BU DERSİN AMACI, çeşitli öğretim teknolojilerinin özellikleri,

öğretim süreci içindeki yeri ve kullanımı hakkında bilgi edinmek;

çeşitli öğretim materyallerinin geliştirilmesi ve öğretime etkisinin

değerlendirilmesi için imkan ve fırsatlar sunmaktır.

•Eğitim-öğretim alanında gözlenen değişimler ile öğrenme sürecinde öğretim

teknolojilerinin rolünü kavrayabilme

•Eğitim-öğretim teknolojileriyle ilgili temel kavramları tanımlayabilme-açıklayabilme

•Öğretim materyali seçiminde rol oynayan faktörlerin farkına varabilme

•Öğretim teknolojisi ve materyal kullanımını gerektiren kuramsal temelleri açıklayabilme

•Öğretim amaçlı kullanılan medya ve materyallerin avantaj ve dezavantajlarını

değerlendirebilme

•Öğretim materyallerini tasarlayabilme ve etkin kullanabilme

•Öğretim materyallerinin seçilmesine ve kullanılmasına ilişkin temel ilkeleri açıklayabilme

• Öğretim teknolojilerine ve farklı materyallerin kullanımına ilişkin olumlu tutum

geliştirebilme

•Doğadan ve çevreden yararlanarak materyal üretebilme

•Atık ve artık malzemeleri aktif bir şekilde materyal geliştirmede kullanabilme

•Teknolojik gelişmeleri eğitime uygulayabilme

• Öğretim amacıyla yapılan iletişimi ve ögelerini açıklayabilme

Herkes;

1. Ders ile ilgili kaynakları temin edecek

2. Öğretim elemanı tarafından belirlenen materyaller arasından

bir materyal seçecek, bir plan dahilinde seçtiği materyali kendisi

için belirlenen hafta içerisinde hazırlayacak ve sunacaktır

3. Kendisi dışındaki her hafta sunulan materyalleri ise izleyecek

ve değerlendirecektir. İlk 4 hafta öğretim elemanı tarafından

ders ve materyal geliştirmeyle ilgili teorik bilgiler verilecek,

Beşinci haftadan itibaren de hazırlanan materyallerin sunumları

başlayacaktır.

Bu derste; sunuş ve araştırma-inceleme stratejileri, anlatım,

tartışma ve bireysel öğretim yöntemleri, proje, soru-cevap,

beyin fırtınası teknikleri vb. kullanılacaktır.

1. Hafta Tanışma, Ders hakkında genel bilgi

2. Hafta Eğitim, Öğretim, Teknoloji ve İletişimle İlgili Temel Kavramlar, Tarihçe

3. Hafta Eğitim Teknolojisinin Temel Öğeleri, Öğretim Sürecinde Kullanılan Araç-Gereçler,

Önemi, Öğretim Materyallerinin Hazırlanması ve Seçimi,İlkeler

4. Hafta, İletişim, Uzaktan Eğitim,Eğitimde Bilgisayar ve İnternet Kullanımı

5. Hafta MATERYAL SUNUMU- (Kavram haritası, Grafik, Power Point, Ses Kaseti)

6. Hafta MATERYAL SUNUMU- (Pano, Döner Levha, Puzle, Bulmaca)

7.Hafta MATERYAL SUNUMU- (Kavram Karikatürü, Resim Seti, Yazılı Materyal,Tahta)

8. Hafta VİZE SINAVI

9. Hafta MATERYAL SUNUMU- (Slayt, Video Kaset, Kukla, Akıllı Tahta)

10. Hafta MATERYAL SUNUMU- Model

11. Hafta MATERYAL SUNUMU- Model

12. Hafta MATERYAL SUNUMU- Model

13. Hafta MATERYAL SUNUMU- Model

14. Hafta MATERYAL SUNUMU- (Hikaye Kitabı, Web Sayfası, Okul Gazetesi, Ders Yazılımı)

1 Yalın, H. İ. (2006). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme (16. Baskı). Ankara:

Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti.

2. Yanpar, T. (2005). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Anı

Yayıncılık.

3. Demirel, Ö., Seferoğlu, S. S. & Yağcı, E. (2001). Öğretim Teknolojileri ve Materyal

Geliştirme. Pegem Yayıncılık, Ankara.

4. Ergin, A. (2002). Öğretim Teknolojileri ve İletişim. Pegem Yayıncılık, Ankara.

5. Şahin, T. Y. & Yıldırım, S. Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Anı

Yayıncılık, Ankara.

6. Heinich, R., Molenda, M., Russell, J. D. & Smaldino, S. E. (2002). Instructional

Media and Technologies for Learning (7th edition).Pearson Education Inc., USA.

7. Newby, T. J., Stepich, D. A., Lehman, J. D. & Russell, J. D. (1996). Instructional

Technology for Teaching and Learning. Prentice-Hall Inc., USA.

8. Yüksel, Sedat(2006). Öğretim Teknolojisi Ve Materyal Geliştirme, Pegema

Yayıncılık.

9 Kutlu,O;Aladağ, H.(2006). Öğretim Teknolojisi Ve Materyal Geliştirme, Lisans

Yayıncılık,

10.Baytekin, Çetin (2006)Öğrenme Öğretme Teknikleri ve Materyal Geliştirme, Anı

Yayıncılık,

Yıldız, R. ( 2004).Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Konya: Nobel Yayın

Dağıtım.

Halis, İ. ( 2002).Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Nobel

Yayıncılık.

Koşar, E. ve diğerleri . ( 2004) . Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara:

Pegem –A Yayınları.

Kaya, Zeki (2006).Öğretim Teknolojisi Ve Materyal Geliştirme, Pegema Yayıncılık,

Seferoğlu, S.Sadi (2006). Öğretim Teknolojisi Ve Materyal Tasarımı, Pegema

Yayıncılık.

İşman, Aytekin(2006) Öğretim Teknolojisi Ve Materyal Geliştirme, Pegema

Yayıncılık.

Yanpar T.(2006) Öğretim Teknolojisi Ve Materyal Geliştirme, Anı Yayıncılık,

Teknoloji; bilimin üretim, hizmet, ulaşım vb. alanlardaki sorunlara

uygulanması olarak tanımlanabilir.

Teknoloji kavramı “makineler, işlemler, yöntemler, süreçler,

sistemler, yönetim, kontrol mekanizmaları” gibi çeşitli öğeleri kapsar.

Teknoloji bu öğelerin belli bir düzende bir araya getirilmesiyle oluşan

ve bilim ve uygulama arasında köprü görevi gören bir disiplindir.

Teknoloji: İnsanların isteklerine cevap veren ve yardımcı olan alet

ve araçların yapılması ya da üretilmesi için gerekli bilgi ve yetenektir.

Teknoloji ayrıca, bir sanayi dalıyla ilgili üretim yöntemlerini, kullanılan

araç, gereç ve aletleri kapsayan bilgidir.

•Teknoloji kullanım Eğitimi (Araba, bilgisayar kullanımı)

•Teknoloji üretimi Eğitimi (Yeni bir teknoloji tasarlama)

•Eğitim Teknolojisi (Eğitimde teknolojiyi işe koşma)

• Eğitim Teknolojisi; “İnsanın öğrenmesi” olgusunun tüm

yönlerini içeren problemleri sistematik olarak analiz

etmek, bunlara çözümler geliştirmek üzere ilgili tüm

unsurları (insan gücünü, bilgileri, yöntemleri, teknikleri,

araç-gereçleri, düzenlemeleri vb.) işe koşarak uygun

tasarımlar geliştiren,uygulayan, değerlendiren ve yöneten

karmaşık bir süreçtir.

•Öğrenme-öğretme süreçleri ile ilgili özgün bir disiplini

vurgular.

• Eğitim Teknolojisi; kuram ile uygulama arasındaki bir

köprüdür.

• Eğitim Teknolojisi; eğitim ve öğrenme ortamlarının en

etkin şekilde düzenlenmesi için gösterilen sistematik ve

planlı etkinlikler bütünü olarak da tanımlanabilir

• Eğitim Teknolojisi; Eğitimdeki sorunlara bir problem

çözme yaklaşımıdır.

• Öğretim Teknolojisi; Etkili bir öğretimi sağlamak amacıyla,

öğrenme ve iletişimle ilgili araştırmalara dayalı insan gücü

ve insan gücü dışı kaynakları, birlikte kullanarak, öğretme ve

öğrenme süreci bütününün belirli özel hedefler açısından

sistematik olarak tasarlanması, uygulanması ve

değerlendirilmesidir.

• Öğretim Teknolojisi, Eğitim Teknolojisinin özel halidir ve

bir öğretim alanına ya da disipline uygulanmasıdır. Yani

matematik, dil, sosyal bilgiler, bilgisayar, kimya gibi

• Araç (Öğretim Aracı); öğrenmenin kılavuzlaması amacıyla

gücünden yararlanılan her türlü; teçhizat, donanım,

teknoloji, ve malzemeye denir. İletişim sürecinde kaynağın

yani öğretmenin, alıcıya yani öğrenciye sahip olduğu mesajı

yani bilgi, beceri, alışkanlık ve tutumları aktarmada

yararlandığı, vasıta, kanal ve ortamları ifade etmektedir.

Örneğin; Yazı tahtası, bilgisayar, teyp, televizyon, video,

projeksiyon vb.

• Gereç; Aracın belirli bir işlevi yerine getirebilmesi için

kullanılan yardımcı malzemelerdir. Örneğin; kalem, silgi,

CD, video kaset, ses kaseti, bilgisayar yazılımı, kumanda,

kartuş vb.

• Öğretim Materyali; Öğrenme hedefleri doğrultusunda

çeşitli araç, gereç ve malzemeler kullanılarak tasarlanan

her türlü yazılı, sesli ve görüntülü öğrenme kaynaklarıdır.

Örneğin, asetat, slayt, kukla, web yazılımı, hikaye hitabı,

grafik, şema, model, tablo, pano, harita, vb.

I. Gelişim Dönemi

• Yazı Öncesi

• Yazı

• Matbaa

II. Gelişim Dönemi

• Görsel İşitsel Araçlar

•Tv

• Bilgisayar

• Programlı Öğretim

III. İkilem Dönemi

• Bireysel Öğretim

• Kitle Öğretimi

IV. Otomasyon Dönemi

• Bireysel ve Kitle Öğretiminin Bütünleştirilmesi

• İleri Düzeyde Otomasyon

V. Sibernasyon Dönemi

Geleneksel Öğretmenlik ve Okul siteminin Tamamen Değişmesi

• Öğrenci

• Hedef

• İnsan gücü

• Öğrenme-Öğretme Durumları

• Kuramsal Esaslar

• Yöntem-Teknik

• Ortam

• Değerlendirme

• Öğrenci, eğitim sürecinde işleme tabi tutulan ham maddedir.

• Sosyo-ekonomik düzeyi, fiziki-zihinsel-sosyal gelişimi, beklentileri,

ilgileri, kabiliyetleri, yetenekleri yönünden değişime uğramaktadır.

• Eğitim hedeflerindeki nitelik değişimi, öğrencinin süreçteki yeri ve

işlevini değiştirmektedir.

• Öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerinin, geçmiş yaşantılarının,

ilgi ve yeteneklerinin saptanmasına ilişkin yöntemlerinin geliştirilmesi

ve yaygınlaştırılması da değişmektedir.

• İnsanların bilgi, teknoloji ve toplumla olan ilişkilerinin değişmesi

niteliklerinin değişmesine neden olmaktadır.

• Eğitimde hedefler, genelde nasıl bir insan sorusunun cevabını

oluşturan, insan özelliklerini belirleyen ifadelerdir.

• Özelde eğitim teknolojisi açısından hedefler; gözlemlenebilir,

denenebilir öğrenci özellikleri ya da davranışlarıdır.

• Çağımızda sosyal, politik, ekonomik, ve bilimsel gelişmelere paralel

olarak çağdaş insanda aranan özellikler ve dolayısıyla eğitim

hedefleri değişmektedir (üreten, ekip çalışması, iletişim becerileri vb.)

• Hedeflerin tasnifi, analizi, aşamalandırılması, gözlenebilir ve

ölçülebilir bir biçimde ifadesi, eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi ve

değerlendirme için ölçüt olarak işe koşulmasında bilimsel gelişmeler

söz konusudur.

• İnsan gücü; başta öğretmen olmak üzere, öğrencilerin eğitimini sağlamaya

yardımcı olabilecek kimseleri ifade etmektedir.

• Okul müdürü, müdür yardımcıları, öğretmenler, memurlar, müfettişler,

veliler, hizmetliler, kısacası okulda ve okul çevresinde eğitim-öğretim

süreçlerine yardımcı olabilecek herkes insan gücü kavramı içerisinde yer

almaktadır.

• Çağımızda okul-çevre ilişkilerinin değişmesi, yeni teknolojilerden

yararlanma, ve süreçlerdeki yeni yöntemsel yaklaşımların uygulanması gibi

olgular geleneksel öğretmenlik kavram ve uygulamasını değiştirmekte- yeni

yapılar ortaya çıkarmakta ve yeni iş bölümünden kaynaklanan görevlerin

çeşitlenmesi ve uzmanlaşma söz konusu olmaktadır.

• Eğitim ortamı, eğitim etkinliklerinin meydana geldiği,

öğrencinin bilgiyle etkileşimde bulunduğu çevredir.

• Belli bir öğrenim düzeyinde, belli bir öğrenci grubuna eğitim

verebilmek için gerekli bina, sınıf, laboratuvar ve atelyelerle,

bunlarda bulunması gereken donatım, araç ve gereçleri

kapsayan teknik ve teknolojik olanakların tümüdür.

• Geleneksel öğrenme ortamlarında değişmeler olmakta, yepyeni bir

ortam anlayışı gelişmektedir. Mimaride çeşitli fonksiyonel yapılar yer

almakta, derslik yerine özel öğretim istasyonları, öğrenme merkezleri,

sosyal etkinlik merkezleri, gerçek yaşam ortamları, bireysel ve kitle

öğretimine uygun sanal öğrenme ortamları oluşmaktadır.

• Yöntem, geleneksel anlamda bilgi aktarmada izlenen yolu

ifade etmektedir. Gerçekte yöntem; süreç, teknik, işlem, ödev,

değerlendirme, disiplin, öğrenme-öğretme atmosferi,öğretmenin

güdüleme ve rehberlik işlevi gibi gibi ögeleri içermekte ve bu

ögelerle bütünleşik bir yapı oluşturarak bir gelişim

göstermektedir.

• Yeni yöntemler gelişmekte, yöntemlerin işe koşulma biçimleri

değişmekte, organik bütünleşme sonucu yöntem kavramı

“öğretim teknolojisi” kavramına dönüşmektedir.

• Davranış bilimlerinin öğrenme, öğretme, iletişim ve sitemle

ilgili verilerini ifade etmekle birlikte Fen bilimleri ve davranış

bilimlerinin her ikisini de temel almakta ve bireyin çevresiyle

etkileşimi sonucu kazandığı davranışlarla ilgili tüm disiplinleri

içermektedir.

• Eğitimde felsefe-bilim ve teknoloji bütünleşmesi yönünde

gelişme göstermekte, yöntem, teknik, araç-gereç, süreç ve

öğrenme durumlarıyla bütünleşme yönünde gelişim ve

dönüşüm göstermektedir.

• Öğretmeni ve öğrenciyi içine alan öğrenme ortamıdır. Öğrencinin bilgiyle

etkileşime geçtiği durumu, düzeni belirtmektedir.

• Belirlenen davranışların öğrenciye kazandırılma işlem ve yöntemlerinin bir

araya getirilmiş biçimidir.

• Çevre ayarlaması, eğitim yaşantılarının belirlenmesi, özel öğretim

programlarının uygulanması ve yaşantıların kazandırılmasıdır.

• Öğrenme durumlarında hedef, içerik,, ortam, yöntem-teknik, araç-gereç,

uyarıcılar, öğrenci katılımı, motivasyon, dönüt-düzeltme ve pekiştireçlerin

belirli ve işlevsel bütünlük oluşturacak şekilde planlanması gerekmektedir.

• Hedefe görelilik, öğrenciye görelilik, süreklilik, esneklik, yatay ve dikey

ilişkililik, çok yönlü iletişim gibi ölçütler göz önünde bulundurulmalıdır.

• Öğretme-öğrenme süreçlerinde yer alan öğrenmelerin hedeflere ne ölçüde

uygunluğunu ve hedeflerin hangi etkenlik, verimlilik düzeyinde

gerçekleştiğini belirlemeye yönelik ögedir.

• Geleneksel olarak öğrencilerin sadece subjektif yöntemlerle, birbirleriyle

kıyaslama ile sınırlı olan bu öge, günümüzde nitelik değiştirmiş ve objektif

ölçütlerle belirleme yönünde gelişim göstermiştir.

• Hedef belirleme, ihtiyaç belirleme, hazırbulunuşluk düzeyini belirleme,

öğretimin etkililiği, tanılama ve yerleştirme amaçlarıyla kullanılmakta, amaç

belirleme, davranış belirleme, sınama araçlarını hazırlama ve uygulama ve

sonuçlarını işleme yönünde gelişim göstermekte, öğretme-öğrenme

sisteminin diğer ögeleriyle bütünleşmektedir.

Öğrencinin

Adı Soyadı: ……………………………..

Ödev Konusu: …………………………...

İNCELEME RAPORUY

etersiz

Az

Orta

İyi

ÇokY

eterli

1 - Ölçülere uygunluk 1 2 3 4 5

2 - Yazı ve Şekiller 1 2 3 4 5

3 - Dipnotlar ve kaynaklar 1 2 3 4 5

4 - Zaman 1 2 3 4 5

5 – Orjinallik 1 2 3 4 5

6 - Kapsam 1 2 3 4 5

SUNU 1 2 3 4 5

7 – Sunu planı 1 2 3 4 5

8 – Grubun motive edilmesi 1 2 3 4 5

9 – Konuya ilişkin kavram ve alt kavramların açıklanması 1 2 3 4 5

10- Dil ve ifade 1 2 3 4 5

11 – Sözsüz iletişim 1 2 3 4 5

12 – Araç-gereç yapımı, temini, kullanımı, kaynak kişiler 1 2 3 4 5

13 – Tartışmaları yönetme 1 2 3 4 5

14 – Verilen bilginin nicelik ve nitelik yönünden yeterliliği 1 2 3 4 5

• (1) Konu açık ve kesin olarak belirlenmiş midir? Zaman, kaynaklar ve diğer

olanaklar açısından konu yeterli biçimde incelenebilmiş midir? Konunun başlığı

içeriğe uygun mudur?

• (2) Raporun konusu ders amaçlarına uygun mudur? İnceleme dersin herhangi bir

yönüne açıklık getirebilecek nitelikte midir? İnceleme kendi görüş ve düşüncelerinizi

ne derece yansıtmaktadır?

• (3) Seçmiş olduğunuz konu sizin için bir anlam taşımakta mıdır? İnceleme

yaptığınız alanla ilgili olarak, kendi görüş ve düşüncelerinizi yansıtmada sizin için

yararlı olmakta mıdır? Bu incelemeyi sadece bir ders zorunluluğunu yerine getirmek

ya da öğretmeni tatmin etmek için mi yapıyorsunuz? Yoksa gerçekten ilgi

duyduğunuz için mi? Bu hususu raporunuza yansıtabildiniz mi?

• (4) Raporunuz konunun gerektirdiği kadar referans ve kaynaklara yer veriyor mu?

İnceleme gerçekten konu ile ilgili kendi görüşünüzü yansıtmakta mı? Yoksa konuyla

ilgili çeşitli dokümanların yalnızca bir araya getirilmesi mi?

• (5) İnceleme gerçekten size ait bir inceleme mi? Yoksa başka kimselerin

incelemeleri hakkında bir rapor niteliğindemi? İncelemeyi ihtiyaç duyduğunuz orijinal

bir soruyu, cevaplandırmak, bir tereddütünüzü gidermek ya da konu hakkında ne

düşünebileceğinizi keşfetmek için mi yaptınız? Eğer konuya gerçekten nüfuz

edebildiyseniz bunu raporunuzda belirtebildiniz mi?

• (6) Raporunuz kendi düşünce sisteminizin gerçek akışını yansıtıyor mu?

Başlangıçtaki düşünce tarzınızla inceleme sonunda geliştirdiğiniz görüş arasındaki

fark, raporunuzda belirtiliyor mu? Bu düşünce tarzınız gerçek mi yoksa rol yapma

niteliğinde mi?

• (7) Bir editörün yaptığı gibi yazdığınız raporun ilk kopyasını elden geçirip düzelttiniz

mi? İyi bir yazı stili geliştirmek için bütün gücünüzü kullandınız mı? Yazınız açık mı?

Yazı dilini araştırmaya çalıştınız mı? Raporunuz okuyucuyu etkileyebilecek çekicilikte

mi? Tekrarlardan kaçınabildiniz mi? Kendiniz bu raporu gerçekten zevkle ve ilgiyle

okuyabildiniz mi?

• (8) Mevcut olanaklarınızın el verdiği ölçüde gerçekten konuya nüfuz etmeye ve

hakim olmaya çalıştınız mı? Yazı ve yazarlarla ilgili hukuki ve ahlaki kurallara

uydunuz mu? En fazla etkilendiğiniz ve taktir ettiğiniz yazarlara gerekli krediyi

verdiniz mi?

• (9) Raporunuz yaptığınız inceleme hakkında geniş bir bakış açısı kazandırıyor mu?

Kendi görüş açınızdan, incelemenin doğurgularını yansıtma bakımından raporun bir

kapsamı var mı? Rapor okuyucuya incelemenizin ne olduğunu kavrayabilmesine ne

derece katkı getiriyor?

• (10) İnceleme sonucu olarak ortaya çıkan doğurgular, öneriler ve bulguları açıkça

ifade edebildiniz mi? İnceleme sonuçları hakkındaki görüşleriniz belirttiniz mi?

ÖĞRETMENĠN ADI :

MATERYALĠN ADI :

OKULUN ADI :

DERSĠN ADI :

SINIF :

ÖĞRENCĠ SAYISI :

DERSĠN SÜRESĠ :

MATERYALĠN KULLANIM ZAMANI

VE SÜRESĠ :

ÜNĠTENĠN ADI :

KONUNUN ADI :

DERSĠN GENEL AMACI (HEDEF) :

KAZANIMLAR (DAVRANIġLAR) :

1.

2.

3.

4.

5.

6.

.

MATERYALĠN ĠLĠġKĠLĠ OLDUĞU DAVRANIġ N0 :

KULLANILAN MALZEMELER :

MATERYALĠN HAZIRLANIġI :

MATERYALĠN EĞĠTSEL ÖZELLĠKLERĠ :

(1) Materyalin genel eğitsel özellikleri :

(a) avantajları :

b) dezavantajları :

(2) Hazırlanan materyalin eğitsel özellikleri

(a) Hangi tür derslere uygun,

(b) Hangi öğretim stratejisine uygun (araştırma, sunuş, buluş)

(c) Hangi tür hedef ve davranışlara uygun (bilişsel, duyuşsal, devimsel)

(d) Hangi yöntem ve tekniklerle kullanılabilir

(e) Kullanırken nelere dikkat edilmesi gerekir

MATERYALĠN UYGULAMA ÖRNEĞĠ (GEREKĠRSE): Örnek teşkil edecek şekilde mikro uygulama

MURAT CİVELEK – EĞİTİM BİLİMLERİ UZMANI

[Bu dosyada yer alanlar 2014 KPSS

Eğitim Bilimlerine yönelik bilgilerdir. Söz

konusu bilgiler KMS-KPSS’de çıkmış

sorular dikkate alınarak hazırlanmıştır.

KPSS’de çıkan sorular temele alınarak,

konuların anlatımında ayrıntıya girilen

yerler olduğu gibi, özet geçilen yerlerde

olmuştur.]

Hata ve önerilerinizi lütfen bildiriniz!

Mail: civelek.murat@gmail.com

Web Site: http://www.rehberlik.biz.tr

ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL

TASARIMI (ÖZET)

ÖTMT I. ÜNİTE – ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİNE GİRİŞ

I. ÜNİTE – ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİNE GİRİŞ

1.1. Öğretim teknolojisi

Belirlenmiş (özel) amaçların gerçekleştirilmesinde

etkili öğrenmeler sağlamak için öğretme-öğrenme

sürecinin tasarımlanması, yürütülmesi ve

değerlendirilmesinde sistematik bir yaklaşımdır.

1.2. Öğretim Teknolojileri ve İletişim

Öğretim teknolojisi ve materyalleri ile iletişim

kavramını birlikte incelemek de önemlidir. Çünkü

öğrenme-öğretme süreçlerinde gerçekleştirilen tüm

etkinlikler temelde birer iletişim etkinliğidir.

Sınıf ortamında etkili bir iletişimin gerçekleşebilmesi

için öğretim araçlarının yanı sıra öncelikle öğretmen

ve öğrenci arasında sağlıklı bir iletişim kurulmalıdır.

İletişim; genel anlamda, iletiyi gönderen ve alan

arasında oluşturulan bir alışveriş ilişkisi içinde

paylaşılan, ortaklaşa yararlanım ile oluşan süreçtir.

İletişim sürecinin dikkate alınması gereken beş ögesi

vardır: kaynak, mesaj, kanal, alıcı ve dönüttür.

a) Kaynak (gönderici): Kaynak iletişimi başlatan

kişidir. Kaynak, bilgilerin, düşüncelerin ve

duyguların aktarılmasında sözü söyleyen ilk kişidir.

b) İleti (mesaj): Kaynağın alıcıya aktarmak istediği

bilgiler, düşünceler ve duygulardır.

c) Kanal (araç): Oluşturulan mesajın alıcıya

iletilmesini sağlayan araç-gereç, yöntem ve

tekniklerdir. Kanal mesajın sunuluş biçimidir. Bu

sunuş biçimi sözlü veya yazılı olabilir.

d) Alıcı (hedef): Kaynağın gönderdiği iletilere

(mesajlara) hedef olan kişi veya kişilerdir.

e) Dönüt (geri bildirim): Kaynağın gönderdiği

iletiye alıcı tarafından verilen her türlü tepkiler ve

yanıtlardır.

İletişimde kullanılan simgeler kişinin yaşantı alanı ile

ilgili olduğu sürece bir anlam taşırlar.

Yaşantı Alanı: İletişim sürecinde bir sözcüğün

anlaşılması için kaynak ve alıcının bu sözcüğe aynı

anlamı vermesi gerekir. Aynı anlamı sağlayan şey,

kaynağın ve alıcının ortak yaşantı alanında

gerçekleşir. İletişimde ortak yaşantı alanı içine

girmeyen iletilerin algılanması zor olmaktadır.

Yaşantı Konisi (Dale): Edgar Dale’in yaşantılarla

kavramların oluşumu arasındaki ilişkilerden

yararlanarak öğrenme-öğretme sürecinde öğrenci,

öğretmen ve eğitimcilere yardımcı olabilmek için

geliştirdiği bir model.

Yaşantı Konisi’nin dayandığı bilimsel ilkeler

Öğrenmeye katılan duyu organı sayısı ne kadar

fazla ise o kadar iyi öğrenir ve geç unuturuz.

En iyi öğrendiğimiz şeyler kendi kendimize

yaparak-yaşayarak öğrendiklerimizdir.

Öğrendiğimiz şeylerin çoğunu gözlerimiz

yardımıyla öğrenebiliriz.

En iyi öğretim, somuttan-soyuta ve basitten-

karmaşığa doğru gidendir.

2013 KPSS: Öğretmen ilk yardım dersinde, trafik

kazası geçirmiş insanlara yapılacak ilk müdahaleyle

ilgili teknikleri öğrencilerine göstererek kazalardaki

yanlış müdahaleleri önlemeyi ve doğru müdahale

etme becerilerini kazandırmayı amaçlamaktadır.

Buna göre öğretmen, aşağıdakilerden hangisini

kullanarak öğretim etkinliğini

gerçekleştirmelidir?

A) Gerçek durumlar B) İki boyutlu görseller

C) Modeller D) Etkileşimli videolar

E) Hareketli resimler

- 1 -

ÖTMT I. ÜNİTE – ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİNE GİRİŞ

1.3. Materyal

Öğretim teknolojisi ve materyal geliştirme birbirine

bağlı kavramlardır. Doğru, güncel ve etkin materyal

geliştirme için öğretim teknolojisinden yararlanılır.

Öğretim materyalleri, öğrenme süreci içerisinde

öğretmen tarafından değişik ortamlarda öğrencilere

sunulan araçlardır. Bu araçlar; basılı materyaller,

fotoğraflar, maketler, gibi ilk bakışta anlaşılır

nesneler olabileceği gibi içeriğine erişmek için daha

yüksek teknolojiye gereksinim duyan ses kasetleri,

videolar, CD’ler, internet sayfaları, çeşitli yazılımlar

gibi ortamlarda da sunulabilir.

Bir öğretme etkinliği ne kadar çok duyu organına

hitap ederse öğrenme daha iyi daha kalıcı ve daha izli

olmakta, unutma da daha geç olmaktadır.

Öğrenilenlerin % 83’ü görme, % 11’i işitme, % 3.5’i

koklama, % 1.5’i dokunma ve % 1’i tatma yaşantıları

yolu ile öğrenilmektedir.

Bir araştırmanın sonuçlarına göre de, zaman faktörü

sabit tutulduğunda insanlar; okuduklarının %10’unu,

işittiklerinin %20'sini, gördüklerinin %30'unu, görüp

işittiklerinin %50'sini, söylediklerinin %70'ini, yapıp

söylediklerinin de %90'ını hatırlamaktadırlar.

Araştırma sonuçları göstermektedir ki, her tür ve

düzeydeki eğitim uygulamalarında amaçlara

ulaşabilmesi için öğretim teknoloji ve

materyallerinden yararlanılması gerekmektedir.

Teknoloji ve materyallerle öğretim daha ekonomik

hale getirilebilmektedir.

Eğitim uygulamalarında başlıca üç temel gereksinimi

karşılamak için öğretim teknolojileri ve materyal

kullanımına başvurulmaktadır. Bunlardan birincisi,

daha geniş kitlelere eğitim hizmeti götürmektir.

İkincisi, var olan eğitim kurumlarındaki öğrenme-

öğretme süreçlerini verimli hale getirmek, üçüncüsü

ise öğrenme öğretme etkinliklerini

bireyselleştirmektir.

1.3.1. Araçlar-Gereçlerin (Materyallerin) Eğitimdeki

Yeri ve Önemi (Materyal Kullanmanın Yararları)

1. Çoklu öğrenme ortamı (işitme, görme,

söyleme, yapma) sağlayarak kalıcılığı sağlar.

2. Çoklu öğrenme ortamı sağlaması sayesinde

öğrenmede gerçek yaşantılar sağlar.

3. Öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarını karşılamalarına

yardımcı olurlar.

4. Öğrencinin ilgi ve dikkatini artırır.

5. Hatırlamayı kolaylaştırırlar.

6. Soyut kavramları (öğrenmeleri) somutlaştırırlar.

7. Güvenli gözlem yapma imkânı sağlarlar.

8. Alıştırma ve tekrar yapma imkânı sağlarlar.

9. Farklı zamanlarda birbirleriyle tutarlı içeriğin

sunulmasını sağlarlar.

10. İçeriği basitleştirerek anlaşılmalarını

kolaylaştırırlar.

11. Zamandan tasarruf sağlarlar. Yani öğrenme

zamanını kısaltır ve verimliliği yükseltir.

1.3.2. Öğretim Materyallerinin Seçimini Etkileyen

Faktörler

1. Öğretim Hedefleri: Öğretimde kullanılacak araç-

gereçler öğrencilerin öğretim hedeflerine kolayca

ulaşmalarına yardımcı olmalıdır.

2. Öğretim Yöntemi: Öğretmen öğrenme-öğretme

sürecinde farklı yöntemlere yer vermelidir.

Öğretimde konu, hedef ve öğrenciler

farklılaştığından yöntemler de farklılaşmalıdır.

Dolayısıyla öğretimde kullanılan yöntemlerle

birlikte araç-gereçler de farklılık göstermelidir.

3. Öğrenci Özellikleri: Öğrenciler genel özellikler

(yaş, sağlık, sosyo-ekonomik yapı), giriş

davranışları (ilgi, tutum, hazırbulunuşluk, beceri,

öğrenme hızı), öğrenme stilleri (görerek, işiterek,

dokunarak) gibi özellikler açısından farklılık

gösterdiğinden bu doğrultuda farklı araç-gereçler

kullanılmalıdır.

4. Öğretmen Özellikleri: Öğretmenin tutumu,

becerisi, bilgi düzeyi, öğrenme-öğretim sürecini

planlama ve yönetme biçimi öğrenme etkinliğinin

gerçekleşme düzeyini etkileyecek en önemli

faktördür.

5. Öğretim Ortamının Özellikleri: Öğretim ortamı

ışık, renk, büyüklük gibi özellikler bakımından

öğrenenler üzerinde farklı etkilere sahiptir.

6. Araç-Gereçlerin Özellikleri: Öğretim araçlarının

öğrenme-öğretme sürecinde iyi planlanarak etkin

kullanımı halinde öğrenciyi güdülemektedir. Öğrenme – öğretme sürecinde kullanılan duyu

organı sayısı öğrenme miktarını ve öğrenmenin

kalıcılığını artırmaktadır.

Araç ve gereçlerde şu özellikler aranır;

Konunun amacına uygunluk

Araç ve gereçlerin doğruluğu

Araç ve gerecin öğrenci düzeyine uygunluğu

Araç ve gereçlerin çekiciliği

Araç ve gereçlerin kullanışlı ve dayanıklı olması

Araç ve gereçlerin sadeliği

7. Kısıtlamalar: Öğretim için ayrılan zaman, bütçe,

eğitim ortamı, araç gereç kullanımı hakkında bilgi

yetersizliği ve sınıf mevcudunun kalabalık olması

gibi nedenler etkilemektedir.

- 2 -

ÖTMT II. ÜNİTE – ÖĞRETİM ARAÇLARI VE KULLANIMI

II. ÜNİTE - ÖĞRETİM ARAÇLARI VE KULLANIMI

2.1. Gerçek Nesneler: Gerçek nesneler, günlük

hayatta çok az karşılaşılan konuları işlemek için

kullanılır. Öğrencilerin bizzat kendileri tarafından,

yaparak yaşayarak ve bütün duyu organlarını

kullanarak edindikleri en somut yaşantıları sunan

öğretim araçlarıdır.

Somut kavramları anlamadan soyut kavramlara

geçmenin zorluğu nedeni ile gerçek nesnelerin

kullanımı önemlidir.

Para, araçlar, bitkiler ve hayvanlar gerçek nesnelere

verilecek örneklerden bazılarıdır. Gerçek nesneler

oldukları gibi kullanılabilir veya öğretimin etkinliğini

artırabilmek için değiştirilebilir.

Gerçek eşyalar;

Somut ve kalıcı öğrenmeler sağlar

Genellemeyi kolaylaştırır

Bireysel olarak eğitim sağlar.

2.2. Gerçek Eşya ve Modeller: Modeller; bir gerçek

eşyanın üç boyutlu temsillerdir. Modeller gerçek

nesnelerin benzeri maketlerdir. Gerçek nesneleri

kullanamayacağımız durumlarda kullanılır.

Öğretmen eşya ve modelleri sınıfa getirmeden önce

denemelidir.

3 boyutlu kavramları, boyut, şekil veya renkle

belirtilen işlevleri anlatmak için uygulamalarda ve

laboratuvar ortamında kullanılır.

2.3. Çoklu ortam Takımı: Çoklu ortam takımı bir

konuya ilişkin birden fazla medya türü içeren

öğretme-öğrenme materyalleri bütünüdür.

Videokasetleri, Ses kasetleri, Durağan resimler,

Tepegöz asetatları, Çalışma yaprakları, Kitapçıklar,

Modeller, Slaytlar, Haritalar, Gerçek nesneler,

Grafikler

Avantajlar

İlgi çekme: Birden fazla duyu organına hitap

ettiği için ilgi çekicidir

İşbirliği: Küçük grup projelerini gerçekleştirmek

için ideal bir sistemdir

Esneklik: Her ortamda kullanılabilir.

Dezavantajlar

Maliyet: Diğer yöntemlerden daha pahalı olabilir.

Zaman: Hazırlama ve üretim aşamaları zaman

alıcıdır.

Yenileme: Parçaların kaybolması takımın

kullanımına engel olabilir.

2.4. Alan gezileri: Alan gezileri, sınıf ortamına

getirilmesi olası olmayan canlıları, objeleri ve

süreçleri izleme amacı ile yapılan gezilerdir.

Alan gezileri yalnızca görme ve duymaya dayalı

olduğundan somut ve soyut arasında ortalarda yer

aldığı söylenebilir.

Okul bahçesinde ağaçları incelemek, tarihi alanları,

müzeleri, hayvanat bahçesini, hükümet binalarını ve

parkları gezmek alan gezilerine verilecek örneklerden

bazılarıdır.

2.5. Yazılı/Basılı Materyaller: Yazılı materyallerin

tasarımında dikkate alınması gereken birtakım

faktörler vardır. Bunlar: Tutarlılık, sayfa düzeni,

görsel materyaller, yazı türü, yazı boyutu, yazı stili ve

vurgulama araçlarının kullanımı.

Yazılı materyallerde satır sonu heceleme, yazının

tümünün büyük harfle yazılması ve altının çizili

olması gibi unsurların olmaması gerekir.

Çalışma/Alıştırma Kitapları, Ders Kitapları, Ders

Notları, Hikâye ve romanlar, Kitapçıklar, Broşürler,

Kılavuzlar, Çalışma Yaprakları, Dergiler

Avantajlar Dezavantajlar

1 Erişilebilirlik Okuma Düzeyi

2 Esneklik Ön Bilgi

3 Taşınabilirlik Ezberleme

4 Kolay kullanılabilirlik Sözcük dağarcığı

5 Ekonomik Tek yönlü sunum

6 Müfredata uyumluluk

7 Gelişigüzel değerlendirme

- 3 -

ÖTMT II. ÜNİTE – ÖĞRETİM ARAÇLARI VE KULLANIMI

2.6. Tepegöz Projektörleri: Metin, çizim, grafik ve

resim gibi önceden saydam bir materyal üzerine

renkli ya da siyah-beyaz olarak hazırlanmış bilgilerin

ekrana büyütülerek yansıtılması için ya da ders

sırasında doğrudan üzerine yazılıp çizilerek ve

gerektiğinde silinerek saydam bir yazı tahtası gibi

kullanılabilen çok yönlü bir araçtır.

Avantajlar Dezavantajlar

1 Yüz yüze iletişim Programlanamama

2 Kullanım kolaylığı

Bireysel çalışmaya

uygun değil

3

Kullanılabilen materyal

çokluğu Üretim süreci gerektirir

4 Kullanılan ortam zenginliği Tepegöze bağlı

5 Uyarlanabilirlik

6 Aydınlık ortam

7 Önceden hazırlama

2.7. TV ve Video:

Avantajlar Dezavantajlar

1 Hareket Sabit Adım

2 Süreç Hareketsizlik

3 Güvenli gözlem

4 Beceri öğrenme

5 Dramatizasyon

6 Duyuşsal Öğrenme

7 Problem çözme

8 Ortak tecrübe oluşturma

2.8. Bilgisayar Destekli Öğretim (BDÖ):

Bilgisayarın sistem içinde programlanan dersler

yoluyla öğrencilere bir konu ya da kavramı öğretmek

ya da önceden kazandırılan davranışları pekiştirmek

amacıyla kullanılmasıdır.

BDÖ’de en çok kullanılan ders yazılım türleri: Özel

ders, Alıştırma, Benzetişim (simülasyon).

2.9. Uzaktan eğitim: Birbirinden zaman ve mekân

açısından ayrı öğretmen ve öğrenciler arasında

gerçekleşen, öğrenci etkinliği ve kendi kendine

öğrenme prensibine dayalı bir eğitim uygulamasıdır.

- 4 -

ÖTMT III. ÜNİTE - ÖĞRETİM MATERYALLERİNİN HAZIRLANMASI

III. ÜNİTE - ÖĞRETİM MATERYALLERİNİN

HAZIRLANMASI

3.1. Öğretim Materyali Tasarım İlkeleri

3.1.1. Yapısal/Biçimsel Öğelerin Kullanım İlkeleri

a) Alan: Materyale genel olarak bakıldığında görülen

hissedilen doluluk veya boşluktur. Kullanılan alan,

belirlenmiş bir çerçeve içerisindeki görsel öğelerin

üzerinde yerleştirildiği yer, kullanım alanı dışında

kalan yer ise boş alandır. Öğretim materyalinde göz

en fazla (%41 oranında) sol üst tarafı algılar.

b) Çizgi: Çizgilerin yatay, dikey veya eğik olarak

kullanımı algılama üzerinde farklı etkiler oluşturur.

Yatay çizgiler sabitlik ve durağanlık hissi verir.

Dikey çizgiler güç gösterir, yukarı bakma hissi verir.

Köşegen çizgiler kuvvetli biçimde hareket ve

dinamizm hissi verir. Çapraz köşegenler karışıklık

hissi verir. Eğik çizgiler de hareket hissi verir.

c) Şekil-Form: Şekiller, bir yüzey üzerinde

oluşturulan iki boyutlu biçimlerdir. Kendine bağlanan

bir çizgi, bir şekil oluşturur. Form ise, kullanılan

biçimlerin birbirine göre yerleşimidir.

d) Doku: İki boyutlu nesne ve materyallere dokunma

hissi verir. Doku, bakılan materyali hissetmemizi

sağlar ve daha gerçekçi gözükmesine yardımcı olur.

e) Renk: Renkler, algılama üzerinde etki yaratırlar.

Doğal renklerle nesne renklendirildiğinde görüntünün

gerçekliği artar. Önemli noktalar ve bilgiler üzerinde

dikkati toplar. Benzerliklerin ve farklılıkların ortaya

konuşuna yardımcı olur. Renklerin kullanımında yaş

gruplarının dikkate alınması gerekir. Küçük yaş

grupları için çok parlak renkler; daha ileri yaş

grupları için de pastel tonları kullanmak faydalıdır.

3.1.2. Yerleşim Öğelerinin Kullanım İlkeleri:

a) Oran-Ölçek: Objelerin büyüklüğüyle ilgili ilkedir.

Objelerinin hangi özelliğiyle ilgili oranlama yapılmak

isteniyorsa, bu özelliğin tanıdık başka bir obje ile

ölçeklendirilmesi doğru algılanmasını sağlar.

Mesela; bir zürafanın boyu, üç insan boyu kadardır.

b) Ritim (devamlılık): Kompozisyonda gözün bir

objeden diğerine rahatça kayabilmesidir. Bu durum

çizgi, şekil, form, yapı ve renk kullanımıyla sağlanır.

c) Vurgu: Materyalde kullanılan görsellerin belirli

bir bölümüne dikkat çekilmek istenmesidir. Vurgu

yapmak için oklar, yön araçları, farklı şekil, farklı

renk ve doku, büyüteç görüntüsü vb. kullanılabilir.

d) Hizalama: Tasarımdaki öğelerin bazı öğelerle

aynı hizada olmasıdır. Hizalama, tasarımda birlik ve

düzen oluşturmak için kullanılır. İnsanlar, dikey ya

da yatay olarak hizalanan şeyleri hizalanmayanlara

göre daha düzenli olarak algılarlar ve düzenli bilgileri

düzensizlere göre daha kolay öğrenir ve hatırlarlar.

e) Denge: Öğretim materyali üzerinde denge yatay ve

dikey eksenin her iki tarafına objelerin eşit olarak

dağıtılması ile oluşturulur. Denge ikiye ayrılır.

Formal (Simetrik): Bir materyalin ortadan ikiye

bölündüğünde öğelerin simetrik olarak (her iki

tarafta da birbirinin aynı şekilde) yerleştirilmesi.

İnformal (Simetrik olmayan): Ağırlık olarak her

iki tarafta eşittir ancak kullanılan öğeler farklıdır.

Dengenin informal şekilde sağlanması materyale

belirli ölçüde hareketlilik kazandırabilmektedir.

2013 KPSS: Matematik dersinde üçgen çeşitlerini

işleyen bir öğretmen, anlatmak istediği üçgeni

diğerlerine göre daha büyük çizmiştir.

Buna göre öğretmen, daha çok hangi tasarım

ilkesini dikkate almıştır?

A) Görsel bütünlük sağlama B) Hizalama

C) Dokuyu güçlendirme D) Devamlılık

E) İnformal denge oluşturma

f) Bütünlük: Bütünlük, bir görseli meydana getiren

öğelerin bir bütün olarak görünmesini sağlayan,

öğeler arasındaki ilişkidir. Bütünlük, görseli anlamayı

ve yorumlamayı kolaylaştırır. Her bir görsel unsur,

bir mesaj iletmedeki fonksiyonu göz önüne alınarak

yerleştirilmelidir. Böylece bir görünümü oluşturan

bileşenlerin birbiriyle ilişkisi sağlanır. Mesaj

iletmeye yaramayan unsurlar materyalden

çıkarılmalıdır.

2013 KPSS: Bütünlük ilkesini dikkate alarak bir

materyal hazırlamak isteyen öğretmen,

aşağıdakilerden hangisine en çok dikkat etmelidir?

A) Ögeler arası ilişkileri belirgin hâle getirmeye B) Ögelerin birbirinden uzak görünmesini

sağlamaya

C) En önemli ögeyi ortaya yerleştirmeye

D) Ön ve art alanları zıt renkli olarak hazırlamaya

E) Konu başlığını ayırt edilebilir yapmaya

g) Ahenk: Parçalar bir araya geldiğinde ortaya

çıkacak bütünlük duygusu ahenktir. Ahenk, bir

bakıma bütünü oluşturan parçaların birbiri ile olan

ilişkisine bağlı olarak ortaya çıkan uyumdur.

- 5 -

ÖTMT III. ÜNİTE - ÖĞRETİM MATERYALLERİNİN HAZIRLANMASI

3.2. Öğretim Materyali Hazırlama İlkeleri

1. Anlamlılık: Bir malzeme ne kadar anlamlı ise

öğrenilmesi de o kadar kolay olur.

2. Bilinenden başlama: En iyi öğretim somuttan

soyuta, basitten karmaşığa ve bilinenden bilinmeyene

doğru gidendir.

3. Çok örnek ilkesi: Bir kavramın genişliğini

göstermek için çok sayıda örnekler sunmak gerekir.

4. Görelik: Nesnelerin özellikleri birbirlerine göre

algılanır. Resim ve şekilleri herkes başka şekilde

algılamamalı, birbirinden ayırt edebilmelidir.

5. Seçicilik: Algılama seçicidir. Öğretim

materyalindeki önemli elemanları dikkati en çok

çekecek şekilde yerleştirmek gerekir.

6. Tamamlama: Bir olayın veya eşyanın tümüne

ilişkin çizgileri vermek yerine bir kısmını vermek

yeterli olabilir.

7. Fonu anlamlılığı: İletilmek istenen mesaja uygun

olarak figüre anlam katacak fonlara yer verilmesi

gereklidir.

8. Kapalılık: Şekiller belirgin olmalı, açık ve yarım

bırakılmamalıdır. Özellikle iki boyutlu figürler için

şekil tam yapılmalıdır.

9. Birleştiricilik: Algılama birleştirici ve

bütünleştiricidir. Birbiriyle benzerliği ve yakınlığı

olan nesne ve olaylar ilişkili olarak algılanır ve daha

iyi hatırlanır.

10. Değişmezlik: Önceden bildiğimiz, tanımış

olduğumuz nesnelerin algılama işleminde çoğu

özelliklerini sürdürmesi algısal değişmezliktir.

11. Derinlik: Doğadaki varlıklar bize yakınsa gerçek

ölçüleri ve renkleriyle görünürler. Aynı büyüklükteki

varlıklar bizden uzaklaştıkça, küçülür ve renkleri de

soluyor hissi verir.

12. Yenilik: Dikkat çekmek için önceki yaşantılardan

farklı yeni uyarıcılar eklenmelidir.

13. Basitlik: Dikkat yöneltilirken bilinenle yenilik,

basitlikle karışıklık, belirginlikle belirginsizlik,

arasında bir denge aranır.

14. Hedef davranış: Kullanılacak aracın öğrenciyi

dersin hedeflerine ulaştırabilecek nitelikte olması

gerekir.

15. Öğrenciye uygunluk: Kullanılacak araç,

öğrencilerin yaş, zekâ, geçmiş yaşantı vb.

özelliklerine uygun olmalıdır.

3.3. Öğretim Materyallerini Hazırlamada Dikkat

Edilmesi Gereken Unsurlar

1. Materyal basit, sade ve anlaşılır olmalıdır.

2. Dersin ve konunun amaçlarına uygun olmalıdır.

3. Öğretim materyali, dersin konusunu oluşturan

bütün bilgilerle değil, önemli ve özet bilgilerle

donatılmalıdır.

4. Materyalde kullanılacak görsel özellikler (resim,

grafik, renk) önemli noktaları vurgulamak için

kullanılmalı, aşırı kullanımdan kaçınılmalıdır.

5. Öğrencinin pedagojik özelliklerine uygun olmalı

ve gerçek hayatıyla tutarlılık göstermelidir.

6. Öğretim materyali, öğrencilere, alıştırma ve

uygulama imkânı sağlamalıdır.

7. Öğretim materyali, olabildiğince gerçek hayatı

yansıtmalıdır.

8. Öğretim materyali, her öğrencinin erişimine ve

kullanımına açık olmalıdır.

9. Öğretim materyali, sadece öğretmenin rahatlıkla

kullanabileceği türden değil, öğrencilerin de

kullanabileceği düzeyde basit olmalıdır.

10. Öğretim materyali öğrencilerle ile birlikte

seçilmeli veya hazırlanmalıdır.

11. Zaman içinde tekrar kullanılabilecek materyaller

dayanıklı hazırlanmalı, bir defa kullanmayla

zarar görmemelidir.

12. Hazırlanan öğretim materyali gerektiğinde,

kolaylıkla geliştirilebilir ve güncelleştirilebilir

olmalıdır.

13. Materyalin içeriği, mutlaka doğru ve güncel

bilgiler içermesi gerekir.

14. Kullanım esnasında güvenlik riski taşımayacak

nitelikte olmalıdır.

IV. ÜNİTE - ALTERNATİF MATERYAL GELİŞTİRME

Olumlu öğrenme koşullarının bulunmadığı veya yeni

teknolojilerin kullanılmadığı ortamlarda alternatif

ders araçları önem kazanmaktadır. Ders

materyallerinin basit de olsa öğretmen veya

öğrenciler tarafından üretilmesi onları yaratıcılığa

yöneltmesi açısından önemlidir. Öğretmen, kendi

materyallerini üretmeden önce öğrencileriyle beraber

beyin fırtınası veya buluş fırtınası tekniğine

başvurabilir.

Kendi ürettikleri ve yaratıcılıklarını ortaya koydukları

araçları kullanmak, öğretmenlere de, öğrencilere de

cazip gelecektir. Hatta yarışma havasında üretilen

ders materyallerinin üretimi ve sınıf ortamında

kullanılır olması, onları daha çok etkileyecektir.

Çevrelerindeki atık malzemelerden yararlanarak

yapılan araçlar onlara daha ilginç gelecektir. Her

öğrenciden belli bir ders ve konu için materyal

geliştirip bunu arkadaşlarına sunması, dönem

sonunda da bunları sergilemeleri istenebilir. Böyle bir

çalışmada öğrenciler dersi yaparak-yaşayarak

öğrenmiş olurlar.

- 6 -