platformu”, “Türk Dünyası’nın İnsanlığa Miras Bıraktığı 100 Temel Eser” ve “100 Temel Eserin Çocuk Uyarlaması” kapsamında içerik planlaması, iş takvimi, taslak bütçe ve organizasyon şemalarının oluşturulması, kurul ve komitelerde görev alacak kişilerin belirlenmesi çalışmalarına başlanmıştır.

Eylem: Toplumda bilim ve teknoloji kültürünün yaygınlaştırılması amacıyla TÜBİTAK Bilim kampı projesinin gerçekleştirilmesi

TÜBİTAK TÜSSİDE Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı,

TÜBİTAK (BTDB) 2012-2013

D

Gelişme: 2013 “İklim Değişikliğinin Etkileri ve İklim Değişikliği Konularında Farkındalık Geliştirme Projesi” kapsamında gerçekleştirilen faaliyetler;

4 ilde (Trabzon, İzmir, Konya, Edirne) çalıştaylar gerçekleştirilmiştir.

Fen ve Sosyal Bilgiler öğretmenlerine yönelik “İklim Değişikliği Hizmet İçi Seminerleri” gerçekleştirilmiştir.

Ayrıca kamu spotu çalışmaları, afiş/poster çalışmaları, web sayfasının hazırlanması çalışmalarına devam edilmektedir.

Eylem: Medyanın BTY konularına ayırdığı zaman ve alan ile BTY konularındaki popüler bilim haberlerinin niteliğinin artması için medyaya BTY konularında içerik sağlanması

TÜBİTAK

Kamu Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler,

Özel Sektör, Medya

2012-2016

D

95




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: İlgili dönemde basınla 100’e yakın basın bülteni paylaşılmış; 20’ye yakın basın toplantısı ve ziyareti düzenlenmiş ya da düzenlenen toplantılara TÜBİTAK olarak katılım sağlanmıştır.

Basında bilim ve teknoloji haberlerinin görünürlüğü takip edilmeye başlanmış, haberlerin görünürlüğüne etki eden faktörler üzerinde çalışılmaya başlanmıştır.

Ayrıca, toplumda bilim ve teknoloji konularına dair farkındalığın TÜBİTAK algısı üzerinden ölçümüne dair anketler hazırlanmıştır.

Alanlarına göre sınıflandırılan ve genişletilen basın listeleri ile haberlerin doğrudan ilgili alandan sorumlu basına iletilmesi, böylelikle hem daha fazla sayıda haber yayınlanması hem de yayınlanan haberlerin niteliğinin artması sağlanmıştır.

Yenilenen TÜBİTAK ana sayfasından bilim ve teknoloji alanındaki gelişmeler basının ilgisini çekebilecek formatta (fotoğraf ve görüntülü olarak) hızlı bir şekilde kamuoyu ile paylaşılmaya başlanmıştır. Ayrıca dâhil olunan sosyal medya uygulamaları ile de toplumun ve basının ülkemiz ve dünyadaki BTY alanındaki gelişmeleri hızlı ve sağlıklı bir şekilde takip etmesi sağlanmıştır.

D

Amaç Y1.2.

3

Araştırma kültürünün, araştırmacıların yetenek ve deneyimlerinin geliştirilmesi

Y1.2.1 Araştırma yeteneğinin geliştirilmesini teşvik eden mekanizmalar tasarlanması

Eylem: TÜBA Açık Ders Malzemeleri Projesi kapsamında hazırlanacak derslerin Ulusal Açık Ders Malzemeleri (UADM) web üzerinden herkesin erişimine açılması


D Gelişme: Açık Ders Malzemeleri Projesinin TÜBA tarafından başlatılmış olması ve bu kapsamda şimdiye kadar 80 adet eserin hazırlanmış ve www.acikders.org.tr adresinden yayınlanmış olması; Açık Ders Malzemeleri konusunun kapsam ve içeriğinin genişliği ve zenginliği gibi hususlar gözetilerek, bu konuda ilgili kurumlar arası işbirliği yapmanın zorunlu olduğu görüşünden hareketle TÜBA ile TÜBİTAK’ın işbirliği yapmasının gerekli olduğu değerlendirilmektedir. Nitekim bu husus TÜBİTAK Bilim Kurulu’nun 6 Ekim 2012 tarihli toplantısında karar altına alınmış ve TÜBA-TÜBİTAK işbirliği kapsamında 7 Kasım 2012 tarihinde 16. Türkiye’de İnternet Konferansı kapsamında “Açık Ders Malzemelerinin Dünü, Bugünü, Yarını” isimli bir panel Eskişehir’de düzenlenmiştir. Bu panele, katılımcıları TÜBİTAK ve TÜBA’nın konuyla ilgili geçmiş çalışmaları ve gelecekteki işbirliği hakkında bilgilendirmek üzere, TÜBA’dan katılım sağlanmıştır.

Eylem: Yükseköğretimde Türkçe kaynak eksikliği hissedilen konular öncelikli olmak üzere, akademik bilgi, beceri ve yetkinliği artırmaya yönelik Türkçe telif kitaplar basılması yoluyla geniş kitlelere ulaştırılması

TÜBİTAK TÜBİTAK, MEB, YÖK, TÜBA ,

Atatürk Kültür, Dil, Tarih Yüksek Kurumu

2011 - 2013

D

3 2012 eylem planında Y1.2.3 ve Y1.2.4 stratejik amaçları kapsamında yürütülecek bir eylem bulunmamaktadır.

96

http://www.acikders.org.tr/




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme:

Lisans düzeyinde hazırlanacak Türkçe telif e-Kitapların web üzerinden herkesin erişimine açılması çalışmaları kapsamında,

2012/103 sayılı BTYK kararına istinaden “Dijital İçerikli Açık Ders Kaynaklarını Destekleme Programı” oluşturulmuştur. Bu destek programı kapsamında her yıl belirlenen çağrı alanlarında lisans derslerine yardımcı olması amacıyla nitelikli Türkçe telif e-Kitapları herkesin erişimine açılacaktır.

Destek programının,

1. Dijital İçerikli Açık Ders Kaynaklarını Destekleme Programı’nın işleyiş ve destek mekanizması belirlenmiştir.

2. 2010 ÖSYM verileri kullanılarak Türkiye'deki üniversitelerde en çok okutulan derslerin listesi oluşturulmuştur.

3. Program bütçesi netleştirilmiştir.

4. Türkiye’de akademik kitap yazma ve değerlendirme konusunda tecrübeli akademisyenlerin bir araya geldiği bir çalıştay düzenlenerek bu çalıştayın çıktılarına göre çağrı metni revize edilmiştir.

5. “Dijital İçerikli Açık Ders Kaynakları Destekleme Programı” kapsamında “5001 Akademik e-Kitap” çağrısının içeriğinin ve detaylarının netleştirilmesi amacıyla 17-18 Aralık 2012 tarihlerinde çalıştay düzenlenmiş, çıktılar değerlendirilerek 5001 Akademik e-Kitap çağrısı kapsamında 31 dersin desteklenmesine karar verilmiştir.

6. Dijital İçerikli Açık Ders Kaynakları Destekleme Programı Danışma ve Değerlendirme Kurulu oluşturulmuştur.

7. 5001 Akademik e-Kitap çağrısının gerçekleştirilmesi için ilgili mevzuattaki gerekli değişiklikler yapılmıştır.

8. Dijital İçerikli Açık Ders Kaynaklarını Destekleme Programı için bilgi notu hazırlanarak ARBİS’e kayıtlı tüm akademisyenlere duyuru yapılmıştır.

9. Proje sahiplerinin projenin konusu olan eserin içeriğini zenginleştirmek için hazırlayacakları video, animasyon vb. için standart belirlenmesi amacıyla teknik şartname hazırlanmıştır.

10. Mart 2013’te 5001 Akademik e-Kitap çağrısına çıkılmıştır.

11. Dijital İçerikli Açık Ders Kaynakları Destekleme Programı için Hizmet Envanteri oluşturulmuştur.

D

Eylem: Lise ve üniversiteler için girişimcilik ve fikri mülkiyet ders içeriklerinin tasarlanması

4

TÜBİTAK,


MEB, KOSGEB, BSTB, YÖK, ETKB, TOBB

2012-2013

D

Gelişme:

Eyleme ilişkin Türk Patent Enstitüsü (TPE) bünyesinde kaydedilen gelişmeler aşağıda verilmektedir:

Üniversitelerde Sınaî Mülkiyet Bilgisinin Yaygınlaştırılması Projesi

Proje kapsamında yürütülecek faaliyetleri koordine etmek adına TPE bünyesinde bir çalışma grubu oluşturulmuştur. “Yönlendirme Komitesi Listesi”, “Yönlendirme Komitesi Çalışma Usul ve Esasları” ile “Yol Haritası” çalışma grubu tarafından revize edilmiş ve Yönlendirme Komitesi üyeleri ile paylaşılmıştır. Gelen görüşler doğrultusunda anılan dokümanlara son hali verilmiştir.

Avrupa Patent Ofisi (EPO) tarafından öğretim üyeleri ve doktora öğrencilerinin derslerde kullanabilmesi için hazırlanan “Patent Eğitim Seti” ile ilgili EPO’dan çeviri onayı alınmıştır. Eğitim setine TPE ve EPO’nun sitesinden 19 Mart 2013 tarihi itibariyle erişim sağlanabilmektedir. Uludağ ve Süleyman Demirel Üniversitelerinde “Patent Eğitim Seti ile Eğiticilerin Eğitimi” gerçekleştirilmiştir. Söz konusu eğitimlere toplam 104 kişi katılım sağlamıştır.

Proje kapsamında 9 üniversitede “Farkındalık Etkinliği” düzenlenmiştir. Ayrıca projenin üniversitelerin üst yönetimi ile paylaşılması amacıyla Enstitü Başkanımız

4 Girişimcilik ders içeriklerinin tasarlanmasından TÜBİTAK, fikri mülkiyet ders içeriklerinin tasarlanmasından Türk Patent Enstitüsü sorumludur.

97




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

tarafından 6 üniversitede (İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Ankara, Gaziantep, Uludağ, Afyon Kocatepe, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversiteleri) “Senato Bilgilendirme Toplantısı” gerçekleştirilmiştir.

Ayrıca Üniversite öğretim üyeleri ile patent uzmanlarının bire bir görüşme yaptıkları “Patent Randevu Sistemi” 5 üniversitede (Gaziantep, Afyon Kocatepe, Ege, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversiteleri) uygulanmıştır.

22 Kasım 2013 tarihinde İstanbul’da gerçekleştirilen “Üniversite-Sanayi İşbirliği Zirvesi” kapsamında, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat ERGÜN nezaretinde “Türk Patent Enstitüsü - Yükseköğretim Kurulu İşbirliği Protokolü” imzalanmıştır.

TPE tarafından desteklenen "Üniversite Patentlerinin Değere Dönüştürülmesi" konulu "2. Ar-Ge ve Teknoloji Günleri -AreGE2" etkinliği 28-30 Kasım 2012 tarihleri arasında Ege Üniversitesi’nde gerçekleştirilmiştir.

Sınai mülkiyetle ilişkili (patent, marka, tasarım, inovasyon, teknoloji) üniversite öğrenci kulüp ve toplulukları, 29 Mart 2013 tarihinde TPE’de “I. Üniversite Öğrenci Kulüpleri Sınai Mülkiyet Zirvesi” etkinliğinde bir araya gelmiştir. Kulüp temsilcileri ile TPE ve EPO yetkililerinin katılım sağladığı zirvede, öğrenci kulüplerinin sürece sağlayabileceği katkılar tüm yönleriyle değerlendirilmiştir.

Fikri Mülkiyet Akademisi

Fikri mülkiyet sisteminin yürütücülerinin ve kullanıcılarının uluslararası standartlarda çalışabilmesi için gerekli olan temel ve uzmanlık eğitimlerine duyulan ihtiyaç doğrultusunda, fikri mülkiyet bilgisinin bilimsel yollarla öğretilmesi, üretilmesi ve paylaşılmasına katkıda bulunmak amacıyla ülkemizde Fikri Mülkiyet Akademisi kurulması çalışmaları kapsamında, 9 Ocak 2012 tarihinde TPE ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü arasında imzalanan “Fikri Mülkiyet Akademisi Kurulmasına İlişkin Mutabakat Zaptı” uyarınca 2 Nisan 2012 tarihinde Türk Patent Enstitüsünce oluşturulan “Sınai Mülkiyet Eğitim Merkezi”, Enstitü çalışanları içinden sınai mülkiyet alanında uzmanlaşmış potansiyel eğiticileri belirleyerek, bu eğiticilerin eğiticilik becerilerini artırmaya yönelik olarak “Eğiticilerin Eğitimi” programlarından ilkini patent ve marka uzmanlarından oluşan 12 katılımcıyla 10-13 Kasım 2012 tarihlerinde TPE’de düzenlemiştir. Bu ilk programın ardından bir dizi “Eğiticilerin Eğitimi” programı düzenlenmesi için çalışmalar yapılmıştır.

Eyleme ilişkin TÜBİTAK bünyesinde kaydedilen gelişmeler aşağıda özetlenmektedir:

Lise düzeyinde çalışmaların başlatılması amacıyla 25 Ocak 2012 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (BSTB) ve TÜBİTAK arasında “Girişimciliğin Geliştirilmesi İşbirliği Protokolü” imzalanmıştır. Bu protokol çerçevesinde MEB Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü (MTEGM) ile yapılan görüşmeler sonucunda öğretmen eğitimlerine başlanılması kararlaştırılarak Türkiye genelinde 81 ilden en az bir öğretmen olmak üzere toplam 120 öğretmen ve 4 MTEGM programcısına beş günlük girişimcilik ve iki günlük yenilikçilik eğitimi verilmiştir.

Tüm katılımcılardan, kendi okullarındaki öğrencilere okul kapanmadan önce en az bir uygulama yapmaları, bu şekilde yetişkin eğitiminden önce almış oldukları eğitimi içselleştirmeleri istenmiştir. Eğitim alan öğretmenler illerindeki diğer öğretmenlerin eğitilmesi konusunda görev almış ve bu kapsamda 2012 yılında 2000 öğretmen eğitilmiştir.

Protokol kapsamında eğiticilerin eğitilmesinin yanı sıra müfredat geliştirilmesi çalışmaları da yürütülmüştür. Bu konuyla ilgili olarak MTEGM ile toplantılar ve çalışmalar sonucunda girişimcilik dersinin bir dönem okutulmak koşulu ile Mesleki Gelişim dersi içerisinde geniş bir modül olarak verilmesi kararlaştırılmıştır. Bu çalışmalarda yol gösterici olması adına yurt dışında okutulan iyi müfredat örnekleri incelenmiş ve seçilen kitaplar yurt dışından satın alınmıştır. Ayrıca, yurt dışı girişimcilik eğitimi içerik standartları araştırılarak Türkçe’ye çevrilmiştir.

Lise düzeyi Girişimcilik Modülü’nün tasarlanması için alanda çalışmalar yürüten akademisyenler, alan uzmanları ve öğretmenlerin katılımı ile çalıştay düzenlenmiş, çalıştay sonucunda oluşturulan modül Talim Terbiye Kurulu onayı alınarak 2012 - 2013 öğretim yılında okutulmaya başlanmıştır.

Üniversite düzeyinde çalışmaları yürütmek amacıyla yapılan çalıştaylar sonucunda diğer gruplar ile birlikte Üniversite Düzeyi Müfredat Geliştirme ve Mini MBA Programı Hazırlama Grubu oluşturulmuştur. Bu grubun çalışmalarını desteklemesi için Vaka Çalışma Grubu kurularak ve ders programı oluşturularak, 20 üniversitede 56 saatlik girişimcilik derslerinin açılması sağlanmıştır.

Yapılan görüşmeler sonucunda Mini MBA Programının tasarlanması ile vaka çalışmalarının derlenmesi için TÜBİTAK TEYDEB bünyesinde çağrıya çıkılmasına karar verilmiştir.

D

98




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Üniversitelerde örgün eğitim içerisinde girişimcilik eğitimlerinin yaygınlaştırılmasının desteklenmesi

KOSGEB - Sürekli D

Gelişme: 1 Kasım 2012 – 30 Nisan 2013 tarihleri arasında 2012-2013 eğitim öğretim yılında 38 üniversitede 169 farklı girişimcilik dersine onay verilmiştir.

Eylem: Gençlerin girişimcilik konusunda teşvik edilmesine yönelik destek mekanizmalarının tasarlanması

TÜBİTAK YÖK, KOSGEB, Üniversiteler 2012-2014

D

Gelişme: Lise öğrencilerinin yenilikçilik temelli düşünme yeteneğine sahip olmalarını sağlayarak yenilikçiliği, girişimcilik sürecinin merkezine yerleştiren bir nesil yetişmesine katkıda bulunmak ve böylece girişimcilik ve yenilikçilik konularına yönelik farkındalığı arttırmak amacıyla 2013 yılından itibaren TÜBİTAK 2238/A Lise Öğrencileri Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışması düzenlenmeye başlanmıştır. TÜBİTAK 2238/A Programı’na birinci yılında toplam 663 başvuru yapılmıştır. İlk yılında çevre, sağlık, ulaşım, enerji, gıda ve turizm alanlarında belirlenen sorunlara ilişkin lise öğrencilerinin çözüm önerileri ile başvurduğu yarışma kapsamında birinci değerlendirme sonucunda 180 iş fikri 26 - 30 Mayıs 2013 tarihleri arasında yapılacak final sergisine davet edilmiştir.

Girişimcilik ve yenilikçilik alanında farkındalığı arttırmak hedefi kapsamında ikinci olarak çeşitli alanlarda yenilikçilik içeren iş fikri olan ön lisans, lisans ve lisansüstü öğrencilerine fikirlerini hayata geçirmelerine yönelik uygun ortamı hazırlamak amacıyla 2013 yılından itibaren TÜBİTAK 2238/B Üniversite Öğrencileri Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışması düzenlenmeye başlanmıştır. Genel Kategori ve Teknoloji Kategorisi olmak üzere iki kategoride başvuru alınan yarışmanın birinci yılında toplam 353 başvuru yapılmıştır. 1. aşamayı geçen 200 öğrenci 16 - 19 Mayıs 2013 tarihleri arasında düzenlenecek iş planı seminerine katılmaya ve 1.000 TL’lik ödülü almaya hak kazanmıştır.

Ayrıca TÜBİTAK, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan teknogirişim sermaye desteğini kazanmış kişilerin girişimcilik eğitimi almaları ve uluslararası iş ortamına dâhil olmalarını teşvik etmek amacıyla 2012 yılında TÜBİTAK 2239 Girişimcilik ve Yenilikçilik Eğitim ve Araştırma Faaliyetlerini Destekleme Programı başlatılmıştır. TÜBİTAK 2239 Programı kapsamında BSTB ile işbirliği yapılmış, bu çerçevede, teknogirişim sermaye desteğini kazanan 42 kişi BTSB tarafından Silikon Vadisi’ne gönderilmek için önerilerek, yapılan panellerde önerilen 42 kişi arasından seçilen 10 kişinin Silikon Vadi’sinde eğitim alması için desteklenmesine karar verilmiştir. Desteklenen 10 kişi, 2 gün süreyle TÜSSİDE’de iş kurma, vize, finansal sistemler ve yatırımcıya sunum teknikleri konularında, daha sonra da Ankara’da 10 saatlik iş modellemesi eğitimine alınmış ve 26 Kasım - 21 Aralık 2012 tarihleri arasında Silikon Vadisi’ndeki eğitime katılmıştır.

Eylem: Gelişen teknoloji ve iş piyasasının taleplerine uygun nitelikli eğitimi tetikleyen hayat boyu öğrenmenin teşvik edilmesi

MEB AB İlgili Birimi, Yerel Yönetimler,

OSB, Türkiye İş Kurumu 2013

D

Gelişme: Ülkemizde hayat boyu öğrenmenin teşvik edilmesi ve geliştirilmesine yönelik olarak MEB Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü tarafından Türkiye’de Hayat Boyu Öğrenmenin Geliştirilmesi Projesi yürütülmektedir.

1. Projenin politika bileşeni kapsamında HBÖ politika belgesi hazırlanarak, tüm paydaşların sorumluluklarının belirlendiği bir Hayat Boyu Öğrenme Koordinasyon kanunu taslak çalışması tamamlanmıştır.

2. İletişim bileşeni kapsamında farkındalık oluşturma çalışmaları yürütülmektedir. Bu kapsamda, Uluslararası HBÖ Konferansı İstanbul’da gerçekleştirilmiştir. Ayrıca hayat boyu öğrenmeye erişimin kolaylaştırılması adına Bir web-portalı geliştirilmiş ve kullanıma açılmıştır. Ayrıca çeşitli kamu spotu, film ve resim yarışmaları gerçekleştirilmiştir.

Eğitim bileşeni kapsamında projenin coğrafi kapsamında yer alan 43 NUTS 2 bölgesinde tüm paydaş kuruluşlarımızın personeline yönelik olarak yetişkin eğitimi, mesleki danışmanlık ve rehberlik, izleme ve değerlendirme eğitimleri yapılmıştır. Önceki Öğrenmelerin Tanınması (ÖÖT) konusunda pilot uygulamalar yapılmış olup Taslak ÖÖT Çerçevesi geliştirme çalışmaları devam etmektedir.

99




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Y1.2.4. Başarılı genç araştırmacılara kendi araştırma gruplarını kurmalarına yönelik destek mekanizmalarının geliştirilmesi

Eylem: TÜBA Genç Bilim İnsanlarını Destekleme Programı (GEBİP) ile öne çıkmış genç bilim insanlarının desteklenmesi ve “Avrupa Genç Akademileri” ile ortak çalışmalar yapacak “Genç Akademi”nin kurulmasına yönelik çalışmaların başlatılması


D

Gelişme: GEBİP Programı dahilinde 2012 yılı itibariyle 45 genç bilim insanına destek verilmiştir. Ayrıca, 2012 yılı için yapılan 124 başvurunun değerlendirmeleri devam etmektedir.

Amaç Y1.4.

5

Araştırmacıların dolaşımının artırılması

Y1.4.2. Yurtdışındaki nitelikli araştırmacıların, öncelikli alanlar başta olmak üzere, yurt içinde istihdam edilmesi için gerekli imkânların sağlanması

Eylem: Beyin göçünü tersine çevirmeye yönelik mekanizmaların iyileştirilmesi ve yeni desteklerin geliştirilmesi

TÜBİTAK

YÖK, Üniversiteler, Araştırma Kurumları, TÜBİTAK Enstitüleri, Yurt Dışındaki Türk Araştırmacı Dernekleri, Türkiye İş Kurumu

2011-2013

D Gelişme: Yurt dışında çalışmalarına devam etmekte olan Türk araştırmacıların Türkiye’ye dönmelerini teşvik etmek amacıyla 2010 yılında uygulamaya konulan TÜBİTAK 2232 Yurda Dönüş Araştırma Burs Programı kapsamında 2012 yılında yapılan bir değişiklikle, programın daha cazip hale gelebilmesi için araştırmacıların istihdam edilmesi durumunda burslarının kesilmesi kuralı değiştirilerek kısmi bursiyerlik uygulaması kaldırılmıştır. Araştırmacıların istihdam edilmeleri durumunda burslarının tam olarak ödenmesine devam ettirilmesine karar verilmiş; ayrıca, doktoralı araştırmacıların yanı sıra lisans ve yüksek lisans mezunlarının da programdan yararlanması sağlanmıştır. Bunlara ek olarak 25 bin TL’ye kadar araştırma desteği verilmeye başlanmıştır..

2010 - Nisan 2013 arasında programa toplam 102 başvuru yapılmış ve %67’lik destekleme oranı ile 68 araştırmacı Türkiye’de yapacakları araştırmalar için desteklenmiştir..

5 2013 eylem planında Y1.3 amacı, Y1.4.1 stratejik amacı ve Y1.5 amacı kapsamında yürütülecek bir eylem bulunmamaktadır.

100

Y1 - Bölüm 1b: UBTYS 2011-2016 Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler



Zaman Aralığı Tamamlanma

Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç 1.

BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi

Amaç 1. BT İK sayısının artırılması ve sektörel dağılımın iyileştirilmesi

Strateji 1.1.

Gençlerin Ar-Ge alanlarına yönlendirilmesi

1.1.1. Eylem: İlköğretim ve ortaöğretimde müfredata proje odaklı Bilim ve Teknoloji eğitimlerinin eklenmesi, merakın artırılması, yaratıcı ve girişimci zihniyetlerin yetiştirilmesi

MEB TÜBİTAK X T1

1.1.2

Eylem: İlk ve orta öğretim için popüler bilim etkinliklerinin artırılarak, bilimsel faaliyetlere olan merakın artırılması

MEB TÜBİTAK, Üniversiteler X

D

Gelişme:

Bu eylem kapsamında yürütülen “Bu Benim Eserim Proje Çalışması” ilköğretim okullarının 6.,7. ve 8. sınıflarına yönelik olarak gerçekleştirilmektedir. Öğrenciler matematik ve fen bilimleri alanlarında hazırladıkları projeleriyle çalışmaya katılabilmektedir. Bu alanlardaki konuların projelendirilmesi aşamasında, çalışmaların özgün, bilimsel, mantık çerçevesi içinde, estetik, uygulanabilir ve sosyal fayda sağlayıcı olması esas alınmaktadır.

Proje çalışması kapsamında 2012-2013 eğitim-öğretim yılında internet üzerinde 78.887 proje başvurusu yapılmıştır. Onaylanan projelerden 15.267 tanesi il çalışma grubu tarafından seçilmiştir. Bu projelerden 3.911’i ise bölge çalışma grubu tarafından seçilip Bölge Bilim Kuruluna (BBK) gönderilmiştir. BBK tarafından 968 tanesi bölge sergilerine davet edilmiştir.

12 Bölge merkezinde 9-10 Nisan 2013 tarihlerinde 2 gün süre ile projeler sergilenecek ve 11 Nisan 2013 tarihinde Bölge Bilim kurulları tarafından belirtilen kontenjan kadar Türkiye Finaline katılacak 100 proje belirlenmiştir.

Final sergisine katılan projeler Ankara’da TÜBİTAK tarafından oluşturulan Merkez Bilim Kurulu tarafından değerlendirilerek ilk 50’ye giren ve ikinci 50’ye kalan projeler belirlenmiştir. Türkiye Finali için Ankara’ya gelen 100 proje Ankara Başkent Öğretmenevi’nde 7-8 Mayıs 2013 tarihlerinde sergilenmiş ve proje sahibi öğrenciler ve danışman öğretmenler, 9 Mayıs 2013 tarihinde MEB Şura Salonu’nda ödüllendirilmiştir.

1.1.3 Eylem: Eğitim Fakültesi müfredatlarına proje yapma ve popüler bilim konularının eklenmesi

YÖK MEB, Üniversiteler X T2

1.1.4 Eylem: İlk ve orta öğretim öğrencileri arası Ar-Ge proje yarışmalarının yaygınlaştırılması

MEB TÜBİTAK, Üniversiteler X T2

1.1.5 Eylem: Lisans düzeyinde proje yarışmalarının desteklenmesi ve programların destek miktarlarının artırılması

TÜBİTAK YÖK, MEB, MB, Üniversiteler X

D



101

UBTYS 2011-2016 Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler




Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: Lisans öğrencilerinin araştırma proje çalışmalarını, lisans düzeyindeki yurt içi araştırma proje yarışmalarını ve lisans öğrenci takımlarının uluslararası proje yarışmalarına katılımını destekleyerek teşvik etmek amacıyla TÜBİTAK BİDEB tarafından 1968 yılından bu yana TÜBİTAK 2209 Üniversite Öğrencileri Yurt İçi/Dışı Araştırma Projeleri Destekleme Programı yürütülmektedir.

TÜBİTAK 2209 Programı kapsamında 2002 - 2012 yılları arasında toplam lisans proje yarışması desteklenmiştir. 2013 yılında ise 30 Nisan 2013 itibarıyla yurt içi proje yarışmaları için yapılan 11 başvurunun tümü desteklenmiştir. Desteklenen lisans yarışmaları ve destek miktarları Tablo 27’de gösterilmiştir.

Tablo 27. TÜBİTAK 2209 Programı 2013 Yılı (30 Nisan itibarıyla) Desteklenen Lisans Yarışmaları Listesi

Düzenleyen Üniversite Yarışmanın

Düzenlendiği İl Yarışmanın Adı Destek Bütçesi (Bin TL)

Fırat Üniversitesi Elazığ Adli Bilişim, Biyometrik Sistemler ve Bilgi Güvenliği 17

Celal Bayar Üniversitesi Manisa 1. Ulusal Tıp Öğrencileri Proje Yarışması 18

İstanbul Teknik Üniversitesi İstanbul İTURO-2013 15

GATA Ankara Tıbbi Hipotez Yarışması 12

İstanbul Aydın Üniversitesi İstanbul 2. Enformasyon Proje Yarışması 10

Süleyman Demirel Ü. Isparta Öğrenci Proje Pazarı Etkinliği 12,5

Anadolu Üniversitesi Eskişehir Mühendislik Proje Fuarı ve Yarışması 2013 16,5

Kırıkkale Üniversitesi Kırıkkale Eğitsel Kısa Film ve Video Yarışması 12,5

Boğaziçi Üniversitesi İstanbul ICAMES 2013 18

Bilkent Üniversitesi Ankara 11. End. Müh. Proje Fuarı ve Yarışması 17,5

İstanbul Aydın Üniversitesi İstanbul 2. Robot Yarışması 14

TOPLAM 162,5

D

1.1.6

Eylem: Lisans öğrencilerinin araştırma süreçlerinde görev alabilmelerinin sağlanması için düzenlemeler yapılması

YÖK Üniversiteler X

D

Gelişme: Üniversitelerden mevcut duruma dair bilgiler toplanmaktadır. Mevcut durum bilgileri ile üniversitelerin araştırma projelerinde lisans öğrencilerin görev alabilmeleri noktasında yaşadıkları sorunlar tespit edilerek, mevcut durum iyileştirme çalışması için planlamalar ilgili kurumlarla işbirliği içerisinde yapılacaktır.

102





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 1.2.

Kariyer imkânlarının geliştirilmesi ve gelirlerin iyileştirilmesi

1.2.1

Eylem: Araştırmacıların doktora sonrası en az altı yıl bir yüksek öğretim kurumunda öğretim üyesi olarak çalıştıktan sonra alanında deneyim kazanmak amacıyla ücretli izinli olarak yurtiçi ve yurtdışı üniversitelerde ve araştırma enstitüleri ile özel sektör Ar-Ge birimlerinde, çalıştığı kurumun uygun görmesi halinde, bir yılı aşmayacak şekilde çalışabilmesi için yasal düzenlemelerin yapılması


T

Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili, üniversitelerimiz ve ilgili kurumlarla ile görüşmeler yapılmış ve gelen cevaplar değerlendirilmiştir. Bu manada mevcut yasa incelenmiştir.

Halihazırda, mevcut YÖK yasasında, araştırmacıların doktora sonrası en az altı yıl bir yüksek öğretim kurumunda öğretim üyesi olarak çalıştıktan sonra alanında deneyim kazanmak amacıyla ücretli izinli olarak yurtiçi ve yurtdışı üniversitelerde ve araştırma enstitüleri çalıştığı kurumun uygun görmesi halinde, bir yılı aşmayacak şekilde çalışabilmesinde herhangi bir sorun yoktur. Bu şekilde görevlendirmeler nihai olarak Üniversite Yönetim Kurulu (ÜYK) kararı ile yapılabilmektedir.

Özel sektör Ar-Ge birimlerinde görevlendirme ise farklıdır. Özel sektör, eğer, Teknoloji Geliştirme Bölgesi’nde ise ilgili kanuna (4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu) göre görevlendirmede herhangi bir sorun yoktur. Bu kanun özel bir kanun olup, görevlendirmelerle ilgili özel ayrıcalıklara sahiptir. Kanunun 7. Maddesi bu görevlendirmelerle ilgili olup; aşağıda verilmiştir:

“MADDE 7. — Yönetici şirkette ve Bölgede yer alan faaliyetlerde yürürlükteki iş ve çalışma mevzuatına göre personel istihdam edilir. Bu Bölgelerde 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yabancı uyruklu yönetici ve vasıflı Ar-Ge personeli çalıştırılabilir.

Kamu kurum ve kuruluşları ile üniversite personelinden Bölgede yer alan faaliyetlerde araştırmacı personel olarak hizmetine ihtiyaç duyulanlar, çalıştıkları kuruluşların izni ile sürekli veya yarı zamanlı olarak çalıştırılabilirler. Yarı zamanlı görev alan öğretim üyesi, öğretim görevlisi, araştırma görevlisi ve uzmanların bu hizmetleri karşılığı elde edecekleri gelirler, üniversite döner sermaye kapsamı dışında tutulur. Sürekli olarak istihdam edilecek personele kurumlarınca aylıksız izin verilir ve kadroları ile ilişkileri devam eder. Bunlardan 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa tâbi personelin burada geçirdikleri süreler için emeklilik hakları 5434 sayılı Kanunun 31 inci maddesi hükümlerine uyulmak kaydıyla saklı kalır. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 36 ncı maddesinin bu maddede yer alan düzenlemelere aykırı hükümleri uygulanmaz.

Öğretim elemanları 2547 sayılı Kanunun 39 uncu maddesinde öngörülen yurt içinde ve yurt dışında geçici görevlendirme esaslarına göre yapacakları çalışmaları Üniversite Yönetim Kurulunun izni ile Bölgedeki kuruluşlarda yapabilirler. Aylıklı izinli olarak Bölgede görevlendirilen öğretim üyelerinin Bölgede elde edecekleri gelirler üniversite döner sermaye kapsamı dışında tutulur. Ayrıca, öğretim elemanları Üniversite Yönetim Kurulunun izni ile yaptıkları araştırmaların sonuçlarını ticarileştirmek amacı ile bu bölgelerde şirket kurabilir, kurulu bir şirkete ortak olabilir ve/veya bu şirketlerin yönetiminde görev alabilirler.”

Teknoloji Bölgeleri kapsamında yer almayan özel sektör Ar-Ge birimlerinde görevlendirme hâlihazırdaki yasa ve yönetmeliklere göre mümkün değildir.

YÖK’ün önerisi, ilgili paydaş kurumlardan da alınan görüşler doğrultusunda, araştırmacıların, yukarıdaki Ar-Ge tanımına uyan faaliyetler gerçekleştiren özel sektör Ar-Ge birimlerinde de görevlendirilebilmesinin önünün açılmasıdır. Bu hususa ilişkin yasal düzenleme yeni YÖK Yasa Taslağı’nda ele alınmıştır.

1.2.2 Eylem: Kamu ve özel sektör çalışanları için mesai saatleri dışında lisansüstü programlarının yaygınlaştırılması

YÖK İlgili kamu ve özel sektör kuruluşları,

Üniversiteler X

T

103





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimizden gelen cevaplar değerlendirilmiş ve bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Çalışma grubuna, kamu ve özel sektör çalışanları için mesai saatleri dışında programlar yürüten ve çeşitli, kapsamlı ve zengin programlara sahip üniversitelerden devlet ve vakıf üniversiteleri arasında denge gözetilerek seçim yapılmıştır. Seçilen üniversiteler şunlardır: Akdeniz, Çukurova, Dokuz Eylül, Ege, Marmara, Selçuk, Yıldız Teknik, Hacettepe, Başkent, Kadir Has ve Sabancı Üniversiteleri. 19 Mart 2013 tarihinde YÖK’te bir toplantı yapılmıştır. Toplantıda, öncelikle YÖK tarafından üniversitelerimizin bu eylem maddesi ile ilgili mevcut durumu sunulmuştur. Daha sonra, mevcut durum diğer kurumların da görüşleriyle değerlendirilmiş ve bu eylem maddesi ile ilgili daha iyi bir konuma gelebilmek adına olası görüş, öneri ve stratejiler tartışılmıştır.

Üniversitelerimizde doğrudan bu eylem maddesi ile ilgili, kamu ve özel sektör çalışanları için mesai saatleri dışında (II. Öğretim) eğitim veren birçok lisansüstü program mevcuttur. Doğal olarak, nüfusun ve üniversitelerimizin daha yoğun olduğu, merkezi kamu kurumlarının bulunduğu ve özel sektörün daha güçlü olduğu İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyükşehirlerimizde bulunan üniversitelerimizde, var olan yüksek talebe de binaen, bu programlar daha yoğundur. Bu programlar, doğrudan kamu ve özel sektörün ihtiyaçlarına göre, ilgili kurumlarla istişare edilerek açılmıştır. Bu programlardan başarı ile mezun olmuş veya programlara devam etmekte olan çok sayıda kamu ve özel sektör çalışanımız vardır.

Son yıllarda, uluslararasılaşma (Bologna süreci gibi), kalite yönetimi ve akreditasyon çalışmaları neticesinde üniversitelerimizde farklı programlarda, uygulanmakta olan müfredatlarda uluslararası eğilimleri, çağın değişen koşulları, teknolojide yaşanan hızlı değişimleri ve paydaş beklentileri dikkate alınarak önemli değişikler yapılmıştır.

Bu eylem kapsamında, üniversitelerle yapılan görüş alışverişleri neticesinde birçok üniversitemizde kamu ve özel sektörün ihtiyaç ve beklentilerini algılayabilme adına yapılar oluşturulduğu, bu amaçla yeni lisansüstü programlar açıldığı, yeni açılan veya var olan programlarda müfredatın bu kapsamda tasarlandığı, yenilendiği veya yenilenmekte olduğu gözlenmiştir.

Ayrıca YÖK’ün yeni programlar açılmasında uyguladığı ölçütlerde işgücü piyasası analizi gibi kıstaslar dikkate alınmaktadır. YÖK, belirli bir altyapıya sahip olmayı asgari koşul olarak (programda ders verecek öğretim üyesi ve programın altyapısı) uygulamakta ve üniversitelerimizde kamu ve özel sektörün ihtiyaçlarına cevap verebilecek yeni lisansüstü programların açılmasını teşvik etmekte ve desteklemektedir.

Kısaca, gerek devlet üniversitelerimiz gerekse vakıf üniversitelerimiz, kamu ve özel sektörün göreceli olarak daha gelişmiş olduğu bölgelerde ağırlıklı olmak üzere, kamu ve özel sektör işgücü kapasitesinin niteliğini artıracak ve onların ihtiyaç ve beklentilerine uygun olarak açılmış mesai saatleri dışında öğretim veren (II. Öğretim) birçok lisansüstü programı başarı ile yürütmektedir. Üniversitelerimizden bu bağlamda YÖK’e gelen mesai saatleri dışı (II. Öğretim) yeni lisansüstü program açma teklifleri, bu eylem maddesinin de hedeflediği gibi kamu ve özel sektörün ihtiyaçları da dikkate alarak değerlendirilmektedir.

T

1.2.3

Eylem: Araştırmacı ücretlerinin performansa dayalı olmak üzere diğer meslek grupları ile rekabet edebilir bir düzeye getirilmesi

YÖK MB X

D Gelişme: Son dönemlerde yapılan yasal düzenlemelerle, araştırmacıların sanayi desteği ile yaptığı araştırmalardan elde ettikleri döner sermaye paylarının artmasında önemli iyileşmeler sağlanmıştır. Bu eylem maddesi ile ilgili, üniversitelerimiz ve ilgili kurumlarla ile görüşmeler devam etmektedir. Bu manada YÖK Yeni Yasa Taslağı’nda da ele alınmıştır.

1.2.4 Eylem: Devlet üniversitelerinde TÜBİTAK bursiyeri olan lisansüstü öğrencilere yönelik desteklerin kapsamının genişletilmesi

TÜBİTAK ÇSGB, Üniversiteler X T3


104





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 1.3.

Özel sektörün Ar-Ge ihtiyaçları doğrultusunda BT-İK yetişmesine yönelik programlar tasarlanması

1.3.1

Eylem: Lisans programlarına özel sektörün Ar-Ge ihtiyaçlarına yönelik seçmeli (tasarım, proje vb) derslerin konulması

YÖK Üniversiteler, Bilim, Sanayi ve Teknoloji

Bakanlığı, TOBB X

T

Gelişme: 19 Şubat 2013 tarihinde, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve TOBB temsilcilerinin katılımı ile YÖK’te bir toplantı yapılmıştır. Toplantıda öncelikle YÖK tarafından üniversitelerimizin mevcut durumu sunulmuştur. Üniversitelerimizde özellikle mühendislik programları gibi özel sektörle yakın ilişki içerisinde olan programlarda bu eylem maddesinin hedeflediği gibi özel sektörün Ar-Ge ihtiyaçlarına yönelik birçok seçmeli dersin varlığı görülmüştür. Üniversitelerimizden bu eylem maddesi ile ilgili mevcut durumu ortaya koyabilmek adına derlenen bilgiler değerlendirildiğinde, bölümlerimizde kendi alanları ile ilgili özel sektörün ihtiyaçlarına cevap verebilecek nitelikte birçok dersin var olduğu görülmüştür. Toplantıda, ülkemizin Ar-Ge kapasitesinin artmasında özel sektörün önemine vurgu yapılmış; özel sektörün Ar-Ge yeteneğinin artması ve bu bağlamda nitelikli iş gücünün önemi üzerinde durulmuştur. Üniversitelerden gelen yazılardan da değerlendirildiği gibi bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimizin günden güne potansiyellerini geliştirdikleri görülmüştür.

Ayrıca, BTİK Stratejisi ve Eylem Planı kapsamında üniversitelerle ve ilgili kurumlarla yapılan görüş alışverişleri üniversitelerimizde bu eylem maddesi ile ilgili farkındalığı artırmıştır. Üniversitelerimizden gelen yazılar incelendiğinde, birçok üniversitemizde özel sektörün ihtiyaç ve beklentilerini algılayabilme adına yapılar oluşturulduğu, müfredatın bu kapsamda yenilendiği veya yenilenmekte olduğu gözlenmiştir.

1.3.2

Eylem: Sanayi ihtiyaçlarına yönelik olarak üniversite ve özel sektör işbirliğiyle düzenlenen lisansüstü eğitim programlarının oluşturulması



T

Gelişme: Bu eylem maddesi, “1.2.2. Kamu ve özel sektör çalışanları için mesai saatleri dışında lisansüstü programların yaygınlaştırılması” maddesi ile yakın ilişkili olduğundan her iki eylem maddesi ile ilgili çalışmalar eşgüdüm içerisinde yürütülmüştür. İlgili eylem maddesinde bahsi geçen çalışma grubu bu konuda da çalışma gerçekleştirmiştir. Yapılan değerlendirme neticesinde üniversitelerimizde doğrudan bu eylem maddesi ile ilgili, sanayi ihtiyaçlarına yönelik olarak üniversite ve özel sektör işbirliğiyle düzenlenen lisansüstü eğitim programları mevcut olduğu görülmüştür. Beklenildiği üzere, sanayinin daha gelişmiş olduğu bölgelerde bulunan üniversitelerimizde, var olan yüksek talebe de binaen, bu programlar daha yoğundur. Ayrıca, sanayide kümelenmenin olduğu (otomotiv sektörü gibi) bölgelerde de bu kümelenmeyi tamamlayıcı ve destekleyici unsur olarak, üniversitelerimiz, ilgili küme sanayinin Ar-Ge ve inovasyon potansiyelini artıracak programlar yürütmektedir.

Ayrıca, BTİK Stratejisi ve Eylem Planı kapsamında üniversitelerle ve ilgili kurumlarla yapılan görüş alışverişleri üniversitelerimizde bu eylem maddesi ile ilgili farkındalığı daha da artırmıştır.

Yapılan değerlendirme neticesinde gerek devlet üniversitelerimizin gerekse vakıf üniversitelerimizin, sanayinin göreceli olarak daha gelişmiş olduğu bölgelerde ağırlıklı olmak üzere, sanayimizin işgücü kapasitesinin niteliğini artıracak ve onların ihtiyaç ve beklentilerine uygun olarak açılmış birçok lisansüstü programı olduğu görülmüştür. Üniversitelerimizden bu bağlamda YÖK’e gelen yeni lisansüstü program açma teklifleri, bu eylem maddesinin de hedeflediği gibi sanayi ihtiyaçları da dikkate alarak değerlendirilmektedir.

105





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 1.4.

Teknisyen ve dengi personelin istihdamının artırılması

1.4.1

Eylem: Meslek yüksekokullarının meslek eğitim standart ve müfredatının özel sektörün Ar-Ge destek personeli ihtiyacına göre güncellenmesi; meslek yüksekokullarında sanayide yeni gelişmekte olan ve gelecek vadeden alanlarda meslek eğitim standartlarının oluşturulması; meslek yüksekokullarından mezun olan öğrencilerin istihdamının teşvik edilmesi ve izlenmesi

YÖK Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TOBB

X

D

Gelişme: Üniversitelerle yazışmalar yapılmış, meslek yüksekokullarının meslek eğitim standart ve müfredatının özel sektörün Ar-Ge destek personeli ihtiyacına göre güncellenmesi, meslek yüksekokullarında sanayide yeni gelişmekte olan ve gelecek vadeden alanlarda meslek eğitim standartlarının oluşturulması ve meslek yüksekokullarından mezun olan öğrencilerin istihdamının teşvik edilmesi ve izlenmesi konusundaki çalışmaları hakkında ayrıntılı durum raporları ve görüşleri toplanmıştır.

Yapılan çalışmalar neticesinde üniversitelerin iyi uygulama örnekleri değerlendirilmiştir. Bu çalışmaların raporları 2011-2016 Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı Stratejisi ve Eylem Planında belirtilmiş ilgili kurumlardan (Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TOBB) ve seçilecek kurumlardan oluşturulacak çalışma grubu ile paylaşılıp görüşler alınarak çalışma takvimi belirlenecektir.

1.4.2

Eylem: Meslek liselerinin meslek eğitim standart ve müfredatının özel sektörün Ar-Ge destek personeli ihtiyacına göre güncellenmesi; meslek liselerinde, sanayide yeni gelişmekte olan ve gelecek vadeden alanlarda meslek eğitim standartlarının oluşturulması; meslek liselerinden mezun olan öğrencilerin istihdamının teşvik edilmesi ve izlenmesi

MEB Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TOBB X

D

Gelişme: Ülkemizde meslek standartlarının hazırlanma yetkisi 5544 sayılı Mesleki Yeterlik Kurumu Kanunu ile Mesleki Yeterlilik Kurumuna (MYK) verilmiştir. Ulusal Yeterlikler ve Meslek Standartları hazırlama görevi MYK koordinasyonunda yürütülmektedir. Bu nedenle bu tedbir maddesi MYK koordinasyonunda olmalıdır. MEB MTEGM tarafından gelişen ve değişen dünyada ekonominin ve sanayinin talepleri doğrultusunda yeni alan ve dal açma, bunların öğretim programlarını hazırlama çalışmaları ve MYK tarafından kabul edilen meslek standartları doğrultusunda öğretim programlarının güncellenmesi çalışmaları gerçekleştirilmektedir.

Mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarından mezun olanların istihdam edilme durumlarının belirlenmesi ve sistematik olarak izlenmeleri için Mesleki ve Teknik Eğitim Kurumu Mezunlarının İzlenmesi Projesi uygulamaya konulmuştur.

Bu proje ile;

Mezunların istihdam edilme durumları belirlenmekte,

Mezunların sistematik olarak izlenmesi sağlanmakta,

Elde edilecek veriler analiz edilmekte,

Eğitim programları için önerilerde bulunulmakta,

106





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eğitim sisteminin güçlü ve zayıf yönleri ortaya çıkartılmakta,

Eğitimin iş hayatının taleplerine uygunluğu belirlenmekte, eğitim ile istihdam arasındaki ilişki kuvvetlendirilmekte,

Eğitim programları bu talepler doğrultusunda geliştirilmekte,

Okul ve kurumlarda performansa dayalı değerlendirme yapılmaktadır.

Mezun ve işletme yetkililerine yönelik anketler hazırlanarak uygulanmıştır.

Projenin tüm illerde tanıtılmasına yönelik broşür ve afişler hazırlanıp dağıtılmıştır.

Pilot okul ve kurumlarda görevli yönetici ve öğretmenlere yönelik hizmet içi kurslar düzenlenmiştir.

Web ortamından elde edilen veriler değerlendirilerek raporlaştırılmıştır.

e-mezun portalı ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.

2007/88 sayılı Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Kurumları Mezunlarının İzlenmesi konulu Genelge, Tanıtım, Mezunları İzleme, İstihdam, Mesleki Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Yönergesi konulu Yönerge ve Mesleki ve Teknik eğitim Yönetmeliği kapsamında mezunların izlenmesi ile ilgili faaliyetler devam etmektedir.

D

1.4.3

Eylem: Özel sektörün ihtiyaç duyduğu Ar-Ge alanlarında çalışabilecek nitelikli destek personelin yetiştirilmesi amacıyla önlisans ve lisans programlarının geliştirilmesi



T

Gelişme: 19 Şubat 2013 tarihinde, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve TOBB temsilcilerinin katılımı ile YÖK’te bir toplantı yapılmıştır. Toplantıda, öncelikle YÖK tarafından üniversitelerimizin bu eylem maddesi ile ilgili mevcut durumu sunulmuştur. Daha sonra, mevcut durum diğer kurumların da görüşleriyle değerlendirilmiş ve bu eylem maddesi ile ilgili daha iyi bir konuma gelebilmek adına olası görüş, öneri ve stratejiler tartışılmıştır.

Üniversitelerimizde doğrudan özel sektörün Ar-Ge ihtiyaçlarına cevap veren birçok önlisans, lisans ve hatta lisansüstü programlar mevcuttur. Bugün, ülkemizin her ilinde bir üniversite mevcut olup; bu üniversitelerimizdeki önlisans ve lisans programları, bulundukları ilin ve bölgenin coğrafi, sosyo-ekonomik ve kültürel durumu dikkate alınarak belirlenmiştir.

Lisans seviyesinde özellikle mühendislik programlarından (Makine Mühendisliği, Elektrik-Elektronik Mühendisliği, Endüstri Mühendisliği ve benzeri) mezun olan öğrenciler özel sektörün talep ettiği bölümlerden gerekli bilgi, beceri ve donanımla mezun olmaktadır. Sanayimiz geliştikçe bu mezunların istihdam edilme oranı artacaktır. Özellikle KOBİ’lerde mühendis çalıştırma eğilimi henüz yeterli seviyede değildir. Her alanda kendi teknolojisini üretebilen Türkiye idealinde; özel sektörün kapasite ve becerileri arttıkça, mühendis ve benzeri kalifiye eleman istihdamı artacaktır. Bu bağlamda, özellikle lisans programları açısından özel sektörün ihtiyaç ve beklentilerine cevap verebilen programlar yeterli seviyededir.

Günümüzün girişimci ve yenilikçi üniversite anlayışı, mezunlarımızın bu beklentileri karşılama ötesinde, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de öncelikli sorunlarımızdan biri olan işsizlik veya istihdam boyutu düşünüldüğünde, kendi işini kurabilecek bilgi, beceri ve özgüveni ile mezun olmalarını öngörmektedir. Bu bağlamda, kolaylaştırıcı mekanizmalar (girişim sermayeleri gibi) son yıllarda hızla artmaktadır.

1.4.4 Eylem: Meslek liseleri ile özel sektör Ar-Ge faaliyetleri arasındaki ilişkinin ortak proje ve eğitimler yolu ile güçlendirilmesi

MEB TOBB X T4


107





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

1.4.5

Eylem: Özel sektör ile işbirliğinde önemli engellerden biri olan mevcut döner sermaye uygulamasının ve denge tazminatı kesintisinin, akademisyenlerde olduğu gibi, 5947 sayılı kanun kapsamı ve sağlık sektörü dışındaki teknisyen ve dengi personel ile Ar-Ge destek personeli için de düzenlenmesi

MB YÖK, Üniversiteler X T4

Strateji 1.5.

Ülkemizin önceliklerine ve ihtiyaç duyduğu alanlara yönelik BT-İK personeli yetiştirilmesi

1.5.1

Eylem: Teşvik sistemlerinde (burs ve proje destek sistemlerinde), politika belgelerinde belirlenen ulusal amaç ve öncelikler ile paralellik sağlanması

TARAL Kuruluşları X

D

Gelişme: BTYK’nın 11. toplantısında alınan 2005/9 nolu kararda yer alan “Ulusal Uzay Araştırmaları Programı” çerçevesinde belirlenen hedeflere ulaşmak için yeterli sayıda ve gerekli nitelikte uzmanların kısa vadede yetiştirilmesi amacıyla 2008 yılından bu yana TÜBİTAK BİDEB tarafından TÜBİTAK 2230 Yurt Dışı Yüksek Lisans Burs Programı yürütülmektedir. Bu programla ülkemizin uzay bilim ve teknolojileri alanında ihtiyaç duyulan nitelikli insan gücünün yetiştirilmesine katkı sağlamak hedeflenmektedir.

Bu program kapsamında ilk çağrı 2008 yılında açıldı ve bunu takiben her yıl bir dönem olmak üzere 2008-2012 yıllarında toplam 5 çağrıya çıkılmıştır. Bu çağrılar kapsamında 2008-2012 yılları arasında toplam 25 kişi desteklendi. Eğitimlerini tamamlayıp Türkiye’ye dönen 8 kişiden 2’si 2010 yılı, 5’i 2011 yılı ve 1’i ise 2012 yılı itibarıyla TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü’nde çalışmaya başlamıştır.

Bu bağlamda, önümüzdeki 10 yıl içerisinde Türkiye’nin hedefleri kapsamında öncelikli alanlarda doktora seviyesinde yetişmiş insan kaynağı açığının kapatılması amacıyla 2010 yılında durdurulan TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Doktora Burs Programı’nın geliştirilerek yeniden uygulamaya konulmasına yönelik çalışmalar yapıldı. Bu bağlamda 2013 yılında TÜBİTAK 2230 Yurt Dışı Yüksek Lisans Burs Programı ile TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Doktora Burs Programı’nın birleştirilmesine karar verilerek TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Lisansüstü Burs Programı taslak kural ve ilkeleri hazırlanmıştır.

Ayrıca, TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Burs Programı ve TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Doktora Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda yüksek lisans ve doktora burs desteği verilmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda TÜBİTAK 2210 Yurt İçi Yüksek Lisans Programı, TÜBİTAK 2228 Son Sınıf Lisans Öğrencileri için Lisansüstü Burs Programı ile TÜBİTAK 2211 Programının birleştirilmesine karar verilerek TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı oluşturuldu.

TÜBİTAK Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrenciler için teşvik bursları uygulaması geliştirilmiştir. 2013 yılında ilk dönem öncelikli alanlarda tez yazan 44 yüksek lisans ve 31 doktora öğrencisi olmak üzere 75 lisansüstü öğrenci programa başvurmuştur.

108





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 1.6.

Toplumda bilim teknoloji kültürünün yaygınlaştırılması

1.6.1 Eylem

5: Bilim Teknoloji ve Yenilik konularının medyada popüler bir

şekilde yayınlanmasına yönelik teşviklerin geliştirilmesi (yazılı ve görsel materyalin hazırlanması, sergilerin düzenlenmesi, vb.)

RTÜK Üniversiteler, TÜBİTAK, Özel Sektör, TRT

Genel Müd., Medya X --

1.6.2

Eylem: Bilim muhabirliği eğitimlerinin yaygınlaştırılarak, donanımlı bilim-teknoloji muhabirlerinin yetişmesinin sağlanması

YÖK Üniversiteler, Basın Yayın E. G.M.,

TÜBİTAK X

T

Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili bünyesinde İletişim Fakültesi bulunan üniversitelerimizle yazışmalar yapılarak, mevcut durum hakkında ayrıntılı bilgiler toplanmıştır.

Yazılara gelen cevaplardan, gerek devlet gerekse vakıf üniversiteleri bünyelerindeki fakültelerde ilgili bölümlerde uygulanan müfredatta, Bilim Haberciliği, Bilim Muhabirliği, Uzman Gazetecilik, Bilim ve Teknoloji Gazeteciliği derslerinin yer aldığı veya yakın gelecekte yer alacağı bildirilmiştir. Ayrıca, kurulmuş, ancak henüz eğitim-öğretime başlamamış fakültelerin ilgili bölümleri de bu kapsamdaki dersleri gelecekte uygulayacakları müfredata dahil edeceklerini bildirmişlerdir.

Ülkemizdeki bilim ve teknoloji kültürünün gelişmesi ve yaygınlaştırılmasında basın ve medyanın rolü çok kritiktir. Bu bağlamda, basın ve medya çalışanlarının bilim ve teknoloji okuryazarı olması önemlidir. Ülkemizde İletişim Fakültelerinin yaygınlaşmasıyla, basın ve medya kuruluşlarında çalışanlar içerisinde üniversite mezunlarının (İletişim Fakültesi mezunları ağırlıklı olarak) sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Bu mezunların bilim ve teknolojiye olan ilgi ve bilgisi, toplumda bilim ve teknoloji kültürünün gelişmesi ve yaygınlaşmasına önemli katkı yapacaktır. Bu bağlamda, yüksek öğretim kurumlarımızda ilgili programlarında uygulanmakta olan müfredat oldukça önemlidir.

1.6.3 Eylem: Özel sektörde Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin yönetilmesine ilişkin farkındalığın artırılmasına yönelik olarak TRT tarafından bilim-eğitim kanalının oluşturulması

TRT Genel Müdürlüğü Üniversiteler, TÜBİTAK, Özel Sektör Ar-Ge

merkezleri X T

6

Amaç 2. Araştırma kültürünün, araştırmacıların yetenek ve deneyimlerinin geliştirilmesi

Strateji 2.1.

Araştırmacıların yeteneklerinin geliştirilmesini sağlayan mekanizmalar tasarlanması

2.1.1

Eylem: Lisans ve lisansüstü programlarda araştırma yöntemleri ve Ar-Ge proje metodolojisine ilişkin ders veya eğitimlerin müfredatta yer alması, yaygınlaştırılması ve bu alanda çalıştay, yaz okulu vb. çeşitli etkinliklerin düzenlenmesi

YÖK Üniversiteler, TÜBİTAK X

T Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili, üniversitelerimizle yazışmalar yapılmış ve gelen cevaplar incelenerek mevcut durum değerlendirilmiştir. Üniversitelerimizde, özellikle fen ve mühendislik programlarında, bu eylem maddesinin hedeflediği gibi araştırma yöntemleri ve Ar-Ge proje metodolojisine ilişkin çok sayıda ders müfredatta yer aldığı görülmüştür. Üniversitelerden gelen yazılardan da değerlendirildiği gibi bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimizin günden güne potansiyellerini geliştirdikleri görülmüştür. Benzer şekilde, üniversitelerimizde, bu konularla ile ilgili çok sayıda konferans, seminer, panel, çalıştay ve benzeri bilimsel etkinlikler düzenlenmiştir.

5 RTÜK’ün 21 Kasım 2011 tarih ve B.02.6.RTÜ.0.06.00.00-602.04/1285 sayılı yazısında, Üst Kurulun spot film hazırlaması ya da hazırlatmasının görev, yetki ve sorumluluk alanı dışında kalmakta olup mezkur konu ile ilgili

ödenek ayırmasının yasal olarak mümkün gözükmediği belirtilmektedir. 6 Bu eylem daha önceki raporlama dönemlerinde tamamlanmıştır.

109





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

2.1.2

Eylem: Liderlik, bilim iletişimi, yabancı dil gibi teknik olmayan yeteneklerin de geliştirilmesine yönelik seçmeli ders, eğitim ve benzeri imkanların sağlanması


T

Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimizle yazışmalar yapılarak, mevcut durum hakkında ayrıntılı bilgiler toplanmıştır. Ülkemizdeki araştırma kültürünün gelişmesi, araştırma kapasitemizin artması ve araştırmacıların yetenek ve deneyimlerinin gelişmesi için buna uygun ortam ve iklimin oluşturulması esastır. Bu bağlamda, yüksek öğretim kurumlarımızda uygulanmakta olan müfredat oldukça önemlidir.

Lisans eğitimi, temel, mesleki ve genel eğitim olmak üzere üç bileşenden oluşmaktadır. Genel eğitimin bileşenin katkısı, öğrenciye geniş bir ufuk kazandırmaktır. Bu bağlamda, herhangi bir lisans programında uygulanmakta olan eğitim-öğretim müfredatında, bu bileşeni tamamlayıcı derslerin sayısı ve niteliği önem arz etmektedir.

Üniversitelerimizden bu eylem maddesi ile ilgili mevcut durumu ortaya koyabilmek adına yazı ile istediğimiz bilgiler değerlendirildiğinde, bölümlerimizde bu eylem maddesinin hedefi ile ilgili liderlik, bilim iletişimi, yabancı dil gibi teknik olmayan yeteneklerinin gelişmesine yönelik çok sayıda dersin olduğu görülmüştür. Ayrıca, bölüm, fakülte ve üniversite bazlı seminer, konferans, çalıştay ve benzeri etkinliklerle bu yeteneklerin kazandırılmasına katkıda bulunulmaktadır. Üniversitelerle yapılan görüş alışverişleri neticesinde bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimizin günden güne potansiyellerini geliştirdikleri görülmüştür.

Yabancı Dil eğitim veren bölümlerin bazılarında tamamen yabancı dilde eğitim verilirken, bir kısmında da müfredatın asgari %30’u yabancı dilde verilen derslerden oluşmaktadır. Her iki türden programlarda da yabancı dil hazırlık eğitimi zorunludur. Ayrıca, yabancı dil hazırlık eğitiminin seçmeli olduğu programlar da mevcuttur. Yine lisans öğrenim süresince, Mesleki Yabancı Dil ve iş Hayatında Yabancı Dil gibi derslerle öğrencilerin yabancı dil bilgilerinin daha da geliştirilerek güçlendirilmesi hedeflenmektedir.

Strateji 2.2.

Doktora sonrası araştırma (post-doc) uygulamasının hayata geçirilmesi

2.2.1

Eylem: Doktora sonrası araştırmacı statüsünün oluşturulması YÖK MB, TÜBİTAK X

T

Gelişme: 19 Şubat 2013 tarihinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve TOBB temsilcilerinin katılımı ile YÖK’te bir toplantı yapılmıştır. Toplantıda, öncelikle YÖK tarafından üniversitelerimizin bu eylem maddesi ile ilgili mevcut durumu sunulmuştur. Daha sonra, mevcut durum diğer kurumların da görüşleriyle değerlendirilmiş ve bu eylem maddesi ile ilgili daha iyi bir konuma gelebilmek adına olası görüş, öneri ve stratejiler tartışılmıştır.

Üniversitelerimizde doğrudan özel sektörün Ar-Ge ihtiyaçlarına cevap veren birçok önlisans, lisans ve hatta lisansüstü programlar mevcuttur. Bugün, ülkemizin her ilinde bir üniversite mevcut olup; bu üniversitelerimizdeki önlisans ve lisans programları, bulundukları ilin ve bölgenin coğrafi, sosyo-ekonomik ve kültürel durumu dikkate alınarak belirlenmiştir.

Lisans seviyesinde özellikle mühendislik programlarından (Makine Mühendisliği, Elektrik-Elektronik Mühendisliği, Endüstri Mühendisliği ve benzeri) mezun olan öğrenciler özel sektörün talep ettiği bölümlerden gerekli bilgi, beceri ve donanımla mezun olmaktadır. Sanayimiz geliştikçe bu mezunların istihdam edilme oranı artacaktır. Özellikle KOBİ’lerde mühendis çalıştırma eğilimi henüz yeterli seviyede değildir. Her alanda kendi teknolojisini üretebilen Türkiye idealinde; özel sektörün kapasite ve becerileri arttıkça, mühendis ve benzeri kalifiye eleman istihdamı artacaktır. Bu bağlamda, özellikle lisans programları açısından özel sektörün ihtiyaç ve beklentilerine cevap verebilen programların yeterli seviyede olduğu değerlendirilmiştir.

Günümüzün girişimci ve yenilikçi üniversite anlayışı, mezunlarımızın bu beklentileri karşılama ötesinde, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de öncelikli sorunlarımızdan biri olan işsizlik veya istihdam boyutu düşünüldüğünde, kendi işini kurabilecek bilgi, beceri ve özgüveni ile mezun olmalarını öngörmektedir.

2.2.2. Eylem: Üniversitelerde bursiyerlerin ve projelerde bursiyer olarak yer alan doktora sonrası (postdoc) araştırmacıların sosyal güvenlik haklarının da destek kapsamına alınması


T

110





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimiz ile yazışmalar yapılmış ve gelen cevaplar değerlendirilmiştir. Bu eylem maddesi ile ilgili 26 Şubat 2013 tarihinde, YÖK’te, TÜBİTAK ve Maliye Bakanlığı’ndan yetkililerle bir toplantı yapılmıştır. Bu eylem maddesi, 2.2.1 numaralı eylem maddesi ile doğrudan ilişkilidir. Toplantıda, öncelikle, YÖK tarafından üniversitelerimizin bu eylem maddesi ile ilgili mevcut durumu sunulmuştur. Daha sonra, mevcut durum diğer kurumların da görüşleriyle değerlendirilmiş ve bu eylem maddesi ile ilgili daha iyi bir konuma gelebilmek adına olası görüş, öneri ve stratejiler tartışılmıştır.

Bu konu ile ilgili yazışmalar değerlendirildiğinde, yaygın olmamasına rağmen bazı üniversitelerimizde (özellikle vakıf üniversitelerinde) bu statüde çalışanların olduğu görülmüştür. Genelde bu statüde çalışanlar, TÜBİTAK projelerinde görev almaktadır. Ayrıca, sınırlı sayıda da olsa AB projeleri ve üniversitelerin kendi destekledikleri projelerde görev yapan bu statüde kişiler mevcuttur.

Hâlihazırda mevcut yasada, doktora sonrası araştırmacı statüsü yoktur. Ancak, TÜBİTAK ve benzeri kuruluşlardan destekli projeler, doktora sonrası araştırmacı istihdamına izin vermektedir. Böylelikle, yasada olmasa da, bu kavram yükseköğretim gündemine yerleşmiştir.

Araştırma gruplarının yaygın olduğu gelişmiş ülkelerde, doktora sonrası araştırmacılar, araştırma ekibinin en anahtar elemanlarındandır. Son zamanlarda Ar-Ge’ye verilen önem ve desteklerin artması, proje bazlı araştırmayı yaygınlaştırmıştır. Hâlihazırda, TÜBİTAK ve benzeri kurumların verdiği desteklerle doktorasını tamamlamış olanların, projelerde “doktora sonrası araştırmacı” olarak görev alması giderek yaygınlaşmaktadır. Bu destekler arttıkça, paralelinde, “doktora sonrası araştırmacı” statüsü daha da yerleşecektir.

2.2.1 numaralı eylem planı raporunda ifade edildiği üzere, projelerde görev alan bursiyerlerin sosyal güvenlik haklarının da destek kapsamına alınması iki farklı şekilde değerlendirilebilir:

i) Sosyal güvencelerini, isteğe bağlı olarak özel sosyal güvence kuruluşları ile sağlayan bursiyerlerin, sosyal güvencelerinin de destek kapsamına alınması

Bu duruma, yasal bir engel yoktur. Bu durumda, burs miktarı biraz daha artacaktır. Bu durum, burs veren kuruluşlarca değerlendirilmelidir.

ii) Bursiyerlere sosyal güvence sağlanması

Bu durum, yasal olarak mümkün değildir ve yasal düzenleme gerektirmektedir.

Toplantıda varılan ortak görüş, proje süresince desteklenen ve proje süresinin tamamlanmasıyla bursu kesilen burslu doktora sonrası araştırmacılar için en uygun yol yukarıda verilen i) yoludur.

YÖK’ün çok farklı paydaşlardan görüş alarak hazırladığı Yeni Yasa Taslağı’nda da, bu konu ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Tasarının Madde 44.(3) doğrudan, doktora sonrası araştırmacıların sosyal güvenlik hakları ile ilgilidir. Yasa Taslağı’nda Madde 44’de ayrıntılı bir şekilde açıklanan “Doktora sonrası araştırmacı statüsü”, Ar-Ge kapasitemizin daha da artmasına vesile olacaktır.

Doktora sonrası araştırmacı statüsü

MADDE 44:

(1) Doktora veya sanatta yeterlilik eğitimini tamamlayanlar varsa üstlendikleri mecburi hizmetlerini yerine getirdikten sonra, yükseköğretim kurumlarındaki veya bir araştırma kuruluşundaki bilimsel bir projede, yetkin bilim insanlarının bulunduğu araştırma ekipleri içerisinde yer alarak bilgi, beceri ve yetkinliklerin derinleştirilmesi amacıyla doktora sonrası araştırma yapabilirler.

(2) Devlet yüksek öğretim kurumları birinci fıkra kapsamında, boş yardımcı doçent kadrolarının yüzde onunu aşmayacak şekilde ya da bu oranın üstünde doktora sonrası araştırmacı istihdam etmek istemeleri halinde özgelirlerden karşılamak kaydıyla aynı yükseköğretim kurumunda en fazla iki yıl süreyle, ders görevi verilmeksizin doktora sonrası araştırmacıları sözleşmeli olarak istihdam edebilir.

Doktora sonrası araştırmacılara, beşinci derecenin birinci kademesinde yer alan yardımcı doçent kadrosu için öngörülen ve fii li çalışmaya bağlı ödemeler hariç olmak üzere mali ve sosyal haklar aynı usul ve esaslar çerçevesinde ödenir.

T

111





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 2.3.

Disiplinler arası çalışma ve işbirliklerinin desteklenmesi

2.3.1 Eylem: Disiplinlerarası çalışma kültürünün artırılması amacı ile işbirliğini özendiren proje destek programlarının açılması

TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı, YÖK, Üniversiteler,

BSTB, MB X T

7

2.3.2

Eylem: Disiplinlerarası lisansüstü programların sayısının artırılması


T

Gelişme: Bu eylem maddesi, “1.2.2. Kamu ve özel sektör çalışanları için mesai saatleri dışında lisansüstü programların yaygınlaştırılması” maddesi ile yakın ilişkili olduğundan her iki eylem maddesi ile ilgili çalışmalar eşgüdüm içerisinde yürütülmüştür. İlgili eylem maddesinde bahsi geçen çalışma grubu bu konuda da çalışma gerçekleştirmiştir. Çalışma grubunun 19 Mart 2013 tarihinde gerçekleştirilen toplantısında öncelikle YÖK tarafından üniversitelerimizin bu eylem maddesi ile ilgili mevcut durumu sunulmuştur. Daha sonra, mevcut durum diğer kurumların da görüşleriyle değerlendirilmiş ve bu eylem maddesi ile ilgili daha iyi bir konuma gelebilmek adına olası görüş, öneri ve stratejiler tartışılmıştır.

Üniversitelerimizde doğrudan bu eylem maddesi ile ilgili birçok disiplinlerarası lisansüstü eğitim program mevcuttur. Bu lisansüstü programlara örnek olarak; Biyoteknoloji, Nanoteknoloji, Arkeometri, Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri, Mühendislik ve Teknoloji Yönetimi, Toplam Kalite Yönetimi, Tasarım, Gayrimenkul Geliştirme, Enerji Bilimi ve teknoloji, Radyasyon Bilimi ve Teknoloji, Mekatronik, Elektro-Optik, Polimer Bilimi ve Teknolojisi, Biyomedikal Mühendisliği, İş Sağlığı ve Güvenliği, Havacılık Bilimi ve Teknolojisi, Enerji Sistemleri, Bilişim Sistemleri, Aile Danışmanlığı ve Eğitimi, Finans Mühendisliği, Otomotiv Mühendisliği, Tıbbi Sistemler ve Bilişim ve İşletme ve Teknoloji Yönetimi adlı programlar verilebilir. Program adlarından da anlaşıldığı üzere, bu programlar, birden fazla disiplinin ilgisini içeren disiplinlerarası programlardır.

Strateji 2.4.

Başarılı araştırmacılara kendi araştırma gruplarını kurmalarına yönelik destek mekanizmalarının geliştirilmesi

2.4.1

Eylem: TÜBİTAK tarafından ilgili kurumların katılımı ile öncül araştırma projeleri için büyük ölçekli destek programlarının başlatılması

TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı X

D

Gelişme: Programın TÜBİTAK Bilim Kuruluna sunulması, mevzuatın hazırlanması ve programın tamamlanarak, program kapsamında proje başvurusu alınma eylemi, TÜBİTAK kapsamında planlanan yeni hedefler doğrultusunda ileri bir tarihe ötelenmiştir.

Amaç 3. BT-İK personelinin çalışma ortamlarının iyileştirilmesi

Strateji 3.1.

Üniversitelerdeki çalışma ortamının iyileştirilmesi

3.1.1

Eylem: Akademik yükseltme ölçütlerinin yeniden tasarımı (yayınların yanı sıra patentlerin, araştırma projelerinde proje yürütücüsü veya araştırmacı olarak görev almanın da değerlendirmeye alınması)

YÖK ÜAK, Üniversiteler X

D


112





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: Akademik yükseltme ölçütlerinin girişimcilik ve yenilikçiliği teşvik edecek şekilde yeniden tasarımı konusu yeni Yükseköğretim Yasa çalışmaları kapsamında değerlendirilmektedir.

Akademik yükseltme ölçütlerinde yayınların yanı sıra, patentler, araştırma projelerinde proje yürütücüsü veya araştırmacı olarak görev almak ve şirket kurmak gibi unsurların değerlendirme kapsamına alınmasına yönelik, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Üniversiteler Arası Kurul, TÜBİTAK ve Türk Patent Enstitüsü’nden birer temsilci bilgisi istenerek Temmuz 2012’de oluşturulan çalışma grubu çalışmalarına devam etmektedir.

Çalışma grubu toplantılarına paralel olarak çalışma grubunda bulunan ilgili kurumlardan elektronik ortamda kurumsal görüşleri alınmıştır. Alınan görüşlerin değerlendirilmesi yapılarak Üniversitelerarası Kurul Doçentlik Üst Komisyonu toplantısında ilgili komisyona sunularak, paylaşımda bulunulmuştur.

Bu çalışmaların çıktıları yeni yükseköğretim yasa çalışmaları kapsamında da değerlendirmeye alınmaktadır.

D

3.1.2

Eylem: Yurtdışında düzenlenen konferans, sempozyum vb. etkinliklere katılımın desteklenmesi için programların çeşitlendirilmesi

YÖK TÜBİTAK, Üniversiteler X

T

Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimiz ile yazışmalar yapılmış ve gelen cevaplar değerlendirilmiştir.

Hareketlilik, üniversitelerimizin uluslararasılaşmasında en önemli gündem maddelerinden biridir. Akademik personelin bilgi, görgü ve becerilerinin artması, kendi alanlarındaki bilimsel ve teknolojik gelişmeleri takip edebilmesi, uluslararası eğitim ve araştırma işbirlikleri oluşturabilmesi benzeri daha birçok faydasıyla hareketlilik, gün geçtikçe daha fazla önem kazanmaktadır. Bireysel, kurumsal, bölgesel, ulusal ve uluslar arası konumumuzu sorgulama adına da; hareketlilik, kritik bir öneme sahiptir. Bu nedenle, hareketlilik farklı birçok ulusal ve uluslararası fonlarla da desteklenmektedir.

Uluslararası katılımlı, akademik bilginin yayıldığı ve güncel gelişmelerin paylaşıldığı konferans, sempozyum ve benzeri akademik faaliyetlere katılımın özendirilmesi ve bu kapsamda yapılan hareketliliklerin artması, üniversitelerimizin öncelikli gündem maddelerinden olmuştur.

Bu eylem planı kapsamında, devlet ve vakıf üniversitelerimizin son iki yıllık hareketlilik düzeyleri incelenmiş ve üniversitelerimizin birçoğunda üst seviyede bir hareketlilik düzeyinin olduğu görülmüştür.

Bu hareketlilikler, çok farklı kaynaklardan desteklenmektedir. Üniversitelerimizin birçoğu (özellikle vakıf üniversitelerimiz), bu türden uluslar arası akademik etkinliklere katılımı bütçelerinden desteklemektedirler. Destekler, hem genel bütçe ve hem de döner sermaye bütçesi kapsamında gerçekleşmektedir. Yine üniversitelerin yakın işbirliği içerisinde olduğu vakıf ve dernekler de bu türden etkinlikleri desteklemektedir.

TÜBİTAK, bu türden etkinliklere destek veren en önemli kurumumuzdur. Bu türden etkinlikler, hem araştırma projeleri kapsamında hem de ayrı bir programla desteklenmektedir. Benzer şekilde, Milli Eğitim Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, DPT, Başbakanlık, TAEK, TİKA, TÜBA, Diyanet İşleri Başkanlığı, Türk Diyanet Vakfı, Atatürk Araştırma Merkezi, Kalkınma Ajansları ve benzeri birçok kurum üniversitelerimizle işbirliği içerisinde yürüttükleri çalışmalar çerçevesinde, bu türden yurtdışı sempozyum, konferans ve benzeri etkinliklere katılımlara önemli miktarlarda destekler sağlamışlardır. Yine, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı SANTEZ proje destekleri, bu türden akademik hareketliliklere bütçe ayırmaktadır. Benzer şekilde, bu türden akademik hareketlikleri destekleyen uluslar arası fonlar da mevcuttur. Örneğin; AB fonları, DAAD, Fullbright, vb.

Ayrıca, YÖK’ün uyguladığı Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında, lisansüstü eğitim-öğretim görmekte olan araştırma görevlileri ve danışmanlarının bu türden yurtdışı hareketliklerini desteklemek için özel bir fon oluşturularak ilgili üniversitelere aktarılmıştır.

113





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 3.2.

Üniversitelerdeki Ar-Ge altyapısının geliştirilmesi

3.2.1

Eylem: Üniversitelerde güçlü olduğumuz ve ivme kazanmamız gereken alanlar başta olmak üzere araştırma altyapısının güçlendirilmesi

Kalkınma Bakanlığı YÖK, Üniversiteler X

D Gelişme: Üniversitelerdeki tematik ileri araştırma merkezi ve merkezi araştırma laboratuvarı projeleri yatırım programları kapsamında desteklenmektedir. Kamu kurum ve kuruluşları ile üniversitelerin 2014 yılına ilişkin araştırma altyapı projelerine ilişkin çalışmalar başlamıştır. Türkiye’nin mevcut araştırma altyapısı ve bu altyapının bulunduğu alanlar değerlendirilmekte ve öncelikli ihtiyaç duyulan alanlarda yeni projelerin desteklenmesi için çalışmalar yapılmaktadır.

3.2.2

Eylem: Araştırma merkezlerinin bütün (kamu, özel sektör ve üniversite) araştırmacılara açık 7 gün 24 saat hizmet verebilmesi ve sürdürülebilirliğini sağlamaya yönelik idari ve yasal düzenlemelerin yapılması

Kalkınma Bakanlığı YÖK, Üniversiteler, MB, DPB X

D Gelişme: Araştırma altyapılarının yönetimine ve desteklenmesine yönelik hazırlanan kanun tasarısı taslağının 24. BTYK’da sunulmasının ardından,

Taslakla ilgili kurum görüşleri alınmış ve bazı akademisyenlerin katılımıyla Kalkınma Bakanlığı’nda taslağın detaylarıyla ilgili son bir toplantı yapılmıştır.

İlgili kurumlarla yapılan son değerlendirme sonrası taslak Başbakanlığa gönderilmek üzere son haline getirilmiştir.

3.2.3

Eylem: Lisansüstü öğrencileri, doktora sonrası ilk 5 yıl içinde olan genç bilim insanları, yurt içi ve yurt dışı değişim programları kapsamındaki araştırmacılar ve uluslararası araştırmacılar için üniversite ve kamu enstitülerine ait yerleşkelerin içinde veya dışında belirlenecek belirli alanlarda barınma imkânlarının artırılmasına ilişkin çalışmanın yapılması

Kalkınma Bakanlığı YÖK, MB, Üniversiteler X

D

Gelişme: Bu eylem kapsamında İTÜ bünyesinde inşaatına 2010 yılında başlanmış ve 2011 yılı içerisinde hizmete alınmış olan 300 ÖYP öğrencisine yönelik yurt (stüdyo daire tipi) projesi hayata geçirilmiştir. Bunun dışında, ÖYP üniversitesi olarak nitelendirilebilecek üniversitelerden ÖYP öğrencilerine yönelik yurt projesi teklifi gelmemiştir.

3.2.4

Eylem: Üniversitedeki çalışma ve yaşam koşullarına dair lojman, kreş, sosyal tesis gibi imkânların iyileştirilmesi

Kalkınma Bakanlığı MB, YÖK, Üniversiteler X

D Gelişme: 2006-2008 yılları arasında kurulan 41 devlet üniversitesi arasında yer alan ve çoğunluğu Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde bulunan 21 devlet üniversitesine “Lojman ve Sosyal Tesis” projesi verilmiştir. Söz konusu projeler kapsamında üniversitenin talepleri ve yatırım ödenek miktarı göz önünde bulundurularak çeşitli sayılarda lojman inşaatı devam etmektedir.

114





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 3.3.

Üniversitelerdeki yönetişimin iyileştirilmesi

3.3.1

Eylem: Üniversitelerde dış ilişkiler koordinatörlüğünün müdürlük, daire başkanlığı ve benzeri statüdeki bir birim olarak teşkilatlandırılması ve üniversitelerce yapılan ikili ve çok taraflı uluslar arası anlaşmalar yaparak öğretim elemanlarının bu kapsamdaki faaliyetlerinin artırılması

Üniversiteler X

T

Gelişme: Üniversitelerimizde, dış ilişkileri koordine eden Uluslararası İlişkiler Ofisi, Dış İlişkiler Ofisi ve benzeri adlar altında yapılar mevcuttur. Yeni YÖK Yasa Taslağı Madde 16’da üniversiteler bünyesinde “Dış İlişkiler, Tanıtım ve Topluma Hizmet Daire Başkanlığı” adı altında bir yapı öngörülmektedir. Bu eylem maddesinin hedeflediği türden bir yapılanma, yasal düzenleme gerektirmektedir.

Üniversitelerde yukarıda bahsedildiği gibi yurtdışı ilişkileri düzenlemek üzere farklı birimler bulunmaktadır. Bu birimler, üniversitenin kurumsal bütün yurtdışı ilişkilerini başarıyla koordine etmektedirler. Birçok üniversitemiz, bu birimlerde, nitelikli ve yeterli sayıda eleman görevlendirmiştir. Örneğin, şu an üniversitelerimizde başarıyla yürütülmekte olan ve yurtdışından üniversitelerde imzalanmış çok sayıda işbirliği anlaşması kapsamında yürüyen ERASMUS ve benzeri programlar, bu birimlerce yürütülmektedir.

Üniversitelerimizde günden güne artan uluslararasılaşma çabaları, bu birimlerin önemini daha da artırmıştır. Birçok üniversitemizde birimler, kurumsal yapılarını tamamlamış olup, bu eylem maddesinin hedeflediği türden faaliyetleri başarıyla sürdürmektedir.

3.3.2

Eylem: Proje koordinasyon ve danışmanlık merkezlerinin kurulması, bu merkezlerde

1. Üniversite mensupları için ulusal/uluslararası projelerin hazırlanması, yürütülmesi, sonlandırılması ve başka bir proje ile devam ettirilmesi süreçlerinde araştırmacıya

a. Proje kaynağı belirleme;

b. Araştırmacıyı bilgilendirme;

c. Bilimsel, teknik, idari, fikri mülkiyet hakları ve çıktıların pazarlanması konularında destek sağlanması

2. Söz konusu merkezlerde kalifiye eleman istihdam edilmesi,

3. Merkezlerin özel sektöre de benzer konularda hizmet verebilmesi.

YÖK Üniversiteler, TÜBİTAK, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı

X

D

Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimiz ile yazışmalar yapılmış ve gelen cevaplar değerlendirilmiştir. 26 Şubat 2013 tarihinde YÖK’te TÜBİTAK, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığı’ndan yetkililerle bir toplantı yapılmıştır. Toplantıda, öncelikle, YÖK tarafından üniversitelerimizin bu eylem maddesi ile ilgili mevcut durumu sunulmuştur. Daha sonra, mevcut durum diğer kurumların da görüşleriyle değerlendirilmiş ve bu eylem maddesi ile ilgili daha iyi bir konuma gelebilmek adına olası görüş, öneri ve stratejiler tartışılmıştır.

Son yıllarda, Ar-Ge’ye verilen önemin artmasına da binaen Ar-Ge’ye ayrılan kaynaklar ciddi bir şekilde artmıştır. Ar-Ge’ye destek veren ulusal ve uluslararası fonlar günden güne çeşitlenerek artmaktadır. Fon kaynaklarındaki bu artışa da paralel olarak, üniversitelerimizin bu desteklerden kaynaklardan yararlanma arzusu ve düzeyi

115





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

gün geçtikçe artmaktadır. Bu desteklerden yararlanmada nitelikli işgücü yanı sıra kurumsal kapasite önemlidir. Var olan proje lerden haberdar olmak, ilgili proje kaynaklarını ilgili öğretim üyeleri veya araştırmacılara yönlendirmek ve kaynaklardan destek alabilecek projeler yazabilmek veya yazılmasına katkıda bulanabilmek ve nihai olarak desteklenen projelerin başarılı bir şekilde yürütülerek sonuçlanmasını sağlamak, ciddi bir organizasyonu gerektirir. Bu bağlamda, üniversitelerimiz bünyesinde oluşturulan proje ofislerinin varlığı, önem arz etmektedir.

Bu farkındalıkla, çoğu üniversitemiz bünyesinde proje ofisleri kurulmuş veya kurulma aşamasındadır. Bu ofisler, gün geçtikçe gelişen ve iyileşen kapasiteleriyle üniversitelerin bulundukları bölgelerde proje kültürünün oluşması ve gelişmesinde öncü olmuş, farklı fon kaynakları için proje hazırlama ve desteklenen projelerin yürütülmesinde önemli rol üstlenmişlerdir. Gerek devlet ve gerekse vakıf üniversitelerimiz bünyesinde proje ofisi veya bu hedefte farklı adlarda ofis veya merkezler oluşturulmuştur. Ofisler, bünyelerinde istihdam ettikleri yüksek nitelikli proje yazmayı ve yönetmeyi bilen personel yapısıyla, üniversite bünyesinde proje kapasitesinin artmasına önemli katkılar sağlamıştır. Bu ofisler, sürekli olarak var olan proje kaynaklarını araştırma, ilgili kaynakları hedef gruplara yönlendirme, çoğu zaman özel bilgi ve beceri gerektiren proje yazımı sürecinde ilgili ekibe yardımcı olma ve nihai olarak başarılı olan projelerin yine özel bilgi ve beceri gerektiren etkin verimli bir şekilde yürütme sürecinde proje ekibine yardımcı olarak projelerin başarı ile sonlandırılması için her aşamada önemli bir rol üstlenirler. Bu türden yapıların oluştuğu üniversitelerimizde, proje kapasitesinin, başarılı ve yetkin öğretim üyelerinin gayretlerinin yanı sıra, profesyonel bir yapı ile proje almanın teşviki ve desteklenmesi çok önemli kazanımlara yol vermiştir. Bu bağlamda, bu ofislerin oluştuğu üniversitelerimizde çok ciddi bir bilgi birikimi ve gün geçtikçe gelişen bir kapasite oluşmuştur. Bu ofislere örnek olarak, Akdeniz, Ege, Dokuz Eylül, Abdullah Gül, Celal Bayar, Osmangazi, Galatasaray, Gaziantep, Hacettepe, Kafkas, Kocaeli, Marmara, Ondokuz Mayıs, ODTÜ, Trakya, Uludağ, YTÜ, Özyeğin, Sabancı, Türk Hava Kurumu üniversitelerimizde ve daha birçok üniversitemizde var olan proje ofisleri verilebilir.

Bu proje ofisleri, öğretim üyesi veya bir araştırma grubu yürütücülüğündeki projelerin yanı sıra, daha büyük makro projelerde de üniversitelerimizin yer almasına vesile olmuştur. Ofisler, hem TÜBİTAK, BTSB, KOSGEB ve benzeri ulusal kaynaklara, hem de başta AB 7. Çerçeve fonları olmak üzere uluslararası birçok fon kaynağına proje hazırlamada öncü bir rol üstlenmiştir.

Yine bu eylem maddesi ile ilgili, üniversitelerimiz bünyesinde TÜBİTAK desteği ile kurulan Teknoloji Transfer Ofisleri de önemli bir gelişme olarak kaydedilmiştir. Bilim Teknoloji Yüksek Kurulunun 27 Aralık 2011 tarihinde gerçekleştirilen 23. toplantısında, üniversite sanayi işbirliğinin gelişimine katkı sağlayacak, teknolojinin ticarileşme sürecini destekleyecek ve akademik araştırmalara lojistik destek sağlayacak bir arayüz olan teknoloji transfer ofislerinin etkinliğinin artırılması ve yaygınlaştırılması amacıyla kamu kaynakları ile desteklenmesine karar verilmiştir. Bu amaçla oluşturulan 1513 - Teknoloji Transfer Ofisleri Destekleme Programı ile Teknoloji Transfer Ofislerinin proje esaslı olarak üniversitedeki bilginin ticarileştirilmesine katkı sağlayacak çeşitli faaliyetlerinin desteklenmesi amaçlanmaktadır. TÜBİTAK Teknoloji Transfer Ofisleri (TTO) Destekleme Programı (1513 kodlu), üniversitelerdeki bilgi ve teknolojinin, uygulamaya dönüştürülerek ticarileştirilmesi, üniversite ve özel sektör kuruluşları arasında işbirliği oluşturulması ve sanayinin ihtiyaç duyduğu bilgi ve teknolojinin üniversitede üretilmesine yardımcı olunması amacıyla faaliyet gösteren TTO’ların desteklenmesini hedefleyen bir destek programıdır. Bu bağlamda, üniversiteler bünyesindeki Teknoloji Transfer Ofisleri’nin güçlendirilmesi ve yenilerine teşvik amacıyla TÜBİTAK tarafından ilk kez 1513 Teknoloji Transfer Ofisleri (TTO) Destekleme Programı başlatılmıştır. Destek programı kapsamında 2 Kasım 2012’de açılan çağrıya başvuran 39 üniversiteden Boğaziçi, Ege, Gazi, Hacettepe, Koç, Ortadoğu Teknik, Özyeğin, Sabancı, Selçuk ve Yıldız Teknik Üniversitesi’nin desteklenmesine karar verilmiştir.

Bu eylem kapsamında düşünülen çalıştay ile ilgili hazırlıklar tamamlanmış olup; çalıştayın bu yıl Ekim ayı içerisinde yapılması planlanmaktadır.

Ayrıca, yeni YÖK yasa tasarısında bu hedefle kurulacak olan proje ofisleri ve bunları yasal konumu öngörülmektedir.

D

3.3.3

Eylem: OECD kılavuzları ve AB araştırmacı şart ve rehber ilkelerinin üniversitelerimizde bilgilendirme ve paylaşım çalışmalarının yapılması


D

Gelişme: Bu eylem planı kapsamında ilgili dokümanlar incelenerek bir rapor hazırlanmaktadır. Hazırlanan bu rapor konu ile ilgili oluşturulacak komisyonun ilk toplantısında sunulacaktır. Ayrıca ilgili kılavuz ve dokümanlar YÖK ve üniversitelerin web sayfaları üzerinden ilgililerle paylaşılacaktır.

116





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

3.4.1

Eylem: Özel sektörde çalışan araştırmacılar için Ar-Ge yetkinliğinin ölçülmesi ve değerlendirilmesine yönelik sistematiklerin oluşturulması, çift kariyer planları gibi unsurları içeren kariyer yollarının tasarlanmasına ilişkin teşvik mekanizmalarının geliştirilmesi

TOBB TÜBİTAK, YÖK, Kalkınma Bakanlığı X

D

Gelişme: Yapılan değerlendirmeler sonucunda, eylem planının ilgili kurumlarca yeniden gözden geçirilmesi ve ilgili mevzuatın incelenmesi gereksinimi ortaya çıkmış olduğundan; Sanayi ve Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Sektör Meclisleri temsilcilerinin görüşleri toplanmaktadır.

3.4.2 Eylem: OECD kılavuzları ve AB araştırmacı şart ve rehber ilkelerinin bilgilendirme ve paylaşım çalışmalarının yapılması

TOBB TÜBİTAK, Bilim, Sanayi ve Teknoloji

Bakanlığı, Özel Sektör Araştırma Merkezleri X T

8

Strateji 3.5.

Sektörlerarası işbirliğinin geliştirilmesi

3.5.1

Eylem: Üniversite sanayi işbirliğini geliştirici ortak projeleri destekleyecek programların geliştirilmesi

TOBB Üniversiteler, Özel sektör X

D Gelişme9: YOİKK Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları ve Ar-Ge teknik komitesi eylemlerinden biri olan “Yurt dışında yerleşik Türk araştırmacılar ve Türk sermayeli şirketlerin

faaliyet ve çalışma alanlarının belirlenmesi, çalışmalarını paylaşabilecekleri ve Dünya Türk İşadamları Konseyi ile etkileşim halinde olacak bir platform oluşturulması ve bununla ilgili bilgi sisteminin kurulması” eylemi kapsamında oluşturulacak bilgi sisteminin ayrı bir modülü olarak e-proje pazaryerinin kurgulanmasına karar verilmiştir.

Bu karar doğrultusunda,eylem kapsamında geliştirilen sistemin tasarımı; platformu e-Proje pazarı olarak da çalışacak şekilde yapılmış, vizyon dokümanı ve sistem tasarım dokumanı hazırlanmış, sistemin geliştirme kısmı tamamlanmıştır.

3.5.2

Eylem: Özel sektörde çalışan araştırmacı ve akademisyenlerin beraber danışman olarak yer aldığı tez çalışmalarının yaygınlaştırılması

YÖK Üniversiteler, TOBB, Özel sektör X

D

Gelişme: Bu konu ile ilgili yazışmalar yapılmış ve gelen sonuçlar değerlendirilerek raporlar hazırlanmıştır. San-Tez ve benzeri programlar kapsamında, kısmen bu kapsamda değerlendirilebilecek işbirlikleri söz konusudur. Konu ile ilgili yasal düzenlemenin yapılması gerekmektedir..

3.5.3 Eylem: Üniversiteler ve kamu araştırma enstitüleri ile özel sektörün bir araya getirilmesi için koordinasyon/danışmanlık sistemlerinin kurulması; proje pazarlarının oluşturulması

TOBB Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Üniversiteler, Kamu Ar-e Enstitüleri

X D


9 TOBB’un sorumlu olduğu 3.5.1 ve 3.5.3 no.lu eylemler birlikte yürütülmektedir.

117





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme9: YOİKK Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları ve Ar-Ge teknik komitesi eylemlerinden biri olan “Yurt dışında yerleşik Türk araştırmacılar ve Türk sermayeli şirketlerin

faaliyet ve çalışma alanlarının belirlenmesi, çalışmalarını paylaşabilecekleri ve Dünya Türk İşadamları Konseyi ile etkileşim halinde olacak bir platform oluşturulması ve bununla ilgili bilgi sisteminin kurulması” eylemi kapsamında oluşturulacak bilgi sisteminin ayrı bir modülü olarak e-proje pazaryerinin kurgulanmasına karar verilmiştir.

Bu karar doğrultusunda, eylem kapsamında geliştirilen sistemin tasarımı; platformu e-Proje pazarı olarak da çalışacak şekilde yapılmış, vizyon dokümanı ve sistem tasarım dokumanı hazırlanmış, sistemin geliştirme kısmı tamamlanmıştır.

Strateji 3.6.

Kamu araştırma merkezlerindeki çalışma koşullarının iyileştirilmesi

3.6.1 Eylem: OECD kılavuzları ve AB araştırmacı şart ve rehber ilkelerinin bilgilendirme ve paylaşım çalışmalarının yapılması

TÜBİTAK X

D

Gelişme: OECD Kılavuzlarına http://www.tubitak.gov.tr adresinden çevrimiçi erişim sağlanabilmektedir. Frascati ve Oslo Kılavuzlarının Türkçe baskıları ise talep eden kurum/kuruluş veya kişilere TÜBİTAK tarafından ücretsiz olarak gönderilmektedir.

Amaç 4. Araştırmacıların Dolaşımının Artırılması

Strateji 4.1.

Ulusal, sektörler arası ve uluslararası dolaşım mekanizmalarının geliştirilmesi

4.1.1

Eylem: Bilim insanlarının ileri düzeyde araştırmaların yapıldığı merkezlerde çalışma yapmalarını teşvik edecek ulusal ve uluslararası dolaşım mekanizmalarının geliştirilmesi


T


Hareketlilik, üniversitelerimizin uluslararasılaşmasında en önemli gündem maddelerinden biridir. Akademik personelin bilgi, görgü ve becerilerinin artması, kendi alanlarındaki bilimsel ve teknolojik gelişmeleri takip edebilmesi, uluslararası eğitim ve araştırma işbirlikleri oluşturabilmesi benzeri daha birçok faydasıyla hareketlilik, gün geçtikçe daha fazla önem kazanmaktadır. Bireysel, kurumsal, bölgesel, ulusal ve uluslar arası konumumuzu sorgulama adına da; hareketlilik, kritik bir öneme sahiptir. Bu nedenle, hareketlilik farklı birçok ulusal ve uluslararası fonlarla da desteklenmektedir.

Dünyada, özellikle gelişmiş ülkelerde, tüm dünyaca bilinen ve saygın, üstün nitelikli personele sahip, mükemmel donanımlı ve ileri düzeyde araştırmaların yapıldığı merkezler vardır. Bu merkezler, örnek alınabilecek birçok bileşeni içermektedir. Bu merkezlerde, kısa veya uzun süreli araştırmalar için bulunabilme bir araştırmacı için oldukça önemli bir fırsattır. Nanoteknoloji, biyoteknoloji, Uzay araştırmaları, ileri malzeme teknolojileri ve benzeri birçok alanda dünyanın farklı noktalarında konumlanmış çok sayıda ileri araştırma merkezi vardır. Güncel ve ileri araştırmaların yapıldığı, önemli konulardaki bilgi birikiminin oluşmasına ve gelişmesine öncülük eden bu merkezler, sürekli ve düzenli olarak dünyanın birçok yerinden araştırmacılara ev sahipliği yapmaktadır.

Bu eylem planı ile ilgili genel bir değerlendirme yapıldığında YÖK, TÜBİTAK, AB Marie Curie ve TWAS gibi kaynakların kullanılarak, üniversitelerimizden araştırmacıların ileri araştırma merkezlerine kısa ve uzun süreli ziyaretler gerçekleştirildiği bilinmektedir. Kapsamlı bir alt yapıya haiz bu merkezler tüm dünyadan araştırmacılar için caziptir. Birçok ileri cihazı bünyelerinde barındıran merkezler araştırmacılara kapsamlı ve yüksek nitelikli araştırma yapma fırsatı sunmaktadır.

Bu eylem planı kapsamında, YÖK tarafından, devlet ve vakıf üniversitelerimizin son iki yıllık hareketlilik düzeyleri incelenmiş ve üniversitelerimizin birçoğunda, üst seviyede bir hareketlilik düzeyinin olduğu görülmüştür.

118





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Bu eylem planı kapsamındaki ziyaretler, çok farklı kaynaklardan desteklenmektedir. Bazı üniversitelerimiz (özellikle vakıf üniversitelerimiz), bu türden uluslar arası akademik etkinliklere katılımı bütçelerinden desteklemektedirler. Destekler, hem genel bütçe ve hem de döner sermaye bütçesi kapsamında gerçekleşmektedir. Yine üniversitelerin yakın işbirliği içerisinde olduğu vakıf ve dernekler de bu türden etkinlikleri desteklemektedir.

TÜBİTAK, bu türden ileri araştırma kurumlarına yapılacak uzun süreli ziyaretlere destek veren en önemli kurumumuzdur. Bu türden etkinlikler özel programlarla desteklenmektedir.

YÖK, bu türden kurumlara yapılacak 3 aya kadar olan ziyaretleri destekleyecek bir programı bir süredir başarıyla uygulamaktadır. YÖK Yurtdışı Araştırma Programı, kapsamında çok sayıda öğretim üyesi, bu türden ileri araştırmaların yapıldığı merkezlere ziyaretler gerçekleştirmişlerdir.

Benzer şekilde, bu türden akademik hareketlikleri destekleyen uluslararası fonlar da mevcuttur. Örneğin; AB fonları, DAAD, Fullbright, vb.

Nihai hedef, bu türden dolaşımı destekleyen mekanizmaların artarak çeşitlenmesidir.

T

4.1.2

Eylem: Yurt içindeki araştırmacı hareketliliğinin artırılması amacıyla yeni programlar oluşturulması ve mevcut programların etkinleştirilmesi


T


Hareketlilik, üniversitelerimizin en önemli gündem maddelerinden biridir. Hareketliliğin en önemli bileşenlerinden yurtiçi ve yurtdışı hareketliliktir. Akademik personelin bilgi, görgü ve becerilerinin artması, kendi alanlarındaki bilimsel ve teknolojik gelişmeleri takip edebilmesi, ulusal bazda eğitim ve araştırma işbirlikleri oluşturabilmesi benzeri daha birçok faydasıyla hareketlilik, gün geçtikçe daha fazla önem kazanmaktadır. Bireysel, kurumsal, bölgesel, ulusal ve uluslar arası konumumuzu sorgulama adına da; hareketlilik, kritik bir öneme sahiptir. Bu nedenle, hareketlilik farklı birçok ulusal ve uluslararası fonlarla da desteklenmektedir.

Bu eylem planı kapsamında devlet ve vakıf üniversitelerimizin son iki yıllık hareketlilik düzeyleri incelenmiş ve üniversitelerimizin birçoğunda üst seviyede bir hareketlilik düzeyinin olduğu görülmüştür.

Bu hareketlilikler, çok farklı kaynaklardan desteklenmektedir. Üniversitelerimizin birçoğu (özellikle vakıf üniversitelerimiz), bu türden ulusal hareketlilik eylemlerini kendi bütçelerinden desteklemektedirler. Destekler, hem genel bütçe ve hem de döner sermaye bütçesi kapsamında gerçekleşmektedir. Yine üniversitelerin yakın işbirliği içerisinde olduğu vakıf ve dernekler de bu türden etkinlikleri desteklemektedir.

TÜBİTAK, bu türden etkinliklere destek veren en önemli kurumumuzdur. Bu türden etkinlikler, hem araştırma projeleri kapsamında hem de ayrı bir programla desteklenmektedir. Benzer şekilde, birçok kurum üniversitelerimizle işbirliği içerisinde yürüttükleri çalışmalar çerçevesinde, bu türden yurtiçi etkinlikler bazında gerçekleşen hareketlilik eylemlerine katılımlara önemli miktarlarda destekler sağlamışlardır. Yine, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı SANTEZ proje destekleri, bu türden akademik hareketliliklere bütçe ayırmaktadır.

Ayrıca, YÖK’ün uyguladığı Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında, lisansüstü eğitim-öğretim görmekte olan araştırma görevlileri ve danışmanlarının bu türden yurtdışı hareketliklerini desteklemek için özel bir fon oluşturularak ilgili üniversitelere aktarılmıştır. Yine, YÖK’ün bir süredir başarı ile yürüttüğü Farabi programı, bu türden yurtiçi hareketlilik eylemlerine destek vermektedir.

4.1.3

Eylem: Lisans düzeyinde uluslararası dolaşım imkanlarının çeşitlendirilmesi (2214 ve 2219 kodlu bursların lisans seviyesi için de uygulanması)

YÖK Üniversiteler, TÜBİTAK, Kredi ve Yurtlar

Kur. X

D Gelişme: Son yıllarda özellikle AB ERASMUS Programı sayesinde üniversitelerimizin yaptığı ikili anlaşmalarla lisans düzeyinde hareketlilikte önemli bir artış görülmüştür. Lisans öğrencileri bir veya iki yarıyıl süre ile üniversitelerinin anlaşmalı olduğu AB üniversitelerinden birinde lisans eğitimlerinin bir kısmını tamamlamaktadır. Bu program, birçok üniversitemizde başarı ile yürütülmektedir. Bu program ayrıca, öğrencilerin staj hareketliliklerine de destek vermektedir. Ayrıca üniversiteler, Sağlık Kültür Daire Başkanlıkları, üniversitelerin kurdukları vakıf veya dernekler aracılığı ile sağlanan maddi desteklerle lisans öğrencilerinin uluslararası yarışmalara katılım,

119





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

mesleki organizasyon toplantılarına katılım, kulüp faaliyetleri ve benzeri uluslararası dolaşımlarına destek olmaktadır. Bu eylem planında da ifade edildiği gibi ana hedef lisansüstü öğrencilere sağlanan destekler gibi lisans öğrencileri için de uluslararası dolaşım teşvik ve destek mekanizmalarının çeşitlenerek artmasıdır.

Bu kapsamda üniversitelerdeki mevcut durum tespiti ile ilgili yazışmalar yapılmakta, yapılan yazışmalar sonucunda raporlamalar yapılarak ilgili paydaşlarla düzenlenecek toplantıda paylaşılacaktır.

4.1.4

Eylem: Yurtdışındaki üniversiteler ile ortaklaşa doktora programların oluşturulması, bu kapsamdaki öğrencilere yönelik burs programlarının çeşitlendirilmesi


T

Gelişme: Bu eylem maddesi, “1.2.2. Kamu ve özel sektör çalışanları için mesai saatleri dışında lisansüstü programların yaygınlaştırılması” maddesi ile yakın ilişkili olduğundan her iki eylem maddesi ile ilgili çalışmalar eşgüdüm içerisinde yürütülmüştür. İlgili eylem maddesinde bahsi geçen çalışma grubu bu konuda da çalışma gerçekleştirmiştir. 19 Mart 2013 tarihinde YÖK’te gerçekleştirilen toplantıda öncelikle, YÖK tarafından üniversitelerimizin bu eylem maddesi ile ilgili mevcut durumu sunulmuştur. Daha sonra, mevcut durum diğer kurumların da görüşleriyle değerlendirilmiş ve bu eylem maddesi ile ilgili daha iyi bir konuma gelebilmek adına olası görüş, öneri ve stratejiler tartışılmıştır.

Üniversitelerimizde doğrudan bu eylem maddesi ile ilgili yurtdışındaki üniversiteler ile ortak yürütülen doktora programlarının sayısı sınırlıdır.

Üniversitelerimizde AB uyum süreciyle de paralel yürüyen uluslararasılaşma çabaları, son yıllarda önem kazandırmıştır. Bu kapsamda, birçok üniversitemiz, ders kredilerini Avrupa üniversiteleri ile uyumlu hale getirebilmek amacıyla Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS) kredi çalışmalarını başarı ile tamamlanmıştır. Bu çalışmaların başarı ile tamamlandığının göstergesi olarak, birçok üniversitemiz AKTS etiketi ve Diploma Eki etiketi ödülleriyle ödüllendirilmiştir. Özellikle lisans seviyesinde başlayan bu uyumlandırma, lisansüstü seviyede de başarıyla yürütülmektedir. Bu çabaların sonucu olarak, üniversitelerimizin AB alanında uluslararası hareketlilik seviyeleri artmış; akademisyen ve öğrenci bazlı birçok akademik hareketlilik gerçekleştirilmiştir. Lisans ve lisansüstü seviyesinde öğrenciler en az bir yarıyıllık eğitim-öğretim ders almak için karşılıklı ziyaretler gerçekleştirmişlerdir. Ulusal Ajans’ın koordinasyonunda yürütülen ERASMUS programı kapsamında üniversitelerimizden farklı bölümlerden birçok öğrenci eğitim-öğretim dönemlerinin en az bir (en çok iki yarıyılını) yurtdışında geçirmişlerdir. Benzer şekilde, AB üniversitelerinden de üniversitelerimize çok sayıda öğrenci gelmiştir. Benzeri hareketlilik, daha kısa süreli olmak üzere, ders verme amacıyla öğretim üyesi düzeyinde de karşılıklı olarak gerçekleştirilmiştir.

Bu hareketliklerinin önemli bir kısmı bu eylem maddesinin hedeflediği doktora seviyesinde gerçekleştirilmiştir. Üniversitelerimizden doktora seviyesindeki birçok öğrenci doktora öğrenimi ders veya tez aşamasında AB ülkelerindeki üniversitelerde bulunmuşlardır. ERASMUS programı kapsamında iki dönem için destek alan bu öğrencilerden bazıları, gittikleri üniversitelerden aldıkları destek, yurtiçinden aldıkları destek veya farklı ulusal ve uluslararası hareketlilik burs programlarından aldıkları desteklerle kaldıkları süreyi daha da uzatma imkanı bulmuşlardır. Hatta bazıları doktoralarını tamamen ziyaret ettikleri üniversitelerde tamamlayabilme fırsatını yakalamışlardır. Benzer şekilde, AB üniversitelerinden de üniversitelerimize ziyaretler olmuştur. Doktora seviyesinde gerçekleşen bu ziyaretlerde, öğrencinin Türkiye’deki üniversitesinden ve ziyaret ettiği AB üniversitesinde iki danışmanı olmuştur. Bu danışmanlar, alınacak derslerin belirlenmesinden doktora tez konusu seçimine birlikte bir koordinasyon içinde çalışmaktadırlar. Gerçekte, bu işleyiş, ortak bir doktora programına benzer yapıda sürdürülmektedir. Bu kapsamdaki işbirlikleri, AB 7. Çerçeve gibi fonlarca desteklenen ortak projelerin de yolunu açmaktadır.

YÖK, belirli bir altyapıya sahip olmayı asgari koşul olarak (programda ders verecek öğretim üyesi ve programın altyapısı) uygulamakta ve üniversitelerimizde yurtdışındaki üniversitelerle ortaklaşa doktora programların açılmasını teşvik etmekte ve desteklemektedir.

Yine bu eylem maddesi ile ilgili hareketlikleri destekleyen ERASMUS, TÜBİTAK, YÖK ÖYP ve benzeri uluslararası fon kaynakları vardır. Bu kaynakların kapsamı ve destek miktarları gün geçtikçe artmaktadır. Yurtdışındaki üniversiteler ile ortaklaşa doktora programlarının daha etkin ve verimli yürüyebilmesi için bu desteklerin varlığı önemlidir. Programlara olan talep arttıkça, yeni burs imkanlarına olan ihtiyaç da artacaktır.

120





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

4.1.5

Eylem: Yurtdışına gidecek araştırmacılar için, bir oryantasyon programının geliştirilmesi

YÖK Dışişleri Bakanlığı X

T

Gelişme: Bu eylem maddesi ile ilgili üniversitelerimiz ile görüşmeler yapılmış ve gelen cevaplar değerlendirilmiştir.

Bu türden programlar üniversitelerimizde Dış İlişkiler Ofisleri tarafından yürütülmektedir. Dolayısıyla, bu eylem maddesi, “3.3.1. Üniversitelerde dış ilişkiler koordinatörlüğünün müdürlük, daire başkanlığı ve benzeri statüdeki bir birim olarak teşkilatlandırılması ve üniversitelerce yapılan ikili ve çok taraflı uluslararası anlaşmalar yaparak öğretim elemanlarının bu kapsamdaki faaliyetlerinin artırılması” eylem maddesi ile doğrudan ve yakın ilişkilidir.

Üniversitelerimizde, dış ilişkileri koordine eden Uluslararası İlişkiler Ofisi, Dış İlişkiler Ofisi ve benzeri adlar altında yapılar mevcuttur. Yeni YÖK Yasa Taslağı’nda Madde 16’da üniversiteler bünyesinde “Dış İlişkiler, Tanıtım ve Topluma Hizmet Daire Başkanlığı” adı altında bir yapı öngörülmektedir. Bu eylem maddesinin hedeflediği türden bir yapılanma, yasal düzenleme gerektirmektedir.

Üniversitelerde yukarıda bahsedildiği gibi yurtdışı ilişkileri düzenlemek üzere farklı birimler bulunmaktadır. Bu birimler, üniversitenin kurumsal bütün yurtdışı ilişkilerini başarıyla koordine etmektedirler. Birçok üniversitemiz, bu birimlerde, nitelikli ve yeterli sayıda eleman görevlendirmiştir. Örneğin, şu an üniversitelerimizde başarıyla yürütülmekte olan ve yurtdışından üniversitelerde imzalanmış çok sayıda işbirliği anlaşması kapsamında yürüyen ERASMUS ve benzeri programlar, bu birim lerce yürütülmektedir.

Üniversitelerimizde günden güne artan uluslararasılaşma çabaları, bu birimlerin önemini daha da artırmıştır. Birçok üniversitemizde birimler, kurumsal yapılarını tamamlamış olup, bu eylem maddesinin hedeflediği türden faaliyetleri başarıyla sürdürmektedir.

Bu birimlerce, yurtdışına gidecek kişilere, gidecekleri ülkelerle ilgili ayrıntılı bilgiler sunulmaktadır. Daha önceki ziyaretler ile ilgili bilgiler iyi ve sistematik bir şekilde kaydedildiğinden, bu bilgiler bir sonraki ziyaretçi ile paylaşılmaktadır. Gidecek kişiyle, gidilecek ülke hakkında bilgi, (varsa) ziyaret edilecek kurum ile ilgili bilgi, (varsa) temas noktası ile ilgili bilgi, dikkat edilmesi gereken hususlar, vize, sigorta ve benzeri konularla ilgili bilgiler, ulaşım ve daha birçok konuda ayrıntılı bilgiler paylaşılmaktadır.

Ayrıca, eğer ziyaretçi, gidilecek ülkede konuşulan dile hakim değilse, bununla da ilgili kurs (eğer mümkünse) organize edilmektedir.

Nihai hedef, bu türden dolaşımı destekleyen mekanizmaların artarak çeşitlenmesidir.

4.1.6

Eylem: Dolaşımdaki araştırmacıların sosyal güvenlik haklarının iyileştirilmesi

ÇSGB Dışişleri Bakanlığı X

-


4.1.7

Eylem: Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının ek 1 inci maddesinde sadece Ar-Ge faaliyetinde çalışan yabancı uyrukluların döner sermayeden katkı payı almasına yönelik düzenleme yapılması

YÖK MB X

T

Gelişme: Bu eylem maddesi, “4.1.8. Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının 6. maddesinin sözleşmede belirtilen ücret ve ülkesine gelme-gitme masraflarının yanı sıra 2547 sayılı Kanun çerçevesinde yapılan görevlendirmeler çerçevesindeki ödemelerin TÜBİTAK tarafından koordine edilen uluslararası Programlar çerçevesinde desteklenen Ar-Ge projelerine ilişkin ödemelerin yapılabilmesini mümkün kılacak şekilde değiştirilmesi” ve “4.2.4. Üniversitelerde sözleşmeli çalışacak yabancı araştırmacıların sözleşme imzalama sürecinin iyileştirilmesi” eylem maddeleri ile doğrudan

121





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

ilişkilidir.

YÖK’ün sorumluluğunda olan bu eylem maddeleri ile ilgili Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve TÜBİTAK’tan temsilcilerle, 7 Mayıs 2013 tarihinde YÖK’te bir toplantı yapılmıştır. Toplantıda öncelikle, YÖK tarafından mevcut durum ve uygulamalar sunulmuştur. Sonra, mevcut durumu iyileştirme adına karşılıklı görüş alışverişinde bulunulmuştur.

83/7148 sayılı Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı, Ek Madde 1’de “278 sayılı Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanunun 16’ncı maddesinde belirtilen görevlendirme ve ödemeler, bu Kararda yer alan sınırlamalara tabi tutulmadan yapılabilir” denilmektedir.

Yapılan değerlendirme neticesinde YÖK tarafından ilgili paydaş kurumlardan da alınan görüşler doğrultusunda Ek Madde 1‘in kapsamının 5746 sayılı kanunda belirt ilen Ar-Ge tanımına uyan faaliyetlerin tamamını kapsayacak şekilde genişletilmesi önerilmektedir.

Böylelikle TÜBİTAK projeleri için tanınan istisnai durum, diğer Ar-Ge odaklı proje faaliyetlerine genişletilmiş olacaktır.

Bu durum, yasal bir düzenlemeyi gerektirmektedir.

T

4.1.8

Eylem: Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının 6. maddesinin sözleşmede belirtilen ücret ve ülkesine gelme-gitme masraflarının yanı sıra "2547 sayılı Kanun çerçevesinde yapılan görevlendirmeler çerçevesindeki ödemelerin TÜBİTAK tarafından koordine edilen uluslararası Programlar çerçevesinde desteklenen Ar-Ge projelerine ilişkin ödemelerin yapılabilmesini mümkün kılacak şekilde değiştirilmesi

YÖK MB X

T

Gelişme: Bu eylem maddesi, “4.1.7. Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının ek 1 inci maddesinde sadece Ar-Ge faaliyetinde çalışan yabancı uyrukluların döner sermayeden katkı payı almasına yönelik düzenleme yapılması” ve “4.2.4. Üniversitelerde sözleşmeli çalışacak yabancı araştırmacıların sözleşme imzalama sürecinin iyileştirilmesi” eylem maddeleri ile doğrudan ilişkilidir.

Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve TÜBİTAK’tan temsilcilerle, 7 Mayıs 2013 tarihinde YÖK’te bir toplantı yapılmıştır. Toplantıda öncelikle, YÖK tarafından mevcut durum ve uygulamalar sunulmuştur. Sonra, mevcut durumu iyileştirme adına karşılıklı görüş alışverişinde bulunulmuştur.

4.1.9

Eylem: 7.ÇP, CIP* ve benzeri AB programları kapsamındaki konsorsiyum oluşturma faaliyetlerine katılımın desteklenmesi için programların oluşturulması ve mevcut programların geliştirilmesi (*CIP-Competitiveness and Innovation Framework Programme-AB Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Çerçeve Programı)

İlgili Programlardan Sorumlu Kurum/ kuruluşlar

Kalkınma Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK

X

D

Gelişme: Bu eylem kapsamında TÜBİTAK tarafından:

19-20 Mart 2013- Antalya: İleri Seviye Proje Yazma ve Yürütme Eğitimi düzenlenmiştir.

Eskişehir’de 5, Bursa’da 10 olmak üzere toplamda 15 KOBI ziyareti gerçekleştirilmiştir.

11 Türk araştırmacıya yurt dışındaki etkinliklere katılım için finansal destek verilmiştir.

122





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 4.2.

Yurtdışındaki nitelikli araştırmacıların, öncelikli alanlar başta olmak üzere, yurt içinde istihdam edilmesi için gerekli imkânların sağlanması

4.2.1 Eylem: Yurtdışındaki başarılı araştırmacıların Türkiye’de araştırmalarını sürdürmelerini sağlayacak destek mekanizmalarının kariyer dönemlerine göre çeşitlendirilmesi

TÜBİTAK YÖK, MB X D

4.2.1

Gelişme: TÜBİTAK BİDEB tarafından ilköğretim, ortaöğretim, üniversite lisans ve lisansüstü öğrencileri ile doktora sonrası düzeyde araştırma yapan araştırmacılara yönelik karşılıksız burs ve bilimsel destek programları yürütülmektedir.

Türk öğrenci ve araştırmacılara yönelik burs programlarımıza ek olarak bilimsel etkileşimin gelişmesini desteklemek, uluslararası araştırma zincirini geliştirmek ve Türkiye’nin tanıtılmasına katkı sağlamak amaçlarıyla Türkiye’de eğitimlerine ya da araştırmalarına devam eden yabancı ülke vatandaşlarına yönelik burs ve destekler de verilmektedir.

Yüksek lisans ya da doktora eğitimine Türkiye’de devam edecek üstün başarılı yabancı ülke vatandaşı öğrenciler TÜBİTAK 2215 Yabancı Uyruklular Lisansüstü Burs Programı, doktora sırası ve doktora sonrası araştırmacılar ise TÜBİTAK 2216 Yabancı Uyruklular İçin Araştırma Burs Programı kapsamında desteklenmektedir.

TÜBİTAK 2215 Yabancı Uyruklular Doktora Burs Programı yabancı uyruklu son sınıf lisans öğrencilerinin de başvuru yapmasını sağlayacak şekilde genişletilerek 2013 yılında TÜBİTAK 2215 Lisansüstü Burs Programı olarak uygulamaya koyulmuştur. TÜBİTAK 2215 Programı kapsamında 2003 yılı içerisinde sadece 3 farklı ülkeden 13 kişi desteklenirken, 2012 yılı içerisinde 21 farklı ülkeden 53 yabancı uyruklu doktora öğrencisi desteklenmiştir. 2013 yılının ilk döneminde programın kapsamının da genişletilmesine paralel olarak TÜBİTAK 2215 Programı’na geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında yaklaşık 25 kat artışla toplam 1.684 kişi başvuru yapmıştır. 2013 yılı 1. dönem başvurularının değerlendirilmesine ise devam edilmektedir. 30 Nisan 2013 itibarıyla bursları devam eden 253 yabancı uyruklu doktora bursiyeri ve 124 yabancı uyruklu araştırmacı bulunmaktadır.

Ayrıca, kamu veya özel sektör kurum ve kuruluşlarında, ihtiyaç duyulan bilim insanı açığının kapatılmasına ve bilim üretimine katkıda bulunmak amacıyla, yurt dışındaki üniversitelerde ve/veya araştırma kuruluşlarında çalışmakta olan, deneyimli bilim insanlarının araştırmalara katılmak, teknolojik yenilikler getirmek, seminerler, konferanslar, dersler vermek üzere Türkiye'ye getirilmesi için TÜBİTAK 2221 Konuk veya Akademik İzinli Bilim İnsanı Destekleme Programı kapsamında destek verilmektedir. TÜBİTAK 2221 Programı’nın kapsamı yurt dışındaki araştırmacıların sabbatical dönemlerinde Türkiye’ye araştırma yapmak için gelmelerini teşvik etmek amacıyla 2013 yılında yapılan bir değişiklikle genişletilmiştir. 2000 - 2012 yılları arasında TÜBİTAK 2221 programı kapsamında toplam 1538 konuk bilim insanı desteklenmiş olup bu konuk bilim insanlarının 156’sı kariyerlerine yurt dışında devam eden Türk araştırmacılardır. 2013 yılının ilk 4 döneminde ise program kapsamında 75 konuk bilim insanı desteklenmiştir.

Yurt dışındaki nitelikli araştırmacıların, öncelikli alanlar başta olmak üzere, Türkiye’ye uzun süreli araştırma yapmak üzere gelmelerini sağlamak için bu araştırmacıların yurt içinde istihdamına yönelik imkânların sağlanması amacıyla 2012 yılında TÜBİTAK 2236 Uluslararası Deneyimli Araştırmacı Dolaşım Destek Programı uygulamaya koyulmuştur. TÜBİTAK 2236 Programı’nın toplam bütçesi 11,2 milyon €’dur. Bu bütçenin 4,5 milyon €’su AB Komisyonu’ndan sağlanacaktır. Program boyunca toplam 4 çağrıya çıkılacaktır. Program kapsamında 100 deneyimli bilim insanının/uzmanın desteklenmesi hedeflenmektedir. 2012 yılının Eylül ayında kapanan ilk çağrısı kapsamında ön incelemeyi geçen 66 başvurunun bilimsel değerlendirmeleri sonucunda 26 araştırmacı desteklenmiştir.

T

4.2.2

Eylem: Uluslararası araştırmacıların çocuklarının eğitim sürecinin iyileştirilmesiyle ilgili yasal düzenlemelerin gerçekleştirilmesi

MEB10

X --


10

7 Ağustos 2012 tarihli BTYK’nın 24. toplantısında MEB tarafından “Eylemin Bakanlık görev alanına girmediği, konunun uluslararası anlaşmalar ve karşılıklılık ilkesi gereği Dışişleri Bakanlığı tarafından ikili anlaşmalarla düzenlenebileceği” raporlanmıştır.

123





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

4.2.3 Eylem: Doçentlik sınav yönetmeliğine yabancı uyrukluların talebi halinde doçentlik sözlü sınavının İngilizce yapılabilmesi fıkrasının eklenmesi

ÜAK YÖK X T11

4.2.4

Eylem: Üniversitelerde sözleşmeli çalışacak yabancı araştırmacıların sözleşme imzalama sürecinin iyileştirilmesi

MB12

YÖK, ÇSGB X

T

Gelişme13

: Bu eylem maddesi, “4.1.7. Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının ek 1 inci maddesinde sadece Ar-Ge faaliyetinde çalışan yabancı uyrukluların döner sermayeden katkı payı almasına yönelik düzenleme yapılması” ve “4.1.8. Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının 6. maddesinin sözleşmede belirtilen ücret ve ülkesine gelme-gitme masraflarının yanı sıra 2547 sayılı Kanun çerçevesinde yapılan görevlendirmeler çerçevesindeki ödemelerin TÜBİTAK tarafından koordine edilen uluslararası Programlar çerçevesinde desteklenen Ar-Ge projelerine ilişkin ödemelerin yapılabilmesini mümkün kılacak şekilde değiştirilmesi” eylem maddeleri ile doğrudan ilişkilidir.

YÖK’ün sorumluluğunda olan bu eylem maddeleri ile ilgili işbirliği yapılacak kurumlar olan zikredilen Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve TÜBİTAK’tan temsilcilerle, 7 Mayıs 2013 tarihinde YÖK’te bir toplantı yapılmıştır. Toplantıda öncelikle, YÖK tarafından mevcut durum ve uygulamalar sunulmuştur. Sonra, mevcut durumu iyileştirme adına karşılıklı görüş alışverişinde bulunulmuştur.

Kaliteli bir yüksek öğretimin en önemli girdisi, yetişmiş ve nitelikli iş gücüdür. Bu girdi, evrensel nitelikte bir Ar-Ge stratejisi için de önkoşuldur. Gelişmiş ülkelerdeki üniversitelerin Ar-Ge personel yapısı incelendiğinde, önemli bir kısmının yurtdışı kökenli olduğu görülmektedir. Bunun farkındalığı oluşmuş bulunan Türk yükseköğretim sisteminde de yabancı uyruklu öğretim elemanlarının sayısı, günden güne artmaktadır.

Bu eylem maddesi ile ilgili 78 sayılı “Yüksek Öğretim Kurumları Öğretim Elemanlarının Kadroları Hakkında Kanun Hükmündeki Kararname” Ek Madde 14’te yeniden aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:

Ek Madde 14 -(Ek: 17/2/2011-6114/16 md.)

2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 34 üncü ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 16ncı maddesine göre yükseköğretim kurumlarında sözleşme ile istihdam edilecek yabancı uyruklu öğretim elemanı sayısı dolu öğretim elemanı kadrosu sayısının % 2’sini geçemez. Bu kapsamdaki yabancı uyruklu öğretim elemanının yükseköğretim kurumları itibariyle dağılımı, isim, ücret ve sözleşme örneğinin vizesi, sözleşme süresinin uzatılması ve sona erdirilmesi, Yükseköğretim Kurulu tarafından yapılır.

Yukarıdaki düzenleme, bu eylem maddesinin hedefini kapsamaktadır. Bu nedenle, eylem tamamlanmıştır.

4.2.5 Eylem: Türkiye’de çalışmakta olan yabancı uyruklu araştırmacıların eşlerinin çalışma izni alma süreçlerinin iyileştirilmesi

ÇSGB X T14

11

Bu eylem daha önceki raporlama dönemlerinde tamamlanmıştır. 12

Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından 5 Aralık 2011 tarihinde gönderilen Eylem Gelişme Raporu’nda “17/2/2011 tarihli ve 6114 sayılı Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 16 ncı maddesi ile 2/9/1983 tarihli ve 78 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen 14 üncü maddede; 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 34 üncü ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 16 ncı maddesine göre “yabancı uyruklu öğretim elemanının yükseköğretim kurumları itibarıyla dağılımı, isim, ücret ve sözleşme örneğinin vizesi, sözleşme süresinin uzatılması ve sona erdirilmesi, Yükseköğretim Kurulu tarafından yapılır.” hükmü getirilmiştir. Söz konusu yazıda bu bağlamda YÖK ile çalışılması planlandığı belirtilmektedir. 13

Bu eylem gelişmesi YÖK tarafından raporlanmıştır. 14

Bu eylem daha önceki raporlama dönemlerinde tamamlanmıştır.

124





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Amaç 5. Ar-Ge personeli istihdam kapasitesinin geliştirilmesi

Strateji 5.1.

Üniversitelerde nitelikli Ar-Ge personel istihdamı

5.1.1

Eylem: Belirli kriterleri sağlayan üniversitelerin kapasitelerini koruma ve artırabilmeleri için ihtiyaç duydukları nitelikli Ar-Ge personel istihdamında, üniversitelere esnekliğin tanınması

YÖK Üniversiteler, MB X

D

Gelişme: Bu konu yeni YÖK Yasa Taslağı kapsamında değerlendirilmektedir.

5.1.2 Eylem: Üniversitelerde proje bazlı esnek istihdamın sağlanması MB YÖK, DPB X T13

Strateji 5.2.

Özel Sektörde Ar-Ge personeli istihdam kapasitesinin geliştirilmesi

5.2.1

Eylem: Ar-Ge birimlerini yeni oluşturan KOBİ’ler için araştırmacıların ücretlerinin kısa dönemli ve olgunlaşma süresine göre kademeli olarak kamu ve özel sektör tarafından ortaklaşa karşılanması

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı MB X

D


Strateji 5.3.

Kamu Araştırma Merkezleri Ar-Ge personeli istihdam kapasitesinin geliştirilmesi

5.3.1 Araştırmaya yardım edecek teknik personel kadrolarının alımının kolaylaştırılması ve mali olarak desteklenmesi

MB DPB, Kamu Ar-Ge Enstitülerinin bağlı/ilgili

olduğu Bakanlıklar X T

15

5.3.2 Kamu kurumlarındaki araştırmacıların özlük haklarının iyileştirilmesi

MB DPB, Kamu Ar-Ge Enstitülerinin bağlı/ilgili

olduğu Bakanlıklar X T

15

5.3.3

Kamuda araştırmacı etkinliğinin artırılması için sözleşmeli olarak araştırmacılarının istihdamının sağlanması

DPB MB, Kamu Ar-Ge Enstitülerinin bağlı/ilgili

olduğu Bakanlıklar X

D Gelişme: İlgili kamu kurum ve kuruluşlarının araştırma geliştirme faaliyetlerinde istihdam edilmek üzere sözleşmeli proje personeli pozisyon tahsisi talepleri Devlet Personel Başkanlığı’na iletildikçe değerlendirilmekte ve mevcut uygulamalar çerçevesinde pozisyon tahsisi yapılmaktadır.

15

Bu eylem daha önceki raporlama dönemlerinde tamamlanmıştır.

125

Y1 - Bölüm 2: BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Kapsamında Türkiye’deki Diğer Gelişmeler

A. TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleri

TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı (BİDEB), ülkemizin bilim ve teknoloji alanında gelişmesinde en kritik rolü oynayan insan gücünün yetiştirilmesini destekleme görevini üstlenmiştir.

TÜBİTAK BİDEB’in yürüttüğü çalışmalara ve ülkemizin ihtiyaçlarına paralel olarak desteklerin türleri, desteklenen kişi sayısı ve destek miktarları her yıl sürekli artmaktadır. 2003 yılında 1.527 olan desteklenen toplam bilim insanı sayısı 2012 yılında 12 kat artışla 18.424 olarak gerçekleşmiştir. BİDEB tarafından yürütülen 33 burs ve destek programı kapsamında 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla toplam 9.005 bilim insanı desteklenmiştir. 2013 sonu itibarıyla 20.000’i aşkın bilim insanının ve genç araştırmacının desteklenmesi hedeflenmiştir.

Desteklenen bilim insanı sayısı ve verilen destek miktarları Şekil 7-a, 7-b ve Şekil 7-c’de gösterilmiştir.

TÜBİTAK BİDEB lisans, yüksek lisans ve doktora bursları kapsamında 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla bursiyerliği devam eden 650 Yurt İçi Lisans, 1.412 Yurt İçi Yüksek Lisans ve 2.489 Yurt İçi Doktora bursiyeri olmak üzere toplam 4.551 yurt içi bursiyeri bulunmaktadır. Şekil 6’da BİDEB tarafından verilen toplam lisans, yüksek lisans ve doktora bursiyer sayılarının yıllara göre dağılımı verilmiştir.

TÜBİTAK BİDEB tarafından başarı kriteri esas alınarak verilen bu yüksek lisans ve doktora burslarının yanı sıra, desteklenen akademik projelerde ve TÜBİTAK 1007 programı çercevesindeki projelerde, yürütücüleri tarafından seçilen ve projelerde bursiyer olarak çalışan yüksek lisans ve doktora öğrencilerine de proje kapsamında burs verilmektedir.

Şekil 7-a. O Yıl İçinde Desteklenmeye/Burs Almaya Başlayan Bilim İnsanı Sayısının Yıllara Göre Dağılımı

*2013 yılı sonu öngörüsü olup, o yıl içinde desteklenmeye/burs almaya başlayan bilim insanı sayısı 30 Nisan 2013 itibarıyla toplam 2.942 kişidir.

Şekil 7-b. Desteklenen Toplam Bilim İnsanı Sayısının Yıllara Göre Dağılımı *2013 yılı sonu öngörüsü olup, desteklenen toplam bilim insanı sayısı 30 Nisan 2013 itibarıyla toplam 9.005 kişidir.

Şekil 7-c. Toplam Destek/Burs Miktarlarının Yıllara Göre Dağılımı

*2013 yılı sonu öngörüsü olup, bilim insanlarına aktarılan toplam fon

miktarı 30 Nisan 2013 itibarıyla cari fiyatlarla 25,02 Milyon TL’dir.

126

Doktorasını tamamlamış genç araştırmacılara üniversitelerimizde veya araştırma kuruluşlarımızda doktora sonrası araştırma yapmaları için destek vermek, Türk araştırmacıların yurt içi dolaşımı vasıtasıya bilimsel bilgi aktarımı ve işbirliğini kolaylaştırmak amaçlarıyla TÜBİTAK 2218 Yurt İçi Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı çerçevesinde burs verilmektedir. 2000-2012 yılları arasında TÜBİTAK 2218 Programına toplam 407 başvuru yapılmış ve bu başvurulardan 298’i desteklenmiştir. 2013 yılının ilk döneminde ise 21 başvuru yapılmış ve başvurulardan 14’ü desteklenmiştir. 30 Nisan 2013 itibarıyla TÜBİTAK 2218 Programı kapsamında bursiyerliği devam eden 67 doktora sonrası araştırmacı bulunmaktadır.

Öte yandan, Türk araştırmacıların yurt dışı dolaşımı kapsamında uluslararası işbirliği imkânlarının oluşmasını kolaylaştırmak amacıyla doktora öğrencileri için TÜBİTAK 2214/A Yurt Dışı Doktora Sırası Araştıma Burs Programı ve doktora sonrası araştırmacılar için TÜBİTAK 2219 Yurt Dışı Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı çerçevesinde yurt dışı araştırma faaliyetleri de desteklenmektedir. 2000-2012 yılları arasında TÜBİTAK 2214/A Programına toplam 1.988 başvuru yapılmış ve bu başvurulardan 1.232’si desteklenmiştir. Aynı dönemde TÜBİTAK 2219 Programına ise toplam 4.004 başvuru yapılmış ve bu başvurulardan 2.122’si desteklenmiştir. 2013 yılının ilk döneminde geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında TÜBİTAK 2214/A Programı için 1,5 kat artışla 193 doktora sırası araştırmacı ve TÜBİTAK 2219 Programına ise yaklaşık 2,5 kat artışla 537 doktora sonrası araştırmacı başvurmuştur. 2013 yılı 1. dönem başvurularının değerlendirilmesine devam edilmektedir. 30 Nisan 2013 itibarıyla bu programlar kapsamında bursiyerliği devam eden 354 doktora öğrencisi ve 502 doktora sonrası araştırmacı bulunmaktadır. Şekil 9’da TÜBİTAK BİDEB tarafından desteklenen toplam yurt içi ve yurt dışı araştırmacı sayılarının yıllara göre dağılımı verilmiştir.

Türk öğrenci ve araştırmacılara yönelik burs programlarına ek olarak bilimsel etkileşimin gelişmesini desteklemek, uluslararası araştırma zincirini geliştirmek ve Türkiye’nin tanıtılmasına katkı sağlamak amaçlarıyla Türkiye’de eğitimlerine ya da araştırmalarına devam eden yabancı ülke vatandaşlarına yönelik burs ve destekler de verilmektedir. Yüksek lisans ya da doktora eğitimine Türkiye’de devam edecek üstün başarılı yabancı ülke vatandaşı öğrenciler TÜBİTAK 2215 Yabancı Uyruklular Lisansüstü Burs Programı, doktora sırası ve doktora sonrası araştırmacılar ise TÜBİTAK 2216 Yabancı Uyruklular İçin Araştırma Burs Programı kapsamında desteklenmektedir.

TÜBİTAK 2215 Yabancı Uyruklular Lisansüstü Burs Programı kapsamında 2003 yılı içerisinde sadece 3 farklı ülkeden 13 kişi desteklenirken, 2012 yılı içerisinde 21 farklı ülkeden 53 yabancı uyruklu doktora öğrencisi desteklenmiştir. 2013 yılının ilk döneminde TÜBİTAK 2215 Programı’na geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında yaklaşık 25 kat artışla toplam 1.684 kişi başvuru yapmıştır. 2013 yılı 1. dönem başvurularının değerlendirilmesine devam edilmektedir.

30 Nisan 2013 itibarıyla bursları devam eden 253 yabancı uyruklu doktora bursiyeri ve 124 yabancı uyruklu araştırmacı bulunmaktadır. Toplam yabancı uyruklu doktora ve doktora sonrası bursiyer sayılarının yıllara göre dağılımı Şekil 9-a’da; 30 Nisan 2013 itibarıyla bursları devam eden yabancı uyruklu doktara bursiyer ve araştırmacı sayılarının ülkelere göre dağılımı ise sırasıyla Şekil 9-b’de ve 9-c’de gösterilmiştir.

Şekil 8. BİDEB tarafından Toplam Yurt İçi Lisans, Yüksek Lisans ve Doktora Bursiyer Sayılarının Yıllara Göre Dağılımı *2013 yılı sonu öngörüsü olup, TÜBİTAK BİDEB tarafından desteklenen toplam yurt içi lisans, yüksek lisans ve doktora bursiyer sayısı 30 Nisan 2013 itibarıyla 4.551’dir.

127

Ulusal ve Uluslararası Bilim Olimpiyatları

Geleceğin bilim insanlarını yetiştirmek ve genç yeteneklerimizi teşvik etmek amacıyla düzenlenen olimpiyat etkinlikleri de TÜBİTAK BİDEB tarafından yürütülmektedir. Bu çalışmalar hem ulusal hem de uluslararası düzeyde yapılmaktadır. Ortaöğretim kurumlarına devam etmekte olan öğrencileri fen bilimlerinde çalışmalar yapmak üzere teşvik etmek, çalışmalarını yönlendirmek ve bu alanlarda özel eğitim olanakları sağlamak yolu ile gelişmelerine katkıda bulunmak amacıyla, her yıl matematik, fizik, kimya, biyoloji ve bilgisayar dallarında Ulusal Bilim Olimpiyatları düzenlenmekte ve buradan seçilen öğrencilerden oluşturulan ekiplerle de Uluslararası Bilim Olimpiyatlarına katılım sağlanmaktadır. Ülkemiz, TÜBİTAK’ın organizasyonuyla Uluslararası Bilgisayar (IOI), Matematik (IMO), Fizik (IPhO), Kimya (IChO), Biyoloji (IBO) Olimpiyatları ile Genç Balkan Matematik Olimpiyatı, Balkan Matematik Olimpiyatı ve Balkan Bilgisayar Olimpiyatı’na katılmaktadır. Katıldığımız Uluslararası Bilim Olimpiyatlarında Ülkemizi temsil eden öğrencilerimiz toplam 41 altın, 136 gümüş, 204 bronz madalya ve 43 mansiyon ödülü kazanarak başarılarını kanıtlamışlardır.

Olimpiyat kuralları gereği ülkeler Uluslararası Olimpiyatlara belirli sayıda öğrenci ile katılabilmektedir. Bu nedenle alınan toplam madalya sayısında büyük bir değişiklik olmazken altın madalya sayısında artış olmaktadır. Özellikle 2012 yılında Olimpiyat Takımlarında yer alan 49 öğrencinin 13’ü altın, 18’i gümüş ve 11’i bronz madalya kazanmıştır.

Bunun yanısıra, 2013 yılında 17. Genç Balkan Matematik Olimpiyatı TÜBİTAK organizasyonuyla Türkiye’de düzenlenecektir.

Şekil 9. Yurt İçi / Dışı Araştırma Bursları

Kapsamında Desteklenen Toplam

Araştırmacı Sayılarının Yıllara Göre Dağılımı

*2013 yılı sonu öngörüsü olup, TÜBİTAK BİDEB tarafından

desteklenen toplam yurt içi ve yurt dışı araştırma bursiyer

sayısı 30 Nisan 2013 itibarıyla 948’dir.

Şekil 9-a. Yabancı Uyruklu Doktora ve Doktora Sonrası Bursiyer Sayılarının Yıllara Göre Dağılımı

*2013 yılı sonu öngörüsü olup, TÜBİTAK BİDEB

tarafından desteklenen toplam yabancı uyruklu doktora

öğrencisi ve araştırmacı sayısı 30 Nisan 2013 itibarıyla

377’dir.

Şekil 9-b. 30 Nisan 2013 itibarıyla Bursları Devam Eden

Yabancı Uyruklu Doktora Bursiyer Sayılarının

Ülkelere Göre Dağılımı

Şekil 9-c. 30 Nisan 2013 itibarıyla Bursları Devam Eden Yabancı Uyruklu Araştırmacı Sayılarının Ülkelere Göre Dağılımı

128

Şekil 11. MEB İlköğretim Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Proje Yarışmalarına Yapılan Proje Başvuru Sayılarının 2003-2011 Yılları Arasındaki Dağılımı

Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışması

Olimpiyatların yanı sıra, gençleri temel ve uygulamalı bilimlerde araştırmaya teşvik ederek proje kültürünü yaygınlaştırmak amacıyla TÜBİTAK BİDEB tarafından 1969 yılından beri düzenlenmekte olan “Orta Öğretim Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması”, ülke geneline yayılmak gayesiyle 2005 yılından itibaren tek merkez yerine Türkiye’nin değişik bölgelerinde üniversitelerimiz ile işbirliği içinde yapılmaya başlanmıştır. 2003 yılında 512 proje başvurusu yapılmış ve bu rakam 2013 yılında 2003 yılına oranla 14,5 kat artışla 7.402 olarak gerçekleşmiştir (Şekil 10). Bölgelere başvuruda bulunan söz konusu 7.402 projeden 1.234 proje ilk aşamada değerlendirilerek sergilenmeye uygun bulunmuştur. Bölge sergilemelerinde birincilik ödülüne layık görülen 202 proje 20 - 24 Mayıs 2013 tarihinde Ankara’da düzenlenen Final Yarışması’na katılmaya hak kazanmıştır.

Ayrıca sosyal bilimler alanında da öğrencileri araştırmaya teşvik etmek amacıyla 2008 yılında ilk defa Proje Yarışması alanlarına Sosyoloji alanı ve 2009 yılında Tarih alanı ilave edilmiştir. 2010 yılından itibaren de Yer Bilimi alanı Coğrafya olarak değiştirilmiştir. 2013 yılında Sosyoloji alanında 1.440 ve Tarih alanında 859 ve Coğrafya alanında 613 proje başvurusu yapılmıştır.

2005 yılında sadece İstanbul’da yapılan ve MEB tarafından gerçekleştirilen İlköğretim

Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Proje Yarışması, 2006 yılından itibaren MEB - TÜBİTAK işbirliği protokolünün imzalanmasıyla tüm ülke genelinde yapılmaya başlamıştır. 2013 yılında toplam 78.887 proje başvurusu olmuştur (Şekil 11).

TÜBİTAK tarafından düzenlenen “Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışması” Bölge Koordinatörleri aynı zamanda “İlköğretim Matematik ve Fen Bilimleri Proje Çalışması”nın Bölge Koordinatörlüğü görevini de yürütmektedirler. TÜBİTAK BİDEB, bu yarışmanın etkin olarak yapılmasında, jüri değerlendirme sürecinin bilimsel içeriğinin oluşturulması ve proje değerlendirme sisteminin geliştirilmesi çalışmalarında aktif görev yapmaktadır.

TÜBİTAK BİDEB Tarafından Uygulamaya Konulan Yeni Programlar ve Mevcut Programlardaki İyileştirmeler

2012 yılının son 6 ayı içerisinde 5 ve 2013 yılı içerisinde ise 4 yeni destek programı uygulamaya konulmuştur.

Bu programlardan ilki TÜBİTAK 2235 En Az Gelişmiş Ülkeler Lisansüstü Burs Programı’dır. 2012 yılında başvuruları ilk kez alınan programa yapılan 72 başvurudan 7’si desteklenmiştir. 2013 yılında iki dönem olarak başvuru alınacak programın ilk dönemine 132 başvuru yapılmış, 17 öğrenciye daha burs verilmiştir.

2012 yılında uygulamaya konulan ikinci program TÜBİTAK 2236 Uluslararası Deneyimli Araştırmacı Dolaşım Destek Programı’dır. Yurt dışındaki nitelikli araştırmacıların, Türkiye’ye uzun süreli araştırma yapmak üzere gelmelerini sağlamak amacıyla uygulamaya koyulan Program kapsamında 100 deneyimli bilim insanının/uzmanın desteklenmesi hedeflenmektedir. 2012 yılının Eylül ayında kapanan ilk çağrı kapsamında ön incelemeyi geçen 66 başvurunun 26’sı desteklenmiştir.

2012 yılında uygulamaya konulan üçüncü program ise TÜBİTAK 2237 Proje Eğitimi Etkinliklerini Destekleme Programı’dır. 2012 yılında programa toplam 56 eğitim etkinliği için başvuru yapılmış, 26 etkinlik kapsamında 652 kişinin eğitim alması için destek verilmiştir. 2013 yılının ilk döneminde

Şekil 10. TÜBİTAK Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışmasına Yapılan Proje Başvuru Sayılarının 2003-2013 Yılları Arasındaki Dağılımı

129

başvuru yapan 7 eğitim etkinliğinin tümü desteklenmiştir. 2013 yılının ikinci döneminde yapılan 9 etkinlik başvurusunun değerlendirmelerine devam edilmektedir.

2012 yılında uygulamaya konulan dördüncü program ise TÜBİTAK 2239 Girişimcilik ve Yenilikçilik Eğitim ve Araştırma Faaliyetlerini Destekleme Programı’dır. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan teknogirişim sermaye desteğini kazanmış kişilerin girişimcilik eğitimi almaları ve uluslararası iş ortamına dâhil olmalarını teşvik etmek amacıyla bu program kapsamında BSTB ile işbirliği yapılmıştır. Bu çerçevede, teknogirişim sermaye desteğini kazanan ve BSTB tarafından önerilen 42 kişi arasından 10’unun Silikon Vadisi’nde eğitim alması için desteklenmesine karar verilmiştir. Desteklenen 10 kişiye, iş kurma, vize, finansal sistemler, yatırımcıya sunum teknikleri ve iş modellemesi konularında eğitim verilmiştir. Kişiler 26 Kasım-21 Aralık 2012 tarihleri arasında Silikon Vadisi’ndeki eğitime katılmışlardır.

2012 yılının son 6 ayında uygulamaya koyulan son program TÜBİTAK 2241/A - Sanayi Odaklı Lisans Bitirme Tezi Destekleme Programı’dır. Son sınıf lisans öğrencilerinin sanayinin bir sorununu çözmeye yönelik hazırladıkları bitirme tezleri için bu program kapsamında 4.000 TL destek verilmektedir. Sanayi odaklı proje desteği kapsamında 2012 yılında 2 dönemde toplam 235 başvuru alınmış ve 147 proje desteklenmiştir. 2013 yılından itibaren başvuru dönemleri lisans öğrencilerinin her ay başvuru yapmasını sağlayacak şekilde yılda 12 dönem olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda 2013 yılının ilk 4 ayında 119 proje başvurusu alınmış ve 71 proje desteklenmiştir.

TÜBİTAK Tarafından 2013 Yılında Başlatılan Lise ve Üniversite Düzeyi Yarışma Programları

2012 yılında başlatılan bu programların yanı sıra Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016 ile Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı Stratejisi kapsamında belirlenen hedeflere ulaşılması amacıyla 2013 yılında lise öğrencileri için 1 ve lisans öğrencileri için 3 olmak üzere toplam 4 proje yarışması uygulamaya konulmuştur.

Lise öğrencilerinin yenilikçilik temelli düşünme yeteneğine sahip olmalarını sağlayarak yenilikçiliği, girişimcilik sürecinin merkezine yerleştiren bir nesil yetişmesine katkıda bulunmak ve böylece girişimcilik ve yenilikçilik konularına yönelik farkındalığı artırmak amacıyla 2013 yılından itibaren TÜBİTAK 2238/A Lise Öğrencileri Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışması düzenlenecektir. TÜBİTAK 2238/A Programı’na birinci yılında toplam 663 başvuru yapılmıştır. İlk yılında çevre, sağlık, ulaşım, enerji, gıda ve turizm alanlarında belirlenen sorunlara ilişkin lise öğrencilerinin çözüm önerileri ile başvurduğu yarışma kapsamında birinci değerlendirme sonucunda 180 iş fikri 26 - 30 Mayıs 2013 tarihleri arasında yapılacak final sergisine davet edilmiştir.

Girişimcilik ve yenilikçilik alanında farkındalığı artırmak hedefi kapsamında ikinci olarak çeşitli alanlarda yenilikçilik içeren iş fikri olan ön lisans, lisans ve lisansüstü öğrencilerine fikirlerini hayata geçirmelerine yönelik uygun ortamı hazırlamak amacıyla 2013 yılından itibaren TÜBİTAK 2238/B Üniversite Öğrencileri Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışması düzenlenecektir. Genel Kategori ve Teknoloji Kategorisi olmak üzere iki kategoride başvuru alınan yarışmanı birinci yılında toplam 353 başvuru yapılmıştır. 1. aşamayı geçen 200 öğrenci 16-19 Mayıs 2013 tarihleri arasında düzenlenecek iş planı seminerine katılmaya ve 1.000 TL’lik ödülü almaya hak kazanmıştır.

2013 yılında uygulamaya koyulan üçüncü yarışma programı TÜBİTAK 2241/B Sanayi Odaklı Lisans Bitirme Projeleri Yarışması’dır. Üniversitelerimizin Mühendislik ve Teknoloji Fakülteleri ile Ziraat Fakültesinin ilgili bölümlerinde öğrenim görmekte olan lisans öğrencilerinin, sanayinin bir sorununu çözmeyi hedefleyen ve/veya sanayide uygulama potansiyeli olan ürün/yöntem/süreç iyileştirme ve/veya geliştirmeye yönelik araştırma konusuna sahip lisans bitirme projeleri için düzenlenecek yarışma kapsamında 17 Mayıs 2013’e kadar başvurular alınmaya devam edilmektedir. Yarışma’da sergilenmeye hak kazanan tüm bitirme projelerine teşvik ödülü olarak 500 TL verilecektir.

2013 yılında uygulamaya koyulan son yarışma programı TÜBİTAK 2242 Lisans Öğrencileri Yazılım Projeleri Yarışması’dır. Lisans öğrencilerini ülkemizin sorunlarına yönelik olarak yenilikçi ve girişimci bir şekilde bilişim teknolojilerini kullanarak çözüm üretmeleri ve bu doğrultuda bilgi ve becerilerini geliştirmeleri konusunda teşvik etmek amacıyla düzenlenen yarışmaya birinci yılında 244 proje başvurusu yapılmıştır. Bu yıl Eğitim Uygulamaları, Gömülü Sistemler, Yenilikçilik ve Toplumsal Etki alanlarında düzenlenen yarışmanın final sergisi ve ödül töreni 10-11 Haziran 2013 tarihleri arasında yapılacaktır.

2008-2013 yılları arasında TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı bünyesinde yürütülen destek programları hakkında ayrıntılı bilgi Tablo 2’de verilmiştir. Tablo 2’de ilk ve ortaöğretim öğrencilerine yönelik destekler dâhil edilmemiş olup onlarla ilgili veriler ayrı olarak Tablo 3’te gösterilmiştir.

130

Tablo 28. 2008 - 2013 Yılları Arasında Lisans, Lisansüstü Öğrencileri ve Doktora Sonrası Araştırmacılara Yönelik TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleri

2008 2009 2010 2011 2012 30/04/2013

B* D* T* DM* B D T DM B D T DM B D T DM B D T DM B D T DM

Lisans Bursu 389 389 1836 12,7 279 279 1952 15,1 31 26 1971 12,9 35 31 1473 7,8 37 37 1041 3,8 0 0 650 1,35

Üniversite Öğr. Yurtiçi-Yurtdışı Araş. Projeleri Destekleme Prog

176 170 170 0,3 349 297 297 0,5 809 556 556 0,9 794 524 524 0,9 876 594 594 1,2 662 14 14 0,48

Sanayi Odaklı Lisans Bitirme Tezi Destekleme Programı

- - - - - - - - - - - - - - - - 235 149 149 - 119 71 71

Sanayi Odaklı Lisans Bitirme Projeleri Yarışması

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 27

Üniversite Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışması

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1016 0,10

Lisans Yazılım Projeleri Yarışması - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 244 0,01

Yurt İçi Yüksek Lisans Bursu 2.876 493 2.680 30,8 3.749 424 2.953 20,2 2.680 953 3.111 14,1 3.493 524 2.729 20,5 3.075 500 2.630 17,4 2.451 4 1.412 4,52

Yurt İçi Doktora Bursu 772 364 1.523 18,8 780 547 1.988 21,6 827 452 2.540 25,2 1.466 576 2.936 25,2 1.834 660 3.094 25,4 1.486 2.489 7,40

Yurt İçi Yurt Dışı Bütünleştirilmiş Doktora Burs Programı

- - 45 0,6 - - 25 0,3 - - 2 0,0 - - 32 0,0 - - 21 0,0 - - 12 -

Yurt Dışı Doktora Bursu 66 21 104 1,2 87 9 110 0,8 64 5 100 0,5 - - 94 0,3 - - 100 0,1 - - 98 0,001

Yurt Dışı Doktora Sırası Araşt.Bursu

272 172 489 3,3 235 142 487 3,7 191 115 468 2,8 242 155 498 3,3 233 149 496 3,5 193 354 1,46

Yurt Dışı Müşterek Doktora Bursu - - - - - - - - - - - - - - - - 32 12 12 0,0 9 6 18 0,06

Yabancı Uyruklular İçin Lisansüstü Bursu

73 34 128 2,2 95 39 139 2,5 102 39 155 2,8 100 56 170 3,8 166 53 255 3,1 1684 253 1,01

Yabancı Uyruklular İçin Araştırma Bursu

22 11 13 0,1 35 22 30 0,3 57 37 51 0,5 86 67 90 0,9 120 68 158 1,1 83 124 0,73

Lisansüstü Yaz Okulu Destekleme Programı **

3.407 2.626 2.626 0,6 3.150 2.680 2.680 0,6 2.272 1.977 1.977 1,0 1.915 828 828 0,6 2.633 917 917 0,8 2.112 657 657 0,21

Yurt İçi Doktora Sonrası Bursu 34 20 68 0,5 53 36 60 0,4 45 37 64 0,6 46 38 76 1,1 50 29 88 0,8 21 6 67 0,28

Yurt Dışı Doktora Sonrası Bursu 394 233 661 5,6 466 191 649 7,2 493 260 701 6,6 450 237 688 9,6 400 228 710 8,0 537 502 2,82

Konuk Bilim İnsanı Destek Bursu 564 228 228 1,2 391 184 184 0,7 361 204 204 0,8 355 238 238 1,1 400 221 221 1,3 204 75 75 0,37

Yurt İçi Bilimsel Etkinlikleri Destekleme Programı **

3.334 2.541 2.541 0,8 2.801 1.831 1831 2,1 8.460 3.699 3.699 1,6 10.658 3.742 3.742 1,0 9.246 2.845 2.845 1,3 6.446 546 546 0,13

Yurt Dışı Bilimsel Etkinliklere Katılma Desteği Programı

1442 884 884 1,4 1.046 497 497 1,0 1.052 562 562 1,1 1.066 613 613 1,2 1.045 578 578 1,3 490 154 154 0,23

TÜBİTAK Almanya (DFG) 20 18 18 0,0 16 16 16 0,0 40 40 40 0,0 17 11 11 0,0 - - - - - - - -

TÜBİTAK İngiltere (Royal Society) 9 8 8 0,0 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

TÜBİTAK MAcaristan (HAS) 4 3 3 0,0 7 7 9 0,0 6 5 5 0,0 2 2 2 0,0 - - - - - - - -

Son Sınıf Lisans Öğr. için Lisansüstü Burs Programı

792 433 - - 1.133 121 - - 431 323 - - 678 219 - - 578 163 - - 1547

* “B” başvuran sayısını, “D” desteklenen sayısını, “T” toplam bursiyer sayısını, “DM” ise destek miktarını (2013 yılı sabit fiyatlarıyla, milyon TL) ifade etmektedir.

** 2007 yılında, bilimsel etkinlikleri destekleme programları kapsamında desteklenen etkinliklere katılan öğretim üyesi, araştırmacı, öğretmen ve öğrencilerin sayısı tabloya yansıtılmıştır.

*** İlgili program kapsamında lisans öğrencileri ile ilk ve ortaöğretim öğretmenlerine yönelik düzenlenen etkinliklerin katılımcı sayıları Tablo 11’e, ilk ve ortaöğretim öğrencilere yönelik olanların katılımcı sayıları Tablo 12’de yansıtılmıştır.

* “B” başvuran sayısını, “D” desteklenen sayısını, “T” toplam bursiyer sayısını, “DM” ise destek miktarını (2013 yılı sabit fiyatlarıyla, milyon TL) ifade etmektedir. 2007 yılında, bilimsel etkinlikleri destekleme programları kapsamında desteklenen etkinliklere katılan öğretim üyesi, araştırmacı, öğretmen ve öğrencilerin sayısı tabloya yansıtılmıştır.

** İlgili program kapsamında lisans öğrencileri ile ilk ve ortaöğretim öğretmenlerine yönelik düzenlenen etkinliklerin katılımcı sayıları Tablo 11’de, ilk ve ortaöğretim öğrencilere yönelik olanların katılımcı sayıları Tablo 12’de yansıtılmıştır.

*** 2005 ve 2006 yıllarında TÜBİTAK tarafından düzenlenen ‘Eğitimde Bilim Danışmanlığı Seminerleri’nin ülke geneline yaygınlaştırılması amacıyla 2229 kodlu Lisans ve Lisans Öncesi, Öğretmen ve Öğrencilere Yönelik Bilimsel Etkinlik Destek programı uygulamaya konulmuştur. 2007 ve daha sonraki yıllar için Eğitimde Bilim Danışmanlığı desteği 2229 kodlu program kapsamında verilecektir.

2008 2009 2010 2011 2012 30/04/2013


Lisans ve Lisans Öncesi, Öğretmen ve Öğrencilere Yönelik Bilimsel Et. Dest. P.***

3.222 1.398 1.398 1,1 2.250 881 881 2,2 4.331 2.094 2.094 4,1 4.379 2.613 2.613 4,0 4.949 3.027 3.027 3,8 2614 1.183 1.183 0,34

Yurt Dışı Yüksek Lisans Burs Programı

294 12 12 0,6 152 6 18 1,1 24 3 19 0,7 14 2 21 0,2 11 2 20 0,0 - - 18 0,0003

TÜBİTAK Lindau Bilimsel Etkinliklere Katılma Desteği Prog.

- - - - - - - - 7 3 3 - 17 6 6 0,0 40 6 6 0,0

Doktora Sonrası Geri Dönüş Burs Programı

- - - - - - - - 15 12 12 - 25 23 34 0,8 31 25 56 1,0 31 6 49 0,33

SSA-2 14 14 14 0,3 - - 2 0,0 - - - - - - - - - - - - - - - -

Doktora Öğrencileri Yurt İçi Araştırma Burs Programı

- - - - - - - - 7 3 3 - 11 6 9 0,1 17 7 14 0,1 - - 7 0,05

Bilimsel İşbirliğine Yönelik Etkinlikleri Destekleme Programı

- - - - - - - - - - - - 415 220 220 0,1 243 0 0 0,1 - - - -

EAGÜ Lisansüstü Burs Programı - - - - - - - - - - - - - - - - 74 6 6 0,0 127 6

Uluslararası Araştırmacı Dolaşım Destek Programı

- - - - - - - - - - - - - - - - 66 26 26 3,9 26

Proje Eğitimi Etkinliklerini Destekleme Programı

- - - - - - - - - - - - - - - - 1.468 652 652 0,6 442 216 216 0,19

Girişimcilik ve Yenilikçilik Eğitim ve Araştırma Faaliyetlerini Destekleme Programı

- - - - - - - - - - - - - - - - 42 10 10 0,4 0,001

TOPLAM

(İlk ve Ortaöğretime

Yönelik Prog. Hariç)

18.176 10.072 15.449 112,6 17.074 8.209 14.808 104,8 22.305 11.404 18.336 101,5 26.264 10.731 17.647 94,0 27.901 10.995 17842 79,1 22.545 2.938 9.001 22,36

2201-2202 Ulusal İlköğretim Matematik Olimpiyatı- Ulusal Bilim Olimpiyatları

13.694 361 361 0,0 12.433 342 342 0,0 12842 402 402 0,0 17.341 384 384 0,0 15.516 450 450 0,0 19.594 0,02

2203 Uluslararası Bilim Olimpiyatları

277 32 32 0,0 260 34 34 0,0 280 35 35 0,0 441 29 29 0,0 469 49 49 1,8 148 4 4 0,40

2204 Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışması

1925 40 40 1,5 2.791 35 35 1,4 3126 68 68 2,2 5.111 81 81 2,1 5.575 83 83 2,2 7.402 2,23

TOPLAM 15.896 433 433 1,7 15.484 411 411 1,6 16.248 505 505 1,8 22.893 494 494 4,2 21.560 582 582 3,4 27.144 4 4 2,65


132

**** Bu rakamlara burs ve destek programları dışında BİDEB bütçesinden yapılan diğer harcamalar dahil değildir.

2008 2009 2010 2011 2012 30/04/2013


GENEL TOPLAM 34.072 10.505 15.882 85,5 32.558 8.620 15.219 84,2 38.553 11.909 18.841 80,8 49.157 11.225 18.141 90,9 49.461 11.577 18.424 86,5 49.689 2942 9.005 25,02


133

B. TÜBİTAK Bilim ve Toplum Çalışmaları

TÜBİTAK Bilim ve Toplum Proje Destekleri

4003 Bilim Merkezleri

TÜBİTAK, bilim merkezlerinin toplumumuzda bilim kültürünü yaygınlaştırmak için son derece kritik bir rol üstleneceği öngörüsünden yola çıkarak, ülkemizde bu merkezlerin kurulmasını ve yıllar içinde sayılarının artırılmasını hedeflemektedir.

Konya’da Bilim Merkezi kurulması projesiyle ilgili çalışmaların devam ettiği süreçte, 27 Aralık 2011 tarihli BTYK toplantısında özellikle çocukların ve gençlerin bilime olan ilgi ve meraklarını artıracak, teknolojiyi daha doğru kullanmalarını sağlayacak bilim merkezlerinin:

2016 yılı itibarıyla tüm büyükşehirlerde

2023 yılı itibarıyla tüm illerde

kurulmasına yönelik çalışmaların yerel yönetimlerle işbirliği halinde gerçekleştirilmesine karar verilmiştir.

Bu karar doğrultusunda, ilk aşamada 2016 yılına kadar tüm büyükşehirlerde bilim merkezi projelerinin desteklenmesi planlanmaktadır. İkinci aşamada ise diğer illerdeki bilim merkezi projeleri desteklenecek ve ülkemizin her ilinde bilim merkezlerinin kurulumu desteklenecektir.

Tüm illerde kurulacak olan bilim merkezi projeleri için toplamda 1 milyar TL’nin üzerinde kaynak ayrılması planlanmaktadır. TÜBİTAK, bu kaynak ile bilim merkezlerinin sergilerinin temini, eğitim birimleri (atölye ve etkinlikler) kapsamında gerekli olan donanım ve içeriğin temini, bilim merkezi binasının sergi salonları ve eğitim birimlerinin alan ve altyapı planlamaları konusunda mimari danışmanlık, bilim merkezinin yönetim ve organizasyonel yapısının belirlenmesi, ayrıca bilim merkezinde çalışacak personelin eğitimi konularında destek verecektir. Bilim merkezlerinin işletme aşamasında da TÜBİTAK tarafından oluşturulacak bir Denetleme Kurulu aracılığıyla denetlenmesi ve desteklenmesi planlanmaktadır. Proje kapsamında Büyükşehir Belediyelerinin yükümlülükleri ise; TÜBİTAK’ın belirlemiş olduğu kriterlere uygun proje personelinin ve Bilimsel Danışma Kurulu üyelerinin temin edilmesi, TÜBİTAK tarafından belirlenmiş olan özelliklere sahip bilim merkezi binasının temin edilmesi, bilim merkezini işletmek üzere TÜBİTAK’ın uygun göreceği yapının kurulması (Belediye şirketi, vb.), bilim merkezinde çalışacak personelin istihdamı, bilim merkezinin sergi salonları ve eğitim birimleri haricindeki tüm alanlarının tefrişatı ve bilim merkezinin işletilmesidir. Bilim Merkezlerine ilişkin detaylı bilgi 2011/107 no.lu BTYK Kararı altında raporlanmaktadır.

4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları

2007 yılından itibaren okulöncesi çocuklardan kamu çalışanlarına kadar geniş bir hedef kitleye hitap eden “Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları” çağrısı yayımlanmaktadır. Bu çağrılar kapsamında 2012 yılı sonuna kadar toplamda 879 proje başvurusu yapılmış ve bunlardan 294’ünün desteklenmesine karar verilmiştir (Tablo 29). Bu çağrılar sonucunda doğrudan ulaşılan kişi sayısı 10.000’in üzerindedir. 2012 2. dönem çağrısı 16 Kasım 2012’de yayımlanmıştır. 4 Ocak 2013 itibariyle 222 proje başvrusu alınmıştır. Değerlendirmeler sonucunda 76 projenin desteklenmesine karar verilmiştir.

Tablo 29. 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları Yıllara Göre Proje Destekleri

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Proje Başvuru Sayısı 81 87 92 104 241 274 222

Desteklenmesine Karar Verilen Proje Sayısı

27 33 27 49 97 61 76

Desteklenen Bütçe

(Milyon TL) * 3,8 3,3 1,6 3,5 5,5 3,5 Belirlenmedi

* 2013 yılı sabit fiyatlarıyla

134

4005 Bilim ve Toplum Yenilikçi Eğitim Uygulamaları

2012 yılı içerisinde geliştirilen ve içerik çalışmaları tamamlanan 4005 kodlu çağrıda “öğrencilerde ve toplumda bilimsel konulara ilişkin olumlu tutum geliştirilmesi amacıyla öğretmen adayları ve öğretmenlere yenilikçi yöntem ve tekniklerin etkileşimli olarak aktarılması” hedeflenmektedir.

4005 kapsamında proje başvurusu yapabilmenin koşulu en az tezli yüksek lisans derecesine sahip olmak ve bir üniversitede tam zamanlı akademik personel kadrosunda bulunmak ya da en az tezli yüksek lisans derecesine sahip olmak, bir kamu kurum/kuruluşunun tam zamanlı personel kadrosunda bulunmak ve en az 5 yıl tam zamanlı öğretmenlik tecrübesine sahip olmaktır. Hedef kitlesini özellikle öğretmen ve öğretmen adaylarının oluşturacağı çağrının destek miktarı 120 bin TL’dir.

Söz konusu çağrı ilk kez 4004 “Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları” çağrısıyla birlikte 16 Kasım 2012’de yayımlanmıştır. 4 Ocak 2013 itibariyle 61 proje başvurusu alınmıştır. Değerlendirmeler sonucu 11 projenin desteklenmesine karar verilmiştir.

Tablo 30. 4005 Bilim ve Toplum Yenilikçi Eğitim Uygulamaları 2013 Verileri

2013

Proje Başvuru Sayısı 61

Desteklenmesine Karar Verilen Proje Sayısı 11

Desteklenen Bütçe Belirlenmedi

TÜBİTAK 4007 Bilim Şenliği Destekleme Programı

Doğa, bilim ve teknoloji konularında farkındalık yaratmak ve merak uyandırmak amacıyla toplumun her kesiminden geniş kitlelerin katılımını sağlayacak genişlikteki açık/kapalı mekanlarda bilimsel konu, kavram ve süreçleri gözlem, uygulama vb. yöntemlerle belirli bir program dahilinde sunan etkinlikleri desteklemek amacıyla Bilim Şenliği Destekleme Programı oluşturulmasına karar verilmiştir.

4007 Bilim Şenliği Destekleme Programı kapsamında, bilimsel bilginin geniş toplum kitlelerine ulaşması için sergi ve atölye/laboratuvar çalışmaları, tematik oyunlar, yarışmalar, söyleşiler vb. etkinlikler yoluyla katılımcıların basit bilimsel olguları fark etmeleri sağlanarak, merak duygularının, araştırma ve öğrenme isteklerinin tetiklenmesi amaçlanmaktadır. 2013-2014 yılı içerisinde program içeriğinin tamamlanarak çağrıya çıkılması planlanmaktadır.

TÜBİTAK Yayınları

TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları

TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları, bilimi yaygınlaştırmak ve geniş kitleler tarafından okunur kılmak amacıyla 1993 yılında yayın hayatına başlamıştır. Popüler Bilim Kitapları’yla ilgili baskı ve satış adetleri Tablo 31’de verilmiştir.

2013 için belirlenen 80 yeni kitap hedefi doğrultusunda toplam 47 yeni kitabın basım ihalesine çıkılmıştır. Böylece 2013 yıl sonu itibariyle yayımlanan toplam TÜBİTAK popüler bilim kitap sayısının 577 olması hedeflenmektedir.

Tablo 31. Popüler Bilim Kitapları

Yıl 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013* 2013**

Basılan Yeni Kitap 35 43 2 30 83 72 0 80

Basılan Eski Kitap 40 124 27 116 64 71 2 70

Toplam Baskı (Bin Adet) 670 1.648 120 1.413 1.315 789 10 1000

Toplam Satış (Bin Adet) 744 707 669 850 903 841 446 1.300

* 30 Nisan 2013 itibarıyla ** 2013 yılsonu tahminleridir.

135

TÜBİTAK Popüler Bilim Dergileri

Bilim ve Teknik Dergisi 1967 yılından, Bilim Çocuk Dergisi 1998 yılından, Meraklı Minik Dergisi ise 2007 yılından beri yayımlanmaktadır. Popüler bilim dergilerine ait yıllar itibarıyla yıllık baskı adetleri Tablo 32’de verilmiştir.

Tablo 32. 2007-2013 Yılları Arası Popüler Bilim Dergilerinin Yıllık Baskı Sayıları

Yıl Bilim ve Teknik Dergisi Bilim Çocuk Dergisi Meraklı Minik Dergisi

2007 755.000 810.900 315.000

2008 805.000 1.130.500 292.500

2009 797.700 1.426.000 399.600

2010 565.500 1.573.750 545.100

2011 600.500 1.848.695 592.800

2012 558.450 1.939.450 588.200

2013* 179.850 640.000 207.000

*30 Nisan 2013 itibarıyla

Toplumumuzda bilime dair olumlu bir yargı oluşturarak, bilginin bireysel kazanımına yönelik merak ve motivasyonu uyandırmak, öncü bireylerin yetişeceği bir bilgi toplumunun oluşmasına destek olmak amacıyla, TÜBİTAK popüler bilim yayınlarını ücretsiz olarak topluma yaymak ve ulaştırmak için ülke çapında TÜBİTAK Bilim Kitaplığı Projesi hayata geçirilmiştir. Bu proje kapsamında, 81 ilde 464 Yatılı İlköğretim Bölge Okulu ile 712 il, ilçe ve kasaba halk kütüphanesine TÜBİTAK Bilim Kitaplığı kurmuştur (Tablo 33).

Tablo 33. TÜBİTAK Bilim Kitaplığı Projesi

Coğrafi Bölgeler

KÜTÜPHANELER YİBO'LAR

Toplam Dergi

Toplam Koli Kütüp.

Sayısı Talep Eden

Talep Etmeyen

Kütüp. Sayısı

Talep Eden

Talep Etmeyen

Akdeniz 146 114 32 59 41 18 2.790 1.395

Doğu Anadolu 125 63 62 184 135 49 3.564 1.782

Ege 180 121 59 28 28 0 2.682 1.341

Güney Doğu Anadolu

77 19 58 78 53 25 1.296 648

İç Anadolu 267 199 68 67 64 3 4.734 2.367

Karadeniz 209 127 82 156 131 25 4.644 2.322

Marmara 159 69 90 21 12 9 1.458 729

Toplam 1.163 712 451 593 464 129 21.168 10.584

136

TÜBİTAK Akademik Dergileri

TÜBİTAK ilk akademik dergisini 1976 yılında Doğa Bilim Dergisi adıyla yılda tek sayı olarak yayımlamıştır. Yıllar içinde bölünmeler yaşanmış, yeni dergiler eklenmiştir. Akademik dergiler, 1 Ocak-30 Nisan.2013 tarihleri arasında Biyoloji, Botanik, Elektrik, Fizik, Kimya, Matematik, Mühendislik ve Çevre Bilimleri, Sağlık Bilimleri, Tarım ve Ormancılık, Veterinerlik ve Hayvancılık, Zooloji ve Yerbilimleri olmak üzere 12 ayrı alanda 21 sayı yayımlanmıştır. Yayımlanan 21 sayıda 371 makale yer almıştır. İlgili tarihler arasında Akademik Dergiler Müdürlüğü’ne 3501 adet makale gelmiştir. 2013 yılının sonuna kadar toplam 9500 yeni makalenin gelmesi, yayımlanan dergi sayısının ise 70 olması beklenmektedir. Dergiler konularına göre Science Citation Index Expanded yanında başta Chemical Abstracts, Engineering Index, Biological Abstracts olmak üzere birçok uluslararası Index veya Abstract tarafından taranmaktadır.

Turkish Journal of Chemistry 1995 yılından, Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences 1996 yılından, Turkish Journal of Earth Sciences 2004 yılından, Turkish Journal of Agriculture and Forestry, Turkish Journal of Medical Sciences, Turkish Journal of Mathematics 2007 yılından, Turkish Journal of Biology, Turkish Journal of Zoology, Turkish Journal of Electrical Engineering and Computer Sciences 2008 yılından, Turkish Journal of Botany 2009 yılından itibaren en önemli endeks olarak kabul gören Science Citation Index - Expanded (SCI-E) tarafından taranmaktadır. SCI-E’de taranan dergi sayısı 10’dur (Tablo 31). Dergilerimizden Turkish Journal of Physics ve Turkish Journal of Engineering and Environmental Sciences henüz SCI-E tarafından taranmamaktadır. Yayımlanmış makaleler dergilerin web sayfasından yazar adıyla, makale başlığıyla veya anahtar sözcüklerle taranabilmekte ve makalelerin tüm metnine ücretsiz erişilebilmektedir.

Tablo 34. ISI Web of Science (WoS)'da İndekslenen TÜBİTAK Akademik Dergilerinin 2011 yılı Etki Faktörü (Etki faktörü değerleri bir sonraki yılın ikinci yarısından sonra açıklanmaktadır.)

Dergi Adı Etki Faktörü

Turkish Journal of Agriculture and Forestry 0,703

Turkish Journal of Biology 0,876

Turkish Journal of Botany 1,991

Turkish Journal of Chemistry 0,943

Turkish Journal of Earth Sciences 0,985

Turkish Journal of Electrical Engineering and Computer Sciences 0,283

Turkish Journal of Mathematics 0,500

Turkish Journal of Medical Sciences 0,139

Turkish Journal of Veterinary & Animal Sciences 0,236

Turkish Journal of Zoology 0,591

TÜBİTAK Tarafından Organize Edilen Diğer Bilim ve Toplum Etkinlikleri

TÜBİTAK Alternatif Enerjili Araç Yarışları

Alternatif enerjilerin kullanımı konusunda halkımızın bilgisini artırmayı, üniversite öğrencilerinin bu güncel konu vasıtasıyla araştırma ve pratik becerilerini geliştirmeyi amaçlayan TÜBİTAK Alternatif Enerjili Araç Yarışları bu yıl Kocaeli Büyükşehir Belediyesi evsahipliğinde 10-15 Temmuz 2012 tarihleri arasında İzmit Körfez Pisti’nde yapılmıştır. Toplam 40 üniversitenin katıldığı yarışlarda Formula G-Güneş Arabaları Yarışı’na 39 araç, Hidromobil - Hidrojen Enerjili Araba Yarışlarına ise 18 araç katılmıştır.

137

TÜBİTAK Formula G ve Hidromobil yarışları sayesinde ülkemizde güneş ve hidrojen enerjileri konusundaki endüstriyel uygulamaları teşvik edecek ve bu konudaki potansiyeli güçlendirecek bilgi ve tecrübe birikimine sahip genç mühendis ve temel bilimci bir kitle oluşmuştur. Ayrıca toplumda alternatif enerjilerin gerekliliği ve mümkünlüğü konusunda farkındalık oluşmasına katkı sağlanmıştır.

2013 yılı Alternatif Enerjili Araç Yarışları 19-25 Ağustos tarihleri arasında İzmit Körfez Pisti’nde yapılacak olup, hidrojen ve güneş enerjili araçlar kategorisinde toplam 62 takım başvuru yapmıştır.

Tablo 35. 2007 - 2012 Yılları Arasında Formula G ve Hidromobil Yarışlarına Katılan Takım Sayıları

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Formula G Başvuran Takım Sayısı 50 27 41 47 41 44 39

Formula G Yarışa Katılan Araç Sayısı 22 22 26 37 38 39 -

Hidromobil Başvuran Takım Sayısı 28 20 22 24 21 27 23

Hidromobil Yarışa Katılan Araç Sayısı

20 16 17 15 18 18 -

Eğitimde İşbirliği Protokolü

Bilgi ve teknolojideki hızlı gelişmeler, beraberinde öğrenme-öğretme yöntemlerinin de aynı hızla iyileştirilmesi ihtiyacını doğurmaktadır. Bu ihtiyacın öneminin farkında olan ülkeler aynı hızla eğitim-öğretim müfredatlarını, yöntemlerini gözden geçirmekte ve teknolojideki gelişmeleri bu alanlara eşzamanlı olarak yansıtarak mevcut durumlarını iyileştirmeye çabalamaktadırlar. Ülkemizdeki öğrenme/öğretme yöntemlerini iyileştirebilmek için de hızlı ama bir o kadar da doğru adımlarla hareket etmemiz gerekmektedir. Bu bağlamda ülkemizdeki eğitim-öğretim sistemini iyileştirmeye yönelik önemli adımlardan biri; MEB ile TÜBİTAK arasında 14 Mart 2012’de imzalanan ve TÜBİTAK Bilim ve Toplum Dairesi tarafından yürütülen “Eğitimde İşbirliği Protokolü” kapsamında yer alan “Eğitim ve Öğretimin niteliğinin artırılması için MEB’in ihtiyaçlarına yönelik Ar-Ge faaliyetleri” dir.

“Eğitimde İşbirliği Protokolü” kapsamında MEB ile koordineli olarak aşağıdaki faaliyetler yürütülmektedir:

1. Fen Bilimleri ile Matematik öğretim programlarının geliştirilmesine yönelik Ar-Ge çalışmalarının yapılması:

Yapılan işbirliği protokolü çerçevesinde, aşağıda sunulan öğretim programlarının revize çalışmaları 30 Ocak 2013 tarihi itibariyle tamamlanmıştır. Ayrıntılar 2012/104 no.lu BTYK kararı altında sunulmaktadır.

2. Temel ve orta öğretim seviyesindeki İngilizce öğretim sistemi üstüne araştırmalar yaparak alternatif öğretim modelleri geliştirme üzerine Ar-Ge çalışmalarının yapılması:

Dilbilgisine dayalı yabancı dil öğretim sistemi yerine daha etkin bir öğretim yöntemi hazırlanması üzerinde çalışmalar yürütülmektedir. Ülkemize en uygun İngilizce öğretim modelinin belirlenmesi için alanlarında uzman akademisyenlerin ve öğretmenlerin yer aldığı bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Temel hedef; ülkemizde yabancı dil öğrenimini kolaylaştırarak yaygınlaştıracak bir İngilizce öğretim modelinin hazırlanmasıdır. Bu doğrultuda;

“2-8. sınıf İngilizce çerçeve ders programları” hazırlanmış ve Ocak 2013 tarihinde MEB TTKB onayından geçilmiştir ve önümüzdeki eğitim-öğretim döneminde uygulamaya konacaktır.

Şubat 2013 ayı itibariyle; TTKB tarafından onaylanan “2-8 öğretim programı”na yönelik kademeli olarak “Eğitim materyallerinin hazırlanması” çalışmaları başlatılmıştır.

Diğer yandan “9-12 öğretim programı”na yönelik öğretim programı hazırlama çalışmalarına Nisan 2013 itibariyle başlanmıştır.

3. Eğitimin niteliğini artırmak amacıyla MEB’in desteğiyle başarı tespitine yönelik Ar-Ge çalışmalarının yapılması:

138

“Durum Tespit” uygulamalarının kurgulanması ve düzenli periyotlarla tekrarlanması üzerinde MEB ile görüşmeler devam etmektedir. Durum tespitine yönelik yapılması düşünülen bu uygulamalar öncesinde, öğrencilere sorulacak soruların hazırlanması ve sürecin tartışılması maksadıyla çalıştaylar/toplantılar düzenlenmiştir. Sorular hazırlanmış, MEB’e teslim edilmiş ve MEB tarafından Mayıs 2012’de 62 pilot okulda bu çalışma uygulanmıştır. Mevcut sorular güncellenmiş ve yeni sorular hazırlanmıştır. Katma değer modelleri yardımıyla, öğrenci ve okulların gelişiminin takip edilmesi, kazanımların elde edilmesinde etkenlerin incelenmesi üzerinde düşünülmektedir.

4. Müfredata uygun dijital içeriklerinin geliştirilmesi ve hazırlanması için Ar-Ge çalışmalarının yapılması, bu kapsamda e-ders (video) uygulamaları ile içerik zenginleştirilmesi:

Eğitimde yeni teknolojilerin kullanılması amacıyla ‘e-ders’ uygulaması üzerinde çalışmalar devam etmektedir. Ayrıntılar 2012/102 no.lu karar altında sunulmaktadır.

5. Öğrencilerin kendilerini ifade yetilerinin, özgüvenlerinin ve yaratıcılıklarının geliştirilmesi amacıyla Ar-Ge çalışmalarının yapılması:

Okuma ve yazmayı teşvik edici, görsel ve içerik açısında zengin, özgün bir elektronik eğitim ortamı üzerinde çalışılmaktadır. 6. Temel ve orta öğretimde bilim kültürünün geliştirilmesine yönelik her okulda bilim fuarlarının

gerçekleştirilmesi

7. Fatih Projesi kapsamında Bilim ve Teknik, Bilim Çocuk ile Meraklı Minik dergilerinin ücretsiz “e–Dergi” olarak öğrencilerin tablet bilgisayarlarında yer alması

8. MEB’in ihtiyaçları doğrultusunda diğer çalışmalar:

5, 6, 7 ve 8. sınıflarda seçmeli bir ders olarak okutulacak Matematik Uygulamaları dersi için öğretim programı çalışmaları tamamlanmış ve teslim edilmiştir. Eğitim materyalleri hazırlama çalışmalarına devam edilmektedir. Bu kapsamda; 5. Sınıf I. ve II. Dönemi için öğretim materyalleri tamamlandı ve TTKB tarafından onaylandı.6-8. sınıflar için materyal hazırlıkları devam etmektedir.

İlkokul 1.sınıf Uyum ve Hazırlık Çalışmaları kapsamında; Öğretmen Kitabı,Çalışma Kitabı-1,Çalışma Kitabı-2 (Kes Kullan), Yazarlık ve Yazma Becerileri Dersi Öğretim Programı, Okuma Becerileri Dersi Öğretim Programı hazırlanmış ve teslim edilmiştir.

“Çevre ve Bilim” adlı seçmeli ders içeriğinin hazırlanması kapsamında akademisyenler, öğretmenler ve uzmanlardan oluşturulan çalışma grupları ile TÜBİTAK bünyesinde toplantılar gerçekleştirilmektedir. “Çevre ve Bilim” dersi, öğrencilerin yalnızca dinleyerek değil, yaparak-yaşayarak öğrenmesini teşvik edecek bir ders olarak tasarlanması düşünülmektedir. Bu kapsamda gerçekleştirilen müfredat çalışmalarının 2013-2014 eğitim-öğretim yılına yetiştirilmesi planlanmaktadır.

Öğrencilerin analitik düşünme becerilerini artıracak eğitim içerikleri geliştirmeye yönelik Ar-Ge çalışmalarının yapılması: Bu kapsamda;10-11.sınıflar için “Akıl Yürütme ve Karar Verme” dersi öğretim programı taslağı hazırlanarak Nisan ayında MEB’e sunuldu. Zeka Oyunları 5-8. Sınıf eğitim materyallerinin hazırlanması ile ilgili çalışmalar da yürütülmektedir.

Ayrıca MEB’in ihtiyaçları doğrultusunda; İleri fizik, kimya, biyoloji (9 - 12), Teknoloji ve tasarım (7, 8), Matematik (1 - 4),Türkçe (1 - 8),Hayat Bilgisi (1 - 3),Sosyal Bilgiler (1 - 7), Edebiyat, Dil ve Anlatım, Tarih ve Coğrafya dersleri için de öğretim programı hazırlama çalışmaları planlanmaktadır.

Eğitim ve öğretimin niteliğinin artırılması için temel ihtiyaçlara önemli ölçüde hizmet edecek maddeleri içeren bu protokol kapsamında yapılacak faaliyetler ile uzun vadede;

Bilgi ve teknolojilerdeki imkanları etkili ve verimli bir şekilde kullanarak bilgi çağı becerilerini kazanmış bireyler yetiştirilmesi sağlanabilecek,

Öğrencilerimiz daha bilgili, müfredatımız daha zengin hale getirilmiş olacak,

Merak eden, sorgulama ve araştırma becerileri harekete geçirilmiş, analitik yetenekleri güçlü, çıkarımlar yapabilen ve gelişmeye açık genç bireyler yetişebilecek,

Özellikle İngilizce öğrenimine ilişkin yapılacak ciddi araştırmalar ve geliştirilecek alternatif öğretim modülleriİngilizceyi etkin kullanabilen birey sayısında önemli artış sağlayabilecek,

139

Eğitim sisteminde çağı yakalayan teknolojilerinülke geneline yayılması beraberinde Eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanmasına katkıda bulunabilecek,

Ülkemizdeki Eğitimin hem içerik hem de materyal anlamında zenginleştirilmesiyle bireylerin üniversitelere çok daha donanımlı bir şekilde gelmeleri sağlanabilecektir.

C. YÖK Bilim İnsanı Destekleri

YÖK tarafından uygulanmakta olan Yüksek Lisans/Doktora/Doktora Sonrası Araştırma Bursları, Doktora Bursu, Öğretim Üyelerine Verilen Destekler ve Öğretim Elemanı Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamındaki veriler Tablo 36, Tablo 37, Tablo 38, Tablo 39, Tablo 40 ve Tablo 41’de sunulmaktadır:

Tablo 36. Bilim İnsanı Yetiştirilmesi ve Geliştirilmesine İlişkin Destekler*

Araştırma Desteği Yıllar Başvuru Sayısı Desteklenen Kişi

Yüksek Lisans Araştırma Desteği

2009 13 11

2010 58 55

2011 95 90

2012 87 85

2013 36 32

Doktora Araştırma Desteği

2009 187 164

2010 195 177

2011 171 154

2012 109 101

2013 35 32

Doktora Sonrası Araştırma Desteği

2009 30 26

2010 137 131

2011 172 167

2012 148 140

2013 41 38

Öğretim Üyesi Araştırma Desteği

2009 - -

2010 95 88

2011 1.623 1.588

2012 1.315 1.307

2013 41 38

Doktora Bursu

(Başvuru verisi bulunmamaktadır.)

2009 - 30

2010 - 11

2011 - 22

2012 - 25

2013 - 8


140

Tablo 37. UBTYS 2011-2016 Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre Yüksek Lisans Araştırma Desteklerinin Dağılımı (Desteklenen Kişi Sayısı)

Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü

Olduğu Alanlar Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin İvme Kazanması Gereken

Alanlar

Yıllar Otomotiv Makine İmalat

BİT Savunma Uzay Enerji Su Gıda

2009 - - - - - - - -

2010 - - 3 - - - 2 -

2011 - 5 5 - 1 2 - 2

2012 - - 2 - - - - 2

2013 - - 1 - - - - -


Tablo 38. UBTYS 2011-2016 Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre Doktora Araştırma Desteklerinin Dağılımı (Desteklenen Kişi Sayısı)

Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlar

Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin İvme Kazanması Gereken Alanlar



2009 - 3 4 - - 1 - 1

2010 - 4 1 - 1 - 2 -

2011 - 1 2 - - 1 1 3

2012 - 3 3 - - - - -

2013 - 1 1 - - - 1 -


Tablo 39. UBTYS 2011-2016 Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre Doktora Sonrası Araştırma Desteklerinin Dağılımı (Desteklenen Kişi Sayısı)





2009 - - 2 - - - - -

2010 1 3 9 - - 1 - 1

2011 - 4 12 - - - 2 4

2012 - 4 4 - - 1 1 2

2013 - 1 4 - - - - -


141

Tablo 40. UBTYS 2011-2016 Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre Doktora Desteğinin Dağılımı (Desteklenen Kişi Sayısı)





2009 - 1 1 - - - - -

2010 - - 1 - - - - -

2011 - - 1 - - - - -

2012 - - 1 - - - - -

2013 - - 1 - - - - -


Tablo 41. UBTYS 2011-2016 Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre Öğretim Üyesi Araştırma Desteklerinin Dağılımı (Desteklenen Kişi Sayısı)





2009 - - - - - - - -

2010 1 1 3 - - 1 1 2

2011 3 36 33 - 2 19 16 23

2012 1 26 27 - - 3 3 20

2013 - 15 14 - - 5 1 -


YÖK tarafından uygulanan FARABİ (Yüksek Öğretim Kurumları Arası Öğrenci ve Öğretim Üyesi Değişim Programı) istatistikî bilgileri Tablo 42 ve Tablo 43’te yer almaktadır:

Tablo 42. FARABİ Değişim Programı İstatistikî Bilgiler

Dönem Öğrenci Sayısı Öğretim Üyesi Sayısı

2009-2010 Güz / Güz + Bahar 302 19

2009-2010 Bahar 235 2

2010-2011 Güz / Güz + Bahar 1.605 26

2010-2011 Bahar 425 -

2011-2012 Güz / Güz + Bahar 2.300 -

2011-2012 Bahar 608 -

2012-2013 Güz / Güz + Bahar (Yaklaşık) 4.146 -

Toplam 9621 47

Kaynak: YÖK

142

Tablo 43. FARABİ Değişim Programı Kapsamında Yapılan Ödemeler* (Bin TL)

2009-2010 Güz / Güz +

Bahar

2009-2010 Bahar

2010-2011 Güz / Güz +

Bahar

2010-2011 Bahar

2011-2012 Güz / Güz +

Bahar

2011-2012 Bahar

2012-2013 Güz / Güz +

Bahar

1.Ödeme 595 307 2.529 620 4.716 1.004 11.564

2.Ödeme 248 132 1.459 195 3.420 249 2.968

3.Ödeme 751 -* -* -* -* -*

Toplam 1.594 439 3.988 815 8.137 1.253 14.532

Genel Toplam 30.760

Kaynak: YÖK

* Toplam ikiye bölünerek ödeme yapılmıştır.

D. Milli Eğitim Bakanlığı Bilim İnsanı Destekleri

1416 sayılı kanun kapsamında yurt dışına eğitim almak üzere gönderilen öğrencilerin UBTYS 2011-2016’da belirlenen alanlara göre dağılımı Tablo 44’te verilmektedir.

Tablo 44. 1416 Sayılı Kanun Kapsamında Burslu Öğrencilerin UBTYS 2011-2016 Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre Dağılımı

Yılı Alanlar Başvuran Öğrenci

Sayısı

Kontenjana Yerleşen Öğrenci

Sayısı

Yurt Dışına Gönderilen

Öğrenci Sayısı

Görev Talep Eden Öğrenci Sayısı

2006-2007

Otomotiv 2 1 1

Makine-İmalat 7 6 3

BİT 19 9 4

Savunma - - -

Uzay 2 1

Enerji 6 6 2

Su 2 - -

Gıda 7 6 3

Sağlık - - -

Diğer - - -

Toplam 0 45 29 13

2007-2008

Otomotiv - - -

Makine-İmalat 3 2 2

BİT 4 2

Savunma 1 - -

Uzay - - -

Enerji 3 1 -

Su - - -

Gıda 4 3 2

Sağlık - - -

Diğer - - -

Toplam 0 15 8 4

143



Sayısı


Sayısı


Öğrenci Sayısı


2008-2009

Otomotiv - - - -

Makine-İmalat 9 9 7 2

BİT 47 45 20 4

Savunma - - - -

Uzay 4 4 2 2

Enerji 17 17 13 11

Su 4 3 2 1

Gıda 21 4 4 -

Sağlık - - - -

Diğer - - - -

Toplam 102 82 48 20

2009-2010

Otomotiv - - - -

Makine-İmalat 46 3 - -

BİT 25 24 16 5

Savunma - - - -

Uzay - - - -

Enerji 42 3 3 -

Su 3 2 1 -

Gıda 18 11 11 1

Sağlık 1 1 1 -

Diğer - - - -

Toplam 135 44 32 6

2010-2011

Otomotiv 1 1 1 -


BİT 35 29 27 1

Savunma - - - -

Uzay - - - -

Enerji 24 23 21 4

Su - - - -

Gıda 15 14 14

Sağlık - - - -

Diğer - - - -

Toplam 152 87 83 12

2011-2012 Otomotiv 3 3 2


144



Sayısı


Sayısı


Öğrenci Sayısı


BİT 65 59 46 2

Savunma - - - -

Uzay 2 2 2 -

Enerji 21 14 12 -

Su 15 15 12 -

Gıda 16 12 11 -

Sağlık - - - -

Diğer - - - -

Toplam 186 169 136 4

2012-2013

Otomotiv 9 3 1 -

Makine-İmalat 16 8 - -

BİT 23 22 - -

Savunma - - - -

Uzay 1 1 - -

Enerji 13 - -

Su 3 3 - -

Gıda 23 5 - -

Sağlık 2 1 - -

Diğer - - - -

Toplam 90 43 1 0

Kaynak: MEB

İlköğretim Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri “Bu Benim Eserim Proje Çalışması”

MEB ile TÜBİTAK’ın ortaklaşa yürüttüğü “İlköğretim (Ortaokul 6, 7 ve 8.sınıf) Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Proje Çalışması - Bu Benim Eserim (BBE) kapsamında 2012-2013 eğitim-öğretim yılında internet üzerinde 78.887 proje başvurusu yapılmıştır (Tablo 45). Onaylanan projelerden 15.267’si il çalışma grubu tarafından seçilmiştir. Bu projelerden 3.911’i ise bölge çalışma grubu tarafından seçilip Bölge Bilim Kuruluna gönderilmiş ve 968’i bölge sergilerine davet edilmiştir.

Tablo 45: Bu Benim Eserim Projesi Kapsamında Veriler

Eğitim - öğretim yılı Kapsam Başvuru sayısı Bölgelerde

sergilenen proje sayısı

Finalde sergilenen proje sayısı

2004 İstanbul

(Pilot Uygulama) 2.794 - 133

2005-2006 30 İL 5.116 741 100

2006-2007 81 İL 13.922 959 100

145

“Bilim ve Sanat Merkezleri” (BİLSEM)

Bilim ve Sanat Merkezi, okul öncesi, ilköğretim ve orta öğretim kurumlarına devam eden üstün veya özel yetenekli öğrencilerin örgün eğitim kurumlarındaki eğitimlerini aksatmayacak şekilde bireysel yeteneklerinin bilincinde olmalarını ve kapasitelerini geliştirerek en üst düzeyde kullanmalarını sağlamak amacıyla açılmış olan bağımsız özel eğitim kurumudur.

Ülkemizde 61 ilde 67 Bilim ve Sanat Merkezi bulunmaktadır. 2012-2013 eğitim ve öğretim yılı itibarıyla Bilim ve Sanat Merkezleri’ne devam eden öğrenci sayısı yaklaşık olarak 11.000’dir.

E. Maliye Bakanlığı Ar-Ge Vergi Teşvik Yasası

5746 sayılı “Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun”un amaçlarından biri Ar-Ge personeli ve nitelikli işgücü istihdamının artırılmasını desteklemek ve teşvik etmektir. 5746 sayılı Ar-Ge Vergi Teşvik Yasası hakkındaki gelişmeler Y2 - Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete Dönüşümünün Teşviki ve Y5 - Araştırma Altyapılarının TARAL’ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması bölümlerinde sunulmaktadır.

F. Kalkınma Bakanlığı Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme Programları

Kalkınma Bakanlığı tarafından geçmiş yıllarda “Sanayi Doktora Programı” ve “Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme Programları” başlığı altında iki tip araştırmacı insan gücü yetiştirme programı desteklenmiştir. Bu programların yanı sıra 2011 yılına kadar üniversitelerdeki öğretim elemanı açığını sistemli biçimde gidermek amacıyla Öğretim Üyesi Yetiştirme Programları (ÖYP) de desteklenmekteyken, 2011 yılından itibaren bu programların YÖK koordinasyonunda devam etmesi kararlaştırılmış ve gerekli düzenlemeler yapılmıştır.

Sanayi Doktora Programları kapsamında, ilgili alanda özel sektörün güçlü olduğu bölgelerde, o bölgede bulunan üniversitenin Ar-Ge’ye yönelik fiziki kapasitesinin geliştirilmesi ve yine o alanda özel sektörde istihdam edilmek üzere nitelikli araştırmacı yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Anadolu Üniversitesinde açılmış olan “Seramik Sanayi Doktora Programı” ve Ege Üniversitesinde açılmış olan “Tekstil ve Deri Sanayii Doktora Programı” bu grupta yer alan programlardır. Programlar kapsamında, oluşturulan altyapıdan özel sektör firmaları yararlanabilmekte ve lisansüstü öğrencilere firmalarca istihdam garantisi sağlanmaktadır.

“Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme Programları” kapsamında ise ülkemizin araştırmacı açığı olan alanlarda araştırmacı yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Bu programın Sanayi Doktora Programı’ndan farkı henüz özel sektörün ya da kamunun araştırmacı talebi olmadığı alanlardan dünyadaki gelişmeler ve ülkemiz ihtiyaçları dikkate alındığında mutlak surette araştırmacı yetiştirilmesi gereken alanlara odaklanmasıdır.

Bugüne kadar “Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme” programları kapsamında Kalkınma Bakanlığı tarafından verilen temel destek üniversitelerdeki ilgili alanda araştırma ile ilgili kapasitenin geliştirilmesini sağlamak olmuştur. Tablo 46’da 2013 Yılı Yatırım Programında yer alan “Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme” programlarına ilişkin bilgiler yer almaktadır.

Tablo 45: Bu Benim Eserim Projesi Kapsamında Veriler

Eğitim - öğretim yılı Kapsam Başvuru sayısı Bölgelerde

sergilenen proje sayısı

Finalde sergilenen proje sayısı

2007-2008 81 İL 18.313 902 100

2008-2009 81 İL 31.866 960 100

2009-2010 81 İL 33.264 1004 100

2010-2011 81 İL 63.247 1000 100

2011-2012 81 İL 86.234 1053 100

2012-2013 81 İL 78.887 968 100

146

Tablo 46. 2012 Yılı Yatırım Programında Yer Alan Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme Programları

Kurum Proje Adı Başlama

Yılı 2013 Yılı Toplam Bütçe (Bin TL)

TÜBİTAK TUG-Teleskop Uzmanı Yetiştirme Projesi 2010 2.212

Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Alanlarda Araştırmacı İnsan Gücü Geliştirilmesi 2010 3.575

Ege Üniversitesi Tekstil ve Deri Sanayi Doktora Programı 2007 8.778

Boğaziçi Üniversitesi TAM: Teleiletişim ve Enformatik Alan. Araştırmacı ve Akademisyen Yetiş. Mer.

2007 12.300

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Araştırma Yetiştirme Programı 2012 1.000

İstanbul Teknik Üniversitesi Sanayi Araştırmacı Yetiştirme Programı 2013 1.000

Dokuz Eylül Üniversitesi Biyomedikal Araştırmacı Yetiştirme Programı 2012 1.000

Ege Üniversitesi Biyomedikal Araştırmacı Yetiştirme Programı 2012 1.000

Boğaziçi Üniversitesi Yaşambilimleri İnsangücü Yetiştirme Programı 2012 1.000

TOPLAM 31.866

2012 yılından itibaren araştırmacı insan gücü yetiştirilmesi kapsamında yeni bir program başlatılmıştır. Program çerçevesinde, üniversitelerde kurulmuş olan tematik ileri araştırma merkezlerinin özel sektörle işbirliği içinde daha verimli kullanılması ve özel sektörde araştırmacı istihdamının artırılması amaçlanmaktadır. Proje önerisinde bulunan üniversitelerin desteklenebilmesi için projede yer alacak öğrencilere özel sektör tarafından burs sağlanması ya da istihdam etme şartı aranmaktadır. Böylece araştırmacı adayı sadece kamu kaynaklarıyla desteklenmeyecek, özel sektör de araştırmacı yetiştirilmesine katkıda bulunacaktır. Bu uygulama özel sektörün yetişmiş Ar-Ge personelini kolaylıkla bulabilmesi açısından da yararlı olacaktır. Üniversiteler bu programları araştırma altyapısının yoğunlaştığı alanlarda uygulayabileceklerdir. Bu çerçevede 2013 yılı Yatırım Programında 5 üniversitenin projesi yer almaktadır.

G. TÜBA Destekleri

TÜBA Bütünleştirilmiş Doktora Programı (TÜBA-BDP)

Ülkemizde yapılmakta olan doktora çalışmalarının bilimsel düzeyinin gelişmesine ve bilimsel gelişme için gerek duyulan araştırmacı insan gücünün nicelik ve nitelik açısından artırılmasına destek olunması, üniversitelerimizde ortak çalışmaya dayalı ve tercihen çok disiplinli mükemmeliyet merkezlerinin oluşması ve yurtdışındaki akademik ve bilimsel kuruluşlarla işbirliği olanaklarının geliştirilmesine katkı sağlanması amaçlarıyla TÜBA Bütünleştirilmiş Doktora Programı (TÜBA-BDP) kapsamında TÜBA tarafından doktora öğrencilerine destek verilmektedir. 2006 yılında düzenlenen esaslar doğrultusunda ilk bursiyerler 2007 yılında seçilmiştir. Program kapsamında, 2012 yılında 5 bursiyer yurtdışında olmak üzere toplam 7 bursiyer desteklenmiştir. 2007-2012 yılları arasında TÜBA-BDP kapsamında desteklenen toplam bursiyer sayısı 22’dir.

TÜBA Doktora Sonrası Araştırma Programı (TÜBA-DSAP)

Doktora sonrası eğitim sürecinde, genç araştırıcıların doktora çalışmalarını yürüttükleri kuruluş dışındaki bir kuruluşta, farklı araştırma ortamlarında, bağımsız biçimde araştırmalar yürütmeleri ve bilgilerini pekiştirmeleri için yeni ve farklı deneyimler kazanmaları, bağımsız bir bilim insanı olmaları amacıyla TÜBA Doktora Sonrası Araştırma Programı (TÜBA-DSAP) ile yurtiçinde ya da yurtdışında doktorasını ya da tıpta uzmanlık eğitimini (mecburi hizmet ya da askerlik gibi yasal görevlendirmeler hariç olmak üzere) son iki yılda üstün başarıyla tamamlamış ya da başvurunun yapıldığı akademik dönemde tamamlama aşamasına gelmiş tüm genç araştırmacılar desteklenmektedir. 2006 yılında düzenlenen esaslar doğrultusunda ilk bursiyerler 2007 yılında seçilmiştir. 2012 yılında 9 araştırıcıya destek verilmiştir. 2007- 2012 yılları arasında TÜBA-DSAP kapsamında desteklenen toplam bursiyer sayısı 24’tür.

147

TÜBA Üniversite Ders Kitapları Telif ve Çeviri Eser Ödülleri Programı (TÜBA-TEÇEP)

Uluslararası standartlarda üniversite ders kitapları telifinin ya da yabancı bir dilden bütün bilim alanlarına ait eserlerin düzgün ve anlaşılır bir dil kullanılarak çevrilmesinin özendirilmesini amaçlayan program kapsamında, ödüller her yıl TÜBA web sayfasından ilan edilir. TÜBA-TEÇEP kapsamında, 2008-2012 yıllarında toplam 70 eser “Telif ve Çeviri Eser Ödülü”ne layık görülmüş; toplam 56 eser de “Kayda Değer Eser Ödülü (Mansiyon)” almıştır.

2012 yılı başvurularına ait TÜBA-TEÇEP ödülleriyle ilgili süreç tamamlanmış ve ödül ve mansiyona layık görülen 30 eserin sahiplerine ödüllerinin Haziran 2013’te verilmesi planlanmaktadır.

Bu ödüllerin teşvik ediciliğini artırmak amacıyla 2013 döneminden itibaren parasal ödül tutarlarının artırılması ve "Kayda Değer Eser Ödülü (Mansiyon)" kapsamında, verilen beratla birlikte "parasal ödül" de verilmesi kararlaştırılmıştır.

148

Stratejik Amaç Y2

Y2 - Bölüm 1: UBTYS 2011-2016’nın 2013 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler



Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç Y2

Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete Dönüşümünün Teşviki1

Amaç Y2.1

Araştırma sonuçlarından yeni ürün, süreç ve hizmetlerin ekonomide katma değer yaratması

Y2.1.1 Sonuçlanan araştırma projelerinin sanayiye aktarımını hızlandıracak mekanizmaların oluşturulması

Eylem: Tamamlanan Ar-Ge ve yenilik projelerine yönelik yatırım, pazarlama ve tanıtım desteği verilmesi

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma

Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, TPE

2011-2014

D

Gelişme: Tanıtım pazarlama ile ilgili yönetmelik Başbakanlık görüşündedir. Yatırım desteği ile ilgili yönetmelik ise Maliye Bakanlığı’nda görüş aşamasındadır.

Eylem: Ülkemizde üretilen sınai mülkiyet haklarının (patent, marka, tasarım) ticarileştirilerek ekonomiye kazandırılmasını sağlayacak bir yapının (Patent Değerlendirme Ajansı) oluşturulması

Türk Patent Enstitüsü - 2011-2012

D

Gelişme: Türk Patent Enstitüsü tarafından başlatılan Patent Değerlendirme Ajansı Kurulmasına İlişkin Kanun Tasarısı Taslağı’na ilişkin çalışmalar ile ajansın çalışmalarına zemin hazırlayacak altyapı çalışmaları devam etmektedir.

Eylem: Sınai mülkiyet mevzuatında, araştırma çıktılarının teknolojiye aktarılmasını ve ürüne dönüşümünü teşvik edecek düzenlemelerin yapılması

Türk Patent Enstitüsü BSTB, TOBB 2012-2013

D

Gelişme: 551, 554, 555 ve 556 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile 5000 ve 5147 Sayılı Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı Taslağı kapsamında yapılan değişiklikler ve düzenlemeler konusunda 31 Ekim 2012 tarihinde Ekonomi Koordinasyon Kurulu’na (EKK) bilgi verilmiştir.

2012 Aralık ayında ise Başbakanlık Kanunlar Kararlar Genel Müdürlüğünde, Kanun Tasarısı Taslağı üzerindeki çalışmalar devam etmiştir.

1 Bu stratejik amaca yönelik aşağıda belirtilen strateji altında 2013 yılına yönelik uygun bir eylem bulunmamaktadır:

Y2.1.2. Sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda yapılan doktora programlarının yaygınlaştırılması ve çeşitlendirilmesi

149




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

14 Ocak 2013 tarihinde yapılan Bakanlar Kurulu toplantısında ilgili Bakanlıkların görüşleri alınarak Tasarı 11 Mart 2013 tarihinde TBMM’ye sevk edilmiştir.

15 Mart 2013 tarihinde, 1/756 esas numaralı “Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığınca esas komisyon olarak Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonuna, tali komisyon olarak da Adalet, Avrupa Birliği Uyum ile Plan ve Bütçe Komisyonlarına havale edilmiştir.

27 Mart 2013 tarihinde Tasarı Avrupa Birliği Uyum Komisyonunda görüşülmüş ve uygun görüş bildirilmiştir.

10 Nisan 2013 tarihinde Tasarı, esas komisyon olan Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonunun toplantısında görüşülmeye başlanmış ve Tasarının daha ayrıntılı bir şekilde incelenebilmesini teminen Alt Komisyon kurularak görüşülmesine devam edilmiştir.

10 Nisan 2013 tarihinde söz konusu Tasarının Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonuna da havale edilmesi İçtüzüğün 34 üncü maddesi uyarınca talep edilmiş ve aynı gün esas komisyonun muvafakati alınmak ve Genel Kurulun bilgisine sunulmak suretiyle havale edilmiştir.

16 Nisan 2013 ve 18 Nisan 2013 tarihlerinde Tasarı, ilgili kurum ve kuruluşlar ile davet edilen STK temsilcilerinin katılımıyla Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonunda (özellikle tasarının ilaç patentlerine ilişkin konuları ilgilendiren maddeleri) üzerinde görüşmeler yapılmıştır.

30 Nisan 2013 tarihinde Alt Komisyon çalışmaları tamamlanmış ve Esas Komisyonda görüşülmesi için 14 Mayıs 2013 tarihi belirlenmiştir.

D

Eylem: Teknoloji Transfer Süreçlerinin Finansmanına yönelik modellerin incelenmesi ve geliştirilmesi

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Üniversiteler, Araştırma Kurumları,

Teknoparklar Sürekli

D Gelişme: Tasarlanan TTH Hızlandırıcı Fonunun TÜBİTAK koordinasyonunda devam edecek olması sebebi ile bu ürün ile ilgili TTGV içindeki çalışmalar durdurulmuştur. Ancak öncelikle temiz teknolojilere yönelik hızlandırıcı fonlara ilişkin modeller ile ilgili çalışmalara devam edilecektir. Tasarım çalışmaları devam eden Yeşil Gelecek Hızlandırıcı Fonunun başta TÜBİTAK ve KOSGEB olmak üzere farklı kurumların destek ve faaliyetlerini tamamlar nitelikte geliştirilmesi hedeflenmektedir.

Eylem: Pazarlanmaya hazır ve pazarlanmasında sakınca bulunmayan ürünlerin veya patentlerin transferinin (lisans, patent devri, teknoloji transferi) sağlanması

TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi

Tüm Kurum ve Kuruluşlar 2011-2016

D Gelişme: Stratejik Planlama ve İş Geliştirme Başkan Yardımcılığı ve Hukuk Müşavirliği ve Fikri Mülkiyet Hakları Birimi koordinasyonunda çalışmalar yürütülmektedir. Söz konusu süreç bünyesinde; hâlihazırda somut bir projeye uygulamalar yapılmıştır. Proje kapsamında fikri ve sınai hak oluşturacak “gaz dağıtım ağları için deprem algılama ve kumanda sistemi” ilgili ticarileştirme kararı alınmıştır.

150




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Üniversite-Sanayi işbirliğini içeren projelerin desteklenerek bilimsel proje çıktılarının ticari ürüne ve sürece dönüştürülme potansiyellerinin artırılması

TÜBİTAK KOSGEB 2011-2013

D

Gelişme: Önceki dönemde TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı destek programları kapsamında üniversite-sanayi işbirliğini artırmaya yönelik mevzuat iyileştirmesi yapılmıştır. Ayrıca desteklenen projelerden elde edilecek çıktı/sonuçların ilgili paydaşlara duyurulmasına yönelik toplantı organizasyon giderlerinin de 1001, 3501 vb destek programları kapsamında verilmesine karar verilmiştir.

Bununla birlikte 1003 Öncelikli alanlar Ar-Ge destek programı kapsamında önerilen projelerin %33’ünde üniversite-sanayi işbirliği bulunmaktadır. Bor teknolojileri, kömür teknolojileri, elektrikli ve hibrit elektrikli araç teknolojileri, tıbbi cihazlar, tarla bitkileri ve FATİH projesi kapsamında desteklenen 65 1003 projesinin %25’inde üniversite sanayi işbirliği vardır. 1003 kapsamında mobil iletişim teknolojileri, enerji verimliliği, medikal biyoteknoloji alanlarında hedef ve çağrı başlığı çalışmaları tamamlanmış olup, bu alanlarda 2013 yılının 2. yarısı çağrılara çıkılacaktır. Bu çağrılar kapsamında üniversite sanayi işbirliği içeren projeler beklenmektedir.

Uygulamaya yönelik akademik projeleri desteklemeye yönelik yeni “1005 – Yeni Ürünler ve Fikirler Araştırma Destek Programı” başlıklı bir program üzerinde çalışılmaktadır. Söz konusu programın esasları, web sayfası, başvuru ve değerlendirme sürecinde kullanılacak dökümanlar hazırlanmıştır. 2013 yılında dönemli başvuru alınması planlanan bu program kapsamında projelerden elde edilecek sonuçların sanayi tarafından değerlendirme potansiyelinin olması beklenmektedir.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından içerisinde TÜBİTAK tarafından desteklenen projelerin de yer aldığı Başarı Öyküleri kataloğu hazırlanmıştır. TÜBİTAK ARDEB tarafından desteklenen ve sonuçlanmış projeler arasından 500 Başarı Öyküsü belirlenmiş olup, bunların içerisinden özellikle sanayi kuruluşlarının ilgisini çekebilecek olanlar haber haline getirilmektedir.

TÜBİTAK ARDEB projelerinin tanıtılması amacıyla Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından düzenlenen 6-8 Aralık 2012 tarihli Türkiye İnovasyon haftasında 36 araştırma projesi sergilenip sanayi kuruluşlarına tanıtımı yapılmıştır.

Desteklenen, sonuçlanan ve başarılı sonuçları bulunan TÜBİTAK ARDEB projelerinin ilgili paydaşlara (sanayi kuruluşları, kamu kuruluşları) iletilmesine yönelik mekanizmalar üzerinde çalışılmaktadır.

Eylem: Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endekslerinin Oluşturulması

TÜBİTAK Yükseköğretim Kurulu

Türkiye İstatistik Kurumu

BSTB, Kalkınma Bakanlığı, KOSGEB, TPE, Maliye Bakanlığı, TÜBİTAK ULAKBIM, Üniversiteler,

TTGV, TÜBA

Sürekli

D

Gelişme: "Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi" 2013 yılı çalışmaları devam etmektedir. Ayrıntılar 2011/104 no.lu karar altında aktarılmaktadır.

Eylem: Ar-Ge Proje Pazarlarının düzenlenmesi ve yurt dışı Ar-Ge Proje Pazarlarına katılımın artırılması

Ekonomi Bakanlığı

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK, KOSGEB,

TİM, İhracatçı Birlikleri, Üniversiteler

Sürekli D

151




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: Ar-Ge Proje Pazarı faaliyetleri, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) koordinasyonunda 2011 yılından beri gerçekleştirilmektedir. 2011 yılı içerisinde 2 Ar-Ge Proje Pazarı düzenlenmiş olup bu sayı 2012’de 7’ye yükselmiştir. 2013 yılında ise hâlihazırda 2 Ar-Ge Proje Pazarı faaliyeti gerçekleştirilmiştir. Sene sonuna kadar 6 Ar-Ge Proje Pazarı daha gerçekleştirilmesi ve 2013 yılında sayının 8’e ulaşması öngörülmektedir.

Y2.1.3. Araştırmacıların Fikri ve Sınai Mülkiyet Haklarından daha etkin yararlanılmasının sağlanması

Eylem: Araştırmacıların ulusal ve uluslararası patent başvurusunda bulunmalarının teşvikine yönelik mevcut ve yeni mekanizmaların geliştirilmesi

Türk Patent Enstitüsü Maliye Bakanlığı, BSTB, TÜBİTAK 2011-2013

D

Gelişme: 21 Eylül 2006 tarihinde yürürlüğe giren TÜBİTAK ve Türk Patent Enstitüsü işbirliğinde gerçekleştirilen “Patent Başvurusu Teşvik ve Destekleme Esasları” kapsamında patent başvurularının desteklenmesine devam edilmiştir.

Sınai mülkiyet haklarının ticarileştirilmesine yönelik olarak diğer ülke uygulamalarının ve bu uygulamaların ülkemizde uygulanabilmesine yönelik teşvik önerilerinin görüşüldüğü 2 Mayıs 2013 tarihli Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK) Vergi ve Teşvikler Teknik Komitesi toplantısına katılım ve katkı sağlanmıştır. Toplantıda, YOİKK Fikri, Sinai Mülkiyet Hakları ve Ar-Ge Teknik Komitesi için hazırlanan TÜSİAD raporundan yararlanılarak Türk Patent Enstitüsü tarafından 2011/108 no.lu BTYK kararı kapsamında tasarlanan teşvik mekanizmaları sunum olarak katılımcılarla paylaşılmıştır.

Bunlara ek olarak, Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar başlıklı Bakanlar Kurulu Kararı kapsamında “Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından desteklenen Ar-Ge projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin veya parçaların üretimine yönelik yatırımlar” (madde 17, h bendi) konusunda sağlanacak desteklerle ilgili olarak Türk Patent Enstitüsü tarafından önerilen teşvik mekanizması, Ekonomi Bakanlığı ile yapılan görüşmeler neticesinde uygulanmaya başlanmıştır.

Eylem: Araştırmacılara, akademisyenlere ve Ar-Ge çalışanlarına yönelik olarak patent eğitim programlarının oluşturulması ve uygulanması

Türk Patent Enstitüsü MEB, TÜBİTAK, Üniversiteler,

Teknoparklar 2012-2013

D

Gelişme: Türk Patent Enstitüsü, 1-4 Kasım 2012 tarihleri arasında İstanbul’da düzenlenen “İnovasyon Türkiye 2012 Fuarı”na katılım sağlamıştır. Söz konusu fuarda Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve Kalkınma Ajansları'nın desteklediği projeler ile Türk Patent Enstitüsü’ne başvurusu yapılan en son buluşlar sergilenmiştir. Girişimci kurum, kuruluş ve işadamları ile işbirliği ortamı oluşturan fuarda, ülkemizdeki firma ve kuruluşların Ar-Ge, Teknopark, Tekmer gibi teknoloji merkezlerinde büyük emeklerle araştırılmış, geliştirilmiş en ileri ve en yenilikçi projelerinin tanıtılması ve hızla üretim safhasına geçirilmesine katkı sağlanması amaçlanmıştır.

Araştırma sonuçlarının ticari ürün ve hizmete dönüşümünün teşvik edilmesi amacıyla araştırmacılara, akademisyenlere ve Ar-Ge çalışanlarına yönelik patent eğitimi programı oluşturulması için çalışmalar yapılmıştır. Bu çerçevede Türk Patent Enstitüsü, Avrupa Patent Ofisi ve OHIM işbirliği ile “Üniversitelerde Sınai Mülkiyet Bilgisinin Yaygınlaştırılması Projesi” yürütülmeye başlanmıştır. Proje kapsamında 19 Aralık 2012 tarihinde Ankara Üniversitesi’nde, 5 Şubat 2013 tarihinde Gaziantep Üniversitesi’nde, 7 Şubat 2013 tarihinde Uludağ Üniversitesi’nde, 6 Mart 2013 tarihinde Mustafa Kemal Üniversitesi’nde, 12 Mart 2013 tarihinde Afyon Kocatepe Üniversitesi’nde ve 15 Mart 2013 tarihinde TOBB Üniversitesi’nde senato ziyareti ve farkındalık etkinlikleri gerçekleştirilmiştir.

152

http://www.yoikk.gov.tr/detay.cfm?MID=64




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Türk Patent Enstitüsü ile Yükseköğretim Kurulu arasında 22 Kasım 2012 tarihinde Üniversite-Sanayi İşbirliği Zirvesinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat ERGÜN nezaretinde YÖK Başkanı Prof. Dr. Gökhan ÇETİNSAYA ve TPE Başkanı Prof. Dr. Habip ASAN tarafından İşbirlği Protokolü imzalanmıştır.

5 Aralık 2012 tarihinde Gazi Üniversitesinde Sınai Mülkiyet Hakları Paneli gerçekleştirilmiştir.

28 Şubat 2013 tarihinde, Türk Patent Enstitüsü ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü arasında işbirliği protokolü imzalanmıştır.

Elektrik, elektronik ve bilişim sektörlerinde yüksek katma değerli üretim yapılabilmesi ve üniversite-sanayi işbirliği kültürünün yaygınlaştırılması amacıyla, İstanbul Elektrik-Elektronik, Makine ve Bilişim İhracatçıları Birliği tarafından düzenlenen "TET Ar-Ge Proje Pazarı" 22 Mart 2013 tarihinde Haliç Kongre Merkezinde gerçekleştirilen ödül töreni etkinliği ile sonuçlanmıştır. Türk Patent Enstitüsü, bu etkinlikte de proje sahiplerini ve diğer katılımcıları sınai mülkiyet hakları konusunda bilgilendirmek üzere hazır bulunmuştur.

İTÜ Kontrol ve Otomasyon Kulübü tarafından düzenlenen “7. İTÜ Robot Olimpiyatı” 11-13 Nisan 2013 tarihlerinde İTÜ Ayazağa Kampüsünde geçekleştirilmiştir. Türk Patent Enstitüsünün çözüm ortağı olduğu etkinlik çerçevesinde robotik alanında çalışma yapan öğrenciler, akademisyenler ve endüstri temsilcileri bir araya gelerek, teknolojik gelişmeler ışığında yapılan çalışmalar sorgulanmıştır.

Sınai mülkiyetle ilişkili (patent, marka, tasarım, inovasyon, teknoloji) ülke genelindeki üniversite öğrenci kulüp ve toplulukları, 29 Mart 2013 tarihinde Türk Patent Enstitüsünde “I. Üniversite Öğrenci Kulüpleri Sınai Mülkiyet Zirvesi”nde bir araya gelmiştir. Sınai mülkiyet hakları konusunda farkındalık oluşturmanın yanı sıra, Türk Patent Enstitüsü ile öğrenci kulüpleri arasında muhtemel işbirliği alanları ve gerçekleştirilebilecek ortak çalışmalar hakkında fikir alışverişinde bulunulmuştur.

26 Nisan Dünya Fikri Mülkiyet Günü vesilesiyle Türk Patent Enstitüsü ve Teknoloji ve Lisans Yöneticileri Derneği işbirliği ile Türk Patent Enstitüsünde “Fikri Mülkiyet Koruması ve Lisanslama Yoluyla Teknolojinin Ticarileştirilmesi” konulu eğitim düzenlenmiştir. Eğitime akademisyenler, teknopark temsilcileri, patent vekilleri, kamu kurumu ve özel sektör temsilcileri olmak üzere 70 kişi katılım sağlamıştır.

D

Eylem: Yerli patentlerin lisanslanmasına ilişkin verilerin Türk Patent Enstitüsü tarafından düzenli olarak izlenmesi ve lisans gelirlerinin artırılması için gerekli mekanizmaların geliştirilmesi

Türk Patent Enstitüsü BSTB, YÖK, Üniversiteler,

TÜBİTAK, KOSGEB Sürekli

D

Gelişme: Gelişmeler BTYK’nın 2011/108 no.lu kararı altında raporlanmaktadır.

Y2.1.5. Kamu tedarik yönetim sisteminin Ar-Ge ve yenilik unsurlarını içerecek şekilde iyileştirilmesi

Eylem: Kamu alımlarının yeniliği, yerlileşmeyi ve teknoloji transferini teşvik edecek şekilde iyileştirilmesi


Ekonomi Bakanlığı, ETKB, Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, KİK,

Hazine Müsteşarlığı, UDHB, TÜBİTAK, SSM, AB Bakanlığı,


Sürekli

D

Gelişme: Bu kapsamda; hazırlanan taslak metin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Kamu İhale Kurumu arasındaki görüşmelerde son aşamaya getirilmiş ve bu kapsamda hazırlanan “Kamu İhale Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” taslağı Kamu İhale Kurumu’na gönderilmiştir.

153

http://www.tetprojepazari.org/tr/default.aspx

http://www.ituro.itu.edu.tr/sonuclar.aspx




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Kamu kurumlarının nitelikli Ar-Ge ihtiyaçlarının belirlenmesi ve belirlenen Ar-Ge ihtiyaçları için KAMAG tarafından proje çağrısına çıkılması

TÜBİTAK TÜBİTAK, İlgili Kamu

Kurum/Kuruluşları Sürekli

D

Gelişme: 2012 yılı itibarıyla geçilen çağrılı sistem kapsamında TÜBİTAK KAMAG tarafından Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile ihtiyaç analizi çalışması yapılmış ve belirlenen toplam 7 ihtiyaç başlığı için çağrıya çıkılmıştır. Sözkonusu çağrılara toplam 23 proje başvurusu olmuştur. Tek bir çağrı başlığına proje başvurusu yapılmamış olup, kapatılan 1 çağrı başlığı dışındaki toplam 5 çağrı başlığı için 2. aşama proje panelleri gerçekleştirilmiştir.

Çağrılı sistem kapsamında İhtiyaç Analizi Çalışması yapılan diğer kurumlar; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’dır.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı için 18 Şubat 2013 tarihinde “Elektrikli Araç Teknololojilerinin Geliştirilmesi” çağrısına çıkılmıştır. Proje başvuruları için son tarih 24 Mayıs 2013’tür.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı ve TCDD Genel Müdürlüğü ile yapılan ihtiyaç analizi çalışması sonucunda çağrı konuları belirlenmiş ve 18 Haziran 2012 tarihinde kurumlar için sırasıyla 3 ve 2 ihtiyaç başlığına toplam 25 proje başvurusu yapılmıştır. Tüm çağrı başlıkları için 2. aşama proje panelleri gerçekleştirilmiştir. Projelerin değerlendirme süreci devam etmektedir.

Ayrıca, Karayolları Genel Müdürlüğünün 24 Ağustos 2012 tarihinde duyurusu yapılan toplam 3 çağrısına 20 proje başvurusu gerçekleşmiştir. Projelerin, Komisyon toplantıları tamamlanmıştır. 2. aşama için başvurusu yapılan toplam 5 projenin panel değerlendirmeleri yapılacaktır.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB) için 2 çağrı başlığına (Gaz Türbini Kanatlarının Yerli İmalatı ve Yüksek Gerilim Yüksek Güç Çevirgeçlerinin Geliştirilmesi) toplam 8 proje başvurusu yapılmıştır. Sözkonusu çağrılar için Komisyon toplantısı yapılacaktır. Ayrıca, ETKB’nin 1 çağrı başlığı (LED ve OLED Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi) için Odak Grup Toplantısı tamamlanmıştır.

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı için “Zararlı Yazılımlardan Korunmaya Yönelik Güvenli Yazılımın Geliştirilmesi” ihtiyaç başlığı için Odak Grup Toplantısı yapılarak çağrı dökümanı hazırlanmıştır.

Eylem: TÜBİTAK 1007 Programı projelerinde özel sektörün daha fazla yer almasının sağlanması

TÜBİTAK İlgili Kamu Kurumları, Özel Sektör

Kuruluşları 2011-2013

D

Gelişme:

2012 yılı itibarıyla geçilen çağrılı sistem kapsamında 17 çağrı yapılmış ve 9’unda özel kuruluşun bulunma gerekliliği çağrı özel şartı olarak talep edilmiştir. Bu çağrılar için sunulan toplam 76 proje başvurusunda proje yürütücüsü kuruluş (PYK) olarak görev alan 44 özel kuruluş bulunmaktadır. Proje değerlendirmeleri kapsamında, bu kuruluşlar için yerinde ziyaretler ile Ar-Ge Yeteneği Değerlendirmesi yapılmaktadır.

Ayrıca, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı için yapılan 2 çağrı duyurusundan 2’sinde de özel kuruluşun PYK olarak görev alması hususu çağrı özel şartı olarak yer almaktadır.

Fikri ve mülkiyet esaslarına yönelik revizyon çalışmalarına başlanmıştır.

Açılan çağrıların duyurulması kapsamında özel kuruluşların farkındalığını artırmak amacıyla hazırlanan 1007 Programı broşürü ve çağrı el ilanları, TOBB’a ve 32 Teknoloji Geliştirme Bölgesi’ne iletilmiştir.

154




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Proje ekiplerinin oluşturulmasına ve özel kuruluşların, üniversite ve kamu Ar-Ge birimleriyle işbirliği yapmalarına katkı sağlaması amacıyla dijital paylaşım platformu oluşturulmuştur.

ETKB’ye ait çağrıların duyurulması için, Araştırmacı Bilgi Sisteminde (ARBİS) kayıtlı çağrı konusu ile ilgili olan tüm araştırmacılara ve özel kuruluş çalışanları dâhil- e-posta ile bilgi gönderilmiştir.

Y2.1.6. Ar-Ge ve yeniliğe dayalı firma başlangıç desteklerinin teşvik edilerek bilgi ve teknolojilerin ticarileştirilme kapasitesinin artırılması

Eylem: KOSGEB, Üniversiteler, Sanayi/Ticaret ve/veya Sanayi ve Ticaret Odaları, Teknoparklar, Araştırma Kurumları, Enstitüler gibi kamu/özel kurum/kuruluşlar ile Teknoloji Geliştirme Merkezi (TEKMER) kurulması veya Ar-Ge ve yenilik alanında işbirliği yapılması

KOSGEB Üniversiteler, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, TOBB ve Bağlı Odalar,

Meslek Kuruluşları 2011-2016

D

Gelişme: İstanbul Aydın Üniversitesi ile KOSGEB İdaresi Başkanlığı arasında TEKMER İşbirliği Protokolü imzalanmış olup üniversite-sanayi ve kamu üçlüsünün bir araya geldiği TEKMER sayısı 32’ye yükselmiştir.

Ayrıca,

Necmettin Erbakan Üniversitesi ve Konya Ticaret Borsası ile KOSGEB İdaresi Başkanlığı,

Doğuş Üniversitesi ve KOSGEB İdaresi Başkanlığı,

Muş Alparslan Üniversitesi ve KOSGEB İdaresi Başkanlığı,

ile de Ar-Ge ve İnovasyon İşbirliği Protokolleri imzalanmıştır.

Böylece eski Duvarsız Teknoloji İnkübatörü (DTİ) uygulamaları ile birlikte 67 Ar-Ge ve İnovasyon İşbirliği gerçekleştirilmiştir.

Bu çerçevede 2013 yılı Nisan sonu itibarıyla üniversiteler, Sanayi/Ticaret ve/veya Sanayi ve Ticaret Odaları, teknoparklar gibi kamu/özel kurum/kuruluşlar ile TEKMER ve Ar-Ge İnovasyon İşbirlikleri olarak 99 farklı işbirliği gerçekleştirilmiştir.

Eylem: Araştırma sonuçlarının ticarileştirilmesini teşvik etmek için ön kuluçka modellerinin geliştirilmesi

TTGV Üniversiteler, Araştırma Kurumları,

Teknoparklar Sürekli

D

Gelişme: TTGV’nin yeni iş modeli ile hedeflenen çözüm platformu işlevini yürütmesi kapsamında geliştirilecek ara yüzler yürütecekleri farklı işlevler ile eko-sistemde daha güçlü bağlar kurulması hedeflenmektedir. TTGV söz konusu hedefin bir uygulaması olarak Cyberpark ofisleri içerisinde bir ön kuluçka merkezinin oluşturulması hedeflemektedir. Süreçte farklı paydaşlar ile yapılan görüşmeler ile tasarımın geliştirilmesi ve fonksiyonel tasarım çalışmalarının tamamlanması öngörülmektedir. Program, girişimci takımların oluşturulmasında, pazar elemanları ve hizmet sağlayıcılar ile iletişim kurulmasında, altyapı ve stratejik konularda destek sağlayarak Ankara’da yer alan üniversitelerin var olan ham kritik kütlenin işlenmesi ve ticari sonuçlara dökülmesinde üniversitelerdeki Teknoloji Transfer Ofisleri ile birlikte çalışacak bir arayüz görevi üstlenecektir.

Geçtiğimiz dönem içerisinde ön kuluçka merkezi tasarımına yönelik çalışmalarda bulunulmuş, paydaşlarımız olan Teknoloji Transfer Ofisleri ile bu konu hakknıda görüşmelere devam edilmiştir. Ayrıca TTGV’nin 2013 yılında ortaya çıkaracağı Yeşil Gelecek Hızlandırıcı Fonu Program faaliyetlerinin Merkez faaliyetleri ile paralel olması sağlanacaktır.

155




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarının fikir aşamasından pazara ulaşmaları evresine kadar geçirdikleri aşamalar dikkate alınarak, bu evrelere uygun aşamalı destek mekanizmalarının tasarlanması

TÜBİTAK BSTB, Maliye Bakanlığı 2012-2013

D

Gelişme: 1512 kodlu TÜBİTAK Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı tasarlanmış ve bu programa ilişkin Uygulama Esasları 7 Nisan 2012 tarihli TÜBİTAK Bilim Kurulu’nda onaylanmıştır. Programa ilişkin başvuru formları ve kılavuz çalışmaları tamamlanmıştır.

Ayrıca; 278 sayılı TÜBİTAK Kanununu esas alacak şekilde 1512 programının uygulama esaslarının revize edilmesi çalışması kapsamında; TÜBİTAK Bilim Kurulu’nun 2 Mart 2013 tarihli ve 207 sayılı toplantısında alınan kararlar gereğince;1512 TÜBİTAK Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı Uygulama Esasları’nda değişiklikler yapılmış ve aşağıdaki değişiklikler yürürlüğe girmiştir.

Program kapsamında yapılan önemli değişiklikler;

o Programın adı, 1512 TÜBİTAK Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı yerine; TÜBİTAK Girişimcilik Aşamalı Destek Programı olarak değiştirilmiştir.

o Program dayanağı değiştirilerek, 5746 sayılı “Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun” yerine, 02.02.2013 tarih ve 28547 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak değişen 278 sayılı “Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanun”’a dayandırılmıştır.

o Girişimcilere sermaye aktarımı, kanuna uygun olarak; 5746 sayılı kanunda geçen teknogirişim sermaye desteği yerine, 278 sayılı kanuna uygun olarak teminat alınmaksızın hibe olarak sermaye desteği verilmesi şeklinde değiştirilmiştir.

o Girişimci ve başvuru yapabilecek kişiler tanımı değiştirilmiştir.

o Program kapsamında desteklenmesi uygun bulunan toplam giderler içerisindeki, genel gider desteği payı % 15’ten, %20’ye yükseltilmiştir.

Program kapsamında, bilgilendirme toplantılarına katılınmıştır. Broşür, poster, föy hazrılandı. Web sayfası, e-posta, video ve webinerler ile etkin tanıtımlar yapılmıştır.1512 Programı tek sayfalık çağrı duyurusu hazırlandı. Ayrıca, 1512 programının tanıtımı kapsamında, programa ilişkin poster üniversite rektörlüklerine gönderildi.

1512 TÜBİTAK Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı kapsamında, bireysel girişimciler tarafından 14 Haziran 2012 tarihinden itibaren http://eteydeb.tubitak.gov.tr adresinden çevrimiçi olarak, ilk aşamaya 745 teknoloji ve yenilik odaklı iş fikri başvurusu yapılmış olup, bu iş fikirlerinden 451’i ikinci aşama başvurusu yapmaya hak kazanmıştır. 451 iş fikrinden 360’ı ikinci aşamaya başvuru yapmıştır. Ocak-Nisan 2013 döneminde; değerlendirilen 360 iş planından 125’i (%35) sermaye şirketi kurmaya ve 100.000 TL’ye kadar geri ödemesiz teknogirişim sermaye desteği almaya hak kazandı. TÜBITAK 1512 Girişimcilik Aşamalı Destek Programı 2012 yılı çağrısı kapsamında iş fikirleri uygun bulunan 112 girişimcinin firma kurma işlemi tamamlandı.

Kazanan iş planlarının teknoloji alan dağılımına bakıldığında, %34’ünün bilişim teknolojileri, %22’sinin elektrik-elektronik, %17’sinin biyoteknoloji, %11’inin ulaştırma, savunma, %10’unun makina-imalat, enerji, tekstil ve %6’sının malzeme, metalurji ve kimya alanından olduğu görülmektedir.

Kazanan iş planlarının yoğunlukta olduğu şehirler sırasıyla; Ankara (44), İstanbul (42), Eskişehir (8)ve İzmir’dir (5).

Girişimcilere verilecek İş Fikri hazırlanmasına yönelik eğitim videosu oluşturulmuş ve web sitesine konulmuştur. İş fikri başvuru dokümanı ve kılavuzu iyileştirilmiştir.

Girişimciliğe ve iş planı hazırlanmasına yönelik mevcut online eğitimin iyileştirilmesi, Çağrıya yönelik girişimcilerin bilgilendirilmesi (bilgi günleri, webinar, e-posta) çalışmalar kapsamında; Çağrıya yönelik 4 adet webiner düzenlendi. Webinerlere 500 kişi katıldı. Girişimci adaylarında gelen e-postalara cevap verildi. Erciyes, İTÜ ve Maramara Üniversitelerinde programın yeni çağrısına yönelik tanıtım ve bilgilendirme yapıldı.

156

http://eteydeb.tubitak.gov.tr/




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Girişimcilere iş planı hazırlarken ve şirket kurulduktan sonra karşılaşabilecekleri sorunları aşabilmelerinde yardımcı olabilmek amacıyla; 2012 yılında başlatılan girişimci eğitimleri ve iş rehberliği (mentörlük) hizmetleri çalışmaları Ocak Nisan 2013 döneminde de devam etmiştir. Bu kapsamında;

o Nisan ayında TÜBİTAK TÜSSİDE'de girişimcilik eğitimi verilmiştir.

o Ayrıca her bir girişimci tarafından kurulan firmaya iş dünyasından deneyimli bir rehber (mentör) atanması için gereken çalışmalar tamamlanmıştır. Mentor havuzunun oluşturulması ve 2012 çağrısından oluşan firmalara atamaları çalışmaları kapsamında; Mentörluk hizmet alım standardının belirlenerek ODTÜ, TEPAV, TOBB, TTGV, TÜSİAD ve MÜSİAD temsilcilerinin katıldığı çalıştay düzenlendi. Mentorların belirlenmesi amacıyla mentorluk çağrısına çıkıldı. Çağrıya 122 adet başvuru geldi. Mentor adaylarının özgeçmişleri incelenerek girişimcilerle eşleşmelere başlanıldı. Mentorların eğitimi kapsamında UTTP programı eğitmenleri ile görüşüldü ve teklif alındı.

D

Eylem: Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarını destekleyen girişim sermayesi fonlarının etkinleştirilmesi

TÜBİTAK

Hazine Müsteşarlığı, BSTB,

Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, SPK,

KOSGEB, TTGV

2012-2016

D

Gelişme: Konu ile ilgili, TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) bünyesinde; 2012 yılında 1514 TÜBİTAK Girişim Sermayesi Destek Programı destek programı oluşturulmuştur.

2012 yılında yürütülen çalışmalar;

Girişim Sermayesi Destekleme Programı Uygulama Esasları hazılanarak, 6 Ekim 2012 tarihli 212 sayılı Bilim Kurulu’ndan geçmiştir.

Bu programın yürütülmesine ilişkin TEYDEB yönetmeliğinde gerekli değişiklikler yapılmış olup söz konusu Yönetmelik 3 Kasım 2012 tarihli 213 sayılı Bilim Kurulundan geçmiştir.

Girişim Sermayesi Destekleme Programının yürütülmesi amacıyla Grup kurulması kararı da 3 Kasım 2012 tarihli 213 sayılı Bilim Kurulu’ndan geçmiştir.

Ocak -Nisan 2013 döneminde yürütülen çalışmalar;

KOBİ ölçeğindeki Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarının çekirdek, başlangıç veya gelişme aşamalarındaki finansman ihtiyaçlarının girişim sermayesi fonları aracılığıyla karşılanması amacıyla çağrı yolu ile bu amacı gerçekleştirebilecek girişim sermayesi fonlarını yöneten fon yöneticileri belirlemek amaçlanmıştır. Belirlenen fon yöneticilerinin bu amaç doğrultusunda bir girişim sermayesi fonu kurması neticesinde fonun belirli bir oranına TÜBİTAK’ın hibe destek vermesi hedeflenmektedir. Bu hedefin yürütülebilmesi için 278 sayılı TÜBİTAK Kurulması Hakkında Kanun’da gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Ayrıca, 1514 Girişim Sermayesi Destek Programının uygulama kurallarını belirleyen 1514 Girişim Sermayesi Destek Programı Uygulama Esasları hazırlanmıştır.

Eylem: Ar-Ge ve yeniliğe dayalı firma başlangıçlarını ve büyüme potansiyeli olan firmaları desteklemek üzere bölgesel ve yerel düzeyde kredi garanti sistemi, girişim sermayesi vb. mali araçların geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması

Kalkınma Bakanlığı Kalkınma Ajansları, BSTB,

Ekonomi Bakanlığı 2012-2014

D

Gelişme: Girişim sermayesi uygulamasının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması amacıyla bölge düzeyinde kalkınma ajanslarının da dahil olacağı girişim sermayesi destek mekanizması modeli hazırlanmış, hazırlanan model ilgili merkezi kurum ve kuruluşlarla müzakere edilmektedir.

Bölge düzeyinde kredi garanti fonları oluşturulmasına dair mevcut durum ve ihtiyaç analizi çalışmaları tamamlanmıştır.

157




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: "Girişimcilik Akademisi” Projesi ile; Ar-Ge ve yeniliğe dayalı teknoloji başlangıç firmalarının fikir aşamasından çalışan bir işletmeye dönüşmesi basamağına kadar gerekli girişimcilik eğitimi ve mentorluk hizmetlerinin verilmesi, girişimcilik kültürünün Türkiye’de yaygınlaştırılması amacıyla ortaöğrenim düzeyinde girişimcilik eğitimi verecek kişilerin eğitilmesi ve bunun yaygınlaştırılması

TÜBİTAK TÜSSİDE

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, TÜBİTAK (BİDEB, TEYDEB), Üniversiteler

2012-2014

D

Gelişme: TÜBİTAK TÜSSİDE’yi girişimcilik eğitimleri konusunda Türkiye’nin en öncü merkezi yapmak ve Girişimcilik alanında dünyada ve Türkiye’de geçerli girişimcilik programlarını araştırmak, girişimcilik alanında Türkiye’de çalışan akademisyenlerden oluşan bir havuz oluşturmak, girişimcilik alanında çalışan üniversitelerle network oluşturmak, MEB MTGM ile girişimcilik eğitimi projesi hazırlanması amaçlanmaktadır.

Girişimcilik Akademisi kurulmuş, girişimci akademisyenlere ulaşılmış, MEB MGTEM ile 36 ay sürecek 15.000 katılımcıya hitap eden Liderlik, Girişimcilik ve Öğretmenlik Projesi imzalandı. 1. ay eğitimleri tamamlanmıştır.

Girişimcilik alanında Türkiye’de çalışan akademisyenlerin veri tabanı oluşturulmuştur. MEB ile girişimcilik eğitimi projesi imzalanarak hayata geçirilmiş, girişimcilik alanında eğitimler verilmeye başlanmıştır.

Ayrıca,

Türkiye ve yurt dışında girişimcilik alanında verilen eğitim içerikleri araştırılmıştır.

Türkiye’de girişimcilik alanında çalışan akademisyenler araştırılmıştır.

Bu akademisyenlerle tanışarak dış kaynak havuzuna aktarılmıştır.

Girişimcilik müfredatları araştırma ve geliştirme tamamlanmıştır.

Eğitim projeleri araştırma ve geliştirme hazırlanması tamamlanmıştır.

158

Y2 - Bölüm 2: Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete Dönüşümünün Teşviki Kapsamında Türkiye’deki Diğer Gelişmeler

A. 1007 - Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı

Programın başlangıcından 30 Nisan 2013 tarihine kadar toplam 1.064 proje önerisi sunulmuştur. Bu projelerden 154’ünün desteklenmesine karar verilmiş olup, 4 proje ise revizyon aşamasındadır. Biçim ve içerik olarak yeterli olmayan 884 proje ise reddedilmiş, geri çekilmiş ya da iade edilmiştir. Tablo 47’de TÜBİTAK KAMAG’a sunulan projelerin sayıları ve bütçeleri kategoriler bazında sunulmaktadır.

Tablo 47. TÜBİTAK 1007 KAMAG Programı

31 Ekim 2012 itibarıyla 30 Nisan 2013 itibarıyla 2013*

(Yılsonu Öngörüsü)

Kategori Sayı Bütçe**

(Milyon TL) Sayı

Bütçe**

(Milyon TL) Sayı

Bütçe**

(Milyon TL)

Önerilen Projeler 1.036 4.482 1.064 4.727 1.134 7.527

Değerlendirilen Projeler 998 4.290 1.046 4.363 1.096 5.747

Yürürlükte Olan Projeler 56 230 53 215 49 303

Sözleşme Aşamasında Olan Projeler 5 10 3 18 0 0

Revizyondaki Projeler 5 26 4 24 2 60

Reddedilen/Geri Çekilen Projeler 839 3.804 884 3.854 925 5.055

Durdurulan Projeler 1 2,6 1 2,6 1 2,6

İptal Edilen Projeler 3 3,5 3 3,5 4 4,2

Sonuçlanan Projeler 89 213 98 246 115 323

Değerlendirme Aşamasında Olan Projeler

38 192 18 237 38 1.780

* Tahmini veriler

** Birikimli bütçelerdir.

Program başlangıcından 30 Nisan 2013 tarihine kadar desteklenen projelerin müşteri kurumlara ve yürütücü kurumlara göre proje sayısı ve bütçe dağılımı Şekil 12, Şekil 13, Tablo 47 ve Tablo 48’de verilmiştir.

Şekil 12 ve Şekil 13’te sırasıyla yürütücü kurum türüne göre projelerin sayı ve bütçelerinin dağılımı

verilmektedir. Proje sayıları dikkate alındığında, %47’lik oranla en fazla proje üniversiteler tarafından

yürütülmektedir. En düşük pay, %9 ile özel sektöre aittir. Desteklenen projelerin bütçelerinde en büyük

pay %57’lik oranla TÜBİTAK Enstitülerine ait olup, bütçede en az payı %7 ile özel sektör almaktadır.

Bü

tçe (

Mily

on

TL

)

159

Şekil 12. Yürütücü Kurum Türüne Göre Proje Sayıları Dağılımı

Şekil 13. Yürütücü Kurum Türüne Göre Proje Bütçeleri Dağılımı

Tablo 48’de ise 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla müşteri kurumların proje bilgilerine yer verilmiştir. 2012

yılı itibarıyla çağrılı sisteme geçildiğinden yeni projelere bu tabloda yer verilmemiştir. Bu nedenle,

değerlendirmede ve reddedilen/iade edilen projeler tablodan çıkarılmıştır. Projeler, Bakanlıkların bağlı

ve ilgili kuruluşları bazında sınıflandırılmıştır. Program kapsamında kamu kurumlarının ortak müşteri

kurum olarak yer aldığı projeler tabloya sadece bir müşteri kurum ile yansıtılmıştır. Bu projeler ve

tabloda yansıtılmayan diğer müşteri kurumlar tablo dipnotlarında yer almaktadır.

160

Tablo 48. 30 Nisan 2013 İtibarıyla TÜBİTAK 1007 KAMAG Projelerinin Müşteri Kurumlara Göre Dağılımı

Müşteri Kurum* To

pla

m

Yü

rürl

ük

te

So

nu

çla

na

n

To

pla

m

Des

tek

Mik

tarı

Sö

zle

şm

es

i

Hazır

lan

an

Rev

izyo

n

Du

rdu

rula

n/

İpta

l e

dil

en

Önerilen

Proje Sayısı

Proje

Sayısı

Bütçe

(Milyon TL)

Proje

Sayısı

Bütçe

(Milyon TL)

Bütçe

(Milyon TL)

Proje

Sayısı

Proje

Sayısı

Proje

Sayısı

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI

37

11 33,1 26 44,6 77,7 - - -

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI 9 30,0 22 37,5 67,5 - - -

ÇAY İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 1 1,8 1 1,6 3,4 - - -

TOPRAK MAHSÜLLERİ OFİSİ 1 1,3 2 4,9 6,2 - - -

TARIM İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ - - 1 0,6 0,6 - - -

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI

20

7 23,3 10 24,2 47,5 2 - 1

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI 6 17,2 9 16,0 33,2 2 - 1

TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 1 2,4 1 8,2 10,6 - - -

İLLER BANKASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 1 3,7 - - 3,7 - - -

SAĞLIK BAKANLIĞI 9 1 5,0 8 15 20 - - -

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI

18

8 51,6 10 48,4 100,0 - - -

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI 2 17,1 1 0,4 17,5 - - -

TEİAŞ - - 1 24 24 - - -

EİEİ/EÜAŞ 2 23,4 2 6,7 30,1 - - -

ETİ MADEN İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 1 2,6 - - - - - -

MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ - - 3 12,2 12,2 - - -

161


Müşteri Kurum* To

pla

m

Yü

rürl

ük

te

So

nu

çla

na

n

To

pla

m

Des

tek

Mik

tarı

Sö

zle

şm

es

i

Hazır

lan

an

Rev

izyo

n

Du

rdu

rula

n/

İpta

l e

dil

en

Önerilen

Proje Sayısı

Proje

Sayısı

Bütçe

(Milyon TL)

Proje

Sayısı

Bütçe

(Milyon TL)

Bütçe

(Milyon TL)

Proje

Sayısı

Proje

Sayısı

Proje

Sayısı

TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2 7,5 1 1,4 8,9 - - -

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU 1 1,0 - - 1 - - -

TEMSAN A.Ş - - 1 2,3 2,3 - - -

TÜRKİYE PETROLLERİ ANONİM ORTAKLIĞI (TPAO) - - 1 1,4 1,4 - - -

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI

15

9 49,8 5 12,3 62,1 1 - -

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI - - - - - - - -

EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 8 22,2 5 12,3 34,5 1 - -

NÜFUS VE VATANDAŞLIK İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 1 27,6 - - 27,6 - - -

ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI

18

7 22,6 11 23,2 45,8 - - -

ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI - - - - - - - -

KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3 6,8 4 3,4 10,2 - - -

DEVLET DEMİRYOLLARI İŞLETMESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 4 15,8 4 15,1 30,9 - - -

BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE İLETİŞİM KURUMU - - 2 1,4 1,4 - - -

BAŞBAKANLIK

6

2 6,4 4 27,5 33,9 - - -

BAŞBAKANLIK 1 5,1 - - - - - -

RADYO ve TELEVİZYON ÜST KURULU - - 1 2,5 2,5 - - -

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BŞK.LIĞI 1 1,3 3 25,0 26,3 - - -

162


Müşteri Kurum* To

pla

m

Yü

rürl

ük

te

So

nu

çla

na

n

To

pla

m

Des

tek

Mik

tarı

Sö

zle

şm

es

i

Hazır

lan

an

Rev

izyo

n

Du

rdu

rula

n/

İpta

l e

dil

en

Önerilen

Proje Sayısı

Proje

Sayısı

Bütçe

(Milyon TL)

Proje

Sayısı

Bütçe

(Milyon TL)

Bütçe

(Milyon TL)

Proje

Sayısı

Proje

Sayısı

Proje

Sayısı

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI

9

2 3,6 7 10,6 14,2 - - -

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI 2 3,6 1 0,2 3,8 - - -

DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ - - 2 6,7 6,7 - - -

METEOROLOJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ - - 3 2,9 2,9 - - -

ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ - - 1 0,8 0,8 - - -

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI 4 1 1,1 2 3,8 4,9 - - 1

BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI

4

2 3,1 2 2,3 5,4 - - -

KOSGEB - - 1 0,2 0,2 - - -

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ 2 3,1 1 2,1 5,2 - - -

ÇALIŞMA ve SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI

2

0 0 1 0,4 0,4 - - 1

ÇALIŞMA ve SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI - - 1 0,4 0,4 - - -

TÜRKİYE İŞ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ - - - - - - - 1

MALİYE BAKANLIĞI 2 0 - 2 4 4 - - -

T.C. CUMHURBAŞKANLIĞI 1 1 9,2 - - 9,2 - - -

T.C. SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI 1 1 3,6 - - 3,6 - - -

KALKINMA BAKANLIĞI 2 - - 2 6,6 6,6 - - -

DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI 1 1 2,4 - - 2,4 - - -

163


Müşteri Kurum* To

pla

m

Yü

rürl

ük

te

So

nu

çla

na

n

To

pla

m

Des

tek

Mik

tarı

Sö

zle

şm

es

i

Hazır

lan

an

Rev

izyo

n

Du

rdu

rula

n/

İpta

l e

dil

en

Önerilen

Proje Sayısı

Proje

Sayısı

Bütçe

(Milyon TL)

Proje

Sayısı

Bütçe

(Milyon TL)

Bütçe

(Milyon TL)

Proje

Sayısı

Proje

Sayısı

Proje

Sayısı

BELEDİYELER+VALİLİKLER** 9 - - 8 23 23 - - 1

TOPLAM 158 53 215 98 246 461 3 0 4

* Harita Genel Komutanlığı da, 105G017 numaralı ve "Ulusal CORS (Sürekli Gözlem Yapan GPS İstasyonu) Sisteminin Kurulması (Ulusal DATUM Dönüşümü)" başlıklı projede müşteri kurum

durumundadır. Projenin bütçesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı da, 105G023 numaralı ve "Biyokütle ve Biyokütle/Kömür Karışımlarını Dolaşımlı Akışkan Yatakta Yakma Teknolojisinin Geliştirilmesi" başlıklı projede müşteri kurum

durumundadır. Projenin bütçesi, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır.

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı da, 105G029 numaralı ve "Meteoroloji/Oşinografi Mükemmeliyet Ağı (MOMA) Pilot Projesi: Uydu ve Yer Gözlem, Veri Asimilasyonu, Öngörü, Erken

Uyarı Sistemleri ve Kullanıcı Hizmetleri'nin Geliştirilmesi" başlıklı projede müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, Orman ve Su İşleri Bakanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır.

Sağlık Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı da, 106G007 numaralı ve "Akıllı Kart Tabanlı Güvenli Sosyal Güvenlik Sisteminin Geliştirimi" başlıklı projede müşteri kurum durumundadır.

Projenin bütçesi, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'nün bütçesine yansıtılmıştır.

Sağlık Bakanlığı da, 106G139 numaralı ve "Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008" başlıklı projede müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, Kalkınma Bakanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır

İzmir Büyükşehir Belediyesi de, 106G159 numaralı ve "İzmir Metropolü İle Aliağa ve Menemen İlçelerinde Güvenli Yapı Tasarımı İçin Zeminin Sismik Davranışlarının Modellenmesi" başlıklı projede

müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır.

İçişleri Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da, 109G074 numaralı ve "İl Ölçeğinde Peyzaj Karakter Analizi veTurizm/Rekreasyon Açısından Değerlendirilmesi (PEYZAJ-44)" başlıklı projede

müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, Orman ve Su İşleri Bakanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır.

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü de, 110G012 numaralı ve "Kamu Kurumlarında Etkin Elektronik Belge Yönetimi ve Paylaşımı için Ulusal Teknolojilerin Geliştirilmesi Projesi" başlıklı

projede müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, T.C. Cumhurbaşkanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır.

** Adapazarı Büyükşehir Belediyesi, Antalya Büyükşehir Belediyesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Kayseri Büyükşehir Belediyesi, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Serdivan Belediyesi, Bolu Valiliği,

İzmir Valiliği ve Rize Valiliği'nin müşteri kurum olduğu projeleri içermektedir.

164

Desteklenen 98 projenin öngörülen çalışmaları tamamlanmış olup proje sonuç raporları teknik olarak kabul edilmiştir. Bu projelerden BTYK 25. toplantısından 30 Nisan 2013 tarihine kadar tamamlanan 9 projeye ilişkin bilgiler Tablo 49’da sunulmuştur. Sonuçlanan bu projelerin çıktıları doğrultusunda, Proje Sonuçları Uygulama Planı (PSUP) müşteri kamu kurumlarınca uygulamaya aktarılmaktadır. Proje sonuçlarının uygulamaya aktarımı TÜBİTAK tarafından belirlenen izleyiciler ve TÜBİTAK uzmanları tarafından izlenmektedir. PSUP’ta belirtilen süreler sonunda uygulamaya aktarımı tamamlanan projelerden 27’si kesin olarak sonuçlanmış olup diğer projelerin PSUP izleme süreci devam etmektedir.

Tablo 49. TÜBİTAK - 1007 Programında Sonuçlanan Projeler (KAMAG)

Müşteri Kurum Proje Adı Yürütücü Kuruluşlar

Proje

Bütçesi

(Milyon

TL)

1

Ulaştırma, Denizcilik ve

Haberleşme Bak. -

Karayolları Genel

Müdürlüğü (TCK)

Karayolları Köprü Yönetim

Sisteminin Geliştirilmesi

1. Orta Doğu Teknik Ü. Müh. F. Müh. Bilimleri B.

2. ETC-IS Bilgi İşlem Tek. A.Ş. 1,7

2 Milli Eğitim Bakanlığı

MEB Bütçesinin Kontrolü ve

Bütçeye Dayalı Okul

Performansının İzlenmesi

1. Hacettepe Ü. İktisadi ve idari Bil. F. Maliye B. 1,5

3 Çevre ve Şehircilik

Bakanlığı

Türkiye'de AB Çevre

Mevzuatı ile Uyumlu

Tehlikeli Atık Yönetimi

1. Orta Doğu Teknik Ü. Müh. F. Çevre Müh. B.

2. Gebze Yüksek Teknoloji Ens. Müh. F. Çevre

Müh. B.

3. Marmara Ü. Mühendislik F. Çevre Müh.B.

4. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM)

5. İstanbul Teknik Ü. İnşaat F. Çevre Müh. B.

2,9

4 Emniyet Genel Müdürlüğü

Yüksek Kapasite ve Hızlı

Bilgisayarlı Kovan ve Mermi

Çekirdeği Balistik Görüntüsü

Analiz ve Tanıma Sisteminin

Geliştirilmesi - BALİSTİKA

2010

1. TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü

(TÜBİTAK UZAY) 8,8

5 Gıda, Tarım ve Hayvancılık

Bakanlığı

Ülkemizde Yetiştiriciliği

Yapılan Ekonomik Öneme

Sahip Bazı Üzüm Çeşit ve

Amerikan Asma Anaçları ile

Klonların Virüsler ve

Agrobacterium Vitis

Yönünden Arındırılması

Tanımlanması ve Yeni

Üzüm Çeşitlerinin

Geliştirilmesi

1. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı - Bağcılık

Araştırma İstasyonu Müd. (Manisa)

2. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı - Bağcılık

Araştırma İstasyonu Müd. (Tekirdağ)

3. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Zirai

Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müd.

(Ankara)

4. Ankara Ü. Ziraat F. Bahçe Bitkileri B.

2,0


Bakanlığı

Türkiye Ceviz

Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Entegre Projesi

1. Gaziosmanpaşa Ü. Ziraat F. Bahçe Bitkileri B.

2. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı - Atatürk

Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müd.

(Yalova)

3. Ankara Ü. Ziraat F. Bahçe Bitkileri B.

4. Çukurova Ü. Ziraat F. Bahçe Bitkileri B.

5. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı -

Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

(Isparta)

1,4

165

B. 1512 - Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı

Programla bireysel girişimcilerin, teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini, katma değer ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmeleri için, fikir aşamasından pazara kadar olan faaliyetlerin desteklenmesi, böylece nitelikli girişimciliğin özendirilmesi ve uluslararası rekabet gücü olan, yenilikçi, teknoloji düzeyi yüksek ürün ve süreçleri geliştirebilen Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarının oluşturulması amaçlanmıştır. Programa, örgün öğrenim veren üniversitelerin herhangi bir lisans programından bir yıl içinde mezun olabilecek öğrenci, yüksek lisans veya doktora öğrencisi ya da lisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinden birini başvuru tarihinden en çok 5 yıl önce almış kişiler başvurabilmektedir. Program başvuruları çağrılı olarak alınmaktadır.

Bu program yenilikçi iş fikirlerinin ticari ürüne/sürece dönüştürülmesine yönelik aşağıda açıklanan 4 aşamadan oluşmaktadır. Girişimci adayı bir aşamayı başarıyla tamamlamak kaydıyla sonraki aşamaya geçebilir.

Aşama 1; bireysel girişimcinin iş fikri başvurusunu sunduğu ve bu fikrin olumlu değerlendirilmesi durumunda girişimciye bu fikri bir girişim planı ile projelendirmesi için isteğe bağlı olarak eğitim ve rehber desteği sağlanabilen aşamadır.

Aşama 2; girişimcinin kuracağı sermaye şirketine geri ödemesiz teknogirişim sermaye desteği sağlanarak girişim planı çerçevesinde rehber desteği ile kavramsal tasarım, teknik ve ekonomik fizibilite, teknolojik doğrulama çalışmalarının gerçekleştirildiği aşamadır.

Aşama 3; ikinci aşamada geliştirilen çıktı üzerinde daha fazla Ar-Ge çalışmasına ihtiyaç duyulduğu durumlarda, kuruluşun detay tasarım, ticari prototipin geliştirilmesi, denemeler ve saha testleri gibi faaliyetlerinin TÜBİTAK 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı kapsamında desteklendiği aşamadır. Bu aşamadan 5746 sayılı kanun kapsamında diğer kamu kurumlarından teknogirişim sermaye desteği almış firmalar da faydalanabilir.

Aşama 4; kuruluşun talebi üzerine TÜBİTAK’ın girişim sermayesi firmalarına mektup göndererek, kuruluşa veya proje çıktısına ortak olmaya davet ettiği ve/veya çıktıların satışını kolaylaştırmak üzere belirli aralıklarla proje pazarları düzenlediği/desteklediği aşamadır.

Tablo 49. TÜBİTAK - 1007 Programında Sonuçlanan Projeler (KAMAG)

Müşteri Kurum Proje Adı Yürütücü Kuruluşlar

Proje

Bütçesi

(Milyon

TL)

7 Sağlık Bakanlığı

Hastaneler için Güneş Enerji

Sistemi Kaynaklı PEM Yakıt

Pilinden Elektrik, Oksijen ve

Hidrojen Üretim Tesisi

Kurulması ve Yüksek

Basınçlı Elektrolizör

Geliştirilmesi

1. Niğde Ü. Mühendislik F. Makine Müh. B. 2. Hidronerji Hidrojen ve Enerji Sist. İletişim Müh.

San ve Tic. Ltd.Şti. 3. Orta Doğu Teknik Ü. Fen B. Enstitüsü Makina

Müh.

5,8


Bakanlığı

Türkiye Yerli Evcil Hayvan

Genetik Kaynaklarından

Bazılarının In Vıtro

Korunması ve Ön Moleküler

Tanımlanması - I

(Türkhaygen - I)

1. TÜBİTAK MAM - Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü

2. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı - Hayvancılık Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (Lalahan)

3. Selçuk Ü. Veteriner F. Zootekni ve Hayvan Besleme B.

4. Orta Doğu Teknik Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji B.

5. İstanbul Ü. Veteriner F. Hastalıklar ve Klinik Bilimleri B. Dölerme ve Suni Tohumlama ABD

6. Ankara Ü. Veterinerlik F. Genetik A.B.D. 7. Uludağ Ü. Veteriner F. Hastalıklar ve Klinik

Bilimleri B.

8,9

9

Ulaştırma, Denizcilik ve

Haberleşme Bak. - Bilgi

Teknolojileri ve İletişim

Kurumu

Açık Anahtar Altyapı

Konusunda Araştırma,

Geliştirme ve Uygulamalar

1. Orta Doğu Teknik Ü. Fen-Edebiyat F. Matematik

B. 0,4

166

Program kapsamında, Aşama 2’de verilecek hibe destek tutarı, bir defaya mahsus, teknogirişim sermaye desteği şeklinde olup en fazla 100 bin TL’dir. Ayrıca, girişimcinin Aşama 3’e devam etmesi durumunda verilecek hibe destek tutarı ve oranı için TÜBİTAK 1507 Programı’na ilişkin Uygulama Esasları geçerlidir.

Bireysel girişimciler tarafından ilk aşamaya 745 teknoloji ve yenilik odaklı iş fikri başvurusu yapılmış olup, bu iş fikirlerinden 451’i ikinci aşama başvurusu yapmaya hak kazanmıştır. 451 iş fikrinden 360’ı ikinci aşamaya başvuru yapmıştır.

Ocak-Nisan 2013 döneminde;

Değerlendirilen 360 iş planından 125’i (%35) sermaye şirketi kurmaya ve 100.000 TL’ye kadar geri ödemesiz teknogirişim sermaye desteği almaya hak kazandı. 2012 yılı çağrısı kapsamında iş fikri başvurularından, Ocak Nisan 2013 döneminde, iş fikirleri uygun bulunan 112 girişimcinin firma kurma işlemi tamamlandı.

Kazanan iş planlarının teknoloji alan dağılımına bakıldığında, %34’ünün bilişim teknolojileri, %22’sinin elektrik-elektronik, %17’sinin biyoteknoloji, %11’inin ulaştırma, savunma, %10’unun makina-imalat, enerji, tekstil ve %6’sının malzeme, metalurji ve kimya alanından olduğu görülmektedir.

Kazanan iş planlarının yoğunlukta olduğu şehirler sırasıyla; Ankara (44), İstanbul (42), Eskişehir (8) ve İzmir’dir (5).

D. 1513 - TÜBİTAK Teknoloji Transfer Ofisleri Destekleme Programı

Üniversite - Sanayi işbirliğinin sağlanması, üniversitelerde üretilen bilgiye dayalı geliştirilen yeni

teknolojilerin sanayinin kullanımına sunulması, üniversitelerin ulusal ve uluslararası destek

mekanizmalarından yararlanması ve akademik girişimciliğin teşvik edilmesi amaçlarına yönelik bir

arayüz olan teknoloji transfer ofislerinin (Teknoloji Transfer Ofisi-TTO) etkinliğinin artırılması ve

yaygınlaştırılması amacıyla, TÜBİTAK 1513 - Teknoloji Transfer Ofisleri Destekleme Programı

başlatılmıştır.

Program kapsamında, üniversite-sanayi işbirliği çerçevesinde Ar-Ge projeleri oluşturma, geliştirme ve

destekleme faaliyetleri, fikri ve sınai mülkiyet haklarının tescili ve korunması, pazarlanması,

ticarileştirilmesi, girişim sermayesi desteği, kuluçka merkezi kurma, iş rehberliği, danışmanlık ve eğitim

hizmetleri sağlamak ve bu konularda bilinçlenme oluşturacak etkinlikleri düzenlemek ve yayınlar

yapmak konularında, Türkiye’de kurulmuş veya kurulacak teknoloji transfer ofislerinin geri ödemesiz

(hibe) olarak desteklenmesi hedeflenmektedir. Destekleme süresi proje bazında 5 yıldır. Bu süre en

fazla 5 yıl daha uzatılabilir. Destek oranı ilk 5 yıl %80, ikinci 5 yıl %60’tır. Destek miktarı üst sınırı her

bir TTO için yıllık 1 milyon TL ’dir.

Program için 2 Kasım- 31 Aralık 2012 tarihleri arasında çağrı duyurusuna çıkılmıştır. Çağrı

kapsamında, Üniversitelerarası Girişimcilik ve Yenilikçilik Endeksi 2012 Sıralaması’nda yer alan

Yükseköğretim kurumları veya bu kurumlar adına başvuru yapılabilir. Program kapsamında 39

üniversiteden niyet beyanı alınmıştır.

Ocak-Nisan 2013 dönemi itibarıyla, 2 Kasım 2012’de açılan çağrıya başvuran 39 üniversiteden

10’unun (Boğaziçi Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Koç

Üniversitesi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Özyeğin Üniversitesi, Sabancı Üniversitesi, Selçuk

Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi) desteklenmesine karar verildi.

167

http://www.tubitak.gov.tr/sid/0/pid/0/cid/29664/index.htm

C. 1514 - Girişim Sermayesi Destekleme Programı

Türkiye’de yerleşik Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarının Ar-Ge faaliyetlerinin yürütülmesine, bu faaliyetler sonucu ortaya çıkan ürün ve/veya teknoloji üretim altyapısının oluşturulmasına veya geliştirilmesi, söz konusu ürün ve/veya teknolojiye yönelik üretim sürecinin iyileştirilmesine katkı sağlamak için söz konusu firmalara yatırım yapmak amacıyla kurulan girişim sermayesi fonlarını hibe olarak desteklemek amacıyla TÜBİTAK-1514 Girişim Sermayesi Destekleme Programı oluşturulmuştur.

TÜBİTAK 1514 Programı çerçevesinde, girişim sermayesi fonlarına özel yatırımcı ve fonları oluşturan fon yöneticilerine belirli oranlarla sermaye desteği taahhüdünde bulunacaktır. TÜBİTAK’ın bu fonlara sermaye taahhüdü hibe şeklinde olacaktır. Yatırımlardan çıkışta, söz konusu hibe desteğe karşılık gelen sermaye tutarı fon yöneticileri ve özel yatırımcılar arasında belirli oranlarla paylaşılacaktır.

Başvurular, çağrı üzerine yapılacaktır. Desteklenecek fonların süresi yatırım karar tarihinden itibaren en fazla 10 yıl olacaktır (bu süresinin en fazla beş yılı yatırım dönemi, kalan süre de çıkış dönemi olacak şekilde).

D. 1008 - Patent Başvurusu Teşvik ve Destekleme Programı

Türkiye’nin ulusal ve uluslararası patent başvurularının sayısını artırmak, kişi ve kurumları patent başvurusu yapmaya teşvik etmek, ülkemizde fikri ve sınaî hakların tescili yönünde bilinçlenmeye katkıda bulunmaktır. Yıllar itibariyle TÜBİTAK 1008 Programı’na ait veriler Tablo 50’de yer almaktadır.

Tablo 50. TÜBİTAK Patent Başvurusu Teşvik ve Destekleme Programı Verileri

2007 2008 2009 2010 2011 2012

30 Nisan 2013

2013*

B K B K B K B K B K B K B K B K

Ulusal Geri Ödemesiz Patent Desteği

527 457 646 621 834 739 1275 1245 1445 1436 1526 1346 719 705 2000 1800

Uluslararası Geri Ödemesiz Patent Desteği

107 101 160 159 236 228 219 192 250 228 140 110 95 89 200 180

Uluslararası Geri Ödemeli Patent Desteği

8 4 9 8 5 4 16 6 25 12 15 11 3 1 20 15

TOPLAM 642 562 815 788 1075 971 1510 1443 1720 1676 1681 1467 817 795 2220 1995

Yıllık Harcama 0,9 2,7 2,9 3,8 2,3 1,3 0,5 3,5

B: Başvuru sayısı, K: Kabul edilen başvuru sayısı

*Yılsonu tahmini değerlerdir.

**2013 yılı sabit fiyatlarıyla, Milyon TL

Programın başladığı 2007 yılından 2012 yılına kadar toplam 7.443 başvuru olmuş, bunların 6907’si desteklenmiştir. Yine bu sürede kabul edilen başvurulara 2013 yılı sabit fiyatlarıyla toplam 14 milyon TL aktarılmıştır.

168

E. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri

Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde1;

Ülke sanayinin uluslararası rekabet edebilir ve ihracata yönelik bir yapıya kavuşturulması amacıyla teknolojik bilgi üretilmesi

Üründe ve üretim yöntemlerinde yenilik geliştirilmesi

Ürün kalitesinin veya standardının yükseltilmesi

Verimliliğin artırılması, üretim maliyetlerinin düşürülmesi

Teknolojik bilginin ticarileştirilmesi

Teknoloji yoğun yatırım ve girişimciliği desteklemesi

Araştırmacı ve vasıflı kişilere iş imkânı yaratılması

Teknoloji transferine katkıda bulunulması

Yüksek/ileri teknoloji sağlayacak yabancı sermayenin ülkeye girişini hızlandıracak teknolojik ve hukuki altyapının sağlanması

amaçlanmaktadır.

2001 yılından itibaren uygulamaya konulan ve özel sektör kuruluşlarını, araştırmacılarımız ve üniversitelerimiz ile buluşturarak teknolojik üretime yönelik yeni ürün ve üretim yöntemleri geliştirmelerini sağlayacak bu kanun kapsamında; Nisan 2013 tarihi itibariyle 49 Teknoloji Geliştirme Bölgesi (Ankara (6), İstanbul (5), Kocaeli (4), İzmir (3), Konya, Antalya, Kayseri, Trabzon, Adana, Erzurum, Mersin, Isparta, Gaziantep, Eskişehir, Bursa, Denizli, Edirne, Elazığ, Sivas, Diyarbakır, Tokat, Sakarya, Bolu, Kütahya, Samsun, Malatya, Urfa, Düzce, Çanakkale, Kahramanmaraş, Tekirdağ, Van, Çorum, Manisa ve Niğde illerinde) kurulmuştur (Tablo 51).

Tablo 51. Faaliyette Olan Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin Listesi

Sıra No Teknoloji Geliştirme Bölgesi Üniversite İl

1 ODTÜ Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi Ortadoğu Teknik Üniversitesi Ankara

2 TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Teknoparkı TÜBİTAK - TTGV Kocaeli

3 Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgesi Bilkent Üniversitesi Ankara

4 İzmir Teknoloji Geliştirme Bölgesi İzmir Yüksek Teknoloji Ens. İzmir

5 GOSB Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi Sabancı Üniversitesi Kocaeli

6 Hacettepe Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Hacettepe Üniversitesi Ankara

7 İTÜ Arı Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi İstanbul Teknik Üniversitesi İstanbul

8 Eskişehir Teknoloji Geliştirme Bölgesi Anadolu üniversitesi Eskişehir

9 Selçuk Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Selçuk Üniversitesi Konya

10 Kocaeli Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kocaeli Üniversitesi Kocaeli

11 Batı Akdeniz Teknokenti Teknoloji Geliştirme Bölgesi Batı Akdeniz Üniversitesi Antalya

12 Erciyes Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Erciyes Üniversitesi Kayseri

13 Trabzon Teknoloji Geliştirme Bölgesi Karadeniz Teknik Üniv. Trabzon

14 Çukurova Teknoloji Geliştirme Bölgesi Çukurova Üniversitesi Adana

15 Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi Mersin Üniversitesi Mersin

1 Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu, 6 Temmuz 2001 tarih ve 24454 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe

konulmuştur.

169

Tablo 51. Faaliyette Olan Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin Listesi


16 Göller Bölgesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Süleyman Demirel Üniv. Isparta

17 Ulutek Teknoloji Geliştirme Bölgesi Uludağ Üniversitesi Bursa

18 Gaziantep Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Gaziantep Üniversitesi Gaziantep

19 Gazi Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi Gazi Üniversitesi Ankara

20 Trakya Üniversitesi Edirne Teknoloji Geliştirme Bölgesi Trakya Üniversitesi Edirne

21 Fırat Teknoloji Geliştirme Bölgesi Fırat Üniversitesi Elazığ

22 Erzurum Ata Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi Atatürk Üniversitesi Erzurum

23 Pamukkale Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Pamukkale Üniversitesi Denizli

24 Yıldız Teknik Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yıldız Teknik Üniversitesi İstanbul

25 Ankara Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Ankara Üniversitesi Ankara

26 İstanbul Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi İstanbul Üniversitesi İstanbul

27 Sakarya Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Sakarya Üniversitesi Sakarya

28 Boğaziçi Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Boğaziçi Üniversitesi İstanbul

29 Cumhuriyet Teknoloji Geliştirme Bölgesi Cumhuriyet Üniversitesi Sivas

30 Dicle Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Dicle Üniversitesi Diyarbakır

31 Bolu Teknoloji Geliştirme Bölgesi İzzet Baysal Üniversitesi Bolu

32 Düzce Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi Düzce Üniversitesi Düzce

33 Malatya Teknoloji Geliştirme Bölgesi İnönü Üniversitesi Malatya

34 Kahramanmaraş Teknoloji Geliştirme Bölgesi Sütçü İmam Üniversitesi Kahramanmaraş

Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

30 Nisan 2013 itibarıyla

Tablo 52. Faaliyette Olmayan Altyapı Çalışmaları Devam Eden Teknoloji Geliştirme Bölgeleri


1 Tokat Teknoloji Geliştirme Bölgesi Gaziosmanpaşa Üniv. Tokat

2 ASO Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi TOBB Üniversitesi Ankara

3 Kütahya Dumlupınar Tasarım Teknoloji Geliştirme Bölgesi Dumlupınar Üniversitesi Kütahya

4 Samsun Teknoloji Geliştirme Bölgesi On Dokuz Mayıs Üniversitesi Samsun

5 İstanbul Teknoloji Geliştirme Bölgesi İstanbul Ticaret Üniversitesi İstanbul

6 Harran Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Harran Üniversitesi Urfa

7 Çanakkale Teknoloji Geliştirme Bölgesi 18 Mart Üniversitesi Çanakkale

8 Muallimköy Teknoloji Geliştirme Bölgesi Gebze Yüksek Teknoloji Enst. Kocaeli

9 Namık kemal Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Namık Kemal Üniversitesi Tekirdağ

10 Yüzüncü Yıl Üniversitesi Teknoloji geliştirme Bölgesi Yüzüncü Yıl Üniversitesi Van

11 Çorum Teknoloji Geliştirme Bölgesi Hitti Üniversitesi Çorum

170

Tablo 52. Faaliyette Olmayan Altyapı Çalışmaları Devam Eden Teknoloji Geliştirme Bölgeleri


12 Celal Bayar Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Celal Bayar Üniversitesi Manisa

13 İzmir Bilim ve Teknoloji Parkı Teknoloji Geliştirme Bölgesi İzmir Ekonomi Üniversitesi İzmir

14 Niğde Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Niğde Üniversitesi Niğde

15 Dokuz Eylül Teknoloji Geliştirme Bölgesi Dokuz Eylül Üniversitesi İzmir


30 Nisan 2013 itibarıyla

Şekil 12. Teknoloji Geliştirme Bölgesi Sayısı* Şekil 13. Faaliyet Gösteren Firma Sayısı

Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren firma sayısı 2012 yılsonu itibarıyla 2138’e ulaşmıştır

(Şekil 13). Aynı dönemde teknoloji geliştirme bölgelerinde 18.462 personele istihdam sağlanmıştır

(Şekil 14).

Teknoloji geliştirme bölgelerinde ağırlıklı olarak sırasıyla; Yazılım, Bilişim, Elektronik, İleri Malzeme teknolojileri başta olmak üzere; Tasarım, Nanoteknoloji, Biyoteknoloji, Otomotiv, Tıp Teknolojileri ve Yenilenebilir Enerji konularında çalışan yenilikçi firmalar yer almakta olup, bölgelerde yürütülen toplam Ar-Ge proje sayısı 2012 yılsonu itibarıyla 5.599’dur (Şekil 15).


Şekil 14. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde İstihdam Edilen Personel Sayısı




Şekil 15. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Yürütülen Proje Sayısı


171

Faaliyete geçen teknoloji geliştirme bölgelerinde bulunan şirketlerin, Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere, Japonya, İsrail, İngiltere ve Almanya gibi dünyanın en gelişmiş ülkelerine yapmış oldukları teknolojik ürün ihracatı 2012 yılsonu itibarıyla 680 milyon ABD Dolarına ulaşmıştır.

Yabancı sermaye açısından baktığımızda; teknoloji geliştirme bölgelerinde toplam 70 yabancı/yabancı ortaklı firma yer almakta olup bu firmalarca yapılan yatırım tutarı 685 milyon Dolar’dır.

Değerlendirme

4691 Sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 2012 yılsonuna kadar geçen sürede;

Firma sayısı 2.138’e,

İstihdam edilen personel sayısı 18.462’ye (15.217 Ar-Ge, 3.245 Destek Personeli),

Biten Proje Sayısı 10.230’a,

Üzerinde çalışılan proje sayısı 5.599’a,

İhracat 680 milyon ABD Dolarına,

Yabancı/yabancı ortaklı firma sayısı 70’e, bu firmalarca yapılan yatırım tutarı 683 milyon ABD Dolarına,

Başvurusu yapılan/tasdik edilmiş patent sayısı 322’ye

ulaşmıştır.

F. KOSGEB Teknoloji Geliştirme Merkezleri (TEKMER) Faaliyetleri

Nisan 2013 itibarıyla KOSGEB bünyesinde 22 ilde 32 teknoloji geliştirme merkezi, Hizmet Merkezi Müdürlüklerine bağlı olarak faaliyet göstermektedir. Bunun yanı sıra, yapılan Ar-Ge ve İnovasyon İşbirliği sayısı ise Duvarsız Teknoloji İnkübatörleri (DTİ) ile birlikte 67’ye ulaşmış olup, toplamda 99 üniversite-sanayi işbirliği sağlanmıştır.

Tablo 52: KOSGEB TEKMER İşbirlikleri

TEKMER İşbirliği Protokol paydaşları Teknopark içinde yer alma durumu

Çukurova Üniversitesi TEKMER Çukurova Üniversitesi,Çukurova TGB A.Ş., Adana ÜSAM, Adana Sanayi Odası, Adana Ticaret Odası

Afyon Kocatepe Üniversitesi TEKMER Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon Ticaret ve Sanayi Odası

Aksaray Üniversitesi TEKMER Aksaray Üniversitesi, Aksaray Ticaret ve Sanayi Odası

Ankara Üniversitesi TEKMER Ankara Üniversitesi, Ankara Sanayi Odası

Gazi Üniversitesi TEKMER Gazi Üniversitesi

Hacettepe Üniversitesi TEKMER Hacettepe Üniversitesi

ODTÜ TEKMER Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Ankara Sanayi Odası, ODTÜ Teknopark A.Ş.

Şekil 16. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Yer Alan Yabancı Firma Sayısı


172

Tablo 52: KOSGEB TEKMER İşbirlikleri

TEKMER İşbirliği Protokol paydaşları Teknopark içinde yer alma durumu

Çankaya Üniversitesi TEKMER Çankaya Üniversitesi

Düzce Üniversitesi TEKMER Düzce Üniversitesi

Fırat Üniversitesi TEKMER Fırat Üniversitesi, Fırat TGB Yönetici A.Ş

Gaziantep Üniversitesi TEKMER Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep Sanayi Odası, Gaziantep Ticaret Odası

Süleyman Demirel Üniversitesi TEKMER

Süleyman Demirel Üniversitesi,

Isparta Ticaret ve Sanayi Odası

Boğaziçi Üniversitesi TEKMER Boğaziçi Üniversitesi

İTÜ TEKMER İstanbul Teknik Üniversitesi

İstanbul Üniversitesi TEKMER İstanbul Üniversitesi, İstanbul Sanayi Odası, İstanbul Teknokent A.Ş.

Fatih Üniversitesi TEKMER Fatih Üniversitesi, İstanbul Sanayi Odası

Dokuz Eylül Üniversitesi TEKMER Dokuz Eylül Üniversitesi, Ege Bölgesi Sanayi Odası

Ege Üniversitesi TEKMER Ege Üniversitesi, Ege Bölgesi Sanayi Odası

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi TEKMER

Kahramanmaş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası

Erciyes Üniversitesi TEKMER Erciyes Üniversitesi, Erciyes Teknopark A.Ş., Kayseri Sanayi Odası

Gebze YTE TEKMER Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü

Selçuk Üniversitesi TEKMER Selçuk Üniversitesi, Konya Sanayi Odası, Konya Teknokent A.Ş.

KTO Karatay Üniversitesi TEKMER KTO Karatay Üniversitesi, Konya Ticaret Odası

İnönü Üniversitesi TEKMER İnönü Üniversitesi, Malatya TGB A.Ş,

Malatya Ticaret ve Sanayi Odası

Mersin Üniversitesi TEKMER Mersin Üniversitesi, Mersin Teknopark A.Ş,

Mersin Ticaret ve Sanayi Odası

Muğla Üniversitesi TEKMER (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi)

Muğla Üniversitesi, Muğla Ticaret ve Sanayi Odası

Sakarya Üniversitesi TEKMER Sakarya Üniversitesi, Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası, Doğu Marmara Kalkınma Ajansı

Ondokuz Mayıs Üniversitesi TEKMER Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun Ticaret ve Sanayi Odası

Namık Kemal Üniversitesi TEKMER Namık Kemal Üniversitesi, Trakya Kalkınma Ajansı, Tekirdağ Ticaret ve Sanayi Odası,Çorlu Ticaret ve Sanayi Odası,Çerkezköy Ticaret ve Sanayi Odası

Karadeniz Teknik Üniversitesi TEKMER

Karadeniz Teknik Üniversitesi

Uşak Üniversitesi TEKMER Uşak Üniversitesi, Uşak Sanayi ve Ticaret Odası

173

G. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teknogirişim Sermayesi Desteği

5746 sayılı “Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun” 12 Mart 2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Kanun çerçevesinde sağlanan Teknogirişim Sermayesi Desteği ile yüksek eğitimli ve nitelikli gençlerin teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini katma değer ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmelerini teşvik etmek amaçlanmaktadır. Program kapsamında 2009-2013 döneminde toplam 4.878 başvuru alınmış, bunların 1.034’ü destek kapsamına alınmıştır (Tablo 53).

Tablo 53. Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı Kapsamında Desteklenen Girişimci Sayıları

Yıl Başvuru Sayısı Desteklenmeye Değer

Bulunan Girişimci Sayısı Desteklenen İşletme Sayısı

(Sözleşme İmzalayan)

2009 159 83 78

2010 724 100 102

2011 859 288 272

2012 1.597 296 288

2013* 1.539 307 294

TOPLAM 4.878 1.074 1034



Tablo 54. Teknoloji Alanlarına Göre Teknogirişim Sermayesi Desteği Dağılımı

Teknolojik Alanlar 2009 2010 2011 2012 2013* Toplam

Elektronik Bilişim Teknolojileri ve Telekomünikasyon

35 42 123 103 87 390

Endüstriyel Üretim Malzeme ve Taşıma Teknolojileri

13 18 55 75 45 206

Diğer Endüstriyel Teknolojiler 12 18 42 39 11 122

Enerji 8 8 30 37 30 113

Fiziksel ve Pozitif Bilimler 12 9 12 15 13 61

Biyolojik Bilimler - 7 10 16 44 77

Tarım ve Deniz Ürünleri - - - - 7 7

Tarımsal Gıda Endüstrisi - - - - 32 32

Ölçümler ve Standartlar - - - - 7 7

İnsan ve Çevre Koruması - - - - 16 16

Sosyal ve Ekonomik Konular - - - - 2 2

TOPLAM 78 102 272 288 294 1.034



174

Tablo 55. 2009-2012 Yıllarında Üniversitelere Göre Teknogirişim Sermayesi Desteği Dağılımı

No Üniversite Adı 2009 2010 2011 2012 2013* Şehir

1 ODTÜ 7 20 49 51 47

Ankara (444)

2 Bilkent Üniversitesi 8 8 23 26 15

3 Hacettepe Üniversitesi 3 4 10 16 9

4 Gazi Üniversitesi 3 7 13 8 17

5 Ankara Üniversitesi 5 3 8 11 10

6 Başkent Üniversitesi 2 - 10 8 4

7 TOBB Üniversitesi 1 1 6 4 3

8 Atılım Üniversitesi 1 - 5 1 4

9 Çankaya Üniversitesi 1 1 2 2 2

10 Ufuk Üniversitesi - 1 1 - -

11 Yıldırım Beyazıt Üniversitesi - - - 1 1

12 Kara Harp Okulu 1 - - - -

13 İTÜ 7 5 15 22 21

İstanbul (206)

14 İstanbul Üniversitesi - 1 11 15 6

15 Yıldız Teknik Üniversitesi 3 3 4 9 10

16 Boğaziçi Üniversitesi - 6 7 3 3

17 Marmara Üniversitesi - 3 3 5 3

18 Fatih Üniversitesi 2 - 2 4 5

19 Yeditepe Üniversitesi - 1 4 - 2

20 Sabancı Üniversitesi - - 3 1 2

21 Bahçeşehir Üniversitesi - - 2 1 2

22 Özyeğin Üniversitesi - - - 2 1

23 Koç Üniversitesi - 1 1 - -

24 Kadir Has Üniversitesi - - - 1 -

25 Maltepe Üniversitesi - - - 1 -

26 Beykent Üniversitesi - - 1 - -

27 İstanbul Kültür Üniversitesi - - 1 - -

28 Doğuş Üniversitesi - - - - 1

29 Selçuk Üniversitesi 6 5 14 5 8 Konya (38)

30 Dokuz Eylül Üniversitesi 3 2 5 3 3

İzmir (39)

31 Ege Üniversitesi 4 1 2 3 5

32 İzmir Yüksek Teknoloji Enst. 1 1 - 2 1

33 Ekonomi Üniversitesi - - - 2 1

175



34 Karadeniz Teknik Üniversitesi 5 5 10 5 6 Trabzon (31)

35 Kocaeli Üniversitesi - 1 2 7 4

Kocaeli (27) 36 Gebze Yüksek Teknoloji Enst. 1 - 1 8 3

37 Fırat Üniversitesi - - 8 10 10 Elazığ (28)

38 Çukurova Üniversitesi 2 3 4 8 11 Adana (28)

39 Erciyes Üniversitesi 4 2 3 5 10 Kayseri (24)

40 Süleyman Demirel Üniversitesi - - 6 3 4 Isparta (13)

41 Akdeniz Üniversitesi - 1 4 4 4 Antalya (13)

42 Niğde Üniversitesi 1 1 2 3 1 Niğde (8)

43 Mersin Üniversitesi - - 2 5 3 Mersin (10)

44 Anadolu Üniversitesi - 3 - 1 2

Eskişehir (11) 45 Osmangazi Üniversitesi - - 2 - 3

46 Dumlupınar Üniversitesi - 1 - 4 1 Kütahya (6)

47 Kırıkkale Üniversitesi 2 - - 2 2 Kırıkkale (6)

48 Sakarya Üniversitesi - - 2 2 5 Sakarya (9)

49 Cumhuriyet Üniversitesi - 1 1 - - Sivas (2)

50 Kocatepe Üniversitesi 1 1 - - - Afyon (2)

51 Pamukkale Üniversitesi 1 - 1 - 1 Denizli (3)

52 Mustafa Kemal Üniversitesi - - 2 - - Hatay (2)

53 Gaziantep Üniversitesi 1 - - 1 1 Gaziantep (3)

54 Karabük Üniversitesi - - 1 1 2 Karabük (4)

55 Atatürk Üniversitesi - - 1 - 1 Erzurum (2)

56 İnönü Üniversitesi - 1 - - - Malatya (1)

57 Bülent Ecevit Üniversitesi - - 1 - 2 Zonguldak (3)

58 Trakya Üniversitesi - - 1 - - Edirne (1)

59 Abant İzzet Baysal Üniversitesi - - 1 - - Bolu (1)

60 Harran Üniversitesi - - 1 - - Şanlıurfa (1)

61 Sütçü İmam Üniversitesi - - 1 - 2 K. Maraş (3)

62 On Dokuz Mayıs Üniversitesi - - - 1 2 Samsun (3)

63 Gaziosmanpaşa Üniversitesi - - - 1 2 Tokat (3)

64 Uludağ Üniversitesi - - - 1 3 Bursa (4)

65 Yalova Üniversitesi - - - 1 - Yalova (1)

66 On Sekiz Mart Üniversitesi - - - - 2 Çanakkale (2)

176



67 Dicle Üniversitesi - - - - 1 Diyarbakır (1)

68 Düzce Üniversitesi - - - - 2 Düzce (2)

69 Hitit Üniversitesi - - - - 1 Çorum (1)

70 Ahmet Yesevi Üniversitesi (Kazakistan)

- 1 - - -

Yurt Dışı (47)

71 Eindhoven University (Hollanda) - 1 1 - -

72 Varna Üniversitesi (Bulgaristan) - 1 - - -

73 Jaist University (Japonya) - 1 - - -

74 Northeastern University (ABD) - 1 - - 1

75 Utah State University (ABD) - 1 - - -

76 Utah University (ABD) - - - 1 -

77 Stanford University (ABD) - 1 - - -

78 State University (ABD) - 1 - - -

79 Rensselaer Polytechnic Institute (ABD)

1 - - - -

80 Kutzdown University (ABD) 1 - - - -

81 Ecole Polytechnic University (Kanada)

- - 3 - -

82 Georgia University (ABD) - - 2 - -

83 Viyana Teknik Üniversitesi (Avusturya)

- - 1 - -

84 Doğu Akdeniz Üniversitesi (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti)

- - 1 1 2

85 Kıbrıs Üniversitesi (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti)

- - 1 - -

86 Florida University (ABD) - - 1 - 1

87 Drexel University (ABD) - - 1 - -

88 Joseph Fourier University (Fransa) - - 1 - -

89 Northwestern University (ABD) - - 1 - -

90 Calgary University (Kanada) - - - 1 -

91 Indiana University (ABD) - - - 1 -

92 Clemson University (ABD) - - - 1 -

93 Southern California University (ABD)

- - - 1 -

94 Cincinnati Ohi Universty (ABD) - - - 1 -

95 Berlin Teknik Üniversitesi - - - - 1

96 Brunel Üniversitesi - - - - 1

97 Columbia Üniversitesi - - - - 1

177



98 Halmstad Ünivesitesi - - - - 1

99 Niederrhein University - - - - 1

100 Ohio State Üniversitesi - - - - 1

101 RWTH Aachen Üniversitesi - - - - 1

102 ToursFrançoisRabelais Üniversitesi (Fransa)

- - - - 1

103 Twente Üniversitesi - - - - 1

104 California Üniversitesi - - - - 1

105 Univerity of Memphis - - - - 1

106 University of South Florida - - - - 1

107 Waterloo Üniversitesi - - - - 1

108 Kore Denizcilik Üniversitesi

(G. Kore)

- - - 1 -

Toplam 78 102 272 288 294 1.034



Tablo 56. Teknogirişim Sermaye Desteği Dönemsel Ödeme Bilgileri

Dönemler 2009 2010 2011 2012 2013**

I. Dönem Ödemesi* (Milyon TL) 4,3 6,0 10,2 17,1 16,6

II. Dönem Ödemesi* (Milyon TL) 2,9 4,2 12,3 12,4 0,0

III. Dönem Ödemesi* (Milyon TL) 2,9 3,3 7,7 - -

Toplam* (Milyon TL) 10,1 13,5 30,2 29,6 16,6

Genel Toplam* (Milyon TL) 99,9


*2013 sabit fiyatlarıyla

**30 Nisan 2013 itibarıyla

2013 yılında 294 işletmeye 16,6 milyon TL ödenmiştir (Tablo 56).

178

Tablo 57. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Start-Up Firma Sayısı

Teknopark Adı Start-Up Firma

Sayısı Teknopark Adı

Start-Up Firma Sayısı

ODTÜ Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi

55 Gaziantep Teknopark 12

Hacettepe Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

13 Trakya Üniversitesi Edirne Teknoloji Geliştirme Bölgesi

2

GOSB Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi

7 Fırat Teknoloji Geliştirme Bölgesi 23

TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Teknoparkı

- Ata Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi

7

İTÜ Arı Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi

40 Pamukkale Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

3

İzmir Teknoloji Geliştirme Bölgesi 22 Yıldız Teknik Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

2

Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgesi 50 Ankara Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

8

Eskişehir Teknoloji Geliştirme Bölgesi 21 İstanbul Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

13

Selçuk Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

39 Sakarya Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

7

Batı Akdeniz Teknoloji Geliştirme Bölgesi 20 Boğaziçi Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

1

Ulutek Teknoloji Geliştirme Bölgesi 9 Cumhuriyet Teknoloji Geliştirme Bölgesi 2

Göller Bölgesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

27 Dicle Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

4

Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi 9 Bolu Teknoloji Geliştirme Bölgesi 2

Kocaeli Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

10 Düzce Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi

5

Erciyes Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

31 Malatya Teknoloji Geliştirme Bölgesi 1

Trabzon Teknoloji Geliştirme Bölgesi 14 Kahramanmaraş Teknoloji Geliştirme Bölgesi

-

Gazi Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi

35 Gaziantep Teknopark 12

Çukurova Teknoloji Geliştirme Bölgesi 4 Trakya Üniversitesi Edirne Teknoloji Geliştirme Bölgesi

2

TOPLAM 497


179

H. Teknoloji Yatırım A.Ş.

Teknoloji Yatırım A.Ş. ülkemizde geniş odaklı erken aşama teknoloji yatırım faaliyetlerinin ilk örneklerinden biri olarak gelişimini sürdürmektedir. Başlangıç sermayesi (start-up) şirketlerine ortak olarak risklerine katılmak, proje geliştirmek, eğitim ve danışmanlık hizmetleri vermek üzere faaliyete geçen Teknoloji Yatırım A.Ş., 2006 yılından bu yana İTÜ Arı Teknokent binasında TTGV’ye tahsis edilmiş olan yerde faaliyetlerini yürütmektedir. Teknoloji Yatırım A.Ş., yatırım yaptığı şirketlerde henüz çıkış/hisse devri yapılacak aşamaya gelmemiştir. 2013 yılının sonuna dek yeni fonlara ve mevcut yatırımlara ilave destekler sağlanması hedeflenmiştir (Tablo 58).

Tablo 58. Teknoloji Yatırım A.Ş. Faaliyetleri

Yıllar Yapılan Başvuru Sayısı Yatırım Yapılan Firma

Sayısı Yıllar Bazında

Yatırım Tutarı**

2007 126 3 2,1

2008 85 1 0,8

2009 105 1 2,3

2010 120 0 0,2

2011 132 1 2

2012 148 0 2

2013* 40 0 0

Toplam 756 6 6,1

Kaynak: TTGV

* 30 Nisan 2013 itibarıyla, ** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla

J. Ar-Ge Vergi Teşvik Yasası

2012 yılında, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında toplam 120 mükellef, 2013 sabit fiyatlarıyla, 18,8 milyon TL tutarında gelir vergisi indiriminden faydalanmıştır (Tablo 59).

2012 yılında 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ile 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında toplam 789 mükellef, 2 milyar TL tutarında kurumlar vergisi indiriminden faydalanmıştır (Tablo 59).

Aralık 2012 döneminde 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanan doktoralı mükellef sayısı 693’e, diğer Ar-Ge personeli mükellef sayısı ise 20.468’e ulaşmıştır.

Tablo 59. 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu, 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ve 5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Kapsamında

Yararlanılan Ar-Ge İndirimi ve Mükellef Sayıları

Mükellef Sayısı

Miktar

(Milyon TL)*

2012 (Ocak-Aralık Dönemi)

Gelir Vergisi Ar-Ge İndirimi (GVK'ya göre) 62 3,5

Ar-Ge İndirimi (5746 sayılı Kanuna göre) 58 15,3

Toplam Ar-Ge İndirimi 120 18,8

Kurumlar Vergisi

Ar-Ge İndirimi (K.V.K. Mad. 10/1-a) 245 119

Ar-Ge İndirimi (5746 Sayılı Kanun Mad. 3) 544 2.031

Toplam Ar-Ge İndirimi 789 2.150

*2013 yılı sabit fiyatlarıyla

180

Tablo 60’ta vergi teşvikinden yararlanan mükellef sayıları ve yararlanılan tutarlar sunulmaktadır.

Tablo 60. Gelir Vergisi Stopajı Teşvikinden Yararlanan Mükellef Sayıları ve Teşvik Tutarları

Dönem

Doktoralı Olanlar Diğer

Mükellef S. Tutar (Bin TL)* Mükellef S. Tutar (Bin TL)*

Ocak 2012 493 451 16.849 7.861

Şubat 2012 502 531 17.308 8.286

Mart 2012 580 802 19.175 13.672

Nisan 2012 514 811 17.969 13.808

Mayıs 2012 553 778 18.019 12.169

Haziran 2012 621 999 19.574 16.106

Temmuz 2012 550 959 18.473 16.758

Ağustos 2012 550 832 18.418 14.352

Eylül 2012 603 1051 20.223 18.388

Ekim 2012 546 1045 18.787 17.859

Kasım 2012 584 929 19.384 16.221

Aralık 2012 693 1.518 20.468 21.098

Kaynak: Maliye Bakanlığı


K. Türk Patent Enstitüsü Verileri

2012 yılında toplam patent ve faydalı model başvuruları bir önceki yıla göre %14 oranında artarak 13.485’ten 15.387’ye yükselmiştir.

2012 yılında marka başvuruları bir önceki yıla göre %6 oranında azalarak 111.143 olarak gerçekleşmiştir.

2012 yılında tasarım başvuruları bir önceki yıla göre %13 oranında artarak 36.578’den 41.220’ye yükselmiştir.

2012 yılında coğrafi işaret başvuruları 2011 yılına göre %61 artarak 140 olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılında 15 coğrafi işaret tescil edilmiş ve toplam tescilli coğrafi işaret sayısı 165’e yükselmiştir.

Kasım 2012 – Nisan 2013 tarihleri arasında gerçekleşen diğer gelişmeler aşağıda verilmektedir.

1-4 Kasım 2012 tarihleri arasında İstanbul’da düzenlenen İnovasyon Türkiye Fuarında Türk Patent Enstitüsü (TPE) tarafından 156 buluş sergilenmiştir.

13-15 Kasım 2012 tarihleri arasında Uludağ Üniversitesinde Ar-Ge Günleri Etkinliği düzenlenmiştir.

22 Kasım 2012 tarihinde Yükseköğretim Kurulu ile TPE arasında işbirliği protokolü imzalanmıştır.

TPE, Avrupa Patent Ofisi işbirliğinde yürütülen “Üniversitelerde Sınai Mülkiyet Bilgisinin Yaygınlaştırılması Projesi” kapsamında 9 üniversitede Senato Bilgilendirme toplantıları ve çeşitli etkinlikler düzenlenmiştir.

8 Ocak 2013 tarihinde Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile TPE arasında marka verilerinin paylaşımına ilişkin olarak işbirliği protokolü imzalanmıştır.

Üniversitelerde Sınai Mülkiyet Bilgisinin Yaygınlaştırılması Projesi kapsamında 29 Mart 2013 tarihinde “1. Üniversite Öğrenci Kulüpleri Sınai Mülkiyet Zirvesi” gerçekleştirilmiştir.

181

TPE ve Teknoloji ve Lisans Yöneticileri Derneği (LES Türkiye) işbirliğiyle 26 Nisan 2013 tarihinde Licensing Executives Society International tarafından özel olarak tasarlanmış Mesleki Gelişim Serisi (Professional Development Series, PDS 100) gerçekleştirilmiştir.

TPE 1–4 Mayıs 2013 tarihleri arasında gerçekleştirilen 6. Kore Uluslararası Kadın Buluşçular Fuarına 3 buluşçu ile katılım sağlamıştır.

İslam İşbirliği Teşkilatı Üyesi Ülkelerin Sınai Mülkiyet Ofisleri Arasında Teknik İşbirliği Projesi kapsamında 8-9 Aralık 2012 tarihlerinde Ankara’da Sınai Mülkiyet Politikaları çalıştayı gerçekleştirilmiştir.

Çin Halk Cumhuriyeti Ulusal Fikri Mülkiyet Ofisi ile TPE arasındaki işbirliği kapsamında 30 Ocak 2013 tarihinde Ankara’da 2013 Yılı İş Planı imzalanmıştır.

9 Aralık 2012 tarihinde Ekonomik İşbirliği Teşkilatı üyesi ülke temsilcilerinin katılımıyla 1. Sınai Mülkiyet Hakları Koordinasyon Komitesi Toplantısı gerçekleştirilmiştir.

2003-2012 yılları arasında patent ve faydalı model başvuru ve tescil bilgilerinin firma bazında, özel kişi bazında ve toplam değerleri Tablo 61, 62 ve 63’te verilmektedir.

Tablo 61. Firma Bazında Patent ve Faydalı Model Başvuru ve Tescilleri (2003-2013*)

Patent Faydalı Model

Başvuru Tescil Başvuru Tescil

Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam

12823 39909 52732 3128 41588 44716 15328 282 15610 11112 208 11320

Kaynak: TPE


Tablo 62. Özel Kişi Bazında Patent ve Faydalı Model Başvuru ve Tescilleri (2003-2013*)




10504 3322 13826 1281 2484 3765 11601 130 11731 5950 80 6030

Kaynak: TPE


Tablo 58. Patent ve Faydalı Model Başvuru ve Tescilleri (2003-2013*)




23327 43231 66558 4409 44072 48481 26929 412 27341 17062 288 17350

Kaynak: TPE


L. TÜBİTAK Patent Verileri

TÜBİTAK’a bağlı olarak çalışanların yapmış olduğu veya TÜBİTAK Başkanlığı ve ilgili birimlerce

desteklenen ve hayata geçirilen projelerin uygulanması sonucunda ortaya çıkan buluşların

(mevzuatları kapsamında TÜBlTAK'ın hak sahibi olduğu hallerde), marka, tasarım vb. türden fikri

hakların fikri haklar mevzuatı çerçevesinde değerlendirilmesi, tescil işlemlerinin başlatılması ve

korumalarının sağlanması için TÜBİTAK Fikri Haklar Birimi çalışmalar yapmaktadır.

182

Başvuru sahibi TÜBİTAK olan ulusal patentler/patent başvuruları hakkında bilgiler Tablo 59’da sunulmaktadır.

Tablo 63. Ulusal Patent/Patent Başvuruları

İncelemeli İncelemesiz Toplam

Koruma süresi devam eden tescilli 24 0 24

Koruma süresi sona eren tescilli 11 34 45

Koruma süresi devam eden başvuru 35 0 35

Koruma süresi sona eren başvuru 7 4 11

Toplam patent/patent başvurusu sayısı 77 38 115

Kaynak: TPE

Başvuru sahibi TÜBİTAK olan uluslararası patent/patent başvurusu aileleri hakkında bilgiler Tablo 64’te sunulmaktadır.

Tablo 64. Uluslararası Patent/Patent Başvurusu Aileleri

Koruma süresi devam

Koruma süresi sona eren

Toplam

Yalnızca PCT başvuruları 11 6 17

Yalnızca EP başvuruları 9 1 10

Tüm PCT başvuruları 29 7 36

Tüm EP başvuruları 27 2 29

Aynı buluş ile ilgili hem PCT hem EP başvurusu olan patent aileleri

18 1 19

Buluş sayısı bakımından toplam 38 8 46

Kaynak: TPE

183

Stratejik Amaç Y3

Y3- Bölüm 1: UBTYS 2011-2016’nın 2013 Yılı Eylem Planında Y3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler



Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç Y3.

Çok Ortaklı ve Çok Disiplinli Ar-Ge İşbirliği Kültürünün Yaygınlaştırılması1

Amaç Y3.1.

Sistem etkileşimlerinin sektörler ve disiplinlerarası yöne çekilmesi

Y3.1.1 Sektörel ve yerel boyutta paydaşlar arasındaki etkileşimleri tetikleyecek Ar-Ge ve yenilik eksenli işbirliği kültürünün yaygınlaştırılması

Eylem: Ülke genelinde mekânsal veri üreten ve kullanan kurum ve kuruluşlar arasında bilgi ve deneyim paylaşımının, uyum ve eşgüdümün etkin bir bilgi sistemi kullanılarak sağlanması

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

Kalkınma Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, OSİB, TÜİK,

Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü, İller Bankası Genel Müdürlüğü,

Kalkınma Ajansları, Belediyeler, İl Özel İdareleri, Üniversiteler,

İçişleri Bakanlığı, Belediyeler, UDHB

2011 - 2016

D

Gelişme: Projenin yüklenicisi TÜRKSAT A.Ş. tarafından yapılan; Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi Altyapısı (TUCBS) portal yer seçimi analizi, TUCBS yönetim modelinin belirlenmesi, TUCBS kavramsal veri gereksinim analizi, kavramsal veri modelinin geliştirilmesi, TUCBS veri standartlarının belirlenmesi, TUCBS portal uygulama esaslarının belirlenmesi, TUCBS eğitim ve yaygınlaştırma faaliyetleri çalışmalarının Aralık 2012 tarihinde kabulleri yapılmıştır.

Eylem: Sektör stratejilerinde yer alan ihracat ve katma değer artışı hedeflerine ulaşabilmek amacıyla Ar-Ge ve yenilik potansiyelini artıracak ve en verimli şekilde kullanacak şekilde bölge düzeyinde alt hedeflerin belirlenmesi ve politika araçlarının geliştirilmesi

Kalkınma Bakanlığı

Kalkınma Ajansları, İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları, Özel Sektör,

OECD 2012-2014

D

Gelişme: OECD tarafından yürütülmesi planlanan “Boosting Regional Competitiveness” projesinin nihai proje fişi AB Komisyonuna iletilmek üzere AB Bakanlığı’na sunulmuştur. Projenin OECD ile hangi AB kuralları çerçervesinde yürütüleceğine ilişkin değerlendirmeler OECD ve Merkezi ve Finans İhale Birimi tarafından yürütülmektedir.

1 Bu stratejik amaca yönelik aşağıda belirtilen strateji altında 2013 yılına yönelik uygun bir eylem bulunmamaktadır:

Y3.1.6. Araştırmacılar arasında disiplinlerarası ortak öğrenme ortamlarının desteklenmesi

184




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Bölgesel yenilik sistemlerine yönelik model çalışmasının gerçekleştirilmesi

Kalkınma Bakanlığı Kalkınma Ajansları, İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları, Özel Sektör

2012-2014

D

Gelişme: Kalkınma Bakanlığı’nın koordinasyonunda farklı kalkınma ajansları kendi bölgelerine yönelik yenilik konusunda çeşitli ölçek ve içerikte çalışmaları sürdürmektedir. Bunların yanı sıra bölgelerdeki diğer aktörler de ajansların desteklerinden faydalanarak kendi faaliyet alanları çerçevesinde yenilik konusu odaklı çalışmalar yürütmektedir. 2010-2011 yıllarında 9 Kalkınma Ajansı tarafından temel önceliği yenilik ve Ar-Ge olan toplam 12 mali destek programı uygulanmıştır. Hibe teklif çağrısı yönteminin uygulandığı bu programlar kapsamında 296 projeye toplam 88 milyon TL’den fazla hibe desteği verilmiştir.

Bu çalışmaların yanı sıra Kalkınma Bakanlığının koordinasyonunda Kalkınma Ajansları ile birlikte yürütülen, bölgesel yenilik sistemi yaklaşımının uygulamaya geçirilmesi için bir model çalışması yapılması ve pilot uygulamaların hayata geçirilmesi çalışmaları devam etmektedir.

Eylem: Demiryolu sektöründe, yerli sanayinin güçlendirilmesine odaklı ve tüm sektör paydaşlarını kapsayan ortak akıl toplantıları/teknoloji platformlarının yaygınlaştırılması ve ulusal kaynaklarla desteklenmesi planlanan alanlar hususunda özel sektör kuruluşlarının bilgilendirilmesi

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (TCDD)

Üniversiteler, Araştırma Merkezleri, Demiryolu Sektörü, TÜBİTAK

2012-2016

D

Gelişme:

TCDD’nin Ar-Ge ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik, TÜBİTAK 1007 programı kapsamında Hafifletilmiş Yeni Yük Vagonu Geliştirilmesi ve Prototip İmalatı ile E-1000 tipi Elektrikli Lokomotif Geliştirilmesi projelerinde çalışmalara devam edilmiştir. Raylı Sistemler Trafik Eğitim Sistemi Projesine 1 Şubat 2013 tarihi itibarıyla başlanmış (Ray-Tes) olup çalışmalara devam edilmektedir.

2012 yılı içerisinde tamamlanan Ulusal Demiryolu Sinyalizasyon Projesi’nin yaygınlaştırma aşaması kapsamında Afyon-Denizli-Isparta hattına kurulması çalışmaları devam etmektedir.

Üniversiteler ile Hızlı Tren Hatlarının yapım aşamasındaki problemlerinin araştırılması, çözümü, bakım onarım çalışmalarının ve işletmecilik performanslarının değerlendirilmesi konusunda İstanbul Teknik Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Bahçeşehir Üniversitesi, Sakarya Üniversitesi, 9 Eylül Üniversitesi ve Gazi Osmanpaşa Üniversitesi’nden danışmanlık hizmetleri alınmaktadır.

Anadolu Üniversitesi bünyesinde “Ulusal Raylı Sistemler Mükemmeliyet Merkezi (URAYSİM)” kurulumuna yönelik çalışmalar devam etmektedir.

2013 yılı Eylül ayı içerisinde icra edilecek olan, dünya ile entegre, AB ile uyumlu, hızlı, ekonomik, güvenli ve akıllı ulaşım çözümlerine ülkemizi taşıyacak yeni politika ve stratejilerin belirleneceği 11. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Şurası ile ilgili kamu-özel sektör-STK ve üniversiteler bağlamında çalışmalar devam etmektedir.

185




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Ulusal Akıllı Ulaştırma Sisteminin (AUS) hazırlanarak hizmete sunulması


UDHB Bağlı İlgili ve İlişkili Kuruluşlar, BSTB, TÜBİTAK, Otomotiv Sektöründe Faaliyet

Gösteren Dernekler ve Kuruluşlar, Üniversite, Özel Sektör ve Kamu

Kesiminden İlgili Paydaşlar Belirlenerek Oluşturulacak Çalışma

Grupları

2011 - 2016

D

Gelişme:

25 Mayıs 2012 tarihinde düzenlenen Akıllı Ulaşım Sistemleri Çalıştayı’nın tamamlanan raporunun yayımlanması ve dağıtımı gerçekleştirilmiştir.

Ulusal Akıllı Ulaşım Sistemleri Strateji Belgesi (2013-2023) taslak çalışmasının ilgili paydaşların görüşlerine sunulması ve belgeye son halinin verilmesi için Ankara’da 2 İstanbul’da da 1 toplantı yapılmıştır. Bu çalışmaların sonunda Strateji Belgesi ve eki Eylem Planı hazırlanarak YPK onayı için Kalkınma Bakanlığı’na gönderilmiştir.

Eylem: Firmaların Ar-Ge kapasitesinin artırılmasına yönelik mekanizmaların geliştirilmesi

TÜBİTAK Bilim, Sanayi ve Teknoloji

Bakanlığı, KOSGEB, TOBB 2013

D

Gelişme: Firmaların Ar-Ge kapasitesinin artırılmasına yönelik mekanizmaların geliştirilmesi eylemi kapsamında; yenilik ve girişimcilik alanlarında kapasite artırılmasına yönelik destek programı tasarımı yapılmış, taslak uygulama esasları hazırlanmıştır. Bu eylem kapsamında oluşturulan destek programının Haziran ayında TÜBİTAK Bilim Kurulu’na sunulup, onaylanıp yürürlüğe girmesinin ardından;

Firma mentörlük mekanizması

Proje tetiklemeye yönelik yüzyüze eğitimler

1512 Girişimcilik, eğitim ve mentörlük hizmetleri

Üniversitelerde girişim sertifikası programı

konularında çağrıya çıkılması planlanmaktadır.

Y3.1.3 Ulusal boyutta kamu kurumları arasında bilim ve teknoloji konularındaki etkileşim ve bilgi alışverişinin iyileştirilmesi

Eylem: Milli Savunma Bakanlığı bünyesindeki Ar-Ge'ye yönelik olarak faaliyet gösteren teknoloji panellerinde ilgili kamu kurumlarından katılımın artırılması

Milli Savunma Bakanlığı

(Ar-Ge ve Teknoloji Dairesi Başkanlığı)

Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK, İçişleri Bakanlığı, OSİB, GTHB, Sağlık Bakanlığı, UDHB, BSTB,

TOBB, Türk Patent Enstitüsü, ETKB

sürekli

D

Gelişme: Teknoloji panelleri toplantılarında işbirliği yapılması planlanan kurum/kuruluşlar düzenlenen teknoloji panellerine katılım sağlamaktadır. Halihazırda 9 Teknoloji Paneline ait 16 toplantı tamamlanmıştır.

186




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: İstatistiksel verinin üretimi, analizi ve dağıtımı süreçlerinde uluslararası standartlara uygun yapıların oluşturulması ve kullanımının sağlanması

TÜİK Resmi İstatistik Programı

Kapsamındaki Tüm Kurum ve Kuruluşlar

2012-2016

D

Gelişme: Eyleme yönelik 1 Kasım 2012 - 30 Nisan 2013 tarihleri arasında aşağıdaki çalışmalar gerçekleştirilmiştir. İstatistik üretim sürecinde yer alan tüm araştırmalarda kullanılması gereken uluslararası sınıflamalar ve standart kodlarla ilgili güncelleme çalışmaları devam

etmektedir.

TÜİK tarafından üretilen tüm verilere ilişkin detaylı bilgileri içeren meta veri bilgilerinin hazırlanması ve güncelleme çalışmaları devam etmektedir.

İstatistik üretiminden dağıtımına kadar olan süreçlerin ve iş adımlarının çıkarılması TÜİK faaliyetleri kapsamında devam etmektedir. Süreç çalışması ile sistemin genel yapısı ve işleyişi ortaya çıkarılacaktır.

İdari kayıtların azami ölçüde kullanılabilmesi için kurumlarla işbirliği çalışmaları devam etmektedir. Bu kapsamda kurumlarla protokol yapılarak alt yapı çalışmalarına başlanmıştır.

Eylem: Ar-Ge, Yenilik ve Girişimcilik Destek Mekanizmalarında Bütünsellik, Uyum ve Hedef Odaklılığın Sağlanması için Koordinasyon Kurulu Oluşturulması

TÜBİTAK

BSTB, Kalkınma Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, GTHB, UDHB, YÖK,

Hazine Müsteşarlığı, KOSGEB, TPE, TOBB

2012-2013

D

Gelişme: Bu dönemde raporlama yapılmamıştır.

Eylem: Elektronik imzanın, kamu kurumları arasında bilgi ve belge alışverişinde kullanımının artırılarak, söz konusu etkileşimin daha hızlı, daha güvenli ve daha etkin hale getirilmesi

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Bilgi

Teknolojileri ve İletişim Kurumu

Kalkınma Bakanlığı (Bilgi Toplumu Dairesi), TÜBİTAK (Kamu SM), İlgili

Kamu Kurumları 2013-2015

D

187




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: Türkiye’nin bilgi toplumuna dönüşümü açısından stratejik öncelikleri ve 2006-2010 yılları arasında uygulanacak tedbirleri ortaya koyan Bilgi Toplumu Stratejisi eki Eylem Planı’nın 73 no’lu “Ortak Hizmetlerin Oluşturulması” eyleminin sorumlusu olan Kalkınma Bakanlığı tarafından kamu kurum ve kuruluşları arasındaki resmi yazışmaların elektronik ortamda yürütülmesini sağlayacak ortak kurallar setinin geliştirilmesi amacıyla “e-Yazışma Projesi” 2010 yılı içerisinde başlatılmıştır. Bu proje ile kamu kurumları arasında iletilecek resmi yazışmalarıyla bunların üst verilerini ve elektronik imzalarını taşıyacak paket yapısı belirlenmiş ve belgelerin kurumlar arasında güvenli şekilde iletilmesini sağlayacak şifreleme mekanizması ortaya konmuştur.

Ayrıca bilinen e-postaya ilave olarak elektronik postanın; göndericisi tarafından gönderilip gönderilmediği, alıcıya ulaşıp ulaşmadığı ve ne zaman ulaşdığı, alıcısı tarafından okunup okunmadığı ile ilgili delil sunarak e-postalara hukuki geçerlilik kazandıran Kayıtlı Elektronik Posta’ya (KEP) ilişkin düzenlemeler 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1525‘inci maddesinin ikinci bendi kapsamında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından hazırlanmıştır. BTK tarafından hazırlanan ikincil düzenlemelerin 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile birlikte 1 Temmuz 2012’de yürürlüğe girmesinin ardından PTT Genel Müdürlüğü, TNB Kayıtlı Elektronik Posta Hizmet Sağlayıcılığı ve Ticaret AŞ. ve Türkkep Kayıtlı Elektronik Posta Hizmetleri Sanayi ve Ticaret AŞ. BTK’ya başvuruda bulunarak Kayıtlı Elektronik Posta Hizmet Sağlayıcısı (KEPHS) olarak faaliyetlerine başlamışlardır. KEPHS’lerin faaliyete başlamasıyla birlikte Kalkınma Bakanlığı ile toplantılar yapılmış ve kamu kurumları arasında bilgi ve belge paylaşımının hukuki geçerliliğe sahip bir şekilde sağlanabilmesi ve söz konusu etkileşimin daha hızlı, daha güvenli ve daha etkin hale getirilebilmesi için “e-Yazışma Projesi” ile belirlenen paketin kamu kurumları arasında paylaşımında KEP’in kullanımına karar verilmiştir.

D

Y3.1.4 Ar-Ge tabanlı dikey işbirliklerinin teşvik edilmesi yoluyla teknoloji üretme kapasitesinin artırılması

Eylem: 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu kapsamında rekabet öncesi işbirliği projelerinin desteklenmesi, Ar-Ge merkezlerinin kurulması


Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Ekonomi Bakanlığı, TÜBİTAK

TOBB

2011 - 2012

D

Gelişme: 1 Kasım 2012 – 30 Nisan 2013 tarihleri arasında 12 işletmeye Ar-Ge Merkezi belgesi verilmiştir. 30 Nisan 2013 itibarıyla Ar-Ge Merkezi Belgesi verilen işletme sayısı 150’ye ulaşmıştır. Rekabet Öncesi İşbirliği konusunda mevcut altyapı çerçevesinde beklenen gelişmeler sağlanamamıştır. Sistemin çalışması ve proje müracaatlarının artırılması için mevzuatta iyileştirme çalışmaları yapılmaktadır.

Eylem: Uluslararası Ar-Ge yatırımlarını daha odaklı bir şekilde çekmek için yatırım promosyonu yapılması ve yabancı firmaların Ar-Ge yatırımlarının teşvik edilmesi

Kalkınma Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı

Kalkınma Ajansları, Maliye Bakanlığı, DEİK, TYDTA, BSTB,

TÜBİTAK, TOBB 2012-2016

D

Gelişme:

Ekonomi Bakanlığı: Çeşitli kamu kurum ve kuruluşları tarafından ortaya konulan ve Kalkınma Planları, Strateji Belgeleri, Faaliyet Planları vb. aracılığıyla uygulanan politikalar da ülkemizde daha fazla yüksek ve orta-yüksek teknolojili ürünlerin üretiminin yapılması ve nihai olarak Ar-Ge harcamalarının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla içindeki payının artırılması hedeflenmektedir. Bu çerçevede, Türkiye’deki teknolojik değişime ve dönüşüme katkı sağlayacak Ar-Ge yatırımları, Ekonomi Bakanlığınca hazırlanan ve 19 Haziran 2012 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulan 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar kapsamında desteklenmektedir. Bu mevzuat kapsamında ulusal ve uluslararası yatırımlar arasında ayrım yapılmamış olup, aranan şart ve koşullar ile sağlanan destek unsurları sermaye türünden bağımsız olarak belirlenmiştir.

Yapılan düzenleme ile Ar-Ge yatırımlarına; KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, faiz desteği ile sadece 6. bölgede uygulanmak üzere ilave olarak gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işçi hissesi destek unsurlarının sağlanması mümkün kılınmıştır.

188




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Bunun yanı sıra, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından desteklenen Ar-Ge projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin veya parçaların üretimine yönelik yatırımlar, yatırım yerine bakılmaksızın, 5. bölge için öngörülen desteklerden faydalandırılmaktadır. Bu yatırımların, 6. bölgede gerçekleştirilmeleri halinde ise 6. bölgede geçerli olan destekler uygulanmaktadır. Ar-Ge projeleri sonucunda geliştirilen ürünlerin ticarileştirilmesi sürecinin daha yüksek yardım yoğunluğu ile desteklenmesini öngören bu düzenlemenin temel amacı, Ar-Ge çalışmalarıyla ortaya çıkan yeniliklerin bir an önce yatırıma dönüşmesini teşvik ederek ulusal ekonomiye sağlanacak katkının artırılmasıdır.

Kalkınma Bakanlığı: Yatırım Destek Ofislerinin görev tanımlarını daha net olarak ortaya koyacak ve yatırım destek hizmeti sağlayan kurumlar arasında görev dağılımını belirlemeye yardımcı olmak üzere Dünya Bankası tarafından yürütülen teknik proje tamamlanmış ve Yatırım Destek Ofislerinin ileride gerçekleştirmeleri planlanan görevler için çıktılar elde edilmiştir.

D

Eylem: Ana sanayi ve yan sanayiyi birlikte organize ederek, modüler alt komponentlere ve yüksek yerlilik oranına sahip metro ve hafif raylı taşıtların tasarımı ve imalatının gerçekleştirilmesi

UDHB (Türkiye Vagon Sanayi A.Ş.) Ekonomi Bakanlığı, TCDD, Üniversiteler, Özel Sektör

Kuruluşları, TÜBİTAK MAM 2013-2016

D

Gelişme: Bu kapsamda çalışmalara yeni başlanmış olup önümüzdeki dönemde

Paydaşların belirlenmesi

Projenin KAMAG projesi olarak düzenlenmesi

Projenin gerçekleştirilmesi

planlanmaktadır.

Y3.1.7 Üniversite, sanayi ve/veya kamu kuruluşlarının veya bireysel araştırmacılar arasındaki Ar-Ge işbirliklerini teşvik eden mekanizmalarının daha işlevsel hale getirilmesi

Eylem: Üniversiteler ve kamu araştırma enstitüleri ile özel sektörün biraraya getirilmesi için eşgüdüm/danışmanlık sistemlerinin kurulması; proje pazarlarının kurulması

TOBB BSTB,

Üniversiteler, Kamu Araştırma Enstitüleri

2011-2012

D

Gelişme: YOİKK Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları ve Ar-Ge teknik komitesi eylemlerinden biri olan “Yurt dışında yerleşik Türk araştırmacılar ve Türk sermayeli şirketlerin faaliyet ve çalışma alanlarının belirlenmesi, çalışmalarını paylaşabilecekleri ve Dünya Türk İşadamları Konseyi ile etkileşim halinde olacak bir platform oluşturulması ve bununla ilgili bilgi sisteminin kurulması” eylemi kapsamında oluşturulacak bilgi sisteminin ayrı bir modülü olarak e-proje pazaryerinin kurgulanmasına karar verilmiştir.

Bu karar doğrultusunda, eylem kapsamında geliştirilen sistemin tasarımı; platformu e-Proje pazarı olarak da çalışacak şekilde yapılmış, vizyon dokümanı ve sistem tasarım dokumanı hazırlanmış, sistemin geliştirme kısmı tamamlanmıştır.

Eylem: Üniversite-sanayi tez ödülünün verilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Bilim, Sanayi ve Teknoloji

Bakanlığı, Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları

2013-2014

D

Gelişme: “Dr. Akın ÇAKMAKCI Üniversite-Sanayi İşbirliğinde En Başarılı Tez ve Kuruluş Ödülü” Türkiye’de üniversitelerde gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyetlerinin sanayide ticarileştirilmesinin teşvik edilmesi amacıyla düzenlenmektedir. Bu amaç kapsamında verilen kamu kaynaklı desteklerden yararlanan girişimci araştırmacıları ivmelendirmek ve üniversite-sanayi işbirliği konusunda farkındalık yaratılması düşünülmektedir. Sanayide başarılı ile uygulanmış tezlere; seçilmiş tezlerin sahiplerine, danışmanlarına ve tezin uygulandığı firmalara ödüller verilmekte olup bu tezlerin firmalarda yarattığı başarı öyküleri de TTGV tarafından yayımlanmaktadır. 2001 yılında ilki düzenlenen ödüllerin dördüncüsü 2012 yılında gerçekleştirilmiş olup beşinci ödüllerin Nisan 2014'te verilmesi hedeflenmektedir. 2014 Ödülleri için 2013’ün ikinci yarısında ödül başvuru ve değerlendirme süreci çalışmalarına başlanmış olacaktır.

189




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Üniversite -Sanayi İşbirliği Stratejisi'nin hazırlanması Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

(Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü)

TPE, TOBB, Üniversiteler, özel sektör temsilcileri, ilgili kamu kurum

ve kuruluşları 2013

D

Gelişme: Üniversite-sanayi işbirliğinin geliştirilmesi kapsamında tüm Türkiye’yi kapsayan 26 bölgede gerçekleşecek olan toplantılardan 6’sı dönem içerisinde gerçekleştirilmiş olup, toplantılar sonucunda elde edilen bilgiler doğrultusunda strateji belgesi oluşturma çalışmaları devam etmektedir.

Y3.1.8 Yerel kaynak ve yetkinliklerden küresel ölçekte katma değer üretecek araştırmaların desteklenmesi

Eylem: İl Milli Eğitim Müdürlükleri bünyesinde kurulan İl Ar-Ge Birimleri ile Ar-Ge desteklerinin duyurulması ve koordinasyonun sağlanmasına yönelik çalışmaların yürütülmesi

Milli Eğitim Bakanlığı TÜBİTAK, İl Özel İdareleri,

Belediyeler 2011 - 2016

D

Gelişme: Eylem kapsamında İl Milli Eğitim Müdürlükleri Ar-Ge birimlerine yönelik hizmet içi eğitimler düzenlenmiştir. Ayrıca, Ar-Ge birimleri bünyesinde kurulan proje ekipleri ile bu kapsamda yer alan desteklerin okul ve kurumlarımıza kadar yaygınlaştırılmasına yönelik faaliyetler yapılmıştır. Ar-Ge birimlerinin yeniden yapılandırılmasına yönelik, Ar-Ge Birimleri Yönergesinin güncellenmesi çalışmaları başlatılacaktır. Ayrıca, dönem içinde birimlere yönelik hizmet içi eğitim ve farkındalık eğitimleri yapılacaktır.

190

Y3 - Bölüm 2: Çok Ortaklı ve Çok Disiplinli Ar-Ge ve Yenilik İşbirliği Kültürünün Artırılması Stratejik Amacı Kapsamında Türkiye’de Diğer Gelişmeler

A. Y3 Stratejik Amacına Doğrudan Hizmet Eden Mekanizmalar

Y3 Stratejik Amacına Doğrudan Hizmet Eden TÜBİTAK Destekleri

1011 - Uluslararası Bilimsel Araştırma Projelerine Katılma Programı

Programın amacı bilim insanlarımızın bilimsel çalışmaları için çok uluslu projelere katılımlarına destek vermektir. Yıllar itibarıyla TÜBİTAK-1011 Programı’na ait veriler Tablo 65’te yer almaktadır.

Tablo 65. TÜBİTAK Uluslararası Bilimsel Araştırma Projelerine Katılma Programı Verileri

2007 2008 2009 2010 2011 2012 30 Nisan

2013 2013*



Desteklenen Bütçe (Milyon TL)** 0 0,3 0,1 0,4 0,2 0 0 0,2


Desteklenen Projelerdeki Araştırmacı Sayısı 0 1 0 6 0 0 0 2

Desteklenen Projelerdeki Bursiyer Sayısı 0 0 2 8 1 0 0 2

Yıllık Harcama Miktarı (Milyon TL)*** 0 0,1 0,3 0,4 0,5 0,1 0,01 0,2

*2013 yılsonu öngörüsü

**Cari fiyatlarla


TÜBİTAK 1011 Programı kapsamında, programın başladığı yıldan 2012 yılı sonu itibarıyla toplam 38 başvuru yapılmış, 6 proje desteklenmiştir. 2013 Nisan sonu itibarıyla 2 proje devam etmektedir.

Uluslararası Projeleri Destekleme Programı

Bilim teknoloji ve yenilik alanında çeşitli ülkelerle hükümetlerarası ya da kurumlararası düzeyde imzalanan ikili işbirliği anlaşmaları mevcuttur. Söz konusu anlaşmalar çerçevesinde ortak araştırma projeleri desteklenmektedir.

Yıllar itibarıyla TÜBİTAK Uluslararası Projeleri Destekleme Programına ait veriler Tablo 66’da yer almaktadır.

Tablo 66. Uluslararası Projelere Ait Veriler

2007 2008 2009 2010 2011 2012 30 Nisan

2013 2013*




11 12 19 18 28 26 14 30



2 2 6 2 2 3 1 4


396 431 1306 149 669 771 257 1100

191

Tablo 66. Uluslararası Projelere Ait Veriler

2007 2008 2009 2010 2011 2012 30 Nisan

2013 2013*


269 174 248 276 285 231 130 300


62 76 355 258 226 181 53 210


6 12 20 21 26 29 12 30

* 2013 yılsonu öngörüsü

** Cari fiyatlarla


TÜBİTAK Uluslararası Projeleri Destekleme Programı kapsamında 2012 yılında 285 proje önerisi yapılmış 122 proje desteklenmiştir. 2013 yılında Nisan sonu itibarıyla 176 başvuru olmuş, 55 proje desteklenmiştir. 396 proje ise devam etmektedir.

2012 yılında desteklenen TÜBİTAK Uluslararası Projeleri Destekleme Programına ait projelerin öncelikli alanlara göre dağılımı Tablo 67’de yer almaktadır.

Tablo 67. Uluslararası Projeleri Destekleme Programı Projelerinin Öncelikli Alanlara Göre Dağılımı*

Bilgi ve İletişim

Teknolojileri Enerji Gıda

Makine İmalat

Otomotiv Savunma Su Uzay


9 11 20 4 12 7 4 0

Desteklenen Bütçe**

2,2 5,8 0,3 2,8 1,1 0,7 0


** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla, Milyon TL

1505 - Üniversite-Sanayi İşbirliği Destek Programı

Bu programla, üniversite/kamu araştırma merkez ve enstitülerindeki bilgi birikimi ve teknolojinin, Türkiye’de yerleşik ve proje sonuçlarını Türkiye’de uygulamayı taahhüt eden kuruluşların ihtiyaçları doğrultusunda, ürüne ya da sürece dönüştürülerek sanayiye aktarılması yoluyla ticarileştirilmesine katkı sağlamak amaçlanmıştır.

Program kapsamında; Müşteri Kuruluş olarak anılan özel sektör kuruluşu ve Yürütücü Kuruluş olarak anılan üniversite ya da kamu araştırma merkez ve enstitüsü bir İşbirliği Sözleşmesi imzalamaktadır. Bu sözleşme çerçevesinde Yürütücü Kuruluş tarafından yapılacak yeni bir ürün üretilmesi, mevcut bir ürünün geliştirilmesi, iyileştirilmesi, ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin, yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesine yönelik proje, TÜBİTAK ve Müşteri Kuruluş tarafından finanse edilmektedir.

Programa, Müşteri Kuruluş ve Yürütücü Kuruluş ortak başvuru yapmakta olup, 1 milyon TL’ye kadar olan proje bütçesi desteklenebilmektedir. Programda azami destek süresi 24 aydır. TÜBİTAK’ın karşılayacağı bütçe oranı, Müşteri Kuruluş KOBİ ise proje bütçesinin %75’i, büyük ölçekli ise %60’ıdır. Kalan tutar Müşteri Kuruluş tarafından karşılanmaktadır.

2011 yılında program kapsamında 5 başvuru, 2012 yılında 27 başvuru gerçekleşmiş olup, Ocak-Nisan 2013 döneminde ise programa, 21 proje başvurusu yapılmıştır. 19 projenin ön değerlendirme süreçleri devam etmektedir. Aynı dönem aralığında, program kapsamında 7 proje için destek kararı verilmiştir.

1503 - Proje Pazarları Destekleme Programı

TÜBİTAK - 1503 Proje Pazarları Destekleme Programı ile üniversite, araştırma kurumları ve sanayi kuruluşları arasında ortak Ar-Ge projelerinin oluşturulmasına yönelik ulusal teknolojik işbirliği platformları desteklenmektedir.

192

Bu tür teknolojik işbirliklerinde temel ilke; somut Ar-Ge düşünce ya da proje önerilerine sahip olup, bunları gerçekleştirmek için kendi yetenekleri dışında başka uzmanlık alanlarından katkıya gereksinim duyan, proje öneri veya sonuçlarına ilişkin talep varlığını araştıran ya da arz edilen proje işbirliği önerilerine teknolojik veya finansal katkıda bulunmak isteyen üniversite, araştırma ve özel sektör kuruluşlarından temsilcilerin bir araya gelerek aktif katılımları ile projelerini birbirlerine tanıtmaları yoluyla işbirliği olanaklarına ortam oluşturulmasıdır.

1 Ocak-30 Nisan 2013 döneminde programa 13 başvuru yapılmış olup, tamamı desteklenmiştir. Yıllar itibarıyla TÜBİTAK- 1503 Programı kapsamında yapılan proje başvuruları ve desteklenen proje sayıları ile destek tutarları Tablo 68’de gösterilmektedir.

Tablo 68. 1503- Proje Pazarları Destekleme Programına İlişkin Veriler

2007 2008 2009 2010 2011 2012

30 Nisan 2013

2013 Toplam***

Başvuru Sayısı 3 5 5 14 11 15

13 30 76

Desteklenen Sayı

3 5 5 13 11 13

15** 30 75

Toplam Destek Tutarı****

(Bin TL)

60 85 99 239 216 345 334

750

1.379

*2013 yılsonu öngörüsü

**2012 yılından gelen 2 başvuru, 2013 yılında desteklenmiştir.

*** 30 Nisan 2013 itibarıyla birikimli toplam

**** 2013 sabit fiyatlarıyla

B. Y3 Stratejik Amacına Doğrudan Hizmet Eden Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Destekleri

Sanayi Tezleri (SAN-TEZ) Programı

Sanayi Tezleri (SAN-TEZ) Programı, 5 Temmuz 2007 tarih ve 26573 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

1 Sanayi Tezleri Projelerinin

Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik” kapsamında yürütülmektedir.

SAN-TEZ Programı’nın amacı, üniversite-sanayi işbirliğinin kurumsallaştırılması ve üniversitelerimizde yapılan bilimsel çalışmaların ticarileştirilerek ülkemize katma değer yaratacak, uluslararası pazarlardaki rekabet gücünün artırılmasına katkı sağlayacak yeni ürün ve/veya üretim yöntemi geliştirilmesi, mevcut üründe ve/veya üretim yönteminde yenilik yapılması amacıyla sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda belirlenecek yüksek lisans ve/veya doktora tez çalışmalarının desteklenmesidir.

Program ile:

Üniversite-sanayi-kamu işbirliğini kurumsallaştırmak,

Katma değeri yüksek, teknoloji tabanlı ürün ve üretim yöntemleri geliştirilmesi desteklenerek ülkemizin dünya pazarında rekabet gücünün yükseltilmesini sağlamak,

KOBİ’lerin teknoloji ve Ar-Ge kültürü edinmelerini sağlamak,

Ülke sanayisinin büyük çoğunluğunu oluşturan ve halen geleneksel üretim yöntemi ile çalışmaya devam eden ve bu nedenle ülkede yaratılan katma değerin sadece %26’sını üreten KOBİ’lerimizi teknolojik ürün ve üretim yöntemlerini kullanmaya cesaretlendirilmek,

İşletmelerin kendi öz varlıklarıyla gerçekleştiremeyecekleri Ar-Ge ve yenilikçiliğe yönelik çalışmalarını hem üniversite hem de devlet desteği ile gerçekleştirmelerini sağlamak,

Akademik çalışmaların katma değer yaratacak ürün veya üretim yöntemi olarak uygulanmasını, akademik bilginin ticarileşmesini, akademisyenler ve üniversite mezunu

1 Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

193

gençler arasında şirketleşme kültürünü yaygınlaştırarak yenilikçi yeni şirketler doğmasını sağlamak,

Üniversitelerde doktora veya yüksek lisans programlarında öğrenim gören öğrencilerin tez konularının KOBİ’ler tarafından talep edilen, imalat sanayine yönelik yeni teknolojilere dayalı ürün, üretim yöntemi ve Ar-Ge tabanlı ihtiyaçlara yönelik olarak belirlenmesini sağlamak,

Program kapsamında daha fazla sayıda yüksek lisans ve doktora öğrencisinin desteklenerek nitelikli eleman sayısının artırılmasına yardımcı olmak,

San-Tez Projelerinde çalışan tez öğrencilerinin ileride bu firmalarda Ar-Ge personeli olarak istihdam edilmesinin önünü açmak

hedeflenmektedir.

Proje başvuruları yılda iki defa kabul edilmektedir. Başvurular her yıl 1. dönem için en son 15 Mart tarihinde, 2. dönem için ise 15 Ağustos tarihinde kabul edilmektedir. Başvuru dönemini takip eden ay içerisinde projeler, konusunda uzman akademisyenlerden oluşturulan en fazla 5 kişilik bir komisyon tarafından incelenmekte, ayrıca başvuru sahibi proje yöneticisi ve proje ortağı işletme de değerlendirmeye davet edilerek en objektif ölçütlere göre değerlendirme yapılması sağlanmaktadır.

Bu çerçevede yapılan değerlendirmeler sonucunda 2006-2013 yılı arasında toplam 1.926 başvuru yapılmış ve bunlardan 666’sı desteklenmeye değer bulunmuştur. Desteklenmesine karar verilen 666 projeden 596’sıyla 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla sözleşme imzalanmıştır (Tablo 70).

SAN-TEZ Programı ile ilgili değerler Tablo 69’da verilmiştir.

Tablo 69. SAN-TEZ Programı için Ayrılan Ödenek ve Proje Bilgileri

Yıllar 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013* TOPLAM

Proje Başvuru Sayısı 183 118 176 246 415 495 251 1926

Desteklenen Proje Sayısı 68 45 76 111 192 157 - 666

Ödenek Miktarı (Milyon TL) ** 15 21 26 30 34 64 65 228

Gerçekleşen Bakanlık Ödemesi* (Milyon TL)**

10 14 18 25 50 30 13 134


*30 Nisan 2013 İtibarıyla

** 2013 sabit fiyatlarıyla

Tablo 70. Sözleşme İmzalanan Projelerin Üniversitelere Göre Dağılımı*

Üniversite Sayı Üniversite Sayı

Abant İzzet Baysal Üniversitesi 3 İstanbul Teknik Üniversitesi 45

Adnan Menderes Üniversitesi 1 İstanbul Üniversitesi 5

Afyon Kocatepe Üniversitesi 3 İzmir Ekonomi Üniversitesi 1

Akdeniz Üniversitesi 5 İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü 15

Aksaray Üniversitesi 1 Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi 7

Anadolu Üniversitesi 9 Karabük Üniversitesi 5

Ankara Üniversitesi 10 Karadeniz Teknik Üniversitesi 12

Atatürk Üniversitesi 2 Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi 1

Atılım Üniversitesi 5 Karatay Üniversitesi 5

194

Tablo 70. Sözleşme İmzalanan Projelerin Üniversitelere Göre Dağılımı*

Üniversite Sayı Üniversite Sayı

Bahçeşehir Üniversitesi 4 Kırıkkale Üniversitesi 9

Balıkesir Üniversitesi 3 Kocaeli Üniversitesi 17

Başkent Üniversitesi 3 Koç Üniversitesi 6

Bezmialem Vakıf Üniversitesi 2 Marmara Üniversitesi 1

Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 2 Melikşah Üniversitesi 4

Bilkent Üniversitesi 9 Mersin Üniversitesi 1

Boğaziçi Üniversitesi 7 Mevlana Üniversitesi 1

Bursa Teknik Üniversitesi 1 Namık Kemal Üniversitesi 7

Celal Bayar Üniversitesi 1 Niğde Üniversitesi 2

Cumhuriyet Üniversitesi 1 Okan Üniversitesi 1

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi 3 Ondokuz Mayıs Üniversitesi 2

Çankaya Üniversitesi 4 Ordu Üniversitesi 1

Çukurova Üniversitesi 22 Orta Doğu Teknik Üniversitesi 53

Dokuz Eylül Üniversitesi 26 Özyeğin Üniversitesi 3

Dumlupınar Üniversitesi 4 Pamukkale Üniversitesi 1

Düzce Üniversitesi 4 Sabancı Üniversitesi 15

Ege Üniversitesi 38 Sakarya Üniversitesi 2

Erciyes Üniversitesi 13 Selçuk Üniversitesi 15

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi 7 Süleyman Demirel Üniversitesi 5

Fırat Üniversitesi 1 TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi 12

Galatasaray Üniversitesi 1 Uludağ Üniversitesi 20

Gazi Üniversitesi 31 Yalova Üniversitesi 1

Gaziantep Üniversitesi 13 Yaşar Üniversitesi 1

Gaziosmanpaşa Üniversitesi 2 Yeditepe Üniversitesi 12

Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü 8 Yıldırım Beyazıt Üniversitesi 1

Gülhane Askeri Tıp Akademisi 2 Yıldız Teknik Üniversitesi 20

Hacettepe Üniversitesi 31 Yüzüncü Yıl Üniversitesi 2

Işık Üniversitesi 2

İstanbul Aydın Üniversitesi 1 TOPLAM 596


*30 Nisan 2013 İtibarıyla

195

Tablo 70. Sektör Bazında Sözleşme Yapılan SAN-TEZ Proje Dağılımı*

Sektör Adı Proje Sayısı Sektör Adı Proje Sayısı

Elektrik-Elektronik 63 Biyoteknoloji 12

Makine İmalatı 60 İnşaat 12

Tekstil 40 Havacılık 10

Yazılım 39 Metal Kaplamacılık 8

Medikal 37 Seramik 8

Kimya 36 Petrokimya ve Lastik Plastik 7

Bilgisayar ve İletişim Teknolojileri 32 Yenilenebilir Enerji 6

Gıda 28 Dökümcülük 4

Malzeme 25 İklimlendirme 3

Otomotiv 25 Ayakkabıcılık 2

Savunma Sanayi 25 Çevre 2

Enerji 24 Demir ve Demir Dışı Metaller 2

Otomotiv Yan Sanayi 21 Denizcilik 2

İlaç Kozmetik 16 Madencilik 2

Dayanıklı Tüketim Malları 15 Hayvancılık 1

Tarım 15 Orman Endüstrisi 1

Telekomünikasyon 13 Toplam 596



Tablo 71. Tamamlanan SAN-TEZ Proje Bilgileri*

Firma Üniversite İli Bütçesi (Bin TL)

ARÇELİK AŞ Yeditepe Üniversitesi İstanbul 90

ARÇELİK A.Ş. Yeditepe Üniversitesi İstanbul 97

BİASİS BİOTEKNOLOJİK SİSTEMLER SANAYİ VE TİCARET A.Ş.

Hacettepe Üniversitesi Ankara 247

GENKORD SAĞLIK HİZMETLERİ A.Ş Hacettepe Üniversitesi Ankara 262

MAKİNE VE KİMYA ENDÜSTRİSİ KURUMU Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ankara 500

MÜSAN A.Ş. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ankara 402

ASR TEST CİHAZLARI TEKNOLOJİ ARAŞTIRMA SANAYİ DIŞ TİC. A.Ş.


196



RENKO FOTOG. GÜV. SİS. İTH. İHR. LTD. ŞTİ Hacettepe Üniversitesi Ankara 95

HAİTEC ELEKTRİK VE İLETİŞİM SİSTEM ÇÖZÜMLERİ SANAYİ VE TİCARET LTD.ŞTİ.

İstanbul Teknik Üniversitesi İstanbul 287

AKDAŞ DÖKÜM VE TİCARET A.Ş. Hacettepe Üniversitesi Ankara 136

FRİTERM TERMİK CİHAZLAR SANAYİ VE TİCARET A.Ş

Yeditepe Üniversitesi İstanbul 9

HİPOKRAT TIBBİ MALZEMELER İMALAT VE PAZARLAMA A.Ş.

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü İzmir 143

TERKNOMA TEKNOLOJİK MALZEMELER SANAYİ VE TİC.LİM.ŞTİ.

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü İzmir 233

EKOTEN BOYAAPRE TERBİYE SAN.YATIRIM VE ORGANİZASYON A.Ş.

Dokuz Eylül Üniversitesi İzmir 90

GÜÇSAN TARIM ALETLERİ İMALAT SAN.TİC. A.Ş.

Süleyman Demirel Üniversitesi Isparta 261

NURİŞ ELETRİK VE KAYNAK MAKİNALARI A.Ş.

Gazi Üniversitesi Ankara 83

NANOTECH İLERİ MALZEMELER VE ELKTRİK-ELEKTRONİK SİSTEMLER SAN- TİC. A.Ş.

Anadolu Üniversitesi Eskişehir 127

NANOTECH İLERİ MALZEMELER VE ELKTRİK-ELEKTRONİK SİSTEMLER SAN- TİC. A.Ş.


BORTEK BOR TEKNOLOJİLERİ LİMİTED ŞİRKETİ A.Ş.


AGIRBAŞLI EREZYON Selçuk Üniversitesi Konya 598

PLATİN PVC AKS &METAL KAPLAM SAN. TİC .LTD .ŞTİ.

Dokuz Eylül Üniversitesi İzmir 275

MDA İLERİ TEKNOLOJİ SEREMİKLER SAN.TİC .LTD .ŞTİ.


TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI A.Ş.(TOFAŞ) Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ankara 231

ENDES ENGELLİ YAŞAM CİHAZLARI MAK.İM.SAN.TİC.LTD.ŞTİ.

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ankara 328

BİASİS BİYOTEKNOLOJİK ANALİZ SİSTEMLERİ LAB. MAL. ENERJİ


BARIŞ ELEKTRONİK-ELİMSAN-BAHÇEŞEHİR ÜNİVERSİTESİ

Bahçeşehir Üniversitesi İstanbul 624

BEREKET ENERJİ ÜRETİM A.Ş. Süleyman Demirel Üniversitesi Isparta 184

EVEREST ELEKTROMEKANİK MAKİNE VE SİSTEMLERİ SAN.VE TİC.LTD. ŞTİ.

Kocaeli Üniversitesi İzmit 76

POLMER MADENCİLİK SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. Selçuk Üniversitesi Konya 208

TRAKYALILAR KUMAŞÇILIK SAN. TİC.LTD.ŞTİ.

İstanbul Teknik Üniversitesi İstanbul 114

DİRİNLER MAKİNE SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Dokuz Eylül Üniversitesi İzmir 87

197



İSTEM MEDİKAL TIBBİ CİHAZ VE SAN.TİC.LTD.ŞTİ.

Gazi Üniversitesi Ankara 369

SACEM HAYAT TEKNOLOJİLERİ LTD. ŞTİ Ankara Üniversitesi Ankara 324

UZEL MAKİNA SANAYİ A.Ş. Adnan Menderes Üniversitesi Aydın 58

TİSAŞ TRABZON SİLAH SANAYİ A.Ş. Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon 1312

HELVACIZADE GIDA VE İTHALAT MADDE SANAYİ TİCARET A.Ş

Selçuk Üniversitesi Konya 234

ÖZ-İŞ SANAYİ İMAMOĞLU TARIM MAKİNALARI

Çukurova Üniversitesi Adana 46

NEMED TIBBI ÜRÜNLER SAN. VE DIŞ TİC. LTD. ŞTİ

Yeditepe Üniversitesi İstanbul 879

BİLGİ COĞRAFİ BİLGİ DÖNÜŞÜM VE YÖNETİM SİSTEMLERİ TİC. LTD. ŞTİ.


KONAYSAD A. Ş. Selçuk Üniversitesi Konya 63

Y-VİZYON SİNYALİZASYON OTOMASYON KENT MOBİL.ÖLÇ.YAZILIM VE TEK.İML.İTH.İHR.SAN.TİC.LTD.ŞTİ

Nigde Üniversitesi Nigde 102

BRİSA BRİDGESTONE SABANCI LASTİK SAN. VE TİC. A.Ş

Sabancı Üniversitesi İstanbul 243

KORDSA GLOBAL ENDÜSTRİYEL İPLİK VE KORD BEZİ SAN. TİC A.Ş

Sabancı Üniversitesi İstanbul 243

DR. ZEYDANLI HAYAT BİLİMLERİ TİC. LTD. ŞTİ

Gülhane Askeri Tıp Akademisi Ankara 418

MENTEŞOĞLU SOĞUTMA Gazi Üniversitesi Ankara 113

MAVİ TEKNİK HAVACILIK DOĞALGAZ MÜH. MÜŞ.SAN.VE TİC. LTD.ŞTİ

Osmangazi Üniversitesi Eskişehir 95

MAVİ TEKNİK HAVACILIK DOĞALGAZ MÜH. MÜŞ.SAN.VE TİC. LTD.ŞTİ

Osmangazi Üniversitesi Eskişehir 78

İB-ER MAKİNA SAN. TİC. LTD. ŞTİ. Ege Üniversitesi İzmir 111

CONSEPT CİH. ORT. VE NİT. SİST. EĞT. PRO.TAS. AR-GE İTH. İHRC. ÖZ. EĞT VE DAN. LTD. ŞTİ

Gebze yüksek teknoloji Enstitüsü

Kocaeli 479

DALAN KİMYA END. A.Ş. Ege Üniversitesi İzmir 70

İSAR GIDA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon 324

ŞAHİN METAL İMALAT SAN. VE TİC. A.Ş. Yıldız Teknik Üniversitesi İstanbul 130

TOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI A.Ş Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ankara 579

YILMAZLAR TARIM MAKİNALARI SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.

Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon 104

MPG MAKİNA İMALAT SANAYI VE TICARET A.Ş.

Selçuk Üniversitesi Konya 178

GÜROK TURİZM VE MADENCİLİK A.Ş. Bilkent Üniversitesi Ankara 872

198



MİKROSAN MAKİNE VE KALIP SANAYİ A.Ş. Yıldız Teknik Üniversitesi İstanbul 356

TROYKA MED TIBBİ SİSTEMLER A.Ş. Bilkent Üniversitesi Ankara 690

HEMAKS HALI VE TEKSTİL MAKİNELERİ SANAYİ TİC. AŞ.

Gaziantep Üniversitesi Gaziantep 417

AKSAN MOBİLYA Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

Kahramanmaraş 292

ZİLE TİCARET BORSASI Gazi Üniversitesi Ankara 224

TEMSA ARAŞTIRMA GELİŞTİRME VE TEKNOLOJİ A.Ş.

TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi

Ankara 453

ARÇELİK A.Ş. Yıldız Teknik Üniversitesi İstanbul 136

ATİ TEKNOLOJİ SAĞLIK HİZMETLERİ A.Ş. Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon 642

DENİZSAN GEMİ İŞLETMECİLİĞİ VE TİCARET A.Ş.

Sakarya Üniversitesi Sakarya 85

COMMAT İLETİŞİM LTD.ŞTİ. Hacettepe Üniversitesi Ankara 50

TOZ METAL A.Ş. TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi

Ankara 200

PARS AR-GE BİLGİ TEKNOLOJİLERİ ELETRONİK MÜH. VE DAN. HİZ. SAN. TİC. LDT. ŞTİ.

Kocaeli Üniversitesi Kocaeli 83

ATİ TEKNOLOJİ SAĞLIK HİZMETLERİ A.Ş. Gülhane Askeri Tıp Akademisi Ankara 353



KORDSA GLOBAL ENDÜSTRİYEL İPLİK VE KORD BEZİ SAN.TİC. A.Ş.

Boğaziçi Üniversitesi İstanbul 247

YURDUSAR TARIM MAKİNALARI Ege Üniversitesi İzmir 113

İBAGENÇ MAKİNE LİMİTED ŞTİ. Uludağ Üniversitesi Bursa 260

ONKİM KÖK HÜCRE TEKNOLOJİLERİ İstanbul Teknik Üniversitesi İstanbul 154

PARS AR-GE BİLGİ TEKNOLOJİLERİ ELETRONİK MÜH. VE DAN. HİZ. SAN. TİC. LDT. ŞTİ.

Kocaeli Üniversitesi Kocaeli 51

NANO BİZ NANO-BİYO TEKNOLOJİK SİSTEMLER EĞİTİM BİLİŞİM DANIŞMANLIK AR-GE SAN.TİC.LTD.ŞTİ


ECZACIBAŞI-MONROL NÜKLEER ÜRÜNLER SANAYİ VE TİCARET A.Ş.


JAKARSAN MAKİNE SANAYİ VE TİC.LTD.ŞTİ. Gaziantep Üniversitesi Gaziantep 682

TEKLAS KAUÇUK AŞ. Kocaeli Üniversitesi İzmit 227

FİCOSA OTOMOTİV SAN.TİÇ.AŞ Uludağ Üniversitesi Bursa 145

GEÇGEL MAKİNA SANAYİİ TİC. LTD. ŞTİ. Selçuk Üniversitesi Konya 97

199



VESTEL ELEKTRONİK SANAYİ VE TİC. A.Ş. Ege Üniversitesi İzmir 12

VESTEL ELEKTRONİK SANAYİ VE TİC. A.Ş. Ege Üniversitesi İzmir 17

DİRİLER MAKİNE SANAYİ TİC.LTD.ŞTİ. Gaziantep Üniversitesi Gaziantep 614

Toplam 20.187



5593 Sayılı Kanunun yayımlanmasını ve Destekleme Yönetmeliğinin yenilenmesini müteakip 2007 yılının Eylül ayında dönem ödemeleri yapılarak desteklenmeye başlanan projeler; 30 Nisan 2013 itibarıyla;

74 üniversitede ve

33 sektörde

desteklenmesi uygun görülen 666 projeden sözleşme yapılan proje sayısı 596 olup, bu projelerden 248’i tamamlanmıştır.

Y3 Stratejik Amacına Doğrudan Hizmet Eden KOSGEB Destekleri

İşbirliği-Güçbirliği Destek Programı

Bu program ile KOBİ’lerin işbirliği-güçbirliği anlayışında bir araya gelerek “Ortak Sorunlara Ortak Çözümler” üretilmesi, KOBİ’lerin tedarik, pazarlama, düşük kapasite kullanımı, rekabet gücü zayıflığı, finansman başta olmak üzere tek başlarına çözümünde zorlandıkları birçok soruna çözüm bulunması, KOBİ’lerin bir araya gelerek kapasite ve rekabet gücü yüksek işletmelere dönüşmesi, ölçek ekonomisinden yararlanılarak kaynak tasarrufu sağlanması, KOBİ’ler arasında ortaklık ve işbirliği kültürünün geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Programa ilişkin veriler Tablo 72’de sunulmaktadır.

Tablo 72. İşbirliği Güçbirliği Destek Programı

2010 2011 2012 2013* Toplam

Destek

Miktarı**

İşletme

Adedi

Destek

Miktarı**

İşletme

Adedi

Destek

Miktarı**

İşletme

Adedi

Destek

Miktarı**

İşletme

Adedi

Destek

Miktarı**

İşletme

Adedi

1,8 3 14,3 46 22,2 84 4 30 42,4 107

Kaynak: KOSGEB


**2013 yılı sabit fiyatlarıyla, milyon TL

B. Y3 Stratejik Amacına Dolaylı Hizmet Eden Mekanizmalar2

Y3 Stratejik Amacına Dolaylı Hizmet Eden TÜBİTAK Destekleri

TÜBİTAK TEYDEB Destekleri Kapsamındaki Sanayi-Sanayi İşbirliği Faaliyetleri

TÜBİTAK TEYDEB tarafından yürütülen destek programları kapsamında (1501, 1507 ve 1509); kuruluşların Ar-Ge kültürü ve Ar-Ge yapılanmasının oluşması, yenilikçi ürün ve teknoloji geliştirme yönünde yetkinliğin sağlanması, nitelikli işgücü istihdamının artırılması, yurtiçi ve yurtdışı yeni işbirliği ve açılım olanaklarının sağlanması amacıyla ortaklı proje başvuruları da yapılabilmektedir. Bu

2 Y3 stratejik amacına dolaylı hizmet eden TÜBİTAK-1513 Teknoloji Transfer Ofisleri Destekleme Programı’na

ilişkin bilgiler Y2 stratejik amacı altında verilmiştir.

200

bağlamda, destek programlarına yapılan ortaklı proje başvurularına ilişkin bilgiler Tablo 73, Tablo 74 ve Tablo 75’te verilmiştir.

Tablo 73. 1501 Destek Programı Kapsamında Ortaklı Proje Başvurularına İlişkin Bilgiler

2007 2008 2009 2010 2011 2012

30 Nisan 2013

Toplam (2005-Nisan

2013)

Toplam 1501 İçindeki Payı (%) (2005-30 Nisan

2013)

Ortaklı Önerilen Proje Başvuruları

23 19 18 12 26 43 20 187 2,6


19 15 18 9 17 23 12 134 3

Verilen Hibe Destek Tutarı (Milyon TL) *

88 31 85 27 5 8,1 0,2 290 11



2007 2008 2009 2010 2011 2012

30 Nisan 2013

Toplam (2007-Nisan 2013)

Toplam 1501 İçindeki Payı (%) (2007-30 Nisan

2013)


6 6 8 5 10 17 20 72 2,2

Desteklenen Proje Sayısı 3 6 3 3 5 10 8 38 1,5


0,6 0,8 0,9 0,4 0,6 0,1 3,3 0,8



2007 2008 2009 2010 2011 2012

30 Nisan 2013

Toplam (2007-Nisan 2013)

Toplam 1501 İçindeki Payı

(2007-30 Nisan 2013) %


- 4 10 15 12 10 10 61 20

Desteklenen Proje Sayısı - - 9 9 10 4 4 36 20,5


- - 0,1 1,1 5,9 6,5 0,9 14,4 23,5


TÜBİTAK TEYDEB Destekleri Kapsamındaki Üniversite – Sanayi İşbirliği Faaliyetleri

Teknoloji ve Yenilik Destek Programları kapsamında proje önerilerinin değerlendirilmesi ve desteklenen projelerin dönemsel faaliyetlerinin izlenmesi için üniversite ve araştırma kurumlarında görevli bilim insanlarıyla işbirliği yapılmaktadır. 2010 yılında 1.730 ve 2011 yılında 1.789, 2012 yılında ise 365’i ilk kez olmak üzere toplam 1.984, Ocak-Nisan 2013 döneminde ise 1.678 bilim insanı destek programlarının değerlendirme ve izleme süreçlerinde görevlendirilmiştir. Tablo 76’da hakem ve izleyici sayıları yıllar itibarıyla verilmiştir. Destek programları kapsamında bugüne kadar, 137 üniversiteden 4.412 farklı bilim insanı değerlendirme ve izleme süreçlerinde görev almıştır. Ayrıca, Türkiye’nin farklı yerlerindeki bilim insanlarının kuruluşları yerinde değerlendirmek üzere ziyaret etmesi bilginin yayılmasına ve uzun vadede üniversite ve sanayi arasında kalıcı bağların oluşmasına katkıda

201

bulunmaktadır. Değerlendirme ve izleme süreçlerinde görev alan bilim insanlarının üniversitelere göre dağılımı Şekil 38’de verilmektedir.

Destek programlarına başvuran proje önerilerinin değerlendirmesinde yer alacak hakem ve izleyicilerin tespiti bağımsız akademisyenlerden oluşan Teknoloji Yürütme Komitelerince gerçekleştirilmektedir.

TÜBİTAK’ın bu aşamada katkısı, sürecin yürütülmesi için gereken ortamın sağlanması ile sınırlıdır.

Bilimsel değerlendirme yapan hakemler, izleyiciler, geçici paneller ve kurullar, kurumsal temsil esasına göre değil, bireysel uzmanlık ve liyakat esasına göre seçilmekte ve bireysel değerlendirmelerini, ait oldukları kurumların görüşü olarak değil, bireysel bağımsız görüşleri olarak ifade etmek zorundadır. TÜBİTAK ARBİS ülkemizdeki tüm araştırmacıların, üniversite, kamu veya özel sektörde istihdam edilmelerine bakılmaksızın, kendilerini kayıt ettirmelerine açıktır. Böylece, özel sektörden de görevlendirme yapılabilmektedir. Ancak, proje başvurularının ticari faaliyet ve gizlilik konusu olması nedeniyle tedbirli davranılması gerekmektedir. Firmalar sundukları projelerin değerlendirilmesinde görev alan hakemlere gerekçeli itirazlarını yapabilmektedir.

Tablo 76. TÜBİTAK TEYDEB Hakem, İzleyici ve Rapor Sayıları

Yıl Hakem Yeni

Hakem Hakem Raporu

Proje Sayısı/ Hakem*

İzleyici Yeni

İzleyici İzleyici Raporu

Proje Dönem Dosyası/İzleyici*

2007 1.167 511 2.661 2 535 201 2.061 4

2008 1.594 695 4.022 2 681 245 2.080 3

2009 1.618 501 4.360 3 985 374 3.858 4

2010 1.445 443 3.574 2 922 460 2.770 3

2011 1.498 298 3.781 3 1.034 273 3.301 3

2012 1.703 376 4.862 3 1.104 201 3.621 3

30 Nisan 2013

1.264 204 2.511 2 625 78 944 2

* Ortalama

** 30 Nisan 2013 itibarıyla

Şekil 17. 1995-Nisan 2013 Tarihleri Arasında Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Destek Programları Kapsamında Projelerin Değerlendirme ve İzleme Süreçlerinde Görev Alan Hakemin Üniversitelere Göre Dağılımı

202

Tablo 77. TÜBİTAK TEYDEB Destek Programları Kapsamında Üniversite- Sanayi İşbirliği İçeren Proje Bilgileri

2009 2010 2011 2012 30 Nisan 2013

Üniversite-Sanayi İşbirliği İçeren Proje Başvuru Sayısı

187 242 249 478 186

Üniversite-Sanayi İşbirliği İçeren Proje Başvuru Sayısının Toplam Proje Başvuru Sayısı İçindeki Oranı (%)

10 14 15 19 21

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Destekleri

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu 6 Temmuz 2001 tarih ve 24454 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 2001 yılından itibaren uygulamaya konulan ve sanayicileri, araştırmacılar ve üniversiteler ile buluşturarak teknoloji yoğun üretime yönelik yeni ürün ve üretim yöntemleri geliştirmelerini sağlayacak bu Kanun kapsamında;

30 Nisan 2013 itibarıyla 49 Teknoloji Geliştirme Bölgesi kurulmuştur. Bu bölgelerden 34’ü faaliyete geçmiştir. Teknoloji Geliştirme Bölgelerine yönelik detaylı bilgi stratejik amaç Y2 bölümünde bulunmaktadır.

Maliye Bakanlığı Destekleri

5746 sayılı “Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun” kapsamında Türkiye'de faaliyet gösteren Ar-Ge merkezleri, kamu kurum ve kuruluşları ile uluslararası fonlardan desteklenen Ar-Ge projeleri ve ortaklarından en az birisi Ar-Ge merkezi bulunan bir işletme olmak üzere aynı veya değişik sektörde faaliyet gösteren işletmeler tarafından işbirliği içinde yürütülen ve bu işletmelerden birisi veya birkaçı tarafından fonlanan, Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri, Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı tarafından 12 Nisan 1990 tarihli ve 3624 sayılı Kanuna göre oluşturulan teknoloji merkezi işletmeleri ve Teknogirişim sermayesi desteğinden yararlananlara gerçekleştirdikleri Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri için teşvik ve istisnalar sağlanmaktadır. Detaylı bilgi stratejik amaç Y2 bölümünde bulunmaktadır.

KOSGEB Destekleri

Teknoloji Geliştirme Merkezleri (TEKMER) faaliyetlerine yönelik detaylı bilgi stratejik amaç Y2 bölümünde bulunmaktadır.

TTGV Destekleri

Öte yandan TTGV'nin sağladığı TGP, TPD, İTEP ve Çevre Destekleri kapsamında sanayi-sanayi işbirlikleri dolaylı olarak desteklenmektedir. TGP desteği kapsamında 2006 yılından 30 Nisan 2013 tarihine kadar 5 konsorsiyumun projesi desteklenmiştir.

Proje yürütülmesi esnasında kısmî teknoloji transferi, tasarım, imalat, test ve doğrulama kapsamında projeyi öneren kuruluşun diğer sanayi firmalarıyla ortak çalışmaları "Hizmet Alımı" harcamaları olarak destek kapsamına girmektedir. Desteklenen projeler kapsamında hizmet alımı yoluyla özel sektör tedarik amaçlı işbirliklerinin oranı %35 civarındadır.

30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla İTEP kapsamında desteklenen 5 proje olmuştur. Bu projelerin tümünde, projede kilit rol oynayacak bazı altyapıların geliştirilmesi (makine, cihaz, yazılım, tasarım, modelleme gibi) ve gerekli test/deneylerin gerçekleştirilmesi kapsamında sanayi-sanayi işbirliklerine örnek oluşturabilecek yapılar bulunmaktadır.

203

Tablo 78. TTGV Kullandırımları*

Yıllar Ar-Ge Destekleri

(TGP+İTEP) Ticarileştirme

Destekleri Çevre Destekleri

(ÇPD + OTİM)

2007 31 1 4

2008 36 2 4

2009 43 1 4

2010 29 - 3

2011 23 - 5

2012 8 - 3

2013** 2 - 1

Toplam 172 4 24

2013 (Yıl Sonu Tahmini)

6 0 3

* Milyon TL, 2013 yılı sabit fiyatlarıyla


Kalkınma Bakanlığı Destekleri

Araştırmacı Yetiştirme ve Sanayi Doktora Programına yönelik detaylı bilgi stratejik amaç Y1 bölümünde bulunmaktadır.

204

Stratejik Amaç Y4




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç Y4.

Ulusal Yenilik Sistemi İçerisindeki KOBİ'lerin Rolünün Güçlendirilmesi

Amaç Y4.1.

Daha çok KOBİ’nin Ar-Ge ve yenilik yapanlar halkasına eklenmesi

Y4.1.2 Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerini kendi bünyesinde gerçekleştiren KOBİ’lerin üniversite ve araştırma kurumlarıyla ortak proje üretme kapasitesinin artırılması

Eylem: Proje fikrinin belirlenmesi, projenin geliştirilmesi ve proje yönetimi konularında KOBİ’lere yönelik eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin geliştirilip KOBİ'lere sunulması

TÜBİTAK TÜSSİDE KOSGEB ve İlgili Odalar sürekli

D Gelişme:

Proje yönetimi konusunda KOBİ’lere açık eğitimler verilmiştir.

TÜBİTAK desteği alacak KOBİ’lerin proje yönetimi vb. kritik konularda TÜBİTAK TÜSSİDE’den eğitim alabilmesi için altyapı yapılmıştır.

Y4.1.3 KOBİ’lerin teknoloji yönelimi ve yönetimi yeteneğinin geliştirilmesi

Eylem: KOBİ’lerin mevcut durumu değerlendirerek geleceği planlamalarına yönelik olarak eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin geliştirilmesi ve sunulması

TÜBİTAK TÜSSİDE KOSGEB ve İlgili Odalar sürekli

D Gelişme:

KOSGEB ile ortak proje çalışması yönünde görüşmeler ve analizler yapılmıştır. Müfredat geliştirilmişi proje dokümanları hazırlanmıştır.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile proje görüşmeleri yapılmış, içerik tasarlanması çalışmalarına başlanmıştır.

Eylem: KOBI’lerin girişimcilik yetkinliklerinin iyileştirilmesi amacıyla “KOBI Akademi Projesi”nin gerçekleştirilmesi

TÜBİTAK TÜSSİDE KOSGEB 2012-2016

D

Gelişme:

Teknogirişimcilik konusunda TÜBİTAK TEYDEB ile işbirliği kurulmuştur.

Eğitim müfredatı tasarlanmış ve eğitici havuzu oluşturulmuştur.

Kasım 2012’de ilk grup eğitim gerçekleştirilmiştir.

Mayıs 2013’te ikinci gruba eğitim verilmiştir.

205




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Y4.1.4 KOBİ Ar-Ge ve yenilik destekleri ile fikri ve sınai mülkiyet hakları konusunda bilgiye ulaşımının kolaylaştırılması, bilgilendirme faaliyetlerinin yaygınlaştırılması ve

çeşitlendirilmesi

Eylem: KOBİ’lerinin yenilik kapasitelerinin geliştirilmesine ilişkin Hezarfen Projesi’nin yaygınlaştırılması


TOBB, KOSGEB, Endüstriyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu

2013 - 2014

D

Gelişme:

Türk Patent Enstitüsü tarafından Ankara’daki medikal cihaz ve alet üretimi konusunda faaliyet gösteren işletmelerin inovasyon ve Ar-Ge yönetimi kapasitelerini geliştirmek, sınai mülkiyet haklarının kullanımını artırmak ve işletmeleri ulusal ve uluslararası alanda tanıtmak amacıyla “Hezarfen Medikal Ankara Projesi” hazırlanmış ve projeye Ankara Kalkınma Ajansından mali destek sağlanmıştır. Türk Patent Enstitüsü ile Ankara Kalkınma Ajansı arasında 21 Aralık 2011 tarihinde sözleşme imzalanmıştır. On bir aylık proje 2012 Kasım ayında tamamlanmıştır.

18 Ekim 2012 tarihinde “Medikal Cihaz ve Ekipmanlar Sektöründe Gelecek Trendleri ve Ortaklaşa Rekabet Uluslararası Konferansı” eşleştirme etkinliği olarak düzenlenmiştir. Konferansta Ankara’nın medikal cihazlar ve aletler konusundaki kapasitesini artırmak ve bu konuda faaliyet gösteren firmaları ulusal ve uluslararası alanda tanıtmak ve bağlantılarını geliştirmek hedeflenmiştir. Ayrıca Avrupa’daki kümelerin, firmaların rekabet gücünü artırmak için gerçekleştirdikleri faaliyetler hakkında bilgi ve tecrübelerini aktarmaları ve muhtemel işbirliği alanlarının tartışılması sağlanmıştır.

2013 yılında Hezarfen Projesi’nin bir başka ilde paydaş kuruluşlarla işbirliği yapılarak uygulanması için çalışmalar yapılmıştır. 5 Temmuz 2012 tarihinde Eskişehir Osmangazi Üniversitesi’nden Hezarfen Projesi’nin Eskişehir’de uygulanması konusunda talep alınmıştır.

Hezarfen Teknoloji ve Tasarım Geliştirme Projesinin 2013 yılında Kayseri’de ve Eskişehir’de uygulanması için KOSGEB, ETMK, Kayseri Ticaret Odası, Kayseri Sanayi Odası, Eskişehir Sanayi Odası ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi ile iletişime geçilmiş ve mutabakat sağlanmıştır.

Eylem: Ar-Ge destek programları hakkında bilgilendirme ve başarı örneklerinin hedef kitleye aktarılması


TÜBİTAK, TOBB, Sanayi Sektörünü Temsil eden Dernek ve Sivil

Toplum Kuruluşları 2011 - 2016

D

Gelişme: Bilgilendirme çalışmaları çerçevesinde Üniversitelerde Sanayi Bölgelerinde ve STK’ların düzenlediği muhtelif organizasyonlarında tanıtıma yönelik sunum, film gösterimi, broşür dağıtımı, birebir bilgilendirme gibi faaliyetler yapılmaktadır. Bu dönemde 25 faaliyet gerçekleştirilmiştir. Ayrıca üniversite-sanayi işbirliğini geliştirmek amaçlı 6 bölgede (Ankara, Kocaeli, Bursa, İzmir, Antalya, ve Aydın) geniş katılımlı üniversite-sanayi işbirliği toplantıları düzenlenmiştir. 28 Mart 2013 tarihinde de İstanbul’da TGB zirvesi yapılmıştır.

206

Y4 - Bölüm 2: Ulusal Yenilik Sistemi İçerisinde KOBİ’lerin Rolünün Güçlendirilmesi Kapsamında Türkiye’deki Diğer Gelişmeler

A. TÜBİTAK Destekleri

1507 - KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı

KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı ile, KOBİ’ler tarafından yeni bir ürün üretilmesi, mevcut bir ürünün geliştirilmesi, iyileştirilmesi, ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin, yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Program kapsamında, KOBI’lerin 500.000 TL bütçe ve 18 ay süre ile sınırlı ilk 3 projesi ve ortaklı proje başvurusu yapılması durumunda aynı koşullarda 2 ilave proje olmak üzere toplam 5 proje TÜBİTAK tarafından desteklenmektedir. Destek oranı her dönem için sabit olup %75’tir.

Projelere program kapsamında sağlanacak desteklerle KOBİ’lerin, teknoloji ve yenilik kapasitelerinin geliştirilerek daha rekabetçi olmaları, sistematik proje yapabilmeleri, katma değeri yüksek ürün geliştirebilmeleri, kurumsal araştırma teknoloji geliştirme kültürüne sahip olmaları, ulusal ve uluslararası destek programlarında daha etkin yer almaları hedeflenmektedir.

Tablo 79. 1507 – KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı Başvuru Sayıları

2007 2008 2009 2010 2011 2012 30 Nisan

2013 2013* Toplam**

Proje Başvuru Sayısı 578 1.192 1.024 939 854 1.048 478 1.300 6.113

Firma Sayısı 536 1.097 946 848 773 951 466 1.170 -

Yeni Firma Sayısı - 945 715 605 571 657 253 830 3.746

Karar Verilen Proje Sayısı

(Yıl İçerisinde) 225 1.100 1.185 1.013 851 993 349 - 5.716

Destek Kararı Verilen 162 641 597 516 512 663 231 770 3.322

Desteklenmeyen 63 459 588 497 339 330 118 - 2.394

Sonuçlanan Proje Sayısı - 76 413 497 399 536 85 - 2.006

Ödenen Destek Tutarı ***

(Milyon TL) - 24,3 106,3 87,2 85,3 85,4 16,9 106 405,3


** 30 Nisan 2013 itibarıyla birikimli toplam


TÜBİTAK-1507 Programı’na, 2011 yılında 854 proje başvuru yapılmışken, 2012 yılında bu sayı

yaklaşık %22 artarak 1048 olarak gerçekleşmiştir. Bu program kapsamında, Ocak-Nisan 2013

döneminde proje başvurularının toplam proje başvurusuna oranı %55 olmuştur. Verilen hibe destek

tutarı 2013 sabit fiyatlarıyla, 2011 yılında 85,3 milyon TL ve 2012 yılında 85,4 milyon TL olarak

gerçekleşmiştir (Şekil 18). Ocak–Nisan 2013 döneminde ise, bu programa ödenen hibe destek tutarı

16,9 milyon TL olarak gerçekleşmiştir (Tablo 79).

207

Ocak-Nisan 2013 döneminde, bu program kapsamında 466 KOBİ ölçeğindeki firma, 478 proje

başvurusu gerçekleştirmiştir (Şekil 19). 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla, Program kapsamında 978 proje

desteklenmekte olup, 349 proje önerisinin değerlendirme süreci devam etmektedir. Şekil 34’ten de

görüleceği gibi, programa başvuru yapan kuruluşların büyük bir bölümünü programa ilk defa başvuru

yapan kuruluşlardan oluşmaktadır. Şekil 21’de program kapsamında proje başvurularının teknoloji

alanlarına göre dağılımı gösterilmektedir.

KOBİ’lerin TÜBİTAK TEYDEB Destek Programları İçindeki Yeri1

KOBİ’ler, TÜBİTAK-1507 Programı’na ilk 3 projesi ve ortaklı proje başvurusu yapılması durumunda

aynı koşullarda 2 ilave proje olmak üzere toplam 5 projeleri için başvurabilmelerin yanı sıra tüm destek

programlarından da faydalanabilmektedir.

2004-2012 yılları arasında, TÜBİTAK TEYDEB Destek Programları kapsamında:

Proje başvurusu yapan firmaların ölçeğine bakıldığında, KOBİ ölçekli firmaların oranı 2004

yılında %79 iken, 2012 yılı sonunda %87’ye yükselmiştir. Bu oran, 30 Nisan 2013 tarihi

itibarıyla %86’dır.

1 1511-Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı ile ilgili detaylı bilgi D1 ve D2

stratejik amaçları altında sunulmaktadır.

** 2013 yılı sabit fiyatlarıyla

Şekil 19. TÜBİTAK-1507 Programı Kapsamında Proje

Başvurularının Yıllara Göre Dağılımı


Şekil 18. TÜBİTAK-1507 Programı Kapsamında TÜBİTAK ve

DTM Kaynaklarından Sağlanan Destek Miktarının Yıllara

Göre Dağılımı

* 2013 Yıl sonu öngörüsü olup, Ocak-Nisan 2013 itibarıyla

başvuran firma sayısı 466 olup yeni firma sayısı 253’dür.

Şekil 20. TÜBİTAK-1507 Programına Başvuran Firma Sayısının Yıllara Göre Dağılımı

Şekil 21. TÜBİTAK-1507 Programı Kapsamında Proje Başvurularının Teknoloji Alanlarına Göre Dağılımı

208

KOBİ ölçekli firmalardan gelen proje başvurularının oranı ise, 2004 yılında %68 iken, 2012 yıl

sonu itibarıyla %81’e yükselmiştir. 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla ise bu oran %80 olmuştur.

Söz konusu dönem itibarıyla, tüm Destek Programları kapsamında, KOBİ ölçekli firmalara

verilen hibe destek tutarının oranı 2004 yılında %42 iken, 2012 yılı sonunda %59 olarak

gerçekleşmiştir. Bu oran Ocak-Nisan 2013 döneminde %71 olarak gerçekleşmiştir.

TÜBİTAK TEYDEB bünyesinde yürütülen destek programları kapsamında 1 Ocak 2007-30 Nisan

2013 dönemini kapsayan toplam proje başvuru sayısı ve ödenen destek tutarlarına ilişkin özet bilgiler

Şekil 22 ve Şekil 23’te verilmektedir. Buna göre, gerek proje başvuru sayılarının dağılımı gerekse de

ödenen destek tutarlarının dağılımı açısından bakıldığında TÜBİTAK-1507 Programı tüm TÜBİTAK

TEYDEB destek programları arasında önemli bir paya sahiptir.

TÜBİTAK TEYDEB Destek Programları kapsamında, 2013 yılında, 30 Nisan 2013 itibarıyla 328 firma,

347 proje ile ilk kez proje başvurusu yapmış olup, 56 firmanın 57 projesi desteklenmiştir (Tablo 80).

Tablo 80. TÜBİTAK Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Destek Programlarına İlk Kez Başvuru

Yapan Firmalara İlişkin Veriler

1501 1505 1507 1509 1511

30 Nisan

2013

itibarıyla

İlk kez Proje Başvurusu Yapan Firma Sayısı 54 17 251 6 - 328

KOBİ 38 17 251 6 - 312

Büyük 16 - - - - 16

İlk kez Başvuru Yapan Firma Proje Sayısı 63 17 261 6 - 347

KOBİ 43 17 261 6 - 327

Büyük 20 - - - - 20

Destek Kararı Verilen 10 3 42 2 57

KOBİ 6 3 42 2 53

Büyük 4 - - - 4

Şekil 22. TÜBİTAK TEYDEB bünyesinde yürütülen destek

programları kapsamında, Ocak 2007- Nisan 2013 dönemini

kapsayan proje başvuru sayılarının dağılımı

Şekil 23. TÜBİTAK TEYDEB bünyesinde yürütülen destek

programları kapsamında, Ocak 2007- Nisan 2013

dönemini kapsayan ödenen destek tutarlarının dağılımı

209

TÜBİTAK TEYDEB Tarafından Yürütülen Programlardaki İyileştirmeler

Ülkemizin Bilim, Teknoloji ve Yenilik (BTY) vizyonunu, önceliklerini ve ana hedeflerini içeren temel strateji belgesi olan “Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi (UBTYS) 2011-2016” ile, Bilim Teknoloji Yüksek Kurulu’nun (BTYK) 27 Aralık 2011 tarihinde yapılan toplantısında alınan kararlar doğrultusunda stratejik hedeflerini belirleyen TÜBİTAK;

KOBİ’lerin Ar-Ge Kapasitesi ve Yetkinliklerinin Artırılması,

TEYDEB Bütçesi İçerisinde KOBİ’lere Aktarılan Destek Oranının Artırılması,

Büyük Bütçeli Projelerde KOBİ’lerin Alt-Yüklenici Olarak Projelerde Yer Alması Zorunluluğu ve Kotası Getirilmesi,

Desteklenen KOBİ Projelerinde Araştırmacılara Teşvik Edici Ödüller Verilmesi,

Üniversite-Sanayi İşbirliğini İçeren Projelerin Değerlendirme Kriterlerinin İyileştirilmesi,

Üniversite-Sanayi İşbirliklerinin Çoğaltılması,

hedefleri paralelinde;

TÜBİTAK Bilim Kurulu’nun 2 Mart 2013 tarihli ve 207 sayılı toplantısı ile 6 Nisan 2013 tarih ve 218 sayılı toplantılarında alınan kararlar gereğince;

TÜBİTAK-1511 Öncelikli Alanlar Araştırma, Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı ve

TÜBİTAK-1512 Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı’nın

Uygulama Esasları’nda değişiklikler yapılmış ve bu değişiklikler yürürlüğe girmiştir.

TÜBİTAK-1511 Programında;

Programın yürütme mekanizmasında yeniliğe gidilmiş, her bir TEYDEB Teknoloji Grubu’nun çağrılar kapsamında oluşturacakları “Çağrılı Projeler Danışma Kurulu” ile program süreçlerini yürütmeleri kararlaştırılmıştır.

Program kapsamında değerlendirme süreleri kısalmıştır.

Program kapsamında proje değerlendirme boyutları ve proje puanlama kriterleri değiştirilmiştir.

1512 Programında;

Programın adı, 1512 TÜBİTAK Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı yerine; TÜBİTAK Girişimcilik Aşamalı Destek Programı olarak değiştirilmiştir.

Program dayanağı değiştirilerek, 5746 sayılı “Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun” yerine, 02.02.2013 tarih ve 28547 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak değişen 278 sayılı “Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanun”’a dayandırılmıştır.

Girişimcilere sermaye aktarımı, 5746 sayılı kanunda geçen teknogirişim sermaye desteği yerine, 278 sayılı kanuna uygun olarak teminat alınmaksızın hibe olarak sermaye desteği verilmesi şeklinde değiştirilmiştir.

Girişimci ve başvuru yapabilecek kişiler tanımı değiştirilmiştir.

Program kapsamında desteklenmesi uygun bulunan toplam giderler içerisindeki, genel gider desteği payı %15’ten, %20’ye yükseltilmiştir.

210

B. KOSGEB Destekleri

Ar-Ge İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı

Bu program ile yeni ürün, yeni süreç, bilgi ve/veya hizmet üretilmesi veya ticarileştirilmesi için araştırma, geliştirme, inovasyon ve endüstriyel uygulama projelerinin desteklenmesi suretiyle aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır:

Bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip KOBİ ve girişimcilerin geliştirilmesi,

Teknolojik fikirlere sahip tekno-girişimcilerin desteklenmesi,

KOBİ’lerde Ar-Ge bilincinin yaygınlaştırılması ve Ar-Ge kapasitesinin artırılması,

Ar-Ge ve İnovasyon proje sonuçlarının ticarileştirilmesi ve endüstriyel uygulamasına destek sağlanması.

KOSGEB KOBİ Proje Destek Programı

İşletmelere özgü sorunların işletmeler tarafından projelendirildiği ve projelendirilen maliyetlerin desteklenebildiği bu program ile aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır:

KOBİ’lerde proje kültürü ve bilincinin oluşturulması,

İşletmelerin proje yapabilme kapasitelerinin geliştirilmesi,

KOBİ’lerin; üretim, yönetim-organizasyon, pazarlama, dış ticaret, insan kaynakları, mali işler ve finans, bilgi yönetimi ve bunlarla ilişkili alanlarda sunacakları projelerin desteklenmesi.

KOSGEB Tematik Proje Destek Programı

Bu program ile aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır:

KOBİ’lerde makro strateji dokümanlarında işaret edilen öncelikler dikkate alınarak belirlenen tematik alanlarda bölgesel ve sektörel ihtiyaçların karşılanması,

Uluslararası mevzuat ve önceliklere KOBİ’lerin uyumunun sağlanması,

Meslek Kuruluşlarının KOBİ’leri geliştirmek amacıyla daha fazla proje hazırlamalarının teşvik edilmesi için işletme ve meslek kuruluşları projelerinin desteklenmesi.

KOSGEB Girişimcilik Destek Programı

Bu programın amacı:

Ekonomik kalkınma ve istihdam sorunlarının çözümünün temel faktörü olan girişimciliğin desteklenmesi ve yaygınlaştırılması,

Başarılı ve sürdürülebilir işletmelerin kurulması,

Girişimcilik kültürünün yaygınlaştırılması,

İş Geliştirme Merkezlerinin kurulması ile girişimciliğin geliştirilmesi,

İstihdamın artırılması,

Yerel dinamiklere dayalı girişimciliğin desteklenmesidir.

Girişimcilik Destek Programı, aşağıdaki 3 alt program ve 1 ödülden oluşmaktadır.

Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi

Yeni Girişimci Desteği

İş Geliştirme Merkezi (İŞGEM) Desteği

İş Planı Ödülü

KOSGEB Genel Destek Programı

Bu program ile:

211

Proje hazırlama kapasitesi düşük KOBİ’ler ile KOSGEB hedef kitlesine yeni dâhil olmuş sektörlerdeki KOBİ’lerin de mevcut KOSGEB desteklerinden faydalanması,

KOBİ’lerin kaliteli ve verimli mal/hizmet üretmelerinin sağlanması,

Mevcut KOSGEB desteklerinin revize edilerek daha fazla KOBİ’nin bu desteklerden yaygın şekilde faydalanması,

KOBİ’lerin rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek amacıyla genel işletme geliştirme faaliyetlerinin teşvik edilmesi,

KOBİ’lerin yurt içi ve yurt dışı pazar paylarını artırmak amacıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinin geliştirilmesi

amaçlanmaktadır.

Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ Destek Programı

Gelişme ve büyüme potansiyeline sahip küçük ve orta ölçekli işletmeler için aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır:

Borsa İstanbul A.Ş. (BİST) Gelişen İşletmeler Piyasası’nda işlem görmesinin sağlanması,

Sermaye piyasalarından fon temin edilmesine imkân sağlanması.

Yukarıda özetlenen KOSGEB destek programlarına ilişkin gerçekleşme rakamları Tablo 81’de yer almaktadır.

Tablo 81. KOSGEB Destek Programları Gerçekleşme Rakamları

Destek Programları

2010 2011 2012 2013* Toplam

Destek Miktarı**

İşletme Adedi

Destek Miktarı**

İşletme Adedi

Destek Miktarı**

İşletme Adedi

Destek Miktarı**

İşletme Adedi

Destek Miktarı**

İşletme Adedi

Genel Destek Programı

6,7 1.910 77,4 15.387 101,9 19.065 26 7.492 212 30.465

Ar-Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı

5,6 116 49,6 830 69,1 1.193 12,6 571 136,9 1.577

Girişimcilik Destek Programı

0,5 43 30,1 2.416 54,9 4.984 18,8 2.784 104,3 7.204

KOBİ Proje Destek Programı

0,4 3 23,5 630 60,2 1.814 12 841 96,1 2.304

Tematik Proje Destek Programı

0,2 8 0,5 18 0,12 9 0,82 25

Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ Destek Programı

0,1 3 0,1 3

* 30 Nisan2013 itibarıyla

**2013 yılı sabit fiyatlarıyla milyon TL

Öte yandan, 2013 yılı içerisinde, Ar-Ge ve İnovasyon Destek Programı kapsamında verilen personel gideri desteği ile 661 kişi; Endüstriyel Uygulama Destek Programı kapsamında personel gideri desteği ile 128 kişi istihdam edilmiştir. 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla Ar-Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı kapsamında istihdam edilen toplam personel sayısı 2534’tür.

212

KOBİ Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. Destekleri

2005 yılından beri aktif olarak faaliyetlerini devam ettirmekte olan KOBİ A.Ş.’ye, 2005-2012 döneminde 1.879 adet proje başvurusu yapılmıştır. Yapılan başvurulardan 1.218 tanesi bilgilendirme aşamasında kalmış; 661 proje sahibi başvuru formunu doldurarak KOBİ A.Ş.’ye resmi müracaatta bulunmuştur. KOBİ A.Ş. toplamda 54 işletmeden iş planı istemiş ve bu işletmeler üzerinde detaylı çalışmıştır. İş planı istenilen 54 işletmeden 27 tanesinin fizibilitesi ve mali-hukuki denetimi yapılmış, 9 işletme ile de ortaklık gerçekleştirilmiştir. KOBİ A.Ş.’ye yapılan başvuruların yıllara göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tablo 82. KOBİ A.Ş.’ye Yıllara Göre Başvurular

Proje Durumu 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012* Toplam

Toplam Başvuru 140 299 245 376 261 159 164 235 1879

Bilgi Bilgilendirme Aşamasında Kalan

91 191 139 263 183 107 90 154 1218

Başvuru Formu Gelen 49 108 106 113 78 52 74 81 661

İş planı Hazırlanan 10 14 9 5 5 3 4 4 54

Denetim + Fizibilitesi Yapılan 6 4 4 3 2 2 4 2 27

Ortaklık Gerçekleştirilen 0 1 2 1 2 1 2 0 9

* 30 Aralık 2012 tarihi itibarıyla KOBİ A.Ş.’den alınan rakamlardır.

Gelen başvurular sektörlere göre değerlendirildiğinde ise ilk 4 sırayı bilişim, makine sanayi, gıda ve enerji sektörleri oluşturmaktadır. Gelen başvuruların sektörlere göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tablo 83. KOBİ A.Ş. Yıllara ve Sektörlere Göre Başvurular

Sektör 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012* Toplam

Otomotiv 4 9 8 15 10 5 6 14 71

Makine Sanayi 23 41 34 31 14 16 14 10 183

Bilişim 15 22 16 18 20 12 23 34 160

Savunma Sanayi 1 - - 1 2 1 - 2 7

Uzay - - - - - - - -

Enerji 5 9 18 14 10 11 9 15 91

Su - - - - - - - 1 1

Gıda 16 33 36 56 31 13 18 15 218

Diğer 76 185 133 241 174 101 94 148 1156

* 30 Aralık 2012 tarihi itibarıyla KOBİ A.Ş.’den alınan rakamlardır.

C. Ar-Ge Vergi Teşvik Yasası

5746 sayılı “Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun” 12 Mart 2008 tarihinde, Kanunun uygulama Yönetmeliği ise TÜBİTAK’ın görüşü de alınarak, Maliye Bakanlığı ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle hazırlanmış ve 31 Temmuz 2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

2012 yılı gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanan mükelleflerin KOBİ ve büyük sanayi kuruluşları olarak dağılımı Tablo 84’te verilmektedir.

2

2 5746 Sayılı Kanun ile ilgili detaylı bilgi, Y2 stratejik amacı altında verilmektedir.

213

Tablo 84. 2012 Yılı Gelir Vergisi Stopajı Teşvikinden Yararlanan Mükelleflerin Kobi ve Büyük Sanayi Kuruluşları Olarak Dağılımı

Doktoralı Olanlar Diğer

Dönem KOBİ Sayı

KOBİ Tutar*

Büyük Sayı

Büyük Tutar*

KOBİ Sayı KOBİ Tutar*

Büyük Sayı

Büyük Tutar*

Ocak 2012 51 39,0 442 411,5 1.990 595,4 14.859 7.265,3

Şubat 2012 53 54,0 449 476,5 2.136 728,8 15.172 7.557,7

Mart 2012 102 113,3 478 689,2 3.469 1.514,1 15.706 12.158,0

Nisan 2012 38 47,0 476 764,4 2.179 1.187,2 15.790 12.621,1

Mayıs 2012 36 42,5 517 735,1 2.236 1.050,2 15.783 11.119,8

Haziran 2012 107 134,6 514 864,5 3.725 1.985,6 15.849 14.119,9

Temmuz 2012 52 61,8 498 897,1 2.282 1.203,2 16.191 15.555,6

Ağustos 2012 58 72,8 492 758,8 2.319 1.253,8 16.099 13.087,0

Eylül 2012 98 169,2 505 881,6 3.839 2.261,9 16.384 16.126,7

Ekim 2012 49 76,4 497 967,7 2.355 1.366,8 16.432 16.492,0

Kasım 2012 64 83,1 520 845,5 2.594 1.498,6 16.790 14.722,6

Aralık 2012 148 268,0 545 1.250,7 4.079 2.705,3 16.389 21.551,6

* 2013 Sabit Fiyatlarıyla, Bin TL

214

Stratejik Amaç Y5-Araştırma Altyapılarının TARAL’ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç Y5

Araştırma Altyapılarının TARAL’ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması1

Amaç Y5.1

Mevcut ve yeni araştırma altyapılarının UBTYS 2011-2016’nın stratejik yaklaşımına taban oluşturması

Strateji

Y5.1.1

Mevcut araştırma altyapılarının sektörlerarası çok ortaklı araştırma işbirliklerine de olanak tanıyacak şekilde, ülke öncelikleri doğrultusunda etkin, verimli ve sürdürülebilir şekilde kullanılmasının sağlanması

Eylem: ARBİS ve TARABİS’in etkinleştirilmesi TÜBİTAK, diğer destek veren

kurumlar Kamu Ar-Ge Desteği Veren

kuruluşlar, Üniversiteler 2011 – 2015

T

Gelişme: 1 Kasım 2011 tarihinde ARBİS’e ön kayıt yaptırmış kullanıcı ve onaylı kullanıcı sayıları sırası ile 127.782 ve 79.315 iken bu sayılar 21 Mayıs 2013 tarihi itibari ile 154.925 ve 89.187 yükselmiştir (Tablo 1).

Artış yüzdeleri ise;

Ön kayıtlı kullanıcılar için %21,24

Onaylı kullanıcılar için %12,44 olarak hesaplanmıştır.

2013 yılı sonunda bu rakamların, önkayıtlı kullanıcılar için 160 bin, onaylı kullanıcılar için 90 bin dolayında olacağı tahmin edilmiştir.

ARBİS kullanıcılarının ARBİS’teki bilgilerini güncellemelerini teşvik amacı ile proje değerlendirme panellerinde ve tanıtım toplantılarında ARBİS’e kayıt olunulması konusunun katılımcılara hatırlatılmasına devam edilmektedir.

1 Bu stratejik amaca yönelik aşağıda belirtilen strateji(ler) altında 2012 yılına yönelik uygun bir eylem bulunmamaktadır:

Y5.1.4. Üniversitelerde sanayi ihtiyaçlarını ve yerel özellikleri de dikkate alan tematik olarak yapılanmış araştırma merkezlerinin yaygınlaştırılması

215




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Tablo 85. TÜBİTAK ARBİS Temel İstatistikleri (21 Mayıs 2013 tarihi itibariyle onaylı kayıtlar)

Araştırmacı Sayıları (Yurtiçi/Yurtdışı) Ar-Ge Kuruluşu Sayıları (Yurtiçi/Yurtdışı)

Üniversite 53.258 Üniversite 379

Kamu 9.978 Kamu 265

Sivil Toplum Kuruluşu 329 Sivil Toplum Kuruluşu 31

Ticari (Özel) 19.570 Ticari (Özel) 463

Ticari (KİT) 310 Ticari (KİT) 10

Diğer 5.742

Toplam 89.187 Toplam 1.148

ARBİS’e Thomson’ın entegrasyonu tamamlanmış olup ARBİS kullanıcılarının ARBİS’teki bilgilerini güncellemelerini teşvik için tedbirler alınmıştır.

TARABİS’in kurgulanma amacı ulusal araştırma altyapısının kayıt altına alınması ve böylece kaynakların daha etkin ve verimli kullanılmasını sağlamaktadır. 2010 yılından itibaren TÜBİTAK ARDEB’e yapılan elektronik proje başvurularında, kurumlarda bulunup proje kapsamında kullanılacak olan ve ayrıca proje kapsamında talep edilen makine/teçhizat bilgileri elektronik ortamda Maliye Bakanlığı’nın taşınırlar için belirlemiş olduğu kodlama sistemi kullanılarak alınmaktadır. Sisteme yapılan girişlerin artmasının temel olarak, proje başvurularında makine-teçhizat-altyapı bilgilerinin TARABİS’e girilmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Bununla birlikte Araştırma Destek Grupları desteklenmesine karar verilen projelerin bütçelerinin belirlenmesi aşamasında kaynakların daha etkin kullanılmasını sağlamak amacıyla; alınacak alet/teçhizatlara karar verirken, TARABİS’teki bilgilerden faydalanmaktadır. Bunun dışında TARABİS’e verinin direk olarak Kamu Harcama ve Muhasebe Bilişim Sistemi (KBS) kapsamında Taşınır Mallar Yönetimi Sisteminden çekilmesinin fizibilite çalışması yapılmaktadır. Bu konuda Kamu Harcama ve Muhasebe Bilişim Sistemine (KBS) erişim için izin beklenmektedir.

1 Kasım 2011 tarihi itibarı ile 2.733 kurum/birimden 2.127 yurtdışı alet/teçhizat talep girişi, 30109 proje alet/teçhizat talep girişi ve 26553 mevcut alet/teçhizat girişi yapılmışken, 13 Mayıs 2012 tarihi itibari ile bu değerler 3.865 kurum/birimden 3.309 yurtdışı alet/teçhizat talep girişi, 53.426 proje alet/teçhizat talep girişi ve 45.620 mevcut alet/teçhizat girişi olarak yükselmiştir.

Artış yüzdeleri ise;

Kurum/birim için %41,

Yurtdışı Alet/Teçhizat Taleb Girişi için %55,

Proje Alet/Teçhizat Talep Girişi için %77,

Mevcut Alet/Teçhizat Girişi için ise %71,8 olarak hesaplanmıştır.

T

216




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Ulusal yenilik sistemi içinde yer alan tüm araştırma kuruluşlarının, araştırma altyapılarının ve araştırmacıların birbirine teknolojinin izin verdiği en yüksek hızlarda bağlanmasını sağlayacak ve ticari internet ağlarında olmayan yeni servislerin sunulduğu fiber optik tabanlı bir ağ altyapısının kurulması

TÜBİTAK ULAKBİM

UDHB, TCDD Genel Müdürlüğü, Ulaştırma Bakanlığına Bağlı İlgili

Diğer Genel Müdürlükler, Kalkınma Bakanlığı, Belediyeler

2011 - 2016

D

Gelişme: Eskişehir fiber optik ihalesini kazanan firmaya Mayıs ayında işyeri teslimi yapılarak sözleşme süreci takip edilecektir. İstanbul Medeniyet ve Marmara Göztepe yerleşkeleri aktif cihaz ihalelerinin de gerçekleştirilmesinin ardından altyapıya bağlanacaktır. Bu dönemde İstanbul Avrupa yakasında Boğaziçi Üniversitesi için güzergahın belirlenerek altyapının kurulması, Ankara’da şehiriçi güzergahın netleştirilerek ihale sürecinin başlatılması planlanmaktadır.

Eylem: "Türkiye Ulaştırma Araştırma Merkezi"nin oluşturulmasına yönelik olarak yapılabilirlik etüdü çalışmasının yapılması


Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığına bağlı ilgili

ve ilişkili kuruluşlar, Türkiye 'de faaliyet gösteren akademik ve diğer

teknik araştırma merkezleri, Belirlenecek uluslararası ulaştırma araştırma enstitüleri, Belirlenecek

teknik üniversiteler, TÜBİTAK, YÖK, Kuruluş ve işleyiş

prosedürlerine ilişkin olarak hukuk alanından belirlenecek yetkililer,

Finansman desteği ve ayni destek sağlayabilecek kamu/özel

kurum/kuruluşlar

2011 - 2013

D

Gelişme:

655 Sayılı KHK doğrultusunda Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı bünyesinde “Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Araştırmaları Merkezi Başkanlığı” kurulmuştur.

Söz konusu eyleme ilişkin çalışmaların, iç yapılanmasının tamamlanmasını müteakip, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Araştırmaları Merkezi Başkanlığı tarafından yürütülmesi planlanmaktadır.

217




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Salgınların erken tanı, tiplendirme ve kaynak araştırmasına yönelik mevcut alt yapının insan gücü ve teknik kapasite anlamında güçlendirilmesi, risk değerlendirme çalışmalarının sürdürülebilmesi ve buna göre kontrol önlemlerinin alınması için bilimsel veri oluşturulması


(Türkiye Halk Sağlığı Kurumu)

Sağlık Bakanlığı, GTHB, TÜBİTAK, Kalkınma Bakanlığı, YÖK, ÇŞB,

TÜİK 2012-2016

D

Gelişme:

THSK BHKP Kurum Başkan Yardımcılığı yapısında kurulan Erken Uyarı Cevap ve Saha Epidemiyolojisi Daire Başkanlığı merkezi düzeyde çalışmalarına başlamıştır. Günlük olarak olay bazlı sürveyans ve risk değerlendirmesi yapılmaktadır.

EUCS ile ilişkili kurum/kuruluşlarda belirlenmiş odak noktalarıyla aylık toplantılar yapılmaya devam edilmiştir.

THSK bünyesinde EUCS’nin fonksiyonlarına destek olacak bir operasyon merkezi kurulmuş ve çalışmalara başlamıştır.

IPA kaynaklı “Bulaşıcı hastalıkları Sürveyansı ve Kontrolü Projesi” kapsamında çalışmalara devam edilmiştir.

Saha Epidemiyolojisi Eğitim Programı (FETP) kapsamında 2. Dönem eğitimleri başlamıştır.

Temel Epidemiyoloji Eğitimleri gerçekleştirilmiştir.

Risk İletişimi Eğitimi Çalıştayı gerçekleştirilmiştir.

EUCS’ye destek verecek laboratuvar kapasitesinin artırılmasına yönelik olarak Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Mikrobiyoloji Referans Laboratuvarları Daire Başkanlığı’nca yapılan eğitimler devam etmektedir.

Strateji

Y5.1.2

İlgili tüm aktörlerin katılımı ile ülke öncelikleri doğrultusunda araştırma altyapılarına yönelik olarak bir yol haritası aracılığıyla altyapıların performans yönetimine dayalı izlenmesi ve altyapı mükerrerliğinin önlenmesi

Eylem: Araştırma Altyapıları (Merkezleri) Yol Haritasının hazırlanması ve araştırma altyapılarının etkin kullanımının ve sürdürülebilirliğinin sağlanması

Kalkınma Bakanlığı Kamu Kuruluşları, Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları, STK’lar

2011 - 2012

D Gelişme: 2011 yılında gerçekleştirilen Araştırma Altyapıları Çalıştayından sonra başlanan çalışmalar neticesinde araştırma altyapılarının daha etkin ve verimli şekilde kullanılması amacıyla Kanun Tasarısı Taslağı hazırlanmış, taslak ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına görüş için gönderilmiş ve nihai doküman Başbakanlık’a sunulmak üzere hazır hale getirilmiştir.

Performans ölçümü için kriterlerin tespit edilmesi ve ağırlıklandırılması işlemleri Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK tarafından ortak yürütülen çalışmalar kapsamında neticelenmiş ve pilot ölçekteki merkez incelemeleri başlamıştır.

Araştırma altyapıları yol haritası çalışmaları kapsamında Kalkınma Bakanlığı bünyesinde bir proje başlatılmıştır. Bu projenin bir parçası olarak da araştırma altyapıları portalı kurulması amaçlanmaktadır.

218




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Savunma ve Uzay konusunda teknoloji sahiplik düzeyinin takibi için bilgi sistemi (SARGES) kurulması

Milli Savunma Bakanlığı (Ar-Ge ve Teknoloji Dairesi

Başkanlığı)

SSM, TSK (Fabrikalar, Hava İkmal Bakım Merkezleri, Tersaneler), Savunma Sanayi Kuruluşları, TÜBİTAK SAGE, Araştırma

Kurumları, Üniversiteler

2011 – 2013

D

Gelişme: TÜBİTAK’ın 30 Ekim 2012 tarihli yazısı ile, proje önersinin kapsam itibariyle 1007 programı ile uyumlu hale getirilmesi için öncelikle teknoloji sınıflandırma çalışmalarını içerecek Yapılabilirlik Etüdü Projesi olarak gerçekleştirilmesinin uygun olacağı bildirilmiştir.

Bu amaca yönelik olarak TÜBİTAK mevzuatına göre hazırlanan Müşteri Kurum İhtiyaç Analiz Dokumanı, taslak Çağrı Dokumanı, taslak proje tanımlama dokümanı 20 Mart 2013 tarihinde TÜBİTAK’a gönderilmiştir.

Strateji

Y5.1.3 AB katılım öncesi mali yardım programlarından araştırma altyapılarına finansman ayrılması

Eylem: AB Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA)’nın ilgili bileşenlerinin, coğrafi kriter gözetmeksizin Türkiye’nin tüm bölgelerindeki Ar-Ge, yenilik, teknoloji ve bilgi toplumu altyapılarını destekleyebilecek şekilde yeniden düzenlenmesi

Kalkınma Bakanlığı-

Avrupa Birliği Bakanlığı TÜBİTAK, BSTB, ÇSGB sürekli

D

Gelişme:

Avrupa Birliği Bakanlığı: Yapılan görüşme ve yürütülen temasların neticesinde Avrupa Komisyonu, coğrafi konsantrasyon kısıtının esnetilmesi ile ilgili Türkiye pozisyonunu prensipte kabul etmiş bulunmaktadır. MIPD benzeri temel belgelerde yapılması gereken değişikliklerin 2013 dönemine yetiştirilmesi mümkün olmadığı için, bu değişikliğin 2014’te uygulanmaya başlanacak olan yeni IPA döneminde yapılması için Komisyon nezdinde gerekli girişimde bulunulmuştur.

Kalkınma Bakanlığı: Ar-Ge altyapısının geliştirilmesine yönelik tedbir içeren ve IPA’nın III. bileşeni çerçevesinde uygulanmakta olan Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı (OP) 2012-13 dönemine yönelik revize edilmiş ve Avrupa Komisyonuna sunulmuştur. Revizyon sürecinde mevcut dönemde geçerli olan coğrafi konsantrasyon (fonların kişi başına GSYİH’si Türkiye ortalamasının %75’inden düşük bölgelere tahsis edilmesi) kuralının kaldırılması ve ilgili Ar-Ge tedbirinin tüm bölgelerde uygulanmasına yönelik talep Avrupa Komisyonuna iletilmiş ve konu Komisyon ile müzakere edilmiştir. Fakat konu Komisyon tarafından uygulanabilir bulunmamış ve coğrafi konsantrasyon kuralının 2012-13 döneminde de devam etmesi yönünde karar alınmıştır.

Strateji

Y5.1.5

Ülke önceliklerimiz ve bilimsel kapasite eşgüdümümüz doğrultusunda stratejik olarak seçimi yapılcak uluslar arası alt yapı projelerine (ESFRI yol haritası vb) katılım konusunda mekanizmaların iyileştirilmesi

Eylem: Uluslararası altyapı projelerine katılım konusunda eşgüdüm faaliyetlerinin yürütülmesi

Kalkınma Bakanlığı AB Bakanlığı, TÜBİTAK 2011 - 2013

D

219




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: Araştırma altyapılarına yönelik olarak AB’deki gelişmeler takip edilmektedir.

AB 7. Çerçeve Programı ve European Research Infrastructure Consortium (ERIC) çalışmaları kapsamında eşgüdüm faaliyetleri devam etmiş ve projelere katılmak isteyen kurum ve kuruluşlar için destek ve niyet mektupları hazırlanmıştır.

Horizon 2020 için hazırlık çalışmalarına diğer kurumlarla birlikte devam edilmektedir.

“The Role of ICT Research Infrastructures in Horizon 2020” toplantısına katılım sağlanmıştır.

15 Mart 2013 tarihinde Brüksel’de düzenlenen ERIC komitesinin 10. toplantısına katılım sağlanmıştır.

ESFRI konularında kurulan mevcut ERIC’ler ve Türkiye’deki araştırma merkezlerinin ilk eşleştirmesi yapılmıştır.

Biyoteknoloji alanındaki ERIC’e katılım için müzakereler sürdürülmektedir.

D

220

Y5 - Bölüm 2: Araştırma Altyapılarının TARAL’ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması Kapsamında Türkiye’deki Diğer Gelişmeler

Bu bölümde, Araştırma Altyapılarına yönelik olarak Kalkınma Bakanlığı ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın faaliyetlerine ilişkin gelişmeler ve diğer düzenlemeler hakkında bilgi verilmektedir.

A. Kalkınma Bakanlığı Araştırma Altyapısı Destekleri

Araştırma altyapısı destekleri kapsamında ülkesel ve bölgesel önceliklerle uyumlu, kamu ve özel sektörün ihtiyaç duyduğu alanlarda araştırmacılara birlikte çalışma ortamı oluşturmak üzere yönetim ve işletme modeli oluşturulması ve diğer araştırma kurumları ile üniversitelerin kullanımına açık, sürdürülebilir araştırma merkezlerinin kurulması amaçlanmaktadır.

Toplam araştırma altyapısı yatırım miktarı 2013 sabit fiyatlarıyla, 2003 yılında 200 milyon TL iken 2013 yılında 500 milyon TL’ye yükselmiştir.

Araştırma altyapısı destekleri iki ana grup altında verilmektedir:

Tematik İleri Araştırma Merkezleri

Bilimsel araştırma konusunda göreceli olarak gelişmiş durumda olan, yeterli insan gücü kaynağına sahip üniversite ve kurumlarda öncelikli bir alanda uzmanlaşacak ve bu alanda ülke çapında söz sahibi ve yönlendirici olabilecek merkezler desteklenmektedir. Bu merkezler aracılığı ile ülke düzeyinde ileri düzeyde araştırma yapma imkânı yaratılması, araştırmacı insan kaynağının nicelik ve nitelik yönünden geliştirilmesi ve üniversite sanayi işbirliğine katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

Üniversitelerdeki bilimsel ve teknolojik birikimin ülkemizin ekonomik ve sosyal gelişimine katkısını artırmak amacıyla 2005 yılından itibaren vakıf üniversitelerinin uygun görülen araştırma altyapısı ve araştırmacı insan gücü yetiştirme projeleri de Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenmeye başlanmıştır.

Tablo 86’da 2003-2013 yılları arasında Yatırım Programları kapsamında desteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri listelenmektedir.

Tablo 86. 2003-2013 Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında Desteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri

Kurum Proje Adı Başlama ve Bitiş Yılları

Toplam Maliyet

(Bin TL)*

KAMU KURUMLARI

Gıda Tarım ve Hayv. Bak. Tarla Bitkileri Altyapı Geliştirme Projesi 2009-2012 13.663

Gıda Tarım ve Hayv. Bak. Lalahan Biyoteknoloji Merkezi 2010-2011 2.627

Gıda Tarım ve Hayv. Bak. Meyve-Asma Baz Materyalleri Ar-Ge Merkezi 2010-2012 5.886

Gıda Tarım ve Hayv. Bak. Milli Botanik Bahçesi 2011-2013 89.966

MKEK Gn.Md. Pilot Ölçekli Duyarsız Patlayıcı Altyapısı 2009-2011 23.187

Sağlık Bak. Pankreas Adacık Hücre İzolasyonu Merkezi 2008-2012 20.389

Sağlık Bak. Bağcılar Deneysel Araştırma ve Beceri Geliştirme Merkezi 2009-2012 3.773

TÜBİTAK SAGE Piroteknik Ateşleyici Kapsül Gel.Alt. 2007-2011 3.063

TÜBİTAK MAM Deniz Araştırmaları Mükemmeliyet Merkezi 2007-2011 19.439

TÜBİTAK MAM Hibrid Araç Teknolojileri Mükemmelliyet Merkezi 2007-2012 16.185

TÜBİTAK UZAY Uzay Güvenilirlik Altyapı 2007-2011 3.384

TÜBİTAK SAGE - Delici ve Delme Etkinliği Geliştirme Altyapısı 2008-2013 23.963

221

Tablo 86. 2003-2012 Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında Desteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri - Devam I


Toplam Maliyet

(Bin TL)*

TÜBİTAK MAM Yüksek Teknoloji Uygulamaları İçin LİDAR Geliştirilmesi

2008-2010 11.333

TÜBİTAK MAM-Organik Elekronik-OLED Teknoloji Altyapısı 2008-2012 5.255

TÜBİTAK MAM EE Araç Laboratuvarı 2008-2012 11.561

TÜBİTAK BİLGEM - ULSI-CMOS Tümdevre Altyapısı 2009-2012 8.933

TÜBİTAK BİLGEM- Katot ve Mikrodalga Vakum Tüp Altyapısı 2009-2012 10.090

TÜBİTAK BİLGEM - Kuantum Kriptoloji Araştırma Merkezi 2009-2012 6.306

TÜBİTAK BİLGEM- Anten Test Araştırma Merkezi 2009-2012 29.428

TÜBİTAK MAM GMBE-Biyogüvenlik Seviye 3 Laboratuvarı 2009-2011 2.557

TÜBİTAK MAM-GE Ulusal Gıda Yenilik Merkezi 2009-2011 5.849

TÜBİTAK MAM YDBE- Ulusal 1 MV Hızlandırılmış Kütle Spektroskopisi Laboratuvarı

2009-2012 8.933

TÜBİTAK UME- Çevresel Testler Merkezi 2009-2012 29.428

TÜBİTAK BİLGEM - Yazılım Test ve Kalite Değerlendirme Merkezi 2010-2013 2.674

TÜBİTAK BİLGEM - Çoklu Ortam Güvenlik Sistemleri Altyapısı 2010-2012 3.468,3

TÜBİTAK SAGE-Arayıcı Başlık Test Merkezi 2010-2012 13.978

TÜBİTAK UZAY-Hall Etkili İtki Motoru Geliştirme Altyapısı 2010-2012 11.876

TÜBİTAK MAM EE-Elektrik Enerjisi Depolama Teknolojileri Ar-Ge Merkezi

2010-2012 9.459

TÜBİTAK MAM-GE Gıda Güvenliğinde Erken Teşhis Projesi 2011-2012 5.465

TÜBİTAK BİLGEM - Konuşma ve Dil Teknolojileri Araştırma Merkezi 2011-2013 3.363

TÜBİTAK BİLGEM İleri Genom ve Biyoenformatik Araştırma Merkezi 2011-2013 8.933

TÜBİTAK MAM-EE Gaz Teknolojileri Ar-Ge Merkezi 2011-2012 8.933

TÜBİTAK SAGE - Ankara Sesaltı Rüzgar Tüneli Altyapısı İyileştirme 2011-2013 7.882

TÜBİTAK SAGE - İç Balistik Tasarım Altyapısı 2011-2012 3.363

TÜBİTAK FOTOVOLTAİK PERFORMANS TEST MERKEZİNİN KURULMASI

2012-2013 6.516

TÜBİTAK TÜRBİN MODÜLÜ TASARIM DOĞRULAMA ALTYAPISI 2012-2014 15.765

TÜBİTAK PATLAYICI KARŞI TEDBİRLERİ TEST ve ARAŞTIRMA MERKEZİ (MEKTAM)

2012-2013 7.357

TÜBİTAK ENERJİK MALZEMELER TAHRİBATSIZ TEST MERKEZİ 2012-2013 3.994

TÜBİTAK Ulusal Enerjetik Malzemeler Karakterizasyon Merkezi Altyapı Projesi

2012-2013 7.988

TAEK. Hızlandırıcı 1999-2011 48.037

ÜNİVERSİTELER

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Nükleer Rad. Det. Araş. Merk. 2012-2013 5.439

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Yenilikçi Gıda Teknolojileri Geliştirme Merkezi 2009-2011 7.670

Adnan Menderes Üniversitesi Tarımsal Biyoteknoloji ve Gıda Güvenliği Ar-Ge Merkezi 2010-2012 5.938

222

Tablo 86. 2003-2012 Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında Desteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri - Devam II


Toplam Maliyet

(Bin TL)*

Afyon Kocatepe Üniversitesi Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Geliştirme Merkezi 2000-2005 1.853

Akdeniz Üniversitesi Gıda Güvenliği ve Tarımsal Araştırmalar Merkezi 2009-2011 10.121

Akdeniz Üniversitesi Endüstriyel ve Medikal Uygulamalar Mikrodalga Araştırma Merkezi (EMUMAM)

2007-2009 1.774

Akdeniz Üniversitesi Organ Nakli Ar-Ge Merkezi 2010-2012 3.413

Anadolu Üniversitesi Havacılık Araştırma Merkezi 2011-2013 30.363

Anadolu Üniversitesi Raylı Sistemler Araştırma Merkezi 2011-2014 157.650

Anadolu Üniversitesi Seramik Araştırma Merkezi 2004-2009 14.291

Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsü 2001-2009 63.060

Ankara Üniversitesi Hızlandırıcı Merkezi ve Test Laboratuvarı 2006-2013 54.652

Ankara Üniversitesi Bitkisel Gen Kaynakları Merkezi 2008-2011 2.431,3

Ankara Üniversitesi Süperiletkenlik Araştırma Merkez Laboratuvarı 2010-2012 10.903

Ankara Üniversitesi Viral Zoonozlar Tanı ve İleri Araştırma Laboratuvarı 2011-2012 5.379

Ankara Üniversitesi Radyasyon Uygulamaları ve Teknolojileri Geliştirme Merkezi

2005-2011 3.882

Atatürk Üniversitesi Doğu Anadolu Gözlemevi 2011-2014 52.550

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Deprem Araştırmaları Merkezi 1997-2004 17.867

Boğaziçi Üniversitesi Yaşambilim Araştırma Merkezi 2009-2012 16.431

Boğaziçi Üniversitesi TAM: Teleiletişim ve Enformatik Alan. Araştırmacı ve Akademisyen Yetiştirme Merkezi

2007-2012 11.310

Boğaziçi Üniversitesi Hidrokarbonlardan Katalitik Hidrojen Üretim Teknolojileri Laboratuvarı

2007-2009 1.765

Boğaziçi Üniversitesi (ML) İleri Teknoloji Ar-Ge Merkezi 1998-2007 3.397

Boğaziçi Üniversitesi (Kandilli) Depreme Hazırlık Eğitim ve Öğretimi Merkezi 1997-2004 9.846

Boğaziçi Üniversitesi (Kandilli) Deprem Öncesi ve Sonrası Afet Yönetimi 1997-2004 3.398

Boğaziçi Üniversitesi (Kandilli) Deprem İzleme Merkezi 1998-2003 2.447

Boğaziçi Üniversitesi (Kandilli) İstanbul Deprem Erken Uyarı-Acil Amaçlı Ar-Ge Merkezi 1999-2007 2.384

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

Gözlemevi Büyük Teleskop Projesi 2007-2007 1.402

Çukurova Üniversitesi Tarımsal Biyoteknoloji Araştırma Altyapısı 2007-2011 11.288

Dokuz Eylül Üniversitesi İleri Biyomedikal Ar-Ge Merkezi 2007-2013 89.966

Dokuz Eylül Üniversitesi Elektronik Malzemeler Üretim ve Uygulamalar Merkezi 2009-2011 10.740

Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri Araştırma Merkezi ve Gemisi 2010-2012 2.522

Dumlupınar Üniversitesi (ML) Araştırma ve Tasarım Merkezi 2010-2012 9.459

Ege Üniversitesi Tekstil ve Deri Araştırma Merkezi 2007-2012 8.513

Ege Üniversitesi Enerji Enstitüsü 2011-2012 9.459

Ege Üniversitesi Farmasötik Bilimler Araştırma Merkezi 2009-2012 8.786

Ege Üniversitesi Biyobenzer Ürünler Araştırma Merkezi 2010-2013 9.459,0

223

Tablo 86. 2003-2012 Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında Desteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri - Devam III


Toplam Maliyet

(Bin TL)*

Ege Üniversitesi Enerji Verimli. Organik Optoelektronik ve Fotovoltaik Teknoloji Araştırma Merkezi

2011-2012 1.968

Erciyes Üniversitesi Radyo Astronomi Gözlemevi 2007-2008 901

Erciyes Üniversitesi Mekatronik Mühendisliği Bölümü Endüstriyel Teknolojiler Araştırma, Uygulama ve Eğitim Merkezi

2007-2008 1.707

Gazi Üniversitesi İleri Teknolojiler Ar-Ge Merkezi 1998-2008 11.826

Gazi Üniversitesi Nanotıp Araştırma Merkezi 2007-2011 13.693

Gazi Üniversitesi Fotonik Araştırma Merkezi 2011-2013 12.822

Gazi Üniversitesi İmmünobiyoteknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi 2009-2013 8.997

Gazi Üniversitesi İleri Araştırma ve Eğitim Programları 2001-2007 13.144

Gazi Üniversitesi Linyit Ar-Ge Çalışmaları Laboratuvarı 2008-2010 3.324

Gazi Üniversitesi Plazma Teknolojileri İleri Araştırma Merkezi (*) 2011-2011 112

Gaziantep Üniversitesi Gıda Ürünleri Araştırma Geliştirme Merkezi 2009-2012 3.363

Gebze Yüksek Teknoloji Ens. Nanoteknoloji Araştırma Merkezi 2003-2006 10.288

Gebze Yüksek Teknoloji Ens. Nano-Magnetizm Araştırma Merkezi 2009-2012 15.359

Hacettepe Üniversitesi Pediatrik Kök Hücre Ar-Ge ve Hücresel Tedavi Merkezi 2006-2009 6.973

Hacettepe Üniversitesi Girişimsel Radyolojik Görüntüleme Teknolojileri Geliştirme Merkezi

2008-2009 7.534

Hacettepe Üniversitesi Doğa Koruma ve Biyoçeşitlilik Ar-Ge Merkezi 2009-2013 23.227

Hacettepe Üniversitesi Hacettepe Ar-Ge Merkezi 1998-2004 2.767

Hacettepe Üniversitesi Transgenik Hayvan Araştırmaları Laboratuvarı 2009-2011 2.127

Hacettepe Üniversitesi Kimyasal Sensörler Araştırma Merkezi 2011-2012 2.798

Harran Üniversitesi GAP Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Ar-Ge Merkezi 2011-2013 9.564

Harran Üniversitesi Biyoteknoloji Araştırma Merkezi 2009-2011 3.795

Harran Üniversitesi Yumuşak ve Sert Çekirdekli Meyveler Ar-Ge ve Uygulama Merkezi

2002-2007 1.290

Harran Üniversitesi Tam Otomatik Sera Kompleksi Ar-Ge ve Uygulama Merkezi

2002-2006 1.429

Harran Üniversitesi Yüksek Başarımlı Bilgi İşlem Araştırma Merkezi 2010-2011 2.084

İstanbul Teknik Üniversitesi Uydu Yer Terminali Projesi 1995-2006 42.907

İstanbul Teknik Üniversitesi Otomotiv Teknolojileri Ar-Ge Merkezi (OTAM) 1998-2005 21.986

İstanbul Teknik Üniversitesi Rotorlu Araçlar Ar-Ge Merkezi (ROTAM) 2002-2011 65.967

İstanbul Teknik Üniversitesi Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Merkezi 2004-2012 68.315

İstanbul Teknik Üniversitesi Nanobilim ve Nanoteknoloji İleri Araştırmalar Merkezi 2008-2012 26.853

İstanbul Teknik Üniversitesi Yüksek Teknoloji Seramikler ve Kompozitler Araştırma Merkezi

1997-2009 10.284

İstanbul Teknik Üniversitesi Mekatronik Eğitim ve Araştırma Merkezi 2000-2011 18.705

İstanbul Teknik Üniversitesi RF/Karışık İşaret Araştırma Merkezi 2011-2013 8.828

224

Tablo 86. 2003-2012 Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında Desteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri - Devam IV


Toplam Maliyet

(Bin TL)*

İstanbul Teknik Üniversitesi İleri Araştırma ve Eğitim Programları 2001-2009 62.611

İstanbul Teknik Üniversitesi Bilim Parkı 2007-2011 8.535

İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Yatakları Araştırma Merkezi 2009-2011 3.924

İstanbul Teknik Üniversitesi Ulusal Membran Teknolojileri Merkezi 2010-2011 5.949

İstanbul Üniversitesi İleri Litografik Yöntemler Laboratuvarı 2010-2012 5.481

İstanbul. Üniversitesi Gıda Antioksidanları Araştırma Merkezi 2011-2012 2.260

İzmir Yüksek Teknoloji Ens. İzmir Çevresi Çevre Referans Ar-Ge Merkezi 1998-2005 4.290

İzmir Yüksek Teknoloji Ens. Yüksek Teknoloji Ar-Ge ve Eğitim Merkezi 1999-2005 3.697

İzmir Yüksek Teknoloji Ens. Kompozit Malzemeler Araştırmalar Merkezi 2009-2009 1.787

İzmir Yüksek Teknoloji Ens. Kütle Spektrometre Merkezi 2008-2009 3.764

İzmir Yüksek Teknoloji Ens. Uygulamalı Kuantum Araştırma Merkezi 2009-2011 5.020

İzmir Yüksek Teknoloji Ens. Jeotermal Enerji Ar-Ge ve Test Eğitim Merkezi 2002-2005 1.499

İzmir Yüksek Teknoloji Ens. Biyoteknoloji ve Biyomühendislik Araştırmaları Merkezi (BİYOMAM)

2007-2009 4.315

K. Maraş Sütçü İmam Üniversitesi

Araştırma Sera Altyapısı 2007-2008 1.970

Kocaeli Üniversitesi Medikal Elektro-optik Sistemler Araştırma Merkezi 2011-2013 5.675

Kocaeli Üniversitesi (ML) İleri Disiplinler Arası Araştırmalar Laboratuvarı (İDEAL) 2008-2011 6.758

Marmara Üniversitesi İleri Üretim ve Yönetim Teknolojileri Merkezi 1997-2006 19.777

Marmara Üniversitesi Mekatronik Sistemler İmalat Otomasyonu Altyapı 2000-2005 19.453

Marmara Üniversitesi Genetik ve Metabolik Hastalıklar Araştırma ve Uygulama Merkezi

2010-2012 5.570

Mimar Sinan Üniversitesi Sinema Kültür Mirası Ar-Ge Altyapısı 2009-2011 4.086

Mustafa Kemal Üniversitesi Deneysel Araştırmalar Merkezi 2009-2011 1.172

ODTÜ Endüstriyel Mikro-Elektro-Mekanik Sist. Ar-Ge Merk. (MEMS)

2002-2011 31.332

ODTÜ Güneş Enerjisi Araştırma Merkezi (GÜNAM) 2009-2011 17.318

ODTÜ Rüzgar Enerjisi Teknolojileri Ar-Ge Merkezi 2011-2013 19.654

ODTÜ BİLTİR-Endüstriyel Tasarım ve İmalat Merkezi 2002-2006 8.334

ODTÜ Otomotiv Hasarsız Çarpışma Test Merkezi 2006-2011 14.122

ODTÜ Modelleme ve Simülasyon Merkezi 2007-2011 9.904

ODTÜ Biyomalzeme ve Doku Mühendisliği Araştırma Merkezi 2011-2012 5.570

ODTÜ Kriptoloji Laboratuvarı 2004-2007 4.071

ODTÜ Sensör Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi 2005-2006 6.571

ODTÜ (ML) Moleküler Biyoloji-Biyoteknoloji Ar-Ge Merkezi 1998-2008 9.065

Pamukkale Üniversitesi (ML) Teknoloji Geliştirme Merkezi 2002-2008 4

Sakarya Üniversitesi Elektromanyetik Araştırma Merkezi 2010-2011 2

225

Tablo 86. 2003-2012 Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında Desteklenen Tematik İleri Araştırma Merkezleri - Devam V


Toplam Maliyet

(Bin TL)*

Selçuk Üniversitesi Doğal Ürünler Araştırma ve Uygulama Merkezi 2011-2013 8

Selçuk Üniversitesi İmalat Sistemleri Otomasyon ve Bilgisayar Destekli Tasarım,Üretim,Araştırma ve Uygulama Altyapısı

2006-2006 2

Selçuk Üniversitesi İleri Tarım Teknolojileri Altyapısı 2007-2008 1

Selçuk Üniversitesi İleri Teknoloji Ar-Ge Merkezi 1998-2007 4

Süleyman Demirel Üniversitesi Hayvancılık Ar-Ge Merkezi 2000-2005 2

Süleyman Demirel Üniversitesi Biyolojik Savaş Etmenleri Araştırma ve Üretim Merkezi 2007-2008 1

Uludağ Üniversitesi Uludağ Yenilik Merkezi 1996-2004 2

Uludağ Üniversitesi Mekatronik Sistemler ve Otomasyon Teknolojileri Geliştirme

2005-2007 2

Yıldız Teknik Üniversitesi Biyomedikal Malzemeler ve Yapay Dokular Araştırma Merkezi

2005-2008 12

Yıldız Teknik. Üniversitesi Bitkisel Orjinli Pestisitler Araştırma ve Uygulama Merkezi 2007-2009 4

VAKIF ÜNİVERSİTELERİ

Atılım Üniversitesi Metal Şekillendirme Mükemmeliyet Merkezi 2007-2009 7

Atılım Üniversitesi Metal Şekillendirme Mükemmeliyet Merkezi - II. Faz 2012-2014 13

Bilkent Üniversitesi Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezi (UNAM) 2005-2006 67

Bilkent Üniversitesi Tanısal ve Girişimsel Manyetik Rezonans Görüntüleme Merkezi

2007-2008 16

Bilkent Üniversitesi Hareket Algılayıcı Teknolojileri Uzmanlık Merkezi 2010-2011 18

Fatih Üniversitesi BiyoNanoTeknoloji Araştırma Laboratuvarı 2008-2010 9

İstanbul Medipol Üniversitesi REJENERATİF VE RESTORATİF TIP ARAŞTIRMALARI MERKEZİ

2012-2014 22

Koç Üniversitesi Yüzey Teknolojileri Araştırma Merkezi 2010-2012 17

Sabancı Üniversitesi Nano-Mikro Disiplinlerarası İleri Araştırma Merkezi (SUNUM)

2009-2011 32

TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi

Su Türbini Tasarımı ve Testleri Merkezi Altyapısı 2011-2013 10

* 2013 Yılı Sabit Fiyatlarıyla

2013 Yılı Yatırım Programı’nda üniversitelere ait 28 ve diğer kamu kurumlarına ait 30 olmak üzere toplam 58 tematik ileri araştırma merkezi projesi bulunmaktadır. Bu projelere ilişkin bilgiler Tablo 87’de yer almaktadır.

Tablo 87. 2013 Yılı Yatırım Programında Yer Alan Tematik İleri Araştırma Merkezi Projeleri


Tarihi

Öngörülen Bitiş Tarihi

Toplam Maliyet (Bin TL)

2013 Yılı Ödeneği (Bin TL)

Üniversiteler

Akdeniz Üniversitesi Gıda Güvenliği ve Tarımsal Araştırmalar Merkezi

2009 2013 11.770 2.300

Akdeniz Üniversitesi Organ Nakli Ar-Ge Merkezi 2010 2013 3.608 200

226

Tablo 87. 2012 Yılı Yatırım Programında Yer Alan Tematik İleri Araştırma Merkezi Projeleri - Devam I


Tarihi




Anadolu Üniversitesi Havacılık Araştırma Merkezi 2011 2014 28.890 10.000

Anadolu Üniversitesi Raylı Sistemler Araştırma Merkezi 2011 2014 150.000 49.722

Ankara Üniversitesi Hızlandırıcı Merkezi ve Test Laboratuvarı 2006 2014 56.000 8.604

Ankara Üniversitesi Viral Zoonozlar Tanı ve İleri Araştırma Laboratuvarı

2011 2013 5.889 500

Ankara Üniversitesi Süperiletkenlik Araştırma Merkez Laboratuvarı

2010 2013 11.423 500

Ankara Üniversitesi Yer Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi

2012 2014 5300 2.600

Atatürk Üniversitesi Doğu Anadolu Gözlemevi 2011 2014 55.000 26.800

Boğaziçi Üniversitesi TAM: Teleiletişim ve Enformatik Alan. Araştırmacı ve Akademisyen Yetiştirme Merkezi

2007 2014 12.300 900

Boğaziçi Üniversitesi Yaşambilim Araştırma Merkezi 2009 2013 19.568 1.000

Dokuz Eylül Üniversitesi İleri Biyomedikal Ar-Ge Merkezi 2007 2013 98.328 20.083

Ege Üniversitesi Biyobenzer Ürünler Araştırma Merkezi 2010 2013 9.537 1.000

Gazi Üniversitesi İmmünobiyoteknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi

2009 2013 8.000 2.000

Gazi Üniversitesi Fotonik Araştırma Merkezi 2011 2013 13.590 5.525

Hacettepe Üniversitesi Doğa Koruma ve Biyoçeşitlilik Ar-Ge Merkezi

2009 2013 18.498 3.000

Harran Üniversitesi GAP Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Ar-Ge Merkezi

2011 2013 9.528 2.500

İTÜ Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Merkezi

2004 2013 78.649 10.000

İTÜ Nanobilim ve Nanoteknoloji İleri Araştırmalar Merkezi

2008 2013 28.404 1.500

İTÜ RF/Karışık İşaret Araştırma Merkezi 2011 2013 8.912 3.500

İTÜ Coğrafi Bilgi Teknolojileri Merkezi 2012 2014 8.370 5.000

İTÜ Araç Teknolojileri Ar-Ge Merkezi 2012 2014 10.530 2.475

İstanbul Üniversitesi Hulusi Behçet Araştırma Merkezi 2010 2013 10.141 100

Kocaeli Üniversitesi Medikal Elektro-optik Sistemler Araştırma Merkezi

2011 2013 5.645 2.150

ODTÜ Rüzgar Enerjisi Teknolojileri Ar-Ge Merkezi

2011 2014 19.705 4.500

ODTÜ Biyomalzeme ve Doku Mühendisliği Araştırma Merkezi

2011 2013 6.112 500

ODTÜ Deniz Ekosistem ve İklim Araştırma Merkezi

2012 2014 6475 3.000

Selçuk Üniversitesi Doğal Ürünler Araştırma ve Uygulama Merkezi

2011 2014 8.000 10

227

Tablo 87. 2012 Yılı Yatırım Programında Yer Alan Tematik İleri Araştırma Merkezi Projeleri - Devam II


Tarihi




Kamu Kurumları

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı

Deprem Veri Merkezi 2011 2013 2.020 710

Gıda, Tarım ve Hayv. Bk. Meyve-Asma Baz Materyalleri Ar-Ge Merkezi

2010 2013 7.942 2.000

Gıda, Tarım ve Hayv. Bk. Milli Botanik Bahçesi 2011 2014 90.136 22.450

Mkek Gn.Md. Pilot Ölçekli Duyarsız Patlayıcı Altyapısı 2009 2013 50.093 12.600

TÜBİTAK MAM Deniz Araştırmaları Mükemmeliyet Merkezi

2007 2013 20.801 10

TÜBİTAK SAGE - Delici ve Delme Etkinliği Geliştirme Altyapısı

2008 2013 15.636 10

TÜBİTAK MAM-Organik Elekronik-OLED Teknoloji Altyapısı

2008 2013 5.323 10

TÜBİTAK BİLGEM - ULSI-CMOS Tümdevre Altyapısı

2009 2013 8.981 10

TÜBİTAK BİLGEM- Katot ve Mikrodalga Vakum Tüp Altyapısı

2009 2015 11.675 1.500

TÜBİTAK BİLGEM - Kuantum Kriptoloji Araştırma Merkezi

2009 2013 6.313 10

TÜBİTAK BİLGEM- Anten Test Araştırma Merkezi 2009 2013 29.561 10

TÜBİTAK MAM YDBE- Ulusal 1 MV Hızlandırılmış Kütle Spektroskopisi Laboratuvarı

2009 2013 8.939 10

TÜBİTAK BİLGEM - Yazılım Test ve Kalite Değerlendirme Merkezi

2010 2013 2.671 10

TÜBİTAK BİLGEM - Çoklu Ortam Güvenlik Sistemleri Altyapısı

2010 2013 3.558 10

TÜBİTAK SAGE-Arayıcı Başlık Test Merkezi 2010 2013 14.058 10

TÜBİTAK UZAY-Hall Etkili İtki Motoru Geliştirme Altyapısı

2010 2014 13.415 1.000

TÜBİTAK MAM-GE Gıda Güvenliğinde Erken Teşhis Projesi

2011 2013 5.487 10

TÜBİTAK BİLGEM - Konuşma ve Dil Teknolojileri Araştırma Merkezi

2011 2014 3.486 100

TÜBİTAK BİLGEM İleri Genom ve Biyoenformatik Araştırma Merkezi

2011 2013 9.658 1.000

TÜBİTAK MAM-EE Gaz Teknolojileri Ar-Ge Merkezi 2011 2013 8.972 10

TÜBİTAK SAGE - Ankara Sesaltı Rüzgar Tüneli Altyapısı İyileştirme

2011 2013 7.864 10

TÜBİTAK MAM Hibrid Araç Teknolojileri Mükemmelliyet Merkezi

2007 2013 16.236 10

TÜBİTAK SAGE - İç Balistik Tasarım Altyapısı 2011 2013 3.810 450

TÜBİTAK BİLGEM-Kablosuz İletişim Teknolojileri Laboratuvarı

2012 2014 9975 2.500

228

Tablo 87. 2012 Yılı Yatırım Programında Yer Alan Tematik İleri Araştırma Merkezi Projeleri - Devam III


Tarihi




TÜBİTAK BİLGEM-Patlayıcıya Karşı Tedbir Test ve Araştırma Merkezi

2012 2013 8325 1.500

TÜBİTAK UME-Fotovoltaik Test ve Araştırma Merkezi

2012 2013 6485 500

TÜBİTAK SAGE-Enerjik Malzemeler Tahribatsız Test Merkezi

2012 2013 4230 3.180

TÜBİTAK MAM-Enerjetik Malzemeler Karakterizasyon Altyapısı

2012 2014 7980 3.300

TÜBİTAK BUTAL-Eser Bileşen Laboratuvarı 2012 2014 4725 689

TÜBİTAK Türk Ulusal e-Bilim e-altyapısı (Truba) 2012 2014 20475 5.250

Merkezi Araştırma Laboratuvarları

Araştırma altyapısı eksik olan üniversite ve araştırma kurumlarında ileri düzeyde araştırma projelerinin yürütülmesini sağlayacak merkezler oluşturulmaktadır. Merkezi Araştırma Laboratuvarlarının temel amaçları arasında yeni kurulan ve gelişmekte olan üniversitelere daha fazla sayıda nitelikli eleman çekebilmek, araştırma kültürünü yaygınlaştırmak ve üniversite-özel sektör işbirliği anlamında somut projelerin geliştirilebileceği platformlar oluşturmak yer almaktadır. Bu merkezlerde kişilerin veya bölümlerin kontrolü altında olmayan, yönetim modeli şeffaf ve bütün araştırmacıların kullanımına açık nitelikli araştırma altyapıları oluşturulmaktadır. Böylelikle üniversitelerde görev yapan araştırmacılar TÜBİTAK, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı gibi diğer kamu kurumlarının verdiği proje desteklerinden ve uluslararası fonlardan daha fazla yararlanabilecektir.

Bu kapsamda, 2013 yılında 1, 2012 yılında 4, 2011 yılında 8, 2010 yılında 54, 2009 yılında 10 ve daha önceki yıllarda 5 olmak üzere toplam 82 merkezi laboratuvar projesi Yatırım Programı’na alınmıştır. 2014 yılı için 9 yeni üniversitede merkezi araştırma laboratuvarı kurulmasına destek sağlamak üzere çalışmalar başlatılmıştır.

Merkezi Araştırma Laboratuvarları proje bilgileri Tablo 88’de verilmektedir.

Tablo 88. Merkezi Araştırma Laboratuvarı Projeleri

Kurum Başlama ve Bitiş Yılları Toplam Maliyet*

(Bin TL)

Abant İzzet Baysal Üniversitesi 2010-2013 8.630

Afyon Kocatepe Üniversitesi 2010-2013 9.977

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi 2010-2013 5.456

Ahi Evran Üniversitesi 2009-2012 10.652

Aksaray Üniversitesi 2010-2013 6.389

Amasya Üniversitesi 2010-2013 6.100

Ardahan Üniversitesi 2010-2013 5.050

Artvin Çoruh Üniversitesi 2010-2013 5.553

Atatürk Üniversitesi 2010-2013 10.398

Balıkesir Üniversitesi 2010-2013 9.943

229

Tablo 88. Merkezi Araştırma Laboratuvarı Projeleri - Devam I


(Bin TL)

Bartın Üniversitesi 2010-2013 5.077

Batman Üniversitesi 2010-2013 5.259

Bayburt Üniversitesi 2010-2013 4.227

Bilecik Üniversitesi 2010-2013 5.254

Bingöl Üniversitesi 2010-2012 5.754

Bitlis Eren Üniversitesi 2010-2012 4.515

Boğaziçi Üniversitesi 1998-2008 7.337

Bozok Üniversitesi 2009-2013 10.188

Bülent Ecevit Üniversitesi 2008-2013 10.831

Celal Bayar Üniversitesi 2011-2013 7.764

Cumhuriyet Üniversitesi 2011-2013 10.480

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi 2010-2012 10.000

Çankırı Karatekin Üniversitesi 2010-2012 4.515

Dicle Üniversitesi 2009-2012 12.187

Dumlupınar Üniversitesi 2010-2013 9.929

Düzce Üniversitesi 2010-2013 6.632

Ege Üniversitesi 2010-2013 9.469

Erciyes Üniversitesi 2010-2012 14.905

Erzincan Üniversitesi 2010-2013 7.738

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi 2011-2013 8.326

Fırat Üniversitesi 2010-2013 9.433

Gaziantep Üniversitesi 2010-2014 12.000

Gaziosmanpaşa Üniversitesi 2009-2013 10.674

Giresun Üniversitesi 2010-2013 6.278

Gümüşhane Üniversitesi 2010-2013 6.382

Hacettepe Üniversitesi 2010-2014 20.000

Hakkari Üniversitesi 2013-2015 5.600

Harran Üniversitesi 2012-2014 8.800

Hitit Üniversitesi 2009-2012 11.738

Iğdır Üniversitesi 2010-2013 4.774

İnönü Üniversitesi 2010-2012 6.906

İstanbul Üniversitesi 2010-2013 9.546

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü 2012-2014 10.530

230

Tablo 88. Merkezi Araştırma Laboratuvarı Projeleri - Devam II


(Bin TL)

K. Maraş Sütçü İmam Üniversitesi 2008-2011 10.222

Kafkas Üniversitesi 2012-2014 8.424

Kar.Mehmet Bey Üniversitesi 2010-2013 6.152

Karabük Üniversitesi 2010-2013 8.914

Kastamonu Üniversitesi 2012-2014 6.318

Kırıkkale Üniversitesi 2009-2012 9.310

Kırklareli Üniversitesi 2010-2012 4.514

Kilis 7 Aralık Üniversitesi 2010-2013 4.532

Kocaeli Üniversitesi 2008-2011 6.430

M.Akif Ersoy Üniversitesi 2010-2013 6.818

Mardin Artuklu Üniversitesi 2010-2013 4.524

Mersin Üniversitesi 2009-2012 12.391

Mimar Sinan Üniversitesi 2010-2013 6.536

Muğla Üniversitesi 2007-2011 21.289

Mustafa Kemal Üniversitesi 2010-2013 10.596

Muş Alparslan Üniversitesi 2010-2013 5.253

Namık Kemal Üniversitesi 2010-2013 7.728

Nevşehir Üniversitesi 2010-2013 6.014

Niğde Üniversitesi 2010-2013 9.493

Ondokuz Mayıs Üniversitesi 2010-2013 11.091

Ordu Üniversitesi 2010-2013 5.378

ODTÜ 1998-2011 34.308

Osmaniye K.Ata Üniversitesi 2010-2013 5.266

Pamukkale Üniversitesi 2010-2012 8.974

Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi 2010-2013 6.397

Sakarya Üniversitesi 2011-2013 7.449

Selçuk Üniversitesi 2009-2013 21.136

Siirt Üniversitesi 2010-2013 4.525

Sinop Üniversitesi 2009-2012 12.359

Süleyman Demirel Üniversitesi 2011-2013 16.155

Şırnak Üniversitesi 2010-2013 5.219

Trakya Üniversitesi 2011-2013 9.421

231

Tablo 88. Merkezi Araştırma Laboratuvarı Projeleri - Devam III


(Bin TL)

Tunceli Üniversitesi 2010-2013 5.453

Uludağ Üniversitesi 2011-2013 9.284

Uşak Üniversitesi 2010-2012 6.096

Yalova Üniversitesi 2010-2013 5.756

Yıldız Teknik Üniversitesi 2011-2013 11.617

Yüzüncü Yıl Üniversitesi 2009-2013 12.222


B. 5746 Sayılı Kanun Kapsamında Ar-Ge Merkezi Bilgileri

5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında ülkemizde Ar-Ge alt yapısını oluşturmuş, çok sayıda Ar-Ge personeli çalıştıran ve ülkemizin GSYİH'deki Ar-Ge payına katkıda bulunan büyük işletmelerin bu çalışmalarını daha da geliştirmelerini ve kendi teknolojilerini üretmelerine imkân sağlanmıştır.

30 Nisan 2013 itibarıyla Ar-Ge Merkezi bilgileri aşağıda verilmektedir:

Verilen Ar-Ge merkezi belgesi sayısı: 146

Tüzel kişilik değişikliği ve birleşme nedeniyle kapatılan Ar-Ge merkezi sayısı: 7

2 Ar-Ge merkezinin faaliyeti geçici olarak durdurulmuştur.

2 Ar-Ge Merkezi Komisyon Kararı ile kapatılmıştır.

Faaliyette olan Ar-Ge merkezi sayısı: 139

Faal olan Ar-Ge merkezilerince alınan patent sayısı: 984

Ar-Ge merkezleri ile ilgili ayrıntılı bilgiler aşağıdaki tablolarda sunulmaktadır (Tablo 89-93).

Tablo 89. Yıllar İtibarıyla Ar-Ge Merkezi Başvuru ve Değerlendirme Bilgileri

Durum 2008 2009 2010 2011 2012 2013* Toplam

Başvuru Sayısı (Dosya) 39 36 31 41 10 168 325

Değerlendirmeye Alınmayan Başvuru Sayısı 1 3 1 - - 5 10

Ar-Ge Merkezi Belgesi Verilmeyen İşletme Sayısı

2 5 5 6 - 21 39

Değerlendirme Süreci devam eden - - - - 3 4 7

Ar-Ge Merkezi Belgesi Verilen İşletme Sayısı 19 43 21 32 16 146 277



232

Tablo 90. Faaliyette Olan Ar-Ge Merkezleri

Sıra No İşletme Adı Şehir

1 Temsa Global Sanayi ve Ticaret A.Ş. Adana

2 Bossa Ticaret ve Sanayi İşletmeleri T.A.Ş Adana

3 Tusaş Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TAİ) Ankara

4 Havelsan Hava Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Ankara) Ankara

5 Gate Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş Ankara

6 Aselsan A.Ş.-SST Grup Başkanlığı Ankara

7 Aselsan A.Ş.-Radar Elektronik Harp ve İstihbarat Grup Bşk. Ankara

8 Aselsan A.Ş.-Mikroelektronik Güdüm ve Elektro-Optik Grup Başk. Ankara

9 Aselsan A.Ş.Haberleşme Cihazları Grup Bşk. Ankara

10 Mikes Mikrodalga Elektronik Sistemler Sanayi ve Ticaret A.Ş. Ankara

11 Roketsan Roket Sanayii ve Ticaret A.Ş. (1) Ankara

12 Roketsan Roket Sanayii ve Ticaret A.Ş. (2) Ankara

13 Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş. Ankara

14 FNSS Savunma Sistemleri Anonim Şirketi Ankara

15 Man Türkiye A.Ş. Ankara

16 Yiğit Akü Malzemeleri Nakliyat Turizm İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. Ankara

17 Akgün Bilgisayar Prog.ve Tic.Hiz.Ltd.Şti. Ankara

18 Söktaş Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş. Aydın

19 Balıkesir Elektromekanik Sanayi Tesisleri A.Ş Balıkesir

20 Eczacıbaşı Yapı Gereçleri Sanayì ve Ticaret A.Ş. Bilecik

21 Türk Demirdöküm Fabrikaları A.Ş. Bilecik

22 Arçelik Pişirici Cihazlar İşletmesi Bolu

23 Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş Bursa

24 Sanko Tekstil İşletmeleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa

25 Bosh Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa

233

Tablo 90. Faaliyette Olan Ar-Ge Merkezleri - Devam I


26 Mako Elektrik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa

27 Beyçelik Gestamp Kalıp ve Oto Yan Sanayi A.Ş. Bursa

28 Durmazlar Makine Sanayi ve Tic. A.Ş. Bursa

29 Oyak-Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş. Bursa

30 Coşkunöz Metal Form Makina Endüstri ve Ticaret A.Ş. Bursa

31 Grammer Koltuk Sistemleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa

32 Martur Sünger ve Koltuk Tesisleri Tic.ve San. A.Ş. Bursa

33 Valeo Otomotiv Sistemleri Endüstrisi A.Ş Bursa

34 Ermetal Otomotiv ve Eşya Sanayi Tic.A.Ş. Bursa

35 Bursa Plastik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (B-PLUS) Bursa

36 Kale Oto Radyatör Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi Bursa

37 Maysan Mando Otomotiv Parçaları Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa

38 Farba Oto Yedek Parçaları İmalatı İthalatı ve İhracatı A.Ş. Bursa

39 Feka Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa

40 Aka Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa

41 Rollmech Automotive San. ve Tic. A.Ş. Bursa

42 Çanakkale Kalebodur Seramik San. A.Ş. Çanakkale

43 Arçelik Buzdolabı ve Kompresör İşletmesi Eskişehir

44 Tusaş Motor Sanayii A.Ş.(TEİ) Eskişehir

45 Hisarlar Makina Sanayi ve Ticaret A.Ş. Eskişehir

46 Eti Makine Sanayi ve Ticaret A.Ş. Eskişehir

47 Arçelik Çamaşır Makinası İşletmesi İstanbul

48 Arçelik Bulaşık Makinası İşletmesi İstanbul

49 Netaş Telekominikasyon A.Ş. İstanbul

50 Abdi İbrahim İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul

234

Tablo 90. Faaliyette Olan Ar-Ge Merkezleri - Devam II


51 Koçsistem Bilgi ve İletişim Hizmetleri A.Ş. İstanbul

52 Mercedes Benz Türk A.G İstanbul

53 Aırtıes Kablosuz İletişim Sanayi ve Dış Ticaret A.Ş İstanbul

54 Digital Platform İletişim Hizmetleri A.Ş. İstanbul

55 Turkiye Şise ve Cam Fabrikalari A.Ş. İstanbul

56 Organik Kimya A.Ş. İstanbul

57 C/S Enformasyon Teknolojileri Ltd. Şti. İstanbul

58 Alcatel Lucent Teletas Telekominikasyon A.Ş. İstanbul

59 Avea İletişim Hizmetleri A.Ş. İstanbul

60 Deva Holding A.Ş. İstanbul

61 Huawei Telekominikasyon Dış Ticaret Ltd. İstanbul

62 İnform Elektronik Sanayi ve Dış Ticaret A.Ş. İstanbul

63 Havelsan Hava Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (İstanbul) İstanbul

64 Kuveyt Türk Katılım Bankası A.Ş. İstanbul

65 Triodor Araştırma Geliştirme Yazılım ve Bilişim Tic. Ltd. Şti. İstanbul

66 Samet Kalıp ve Madeni Eşya San. ve Tic. A.Ş. İstanbul

67 Teknorot Otomotiv Ürünleri San. ve .Tic. A.Ş İstanbul

68 Akım Metal Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul

69 Proline Bilişim Sistemleri ve Ticaret A.Ş. İstanbul

70 Arçelik Ar-Ge Direktörlüğü İstanbul

71 Kayalar Kimya A.Ş. İstanbul

72 Arçelik A.Ş. İstanbul

73 Provus Bilişim Hizmetleri A.Ş. İstanbul

74 Viko A.Ş. İstanbul

75 Enel Enerji Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul

235

Tablo 90. Faaliyette Olan Ar-Ge Merkezleri - Devam III


76 MAJOR SKT Oto Donanım Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul

77 Ekol Lojistik A.Ş. İstanbul

78 Mustafa Nevzat İlaç Sanayi A.Ş. İstanbul

79 Elvan Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul

80 THY Teknik A.Ş. İstanbul

81 Bis Çözüm ve Entegrasyon Hizmetleri Ticaret Ltd. Şti. İstanbul

82 OBASE Bilgisayar ve Danışmanlık Hizmetleri Ticaret A.Ş. İstanbul

83 Makel Elektrik Malzemeleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul

84 Ünilever Sanayi ve Ticaret Türk A.Ş. İstanbul

85 Ege Soğutmacılık Klima Soğuk Hava Tesisleri İhracat-İthalat Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir

86 DYO Boya Fabrikaları Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir

87 BMC Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir

88 CMS Jant ve Makine Sanayi A.Ş. İzmir

89 Sun Holding A.Ş. İzmir

90 Üniteks Gıda Tekstil Motorlu Araçlar Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir

91 Ege Endüstri ve Ticaret A.Ş. İzmir

92 Norm Civata Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir

93 Totomak Makina Ve Yedek Parça Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir

94 Delphı Otomotiv Sistemleri Sanayi Ve Ticaret A.Ş.(İzmir) İzmir

95 İzeltaş İzmir El Aletleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir

96 Akdeniz Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir

97 Kent Kart Ege Elektronik San. ve Tic. A.Ş. İzmir

98 Zentiva Sağlık Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kırklareli

99 Ford Otomotiv Sanayi A.Ş Kocaeli

100 Teklas Kauçuk Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli

236

Tablo 90. Faaliyette Olan Ar-Ge Merkezleri - Devam IV


101 Bilim İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli

102 Kordsa Global Endüstriyel İplik ve Kord Bezi San. Tic. A.Ş. Kocaeli

103 Farplas Oto Yedek Parçaları İmalatı, İthalatı A.Ş. Kocaeli

104 Anadolu Isuzu Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli

105 Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.(TÜPRAŞ) Kocaeli

106 Kanca El Aletleri Dövme Çelik ve Makine Sanayi A.Ş. Kocaeli

107 Assan Hanıl Oto San.veTic. A.Ş. Kocaeli

108 Heksagon Mühendislik ve Tasarım A.Ş. Kocaeli

109 Toksan Yedek Parça İmalat Ticaret ve Sanayi A.Ş. Kocaeli

110 Arçelik-LG Kocaeli

111 Sıemens Sanayi ve Ticaret A.Ş Kocaeli

112 Hayat Kimya Sanayi A.Ş. Kocaeli

113 Mecaplast Otomotiv Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli

114 Alarko Carrier Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli

115 TOYOTETSU Otomotiv Parçaları San ve Tic. A.Ş. Kocaeli

116 CVS Makina İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli

117 Aromsa Besin Aroma ve Katkı Maddeleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli

118 Aydınlar Yedek Parça Sanayi ve Ticaret A.Ş. Konya

119 Kros Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kütahya

120 Nursan Oto Donanımları Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kütahya

121 GAP Güneydoğu Tekstil Sanayi Ticaret A.Ş. Malatya

122 Vestel Beyaz Eşya Sanayi ve Ticaret A.Ş. Manisa

123 Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş.(1) Manisa

124 Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş.(2) Manisa

125 İnci akü Sanayi ve Ticaret A.Ş. Manisa

237

Tablo 90. Faaliyette Olan Ar-Ge Merkezleri - Devam V


126 Olgun Çelik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Manisa

127 Bosh Termo Teknik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Manisa

128 İndesit Company Beyaz Eşya Sanayi ve Ticaret A.Ş. Manisa

129 Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (3) Manisa

130 DİTAŞ, Dogan Yedek Parça İmalatı ve Teknik A.Ş. Niğde

131 Tırsan Treyler Sanayi Ticaret ve Nakliyat A.Ş Sakarya

132 Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A.Ş Sakarya

133 Estaş Eksantirik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Sivas

134 BSH Ev Aletleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Tekirdağ

135 Arçelik Kurutma Makinası ve Elektrik Motorları İşletmesi Tekirdağ

136 Hema Endüstri A.Ş. Tekirdağ

137 Yünsa Yünlü Sanayi ve Ticaret A.Ş. Tekirdağ

138 Setaş Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. Tekirdağ

139 Aksa Akrilik Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. Yalova



Tablo 91. Yıllar İtibarıyla Faaliyeti Durdurulan Ar-Ge Merkezleri

Sayı İşletme Adı Gerekçe Yılı

1. 1 Vestel Dijital Üretim Sanayi A.Ş Birleşme 2009

2. 2 Grundig Elektronik A.Ş.- İzmir Tüzel Kişilik Değişikliği 2009

3. 3 Grundig Elektronik A.Ş.- İstanbul Tüzel Kişilik Değişikliği 2009

4. 4 Oyak Teknoloji Bilişim ve Kart Hizmetleri A.Ş.-2 2011

5. 5 Anadolu Bilişim Hizmetleri A.Ş. 2011

6. Intersource Tekstil San. Tic. A.Ş. Komisyon Kararı 2013

7. Kale Kilit San Tic. A. Ş. Komisyon Kararı 2013

8. Delphi Kendi İsteğiyle 2012

9. Ericson Kendi İsteğiyle 2012


238

Tablo 92. Ar-Ge Merkezlerinin Sektörel Dağılımı

Sektör Sayı

Otomotiv Yan Sanayi 38

Savunma Sanayi 12

Dayanıklı Tüketim Malları 10

Makine ve Teçhizat İmalatı 10

Otomotiv 10

Elektronik 9

Kimya 8

Tekstil 8

Yazılım 8

İlaç 5

Telekomünikasyon 4

Gıda Sanayi 3

İklimlendirme 3

Bilgisayar ve İletişim Teknolojileri 2

Enerji 2

Havacılık 2

Seramik ve Refrakter 2

Bankacılık ve Finans 1

Cam ve Cam Ürünleri 1

Otomotiv Tasarımı ve Mühendislik 1

Petrol ve Petrol Ürünleri 1

Ulaştırma ve Lojistik 1



239

Tablo 93. Sektör Bazında Belge Verilen Ar-Ge Merkezleri

Sektörler Araştırmacı Teknisyen Destek

Personeli Patent Sayısı

Yürütülen Proje Sayısı

Bankacılık 72 0 6 0 10

Bilgi ve İletişim Teknolojileri 1528 102 83 41 179

Cam ve Seramik 149 132 20 0 86

Dayanıklı Tüketim Malları 705 412 58 365 314

Demir-Çelik 15 45 6 3 8

Elektrik-Elektronik 591 292 45 92 212

İlaç 281 31 11 9 331

Kimya 299 213 40 58 335

Kuyumculuk 22 34 4 2 5

Metal Sanayi 55 59 8 79 19

Mobilya 21 71 9 16 33

Otomotiv 1344 626 229 90 427

Otomotiv Yan Sanayi 1083 1153 146 123 839

Savunma Sanayi 3227 410 183 94 484

Tekstil 252 236 33 12 229

Enerji 35 20 2 0 9

Toplam 9.679 3.836 883 984 3.520



240

Stratejik Amaç Y6




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç Y6.

Ülkemizin Çıkarları Doğrultusunda Uluslararası BTY İşbirliklerinin Etkinleştirilmesi

Amaç Y6.1.

Uluslararası BTY işbirliklerinin ülkemizin çok taraflı taahhütleri de dikkate alınarak UBTYS 2011-2016 stratejik çerçevesini desteklemesi

Y6.1.1 Uluslararası BTY işbirliklerinde UBTYS 2011-2016 stratejik çerçevesini destekleyecek tematik yaklaşımlar doğrultusunda güçlü ve ihtiyaç odaklı alanların ön plana çıkarılması

Eylem: Güçlü ve ihtiyaç odaklı alanlar doğrultusunda oluşturulan uluslararası kamu-kamu ortaklıklarının takibi ve girişimlerde aktif katılımın sağlanması

TÜBİTAK Araştırma Fonlayabilen Tüm Ulusal

Kurumlar Sürekli

D

Gelişme:

1. KAMU-KAMU Ortaklıkları (Ortak Programlama İnisiyatifleri, SET-PLAN ve ERANET/+ Projeleri)

Ortak Programlama İnisiyatifleri

İhtiyaç odaklı alanlarda TÜBİTAK’ın yönetim kurullarında yer aldığı Ortak Programlama İnisiyatifleri, “Water Challenges for a Changing World”, “Healthy Diet for a Healthy Life”, “Agriculture, Food Security and Climate Change”, “Antimicrobial Resistance” ve “EU Joint Programme – Neurodegenerative Disease Research”tür. Güçlü olduğumuz alanlarda TÜBİTAK’ın yönetim kurullarında yer aldığı Ortak Programlama İnisiyatifleri ise “UrbanEurope” ve “More Years Better Lives, the Challenges and Opportunities of Demographic Change”dir.

“Water Challenges for Europe” Ortak Programlama İnisiyatifinin (JPI) yürütülmesi için Avrupa Komisyonu tarafından desteklenen WatEUR Projesi kapsamında Eylül 2013’te ortak çağrıya çıkılması planlanmaktadır. TÜBİTAK, Proje ortağı olmamakla birlikte JPI ortağı olarak yer aldığı için çağrıya katılım sağlayabilmektedir. Söz konusu çağrının öncelikli konusunun belirlenmesi ve uygulama planının oluşturulması aşamasında TÜBİTAK da katkı sağlamıştır. Tüm ülkelerin ortak önceliği olarak ön plana çıkan “Emerging Pollutants, Including Behaviour, Treatment and Human Effects” konusu 14 Mayıs 2013 tarihinde Kopenhag’da gerçekleştirilecek olan JPI Yönetim Kurulu toplantısında karara bağlanacak ve TÜBİTAK bu aşamadan sonra Bilim Kurulu onay sürecini başlatacaktır.

“Neurodegenerative Disease Research” JPI kapsamında 10 Aralık 2012 tarihinde açılan ortak çağrı 19 Mart 2013 tarihinde kapanmıştır. Toplamda 52 projenin sunulduğu çağrıya, 3 Türk araştırma grubu başvuruda bulunmuştur. Çağrı sonuçlarının Haziran 2013 sonunda belli olması öngörülmektedir.

“Urban Europe” JPI kapsamında 11 Haziran 2012 tarihinde açılan çağrı 18 Eylül 2012 tarihinde kapanmıştır. Türkiye’nin 800.000 Euro bütçe ayırdığı çağrı kapsamında “Urban Diversity and Social Cohesion”, “Urban Systems and Networks” ve “Governance of Complex Urban Systems” konularında proje teklifleri desteklenecektir. 6 ülkeden 8 fonlama kuruluşunun katılım sağladığı çağrıya 59 proje teklifi sunulmuştur. 10 projenin desteklendiği 2012 çağrısında, Türkiye’deki araştırmacılar 5 projede yer almıştır.

SET-PLAN

İhtiyaç odaklı alanlardan Enerji Alanı’nda Türkiye, Avrupa Komisyonu’nun önderliğinde Avrupa’nın orta ve uzun vadede Enerji Politikası hedeflerine ulaşabilmesi için oluşturulan Stratejik Enerji Teknoloji Planı’nın (SET-PLAN) Üst Düzey Yürütme Grubu’nda ve sanayi, araştırma merkezleri ve fonlama yapan kamu kuruluşlarının bir araya geldiği çalışma gruplarında aktif olarak yer almaya devam etmiştir. TÜBİTAK SET-PLAN ve EUREKA İşbirliği Ağı ortaklık oluşturma çalışmaları kapsamında çalışma dokümanı hazırlamıştır. Hazırlanan çalışma dokümanı 11 Nisan 2013 tarihinde yapılan SET-Plan Sherpa Toplantısında üye ülkelerin değerlendirmesine açılmış ve konuyla ilgili sunum yapılmıştır. Yapılan tartışmalar sonucunda dokümanın 6 Mayıs 2013 tarihli SET-Plan Yürütme Kurulu Toplantısına götürülmesi ve tekrar

241




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

tartışılması kararlaştırılmıştır.

Türkiye’yi Rüzgar Enerjisi Avrupa Sanayi Girişimi’nde temsil eden TÜBİTAK ABÇPM söz konusu Girişimin öncelikleri doğrultusunda desteklenmekte olan Wind Atlas ERANET+ projesine ortak olmuştur.

SET Plan bünyesinde Avrupa Enerji Araştırma Birliği’nin (European Energy Research Alliance - EERA):

Rüzgar Ortak Programı’na ODTÜ Rüzgar Enerjisi Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi (RÜZGEM),

Fotovoltaik Ortak Programı’na ODTÜ Güneş Enerjisi Araştırma Merkezi (GÜNAM),

Jeotermal Programına TÜBİTAK MAM bünyesindeki Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü, Enerji Enstitüsü, Malzeme Enstitüsü, Yer ve Deniz Bilimleri Enstitüsü ve Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü

üye olmuştur.

ERANET/+ Projeleri

İhtiyaç odaklı alanlardan Sağlık ile ilgili “TRANSCAN” ve “E-RARE II” projeleri, Enerji ile ilgili “SmartGrids”, “Geothermal” ve “SOLAR ERA.NET” projeleri TÜBİTAK tarafından yürütülmektedir. Ayrıca, gıda alanı kapsamında “CORE ORGANIC II” ve “RURAGRI” projelerinde Türkiye TAGEM tarafından temsil edilmektedir. Bunların yanı sıra güçlü olduğumuz alanlardan BİT alanında “CHIST-ERA”, imalat teknolojileri alanında ise “MANUNET II” ERA-NET projelerinde TÜBİTAK ortak olarak yer almaktadır.

CHIST-ERA Projesi’nin 30 Ekim 2012 tarihinde açılan ve 22 Ocak 2013 tarihinde kapanan çağrısı kapsamında toplamda 8 projenin desteklenmesi ve 260.000 Euro bütçe ile 2 Türk ortağın fonlanması öngörülmektedir. Ekim 2013’te CHIST-ERA Projesi kapsamında ICT teknolojileri ile ilgili yeni bir ortak çağrı açılması beklenmektedir.

MANUNET II Projesi kapsamında 9 Ocak 2013 tarihinde açılan, 10 Temmuz 2013 tarihinde kapanacak olan 2013 çağrısında İmalat Teknolojileri konusunda geliştirilen projelere destek verilecektir. TÜBİTAK söz konusu çağrıya bütçe kısıtlaması olmaksızın katılım sağlamıştır.

2. Avrupa Teknoloji Platformları

BİT, Makine-İmalat, Otomotiv, Enerji, Su ve Gıda alanlarında Türk paydaşların yer aldığı Avrupa Teknoloji Platformları (ATP) ile ilgili bilgi aşağıda verilmiştir. Yapılan inceleme sonucunda ATP’lerdeki Türk üye sayısında değişiklik olmadığı gözlenmiştir. 2 ATP kapsamında Türkiye’de etkinlik düzenlenmiştir.

European Technology Platform for Communications Networks and Services: AMVG, Aradiom, Arçelik A.Ş., Avea, Başarı Mobile, Batı-BİNOM, Bilsag Bilgisayar Ltd., Bizitek, Dataport Bilgi İşlem Çözümleri San. ve Tic. Ltd., Ege Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Merkezi (EBILTEM), Espada Yazılım, Gordion Bilgi Hizmet Ltd. Şti., Hisbim Bilgi ve İletişim Teknolojileri, İkon Teknoloji, Innova Teknoloji, KoçSistem A.Ş., Kocaeli Üniversitesi, KULIS (Kocaeli Üniversitesi İşaret ve Görüntü İşleme Laboratuvarı), Mobilera Bilişim ve İletişim Teknolojileri A.Ş., Ortadoğu Teknopark A.Ş., Pozitron, Tikle/Artı Teknoloji, TÜBİTAK, Türk Telekom, Turkcell, Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi

Networked and Electronic Media: Arçelik A.Ş. (Yürütme Grubu Üyesi), Avera Financial Adv. Servıc. Inc., Bilkent Üniversitesi, Bizitek, Cabot Communications Ltd, Ekospor, Espada Yazılım ve Dış Ticaret Ltd. Şti., Evre Consulting, IKON Teknoloji, Innova Bilişim Çözümleri A.Ş., İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Kale Altınay Robotik ve Otomasyon A.Ş., KoçSistem A.Ş., Kocaeli Üniversitesi, Ortadoğu Teknopark A.Ş., Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Mobilera Bilişim ve İletişim Teknolojileri A.Ş., Novicor Technology Partners, Özyeğin Üniversitesi, Sabancı Üniversitesi, TAGES, Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş., Turkcell Teknoloji, Türk Telekom, Vestel Elektronik A.Ş.

NEM Zirve Toplantısı:

Dijital içerik üretimi ve network teknolojilerinde Avrupa’daki lider kuruluşları bir araya getiren NEM Platformu’nun her yıl farklı bir ülkede düzenlediği NEM Zirve Toplantılarının 2012 ayağı TÜBİTAK’ın girişimleri ve Türk Telekom’un ev sahipliğiyle 16-18 Ekim 2012 tarihlerinde İstanbul’da düzenlenmiştir.

Türkiye’den Arçelik, TÜBİTAK, TuR&Bo ve SAMPAŞ’ın da sponsorları arasında yer aldığı etkinlikte aralarında Alcatel-Lucent, BBC, British Telecom, France Telecom, Fraunhofer, Intel, ST Microelectronics ve Telecom Italia gibi kuruluşların temsilcilerinin de bulunduğu 300’den fazla katılımcı düzenlenen paralel oturumlar ve tanıtım stantları aracılığıyla NEM teknolojileri kapsamında yapılan çalışmaları yakından takip etme ve birbirleri ile iletişime geçerek yeni işbirlikleri yaratma fırsatı bulmuşlardır.

D

242




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Networked European Software and Services Initiative: Arçelik A.Ş., Cabot İzmir Yazılım ve Donanım Tic. San. A.Ş., Dataport Bilgi İşlem Çözümleri San. ve Tic. Ltd. Şti, Havelsan A.Ş., KoçSistem A.Ş., Mobilera Bilişim ve İletişim Teknolojileri A.Ş., SAMPAŞ, Siemens, SRDC Yazılım Araştırma, Geliştirme ve Danışmanlık Tic. Ltd. Şti., STM Savunma Teknolojileri Müh. ve Tic. A.Ş., TAGES - Endüstri ve Bilgi Teknolojileri Ar-Ge Uygulama A.Ş., Turkcell Teknoloji, Türk Telekom A.Ş.,

European Technology Platform for Photonics: Altra Optik, Ankara Üniversitesi, Beam Ar-Ge Optics and Laser Technologies Ltd., Beta Lighting, Bilkent Üniversitesi, Çankaya Üniversitesi, Çukurova Üniversitesi, Dicle Üniversitesi, Dumlupınar Üniversitesi, Ekosolar, Elektrafon Manufacturer & Exp. Co. Ltd, Fiber Optik ve Elektronik San. ve Tic., Gazi Üniversitesi, Gaziantep Üniversitesi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi, Joyled Co. Ltd., Kocaeli Üniversitesi, Koç Üniversitesi, Koçtaş Tek. Ltd. Şti, Limit Elektronik, Mavis Yapay Görme Yazılım Ltd. Şti., OZ Optics A.Ş., Osmangazi Üniversitesi, ODTÜ, PROTEL A.Ş., Sabancı Üniversitesi, Teknik Döküm, TÜBİTAK, Vestel Elektronik A.Ş.

European Technology Platform on Robotics: Balıkesir Üniversitesi, Erciyes Üniversitesi, Kale Altınay Robotik ve Otomasyon San. ve Tic. A.Ş., TÜBİTAK

European Road Transport Research Advisory Council: Otomotiv Teknoloji Platformu

The European Rail Research Advisory Council: Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları

WATEBORNE TP: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

Food For Life: TÜBİTAK, Ulusal Gıda Teknoloji Platformu, Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (gözlemci statüsünde)

European Technology Platform for Global Animal Health: TÜBİTAK

European Photovoltaic Technology Platform: Muğla Üniversitesi

European Technology Platform on Renewable Heating and Cooling: MITAS Doğal Enerji, Çukurova Üniversitesi, Hisbim A.Ş., Ege Üniversitesi, TÜBİTAK, IS Energy, Başkent Üniversitesi, Ouraset Solar, Orman Genel Müdürlüğü

The European Wind Energy Association: Hexagon Renewable Energy Investments, Re-Consult Ltd. Şti., Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği

European Construction Technology Platform: İZODER, İMSAD, Özyeğin Üniversitesi

Water Supply and Sanitation Technology Platformu: TÜBİTAK

Manufuture European Technology Platform: Manufuture-TR Teknoloji Platformu

MANUFUTURE-TR Teknoloji Platformu Genel Kurul Toplantısı

Manufuture ATP’deki gelişmelerin görüşülmesi amacıyla 5 Mart 2013 tarihinde MANUFUTURE-TR Teknoloji Platformu Genel Kurul Toplantısı düzenlenmiştir.

Nanofutures Initiative: Sabancı Üniversitesi

European Factories of the Future Research Association: Koç Üniversitesi

3. EUREKA

EUREKA Programı kapsamında, Bilgi İletişim Teknolojileri, Enerji ve Su alanlarında faaliyet gösteren kümeler ile ilgili bilgiler aşağıda verilmiştir.

CELTIC ve CELTIC+ Kümesi: EUREKA Programı CELTIC Kümesi, 2003 yılında Avrupa’nın telekomünikasyon alanındaki liderliğini sürdürebilmesi için kurulan bir EUREKA kümesidir. Küme kapsamında 2003-2010 yılları arasında açılan 8 çağrının değerlendirme sonuçlarına göre Türkiye, 19. sıradan 7. sıraya yükselmiştir (Şekil 1). CELTIC kümesi, 2011-2019 yılları arasında faaliyetlerine CELTIC+ kümesi olarak devam edecektir. CELTIC+ Kümesinin 2011 ila 2013 yıllarında açılan ilk 5 çağrısında 27 projenin desteklenmesi uygun görülmüştür. Bu projelerin birinde koordinatör olmak üzere, toplam 12 projede Türk ortak bulunmaktadır. 2013 yılının ikinci çağrısı Temmuz 2013’te açılacak olup, 14 Ekim 2013 tarihinde kapanacaktır.

D

243




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Şekil 24. Türkiye’nin EUREKA Programı CELTIC Kümesi Performansı

EUREKA Programı’nın stratejik bileşenleri olan kümelerde ülkemiz şirketlerinin temsili için yürütülen çalışmalar devam etmektedir. Mevcut durumda Türkiye’yi CELTIC+ Kümesi’nde TURKCELL Teknoloji ve Türk Telekomünikasyon A.Ş. temsil etmektedir.

Türkiye EUREKA Dönem Başkanlığı kapsamında 5-6 Aralık 2012 tarihlerinde TURKCELL ev sahipliğinde İstanbul’da CELTIC toplantısı ve “CelticPlus Proposers’ Day” bilgilendirme ve proje pazarı etkinliği düzenlenmiştir. Bunun yanı sıra, CELTIC kümesi tarafından her yıl farklı bir ülkede düzenlenen “Celtic Event” etkinliği 6-7 Mart 2013 tarihlerinde Kayseri’de gerçekleştirilmiştir. Etkinliğe Türkiye’den ve 16 farklı ülkeden 65’i yabancı araştırmacı olmak üzere 120’den fazla araştırmacı katılım sağlamıştır.

ITEA2 ve ITEA3 Kümesi: EUREKA Programı ITEA2 Kümesi, yazılım yoğun servisler ve sistemler alanında Avrupa’nın liderliğini sürdürebilmesi için sanayi liderliğindeki rekabet öncesi Ar-Ge projelerinin desteklenmesini amaçlamaktadır. 2007-2015 yılları arasında açılacak 8 proje çağrısıyla ITEA2 yazılım sektöründe 3 milyar Euro’nun üzerinde Ar-Ge hacmi yaratmayı ve 200’ün üzerinde proje oluşturmayı hedeflemektedir.

ITEA2 Kümesi’nin ilk 6 çağrısında Türk ortakların yer aldığı ve koordine ettiği toplam 30 proje Küme Yönetim Kurulu tarafından onaylanmıştır. Bu projelerin 21’i TÜBİTAK tarafından destek almış, içlerinden 16’sı halen desteklenmektedir. 2012 yılında Mobilera şirketi Türkiye’yi temsilen ITEA2 Kümesi ve gelecek ITEA3 Kümesi Yönetim Kurulu’na katılmıştır. 2012 yılında açılan ITEA2 kümesi 7. çağrısı değerlendirme sonucunda Türk şirketler 12 projeye 37 ortaklıkla katılmıştır. 2013 yılında açılan ITEA kümesi, 8. çağrısı ön proje teklifleri için son başvuru tarihi 24 Mayıs 2013 olup, 25-26 Haziran 2013 tarihlerinde projeler küme yönetimi ve ülke temsilcileri tarafından değerlendirilecek ve başarılı bulunanlar tam proje teklifi sunmak için davet edilecektir.

ITEA2 kümesi tarafından her yıl farklı bir ülkede düzenlenen proje pazarının 2013 yılı etkinliği, 19-20 Mart 2013 tarihlerinde “ITEA2 Kümesi 8. Çağrı Açılış Toplantısı ve Proje Pazarı Etkinliği” ismi ile İstanbul’da düzenlenmiştir. Etkinliğe Türkiye’den ve 18 ülkeden 192’si yabancı araştırmacı olmak üzere toplam 281 araştırmacı katılım sağlamıştır.

Ek olarak 7 Kasım 2012 tarihinde İstanbul’da Türkiye – Güney Kore proje pazarı etkinliği düzenlenmiştir. Etkinlikte BİT, telekomünikasyon, nanoteknoloji, otomotiv, malzeme bilimleri gibi çeşitli teknoloji alanlarında faaliyet gösteren kuruluşlar bir araya gelerek EUREKA Programına ve 7. Çerçeve Programına sunulmak üzere proje fikirlerini paylaşmışlardır. Güney Kore’den 26 kuruluşun katılım sağladığı etkinliğe 50’nin üzerinde Türk kuruluşu da aktif katılım sağlamıştır.

EUROGIA+ Kümesi: Fosil yakıt kaynaklarının giderek tükendiği günümüzde, EUROGIA+ alternatif enerji kaynaklarının yaratılmasına yönelik çalışmaları teşvik etmek ve mevcut kaynakların daha verimli ve etkin kullanımını sağlamak için gerekli teknolojilerin üretilmesini teşvik etmeyi amaçlayan bir EUREKA kümesidir. Ülkemizin 2010 yılından itibaren aktif olarak katılım sağladığı EUROGIA+ Kümesi’nin Yönetim Kurulu’nda Türkiye’den TÜPRAŞ ve Türk Telekom’un yer alması sağlanmıştır. Ayrıca kümeye sunulan projelerin değerlendirildiği Küme Teknik Komitesi’nde Yeditepe Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi’nden 5 öğretim üyesi yer almaktadır.

D

244




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

24-26 Nisan 2013 tarihleri arasında Uluslararası Enerji ve Çevre Konferansına katılım sağlanmış ve Türkiye ile Danimarka firmaları arasında enerji alanında gerçekleştirilebilecek projeler özelinde görüşmeler yapılmıştır.

Kümenin 10. çağrısının ilk aşaması 15 Şubat 2013 tarihinde kapanmıştır. Çağrıya Türkiye’den bir proje sunulmuştur. Sunulan proje değerlendirme aşamasındadır.

ACQUEAU Kümesi: 2010 yılında kurulan ACQUEAU Kümesi, Avrupa’da su teknolojileri konusunda çalışan lider sanayi kuruluşlarının katıldığı, kar amacı gütmeyen bir Ar-Ge işbirliği platformudur. Küme; membran teknolojileri, gerçek zamanlı sistem yönetimi, düşük enerjili atık su arıtımı, boru ve kaplama malzemeleri ve dezenfeksiyon ve oksidasyonda düşük çevresel etkiler konularında Ar-Ge projelerinin desteklenmesini öngörmektedir. Ülkemiz, kümenin kuruluş aşamasından itibaren aktif olarak çalışmaktadır. Bu doğrultuda Küme Yönetim Kurulunda Türkiye’den Dizayn Grup’un yer alması sağlanmıştır. Ayrıca kümeye sunulan projelerin değerlendirildiği Küme Teknik Komitesi’nde, Marmara Üniversitesi’nden bir öğretim görevlisi ülkemizi temsil etmektedir.

Kümenin kapanan 5. çağrısına toplamda 5 proje sunulmuştur. Sunulan projelerden, ACQUEAU Etiketi alan WIN4SMART projesinde, ülkemizden SAMPAŞ Bilişim ve İletişim Sistemleri San. ve Tic. A.Ş., 439.000 Euro’luk bütçeyle ortak olarak katılım sağlamaktadır. 16 Mayıs 2012 – 1 Ağustos 2012 tarihleri arasında açılmış olan ACQUEAU Kümesi 6. çağrısına yönelik firmalarımız herhangi bir proje başvurusunda yer almamıştır. 19 Şubat 2013 itibarıyla açılan 7. çağrı bünyesinde 19 Şubat 2013 tarihinde Brüksel / Belçika’da düzenlenen ACQUEAU Bilgi Günü ve Proje Pazarı Etkinliğine Türkiye’yi temsilen katılım sağlanmış olup, Türkiye EUREKA Dönem Başkanlığı özelinde açılış konuşması ve Türkiye’de Uluslararası Ar-Ge Destek Mekanizmaları konulu sunum yapılmıştır.

ACQUEAU Kümesi ile ilgili ülkemiz genelinde ilgili firmalarımızın katılacağı etkinliklerin düzenlenmesi ve proje sayısını arttırmaya yönelik bilgilendirmelerin yapılmasına devam edilmiştir. Bu kapsamda ülkemiz genelinde ilgili firmalarımızın katıldığı, Uluslararası Endüstriyel Su Teknolojileri Sempozyumu ve Fuarı’nda ACQUEAU Kümesi ile ilgili proje sayısını arttırmaya yönelik bilgilendirme ve tanıtım sunumu 6 Aralık 2012 tarihinde Bursa’da gerçekleştirilmiştir.

D

Eylem: Güçlü ve İhtiyaç odaklı alanlar doğrultusunda ikili işbirlikleri oluşturulması, mevcut ikili işbirliklerinin bu alanlarda genişletilmesi ve geliştirilmesi

TÜBİTAK Araştırma Fonlayabilen Tüm Ulusal

Kurumlar Sürekli

D

Gelişme: TÜBİTAK Uluslararası İşbirliği Dairesi (UİDB) 22 ülkeden 26 kuruluşla imzalanmış anlaşmalarla proje esasına dayalı programlar yürütülmektedir. Söz konusu uluslararası programlar tabandan yukarı bir yaklaşımla araştırmacıların ilgilendikleri alanda (curiosity based) araştırma projesi vermelerine imkan tanımaktadır. Bu programlara öncelikli alanlar olan Enerji, Su, Gıda, Sağlık alanlarında da projeler önerilebilmektedir.

İşbirliklerini artırmak ve var olanları geliştirmek adına 2013 yılında birçok çalışma yapılmıştır. Bunlardan en önemlisi 3-4 Nisan 2013’te Ankara’da düzenlenen Türkiye-ABD Bilim ve Teknoloji İşbirliği Toplantısı’dır. İki ülke, 2010 yılında imzalanan Türkiye-ABD Bilim ve Teknoloji İşbirliği Anlaşması kapsamında ikili bilim, teknoloji ve yenilik işbirliklerini geliştirmek amacıyla bir yol haritası geliştirmek için anılan tarihlerde Ankara’da ilk üst düzey toplantılarını gerçekleştirmiştir.

Türkiye ve ABD arasında öncelikli olarak belirlenen enerji, biyomedikal araştırmalar, tarım, doğal afetler, eğitim teknolojileri, malzeme bilimleri ve sürdürülebilir bir gelecek için mühendislik alanlarında işbirliklerini artırmaya yönelik mekanizmaları belirlemek amacıyla Türkiye ve ABD’den 100’ün üzerinde kamu, akademi ve özel sektör temsilcisi bu toplantıda bir araya gelmiştir. Aynı zamanda, iktisadi kalkınmayı desteklemek amacıyla Ar-Ge’nin ticarileşmesi, etkili politikalar ve düzenlemeler konusunda her iki ülkenin yenilik ekosistemlerini güçlendirmeye yönelik mekanizmalar, bilimin daha iyi siyasi kararlar için etkili kullanımı, araştırmacılar ve üniversiteler arasındaki ağlar ve yurt dışındaki bilim insanları ağının (diaspora) iki ülke arasındaki işbirliğinin geliştirilmesi için kullanılması konuları oturumlarda ele alınmıştır.

Türk delegasyonuna, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Yücel Altunbaşak; ABD delegasyonuna ise ABD Dışişleri Bakanlığı Okyanuslar, Uluslararası Çevre ve Bilimsel Konulardan sorumlu Bakan Yardımcısı Dr. Kerri-Ann Jones başkanlık etmiştir. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve TÜBİTAK ev sahipliğinde gerçekleştirilen etkinliğe Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat ERGÜN ve ABD Türkiye Büyükelçisi Francis Ricciardone de katılım sağlamıştır. Toplantı sonunda her çalışma grubunda oluşturulan eylem planları ve hedefler sunulmuştur.

Nisan 2013’te ayrıca ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü (NIH) ile bir Niyet Mektubu imzalanarak sağlık alanında Amerikalı ve Türk araştırmacılar arasında gerçekleştirilecek ikili işbirliği projelerinin sayısının artırılması hedeflenmiştir.

2013 yılında daha önce hükümetlerarası düzeyde ABD ve Kazakistan ile imzalanmış olan bilimsel işbirliği anlaşmaları TBMM tarafından onaylanarak yürürlüğe girmiştir. Ayrıca, TÜBİTAK ile Karadağ Bilim Bakanlığı arasında bilim ve teknoloji alanında işbirliği yapılmasını öngören protokol, iki tarafın Bakanlıkları tarafından imzalanmıştır. Anlaşmanın yürütülmesi ile ilgili protokol de TÜBİTAK ve Karadağ Bilim Bakanlığı arasında imzalanmıştır. İşbirliklerinin artırılması kapsamında ayrıca Makedonya’ya üst

245




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

düzey bir ziyaret gerçekleştirilmiş, ziyaret sırasında Makedonya Bilimler ve Sanatlar Akademisi (MANU) ile işbirliği protokolü imzalanmıştır.

Ayrıca yeni işbirliği oluşturmaya ve mevcutları geliştirmeye yönelik olarak üst düzey TÜBİTAK yetkililerince, ABD, Çin, Singapur, Fransa, Güney Kore, Japonya, Ukrayna ve Mısır üst düzey yetkilileriyle çok sayıda görüşme gerçekleştirilmiştir.

Devam eden ikili işbirlikleri kapsamında 30 Nisan 2013 itibarıyla 11 çağrı açılarak toplam 124 proje başvurusu alınmıştır.

D

Y6.1.2 Güçlü ve ihtiyaç odaklı alanlara göre ülkelerin Ar-Ge ve yenilik kapasitesi ve yetkinliği açısından analizlerinin yapılarak uluslararası işbirliklerinde öncelikli ülkelerin belirlenmesi ve izlenmesi

Eylem: Bilim, Teknoloji ve Yenilik (BTY) alanlarında uluslararası işbirliğinde öncelikli ülkeler çalışmasının, ülkelerin alanlara göre Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin ve yetkinliğinin göz önünde bulundurularak hazırlanması

TÜBİTAK Dışişleri Bakanlığı, TİKA sürekli

D

Gelişme: UBTYS 2011-2016 çerçevesinde belirlenen hedefler doğrultusunda TÜBİTAK Uluslararası İşbirliği Dairesi Başkanlığı’nın faaliyetlerine yol göstermesi amacıyla “Uluslararası İşbirliği’nde Öncelikli Ülkeler Çalıştayı” yapılmasına karar verilmiştir. Her biri bölge özelinde yapılması planlanan çalıştaylarda, BTY alanında işbirliği yapılan ve yapılması planlanan ülkeleri önceliklendirmek ve bu ülkeler arasından ülkemiz açısından stratejik ve öne çıkan işbirliği ortaklarını belirlemek amaçlanmaktadır. İlk etapta, Kafkasya-Orta Asya, Orta Doğu ve Balkanlar bölgelerine yönelik yapılması planlanan çalıştaylara ilişkin çalışmalar yapılmıştır. Bölgeler konusunda tecrübeli araştırmacılar ile ilgili kamu kurumlarından uzmanların katılımıyla çalıştayların gerçekleştirilmesi öngörülmüştür. Haziran 2013’te düzenlenmesi planlanan çalıştayların ön hazırlıkları tamamlanmıştır. Ön hazırlıklar kapsamında, katılımcılara sunulması planlanan anketler hazırlanmıştır. Çalıştaylar sonucunda, katılımcıların da katkısıyla söz konusu bölgelerde hangi ülkelerle, hangi alanlar ve hangi şekillerde işbirliği yapılacağına ilişkin bilginin elde edilmesi öngörülmekte olup bu çerçevede öncelikli ülkeler raporu hazırlanacaktır.

Eylem: Ülkemizin sahip olduğu Ar-Ge ve yenilik tecrübelerinin ülkemiz açısından önceliği bulunan bölgelerdeki ülkeler ile paylaşım ve gelişiminin “Liderlik Okulu” projesiyle sağlanması

TÜBİTAK TÜSSİDE

Üniversiteler, Dışişleri Bakanlığı, KOSGEB, TİKA, TÜBİTAK,

TODAİE, Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı,

DEİK

2012-2016

D

Gelişme: Bosna–Hersek Liderlik Programı kapsamında; eğitim programına katkı koyacak kurum ve kuruluşlar belirlenmiş, eğitim programı hazırlanmış ve programın yapılması için alt yapı sağlanmıştır.

Eylem: AB’nin Ar-Ge ve yenilik destek mekanizmalarında ülkemizin performansının ölçülmesine ilişkin yeni metriklerin geliştirilmesi

Avrupa Birliği Bakanlığı Bilim, Sanayi ve Teknoloji

Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK, YÖK

2013-2016 D

Gelişme: 2013 Nisan ayında kabul edilen eyleme ilişkin olarak iş planı hazırlanmaktadır.

Y6.1.4 BTY ile alakalı uluslarüstü mekanizmalarda ülkemizden uzmanların görev almasının teşvik edilmesi

Eylem: Türk Kamu çalışanlarının Avrupa Komisyonu bünyesinde Görevlendirilmiş Ulusal Uzman (SNE) olarak istihdam edilmesi ve diğer uluslararası kuruluşlarda görev almalarına yönelik resmi girişimlerde bulunulması

Avrupa Birliği

Bakanlığı, Dışişleri

Bakanlığı

TÜBİTAK, İşbirliği Yapılacak Uluslararası Kuruluşlar

sürekli

D

246




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme:

28 Eylül 2011 tarihinde Strazburg’da, Avrupa Birliği Bakanı ve Başmüzakereci Egemen BAĞIŞ ve Avrupa Komisyonu Kurumlararası İlişkiler ve İdari İşlerden Sorumlu Başkan Yardımcısı Maroš ŠEFČOVIČ arasında imzalanan Mutabakat Zaptı ile birlikte, Türk kamu çalışanlarının Avrupa Komisyonu tarafından ihdas edilen Görevlendirilmiş Ulusal Uzman (Seconded National Expert-SNE) ve Profesyonel Eğitimde Ulusal Uzman (National Expert in Professional Training-NEPT) kadrolarına aday olmaları ve bu pozisyonlarda istihdam edilmeleri mümkün hale gelmiştir.

Anılan tarihten bu yana NEPT pozisyonlarına ülkemizden de başvurular kabul edilmekte olup, 4’ü halen aktif olmak üzere 12 kamu çalışanı bu imkândan faydalanmıştır. Ayrıca Avrupa Komisyonu DG COMP nezdinde SNE olarak görev alan bir Türk uzman bulunmaktadır.

D

Y6.1.6 Türkiye’nin uluslararası yardımlarında BTY’nin de kapsam içine alınması

Eylem: AB Çerçeve Programlarına yeni katılan ülkelere ve Türkiye’nin BTY politikaları kapsamında öncelikli olarak belirlediği ülkelere Türkiye AB Çerçeve Programları Koordinasyon modelinin ve Türkiye’deki BTY modelinin aktarılması

TÜBİTAK -- 2011-2013

D Gelişme:

Mısır’a yönelik AB 7. ÇP Uluslararası İşbirliği Etkinlikleri (INCO) alanı projesi olan ve TÜBİTAK’ın da ortakları arasında yer aldığı ShERACA (Shaping Egypt’s Association to the European Research Area and Cooperation Action) projesi kapsamında, 19-21 Şubat 2013 tarihlerinde Mısır/Kahire’de TÜBİTAK ve APRE (İtalya) yetkilileri tarafından, Mısırlı araştırmacılara AB 7.ÇP Yasal ve Finansal Konulara ilişkin eğitimler verilmiştir. 40 civarında Mısırlı araştırmacı ve temsilcinin katılım sağladığı etkinlikte katılımcılara, 7.ÇP hakkında genel bilgi, 7.ÇP’ye katılım kuralları, proje kontratı, proje hazırlık formları, masraflar, pazarlık (negotiation), finansal raporlama gibi konularda eğitim verilmiştir. Ayrıca Çok Yıllı Finansal Çerçeve (Multiannual Financial Framework), Yenilikçilik Birliği, Avrupa 2020 stratejisi ve Horizon 2020 programı ile ilgili genel bilgiler de aktarılmıştır.

Eylem: BTY konularında tarım sektöründe az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerle uluslararası işbirliklerinin geliştirilmesi

Gıda, Tarım ve

Hayvancılık Bakanlığı TİKA 2012-2016

D

Gelişme:19-23 Kasım 2012 “Bitki Sağlığında Entegre Mücadele” Eğitimi Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) işbirliği çerçevesinde Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezinde (UTAEM) yapılmıştır. Eğitime Mısır Teknik heyetinden 8 kişilik bir grup katılım sağlamıştır.

26-30 Kasım 2012 tarihleri arasında Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) ve TİKA tarafından ortaklaşa düzenlenen Uluslararası “Gen Bankası Yönetimi ve Biyolojik Çeşitlilik” konulu eğitim gerçekleştirilmiştir. Kursa 9 ülkeden 16 kursiyer katılmıştır.

22-25 Ocak 2013 tarihleri arasında Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA), Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Afganistan Tarım, Sulama ve Hayvancılık Bakanlığı işbirliğinde Sürdürülebilir Gıda Üretimi için Buğday Islah Materyallerinin Geliştirilmesi Projesi ile ilgili Japonya-Türkiye-Afganistan İşbirliği çalıştayı düzenlenmiştir. Çalıştay kapsamında, Afganistan'da Ulusal Gen Bankası sisteminin yeniden kurulması için germplazm saklanması ve kullanımının planlanması ayrıntılı olarak görüşülmüştür. Çalıştaya uluslararası kuruluşlardan, JICA Türkiye temsilciliğinden, GTHB ve üniversitelerden toplam 23 kişi katılmıştır.

15-16 Ocak 2013 tarihinde “Buğday Üretiminde İSEDAK üye ülkelerin Kapasitesinin Geliştirilmesi konusunda” çalıştay TAGEM ve İSEDAK ofisi koordinasyonunda UTAEM’de yapılmıştır. Çalıştaya İslam Konferansı Örgütü’ne üye ülkelerden Mısır, Cezayir, Suudi Arabistan, Moritanya, Oman, Gabon, Nijer, Endonezya, Türkmenistan ve Türkiye’den katılım sağlanmıştır. Çalıştayda, İSEDAK'a üye ülkelerde gıda güvenliğinin sağlanmasında önemli bir yeri olan buğday üretimi ele alınmıştır.

9-11 Nisan 2013 tarihlerinde Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından Orta Asya ve Doğu Avrupa'da Brusella Kontrolü Bölgesel Çalıştayı düzenlenmiştir. Çalıştaya Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkiye, Özbekistan, Arnavutluk, Bosna Hersek, Gürcistan ve Makedonya’dan katılımcılarla birlikte FAO Orta Asya Alt Bölge Ofisi (SEC), FAO Avrupa ve Orta Asya Bölge Ofisi (REU), Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü’nden (OIE) temsilciler olmak üzere toplam 28 kişi katılmıştır.

247




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Türkiye'nin En Az Gelişmiş Ülkelere (EAGÜ) Yönelik Ekonomik ve Teknik İşbirliği Paketi kapsamında BTY alanında verilen taahhütlerin yerine getirilmesi

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı,

TÜBİTAK, Milli Eğitim Bakanlığı

Dışişleri Bakanlığı, BM Organları, TİKA, YÖK

2011-2014

D

Gelişme: TÜBİTAK ve UNIDO işbirliğiyle 7-8 Şubat 2011 tarihlerinde İstanbul’da “Preparatory Event for the 4th UN Conference on the Least Developed Countries Science, Technology and Innovation: Setting priorities and implementing policies for LDCs” başlıklı bir hazırlık etkinliği düzenlenmiştir. Toplantısının sonucunda hazırlanan sonuç raporu Ana Konferans’a girdi olmuştur.

Bunu takiben, IV. Birleşmiş Milletler En Az Gelişmiş Ülkeler (EAGÜ) Konferansı 9-13 Mayıs 2011 tarihlerinde İstanbul’da düzenlenmiştir. Konferansın sonucunda, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından EAGÜ’lere yönelik olarak bilim ve teknoloji alanlarına yönelik bir paket açıklanmıştır. Buna göre, BTY alanındaki taahhütlerin sorumluluk paylaşımı aşağıdaki tabloda belirtildiği üzere düzenlenmiştir:

Tablo 94: BTY Alanındaki Taahhütlerin Paylaşımı

Taahhüt İlgili Kuruluş

EAGÜ’ler için “Teknoloji Bankası” rolü üstlenecek uluslararası merkez kurulması

(TÜBİTAK Koordinasyon, Dışişleri Bakanlığı, BSTB)

Gelecek 10 yılda tarım, mühendislik, tıp alanında lisansüstü eğitim için 1000 adet burs verilmesi

(MEB Koordinasyon, TÜBİTAK, YÖK)

Teknoloji transferi, bilim insanları ve araştırmacı değişim programları, bilim kuruluşları arasında işbirliği ağlarının oluşumu

(TÜBİTAK Koordinasyon, BSTB)

EAGÜ’lere yönelik gelecek 10 yılda lisansüstü eğitim için 1000 burs verilmesi amacıyla TÜBİTAK 2235 programı uygulamaya konulmuştur. 2012 yılında başvuruları ilk kez alınan programa yapılan 72 başvurudan 7’si desteklenmiştir. 2013 yılında iki dönem olarak başvuru alınacak programın ilk dönemine 132 başvuru yapılmış, 17 öğrenciye daha burs verilmiştir.

EAGÜ’lere yönelik olarak kurulacak olan Bilim, Teknoloji ve Yenilikçilik Merkezi/Teknoloji Bankası hazırlıklarının eşgüdümlü bir şekilde yürütülmesi için ulusal çalışma grubu kurulmuştur. İlgili kurum ve kuruluşların katılımıyla 11 Ekim 2012 tarihinde Ulusal Çalışma Grubu 1. Toplantısı TÜBİTAK ev sahipliğinde düzenlenmiştir.

Ulusal Çalışma Grubu 1. Toplantısında merkezin temel işlevleri, konumu, mali ve idari yapısına ilişkin görüş alışverişi yapılmıştır. Merkezin BM çatısı altında kurulması gerektiği tartışılmış ve benzer uluslararası örneklerin ayrıntılı olarak incelenmesi ihtiyacı dile getirilmiştir.

EAGÜ’lere yönelik olarak kurulacak olan Bilim, Teknoloji ve Yenilikçilik Merkezi/Teknoloji Bankası ile ilgili kapasite ve eksiklik analizinin yapılması için ilgili BM birimlerinin katılımıyla oluşturulan Görev Gücü’nün (Task Force) toplantısı 5 Aralık 2012’de Cenevre’de düzenlenmiştir. Bahse konu toplantıda merkezin yapısı, işlevleri ve lokasyonu tartışılmıştır. Görev gücü toplantısı sonucu kurulması öngörülen merkez’e ilişkin “Yol Haritası” dokümanı, BM Görev Gücü raportörü tarafından hazırlanmaktadır.

248




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Y6.1.7. Bilim diplomasisi faaliyetlerinin başlatılması ve yaygınlaştırılması (bilim ataşeleri, vb.)

Eylem: Yurtdışı birimlerinde görevlendirilecek olan bilim ve teknoloji müşavirlerinin faaliyetlerinin düzenlenmesi ve yönetilmesi

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (AB ve Dış İlişkiler Genel

Müdürlüğü)

TÜBA, YÖK, TÜBİTAK, Üniversiteler, özel sektör

temsilcileri, ilgili kamu kurum ve kuruluşları

2013

D

Gelişme:

Dışişleri Bakanlığı ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı arasında ''Bilim Diplomasisi'' faaliyetlerinin geliştirilmesine ilişkin İşbirliği Protokolü Nisan 2012’de imzalanmıştır. Bu kapsamda, 7 Şubat 2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan kararda Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın yurtdışı teşkilatının kuruluş ve görevleri düzenlenerek Vaşington, Seul, Tokyo, Berlin ve Pekin’de müşavirlik ve Los Angeles’ta ataşelik kadroları ihdas olunmuş ve bu sayede yurtdışı teşkilatımız resmen kurulmuştur.

28 Temmuz 2006 tarihli ve 2006/11534 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Yurtdışında Sürekli Görevlendirilecek Personel Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” 26 Ocak 2013 tarihli ve 28540 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu değişiklikle yönetmeliğin ilgili maddesine bilim teknoloji müşaviri ve bilim teknoloji ataşesi kadro unvanları eklenmiştir.

Halen “Yurtdışında Sürekli Görevlendirilecek Personel Hakkında Yönetmelik” hükümleri gereğince Bilim ve Teknoloji Müşavir ve Ataşelerinin seçimine ve atanmasına yönelik olarak Sınav Komisyonu tarafından çalışmalar yürütülmekte olup söz konusu sürecin yaklaşık bir ay gibi bir süre içerisinde tamamlanması öngörülmektedir.

249

Y6 - Bölüm 2: Uluslararası BTY İşbirliklerinin Etkinleştirilmesi Kapsamında Türkiye’deki Diğer Gelişmeler

Ülkemizde uluslararası BTY işbirliklerinin etkinleştirilmesi kapsamında akademinin, özel sektörün ve kamu araştırma enstitülerinin kullanabileceği destekler arasında TÜBİTAK tarafından yürütülen 1509 - Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı, Konuk Bilim İnsanı Destekleme Programı, TÜBİTAK’ın ulusal koordinasyonundan sorumlu olduğu 7. Çerçeve Programı (7.ÇP) ve COST Programı kapsamında uluslararası destek mekanizmaları ile TÜBİTAK İkili Anlaşmaları kapsamında sağlanan proje destekleri bulunmaktadır.

A. 1509 - Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

1509 Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı’na 2012 yılında, programa 15’i ilk kez başvuran firma olmak üzere 60 firma, toplam 72 proje başvurusu yapmıştır. Ocak-Nisan 2013 döneminde ise programa 6’sı ilk kez başvurmak üzere 26 firma, 30 proje başvuru gerçekleştirmiştir. 2012 yılında 61 projenin değerlendirilmesi yapılmış olup, 33 projenin desteklenmesine karar verilmiş, 2 proje için revizyon kararı alınmış ve programın destek kriterlerine uygun olmayan 26 proje reddedilmiştir. 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla, bu program kapsamında desteklenmekte olan 102 proje bulunmakta ve 30 proje önerisinin değerlendirme süreci devam etmektedir.

Destek programı kapsamında desteklenen projelere ödenen hibe destek tutarı, 2012 yılında 16,7 milyon TL, Ocak-Nisan 2013 döneminde ise, 2,1 milyon TL olarak gerçekleşmiştir (2013 sabit fiyatlarıyla). 2013 yılı için proje başvuru sayısının 80 ve verilecek hibe destek tutarının 25 milyon TL olması öngörülmektedir.

B. TÜBİTAK BİDEB’in Uluslararası İşbirliği Kapsamındaki Faaliyetleri

TÜBİTAK ile Avrupa Komisyonu’nun Ortak Araştırma Merkezi (Joint Research Centre - JRC) arasında 5 Temmuz 2007 tarihinde imzalanan Mutabakat Zaptı gereğince Türk araştırmacıların 1 yıl süre ile JRC Enstitüleri’nde doktora/doktora sonrası araştırma yapması için pozisyonların açılması öngörülmüştür. 2008 - 2013 yılları arasında TÜBİTAK BİDEB bünyesinde yürütülen Konuk Bilim İnsanı Destekleme Programı ile ilgili veriler Tablo 95’te gösterilmiştir.

Tablo 95. 2007 - 2012 Yılları Arasında Konuk Bilim İnsanı Destekleme Programı Destekleri

Yıllar Başvuran Sayısı Desteklenen Sayısı Destek Miktarı*

2008 564 228 1,2

2009 391 184 0,7

2010 361 204 0,8

2011 355 238 1,1

2012 400 221 1,3

2013** 204 75 0,4

*2013 sabit fiyatlarıyla; milyon TL


C. Çerçeve Programları Kapsamındaki Uluslararası BTY İşbirlikleri

AB 7. Çerçeve Programı Ülke Performansı Genel Değerlendirmesi

Ülkemizin 7. ÇP katkı payı olarak programın ilk 6 yılındaki ödemeleri, ödemelerin AB hibelerinden karşılanan miktarı, ulusal bütçeden ayrılan miktar ve Türk ortakların aldığı fon miktarları Tablo 96’da gösterilmiştir.

Buna göre 980 Türk kuruluşunun içinde yer aldığı 7. ÇP projelerinin toplam portföy büyüklüğü 2,5 milyar Euro’ya ulaşırken bu rakamın 175 milyon Euro’su ülkemizde harcanmıştır. Bu rakam ulusal bütçeden 7. ÇP bütçesine transferi gerçekleştirilen miktarın % 77’sine, toplam katkı payına göre ise %55’ine tekabül etmektedir. Sonuçları hala açıklanmamış olan 2012 ve 2013 yılı çağrılarının

250

açıklanması ve 2013 katkı payının 2. taksidinin de ödenmesiyle bu oranların sırası ile %75 ve %56 olarak gerçekleşmesi öngörülmektedir.

Tablo 96. 7.ÇP Katkı Payları

Yıl Ulusal Fon

(Milyon Euro)

AB hibe yardımı

(Milyon Euro)

Toplam

(Milyon Euro)

Türk Ortakların Aldığı Fon Miktarı

(Milyon Euro)

Desteklenen Türk Ortak Sayısı

2007 9,9 12,5 22,4 27,4 148

2008 26,3 4,5 30,8 20,0 129

2009 24,6 16,6 41,2 28,4 166

2010 19,8 34,3 54,1 29,9 220

2011 50,2 12,3 62,5 38,9 199

2012 59,5 10,0 69,5 30,4 (2) 118

2013 38,1(1) - 38,1(

1) -(

2) -

Toplam 228,4 90,2 318,6 175 (3) 980

Türk ortakların yer aldığı projelerin toplam portföy büyüklüğü

2,5 milyar Euro

(1) 2013 katkı payının ilk taksiti ödenmiştir.

(2) 2012 ve 2013 verileri 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla açıklanmış olan sınırlı sayıdaki çağrıyı kapsamaktadır. Henüz sonucu açıklanmayan 2012 yılına ait 22 ve 2013 yılına ait 43 çağrının verilerini kapsamamaktadır.

(3) Avrupa Komisyonu veri tabanındaki maddi hatalar TÜBİTAK tarafından düzeltilmiştir.

Çerçeve Programları dönemsel olarak Avrupa Komisyonu’nca çağrılar yayımlanan ve bu çağrıları takiben proje başvurusunda bulunulan bir sistemdir. 7. ÇP başladığı günden bugüne kadar açılan ve sonuçlanan çağrılara ilişkin bilgiler Tablo 97’de yer almaktadır.

Tablo 97. 7. ÇP Çağrıları

Yıllar 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013* Toplam

Açılan Çağrı Sayısı 60 66 76 95 76 88 43 504

Sonuçlanan Çağrı Sayısı 60 66 76 95 76 66 0 439


Tablo 101’de görüldüğü üzere 1 Ocak 2007-30 Nisan 2013 döneminde açılan toplam 504 çağrının 439’u sonuçlandırılmıştır. Tablo 101’de yer alan bilgiler, sonucu açıklanmayan 65 çağrının verilerini kapsamamaktadır.

6. ve 7. ÇP performans karşılaştırmaları Tablo 98’de yer almaktadır. Açıklanan çağrı sonuçları dikkate alınarak bu aşamada karşılaştırma için 2007-2011 dönemi 7. ÇP verileri kullanılmıştır. 7. ÇP kapsamında Türk ortakların payı 6. ÇP’ye göre %143 oranında artış göstermiş, buna bağlı olarak Türk ortakların payının, ÇP’ye ulusal fonlardan yapılan katkıya oranı %32’den %109’a çıkmıştır. 2012 yılı verilerinin tümünün açıklanması ile bu oranın yine %100’ün üzerinde kalması öngörülmektedir.

251

Tablo 98. 7. ÇP Katkı Paylarımız ve Türk Ortakların Aldığı Fon Miktarları

6. ÇP

(2003-2006)

7. ÇP

(2007-2011)

Artış Oranı

(%)

7. ÇP

(2007-2012*)

Türk Ortakların Payı (Milyon Euro)

59 143,3 143 175

Ulusal Katkı Payı (Milyon Euro)

185 131 -29 190

Ulusal Katkı Payına Oran (%)

32 109 92

Toplam Katkı Payı (Milyon Euro)

232 211 -9 280

Toplam Katkı Payına Oran (%)

25 68 62

* 2012 verileri 30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla açıklanmış olan sınırlı sayıdaki çağrıyı kapsamaktadır. Henüz sonucu açıklanmayan 22 çağrının verilerini kapsamamaktadır.

Tablo 99’da 7. ÇP’nin Özel Programlarında Türk ortakların aldığı fon miktarları ile desteklenen proje sayılarına ilişkin veriler yer almaktadır.

Tablo 99. 7. ÇP Alt Alanlarına Göre Türk Ortakların aldığı Fon Miktarları, Önerilen ve Desteklenen Proje Sayıları

Alan Desteklenen Proje

Sayısı Türk Ortakların Aldığı Fon

Miktarı (Milyon Euro)

İşbirliği Özel Programı 337 86,9

Fikirler Özel Programı (ERC Destekleri) 3 5,4

Marie Curie Araştırma Programları ve Bursları 243 30,9

Kapasiteler Özel Programı 233 51,8

Toplam 816 175


7. ÇP kapsamında Türk ortakların üye olduğu projeler vesilesi ile AB-27 ülkeleri ve Asosiye ülkelerin tamamı ile Türk kurum ve kuruluşlar işbirliği yapmaktadır.

UBTYS 2011-2016’da Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlar olarak tespit edilen otomotiv, makine-imalat, bilgi ve iletişim teknolojileri sektörlerinin Türk ortakların 7. ÇP kapsamında aldıkları fon miktarı içindeki payları Tablo 100’de yer almaktadır.

Tablo 100. UBTYS 2011-2016 Kapsamındaki Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanların Payları

Desteklenen Proje

Sayısı Türk Ortakların Aldığı Fon

Miktarı (Milyon Euro) Öncelikli Alanların Toplam

İçindeki Yüzdeleri (%)

Otomotiv 4 0,8 0,5

Makine İmalat 79 15,4 8,8

Bilgi İletişim Teknolojileri 147 34,9 20


252

UBTYS 2011-2016’da ivme kazanmamız gereken alanlar olarak tespit edilen savunma, uzay, enerji, su, gıda ve sağlık sektörlerinin Türk ortakların aldığı toplam fon miktarındaki payları ise Tablo 101’de gösterilmektedir.

Tablo 101. UBTYS 2011-2016 Kapsamındaki “İvme Kazanmamız Gereken Alanlar”ın Payları


Türk Ortakların Aldığı Fon Miktarı (Milyon Euro)

Öncelikli Alanların Toplam İçindeki Yüzdeleri** (%)

Enerji 58 24,9 14,2

Su 20 3,9 2,2

Gıda 56 10,9 6,2

Savunma 19 4,5 2,6

Uzay 13 1,9 1,1

Sağlık 30 6,2 3,5

*30 Nisan 2013 itibarıyla **Fon miktarına oranı ifade etmektedir.

D. COST Programı

COST, ulusal olarak desteklenen araştırma projelerinin yürütücülerinin Avrupa düzeyinde oluşturulmuş ağlara (aksiyonlara) dahil olmalarını sağlayan bir programdır. COST programı kapsamında TÜBİTAK tarafından değerlendirilen projelere ilişkin bilgiler Tablo 102’de sunulmaktadır.

Tablo 102. COST Kapsamındaki Proje Verileri

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013*

Önerilen 45 45 98 89 129 162 99

Desteklenen 31 25 51 39 61 85 55

Yürürlükte 69 86 107 137 150 199 249

Destek Miktarı** 6,8 6,6 12,2 12,7 11,9 14,7 9,4


** 2013 sabit fiyatlarıyla; milyon TL

E. İkili İşbirliği Programları

İkili işbirliği Programları ülkemiz ile diğer ülke araştırmacılarının biraraya gelerek ortak proje

geliştirmelerine ve yürütmelerine destek vermek amacıyla oluşturulmuştur. Halihazırda 22 ülkeden 26

kuruluşla işbirliği anlaşmamız bulunmaktadır. Bu ülkeler şunlardır: ABD, Almanya, Belarus, Belçika,

Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Çin, Fransa, Hindistan, İtalya, Güney Kore, Macaristan, Mısır,

Moğolistan, Pakistan, Romanya, Rusya, Slovakya, Slovenya, Tunus, Ukrayna ve Yunanistan.

Programlar kapsamındaki projelere ilişkin bilgiler ise Tablo 103’te sunulmaktadır.

Tablo 103. İkili İşbirliği Programları Kapsamındaki Proje Verileri

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013*

Önerilen 162 187 362 241 223 155 124

Desteklenen 56 57 66 77 86 52 23

Yürürlükte 189 172 182 186 213 179 176

Destek Miktarı**

8,7 8,5 10,3 11,7 13,7 9,9 5,2


** 2013 sabit fiyatlarıyla; milyon TL

253


3.4. Araştırma Altyapıları Yol Haritası ve Araştırma Merkezlerine İlişkin İdari ve Yasal Düzenlemeler [2010/203]

KARAR

Kamu kurum ve kuruluşları ile üniversitelerdeki araştırma merkezlerinin etkin kullanımını ve sürdürülebilirliğini sağlamak üzere, merkezlerin özel sektör ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile işbirliği kurmaları, yönetimi, sürdürülebilir finansmanı, personel istihdamı, tüm araştırmacılara 7 gün 24 saat hizmet verebilecek şekilde açık olması, performansların izlenmesi ve değerlendirilmesi gibi konularında idari ve yasal düzenlemeler yapılmasına ve;

Ülkemizdeki mevcut ve yapılacak araştırma merkezlerinin konu, yer, işbirlikleri, çalışma alanları ve finansman modeli gibi hususların belirlenmesine yönelik olarak Araştırma Altyapıları Yol Haritası hazırlanmasına

karar verilmiştir.


2010/201 Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016





SORUMLU KURULUŞ



Tüm TARAL Kuruluşları

GELİŞME

Karar kapsamında hazırlanan “Yükseköğretim Kurumları Araştırma Merkezlerinin Kuruluş ve İşleyişleri Hakkında Kanun Taslağı” Haziran 2012’de görüş için ilgili tüm kamu kurumlarına gönderilmiş ve kurumlardan gelen görüşler taslağa yansıtılmıştır.

Kurumlardan gelen görüşler üzerine şekillenen kanun tasarısı 13 Kasım 2012 tarihinde Kalkınma Bakanlığında gerçekleştirilen çekirdek çalışma grubu toplantısı ile gözden geçirilmiş ve nihai şekline kavuşmuştur.

Kanunun kapsamı, uygulama alanları, çıkarılma gerekçesi, etki analizi vb. hususları açıklığa kavuşturan kanun tasarısı gerekçesi hazırlanmıştır.

Taslak, Nisan 2013 itibarıyla Başbakanlığa sunulmak üzere nihai hale getirilmiştir.

254


3.5. Ar-Ge Yoğun Başlangıç Firmalarını Etkinleştirmek ve Sayılarını Artırmak Amacıyla Politika Araçlarının Geliştirilmesi [2011/103]

KARAR

2011/103 Ar-Ge Yoğun Başlangıç Firmalarını Etkinleştirmek ve Sayılarını Artırmak Amacıyla Politika Araçlarının Geliştirilmesi

a. Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarının fikir aşamasından pazara ulaşmasına kadar geçirdikleri evreler dikkate alınarak, bu evrelere uygun aşamalı destek mekanizmalarının geliştirilmesi, başlangıç firmalarının sayısının artmasını tetikleyecek ekosistemin oluşturulması ve danışmanlık hizmetlerinin sunulması

b. Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarını destekleyen risk sermayesi fonlarının etkinleştirilmesi, bunlara kamunun ortak olabilmesi ve kamu Ar-Ge merkezlerinde yapılan araştırma sonuçlarının ticarileşmesi süreçlerinin iyileştirilmesi için gerekli mevzuat çalışmalarının yapılması


97/11 Risk Sermayesi Yatırım Ortaklıklarının Yaygınlaştırılması




SORUMLU KURULUŞLAR

a. TÜBİTAK

b. TÜBİTAK


a. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, YÖK

b. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Sermaye Piyasası Kurulu

GELİŞME

Karar kapsamında iki farklı faaliyet tanımlanmış olup, bu faaliyetlere yönelik gelişmeler aşağıda yer almaktadır.

a. Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarının geçirdikleri farklı evrelerdeki ihtiyaçlar dikkate alınarak aşamalı bir destek mekanizması aracılığıyla desteklenmesine yönelik çalışmalar

TÜBİTAK 1512 Girişimcilik Aşamalı Destek Programı kapsamında, bireysel girişimciler tarafından 14 Haziran 2012 tarihinden itibaren ilk aşamaya 745 teknoloji ve yenilik odaklı iş fikri başvurusu yapılmış, bu iş fikirlerinden 451’i ikinci aşamaya kalmaya hak kazanmıştır. Bunlardan 360 girişimci adayı, ikinci aşamaya iş planı başvurusu yapmıştır.

2012 yılı çağrısı kapsamında iş fikirleri uygun bulunan 112 girişimcinin firma kurma işlemi tamamlanmıştır. Bu firmalara 12 ay içinde toplam 11 Milyon TL geri ödemesiz sermaye desteği aktarılacaktır. Ayrıca her firmaya iş dünyasında deneyimli bir rehber (mentör) atanması için gereken çalışmalar tamamlanmıştır.

255


Girişimcilerin başarılı bir iş planı hazırlamalarına yönelik, farklı uzmanlık alanlarındaki

eğitmenlerden Öğrenme Yönetim Sistemi (Learning Management System) kullanılarak toplam 20 saatlik ders videoları içeren portal hazırlanmış ve kullanıma sunulmuştur.

Girişimcilere iş planı hazırlarken ve şirket kurulduktan sonra karşılaşabilecekleri sorunları aşabilmelerinde yardımcı olabilmek amacıyla girişimci eğitimleri ve iş rehberliği (mentörlük) hizmetleri sunulmuştur. Kasım ve Aralık ayında her biri 1,5 saat süren toplam 12 ders konusunda düzenlenen webinerlerle girişimcilerin soruları iş rehberleri tarafından yanıtlanmıştır.

21 Kasım 2012 tarihinde Ankara’da ve 24 Kasım 2012 tarihinde İstanbul’da girişimcilerin iş rehberleri, eğitmenleri ve TÜBİTAK yetkilileri ile bir araya geldiği Bilgi Günleri düzenlenmiştir.

TÜBİTAK Kanunu, TÜBİTAK 1512 Programının yasal dayanağı olacak biçimde değiştirilmiş, destek programının mevzuatı farklı bireysel girişimcilik taleplerine cevap verecek biçimde yeniden yazılmış ve yürürlüğe girmiştir.

b. Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarını destekleyen risk sermayesi fonlarının etkinleştirilmesi ve kamu Ar-Ge merkezlerinde yapılan araştırma sonuçlarının ticarileşmesi süreçlerinin iyileştirilmesi

TÜBİTAK 1514 Girişim Sermayesi Destekleme Programı oluşturulmuştur.

Program ile KOBİ ölçeğindeki Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarının çekirdek, başlangıç veya gelişme aşamalarındaki finansman ihtiyaçlarının girişim sermayesi fonları aracılığıyla karşılanması amacıyla çağrı yolu ile bu amacı gerçekleştirebilecek girişim sermayesi fonlarını yöneten fon yöneticilerini belirlemek amaçlanmıştır. Belirlenen fon yöneticilerinin bu amaç doğrultusunda bir girişim sermayesi fonu kurması neticesinde fonun belirli bir oranına TÜBİTAK’ın hibe destek vermesi hedeflenmektedir. Bu hedefin yürütülebilmesi için 278 sayılı TÜBİTAK Kanun’unda gerekli düzenlemeler yapılmıştır.

256


3.6. Üniversitede Yenilikçiliğin ve Girişimciliğin Tetiklenmesi Amacıyla Politika Araçlarının Geliştirilmesi [2011/104]

KARAR

Üniversite yenilikçiliğinin ve girişimciliğinin tetiklenmesi amacıyla ilk aşamada aşağıdaki faaliyetlerin gerçekleştirilmesine karar verilmiştir:

a. Teknoloji Transfer Ofislerinin Desteklenmesi:

Araştırmacıların ekonomik katma değer yaratma süreçlerine etkin bir şekilde katılabilmelerini sağlamak ve akademik girişimciliği tetiklemek için;

o Üniversite sanayi işbirliğinin gelişimine katkı sağlayacak,

o Teknolojinin ticarileşmesi sürecini destekleyecek,

o Akademik araştırmalara lojistik destek sağlayacak,

bir arayüz olan Teknoloji Transfer Ofisleri’nin daha fonksiyonel hale getirilmesi ve yaygınlaştırılması için YÖK ve TÜBİTAK’ın eş başkanlığında Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı ve Türk Patent Enstitüsü’nün katılımlarıyla gerekli planlamanın yapılmasına, bu plan doğrultusunda uygulamaların hayata geçirilmesine ve gelişmelerin BTYK toplantılarına raporlanmasına karar verilmiştir.

b. Kuluçka Merkezlerinin Desteklenmesi:

Üniversitelerdeki girişimci araştırmacıların kuracakları şirketler öncesinde gerekli girişimcilik yetkinliğinin kazandırılmasını tetiklemek için finansal desteğin yanı sıra danışmanlık hizmeti de sağlayarak

o Girişimci araştırmacılara şirket kurma öncesinde deneyim kazandıracak,

o Girişimci araştırmacının iş planı ve iş modeli oluşturmasına danışmanlık desteği sağlayacak,

o Girişimci araştırmacıların şirketleşme sürecini kolaylaştıracak,

bir arayüz olan Kuluçka Merkezleri, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından desteklenecektir.

c. Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endekslerinin Oluşturulması:

o Üniversitelerin girişimcilik ve yenilikçilik performanslarının ölçülmesi,

o Üniversiteler arasında girişimcilik ve yenilikçilik odaklı rekabetin artması ve

o Dolaylı olarak yenilikçilik ve girişimciliğin gelişimine katkı yapması için

TÜBİTAK – YÖK – TÜİK işbirliğinde çalışma grubu oluşturularak Girişimci Üniversite ve Yenilikçi Üniversite Endekslerinin oluşturulmasına ve yılda bir kez kamuoyuyla paylaşılmasına karar verilmiştir.

d. Akademik Yükseltme Ölçütlerinin Girişimcilik ve Yenilikçiliği Teşvik Edecek Şekilde Yeniden Tasarımı:

o Akademik yükseltme ölçütlerinde yayınların yanı sıra, patentler, araştırma projelerinde proje yürütücüsü veya araştırmacı olarak görev almak ve şirket kurmak gibi unsurların değerlendirme kapsamına alınmasına yönelik, YÖK’ün başkanlığında, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Üniversiteler Arası Kurul, TÜBİTAK ve Türk Patent Enstitüsü’nün katılımıyla bir çalışma grubu oluşturulmasına ve çalışma sonucunda gerek duyulabilecek mevzuat değişikliği önerilerinin BTYK’nın 24. toplantısına sunulmasına karar verilmiştir.

257



97/04 Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Yasası’nın Çıkarılması Kararı



Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun 25. Toplantısı

SORUMLU KURULUŞLAR

a. YÖK, TÜBİTAK

b. TÜBİTAK, KOSGEB

c. TÜBİTAK, YÖK, TÜİK

d. YÖK


a. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Türk Patent Enstitüsü

b. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, YÖK

c. Üniversiteler

d. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Üniversiteler Arası Kurul, TÜBİTAK, Türk Patent Enstitüsü

GELİŞME

Üniversite yenilikçiliğinin ve girişimciliğinin tetiklenmesi amacıyla yapılan çalışmalar dört ana başlıkta yürütülmekte olup, gelişmeler aşağıda verilmektedir:

a. Teknoloji Transfer Ofislerinin Desteklenmesi

Karar kapsamında, üniversite sanayi işbirliğinin gelişimine katkı sağlayacak, teknolojinin ticarileşme sürecini destekleyecek ve akademik araştırmalara lojistik destek sağlayacak bir arayüz olan teknoloji transfer ofislerinin etkinliğinin artırılması ve yaygınlaştırılması amacına yönelik olarak, TÜBİTAK 1513 Teknoloji Transfer Ofisleri Destekleme Programı uygulamaya konulmuştur. 2 Kasım-31 Aralık 2012 tarihleri arasında çağrı duyurusuna çıkılmış olup program kapsamında 2012 yılında 39 başvuru yapılmıştır. Ayrıca, TÜBİTAK 1513 Programı kapsamında, 7 Aralık 2012 tarihinde Ankara’da Bilgi Günü düzenlenmiş ve çağrıya başvurabilecek 50 üniversite ve teknoparklara program hakkında bilgilendirme yapılmıştır.

Program çerçevesinde açılan çağrı ile 2013 yılında 10 üniversite bünyesinde TTO’ların (Boğaziçi, Ege, Gazi, Hacettepe, Koç, Ortadoğu Teknik, Özyeğin, Sabancı, Selçuk ve Yıldız Teknik Üniversiteleri) desteklenmesine karar verilmiştir:

Destek kapsamındaki TTO’lar ile işbirliği içinde ülkemize en uygun çalışma modellerinin oluşturulması için çalışılmaktadır. Diğer üniversitelerin kurmayı planladığı TTO’lara yönelik bilgilendirme toplantıları faaliyetleri düzenlenmekte olup program çerçevesinde Haziran 2013’te açılacak yeni çağrı ile 10 yeni TTO’nun daha desteklenmesi hedeflenmektedir.

b. Kuluçka Merkezlerinin Desteklenmesi

Bu kapsamda, TÜBİTAK ve KOSGEB işbirliğinde ortak çalışmalar yürütülerek Türkiye’deki mevcut durumun analizine yönelik çalışmalar yapılmış ve kuluçka merkezi model önerisi geliştirilmiştir.

258


c. Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endekslerinin Oluşturulması

10 Ekim 2012 tarihinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı tarafından sonuçları açıklanan 2012 yılı Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi'nin ardından 2013 yılı Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi’nin hazırlık çalışmalarına başlanmıştır.

YÖK tarafından sağlanan üniversite listesi esas alınarak 5 boyutta yer alan 23 göstergeye ilişkin veri toplama süreci Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, YÖK, TÜBİTAK, TPE, KOSGEB, TTGV ve TÜBA’nın katılımıyla yürütülmüştür. Toplanan verilerin kontrol ve analiz işlemlerinin TÜBİTAK tarafından tamamlanmasının ardından 2013 yılı Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi sonuçlarının kamuoyu ile paylaşılması öngörülmektedir.

d. Akademik Yükseltme Ölçütlerinin Girişimcilik ve Yenilikçiliği Teşvik Edecek Şekilde Yeniden Tasarımı

Akademik yükseltme ölçütlerinin girişimcilik ve yenilikçiliği teşvik edecek şekilde yeniden tasarımı konusu yeni Yükseköğretim Yasa çalışmaları kapsamında değerlendirilmektedir.

Akademik yükseltme ölçütlerinde yayınların yanı sıra, patentler, araştırma projelerinde proje yürütücüsü veya araştırmacı olarak görev almak ve şirket kurmak gibi unsurların değerlendirme kapsamına alınmasına yönelik Temmuz 2012’de Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı, TÜBİTAK ve Türk Patent Enstitüsü yetkililerinden oluşturulan çalışma grubu çalışmalarına devam etmektedir.

Çalışma grubunda bulunan ilgili kurumlardan alınan görüşler değerlendirilerek Üniversitelerarası Kurul Doçentlik Üst Komisyonu toplantısında sunulmuştur. Bu çalışmaların çıktıları yeni yükseköğretim yasa çalışmaları kapsamında değerlendirmeye alınmaktadır.

259


3.7. Girişimcilik Kültürünün Yaygınlaştırılması [2011/105]

KARAR

Toplumda girişimcilik kültürünün yaygınlaştırılması amacıyla gerekli politika araçlarının KOSGEB ve TÜBİTAK tarafından Milli Eğitim Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı ve YÖK’ün katkılarıyla geliştirilmesine ve uygulamaya alınmasına,

Bu amaçla ilk aşamada,

o İlköğretimden doktora derecesi düzeyine kadar girişimcilik ders içeriklerinin tasarlanması ve etkin bir şekilde uygulanmasına,

o İleri teknoloji odaklı girişimcilik yarışmalarının düzenlenmesine,

o Sertifikalı girişimcilik eğitimleri (Mini Girişimcilik MBA) programlarının düzenlenmesine

karar verilmiştir.



DAHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTILAR



SORUMLU KURULUŞLAR

KOSGEB

TÜBİTAK




Milli Eğitim Bakanlığı

YÖK

GELİŞME

25 Ocak 2012 tarihinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (BSTB), Milli Eğitim Bakanlığı ve TÜBİTAK arasında imzalanan “Girişimciliğin Geliştirilmesi İşbirliği Protokolü” çerçevesinde 1 Kasım 2012-30 Nisan 2013 tarihlerinde gerçekleştirilen faaliyetler aşağıda verilmektedir.

KOSGEB tarafından 2012-13 eğitim öğretim yılında 38 üniversitede 169 farklı girişimcilik dersine onay verilmiştir.

Girişimcilik ve yenilikçilik faaliyetlerini desteklemek amacıyla, TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı (BİDEB) bünyesinde 2 yarışma ve 1 destek programının başlatılmasına karar verilmiştir. Lise öğrencilerinin yenilikçilik temelli düşünme yeteneğine sahip olmalarını sağlayarak yenilikçiliği girişimcilik sürecinin merkezine yerleştiren bir nesil yetişmesine katkıda bulunmak ve böylece girişimcilik ve yenilikçilik konularına yönelik farkındalığı arttırmak amacıyla 2013 yılından itibaren TÜBİTAK 2238/A Lise Öğrencileri Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışması düzenlenecektir. Programa birinci yılında toplam 663 başvuru yapılmıştır. İlk yılında çevre, sağlık, ulaşım, enerji, gıda ve turizm alanlarında belirlenen sorunlara ilişkin lise öğrencilerinin çözüm önerileri ile başvurduğu yarışma kapsamında birinci değerlendirme sonucunda 180 iş fikri 26-30 Mayıs 2013 tarihleri arasında yapılacak final sergisine davet edilmiştir.

260


Girişimcilik ve yenilikçilik alanında farkındalığı arttırmak hedefi kapsamında ikinci olarak çeşitli alanlarda yenilikçilik içeren iş fikri olan ön lisans, lisans ve lisansüstü öğrencilerine fikirlerini hayata geçirmelerine yönelik uygun ortamı hazırlamak amacıyla 2013 yılından itibaren TÜBİTAK 2238/B Üniversite Öğrencileri Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışması düzenlenecektir. Genel Kategori ve Teknoloji Kategorisi olmak üzere iki kategoride başvuru alınan yarışmanın birinci yılında toplam 353 başvuru yapılmıştır. 1. aşamayı geçen 200 öğrenci 16-19 Mayıs 2013 tarihleri arasında düzenlenecek iş planı seminerine katılmaya ve 1.000 TL’lik ödülü almaya hak kazanmıştır.

TÜBİTAK, BSTB’den Teknogirişim Sermaye Desteğini kazanmış kişilerin girişimcilik eğitimi almaları ve uluslararası iş ortamına dâhil olmalarını teşvik etmek amacıyla 2012 yılında TÜBİTAK 2239 Girişimcilik ve Yenilikçilik Eğitim ve Araştırma Faaliyetlerini Destekleme Programını başlatmıştır. Bu çerçevede, teknogirişim sermaye desteğini kazanan ve BSTB tarafından önerilen 42 kişi arasından 10’unun Silikon Vadisi’nde eğitim alması için desteklenmesine karar verilmiştir. Desteklenen 10 kişiye, iş kurma, vize, finansal sistemler, yatırımcıya sunum teknikleri ve iş modellemesi konularında eğitim verilmiştir. Kişiler 26 Kasım-21 Aralık 2012 tarihleri arasında Silikon Vadisi’ndeki eğitime katılmışlardır.

Mini MBA Programının tasarlanması ile vaka çalışmalarının derlenmesi için TÜBİTAK TEYDEB bünyesinde çağrıya çıkılmasına karar verilmiştir.

Bu karar çerçevesinde gelecek dönemde yapılması planlananlar aşağıda sunulmaktadır.

2013 yılından başlayarak 3 yıl içerisinde TÜBİTAK TÜSSİDE koordinasyonunda lise düzeyinde toplam 15 bin öğretmene girişimcilik ve yenilikçilik eğitimi verilecektir.

Lise ve Üniversite düzeyi Girişimcilik ve Yenilikçilik yarışmalarının yılda bir kez yapılmasına TÜBİTAK 2238 Programları kapsamında devam edilecektir.

Girişimcilik ve yenilikçilik alanında Teknogirişim Sermaye Desteğini kazananların TÜBİTAK 2239 Programı kapsamında yurt dışı kurs/eğitim programlarına katılımı için destek sağlanmasına devam edilecektir.

Mini MBA Programının tasarlanması ile vaka çalışmalarının derlenmesi için TÜBİTAK TEYDEB bünyesinde çağrıya çıkılacaktır.

261


3.8. Kamu Alımlarının ve Kullanım Hakkı Tahsislerinin Yeniliği, Yerlileşmeyi ve Teknoloji Transferini Teşvik Edecek Şekilde İyileştirilmesi [2011/106]

KARAR

Kamu ihale mevzuatı kapsamındaki kamu alımlarında ve UBTYS 2011-2016’da yer alan öncelikli sektörlerde kullanım hakkı tahsislerinde yeniliği, yerlileşmeyi ve teknoloji transferini teşvik edecek şekilde düzenlemelerin yapılmasına yönelik ilk aşamada Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı başkanlığında Ekonomi Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Avrupa Birliği Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, TÜBİTAK ve Kamu İhale Kurumu’nun katılımıyla bir çalışma grubu oluşturulmasına ve çalışma sonucunda belirlenen mevzuat değişikliği önerilerinin BTYK’nın 24. toplantısında Yüksek Kurul’un onayına sunulmasına karar verilmiştir.

Ek Karar (BTYK’nın 24. Toplantısı):

Kamu alımlarında ve kullanım hakkı tahsislerinde yeniliğin, yerlileşmenin ve teknoloji transferinin teşvik edilmesine yönelik olarak 2011/106 no.lu karar gereği mevzuat değişikliği önerileri hazırlanmış olup, mevzuat değişikliklerinin sonuçlarının izlenmesi amacıyla Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda ilgili kurum ve kuruluşların katılımı ile kazanımların değerlendirilmesi ve gelişmelerin BTYK toplantılarına raporlanmasına karar verilmiştir.


97/14 Kamunun Orta ve Uzun Vadeli Satın Alma Politikasına İlişkin Düzenlemeler

98/01 “Off-set” Anlaşmalarından Ülkenin Teknoloji Yeteneğini Yükseltme Yönünde Azami Yararın Sağlanması


2010/202 2011-2013 Yıllarında Kamu Ar-Ge ve Yenilik Fonlarının Kullanımında İzlenecek Politikalar




SORUMLU KURULUŞ



Avrupa Birliği Bakanlığı



Maliye Bakanlığı



Hazine Müsteşarlığı

TÜBİTAK

Kamu İhale Kurumu

GELİŞME

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda ilgili kurum ve kuruluşların katılımı ile hazırlanan ve Kamu İhale Kanunu’nda değişiklik yapılmasını öngören öneriler BTYK’nın 24. toplantısında kabul edilmiştir. Bu kapsamda hazırlanan “Kamu İhale Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” taslağı Kamu İhale Kurumu’na gönderilmiştir.

262


3.9. Bilim Merkezlerinin Yaygınlaştırılması [2011/107]

KARAR

Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı Stratejisi ve Eylem Planı 2011-2016’da “Gençlerin Ar-Ge alanlarına yönlendirilmesi” stratejisine yer verilerek bu hususunun kritik önem taşıdığı belirtilmiş ve bu strateji altında “İlköğretim ve ortaöğretim için popüler bilim etkinliklerinin artırılarak, bilimsel faaliyetlere olan merakın artırılması” eylemine yer verilmiştir.

Yukarıda anılan eyleme hizmet edecek olan ve aynı zamanda Sayın Başbakanımızın himayeleri altında olan “Bilim Merkezleri”nin toplumumuzda bilim kültürünü yaygınlaştırmak için son derece kritik bir rol üstleneceği öngörüsünden yola çıkarak ülkemizde bu merkezlerin kurulması ve yıllar içinde sayılarının artırılması hedeflenmektedir.

Bu hedef doğrultusunda, özellikle çocukların ve gençlerin bilime olan ilgi ve meraklarını artıracak, teknolojiyi daha doğru kullanmalarını sağlayacak bilim merkezlerinin 2016 yılı itibarıyla tüm büyükşehirlerde, 2023 yılı itibarıyla tüm illerde kurulmasına yönelik yerel yönetimlerle işbirliği halinde çalışmaların gerçekleştirilmesine karar verilmiştir.


97/27 Bilim ve Teknoloji Merkezlerinin Kurulması

2005/10 Ulusal Bilim ve Teknoloji Politikaları Uygulama Planı 2005-2010






SORUMLU KURULUŞLAR


TÜBİTAK


Yerel Yönetimler

Sanayi ve/veya Ticaret Odaları

Üniversiteler


GELİŞME

TÜBİTAK tarafından desteklenmekte olan Konya’da Bilim Merkezi Kurulması Projesi devam etmektedir. Söz konusu bilim merkezinde yer alacak sergilerin şematik tasarımları tamamlanmış ve sergi üretim ihalesi 3 gruba ayrılarak ihaleye çıkılmıştır. İhalenin birinci grubuyla ilgili TÜBİTAK yükümlülüğü tamamlanarak üretici firma ile sözleşme imzalanmıştır. Diğer iki grup için ihale çalışmaları başlatılmıştır.

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ile 16 Mayıs 2012 tarihinde Bilim Merkezi Kurulmasına Dair Ön Protokol; 3 Eylül 2012 tarihinde ise Kocaeli’nde Bilim Merkezi Kurulmasına Dair Proje Sözleşmesi imzalanmıştır. Baş Tasarımcı ve Kontrolör Firma (BTKF) belirleme çalışmaları tamamlanarak BTKF ile sözleşme imzalanmıştır. Sergilerin tasarım aşamasının yaklaşık %65’i tamamlanmıştır. Tasarımları

263


tamamlanan sergilere değerlendirme kurulu tarafından onay verilme süreci devam etmektedir.

Kayseri Büyükşehir Belediyesi ile 16 Mayıs 2012 tarihinde Bilim Merkezi Kurulmasına dair Ön Protokol; 11 Mart 2013 tarihinde ise Kayseri’de Bilim Merkezi Kurulmasına Dair Proje Sözleşmesi imzalanmıştır. BTKF belirleme çalışmaları kapsamında üç firmadan teklif istenmiş olup firmaların göndermiş oldukları teklifler incelenmektedir.

Bursa Büyükşehir Belediyesi ile 14 Haziran 2012 tarihinde Bilim Merkezi Kurulmasına dair Ön Protokol; 5 Nisan 2013 tarihinde ise Bursa’da Bilim Merkezi Kurulmasına Dair Proje Sözleşmesi imzalanmıştır. BTKF belirlenmesi amacıyla firmalara gönderilecek olan dokümanların hazırlanma çalışmaları devam etmektedir.

Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ile 19 Eylül 2012 tarihinde Bilim Merkezi Kurulmasına dair Ön Protokol imzalanmıştır. Bilim Merkezi Kurulmasına Dair Proje Sözleşmesinin imzalanabilmesi için Belediye’nin Eskişehir Fuar Birliği’nden belirlenen alanda Bilim Merkezi kurulabilmesi için onay almaları beklenmektedir.

Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ile 15 Ocak 2013 tarihinde Bilim Merkezi Kurulmasına dair Ön Protokol imzalanmıştır.

2 Mart 2013 tarih ve 217 sayılı TÜBİTAK Bilim Kurulu toplantısında alınan karara göre; Mardin’de İslam Bilim ve Teknoloji Kurulması çalışması için Mardin Valiliği ve ilgili diğer kurumlar ile protokol imzalanmasına ve bu proje için belirlenen destek miktarının 12 milyon TL olarak belirlenmesine karar verilmiştir. Protokol imzalanabilmesi için Mardin Valiliği ile görüşmeler devam etmektedir.

Önümüzdeki süreçte konuyla ilgili çalışmaları olan diğer Büyükşehir Belediyeleri ile de görüşmeler yapılması ve Ön Protokollerin imzalanarak gerekli çalışmalara başlanması hedeflenmektedir.

264

2011/108 BTYK’nın 26. Toplantısı

3.10. Yerli Patentlerin Lisanslanmasını Teşvik Edecek Politika Araçlarının Geliştirilmesi [2011/108]

KARAR

Yerli patentlerin lisanslanmasına ilişkin verilerin Türk Patent Enstitüsü tarafından düzenli olarak izlenmesine ve lisans gelirlerinin artırılması için gerekli mekanizmaların kurumlar arası eşgüdüm içinde oluşturulmasına, bu konudaki gelişmelerin BTYK’ya raporlanmasına karar verilmiştir.






SORUMLU KURULUŞ




YÖK

Üniversiteler

TÜBİTAK

KOSGEB

GELİŞME

Yapılan çalışmalar aşağıdaki başlıklarda raporlanmaktadır.

Teşvik: Sınai mülkiyet haklarının ticarileştirilmesine yönelik teşvik ve destek verilmesi

Takip: Sınai mülkiyet haklarının ticarileştirilmesi ile ilgili yardımcı verilerin temin edilmesi ve kullanılabilir hale getirilmesi

Bilgilendirme: Teknoloji Transferi Platformu da dahil her tür yayın, etkinlik vb. bilgilendirme faaliyetleri

Teşvik Çalışmaları

Sınai mülkiyet haklarının ticarileştirilmesine yönelik diğer ülke uygulamalarının ve bu uygulamaların ülkemizde uygulanabilmesine yönelik teşvik önerilerinin görüşüldüğü 2 Mayıs 2013 tarihli Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK) Vergi ve Teşvikler Teknik Komitesi toplantısına katılım ve katkı sağlanmıştır. Toplantıda, YOİKK Fikri, Sinai Mülkiyet Hakları ve Ar-Ge Teknik Komitesi için hazırlanan TÜSİAD raporundan yararlanılarak Türk Patent Enstitüsü (TPE) tarafından 2011/108 no.lu BTYK kararı kapsamında tasarlanan teşvik mekanizmaları sunulmuştur.

Bunlara ek olarak, Bakanlar Kurulu’nun Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararı çerçevesinde “Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından desteklenen Ar-Ge projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin veya parçaların üretimine yönelik yatırımlar” konusunda sağlanacak desteklerle ilgili olarak TPE tarafından önerilen teşvik mekanizması, Ekonomi Bakanlığı ile yapılan görüşmeler neticesinde uygulanmaya başlanmıştır.

265

http://www.yoikk.gov.tr/detay.cfm?MID=64

2011/108 BTYK’nın 26. Toplantısı

Takip Çalışmaları

Patent Siciline 2005 yılından itibaren kayıtlı lisans işlemleri ile ilgili bilgilerin (işlem tarihi, işlem türü, tarafların bilgileri, işlem tutarı, ödeme şekli vb.) patent otomasyon sistemine detaylı şekilde girilmesine,

Başvuru ve buluş sahibi profili tespit çalışmalarını destekler mahiyette ilgili kurum ve kuruluşlar ile bilgi paylaşımına,

Patent otomasyon sistemindeki (başvuru ve buluş sahiplerine ait) eksik T.C. Kimlik ve Vergi Kimlik Numaralarının tamamlanması çalışmasına,

Veri temini vb. çalışmaları daha etkin ve hızlı yürütebilmek için patent vekillerine ait (Vekil Takip Programındaki) eksik bilgilerin tamamlanması çalışmasına

devam edilmiştir.

Ayrıca başvuru ve buluş sahibi profilleri ile ilgili detaylı bilgi temini çalışmaları kapsamında Patent Dairesi matbu formları, ilgili bilgilerin temin edilmesini sağlayacak şekilde yeniden tasarlanmış ve kullanılmaya başlanmıştır.

Bilgilendirme Çalışmaları

Teknoloji Transfer Platformu (TekTraPlat) internet sitesi ile ilgili içerik oluşturma çalışmalarına devam edilmiştir.

Aralık 2012’de TPE, Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı (WIPO) ve Boğaziçi Üniversitesi işbirliğinde 62 kişinin katılımıyla “Yenilikçilik ve Teknoloji Transferi Ulusal Çalıştayları” gerçekleştirilmiştir.

26 Nisan 2013’de TPE ve Teknoloji ve Lisans Yöneticileri Derneği işbirliği ile TPE’de “Fikri Mülkiyet Koruması ve Lisanslama Yoluyla Teknolojinin Ticarileştirilmesi” konulu eğitim düzenlenmiştir. Eğitime akademisyenler, teknopark temsilcileri, patent vekilleri, kamu kurumu ve özel sektör temsilcileri olmak üzere 70 kişi katılım sağlamıştır.

WIPO tarafından hazırlanan “Üniversite ve Araştırma Kuruluşları için Model Fikri Mülkiyet Politikası” dokümanının Türkçe çevirisi hazırlanmış, “Başarılı Teknoloji Lisanslama” dokümanının Türkçe çevirisi çalışmalarına başlanmıştır.

266


3.11. Eğitimin Niteliğini Artırmak Amacıyla Durum Tespitine Yönelik Çalışmalar Yapılması [2012/101]

KARAR

İlk ve ortaöğretim öğrencilerinin öğrenme ve gelişimlerinin takip edilmesi ve bu değişikliklerde rol oynayan faktörlerin tespit edilmesi için verilerin toplanması, analiz edilmesi ve yorumlanmasına yönelik çalışmaların yapılmasına; bu çalışmaların gerçekleştirilmesine yönelik yürütme ve danışma kurulları kurulmasına karar verilmiştir.




Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun 25. Toplantısı

SORUMLU KURULUŞLAR

TÜBİTAK



-

GELİŞME

Çalışmalar Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ile TÜBİTAK işbirliğinde yürütülmektedir. “Durum Tespit” uygulamalarının kurgulanması ve düzenli olarak tekrarlanması üzerinde görüşmeler devam etmektedir. Durum tespitine yönelik yapılması düşünülen bu uygulamalar öncesinde, öğrencilere sorulacak soruların hazırlanması ve sürecin tartışılması maksadıyla çalıştaylar/toplantılar düzenlenmiştir. Sorular TÜBİTAK tarafından hazırlanmış ve MEB tarafından Mayıs 2012’de 62 pilot okulda uygulanmıştır. Pilot uygulama sonrasında mevcut sorular güncellenmiş ve yeni sorular hazırlanmıştır. İlk yıl ve ilk uygulama için Matematik ve Türkçe alanları seçilmiş olup MEB’in uygun göreceği tarihte uygulama gerçekleştirilecektir.

267


3.12. İlk ve Ortaöğretimde Eğitim Müfredatına Uygun Dijital İçeriklerin Geliştirilmesi ve Erişime Sunulması [2012/102]

KARAR

Ülkemizde dijital eğitim reformunu destekleyici nitelikte aşağıdaki üç temel konu üzerinde TÜBİTAK ve Milli Eğitim Bakanlığı eş sorumluluğunda çalışmalar yapılmasına karar verilmiştir:

Z-Kitap (zenginleştirilmiş kitap): İlgili derslerin müfredat ve kazanımlarına yönelik işitsel, görsel, hareketli, etkileşimli ve dinamik öğeler bir arada kullanılarak zenginleştirilen içeriğe sahip elektronik öğrenme/öğretim materyallerinin geliştirilmesi ve erişime sunulması.

e-Ders: Bir derse veya alt kazanımlarına yönelik hazırlanmış video çekimlerinden oluşacak ve hem öğretmenler için bir uygulama örneği teşkil edecek hem de öğrenciler için ders tekrarı yaparak eksik konularını tamamlayabilecekleri öğretim materyallerinin geliştirilmesi.

TÜBİTAK Popüler Dergileri (E-Dergi): İlgili dergilerin elektronik versiyonlarının tablet bilgisayarlar üzerinden bütün öğrencilerin erişimine sunulması.


-



SORUMLU KURULUŞLAR

TÜBİTAK



Üniversiteler

GELİŞME

Z-Kitap: Z-Kitap kavramsal çerçevesi hazırlanmıştır. İçeriklerin geliştirilmesi, paketlenmesi ve sunulması ile ilgili araştırmalar yapılmaktadır. Müfredat revizyon ve eğitim materyalleri hazırlama çalışmaları ile koordineli olarak çalışmalar yürütülmektedir.

e-Ders: Öğretmen ve akademisyenlerle birlikte kazanımlar bazında ders senaryoları hazırlanmakta, stüdyolarda 9, 10, 11 ve 12. sınıflar için Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji ve Geometri dersleri ile ilgili video çekimleri yapılmaktadır. e-Ders uygulamasında dersler konu konu öğretmenler tarafından anlatılmakta ve ders anlatımları animasyonlar ile güçlendirilmektedir. e-Ders videoları başta akıllı tahta ve kişisel bilgisayarlar olmak üzere elektronik platformlarda kullanılabilecek şekilde hazırlanmaktadır. Hazır hale gelmiş videolar MEB’e düzenli periyotlarla teslim edilmektedir.

Kazanım bazlı e-Ders videoları ile

• Bireysel öğrenme

• Fırsat eşitliği

• Boş geçen derslerin telafisi

• Etkileşimli akıllı tahta kullanımı

• Öğrencilerin okuldan uzak kalmaları durumunda çalışabilecekleri içerik

• Ders öncesi hazırlık

hedeflenmektedir.

268


e-Ders Videoları sürecinde; yaklaşık 300 videoda 2400’ün üstünde animasyon hazırlanmış olup yeni video ve animasyonlar üretilmeye devam edilmektedir (Şekil 25).

Şekil 25. Senaryo Üretim Süreci

TÜBİTAK Popüler Dergileri (E-Dergi): Bilim ve Teknik, Bilim Çocuk ve Meraklı Minik dergilerinin e-Dergi arşivleri MEB yetkililerine teslim edilmiştir. Dergilere Eğitim Bilişim Ağı (EBA) portalından (www.eba.gov.tr) ücretsiz erişilebilmektedir.

Öğretmen ve öğrencilerin gereksinimlerine cevap verecek, öğretim programlarında yer alan kazanımlara uygun olarak hazırlanmış e-içerikler EBA portalında yer almaktadır.

269


3.13. Lisans Düzeyinde Dijital Ders İçeriklerinin Geliştirilmesinin Teşvik Edilmesi ve Erişime Sunulması [2012/103]

KARAR

Lisans1 düzeyinde video, animasyon, etkilesimli uygulamalar ve web tabanlı öğretim araçları ile

zenginleştirilmiş ders içerikleri ve eğitim materyallerinin geliştirilmesine ve erişime sunulmasına yönelik Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin TÜBİTAK tarafından desteklenmesine karar verilmiştir.


-



SORUMLU KURULUŞ

TÜBİTAK


TÜBA

Üniversiteler

GELİŞME

Karar kapsamında “TÜBİTAK-5000 Dijital İçerikli Açık Ders Kaynaklarını Destekleme Programı” oluşturulmuştur. Bu destek programı kapsamında her yıl belirlenen çağrı alanlarında lisans ve ön lisans derslerine yardımcı olması amacıyla nitelikli Türkçe akademik e-Kitaplar herkesin erişimine açılacaktır. Program, “TÜBİTAK-5001 Akademik e-Kitap” ve “TÜBİTAK-5002 Akademik e-Ders” başlıklı iki alt programdan oluşmaktadır.

Mart 2013’te TÜBİTAK-5001 Akademik e-Kitap Destek Programı çağrısına çıkılmış olup,

Çağrı kapsamı, 2010 ÖSYM verileri kullanılarak Türkiye'deki üniversitelerde en çok okutulan derslerin listesi elde edilerek belirlenmiştir.

Çağrı içeriğinin ve detaylarının netleştirilmesi amacıyla, 17-18 Aralık 2012 tarihlerinde bir çalıştay düzenlenmiş, çıktılar değerlendirilerek, çağrı kapsamında 31 dersin desteklenmesine karar verilmiştir.

Ayrıca TÜBA tarafından Açık Ders Malzemeleri Projesi kapsamında oluşturulan dersler Açık Ders Malzemeleri Portalı’nda (www.acikders.org.tr) yayınlanmaktadır.

1 Ön lisans dâhil

270

http://www.acikders.org.tr/


3.14. Temel Yetkinliklerin Öğrencilere Daha Etkin Bir Şekilde Kazandırılması Amacıyla Öğretim Programlarının Revizyonuna Yönelik Çalışmalar Yapılması ve Eğitim İçeriklerinin Tasarlanması [2012/104]

KARAR

Temel yetkinliklerin öğrencilere daha etkin bir şekilde kazandırılması amacıyla öğretim programlarının revize edilmesine yönelik çalışmalar yapılmasına, eğitim materyallerinin geliştirilmesine, bu çalışmaları yürütecek olan çalışma gruplarının oluşturulmasına ve bu sürecin Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı ve TÜBİTAK’ın işbirliğinde yürütülmesine karar verilmiştir.


-


-

SORUMLU KURULUŞLAR

Milli Eğitim Bakanlığı-Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı

TÜBİTAK


YÖK

ÖSYM

GELİŞME

Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (MEB-TTKB) ve TÜBİTAK tarafından, öğretim programları ve öğretim materyalleri üzerinde çalışmalar yürütülmektedir.

Yapılan işbirliği protokolü çerçevesinde, aşağıda sunulan öğretim programlarının revize edilmesi çalışmaları TÜBİTAK tarafından tamamlanmıştır.

Ortaokul Matematik (5-8)

Lise Matematik (9-12)

Fen Bilimleri (3- 8)

Lise Fizik (9-12)

Lise Kimya (9-12)

Lise Biyoloji (9-12)

Yazarlık ve Yazma Becerileri (5-8)

Okuma ve Okuma Becerileri (7-8)

Matematik Uygulamaları (5-8)

Çalışmaları devam eden öğretim programları aşağıda verilmektedir.

Matematik (1-4)

İngilizce (9-12)

Edebiyat (9-12)

271


Dil ve Anlatım (9-12)

Sosyal Bilgiler (4-7)

Akıl Yürütme ve Karar Verme (10-11)

Hayat Bilgisi (1-3)

Düşünme Eğitimi (7-8)

Teknoloji ve Tasarım (7-8)

Zeka Oyunları (5-8)

Yukarıda belirtilen her bir ders için kısaca aşağıdaki süreç yürütülmüştür.

1. Gelişmiş ülkelerin öğretim programları ile karşılaştırılarak, her sınıf seviyesinde yer alan kazanım ve becerilerin gözden geçirilmesi ve belirlenmesi

2. Kazanım ve becerilere uygun konu ve alt-kavramların belirlenmesi (Ünitenin kavram haritasının belirlenmesi)

3. Belirlenen kazanım ve becerilere göre öğretim programının hazırlanması

Ayrıca, yukarıda belirtilen çalışmaları tamamlanmış MEB-TTKB onaylı öğretim programlarına yönelik “Eğitim materyallerinin hazırlanması” çalışmaları başlatılmıştır. Amaç revize edilen öğretim programlarını en iyi yansıtacak şekilde içeriklerle donatılmış, öğretmenin sınıfta daha etkin kullanabileceği, öğrencinin bireysel öğrenimini kolaylaştıran, gerçek günlük hayat olayları ile senaryolaştırılmış, analitik düşünme ve karar vermeyi ön plana çıkaran eğitim materyallerinin hazırlanmasıdır. Bu doğrultuda çalışmalar devam etmektedir.

272

2012/105(G) BTYK’nın 26. Toplantısı

3.15. İlk ve Ortaöğretimde Yabancı Dil Öğretim Sistemi Konusunda Araştırma Yapılması ve Alternatif Öğretim Modellerinin Geliştirilmesi [2012/105]

KARAR

Yabancı dil öğretim sisteminin iyileştirilmesi için öğretmen, akademisyen ve uzmanlardan oluşan bir koordinasyon kurulunun oluşturulmasına; bu kurulun yabancı dil öğretim sistemi üzerine araştırma yapmasına, alternatif öğretim modelleri oluşturmasına, yabancı dil öğretimini destekleyecek etkin dil araçları geliştirmesine ve bunların medya ve toplumda yaygınlaştırılmasına karar verilmiştir.


-



SORUMLU KURULUŞLAR

TÜBİTAK



TRT

Televizyon Yayıncıları Derneği


Üniversiteler

GELİŞME

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (BSTB) ile TÜBİTAK arasında imzalanan “Eğitimde İşbirliği” protokolü kapsamında İngilizce dersinin öğretim programları ve ders materyallerinin hazırlanması çalışmaları devam etmektedir.

TÜBİTAK tarafından dilbilgisine dayalı yabancı dil öğretim sistemi yerine daha etkin bir öğretim yöntemi hazırlanması üzerinde çalışmalar yürütülmektedir. Ülkemize en uygun İngilizce öğretim modelinin belirlenmesi için alanlarında uzman akademisyenlerin ve öğretmenlerin yer aldığı bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Temel hedef; ülkemizde yabancı dil öğrenimini kolaylaştırarak yaygınlaştıracak bir İngilizce öğretim modelinin hazırlanmasıdır. Bu doğrultuda;

25 ilin ortaöğretim Yabancı Dil İngilizce Dersi Zümre Başkanlarından oluşturulan komisyonlardan zümre tutanakları MEB tarafından istenmiş ve çalışmalarda kullanılmak üzere TÜBİTAK’a iletilmiştir.

“2-8. sınıf İngilizce çerçeve ders programları” TÜBİTAK tarafından hazırlanmış ve Ocak 2013 tarihinde MEB-Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından onaylanmıştır. Bahse konu ders programları 2013-2014 eğitim-öğretim döneminde uygulamaya konulacaktır. Bu kapsamdaki öğretim modeli aşağıda şematize edilmiştir (Şekil 26).

273

2012/105(G) BTYK’nın 26. Toplantısı

Şekil 26. Uygulama Odaklı Öğretim Modeli

MEB-TTKB tarafından onaylanan 2-8. sınıf öğretim programlarına yönelik eğitim materyallerinin hazırlanması çalışmalarına Şubat 2013 ayı itibarıyla, 9-12. sınıf öğretim programlarının oluşturulması çalışmalarına ise Nisan 2013 itibarıyla başlanmıştır.

274


3.16. Yurt Dışında Lisansüstü Eğitim Desteği Sağlayan Burs Programlarının Yeniden Yapılandırılması [2012/106]

KARAR

Yurt dışında lisansüstü eğitim desteği sağlayan burs programlarının yeniden yapılandırılmasına yönelik Milli Eğitim Bakanlığı koordinasyonunda YÖK, TÜBİTAK, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığı’nın katılımıyla BTYK’nın 25. toplantısına raporlanmak üzere bir model önerisi geliştirilmesine karar verilmiştir.


-


-

SORUMLU KURULUŞ



-

GELİŞME

İkili kültürel anlaşmalar çerçevesinde Yabancı Hükümetlerce Hükümetimiz emrine verilen araştırma, yüksek lisans, doktora ve dil burslarından faydalanacak adayların seçimi gerçekleştirilir.

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından sadece seçim ve duyuru işlemleri yapılmakta olup tüm burs masraflarını burs veren ülkeler karşılamaktadır.

Burslara ilişkin duyuru ve mülâkat hazırlıkları yapılır. Duyurular, MEB’in web sayfasında yayınlanır ve çevrimiçi başvurular alınır.

Başvurular ülkelere göre belirlenmiş ilk ve son başvuru tarihleri arasında yapılır. Bu tarihler dışında başvuru kabul edilmez.

Sınav not ortalaması 50 puanın altında olan adaylar ilgili ülkenin burs kontenjanı bulunsa dahi aday gösterilemez.

Konuya ilişkin olarak Dışişleri Bakanlığı, adaylar ve çalıştıkları kurumlarla iletişim kurulur.

Araştırma, yüksek lisans ve doktora programına başvuran adayın çalışma programları mülakat komisyonu tarafından çalışmanın yurt dışında yapılması gerekliliği ve ülkemize yararı açısından değerlendirilir.

Burslar şahsa özel burs niteliğindedir. Adayların bursu kazandıkları takdirde mecburi hizmet zorunluluğu yoktur.

Bursa aday gösterilenlerin karşı ülkeye kabul edilmeleri karşı ülkenin takdirindedir. Nihai kararı karşı ülke verir.

Yabancı hükümetlerin özel üniversiteleri tarafından zaman zaman burs programları açılmaktadır. Bu burslar web sitesinde özel burs duyurusu olarak yayınlanır ve mülâkat yapılmaksızın öğrenciler şahsi başvuruda bulunur.

EK

2013-2014 Eğitim ve Öğretim Yılında Burs Veren Ülkelerin Listesi

275


2013-2014 Eğitim ve Öğretim Yılında Burs Veren Ülkelerin Listesi

Sıra Ülke Adı Verilen Bursun Türü ve Kontenjanları

1 İsviçre 2 Araştırma, 1 Sanat Alanında Burs

2 Kuveyt 6 Dil

3 İsrail 4 Doktora/Araştırma/Y.Lisans, 1 Dil

4 Slovenya 2 Araştırma Bursu

5 Romanya 2 Araştırma, 2 Y. Lisans, 2 Doktora, 5 Dil

6 Libya 9 Yüksek Lisans

7 Finlandiya 10 Araştırma

8 Tunus 10 Araştırma, 5 Arap Dili Yaz Bursu

9 Danimarka 2 Araştırma, 2 Dil

10 Estonya 1 Araştırma, 2 Dil

11 Lüksemburg 2 Y. Lisans

12 Meksika 3 Y. Lisans, Doktora, Araştırma

13 Pakistan 2 Araştırma, 10 Y. Lisans, 8 Doktora

14 Çin 5 Araştırma/Y.Lisans

15 Bulgaristan 2 Dil Bursu/ 3 Araştırma

16 Slovakya 1 Doktora, 2 Yaz Bursu

17 Yunanistan 3 Araştırma/Y.Lisans, 6 Dil Bursu

18 Rusya 5 Dil, 5 Doktora, 20 Y. Lisans

19 Belçika 4 Yaz Bursu

20 İtalya 90(ay) Y. Lisans, Dil, Doktora, Araştırma

276


3.17. İlk ve Ortaöğretim Öğrencileri için Bilim Fuarlarının Düzenlenmesi [2012/107]

KARAR

Bilim kültürünün yaygınlaştırılması ve öğrencilerin bilime olan merakının artırılması amacıyla ülke genelinde ilk ve ortaöğretim kurumlarında bilim fuarlarının düzenlenmesine karar verilmiştir.


-



SORUMLU KURULUŞLAR

TÜBİTAK

MEB


Yerel Yönetimler

GELİŞME

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ile TÜBİTAK arasında 14 Mart 2012’de imzalanan “Eğitimde İşbirliği Protokolü kapsamında temel ve ortaöğretimde bilim kültürünün geliştirilmesine yönelik bilim fuarlarının düzenlenmesi amacıyla “4006 TÜBİTAK Bilim Fuarları Destekleme Programı” hazırlanmıştır.

TÜBİTAK Bilim Fuarlarının düzenlenmesiyle temel ve ortaöğretim öğrencilerinde bilim ve teknoloji konularında farkındalık yaratılması, bilim kültürünün tabana yayılması ve araştırma becerilerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bilim fuarlarının il/ilçedeki veliler, halk, şube müdürleri, il/ilçe milli eğitim müdürlerinin de katılımıyla şenlik şeklinde gerçekleşmesi amaçlanmaktadır.

Destek programı kapsamındaki gelişmeler aşağıda sunulmaktadır.

Bilim fuarları internet sitesi oluşturulmuş (www.bilimiz.org) ve hazırlanan tanıtım materyalleri ile kılavuzlar bu sitede yayımlanmıştır.

Başvuru formları hazırlanarak çevrimiçi başvuru portalı kullanıma açılmıştır.

MEB koordinasyonunda belirlenen 1.000 pilot okula ek olarak 200 gönüllü okulun daha desteklenebilmesi için program bütçesi revize edilmiştir.

1 Nisan-19 Mayıs 2013 tarihleri arasında yaklaşık 1.050 okul fuarı tamamlanmış ve her bir okula 5 bin TL destek aktarımı gerçekleştirilmiştir.

277


3.18. Üniversiteye Giriş Sisteminin Yeniden Yapılandırılması [2012/108]

KARAR

Üniversiteye giriş sisteminin yeniden yapılandırılmasına yönelik Yükseköğretim Kurulu’nun sorumluluğunda Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi, Milli Eğitim Bakanlığı ve TÜBİTAK’ın katılımıyla çalışmalar yapılmasına ve yeni sistemin 2014 yılı sonuna kadar uygulamaya konulmasına karar verilmiştir.


-


Ocak 2013, Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 25. Toplantısı

SORUMLU KURULUŞ

YÖK


ÖSYM


TÜBİTAK

GELİŞME

İlgili Bakanlık/Kurumlardan üst düzey temsilcilerin katıldığı bir komisyon oluşturulmuş, mevcut sistemin yapısı, sorunları ve çözüm yolları hakkında dünyadaki örnekleriyle karşılaştırılmalı bir rapor hazırlanarak komisyon üyelerine dağıtılmıştır. Komisyon düzenli çalışmalarına devam etmektedir.

278


3.19. AB Çerçeve Programları Horizon 2020’ye Katılım Hazırlıklarının Yürütülmesi [2012/109]

KARAR

Horizon 2020 Programı’na Türkiye’nin katılımı konusunun karara bağlanması sürecinde, muhtemel katılım payının belirlenmesi ve ilgili diğer hususlarda, TÜBİTAK’ın AB Bakanlığı, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı’yla işbirliği içinde Avrupa Komisyonu ile teknik müzakereleri yürütmekle görevli sorumlu kuruluş olarak belirlenmesine karar verilmiştir.


2005/203 AB Çerçeve Programlarına Katılım

2001/1 Avrupa Birliği 6. Çerçeve Programı’na Katılım

2000/2 Avrupa Birliği Programlarına Katılım


-

SORUMLU KURULUŞ

TÜBİTAK


AB Bakanlığı


Dışişleri Bakanlığı


Maliye Bakanlığı

Hazine Müsteşarlığı

GELİŞME

Horizon 2020 müzakerelerinde yararlanılacak referans doküman olarak Müzakere Pozisyon Belgesi taslağı kararda yer alan ilgili kurum ve kuruluşlar ile istişare edilmek üzere hazırlanmıştır. Söz konusu dokümanda muhtemel senaryolar üzerinden Türkiye’nin programa katılımı için ortak fon havuzuna aktarması beklenen finansal katkı bağlamında çalışmalar, müzakerede öne sürülecek argümanlar ve strateji önerileri yer almaktadır.

Bunun yanında, Horizon 2020 Programı’nın öngörülen mevcut yapısına ilişkin bir ön değerlendirme çalışması (Ex-Ante Impact Assessment of “Horizon 2020: The EU Framework Programme for Research and Innovation” for Turkey) da TÜBİTAK tarafından yürütülmüş ve tamamlanmıştır. Anılan çalışmada Türkiye’nin programa katılımı durumunda Horizon 2020 Programı’nın TARAL hedeflerine ve Türkiye Ar-Ge ve yenilik ekosistemine ne düzeyde hizmet edebileceğinin ya da uyumluluk gösterebileceğinin ön değerlendirilmesi yapılmıştır.

Bu kapsamda değerlendirilen başlıklar aşağıda sıralanmaktadır.

Horizon 2020 Programında başarıya ulaşmak için ulusal stratejilerimiz ve Horizon 2020 araştırma alanlarında sinerji yaratılması

Araştırma merkezlerinin dünya çapındaki önemli araştırmacılar için cazibe merkezi haline getirilmesi

Akademik yükselme kriteri olarak uluslararası Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri faktörünün öneminin artırılması

Araştırmacılar ve araştırma merkezlerinin programa katılımını özendirmek için desteklerin tasarlanması

279


Önde gelen sanayi kuruluşlarının programa katılımının artırılması

Programın geniş çapta Ar-Ge aktörleri tarafından sahiplenilmesi

TÜBİTAK, müzakere hazırlıkları kapsamında Müzakere Pozisyon Belgesinin nihai haline kavuşturulması, Horizon 2020 ex-ante ve 7. Çerçeve Programı (ÇP) ex-post değerlendirme çalışmalarının görüşülmesi amacı ile ilgili Bakanlık ve kamu kuruluşlarıyla eşgüdüm toplantıları düzenleyecektir. Söz konusu toplantılarda Türkiye’nin katılım payına ilişkin en uygun maliyetin belirlenmesi konusunda görüş alışverişi yapılması planlanmaktadır.

Yapılan bu çalışmaların yanı sıra;

TÜBİTAK, 7. ÇP’nin etki değerlendirme (Ex-post Evaluation of the Seventh Framework Programme in Turkey) çalışmasını Haziran 2013 tarihinde başlatacaktır. Değerlendirmenin asıl amacı 7. ÇP’ye katılımımızın sonuçlarının şeffaflığının ve hesap verilebilirliğinin sağlanması ve Horizon 2020 Programına yönelik önerilerin geliştirilmesidir.

TÜBİTAK 7. ÇP’de süregelen ulusal irtibat kuruluşu görevi gereği önceki dönemlerde yürüttüğü çalışmalarına Horizon 2020 Programı kapsamında ivme kazandırmıştır. Bu bağlamda, Mayıs 2013 tarihinden itibaren yurt çapında Horizon 2020 Programı’na yönelik farklı düzeylerde eğitimler gerçekleştirilecektir. Bu eğitimlerde, Horizon 2020 Programı’nda AB Araştırma, Yenilik ve Teknolojik Gelişme Programları için yenilenen kurallar ve yapılar, çağrı ve proje sunma döngüsü, Horizon 2020 Programı bağlamında üniversite yapılanma önerileri ve katılımın kazanımları konularında bilgilendirme yapılacaktır.

Horizon 2020 Programına yönelik geniş çaplı bilgilendirme sağlayarak, katılımcıların bilgi seviyelerini bireysel olarak test etmelerine olanak tanıyan Horizon 2020 e-öğrenme uygulaması 2013 yılı sonunda Horizon 2020 programı başlatılmadan hayata geçirilecektir. 2014 yılında ise Horizon 2020'nin ilk çağrılarına yönelik “Uluslararası Ar-Ge İşbirliği Konferansı”nın düzenlenmesi planlanmaktadır.

Horizon 2020 Programı dahilinde belirli alanlarda fonlanacak projelerde Türk koordinatör sayısını artırmak amacı ile 2013 yılı sonunda tamamlanmak üzere “Horizon 2020 Koordinatör Yetiştirme Sistemi” çalışmaları sürdürülmektedir. KOBİ’lerin daha fazla ve daha etkin biçimde Horizon 2020 Programından faydalanmalarını sağlamak amacı ile “Horizon 2020 KOBİ Danışmanlık Sistemi”nin oluşturulması planlanmaktadır. Söz konusu çalışmanın 2013 yılı sonunda tamamlanması hedeflenmektedir.

Türkiye’nin farklı bölgelerinde yer alan üniversite, sanayi ve ticaret odaları, Kalkınma Ajansları gibi kuruluşların TÜBİTAK ile eşgüdüm halinde çalışmalarını kolaylaştırmak için “Horizon 2020 Türkiye Bilgi Çoğaltıcıları Sistemi”nin kurulması planlanmaktadır. Bu sisteme işlerlik kazandırılması çalışmaları 2013 yılı içinde tamamlanacaktır.

280


3.20. Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi‘nin İzlenmesi [2013/101]

KARAR

BTYK’nın 2009/102 no.lu kararı kapsamında hazırlanan ve 25. toplantısında onaylanan Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi‘nin koordinasyonunun Milli Eğitim Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından sağlanmasına, eylem ve stratejiler bazındaki gelişmelerin Yüksek Kurul’un toplantılarına raporlanmasına karar verilmiştir.


2009/102 Üstün Yetenekli Bireyler Strateji ve Uygulama Planı 2009-2013


-

SORUMLU KURULUŞLAR


Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı




TÜBİTAK

YÖK

Üniversiteler

GELİŞME

Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi’nin İzlenmesi kapsamında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (ASPB) bünyesinde bir komisyon oluşturulmuş olup komisyon fiilen çalışmalara başlamıştır. Komisyon ASPB birimlerinden temsilciler ve akademisyenlerden oluşmaktadır. Komisyon toplantıları neticesinde Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi doğrultusunda ASPB’nin üstün yetenekli çocuklara yönelik kendi kurumsal strateji ve eylem planının hazırlanması için çalışmalar başlatılmıştır. Bu kapsamda tüm paydaşların ve alanda uzman kişilerin katılımını sağlamak amacıyla 2 ay içerisinde bir çalıştay yapılması planlanmaktadır.

Ayrıca, Mayıs ayı içinde daha etkili ve koordine bir çalışma yürütebilmek ve sürece ilişkin görüş alışverişinde bulunmak amacıyla ASPB ve MEB arasında bir işbirliği toplantısı gerçekleştirilecek olup karşılıklı görüşmeler devam etmektedir.

MEB bünyesinde yer alan Bilim ve Sanat Merkezleri (BİLSEM), okul öncesi, temel eğitim ve ortaöğretim çağındaki özel yetenekli çocuk/öğrencilerin okul dışı saatlerde yetenekleri doğrultusunda özel eğitim aldıkları kurumlardır.

30 Nisan 2013 tarihi itibarıyla. BİLSEM’lerde yaklaşık olarak 11 bin öğrenci eğitim görmektedir.

281


3.21. e-Devlet Organizasyonu Yönetim Modeli Çalışmalarının Yapılması [2013/102]

KARAR

e-Devlet çalışmalarının yürütülmesi ve koordinasyonuna yönelik ekteki organizasyon modelinin geliştirilerek Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunun 26. Toplantısına sunulmasına karar verilmiştir.


-


-

SORUMLU KURULUŞ



Başbakanlık



TÜBİTAK

TÜRKSAT

GELİŞME

BTYK’nın 25. toplantısında alınan “e-Devlet çalışmalarının yürütülmesi ve koordinasyonuna yönelik organizasyon modelinin geliştirilerek Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunun 26. Toplantısında sunulmasına” ilişkin karar kapsamında, tüm kamu kurum ve kuruluşlarının görüş ve önerileri yazılı olarak alınarak, ilgili kuruluşlarla (Başbakanlık, Bilim, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK ve TÜRKSAT) ile gerekli çalışmalar yapılmıştır.

Bakanlığımızca yapılan çalışmalar neticesinde taslak “e-Devlet Organizasyonu Yönetim Modeli” oluşturulmuştur.

282


3.22. Ulusal Veri Merkezi Çalışmalarının Yapılması [2013/104]

KARAR

Kamu kurumlarının veri merkezlerinin birleştirilmesine yönelik hukuki, teknik ve idari yapılanma modelinin oluşturulmasına ve Türkiye Kamu Entegre Veri Merkezinin kurulması çalışmalarının yapılmasına karar verilmiştir.


-


-

SORUMLU KURULUŞLAR



Başbakanlık


TÜBİTAK

TÜRKSAT

GELİŞME

BTYK’nın 25. toplantısında alınan “Kamu kurumlarının veri merkezlerinin birleştirilmesine yönelik hukuki, teknik ve idari yapılanma modelinin oluşturulmasına ve Türkiye Kamu Entegre Veri Merkezi’nin kurulması çalışmalarının yapılması” kararı kapsamında, tüm kamu kurum ve kuruluşlarının görüş ve önerileri yazılı olarak alınarak, ilgili kuruluşlarla (Başbakanlık, Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK ve TÜRKSAT) ile gerekli çalışmalar yapılmıştır.

Bakanlığımızca yapılan çalışmalar neticesinde taslak Kamu kurumlarının veri merkezlerinin birleştirilmesine yönelik hukuki, teknik ve idari yapılanma modeli oluşturulmuştur.

283


3.23. Kurumların İhtiyaç Duyduğu Paket Program Çözümlerinin Toplu Alım Yöntemi ile Tedarik Edilmesi [2013/105]

KARAR

Kamu kurumlarının ihtiyaç duydukları paket program çözümlerine ilişkin envanterin oluşturulmasına, toplu satın alma yapılabilmesi için teknik, hukuki, idari ve uygulama modelinin geliştirilmesine ve BTYK'nın 26. toplantısına sunulmasına karar verilmiştir.


-


-

SORUMLU KURULUŞ



Devlet Malzeme Ofisi

Maliye Bakanlığı

Kamu İhale Kurumu



TÜBİTAK

TÜRKSAT

GELİŞME

BTYK’nın 25. toplantısında alınan “Kamu kurumlarının ihtiyaç duydukları paket program çözümlerine ilişkin envanterin oluşturulmasına, toplu satın alma yapılabilmesi için teknik, hukuki, idari ve uygulama modelinin geliştirilmesi” ve Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunun 26. Toplantısında sunulmasına ilişkin karar kapsamında, tüm kamu kurum ve kuruluşlarının görüş ve önerileri yazılı olarak alınarak, ilgili kuruluşlarla gerekli çalışmalar yapılmıştır.

Bu kapsamda, toplu alım modelinin geliştirilmesi ile mükerrer yatırımların engellenebileceği, ayrıca paket programların daha düşük maliyetle alınabileceği değerlendirilmiş olup yöntem ve model geliştirilmesi çalışmaları tamamlanmıştır.

284


3.24. Sağlık Alanının Öncelikli Alan Olması [2013/106]

KARAR

Sağlık alanının, Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016 kapsamında ivme kazanmamız gereken alanlardan biri olarak belirlenmesine karar verilmiştir.




-

SORUMLU KURULUŞLAR


Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı



TÜBİTAK



YÖK

Üniversiteler

Özel Sektör

GELİŞME

Sağlık alanına hizmet eden kilit başlıklardan “Medikal Biyoteknoloji” alanında teknoloji yol haritaları oluşturulması çalışmaları başlatılmıştır. Medikal Biyoteknoloji Teknoloji Yol Haritası çalışması 5 alt konu temelinde yürütülmektedir.

• İlaç

• Aşı

• Biyomalzeme

• Biyomedikal Ekipman

• Tıbbi Tanı Kiti

Çalışmanın ilk aşamasında TÜBİTAK ana sayfası üzerinden ve e-posta yoluyla özel sektör, üniversite ve sivil toplum kuruşları temsilcilerinden olmak üzere yurtiçi ve yurtdışındaki 300’ü aşkın uzmandan 1200’den fazla hedef önerisi toplanmıştır. Bu hedef önerileri ön değerlendirmeden geçirilerek, toplam 143 hedef önerisi danışman görüşü alınan uzmanlara sunulmuştur. Ardından hedef önerileri konsolide edilmiş ve Medikal Biyoteknoloji Delfi Anketinde yer almak üzere 38 hedef ifadesi oluşturulmuştur. Çalışmaya katılan yaklaşık 400 uzman, hedefleri yapılabilirlik ve önem düzeyleri açısından analiz etmiştir. Buna göre uygun bulunan 19 hedef için ‘İlaç’, ‘Aşı’, ‘Biyomalzeme’, ‘Biyomedikal Ekipman’ ve ‘Tıbbi Tanı Kiti’ başlıklarında konu uzmanları tarafından (üniversite, özel sektör, kamu, sektör dernekleri) teknoloji yol haritaları taslakları oluşturulmuştur.

Teknoloji yol haritaları TÜBİTAK Başkanlık Binası Feza Gürsey Konferans Salonu’nda 27 Mayıs 2013 tarihinde düzenlenen konferansta ele alınmıştır. TÜBİTAK ve ilgili Bakanlıkların işbirliği ile düzenlenen etkinliğin açılışına Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, Sağlık Bakanı Dr. Mehmet Müezzinoğlu, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Yücel Altunbaşak, çok sayıda bilim insanı, özel sektör, kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşlarından temsilciler ile davetliler katılım sağlamıştır.

285

Documents

Btyk26 Gelismelere Iliskin Degerlendirmeler 0