1

Á Ú Ë Ã À Ð Ñ Ê À À Ê À Ä Å Ì È ß Í À Í À Ó Ê È Ò Å

ÖÅÍÒÐÀËÍÀ ÁÈÁËÈÎÒÅÊÀ

ÑÚÂÅÒ ÇÀ ×ÓÆÄÅÑÒÐÀÍÍÀ ÁÚËÃÀÐÈÑÒÈÊÀ

ÁÚËÃÀÐÈÑÒÈÊÀ

BULGARICA

ÈÍÔÎÐÌÀÖÈÎÍÅÍ ÁÞËÅÒÈÍ

2/2001

ÑÎÔÈß•2001

ÀÊÀÄÅÌÈ×ÍÎ ÈÇÄÀÒÅËÑÒÂÎ „ÏÐÎÔ. ÌÀÐÈÍ ÄÐÈÍΓ

2

Ðåäàêòîð: ñò.í.ñ. ä-ð Àíèñàâà Ëþáåíîâà Ìèëòåíîâà

Ñúñòàâèòåëè: ñò.í.ñ. ä-ð Àíèñàâà Ëþáåíîâà Ìèëòåíîâà,

ñò.í.ñ. ä-ð Íèêîëà Ðà÷åâ Êàçàíñêè, Åâãåíèÿ Õðèñòîâà Ñòàí÷åâà

© Öåíòðàëíà áèáëèîòåêà íà ÁÀÍ, 2001

Àäðåñ íà ðåäàêöèÿòà:

Áúëãàðñêà àêàäåìèÿ íà íàóêèòå

Ñúâåò çà ÷óæäåñòðàííà áúëãàðèñòèêà

óë. „15 íîåìâðè“ 1, Ñîôèÿ 1040, Áþëåòèí „Áúëãàðèñòèêà“

Àíèñàâà Ìèëòåíîâà,

òåë. (+359-2) 989 84 46 / 383, 384, ôàêñ: (+359-2) 986 25 00E-mail: anmilten@bas.bg

© Áîãäàí Íèêîëàåâ Ìàâðîäèíîâ, õóäîæíèê, 2001

3

B U L G A R I AN A C A D E M Y OF S C I E N C E S

CENTRAL LIBRARY

COUNCIL FOR BULGARIAN STUDIES ABROAD

BULGARIAN STUDIES

BULGARICA

INFORMATION BULLETIN

2/2001

SOFIA•2001

PROFESSOR MARIN DRINOV ACADEMIC PUBLISHING HOUSE

4

Editor: Assoc. Prof. Anisava Lyubenova Miltenova, PhD

Compiler: Assoc. Prof. Anisava Lyubenova Miltenova, PhD,Assoc. Prof. Nikola Rachev Kazanski, PhD, Evgeniya Hristova Stancheva

© Central Library of BAS, 2001

Council for Bulgarian Studies Abroad

Bulgarian Academy of Sciences

Bulgarica, Information Bulletin

Address: 1, 15 Noemvri Str., Sofia 1040

Anisava Miltenova, tel. (+359-2) 989 84 46 /383, 384, fax: (+359-2) 986 25 00

E-mail: anmilten@bas.bg

© Bogdan Nikolaev Mavrodinov, cover designer, 2001

5

Ñ Ú Ä Ú Ð Æ À Í È Å

ÓÂÎÄÍÈ ÄÓÌÈ ....................................................................................................... 7

Àíèñàâà Ìèëòåíîâà – Ñúâåòúò çà ÷óæäåñòðàííà áúëãàðèñòèêà ïðè ÁÀÍ íà

ïðàãà íà íîâîòî õèëÿäîëåòèå ................................................................ 7

ÁÚËÃÀÐÑKÀ ËÈÒÅÐÀÒÓÐÀ .............................................................................. 11

Êíèãè 2000 ã. .............................................................................................................. 12

Ñúñò. Åâãåíèÿ Ñòàí÷åâà

Íàó÷íà ïåðèîäèêà 2000 ã. ........................................................................................ 33

Ñúñò. Åâãåíèÿ Ñòàí÷åâà è Íèêîëà Êàçàíñêè

ÄÈÑÅÐÒÀÖÈÈ .......................................................................................................... 51

Ñúñò. Íèêîëà Êàçàíñêè

ÍÀÓ×ÍÈ ÔÎÐÓÌÈ ................................................................................................ 55

Ñúñò. Íèêîëà Êàçàíñêè

ÕÎÐÈÇÎÍÒÈ ............................................................................................................ 63

Çîÿ Áàðáîëîâà – Áúëãàðèñòèêàòà â Îäåñà – ìèíàëî è íàñòîÿùå ................ 63

Ñâåòëàíà Äðàãíåâà – Ïúðâèòå ëÿñòîâèöè íà Áúëãàðñêîòî îòäåëåíèå ....... 69

ÏÐÎÔÈËÈ .................................................................................................................. 71

Ìàðãàðåò Äèìèòðîâà – Ïðîôåñîð Âëàäèìèð Âàâðæèíåê íà 70 ãîäèíè ..... 71

Ìàãäà Êàðàáåëîâà – Â ïàìåò íà ïðîô. Òåðåñà Äîìáåê (1933 – 1999) ........ 74

ÎÒÇÈÂÈ .................................................................................................................... 77

Òàòÿíà Ñëàâîâà – Ëîðà Òàñåâà. Áúëãàðñêà òîïîíèìèÿ îò ãðúöêè è

ñðúáñêè ñðåäíîâåêîâíè äîêóìåíòè ................................................77

Âèõðà Áàåâà – Àëáåíà Ãåîðãèåâà. Ðàçêàçè è ðàçêàçâàíå â áúëãàðñêèÿ

ôîëêëîð .............................................................................................80

Àëáåíà Ãåîðãèåâà – Íèêîëàé Öâåòêîâ. Òàíöîâèÿò ôîëêëîð íà

Ïåòðè÷. .................................................................................................... 82

Ðàäêà Áðàòàíîâà – Âàëåðèÿ Ôîë, Ðóæà Íåéêîâà. Îãúí è ìóçèêà.. .......... 84

ÑÚÎÁÙÅÍÈß ............................................................................................................. 87

Âåñåëêà Òîí÷åâà – Òúðæåñòâåí þáèëåé íà ÷ë.-êîð ïðîô. Íèêîëàé

Êàóôìàí ................................................................................................... 87

Èìïðåñàðñêî-èçäàòåëñêà ôèðìà „Ðîä“ ............................................................. 90

6

C O N T E N T S

PREFACE ................................................................................................................... 7

Anisava Miltenova – The Council for Bulgarian Studies Abroad on the brink

of the new millenium .............................................................................. 7

BULGARIAN LITERATURE ................................................................................ 11

Books 2000. ................................................................................................................. 12

Comp. by Evgenia StanchevaPeriodicals 2000 .......................................................................................................... 33

Comp. by Evgenia Stancheva and Nikola Kazanski

THESES ................................................................................................................. 51

Comp. by Nikola Kazanski

SCIENTIFIC EVENTS .......................................................................................... 55

Comp. by Nikola Kazanski

OUTLOOKS .............................................................................................................. 63

Zoya Barbolova – The Bulgarian Studies in Odessa – Past and Present............63

Svetlana Dragneva – The Pioneers ot the Bulgarian Department .......................... 69

PROFILES ................................................................................................................. 71

Margaret Dimitrova – Professor Vladimir Vavøinek at 70 ..................................... 71

Magda Karabelova – In Memory of Prof. Teresa Dombek .................................... 74

REVIEWS ................................................................................................................. 77

Tatyana Slavova – Lora Taseva. Bulgarian Toponomy of Greek and SerbianMedieval Documents ...........................................................................77

Vihra Baeva – Albena Georgieva. Stories and Story-Telling in the BulgarianFolklore ...............................................................................................80

Albena Georgieva – Nikolai Tsvetkov. The Dance Folklore of Petrich .................82

Radka Bratanova – Valeria Fol, Ruzha Neikova. Fire and Music ........................84

ANNOUNCEMENTS ............................................................................................... 87

Veselka Toncheva – Official Jubilee of Corr. Mem. Prof. Nikolai Kaufman .........87

„Rod“ Agency and Publishing House ......................................................................... 90

7

ÓÂÎÄÍÈ ÄÓÌÈ

ÑÚÂÅÒÚÒ ÇÀ ×ÓÆÄÅÑÒÐÀÍÍÀ

ÁÚËÃÀÐÈÑÒÈÊÀ ÏÐÈ ÁÀÍ ÍÀ ÏÐÀÃÀ

ÍÀ ÍÎÂÎÒÎ ÕÈËßÄÎËÅÒÈÅ

Ïðåç 2001 ã. Ñúâåòúò çà ÷óæäåñòðàííà áúëãàðèñòèêà, èçãðàäåí êàòî çâåíî

êúì Óïðàâèòåëíèÿ ñúâåò íà ÁÀÍ, áåëåæè ñåäìàòà ãîäèíà îò îñíîâàâàíåòî

ñè. Ñúâåòúò ñå ôîðìèðà ïðåç 1994 ã. êàòî îáùåñòâåí îðãàí, êîéòî èìàøå çà

öåë äà ïîñòàâè áúëãàðèñòèêàòà â êîíòåêñòà íà ñúâðåìåííèòå ñòàíäàðòè,

èçèñêâàùè íå ñàìî âèñîêà êîìïåòåíòíîñò, íî ïîñòîÿííî ðàçâèâàù ñå èíòåã-

ðèòåò ñúñ ñâåòîâíàòà íàó÷íà îáùíîñò çà îñúùåñòâÿâàíå çàäà÷èòå íà ÷óæäåñò-

ðàííàòà áúëãàðèñòèêà. Ñúâåòúò áå ñúñòàâåí îò àâòîðèòåòíè ñïåöèàëèñòè,

ïðåäñòàâèòåëè íà èíñòèòóòèòå íà ÁÀÍ â îáëàñòòà íà õóìàíèòàðíèòå è îá-

ùåñòâåíèòå íàóêè, ñ ïðåäñåäàòåë, èçáðàí îò Óïðàâèòåëíèÿ ñúâåò íà ÁÀÍ.

Ïúðâèÿò ïðåäñåäàòåë íà Ñúâåòà, êîéòî èçêëþ÷èòåëíî ìíîãî äîïðèíåñå çà

íåãîâîòî èíñòèòóöèîíàëèçèðàíå è çà äåôèíèðàíå íà íåãîâèòå ôóíêöèè, áå

ñò. í. ñ. äôí Åêàòåðèíà Äîãðàìàäæèåâà, êîÿòî è äíåñ å ïî÷åòåí ÷ëåí íà Ñú-

âåòà.  Ñúâåòà ëè÷àò èìåíàòà íà ó÷åíè, îëèöåòâîðÿâàùè ìåæäóíàðîäíèÿ

ïðåñòèæ íà áúëãàðèñòèêàòà: ñò. í. ñ. ä-ð Ñâåòëèíà Íèêîëîâà, ñò. í. ñ. äôí

Áîðÿíà Âåë÷åâà, ñò. í. ñ. ä-ð Èëèÿ Èëèåâ, ñò. í. ñ. ä-ð Àëáåíà Ãåîðãèåâà, í. ñ.

ä-ð Âåñåëà Äèìîâà, ñò. í. ñ. ä-ð Ìàðòà Êúðïà÷åâà, ñò. í. ñ. äôí Âëàäêî

Ìóðäàðîâ è äð. Ñúâåòúò ñå ïîëçâà ñ êîìïåòåíòíàòà åêñïåðòíà ïîìîù íà ñò.

í. ñ. ä-ð Íèêîëà Êàçàíñêè, çàâåæäàù áèáëèîãðàôñêèÿ îòäåë íà Öåíòðàëíà

áèáëèîòåêà íà ÁÀÍ.

Àíàëîãè÷íî íà ïîäîáíè îáùåñòâåíè îðãàíèçàöèè â ÷óæáèíà, Ñúâåòúò

çà ÷óæäåñòðàííà áúëãàðèñòèêà èìà ñëåäíèòå ïðèîðèòåòè:

• äà ñúñòàâÿ äúëãîñðî÷íè è êðàòêîñðî÷íè ïðîãíîçè çà ðàçâèòèåòî íà îáðà-

çîâàòåëíàòà è íàó÷íàòà áúëãàðèñòèêà ïî ñòðàíè è ðåãèîíè;

• äà èçâúðøâà åêñïåðòíà äåéíîñò ïî îòíîøåíèå íà äâóñòðàííè è ìíîãî-

ñòðàííè íàó÷íè ïðîåêòè;

• äà èçáèðà êîìèñèè ïî áúëãàðèñòè÷íà ïðîáëåìàòèêà è äà îò÷èòà

äåéíîñòòà èì;

• äà êîîðäèíèðà îðãàíèçàöèÿòà è ôèíàíñîâîòî ïîäïîìàãàíå íà ìåæäó-

8

íàðîäíè íàó÷íè ñðåùè;

• äà èçáèðà êîìèñèè çà ðàáîòà â ðàçëè÷íè ñôåðè íà íàó÷íàòà áúëãàðèñòèêà

è äà îò÷èòà òÿõíàòà äåéíîñò;

• äà îðãàíèçèðà è ïîäïîìàãà ñåìèíàðè, îáðàçîâàòåëíè ïðîãðàìè è äðóãè

ôîðìè íà îáó÷åíèå íà ÷óæäè ñïåöèàëèñòè, äà îñèãóðÿâà êîíñóëòàíòñêà

ïîìîù;

• äà îðãàíèçèðà ïîääúðæàíåòî íà êàðòîòåêà (êîìïþòúðíà áàçà äàííè) íà

÷óæäåñòðàííèòå ó÷åíè-áúëãàðèñòè;

• äà èçäàâà èíôîðìàöèîíåí áþëåòèí „Áúëãàðèñòèêà/Bulgarica“.

Ñúâåòúò çà ÷óæäåñòðàííà áúëãàðèñòèêà ïðè ÓÑ íà ÁÀÍ ðàáîòè âúâ âçàè-

ìîäåéñòâèå ñ Ìèíèñòeðñòâîòî íà îáðàçîâàíèåòî è íàóêàòà, ñ Ìèíèñòåðñòâî

íà êóëòóðàòà, ñúñ Ñîôèéñêèÿ óíèâåðñèòåò è ñúñ ñúùåñòâóâàùèòå äúðæàâíè

îðãàíè, êîèòî èìàò îòíîøåíèå êúì ÷óæäåñòðàííàòà áúëãàðèñòèêà, íàïð. ñ

Àãåíöèÿòà çà áúëãàðèòå â ÷óæáèíà êúì Ìèíèñòåðñêè ñúâåò. Ñúäåéñòâèåòî

ñå îñúùåñòâÿâà ÷ðåç ñúâìåñòíè ïðîãðàìè, ñúãëàñóâàíè ñ ïðîôèëà íà îðãà-

íèçàöèèòå.

Ñúâåòúò çà ÷óæäåñòðàííà áúëãàðèñòèêà ïðåç 2000–2001 ã. èìà ñëåäíèòå

äåéñòâàùè íàïðàâëåíèÿ è ïðîåêòè:

1. Åíöèêëîïåäè÷åí ñïðàâî÷íèê „×óæäåñòðàííà áúëãàðèñòèêà ïðåç ÕÕ âåê“,

ôèíàíñèðàí ïî ïðîåêò íà ÞÍÅÑÊÎ (ãë. ðåäàêòîð À. Ìèëòåíîâà). Ñëîâíèêúò

íà ñïðàâî÷íèêà âúçëèçà íà îêîëî 600 ïåðñîíàëèè çà ÷óæäåñòðàííè ó÷åíè,

êîèòî èìàò ñúùåñòâåí ïðèíîñ â áúëãàðèñòè÷íàòà ïðîáëåìàòèêà â îáëàñòòà

íà èñòîðèÿòà, àðõåîëîãèÿòà, åçèêîçíàíèåòî, ëèòåðàòóðîçíàíèåòî, ôîëêëî-

ðèñòèêàòà, åòíîãðàôèÿòà è êóëòóðîëîãèÿòà. Äîñåãà ñà ïîñòúïèëè è ñà ïðèåòè

îêîëî òðè ÷åòâúðòè îò îáùèÿ áðîé ñòàòèè. Ïðîöåäóðàòà ïî ïðèåìàíåòî íà

ñòàòèèòå (ñëåä ñúîòâåòíî îáñúæäàíå) ñå îñúùåñòâÿâà îò ðåäêîëåãèÿ (Â. Äè-

ìîâà, À. Ãåîðãèåâà, Â. Ìóðäàðîâ, Ö. Ñëàâ÷åâà, Ì. Äà÷åâ, À. Ìèëòåíîâà, Í.

Êàçàíñêè). Ñ ïîìîùòà íà åíöèêëîïåäè÷åñêè ðåäàêòîðè îò îòäåë „Áúëãàðñêà

åíöèêëîïåäèÿ“ íà Öåíòðàëíà áèáëèîòåêà íà ÁÀÍ çàïî÷íà ðåäàêòèðàíåòî íà

ñòàòèèòå, óñòàíîâè ñå òåõíèÿ ìîäåë, èçðàáîòèõà ñå ñúêðàùåíèÿòà è

òåõíè÷åñêèÿ àïàðàò. Çàïî÷íà ðåäàêòèðàíåòî è íà áèáëèîãðàôèÿòà. Ïðåäâèæäà

ñå òîçè ïðîöåñ äà ïðîäúëæè ïî÷òè åäíà ãîäèíà. Ïàðàëåëíî ùå ïðîäúëæè

îáîãàòÿâàíåòî íà ñëîâíèêà ñ èìåíà íà ìëàäè áúëãàðèñòè, êàêòî è ñúáèðàíåòî

íà èíôîðìàöèÿ çà ðàçâèòèåòî íà áúëãàðèñòèêàòà â îòäåëíè ñòðàíè.

2. Êîìïþòúðíà áàçà äàííè çà ÷óæäåñòðàííàòà áúëãàðèñòèêà (îòãîâîðíèê è

èçïúëíèòåë Å. Ñòàí÷åâà). Êîìïþòúðíàòà áàçà äàííè ñå ïîïúëâà îò 1997 ã.

Äî êðàÿ íà 2001 ã. ñå ïðåäâèæäà âúâåæäàíåòî íà íîâ ñîôòóåð, êîéòî äà óëåñíè

ðàáîòàòà è áúðçèÿ äîñòúï äî èíôîðìàöèÿòà. Ïðåç 2000 ã. áàçàòà äàííè ìíî-

ãîêðàòíî áå èçïîëçâàíà çà ñïðàâêè, êàêòî ïî ìîëáà íà íàó÷íè è îáðàçîâàòåëíè

èíñòèòóöèè, òàêà è íà äúðæàâíè îðãàíè.

9

3. Èçäàíèÿ íà Ñúâåòà çà ÷óæäåñòðàííà áúëãàðèñòèêà

• Èíôîðìàöèîíåí áþëåòèí ïîä çàãëàâèå „Áúëãàðèñòèêà/ Bulgarica“ (1, 2000,

Àêàä. èçä. „Ì. Äðèíîâ“, 102 ñ.). Èçäàíèåòî ñå îñúùåñòâÿâà ñúâìåñòíî ñ

ÖÁ íà ÁÀÍ.

• Ñáîðíèê ñ äîêëàäèòå îò áúëãàðî-àìåðèêàíñêàòà êîíôåðåíöèÿ „Áúëãà-

ðèñòèêàòà â çîðàòà íà 21 âåê: áúëãàðî-àìåðèêàíñêàòà ïåðñïåêòèâà“,

30 ìàé–2 þíè, 1999, Áëàãîåâãðàä (Èçä. Ãóòåíáåðã, Ñ., 2000, 266 ñ.).

4. Ìåæäóíàðîäíè èíèöèàòèâè, ðåàëèçèðàíè ñàìîñòîÿòåëíî èëè ñúâìåñòíî

ñ äðóãè îðãàíèçàöèè.

• Ñúâåòúò çà ÷óæäåñòðàííà áúëãàðèñòèêà âçå ó÷àñòèå â îðãàíèçèðàíåòî è

ïðîâåæäàíåòî íà äâå êðúãëè ìàñè: „150 ãîäèíè îò ðîæäåíèåòî íà Èâ.

Âàçîâ è íà Ç. Ñòîÿíîâ“ è „Äèñêóñèÿ çà ñúâðåìåííîòî ñúñòîÿíèå íà ÷óæ-

äåñòðàííàòà áúëãàðèñòèêà“ â ðàìêèòå íà Ðîæåíñêèÿ ñúáîð, ì. àâãóñò,

2000.

• Ìåæäóíàðîäíà êîíôåðåíöèÿ „Ñðåäíîâåêîâíà õðèñòèÿíñêà Åâðîïà: Èçòîê

è Çàïàä. Öåííîñòè, òðàäèöèè, îáùóâàíå“, ïîñâåòåíà íà 2000 ãîäèíè îò

Ðîæäåñòâî Õðèñòîâî, Ñîôèÿ, 2–5 ñåïòåìâðè 2000. Ïðåäñåäàòåë íà îðã.

êîìèòåò ÷ë.-êîð. Â. Ãþçåëåâ; çàì. ïðåäñåäàòåë íà îðã. êîìèòåò À. Ìèëòå-

íîâà; ñåêðåòàð Í. Êàçàíñêè.  àâòîðèòåòíèÿ íàó÷åí ôîðóì ó÷àñòâàõà 99

ó÷åíè îò 15 ñòðàíè (Àâñòðèÿ, Áåëãèÿ, Âåëèêîáðèòàíèÿ, Ãåðìàíèÿ, Ðóìú-

íèÿ, Ãúðöèÿ, Èòàëèÿ, Ìàêåäîíèÿ, Ïîëøà, Ðóñèÿ, ÑÀÙ, Ôèíëàíäèÿ, Ôðàí-

öèÿ, Õúðâàòñêà, Þãîñëàâèÿ). Êîíôåðåíöèÿòà ñå ïðåâúðíà â äèàëîã íà

ó÷åíè ñúñ ñâåòîâíà èçâåñòíîñò, êîéòî îáîáùè èçñëåäâàíèÿòà (êîìïàðà-

òèâíè è ñïåöèàëíè) â ìåäèåâèñòèêàòà ïî îòíîøåíèå íà ôîðìèðàíåòî,

ôóíêöèîíèðàíåòî è âçàèìîäåéñòâèåòî íà êóëòóðíèòå ìîäåëè ïðåç Ñðåä-

íîâåêîâèåòî íà Èçòîê è íà Çàïàä. Ñïåöèàëíî òðÿáâà äà ñå îòáåëåæè ïðè-

ñúñòâèåòî íà ìëàäè ó÷åíè (äî 35 ã.) îò âñè÷êè ïîñî÷åíè ñòðàíè è îò

ñòðàíàòà äîìàêèí, êàêòî è íà ìíîãîáðîéíà ïóáëèêà. Îòçâóêúò â ìåäèèòå

è â íàó÷íàòà ïåðèîäèêà áå âïå÷àòëÿâàù. Ïðîãðàìàòà è ïî-ãîëÿìàòà ÷àñò

îò ðåçþìåòàòà áÿõà åêñïîíèðàíè ïî Èíòåðíåò (www.cl.bas.bg/notice/

conf_anisava/conference01programme.html). Îðãàíèçàòîðèòå ïîëó÷èõà

ôèíàñîâà ïîäêðåïà ÷ðåç óñïåøåí ïðîåêò ïî ïðîãðàìà „Ðàôàåë“ íà

Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ (Äèðåêòîðàò Õ) è îò Àâñòðèéñêèÿ èíñòèòóò çà

èçòî÷íà è þãîèçòî÷íà Åâðîïà. Îò áúëãàðñêà ñòðàíà êîíôåðåíöèÿòà áå

ïîäïîìîãíàòà îò ÁÀÍ è îò ôîíäàöèèòå „Îòâîðåíî îáùåñòâî“, „Màíó-

ñêðèïòà“ è „Ñâîáîäíà è äåìîêðàòè÷íà Áúëãàðèÿ“. Ïàðàëåëíî ñ ìåæ-

äóíàðîäíàòà íàó÷íà êîíôåðåíöèÿ áå îðãàíèçèðàíà ïðåäñòàâèòåëíà

èçëîæáà ïî òåìàòà âúâ ôîàéåòî íà ÁÀÍ ñúñ ñúäåéñòâèåòî íà Öåíòðàëíà

áèáëèîòåêà è Íàó÷åí àðõèâ íà ÁÀÍ íà ñúùàòà òåìà, êàòî èçëîæáàòà

âêëþ÷âàøå öåííè ñëàâÿíñêè ðúêîïèñè îò ñáèðêàòà íà ÁÀÍ è íà ÍÁÊÌ–

êàêòî èçäàíèÿ, òàêà è èçñëåäâàíèÿ ïî ïðîáëåìàòèêàòà íà êîíôåðåíöèÿòà.

10

Äîêëàäèòå íà ó÷àñòíèöèòå ùå ñå èçäàäàò â ñáîðíèê, ÷èåòî ðåäàêòèðàíå

è îòïå÷àòâàíå å ïðåäâèäåíî çà 2001–2002 ã.

Äåéíîñòòà íà Ñúâåòà ïðåç îò÷åòíèÿ ïåðèîä ñå ïîëçâàøå ñ öåííàòà ïîä-

êðåïà è íàñúð÷åíèå îò ñòðàíà íà ðúêîâîäñòâîòî íà ÁÀÍ, ñïåöèàëíî íà ïðåä-

ñåäàòåëÿ íà ÁÀÍ àêàä. Èâàí Þõíîâñêè, íà çàì.-ïðåäñåäàòåëÿ íà ÁÀÍ ÷ë.-

êîð. Êîíñòàíòèí Êîñåâ è íà ãë. íàó÷åí ñåêðåòàð ïðîô. Íàóì ßêèìîâ, êîèòî

âúïðåêè òðóäíèòå ôèíàíñîâè óñëîâèÿ íàìèðàõà ñïîñîáè çà ïîäïîìàãàíå íà

áúëãàðèñòè÷íèòå ïðîÿâè. Ïîâå÷åòî îò óïîìåíàòèòå ïðîåêòè è èçäàíèÿ ñå

îñúùåñòâèõà áëàãîäàðåíèå íà ïëîäîòâîðíîòî ñúòðóäíè÷åñòâî ñ Öåíòðàëíà

áèáëèîòåêà íà ÁÀÍ ñ äèðåêòîð ñò.í.ñ. ä-ð Äèí÷î Êðúñòåâ è çàì.-äèðåêòîð

Ñàáèíà Àíåâà.

Ñò.í.ñ. ä-ð Àíèñàâà Ìèëòåíîâà

Ïðåäñåäàòåë íà Ñúâåòà çà ÷óæäåñòðàííà áúëãàðèñòèêà

Áúëãàðñêà àêàäåìèÿ íà íàóêèòå

Ñúâåò çà ÷óæäåñòðàííà áúëãàðèñòèêà

óë. „15 íîåìâðè“ 1, Ñîôèÿ 1040, Áþëåòèí „Áúëãàðèñòèêà“

Àíèñàâà Ìèëòåíîâà, òåë. (359-2) 989 84 46 / 383, 384, ôàêñ: (359-2) 986 25 00

E-mail: anmilten@bas.bg

11

ÁÚËÃÀÐÑÊÀËÈÒÅÐÀÒÓÐÀ

Ðóáðèêàòà ñúäúðæà ïåðèîäèêà è êíèãè (ìîíîãðàôèè, ñáîðíèöè, ó÷åáíè

ïîìàãàëà, ðå÷íèöè è äð.). Èñêàìå äà îòáåëåæèì, ÷å ïîðàäè ôèíàíñîâè

òðóäíîñòè è äðóãè ïðè÷èíè å íàëèöå èçâåñòíî çàêúñíåíèå íà íÿêîè èçäàíèÿ,

êîèòî â èçäàòåëñêîòî êàðå èìàò îòáåëÿçàíà 1999 ã., íî ñà èçëåçëè îò ïå÷àò

ïðåç 2000 ã. Ïîðàäè ñòðåìåæà êúì ïúëíîòà íà èíôîðìàöèÿòà, òå ñà âêëþ÷åíè

â íàñòîÿùèÿ áèáëèîãðàôñêè îáçîð. Ïî îòíîøåíèå íà íàó÷íàòà ïåðèîäèêà,

êîÿòî òóê å ïðåäñòàâåíà çà ïúðâè ïúò, îò ñúäúðæàíèåòî íà âñÿêà êíèæêà ñà

ïîäáðàíè ñòàòèè, ñòóäèè è íàó÷íè ñúîáùåíèÿ íà áúëãàðñêè àâòîðè, êîèòî

èçñëåäâàò áúëãàðèñòè÷íè òåìè è ïðîáëåìè â îáëàñòòà íà õóìàíèòàðíèòå è

îáùåñòâåíè íàóêè (èñòîðèÿ, îáùåñòâîçíàíèå, àðõåîëîãèÿ, êèðèëî-

ìåòîäèåâèñòèêà, åçèê, ëèòåðàòóðà, èçêóñòâîçíàíèå, òðàäèöèîííà è ñúâðåìåí-

íà êóëòóðà è äð.). Ïîðàäè ñïåöèôèêàòà íà íàñòîÿùèÿ èíôîðìàöèîíåí áþëå-

òèí íå ñå âêëþ÷âàò íàó÷íè èçñëåäâàíèÿ îò ÷óæäè àâòîðè, ïðåâîäíè ìàòå-

ðèàëè (îò ÷óæä íà áúëãàðñêè åçèê) êàêòî è ðåöåíçèè, îáçîðè è äð. Ïðèíöèïíî

å îòðàçåíà íàó÷íàòà ïåðèîäèêà çà 2000 ã. (ò.å. áåç ðåòðîñïåêöèÿ).  ñëó÷àé,

êîãàòî íÿìà èçëåçëè êíèæêè îò îïðåäåëåíî ïåðèîäè÷íî èçäàíèå çà 2000 ã., å

îòðàçåíà ïîñëåäíàòà ðåãèñòðèðàíà ãîäèíà. Êíèãèòå ñ ëèïñâàù ISBN ñà

îçíà÷åíè ñúñ çíàêà *.

Îò ðåäàêòîðà

12

ÊÍÈÃÈ 2000 ã.

BOOKS

ÎÁÙ ÎÒÄÅË / GENERAL

ÁÚËÃÀÐÈÑÒÈÊÀÒÀ â çîðàòà íà äâàäåñåò è ïúðâè âåê: Áúëãàðî-àìåðèêàí-

ñêàòà ïåðñïåêòèâà çà íàó÷íè èçñëåäâàíèÿ. Ñ., Ãóòåíáåðã, 2000. 266 ñ.

ISBN 954-9943-17-8.

Ñúñòàâ. Àíèñàâà Ìèëòåíîâà.

Êíèãàòà (íà áúëãàðñêè è àíãëèéñêè åçèê) ñúäúðæà ìàòåðèàëè îò Øåñ-

òàòà äâóñòðàííà êîíôåðåíöèÿ íà áúëãàðñêè è àìåðèêàíñêè ó÷åíè â îáëàñò-

òà íà õóìàíèòàðíèòå è îáùåñòâåíèòå íàóêè, ñúñòîÿëà ñå â Áëàãîåâãðàä

îò 30 ìàé äî 2 þíè 1999 ã.

ÃÅÍÎÂ, Íèêîëàé. Èçòî÷íà Åâðîïà â ãëîáàëíèòå ïðîöåñè. Ñ., ÓÈ Ñâ. Êëèìåíò

Îõðèäñêè, 2000. 154 ñ.

ISBN 954-07-1494-X.

Àâòîðúò èçñëåäâà íàöèîíàëíèòå òðàíñôîðìàöèè â Èçòî÷íà Åâðîïà. Îñâåí

íà ñîëèäíà òåîðåòè÷íà è ìåòîäîëîãè÷íà ïîäãîòîâêà, àíàëèçúò ñå îïèðà

è íà íàòðóïàíèÿ îïèò îò ìåñòíè èçñëåäâàíèÿ.

ÃÅÐÃÎÂÀ, Àíè. Êíèæîâíè ïðèñòðàñòèÿ. Ñ., ÓÈ Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè, 2000.

268 ñ.

ISBN 954-07-1232-7.

Ñúäúðæà äîêóìåíòàëíè î÷åðöè, ïîñâåòåíè íà ëè÷íîñòè, ñâúðçàíè ñ áúëãàð-

ñêîòî êíèæîâíî ìèíàëî.

ÄÅÂÅÄÆÈÅÂ, Ìàðèí. Ãåîãðàôèÿ íà ñåëèùàòà íà Áúëãàðèÿ. Âåëèêî Òúð-

íîâî, ÓÈ Ñâ. ñâ. Êèðèë è Ìåòîäèé, 2000. 162 ñ.

ISBN 954-524-226-4.

Ãåîäåìîãðàôñêè ïðîáëåìè. Ñåëèùíîòî ðàçâèòèå â Áúëãàðèÿ îò ïðàèñòî-

ðèÿòà äî íàøè äíè. Èçäàíèåòî ñúäúðæà îôèöèàëíè ñòàòèñòè÷åñêè äàííè.

ÂÀÑÈË ÄÐÓÌÅÂ – Ìèòðîïîëèò Êëèìåíò Òúðíîâñêè 1841–1901 ã. Øóìåí,

Àêñèîí, 2000. 367 ñ.

ISBN 954-8789-74-4.

Ñúñòàâ. Äèìèòúð Èãíàòîâñêè.

13

Áèî-áèáëèîãðàôñêè ñïðàâî÷íèê çà Âàñèë Äðóìåâ, åäíà îò íàé-ÿðêèòå ôèãó-

ðè â íîâîáúëãàðñêàòà ëèòåðàòóðà, â öúðêîâíèÿ è îáùåñòâåíèÿ æèâîò

íà Áúëãàðèÿ îò êðàÿ íà 60-òå ãîäèíè íà XIX â. äî íà÷àëîòî íà ÕÕ â.

ÐÈËÑÊÈßÒ ìàíàñòèð. Ñ., ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí Äðèíîâ, 2000. 271 ñ.

ISBN 954-430-582-3.

Ïîä ðåä. íà ïðîô. ä-ð àðõ. Ìàðãàðèòà Êîåâà.

Èçäàíèåòî ïðåäñòàâÿ Ðèëñêèÿ ìàíàñòèð êàòî äóõîâåí è êóëòóðåí öåíòúð

íà áúëãàðèòå ïðåç õèëÿäîëåòèåòî. Îöåíêèòå íà êóëòóðíèòå è õóäîæåñò-

âåíèòå ôàêòè ñà íàïðàâåíè âúðõó ñîëèäåí ôàêòîëîãè÷åí ìàòåðèàë, âúðõó

íàòðóïàíèòå äî äíåñ ïîçíàíèÿ çà ñúùåñòâóâàùàòà àðõèòåêòóðà, æèâî-

ïèñ, èêîíîïèñ, äúðâîðåçáà è òâîðáè íà ïðèëîæíîòî èçêóñòâî, âúðõó ïîçíà-

íèÿòà çà ðúêîïèñíèòå è ñòàðîïå÷àòíè êíèãè, ñâúðçàíè ñ ìàíàñòèðà êàòî

êíèæîâåí öåíòúð.

ÑÎÔÈß – 120 ãîäèíè ñòîëèöà íà Áúëãàðèÿ. Ñ., ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí Äðèíîâ,

2000. 568 ñ.

ISBN 954-430-745-1.

Êîëåêòèâ ïîä ðåä. íà äîö. À. Ïîïîâ, ïðîô. Å. Òîí÷åâà, äîö. Å. Äðîñíåâà,

ñò.í.ñ. Ê. Áîÿäæèåâ, ñò.í.ñ. Ê. Âà÷åâà, ñò.í.ñ. Ì. Âàêëèíîâà, ñò.í.ñ. Ì.

Öîíåâ.

Àëìàíàõ, êîéòî âêëþ÷âà ñòóäèè îò âîäåùè áúëãàðñêè ó÷åíè â îáëàñòòà

íà ãåîãðàôèÿòà, èñòîðèÿòà, àðõèòåêòóðàòà, èçêóñòâîçíàíèåòî, ëèòåðà-

òóðàòà è êóëòóðàòà âúðõó ìèíàëîòî è íàñòîÿùåòî íà áúëãàðñêàòà

ñòîëèöà. Ñúäúðæà è ïîäáîðíà áèáëèîãðàôèÿ. Êíèãàòà å ïîñâåòåíà íà

120-ãîäèøíèíàòà îò èçáèðàíåòî íà Ñîôèÿ çà ñòîëèöà íà Áúëãàðèÿ.

ÕÀÐÈÒÎÍÎÂ, Õðèñòî. Íóìèçìàòèêàòà â Áúëãàðèÿ. Âåëèêî Òúðíîâî,

Àáàãàð, 2000. 486 ñ.

ISBN 954-427-426-X.

Åíöèêëîïåäèÿòà ñúäúðæà 1600 ñòàòèè è 1000 èëþñòðàöèè è ïðåäñòàâÿ

ïúëíà íóìèçìàòè÷íà èíôîðìàöèÿ çà âñè÷êî, ñâúðçàíî ñ ìîíåòèòå îò

òÿõíàòà ïîÿâà ïî íàøèòå çåìè äîñåãà.

ÈÑÒÎÐÈß / HISTORY

ÁÎÆÀÍÎÂÀ, Êîðíåëèÿ è Âàñèë Ä. Ñòîÿíîâ. Íåïðèçíàòèÿò ñúçäàòåë íà

Áúëãàðñêîòî êíèæîâíî äðóæåñòâî. Ñ., ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí Äðèíîâ, 2000. 227 ñ.

ISBN 954-430-669-2.

14

Íà îñíîâàòà íà íîâîîòêðèòè ïèñìà è äîêóìåíòè àâòîðêàòà å ïðîñëåäèëà

ñîöèàëíàòà è êóëòóðíàòà ñðåäà, èçãðàäèëà âúçðîæäåíåöà Âàñèë Ä. Ñòîÿ-

íîâ êàòî äóõ, ïîâåäåíèå è õàðàêòåð.

ÁÚËÃÀÐÈ è àðìåíöè çàåäíî ïðåç âåêîâåòå. Ñ., Òàíãðà ÒàíÍàêÐà, 2000. 474

ñ.

ISBN 954-9942-15-5.

Êîëåêòèâ.

Êíèãàòà å ñâîåîáðàçåí àëìàíàõ íà îñíîâíèòå åòàïè îò âçàèìîîòíîøå-

íèÿòà ìåæäó áúëãàðè è àðìåíöè, àðìåíöè è áúëãàðè.

Áèáëèîòåêà „Áúëãàðñêà âå÷íîñò“.

ÁÚËÃÀÐÈÒÅ / THE BULGARIANS. Ñ., Òàíãðà ÒàíÍàêÐà, 2000. 134 ñ.

ISBN 954-9717-14-3.

Ïîä ðåä. íà ïðîô. äèí Àëåêñàíäúð Ôîë.

Êíèãà àëáóì íà áúëãàðñêè è àíãëèéñêè åçèê, êîÿòî ïðîñëåäÿâà ñúäáàòà

íà áúëãàðñêèÿ íàðîä îò äðåâíîñòòà äî íàøè äíè. Èçòúêíàòà å ðîëÿòà

íà áúëãàðèòå è òÿõíàòà äúðæàâíîñò êàòî æèâ ùèò íà åâðîïåéñêàòà

öèâèëèçàöèÿ.

ÂÀ×ÊÎÂ, Ïåòúð. Íîùíè èçñòðåëè âúâ ôàéòîíà. Ñ., ÓÈ Ñâ. Êëèìåíò

Îõðèäñêè, 2000. 285 ñ.

ISBN 954-07-0349-2.

Êíèãàòà îòðàçÿâà èñòîðèÿòà íà Äåìîêðàòè÷åñêàòà ïàðòèÿ â Áúëãàðèÿ,

êàòî àíàëèçèðà ñëîæíèòå âúòðåøíîïîëèòè÷åñêè óñëîâèÿ, â êîèòî ñå ðàç-

âèâà ïîëèòè÷åñêèÿò ïðîöåñ â ñòðàíàòà. Ïðîñëåäÿâà ñå æèâîòúò è äåëîòî

íà ãîëåìèÿ áúëãàðñêè äåìîêðàò Ìèõàèë Òàêåâ.

ÃÅÎÐÃÈÅÂ, Âåëè÷êî. Áúëãàðñêàòà èíòåëèãåíöèÿ è íàöèîíàëíàòà êàóçà â

Ïúðâàòà ñâåòîâíà âîéíà. Ñ., Ìàêåäîíñêè íàó÷åí èíñòèòóò, 2000. 112 ñ.

ISBN 954-8187-50-7.

Ïðîó÷âàíåòî å ïîñâåòåíî íà åäíî ïî÷òè íåèçñëåäâàíî ÿâëåíèå â Áúëãàðèÿ

ïðåç Ïúðâàòà ñâåòîâíà âîéíà - Ñúþçà íà áúëãàðñêèòå ó÷åíè, ïèñàòåëè è

õóäîæíèöè (1917–1918 ã.), êîéòî äàâà ñâîÿ ïðèíîñ êúì èñòîðèÿòà íà

áúëãàðñêàòà èíòåëèãåíöèÿ.

ÃÞÇÅËÅÂ, Âàñèë. Èçâîðè çà ñðåäíîâåêîâíàòà èñòîðèÿ íà Áúëãàðèÿ (VII–

ÕV â.) â àâñòðèéñêèòå ðúêîïèñíè ñáèðêè è àðõèâè. Ò. 2. Ñ., Ãëàâíî óïðàâëåíèå

íà àðõèâèòå, 2000. 271 ñ.

ISBN 954-9800-09-1.

Ðaçãëåæäà ñå áúëãàðñêîòî ïðèñúñòâèå â èíôîðìàöèÿòà íà Ñðåäíà è Çàïàä-

15

íà Åâðîïà îò ïîçèöèèòå íà åâðîïåéñêèÿ êàòîëè÷åñêè ñâÿò. Èçïîëçâàíè

ñà èòàëèàíñêè, ëàòèíñêè è íåìñêè èçâîðè.

Ïîðåäèöà „Àðõèâèòå ãîâîðÿò“.

ÄÈÌÈÒÐÎÂ, Èë÷î. Áúëãàðñêàòà äåìîêðàòè÷íà îáùåñòâåíîñò, ôàøèçìúò

è âîéíàòà 1934–1939. Ñ., ÓÈ Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè, 2000. 230 ñ.

ISBN 954-07-1422-2.

Ðàçãëåäàíè ñà âàæíè ìîìåíòè îò èñòîðèÿòà íà Áúëãàðèÿ ïðåäè Âòîðàòà

ñâåòîâíà âîéíà, êàòî àêöåíòúò å âúðõó ñáëúñúêà ìåæäó äåìîêðàòè÷íàòà

è àâòîðèòàðíàòà òåíäåíöèÿ â ðåøàâàíåòî íà âúòðåøíîïîëèòè÷åñêèòå

ïðîáëåìè.

ÄÈÌÈÒÐÎÂ, Ìàðèí. Äðåâíàòà áúëãàðñêà öèâèëèçàöèÿ. Ñ., Òàíãðà

ÒàíÍàêÐà, 2000. 230 ñ.

ISBN 954-9942-04-Õ.

Íåòðàäèöèîíåí ïîãëåä êúì öèâèëèçàöèîííèòå òðàäèöèè íà íàøèòå ïðåä-

öè îò âðåìåòî íà òÿõíîòî àçèàòñêî ñúùåñòâóâàíå íàñåòíå.

ÄÓÁÐÎÂÍÈØÊÈ èçâîðè çà áúëãàðñêàòà èñòîðèÿ. Ñ., Ãëàâíî óïðàâëåíèå

íà àðõèâèòå, 2000. 318 ñ.

ISBN 954-9800-11-3.

Íàñòîÿùèÿò òîì âêëþ÷âà íîâîîòêðèòè äîêóìåíòè, êîèòî îñâåòëÿâàò

òúðãîâñêèòå âðúçêè ìåæäó Ðåïóáëèêà Äóáðîâíèê è áúëãàðñêèòå çåìè ïîä

îñìàíñêî âëàäè÷åñòâî. Äîêóìåíòèòå ñà äàäåíè íà ëàòèíñêè åçèê è â ïðåâîä

íà áúëãàðñêè.

Ïîðåäèöà „Àðõèâèòå ãîâîðÿò“.

ÅÂÐÎÏÀ è Áúëãàðèÿ. Ñ., ÓÈ Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè, 2000. 359 ñ.

ISBN 954-07-0590-8.

Ñúñòàâ. Ìèëåí Ñåìêîâ.

Êíèãàòà å ïîñâåòåíà íà 80-ãîäèøíèíàòà îò ðîæäåíèåòî íà ïðîô. ä-ð

Õðèñòî Ãàíäåâ. Ñúäúðæà ñúîáùåíèÿ è ñòóäèè îò íåãîâè êîëåãè, ÷åòåíè

êàòî äîêëàäè íà ñúñòîÿëèÿ ñå íà 30 ìàé 1988 ã. íàó÷åí ñèìïîçèóì â ïàìåò

íà âèäíèÿ áúëãàðñêè èñòîðèê.

ÅÌÀÍÓÈËÎÂ, Åìàíóèë. Áúëãàðèÿ â ïîëèòèêàòà íà Âåëèêèòå ñèëè 1939–

1947. Ñ., Ïàí-ÂÒ, 2000. 398 ñ.

ISBN 954-747-006-Õ.

Òàçè êíèãà ïðåäñòàâëÿâà îïèò çà íîâà èíòåðïðåòàöèÿ íà áúëãàðñêèÿ

âúïðîñ â ñâåòîâíàòà èñòîðèÿ, êàòî îñíîâåí íåèí èçòî÷íèê ñà ìåìîàðèòå

íà Óèíñòúí ×úð÷èë, Õàðè Òðóìàí è Äæèìè Áúðíñ. Ðåçþìå íà ðóñêè è

16

àíãëèéñêè åçèê.

Áèáëèîòåêà „Èñòîðèÿ è ñúâðåìåííîñò“.

ÇÀÈÌÎÂÀ, Ðàéíà. Àðàáñêè èçâîðè çà áúëãàðèòå. Õðèñòîìàòèÿ. Ñ., Òàíãðà

ÒàíÍàêÐà, 2000. 136 ñ.

ISBN 954-9942-03-1.

 ñáîðíèêà ñà ñúáðàíè íåïóáëèêóâàíè àðàáñêè ïúòåïèñè íà Èáí Ôàäëàí,

Àë-Ìàñóäè, Èáí Ôàêèõ, Àë-Èñòàõðè è äð. Òåêñòîâåòå ñúäúðæàò öåííè

ñâåäåíèÿ çà ñðåäíîâåêîâíèòå áúëãàðñêè äúðæàâè.

ÇÀÕÀÐÈÅÂÀ, Ëèëà. Ïîãëåä êúì íàé-äðåâíàòà êóëòóðà â íàøèÿ ñâÿò.

Êóëòóðíî íà÷àëî. Ìåãàëèòè. Íåïîçíàòè åíåðãèè. Ñ., Ïåðî è ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí

Äðèíîâ, 2000. 155 ñ.

ISBN 954-448-032-3.

 êíèãàòà ñå ïîääúðæà õèïîòåçàòà, ÷å íàé-ðàííàòà êóëòóðà å ìåãàëèò-

íàòà, ÷èèòî àðõèòåêòóðíè ïàìåòíèöè ñà èçãðàäåíè îò îãðîìíè êàìåííè

áëîêîâå, ìåãàëèòîñè.

ÈÑÒÎÐÈß íà Áúëãàðèÿ. Ñ., ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí Äðèíîâ è Gaberoff, 2000. 328

ñ.

ISBN 954-430-707-9.

Ïîä ðåä. íà ïðîô. Âàñèë Ãþçåëåâ.

Ó÷åáíèê çà êàíäèäàò-ñòóäåíòè è çðåëîñòíèöè.

ÈÑÓÑÎÂ, Ìèòî. Ïîëèòè÷åñêèÿò æèâîò â Áúëãàðèÿ 1944–1948. Ñ., ÀÈ Ïðîô.

Ìàðèí Äðèíîâ è ÓÈ Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè, 2000. 422 ñ.

ISBN 954-430-730-3.

Òîçè íàó÷åí òðóä å ðåçóëòàò îò äúëãîãîäèøíî èçñëåäâàíå íà åäèí îò

íàé-òðóäíèòå è ñïîðíè ïåðèîäè â íàé-íîâàòà áúëãàðñêà èñòîðèÿ.

ÉÎÐÄÀÍÎÂ, Êèðèë. Ïîëèòè÷åñêèòå îòíîøåíèÿ ìåæäó Ìàêåäîíèÿ è Òðà-

êèéñêèòå äúðæàâè (359–281 ïð. Õð.). Ñ., Ðàë-êîëîáúð, 2000. 285 ñ.

ISBN 954-8570-44-0.

Ìîíîãðàôèÿòà ðàçãëåæäà â äåòàéëè ñëîæíèòå è äèíàìè÷íè äèïëîìà-

òè÷åñêè è âîåííî-ïîëèòè÷åñêè îòíîøåíèÿ íà ìàêåäîíñêàòà äúðæàâà ïðè

Ôèëèï II (ìåæäó 359 è 339 ã. ïð. Õð.). Õðîíîëîãè÷åñêè å ïðîñëåäåíî ïðèñúñò-

âèåòî íà Àëåêñàíäúð III Âåëèêè è íåãîâèòå ñòðàòåçè â Òðàêèÿ ìåæäó

335 è 328 ã. ïð. Õð., êàêòî è ñëîæíèòå ïîëèòè÷åñêè îòíîøåíèÿ ìåæäó

äèàõîäèòå, îñîáåííî Ëèçèìàõ, è òðàêèéñêèòå âëàäåòåëè è äèíàñòèè äî

281 ã. ïð. Õð.

17

ÊÀÁÀÊ×ÈÅÂÀ, Ãåðãàíà. OESCUS. Castra Oescensia. Ðàííîðèìñêèÿò âîåíåí

ëàãåð ïðè óñòèåòî íà Èñêúð. Ò. 1. Ñ., Àëáàòðîñ, 2000. 192 ñ.

ISBN 954-751-010-Õ.

Íàñòîÿùàòà êíèãà å òîì ïúðâè íà ïîðåäèöàòà „OESCUS“, â êîÿòî ùå

áúäàò ïóáëèêóâàíè ìîíîãðàôè÷íè èçñëåäâàíèÿ, ïîñâåòåíè íà èñòîðèÿòà

íà àíòè÷íèÿ ãðàä Óëïèÿ Åñêóñ ïðè ñ. Ãèãåí, îáùèíà Ãóëÿíöè.

ÊÀËÈÍÎÂÀ, Åâãåíèÿ è Èñêðà Áàåâà. Áúëãàðñêèòå ïðåõîäè 1944–1999 ãîä.

Ñ., Òèëèÿ, 2000. 320 ñ.

ISBN 954-717-150-X.

Êíèãàòà ïðåäñòàâÿ ñúâðåìåííàòà èñòîðèÿ íà Áúëãàðèÿ ïðåç ÕÕ â. â åäèí

îò íàé-áóðíèòå é ïåðèîäè – îò ïðåõîäà êúì ñòàëèíîâ ñîöèàëèçúì ñëåä

Âòîðàòà ñâåòîâíà âîéíà äî äíåøíèÿ ïðåõîä îò ò. íàð. „ðåàëåí ñîöèà-

ëèçúì“ êúì ïàðëàìåíòàðíà äåìîêðàöèÿ è ïàçàðíà èêîíîìèêà.

ÊÎÉ êîé å ñðåä áúëãàðèòå XV–XIX â. Ñ., Àíóáèñ, 2000. 312 ñ.

ISBN 954-426-229-6.

Ïîä. ðåä. íà ñò.í.ñ. Èëèÿ Òîäåâ

Ñïðàâî÷íèê, êîéòî ñúäúðæà 501 èìåíà îò åïîõàòà íà îñìàíñêîòî âëà-

äè÷åñòâî. Èìà çà öåë äà ïðåäñòàâè áúëãàðñêàòà èñòîðèÿ ÷ðåç íàé-âèäíèòå

é ëè÷íîñòè – ïðîñâåòèòåëè, äóõîâíèöè, áóäèòåëè, ðåâîëþöèîíåðè, äåëîâè

ëþäå è õîðà íà èçêóñòâîòî.  íåãî ñà âêëþ÷åíè è öÿëà ïëåÿäà îò ïî-

ìàëêî èçâåñòíè ëè÷íîñòè, ÷èÿòî áèîãðàôèÿ ÷åñòî èçíåíàäâà ñúñ ñâîÿ

äèíàìèçúì è ïðåâðàòíîñòè.

ÊÎÍÑÒÀÍÒÈÍÎÂÀ, Çäðàâêà. Äúðæàâíîñò ïðåäè äúðæàâàòà. Ñâðúõôóíêöèè

íà áúëãàðñêàòà âúçðîæäåíñêà æóðíàëèñòèêà. Ñ., ÓÈ Ñâ. Êëèìåíò Îõðèä-

ñêè, 2000. 266 ñ.

ISBN 954-07 1407-9.

Êíèãàòà ïðåäñòàâÿ åäèí íîâ ïðî÷èò íà âúçðîæäåíñêàòà íè ïåðèîäèêà è

å ñâîåîáðàçíà íåéíà èñòîðèÿ. Âíóøèòåëíèÿò äîêóìåíòàëåí èñòîðèî-

ãðàôñêè ìàñèâ å îñìèñëåí ñ ìåòîäîëîãèÿòà íà ìîäåðíè íàó÷íè ïîäõîäè.

ÊÎÑÅÂ, Êîíñòàíòèí. Àïðèëñêîòî âúñòàíèå – ïðåëþäèÿ êúì Îñâîáîæäå-

íèåòî. Ñ., ÀÈ Ïðîô Ìàðèí Äðèíîâ, 2000. 104 ñ.

ISBN 954-430-737-0.

Êíèãàòà ïðåäñòàâëÿâà öÿëîñòíî èçñëåäâàíå íà Àïðèëñêîòî âúñòàíèå,

êàòî ñå çàïî÷íå îò ìàòåðèàëíèòå è äóõîâíî-èíòåëåêòóàëíè ïðåäïîñòàâêè

çà íåãî, âúçíèêâàíåòî íà èäåÿòà çà âñåíàðîäíî âúñòàíèå è ïðåâðúùàíåòî

é â ïîëèòè÷åñêà ñòðàòåãèÿ, ñúçäàâàíåòî íà Ãþðãåâñêèÿ ðåâîëþöèîíåí

18

êîìèòåò, íà÷àëîòî è ðàçâîÿ íà áîéíèòå äåéñòâèÿ è ñå ñòèãíå äî

ìåæäóíàðîäíèÿ îòçâóê è ïîëèòè÷åñêèÿ ðåçóëòàò ñëåä âúñòàíèåòî.

ÌÀÍÎËÎÂÀ, Ìàðèÿ. Ïàðëàìåíòàðíîòî óïðàâëåíèå â Áúëãàðèÿ 1894–1912.

Ñ., ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí Äðèíîâ è Ñèåëà, 2000. 216 ñ.

ISBN 954-430-711-7.

Ìîíîãðàôè÷íî èçñëåäâàíå íà ïàðëàìåíòàðíîòî óïðàâëåíèå ïðåç åäèí

ïðîäúëæèòåëåí ïåðèîä îò 18 ãîäèíè. Íà îñíîâàòà íà êîíñòèòóöèîííèòå

íîðìè â êîíòåêñòà íà ñîöèàëíî-èêîíîìè÷åñêèòå óñëîâèÿ â áúëãàðñêîòî

îáùåñòâî ñå àíàëèçèðà ìåõàíèçìúò íà ïàðëàìåíòàðíèòå ïðèíöèïè â

îáùåñòâåíî-ïîëèòè÷åñêèÿ æèâîò.

ÌÀÍ×ÅÂ, Êðúñòüî. Èñòîðèÿ íà áàëêàíñêèòå íàðîäè (1918–1945). Ñ., Ïà-

ðàäèãìà, 2000. 350 ñ.

ISBN 954-9536-31-9.

Àâòîðúò äàâà ñâåäåíèÿ çà èñòîðèÿòà íà îòäåëíèòå áàëêàíñêè ñòðàíè è

íàðîäè è íà òàçè îñíîâà ðàçêðèâà îáùîòî è ñïåöèôè÷íîòî â òÿõíîòî

ðàçâèòèå. Ñúùåâðåìåííî ñúáèòèÿòà è ïðîöåñèòå â îòäåëíèòå ñòðàíè ñå

ïðå÷óïâàò ïðåç ïðèçìàòà íà ñúîòâåòíèÿ îáùîáàëêàíñêè ïðîáëåì.

ÌÀÐÀÇÎÂ, Èâàí. Òðàêèòå è âèíîòî. Ñ., Äóíàâ ïðåñ, 2000. 288 ñ.

ISBN 954-9769-05-4.

Êíèãàòà òúðñè îòãîâîð íà âúïðîñèòå, ñâúðçàíè ñ âèíîòî è ïèåíåòî,

êàêòî è íà ìèòîðèòóàëíèòå èçìåðåíèÿ íà íàïèòêàòà, ïèðà è ñúäîâåòå

çà ïèåíå â Òðàêèÿ â îáùîêóëòóðåí êîíòåêñò.

*ÌÈÕÀÉËÎÂÀ, Ìàðà. Êúðäæàëè. Ñ., ÈÔÎ äèçàéí, 2000. 254 ñ.

Ïîä ðåä. íà Ñòîÿí Ðàé÷åâñêè.

Êíèãàòà ñúäúðæà ìàòåðèàëè çà íàé-ðàííàòà èñòîðèÿ íà Êúðäæàëèéñêèÿ

êðàé äî îñâîáîæäåíèåòî ìó â 1912 ã., èçñëåäâàíèÿ çà àäìèíèñòðàòèâíîòî

ìó óñòðîéñòâî è íåãîâîòî ñòîïàíñêî è äåìîãðàôñêî ðàçâèòèå äî 50-òå

ãîäèíè íà ÕÕ â., êàêòî è èñòîðèÿ íà ó÷åáíîòî äåëî, ñúçäàâàíåòî è ðàç-

âèòèåòî íà êóëòóðíèòå èíñòèòóöèè è êóëòóðíèÿ æèâîò â ãðàäà.

ÍÅØÅÂÀ, Âèîëåòà. Áîãîñïàñåíèÿ Öàðèãðàä Òúðíîâ. Äâîðöîâèÿò ïëîùàä

íà Öàðåâåö è öúðêâàòà Ñâåòà Ïàðàñêåâà (Ïåòêà) Òúðíîâñêà. Ñ., ALEA, 2000.

233 ñ.

ISBN 954-9958-04-3.

 êíèãàòà ñà èçëîæåíè è òúëêóâàíè ðåçóëòàòèòå îò ñúâðåìåííèòå

àðõåîëîãè÷åñêè ïðîó÷âàíèÿ íà öåíòúðà íà êîìïëåêñà Öàðåâåö âúâ Âåëèêî

Òúðíîâî è íà òåðàñàòà ñåâåðíî îò äâîðåöà íà áúëãàðñêèòå öàðå – çà

19

åïîõàòà íà Ñðåäíîâåêîâèåòî, êúäåòî ïðåç XIII–XIV âåê å èìàëî äâîðöîâ

ïëîùàä.

ÎÂ×ÀÐÎÂ, Íèêîëàé. Ïîáåäèòå íà öàð Êàëîÿí. Ñ., Òàíãðà Òàí ÍàêÐà , 2000.

122 ñ.

ISBN 954-9942-05-08.

Ïðåäñòàâÿ ñå åäèí îò íàé-âàæíèòå ïåðèîäè â èñòîðèÿòà íà ñðåä-

íîâåêîâíàòà íè äúðæàâíîñò – óïðàâëåíèåòî íà öàð Êàëîÿí. Ðàçãëåäàíè

ñà âîåííèòå ïîáåäè è äèïëîìàòè÷åñêèòå õîäîâå íà áúëãàðñêèÿ âëàäåòåë,

áëàãîäàðåíèå íà êîèòî Áúëãàðñêîòî öàðñòâî ñå ïðåâðúùà âúâ âîäåùà

ïîëèòè÷åñêà è êóëòóðíà äîìèíàíòà íà Áàëêàíèòå â íà÷àëîòî íà XIII-

òîòî ñòîëåòèå.

ÏÀÂËÎÂ, Ïëàìåí. Áóíòàðè è àâàíòþðèñòè â ñðåäíîâåêîâíà Áúëãàðèÿ.

Âåëèêî Òúðíîâî, Ñâ. Åâòèìèé Ïàòðèàðõ Òúðíîâñêè, 2000. 200 ñ.

ISBN 954-427-423-5.

 ñåäåìíàäåñåò ñòàòèè è î÷åðöè àâòîðúò íè ïðåäñòàâÿ åäíà ñâîåîáðàçíà

ïàíîðàìà îò ëè÷íîñòè è ñúáèòèÿ, íÿêîè îò êîèòî ñà ñëàáî ïîçíàòè

äîðè íà ñïåöèàëèñòèòå èñòîðèöè.

ÏÅÒÊÎÂ, Ïåòêî Ñò. Êëèìåíò Áðàíèöêè è Òúðíîâñêè (Âàñèë Äðóìåâ) –

àðõèåðåé è äúðæàâíèê. Ñ., Ïàí ÂÒ, 2000. 436 ñ.

ISBN 954-747-004-3.

Ìîíîãðàôèÿòà ïðåäñòàâëÿâà íàó÷íî èçñëåäâàíå çà æèâîòà è äåéíîñòòà

íà åäíà ÿðêà ëè÷íîñò îò áúëãàðñêàòà èñòîðèÿ – Âàñèë Äðóìåâ – Êëèìåíò

Áðàíèöêè è Òúðíîâñêè. Ïðîñëåäÿâà ñå ó÷àñòèåòî ìó â äúðæàâíîòî è

îáùåñòâåíîòî ðàçâèòèå íà Êíÿæåñòâî Áúëãàðèÿ îò ïîçèöèÿòà íà îáùîòî

èñòîðè÷åñêî ðàçâèòèå íà ñòðàíàòà îò 1878 ã. äî êðàÿ íà XIX â.

ÏÐÈÌÎÂ, Áîðèñëàâ. Ìàêåäîíèÿ â èñòîðèÿòà íà áúëãàðñêèÿ íàðîä. Ñ.,

Ãàëèê, 2000. 160 ñ.

ISBN 954-8008-59-9.

Òàçè êíèãà å îòïå÷àòàíà çà ïðúâ ïúò ïðåç 1943 ã. è ïîêàçâà ñúäáîâíàòà

ñâúðçàíîñò è êóëòóðíîòî åäèíñòâî íà Ìàêåäîíèÿ è Áúëãàðèÿ îò îñíî-

âàâàíåòî íà áúëãàðñêàòà äúðæàâà äî íàöèîíàëíîòî îáåäèíåíèå ïðåç 1941 ã.

ÐÀÄÅÂ, Èâàí. Áúëãàðñêîòî âúñòàíèå îò 1835 (Âåë÷îâàòà çàâåðà). Âåëèêî

Òúðíîâî, Ñëîâî, 2000. 380 ñ.

ISBN 954-439-633-3.

Ñáîðíèêúò ïðåäñòàâÿ ñïîìåíè, äîêóìåíòè, ëåòîïèñíè áåëåæêè, àíîíèìíè

è ðîäîâè ïðåäàíèÿ, ôîëêëîðíè òåêñòîâå, êîèòî ñâèäåòåëñòâàò çà Âåë-

20

÷îâàòà çàâåðà. Àâòîðúò ïðåäëàãà íà ÷èòàòåëÿ âñè÷êî ñúõðàíåíî çà òîâà

èçêëþ÷èòåëíî ñúáèòèå è çà íåãîâèòå òðàãè÷íè ëè÷íîñòè, çàùèòèëè ìÿñ-

òîòî íà ãðàä Òúðíîâî êàòî ñòîëèöà â ïàíîðàìàòà íà âúçðîæäåíñêèÿ

æèâîò.

ÐÀÄÅÂ, Èâàí. Èñòîðèÿ íà Âåëèêî Òúðíîâî XVIII–XIX âåê. Âåëèêî Òúðíîâî,

Ñëîâî, 2000. 838 ñ.

ISBN 954-439-674-8.

Ôóíäàìåíòàëåí íàó÷åí òðóä, êîéòî îòðàçÿâà èñòîðèÿòà íà ñòàðî-

ïðåñòîëíèÿ ãðàä Âåëèêî Òúðíîâî ïðåç Âúçðàæäàíåòî. Îïèñàíè ñà ëè÷íîñòè

è ñúáèòèÿ, íà êîèòî ãðàäúò å ðîäíî ìÿñòî, è òå ñà ñòàíàëè ÷àñò îò

íåãîâèÿ îáëèê è îò íåãîâàòà ïàìåò.

ÐÀØÅÂ, Ðàøî. Ïðàáúëãàðèòå ïðåç V–VII âåê. Ñ., Faber, 2000. 192 ñ.

ISBN 954-9541-61-4.

Êíèãàòà èìà çà öåë äà ñúáåðå íà åäíî ìÿñòî âñè÷êè àðõåîëîãè÷åñêè ïà-

ìåòíèöè, êîèòî â ïî-ãîëÿìà èëè ïî-ìàëêà ñòåïåí íà ñèãóðíîñò ìîãàò äà

ñå ñâúðæàò ñ èñòîðèÿòà è êóëòóðàòà íà ïðàáúëãàðèòå.

Éåðîñõèìîíàõ ÑÏÈÐÈÄÎÍ. Èñòîðèÿ âî êðàòöå î áîëãàðñêîì íàðîäå ñëî-

âåíñêîì. Ñ., Ãàáðîâî, Ëóíà, 2000. 156 ñ.

ISBN 954-8348-41-1.

Ïðåâîä Ìèí÷î Ìèí÷åâ.

Ïðåâîä íà íîâîáúëãàðñêè åçèê íà âòîðàòà âúçðîæäåíñêà èñòîðèÿ ñëåä

Ïàèñèåâàòà „Èñòîðèÿ ñëàâÿíîáîëãàðñêàÿ“, ïèñàíà îò áúëãàðèí. Èñòî-

ðèÿòà íà Ñïèðèäîí å âèñîêîõóäîæåñòâåíà ïîâåñò, èìàùà çà ñþæåò æè-

âîòà, íðàâñòâåíîñòòà è âÿðàòà íà áúëãàðèíà ïðåç âåêîâåòå.

ÑÒÅÏÀÍÎÂ, Öâåòåëèí. Ñðåäíîâåêîâíèòå áúëãàðè – íîâè ôàêòè,

èíòåðïðåòàöèè, õèïîòåçè. Ñ., Òàíãðà ÒàíÍàêÐà, 2000. 255 ñ.

ISBN 954-9942-12-0.

Êíèãàòà òúðñè íîâè êóëòóðîëîãè÷íè ïúòèùà â èíòåðïðåòàöèÿòà íà

ïðîáëåìèòå îêîëî ïðîèçõîäà, ïîëèòè÷åñêàòà è äóõîâíà èñòîðèÿ íà äðåâíè-

òå è ñðåäíîâåêîâíè áúëãàðè. Òåçèòå íà àâòîðà ðàçêðèâàò íîâè ïåðñïåêòèâè

â ïðîó÷âàíèÿòà íà íàé-ðàííàòà íè èñòîðèÿ.

Áèáëèîòåêà „Áúëãàðñêà âå÷íîñò“.

ÑÒÐÀØÈÌÈÐÎÂÀ, Ñâåòëà. Èñòîðèÿòà íè êàòî ïðåæèâÿâàíå. Ñ.,

ÓÈ Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè, 2000. 205 ñ.

ISBN 954-67-0682-3.

Ïîëèòèêî-ïñèõîëîãè÷åñêè àíàëèç âúðõó áúëãàðñêàòà èñòîðèÿ, êàòî ñå

21

çàïî÷íå îò ñëàâÿíèòå è ïðàáúëãàðèòå, ïîêðúñòâàíåòî, Áúëãàðñêîòî âúç-

ðàæäàíå è ñå ñòèãíå äî ïîëèòè÷åñêèÿ æèâîò íà Áúëãàðèÿ îò Îñâî-

áîæäåíèåòî äî Âòîðàòà ñâåòîâíà âîéíà.

ÒÀ×ÅÂÀ, Ìàðãàðèòà. Ñåâò III, Ñåâòîïîëèñ è Êàáèëå (341–252 ã. ïð. Õð.)

ñïîðåä åïèãðàôñêèòå è íóìèçìàòè÷íèòå äàííè. Ñ., Àãàòî, 2000. 54 ñ.

ISBN 954-8761-56-4.

Ñ íàñòîÿùàòà ñòóäèÿ àâòîðêàòà ñå å îïèòàëà, íà áàçàòà íà ïðîó÷-

âàíèÿòà îò ïîñëåäíèòå ãîäèíè, äà äîáàâè íîâè ùðèõè êúì îáðàçà íà

òðàêèéñêèÿ öàð Ñåâò III è êúì èñòîðèÿòà íà íåãîâèÿ ãðàä Ñåâòîïîëèñ.

Ïîðåäèöà „Ìîíåòîñå÷åíå è ìîíåòíè öèðêóëàöèè íà Áàëêàíèòå“.

Ïîäðîáíî ðåçþìå íà íåìñêè åçèê.

ÒÀØÅÂ, Òàøî è Ñâåòëîçàð Íåäåâ. Âúðõîâíîòî ðúêîâîäñòâî è âèñøåòî

êîìàíäâàíå íà áúëãàðñêàòà àðìèÿ (1879-1999). Ñ., ÓÈ Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè,

2000. 408 ñ.

ISBN 954-07-1111-8.

Åíöèêëîïåäè÷åí ñïðàâî÷íèê, êîéòî äàâà â ñèíòåçèðàí âèä ïîäðîáíà èíôîð-

ìàöèÿ çà âúðõîâíèòå ðúêîâîäèòåëè, âîåííè ìèíèñòðè è íà÷àëíèöè íà

Ãåíåðàëíèÿ ùàá ïðåç ïîñëåäíèòå 120 ãîäèíè.

ÒÎÒÅÂ, Àòàíàñ è Ãàáðèåëà Âëàäèìèðîâà. Ìåæäóíàðîäíè äîãîâîðè, ñâúð-

çàíè ñ âîéíèòå çà îáåäèíåíèåòî íà áúëãàðñêèÿ íàðîä 1912–1913. Ñ.,

ÓÈ Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè, 2000. 70 ñ.

ISBN 954-07-1328-5.

Âòîðî èçäàíèå.

Ñ èçâîäèòå ñè òàçè êíèãà å åäíî ïîñëàíèå – íàèñòèíà òúæíî, íî ìúäðî

è íåîáõîäèìî çà âñè÷êè îíèÿ, êîèòî äíåñ è îùå ïîâå÷å â óòðåøíèÿ äåí ùå

ðåøàâàò ñúäáèíèòå íà Áúëãàðèÿ. Òÿ å åäèí óðîê çà íàó÷íà, ãðàæäàíñêà

è ëè÷íîñòíî-íðàâñòâåíà îòãîâîðíîñò.

ÔÎË, Âàëåðèÿ. Ìåãàëèòíè è ñêàëíî-èçñå÷åíè ïàìåòíèöè â äðåâíà Òðàêèÿ.

Ñ., ÓÈ Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè, 2000. 160 ñ.

ISBN 954-07-1500-8.

Ìåãàëèòíèòå è ñêàëíî-èçñå÷åíèòå ïàìåòíèöè â Þãîèçòî÷íà Åâðîïà,

ïðåäìåò íà òîâà íàó÷íî èçñëåäâàíå, ñå ðàçãëåæäàò êàòî âíóøèòåëíà

åäèííà äîêóìåíòàöèÿ çà ðåëèãèîçíèÿ è êóëòóðíèÿ æèâîò íà ÷îâåøêè

îáùíîñòè ïðåç ïðàèñòîðè÷åñêèòå åïîõè.

ÕÐÎÍÈÊÀ íà áúëãàðñêîòî ôðàíöèñêàíñòâî ÕIV–ÕVIII â. Ñ., Ãëàâíî óïðàâ-

ëåíèå íà àðõèâèòå, 2000. 212 ñ.

ISBN 954-9800-06-7.

22

Õðîíèêàòà å ñúñòàâåíà ïðåç 1775 ã. â ãð. Àëâèíö îò Áëàçèóñ Êëàéíåð è å

ïîñâåòåíà íà áúëãàðñêèÿ êàòîëèöèçúì.

Ïîðåäèöà “Àðõèâèòå ãîâîðÿò”.

×ÀÂÐÚÊÎÂ, Ãåîðãè. Áúëãàðñêè ìàíàñòèðè. Ñ., Õàéíè, 2000. 272 ñ.

ISBN 954-9835-09-X.

Íàó÷åí òðóä, êîéòî ïðîñëåäÿâà ðàçâèòèåòî íà áúëãàðñêèòå ìàíàñòèðè

– òåçè äóõîâíî-ðåëèãèîçíè, êíèæîâíî-ïðîñâåòíè è êóëòóðíî-íàðîäíîñòíè

ñðåäèùà íà áúëãàðñêèÿ íàðîä îò ïîêðúñòâàíåòî íà áúëãàðèòå äî Îñâîáîæ-

äåíèåòî íà Áúëãàðèÿ îò òóðñêî ðîáñòâî. ×åðíî-áåëè è öâåòíè èëþñò-

ðàöèè.

×ÎËÎÂ, Ïåòúð. Ðîäúò íà Õðèñòî Áîòåâ. Ñ., ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí Äðèíîâ, 2000.

167 ñ.

ISBN 954-430-675-7.

 êíèãàòà ñà ñúáðàíè, ïîäðåäåíè è îáðàáîòåíè äàííèòå çà åäèí îò íàé-

èçâåñòíèòå áúëãàðñêè ðîäîâå ïðåç ñðåäàòà íà XVIII â. Ñðåä íåãî ñà èìåíàòà

íà ïîåòà-ðåâîëþöèîíåð Õðèñòî Áîòåâ, íåãîâèÿ áàùà Áîòüî Ïåòêîâ, íà

áðàòÿòà Åâëîãè è Õðèñòî Ãåîðãèåâè, íà Ñàâà Îãíÿíîâ, íà Èâàí Ãåøîâ è

äð.

×ÎËÏÀÍÎÂ, Áîðèñ. È íèé ñìå äàëè íåùî íà ñâåòà. Ñ., ÓÈ Ñâ. Êëèìåíò

Îõðèäñêè, 2000. 323 ñ.

ISBN 954-071206-0.

Ðàçãëåäàíè ñà ïîñòèæåíèÿòà íà áúëãàðñêèÿ íàðîä è íà áúëãàðñêàòà

äúðæàâà ïðåç ìíîãîâåêîâíîòî èì èñòîðè÷åñêî áèòèå â îáëàñòòà íà ìà-

òåðèàëíàòà è äóõîâíàòà êóëòóðà, èäåîëîãè÷åñêàòà ìèñúë, õóäîæåñò-

âåíîòî òâîð÷åñòâî è íàóêàòà.

OVCHAROV, Nikolai. The Warrior Staints in Old Bulgarian Art. Legends and

Reality. Ñ., Àãàòî, 2000. 140 ñ.

ISBN 954-8761-39-4.

Èçñëåäâàíåòî èìà çà òåìà êóëòúò êúì ñâåòöèòå âîéíè, êàòî àâòîðúò

îáõâàùà êàêòî ëåãåíäèòå è ïðåäàíèÿòà çà íàé-ïî÷èòàíèòå ñâåòöè âîéíè

â èçòî÷íîõðèñòèÿíñêàòà öúðêâà (ñâ. Ãåîðãè, ñâ. Äèìèòúð, ñâ. Òåîäîð

Ñòðàòèëàò, ñâ. Ïðîêîïèé è äð.), òàêà è òÿõíîòî ïðèñúñòâèå â áúë-

ãàðñêîòî ðåëèãèîçíî èçêóñòâî â øèðîê èñòîðè÷åñêè äèàïàçîí (Õ–XVII â.).

23

ÅÒÍÎÃÐÀÔÈß È ÔÎËÊËÎÐ / ETHOGRAPHY AND FOLKLORE

ÂÅËÅÂ, Ãåîðãè. Áúëãàðñêèÿò íàðîäåí êàëåíäàð – îñíîâè è ñúùíîñò. Ñ.,

Òàíãðà ÒàíÍàêÐà, 2000. 350 ñ.

ISBN 954-9942-11-2.

Íîâ, íåòðàäèöèîíåí ïîãëåä âúðõó áúëãàðñêèÿ íàðîäåí êàëåíäàð. Àâòîðúò

òúðñè îñíîâíèòå íà÷àëà â ïðàçíè÷íàòà ñèñòåìà íà áúëãàðèòå è òÿõíàòà

âðúçêà ñ êóëòóðíèòå òðàäèöèè íà Èçòîêà.

ÃÅÎÐÃÈÅÂÀ, Àëáåíà. Ðàçêàçè è ðàçêàçâàíå â áúëãàðñêèÿ ôîëêëîð. Ñ.,

Ôèãóðà, 2000. 159 ñ.

ISBN 954-9985-02-4

Ïðîñëåäåíè ñà èçìåðåíèÿòà íà ïîíÿòèåòî „íåïðèêàçíà ïðîçà“ è âêëþ-

÷åíèòå â íåãî ôîëêëîðíè „æàíðîâå“ – ëåãåíäàòà, ïðåäàíèåòî è ëåãåíäàð-

íîòî ïðåäàíèå êàòî ñïåöèôè÷íà ìåæäèííà ôîðìà (ðåëèãèîçíèòå, ñóå-

âåðíèòå è âñåêèäíåâíèòå ðàçêàçè). Àíàëèçèðàò ñå íà÷èíèòå, ïî êîèòî

õîðàòà èçðàçÿâàò è ïðåäñòàâÿò ñåáå ñè ÷ðåç ðàçêàçè. Îñîáåíî âíèìàíèå

å îòäåëåíî íà ðåëèãèîçíîñòòà êàòî æèçíåí èçáîð, êàòî ìèñëåíå è ïîâå-

äåíèå è íà íåéíèòå íàðàòèâíè ñúîòâåòñòâèÿ.

ÄÅ×ÅÂÀ, Ìèðåëëà. ×åðòîã íà áúëãàðêàòà ÷àðîäåéêà. Ñ., Ñâÿò. Íàóêà, 2000.

110 ñ.

ISBN 954-8223-73-2.

Íàó÷íî èçñëåäâàíå çà âúòðåøíèÿ ìèð è âúíøíèÿ îáëèê íà áúëãàðêàòà

ïðåç êúñíîòî Ñðåäíîâåêîâèå è Âúçðàæäàíåòî.

Áèáëèîòåêà „Åòíîëîãèÿ“.

ÅÒÍÎÃÐÀÔÑÊÈ ïðîáëåìè íà íàðîäíàòà êóëòóðà. Ò. 6. Ñ., Ëîòîñ – Òðàÿí

Êîëåâ, 2000. 264 ñ.

ISBN 954-8458-13-6.

 íàñòîÿùèÿ òîì ñà âêëþ÷åíè îñåì ñòóäèè, ïîñâåòåíè íà êóëòîâåòå êúì

õðèñòèÿíñêèòå ñâåòöè è íà ïðåäñòàâèòå è âÿðâàíèÿòà, ñâúðçàíè ñ òÿõ,

îòðàçåíè âúâ ôîëêëîðà è â êàëåíäàðíàòà ïðàçíè÷íà ñèñòåìà íà áúëãàðèòå.

Ïîñòàâåíè ñà èíòåðåñíè ïðîáëåìè, ñâúðçàíè ñ áúëãàðñêèòå êàòîëèöè.

Àíàëèçèðàíè ñà íÿêîè àñïåêòè íà äóõîâíîòî áèòèå íà áúëãàðñêèÿ ñåëÿíèí

îò êðàÿ íà ìèíàëèÿ è íà÷àëîòî íà íàøèÿ âåê. Ïðàâè ñå îïèò çà èíòåð-

ïðåòàöèÿ íà ñìèñëîâàòà è ñèìâîëíàòà âðúçêà ìåæäó ïàñòèðúò è ó÷èòåëÿ

â Áúëãàðñêîòî âúçðàæäàíå è äð.

ÆÈÇÍÅÍÈßÒ öèêúë. Ñ., Åòíîãðàôñêè èíñòèòóò ñ ìóçåé, 2000. 336 ñ.

ISBN 954-8458-14-4.

24

 íàñòîÿùèÿ ñáîðíèê ñà ïîìåñòåíè äîêëàäè îò áúëãàðî-ñðúáñêàòà íàó÷íà

êîíôåðåíöèÿ, ñúñòîÿëà ñå íà 12–16 þíè 2000 ã. íà òåìà: „Æèçíåíèÿò

öèêúë â ïåðèîä íà êðèçà“. ×àñò îò äîêëàäèòå âúâåæäàò íîâè ìàòåðèàëè,

ðàçêðèâàò íîâè ïîäõîäè è çàäúëáî÷åíè àíàëèçè ïî òåìàòà.

ÊÀËÅÍÄÀÐÍÈ ïðàçíèöè è îáè÷àè íà áúëãàðèòå. Åíöèêëîïåäèÿ.

Ñ., ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí Äðèíîâ è ÁÅ – ÁÀÍ, 2000. 100 ñ.

ISBN 954-430-710-9.

Ñúñòàâ. Âåðà Áåíèíà-Ìàðèíêîâà, Çîÿ Ïàïðèêîâà-Êðóòèëèí, Èëîíêà

Àíòîíîâà.

Åíöèêëîïåäèÿòà ñúäúðæà â ñèíòåçèðàí âèä öÿëîòî áîãàòñòâî íà áúëãàð-

ñêàòà êàëåíäàðíî-ïðàçíè÷íà îáðåäíîñò. Ïðèëîæåíèåòî „Òðàäèöèîííà

ïðàçíè÷íà òðàïåçà“ ñúäúðæà ðåöåïòè çà ïðèãîòâÿíå íà îñíîâíè ïðàçíè÷íè

áëþäà.

ÊÎÂÀ×ÅÂÀ-ÊÎÑÒÀÄÈÍÎÂÀ, Âÿðà. Ìåæäó Èçòîêà è Çàïàäà: èçêóñòâîòî

íà ïàâóðäæèèòå ÕVIII– ÕIÕ âåê. Ñ., Ñàìèçäàò, 2000. 112 ñ.

ISBN 95486-67-16-8.

Ïîïóëÿðíî åòíîëîãè÷íî èçñëåäâàíå íà ìåòàëíèòå ñúäîâå çà ïèòèåòà –

åäíè îò íàé-õàðàêòåðíèòå ñúñòàâêè íà áúëãàðñêèÿ âúçðîæäåíñêè áèò.

×åðíî-áåëè è öâåòíè èëþñòðàöèè.

ËÎÇÀÍÎÂÀ, Ñàøà. Áúëãàðñêàòà õóäîæåñòâåíà òúêàí. Ñ., ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí

Äðèíîâ, 2000. 84 ñ.

ISBN 954-430-630-0.

Êíèãàòà ïðåäñòàâÿ õóäîæåñòâåíàòà òúêàí â Áúëãàðèÿ, ñúçäàäåíà â ïå-

ðèîäà íà 50-òå è 80-òå ãîäèíè íà ÕÕ âåê: äåñåíèðàíà òúêàí, ïîñòåëú÷íà

òúêàí, ãîáëåíè è ïðîñòðàíñòâåíà òúêàí.

ÑÈÌÅÎÍÎÂÀ, Ãàòÿ. Òðàäèöèîííèòå ïðàçíèöè â ñúñòîÿíèå íà ïðîìÿíà.

Ñ., ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí Äðèíîâ, 2000. 208 ñ.

ISBN 954-430-685-4.

Òîçè òðóä å ïîñâåòåí íà íÿêîè òåîðåòè÷íè ïðîáëåìè íà áúëãàðñêèòå

ïðàçíèöè: çà âèäîâåòå ïðàçíè÷íè êàëåíäàðè, çà ñúñòàâà, ñòðóêòóðàòà è

ôóíêöèèòå íà òðàäèöèîííèÿ ïðàçíè÷åí êàëåíäàð.

ÔÎË, Âàëåðèÿ è Ðóæà Íåéêîâà. Îãúí è ìóçèêà. Ñ., ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí Äðèíîâ

è Òèëèà, 2000. 394 ñ.

ISBN 954-430-731-1.

Íà áàçàòà íà äúëãîãîäèøíè íàó÷íè èçñëåäâàíèÿ àâòîðêèòå ïðåäñòàâÿò

ïúðâî ïî ðîäà ñè öÿëîñòíî ïðîó÷âàíå íà èñòîðèÿòà è ñúâðåìåííîòî ñúñ-

òîÿíèå íà íåñòèíàðñêàòà îáðåäíîñò è ìóçèêà â Áúëãàðèÿ è â Ãúðöèÿ.

25

1100 ÃÎÄÈÍÈ êóëò êúì Ñâ. Èâàí Ðèëñêè. Ñ., Ðîä, 2000. 120 ñ.

ISBN 954-476-019-9.

Ñáîðíèêúò ñúäúðæà èçñëåäâàíèÿ íà ó÷àñòíèöè â Ìåæäóíàðîäíà íàó÷íà

êîíôåðåíöèÿ „Ñâ. Èâàí Ðèëñêè è ìàíàñòèðñêàòà êóëòóðà â Ñðåäíîâåêîâíà

Åâðîïà“, ïðîâåäåíà íà 19–21 îêòîìâðè 1996 ã. â ÑÓ „Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè“.

Îñíîâåí àêöåíò å ïîñòàâåí âúðõó òúëêóâàíåòî íà íÿêîè íåèçÿñíåíè ìî-

ìåíòè îò ðàçêàçà íà Âëàäèñëàâ Ãðàìàòèê çà ïðåíàñÿíåòî íà ìîùèòå íà

ñâ. Èâàí Ðèëñêè. Ðàçãëåäàíè ñà è äðóãè ñúùåñòâåíè ñòðàíè îò êóëòà êúì

Ðèëñêèÿ ñâåòåö è íåãîâèÿ ìàíàñòèð è ìÿñòîòî èì â ñðåäíîâåêîâíàòà

áúëãàðñêà êóëòóðà è â áúëãàðñêèÿ ôîëêëîð.

*ÖÂÅÒÊÎÂ, Íèêîëàé. Òàíöîâèÿò ôîëêëîð íà Ïåòðè÷. Ïåòðè÷, 2000. 224 ñ.

Êíèãàòà å ïúðâîòî öÿëîñòíî ïðîó÷âàíå è îïèñàíèå íà òðàäèöèîííèòå

òàíöè â ãð. Ïåòðè÷. Ñúäúðæà îáçîð íà íàó÷íàòà ëèòåðàòóðà ïî ïðîáëåìà,

êðàòêè èñòîðè÷åñêè ñâåäåíèÿ, îïèñàíèÿ íà ðóñàëèéñêèòå è ñòàí÷èíàð-

ñêèòå èãðè, õàðàêòåðèñòèêà íà ñúâðåìåííîòî ñúñòîÿíèå íà òàíöèòå â

Ïåòðè÷, êàêòî è íà ñòèëà è ìóçèêàëíèòå èì îñîáåíîñòè, ïîäðîáíî îïè-

ñàíèå íà ñàìèòå õîðà è èëþñòðàòèâåí ñíèìêîâ ìàòåðèàë.

ÈÇÊÓÑÒÂÎ / FINE ARTS

ÊËÎÑÒÅÐÌÀÍ, Åâãåíè. Ïàí÷î Âëàäèãåðîâ. Ñ., Ìóçèêà, 2000. 384 ñ.

ISBN 954-405-076-0.

Ïúðâî öÿëîñòíî èçñëåäâàíå, ïîñâåòåíî íà ãîëåìèÿ áúëãàðñêè êîìïîçèòîð.

Ïðîñëåäÿâà ñå òâîð÷åñêàòà äåéíîñò íà Ïàí÷î Âëàäèãåðîâ – çàìèñëÿíåòî,

ñúçäàâàíåòî è èçïúëíåíèåòî íà ïðîèçâåäåíèÿòà ìó è íåãîâèòå êîíöåðòíè

èçÿâè êàòî ïèàíèñò è äèðèãåíò. Êíèãàòà ñúäúðæà ïúëåí è ïîäðîáåí

óêàçàòåë íà òâîðáèòå ìó, ïîäðåäåíè ïî îïóñíà íîìåðàöèÿ è ãîäèíè, ñ

íîòíèòå èì èçäàíèÿ è ãðàìîôîííè çàïèñè, êàêòî è áèî-áèáëèîãðàôèÿ.

ÊÎËÞ ÔÈ×ÅÒÎ – 200 ãîäèíè. Kolyo Ficheto – 200 years. Ñ., Âèîí è

ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí Äðèíîâ, 2000. 120 ñ.

ISBN 954-9501-25-6.

Àëáóìúò å ïîñâåòåí íà 200-ãîäèøíèíàòà îò ðîæäåíèåòî íà Êîëþ Ôè÷åòî

(1800–1881). Ïðåäñòàâåíè ñà íåâåðîÿòíèòå òâîð÷åñêè ïîñòèæåíèÿ íà

ñòðîèòåëíèÿ òàëàíò íà ÷îâåêà, êîéòî îôîðìÿ îêîí÷àòåëíî ÷åðòèòå íà

áúëãàðñêèÿ ñòèë â àðõèòåêòóðàòà. Àëáóìúò ñúäúðæà öâåòíè ôîòîñè è

ïëàí-ñêèöè íà îáåêòèòå.

26

ÏÐÀØÊÎÂ, Ëþáåí. Èêîíè îò Áúëãàðèÿ IX–ÕV âåê. Icons from Bulgaria

9-th–15-th century. Ñ., Àíæåëà, 2000. 80 ñ.

ISBN 954-90587-6-Õ.

Ïðåäñòàâåíèòå â àëáóìà èêîíè îòðàçÿâàò õàðàêòåðà íà èêîíîïèñòà

ïðåç Áúëãàðñêîòî ñðåäíîâåêîâèå. Èçäàíèåòî å ñ öâåòíè èëþñòðàöèè è

ïàðàëåëåí òåêñò íà áúëãàðñêè è àíãëèéñêè åçèê.

Ïîðåäèöà „Áúëãàðñêîòî õðèñòèÿíñêî èçêóñòâî ïðåç âåêîâåòå“.

ÐÎØÊÎÂÑÊÀ, Àííà. Åâðîïåéñêè âëèÿíèÿ â áúëãàðñêîòî èçêóñòâî XVIII–

XIX âåê. Ñ., Ãðàôèêà 19, 2000. 96 ñ.

ISBN 954-9764-04-4.

Íàó÷åí òðóä, êîéòî ïðåäñòàâÿ áúëãàðñêàòà âúçðîæäåíñêà õóäîæåñòâåíà

êóëòóðà êàòî êàòåãîðè÷íî åâðîïåéñêî ÿâëåíèå. Èçäàíèåòî å áîãàòî

èëþñòðèðàíî ñ ÷åðíî-áåëè èëþñòðàöèè.

Ðåçþìå íà àíãëèéñêè åçèê.

*ÑÀÃÀÅÂ, Äèìèòúð. Ñàøà Ïîïîâ è áúëãàðñêèÿò ñèìôîíèçúì. Ñ., Ñúþç íà

áúëãàðñêèòå ìóçèêàëíè è òàíöîâè äåéöè, 2000. 175 ñ.

Êíèãàòà ñúäúðæà ñâåäåíèÿ çà æèâîòà è òâîð÷åñòâîòî íà ãîëåìèÿ

öèãóëàð è äèðèãåíò, îñíîâîïîëîæíèêà íà áúëãàðñêîòî ñèìôîíè÷íî äåëî

– Ñàøà Ïîïîâ.

ÑÒÀÍ×ÅÂÀ, Ëèëÿíà. Òåàòúð è òîòàëèòàðèçúì. Áúëãàðñêàòà ñîöèàëèñ-

òè÷åñêà äðàìàòóðãèÿ íà ñöåíàòà íà Íàðîäíèÿ òåàòúð (1944–1989). Ñ., ÀÈ

Ïðîô.Ìàðèí Äðèíîâ, 2000. 235 ñ.

ISBN 954-430-722-2.

Îòðàçåí å òðóäúò è òàëàíòúò íà áúëãàðñêèòå ïèñàòåëè, ðåæèñüîðè,

àêòüîðè, ñöåíîãðàôè è êðèòèöè, êîèòî äàæå â óñëîâèÿòà íà áåçïîùàäíà

öåíçóðà ñúçäàâàò îáðàçöè íà äðàìàòóðãèÿòà.

ÑÒÀÍ×ÅÂÀ, Ëèëÿíà. Òúðñåíèÿ è èçêóñòâî. Áúëãàðñêàòà äðàìàòóðãèÿ íà

ñöåíàòà íà Íàðîäíèÿ òåàòúð (1904–1944). Ñ., ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí Äðèíîâ,

2000. 354 ñ.

ISBN 954-430-721-4.

Ïðåäñòàâåíî å òâîð÷åñêîòî èçðàñòâàíå íà íàöèîíàëíèÿ íè òåàòúð åäíî-

âðåìåííî ñúñ çàðàæäàíåòî è óòâúðæäàâàíåòî íà áúëãàðñêàòà äðà-

ìàòóðãèÿ.

ÖÀÍÎÂ, Ãàíêî. Êåðàìèêàòà ïðåç Âúçðàæäàíåòî. Ñ., ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí

Äðèíîâ, 2000. 45 ñ.+90 ñòð. ïðèëîæåíèå.

ISBN 954-430-631-5.

27

Ïðîó÷åíè ñà ðàçëè÷íè êåðàìè÷íè öåíòðîâå îò âðåìåòî íà Âúçðàæäàíåòî,

êàòî âíèìàíèåòî å íàñî÷åíî è êúì ôóíêöèèòå íà êåðàìè÷íèòå ñúäîâå â

ïàòðèàðõàëíàòà îáùíîñò.

ÅÇÈÊÎÇÍÀÍÈÅ / LINGUISTICS

ÂÀ×ÅÂÀ-ÕÎÒÅÂÀ, Ìàðèÿ è Ñëàâêà Êåðåìèä÷èåâà. Ãîâîðúò íà ñåëî Çàðåâî,

Ñîëóíñêî ñ îãëåä êúì ëåêñèêàëíàòà ìó ñèñòåìà. Ñ., Ìóëòèïðèíò, 2000. 461ñ.

ISBN 954-9811-18-2.

Îñíîâíà öåë íà ïðîó÷âàíåòî å äà áúäå ïðåäñòàâåí, íà áàçàòà íà äîñòîâåðåí

ìàòåðèàë, ïúëåí ðå÷íèê íà óíèêàëíèÿ äèàëåêò íà ñåëî Çàðåâî. Òðóäúò

ñúäúðæà ðå÷íèê ñ îêîëî 8000 ëåêñåìè, ïîñëîâèöè è ïîãîâîðêè, èñòîðè÷åñêè,

äåìîãðàôñêè è åòíîãðàôñêè ñâåäåíèÿ çà ñåëîòî, îáùà è ëåêñèêîñåìàíòè÷íà

õàðàêòåðèñòèêà íà ãîâîðà.

ÅÍÖÈÊËÎÏÅÄÈß íà ñúâðåìåííèÿ áúëãàðñêè åçèê. Âåëèêî Òúðíîâî,

Àáàãàð, 2000. 583 ñ.

ISBN 954-427-371-9

Ïîä ðåä. íà Ðóñèí Ðóñèíîâ è Ñòàíüî Ãåîðãèåâ.

Åíöèêëîïåäèÿòà ïðåäñòàâÿ âñåîáõâàòíî ñúâðåìåííèÿ áúëãàðñêè åçèê ñúñ

çàêîíîìåðíîñòèòå íà íåãîâàòà ìàòåðèàëíî-çâóêîâà ôîðìà, ëåêñèêàëåí

ñúñòàâ, ñåìàíòèêà è ãðàìàòè÷åí ñòðîåæ. Åçèêîâèòå åäèíèöè ñà ðàçãëå-

äàíè ïî ñúùåñòâî, ðàçêðèòà å òÿõíàòà ñúùíîñò è ôóíêöèîíàëíè îñîáå-

ííîñòè â ñâåòëèíàòà íà îáùàòà ëèíãâèñòè÷íà òåîðèÿ è òðàäèöèèòå íà

áúëãàðñêîòî åçèêîçíàíèå.

*ÇÀÕÀÐÈÅÂÀ, Éîðäàíêà. Îáùíîñòè è ïðàçíèöè â Áúëãàðèÿ. Ñ., Çèìåê-99 ,

2000. 96 ñ.

Ïîäçàãëàâèå „Åçèêîâè àñïåêòè“.

Òîçè íàó÷åí òðóä èçñëåäâà ñúäúðæàòåëíèòå è ïðàâîïèñíè ïðîáëåìè íà

èìåíàòà íà ïðàçíèöèòå â Áúëãàðèÿ.

Ðåçþìå íà àíãëèéñêè, ðóñêè è íåìñêè åçèê.

ÈÑÒÎÐÈß íà ñëàâÿíñêèòå åçèöè. Ò. 1. Çàïàäíè ñëàâÿíè. Ñ., ÓÈ Ñâ.Êëèìåíò

Îõðèäñêè, 2000. 250 ñ.

ISBN 954-07 1417-6.

Ñúñòàâ. Èâàí Áóþêëèåâ.

Ïðåäñòàâåíà å èñòîðèÿòà íà åçèöèòå îò çàïàäíîñëàâÿíñêàòà ãðóïà: ÷åø-

êè, ñëîâàøêè, ïîëñêè, ãîðíî- è äîëíîëóæèøêè.

28

ÊÀÐÀÑÒÀÍÅÂÀ, Öåíà è Âåðà Ìàðîâñêà. Ïðàêòè÷åñêà ãðàìàòèêà íà ñúâðå-

ìåííèÿ áúëãàðñêè êíèæîâåí åçèê. Ïëîâäèâ, Óíèâåðñèòåòñêî èçäàòåëñòâî,

2000. 156 ñ.

ISBN 954-423-203-6.

Ó÷åáíèê ïî ïðàâîïèñ è ïóíêòóàöèÿ.

ÏÎÏÎÂÀ, Ìàðèÿ. Ïîíÿòèéíî-ñåìàíòè÷íàòà êàòåãîðèÿ „ñâîéñòâî“ â áúë-

ãàðñêàòà òåðìèíîëîãèÿ. Ñ., ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí Äðèíîâ, 2000. 215 ñ.

ISBN 954-430-635-8.

Ðàçãëåäàíî å çíà÷åíèåòî íà òåðìèíèòå çà „ñâîéñòâî“ ÷ðåç òðè ìîäåëà,

ðàçëè÷àâàùè ñå ïî ñòåïåí íà îáîáùåíîñò. Ïúðâèòå äâà èìàò òåîðåòè÷íà

ñòîéíîñò è ñëóæàò çà ïîñòèãàíå íà åâðèñòè÷íè öåëè, à òðåòèÿò ìîäåë

ìîæå áåç ìîäèôèêàöèè äà ñå ïðèëàãà ïðè ñòàíäàðòèçèðàíåòî íà òåð-

ìèíèòå è â òåðìèíîãðàôñêàòà ïðàêòèêà.

ÐÓÑÈÍÎÂ, Ðóñèí. Èñòîðèÿ íà áúëãàðñêîòî åçèêîçíàíèå. Âåëèêî Òúðíîâî,

Ñâ. Åâòèìèé Ïàòðèàðõ Òúðíîâñêè, 2000. 256 ñ.

ISBN 954-427-370-0.

Êíèãàòà ñúäúðæà ñòàòèè è ñòóäèè âúðõó íàó÷íîòî íàñëåäñòâî íà âèäíè

áúëãàðñêè åçèêîâåäè, ðàáîòèëè â îáëàñòòà íà ñúâðåìåííèÿ áúëãàðñêè

åçèê è íà èñòîðèÿòà ìó.

ÒÎÄÎÐÎÂÀ, Åëåíà è Éîðäàíêà Òðèôîíîâà. Ðèìíî-êîìáèíàòîðåí ðå÷íèê

íà ëèðèêàòà íà Ï. Ê. ßâîðîâ. Ñ., ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí Äðèíîâ è Ïåíñîôò, 2000.

432 ñ.

ISBN 954-430-698-6.

Ïðåäñòàâåíî å ñèñòåìàòèçèðàíî è ïúëíî ðèìíîòî áîãàòñòâî íà

ßâîðîâàòà ëèðèêà â êîìáèíàöèÿ ñ íÿêîëêî ñúïúòñòâàùè ãî è ñâúðçàíè ñ

íåãî õàðàêòåðèñòèêè, êàêòî è âñÿêà îò òåçè õàðàêòåðèñòèêè â êîìáè-

íàöèÿ ñ îñòàíàëèòå.

ACTA PALAEOSLAVICA. ×. 1. Ñ., Õåðîí Ïðåñ, 2000. 207 ñ.

ISBN 954-580-037-2.

Ñáîðíèê äîêëàäè íà áúëãàðñêè è ÷óæäåñòðàííè àâòîðè, ó÷àñòíèöè â Øåñ-

òèÿ ìåæäóíàðîäåí êîëîêâèóì ïî ñòàðîáúëãàðèñòèêà (Áàíêÿ, ñåïòåìâðè

1994). Äîêëàäèòå ñà ïóáëèêóâàíè íà åçèêà, íà êîéòî ñà èçíåñåíè, è

îáõâàùàò âðåìåòî îò ñúçäàâàíåòî íà ñëàâÿíñêàòà êíèæíèíà äî ÕIÕ âåê.

Ñáîðíèêúò å ïðåäíàçíà÷åí çà ñïåöèàëèñòè è ëþáèòåëè íà ñëàâÿíñêàòà

ñòàðèíà.

29

ËÈÒÅÐÀÒÓÐÎÇÍÀÍÈÅ / THEORY OF LITERATURE

ÀÐÍÀÓÄÎÂ ñáîðíèê. Ò. 1. Ðóñå, Ëåíè, 2000. 208 ñ.

ISBN 954-8190-141.

Êíèãàòà ñúäúðæà ìàòåðèàëè îò þáèëåéíàòà íàó÷íà êîíôåðåíöèÿ ïî

ñëó÷àé 120-ãîäèøíèíàòà îò ðîæäåíèåòî íà Ì. Àðíàóäîâ, ïðîâåäåíà íà

9–10 îêòîìâðè 1998 ãîäèíà.

ÁÎÃÄÀÍÎÂ, Èâàí. Òðèíàäåñåò âåêà Áúëãàðñêà ëèòåðàòóðà. ×. 2. Íîâà áúë-

ãàðñêà ëèòåðàòóðà 1879–1981. Ñ., ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí Äðèíîâ, 2000. 631ñ.

ISBN 954-430-435-5.

Âêëþ÷åíè ñà àâòîðè, ïðîèçâåäåíèÿ, ñúáèòèÿ è áèáëèîãðàôñêè ñâåäåíèÿ çà

ïåðèîäà 1879–1981 ã.

ÃÅÎÐÃÈÅÂ, Ëú÷åçàð. Ëèòåðàòóðà è êíèãîèçäàòåëñêà òðàäèöèÿ. Âåëèêî

Òúðíîâî, Faber, 2000. 244 ñ.

ISBN 954-9541-68-1.

Ðàçãëåæäàò ñå îòíîøåíèÿòà àâòîð-ëè÷íîñò-ïðîòîòèï â òâîð÷åñòâîòî

íà âèäíèòå áúëãàðñêè ïèñàòåëè ìåìîàðèñòè íà XIX âåê – Ñòîÿí Çàèìîâ,

Çàõàðè Ñòîÿíîâ, Ðàäîñëàâ Ðàäîñëàâîâ è íà òåõíè ñúâðåìåííè ïîñëåäîâà-

òåëè. Ðàçêðèâàò ñå íåèçñëåäâàíè ñòðàíèöè îò èñòîðèÿòà íà èçäàòåë-

ñêàòà è ïå÷àòàðñêàòà äåéíîñò, çàñÿãàò ñå âúïðîñè íà ëèòåðàòóðíàòà

åìáëåìàòèêà è ãðàôè÷íèÿ äèçàéí.

ÄÎÁÐÅÂ, Äîáðèí. Ñèìâîëèòå â òâîð÷åñòâîòî íà áúëãàðñêèòå ñèìâîëèñòè.

Ñ., Ñèåëà, 2000. 396 ñ.

ISBN 954-649-339-2.

Êíèãàòà ðàçãëåæäà ïîíÿòèåòî „ñèìâîë“ è çàïîçíàâà ÷èòàòåëÿ ñ âúç-

íèêâàíåòî íà ñèìâîëèçìà â åâðîïåéñêàòà ëèòåðàòóðà è ðàçâèòèåòî ìó

â Áúëãàðèÿ. Ïðåäñòàâåíè ñà îñíîâíèòå ñèìâîëíè ïîëåòà â òâîð÷åñòâîòî

íà áúëãàðñêèòå ñèìâîëèñòè.

ÇÀÕÀÐÈÉ Ñòîÿíîâ è íàøåòî âðåìå. Ñ., ÀÑÈ-Ïàí÷î Öåêèí, 2000. 359 ñ.

ISBN 954-22-0295-4.

Ñúñòàâ. Òîäîð Òàøåâ.

Ñáîðíèê îò äîêëàäè è íàó÷íè ñúîáùåíèÿ ïî ïîâîä 150-ãîäèøíèíàòà íà

Ëåòîïèñåöà – Çàõàðè Ñòîÿíîâ, ïðîèçíåñåíè íà ñåñèè è êðúãëè ìàñè â

Ðóñå, Ñîôèÿ, Ïàíàãþðèùå, Ïëîâäèâ, Ñòàðà Çàãîðà è Ðîæåí.

ÊÈÐÈËÎ-Ìåòîäèåâñêè ñòóäèè. Êí. 13. Ñ., ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí Äðèíîâ, 2000.

247 ñ.

ISBN 0205-2253.

30

Ïóáëèêóâàíè ñà äîêëàäèòå îò Ìåæäóíàðîäíèÿ íàó÷åí ñèìïîçèóì „Ñâ. Êëè-

ìåíò Îõðèäñêè – æèâîò è äåëî“, ñúñòîÿë ñå â Ñîôèÿ, 22–25 íîåìâðè

1996 ã.

ÊÐÀßÒ íà õèëÿäîëåòèåòî. Ñ., ÓÈ Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè, 2000. 449 ñ.

ISBN 954-07-1456-7.

Ñúñòàâ. Âàëåðè Ñòåôàíîâ.

Ïîäçàãë. Íîñòàëãèè, ðàçäåëè è íàäåæäè.

Ñáîðíèêúò âêëþ÷âà òåêñòîâåòå, ÷åòåíè íà ãîäèøíàòà êîíôåðåíöèÿ íà

Ôàêóëòåòà ïî ñëàâÿíñêè ôèëîëîãèè, ïðîâåäåíà ïðåç þíè 1999 ã. Â íåãî

èçâåñòíè áúëãàðñêè ó÷åíè ïðåäñòàâÿò ñâîèòå àíàëèçè è âèçèè çà ñúñ-

òîÿíèåòî íà åçèêà, ëèòåðàòóðàòà è äóõîâíîñòòà â êðàÿ íà ÕÕ â. è

ïðàâÿò ïðîãíîçè çà òÿõíîòî ðàçâèòèå â áúäåùå.

ÊÓÍ×ÅÂÀ, Ðàÿ. Ìåòðèêà. Ñâîáîäåí ñòèõ. Ñîíåò. Ñòèõîçíàíèåòî ïðåäè è

ñåãà. Ñ., Àóðà, 2000. 318 ñ.

ISBN 954-9776-06-9

 ìîíîãðàôèÿòà ñà ïðîñëåäåíè ñúîòâåòñòâèÿòà ìåæäó òåîðåòè÷íè èäåè

â ëèòåðàòóðîçíàíèåòî è ñòèõîçíàíèåòî, ñâúðçàíè ñ ïðåäñòàâàòà çà ëèòå-

ðàòóðàòà êàòî ðå÷åâ àêò. Èíòåðïðåòèðàíè ñà êëþ÷îâè èäåè â îáëàñòòà

íà ìåòðèêàòà, ñâîáîäíèÿ ñòèõ è æàíðîâàòà ôîðìà íà ñîíåòà (íà îñíî-

âàòà íà áúëãàðñêè è ÷óæäåñòðàííè àâòîðè), àêòóàëíè â ñúâðåìåííîòî

ñòèõîçíàíèå.

ÍÈÊÎËÎÂ, Íèêîëà. Áúëãàðñêîòî ëèòåðàòóðîçíàíèå ïðåç âåêîâåòå. Âåëèêî

Òúðíîâî, Ñâ. Åâòèìèé Ïàòðèàðõ Òúðíîâñêè, 2000. 264 ñ.

ISBN 954-427-417-0.

Ïîäçàãëàâèå „Ïîåòèêà, íàóêà çà ñëîâåñíîñòòà, ëèòåðàòóðîçíàíèå“.

Òîâà å ïúðâî ïî ðîäà ñè ñåðèîçíî è çàäúëáî÷åíî ïðîó÷âàíå íà èñòîðèÿòà

íà áúëãàðñêîòî ëèòåðàòóðîçíàíèå.

ÎÏÈÑ íà ñëàâÿíñêèòå ðúêîïèñè îò Öåíòúðà çà ñëàâÿíî-âèçàíòèéñêè

ïðîó÷âàíèÿ „Ïðîô. Èâàí Äóé÷åâ“ êúì ÑÓ „Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè“. XIV–

XIX â. Ñ., ÓÈ Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè, 2000. 228 ñ. (òåêñò) + 112 ñ.

(ïðèëîæåíèÿ).

ISBN 954-07-1457-5.

Ñúñòàâ. Áîðÿíà Õðèñòîâà, Àêñèíèÿ Äæóðîâà, Âàñÿ Âåëèíîâà.

Êíèãàòà ñúäúðæà àíàëèòè÷íî îïèñàíèå íà ñáèðêàòà îò ðúêîïèñè, äà-

òèðàíè îò XIV äî êðàÿ íà XIX â., êàòî íà ïúðâî ìÿñòî ñà ïîñòàâåíè

áèáëåéñêèòå è áîãîñëóæåáíè êíèãè, ñëåäâàò ñáîðíèöèòå ñúñ ñìåñåíî ñú-

äúðæàíèå è äð. Ïðåäñòàâåíè ñà ñúçäàòåëèòå íà óòèëèòàðíàòà êíèæíèíà

31

íà ðàííîòî Âúçðàæäàíå. Âêëþ÷åíè ñà è àðõèâíè åäèíèöè, êîèòî çà ïðúâ

ïúò ñà ïðåäìåò íà íàó÷íà ïóáëèêàöèÿ.

ÏÅÒÊÀÍÎÂÀ, Äîíêà. Ñðåäíîâåêîâíà ëèòåðàòóðíà ñèìâîëèêà. Ñ., Âðåìå,

2000. 180 ñ.

ISBN 954-8568-14-4.

Âòîðî äîïúëíåíî èçäàíèå.

 58 êðàòêè ñòàòèè ñà èçñëåäâàíè ñèìâîëèòå êàòî åäíà îò îñíîâíèòå

îñîáåíîñòè íà ñðåäíîâåêîâíàòà ïîåòèêà, òåõíèòå õðèñòèÿíñêè àðõåòèïè

è óïîòðåáàòà èì îò ñòàðîáúëãàðñêèòå àâòîðè.

ÏÎÏÎÂÈ×, Âàñèë. Ñú÷èíåíèÿ. Ñ., Êðàëèöà Ìàá, 2000. 635 ñ.

ISBN 954-533-042-2.

Ñúñòàâ. Íèêîëàé Àðåòîâ.

 òîìà çà ïúðâè ïúò ñà ñúáðàíè ñëåä ùàòåëíî èçñëåäâàíå âñè÷êè ëèòåðà-

òóðíè îïèòè íà Âàñèë Ïîïîâè÷ (1833–1897) – âèäåí âúçðîæäåíñêè áåëå-

òðèñò, äðàìàòóðã è êðèòèê. Ãîëÿìà ÷àñò îò òÿõ ñà ïðúñíàòè â ïåðèî-

äè÷íèÿ ïå÷àò èëè ñà îñòàíàëè â ðúêîïèñ. Èçäàíèåòî å èëþñòðèðàíî è ñ

íåèçâåñòíè äîñåãà ðèñóíêè íà âúçðîæäåíñêèÿ ïèñàòåë.

ÑËÀÂÎÂ, Àòàíàñ. Êëóöîõîðñêàòà êíèãà-ìóñêà îò 1859 ã. Ñ., Ïðîô. Ìàðèí

Äðèíîâ è Ä-âî Ãðàæäàíèí, 2000. 169 ñ.

ISBN 954-430-736-2.

Ðúêîïèñåí ïàìåòíèê, êîéòî äîêóìåíòèðà êúñíàòà àïîêðèôíà òðàäèöèÿ

â Áúëãàðèÿ ïðåç ÕIÕ âåê.

120 ÃÎÄÈÍÈ ÏÅÉÎ ßÂÎÐÎÂ. 1878–1998. Ñáîðíèê. Ìåæäóíàðîäíà íàó÷íà

êîíôåðåíöèÿ, Ñîôèÿ, 29–31. 10. 1998 ã. Ñ., Ìåæäóíàðîäíà ôîíäàöèÿ

Åâðîïåéñêè ôîðóì, 2000. 702 ñ.

ISBN 954-90778-1-0

Ñáîðíèêúò ñúäúðæà ñòàòèè îò áúëãàðñêè è ÷óæäåñòðàííè ëèòåðàòóðî-

âåäè, 54 íà áðîé, ïðî÷åòåíè êàòî äîêëàäè íà êîíôåðåíöèÿòà, îðãàíèçèðàíà

îò Èíñòèòóòà çà ëèòåðàòóðà ïðè ÁÀÍ.  ïðèëîæåíèå ñà âêëþ÷åíè ñòè-

õîòâîðåíèÿ îò Ï. ßâîðîâ, ïðåâåäåíè íà 14 åçèêà. Êíèãàòà ñå îòëè÷àâà ñ

êðèòè÷åí àíàëèç è íîâ ïðî÷èò íà ßâîðîâîòî òâîð÷åñòâî. Èíòåðïðåòà-

öèèòå ðàçêðèâàò ìÿñòîòî íà ãîëåìèÿ ïîåò â èñòîðèêî-êóëòóðíèÿ êîí-

òåêñò íà ÕÕ â.

ÒÀÍÅÂ, Äèìèòúð. „Äðóãèÿò“ Âàçîâ. Ñ., Õðèñòî Áîòåâ, 2000. 102 ñ.

ISBN 954-445-724-0.

Òàçè êíèãà î÷åðòàâà Âàçîâ êàòî êóëòóðåí äååö, ëèòåðàòîð-ïîëåìèñò,

32

ïóáëèöèñò, îïåðàòèâåí êðèòèê è àêòèâåí ó÷àñòíèê â ëèòåðàòóðíèÿ æè-

âîò íà Áúëãàðèÿ.

ÐÅ×ÍÈÖÈ ÍÀ ÁÚËÃÀÐÑÊÈß ÅÇÈÊ

DICTIONARIES IN BULGARIAN LANGUAGE

ÃÀÁÅÐÎÂ, Èâàí. Ó÷åáåí ðå÷íèê íà ÷óæäèòå äóìè â áúëãàðñêèÿ åçèê ñ ïðè-

ëîæåíèÿ. Âåëèêî Òúðíîâî, Gaberoff, 2000, 712 ñ.

ISBN 954-9607-30-5.

Ðå÷íèêúò âêëþ÷âà 15 138 äóìè è ñëîâîñú÷åòàíèÿ.

ÌÈËÅÂ, Àëåêñàíäúð è äð. Ðå÷íèê íà ÷óæäèòå äóìè â áúëãàðñêèÿ åçèê. Ñ.,

Íàóêà è èçêóñòâî, 2000, 904 ñ.

ISBN 954-02-0263-9.

Ïåòî äîïúëíåíî è ïðåðàáîòåíî èçäàíèå.

ÐÅ×ÍÈÊ íà áúëãàðñêèÿ åçèê. Ò. 10. Ñ., ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí Äðèíîâ è ÅÌÀÑ,

2000, 1268 ñ.

ISBN 954-430-746-X.

Ïîä ðåä. íà Åìèëèÿ Ïåðíèøêà è Ëèëèÿ Êðóìîâà-Öâåòêîâà.

Ñúäúðæà 9722 ðå÷íèêîâè ñòàòèè íà äóìèòå îò áóêâà Í (í-íÿíÿ). Òîé å

ïúðâèÿò òúëêîâåí ðå÷íèê íà äóìèòå â åçèêà íè, ïðåäñòàâåíè ñ ïîäðîáíà

ðàçðàáîòêà çà çíà÷åíèåòî è óïîòðåáàòà èì.

ØÀÏÊÀÐÅÂ, Êóçìàí À. Ãðàäèâî çà áúëãàðñêè ðå÷íèê. Ñ., Àóðà, 2001, 381 ñ.

ISBN 954-9776-04-02.

Ñúñòîè ñå îò òðè äÿëà: „Îáùè áúëãàðñêè äóìè“, „Áúëãàðñêè ãåîãðàôè÷åñêè

íàçâàíèÿ íà ðàçíè ìåñòíîñòè â Ìàêåäîíèÿ“, „×óæäè äóìè, óïîòðåáÿâàíè

â áúëãàðñêèÿ åçèê“. „Ãðàäèâî çà áúëãàðñêè ðå÷íèê“ îò Êóçìàí Øàïêàðåâ å

ïúðâèÿò áúëãàðñêè åíöèêëîïåäè÷åí è òúëêîâåí ðå÷íèê, ñúñòàâåí âúâ âðåìå,

êîãàòî ïîëçâàíåòî íà ðîäíèÿ åçèê å ñðåäñòâî çà îòñòîÿâàíå íà íàöèî-

íàëíîòî äîñòîéíñòâî, çà äîêàçâàíå íà áúëãàðñêàòà íàðîäíîñò ïðåä åâðî-

ïåéñêèòå äúðæàâè è ïðàâîòî é äà ñúùåñòâóâà êàòî ñàìîñòîÿòåëíà íàöèÿ.

33

ÍÀÓ×ÍÀ ÏÅÐÈÎÄÈÊÀ 2000 ã.

PERIODICALS

Àðõåîëîãè÷åñêè âåñòè / Archaeological Novelties. ISSN 1311-2201.

2000, ¹ 1: Ñòîé÷åâ, Ò. Ãðàâþðè íà ïñèëîöèáíè ãúáè â íàõîäè-

ùåòî íà ñêàëíî èçêóñòâî Öàðåâåö, Áúëãàðèÿ, 3–6; Õàäæèàíãåëîâ, Â.

Îáðî÷íà ïëî÷à íà Ìèòðà îò ôîíäà íà èñòîðè÷åñêèÿ ìóçåé – Ñà-

ìîêîâ, 7–10; Èëèåâà, Ï. Àíòè÷íè îãëåäàëà îò Àâãóñòà Òðàÿíà, 11–

33; Ìîì÷èëîâ, Ä. Äâà ñðåäíîâåêîâíè ïàìåòíèêà ñ æèâîòèíñêè

èçîáðàæåíèÿ, 34–38; Îâ÷àðîâ, Í. Ðàçâèòèå íà îëòàðíàòà ÷àñò â

ãëàâíàòà öúðêâà íà ìàíàñòèðà „Ñâ. Éîàí Ïðîäðîì“ â ãðàä

Êúðäæàëè (XI–XIV â.), 39–45; Ìàðêîâ, Í. Îòëè÷èòåëåí ñúñëîâåí

çíàê îò ñáèðêèòå íà Íàöèîíàëíèÿ èñòîðè÷åñêè ìóçåé îò 40-òå ãîäèíè

íà ÕÕ âåê, 46–48.

2000, ¹ 2: Íèêîëîâà Ë. Ïðàèñòîðè÷åñêè æåíñêè ôèãóðêè îò

Ãîðíîñòðÿìñêàòà äîëèíà, 3–8; Êóçìàíîâ, Ì. Äâå êàòàðàìè îò ðàí-

íîæåëÿçíàòà åïîõà îò ôîíäà íà Âðà÷àíñêèÿ ìóçåé, 9–12; Äèìè-

òðîâ, Ä. É. Íîâ òèï ïñåâäîàâòîíîìíà ìîíåòà ñ èìåòî íà ãðàä

Ôèëèïîïîë, 13–15; Àãðå, Ä. Òåðàêîòîâà èãðà÷êà îò ìîãèëà êðàé

ãðàä ßáëàíèöà, 16–18; Ïàðóøåâ, Â. Ìåäàëüîí íà Ãîðäèàí III îò

Îäåñîñ, 19–21; Òîìîâà, Á. Ïðîïóñêè çà àòëåòè÷åñêè ñúñòåçàíèÿ,

22–24; Äè÷åâ, Â. Íîâ ïîäõîä çà ðåøàâàíå íà ïðîáëåìà ñ

îïðåäåëÿíåòî ðúñòà íà èçêîïàåìèòå êó÷åòà, 25–27; Òîòåâ, Ê. è

Å. Äåðìåíäæèåâ. Íîâîîòêðèòè ãàëåðèè íà öúðêâàòà „Ñâ. 40 ìú÷åíè-

öè“ âúâ Âåëèêî Òúðíîâî, 28–33; Êîñåâà, Ä. è Å. Äåðìåíäæèåâ. Ðå-

êîíñòðóêöèÿòà íà ñòåíîïèñíèÿ êàëåíäàð îò öúðêâàòà „Ñâ. 40 ìú÷å-

íèöè“ âúâ Âåëèêî Òúðíîâî, 34–38; Ïåí÷åâ, Âë. Íàõîäêà ñ ìåäíè

ñêèôàòè íà öàð Èâàí Àñåí II îò êðåïîñòòà Ïðîñåê â Ìàêåäîíèÿ,

39–42; Ïåòðóíîâà, Á. Òåðåííè îáõîæäàíèÿ â Çíåïîëå, 43–48.

Àðõåîëîãèÿ. ÁÀÍ, Àðõåîëîãè÷åñêè èíñòèòóò è ìóçåé. Ãë. ðåä.

ñò.í.ñ. I ñò. Äèìèòúð Îâ÷àðîâ. ISSN 0324-1203.

2000, ¹ 1–2: Ìàíîëîâà, Ì. Êúì âúïðîñà çà ðàçïðîñòðàíåíèåòî

íà áåëîãëèíåíàòà âèçàíòèéñêà òðàïåçíà êåðàìèêà â áúëãàðñêèòå çå-

ìè îò êðàÿ íà VIII äî êðàÿ íà XII âåê, 1–15; Îâ÷àðîâ, Ä. Ïðîèçõîä

è ïðåäíàçíà÷åíèå íà åäèí ðÿäúê àðõèòåêòóðåí ïëàí îò Ñðåäíî-

34

âåêîâèåòî, 16–26; Õðèñòîâ, Õð. è Èë. Èëèåâ. Ñåâåðîïîíòèéñêè êà-

ìåííè „ñêèïòðè-÷óêàëêè“ îò áðîíçîâàòà åïîõà â äîëèíàòà íà Äîëíà

Òóíäæà, 27–32; Ïîðîæàíîâ, Ê. Ïðèñòàíèùà ïî Çàïàäíîòî ×åðíî-

ìîðèå ïðåç Àíòè÷íîñòòà (ïî äàííè îò îëîâíèòå ùîêîâå îò Áúëãà-

ðèÿ), 33–39; Ðàäåâ Ð. Ãðîáîâå - ïèòîñè îò òåðèòîðèÿòà íà Áúëãàðèÿ

VI–II â. ïð. Õð. (ïîÿâà, ðàçïðîñòðàíåíèå, äàòèðîâêà, îïèò çà èíòåð-

ïðåòàöèÿ), 40–50; Àãðå, Ä. Òðàêèéñêà ìîãèëà îò ðèìñêàòà åïîõà â

êâ. Äðóæáà, Ñîôèÿ, 51–59; Îâ÷àðîâ Í. Ðèöàðñêè õåðàëäè÷íè óêðàñè

îò XIII–XV â., 60–65; Õàäæèåâ Ê. Îùå âåäíúæ çà äàòèðîâêàòà íà

Êðåìèêîâñêèÿ íàäïèñ, 66–70.

Áàëêàíñêî åçèêîçíàíèå / Linguistique Balkanique. ÁÀÍ, Èíñòèòóò çà

áúëãàðñêè åçèê. Ãë. ðåä. Èâàí Äóðèäàíîâ. ISSN 0324-1653.

1999/2000, ¹ 1: Duridanov, Iv. Beitrag zur pelasgischen Toponymie,

3–12; Stojanov, V. Zum 90 Geburtstag von Prof. Dr. Karl Heinrich Menges,

27–38; Ñàäîâÿíó, Å. Òåðìèíîëîãèÿ êàëåíäàðíîé îáðÿäíîñòè áîëãàð

Áåñàðàáèè, 39–72.

Áúëãàðñêà åòíîëîãèÿ. ÁÀÍ, Åòíîãðàôñêè èíñòèòóò ñ ìóçåé.

Ãë. ðåä. Ðàäîñò Èâàíîâà. ISSN 1310-5213.

2000, ¹ 2: Ðàêøèåâà, Ñâ. Èñòèíñêèòå òðàêèéöè, 5–29; Íèêî-

ëîâ, Èâ. Ñîçîïîë – åòíîëîæêè àñïåêòè íà ãðàäñêàòà êóëòóðà, 30–

46; Âàñèëåâà, Ì. Îãúíÿò è âîäàòà êàòî áåëåçè íà ãðóïîâà èäåí-

òè÷íîñò, 47–53; Èâàíîâà, Å. È. Åòíîðåëèãèîçíèòå îáùíîñòè â Ñòàðà

Çàãîðà îò Îñâîáîæäåíèåòî äî êðàÿ íà 40–òå ãîäèíè íà 20 âåê, 54–

61; ßíêîâ, Ï. Ïðàçíè÷íè øåñòâèÿ â êàëåíäàðà íà áúëãàðñêèòå êàòî-

ëèöè îò Ïëîâäèâñêî, 62–67; Ìèë÷åâà, Ì. è Ð. Ãîãîâà. Êóëòîâè

ìåñòà â ðàéîíà íà Õàñêîâî, 68–77; Êóìàíîâà, Ê. è Ã. Êóìàíîâ.

Êóëòóðíèòå êîìóíèêàöèè è âëèÿíèÿ ìåæäó ×åïèíñêî è Òðàêèÿ, 78–

82; Òîäîðîâà, Ä. Ìîðåòî â æèâîòà íà âàðíåíêàòà, 83–87.

2000, ¹ 3: Áåíîâñêà-Ñúáêîâà, Ì. Òðàåêòîðèè íà íàó÷íîòî äèðå-

íå, 5–10; Ãåîðãèåâ, Ã. Èíòåðïðåòàöèè íà „öèãàíñêîòî“ â ïðåäñòàâèòå

íà òðàäèöèîííàòà èíñòðóìåíòàëíà ìóçèêàëíà äåéíîñò, 11–27;

Ïåòðîâ, Ï. Êîé êàê çà êàêâî ñå áîðè. Çà íÿêîè óïîòðåáè íà íàðîäíàòà

áîðáà, 28–47; Êðúñòåâà-Áëàãîåâà, Å. Ïðÿêîðèòå â ìèíàëîòî è äíåñ

– íà÷èí íà óïîòðåáà, 48–58; Ñòàíîåâ, Ñò. „Êàê ñå ÷óâñòâà ìîçú÷íàòà

êëåòêà íà áîðåöà“ (çà åäèí íîâ âèöîâ ïåðñîíàæ), 59–74; Ïèíïè-

ðåâà, Æ. Ðîäñòâåíè îòíîøåíèÿ ïðè ãàãàóçèòå â Áúëãàðèÿ, 75–88;

35

Ãðåáåíàðîâà, Ñ. „Èñòîðèÿ è êóëòóðà íà ðîìèòå“ â áúëãàðñêîòî ó÷è-

ëèùå, 89–105.

2000, ¹ 4: Äîáðåâà Ä. Âðåìåâè ðèòìè è óïîòðåáà íà âðåìåòî â

òðóäîâîòî âñåêèäíåâèå íà ñîöèàëèñòè÷åñêîòî ñåëî. Ïðèìåðúò íà

åäíî ïëàíèíñêî ñåëî, 17–34; Ïåé÷åâà Ë. è Â. Äèìîâ. Ïî áúëãàðñêàòà

ñëåäà è WORLD MUSIC. (Ìóçèêàëíèÿò êîëàæ êàòî ôåíîìåí íà åòè÷-

íîòî â ñðåùàòà íà ëîêàëíî è ãëîáàëíî), 35–50; Ãàíåâà, Ð. Òðàäè-

öèîííèòå ïðè÷åñêè çàáðàæäåíèÿ è óêðàñè çà ãëàâà íà áúëãàðêàòà

êàòî ñîöèàëåí çíàê, 51–71; Èâàíîâà, Å. Ðîäîïèòå êàòî ïúò è ãðàíèöà,

72–80; Ñèìåîíîâà, Ã. Ïðåäñòàâëåíèåòî â àðõèòåêòóðíî óñâîåíîòî

ïðîñòðàíñòâî íà ãðàäà äî ïîÿâàòà íà ñãðàäàòà „òåàòúð“, 81–96;

Êîëåâà, Ñâ. Îáè÷àé è ïîâåðèÿ ñâúðçàíè ñ âîäîèçòî÷íèöè (ïî ìàòå-

ðèàëè îò Âàðíåíñêî), 97–103; Ïàòðàøêîâ, Â. Ðóñàëèéñêèÿò îáðåä

„Êàëóø“ â ñåëî Çëàòèÿ îáëàñò Ìîíòàíà, 104–108.

Áúëãàðñêà èñòîðè÷åñêà áèáëèîòåêà. Ãë. ðåä. Ðàéíà Êîíñòàíòèíîâà.

ISSN 1311-10-43.

2000, ¹ 4: Ïðîäàíîâ, Í. Êúì ïðîáëåìà çà æàíðîâàòà õàðàê-

òåðèñòèêà íà ñðåäíîâåêîâíàòà áúëãàðñêà èñòîðèîïèñ, 14–25; Ðó-

ñåâ, È. Ïî âúïðîñà êîÿ å ïúðâàòà áúëãàðñêà áàíêà – äîêóìåíòàëíî

è äèñêóñèîííî, 26–41; Ïåòðîâ, Ë. Áúëãàðèÿ è Òóðöèÿ – äîãîâîðè,

õîðà è ñúáèòèÿ â äîêóìåíòè (1925–1939), 42–53; Àíãåëîâ, Â. Ðîëÿòà

íà áúëãàðñêàòà ïðàâîñëàâíà öúðêâà â ìàêåäîíî-ñðúáñêèÿ ñïîð îò

1967–1978 ã., 54–66.

Áúëãàðñêè åçèê. ÁÀÍ, Èíñòèòóò çà áúëãàðñêè åçèê. Ãë. ðåä. ÷ë.-êîð.

ïðîô. Â. Ñòàíêîâ. ISSN 0005-4283.

1997/1998, ¹ 1: Âèäåíîâ, Ì. Ïî íÿêîè àêòóàëíè çàäà÷è ïðåä

áúëãàðñêèòå åçèêîâåäè, 4–11; Ëàêîâà, Ì. Êàòåãîðèÿòà íåàäåôèíè-

òíîñò / àäåôèíèòíîñò èëè êàòåãîðèÿòà îïðåäåëåíîñò / íåîïðåäåëå-

íîñò, 12–24; Èëèåâà, Ê. Êúì âúïðîñà çà ñåìàíòè÷íàòà êîìïðåñèÿ

íà íàó÷íèÿ òåêñò ñ ïîìîùòà íà êîìïþòúð, 31–46; Êîñòîâ, Ê. Èçêîí-

íè ñâîåîáðàçèÿ íà ñèíòàêòè÷íàòà êîíñòðóêöèÿ ¬ñòü + ãëàãîëíà ôîð-

ìà íà íåîïðåäåëåíîòî íàêëîíåíèå â ñòàðîáúëãàðñêàòà êíèæíèíà è

â íÿêîè äíåøíè áúëãàðñêè ãîâîðè, 74–79; Ãåîðãèåâà, Í. Ñëîæíè

èìåíà ñ ïúðâà ÷àñò ÷èñëèòåëíî èìå â ëàòèíñêè è áúëãàðñêè, 80–83;

Äèíåâà, À. Ïñèõîëèíãâèñòè÷íîòî èçñëåäâàíå íà ñìèñëîâè îòíî-

øåíèÿ ìåæäó äóìè–àíòîíèìè ÷ðåç ìåòîäà íà ñâîáîäíàòà êëà-

36

ñèôèêàöèÿ, 84–93; Ñòàíêîâà, Á. Çà ïàðàëåëèçìà â óïîòðåáàòà íà

íÿêîè ãëàãîëíè âðåìåíà, 94–96; Ïåòðîâà, Ñò. Ïî âúïðîñà çà ñèíòàê-

òè÷íèòå òåðìèíè â áúëãàðñêèÿ åçèê (Ïîä÷èíåíî ïðåäèêàòèâíî èçðå-

÷åíèå), 97; Ìóðäàðîâ, Âë. Íåèçâåñòåí îòçèâ çà òðóä íà Âëàäèìèð

Ãåîðãèåâ (Ïî ñëó÷àé 90-ãîäèøíèíàòà îò ðîæäåíèåòî ìó), 98–99.

1997/1998, ¹ 2: Ìè÷åâà, Â. Åâãåíèÿ Èâàíîâíà Äüîìèíà íà ñå-

äåìäåñåò ãîäèíè, 1–3; Õàðàëàìïèåâ, Èâ. Èç åçèêîâèòå îñîáåíîñòè

íà Áåðëèíñêèÿ ñáîðíèê, ñðåäíîáúëãàðñêè ïàìåòíèê îò XII âåê, 4–

8; Èâàíîâà, Ì. Íà÷èí çà èçðàçÿâàíå íà áúäåùíîñò â áúëãàðñêèÿ

åçèê è ïðîáëåìè íà ïðåâîäà îò ïîëñêè íà áúëãàðñêè, 9–22; Êàðàì-

ôèëîâà, Ï. Óïîòðåáà íà ¸æå êàòî ñðåäñòâî íà îïðåäåëåíîñò â æè-

òèÿòà íà Åâòèìèé Òúðíîâñêè, 30–36; Ìàíîëåâà, À. Çà íÿêîè ëåêñè-

êàëíè íàáëþäåíèÿ â íîâîîòêðèò ðúêîïèñ îò Êîòëåíñêèÿ êðàé, 37–

40; Òîäîðîâ, Ò. Àò. Ïðîèçõîä íà íÿêîëêî äèàëåêòíè áúëãàðñêè äóìè,

41; Íèêîëîâà, Í. Êðèòåðèé íà âúçðîæäåíñêèòå êíèæîâíèöè çà óòâúð-

æäàâàíå íîðìèòå íà íîâîáúëãàðñêèÿ êíèæîâåí åçèê, 42–44; Ãúð-

äåâà, Ì. Ôîíåòèêî-ïðàâîïèñíè îñîáåíîñòè â åçèêà íà Ìàðèí Äðè-

íîâ. Âîêàëíà ñèñòåìà, 45–57; Ìóðäàðîâ, Âë. Ìàíîë Èâàíîâ – ïúð-

âèÿò áúëãàðñêè äèñåðòàíò ñëàâèñò âúâ Âèåíñêèÿ óíèâåðñèòåò (ïî

ñëó÷àé 130 ãîäèíè îò ðîæäåíèåòî ìó), 58–65; Ðóñèíîâ, Ð. Ãðàìàòèêà

Åíüî Íèêîëîâ (1887–1966), 66–67; Õàëà÷åâà, Ñâ. Ïðîèçâîäíè ãëàãî-

ëè çà ñàìîèçÿâà, îáðàçóâàíè ñ ïðåôèêñ íà- â ñúâðåìåííèÿ áúëãàðñêè

åçèê, 68–70; Àëìàëåõ, Ì. Áúëãàðñêàòà íîðìà çà ñëîâåñíè àñîöèàöèè

íà òåðìèíè çà öâÿò, 71–87; Åñêåíàçè, Æ. Ôîðìàëíè ìåòîäè çà îöå-

íÿâàíå íà òåðìèíè çà öâÿò, 88–97.

1997/1998, ¹ 3: Àëåêñàíäðîâà, Ì. Ãóñòàâ Âàéãàíä è áúëãàðñêèÿ

åçèê, 1–9; Èâàíîâà, Ì. Íà÷èí çà èçðàçÿâàíå íà áúäåùíîñò â áúë-

ãàðñêèÿ åçèê è ïðîáëåìè íà ïðåâîäà îò ïîëñêè íà áúëãàðñêè, 10–

28; Àñåíîâà, Ï. Çà óïîòðåáàòà íà íÿêîé è íÿêàêúâ â èìåííàòà ôîðìà,

29–37; Êúðøàêîâà, Ð. Àñïåêòè íà ãðóïîâàòà êîìóíèêàöèÿ è ò. íàð.

„âúçìîæíè ñâåòîâå“ (Âúðõó ìàòåðèàë îò áúëãàðñêè ïå÷àòíè ìåäèè),

38–42; Áàëêàíñêè, Ò. Äåíîìèíàöèÿ íà ëè÷íîòî èìå, 43–44; Òîäîðîâ,

Â. Çà äåòåðìèíèðàùàòà ôóíêöèÿ íà êðàòêèòå ïðèòåæàòåëíè ìåñòî-

èìåíèÿ â áúëãàðñêèÿ åçèê êàòî îáùîåçèêîâî ÿâëåíèå (â ñúïîñòàâêà

ñúñ ñåìèòñêèòå åçèöè), 44–47; Ïàðàøêåâîâ, Á. Çà íàçâàíèÿòà íà

ðàçëè÷íèòå âèäîâå âóðñò, 48–52; Õàëà÷åâà, Ñâ. Çà äåñåìàíòè-

çàöèÿòà è ãðàìàòèêàëèçàöèÿòà íà ïðåôèêñèòå, 52–54; Èëèåâà, Ê.

Ïðàãìàòè÷íà èíòåðïðåòàöèÿ íà èìïåðôåêòà è àîðèñòà â ñúâðåìåí-

íèÿ áúëãàðñêè åçèê, 55–56; Ìèëåâà, Ä. Ñàìî – íàðå÷èå, ÷àñòèöà

èëè ñúþç, 57–59; Êîñòàäèíîâà, Ï. Åäèí ñïîðåí ñëó÷àé ïðè óïîòðåáà

37

íà êàâè÷êèòå, 60–66; Áàðàêîâà, Ï. Ñïåöèôè÷íà óïîòðåáà íà ìàëêîòî

òèðå â ïóíêòóàöèîííàòà äåéñòâèòåëíîñò íà òåêñòà, 67–80.

1997/1998, ¹ 4: Êàñàáîâ, Èâ. Íîñèòåëè íà äîïúëíèòåëåí ñìè-

ñúë â ðå÷òà (Lapsus Linguae, èðîíèÿ) – ïîäòåêñò, 2–16; Ïîïîâà, Ì.

Ìåòàôîðè÷íèÿò ïðåíîñ ïðè íàçîâàâàíåòî íà ñâîéñòâî â áúëãàðñêàòà

òåðìèíîëîãèÿ, 17–29; Àòàíàñîâ, Ä. Ïðîáëåìè íà ìîðôî-ñåìàí-

òè÷íàòà ñòðóêòóðà íà äóìàòà, 30–35; Ëàë÷åâ, Ä. Ñòðóêòóðíè è ñå-

ìàíòè÷íè ÷åðòè íà èìïåðàòèâíèòå nomina composita â áúëãàðñêàòà

èñòîðè÷åñêà òîïîíèìèÿ (òåîðåòè÷åí îáçîð), 36–39; Òîäîðîâ, Ò. Àò.

Íåîðãàíè÷íà ãëàñíà ô íà ìÿñòàòî íà à â ðîäîïñêè áúëãàðñêè äóìè

çàåòè îò òóðñêè, 40–45; Áàëêàíñêè, Ò. Äèíàñòè÷íîòî èìå, 46–48;

Èëèåâà, Ê. Êúì âúïðîñà çà ñèñòåìàòèçèðàíåòî íà íÿêîè ñåìèîòè÷íè

ïîíÿòèÿ, 48–49; Ôðîëîøêè, Ä. Çà ïðàâîïèñíèòå ãðåøêè (â ñðåäíèÿ

êóðñ íà áúëãàðñêèòå ó÷èëèùà), 50–60; Áàëàêîâà, Ï. Ìíîãîòî÷èåòî

(êîìóíèêàòèâåí è ñòèëèñòè÷åí åôåêò), 61–71; Íåäêîâà, Å. Îòðè-

öàòåëíèòå ôðàçåîëîãèçìè â Àëåêîâàòà òâîðáà „Áàé Ãàíüî“ è íåéíèÿ

ïðåâîä íà ñúðáîõúðâàòñêè åçèê, 78–81; Ïîïîâ, Ê. Ñëîâåñíî-õóäî-

æåñòâåíîòî ìàéñòîðñòâî íà Éîðäàí Éîâêîâ â òðè êëàñè÷åñêè ðàçêàçà

(„Ïî æèöàòà“ „Äðóãîñåëåö“ „Áàëêàí“), 81–84; Ðóñèíîâ, Ð. Ùðèõè

êúì ïèñìåíàòà ðå÷ íà Ïàâåë Áîáåêîâ (Ïî ñëó÷àé 120 ãîäèíè îò

ñìúðòòà ìó), 85–87.

1997/1998, ¹ 5: Ïåðíèøêà, Å. 100 ãîäèíè îò ðîæäåíèåòî íà

Ñòåôàí Èë÷åâ, 1–3; Äåÿíîâà, Ì. Åçèêîâè âðúçêè íà „Èñòîðèÿ ñëàâÿ-

íîáîëãàðñêàÿ“ ñ íàðîäíè ãîâîðè â Ñàìîêîâñêà Ïàëàêàðèÿ, 4–14;

Êàñàáîâ, È. Íîñèòåëè íà äîïúëíèòåëåí ñìèñúë â ðå÷òà (Laptus Ling-

uae èðîíèÿ) – ïîäòåêñò, 15–41; Äîøêîâ, Ï. Èçðå÷åíèÿòà ñ ïîâå÷å

âúïðîñèòåëíè äóìè â áúëãàðñêèÿ åçèê, 42–50; Ñòîÿíîâ, È. è Ñò. Ñìÿ-

äîâñêè. Ñúâðåìåííè ìåòîäè çà àâòîìàòè÷íî ðàç÷èòàíå è îáðàáîòêà

íà äîêóìåíòè, 51–57; Öèáðàíñêà, Ì. Çà åäèí ìîëèòâåí òåêñò–àâòî-

ãðàô íà Âëàäèñëàâ Ãðàìàòèê, 58–64; Ëàêîâà, Ì. Êàê ñå óñòàíîâÿâà

ñúâðåìåííàòà íîðìà çà ïðàâîïèñ è èçãîâîð íà ÷ëåííèòå ôîðìè, 64–

65; Áàðàêîâà, Ï. Ñêîáèòå è åôåêòèðàíåòî íà òåêñòà, 66–81; Âàñè-

ëåâ, Â. Êúì âúïðîñà çà íåìñêèòå äóìè (çàåìêè) â áúëãàðñêèÿ åçèê,

82–90; Êîåâà, Ñâ. Ãðàìàòè÷åí ðå÷íèê íà áúëãàðñêèÿ åçèê (Îïèñàíèå

íà êîíöåïöèÿòà çà îðãàíèçàöèÿòà íà ëèíãâèñòè÷íèòå äàííè), 91–

99; Õàëà÷åâà, Ñâ. Çà ïðåôèêñàëíèòå çíà÷åíèÿ ïðè ãëàãîëèòå çà

çâóêîâà ñàìîèçÿâà, 100–103.

38

Áúëãàðñêè åçèê è ëèòåðàòóðà. Ìèíèñòåðñòâî íà îáðàçîâàíèåòî è

íàóêàòà. Ãë. ðåä. ãë. àñ. Âëàäèìèð Àòàíàñîâ. ISSN 0323-9559.

2000, ¹ 1: Ãåðäæèêîâ, Ã. Êàòåãîðèÿòà âðåìå êàòî õèïåðêàòåãî-

ðèÿ, 3–15; Àòàíàñîâ, Âë. Ëèðèêàòà íà Íèêîëà Âàïöàðîâ – íîðìà-

òèâíà ïîåòèêà è ðåëèãèîçíè íàãëàñè, 16–32; Ãðèãîðîâ, Ä. Íîðìà-

òèâíàòà ïîåòèêà è ÷åøêàòà ëèòåðàòóðà îò 60-òå ãîäèíè, 33–38.

2000, ¹ 2 : Ïåòðîâ, À. Ñúùíîñò è ôóíêöèè íà äèñêóñèîííèÿ

àíàëèç (ñ îãëåä îáó÷åíèåòî ïî áúëãàðñêè åçèê), 3–18; Äàìÿíîâà, À.

„Ñóáåêòèâåí“ ñìèñúë íà ëèòåðàòóðîîáðàçîâàòåëíèÿ äèñêóðñ íà ó÷è-

òåëÿ è ó÷åíèöèòå êàòî ñúáåñåäíèöè: èëîêóòèâíè àñïåêòè íà ðå÷åâîòî

äåéñòâèå êàòî äèàëîãè÷íî, 19–29; Àðíàóäîâ, Â. è Â. Àòàíàñîâ. Îá-

ðàçúò íà ñúñåäà â ó÷åáíèöèòå ïî ëèòåðàòóðà è èñòîðèÿ (ñþæåò ëèòå-

ðàòóðà/èñòîðèÿ: åäíà âåðñèÿ), 30–39.

2000, ¹ 3–4: Íèêîëîâà, Å. Ñòèëèñòèêà è ñîöèîëèíãâèñòèêà,

3–8; Ôåòâàäæèåâà, Ñ. Ñåìàíòèêà è ïðàãìàòèêà íà èäâàì, îòèâàì

è õîäÿ, 9–13; Åí÷åâ, Ì. „Òàòêîâèíà“ íà Ï. Ð. Ñëàâåéêîâ. Ìîòèâúò

çà çåìÿòà –ðàé êàòî ìèòîïîåòè÷åñêè ìîäåë çà âúçïèòàíèå íà

÷óâñòâàòà, 14–25; Åôåíäóëîâ, Ä. Äèàëîãúò ìåæäó äâå ìîëèòâè (Êúì

ïðîáëåìà çà áèáëåéñêèòå ïúðâîîáðàçè â ïîåçèÿòà), 26–34;

Âëàäèìèðîâ, Ã. Õðàíàòà è õðàíåíåòî êàòî èäåíòèôèêàöèîííè êîäîâå

â „Áàé Ãàíüî“ îò Àëåêî Êîíñòàíòèíîâ, 35–39; Ñòîèìåíîâà, Á.

Ìîäóñèòå íà òÿëîòî: èñòîðèÿ íà ïîåòîëîãè÷íîòî ñëó÷âàíå â

ëèðèêàòà íà Ï. Ê. ßâîðîâ, 40–49; Äîáðåâ, Ä. Èçòè÷àùî áèòèå, 50–

59; Àòàíàñîâ, Âë. Àòàíàñ Äàë÷åâ: Àëòåðíàòèâíèÿò ïðîåêò, 60–66;

Äèìèòðîâà, Å. Çà äàëå÷íèòå „áëèçêè“ ïðåäìåòè íà Àòàíàñ Äàë÷åâ,

67–72; Ïåòðîâà, Â. Âðåìåòî è ïðîñòðàíñòâîòî â ïîåçèÿòà íà Àòàíàñ

Äàë÷åâ, 73–82.

2000, ¹ 5: Àòàíàñîâ, Âë. Ìèòîëîãèè íà ñúâðåìåííàòà ïðîçà –

îò îïèòîìÿâàíåòî íà çìåéîâå äî õàéêàòà çà âúëöè, 13–22; Ñòîé÷åâà

Ñ., è Þ. Ñòîÿíîâà. Àðõåòèïíîòî â ðîìàíèòå íà Äèìèòúð Äèìîâ,

23–34; Àíäðååâ, Â. Ëàáèðèíòèòå íà ñàìîîòêðèâàíåòî (Åêçèñòåíöè-

àëíè ìîòèâè â ïîåçèÿòà íà Áëàãà Äèìèòðîâà), 35–41; Êðúñòàíîâà,

Â. Çà ñêàçóåìíîòî îïðåäåëåíèå è ðîäíîåçèêîâîòî îáó÷åíèå, 42–47.

2000, Êí. ¹ 6: Äîáðåâ, Ä. Âàçîâ è ïðîòèâîïîñòàâÿíåòî ìåæäó

ìëàäè è ñòàðè, 10–15; Ëè÷åâà, À. Èâàí Âàçîâ: ìàðøðóòè íà äðó-

ãîñòòà, 16–21; Ëèï÷åâà-Ïðàíæåâà, Ë. Âàçîâ – ïåäàãîãèêà íà ïîìíå-

íåòî, 22–28; Ãåðäæèêîâà, Ì. Ñòèõîòâîðåíèåòî „1876“ è íåãîâîòî

ìÿñòî â õóäîæåñòâåíîòî åäèíñòâî íà „Åïîïåÿ íà çàáðàâåíèòå“, 29–

39

37; Ãåîðãèåâà-Òåíåâà, Î. Ðàçíè óïîòðåáè – åäèí åçèê (èëè çà åäèí-

ñòâîòî ìåæäó „ïëîâäèâñêèÿ“, „îäåñêèÿ“ è „ñîôèéñêèÿ“ ïåðèîä íà

Âàçîâ), 38–43; Áîÿäæèåâ, Ï. Âàçîâ â Áóêóðåù, 44–47; Íèêîëîâà, Å.

Çà ñòàòóñà íà ïîä÷èíåíîòî èçðå÷åíèå ñëåä îïðåäåëåíà èìåííà ãðóïà

è ãëàãîëà ñúì â ãëàâíîòî èçðå÷åíèå, 53–55.

Áúëãàðñêè ôîëêëîð. ÁÀÍ, Èíñòèòóò çà ôîëêëîð. Ãë. ðåä. Òîäîð Èâ.

Æèâêîâ. ISSN 0323-9861.

2000, ¹ 1: Àíãåëîâ, Â. Ñîëàðíèÿò ñèìâîë: ñåìàíòèêà, êóëòóðíè

ïàðàëåëè è ïëàñòîâå, ñàêðàëíè çíà÷åíèÿ (âúðõó ìàòåðèàëè îò íàä-

ãðîáèÿ â Çàïàäíà Áúëãàðèÿ íà ïðåõîäà íà ÕÕ â.), 5–16; Ñàíòîâà, Ì.

Òúêà÷êèòå è õóäîæíèöèòå. Çà îòíîøåíèÿòà ìåæäó íåñïåöèàëèçèðà-

íîòî è ñïåöèàëèçèðàíîòî õóäîæåñòâåíî òâîð÷åñòâî, 17–28; Êðúñòà-

íîâà, Êð. Âåùèòå â äîìà – âèçóàëèçèðàíå íà îáùíîñòíà ïàìåò,

41–50; Èâàíîâà, Ì. Îò íîñèÿòà äî ðîêëÿòà (ïî ìàòåðèàëè îò Êàëè-

ìàíöè, Âàðíåíñêî), 41–50; Ñòîåâà, Èâà. Ìîèòå äâå áàáè. Ñâåòîâåòå

íà òúêà÷êàòà è ïëåòà÷êàòà, 51–62.

Áúëãàðñêî ìóçèêîçíàíèå./Bulgarian Musicology. ÁÀÍ, Èíñòèòóò çà

èçêóñòâîçíàíèå. Ãë. ðåä. Äèìèòúð Õðèñòîâ. ISSN 0204-823X.

2000, ¹ 1: Íåíîâ, Ä. [Çà Áúëãàðñêîòî âúçðàæäaíå], 12–19;

Íåíîâ, Ä. Ïðîáëåìè â äíåøíîòî íè ìóçèêàëíî-õóäîæåñòâåíî òâîð-

÷åñòâî, 20–31; Íåíîâ, Ä. Çà èíñòðóìåíòèðàíåòî, 32–39; Íåíîâ, Ä.

[Çà òðàíñôîðìàöèÿòà íà íàðîäíàòà ïåñåí], 40–43; Íåíîâ, Ä. Íà-

ðîäíè ïåñíè çà ãëàñ è ìàëúê îðêåñòúð, 44–67.

2000, ¹ 2: Òîí÷åâà, Å. Íîâîîòêðèòè ñëàâÿíîåçè÷íè (ïðåâîäíè)

òâîðáè íà Éîàí Êóêóçåë. Ïîëèåëåéíè ïðèïåâè îò XV âåê, 5–31;

Êóþìäæèåâà Ñ., Ðåäàêòèðàíåòî íà Ñòèõèðàðà îò Éîàí Êóêóçåë –

íîâè äàííè, 32–63; Ìå÷êîâà, Ê. Èåáñ÷ßù íåýìáôé â êîíòåêñòà íà

ïåñíîïåíèÿòà çà Óñïåíèå Áîãîðîäè÷íî, 63–70; Õúðêîâ Ñ., Íîâè

äàííè çà Ñëèâåíñêèÿ ìóçèêàëåí ôðàãìåíò îò XVIIIâ., 71–76;

Àòàíàñîâ, À. Ñëèâåíñêè ôðàãìåíò: ðàç÷èòàíå, íàáëþäåíèÿ,

êîìåíòàðè, 77–76; Êðúñòåâà, Ð. Âåëèêî ñëàâîñëîâèå, ãëàñ 6 îò

éåðîìîíàõ Íåîôèò Ðèëñêè, 77–96; Êóþìäæèåâà, Þ. Öúðêîâíàòà

ìóçèêà ñëåä Îñâîáîæäåíèåòî äî 30—òå ãîäèíè íà ÕÕ âåê ìåæäó

„ñòàðîòî“ è „íîâîòî“, 97–127.

2000, ¹ 3: Çàõàðèåâà Ñ., Íÿêîè ðàçìèøëåíèÿ îòíîñíî

èñòîðèÿòà íà áúëãàðñêàòà ìóçèêàëíà ôîëêëîðèñòèêà, 5–24;

40

Ïàâëîâè÷, Ò. Ðîëÿ è çíà÷åíèå íà òâîð÷åñêîòî âúîáðàæåíèå è

ïàìåòòà â äèðèãåíòñêîòî èçêóñòâî, 25–41; ßíåâà, À. Ñòèìóëè çà

ñúçäàâàíå íà íîâî íàöèîíàëíî áàëåòíî òâîð÷åñòâî. Íàãðàäàòà „Ì.

Àðíàóäîâà“ è áàëåò „Àðàáåñê“, 42–68; Ëåâè, Ê. Ïðîäóöèðàíå íà

ïîñëàíèÿ â ñúâðåìåííàòà „åñòåòè÷åñêà“ ìóçèêà, 69–90; Êàâàëäæèåâ,

Ë. Áúëãàðñêàòà ìóçèêàëíà êóëòóðà è ïðåõîä êúì èíôîðìàöèîííîòî

îáùåñòâî, 90–124; Öåíîâà, Â. Òèõà ñâåòëèíà â çäðà÷à â êðàÿ íà ÕÕ

âåê, 125–132.

2000, ¹ 4: Ïàíîâà, Ã. Ìåòàìîðôîçè â ïðî÷èòà íà áúëãàðñêèÿ

òðàäèöèîíåí òàíö, 13–50; Ñòàòåëîâà, Ð. Àíòðîïîëîãèÿ íà åòíîïîï

ìóçèêàòà, 51–86; Çàõàðèåâà, Íåðàâíîäåëíîñòòà – íàöèîíàëíà êðå-

ïîñò íà áúëãàðñêàòà ìóçèêàëíî-ôîëêëîðíà íàóêà (âúðõó òåêñòîâå

íà Ä. Õðèñòîâ), 87–108; Òîí÷åâà, Â. Èíñòðóìåíòàëíàòà ìóçèêà íà

áúëãàðèòå-ìîõàìåäàíè îò Òåòåâåíñêî, 109–130; Áî÷åâà Ñ.,

Áúëãàðñêèòå ìåòðîðèòìè â „Äåòñêî-þíîøåñêè àëáóì çà ïèàíî“ îò

Í.Êàóôìàí, 131–142.

Âîåííîèñòîðè÷åñêè ñáîðíèê. Ðåä. Òðåíäàôèë Ìèòåâ. ISSN 0204-4080.

1999, ¹ 1: Áðàòàíîâà, Õð. ×óæäåñòðàííèòå âîåííè äîñòàâêè

íà Áúëãàðñêàòà àðìèÿ ïðåç óïðàâëåíèåòî íà Ñòåôàí Ñòàìáîëîâ

(1887–1894), 2–27; Åëäúðîâ Ñ., Âúðõîâíèÿò Ìàêåäîíî-Îäðèíñêè

êîìèòåò è Ìàêåäîíî-Îäðèíñêàòà îðãàíèçàöèÿ â Áúëãàðèÿ (1895–

1903), 28–45; Ìèëêîâ, Õð. Âúëêúò è åäíîðîãúò ñðåùó ñâàñòèêàòà

íà áúëãàðñêèÿ åçèê (28 îêòîìâðè 1940–22 þíè 1941 ãîäèíà), 46–59;

Åêîâ, Å. ×óæäè åòíîïîëèòè÷åñêè è ïðîïàãàíäíè îðãàíèçàöèè â Áúë-

ãàðèÿ ñëåä 1989 ã., 60–70; Ðóñ÷åâ, Ä. Äíåâíèê íà Áàëêàíñêàòà âîéíà

1912–1913 ãîäèíà (Ïúðâà ÷àñò), 78–94; Àíãåëîâà, Ï. Ñïîìåíè íà

ãåíåðàë Âëàäèìèð Âàçîâ çà áèòêàòà íà Äîéðàíñêàòà ïîçèöèÿ (16–

20 ñåïò. 1918), 95–100; Äèìèòðîâ, Ä. Öàðñêèòå ñòðåëêîâè ìàíåâðè

ïðåç 1938 ã., 101–114.

1999, ¹ 2: Åíåâ, Ö. Âëàäåòåëñêèòå íàìåñòíèöè â èñòîðèÿòà íà

Áúëãàðèÿ, 7–19; Ãåøåâà, É. Ïàðëàìåíòàðíàòà àíêåòíà êîìèñèÿ îò

1894–1895 ã. îòíîñíî óïðàâëåíèåòî íà Ñòåôàí Ñòàìáîëîâ, 20–34;

Äæîëãåðîâà, Í. Èëèíäåíñêî-Ïðåîáðàæåíñêîòî âúñòàíèå ïðåç

1903 ãîäèíà – öåíòúð è ïåðèôåðèÿ íà èíòåðåñè, 54–61; Áèëÿðñêè, Ö.

Êàê íàñåëåíèåòî íà Îõðèä ñïàñè áúëãàðñêèòå âîåííîïëåííèöè ïðåç

åñåíòà íà 1944 ã., 79–92; Àâðàìîâ, É. Âîåííîñòðàòåãè÷åñêèòå ïðè-

÷èíè çà Ñîëóíñêîòî ïðèìèðèå îò 1918 ã., 112–119; ßâàø÷åâ, Ñ. Ìî-

ðàëíîòî ñúñòîÿíèå íà Áúëãàðñêàòà àðìèÿ â çàêëþ÷èòåëíèÿ ïåðèîä

41

íà Ïúðâàòà ñâåòîâíà âîéíà, 120–126; Éîíîâ, Ì. Ïîñëåäñòâèåòî îò

Ñîëóíñêîòî ïðèìèðèå çà Áúëãàðèÿ è íåéíàòà àðìèÿ, 127–134.

1999, ¹ 3: Êèðèëîâà, À. Äîñòàâêàòà íà îðúæèå ïî âðåìå íà

ñúáèòèÿòà îò 1867–1868 ãîäèíà íà Áàëêàíèòå, 7–23; Éîâ÷åâà, Ã.

Áúëãàðñêèòå ïàòðèîòè â ÑÀÙ, Êàíàäà è Àâñòðàëèÿ è ìàêåäîíñêèÿ

âúïðîñ íà Ïàðèæêàòà ìèðíà êîíôåðåíöèÿ, 24–45; Êèøêèëîâà, Ï.

è Öâ. Âåëèêîâà. Ðóìúíñêè äîêóìåíò çà Ñúåäèíåíèåòî è Ñðúáñêî-

áúëãàðñêàòà âîéíà 1880 ã., 53–73.

1999, ¹ 4: Âåêîâ, Ì. Îáÿñíåíèÿòà íà Èâàí Áàãðÿíîâ çà óñèëèÿòà

ìó äà èçâàäè Áúëãàðèÿ îò âîéíàòà ïðåç 1944 ã., 74–98.

1999, ¹ 5: Èâàíîâ, È. Ðàçãðîìúò íà ëàòèíñêàòà àðìèÿ ïðè

Îäðèí îò öàð Êàëîÿí íà 14 àïðèë 1205 ãîäèíà, 7–15; Ïàâëîâñêà, Öâ.

Ñòåôàí Ñàìáîëîâ è Àïðèëñêîòî âúñòàíèå îò 1876 ãîäèíà, 16–32;

Ìèòåâ, Ò. Óáèéñòâîòî íà ãåíåðàë Àëåêñàíäúð Ïðîòîãåðîâ è îïèòúò

äà ñå óñúâúðøåíñòâà äîêòðèíàòà çà „âúîðúæåíîòî äåéñòâèå“ â áàë-

êàíñêàòà ïîëèòèêà, 33–53; Âåêîâ, Ì. Èñòèíàòà çà åäíà íåèçâåñòíà

ñðåùà íà Õèòëåð ñ âîåííèÿ ìèíèñòúð ãåíåðàë Íèêîëà Ìèõîâ, 66–

76; Äàìÿíñêè, Ä. Áîåâåòå íà Ñòðàöèí, 77–85; Áîåâ, É. Ñòðàòåãèÿòà

íà ÍÀÒÎ íà Áàëêàíèòå (1949–1969), 86–106; Êîæóõàðîâ, À. Ìîð-

ñêèÿò äåñàíò ñúñ ñïåöèàëíî ïðåäíàçíà÷åíèå ïðåç 60–80 ãîäèíè íà

ÕÕ âåê , 107–125.

1999, ¹ 6: Ìàðèíîâà, À. Áóðæîàçíèòå ïàðòèè â Áúëãàðèÿ è

ïîëèòè÷åñêàòà êðèçà â Ðóñèÿ (íîåìâðè 1916–ôåâðóàðè 1917 ã.), 7–

30; Éîâ÷åâà, Ã. Èçñåëíèöèòå îò Ìàêåäîíèÿ â íîâèÿ ñâÿò è ïîëè-

òèêàòà íà ÞÊÏ â Ïîâàðäàðèåòî (1944–1946 ã.), 31–50; Áîåâ, É.

Áúëãàðèÿ è êðàÿ íà Âàðøàâñêèÿ äîãîâîð (1985–1991 ã.) , 51–64.

Åçèê è ëèòåðàòóðà. Ñïèñàíèå çà áúëãàðñêà è ñëàâÿíñêà ôèëîëîãèÿ.

Ñúþç íà ôèëîëîçèòå áúëãàðèñòè. Ãë. ðåä. Ñâåòëîçàð Èãîâ.

ISSN 0324-1270.

2000, ¹ 1: Êîçëóäæîâ, Ç. Çà ëèòåðàòóðîâåäñêàòà òåðàïåâòè÷íîñò

íà õåðìåíåâòè÷íèÿ ïîäõîä, 80–92; Àíãåëîâ, Á. Ïúðâèÿò þáèëåé íà

Âàçîâ è åâðîïåèçèðàíåòî íà ëèòåðàòóðíàòà èíñòèòóöèÿ, 93–106;

Éîðäàíîâà, Þ. Îòå÷åñòâà ëþáåçíè. . ., 107–115; Èâàíîâ, Ñë. Êúì

(ñú)àâòîðñòâîòî íà ñòóäèÿòà îò „Çîðà“, 116–124; Ðàøåâà, Ö. „Òà

àêî Êëèñóðà çàãèíå, íÿìà äà çàãèíå Áúëãàðèÿ, ÿ!“, 125–131; Ïàðàø-

êåâîâ, Ï. Ðàçêàçúò çà çàíåìåëèòå êàìáàíè â êîìïîçèöèîííîòî

42

ðåøåíèå íà „Ïîä ìàíàñòèðñêàòà ëîçà“, 132–143; Ãåðäæèêîâ, Ã.

Îðãàíèçàöèÿòà íà ìíîãî÷ëåííèòå ìîðôîëîãè÷íè åäèíèöè, 150–179.

Èñòîðè÷åñêè ïðåãëåä. ÁÀÍ, Èíñòèòóò ïî èñòîðèÿ. Ãë. ðåä. Ã. Ìàð-

êîâ. ISSN 0323-9748.

2000, ¹ 1–2: Ïàíîâà, Ð. Ìîðôîëîãèÿ íà ñðåäíîâåêîâíèÿ áúë-

ãàðñêè ãðàä, 3–21; Ïúðâåâà Ñ., Ñòðóêòóðà íà àãðàðíîòî è ñîöèàë-

íîòî ïðîñòðàíñòâî â ñåëîòî íà Áàëêàíèòå ïðåç âòîðàòà ïîëîâèíà

íà XVII â.: ðàéîíúò íà Îäðèí â 1669 ã., 22–82; Âåëåâà, Ì. Ãðèãîð

Íà÷îâè÷ â Ó÷ðåäèòåëíîòî ñúáðàíèe, 83–108; Òàí÷åâ, Èâ. Îðãà-

íèçàöèè è îáùåñòâåíîïîëèòè÷åñêè èçÿâè íà áúëãàðñêèòå ñòóäåíòè

â ÷óæáèíà (1886–1894), 109–133; Âåëèíîâ, Àë. Àñïåêòè íà áúë-

ãàðñêàòà ïîëèòèêà ñïðÿìî áúëãàðîìîõàìåäàíèòå (1912–1944), 134–

150; Ëþáîìèðîâà, È. Ðåëèãèÿòà è öúðêâàòà â óñòàøêàòà íàöèîíàëèñ-

òè÷åñêà äîêòðèíà, 151–180; Èâàíîâà, Å. Ñòîïàíñêî ðàçâèòèå íà

Ñòàðà Çàãîðà è îêîëèÿòà (1918–1923), 187–212; Àíòîíîâ Ñ., Ãåðáúò

íà Þæíà Áúëãàðèÿ (1886–1908), 236–243.

2000, ¹ 3–4: Äèìèòðîâ, Ê. Êîòèñ I êàòî „Ïàèñ“ íà Àïîëîí è

òðàêî-ãðúöêèòå êîíòàêòè ïðåç ïúðâàòà ïîëîâèíà íà I â. ïð. Õð., 3–

15; Ñèìåîíîâà, Ë. Êîíñòàíòèíîïîë ïðåç ïîãëåäà íà ñâîèòå æèòåëè

îò åëèòà è ïðîñòîëþäèåòî (âòîðàòà ïîëîâèíà íà IX–íà÷àëîòî íà

XI âåê, 16–30; Ãðîçäàíîâà, Å. è Àíäðååâ. Çà âúòðåøíèòå ìèãðàöèè

íà áúëãàðèòå ïðåç XVII â., 30–55; Ïåòêîâ, Ï. Ñò. Áúëãàðñêèÿò ïðîåêò

çà êîíñòèòóöèÿ îò 1879 ãîäèíà (êúì èñòîðèÿòà íà èäåèòå çà ïîëè-

òè÷åñêî óïðàâëåíèå ïðåç 70-òå ãîäèíè íà XIX â), 56–89; Áîÿäæèåâ, Å.

Ãåðìàíñêàòà àêàäåìèÿ â Ìþíõåí è íåéíèòå ëåêòîðè â Áúëãàðèÿ

(1925–1944), 90–111; Ñòîÿíîâ, Â. Áúëãàðñêèòå ìþñþëìàíè â ãîäè-

íèòå íà ïðåõîä (1990–1997). Åòíîêóëòóðíè àñïåêòè, 112–173; Áî-

íåâà, Â. Åäèí áúëãàðñêè ãëàñ îò Áîëãðàä. Ïðîãðàìè çà ïîëèòè÷åñêè

ñóâåðåíèòåò íà íàöèÿòà íà ñòðàíèöèòå íà âåñòíèê „Áúëãàðñêè ãëàñ“

(1876–1877), 174–187; Êüîñåâà, Í. Ïàðè÷íàòà êðèçà „ñðåáúðíè ðóá-

ëè“ â Áúëãàðèÿ, 188–204; Èëèåâ, Èë. Ðåãèíñêèÿò ìèðåí äîãîâîð è

ñðåäíîâåêîâíèÿò ãðàä-êðåïîñò Öåïèíà, 205–214.

Èñòîðè÷åñêî áúäåùå. Àñîöèàöèÿ Êëèî. Äèðåêòîð Ïåòÿ Äèìèòðîâà.

ISSN 1311-0144.

2000, ¹ 1–2: Òîøêîâà, Â. Âåëèêèòå ïîáåäèòåëè è ïðîâàëúò íà

43

ïðîåêòèòå çà þæíîñëàâÿíñêàòà ôåäåðàöèÿ ñëåä Âòîðàòà ñâåòîâíà

âîéíà, 3–55; Áèáèíà, É. Â òúðñåíå íà íîâà íàöèîíàëíà è êóëòóðíà

èäåíòè÷íîñò: Òóðöèÿ íà ãðàíèöàòà íà äâà âåêà, 85–104; Íèêîëîâà, Ã.

Âðåìå, ïàìåò è èñòîðèÿ â ïîñòìîäåðíè óñëîâèÿ, 132–157; Áîíåâà, Â.

Èìåíàòà íà Áúëãàðñêîòî âúçðàæäàíå, 158–171; Ñå÷êîâ, Ð. Ðîìèòå

â Áúëãàðèÿ: áëàòîòî ñå ðàçäâèæè, 198–203; Âåêîâ, Ì. Ìåòúðúò –

ñòúïêà êúì ñáëèæàâàíå íà íàðîäèòå, 204–223; Ïðîäàíîâ, Í.

Ïåðèîäèçàöèÿòà íà áúëãàðñêàòà èñòîðèîïèñ: â òúðñåíå íà

àäåêâàòíèÿ êóëòóðíî-èñòîðè÷åñêè ìîäåë, 238–254.

Ëèòåðàòóðíà ìèñúë. ÁÀÍ, Èíñòèòóò çà ëèòåðàòóðà. Ãë. ðåä. Ðàäî-

ñâåò Êîëàðîâ. ISSN 0324-0495.

2000, ¹ 1: Òîäîðîâà, Î. Ìåæäó ñòåðåîòèïèòå è äåéñòâèòåëíîñò-

òà: Åâðåèòå â áúëãàðñêàòà ñëîâåñíîñò îò íà÷àëîòî íà ÕIÕ âåê äî

Îñâîáîæäåíèåòî, 73–90; Ïàâëîâ, È. Õðàíèòåëíàòà íîðìà ïðåç

Âúçðàæäàíåòî, 96–112; Éîðäàíîâà, Þ. Rhapsody in Blue: áúëãàð-

ñêèÿò ëèòåðàòóðåí ïðîåêò íà Àìåðèêà, 113–120; Êðóøåâà, Ê. Åâðîïà

è åâðîïåéöèòå â ïóáëèöèñòèêàòà íà Ãåî Ìèëåâ, 141–158; Íàíêîâ, Í.

Çà êâàäðàòóðàòà íà êðúãà: ìîòèâúò „nevermore“ íà Ïî è áúëãàðñêèÿò

ëèòåðàòóðåí (íå) ìîäåðíèçúì, 159–196.

Ìèíàëî / Minalo. Ãë. ðåä. Ëþáîìèð Þðóêîâ. ISSN 1310-3415.

2000, ¹ 2: Áîøíàêîâà, À. è Ê. Áîøíàêîâ. Åçèêúò íà îáðàçèòå â

ïàìåòíèöè íà òðàêèéñêàòà êóëòóðà, 5–24; Âëàäèìèðîâ, Ã. è

Òð. Àíãåëîâ. Òàéíèòå íà âèçàíòèéñêîòî âîåííî èçêóñòâî, 25–34;

Ãðóñåâ, Ì. Çà ðàçïðîñòðàíåíèåòî íà õåòåðîäîêñíèÿ èñëÿì ñðåä áúë-

ãàðñêèòå ìþñþëìàíè, 35–43; Êüîñåâà, Öâ. Åïèñêîï Ñòåôàí è ðóñ-

êèòå áåæàíöè â Áúëãàðèÿ, 44–54; Ñèìåîíîâà, Ã. Ñúþçúò íà àðòèñ-

òèòå – ôàêòîð â ðàçâèòèåòî íà áúëãàðñêîòî òåàòðàëíî èçêóñòâî ñëåä

Âòîðàòà ñâåòîâíà âîéíà, 55–63; Âúëêàíîâ, Â. Åäíà ñðåùà ñ Éîñèô

Ñòàëèí, 64–79; Ãðîçåâ, Ê. Äâà íîâîðàçñåêðåòåíè äîêóìåíòà çà

Áúëãàðèÿ îò àðõèâèòå íà Ëèíäúí Äæîíñúí, 80–84; Êîëåâà, Ì. Ïàäà-

íåòî íà Áåðëèíñêàòà ñòåíà è îáåäèíÿâàíåòî íà Ãåðìàíèÿ, 85–93.

Ìóçèêàëíè õîðèçîíòè. Ñúþç íà áúëãàðñêèòå ìóçèêàëíè è òàíöîâè

äåéöè. Ãë. ðåä. Þëèàí Êóþìäæèåâ. ISSN 1310-0076.

2000, ¹ 8: Ðàéíîâà, Ì. Ìåëîäè÷åñêè îñîáåíîñòè ïðè ôîðìî-

44

îáðàçóâàíåòî íà ãðèãîðèàíñêèòå credo-ìåëîäèè â IV ìîäóñ, 23–28;

Êî÷åâà, Ê. Çà íÿêîè ôîðìè íà ñúâðåìåííîòî èíòåðïðåòèðàíå íà

áúëãàðñêèÿ òàíöîâ ôîëêëîð, 33–35; Îøàíîâ, Ä. Ïðîáëåìè íà ëè-

íåàðíàòà õàðìîíèÿ, 19–28.

Íóìèçìàòèêà è ñôðàãèñòèêà. ISSN 0861-8313.

1999, ¹ 2: Ðóñåâà, Á. Äâà ôðàãìåíòà îò çëàòíè ñúêðîâèùà ñúñ

ñòàòåðè, íàìåðåíè îêîëî Ïåðíèê è â Ðàäîìèðñêî, 3–12; Ïðîêî-

ïîâ, È. è Ä. Âëàäèìèðîâà-Àëàäæîâà. Ìîíåòíà êîëåêöèÿ íà èñòî-

ðè÷åñêè ìóçåé – Øóìåí. Ìîíåòè è ìîíåòíè ñúêðîâèùà îò II–I âåê

ïð. Õð., 13–66; Áîøêîâà, Á. Êóëòúò íà Õåðàêúë â Ñåðäèêà (Ïî íóìèç-

ìàòè÷íè äàííè), 67–76; Ïåí÷åâ, Âë. Àóðåóñ íà Ìàíëèÿ Ñàíòèëà îò

ôîíäà íà ÍÈÌ – Ñîôèÿ, 77–78; Ïåí÷åâ, Âë. Îòíîâî çà ìîíåòèòå

íà Òåîäîð (Ïåòúð) Áåëãóí, 79–88; Ïåí÷åâ, Âë. Êîëåêòèâíà íàõîäêà

ñ ìåäíè ìîíåòè íà äåñïîò ßêîâ Ñâåòîñëàâ, 89–102; Õðèñòîâà, Í.

Ìîíåòîñå÷åíåòî íà ãðàä Øàìàõè ïðåç XVI â., 103–110; Êîé÷åâ, Àò.

è Â. Ìóòàôîâ. Àõòîïîëñêîòî ìîíåòîñå÷åíèå ïðåç XIX âåê.

„Öúðêîâíèòå ïàðè“ â ãð. Àõòîïîë, 111–115.

Ïðîáëåìè íà èçêóñòâîòî. ÁÀÍ, Èíñòèòóò çà èçêóñòâîçíàíèå.

Ãë. ðåä. ïðîô. Åëêà Áàêàëîâà. ISSN 0032-9371.

2000, ¹ 1: Ìóòàôîâ, Å. Èäåÿòà çà ïåðñïåêòèâàòà êàòî ðàçøèðÿ-

âàíå íà õóäîæåñòâåíîòî ïðîñòðàíñòâî â åðìèíèèòå îò íà÷àëîòî íà

XVI â., 17–19; Êóþìäæèåâ, À. Àðõèòåêòóðà, ðèòóàë è ñòåíîïèñ â

ãëàâíàòà öúðêâà íà Ðèëñêèÿ ìàíàñòèð, 20–26; Ãåíîâà, È. Èçêóñòâîòî

â Áúëãàðèÿ è íà Áàëêàíèòå ïðåç ïúðâàòà ïîëîâèíà íà ÕÕ âåê –

ìîäåðíèçàöèÿ è ìîäåðíèçìè, 40–54; Ìóòàôîâ, Å. Ïîêîëåíèåòî íà

30–òå è ãðóïàòà „ÒÅÕÍÈ“ â ãðúöêàòà êóëòóðà, 55–57.

2000, ¹ 2: Ïðîêîïîâ, È. Îðèãèíàëíè òàñîñêè òåòðàäðàõìè è

òåõíèòå èìèòàöèè â ñúêðîâèùåòî îò Ñúáðàíîâî (Ñúáðàíî) Íîâîçà-

ãîðñêî (IGCH 965), 3–10; Ìàðàçîâ, È. Íîâ ÷åðâåíîôèãóðåí êðàòåð

îò „Ìàéñòîðà íà Êëåîôîí“, 11–18; Ìàòàêèåâà–Ëèëêîâà, Ò. Íåèç-

âåñòíè èêîíè îò Íàöèîíàëíèÿ èñòîðè÷åñêè ìóçåé, 19–24; Ãåðãî-

âà, È. Äâà õîðîñà â Íàöèîíàëíèÿ èñòîðè÷åñêè ìóçåé, 25–31; Ãå-

íîâà, Å. Äå÷àíñêàòà äàðîõðàíèòåëíèöà îò 1626, 32–40; Áîíåâà, Ë.

Îãúíÿò è âîäàòà â íàðîäíîòî è ðåëèãèîçíîòî èçêóñòâî (åäíà èçëîæáà

íà ÍÈÌ â ÍÄÊ), 46–49; Âåëèêîâà, Â. Èçëîæáàòà „Ðîäúò Áàëàí“ –

45

ðîäîâà õðîíèêà ïðåäè è â Òðåòàòà áúëãàðñêà äúðæàâà, 50–56; Äî-

ñåâà, È. Íåïóáëèêóâàíà îáðî÷íà ïëî÷êà îò ñáèðêèòå íà ÍÈÌ, 57–

59; Èíêîâà, Ì. Íîâè ïàìåòíèöè íà ñòàðîáúëãàðñêàòà ìåòàëî-

ïëàñòèêà îò ÍÈÌ, 60–63.

2000, ¹ 4: Ãåðãîâà, È. Êóëòúò êúì ñâ. êðàë Ìèëóòèí „Ñî-

ôèéñêè“ â Áúëãàðèÿ, 10–18; Ãàãîâà, Í. Êóëòúò íà ñâ. êðàë Ìèëóòèí

ñïîðåä íåãîâèòå æèòèÿ, 19–22; Ìóñàêîâà, Åë. Ïàìåòèòå íà ñâåòöèòå

â áúëãàðñêèòå èçáîðíè åâàíãåëèÿ, 23–28; Ãåíîâà, Åë. Êóëòúò êúì

ìîùèòå è ìîùåõðàíèòåëíèöèòå â Ðèëñêèÿ ìàíàñòèð, 33–40; Áîòó-

øàðîâ, Ëþáåí. Êàëåíäàðíîòî äåëåíå íà ãîäèíàòà è ñâåòè Ãåîðãè è

ñâåòè Äèìèòúð êàòî íàðîäíè ñâåòöè. (Êúì èêîíîãðàôèÿòà íà ñâåò-

öèòå êàòî êîííèöè), 41–45; Ïîïîâà, Åë. Ïðàîòåö Íîé – êóëò, èêîíè,

àïîêðèôè (XVIII–XIX â), 46–52; Êëèñàðîâ, Í. Èêîíè íà àïîñòîë

Òîìà – ïîêðîâèòåë íà äþëãåðèòå â Áúëãàðèÿ, 53–58; Âúëåâà, Þ.

Ïîãðåáåíèÿ ad sanctos ïðåç ðàííèòå õðèñòèÿíñêè âåêîâå, 59-62.

Ïðîìåòåé. Áúëãàðñêà àñîöèàöèÿ íà ïðåïîäàâàòåëèòå ïî êëàñè÷åñêè

äðåâíîñòè. Ãë. ðåä. Äîö. ä-ð Àíà Íèêîëîâà.

1999, ¹ 1: Áàëàáàíîâ, Àë. Áúëãàðèÿ è êëàñè÷åñêàòà êóëòóðà,

6–8; Áîãäàíîâ, Á. Êëàñè÷åñêîòî îáðàçîâàíèå â Áúëãàðèÿ, 9–13; Ñëà-

âîâà, Ì. Çàêîíèòå è áîãîâåòå íà äðåâíèòå ãúðöè, 14–15; Ñëàâîâà, Ì.

Äðåâíîòî ïðàâîñúäèå è „Äèàëîçè íà ìúðòâèòå“, 16–18; Ãî÷åâ, Í.

Çà îðãèíàëèòå è òðóäíèÿ äîñòúï äî òÿõ, 19–25; Ãàíäåâà, Ð. Òðàãè÷-

íîòî ó Åñõèë, Ñîôîêúë è Åâðèïèä, 29–37; Ãåðäæèêîâà, Â. „Ïðèçðà-

êúò“ íà Ïëàâò íà áúëãàðñêè, èëè Dorîthea vortit bàrbare, 58–62; Äàñ-

êàëîâ, À. Ñúîòâåòñòâèå ìåæäó êîìåäèÿòà íà Ïëàâò „Åïèäèê“ è âúë-

øåáíàòà ïðèêàçêà, 63–70; Òàáàêîâà, Ä. Ñúíÿò íà Îäèñåé, 77–78.

Ñïèñàíèå íà Áúëãàðñêàòà àêàäåìèÿ íà íàóêèòå. È. ä. ãë. ðåä. ÷ë.-

êîð. ß÷êî Èâàíîâ. ISSN 0007-3989.

2000, ¹ 3: Àòàíàñîâ, À. Îáùåñòâåíèòå íàóêè â ÁÀÍ, 14–19.

2000, ¹ 4: ßêèìîâ, Í. Áúëãàðñêàòà àêàäåìèÿ íà íàóêèòå ïðåç

1999 ã.

2000, ¹ 5: Áàé÷èíñêà, Êð. Äèíàìèêà â öåííîñòíàòà ñèñòåìà

íà áúëãàðèíà â ïðåõîäà êúì äåìîêðàòè÷íî îáùåñòâî.

2000, ¹ 6: Ìóòàô÷èåâà, Â. Ïàðàëåëè íà èñòîðèÿòà – Èáåðèÿ è

Áàëêàíèòå, 3–5; Êîñåâ, Ê. è Ñò. Äîéíîâ. Âúçêðåñåíèåòî íà Áúëãàðèÿ

46

(1877–1878), 6–10; Ñòîÿíîâà, Ð. è Â. Íèêîëîâà. Áëàãîòâîðèòåëíîñò

è äàðèòåëñòâî â Áúëãàðèÿ (1878–1944) – ñúñòðàäàíèå è âÿðà â áúäå-

ùåòî, 11–15; Öâåòêîâ, Ïë. Äåìîêðàöèÿ è äèêòàòóðà ïðåç ÕÕ âåê,

16–19; Ìàðêîâ, Ã. Áàëêàíèçàöèÿòà – èñòîðè÷åñêàòà ñúäáà íà Þãî-

èçòî÷íà Åâðîïà, 20–23; Öàíåâà, Ì. Èâàí Âàçîâ è Êèðèëî-Ìåòî-

äèåâàòà êóëòóðíà òðàäèöèÿ, 35–38.

Ñòàðèíè. Ñïèñàíèå çà áàëêàíñêà àðõåîëîãèÿ. Ãë. ðåä. Â. Íèêîëîâ.

ISSN 1311-2929.

1999, ¹ 1: Íèêîëîâ, Â. Âàðèàíòè íà ïðåõîäà îò ðàííèÿ êúì

êúñíèÿ íåîëèò â Òðàêèÿ è äîëèíàòà íà Ñòðóìà, 5–16; Áîíåâ, Àë.

Åäèí âîäåí ïúò â äðåâíîñòòà (êð. íà II – íà÷. íà I õèë. ïð. Õð.), 17–

21; Ìàðàçîâ, Èâ. Íèìôàòà Õðèçå , 22–46; Êèòîâ, Ã. Ôîðìà, ñúäúð-

æàíèå è ïðåäíàçíà÷åíèå íà òðàêèéñêèòå ìîãèëè, 47–56; Áàëàáà-

íîâ, Ï. Âëàäåíèÿòà íà Ñàäàëà, 57–62; Äè÷åâ, Â. Îñíîâíè ïîíÿòèÿ

â ñåëèùíîòî èçñëåäâàíå è êîíêðåòíîòî èì ïðèëîæåíèå – ïðèìåðúò

ñ àíòè÷íèòå ãðàäîâå, 63–68; Äè÷åâà-Âàñèëåâà, À. Çàïàäíîåâðîïåéñ-

êàòà ïîëèòèêà íà ñðåäíîâåêîâíà Áúëãàðèÿ ïðåç IX–XI â., 69–80;

Îâ÷àðîâ, Í. Åïèãðàôñêè ïàìåòíèöè îò Âàðäàðñêà Ìàêåäîíèÿ 81–

92; Áú÷âàðîâ, Êð. Ìàíäèáóëà îò ðàííîíåîëèòíîòî ñåëèùå Ñëàòèíà,

93–96; Àëàäæîâ, Æ. Ïðàáúëãàðñêèÿò òèï àìóëåòè îò Ìàêåäîíèÿ è

Ñúðáèÿ, 97–100; Éîðäàíîâ, Èâ. Íîâ ïå÷àò íà Ñèìåîí I Âåëèêè (893–

927), 101–106; Ìàðêîâ, Í. Åäèí ðÿäúê êóëòîâ ñúä îò Çàïàäíà Áúëãà-

ðèÿ îò ïúðâàòà ïîëîâèíà íà XVI â., 107–108; Ìàðêîâ, Í. Åäíà êúñíî-

ñðåäíîâåêîâíà ãðèâíà îò ñáèðêèòå íà Íàöèîíàëíèÿ èñòîðè÷åñêè

ìóçåé, 109–110.

1999, ¹ 2: Íèêîëîâ, Â. Êóëòóðíî-õðîíîëîãè÷åñêè ïðîáëåìè

íà ðàííèÿ íåîëèò â äíåøíà Çàïàäíà Áúëãàðèÿ, 59–65; Ãþðîâà, Ì.

Òðàñîëîãè÷åñêè àíàëèç íà ðàííîíåîëèòíàòà êðåìú÷íà êîëåêöèÿ îò

Òðàêèÿ, 66–76.

Ñòàðîáúëãàðèñòèêà / Paleobulgarica. ÁÀÍ, Êèðèëî-Ìåòîäèåâñêè

íàó÷åí öåíòúð. Ãë. ðåä. ñò.í. ñ. Ñâåòëèíà Íèêîëîâà. ISSN 0204-

4021.

2000, ¹ 1: Äîãðàìàäæèåâà, Å. Ñèíàêñàðíèòå ÷åòèâà â ðàííèòå

ñëàâÿíñêè åâàíãåëñêè ðúêîïèñè, 3–40; Èâàíîâà, Ì. Òèïîâåòå íàñëî-

âè â ïðåïèñâà÷åñêàòà òðàäèöèÿ íà Æèòèåòî íà Êîíñòàíòèí-Êèðèë,

47

41–52; Pavlikianov, The Slavic Lingual Presence in the Athonite Capital

of Karyai (the Slavic Manuscripts of the Protaton Library), 77–111.

2000, ¹ 2: Èâàíîâà, Êë. Æèòèåòî íà Âàðâàð Ìèðîòî÷åö Ïåëà-

ãîíèéñêè (Áèòîëñêè), 40–60; Êîñòîâà, Êð. Êúì âúïðîñà çà Êèðèëî-

Ìåòîäèåâèòå ïðåâîäà÷åñêè ïîõâàòè â Êíèãà Éîâ îò ðúêîïèñ F. I.

461 íà Ðóñêàòà íàöèîíàëíà áèáëèîòåêà â Ñàíêò Ïåòåðáóðã, 61–69;

Ìèð÷åâà, Á. Ñëóæáàòà çà ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè â Ïðàçíè÷åí ìèíåé

¹ 122 îò Íàðîäíàòà áèáëèîòåêà „Ñâ. ñâ. Êèðèë è Ìåòîäèé“ â Ñîôèÿ,

70–84; Òîí÷åâà, Õð. Çà íàñëåäíèöèòå íà ãëàãîëè÷åñêèòå ìîëèòâè

ïðè ïðèðîäíè áåäñòâèÿ, 85–91; Ñìÿäîâñêè, Ñò. Çà òèïîëîãè÷åñêèòå

óñïîðåäèöè íà ôèãóðàëíèòå ïðèïèñêè â ñðåäíîâåêîâíèòå ðúêîïèñè,

92–96; ×îëåâà-Äèìèòðîâà, À. Ñòàðèííè ëè÷íè èìåíà â ìèêðîòî-

ïîíèìèÿòà , 97–111.

2000, ¹ 3: Éîâ÷åâà, Ì. è Ì. Êàìóëÿ. Îò ëåêñèêàòà äî ñòðóêòó-

ðàòà íà Êíèãàòà íà ïðîðîê Èåçåêèèë: ðåçóëòàòè îò êîìïþòúðíî

èçñëåäâàíå íà ñðåäíîâåêîâåí òåêñò íà ðàçëè÷íè ðàâíèùà, 3–20;

Òúïêîâà-Çàèìîâà, Â. Äþêàíæîâ ñïèñúê, 21–49; Áúðëèåâà Ñ., Ìîñ-

êîâñêèÿò ïðåïèñ íà Äþêàíæîâèÿ ñïèñúê, 50–65; Äîãðàìàäæèåâà,

Å. Ëåêöèîíàðíûå ñïðàâî÷íèêè Ñàââèíîé êíèãè ñ äðåâíåðóññêèìè

äîïîëíåíèÿìè, 66–75; Íèêîëîâ, À. Ñòàðîáúëãàðñêèÿò ïðåâîä íà

„Èçëîæåíèå íà ïîó÷èòåëíè ãëàâè êúì èìïåðàòîð Þñòèíèàí“ îò

äÿêîí Àãàïèò è ðàçâèòèåòî íà èäåÿòà çà äîñòîéíñòâîòî íà áúëãàð-

ñêèÿ âëàäåòåë â êðàÿ íà IÕ– íà÷àëîòî íà Õ â., 76–105; Ðàéêîâà, Ì.

Êúì èñòîðèÿòà íà íàèìåíîâàíèÿòà íà çîäèàêàëíèòå çíàöè (Âåçíè,

Âîäîëåé), 106–115

Ñòàðîáúëãàðñêà ëèòåðàòóðà. ÁÀÍ, Èíñòèòóò çà ëèòåðàòóðà.

Îòã. ðåä. Ëèëÿíà Ãðàøåâà. ISSN 0204-868X.

1999, ¹ 31: Ïîïîâ, Ã. Õâàëíà ï½íè½ êîíñòàíòèíîâà (Áîãîÿâëåíñêè

(ïðåäïðàçíè÷íè ñòèõèðè íà Êîíñòàíòèí Ïðåñëàâñêè â ðóñêè ìèíåé

îò XII–XIII â.), 3–23; Èâàíîâà, Êë. Íåèçâåñòíà ñðúáñêà ñëóæáà çà

ñâ. Àõèë Ëàðèñêè (Ïðåñïàíñêè), 24–40; Nikolîv, St. Building the Tower

of Babel (Michael III, Photius and Basil I and the Byzantine Approval

for the Use of the Slavic Liturgy and Alphabet in the Late Ninth Cen-

tury, 41–53; Ñëàâîâà, Ò. Íàé-ðàííèÿò ñëàâÿíñêè ðúêîïèñ íà

Ìîéñååâîòî Ïåòîêíèæèå, 54–65; Ïåòðîâà, Ì. Ñëàâÿíñêè ñáîðíèöè

îò ìàòåðè÷åí òèï: ñúñòàâ, ïðîèçõîä è îñîáåíîñòè, 66–83; Èâàíîâà,

Ì. Ìèõàèë Âîèí â îãëåäàëîòî íà Áîãîðîäèöà, 84–88; Ëîçàíîâà, Ð.

48

Áåëåæêè âúðõó ìèíèàòþðàòà „Âèäåíèåòî íà ïðîðîê Èñàÿ è ïðîðîê

Èåçåêèèë“ îò Òîìè÷îâèÿ ïñàëòèð, 89–104; Ìèí÷åâà, À. Íåä¼ë½

öâ¼òüíའ– âðüáíèöà, 105–115; Ñìÿäîâñêè, Ñò. Åäèí àíòè÷åí ìîòèâ

çà ñìúðòòà è ñëåäèòå ìó â Èçòî÷íîòî è Çàïàäíîòî ñðåäíîâåêîâèå,

16–119; Èâàíîâà, Í. Àáàãàð (1651) íà Ôèëèï Ñòàíèñëàâîâ â

þæíîñëàâÿíñêè êîíòåêñò, 120–126.

Ñúïîñòàâèòåëíî åçèêîçíàíèå / Ñîïîñòàâèòåëüíîå ÿçûêîçíàíèå/Con-

trastive Linguistics. Ñîôèéñêè Óíèâåðñèòåò „Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè“.

Çàì.-ãë. ðåä. Ïàâåë Ïåòêîâ. ISSN 0204-8701.

1999, ¹ 1: Ñòîåâà, Ò. Ñòðóêòóðíûå è ïðîñîäè÷åñêèå õàðàêòå-

ðèñòèêè íîâûõ ñëîæíûõ ñëîâ áîëãàðñêîãî ÿçûêà ñ êîìïîíåíòàìè

èíòåðíàöèîíàëüíîãî õàðàêòåðà, 5–11; Õðèñòîôîðîâà, À. Æóðíàëèñ-

òè÷åñêàòà ôðàçåîëîãèÿ â ñúðáîõúðâàòñêèÿ è áúëãàðñêèÿ åçèê – ñå-

ìàíòè÷íè è ôóíêöèîíàëíè àñïåêòè, 12–25; Ïàðàøêåâîâ, Á. Äåêîì-

ïîçèöèÿòà êàòî ïîõâàò ïðè çàåìàíåòî íà íåìñêè ñëîæíè äóìè, 26–

33.

1999, ¹ 2–3: Êîäæàáàøåâà, Ê. Ëåêñèêî-ñèíòàêòè÷íè ñðåäñòâà

çà èçðàçÿâàíå íà „âúçìîæíîñò“ â ðàçãîâîðíèÿ ñòèë íà ñúâðåìåííèÿ

áúëãàðñêè è ïîëñêè åçèê, 5–12; Ñòîÿíîâà, Þ. Èíòåðíàöèîíàëèçàöèÿ

íà ñëîâàøêèÿ è áúëãàðñêèÿ ðå÷íèêîâ ñúñòàâ, 24–33; Èâàíîâà, Í.

Ñúðáè è áúëãàðè ìåæäó Ñðåäíîâåêîâèåòî è íîâîòî âðåìå – åçèêîâè

èçìåðåíèÿ íà èñòîðè÷åñêîòî ñúçíàíèå, 72–80; Ïîëèòîâ Ñ.,

Âúçìîæíîñòè çà èçðàçÿâàíå íà íÿêîè íåìñêè ñóáñòàíòèâíè

ñëîâîñú÷åòàíèÿ îò íàó÷íî-òåõíè÷åñêàòà ëèòåðàòóðà, 104–114;

Ìîëëå, Ê. Çà ÷ëåíóâàíåòî â áúëãàðñêèÿ è ìàêåäîíñêèÿ, 115–122;

Ïîïîâ, Ê. Ñåìàíòèêî-ñòèëèñòè÷åñêàÿ õàðàêòåðèñòèêà îáðàùåíèÿ

â ïîâåñòè „Áåäíûå ëþäè“ Ô. Ì. Äîñòîåâñêîãî, 123–132; Ïîïîâ, Ê.

„Êóðàæ“ – åäèí âêîðåíåí â áúëãàðñêèÿ åçèê ãàëèöèçúì, 133–136.

1999, ¹ 4: Àëìàëåõ, Ì. Ñåìàíòèêà è ñèíòàêñèñ íà ñëîâîñú÷å-

òàíèÿ îò äâå ñúùåñòâèòåëíè â èâðèò è â áúëãàðñêè „ðîäèòåëíà îò-

íîñáà“, 5–30; Öîíåâà Ñ., Áúäåùåòî â ñòàðîáúëãàðñêèÿ åçèê è

òåîðèÿòà çà ïðîòîòèïèòå, 82–96; Àëåêñàíäðîâà, Ð. Ðîëÿòà íà

òðàäèöèîííàòà íàðîäíà êóëòóðà çà ñúçäàâàíåòî è ïðîìåíèòå íà

íàçâàíèåòî íà äèâèòå æèâîòíè (çà íÿêîè íàçâàíèÿ íà æàáàòà), 97–

104; Ïîïîâà, Â. Åêñïåðèìåíòàëíî èçñëåäâàíå íà ñâîáîäíèòå

ñëîâåñíè àñîöèàöèè íà ñòî áúëãàðñêè äåöà, 105–116.

49

Ôèëîñîôñêè ôîðóì. ISSN 1311-1213

1999, ¹ 4: Èâàíîâà, Ä. Àñïåêòè â òúëêóâàíå íà áîãîìèëñòâîòî,

145–152; Ñïàñîâà, Ï. Èçêóñòâîòî êàòî ÷àëãà, 225–230.

Balkanistic Forum / Áàëêàíèñòè÷åí ôîðóì. Ìåæäóíàðîäåí óíèâåð-

ñèòåòñêè ñåìèíàð çà áàëêàíèñòè÷íè ïðîó÷âàíèÿ è ñïåöèàëèçàöèè

ïðè Þãîçàïàäíèÿ óíèâåðñèòåò „Íåîôèò Ðèëñêè“ â Áëàãîåâãðàä.

Ãë. ðåä. ïðîô. Èëèÿ Êîíåâ. ISSN 1310-3970.

1999, ¹ 1–3: Ñúáåâà, Ñâ. Êîíòåêñòèòå â ðàçêàçà (êúì íàðàòèâ-

íîòî êîíñòðóèðàíå íà ñîöèàëíèòå îáåêòè), 46–55; Âúë÷åâ, Ã. Ðîëÿ

è çíà÷åíèå íà ÷óæäåíöèòå çà ïðîöåñèòå, ïðîòè÷àùè â ðàçâèòèåòî

íà áúëãàðñêàòà ñëåäîñâîáîæäåíñêà ëèòåðàòóðà, 123–130; Òàñåâà, Ã.

Çà íÿêîè ïîñëåäñòâèÿ îò ðåôîðìèòå íà Ïåòúð I (1725–1828) (âëàñò

è èíòåëèãåíöèÿ â Ðóñèÿ), 142–157.

Bulgarian Historical Review / Revue bulgare d’Histoire. Bulgarian Academyof Sciences, Institute of history. Ed.-in-Chief Radoslav Popov. ISSN 0204-8906.

2000, ¹ 1–2: Kabakèiev, J. Thrakien in den Plänen Philipp II und

Alexander III (341–323 v.u.Z.), 3–19; ×åøìåäæèåâ, Ä. „Ñîôèÿ – Ïðå-

ìóäðîñòü Áîæüÿ“ â Êèðèëëî-Ìåôîäèåâñêîì àãèîãðàôè÷åñêîì

öèêëå, 20–33; Manolova-Nikolova, N. Das mittlere Westbulgarien 1877–

1879 (Übergang zwischen zwei Epochen), 41–55; Vatchkov, D. Des essais

de rétablissement financier et économique de la Bulgarie après la Première

guerre mondiale (1920–1923), 56–83.

Études balkaniques. Académie bulgare des Sciences. Institut d’étudesbalkaniques. Réd. en chef Agop Garabedian. ISSN 0324-1654.

2000, ¹ 1: Dimitrov, S. Ottoman Studies in Bulgaria after the Sec-

ond World War, 29–58; Marèeva, I. Change of the Guard. The Struggle for

Power in Bulgaria 1953 – 1962. Part I. 1953 –1956, 59–78; Velkova, S. The„Slav Neighbour“ in the Eyes of Noted Greek Intellectuals form the End ofthe 19th and the Beginning of the 20th Century, 128–138; Laèev, M. Limiteset métropolites de l’érparchie de Vidin au XVIIIe siècle (D’après les docu-ments ottomans), 156–166; Yoncheva, Z. Orthodox Princesses in the Courtof Ottoman Rulers, 167–178.

2000, ¹ 2: Melamed, G. La pénétration des idées de J.-J. Rousseau

50

en Bulgarie au XIXe siècle, 10–15; Aretov, N. The Prose of EuropeanEnlightment and the Bulgarian Culture, 16–20; Zaimova, R. L’Histoire dumoine Paissij (1762) dans le contexte européen, 31–35; Marèeva, I. Changeof the guard. The Struggle for Power in Bulgaria 1953 – 1962. Part II. 1957–1962, 36–57; Ivanova, B. Portraits in National Revival manuscripts Illu-mination and Group Scenes, 77–95; Valtchinova, G. „Visages nationaux“du culte de sainte Parascève/Petka d’Epivatos: une approche historico-anthropologique, 96–111; Cholova, Ts. Medieval Science in the Balkans(4th – 15th cc.), 112–126.

2000, ¹ 3: Mitseva, E. Traditions and Innovations in the Feasts ofthe Armenian Community in Bulgaria, 35–40; Simeonova, L. Constantino-politan Attitudes towards Aliens and Minorituies, 860s–1020s. Part I, 91–112; Kotova, D. Entre mariage et mort pour l’époux: la famille thrace recon-sidérée, 144–151.

51

ÄÈÑÅÐÒÀÖÈÈ

2000

ÅÇÈÊ È ËÈÒÅÐÀÒÓÐÀ

Ðåíåòà Ãðèãîðîâà Àëåêñàíäðîâà. Ìîòèâàöèîííèòå ìîäåëè â ñëàâÿíñêàòà

çîîíèìèÿ. Ñ., 2000.

Âëàäèìèð Àòàíàñîâ Àòàíàñîâ. Ïîåçèÿòà íà Íèêîëà Âàïöàðîâ – ìèòîâå,

ñòðóêòóðè, ïðî÷èòè. Ñ., 2000.

Àëáåíà Äèìèòðîâà Áàåâà. Íàðàòèâíè ìîäåëè â öèêúëà „Àêî ìîæåõà äà

ãîâîðÿò“ îò Éîðäàí Éîâêîâ. Ñ., 2000.

Ïîëèíà Þðèåâíà Áîêîâà. Ëåêñèêîãðàìàòè÷íà èíòåðôåðåíöèÿ â óñëîâèÿòà

íà áúëãàðî-ðóñêîòî äâóåçè÷èå (âúðõó ìàòåðèàëè îò ñåëî Ñóâîðîâî (Øåêåðëèê–

Êèòàé). Ñ., 2000.

Ñâåòëîçàð Ìåòîäèåâ Âëàéêîâ. Ïîñòîÿííèòå ñðàâíåíèÿ â ñòàðîáúëãàðñêèÿ è

ñòàðîðóñêèÿ êíèæîâåí åçèê (Õ–ÕIV âåê). Àñïåêòè íà ñúùíîñòíàòà èì õàðàê-

òåðèñòèêà. Ñ., 2000.

Áèñåðà Ëàçàðîâà Äàêîâà. Çíàê è ñèìâîë â ïîåçèÿòà íà Ï. Ê. ßâîðîâ. Ñ., 2000.

Èðåí Èâàí÷åâà. Àñïåêòè íà ìåæäóòåêñòîâîñòòà â áúëãàðñêàòà æåíñêà ïîåçèÿ

îò ñðåäàòà íà ÕIÕ äî 20–òå ãîäèíè íà ÕÕ âåê. Ñ., 2000.

Íèíà Ïåòðîâà Êîâà÷åâà. Ñîïîñòàâèòåëüíîå îïèñàíèå, ãðàììàòè÷åñêîãî

ñòðîÿ ðóññêîãî è áîëãàðñêîãî ÿçûêîâ (ìîðôîëîãèÿ èìåíè ñóùåñòâèòåëüíîãî

è ãëàãîëà). Ñ., 2000. ÄÍ

Äèìèòúð Òîäîðîâ Êðúñòåâ. Áúëãàðñêà ëèòåðàòóðíà èñòîðèÿ. Êîíöåïöèè è

ïðîåêòè. Ñ., 2000.

Ãåîðãè Âúë÷åâ Ïåòêîâ. Ñòèøíèÿò ïðîëîã â ñòàðàòà áúëãàðñêà, ñðúáñêà è

ðóñêà ëèòåðàòóðà (ÕIV–ÕV âåê). Ñ., 2000. ÄÍ

Àíàñòàñèÿ Íè÷åâà Ïåòðîâà. Åçèêîâàòà ìåòàôîðà è áàëêàíñêàòà êàðòèíà íà

52

ñâåòà (âúðõó ìàòåðèàë îò ñåìàòíè÷íîòî ïîëå îòðèöàòåëíè åìîöèè â

áàëêàíñêèòå åçèöè). Ñ., 2000.

Ïåíêà Ñòîÿíîâà Ïåõëèâàíîâà. Ãëàãîëíàòà ìåòîíèìèÿ â ñúâðåìåííèÿ áúë-

ãàðñêè åçèê. Ñ., 2000.

Àíäðåàíà Áîðèñîâà Ïðåäîåâà. Íåâåðáàëíè (ïàðàëèíãâèñòè÷íè) ñðåäñòâà â

ïóáëèöèñòè÷íèòå òåëåâèçèîííè ïðåäàâàíèÿ. Ñ., 2000.

Þðèé Ïåòðîâ Ïðîäàíîâ. Ôåíîìåíúò â ãîâîðåíåòî âúâ âúçðîæäåíñêàòà

ëèòåðàòóðà. Ñ., 2000.

Åìèëèÿ Êðóìîâà Ñòàé÷åâà. Òåîäîð Òðàÿíîâ è íåìñêîåçè÷íàòà ëèðèêà. Ñ.,

2000. ÄÍ

Âàëåðè Ñòîèëîâ Ñòåôàíîâ. ×îâåêúò â ñëîâîòî (ïðîáëåìàòèçàöèÿ íà èäåí-

òè÷íîñòòà â òâîðáè îò áúëãàðñêàòà ëèòåðàòóðà). Ñ., 2000. ÄÍ

Êðàñèìèðà Àíãåëîâà ×àêúðîâà. Êàòåãîðèÿòà êðàòíîñò â ñúâðåìåííèÿ áúëãàð-

ñêè êíèæîâåí åçèê. Ñ., 2000.

Ñòåôàí Èâàíîâ Øèêåðîâ. Òèïîëîãèÿ â õóäîæåñòâåíîòî âçàèìîäåéñòâèå â

ëèòåðàòóðíàòà òâîðáà. Ñ., 2000.

ÈÑÒÎÐÈß È ÀÐÕÅÎËÎÃÈß

Ãåðãàíà Âåëè÷êîâà Ãåîðãèåâà. Ïðîïàãàíäàòà íà ôàøèçìà â Áúëãàðèÿ (1922–

1934 ã.). Ñ., 2000.

Ñòàíêà Íèêîëîâà Ãåîðãèåâà. Åìèãðàíòñêîòî äîáðóæàíñêî æåíñêî äâèæåíèå

â Áúëãàðèÿ 1919–1940 ã. Ñ., 2000.

Äèìèòúð Ãåîðãèåâ Ãîöåâ. Êóëòóðíî-ïðîñâåòíè è íàó÷íè îðãàíèçàöèè íà

ìàêåäîíñêèòå áúëãàðè â ïåðèîäà 1919–1941 ã. Ñ., 2000. ÄÍ

Èâàíêà Èâàíîâà Äîí÷åâà. Êóëòúò êúì Àñêëåïèé â Òðàêèÿ. Ñ., 2000.

Ñòåëà Ìèë÷åâà Äîí÷åâà. Ïðèíöèïè è èíòåðïðåòàöèÿ íà ïëàíîâàòà è îáåìíà

êîìïîçèöèÿ íà êðúñòîêóïîëíèòå öúðêâè â Ïðåñëàâ. Ñ., 2000.

Ðóìåí Òåîôèëîâ Èâàíîâ. Äîëíîäóíàâñêàòà îòáðàíèòåëíà ñèñòåìà ìåæäó

Äîðòèêóì è Äóðîñòîðóì îò Àâãóñò äî Ìàâðèêèé. Ñ., 2000. ÄÍ

Ãèòà Íèêîëîâà Éîâ÷åâà. Áúëãàðñêàòà åìèãðàöèÿ â Íîâèÿ ñâÿò è Ìàêåäîíñêèÿ

âúïðîñ 1944–1949 ã. Ñ., 2000.

Ñâåòëîçàð Õðèñòîâ Íåäåâ. Ïðîïàãàíäà è êóëòóðíà äåéíîñò â Áúëãàðñêàòà

àðìèÿ (1944–1948 ã.). Ñ., 2000.

53

Êðàñèìèð Ïåòðîâ Íèêîâ. Êóëòóðíè êîíòàêòè íà Þæíà Òðàêèÿ ñ Åãåéñêèÿ

ñâÿò ïðåç ðàííàòà æåëÿçíà åïîõà ïî äàííè íà êåðàìèêàòà. Ñ., 2000.

Íèêîëàé Ñòàíåâ Ïðîäàíîâ. Ïðîáëåìúò íà ïåðèîäèçàöèÿòà íà áúëãàðñêàòà

èñòîðèîïèñ. Ñ., 2000.

Ìèõàèë Ãåîðãèåâè÷ Ñòàí÷åâ. Ä-ð Êðúñòüî Ðàêîâñêè – äúðæàâíèê, ïîëèòèê,

äèïëîìàò 1918–1941 ã. Ñ., 2000. ÄÍ

Íèêîëàé Ãåîðãèåâ Ñòîèìåíîâ. Áúëãàðèÿ â áàëêàíñêàòà ïîëèòèêà íà Ðóñèÿ

1906–1913 ã. Ñ., 2000.

Îðëèí Ñòàìåíîâ Ñúáåâ. Îñìàíñêè îáðàçîâàòåëíè èíñòèòóöèè â áúëãàðñêèòå

çåìè ÕV–ÕVIII âåê. Ñ., 2000.

ÅÒÍÎÃÐÀÔÈß È ÔÎËÊËÎÐ

Âëàäèìèð Èâàíîâ Äîíåâ. Ôîëêëîð è íàðàòèâíî ìîäåëèðàíå â áåëåòðèñòèêàòà

íà Ëþáåí Êàðàâåëîâ. Ñ., 2000.

Àííè Áîðèñîâà Êèðèëîâà. Åòíîãðàôñêîòî èçâîðîçíàíèå (ñúñòîÿíèå è ïðîá-

ëåìè). Ñ., 2000.

Âàíÿ Èâàíîâà Ìàòååâà. Ãàãàóçèòå – ïðîáëåìè íà åòíîêóëòóðíàòà èäåíòè÷íîñò.

Ñ., 2000.

Ïåòúð Àñåíîâ Ìèëàäèíîâ. Ñúâðåìåííè òåíäåíöèè â óïðàâëåíèåòî è ðàç-

âèòèåòî íà ìóçåèòå (ñ ïðèìåðè îò äåéíîñòòà íà åòíîãðàôñêèòå ìóçåè). Ñ.,

2000.

Áëàãîðîäíà Ñòîÿíîâà Ôèë÷åâñêà. Òðàäèöèîííîòî ðèáàðñòâî ïî äíåøíîòî

Þæíî áúëãàðñêî ÷åðíîìîðèå â êðàÿ íà ÕIÕ–ïúðâèòå äåñåòèëåòèÿ íà ÕÕ âåê.

Èñòîðèêî-åòíîãðàôñêè àñïåêòè. Ñ., 2000.

ÈÇÊÓÑÒÂÎÇÍÀÍÈÅ

Ðàëèöà Ñâåòëèíîâà Ðóñåâà-Ëîçàíîâà. Èçîáðàçèòåëíèÿò öèêúë êúì Îòêðî-

âåíèåòî íà Ñâ. Éîàí Áîãîñëîâ â áúëãàðñêîòî öúðêîâíî èçêóñòâî ïðåç ÕVIII–

ÕIÕ âåê. Ñ., 1999.

54

Êíèãîðàçïðîñòðàíèòåëñêà ôèðìà „BULGARIAN BOOKS“

ï ðåäëàãà áúëãàðñêè íàó÷íè èçäàíèÿ, ðå÷íèöè, åíöèêëîïåäèè, àëáóìè,

õóäîæåñòâåíà ëèòåðàòóðà.

Çà èíôîðìàöèÿ è êîíòàêòè:

The book-dealing company „BULGARIAN BOOKS“ offersto its clients scientific books, dictionaries, encyclopedias,albums, fiction from Bulgaria.For contacts, please use the following address:

BULGARIAN BOOKSSOFIA 1000PO Box 1567fax/tel. (359 2) 928 40 26e-mail:bulgarianbooks@mail.netplus.bgMrs Irina Sokolova

55

ÍÀÓ×ÍÈ ÔÎÐÓÌÈ

ÈÍÒÅÐÄÈÑÖÈÏËÈÍÀÐÍÈ ÍÀÓ×ÍÈ ÔÎÐÓÌÈ – 2000 ã.

„Ñëàâÿíñêèòå ñâåòèè â èñòîðèÿòà íà õðèñòèÿíñêàòà öúðêâà“

Ìåæäóíàðîäíà êîíôåðåíöèÿ, ïîñâåòåíà íà 2000 ãîäèíè îò Ðîæäåñòâî

Õðèñòîâî

Ñâåòèÿ ñèíîä íà Áúëãàðñêàòà ïðàâîñëàâíà öúðêâà è Öåíòúðà çà ñëàâÿíî-

âèçàíòèéñêè ïðîó÷âàíèÿ ïðè ÑÓ „Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè“

14–16 þëè, 2000 – Ñîôèÿ è Ðèëñêèÿ ìàíàñòèð

Êîíôåðåíöèÿòà èìàøå èíòåðäèñöèïëèíàðåí õàðàêòåð è ïðåäñòàâè ðàçëè÷íè

ãëåäíè òî÷êè – íà èñòîðèöè íà öúðêâàòà, áîãîñëîâè, êóëòóðîëîçè, èñòîðèöè,

èçêóñòâîâåäè, ôèëîëîçè.  äåâåò ñåêöèè áÿõà ïðî÷åòåíè è îáñúäåíè 60 äîêëàäà

íà áúëãàðñêè è ÷óæäåñòðàííè ó÷åíè (Ãúðöèÿ, Èñïàíèÿ, Ìàêåäîíèÿ, Ðóñèÿ,

ßïîíèÿ). Äîêëàäèòå áÿõà ñúñðåäîòî÷åíè îêîëî èäåÿòà çà ñâÿòîñò è íåéíèòå

ðåàëèçàöèè âúâ âèçàíòèéñêàòà è â ñëàâÿíñêàòà êóëòóðà, êóëòîâåòå íà ñâåòöèòå-

âëàäåòåëè, íà ñâåòöèòå-îòøåëíèöè, íîâîìú÷åíèöèòå ïðè ñëàâÿíèòå.

„Ñðåäíîâåêîâíà ìåäèöèíà: òåêñòîâå, òðàäèöèè, èíñòèòóöèè“

Ìåæäóíàðîäíà èíòåðäèñöèïëèíàðíà êîíôåðåíöèÿ

Êàòåäðà ïî êèðèëîìåòîäèåâèñòèêà, ÑÓ „Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè“ è Áîãî-

ñëîâñêèÿ ôàêóëòåò íà Âåëèêîòúðíîâñêèÿ óíèâåðñèòåò

29–31 àâãóñò, 2000 – Ðèëñêè ìàíàñòèð

Ó÷àñòâàõà ñïåöèàëèñòè îò ðàçëè÷íè îáëàñòè (èñòîðèöè, èçêóñòâîâåäè, åçè-

êîâåäè, ëèòåðàòóðîâåäè, àðõåîëîçè, ôîëêëîðèñòè, ìåäèöè), êîèòî îáñúäèõà

ðàçíîîáðàçíè ñâèäåòåëñòâà êàêòî çà ñðåäíîâåêîâíîòî ïðàáúëãàðñêî, ñëàâÿí-

ñêî è âèçàíòèéñêî ëå÷èòåëñòâî, òàêà è çà öåíòðàëíî- è çàïàäíîåâðîïåéñêèòå

ñðåäíîâåêîâíè ìåäèöèíñêè èíñòèòóöèè. Èçíåñåíè áÿõà 60 äîêëàäà îò áúë-

ãàðñêè è ÷óæäåñòðàííè ó÷åíè (Àíãëèÿ, Ãåðìàíèÿ, Ïîëøà, Ðóñèÿ, ÑÀÙ, Óíãà-

ðèÿ, Ôèíëàíäèÿ, Õúðâàòèÿ, Øâåöèÿ). Ñðåä ìíîãîáðîéíèòå îáñúæäàíè ïðîá-

ëåìè áÿõà ñðåäíîâåêîâíèòå áîëíèöè è àïòåêè, ñðåäíîâåêîâíèòå ìåäèöèíñêè

íàðú÷íèöè, õèãèåííè è êîçìåòè÷íè ñðåäñòâà, àìóëåòè è âîòèâè, öåëåáíè ìî-

ëèòâè, çàêëèíàíèÿ è àñòðîëîãè÷íè ïðîãíîçè, ïðèïèñêè ñ ëå÷èòåëñêè ñâåäåíèÿ,

êóëòîâå íà ñâåòöè ëå÷èòåëè, ñðåäíîâåêîâíà ëå÷èòåëñêà òåðìèíîëîãèÿ, äðåâíè

è íîâè ïëàñòîâå âúâ ôîëêëîðíèòå ïðåäñòàâè çà áîëåñòòà è èçöåëåíèåòî.

56

„Ñðåäíîâåêîâíà õðèñòèÿíñêà Åâðîïà: Èçòîê è Çàïàä. Öåííîñòè, òðàäèöèè,

îáùóâàíå“

Ìåæäóíàðîäíà íàó÷íà êîíôåðåíöèÿ, ïîñâåòåíà íà 2000 ãîäèíè îò Ðîæäåñòâî

Õðèñòîâî.

ÁÀÍ, ÑÓ „Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè“, Àâñòðèéñêè èíñòèòóò çà Èçòî÷íà è Þãî-

èçòî÷íà Åâðîïà è äðóãè.

2–5 ñåïòåìâðè, 2000 – Ñîôèÿ

Ïðîãðàìàòà íà êîíôåðåíöèÿòà âêëþ÷âàøå 103 äîêëàäà, èçíåñåíè îò 50 ÷óæ-

äåñòðàííè ó÷åíè îò 15 ñòðàíè è îò 53 áúëãàðñêè ó÷àñòíèöè – ìåäèåâèñòè

îò îáëàñòòà íà ôèëîëîãèÿòà, èñòîðèÿòà, êóëòóðàòà, èçêóñòâîòî è ìóçèêàòà.

Ðàçèñêâàõà ñå ïðîáëåìèòå íà âçàèìîâðúçêèòå – êóëòóðíè, ïîëèòè÷åñêè è

ðåëèãèîçíè – ìåæäó èçòî÷íàòà è çàïàäíàòà ÷àñò íà ñðåäíîâåêîâíà Åâðîïà.

Îáîáùèõà ñå èçñëåäâàíèÿòà (êîìïàðàòèâíè è ñïåöèàëíè) â ìåäèåâèñòèêàòà

ïî îòíîøåíèå íà ôîðìèðàíåòî, ôóíêöèîíèðàíåòî è âçàèìîäåéñòâèåòî íà

êóëòóðíèòå ìîäåëè ïðåç Ñðåäíîâåêîâèåòî íà Èçòîê è íà Çàïàä.

ÅÇÈÊ È ËÈÒÅÐÀÒÓÐÀ

„Àêàäåìèê Ïåòúð Äèíåêîâ – 90 ãîäèíè îò ðîæäåíèåòî íà ó÷åíèÿ-õóìàíèñò“

Ìåæäóíàðîäíà êîíôåðåíöèÿ

ÁÀÍ è äðóãè

26–28 îêòîìâðè, 2000 – Ñîôèÿ

40 äîêëàäà

„Àêòóàëíè ïðîáëåìè è ïåðñïåêòèâè íà ñúâðåìåííàòà ñëàâèñòèêà“

Ïåòè íàöèîíàëíè ñëàâèñòè÷íè ÷åòåíèÿ

Ñîôèéñêè óíèâåðñèòåò è ÁÀÍ

5–6 ìàé, 2000 – Ñîôèÿ

40 äîêëàäà

Ïîñâåòåíè íà âèäíèòå áúëãàðñêè ñëàâèñòè ïðîô. Áîÿí Íè÷åâ è ïðîô. Ñâå-

òîìèð Èâàí÷åâ

„Áèëèíãâèçúì è äèãëîñèÿ – ñúâðåìåííè ïðîáëåìè“

Ñåäìà ìåæäóíàðîäíà êîíôåðåíöèÿ ïî ñîöèîëèíãâèñòèêà

22–24 ñåïòåìâðè, 2000 – Ñîôèÿ

„Èâàí Âàçîâ – ïàòðèàðõúò íà áúëãàðñêàòà ëèòåðàòóðà“

Þáèëåéíà íàó÷íà ñåñèÿ, ïîñâåòåíà íà 150 ãîäèíè îò ðîæäåíèåòî íà íàðîäíèÿ

ïîåò.

57

Ñúþç íà ó÷åíèòå â Áúëãàðèÿ – êëîí Ñòàðà Çàãîðà è Òðàêèéñêè óíèâåðñèòåò

– Ñòàðà Çàãîðà

27 þíè, 2000 – Ñòàðà Çàãîðà

30 äîêëàäà

Ìåæäóíàðîäíà íàó÷íà êîíôåðåíöèÿ, ïîñâåòåíà íà 95 ãîäèíè îò ðîæäåíèå-

òî íà Åëèàñ Êàíåòè

ÁÀÍ, ÑÓ è äðóãè

13 îêòîìâðè, 2000 – Ñîôèÿ

20 äîêëàäà

Ìåæäóíàðîäíà íàó÷íà êîíôåðåíöèÿ, ïîñâåòåíà íà 120 ãîäèíè îò ðîæäå-

íèåòî íà Éîðäàí Éîâêîâ

ÁÀÍ è äðóãè

1–2 íîåìâðè, 2000 – Ñîôèÿ, Ïëîâäèâ, Æåðàâíà è Êîòåë

25 äîêëàäà

„Íàéäåí Ãåðîâ â èñòîðèÿòà íà áúëãàðñêàòà íàóêà è êóëòóðà“

Íàöèîíàëíà êîíôåðåíöèÿ ñ ìåæäóíàðîäíî ó÷àñòèå

Èíñòèòóò çà áúëãàðñêè åçèê ïðè ÁÀÍ

13–15 íîåìâðè, 2000 – Ñîôèÿ

45 äîêëàäà

Ïî ïîâîä 100 ãîäèíè îò ñìúðòòà íà âèäíèÿ áúëãàðñêè ïèñàòåë, åçèêîâåä,

ôîëêëîðèñò è îáùåñòâåí äååö, àâòîð íà ïåòòîìíèÿ „Ðå÷íèê íà áëúãàðñêèé

ÿçûê“

Íàó÷íà êîíôåðåíöèÿ, ïîñâåòåíà íà 90 ãîäèíè îò ðîæäåíèåòî íà Äèìèòúð

Äèìîâ

ÁÀÍ è äðóãè

13 îêòîìâðè, 1999 – Ñîôèÿ

15 äîêëàäà

Íàó÷íà êîíôåðåíöèÿ, ïîñâåòåíà íà 70 ãîäèíè îò ðîæäåíèåòî íà Ïåíüî Ïåíåâ

ÁÀÍ è äðóãè

9 ìàé, 2000 – Ñîôèÿ

15 äîêëàäà

Íàöèîíàëíà êîíôåðåíöèÿ, ïîñâåòåíà íà 150 ãîäèíè îò ðîæäåíèåòî íà Èâàí

Âàçîâ

ÁÀÍ è äðóãè

58

11–12 íîåìâðè, 2000 – Ïëîâäèâ

40 äîêëàäà

Íàöèîíàëíà êðúãëà ìàñà, ïîñâåòåíà íà òâîð÷åñòâîòî íà Öâåòàí Ìàðàíãîçîâ

ÁÀÍ è äðóãè

4 ìàé, 2000 – Ñîôèÿ

16 äîêëàäà

Íàöèîíàëíà ëèíãâèñòè÷íà êîíôåðåíöèÿ, ïîñâåòåíà íà ïðîôåñîð Ñòîéêî

Ñòîéêîâ è 35-ãîäèøíèíàòà îò ïóáëèêóâàíåòî íà òîì 1 íà „Áúëãàðñêè äèà-

ëåêòåí àòëàñ“

Ñîôèéñêè óíèâåðñèòåò è ÁÀÍ

3–4 äåêåìâðè, 1999 – Ñîôèÿ

50 äîêëàäà

Íàöèîíàëíà íàó÷íà êîíôåðåíöèÿ ïî ïðîáëåìè íà áúëãàðñêîòî åçèêîçíàíèå

â ïàìåò íà ïðîôåñîð Ðóñèí Ðóñèíîâ

Âåëèêîòúðíîâñêè óíèâåðñèòåò

1–3 þíè, 2000 – Âåëèêî Òúðíîâî

Íàä 20 äîêëàäà

Ïåòà êîíôåðåíöèÿ íà òåìà „Êîìåíòàð, èíòåðïðåòàöèÿ, âúçìîæíîñò çà

÷åòåíå“

Ôàêóëòåò ïî ñëàâÿíñêè ôèëîëîãèè ïðè Ñîôèéñêèÿ óíèâåðñèòåò

1–2 þíè, 2000 – Ñîôèÿ

98 äîêëàäà

Ñúáèðà åæåãîäíî ôèëîëîçè, åçèêîâåäè è ëèòåðàòóðîâåäè. Ïðèñúæäà ñå íà-

öèîíàëíà íàãðàäà çà íàé-äîáðà êíèãà ïî ëèòåðàòóðîçíàíèå èëè åçèêîçíàíèå.

„Ïîñëàíèÿòà íà Éîðäàí Éîâêîâ“

Íàó÷íà êîíôåðåíöèÿ

ÁÀÍ è äðóãè

21–22 íîåìâðè, 2000 – Äîáðè÷

Ïîñâåòåíà íà 120 ãîäèíè îò ðîæäåíèåòî ìó.

„110 ãîäèíè îò ðîæäåíèåòî íà ïèñàòåëÿ Êîíñòàíòèí Êîíñòàíòèíîâ“

Íàöèîíàëíà íàó÷íà êîíôåðåíöèÿ

ÁÀÍ è äðóãè

10–11 ìàé, 2000 – Ñëèâåí

20 äîêëàäà

59

„150 ãîäèíè îò ðîæäåíèåòî íà Çàõàðè Ñòîÿíîâ è Èâàí Âàçîâ“

Êðúãëà ìàñà ñ ìåæäóíàðîäíî ó÷àñòèå

ÁÀÍ è äðóãè

26–27 àâãóñò, 2000 – Ïàìïîðîâî, â ðàìêèòå íà ñúáîðà „Ðîæåí 2000“

Ïîñâåòåíà íà þáèëåÿ ñ ó÷àñòèåòî íà áúëãàðèñòè è ëèòåðàòóðîâåäè îò 10 ñòðà-

íè. Ðàçèñêâàíè ñà âúïðîñè íà òâîð÷åñòâîòî è êóëòóðíîòî âëèÿíèå íà äâàìàòà

ïèñàòåëè. Ñïåöèàëíî âíèìàíèå å îòäåëåíî íà ïðîáëåìèòå íà ÷óæäåñòðàííàòà

áúëãàðèñòèêà.

ÈÑÒÎÐÈß È ÀÐÕÅÎËÎÃÈß

„Ïðàâîñëàâíî-õðèñòèÿíñêè òðàäèöèè. Áúëãàðñêàòà êóëòóðà è ðóñêàòà

ïðàâîñëàâíà öúðêâà“

Íàó÷íà êîíôåðåíöèÿ

Èñòîðè÷åñêè ìóçåé–Ãàáðîâî, Âåëèêîòúðíîâñêè óíèâåðñèòåò è äðóãè.

14 îêòîìâðè, 1999 – Ãàáðîâî

14 äîêëàäà

– Èñò. ïð., 2000, ¹ 3–4, 271–272.

Ñ ó÷àñòèåòî íà èñòîðèöè è êëèðèöè. Ðàçèñêâàõà ñå âúïðîñèòå íà âçàèìíîòî

âëèÿíèå ìåæäó áúëãàðñêàòà è ðóñêàòà ïðàâîñëàâíà êóëòóðà è öèâèëèçàöèÿ,

è ïî-ñïåöèàëíî òåìàòà çà áúëãàðî-ðóñêîòî êóëòóðíî îáùóâàíå è ïðàâî-

ñëàâíî-õðèñòèÿíñêèòå òðàäèöèè â Þãîèçòî÷íà è Èçòî÷íà Åâðîïà.

„Ïðèíîñúò íà áúëãàðèòå â ñâåòîâíàòà öèâèëèçàöèÿ“

Íàó÷íà êîíôåðåíöèÿ

Èñòîðè÷åñêè ôàêóëòåò íà Ñîôèéñêè óíèâåðñèòåò è Öåíòúð çà èçñëåäâàíå íà

áúëãàðèòå

20–21 îêòîìâðè, 2000 – Ñîôèÿ

„Òðàêèÿ è Åãåèäà“

VIII Ìåæäóíàðîäåí êîíãðåñ ïî òðàêîëîãèÿ

ÁÀÍ, ÑÓ, Íîâ áúëãàðñêè óíèâåðñèòåò è Ìåæäóíàðîäíà ôîíäàöèÿ „Àíòè÷íà

Åâðîïà“

23–29 ñåïòåìâðè 2000 – Ñîôèÿ è ßìáîë

140 äîêëàäà

Êîíãðåñúò ñå ïðîâåäå â 4 ñåêöèè ïîä ïàòðîíàæà íà ïðåçèäåíòà Ïåòúð Ñòîÿ-

íîâ. Ñúñòîÿ ñå è çàñåäàíèå íà Ìåæäóíàðîäíèÿ ñúâåò çà èíäîåâðîïåéñêè è

òðàêîëîæêè èçñëåäâàíèÿ ñ ãåíåðàëåí ñåêðåòàð ïðîô. Àëåêñàíäúð Ôîë. Ïî

60

ïîâîä íà Êîíãðåñà èçëèçàò èçäàíèÿòà „Ancient Thrace“ (Ed.-in-chief Al. Fol.

Sofia, BAS, 2000. 264 p.) è „Thracia“ Vol. 13 â ïàìåò íà ïðîô. Âåëèçàð Âåëêîâ.

ÅÒÍÎÃÐÀÔÈß È ÔÎËÊËÎÐ

„Àíòðîïîëîãèÿ íà Þãîèçòî÷íà Åâðîïà – äåñåò ãîäèíè ïî-êúñíî. Ñîöèî-

êóëòóðíè àñïåêòè íà ïðåõîäà“

Ìåæäóíàðîäíà íàó÷íà êîíôåðåíöèÿ

Åòíîãðàôñêè èíñòèòóò ïðè ÁÀÍ

14–17 ñåïòåìâðè, 2000 – Ñîôèÿ

Âòîðè Àðíàóäîâè ÷åòåíèÿ „Ôîëêëîð, ëèòåðàòóðà, åòíè÷åñêà èäåíòè÷íîñò“

Ìåæäóíàðîäíà íàó÷íà êîíôåðåíöèÿ

Öåíòúð ïî ôîëêëîð è ëèòåðàòóðà „Ñâ. Äèìèòúð Áàñàðáîâñêè“ – Ðóñå,

Ðóñåíñêè óíèâåðñèòåò „Àíãåë Êúí÷åâ“

27–28 îêòîìâðè, 2000 – Ðóñå

Ó÷àñòíèöèòå áÿõà ðàçäåëåíè â äâå ñåêöèè – åòíîëîãèÿ, ëèòåðàòóðîçíàíèå è

åçèêîçíàíèå. Ðåàëèçèðàò ñå öåëèòå íà íàó÷íèÿ ïðîåêò „Àðíàóäîâèòå ÷åòåíèÿ

– ìîñò ìåæäó ïîêîëåíèÿòà“, â îñíîâàòà íà êîéòî ñòîè èäåÿòà çà óòâúðæäà-

âàíåòî íà Ðóñå (ðîäíî ìÿñòî íà àêàä. Ì. Àðíàóäîâ) êàòî öåíòúð íà ìëàäè

íàó÷íè ðàáîòíèöè è ñòóäåíòè.

„Åçèöè íà îáùóâàíåòî (ôîëêëîð è ðåëèãèÿ)“

Îñìè åñåííè ÷åòåíèÿ íà Àñîöèàöèÿ çà àíòðîïîëîãèÿ, åòíîëîãèÿ è ôîëê-

ëîðèñòèêà „Îíãúë“, ïîñâåòåíè íà 100-ãîäèøíèíàòà îò ðîæäåíèåòî íà ïðî-

ôåñîðà ïî ñëàâÿíñêî åçèêîçíàíèå è ñëàâÿíñêà åòíîãðàôèÿ â ÑÓ „Ñâ. Êëèìåíò

Îõðèäñêè“ ÷ë. êîð. Öâåòàí Òîäîðîâ Áåë÷åâ (1899–1962)

Íàó÷íà êîíôåðåíöèÿ

18–19 íîåìâðè, 2000 – Ñîôèÿ

32 äîêëàäà è íàó÷íè ñúîáùåíèÿ

Íàöèîíàëíà ñðåùà íà ó÷åíè, êîèòî ðàáîòÿò ïî ïðîåêòè è ïðîãðàìè íà Àñî-

öèàöèÿ „Îíãúë“ è Ñòàðîáúëãàðèñòè÷íèÿ ñàëîí â ÑÓ „Ñâ. Êëèìåíò Îõðèä-

ñêè“. Äîêëàäèòå èçñëåäâàò ðàçëè÷íè êîìóíèêàöèîííè ñòðàòåãèè çà îáùó-

âàíå âúòðå â è ìåæäó äâå îò íàé-âàæíèòå ñîöèîêóëòóðíè ñôåðè â áúëãàðñêî-

òî äóõîâíî ïðîñòðàíñòâî – ôîëêëîðúò è ðåëèãèÿòà.

„Åòíîñè è êóëòóðè íà Áàëêàíèòå“

Ìåæäóíàðîäíà êîíôåðåíöèÿ

ÁÀÍ è äðóãè

23–26 àâãóñò 2000 – Òðîÿí

61

„Æèçíåíèÿò öèêúë â ïåðèîä íà êðèçà“

Áúëãàðî-ñðúáñêà íàó÷íà êîíôåðåíöèÿ

Åòíîãðàôñêè èíñòèòóò ïðè ÁÀÍ, Ñðúáñêàòà àêàäåìèÿ íà íàóêèòå è èçêóñòâàòà

12–16 þíè 2000 – Ñîôèÿ

34 äîêëàäà

Íàó÷íà êîíôåðåíöèÿ, ïîñâåòåíà íà 75-ãîäèøíèíàòà íà ÷ëåí-êîðåñïîíäåíò

ïðîôåñîð Íèêîëàé Êàóôìàí

ÁÀÍ

21 äåêåìâðè 2000 – Ñîôèÿ

17 äîêëàäà

Ïîñâåòåíà íà âèäíèÿ èçñëåäîâàòåë íà áúëãàðñêèÿ ìóçèêàëåí ôîëêëîð.

„Òðåòè ïðîëåòíè ÷åòåíèÿ íà Àñîöèàöèÿ çà àíòðîïîëîãèÿ, åòíîëîãèÿ è

ôîëêëîðèñòèêà „Îíãúë“

Íàó÷íà êîíôåðåíöèÿ

Àñîöèàöèÿ „Îíãúë“, Ðóñåíñêè óíèâåðñèòåò „Àíãåë Êúí÷åâ“, Ðåãèîíàëåí èñòî-

ðè÷åñêè ìóçåé è Ìóçåé íà ãðàäñêèÿ áèò – Ðóñå.

27–28 ìàé, 2000 – Ðóñå

Åæåãîäíà ñðåùà íà ñòóäåíòè è ó÷åíèöè, êîèòî ïðîâåæäàò èçñëåäâàíèÿ â îá-

ëàñòòà íà áúëãàðñêàòà åòíîëîãèÿ, ìåäèåâèñòèêà è èñòîðèÿ.

ÈÇÊÓÑÒÂÎÇÍÀÍÈÅ

„Áúëãàðñêàòà àðõèòåêòóðà íà ÕÕ âåê“

Íàöèîíàëíà êîíôåðåíöèÿ

Ñúþç íà àðõèòåêòèòå â Áúëãàðèÿ

Ìàðò, 2000 – Ñîôèÿ

„Ãðàäúò – îáðàçè, ñèìâîëè, èäåíòè÷íîñòè“

Íàó÷íî-ïðèëîæíà êîíôåðåíöèÿ

Þãîçàïàäåí óíèâåðñèòåò – Áëàãîåâãðàä

6–7 äåêåìâðè, 2000 – Ñîôèÿ

„Äîáðè Õðèñòîâ è áúëãàðñêèÿò ÕÕ âåê“

Íàöèîíàëíà êîíôåðåíöèÿ ñ ìåæäóíàðîäíî ó÷àñòèå

ÁÀÍ, ×åøêè êóëòóðåí öåíòúð â Ñîôèÿ è äðóãè

22–24 ìàðò, 2001 – Ñîôèÿ

50 äîêëàäà

62

Ïîñâåòåíà íà 125 ãîäèíè îò ðîæäåíèåòî è 60 ãîäèíè îò ñìúðòòà íà âèäíèÿ

êîìïîçèòîð, ìóçèêàëåí ôîëêëîðèñò, õîðîâ äèðèãåíò, ìóçèêàëåí ïåäàãîã è

îáùåñòâåíèê.

„Ïîïóëÿðíàòà ìóçèêà: îáåêòè, ïîäõîäè, ïðàêòèêè“

Ìåæäóíàðîäíà êîíôåðåíöèÿ

ÁÀÍ è Ìåæäóíàðîäíàòà àñîöèàöèÿ çà ïîïóëÿðíà ìóçèêà (IASPM)

23–24 þíè, 2000 – Ñîôèÿ

19 äîêëàäà

Ïîñâåòåíà íà ïðîáëåìèòå íà ñúâðåìåííàòà ïîïóëÿðíà ìóçèêà.

63

ÕÎÐÈÇÎÍÒÈ

ÁÚËÃÀÐÈÑÒÈÊÀÒÀ Â ÎÄÅÑÀ – ÌÈÍÀËÎ

È ÍÀÑÒÎßÙÅ

Îñíîâàí åäâà ïðåç 1794 ã. â ãðàíèöèòå íà òîãàâàøíà Ðóñèÿ, ãðàä Îäåñà

áúðçî ñå ðàçâèâà è â êðàÿ íà 30-òå ãîäèíè íà ÕIÕ â. ñå óòâúðæäàâà êàòî

àäìèíèñòðàòèâåí, êóëòóðåí è íàó÷åí öåíòúð è ñå èçðàâíÿâà ïî ïðåñòèæ ñ

Õàðêîâ, Ëâîâ è äîðè ñ Êèåâ.  íåãîâèòå ñðåäíè, à ïî-êúñíî è âèñøè ó÷åáíè

çàâåäåíèÿ ðàáîòÿò èëè ñå ó÷àò çíà÷èòåëåí áðîé ó÷åíè, êîèòî äîïðèíàñÿò çà

ðàçâèòèåòî íà ðóñêàòà, à â ïîñëåäñòâèå è íà ñúâåòñêàòà íàóêà. Íî, åñòåñòâåíî,

îñíîâèòå íà êóëòóðàòà è íàóêàòà ñå èçãðàæäàò îò ïðåäñòàâèòåëè íà ñúîòâåò-

íèòå íàó÷íè îáùíîñòè â Ìîñêâà, Ïåòåðáóðã, Êèåâ è äð. Òå, íàðåä ñ äðóãèòå

äÿëîâå íà õóìàíèòàðèñòèêàòà, ïîñòàâÿò íà÷àëîòî íà îäåñêàòà ñëàâèñòèêà,

åäèí îò îñíîâíèòå êëîíîâå íà êîÿòî å áúëãàðèñòèêàòà. Òîâà çàòðóäíÿâà ðÿçêî-

òî ðàçãðàíè÷àâàíå íà ðàçâèòèåòî íà îäåñêàòà áúëãàðèñòèêà îò òîâà íà îáùî-

ðóñêàòà è â ÷àñòíîñò – íà óêðàèíñêàòà.

Âúïðåêè òîâà ìîæå äà ñå òâúðäè ñ êàòåãîðè÷íîñò, ÷å îñíîâèòå íà áúë-

ãàðèñòèêàòà â Ðóñèÿ ñå ïîñòàâÿò â Îäåñà. Ï. Êóíèöêè, êîéòî ïðåç 20-òå ãîäèíè

íà ÕIÕ â. ïðåáèâàâà â Îäåñà, å ñâèäåòåë íà íàé-ìàñîâèòå çàñåëâàíèÿ íà áúëãà-

ðè â Áåñàðàáèÿ, Õåðñîíñêà îáëàñò, Òàâðèÿ è Êðèì, íà ñúçäàâàíåòî íà ïîâå÷å-

òî áúëãàðñêèòå êîëîíèè òàì, êîèòî ôîðìèðàò íàé-ãîëÿìàòà áúëãàðñêà äèà-

ñïîðà ïðåç òîçè ïåðèîä (1806–1828), îñòàíàëà òàêàâà è äî äíåñ. Òàçè ñèòóà-

öèÿ íàìèðà îòðàæåíèå â íåãîâèÿ òðóä „Êðàòêîãî ñòàòèñòè÷åñêîãî îïèñàíèÿ

Çàäíåñòðîâñêîé îáëàñòè“, â êîéòî òîé èçíàñÿ ïúðâèòå ñâåäåíèÿ çà áúëãàðèòå

ïðåñåëíèöè è ïîñòàâÿ íà÷àëîòî íà áúëãàðèñòèêàòà íå ñàìî â Îäåñà, íî è â

Ðóñèÿ èçîáùî. Òîâà äàâà îñíîâàíèå äà ñìÿòàìå, ÷å èçâåñòèåòî íà Âóê Êàðà-

äæè÷ (1822) è ïîòâúðæäåíèåòî ìó îò Þðè Âåíåëèí (1829), ÷å áúëãàðñêèÿò

åçèê å îùå æèâ è ïðåäñòàâëÿâà ÷àñò îò ñëàâÿíñêàòà åçèêîâà îáùíîñò – çà

Îäåñà, êàêòî è çà Êèøèíåâ, íå å íîâîñò.

Òàçè äàäåíîñò ïîäòèêâà è äðóãè ó÷åíè äà ñå çàõâàíàò ñ èçñëåäâàíå íà

áúëãàðèñòè÷íè âúïðîñè. Äåéíîñòòà íà Ï. Êóíèöêè ïðîäúëæàâà À. À. Ñêàë-

êîâñêè, êîéòî ïðåç 1830 ã. èçäàâà â Îäåñà „Õðîíîëîãè÷åñêîå îáîçðåíèå èñòî-

ðèè Íîâîðîñèéñêîãî êðàÿ. 1730–1823“, â êîåòî ñå ïðåäñòàâÿò çíà÷èìè äàííè

64

çà áúëãàðñêàòà äèàñïîðà. Ìíîãî ïî-âàæíà çà áúëãàðèñòèêàòà îáà÷å å ìîíî-

ãðàôèÿòà ìó „Áîëãàðñêèå êîëîíèè â Áåññàðàáèè è Íîâîðîññèéñêîì êðàå“

(Îäåñà, 1848), â êîÿòî ñå èçíàñÿò ïîäðîáíè èñòîðè÷åñêè è ñòàòèñòè÷åñêè

ñâåäåíèÿ çà áúëãàðñêèòå êîëîíèè, ïîðàäè êîåòî è äî äíåñ êíèãàòà íå å çàãó-

áèëà ñâîÿòà ñòîéíîñò.

Ìåæäóâðåìåííî Í. Í. Ìóðçàêåâè÷ – ïðåïîäàâàòåë â Ðèøåëüîâñêèÿ ëè-

öåé, çàïî÷âà äà èçñëåäâà íàöèîíàëíî-ïðîñâåòèòåëñêîòî äâèæåíèå â Áúëãàðèÿ

è ïðåç 1838 ã. èçäàâà ïúðâàòà ñè ñòàòèÿ ïî òîçè âúïðîñ, à Í. È. Íàäåæäèí

òóê íàïèñâà è èçäàâà ñâîÿ „Îò÷åò î ïóòåøåñòâèè, ñîâåðøåíîì â 1840 è 1841 ãî-

äàõ ïî þæíîñëàâÿíñêèì ñòðàíàì“ (Îäåñà, 1944)1 , â êîéòî ñå èçíàñÿò èñòîðè-

÷åñêè è åòíîãðàôñêè äàííè çà áúëãàðèòå. Òàêà Îäåñà ñòàâà åäèí îò öåí-

òðîâåòå íà ðóñêàòà, ðåñïåêòèâíî óêðàèíñêàòà áúëãàðèñòèêà.

È òîâà íå å ñëó÷àéíî. Îñâåí ìåñòíèòå áúëãàðè, â ïðåñòèæíèòå îäåñêè

ó÷åáíè çàâåäåíèÿ ñå ó÷àò è ìíîãî ìëàäåæè îò Áúëãàðèÿ, íÿêîè îò êîèòî

îñòàâàò òóê. Îùå ïðåç ïúðâàòà ïîëîâèíà íà ÕIÕ â. â ãðàäà ñå ôîðìèðà îá-

ùíîñò íà áúëãàðñêàòà èíòåëèãåíöèÿ, â êîÿòî ñå âêëþ÷âàò àêòèâíî è ðåäèöà

âðåìåííî ïðåáèâàâàùè òóê èíòåëåêòóàëöè. Òÿ ïîääúðæà áëèçêè îòíîøåíèÿ

ñ Èìïåðàòîðñêîòî Îäåñêî îáùåñòâî çà èñòîðèÿ è äðåâíîñòè. Âîëíî èëè íå-

âîëíî, áúëãàðèòå ïîäòèêâàò ðóñêèòå èñòîðèöè, åòíîãðàôè è ëèíãâèñòè è èì

ñúäåéñòâàò ïî âñÿêàêúâ íà÷èí â òåõíèòå èçñëåäâàíèÿ, êàòî ñúùåâðåìåííî

ðàáîòÿò çàåäíî ñ òÿõ. Îùå ïðåç 20-òå ãîäèíè íà ÕIÕ â. òóê âúçíèêâà èäåÿòà

íà Âàñèë Àïðèëîâ (1789–1847) è Íèêîëàé Ïàëàóçîâ (1776–1853) çà ñúçäàâàíå

íà ñâåòñêè ó÷èëèùà â Áúëãàðèÿ ñúñ çàäúëæèòåëíî ïðåïîäàâàíå íà áúëãàðñêè

åçèê è áúëãàðñêà èñòîðèÿ. Ïîä ðúêîâîäñòâîòî íà ðóñêèòå ñëàâèñòè îò òîâà

âðåìå èëè ïî ïîäîáèå íà òÿõ, åäíè îò ïúðâèòå äåÿòåëè íà áúëãàðñêîòî ïðîñ-

âåùåíèå, çàâúðøèëè ïðåñòèæíèÿ çà âðåìåòî ñè Ðèøåëüîâñêè ëèöåé è Äóõîâ-

íàòà ñåìèíàðèÿ, çàïî÷âàò äà ïðèñïîñîáÿâàò ðóñêè ó÷åáíèöè, ïîìàãàëà è ó÷åá-

íè ïðîãðàìè, ïðåâåæäàò è ñúçäàâàò ìåòîäè÷åñêè ïîñîáèÿ çà ïðåïîäàâàíå íå

ñàìî â Áúëãàðèÿ, íî è â áúëãàðñêàòà ãèìíàçèÿ â Áîëãðàä è çà ñâåòñêèòå

ó÷èëèùà â áúëãàðñêèòå ñåëà â Íîâîðîñèéñêà îáëàñò. Òóê Èâàí Áîãîðîâ –

ó÷åíèê íà Ìóðçàêåâè÷, ïîäãîòâÿ ñâîÿòà „Ïúðâè÷íà áúëãàðñêà ãðàìàòèêà“,

èçäàäåíà ïî-êúñíî â Ñòàðà Çàãîðà, à Çàõàðèé Êíÿæåâñêè íàïèñâà „Âúâåäåíèå

â èñòîðèÿòà íà áúëãàðñêèòå ñëàâÿíè“ (1847) è ðåäèöà ñòóäèè çà áúëãàðñêèòå

ïîâåðèÿ è îáè÷àè. Ïî îáðàçåö íà àêàäåìè÷íèÿ ðå÷íèê íà öúðêîâíî-ñëàâÿí-

ñêèÿ è ðóñêèÿ åçèê Íàéäåí Ãåðîâ ñúçäàâà ñâîÿ ðå÷íèê íà áúëãàðñêèÿ åçèê.

Çàâúðøèëèÿò Õåðñîíñêàòà (Îäåñêàòà) ñåìèíàðèÿ Öàíè Ãèí÷åâ îñòàâà òóê, à

ïî-êúñíî, êàòî ó÷èòåë â áúëãàðñêîòî ñåëî Êàðàãà÷ (Áåñàðàáèÿ, 1862–1869),

1 Âæ.: Çàïèñêè Èìïåðàòîðñêîãî Îäåññêîãî îáùåñòâî èñòîðèè è äðåâíîñòåé. Ò. 1, Îäåññà,

1844.

65

çàïî÷âà äà ñúáèðà íàðîäíè óìîòâîðåíèÿ. Çíà÷èòåëíà ÷àñò îò òåçè òðóäîâå

ñå èçäàâà â Îäåñà. Ïî-âàæíè îò òÿõ ñà: ñáîðíèêúò „Áúëãàðñêè íàðîäíè ïåñ-

íè è ïîñëîâèöè“ íà È. Áîãîðîâ (1842), „Ïîêàçàëåö èëè ðúêîâîäñòâî, êàê äà

ñÿ èçèñêâúò è èçäèðÿò íàé-ñòàðè ÷úðòè íàøåãî áèòèÿ, ÿçèêà, íàðîäîïîêî-

ëåíèÿ, ñòàðàãî íè ïðàâëåíèÿ, ñëàâíàãî íè ïðîøåñòâèÿ è ïðî÷.“ íà Ã. Ñ. Ðàêîâ-

ñêè (1859), è „Íàóêà çà ïåñíåòâîð÷åñòâî è ñòèõîòâîðñòâî“ íà Ï. Îâ÷àðîâ

(1871) – ïúðâîòî áúëãàðñêî ñú÷èíåíèå ïî òåîðèÿ íà ïîåòè÷åñêîòî òâîð÷åñòâî.

Ïî íÿêàêâî ñòðàííî ñòå÷åíèå íà îáñòîÿòåëñòâàòà òóê ñå ñúòâîðÿâàò è ïúðâàòà

áúëãàðñêà ïîåìà („Ñòîÿí è Ðàäà“ íà Í. Ãåðîâ), ïúðâàòà ïîâåñò („Íåùàñòíà

ôàìèëèÿ“ íà Â. Äðóìåâ), ïúðâèÿò ðîìàí („Ïîä èãîòî“ íà Èâ. Âàçîâ) íà íîâî-

áúëãàðñêàòà ëèòåðàòóðà; òóê íàïèñâàò ïúðâèòå ñè ñòèõîòâîðåíèÿ Ä. ×èíòóëîâ

è Õð. Áîòåâ; òóê æèâåå è òâîðè ïúðâàòà áúëãàðñêà ïîåòåñà Åë. Ìóòåâà, êîÿòî

ñúùî ñúáèðà áúëãàðñêè ôîëêëîð. Òàêà Îäåñà ñå ïðåâðúùà â íàé-ãîëÿìîòî

ñðåäèùå íà áúëãàðñêàòà êóëòóðà, ëèòåðàòóðà è íàóêà ïðåç ÕIÕ â., òóê ñå

ïîñòàâÿ àêòèâíîòî, ïëîäîòâîðíî íà÷àëî íà Áúëãàðñêîòî âúçðàæäàíå è íàé-

ñîëèäíàòà ÷àñò îò îñíîâèòå íà ñúâðåìåííàòà áúëãàðñêà íàóêà.

Îäåñêàòà áúëãàðñêà èíòåëèãåíöèÿ ïî òîâà âðåìå ïîääúðæà òåñíè âðúçêè

ñ óêðàèíñêèòå è ñ ðóñêèòå ó÷åíè è êóëòóðíè äåéöè íå ñàìî â Îäåñà, íî è â

Êèåâ, Õàðêîâ, Ëâîâ, Ìîñêâà è Ïåòåðáóðã. Òåçè êîíòàêòè ñà îñîáåíî ïîëåçíè

êàêòî çà áúëãàðè, òàêà è çà ðóñè è óêðàèíöè, òúé êàòî òå ïîëó÷àâàò àêòóàëíè

è çíà÷èìè ñâåäåíèÿ çà Áúëãàðèÿ, çà èñòîðè÷åñêîòî íàñëåäñòâî íà áúëãàðèòå,

çà åçèêà è êóëòóðàòà èì è àêòèâíî ãè èçïîëçâàò â ñâîèòå òðóäîâå. Íàé-èç-

âåñòíè â òîâà îòíîøåíèå ñà òðàéíèòå âðúçêè íà È. È. Ñðåçíåâñêè è íà Â. È.

Ãðèãîðîâè÷ ñ ìåñòíèòå áúëãàðè, îñîáåíî ñúñ ñåìåéñòâî Ìóòåâè, à ñúùî è

êîðåñïîíäåíöèÿòà íà ãîëåìèÿ ó÷åí Â. È. Ãðèãîðîâè÷ ñ Áúëãàðèÿ. Òîâà îá-

ñòîÿòåëñòâî å åäíà îò îñíîâíèòå ïðåäïîñòàâêè çà âúçíèêâàíåòî íà áúëãà-

ðèñòèêàòà â Îäåñà è äàâà ñèëåí òëàñúê íà ðàçâèòèåòî é.

Îñîáåíî ÿðêà ñëåäà â ðóñêàòà, à îò äíåøíà ãëåäíà òî÷êà – â óêðàèíñêàòà

áúëãàðèñòèêà – òóê îñòàâÿ ãîëåìèÿò èñòîðèê è ôèëîëîã Âèêòîð Èâàíîâè÷

Ãðèãîðîâè÷ (1815–1876). Îùå ïðè îòêðèâàíåòî íà Íîâîðîñèéñêèÿ óíèâåð-

ñèòåò (ïî-êúñíî – Îäåñêè äúðæàâåí óíèâåðñèòåò, à äíåñ – Îäåñêè íàöèîíàëåí

óíèâåðñèòåò „È. È. Ìå÷íèêîâ“) ïðåç 1865 ã., òîé îãëàâÿâà Èñòîðèêî-ôèëîëî-

ãè÷åñêèÿ ôàêóëòåò è ñúùåâðåìåííî ïðåïîäàâà áúëãàðñêè åçèê. Êíèãàòà ìó

„Î÷åðê ïóòåøåñòâèÿ ïî Åâðîïåéñêîé Òóðöèè“ (1848) è äî äíåñ îñòàâà åäèí

îò íàé-çíà÷èìèòå òðóäîâå ïî îòíîøåíèå íà èçâîðîâåäñêèòå ïðèíîñè â áúëãà-

ðèñòèêàòà. Íåîöåíèìî ïî ñòîéíîñò îáà÷å å íåãîâîòî äîêóìåíòàëíî íàñëåä-

ñòâî, ÷àñò îò êîåòî ñå íàìèðà â Îäåñêèòå àðõèâè è ÷àêà ñâîåòî èçñëåäâàíå.

Ñúçäàâàíåòî íà Íîâîðîñèéñêèÿ óíèâåðñèòåò äàâà íîâ òëàñúê çà ðàçâè-

òèåòî íà áúëãàðèñòèêàòà â Îäåñà. Ïðåç 1871–1874 ã. òóê å èçâúíðåäåí ïðî-

ôåñîð ïî ñúïîñòàâèòåëíî åçèêîçíàíèå Â. ßãè÷ (1838–1923). Ïî ñúùîòî âðåìå

å íàçíà÷åí è À. À. Êî÷óáèíñêè (1871–1907). Ïî-êúñíî â Óíèâåðñèòåòà ïðå-

66

ïîäàâàò êèðèëîìåòîäèåâèñòèòå Â. Ì. Èñòðèí (1897–1907), Á. Ì. Ëÿïóíîâ

(1903–1924), à ñúùî Í. Ñ. Áèëÿðñêè, Ï. À. Ëàâðîâ, À. À. Ìîñêàëåíêî, îñòàâèëè

ñúùåñòâåíè òðóäîâå, îòíàñÿùè ñå ïðåäèìíî êúì ëèíãâèñòè÷íàòà áúëãàðèñ-

òèêà èëè ñâúðçàíè ñ íåÿ. Îùå ïðåäè åìèãðèðàíåòî ñè â Áúëãàðèÿ, Ì. Ã.

Ïîïðóæåíêî (1866–1943) è îäåñêèòå èñòîðèöè Ï. Ì. Áèöèëëè è Ï. Í. Êîí-

äàêîâ, ñâúðçâàò èìåòî ñè ñ áúëãàðèñòèêàòà è ñúçäàâàò çíà÷èìè òðóäîâå â

îáëàñòòà íà êèðèëîìåòîäèåâèñòèêàòà è áúëãàðñêàòà èñòîðèîãðàôèÿ.

Ñëåä ñúçäàâàíåòî íà Îäåñêàòà êîìèñèÿ ïî êðàåçíàíèå ïðåç 1924 ã., òóê

ñå çàñèëâà èçó÷àâàíåòî íà èñòîðèÿòà è êóëòóðàòà íà ìàëöèíñòâàòà,

íàñåëÿâàùè Îäåñà è îáëàñòòà. Åäèí îò îñíîâàòåëèòå íà Êîìèñèÿòà å Ñåðãåé

Èëè÷ Öâåòêî, áúëãàðèí ïî ïðîèçõîä îò ñ. Òåðíîâêà, Íèêîëàåâñêà îáëàñò,

êîéòî ïî òîâà âðåìå å ïðåïîäàâàòåë ïî èñòîðèÿ, åòíîãðàôèÿ, óêðàèíñêè åçèê

è ëèòåðàòóðà â Îäåñêèÿ ñåëñêîñòîïàíñêè èíñòèòóò. Ïî÷òè íåïîñðåäñòâåíî

ñëåä òîâà òîé çàïî÷âà äà ïóáëèêóâà ñâîè èçñëåäâàíèÿ âúðõó ôîëêëîðà,

äóõîâíàòà è ìàòåðèàëíàòà êóëòóðà íà áúëãàðèòå â Óêðàéíà. Çà ñúæàëåíèå

çíà÷èòåëíà ÷àñò îò ñúáðàíèòå îò íåãî ôîëêëîðíè ìàòåðèàëè è äðóãè âàæíè

èçñëåäâàíèÿ îñòàâàò íåïóáëèêóâàíè è äî äíåñ.

Äåéíîñòòà íà èçâåñòíèÿò ðóñêè åçèêîâåä Ñ. Á. Áåðíùåéí ñúùî å òÿñíî

ñâúðçàíà ñ Îäåñà. Îò 1934 äî 1937 ã. òîé çàâåæäà Êàòåäðàòà ïî áúëãàðñêè

åçèê è ëèòåðàòóðà â Îäåñêèÿ ïåäàãîãè÷åñêè èíñòèòóò (äíåñ Þæíîóêðàèíñêè

óíèâåðñèòåò „Ê. Ä. Óøèíñêè“). Ñúñ ñòàòèÿòà ñè „Áîëãàðñêèå ãîâîðû Óêðàèíû

(Îëüøàíñêèé ðàéîí)“2 òîé ïîñòàâÿ íà÷àëîòî íà èçó÷àâàíåòî íà áúëãàðñêèòå

ãîâîðè â Óêðàéíà. Òàçè ñè äåéíîñò ïðîäúëæàâà äåñåò ãîäèíè ïî-êúñíî, êîãàòî

îðãàíèçèðà åêñïåäèöèÿ çà èçñëåäâàíå íà ñúùèòå ãîâîðè. Ñúáðàíèÿò ìàòåðèàë

íàìèðà èçðàç â èçâåñòíèÿ êîëåêòèâåí òðóä „Àòëàñ áîëãàðñêèõ ãîâîðîâ â

ÑÑÑГ (Ì., 1958), èçðàáîòåí ïîä íåãîâî ðúêîâîäñòâî.

Ïðåç âòîðàòà ïîëîâèíà íà ÕÕ â. èçñëåäâàíèÿòà âúðõó áúëãàðñêèÿ åçèê è

èñòîðèÿ â Îäåñà íå ïðåêúñâàò, âúïðåêè ÷å ïî òîâà âðåìå áúëãàðñêàòà

ôèëîëîãèÿ íå ñúùåñòâóâà êàòî ñàìîñòîÿòåëíà ñïåöèàëíîñò â ÎÍÓ „È. È.

Ìå÷íèêîâ“. Íî ìàêàð è ôàêóëòàòèâíî, áúëãàðñêè åçèê ïðîäúëæàâà äà ñå

ïðåïîäàâà. Ïî òîâà âðåìå Þ. À. Êàðïåíêî ñàì èçñëåäâà è ðúêîâîäè ÷óæäè

èçñëåäâàíèÿ âúðõó òîïîíèìèÿòà è àíòðîïîíèìèÿòà íà áúëãàðèòå ïî

Ñåâåðíîòî Ïðè÷åðíîìîðèå. Ñòàðîáúëãàðñêèòå ðúêîïèñè ïðèâëè÷àò

âíèìàíèåòî íà Ä. Ñ. Èø÷åíêî, ïîä ÷èåòî ðúêîâîäñòâî ñå èçó÷àâàò è

ñúõðàíÿâàùèòå ñå â Îäåñà áúëãàðñêè ðúêîïèñè îò ôîíäà íà Â. È. Ãðèãîðîâè÷.

Áúëãàðñêèòå ãîâîðè â Óêðàéíà ñà îáåêò íà ïðîó÷âàíå â òðóäîâåòå íà Â. À.

Êîëåñíèê. Íà íåÿ ñå äúëæè íå ñàìî èäåÿòà, íî è îñíîâíàòà ðàáîòà ïî

2 Âæ.: Íàóêîâi çàïèñêè Îäåñüêîãî ïåäàãîã. ií-òó, 1939, ò. 1, ñ. 111 – 123.

67

ñúçäàâàíåòî íà ïîðåäèöàòà íà Îäåñêèÿ óíèâåðñèòåò „Áúëãàðñêèòå ãîâîðè â

Óêðàéíà“, ÷èéòî ïúðâè òîì èçëåçå ïðåç 1998 ã. Ïðîáëåìèòå íà èíòåð-

ôåðåíöèÿòà ìåæäó áúëãàðñêèòå, ðóñêèòå è óêðàèíñêèòå äèàëåêòè â Îäåñêà

îáëàñò ñå ðàçãëåæäàò îò ëèíãâèñòèòå Ë. Ô. Áàðàííèê, Â. Ï. Äðîçäîâñêè è äð.

Âàæíè âúïðîñè, ñâúðçàíè ñ ãðàìàòè÷åñêèòå îñîáåíîñòè íà áúëãàðñêèÿ

åçèê, íàìèðàò ðåøåíèå â äèñåðòàöèîííèÿ òðóä „Ïðåäëîæíûå ñëîâîñî÷åòàíèÿ

ñ ãëàãîëàìè äâèæåíèÿ â áîëãàðñêîì ÿçûêå“ è â äðóãè òðóäîâå íà Í. Â. Êîññåê.

 ñðàâíèòåëåí èëè ñúïîñòàâèòåëåí ïëàí ñ äðóãè åçèöè ñå ðàçãëåæäà òèïîëî-

ãèÿòà íà èìåííîòî ñëîâîîáðàçóâàíå â òðóäîâåòå íà À. Ê. Ñìîëñêà. Áúëãàðñêè

åçèêîâ ìàòåðèàë ñå âêëþ÷âà â íàó÷íèòå èçñëåäâàíèÿ íà ðåäèöà äðóãè îäåñêè

åçèêîâåäè – Ã. Þ. Êàñèì, Ë. Ï. Çåëåíêî, Ë. Ô. Ôîìèíà, Í. Â. Áàðäèíà, È. Ì.

Çóáîâ è ò.í.

Íàé-çíà÷èì ïðèíîñ çà èñòîðèÿòà íà áúëãàðñêàòà ëèòåðàòóðà èìà èç-

âåñòíèÿò èñòîðèê è ëèòåðàòóðîâåä Á. Î. Øàéêåâè÷, äúëãîãîäèøåí ïðåïî-

äàâàòåë â Îäåñêèÿ óíèâåðñèòåò (âå÷å ïåíñèîíåð). Ñúñ ñâîèòå òðóäîâå è ñòà-

òèèòå ñè â ïåðèîäè÷íèÿ ïå÷àò, ÷àñò îò êîèòî ñà ñúáðàíè è èçäàäåíè â

ñàìîñòîÿòåëåí ñáîðíèê „Îäåñà – îãíèùå íà áúëãàðñêàòà êóëòóðà“ (Îäåñà,

1995), òîé àêòèâíî ïîïóëÿðèçèðà èñòîðèÿòà íà Áúëãàðñêîòî âúçðàæäàíå è

áúëãàðñêàòà ëèòåðàòóðà, êàòî ñå ñïèðà íàé-âå÷å íà ñâúðçàíèòå ñ Îäåñà ìî-

ìåíòè. Íåãîâî äåëî å ñúùî èçäèðâàíåòî è êëàñèôèöèðàíåòî íà ìàòåðèàëèòå

çà òÿõ â îäåñêèòå àðõèâè.

Ñèëíè èçÿâè íà èñòîðèöèòå áúëãàðèñòè ñå íàáëþäàâàò ñëåä Âòîðàòà

ñâåòîâíà âîéíà. Äîáðå èçâåñòíè íà íàó÷íàòà îáùíîñò ñà òðóäîâåòå íà Ì. Äè-

õàí, À. Áà÷èíñêè, È. Ãàíåâè÷, Á. Øàéêåâè÷, Í. ×èæåâñêè è È. Áåðåæíîé –

âñè÷êè íîñèòåëè íà îðäåí „Êèðèë è Ìåòîäèé“ II ñòåïåí. Òðóäíî ìîãàò äà ñå

èçáðîÿò òðóäîâåòå íà ïîñëåäíîòî ïîêîëåíèå îäåñêè èñòîðèîãðàôè – Ì. Å. Ðà-

êîâñêè, Î. Á. Äüîìèí, Í. À. Ñêðèïíèê, Î. È. Áðóñèëîâñêà, Â. Ï. Âàø÷åíêî, È.

Ñ. Ãðåáöîâà, Î. À. Áà÷èíñêà, Ô. Î. Ñàìîéëîâ, â êîèòî íàìèðàò îòðàæåíèå

ðàçëè÷íè àñïåêòè îò áúëãàðñêàòà èñòîðèÿ.

Âúçñòàíîâÿâàíåòî íà ñïåöèàëíîñòòà „Áúëãàðñêà ôèëîëîãèÿ“ âúâ Ôèëî-

ëîãè÷åñêèÿ ôàêóëòåò íà ÎÍÓ „È. È. Ìå÷íèêîâ“ ïðåç 1995 ã. äàäå íîâ òëàñúê

íà áúëãàðèñòèêàòà è íàé-âå÷å íà èçñëåäâàíèÿòà â îáëàñòòà íà áúëãàðñêèÿ

åçèê. Òîâà ðàçêðè âúçìîæíîñò çà ïî-àêòèâíà èçÿâà è íà íàé-íîâîòî ïîêîëåíèå

îäåñêè åçèêîâåäè áúëãàðèñòè, ÷èÿòî çàäà÷à å äà èçñëåäâàò ïðåäè âñè÷êî

áúëãàðñêèòå ãîâîðè â Óêðàéíà. Âïå÷àòëÿâàùè ñúñ ñâîÿòà çàäúëáî÷åíîñò ñà

äèñåðòàöèîííèòå òðóäîâå è ñòàòèèòå íà òàçè òåìà íà àñèñòåíòêèòå Ñ. Òîïà-

ëîâà è Þ. Ïåé÷åâà. Ïîñëåäíàòà ñ âåùèíà ðàçãëåæäà ïðîáëåìèòå íà áúëãàð-

ñêàòà äèàëåêòíà ôîíåòèêà â ñúïîñòàâèòåëåí ïëàí ñ äðóãèòå ñëàâÿíñêè åçèöè.

Âå÷å ñà íàëèöå è ïúðâèòå ñòàòèè íà Ñ. Ãåîðãèåâà è À. Èëÿñîâ, ðåäèöà êóðñîâè

è äèïëîìíè ðàáîòè, â êîèòî ñúâðåìåííèÿò è ñòàðîáúëãàðñêèÿò åçèê è

ëèòåðàòóðà ñå ðàçãëåæäàò îò ðàçëè÷íè àñïåêòè.

68

Âúçðàæäàíåòî íà èçó÷àâàíåòî íà ðîäíèÿ åçèê â ñåëèùàòà ñ êîìïàêòíî

áúëãàðñêî íàñåëåíèå â íà÷àëîòî íà 90-òå ãîäèíè íà ÕÕ â. îòíîâî ïîñòàâè

âàæíèÿ âúïðîñ çà ó÷åáíèöè, ìåòîäè÷åñêè ïîñîáèÿ è ïîäãîòîâêà íà ìåñòíè

êàäðè. Ñ ðåøàâàíåòî íà òåçè ïðîáëåìè ñå çàíèìàâà öÿëî çâåíî â Èíñòèòóòà

çà óñúâúðøåíñòâàíå íà ó÷èòåëè â Îäåñà, êúäåòî ïîä ðúêîâîäñòâîòî íà Â. Òåð-

çè ñå ïîäãîòâÿò íîâè ó÷åáíèöè è ìåòîäè÷åñêè óêàçàíèÿ, îðãàíèçèðàò ñå êóð-

ñîâå ïî ìåòîäèêà íà ïðåïîäàâàíåòî íà áúëãàðñêè åçèê è ëèòåðàòóðà. Ïîä-

ãîòîâêàòà íà ìëàäè êàäðè å ïîåòà è îò Þæíîóêðàèíñêèÿ óíèâåðñèòåò

„Ê. Ä. Óøèíñêè“ â Îäåñà, êúäåòî îò íÿêîëêî ãîäèíè ñúùî ñå èçó÷àâà áúëãàð-

ñêè åçèê. Ñ òàçè öåë ñå âúçñòàíîâÿâà è ïðåïîäàâàíåòî íà õóìàíèòàðíèòå

äèñöèïëèíè íà áúëãàðñêè åçèê â íÿêîãàøíàòà áúëãàðñêà ãèìíàçèÿ â Áîëãðàä

è â êîëåæà â Áîëãîðîä Äíåïðîâñêè â Îäåñêà îáëàñò. Òîâà îò ñâîÿ ñòðàíà

äàâà îùå ïî-ãîëÿì ïîäòèê íà ðàçâèòèåòî íà áúëãàðèñòèêàòà êàòî íàóêà â

Îäåñà è íåéíèòå ïîêðàéíèíè.

Íàðåä ñ ôèëîëîãèÿòà ðàçâèòèå ïðåç ïîñëåäíèòå ãîäèíè ïîëó÷àâàò èç-

ñëåäâàíèÿòà íà äóõîâíàòà è ìàòåðèàëíàòà êóëòóðà íà áúëãàðèòå â Óêðàéíà.

Öÿëà ïëåÿäà ìëàäè åòíîëîçè ïîñâåùàâàò òðóäîâåòå ñè íà áúëãàðñêàòà åòíî-

ëîãèÿ, êàòî èçïîëçâàò ìàòåðèàë ïðåäèìíî îò ìåñòíèòå áúëãàðè. Ïîä ðúêî-

âîäñòâîòî íà Â. Í. Ñòàíêî ïðåç ïîñëåäíèòå ãîäèíè íàïèñàõà è çàùèòèõà

èíòåðåñíè äèñåðòàöèè âúðõó åòíîãðàôèÿòà íà áúëãàðèòå â Óêðàéíà À.

Ïðèãàðèí, À. Øàáàøîâ, Ò. Àãàôîíîâà è Ò. Òõàðæåâñêàÿ. Ìíîãîáðîéíè ñòàòèè

è ñòóäèè íà òåçè òåìè ïóáëèêóâàõà ñúùî Â. Äèõàíîâ, À. Ãàí÷åâ è äð. Åæåãîäíî

Èñòîðè÷åñêèÿò ôàêóëòåò ïðè ÎÄÓ „È. È. Ìå÷íèêîâ“ ïðîâåæäà åòíîëîæêè

åêñïåäèöèè â ñåëèùàòà ñ êîìïàêòíî áúëãàðñêî íàñåëåíèå. Ìàòåðèàëèòå îò

òÿõ ñà îáåêò íà èçñëåäâàíå íå ñàìî â òðóäîâåòå íà ïðåïîäàâàòåëèòå, íî â

êóðñîâèòå è äèïëîìíèòå ðàáîòè, à ñúùî â äîêëàäèòå, ïðåäñòàâåíè íà

ñòóäåíòñêè êîíôåðåíöèè â Îäåñà è äðóãè ãðàäîâå.

Íàó÷íèòå êîíôåðåíöèè â Îäåñà ñà ìÿñòî, êúäåòî ðàçëè÷íèòå êëîíîâå íà

áúëãàðèñòèêàòà â öÿëà Óêðàéíà íàìèðàò ÿðêà èçÿâà. Îñîáåíî õàðàêòåðíà â

òîâà îòíîøåíèå å âå÷å òðàäèöèîííàòà Ìåæäóíàðîäíà Êèðèëî-Ìåòîäèåâñêà

êîíôåðåíöèÿ, ïðîâåæäàíà îò Ôèëîëîãè÷åñêèÿ ôàêóëòåò ïðè ÎÍÓ, êîÿòî îáèê-

íîâåíî ñå îòêðèâà â çäàíèåòî íà Áúëãàðñêîòî êîíñóëñòâî. Âåñòíèê „Ðîäåí

êðàé“, êàêòî è åäíîèìåííîòî òåëåâèçèîííî è ðàäèî-ïðåäàâàíå ñà òðèáóíè,

êîèòî ñúùî äàâàò âúçìîæíîñò çà èçÿâà íà îäåñêèòå áúëãàðèñòè è çà ïîïóëÿ-

ðèçèðàíåòî íà íàó÷íèòå èì èçñëåäâàíèÿ.

Áúëãàðñêèÿò êóëòóðåí öåíòúð â Îäåñà è Àñîöèàöèÿòà íà áúëãàðèòå â

Óêðàéíà, ÷èåòî ñåäàëèùå å òóê, ñúùî ñå ñòðåìÿò è äîêîëêîòî å ïî ñèëèòå

èì, ïîäïîìàãàò ðàçâèòèåòî íà îäåñêàòà áúëãàðèñòèêà. Ïðåç ïîñëåäíèòå íÿ-

êîëêî ãîäèíè ñ òÿõíà ïîìîù ñå ïðîâåæäàò åêñïåäèöèèòå è ñå èçäàâàò íÿêîè

íàó÷íè òðóäîâå, ïðÿêî ñâúðçàíè ñ áúëãàðñêàòà äèàñïîðà â Óêðàéíà.

69

Ñúâìåñòíàòà ðàáîòà íà îäåñêèòå áúëãàðèñòè ñ áúëãàðñêèòå ó÷åíè íå å

ïðåêúñíàòà âúïðåêè ãîëåìèòå òðóäíîñòè âúâ âðúçêà ñ ôèíàíñèðàíåòî íà

ïðîåêòèòå. Òÿ íàìèðà èçðàç â ðàçëè÷íè îáùè èçñëåäâàíèÿ è íàó÷íè ïóá-

ëèêàöèè, ÷àñò îò êîèòî ñå âêëþ÷âàò â ìåæäóíàðîäíèÿ ïðîåêò „Áúëãàðèòå â

Óêðàéíà – åçèê, ôîëêëîð, ëèòåðàòóðíî íàñëåäñòâî“ íà Áúëãàðñêàòà àêàäåìèÿ

íà íàóêèòå (Èíñòèòóò çà áúëãàðñêè åçèê è Èíñòèòóò çà ëèòåðàòóðà) è íà Îäåñ-

êèÿ óíèâåðñèòåò. Ïúðâèÿò åòàï îò ïðîåêòà áå îñúùåñòâåí ïðåç 2000 ã. ñ ôèíàí-

ñîâàòà ïîäêðåïà íà ôîíäàöèÿ „Îòâîðåíî îáøåñòâî“. Â ðàìêèòå íà ïðîåêòà

îò ñòðàíà íà áúëãàðñêè ó÷åíè áåøå îñúùåñòâåí êîíòàêò ñ îäåñêàòà Äúðæàâíà

áèáëèîòåêà è ñå ñêëþ÷è äîãîâîð ñ äèðåêòîðà íà áèáëèîòåêàòà Î. Ô. Áîòó-

øàíñêà çà äâóñòðàííî íàó÷íî ñúòðóäíè÷åñòâî. Àêòèâåí ïðèíîñ â òàçè îáëàñò

èìà è Êèðèëî-Ìåòîäèåâñêèÿò íàó÷åí öåíòúð ïðè ÁÀÍ, êîéòî îñúùåñòâè

ïðîåêò çà êàòàëîã íà óíèêàëíàòà ðúêîïèñíà ñáèðêà â áèáëèîòåêàòà.

Èíòåðåñúò êúì ïðîáëåìèòå íà áúëãàðèñòèêàòà â Îäåñà íå å èç÷åçíàë.

Íåùî ïîâå÷å, ïðåç ïîñëåäíîòî äåñåòèëåòèå òîé âñå ïîâå÷å ñå çàñèëâà è òîâà

äîïðèíàñÿ çà âúçõîäÿùîòî ðàçâèòèå íà îäåñêàòà áúëãàðèñòèêà. Îò ãîëÿìî

çíà÷åíèå â òîâà îòíîøåíèå ñà ðåäîâíèòå ñïåöèàëèçàöèè íà îäåñêè áúëãàðèñòè

è ñòóäåíòè â Áúëãàðèÿ è ÷åòåíåòî íà ëåêöèè îò áúëãàðñêè ñïåöèàëèñòè â

Îäåñà, âúçìîæíîñòè çà êîåòî òðÿáâà äà ïðîäúëæàâàò äà ñå òúðñÿò. Êàêòî â

ìèíàëîòî, òàêà è äíåñ Îäåñà å åäèí îò ãðàäîâåòå, êîèòî èìàò íàé-ãîëÿìî

çíà÷åíèå çà ðàçâèòèåòî íà áúëãàðèñòèêàòà â ÷óæáèíà è çàñëóæåíî ùå çàåìà

ïðèîðèòåòíî ìÿñòî â òàçè íàñîêà è â áúäåùå.

Çîÿ Áàðáîëîâà

ÏÚÐÂÈÒÅ ËßÑÒÎÂÈÖÈ ÍÀ ÁÚËÃÀÐÑÊÎÒÎ ÎÒÄÅËÅÍÈÅ*

Îòêðèâàíåòî íà Áúëãàðñêîòî îòäåëåíèå ïðè Ôèëîëîãè÷åñêèÿ ôàêóëòåò íà

Îäåñêèÿ óíèâåðñèòåò ïðåç 1995 ã. ñúâïàäà ñ âúçðàæäàíåòî íà êóëòóðàòà è åçèêà íà

íàöèîíàëíèòå ìàëöèíñòâà â Óêðàéíà. Íà÷àëîòî å ìíîãî òðóäíî – íÿìà ó÷åáíèöè è

ðå÷íèöè, èçäàíèÿ íà ïðîèçâåäåíèÿ íà áúëãàðñêè ïèñàòåëè è äð.

Áúëãàðñêîòî îòäåëåíèå ðàáîòè âúðõó èçñëåäâàíèÿ íà áúëãàðñêèòå ãîâîðè â

Óêðàéíà, êàòî ïîñòàâÿ íà÷àëîòî íà ïîðåäèöà îò êíèãè (äâå îò òÿõ âå÷å ñà ôàêò).

Ïðîó÷âàíåòî íà ãîâîðèòå å äåëî íà ïðåïîäàâàòåëèòå áúëãàðèñòè, íî ñúùî òàêà è íà

ñàìèòå ñòóäåíòè, êîèòî ðàçðàáîòâàò êóðñîâè è äèïëîìíè ðàáîòè ïî äèàëåêòîëîãèÿ.

Ñàìîîòâåðæåíàòà è âèñîêîïðîôåñèîíàëíà ðàáîòà íà äåêàíà íà ôàêóëòåòà – ïðîô.

Íîíà Øëÿõîâàÿ è íà ðúêîâîäèòåëÿ íà Áúëãàðñêîòî îòäåëåíèå – äîö. Âàëåíòèíà

Êîëåñíèê – å âúçíàãðàäåíà îò áëàãîäàðíîñòòà íà ïúðâèòå àáñîëâåíòè:

Ìàðèíà Ïåðåëè îò ñ. Êàë÷åâî (Áîëãðàäñêî):

– Áëàãîäàðÿ íà ñúäáàòà è íà îðãàíèçàòîðèòå íà Áúëãàðñêîòî îòäåëåíèå, ÷å ñúì

èìàëà òàêàâà âúçìîæíîñò äà êàíäèäàòñòâàì â Îäåñêèÿ óíèâåðñèòåò ïî ñïåöèàëíîñò

70

áúëãàðñêà è óêðàèíñêà ôèëîëîãèÿ. Áÿõ áúëãàðêà, íî ñòàíàõ îùå ïî-áúëãàðêà, çàùîòî

íàó÷èõ åçèêà íà ìîèòå ïðàäåäè. Îáè÷àì ñâîÿ ðîäåí åçèê è èñêàì äà ãî ïðåäàì íà

áúäåùèòå ïîêîëåíèÿ. Ìèñëÿ, ÷å òóê, â Óêðàéíà, áúëãàð÷åòàòà èìàò âúçìîæíîñò äà

ó÷àò ñâîÿ ðîäåí åçèê òîëêîâà, êîëêîòî è óêðàèíñêèòå äåöà äà ó÷àò óêðàèíñêè åçèê. È

íèå, ïúðâèòå ëÿñòîâèöè íà Áúëãàðñêîòî îòäåëåíèå, òðÿáâà äà èì ïîìàãàìå â òîâà.

Îêñàíà Íåäîâà îò ñ. Òàðóòèíî:

– Èçïèòâàì âúçòîðæåíî ÷óâñòâî, íî è ìàëêî ñúæàëÿâàì, çàùîòî ñâúðøâà ó÷åíèåòî

è ïðåä íàñ ñå îòêðèâà øèðîê ïúò â áúäåùåòî. Ïðè òîâà íå ñå çíàå êàêâî å òîâà

áúäåùå. Ìèñëÿ, ÷å ùå ñå ðåàëèçèðàì â ðîäíîòî ñè ñåëèùå Òàðóòèíî, êúäåòî ùå ó÷à

äåöàòà äà ãîâîðÿò è äà ïèøàò íà áúëãàðñêè åçèê.

Ëàðèñà Ñàêàëü îò ñ. Êóáåé (Áîëãðàäñêî):

– Çà äà ìîãàò áúëãàðñêèòå ìëàäåæè äà íàó÷àò áúëãàðñêèÿ ëèòåðàòóðåí åçèê, äà

çíàÿò èñòîðèÿòà, êóëòóðàòà è ëèòåðàòóðàòà íà Áúëãàðèÿ, ùå ñå îïèòàì äà èì ïðåäàì

òîâà, êîåòî ñúì íàó÷èëà â Óíèâåðñèòåòà è â Áúëãàðèÿ íà ñåìèíàðèòå. Íå ñúæàëÿâàì,

÷å ïîñòúïèõ â Áúëãàðñêîòî îòäåëåíèå, çàùîòî îñúçíàõ áúëãàðñêîòî ñè íà÷àëî.

Àëëà Äåðëè îò ñ. Âèíîãðàäîâêà (Òàðóòèíñêî):

– Òóê (â Óíèâåðñèòåòà) íàó÷èõ ëèòåðàòóðíèÿ åçèê, à ïðåäè ãîâîðåõ íà äèàëåêò. Òîâà

ìè äàâà ïîâå÷å øàíñîâå. Áÿõ â Áúëãàðèÿ. Òàì èçïèòàõ ÷óâñòâî íà ðàäîñò è âúëíåíèå,

òà íàëè ïðåäè áëèçî äâå ñòîëåòèÿ ïî òàçè çåìÿ ñà õîäèëè ìîèòå ïðåäöè...

Âàëåíòèíà Íèêîëàåâà îò ñ. Íîâè Òðîÿíè (Áîëãðàäñêî):

– Áåøå ìè ìíîãî èíòåðåñíî äà ñëåäâàì, çàùîòî òóê ñå çàïîçíàõ ñ èçâîðèòå íà

áúëãàðñêàòà ëèòåðàòóðà è êóëòóðà èçîáùî. Íàðåä ñ òîâà ïîëó÷èõ çíàíèÿ ïî óêðàèíñêè

åçèê è ëèòåðàòóðà. Íÿêîëêî ïúòè ñúì áèëà â Áúëãàðèÿ íà êóðñîâå. Ìèñëÿ, ÷å ùå

ñâúðæà áúäåùåòî ñè ñ ó÷èëèùåòî.

Ñâåòëàíà Íèêîëîâà îò ñ. Âèíîãîðîäíîå (Áîëãðàäñêî):

– Çàâúðøâàì ÎÄÓ “È. È. Ìå÷íèêîâ” ñ ãîëÿì âúçòîðã, ñ åäíà ñèëíà è ãîðåùà èñêðà

â ñúðöåòî, ñ ÷óâñòâîòî, ÷å íèå ñìå ïúðâèòå. Èçêàçâàì ãîëÿìà áëàãîäàðíîñò íà

ðúêîâîäèòåëèòå è íà âñè÷êè, êîèòî ïîìîãíàõà çà ñúçäàâàíåòî íà îòäåëåíèåòî. Ìèñëÿ,

÷å òóê ïîëó÷èõ çíàíèÿ, êîèòî ùå èçïîëçâàì â ìîÿ æèâîò è â áúäåùàòà ìè ðàáîòà.

Ãàëèíà ×àëåíêî îò ñ. Ñóâîðîâî (Èçìàèëñêî):

– Èçïúëíè ñå ìîÿòà ìå÷òà – àç çàâúðøâàì áúëãàðñêà è óêðàèíñêà ôèëîëîãèÿ â

Îäåñêèÿ óíèâåðñèòåò. Ìíîãî ìè å ìú÷íî äà ñå ðàçäåëÿì ñ ìîìè÷åòàòà, ñ êîèòî ó÷èõ

ïåò ãîäèíè. Áëàãîäàðÿ íà Âàëåíòèíà Àëåêñàíäðîâíà Êîëåñíèê, êîÿòî ñúçäàäå òîâà

îòäåëåíèå.

Ñâåòëàíà Äðàãíåâà

* Ìàòåðèàëà ïðåïå÷àòâàìå ñúñ ñúêðàùåíèÿ îò â. “Ðîäåí êðàé”, 17 þíè, 2000, ñ. 3. Âåñòíèêúò, ñ ãë. ðåäàêòîð

Äîðà Êîñòîâà, å ïðèëîæåíèå íà áúëãàðñêè åçèê êúì â. “Ãîëîñ Óêðà¿íè” â Îäåñà.

71

ÏÐÎÔÈËÈ

ÏÐÎÔÅÑÎÐ ÂËÀÄÈÌÈÐ ÂÀÂÐÆÈÍÅÊ

ÍÀ 70 ÃÎÄÈÍÈ

Èçòúêíàòèÿò ÷åøêè âèçàíòîëîã è ïàëåî-

ñëàâèñò Âëàäèìèð Âàâðæèíåê íàâúðøè 70 ãî-

äèíè íà 5 àâãóñò 2000 ã. Òîé å åäèí îò ó÷åíèòå

ñ íàé-ãîëÿì ïðèíîñ çà ïðîó÷âàíåòî è îñìèñ-

ëÿíåòî íà ðàííèÿ ïåðèîä íà õðèñòèÿíèçàöèÿòà

ñðåä çàïàäíèòå ñëàâÿíè è íà Êèðèëî-Ìåòî-

äèåâàòà ìèñèÿ âúâ Âåëèêà Ìîðàâèÿ â êîíòåêñ-

òà íà ïàïñêàòà, ôðàíêñêàòà è âèçàíòèéñêàòà

ïîëèòèêà è êóëòóðíèòå âëèÿíèÿ â öåíòðàëíà

Åâðîïà. Íåãîâèòå àíàëèçè ñà ìíîãîêðàòíî öè-

òèðàíè è ñà îñíîâà çà âñåêè, çàíèìàâàù ñå ñ

òàçè ïðîáëåìàòèêà. Åðóäèðàí ó÷åí â îáëàñòòà

íà àíòè÷íàòà è ñðåäíîâåêîâíàòà åâðîïåéñêà

èñòîðèÿ è êóëòóðà, ïîçíàâàù äîáðå îñíîâíèòå

òúðñåíèÿ íà âèçàíòèíèñòè è ñëàâèñòè ïî öå-

ëèÿ ñâÿò, òîé â ïðîäúëæåíèå íà 30 ãîäèíè å ðåäàêòîð íà ñâåòîâíîèçâåñòíîòî

èíòåðäèñöèïëèíàðíî ïî õàðàêòåð íàó÷íî ñïèñàíèå Byzantinoslavica, â êîåòî

ñà ïóáëèêóâàíè åäíè îò íàé-âàæíèòå îòêðèòèÿ ïî ìåäèåâèñòèêà è ñà ïðåä-

ëàãàíè ðàçíîîáðàçíè ãëåäíè òî÷êè è èíòåðïðåòàöèè íà øèðîê êðúã ïðîáëåìè

íà âèçàíòèéñêîòî è ñëàâÿíñêîòî Ñðåäíîâeêîâèå, ðàçãëåäàíè â ñúïîñòàâêà ñ

ïî-áëèçêè èëè äàëå÷íè ïî ìÿñòî èëè âðåìå êóëòóðè.

Âëàäèìèð Âàâðæèíåê çàïî÷âà íàó÷íàòà ñè êàðèåðà êàòî ñïåöèàëèñò, âëà-

äååù îòëè÷íî åçèöèòå íà àíòè÷íîñòòà è èñòîðèÿòà íà åëèíñêàòà è ðèìñêàòà

êóëòóðà, âúçïèòàâàí â íàé-äîáðèòå òðàäèöèè íà åâðîïåéñêàòà êëàñè÷åñêà

ôèëîëîãèÿ è àíòè÷íà èñòîðèÿ. Íåãîâèÿò îïèò è çíàíèÿ ñà îñòàâèëè òðàåí

îòïå÷àòúê âúðõó íàó÷íàòà ìó êàðèåðà è èíäèâèäóàëíèÿ ìó ïî÷åðê íà èñòîðèê

– òå ëè÷àò â êðèòè÷íîòî îòíîøåíèå êúì ðàçëè÷íèòå ïî òèï èçâîðè è â ñèòóè-

ðàíåòî íà èçñëåäâàíèòå ÿâëåíèÿ â øèðîê êîíòåêñò, â îáãëåæäàíåòî íà ïðîá-

ëåìèòå îò ðàçëè÷íè çðèòåëíè úãëè. Íå å øèðîêî èçâåñòíî ñðåä ïàëåîñëà-

âèñòè÷íèòå ñðåäè, ÷å ïúðâàòà ïî-ãîëÿìà ïóáëèêàöèÿ íà ó÷åíèÿ, ïîñâåòåíà

72

íà Àðèñòîíèê îò Ïåðãàì, å íà ôðåíñêè è å ïðåäèçâèêàëà ìåæäóíàðîäåí îòçâóê

è äåáàò ñðåä ó÷åíèòå ñïåöèàëèñòè â îáëàñòòà íà àíòè÷íàòà êóëòóðà, êàêòî è

÷å òîé å àâòîð íà êíèãà çà Àëåêñàíäúð Ìàêåäîíñêè (èçäàäåíà íà ÷åøêè ïðåç

1967 ã.). Ñðåä ïàëåîñëàâèñòè÷íèòå ñðåäè ó÷åíèÿò å èçâåñòåí ïðåäèìíî ñúñ

ñâîåòî ïðåöèçíî è íîâàòîðñêî èçñëåäâàíå íà õðèñòèÿíèçèðàíåòî íà Âåëè-

êîìîðàâèÿ è ñúñåäíèòå ðàéîíè è íà ðîëÿòà íà Êèðèëî-Ìåòîäèåâîòî äåëî â

Öåíòðàëíà Åâðîïà âúç îñíîâà êàêòî íà àðõåîëîãè÷åñêè, òàêà è ïèñìåíè èçâî-

ðè – ãðúöêè, ëàòèíñêè, ñëàâÿíñêè, îòíàñÿùè ñå äî ïîëèòè÷åñêàòà, öúðêîâíàòà

è êóëòóðíàòà èñòîðèÿ íà Åâðîïà. Êíèãàòà ìó Staroslovìnské •ivoty Konstantina

i Metodìje, ïóáëèêóâàíà â Ïðàãà ïðåç 1963 ã., ïîëó÷àâà ìåæäóíàðîäíà èçâåñò-

íîñò è äî äíåñ ñå öèòèðà âúâ âñè÷êè ñåðèîçíè èçñëåäâàíèÿ ïî êèðèëîìåòî-

äèåâèñòèêà. Â íåÿ ñå ïðèëàãà èíòåðäèñöèïëèíàðåí ïîäõîä êúì Ïàíîíñêèòå

ëåãåíäè êàòî ëèòåðàòóðíè ïàìåòíèöè è êàòî èñòîðè÷åñêè èçâîðè. Ñëåä äå-

òàéëíî ñðàâíåíèå ñ âèçàíòèéñêèòå àãèîãðàôñêè ìîäåëè îò îíàçè åïîõà, èçñëå-

äîâàòåëÿò îòêðèâà â òÿõ êàêòî òèïè÷íèòå òîïîñè, òàêà è îðèãèíàëíîòî, íåî-

áè÷àéíîòî, íîâîòî, ðàçëè÷íîòî â òÿõ, îíîâà, êîåòî äåôèíèòèâíî ïîêàçâà

ñâ. Êîíñòàíòèí-Êèðèë êàòî ñðåäíîâåêîâåí ó÷åí, âëàäååù ïåðôåêòíî Ñâåòîòî

ïèñàíèå, öúðêîâíèòå äîêòðèíè è àíòè÷íîòî ôèëîñîôñêî è ðèòîðè÷íî íàñëåä-

ñòâî, êîéòî ñ åðóäèöèÿ è òàëàíò å èçâúðøèë îòëè÷íî êàêòî ìèñèîíåðñêàòà

ñè, òàêà è ïðåâîäà÷åñêà ñè ðàáîòà. Ïðèíîñíè çà èñòîðèÿòà íà çàïàäíèòå

ñëàâÿíè è èçîáùî çà ìåõàíèçìèòå íà õðèñòèÿíèçèðàíå íà åçè÷åñêèòå íàðîäè

â ñðåäíîâåêîâíà Åâðîïà ñà àíàëèçèòå íà Âëàäèìèð Âàâðæèíåê â ïóáëèêàöèèòå

ìó çà äîêèðèëîìåòîäèåâñêèòå ìèñèè âúâ Âåëèêà Ìîðàâèÿ (îò ìèñèîíåðè

êàêòî îò Áàâàðèÿ, òàêà è îò Àêâèëåéñêàòà ïàòðèàðøèÿ) è çà ðàííàòà öúðêîâíà

îðãàíèçàöèÿ íà Âåëèêà Ìîðàâèÿ â ñâåòëèíàòà íà íàé-íîâèòå àðõåîëîãè÷åñêè

íàõîäêè è äðóãè èçâîðè: ñòóäèèòå Die Christianisierung und Kirchenorganisation

Grossmährens. – Historica, 7, 1963, 5–56 è Study of the Church Architecture from

the Period of the Great Moravian Empire. – Byzantinoslavica, 25, 1964, 288–301; çà

ïî-øèðîêà ïóáëèêà êíèãàòà Církevní misie v dìjinách Velké Moravy (Ïðàãà,

1963). Àâòîðúò äîêàçâà, ÷å ïðè÷èíàòà çà ïîñëàíèåòî íà êíÿç Ðîñòèñëàâ äî

âèçàíòèéñêèÿ èìïåðàòîð ïðåç IX â. ñ ìîëáà çà èçïðàùàíå íà ìèñèîíåðè, å

ñòðåìåæúò íà âëàäåòåëÿ çà ñàìîñòîÿòåëíîñò íà âåëèêîìîðàâñêàòà öúðêâà,

êóëòóðà è äúðæàâà â öåíòðàëíà Åâðîïà, îñîáåíî ùî ñå îòíàñÿ äî îãðàíè÷àâàíå

âëàñòòà íà íåìñêîòî äóõîâåíñòâî. Îò èçêëþ÷èòåëíî çíà÷åíèå çà ìåäèåâèñ-

òèêàòà è çà îñâåòëÿâàíå íà Êèðèëî-Ìåòîäèåâàòà ìèñèÿ ñà ñòóäèèòå íà Âëà-

äèìèð Âàâðæèíåê: Byzantium’s Role in the Formation of Great Moravian Culture–

Byzantinoslavica, 43, 1982, 161–188 (çàåäíî ñ B. Zástìrová) è Die historische

Bedeutung der byzantinischen Mission in Grossmähren. – Â ñá.: Grossmähren und

die Anfänge der tschechoslowakischen Staatlichkeit (ïî ñëó÷àé 1100 ã. îò ñìúðòòà

íà Ñâ. Ìåòîäèé), Ïðàãà, 1986, 245–279. Òàêà ñúùî îñíîâîïîëàãàùè ñà èäåèòå

73

ìó çà ïðåäõðèñòèÿíñêîòî íàñëåäñòâî âúâ Âåëèêîìîðàâèÿ, ñðâ. Antické tradice

na Velké Moravì. – Listy Filologické, 101, 1978, 129–138.

Íàó÷íàòà áèîãðàôèÿ íà ó÷åíèÿ íå ñe èç÷åðïâà ñàìî ñ íåãîâèòå ïóáëè-

êàöèè. Äúëãîãîäèøíà è ïðèíîñíà å ðàáîòàòà ìó çà èçãðàæäàíå íà íàó÷íè

òðàäèöèè, çà ñúçäàâàíå íà áîãàòà áèáëèîòåêà, íà ìåæäóíàðîäíè êîíòàêòè è

çà èçãðàæäàíå íà ìëàäè ñïåöèàëèñòè â Èíñòèòóòà çà ãðúöêè, ðîìàíñêè è

ëàòèíñêè èçñëåäâàíèÿ â Ïðàãà, à îñîáåíî ìíîãî è êàòî äèðåêòîð íà

Ñëàâÿíñêèÿ èíñòèòóò â Ïðàãà. Òåçè èíñòèòóöèè ïå÷åëÿò âèñîê àâòîðèòåò â

îáëàñòòà íà åâðîïåéñêàòà ìåäèåâèñòèêà. Îñâåí òîâà, òðÿáâà äà ñå îòáåëåæè

è ôàêòúò, ÷å ñëåä åäíîãîäèøíàòà ñè ñïåöèàëèçàöèÿ â Äúìáàðòúí Îóêñ,

Âàøèíãòîí è îæèâåíè äèñêóñèè ñúñ ñâåòîâíîèçâåñòíèÿ ÷åøêè âèçàíòîëîã

Ôðàíñèñ Äâîðíèê, Â. Âàâðæèíåê ïðåâåæäà íà ÷åøêè êíèãàòà ìó Byzantine

Missions among the Slavs è òàêà ÿ ïðàâè äîñòúïíà çà ìíîãî ÷èòàòåëè,

íåâëàäååùè àíãëèéñêè. Ìíîãîáðîéíè ñà íàó÷íèòå êîíòàêòè íà ÷åøêèÿ

âèçàíòîëîã ñ ó÷åíè è îò Èçòîê è îò Çàïàä. Òîé å ó÷àñòíèê â ìíîãî

ìåæäóíàðîäíè ôîðóìè, èçíàñÿ ëåêöèè â ÷óæäè óíèâåðñèòåòè, ñàì îðãàíèçèðà

ïðåñòèæíè è íîâàòîðñêè íàó÷íè âèçàíòèíèñòè÷íè ôîðóìè, â ðåçóëòàò îò

êîèòî ñå ïóáëèêóâàò ñáîðíèöè ñ âàæíè èçñëåäâàíèÿ êàòî Beiträge zur

byzantinischen Geschichte im 9.—11. Jahrhundert (Ïðàãà, 1978) âêëþ÷èòåëíî

ñ íåãîâàòà ñòóäèÿ The Introduction of the Slavonic Liturgy and the Byzantine

Missionary Policy (225–281), From Late Antiquity to Early Byzantium (Ïðàãà,

1985), Byzantium and Its Neighbours from the mid-9th till the 12th Centuries. –Byznatinoslavica, 54, 1993 è äð. Ìíîãîáðîéíèòå ìó êîëåãè, ïðèÿòåëè, ó÷åíèöè

îò ðàçëè÷íè ñïåöèàëíîñòè îò ìíîãî ñòðàíè ïóáëèêóâàò ñâîè èçñëåäâàíèÿ â

÷åñò íà íåãîâàòà 65-ãîäèøíèíà â ñïåöèàëíà êíèæêà íà Byzantinoslavica ïðåç

1995 ã. Ñëåä êðàÿ íà êîìóíèñòè÷åñêèÿ ðåæèì ïðîô. Â. Âàâðæèíåê å è ëþáèì

óíèâåðñèòåòñêè ëåêòîð è êîíñóëòàíò íà çàïî÷âàùè íàó÷íàòà ñè êàðèåðà ìëàäè

õîðà – â Êàðëîâèÿ óíèâåðñèòåò â Ïðàãà, â óíèâåðñèòåòà â Áúðíî, â

Äåïàðòàìåíòà ïî ìåäèåâèñòèêà (ñ ìàãèñòúðñêà è äîêòîðñêà ïðîãðàìà) íà

Öåíòðàëíîåâðîïåéñêèÿ óíèâåðñèòåò â Áóäàïåùà.

Ìàðãàðåò Äèìèòðîâà

74

 ÏÀÌÅÒ ÍÀ ÏÐÎÔ. ÒÅÐÅÑÀ ÄÎÌÁÅÊ

(1933–1999)

Òåðåñà Äîìáåê å ðîäåíà ïðåç 1933 ãîäèíà âúâ Âàðøàâà. Ïðåç 1955 ã.

çàâúðøâà ïîëîíèñòèêà âúâ Âðîöëàâñêèÿ óíèâåðñèòåò. Îò 1955 äî 1965 ã. ïðå-

ïîäàâà ïîëñêè åçèê è ëèòåðàòóðà â Ñîôèéñêèÿ óíèâåðñèòåò, êàòî ïðåâðúùà

ïðåïîäàâàòåëñêàòà ñè ðàáîòà â ïðèìåð çà ñòðîãîñò, íî è çà âèñîêîèíòåëåê-

òóàëíî êà÷åñòâî. Îùå ïúðâèòå êóðñîâå ñ íåéíè ñòóäåíòè â ñïåöèàëíîñòòà

ñëàâÿíñêà ôèëîëîãèÿ ñå îòëè÷àâàò ñ äîáðè çíàíèÿ ïî åçèê, ñ îòëè÷íè ïðå-

âîäà÷åñêè óìåíèÿ è ñúñ çíà÷èòåëíî íèâî íà ëèòåðàòóðíèòå ñè çíàíèÿ.

Äîêàòî ïðåïîäàâà â Ñîôèéñêèÿ óíèâåðñèòåò „Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè“

Òåðåñà Äîìáåê ïîäðîáíî ñå çàïîçíàâà ñ áúëãàðñêàòà ëèòåðàòóðà, êàòî å

îâëàäÿëà ïðåäè òîâà åçèêà äî ñúâúðøåíñòâî. Áëàãîäàðåíèå íà áëèçêîòî ñè

ïðèÿòåëñòâî ñ ãîëåìè áúëãàðñêè ó÷åíè, ñðåä êîèòî íà ïúðâî ìÿñòî àêàä.

Ïåòúð Äèíåêîâ, òÿ çàïî÷âà äà ñå çàíèìàâà âñå ïî-çàäúëáî÷åíî ñ ïðîáëåìèòå

íà âúçðîæäåíñêàòà è ñúâðåìåííàòà ëèòåðàòóðà. Ðåçóëòàò íà îòëè÷íàòà £

èçñëåäîâàòåëñêà ðàáîòà å ïúðâàòà £ ìîíîãðàôèÿ „Ïðåâîäà÷åñêîòî

íàñëåäñòâî íà Äîðà Ãàáå“, èçäàäåíà íà ïîëñêè îò èçä. Îñîëèíåóì. Ïî-êúñíî

Òåðåñà Äîìáåê ñå õàáèëèòèðà ñ âåëèêîëåïíîòî ñè èçñëåäâàíå „Ïåí÷î

Ñëàâåéêîâ. Òðàäèöèè è íîâàòîðñòâî“ èçäàäåíî ïðåç 1973 ãîäèíà îò èçä.

Îñîëèíåóì, à ñëåä òîâà ïðåâåäåíî è íà áúëãàðñêè. Òàçè ìîíîãðàôèÿ è äîñåãà

å ñî÷åíà ñðåä âîäåùèòå òðóäîâå çà ãîëåìèÿ áúëãàðñêè ïîåò.

Ñðåä ñåðèîçíèòå çàíèìàíèÿ íà ïðîô. Òåðåñà Äîìáåê ôèãóðèðà èìåòî íà

ãîëåìèÿ áúëãàðñêè ó÷åí ïðîô. Áîÿí Ïåíåâ, ÷èÿòî íàó÷íà è ïðåïîäàâàòåëñêà

äåéíîñò å äîïðèíåñëà íàé-ìíîãî çà èçäèãàíå íèâîòî íà áúëãàðñêàòà ïîëîíèñ-

òèêà äî ðåñïåêòèðàùè äîðè è ïîëñêèòå ó÷åíè, áëåñòÿùè ïîñòèæåíèÿ. Ñ òâîð-

÷åñêàòà äåéíîñò è ñ êîíòàêòèòå íà Áîÿí Ïåíåâ ñ âåëèêèÿ ïîëñêè ïîåò Êàñïðî-

âè÷, Òåðåñà Äîìáåê ùå ñå çàíèìàâà ïðîäúëæèòåëíî âðåìå è ùå íàïèøå åäíè

îò íàé-äîáðèòå ñòóäèè ïî òåçè âúïðîñè.

Êîãàòî ïðåç 1965 ãîäèíà ñå çàâðúùà âúâ Âàðøàâà, òÿ çàïî÷âà äà ïðåïî-

äàâà íà ñòóäåíòè îò ñïåöèàëíîñòòà áúëãàðñêà ôèëîëîãèÿ âúâ Âàðøàâñêèÿ

óíèâåðñèòåò è äà ñúòðóäíè÷è íà Èíñòèòóòà ïî ñëàâÿíñêà ôèëîëîãèÿ êúì

Ïîëñêàòà àêàäåìèÿ íà íàóêèòå (1965–1992).

Òåðåñà Äîìáåê ñå õàáèëèòèðà ïðåç 1973 ãîäèíà, íî ïî ïîëèòè÷åñêè ïðè÷è-

íè êîìóíèñòè÷åñêîòî ïðàâèòåëñòâî îòõâúðëÿ ïðàâîòî £ íà ïðîôåñóðà, ïîðàäè

êîåòî òÿ ñòàâà ïðîôåñîð åäâà ïðåç 1990 ãîäèíà.

Ïîäãîòâÿéêè ñå çà ïðîôåñîð ïî õóìàíèòàðíèòå íàóêè, êàêòî å ïðèåòî äà

75

ñå ôîðìóëèðà çâàíèåòî â Ïîëøà, Òåðåñà Äîìáåê ïèøå „Èñòîðèÿ íà áúëãàð-

ñêàòà ëèòåðàòóðà“ çà íóæäèòå íà ñòóäåíòèòå îò ñïåöèàëíîñòòà Áúëãàðñêà

ôèëîëîãèÿ â ðàçëè÷íèòå ïîëñêè óíèâåðñèòåòè. Ó÷åáíèêúò å èçäàäåí âúâ Âðîö-

ëàâ ïðåç 1980 ãîäèíà è å âèñîêî îöåíåí â ïðîôåñèîíàëíèòå ñðåäè.

Ñ ìíîãîñòðàííàòà ñè ïðîôåñèîíàëíà èçÿâåíîñò è ñ îðèãèíàëíîòî ñè

ìèñëåíå ïðîôåñîð Äîìáåê ñå íàðåæäà ñðåä íàé-óâàæàâàíèòå ÷óæäåñòðàííè

áúëãàðèñòè. Òÿ çàïî÷âà àêòèâíà ïðåâîäà÷åñêà äåéíîñò òâúðäå îòðàíî, ñðåä

ïðåâåäåíîòî îò íåÿ íà ïîëñêè åçèê ëè÷àò êíèãè íà Âåðà Ìóòàô÷èåâà, Áëàãà

Äèìèòðîâà, Åìèëèÿí Ñòàíåâ, Òîí÷î Æå÷åâ è îùå ìíîãî äðóãè.

Çàïî÷íàëà íàó÷íàòà ñè êàðèåðà êàòî ïðåïîäàâàòåë ïî ïîëñêè åçèê, Òåðåñà

Äîìáåê âåäíàãà èçäàâà ó÷åáíèê, êîåòî ãîâîðè, ÷å îùå â íà÷àëîòî òÿ çàÿâÿâà

âúçìîæíîñòèòå ñè íå ñàìî íà ëèòåðàòóðîâåä, íî è íà ëèíãâèñò. Ñïèñúêúò ñ

ïóáëèêàöèèòå íà ïðîô. Òåðåñà Äîìáåê å òîëêîâà äúëúã, ÷å íå áè áèëî âúçìîæ-

íî äà ïóáëèêóâàìå äîðè ÷àñò îò íåãî. Âñè÷êè îíåçè íåéíè êîëåãè èëè ñòó-

äåíòè, êîèòî ÿ ïîçíàâàò ïî-îòáëèçî, åäèíîäóøíî ïîòâúðæäàâàò èçêëþ÷èòåë-

íàòà £ ðàáîòîñïîñîáíîñò è ïîñëîâè÷íà âçèñêàòåëíîñò.

Ïðîôåñîð Òåðåñà Äîìáåê áåøå íîìèíèðàíà çà çâàíèåòî Ïî÷åòåí äîêòîð

íà Ñîôèéñêèÿ óíèâåðñèòåò „Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè“ è ñàìî êîâàðíàòà áîëåñò,

êîÿòî òâúðäå áúðçî ÿ îòíåñå, ïîïðå÷è åäíà îò íàé-çàñëóæèëèòå ÷óæäåñòðàí-

íè ïðåïîäàâàòåëêè â íàøàòà Àëìà Ìàòåð è èçÿâåíè ïîçíàâà÷êè íà êóëòóðà-

òà è ëèòåðàòóðàòà íè äà ïîëó÷è òîâà çàñëóæåíî ïðèçíàíèå.

Ñðåä äåñåòòå âèïóñêà ïîëîíèñòè, êîèòî ïðîôåñîð Òåðåñà Äîìáåê èçó÷è

è âúçïèòà â Ñîôèéñêèÿ óíèâåðñèòåò, èìà ìíîãî ïðåâîäà÷è, èçÿâåíè ó÷åíè

ïîëîíèñòè, óíèâåðñèòåòñêè ïðåïîäàâàòåëè è æóðíàëèñòè.

Íà 18 ìàðò 1999 ã. èçãóáèõìå ó÷åíèÿ, êîëåãàòà, ïðåïîäàâàòåëÿ è ïðèÿòåëÿ

íà Áúëãàðèÿ Òåðåñà Äîìáåê.

 çíàê íà ïî÷èò Èíñòèòóòà çà ëèòåðàòóðà ïðè ÁÀÍ ïîäãîòâÿ ïðåç íàñòîÿ-

ùàòà ãîäèíà ñáîðíèê â ïàìåò íà ïðîô. Òåðåñà Äîìáåê.

Ïîêëîí ïðåä ñâåòëàòà é ïàìåò!

Ìàãäà Êàðàáåëîâà

76

Ðåäàêöèÿòà íà èíôîðìàöèîííèÿ áþëåòèí „ÁÚËÃÀÐÈÑÒÈÊÀ/

BULGARICA” äúðæè äà ïîäíåñå ñâîèòå èçâèíåíèÿ çà äîïóñíàòèòå ïå÷àòíè

ãðåøêè â êí. 1/2000 íà áþëåòèíà.

Ñïåöèàëíè èçâèíåíèÿ äúëæèì íà äúëáîêîóâàæàåìàòà ïðîôåñîð äôí

Ðóìÿíà Çëàòàíîâà îò Óíèâåðñèòåòà â Õàéäåëáåðã, Ãåðìàíèÿ, çà îñîáåíî

íåïðèÿòíèòå ïå÷àòíè ãðåøêè, äîïóñíàòè ïî íàøà âèíà, â íåéíàòà ñòàòèÿ

„Áúëãàðèñòèêàòà â Ãåðìàíèÿ”, â îïèñàíèåòî è àíîòàöèÿòà íà ìîíîãðàôèÿòà

é „Êíèãà íà Äâàíàäåñåòòå ïðîðîöè ñ òúëêîâàíèÿ” (1998) è íà äèñåðòàöèÿòà

é çà íàó÷íàòà ñòåïåí „Äîêòîð íà ôèëîëîãè÷åñêèòå íàóêè” ïîä ñúùîòî

çàãëàâèå. Íà ñ.38 íà ðåä 2 îòãîðå íàäîëó òðÿáâà äà ñå ÷åòå: „Ñòàðèÿ çàâåò”, à

íå „ñòàðèÿ çàâåò”; íà ñúùàòà ñ. íà ðåä 7 îòãîðå íàäîëó òðÿáâà äà ñå ÷åòå:

„Êíèãà íà Äâàíàäåñåòòå ïðîðîöè ñ òúëêîâàíèÿ”, à íå „Êíèãà íà Äâàíàäåñåòòå

àïîñòîëè ñ òúëêîâàíèÿ”; íà ñ. 76 äà ñå ÷åòå ñúùîòî, à íå „Êíèãà çà

äâàíàäåñåòòå ïðîðîöè ñ òúëêóâàíèÿ”. Ãðåøêèòå ñà ïîïðàâåíè â åëåêòðîííîòî

èçäàíèå íà áþëåòèíà â Èíòåðíåò (www.cl.bas.bg/magazines/bulgarica/2001-01/

Outlooks.html).

Êàòî èçðàçÿâàìå ñúæàëåíèåòî ñè, ùå íàïðàâèì âñè÷êî âúçìîæíî â

áúäåùå äà íå ñå äîïóñêàò ïîäîáíè òåõíè÷åñêè ïðîïóñêè.

Ðåäàêòîð: Àíèñàâà Ìèëòåíîâà

77

ÎÒÇÈÂÈ

Ëîðà Òàñåâà. Áúëãàðñêà òîïîíèìèÿ îò ãðúöêè è ñðúáñêè ñðåäíîâåêîâ-

íè äîêóìåíòè. Ñîôèÿ, Ëèòåðà. 1998. 305 ñ.

 ðåöåíçèðàíàòà êíèãà (çàùèòåíà êàòî äîêòîðñêà äèñåðòàöèÿ ïðåç 1997 ã.)

çà ïúðâè ïúò ñèñòåìíî ñå ïðîó÷âàò íåñëàâÿíñêè ïèñìåíè èçâîðè è â ðåçóëòàò

íà êîìïëåêñåí (ôèëîëîãè÷åñêè è èñòîðèêî-ãåîãðàôñêè) ïîäõîä êúì òÿõ ñú-

ùåñòâåíî ñå ðàçøèðÿâà è îáîãàòÿâà ïðåäñòàâàòà çà áúëãàðñêèÿ ñðåäíîâåêîâåí

îíîìàñòèêîí.

 óâîäà (ñ. 7–14) å íàïðàâåí ïðåãëåä íà ñúùåñòâóâàùèòå íàó÷íè ïðî-

ó÷âàíèÿ âúðõó ñëàâÿíñêàòà ëåêñèêà âúâ âèçàíòèéñêè è ñðúáñêè äîêóìåíòè,

äåôèíèðàí å îáåêòúò íà èçñëåäâàíåòî, íåãîâèòå öåëè, çàäà÷è è ìåòîä íà

ðàáîòà. Èçâëè÷àíåòî íà êîñâåíè ñâèäåòåëñòâà çà èñòîðèÿòà íà áúëãàðñêèÿ

ðå÷íèê îò ÷óæäè èçâîðè (þðèäè÷åñêè è ôèíàíñîâè äîêóìåíòè íà ãðúöêè è

ñðúáñêè åçèê îò ÕII–ÕV â.), å ìîòèâèðàíî íà ïúðâî ìÿñòî îò ñïåöèôèêàòà

íà òðàäèöèîííàòà ñðåäíîâåêîâíà áúëãàðñêà êíèæíèíà, îðèåíòèðàíà ïðåäèì-

íî êúì îáñëóæâàíå íà ðåëèãèîçíèÿ êóëò è â ïî-ìàëêà ñòåïåí êúì åæåäíåâíèÿ

áèò íà áúëãàðèíà. Íà âòîðî ìÿñòî, íåîáõîäèìîñòòà îò ïîäîáíî èçñëåäâàíå

ñå îáîñíîâàâà ñ ëèïñàòà íà ïúëíà èíòåðïðåòàöèÿ íà áúëãàðñêèòå îíîìàñòè÷-

íè äàííè â îòäàâíà èçâåñòíèòå â íàóêàòà íåñëàâÿíñêè äîêóìåíòè è íà òðåòî

– îò îáíàðîäâàíåòî íà íîâè è íåîáñëåäâàíè èçâîðè â ïîñëåäíèòå äåñåòèëå-

òèÿ. Ñúáèðàíåòî è àíàëèçèðàíåòî íà çàñâèäåòåëñòâàíèòå áúëãàðñêè òîïîíè-

ìè÷íè ôàêòè â äîêóìåíòèòå, ñúçäàäåíè â êàíöåëàðèÿòà íà âèçàíòèéñêèòå è

ñðúáñêè âëàäåòåëè ïðåç ïåðèîäà ÕII–ÕV â., ñ îãëåä íà âêëþ÷âàíåòî èì â

áúëãàðñêèÿ èñòîðè÷åñêè ðå÷íèêîâ ôîíä, å îñíîâíàòà öåë íà ðåöåíçèðàíàòà

òóê ìîíîãðàôèÿ.

Ãëàâà ïúðâà: „Èçâîðè“ (ñ. 15–58) óòî÷íÿâà èçâîðîâàòà áàçà íà èçñëåä-

âàíåòî, îáõâàùàùà ãðàìîòè (õðèñîâóëè è ñèãèëèè) îò èìïåðàòîðè, öàðå, êíÿ-

çå, êåñàðè, äåñïîòè, äîãîâîðè, ïðèâèëåãèè íà öúðêîâíè èíñòèòóöèè, ìàíàñòèð-

ñêè óñòàâè, ðåøåíèÿ íà ñâåòñêè è öúðêîâíè ñúäèëèùà ïî èìóùåñòâåíè ñïîðî-

âå, àêòîâå çà ïîêóïêî-ïðîäàæáà íà çåìè è çàâèñèìî íàñåëåíèå, çàâåùàíèÿ,

äàíú÷íè îïèñè (ïðàêòèêîíè) è äð. Òúé êàòî âñè÷êè äîêóìåíòè ñà èçïîëçâàíè

ïî èçäàíèÿ, à íå â îðèãèíàë, íàïðàâåíè ñà íÿêîè óòî÷íåíèÿ, ñâúðçàíè ñ èçâî-

78

ðîâåäñêèòå ïóáëèêàöèè. Îáðàáîòåíèòå äîêóìåíòè ñà íàãëåäíî ïðåäñòàâåíè

â õðîíîëîãè÷åñêè èíäåêñ íà èçâîðèòå (ñ. 25–55), êîéòî âêëþ÷âà 685 äîêóìåí-

òàëíè åäèíèöè – 579 íà ãðúöêè è 106 íà ñðúáñêè åçèê. Èíäåêñúò å èçãîòâåí

è âúðõó åçèêîâ ïðèíöèï, êàòî çà ñúîòíàñÿíåòî íà âå÷å èçâëå÷åíèÿ òîïîíèìè-

÷åí ìàòåðèàë êúì áúëãàðñêèÿ îíîìàñòè÷åí ôîíä ñà ñëåäâàíè äâà îñíîâíè

êðèòåðèÿ – ôèëîëîãè÷åñêè (íàëè÷èåòî íà ñòàðîáúëãàðñêè ôîíåòè÷íè áåëåçè)

è ëèíãâî-ãåîãðàôñêè (ëîêàëèçàöèÿòà â áúëãàðñêè èëè ñðúáñêè åçèêîâè òåðè-

òîðèè).

Âúâ âòîðà ãëàâà „Òðàíñêðèïöèÿ íà ñòàðîáúëãàðñêèòå òîïîíèìè â ñðúáñêè

è ãðúöêè äîêóìåíòè“ (ñ. 59–100) ñå èçâåæäàò ïðèíöèïèòå çà óñòàíîâÿâàíå

íà èçõîäíàòà ñòàðîáúëãàðñêà ôîðìà, îò êîÿòî ïðîèçòè÷àò ôèëîëîãè÷åñêèòå

èíòåðïðåòàöèè. Ïî îòíîøåíèå íà áúëãàðñêèòå òîïîíèìè â ñðúáñêèòå äîêó-

ìåíòè ñå ïðîñëåäÿâàò îíåçè ôîíåòè÷íè êîðåëàöèè, êîèòî ñà îò íàé-ñúùåñò-

âåíî çíà÷åíèå çà âúçñòàíîâÿâàíåòî íà ñòàðîáúëãàðñêèÿ îáëèê íà ìåñòíèòå

íàçâàíèÿ (èçïèñâàíå íà íîñîâêè, åðîâå, ïàëàòàëíè ð è ë, ðåôëåêñèòå íà

ñðè÷êîòâîðíè *r è *l, íà *tj, *dj, *kti, *gti è äð.). Ïî îòíîøåíèå íà áúëãàðñêèòå

òîïîíèìè â äîêóìåíòèòå íà ãðúöêè åçèê ñå ñèñòåìàòèçèðàò òðàíñêðèïöèîí-

íèòå çàêîíîìåðíîñòè ìåæäó ñòàðîáúëãàðñêèòå çâóêîâå è ãðúöêèòå áóêâè ïðè

ïðåäàâàíåòî íà âîêàëèòå (íàçàëè è íåíàçàëè), ëèêâèäíàòà ìåòàòåçà, ñðè÷êî-

òâîðíèòå ðú, ðü, ëú, ëü, êîíñîíàíòèòå è íÿêîè ñúãëàñêîâè ãðóïè. Óñòàíîâåíèòå

êîðåëàöèè ìåæäó ñòàðîáúëãàðñêèòå çâóêîâå è òåõíèòå ãðúöêè ãðàôè÷íè îçíà-

÷åíèÿ ñà îáîáùåíè íàãëåäíî â 12 òàáëèöè.

 òðåòàòà ãëàâà íà ìîíîãðàôèÿòà íà Ëîðà Òàñåâà („Ñðåäíîâåêîâíàòà

áúëãàðñêà òîïîíèìèÿ îò ñðúáñêè è ãðúöêè äîêóìåíòè è áúëãàðñêàòà

èñòîðè÷åñêà ëåêñèêîëîãèÿ“, ñ. 101–144) ñå èíòåðïðåòèðà ñúáðàíèÿò îíîìàñ-

òè÷åí ìàòåðèàë ïðåç ïðèçìàòà íà èñòîðè÷åñêàòà ëåêñèêîëîãèÿ. Âíèìàíèåòî

å ñúñðåäîòî÷åíî âúðõó 109 òîïîíèìà, êîèòî ëèïñâàò â èñòîðè÷åñêèòå ëåêñèêî-

ãðàôñêè íàðú÷íèöè. Çà èçÿñíÿâàíå ñåìàíòèêàòà íà àïåëàòèâèòå, îò êîèòî òå

ïðîèçõîæäàò, ñå ïðàâè ñúïîñòàâêà ñúñ ñúâðåìåííèòå áúëãàðñêè äèàëåêòè,

äðóãèòå ñëàâÿíñêè åçèöè è òåõíèòå äèàëåêòè. Ãðóïèðàíåòî èì å ïî ñåìàñèî-

ëîãè÷åí ïðèçíàê – ðàçãëåäàíè ñà ìîòèâèðàùè îñíîâè, ñâúðçàíè ñ ðåëåôà,

âîäîïèñíàòà òåðìèíîëîãèÿ, ôëîðàòà è ôàóíàòà, ñòîïàíñòâîòî è ðåëèãèÿòà,

êàêòî è íàçâàíèÿ íà ëèöà (çàíàÿòè è òèòëè îò îáùåñòâåíîòî è öúðêîâíîòî

óñòðîéñòâî, åòíè÷åñêè èìåíà, ïðîçâèùà, äðóãè íàðèöàòåëíè çà ëèöà, ëè÷íè

èìåíà) è íàçâàíèÿ íà ïðèçíàöè (öâÿò, ãîëåìèíà, ïîëîæåíèå è äð.). Åäíà ÷àñò

îò 109-òå òîïîíèìà ïðåäñòàâÿò íàé-ðàííàòà ïèñìåíà ôèêñàöèÿ íà ëåêñåìè,

ñúõðàíåíè è äíåñ â áúëãàðñêèÿ åçèê, à äðóãà ÷àñò äîïúëâàò è ðàçøèðÿâàò ñ

íåïîçíàòà ñåìàíòèêà èçâåñòíè ñòàðîáúëãàðñêè äóìè. Îñîáåíî öåííè ñà ìåñò-

íèòå èìåíà, âúç îñíîâà íà êîèòî ñå ðåêîíñòðóèðàò àïåëàòèâè, ëèïñâàùè íå

ñàìî â ñòàðîáúëãàðñêèòå ëåêñèêîãðàôñêè ñïðàâî÷íèöè, íî è â ñúâðåìåííèÿ

áúëãàðñêè åçèê.

79

 ÷åòâúðòàòà ãëàâà íà êíèãàòà ñå ïðåäëàãà Ðå÷íèê-èíäåêñ íà áúëãàðñêèòå

ñåëèùíè, ìåñòíè è ðå÷íè èìåíà îò ïðîó÷åíèòå èçâîðè (ñ. 145–283), êàòî

ïðåäâàðèòåëíî ñà èçëîæåíè âúçïðèåòèòå ïðèíöèïè çà ñòðóêòóðèðàíå íà âñÿêà

ðå÷íèêîâà ñòàòèÿ. Èíäåêñúò âêëþ÷âà îêîëî 2500 ðàçëè÷íè ãåîãðàôñêè íàçâà-

íèÿ, ïðèáëèçèòåëíî ïîëîâèíàòà îò êîèòî îòñúñòâàò îò èñòîðè÷åñêèòå ðå÷íè-

öè, à îêîëî åäíà ÷åòâúðò îò òÿõ (600) ñà îáðàçóâàíè îò îñíîâè, íåçàñâèäåòåëñò-

âàíè â ñòàðèÿ ñëàâÿíñêè ðå÷íèêîâ ôîíä.

Èçñëåäâàíåòî çàâúðøâà ñúñ „Çàêëþ÷åíèå“ (ñ. 284–285), ñïèñúê íà ñúêðà-

ùåíèÿòà (ñ. 286–293) è èçïîëçâàíàòà ëèòåðàòóðà (ñ. 294–305). Íàïèñàí ñúñ

çàâèäåí ïðîôåñèîíàëèçúì, øèðîêà ôèëîëîãè÷åñêà êóëòóðà è âåùèíà, òðóäúò

å çíà÷èì ëè÷åí ïðèíîñ íà Ëîðà Òàñåâà â îáñëåäâàíåòî íà ÷óæäîåçèêîâèòå

ïèñìåíè èçâîðè îò ãëåäíà òî÷êà íà ñúõðàíåíèòå â òÿõ äàííè çà ñðåäíîâåêîâ-

íèÿ áúëãàðñêè ðå÷íèêîâ ôîíä.

Òàòÿíà Ñëàâîâà

Âñè÷êè, êîèòî ïðîÿâÿò èíòåðåñ êúì êíèãàòà,

ìîãàò äà ñå ñâúðæàò ñ àâòîðêàòà

íà e-mail: taseva@hotmail.com èëè ltaseva@yahoo.com

80

Àëáåíà Ãåîðãèåâà. Ðàçêàçè è ðàçêàçâàíå â áúëãàðñêèÿ ôîëêëîð.

Ôèãóðà, Ñ, 2000. 159 ñ.

Äúëãîãîäèøíèòå íàó÷íè çàíèìàíèÿ íà ôîëêëîðèñòêàòà Àëáåíà Ãåîðãèå-

âà ñà ôîêóñèðàíè â îáëàñòòà íà íåïðèêàçíàòà ïðîçà. Òÿ å àâòîð íà ïîðåäèöà

ñòàòèè è ñòóäèè ïî òàçè òåìà, êàêòî è íà êíèãèòå „Åòèîëîãè÷íèòå ëåãåíäè

â áúëãàðñêèÿ ôîëêëîð“ (1990) è „Êîãàòî Ãîñïîä õîäåøå ïî çåìÿòà. Ñåäåì-

äåñåò è ñåäåì ôîëêëîðíè ëåãåíäè ñ òúëêóâàíèÿ“ (1993). Òåçè êíèãè îñúùåñò-

âèõà ïðîáèâ â åäíà ñëàáî èçñëåäâàíà îáëàñò íà ôîëêëîðèñòè÷íîòî çíàíèå è

çàïàçèõà ñâîåòî ìÿñòî â áúëãàðñêàòà íàóêà è äî äíåñ.

Íîâàòà êíèãà íà À. Ãåîðãèåâà „Ðàçêàçè è ðàçêàçâàíå â áúëãàðñêèÿ ôîëê-

ëîð“ å ðåçóëòàò îò ïî-íàòàòúøíèòå èçñëåäâàíèÿ íà àâòîðêàòà âúðõó

ïðîáëåìàòèêàòà íà íåïðèêàçíàòà ïðîçà. Êíèãàòà îáåäèíÿâà òåêñòîâå, ïèñàíè

ïðåç ïåðèîäà 1983–1999 ã., è î÷åðòàâà åäèí ïúò íà òúðñåíèÿ è íàõîäêè â

îáëàñòòà íà ðàçêàçâàíåòî, ðàçêàçèòå è ðàçêàçâà÷èòå.

Êíèãàòà çàïî÷âà ñúñ ñòàòèÿòà „Çà íåîáõîäèìîñòòà îò òåîðèÿ“, ïèñàíà â

ñúàâòîðñòâî ñ Àíãåë Àíãåëîâ êàòî ðåïëèêà êúì òåêñòà íà Áîãäàí Áîãäàíîâ

Ôîëêëîð è ëèòåðàòóðà (Îïèò çà ñúïîñòàâèòåëíî îïðåäåëÿíå íà ôîëêëîðà

è ëèòåðàòóðàòà) (Áúëãàðñêè ôîëêëîð, 1985, ¹ 3, 15–28). Â òîçè ñâîåîáðàçåí

äèàëîã ìåæäó òåêñòîâå àâòîðêàòà âúâåæäà îíåçè îñíîâíè ïîíÿòèÿ è èäåè,

êîèòî îïðåäåëÿò ðàçáèðàíåòî é çà ôîëêëîðà êàòî ñïåöèôè÷íà êóëòóðíà ñèñ-

òåìà, êàòî íà÷èí íà ñâåòîóñåùàíå è „ñïðàâÿíå“ ñ äåéñòâèòåëíîñòòà.

 ðàçäåëà „Ãðàíèöè è ñïåöèôèêà íà ôîëêëîðíèòå ðàçêàçè“ ñà ñúáðàíè

òåêñòîâå, êîèòî ïðîñëåäÿâàò èçìåðåíèÿòà íà ïîíÿòèåòî íåïðèêàçíà ïðîçà è

âêëþ÷åíèòå â íåãî ôîëêëîðíè „æàíðîâå“ – ëåãåíäàòà, ïðåäàíèåòî è ëåãåí-

äàðíîòî ïðåäàíèå êàòî ñïåöèôè÷íà ìåæäèííà ôîðìà; ðåëèãèîçíèòå, ñóåâåð-

íèòå è âñåêèäíåâíèòå ðàçêàçè. Ðàáîòàòà íà À. Ãåîðãèåâà å ïúðâîòî è çàñåãà

åäèíñòâåíî çàäúëáî÷åíî èçñëåäâàíå ïî òåìàòà, êîåòî ïðåäëàãà öÿëîñòíà,

íàó÷íî èçäúðæàíà è „ðàáîòåùà“ êëàñèôèêàöèÿ íà òîçè òèï òåêñòîâå è â òîçè

ñìèñúë å áåçñïîðåí ïðèíîñ â íàøàòà ôîëêëîðèñòèêà.

Âòîðèÿò ðàçäåë „Ðàçêàçâàíå è ðàçêàçâà÷è“ å ïîñâåòåí íà ÷îâåøêîòî

èçìåðåíèå íà ðàçêàçâàíåòî, íà íà÷èíèòå, ïî êîèòî õîðàòà èçðàçÿâÿò è ïðåä-

ñòàâÿò ñåáå ñè ÷ðåç ðàçêàçè. Íà îñíîâàòà íà êîíêðåòåí òåðåíåí ìàòåðèàë

àâòîðêàòà ðàçñúæäàâà âúðõó âúçìîæíîñòèòå íà ðàçêàçà äà êîíñòðóèðà èäåí-

òè÷íîñòè, äà ïîäðåæäà è îñìèñëÿ ÷îâåøêîòî áèòèå, äà ñúçäàâà îáðàçè íà

ñâåòà. Îñîáåíî âíèìàíèå å îòäåëåíî íà ðåëèãèîçíîòî êàòî æèçíåí èçáîð,

ìèñëåíå è ïîâåäåíèå è íà íåãîâèòå íàðàòèâíè ñúîòâåòñòâèÿ.

Òîâà å åäèí îò ìàëêîòî íàó÷íè òåêñòîâå, êîèòî èìàò ñâîè ãåðîè –

81

ëè÷íîñòè ñ íåïîâòîðèìè õàðàêòåðè, ñâåòîãëåä è æèòåéñêè ñúäáè. Òàêèâà ñà

Èâàí Êàòàëèêà îò Êîâà÷èöà, Ëîìñêî; Êàìåíêà Ãåíîâà îò Ãóáåø, Ãîäå÷êî;

Ñëàâ÷î Êèñüîâ è îòåö Ìèòðîôàí îò Áà÷êîâñêèÿ ìàíàñòèð; Ñîôèÿ è Éîðäàí

Ðàëåâè îò Ãúðìåí, Ãîöåäåë÷åâñêî. Ïðîñòðàíñòâîòî íà òåêñòà ñòàâà ìÿñòî

çà ñðåùà è îáùóâàíå ñ òåçè õîðà, êîåòî äàâà íà ÷èòàòåëÿ äîñòúï äî ñâåòîâåòå

íà äðóãèòå è òàêà ïðîáëåìàòèçèðà ñîáñòâåíèòå ìó âúçãëåäè è ñòåðåîòèïè.

Ñïåöèàëíî âíèìàíèå çàñëóæàâà è êîðèöàòà íà êíèãàòà, äåëî íà õóäîæ-

íè÷êàòà Íàäåæäà Ëÿõîâà. Ñúñ ñâîåîáðàçíîòî ñú÷åòàíèå íà îáðàç è òåêñò, íà

çíàöè è òúëêóâàíèÿ, òÿ ïðèâëè÷à è èíòðèãóâà ÷èòàòåëÿ è ñúçäàâà ó íåãî

î÷àêâàíåòî çà íåùî íåîáè÷àéíî è èíòåðåñíî – åäíî î÷àêâàíå, êîåòî êíèãàòà

íà Àëáåíà Ãåîðãèåâà íàïúëíî îïðàâäàâà.

Âèõðà Áàåâà

82

Íèêîëàé Öâåòêîâ. Òàíöîâèÿò ôîëêëîð íà Ïåòðè÷. Ïåòðè÷, 2000.

224 ñ.

Ïðåç 2000 ã. èçëåçå êíèãàòà „Òàíöîâèÿò ôîëêëîð íà Ïåòðè÷“. Íåéíèÿò

àâòîð Íèêîëàé Öâåòêîâ å ãëàâåí àñèñòåíò â Þãîçàïàäíèÿ óíèâåðñèòåò

„Íåîôèò Ðèëñêè“ â Áëàãîåâãðàä â êàòåäðà „Õîðåîãðàôèÿ“. Ðàáîòèë å êàòî

òàíöüîð â àíñàìáúë „Òðàêèÿ” è êàòî èçïúëíèòåë ñ ïðàâî íà ïîñòàíîâêè è

ñîëèñò â àíñàìáúë „Ïèðèí“. Ðåàëèçèðàë å ñâîè àâòîðñêè òàíöè â ðåäèöà

ïðîôåñèîíàëíè è ñàìîäåéíè àíñàìáëè, ãàñòðîëèðàë å ñ òÿõ â 35 ñòðàíè.

Ó÷àñòâàë å â òåëåâèçèîííè ïðåäàâàíèÿ ñ õîðåîãðàôñêè ïîñòàíîâêè, õîðåîãðàô

å íà íÿêîëêî ìóçèêàëíè ôèëìà, îðãàíèçèðàë å è å ó÷àñòâàë â ìåæäóíàðîäíè

òàíöîâè ñåìèíàðè è êîíôåðåíöèè ó íàñ è â ÷óæáèíà.

Êíèãàòà å ïúðâîòî öÿëîñòíî ïðîó÷âàíå è îïèñàíèå íà òðàäèöèîííèòå

òàíöè â ãð. Ïåòðè÷. Ñúäúðæà îáçîð íà íàó÷íàòà ëèòåðàòóðà ïî ïðîáëåìà,

êðàòêè èñòîðè÷åñêè ñâåäåíèÿ, îïèñàíèå íà ðóñàëèéñêèòå è ñòàí÷èíàðñêèòå

èãðè, õàðàêòåðèñòèêà íà ñúâðåìåííîòî ñúñòîÿíèå íà òàíöèòå â Ïåòðè÷, êàêòî

è íà ñòèëà è ìóçèêàëíèòå èì îñîáåíîñòè, ïîäðîáíî îïèñàíèå íà ñàìèòå õîðà

è èëþñòðàòèâåí ñíèìêîâ ìàòåðèàë.

 „Ïðåãëåä íà ïðîó÷âàíèÿòà“ å ïîñî÷åíà ëèòåðàòóðàòà, â êîÿòî å õàðàê-

òåðèçèðàí ïåòðè÷êèÿò òàíö. Àâòîðèòå è ñú÷èíåíèÿòà ñà ìàëêî íà áðîé, íî

ñà ïîñëóæèëè êàòî îòïðàâíà òî÷êà íà èçñëåäâàíåòî.

Ãëàâàòà „Êðàòêè èñòîðè÷åñêè ñâåäåíèÿ“ ïðåäëàãà ñáèòî, íî äîñòàòú÷íî

îïèñàíèå íà êîíòåêñòà íà âúçíèêâàíå è áèòóâàíå íà ïåòðè÷êèòå òàíöè,

î÷åðòàâàéêè ðîëÿòà íà Ïåòðè÷ êàòî êóëòóðåí è àäìèíèñòðàòèâåí öåíòúð

ïðåç Ñðåäíîâåêîâèåòî. Ïîñî÷åíî å çíà÷åíèåòî íà ìèãðàöèèòå íà íàñåëåíèåòî,

ïðåäèçâèêàíè îò òóðñêîòî âëàäè÷åñòâî è îò ïðîìåíåíèòå óñëîâèÿ ñëåä

Îñâîáîæäåíèåòî, çà ôîðìèðàíåòî íà òàíöèòå, êàêòî è çà âúçíèêâàíåòî íà

îòäåëíè òåõíè íàèìåíîâàíèÿ. Ïîä÷åðòàíî å ðåøàâàùîòî ìÿñòî íà ÷èòàëèùå

„Áðàòÿ Ìèëàäèíîâè“ çà îïàçâàíå è ïðåòâîðÿâàíå íà áîãàòàòà òàíöîâà êóëòóðà

íà ãðàäà, êàêòî è çà óòâúðæäàâàíå è ïðåäñòàâÿíå íà ñïåöèôè÷íèÿ ñòèë íà

èçïúëíåíèå â ñòðàíàòà è â ÷óæáèíà.

Îñîáåí èíòåðåñ ïðåäñòàâëÿâà ãëàâàòà „Ðóñàëèéñêèòå è ñòàí÷èíàð-

ñêèòå èãðè – ìèíàëî è íàñòîÿùå“. Â íåÿ ñå îïèñâàò ìàñêàðàäíèòå èãðè è

ãðóïè îò Ïåòðè÷, êàêòî è ïúòÿò, êîéòî èçìèíàâàò ïðåç ãîäèíèòå, çà äà ñå

ñúõðàíÿò è äà ïðåðàñíàò â êàðíàâàëíè çðåëèùà. È äî äíåñ ïåòðè÷êèòå ðóñàëèè

è ñòàí÷èíàðè ñà ìåæäó íàé-àòðàêòèâíèòå è âïå÷àòëÿâàùèòå íà ðàçëè÷íè

ôåñòèâàëè è ïðåãëåäè íà êóêåðè è ñóðâàêàðè. Ñàìîñòîÿòåëíî çíà÷åíèå èìà

83

çàäúëáî÷åíîòî îïèñàíèå íà òðàäèöèîííèòå íîðìè è çàáðàíè ïðè èçãðàæ-

äàíåòî è îáðåäíàòà èãðà íà ðóñàëèéñêèòå ãðóïè; òî îòïðàùà êúì íÿêîè àð-

õàè÷íè ïðåäñòàâè è âÿðâàíèÿ è êúì äðåâíèÿ ïðîèçõîä è ñåìàíòèêà íà òàçè

îáðåäíîñò. Ìàêàð â íàøè äíè òàçè ñåìàíòèêà äà å èçáëåäíÿëà, òÿ ïàçè ñâîÿòà

çíà÷èìîñò çà òðàäèöèÿòà, ïàçè ñìèñúëà ñè íà âðúçêà ìåæäó ñúâðåìåííîñòòà

è ìèíàëîòî. Èíòåðåñ ïðåäñòàâëÿâà è ïîäðîáíîòî îïèñàíèå íà îáðåäíîòî

îáëåêëî è ðåêâèçèò íà ìàñêàðàäèòå ãðóïè, êîåòî å âàæíî êàêòî çà âúíøíèÿ

âèä è çà ïðîèçâåæäàíîòî îò ãðóïèòå âïå÷àòëåíèå, òàêà è çà ðîëèòå, ðàçèã-

ðàâàíè îò îòäåëíè ó÷àñòíèöè.

Àêöåíòúò íà êíèãàòà âñå ïàê å âúðõó „Ñúâðåìåííî ñúñòîÿíèå íà òàíöèòå

â Ïåòðè÷“, êîåòî å ëè÷íî íàáëþäàâàíî è èçó÷àâàíî îò Íèêîëàé Öâåòêîâ.

Îïèñàíè ñà õîðèùàòà íà ãðàäà – ïî åäíî çà âñåêè êâàðòàë, è ñà ïðåäñòàâåíè

ïðàçíèöèòå è ïîâîäèòå, ïî êîèòî ñå èãðàå õîðî: Ñóðâà, Ãåðãüîâäåí, öúðêîâíè

õðàìîâè ïðàçíèöè, ñâàòáè è ïð. Ïðèâåäåíè ñà ñïîìåíè è èçêàçâàíèÿ íà ðàç-

ëè÷íè õîðîèãðà÷è, êîèòî íàáàâÿò íåîáõîäèìàòà âðúçêà ñ îíîâà, êîåòî ñå å

ñëó÷âàëî â ìèíàëîòî. Íàïðàâåíà å êëàñèôèêàöèÿ íà õîðàòà, êàòî ñà îáîñîáåíè

òðè ãîëåìè ãðóïè: 1) òåæêè ìúæêè õîðà, òèïè÷íè çà áåæàíöèòå îò Þæíà

Ìàêåäîíèÿ; 2) ìåñòíèòå ïî-æèâè è ðàçèãðàíè õîðà; 3) êîìáèíèðàíè õîðà,

êîèòî íîñÿò áåëåçèòå è íà äâåòå ãðóïè. Ïîñëåäîâàòåëíî ñà õàðàêòåðèçèðàíè

õîðàòà îò âñÿêà ãðóïà è å î÷åðòàíà òÿõíàòà ñïåöèôèêà.

Îòäåëíà ãëàâà å ïîñâåòåíà íà „Ñòèë, õàðàêòåð è ìóçèêàëíè îñîáåíîñòè

íà ïåòðè÷êèòå òàíöè“. Ïðåäàäåíà å ñïåöèôèêàòà íà èçïúëíåíèåòî, èçðàçíèòå

ñðåäñòâà è ïîâåäåíèåòî íà èçïúëíèòåëèòå, êîåòî î÷åðòàâà íåïîâòîðèìèÿ

îáëèê íà òàíöóâàíåòî îò òîçè êðàé.

Îñîáåíî áîãàòñòâî íà êíèãàòà ñà ïîäðîáíî îïèñàíèòå 38 ôîëêëîðíè õîðà

ñ íîòèðàíà ìóçèêà è õàðàêòåðèñòèêà íà âñÿêî îò òÿõ. Â êðàÿ íà êíèãàòà ñà

ïðèëîæåíè ñíèìêè, êîèòî çíà÷èòåëíî îáîãàòÿâàò è âèçóàëíî óòî÷íÿâàò

ïðåäñòàâàòà çà îñíîâíèòå èçïúëíèòåëè íà ïåòðè÷êèòå õîðà, çà ðàçâèòèåòî

íà òðàäèöèÿòà âúâ âðåìåòî, çà ëè÷íîòî ó÷àñòèå íà àâòîðà â ïðàçíèöè è ôåñ-

òèâàëè.

Ïðåöèçíàòà è êîìïåòåíòíà êíèãà íà Íèêîëàé Öâåòêîâ, êîÿòî ïðåäñòàâÿ

åäíà óíèêàëíà òàíöîâà òðàäèöèÿ è âèñîêèòå õóäîæåñòâåíè ïîñòèæåíèÿ íà

íåéíèòå èçïúëíèòåëè, å íåñúìíåí ïðèíîñ â åòíîõîðåîëîãèÿòà. Òÿ å ïðèíîñ è

ïî-îáùî â îáëàñòòà íà åòíîëîãèÿòà è àíòðîïîëîãèÿòà, êîèòî èçó÷àâàò òðà-

äèöèÿòà è çà êîèòî å âàæåí âñåêè äîáðîñúâåñòíî è ñ òàêàâà âåùèíà äîáàâåí

ùðèõ êúì îáùàòà êàðòèíà íà ôîëêëîðíîòî íàñëåäñòâî. Ìîíîãðàôèÿòà áè

ìîãëà ñúùî äà ñå èçïîëçâà êàòî ïðàêòè÷åñêî ðúêîâîäñòâî îò õîðåîãðàôè è

òàíöüîðè, êîèòî ñå îïèòâàò äà ïðåòâîðÿò â ðåïåðòîàðà ñè åäèí èëè äðóã

òàíö îò Ïåòðè÷ è êîèòî ùå áúäàò ïîäïîìîãíàòè è íàñúð÷åíè îò ïîñëå-

äîâàòåëíèòå è ïîäðîáíè îïèñàíèÿ è õàðàêòåðèñòèêè.

Àëáåíà Ãåîðãèåâà

84

Âàëåðèÿ Ôîë, Ðóæà Íåéêîâà. Îãúí è ìóçèêà. Ñîôèÿ, ÀÈ Ïðîô. Ìàðèí

Äðèíîâ è Òèëèÿ, 2000. 394 ñ.

Òàçè êíèãà å ðåçóëòàò îò èçñëåäâàíèÿ íà íåñòèíàðñêàòà îáðåäíîñò, êîèòî

ïðîäúëæàâàò ïîâå÷å îò 20 ãîäèíè â áúëãàðñêèÿ äÿë íà Ñòðàíäæà è ñåëàòà â

ñåâåðíà Ãúðöèÿ. Äâåòå àâòîðêè, âúïðåêè (à ìîæå áè òî÷íî ïîðàäè) ñâîÿòà

ðàçëè÷íà ïðîôåñèîíàëíà êâàëèôèêàöèÿ èçïîëçâàò åäíà îðèãèíàëíà ñòðàòåãèÿ

çà èçó÷àâàíåòî íà íåñòèíàðñêàòà îáðåäíîñò. Òàçè ñòðàòåãèÿ íå ñàìî âîäè äî

èíòåðåñíè íàó÷íè íàáëþäåíèÿ, íî ÷ðåç ñèëàòà íà àðãóìåíòàöèÿòà ñè

îïðîâåðãàâà ìíîãî ïîãðåøíè èëè ïîâúðõíîñòíè òúëêóâàíèÿ íà òîçè ôåíîìåí.

Òîâà ñòàâà âúçìîæíî áëàãîäàðåíèå íà äâå îáñòîÿòåëñòâà:

1. Øèðîêàòà åðóäèðàíîñò íà àâòîðêèòå â îáëàñòòà íà ñâúðçàíèòå ñ

ïðîáëåìà íàóêè è íàó÷íè ìåòîäè;

2. Ïðîíèêâàíåòî â äúëáî÷èíà íà îáðåäà áëàãîäàðåíèå íà äúëãîãîäèøíè

òåðåííè èçñëåäâàíèÿ â ðàéîíà íà ñåëèùàòà, ïîçíàòè êàòî ñðåäèùà íà íåñ-

òèíàðñòâî.

Íå ïî-ìàëêî âàæåí å è „åìîöèîíàëíèÿò ãðàäóñ“ íà òåêñòà, êîéòî å

çàëîæåí è â ïðåäâàðèòåëíàòà ðàáîòà ïî èçñëåäâàíåòî. Íÿìà ñúìíåíèå, ÷å çà

äà ñå ñòèãíå äî íàé-òî÷íèòå òåðåííè íàáëþäåíèÿ å íåîáõîäèì æèâèÿò êîíòàêò

ñ íàñåëåíèåòî, à òàçè âðúçêà íå áè ñå ïîëó÷èëà áåç âúòðåøíàòà ìîòèâàöèÿ

íà òåðåííèÿ èçñëåäîâàòåë. Âñè÷êî òîâà ñå „÷åòå ìåæäó ðåäîâåòå“ íà êíèãàòà

è íè êàðà äà âúçïðèåìàìå êîðåêòíàòà ëîãèêà íà íàó÷íèòå àðãóìåíòè ñ åäíî

âúòðåøíî óáåæäåíèå â òÿõíàòà äîñòîâåðíîñò.

Ñòðóêòóðíî êíèãàòà ñå ñúñòîè îò äâà äÿëà. Âñÿêà îò àâòîðêèòå ïðåäñòàâÿ

èçñëåäâàíèÿòà ñè ïîîòäåëíî. Ïðèëîæåíèÿòà ñà äàäåíè â êðàÿ è âêëþ÷âàò

íàé-ðàçíîîáðàçíè ïî âèä ìàòåðèàëè – çàïèñàíè íà òåðåí àíêåòè, ðàçêàçè,

ëåãåíäè, òúëêîâàíèÿ, ïåñíè, ñíèìêè, ñõåìè è äð. Ïðèëîæåíè ñà îùå ðå÷íèê

íà èçïîëçâàíèòå îò íàñåëåíèåòî òåðìèíè (çàåäíî ñ îáÿñíåíèÿòà) è ñëîâíèê.

Íàêðàÿ, íî íå è íà ïîñëåäíî ìÿñòî òðÿáâà äà ñå îòáåëåæè áîãàòàòà

áèáëèîãðàôèÿ.

Ïúðâèÿò äÿë å íàïèñàí îò Âàëåðèÿ Ôîë. Àâòîðêàòà ïðèòåæàâà çàâèäíà

åðóäèöèÿ, ñòåãíàò, ÿñåí è óâëåêàòåëåí åçèê. Ïúðâîíà÷àëíîòî âïå÷àòëåíèå å

çà ôðàãìåíòàðíîñò íà òåêñòà, íî òîâà óñåùàíå ñêîðî ñå èçìåñòâà îò

ïîñëåäîâàòåëíàòà ëîãèêà íà èäåèòå, âêëþ÷åíè â îòäåëíèòå ãëàâè. Ñèñòåìíèÿò

õàðàêòåð íà öÿëîñòíîòî èçñëåäâàíå ïðîëè÷àâà îò âèðòóîçíèÿ íà÷èí, ïî êîéòî

Ôîë âúâåæäà ÷èòàòåëÿ âñå ïî-äúëáîêî â ïðîáëåìàòèêàòà.

Âúïðåêè ñâîÿòà åìîöèîíàëíà àíãàæèðàíîñò ñïðÿìî îáåêòà íà èçñëåäâàíå,

àâòîðêàòà èçïîëçâà âñè÷êè ñðåäñòâà çà íàó÷íà àðãóìåíòàöèÿ – èçâîðîâ

ìàòåðèàë, ëèòåðàòóðà, òåðåííè ìàòåðèàëè, ïðåïëèòàéêè ãè â åäíà èçäúðæàíà

85

äîêðàé íàó÷íà ëîãèêà. Òîâà, êîåòî ñå ÿâÿâà îñîáåíà íåéíà çàñëóãà, å íà÷èíúò,

ïî êîéòî òÿ êàðà ÷èòàòåëÿ äà ñå îòêàæå îò âñè÷êè ñâîè ïðåäóáåæäåíèÿ îòíîñíî

íåñòèíàðñòâîòî.

Îñíîâíàòà êîíöåïöèÿ íà òîçè äÿë îò êíèãàòà å òðàêòîâêàòà íà íåñòèíàð-

ñòâîòî êàòî „æèâà ñòàðèíà“. Òóê àâòîðêàòà ïîëàãà äîñòàòú÷íî óñèëèÿ äà

çàùèòè è äâåòå îïðåäåëåíèÿ – „æèâà“ â ñìèñúë íà æèâà âÿðà, ôóíêöèîíè-

ðàùà äî äíåøíè âðåìåíà, è „ñòàðèíà“ êàòî ðåëèêò, îñòàíàë îò äðåâíîñòòà,

âïëåë â ñåáå ñè åçè÷åñòâî è õðèñòèÿíñòâî.

Îñîáåíî âàæíî å äèñòàíöèðàíåòî íà Â. Ôîë îò ïîëèòèêî-íàöèîíàëèñòè-

÷åñêàòà èíòåðïðåòàöèÿ íà íåñòèíàðñòâîòî. Îòäåëÿíåòî íà ïðîáëåìúò îò òàçè

òðàêòîâêà äàâà íå ñàìî êîðåêòíè íàó÷íè ðåçóëòàòè, íî è ïðàâè âúçìîæíà

ðàáîòàòà ïî èçñëåäâàíåòî íà ãðúêîåçè÷íèòå íåñòèíàðè, ïðåñåëåíè îò ñ. Êîñòè

(Ñòðàíäæà) â Ñåâåðíà Ãúðöèÿ. Íåùî ïîâå÷å – àâòîðêàòà ðàáîòè â åêèï ñ

ãðúöêàòà èçñëåäîâàòåëêà Ê. Êàêóðè è òîâà ñúòðóäíè÷åñòâî äàâà ñâîèòå

ïîëîæèòåëíè ðåçóëòàòè.

Öÿëîñòíàòà èäåîëîãèÿ íà òåêñòà å íàñî÷åíà ïðîòèâ íÿêîè ïîâúðõíîñòíè

èëè ïîãðåøíè ñõâàùàíèÿ çà íåñòèíàðñòâîòî. Òàêèâà ñà íàïðèìåð òúëêóâà-

íèÿòà çà íåñòèíàðèòå êàòî ðåëèãèîçíà ñåêòà (Àðõèìàíäðèò Ïàðòåíèé),

ïðèåìàíåòî íà íåñòèíàðñòâîòî ñàìî êàòî òàíöè âúðõó îãúí (Danfoth), êàòî

âèä øàìàíèçúì (Êàëîÿíîâ è äð. àâòîðè). Â. Ôîë ñå ñïèðà íà îñíîâíèòå

åëåìåíòè, íà êîèòî ñå ãðàäè îáðåäíîñòòà, à èìåííî – îáðåäíî âðåìå,

ïðîñòðàíñòâî, îáðåäíè ïðåäìåòè, éåðàðõèÿòà íà îáðåäíèòå ëèöà è äð. Ìíîãî

âàæíà å è ïîñëåäíàòà ÷àñò, â êîÿòî å íàïðàâåí àíàëèç íà èçâîðîâè ìàòåðèàëè,

èìàùè îòíîøåíèå êúì ïðîáëåìà.

Âòîðèÿò äÿë íà êíèãàòà å íà èçñëåäîâàòåëêàòà Ðóæà Íåéêîâà. Ìàêàð è ñ

ïî-ìàëúê ïî âðåìå îïèò â òåðåííîòî èçñëåäâàíå íà íåñòèíàðñòâîòî, Íåéêîâà

äàâà ñúùåñòâåí ïðèíîñ, íàâëèçàéêè â åäíî íåèçñëåäâàíî äîñåãà

„ïðîñòðàíñòâî“ íà îáðåäà è ìóçèêàòà. Öåííîòî ñå ñúñòîè â òîâà, ÷å Íåéêîâà

ñëåäâà ëîãèêàòà íà êóëòóðîëîãè÷íèÿ ïîäõîä. Çà àâòîðêàòà ìóçèêàòà íå å

îòäåëåí åëåìåíò íà îáðåäà, à ÷àñò îò öÿëîòî. Àìáèöèÿòà íà Íåéêîâà å äà

èçâåäå èäåÿòà çà ðîëÿòà íà ìóçèêàòà êàòî pars pro toto – ò.å. â íåÿ å

åêñïëèöèðàíà öÿëîñòíàòà èäåÿ çà „âÿðàòà“ è ìåõàíèçìèòå íà íåéíîòî

ïðîÿâëåíèå â îáðåäà. Íåéêîâà ñå ñïèðà íà òåìè, áëèçêè äî òåçè íà Ôîë

(ãëàâèòå Ñâåòöèòå, „Ïðèõâàùàíå“è ïðîðî÷åñêè äàð), íî òóê ìîæå ÿñíî äà

ñå ðàçãðàíè÷è ïîäõîäúò êúì ìàòåðèÿòà – äîêàòî Ôîë èìà òèïè÷íî

“èñòîðè÷åñêî” ìèñëåíå, ïðè Íåéêîâà ôîëêëîðèñòúò ëè÷è îò âñåêè ðåä.

Îñîáåí ïðèíîñ ïðåäñòàâëÿâà ðàçãëåæäàíåòî íà èíñòðóìåíòèòå è

èíñòðóìåíòàëíèòå ìåëîäèè â íåñòèíàðñòâîòî. È òóê òðÿáâà äà ñå èçòúêíå

äîáðîòî ñú÷åòàíèå íà ìóçèêîâåäñêèÿ è êóëòóðîëîãè÷íèÿ ìåòîä íà èçñëåäâàíå.

Áåç òîâà ñú÷åòàíèå ìóçèêàëíèÿò ìàòåðèàë áè èçãëåæäàë îñêúäåí è îãðàíè÷åí

86

êàòî ïåðèìåòúð íà èçñëåäâàíå (ñòàâà äóìà çà ÷åòèðè èíñòðóìåíòàëíè

ìåëîäèè è ìàëêî ïîâå÷å ïåñíè). Ïðè òîâà Íåéêîâà – ñúçíàòåëíî èëè íå – å

èçáÿãíàëà äåøèôðèðàíåòî íà åëåìåíòè íà ðèòúìà (ïàðòèÿòà íà ìàëêàòà

ïàëêà, â êîÿòî å ñúñðåäîòî÷åíà „îðíàìåíòàëíàòà“ ÷àñò îò ðèòúìà).

Êàòî öÿëî êíèãàòà ïðåäñòàâëÿâà öåíåí ïðèíîñ â íàóêàòà íå ñàìî çàùîòî

ñúäúðæà èçîáèëèå îò èíôîðìàöèÿ ïî òåìàòà çà íåñòèíàðñòâîòî, îñòàíàëà

ñêðèòà äîñåãà, íî è çàùîòî è äâåòå àâòîðêè íåïðåäóáåäåíî è îáåêòèâíî

àíàëèçèðàò òîçè ñëîæåí ïðîáëåì, áåç äà ñå ïîääàâàò íà ïîëèòè÷åñêè è

íàöèîíàëèñòè÷íè èíòåðïðåòàöèè.

Ðàäêà Áðàòàíîâà

87

ÑÚÎÁÙÅÍÈß

ÒÚÐÆÅÑÒÂÅÍ ÞÁÈËÅÉ

ÍÀ ×Ë.-ÊÎÐ. ÏÐÎÔ. ÍÈÊÎËÀÉ ÊÀÓÔÌÀÍ

Íà 21 äåêåìâðè 2000 ã. â ÁÀÍ ñå ñúñòîÿ òúðæåñòâåíî ÷åñòâàíå íà 75-

ãîäèøíèíàòà íà ÷ë.-êîð. Íèêîëàé Êàóôìàí. Þáèëåÿò íà èçòúêíàòèÿ åòíî-

ìóçèêîëîã, êîìïîçèòîð, ïðåïîäàâàòåë è îáùåñòâåíèê áåøå îòáåëÿçàí ñ íàó÷-

íà êîíôåðåíöèÿ è òúðæåñòâåíî ñúáðàíèå ñ êîíöåðò.

Íèêîëàé Êàóôìàí å ðîäåí ïðåç 1925 ã. â ãð. Ðóñå. Çàâúðøâà Ìóçèêàëíàòà

àêàäåìèÿ (1952), à ïðåç 1962 çàùèòàâà äèñåðòàöèÿ çà ïîëó÷àâàíå íà íàó÷íàòà

ñòåïåí „äîêòîð“. Çàùèòàâà äîêòîðàò çà ñòåïåíòà „äîêòîð íà èçêóñòâîçíà-

íèåòî“ (1973). Îò 1978 å ñò. í. ñ. II ñò., îò 1979 å ïðîôåñîð â Äúðæàâíàòà

ìóçèêàëíà àêàäåìèÿ, à îò 1997 ÷ðåç êîíêóðñ å èçáðàí îò Ñúáðàíèåòî íà àêàäå-

ìèöèòå çà ÷ëåí-êîðåñïîíäåíò. Ðàáîòèë å â Èíñòèòóòà çà ìóçèêà, à ïîíàñòîÿ-

ùåì ðàáîòè â Èíñòèòóòà çà ôîëêëîð ïðè ÁÀÍ, êúäåòî å è ïðåäñåäàòåë íà

Íàó÷íèÿ ñúâåò.

Êàòî êîìïîçèòîð è ìóçèêîëîã å ÷ëåí íà Ñúþçà íà áúëãàðñêèòå êîìïî-

çèòîðè îò 1959, à îò 1965 å ÷ëåí íà Óïðàâèòåëíèÿ ñúâåò íà Ñúþçà.

Êàòî èçñëåäîâàòåë Í. Êàóôìàí ðàáîòè â ðàçëè÷íè ïðîáëåìíè ñôåðè íà

áúëãàðñêîòî åòíîìóçèêîçíàíèå. Àâòîð å íà äåâåòíàäåñåò ìîíîãðàôè÷íè èç-

ñëåäâàíèÿ ñ ðàçëè÷íà òåìàòèêà, ñðåä êîèòî: ïåñåííîòî ìíîãîãëàñèå, áúëãàð-

ñêàòà ãðàäñêà ïåñåí, ñâàòáåíàòà ïåñåí, îïëàêâàíèÿòà â Áúëãàðèÿ, ñðàâíèòåëíè

èçñëåäâàíèÿ íà áúëãàðè è èçòî÷íè ñëàâÿíè, íà áàëêàíñêèòå íàðîäè, íà ìàëî-

àçèéñêèòå, áàíàòñêèòå è áåñàðàáñêèòå áúëãàðè. Ðåçóëòàò îò íàó÷íàòà ìó ðà-

áîòà ñà íàä 600 ñòóäèè è ñòàòèè ó íàñ è â ÷óæáèíà. Ìàòåðèàëúò, çàïèñàí îò

Í. Êàóôìàí íà òåðèòîðèÿòà íà ñòðàíàòà è èçâúí íåÿ, ñúäúðæà íàä 40 000

íàðîäíè ïåñíè è èíñòðóìåíòàëíè ìåëîäèè, ãîëÿìà ÷àñò îò êîèòî ñà

ïóáëèêóâàíè â ðåäèöà ñáîðíèöè ñ íàðîäíè ïåñíè.

 äúëãîãîäèøíàòà ñè ïðåïîäàâàòåëñêà ðàáîòà òîé å ïîäãîòâÿë äåñåòêè

äèïëîìàíòè, äîêòîðàíòè è ñïåöèàëèçàíòè êàêòî îò Áúëãàðèÿ, òàêà è îò ìíîãî

äðóãè ñòðàíè.

×ë.-êîð. Í. Êàóôìàí å ïðåäñòàâÿë áúëãàðñêàòà ìóçèêàëíà ôîëêëîðèñòèêà

è ÷ðåç ó÷àñòèåòî ñè â Ìåæäóíàðîäíè íàó÷íè ôîðóìè – êîíãðåñè, êîíôå-

88

ðåíöèè, ñèìïîçèóìè â ÑÀÙ, Èíäèÿ, Àíãëèÿ, Ðóñèÿ, Óíãàðèÿ, Ãåðìàíèÿ,

Øâåéöàðèÿ, ×åõèÿ è äð.

Ïîä íåãîâî ðúêîâîäñòâî ñå ðåàëèçèðàò ñúáîðè íà íàðîäíîòî òâîð÷åñòâî

â ñòðàíàòà, ñðåä êîèòî íà ïúðâî ìÿñòî å Íàöèîíàëíèÿò ñúáîð íà íàðîäíîòî

òâîð÷åñòâî â Êîïðèâùèöà.

Êàòî êîìïîçèòîð å àâòîð íà îáåìíî òâîð÷åñòâî – íàä 2000 õîðîâè ïåñíè,

240 îðêåñòðîâè òâîðáè, ìóçèêà êúì òàíöîâè ïîñòàíîâêè, ïèåñè çà ïèàíî è äð.

Óäîñòîÿâàí å ñ íàé-âèñîêè îòëè÷èÿ, ñðåä êîèòî: îðäåí „Êèðèë è Ìå-

òîäèé“ I ñò., îðäåí „Ìàðèí Äðèíîâ“, íàãðàäà „Ïàèñèé Õèëåíäàðñêè“, íàãðàäà

„Ãðàìè“, íàãðàäàòà íà Ñúþçà íà ìóçèêàëíèòå äåéöè „Êðèñòàëíà ëèðà“,

íàãðàäà íà Êîíêóðñà íà åâðîïåéñêèòå ðàäèîñòàíöèè è äð. Ïîñëåäíîòî

îòëè÷èå, âðú÷åíî íà Í. Êàóôìàí çà âèñîêèòå ìó ïîñòèæåíèÿ êàòî ó÷åí è

êîìïîçèòîð è ïî ñëó÷àé 75-ãîäèøíèíàòà ìó îò ïðåçèäåíòà íà Ðåïóáëèêàòà

Ïåòúð Ñòîÿíîâ, å îðäåí „Ñòàðà ïëàíèíà“ I ñò.

 íàó÷íàòà êîíôåðåíöèÿ, ïîñâåòåíà íà þáèëåÿ íà ÷ë.-êîð. Í. Êàóôìàí,

âçåõà ó÷àñòèå ôîëêëîðèñòè è åòíîìóçèêîëîçè îò Èíñòèòóòà çà ôîëêëîð, Èíñ-

òèòóòà ïî èçêóñòâîçíàíèå ïðè ÁÀÍ, Äúðæàâíàòà ìóçèêàëíà àêàäåìèÿ. Â

ïðåäñòàâåíèòå äîêëàäè íà âèñîêî íàó÷íî ðàâíèùå áÿõà ðàçãëåäàíè ïðîáëåìè

îò ðàçëè÷íè îáëàñòè íà áúëãàðñêàòà ôîëêëîðèñòèêà è îñîáåíî íà ìóçèêàëíèÿ

è òàíöîâ ôîëêëîð. Àêöåíò â íàó÷íàòà êîíôåðåíöèÿ áÿõà äîêëàäèòå, ïîñâåòåíè

íà ïðèíîñà íà Í. Êàóôìàí çà áúëãàðñêàòà åòíîìóçèêîëîãèÿ – ïîñòèæåíèÿòà

ìó â ñðàâíèòåëíèòå ïðîó÷âàíèÿ, â èçó÷àâàíåòî íà õåòåðîôîíèÿòà è ìåòðîðè-

òúìà íà áúëãàðñêèÿ ìóçèêàëåí ôîëêëîð; ïðèíîñúò ìó çà òåðåííèòå ïðîó÷âà-

íèÿ íà Ïèðèíñêèÿ êðàé; ìÿñòîòî è çíà÷åíèåòî íà ñáîðíèêà „Íàðîäíè ïåñíè

íà áúëãàðèòå îò Óêðàèíñêà è Ìîëäàâñêà ÑÑГ, ÷èéòî àâòîð å; ðîëÿòà ìó çà

ôîðìèðàíåòî íà ðåïåðòîàðíàòà ïîëèòèêà íà íàðîäíèòå õîðîâå è àíñàìáëè.

Òúðæåñòâåíîòî ñúáðàíèå ñ êîíöåðò áå îòêðèòî ñ ïîçäðàâëåíèå îò ñò.í.ñ.

I ñò., ä. èçê. Ìèëà Ñàíòîâà, äèðåêòîð íà Èíñòèòóòà çà ôîëêëîð ïðè ÁÀÍ,

êîÿòî îáÿâè âèñîêîòî îòëè÷èå, âðú÷åíî íà Í. Êàóôìàí îò Ïðåçèäåíòà íà

Ðåïóáëèêàòà – îðäåí „Ñòàðà ïëàíèíà“ I ñò. Óïðàâèòåëíèÿò ñúâåò íà ÁÀÍ

íàãðàäè ÷ë.-êîð. Í. Êàóôìàí ñ ïî÷åòåí çíàê „Ìàðèí Äðèíîâ“ çà èçêëþ÷èòåë-

íèòå ìó çàñëóãè êúì ÁÀÍ è ïðèíîñà ìó çà èçó÷àâàíå íà áúëãàðñêèÿ ìóçèêàëåí

ôîëêëîð, êîéòî ìó áå âðú÷åí îò çàì. ïðåäñåäàòåëÿ íà ÁÀÍ ÷ë.-êîð.,

ïðîô. Êîíñòàíòèí Êîñåâ. Ïîçäðàâèòåëíèÿò àäðåñ îò ìèíèñòúðà íà êóëòóðàòà

ã-æà Åììà Ìîñêîâà áå ïðî÷åòåí îò ãë. ñåêðåòàð ã-æà Ìàðèÿ Ðóñèíîâà. ×ë.-

êîð. Í. Êàóôìàí ïîëó÷è ìíîæåñòâî ïîçäðàâèòåëíè àäðåñè – îò Ðåêòîðà íà

Ìóçèêàëíàòà àêàäåìèÿ çà ìóçèêàëíî è òàíöîâî èçêóñòâî – Ïëîâäèâ, êîéòî

ìó âðú÷è „äîêòîð õîíîðèñ êàóçà“ çà ïðèíîñà ìó â ïðîó÷âàíåòî è ñúõðàíÿ-

âàíåòî çà áúëãàðñêèÿ ìóçèêàëåí ôîëêëîð è âèñîêè ïîñòèæåíèÿ â êîìïîçè-

òîðñêîòî òâîð÷åñòâî, îò Âàðíåíñêèÿ ñâîáîäåí óíèâåðñèòåò „×åðíîðèçåö

Õðàáúð“, îò Èíñòèòóòà çà ôîëêëîð, îò Èíñòèòóòà ïî èçêóñòâîçíàíèå ïðè

89

ÁÀÍ, îò Ñúþçà íà áúëãàðñêèòå êîìïîçèòîðè, îò Àíñàìáúëà çà íàðîäíè ïåñíè

è òàíöè „Òðàêèÿ“ è ðåäèöà äðóãè êóëòóðíè ñòðóêòóðè îò ñòðàíàòà, ñâúðçàíè

ñ ôîëêëîðà.

Òúðæåñòâåíîòî ñúáðàíèå çàâúðøè ñ êîíöåðò, íà êîéòî ñâîÿ ïîçäðàâ ñ

òâîðáè íà þáèëÿðÿ ïîäíåñîõà: íàðîäíèÿò êàâàëäæèÿ Íèêîëà Ãàí÷åâ,

êëàâèðíîòî äóî Ä. Ùåðåâà è Å. Ñèìåîíîâà, õîð „Ìèñòåðèÿòà íà áúëãàðñêèòå

ãëàñîâå“, õîð „Êîñìè÷åñêèòå ãëàñîâå íà Áúëãàðèÿ“ è õîðúò íà Àíñàìáúë çà

íàðîäíè ïåñíè è òàíöè „Ïèðèí“.

Âåñåëêà Òîí÷åâà

90

ÈÌÏÐÅÑÀÐÑÊΖÈÇÄÀÒÅËÑÊÀ ÊÚÙÀ „ÐÎÄ“

Èìïðåñàðñêî-èçäàòåëñêà êúùà „ÐÎÄ“ å ñúçäàäåíà ïðåç 1991 ã. Òÿ å òúð-

ãîâñêî äðóæåñòâî çà èçäàâàíå íà íàó÷íà ëèòåðàòóðà â îáëàñòòà íà áúëãàð-

ñêàòà, áàëêàíñêàòà è ñëàâÿíñêàòà åòíîëîãèÿ è ôîëêëîðèñòèêà. Ôèðìàòà çà-

ïèñâà, ïðîäóöèðà è èçäàâà àâòåíòè÷åí ìóçèêàëåí ôîëêëîð îò ðàçëè÷íè êðàè-

ùà íà áúëãàðñêèòå çåìè.

Ïúðâèòå ñòúïêè íà ÈÈÊ „ÐÎÄ“ íà êíèæíî-èçäàòåëñêîòî ïîïðèùå ñà

îçíàìåíóâàíè ñúñ ñúçäàâàíåòî íà ïîðåäèöàòà „Ôîëêëîðåí åðîòèêîí“ (1993 ã.).

 íåéíèòå ðàìêè äî 1999 ã. ñà îòïå÷àòàíè ñåäåì òîìà.  òÿõ ñà ñúáðàíè,

êëàñèôèöèðàíè è àêàäåìè÷íî èíòåðïðåòèðàíè ôîëêëîðíè ìàòåðèàëè îò åäèí

ñðàâíèòåëíî íåèçó÷åí äÿë íà áúëãàðñêàòà êóëòóðà – åðîòè÷íèÿ ôîëêëîð.

Âàæíî ìÿñòî â èçäàòåëñêèÿ ïëàí íà ôèðìàòà çàåìàò ñáîðíèöèòå ñ íàó÷íè

ðàçðàáîòêè íà ó÷åíè, êîèòî ðàáîòÿò ïî ïðîåêòè íà ðîäîëþáèâàòà áúëãàðñêà

îðãàíèçàöèÿ Àñîöèàöèÿ çà àíòðîïîëîãèÿ, åòíîëîãèÿ è ôîëêëîðèñòèêà „Îí-

ãúë“. Òå ïðåäñòàâëÿâàò èçñëåäâàíèÿ çà áúëãàðñêèÿ íàðîä â êîíòåêñòà íà åòíî-

êóëòóðíèòå, âåðñêèòå, åçèêîâèòå, ñîöèàëíî-èêîíîìè÷åñêèòå ïðîöåñè â Åâðà-

çèéñêèÿ ðåãèîí îò äðåâíîñòòà äî íàøè äíè. Àêöåíòúò â òÿõ å ïîñòàâåí âúðõó

èçó÷àâàíåòî íà ôîëêëîðíèòå òðàäèöèè íà áúëãàðèòå, áúëãàðñêàòà àíòðîïî-

ëîãèÿ, åòíîëîãèÿ è åçèê. Îñîáåíî çíà÷èìè â òîâà îòíîøåíèå ñà ñáîðíèöèòå

„Êîíôåñèÿ è ôîëêëîð“ (1997 ã.), „Ôîëêëîðíîòî ðîäñòâî“ (1999 ã.), „1100 ãîäè-

íè êóëò êúì Ñâ. Èâàí Ðèëñêè“ (2000 ã.), Ãîäèøíèê íà Àñîöèàöèÿ „Îíãúë“,

ò. I „Ñâåòöè è ôîëêëîð“ (2000 ã.).

Êúì êàçàíîòî äîòóê òðÿáâà äà ñå ïðèáàâÿò ìîíîãðàôèèòå íà äîö. Àí÷î

Êàëîÿíîâ, äôí îò Âåëèêîòúðíîâñêèÿ óíèâåðñèòåò „Ñâ.Ñâ. Êèðèë è Ìåòîäèé“

– „Áúëãàðñêîòî øàìàíñòâî“ (1995 ã., I è II èçä.), è íà ä-ð Íèêîëàé Íåíîâ îò

Ðåãèîíàëåí èñòîðè÷åñêè ìóçåé – Ðóñå – „Áúëãàðñêàòà õàéäóøêà åïèêà“ (1997

ã.). Îñîáåíî âíèìàíèå çàñëóæàâà è ïúðâèÿò ïî ðîäà ñè â Áúëãàðèÿ öÿëîñòåí

ñáîðíèê ñ àâòåíòè÷íè ìàòåðèàëè, çàïèñàíè â ãðàäñêà ñðåäà, „Ðóñå – ïîðòðåò

íà âåêà. Ðàçêàçè è èíòåðâþòà çà Ðóñå è ðóñåíöè“ (ðåä. è ñúñò. ä-ð Í. Íåíîâ,

Ñîôèÿ, 2000). Öåëòà ìó å äà ñå îòêðîè áúëãàðñêèÿò óðáàíèñòè÷åí ìîäåë

÷ðåç ñïîìåíèòå íà æèòåëèòå íà Ðóñå çà æèâîòà â ãðàäà ïðåç ïîñëåäíèòå ñòî

ãîäèíè.

 èçäàòåëñêèÿ ïëàí íà ÈÈÊ „ÐÎÄ“ çà 2001 ã. ñà âêëþ÷åíè: òîì II íà

Ãîäèøíèêà íà Àñîöèàöèÿ „Îíãúë“ ñúñ çàãëàâèå „Ðåëèãèîçåí êóëò è ôîëê-

ëîðíà îáðåäíîñò“ è ìîíîãðàôèÿòà íà äîö. Àí÷î Êàëîÿíîâ, äôí „Ñòàðî-

áúëãàðñêèòå øàìàíè“.

91

Çâóêîçàïèñíàòà, ïðîäóöåíòñêàòà è çâóêî-èçäàòåëñêàòà äåéíîñò íà ôèð-

ìàòà äàòèðà îò 1991 ã. Òÿ ñå îñúùåñòâÿâà â òðè ïîðåäèöè. Îñíîâíàòà å íàðå-

÷åíà „Æèâà âîäà“ è ïðåäñòàâÿ àâòåíòè÷íè ôîëêëîðíè ïåñåííè è èíñòðó-

ìåíòàëíè òðàäèöèè â áúëãàðñêèòå çåìè. Â íåéíèòå ðàìêè äî êðàÿ íà 2000 ã.

ñà èçäàäåíè 81 àóäèîêàñåòè. Íàó÷íè êîíñóëòàíòè íà ïîðåäèöàòà ñà ñïåöèà-

ëèñòè ìóçèêîëîçè îò Èíñòèòóòà çà ôîëêëîð êúì ÁÀÍ è Àñîöèàöèÿ „Îíãúë“.

Òå ñå ãðèæàò çà íàó÷íàòà êîðåêòíîñò è íà âòîðàòà ïîðåäèöà – „Ãðàäúò“. Òÿ

ñè ïîñòàâÿ çàäà÷àòà äà ïîêàæå áèòèåòî íà àâòåíòè÷íèÿ ìóçèêàëåí ôîëêëîð

â ñúâðåìåííà ãðàäñêà ñðåäà. Òðåòàòà ïîðåäèöà ñúäúðæà ìîëèòâåíè èçòî÷íî-

ïðàâîñëàâíè ïåñíîïåíèÿ, èçïúëíåíè îò Âîêàëåí ñîëèñòè÷åí àíñàìáúë „ÐÎÄ“

ñ äèðèãåíò è ðúêîâîäèòåë ïðîô. Àííà Áåë÷åâà îò ÄÌÀ „Ïðîô. Ïàí÷î Âëà-

äèãåðîâ“.

Ïðåç 2001 ã. ñå ïðåäâèæäà äà áúäàò èçäàäåíè îùå 10 àóäèîêàñåòè ñ àâòåí-

òè÷íè ôîëêëîðíè èíñòðóìåíòàëíè è ïåñåííè èçïúëíåíèÿ îò Ðóñåíñêî, Òåòå-

âåíñêî, Äóïíèøêî è Áëàãîåâãðàäñêî.

Ïîâå÷å ñâåäåíèÿ çà èçäàòåëñêèÿ êàòàëîã íà ôèðìàòà ìîãàò äà áúäàò

ïî÷åðïàíè îò Èíòåðíåò–ñòðàíèöàòà: http://members.nbci.com/alexvolk/rod

Àäðåñ çà íàó÷íè è òúðãîâñêè êîíòàêòè:

Ñîôèÿ 1504, áóë. „Â. Ëåâñêè“ 134, åò. 2, òåë. 431 042,

ä-ð Ðîñåí Ð. Ìàë÷åâ – çàì. ïðåäñåäàòåë íà „Èìïðåñàðñêî-èçäàòåëñêà êúùà

„ÐÎÄ“, å-mail: rod_sofia@yahoo.com

92

ABOUT THE CENTRAL LIBRARY OF THE BULGARIAN

ACADEMY OF SCIENCES

The Central Library of the Bulgarian Academy of Sciences is founded in

Braila (Romania) in 1869 as a book collection of the Bulgarian Learned Society.

It is transferred in Sofia in 1879. In 1929 it is moved to the building, where it is

now. In 1942 the first branch book collection is created in the „Service for Bulgar-

ian Dictionary“ section of BAS. Since 1947 it deposits the national publishing

production. In 1948 it is given a statute of Central Library of the system of the

special libraries at the Academy.

Since 1949 it has been working with the rights of research institute in the field

of library science and special bibliography

Since 1970 it is a center of special bibliography in the research fields of BAS.

From 1992 deposits the editions of the World Bank.

The Central Library of the Bulgarian Academy of Sciences is a multibranch

scientific library responsible for the creation and the organization of national

library collection and of the library and information services of the researchers of

the Bulgarian Academy of Sciences and the country with Bulgarian and foreign

scientific literature according to the research fields of the Academy.

The Central Library organizes and manages methodically a network of 48

special libraries of the permanent research units of the Academy in an integrated

library complex.

The Central Library is a special unit of the BAS with a statute of a legal entity.

Address: 1, 15 Noemvri Str., Sofia 1040

tel. (+359-2) 987 89 66, fax (+359-2) 986 25 00

E-mail: library@cl.bas.bg

URL: http://www.cl.bas.bg

93

ÁÚËÃÀÐÈÑÒÈÊÀ

BULGARICA

ÈÍÔÎÐÌÀÖÈÎÍÍÅÍ ÁÞËÅÒÈÍ

2/2001

Ðåäàêòîð ñò.í.ñ. ä-ð Àíèñàâà Ìèëòåíîâà

Ñúñòàâèòåëè ñò.í.ñ. ä-ð Íèêîëà Êàçàíñêè, Åâãåíèÿ Ñòàí÷åâà

Êîðåêòîð Æàñìèíà Êðúñòåâà

Õóäîæíèê Áîãäàí Ìàâðîäèíîâ

Ïðåäïå÷àòíà ïîäãîòîâêà ÖÁ ÁÀÍ Íåëè Áàéêîâà

Èçäàòåëñêè èíäåêñ 43

Ôîðìàò 70X100/16 Ïå÷àòíè êîëè 6

Ïå÷àòíèöà íà Àêàäåìè÷íî èçäàòåëñòâî „Ïðîô. Ìàðèí Äðèíîâ“

1113 Ñîôèÿ, óë. „Àêàä. Ãåîðãè Áîí÷åâ“, áë. 5

Ïîðú÷êà ¹ 1128

94