Regionalne wiadomości gospodarcze | nr 4 (9) | KRAKÓW | WRZESIEŃ 2018 | ISSN 2544-0063

Business in MałopolskaTemat numeruGruzja, Azerbejdżan, Armenia, czyli Południowy Kaukaz dla polskich eksporterów

Relacje Misja gospodarcza do Senegalu, współpraca z ZEA

WażneO działalności w Polskiej Strefie Inwestycji oraz SAG w Nowej Hucie

Dobry przykładAutolab – nowa firma w Małopolsce

Otrzymasz:

wsparcie DORADCZE

wsparcie FINANSOWE do 5 000 zł na doposażenie stanowiska pracy

Zostań LIDEREM CSR!

Miasto Kraków, e-mail: zw.krk@marr.pl

KOM (bez m. Kraków), e-mail: zw.kom@marr.pl

Subregion Tarnowski, e-mail: zw.tar@marr.pl

Skontaktuj się z nami: tel. 12 617 99 12, 12 617 66 49; marr.pl/csr

Subregion Podhalański, e-mail: zw.pod@marr.pl

Małopolska Zachodnia, e-mail: zw.mz@marr.pl

Subregion Sądecki, e-mail: zw.sad@marr.pl

Business in MałopolskaWydawca: Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 31-542 Kraków, ul. Kordylewskiego 11, www.marr.pl

Kolegium redakcyjne • TomaszLatocha,WiceprezesZarząduMARRS.A.• BeataGórska‑Nieć,DyrektorDepartamentuObsługiInwestorai Eksportera

MARR S.A. • ArturPaszko,PrezesZarząduKrakówNowaHutaPrzyszłościS.A.• PawełChorosz,DyrektorBiuraProjektówStrategicznych,KrakówNowaHuta

Przyszłości S.A.• KrystynaSadowska,DyrektordziałuobsługiinwestoraKrakowskiParkTechnologicznysp.zo.o.

Redakcja • JacekAdamczyk(redaktornaczelny),DOIEMARRS.A.• BarbaraWityńskaSłącz,KrakowskiParkTechnologicznysp.z o.o.• ŁukaszKozub,KrakówNowaHutaPrzyszłościS.A.

Adres redakcji: CentrumBusinessinMałopolskaul. Podole 60, 30-394 Kraków tel.(12)6209145,e‑mail:jacek.adamczyk@marr.plwww.businessinmalopolska.pl

Opracowanie graficzne:AGENTPRDruk:AGENTPR

„Business in Małopolska” jest wydawnictwem bezpłatnym, realizowanym w ramach projektu „Power up your Business in Małopolska”, dofinansowanego ze środków RegionalnegoProgramuOperacyjnegoWojewództwaMałopolskiego2014–2020

Zjednoczone Emiraty Arabskie i Małopolska – ciągdalszywspółpracy ................................................ 4Małopolscy przedsiębiorcy w Afryce czyli misja do Senegalu ........................................................................... 5Gruzja,Azerbejdżani Armenia:porównawczezestawienie gospodarek i szans biznesowych ........ 7Liczy siępodejście:innowacyjnośći radośćz pracy ....................................................................................... 12Polska Strefa Inwestycji – program wsparcia dla firmrealizującychnoweinwestycje ..................... 14Strefa Aktywności Gospodarczej – Nowa Strefa w Nowej Hucie ...................................................................... 16Naturalna selekcja negatywna ....................................... 18

Spis treściOd redakcji

Szanowni Państwo W bieżącymwydaniu„BiM”przedewszystkimzachęcamydo podróży:do krajówkaukaskich:Gruzji,Armeniii Azerbejdżanuoraz ponowniew rejonBliskiegoWschodu.Od kilkulatobserwujemywzrostzainteresowania właśnie tymi kierunkami ekspansji gospodarczej polskich firm.Chociażw przypadkuGruzjimożnamówićo pewnymfenomeniepopularności tego barwnego kraju – pod względem turystycznym, kulturowymi społecznym.Ciktórzyznają,częstozapadająna swoisteuzależnienieod gruzińskiejgościnności,pejzażyi chybakuchni.Być może podobnezjawiskabędątowarzyszyćodkrywaniuinnychkrajów tego regionu.

Polecamytakżezainteresowanie„kierunkiemafrykańskim”– po raz pierwszy delegacja małopolskich przedsiębiorców wraz z przedstawicielami władz regionu odwiedziła Senegal. I nie jest toostatnikontaktz tymkrajem.Warunkidla biznesuniesąbyćmożetakie same jak w innych rejonach świata, jednak to olbrzymi rynek i wiele możliwości dla realizacji długoplanowych strategii gospodarczych.

Dlamałopolskichfirmistotnepowinnybyćinformacjeo aktualnychzasadach inwestowania na obszarach objętych nowymi przepisami działania Specjalnych Stref Ekonomicznych oraz perspektywa utworzenia w NowejHucieStrefyAktywnościGospodarczej.Tedwaczynnikipowinnybyćelementemkażdegoprogramurozwojufirmy.

Bardzomiłojestnamrównieżprzedstawićnowąinwestycjęw Małopolsce– Autolabi wyjątkowąhistorięjejpowstaniaoraz planyna przyszłość.Jeślidodaćmiędzynarodowedoświadczeniajejtwórcy,należymiećnadziejęna niezwykleintersującąnowąfirmęw regionie.

No i na koniec, jak zwykle, cenne refleksje naszego niezawodnego kolegi z Kordoby.

Zapraszamy do lektury i życzymy powodzenia.

Redakcja

Otrzymasz:

wsparcie DORADCZE

wsparcie FINANSOWE do 5 000 zł na doposażenie stanowiska pracy

Zostań LIDEREM CSR!

Miasto Kraków, e-mail: zw.krk@marr.pl

KOM (bez m. Kraków), e-mail: zw.kom@marr.pl

Subregion Tarnowski, e-mail: zw.tar@marr.pl

Skontaktuj się z nami: tel. 12 617 99 12, 12 617 66 49; marr.pl/csr

Subregion Podhalański, e-mail: zw.pod@marr.pl

Małopolska Zachodnia, e-mail: zw.mz@marr.pl

Subregion Sądecki, e-mail: zw.sad@marr.pl

4

Zjednoczone Emiraty Arabskie i Małopolska – ciąg dalszy współpracy W pierwszymdniumuzułmańskiegoNowegoRoku(1440hidżry),czyli11września2018 r.,w CentrumBusinessinMałopolskaodbyło sięspotkanieinformacyjnedla przedsiębiorców z udziałem przedstawicieli Ambasady ZjednoczonychEmiratówArabskich(ZEA)w Polsce.

W imieniuAmbasadorajednegoz najzamożniejszychpaństwBliskiegoWschodu,do KrakowaprzyjechałaPaniSawsanAlalawi,Chargéd’affairesAmbasadywraz z towarzyszącymijejpracownikami:

Panem Nebrasem Al‑Masnyi PaniąKarolinąPogorzelską.Niecodziennychgościprzywitałw siedzibieCeBiMPanTomaszLatocha,WiceprezesZarząduMARRS.A.W swoim wystąpieniuPani SawsanAlalawiomówiłazagadnieniazwiązanez relacjamigospodarczymipomiędzyPolskąa ZjednoczonymiEmiratamiArabskimi.

W czasiespotkanianiezabrakłorównieżgłosóweksperckich.PaniMałgorzataPanek‑Kasińska,reprezentującatargiGITEXw Polsce,zostałazaproszonana spotkanieprzezAmbasadęZEA,abyprzedstawićzakresnajbliższychtargów,jakoplatformynawiązywaniarelacjiw branżyITi nowychtechnologii.DrŁukaszFyderek,Dyrektords.Badańw firmie„East Analytics”, zaprezentował przedsiębiorcom dwa tematy:związanyz segmentacjąrynkuITw ZjednoczonychEmiratachArabskichoraz dotyczącyaspektówkulturowychprowadzenia biznesu w ZEA.

Spotkanie skierowane było w sposób szczególny do małopolskichprzedsiębiorcówz branżyICTtużprzedrozpoczynającymi sięw DubajutargamiGITEXTechnologyWeek(14–18października2018 r.),na którychprzygotowane zostanie stoisko Małopolski w ramach projektu„PowerupyourBusinessinMałopolska”.

Dodatkowe informacje dla wszystkich zainteresowanych rynkiem krajów arabskich:

Spotkania informacyjne dot. rynku ZEA:•20.09.2018–Kraków,hotelParkInnbyRadisson,

ul.MonteCassino2(godz.10:00–14:30)•21.09.2018–Wadowice,hotelBadura,ul.Wenecja4

(godz.10:00–14:30)•25.09.2018–Kraków,KPT,ul.Podole60(godz.

10:00–14:00)

Wizyta studyjna Dubai Internet City w Polsce – organizator ZBH PAIH w Dubaju•27.09.2018–Kraków,GrandHotel,ul.Sławkowska5

(godz.09:00–12:00)

Podczasseminariumoraz spotkaniaw formule B2Bpolskie firmysektoraICTi nowychtechnologiibędą miały okazjępoznaćprzedstawicielirządu Dubajuoraz polskichekspertówPAIHaby przeanalizowaćmożliwościwspółpracyi ekspansjido jednego z najważniejszych światowych centrów biznesowo-finansowych.

Europe&Emirates Economic Forum – Zrównoważony Rozwój Gospodarczy •03.10.2018–Warszawa,HotelSheraton,ul.Bolesława

Prusa2(10.00–20.00)

IdeąForumjestprzybliżenieszerokiejwspółpracygospodarczej i biznesowej, jak również prezentacja walorów kulturowych środowisk zarówno europejskich, jaki emirackich.IIIEmirates&EuropeEconomicForumto również szansa na wzmocnienie współpracy gospodarczej pomiędzyPolskąa ZjednoczonymiEmiratamiArabskimi.

Wystąpienie na targach Gitex Technology Week w Dubaju (stoisko Małopolski, seminarium promocyjne)•14–18.10.2018–terenywystawienniczeDubaiWorld

TradeCentre

Szczegóły:CentrumBusinessinMałopolska tel.:12 6209140/e‑mail:contact@businessinmalopolska.pl

Opracowanie: CeBiM

Aktualności | Informacje | Relacje

5

Małopolscy przedsiębiorcy w Afryce czyli misja do SenegaluW dniachod 9do 14czerwca2018 r.w RepubliceSenegaluprzebywała delegacja małopolskich przedsiębiorców, samorządowcówi przedstawicieliinstytucjiotoczeniabiznesu.Celemtejdalekiejpodróżybyłaanalizamożliwościwspółpracy handlowej i inwestycyjnej na jednym z najbardziejobiecującychrynkóww skaliglobalnej.Już terazwiadomo,żeciągdalszynastąpi.

W składdelegacjiwchodziliprzedstawicielewładzWojewództwaMałopolskiegoz MarszałkiemJackiemKrupąna czele,reprezentancifirm,główniez terenuziemisądeckiej:NORLYS,SądeckaGrupaProducentówOwocówi Warzyw„OwocŁącki”,ZakładyMięsneLEŚNIAK,ZetTransport,„WIŚNIOWSKI”,EconafS.A.FirmaHandlowa AH. Nie zabrakło wysłannika krakowskiej

uczelni – Akademii Górniczo- Hutniczej i przedstawicieli instytucjiwsparcia:MałopolskiejAgencjiRozwojuRegionalnegoi MałopolskiegoCentrumPrzedsiębiorczości.Topierwszategotypumisja,którejzadaniembyłospotkanie z przedstawicielami senegalskich instytucji biznesowych i rozwojowych, władzami, autorytetami w dziedzinie rozwoju społecznego i ekonomicznego. Oczywiście małopolscy biznesmeni poszukiwali możliwości pojawienia sięna afrykańskimrynkui promocji swoich towarów i usług.

Senegal i oferta gospodarcza. Należywspomnieć,żeod niedawnadziałapolskaplacówkaekonomicznaw Senegalu,czylikolejneZagraniczneBiuroHandlowe.I jakinformujena swoichstronach:„Senegaljestbramądo przeszło100‑milionowegorynkuośmiupaństwZachodnioafrykańskiejUniiGospodarczejze wspólnąwalutąi strefąwolnegohandlu.Doskonałepołożeniegeograficzne nie przyczyni się jednak do rozwoju kraju bezstrategicznychinwestycji.W ramachzaadaptowanegoprogramurozwojurealizowanesąkolejnoprojektymającena celuzapewnićstaływzrostgospodarczy.Zaliczyćmożnado nich budowę nowego lotniska międzynarodowego, projektCityw Diamniadioczy[…]utworzeniespecjalnychstref ekonomicznych. Specjalne strefy ekonomiczne znajdują sięw bliskiejodległościod lotniska,planowanegonowegoportu,nowopowstającegomiastaDiamandioi 45 kmod centrumDakaru,gdziemożna siędostaćdziękinowo powstałej autostradzie oraz nowej linii kolejowej łączącejlotniskoz centrumDakaru.Po ogromnymsukcesiepierwszegoetapu,podczasktóregooddanodo użytkuczęśćspecjalnejstrefyekonomicznej,rządSenegaluprzystąpił

6do realizacji drugiej fazy, gdzie do zagospodarowania jest 718hektarów.Zwolnieniez cłana urządzenia,technologiei niezbędne półprodukty, całkowite zwolnienie z podatku dochodowego na okres 50 lat, to tylko niektóre warunki oferowaneprzezrządSenegalu,byzachęcićzagranicznychinwestorów do zainstalowania się w specjalnej strefie ekonomicznej.Warunkiemuzyskaniaakceptacjifirmyw tejstrefiejestkoniecznośćprzeznaczeniana eksportokoło50%produkcji.Preferowanebranżeto:przemysłrolno-spożywczy i materiały budowlane.

Małopolskie spotkania i rozmowy W ramachwizytydelegacjaodbyłaszeregważnychspotkań, w tym:•spotkaniewUniiIzbGospodarczych,•wizytawAPIX(AgencjaPromocjiInwestycji)• spotkanie w Ambasadzie RP.

Najważniejszym elementem podróży było spotkanie z hierarchąBractwaMuridóww Toubie,mieściedo którego pielgrzymująmuzułmaniez AfrykiZachodnieji Środkowej,miejscauświęconegoz uwagi na gróbAmadou Bamby,człowiekastawiającegopokojowyopór francuskim kolonizatorom na przełomie XII i XX w.Wizyta i spotkaniez potomkiemtejważnejdla Senegalu postaci – Kalifem Generalnym Serigne Mountakha Mbackémiało zaprezentowaćdelegacjęoraz chęćwspółpracypolskichprzedsiębiorcóww projektach ważnych dla miejscowej społeczności oraz szacunek dla tradycji i wartości budowanych przez niepodległy Senegal. Spotkanie miało także duże znaczenieze względuna reakcjęlokalnychmediów:program telewizyjny, wypowiedzi Pana Marszałka, wywiady i relacje prasowe.

Przyszłość kontaktów Małopolska‑Senegal W czasiespotkańi rozmóww ambasadzieRPwyrażanowspólne zainteresowanie rynkiem Senegalu oraz polskimi inwestycjamii ofertamiw kluczowychdla afrykańskiejgospodarki dziedzinach. Z dyskusji, które miały miejsce wynika jak ważne, w kulturze Senegalu, jest rozeznanie w miejscowych relacjach, szacunek dla tradycjioraz znajomośćspecyficznychrealiówspołeczno-gospodarczych.

Z rozmów i kontaktów bezpośrednich z przedstawicielami biznesuda sięzauważyćbardzodużezapotrzebowaniena inwestycje w Senegalu, a także na rozwój kontaktów handlowych– i towewszelkichdziedzinachoraz chęćwspółpracy,zwłaszczaze stronyosób,któremająkontaktyz Polską,co możepozytywnierokowaćdla powodzeniaewentualnychprojektów.Społecznośćzwiązanaz Polskąniejestliczna,jednakdysponujedobrympotencjałemi wolądziałania,a toz koleijestszansąna znalezieniewłaściwychpartnerów do współpracy.

Dużeoczekiwanieinwestycji,praktyczniew każdejdziedzinie,niemożedziwić,gdyżkrajnadalwymagamodernizacjiw wieluważnychobszarach.W opiniachfirm małopolskich w razie realizacji planów handlowych czyinwestycyjnychnależyuwzględnićprzedewszystkimogromneróżnicekulturowei stopieńrozwojusystemuprawno-formalnego oraz infrastruktury. Nie bez znaczenia jest także utrwalona na rynku pozycja innych europejskich konkurentów

Przyszłośćrelacjiz Senegalemmożnawięcchybauznaćza umiarkowanieobiecującą.Pierwszykrokzostałzrobiony.Jeśliwszystkopójdziezgodniez planamimałopolskichprzedsiębiorców i instytucji rozwoju regionalnego, w roku 2019powinniśmy sięspodziewaćwizytyw naszym regionie przedstawicieli senegalskiego biznesu i najważniejszychinstytucjirządowych.

Opracowanie CeBiM

7

Gruzja, Azerbejdżan i Armenia: porównawcze zestawienie gospodarek i szans biznesowychWstęp

Choć kraje leżące między Morzem Czarnym a Kaspijskim najczęściej kojarzą się z górskimi krajobrazami Gruzji, ormiańskimi klasztorami i nowoczesną architekturą Baku, powinny także zwracać uwagę ze względu na szanse, jakie niosą na płaszczyznach biznesowych. Strategiczne położenie Południowego Kaukazu: Gruzji, Armenii i Azerbejdżanu to kluczowy czynnik decydujący o perspektywicznych możliwościach dla polskich eksporterów.

Z jednejstronyrynkitesąbardzozróżnicowane,z drugiej istotnieze sobąpowiązane.Z uwagina wydobycie ropy naftowej najbogatszy w regionie jest Azerbejdżan. Z powodu możliwości przesyłowych i eksportowych na zachód jest on niejako zależny od Gruzji, będącejwęzłemlogistycznymłączącymAzjęi Europęprzez Kaukaz. Armenia z kolei wskazywana jest jako jedna z najbardziej otwartych gospodarek dla przedsiębiorców wśródrynkówwschodzących,jednak jejkonfliktz Azerbejdżanem ma istotny wpływ na sytuację ekonomicznąkraju.

Kilka faktów o rynku GruzjiCzywartorozważyćobecnośćbiznesowąna gruzińskimrynku? Zdecydowanie. Mimo, że jest to stosunkowo niewielkirynek,poprawiające sięwarunkiprowadzeniabiznesupozycjonujągojakobardzoperspektywicznądestynację.Od czerwca2014 r.pomiędzyGruzjąa UniąEuropejskąobowiązujestrefawolnegohandlu.Obniżenieceł i usunięcie wielu barier współpracy handlowej nie tylko zapewniło produktom z Gruzji dostęp do ponad 500milionówkonsumentóww Unii,lecztakżeodwrotnie– produktyz UE,w tymz Polskimająłatwiejszydostępdo rynkugruzińskiego.Dodatkowo,gruzińskagospodarkastalerośnie,a społeczeństwo siębogaci.Wzrostgospodarczy w 2017 roku wyniósł 4,9%, utworzono także 38tys.nowychmiejscpracy.Tetendencjemająistotnywpływna wyjątkowoniskipoziombezrobocia,którewynosizaledwie11,8%.Przekłada siętona rosnącąsiłęnabywcząGruzinów,co z punktuwidzeniazachodnichprzedsiębiorców,niesieobiecująceperspektywyw segmentach dóbr konsumenckich. Gruzińskirozwójgospodarczyobrazująpozycjew rankingachmiędzynarodowych.Jużw 2003 r.Bank ŚwiatowywskazałGruzjęjakojednąz najszybciejreformującychgospodarekświata,a takżelideraw walcez korupcją.WedługTransparencyInternationali międzynarodowychagencjiratingowychjakFitch,Moody’sInvestorsServiceczyStandardsandPoor’s,towłaśnieGruzjamanajniższywskaźnikkorupcjiw regionieoraz jestocenianajakobardzostabilnykraj.Takżepod względemłatwości robienia biznesu Gruzja plasuje się w wysoko. Zajmuje9pozycjęw zestawieniuDoingBusiness2018,13. miejscew rankinguFreedomIndexza 2017rokoraz jest59.na 128światowychgospodarekw raporcieo globalnejkonkurencyjności. Intensyfikacja wymiany handlowej stała sięimpulsemdla rząduGruzjido wprowadzania

Temat numeru

8

standardów i regulacji prawnych podobnych do obowiązującychw UniiEuropejskiej.Procedurywejściana rynekniesprawiająwięcwiększychproblemów.

Jakie branże mają szczególny potencjał? Dotychczasnajwiększymzainteresowaniemw wymianiehandlowej cieszyły się artykuły spożywcze, używane samochody, a także – ze względu na rolniczy profil gospodarczyGruzji– maszynyrolnicze.Jednakobecnie sektor ten odnotowuje coraz słabsze wyniki (regres na poziomie2,8%).Wrazz rozwojemgruzińskiejgospodarki i pojawianiem się nowych firm, wzrasta zapotrzebowanie na wszelkiego rodzaju technologie informacyjneoraz oprogramowanie.Tosektor,na którypowinno sięzwrócićszczególnąuwagę.Przemysłwydobywczy, budownictwo oraz sektor finansowy rozwijają sięw bardzodynamicznymtempie.Gruzjastawia także na turystykę, a więc budowę dróg, obiektów hotelowych czy parkingowych. Infrastruktura jest drugim co do wielkości wydatkiem w budżecie krajowym, co potwierdza nacisk na jej rozwój w najbliższym czasie.Dodać należy,żew niektórychsektorachśrodkina inwestycjepochodząz funduszypomocowychUniiEuropejskiej,co stwarzawarunkikorzystnedla firmmającychdoświadczeniew operowaniuna unijnychrynkach.Jesteś producentemsprzętulubmateriałówbudowlanych?Byćmożedostarczaszusługi architektoniczne i inżynieryjne? Powinieneś szczególnie zainteresować siębiznesem w Gruzji.

Z czymmuszązmierzyć siępolscyeksporterzy?BrakbezpośredniegopołączeniakolejowegomiedzyPolskąa GruzjąniesiekoniecznośćtransportutowarówpołączeniemdrogowymprzezTurcję,którejeststosunkowodługie.NatomiastkrótszeprzezBiałoruś,Ukrainęi Rosjęwiąże sięz szeregiemprocedurwizowychoraz niesiepewneutrudnieniabiurokratyczne.TrzeciąmożliwościąjesttransportprzezMorzeCzarne,któryz koleijestnieregularnyi stosunkowo droższy od poprzednich opcji.

Jeżeliplanujeszekspansjępowinieneśopracowaćadekwatnądo swoichproduktóworaz możliwościfirmystrategięwejściado Gruzji.Współpracaz ekspertamiz zakresurynkugruzińskiegobędziesporymułatwieniemtakże z powodu konieczności prowadzenia na miejscu większościdziałańw lokalnymjęzyku.Oficjalneprawai przepisysądrukowanew językugruzińskim,należyrównieżpamiętać,żeproduktymusząbyćoznaczonew sposóbzrozumiałydla konsumentów.Działalnośćw Gruzji to dobre posunięcie w perspektywie dalszej ekspansji.Tbilisitobardzoistotnypunktregionu,skądjakoprzedsiębiorcamożeszdziałaći obsługiwaćbiznesowojednocześnietakżesąsiednieArmenięi Azerbejdżan.Potencjałrynkugruzińskiegoodkryłojużwielupolskich przedsiębiorców – rodzimy eksport do Gruzji w przeliczeniuna mieszkańcajestokołodwarazywiększyniż do pozostałych dwóch gospodarek, a wielokrotnie towłaśnieTbilisistanowipierwszypunktdziałań.

Polscyprzedsiębiorcyw Gruzjiinwestująprzedewszystkimw rozwój sprzedaży na miejscu, rzadziej w produkcję – polskiefirmyopierająswojedziałaniana współpracyz lokalnymi dystrybutorami. Rozwój turystyki poskutkował takżewielomainwestycjamiw tejbranży.Polacyprowadząpensjonaty,organizująpobytyoraz wycieczki.

Kilka faktów o rynku AzerbejdżanuAzerbejdżan jest największym pod względem populacji państwemw regionieZakaukazia.Z liczbą9,8 mlnobywateli, jest to kraj niemal trzykrotnie większy

9

od sąsiednich:Gruzjii Armenii.Dużyrynekkonsumenckijestjednymz kluczowychczynnikówprzyciągającychzagranicznych eksporterów i inwestorów.

Kluczowągałęziągospodarkijestsektornaftowy– wytwarzaponad40 proc.PKBoraz generujeblisko70 proc.wpływów budżetowych. Pozostałe dziedziny przemysłu dotychczas były mniej intensywnie rozwijane, jednak obecnie występuje coraz większa dynamika w rozwoju branżpozanaftowych.Tworzonesąpaństwoweprogramyinwestycyjne, a w parkach przemysłowych zagraniczny przedsiębiorcaskorzystaz wieluulgoraz ułatwień.Otwartośći chęćprzyciąganiainwestycjiniesieszansedla eksporterów oraz inwestorów z Polski. Poza sektorem energetycznym, gdzie współpraca zakłada dostawy maszyn i urządzeńdla przetwórstwaropyi gazu,za najbardziejperspektywiczneuważa siębranże,takiejak:bankowośći finanse, technologie teleinformatyczne, turystykę, a także transport i rolnictwo. Ponadto Azerbejdżan oferuje szanse biznesowew branżach:budowalnej,farmaceutycznej,kosmetycznej czy meblarskiej.

Czyłatwojestrobićbiznesw Azerbejdżanie?Krajobecnielokuje sięna 57.pozycjiw rankinguDoingBussiness.Jakozagranicznyprzedsiębiorcado dyspozycjisąpowszechnieznaneformyprawnych– możetobyćjointventure,zagraniczneprzedsiębiorstwoczyprzedstawicielstwo.By zdecydować sięna odpowiednie,wartozaczerpnąćporadyspecjalistów.Zwłaszcza,żerozpoczynającdziałalnośćw Azerbejdżanienależyzmierzyć sięz wyzwaniami,jakimisąproceduryrejestracjii licencjonowania. Pozyskiwanie niezbędnych certyfikatów czy rejestracja znaków towarowych – to kwestie, w których zakresieprzepisysądośćniespójne.Co równieważne,AzerbejdżanniejestczłonkiemŚwiatowejOrganizacjiHandlu(WTO),a toniesieze sobąkonsekwencjeopłatcelnych.SpecyfikąAzerbejdżanujestdużezróżnicowanieregionalne,pomiędzystolicąkraju– Baku,a resztąjegoobszaru.W kosmopolitycznymBakułatwiejporozumieć siępo angielskulubrosyjskui znaleźćparterówhandlowychniż na obszarze reszty kraju.

Obowiązującysystemwizowydla obcokrajowcówi niewielkailośćfirmposiadającychstronyw językuangielskimtotakżeprzeszkody,któremogąstanąćna drodze w znalezieniu odpowiednich kontrahentów handlowych. Pamiętaj także o odpowiednim dostosowaniu swojego produktu do rynku. Podobnie jak w Gruzji, wszystkietowarysprzedawanew Azerbejdżaniemusząposiadaćetykietyw lokalnymjęzyku.

Co z korupcją?Z punktuwidzeniaeksporterówszczególnieistotne do niedawna były korupcje celne, jednak obecnie funkcjonującyelektronicznysystemcelny,zdecydowanieusystematyzowałprocedurynaliczaniaopłat.Dodatkowymplusemjestmożliwośćzałatwieniawielukwestiiw jednympunkcie(takichjaknp.rejestracjaspółek),co wyeliminowałoproblem azerskiej biurokracji i przyspieszyło czas formalności biznesowych.

Jakreklamować sięw Azerbejdżanie?Dużyrynekwiąże sięz dużąkonkurencją,a w Azerbejdżaniedominujągłównieproduktyz Rosji,Iranu,Chini Turcji.Szczególniefirmyz tegoostatniegokrajumająułatwioneporuszanie sięw Azerbejdżaniez uwagina bardzodużepodobieństwojęzykaazerbejdżańskiegoi tureckiego.Takżetrendyw zakresiemarketinguw Azerbejdżaniesązbliżonedo tureckich. Mimo że intensywnie rozwija się e-commerce, reklamodawcywciążw głównejmierzewykorzystujątradycyjne kanały reklamowe jak telewizja, radio, gazety czy reklama out-doorowa. Ogłoszenia w powszechnie czytanej prasiesąnadalefektywnymkanałempromocyjnym.Popularnym sposobem zdobywania klientów jest również marketing telefoniczny.

Czypolscyprzedsiębiorcydostrzegliperspektywyjakieniesierynek?Niekoniecznie.Nasisąsiedziradząsobiena tym polu znacznie lepiej. Polski eksport do Azerbejdżanu w porównaniudo wartościeksportuNiemiecczyUkrainyjestkolejno7i 3razymniejszy.Jesttoniewykorzystanypotencjał, ponieważ w ofercie eksportowej naszego kraju znajdują sięprodukty,na któreprzedewszystkimwystępujezapotrzebowanie w Azerbejdżanie. Rynek jednak powoli

10zaczynaznajdować sięw zasięgupolskichfirm,a sukcesjakiodniosły potwierdza jego możliwości. Spośród podmiotów, którymudało sięnawiązaćdługoterminowąwspółpracęgospodarcząz Azerbejdżanem,wskazaćmożnaspółkiPKPLHSi PKPCargooraz Rafako,któredostarczakotłyodzysknicowe dla instalacji termicznej utylizacji odpadów komunalnychw Baku.

Kilka faktów o rynku ArmeniiW obliczukonfliktuo GórskiKarabach,którypozostajeprzedmiotemsporumiędzyAzerbejdżanema Armeniąoraz blokadstosowanychprzezstronęazerskąi turecką,sytuacja gospodarcza Armenii nie jest oceniana najlepiej. Obecnie aż 29 proc. ludności kraju żyje poniżej granicy ubóstwa,a 5 proc.mieszkańcówArmeniijestkwalifikowanaw statystykach jako „bardzo biedni”. Mimo to, w 2017 roku odnotowano wzrost gospodarczy w wysokości 7,5%, co byłonajwyższąwartościąna przestrzeniostatniejdekady.W perspektywiekolejnychlatzakładanyjestsystematycznywzrost na poziomie 5% rocznie do 2022 roku, a Armenia stawia na poprawę klimatu inwestycyjnego oraz podobnie jak w Gruzji, rozwój infrastruktury turystycznej.

Co oferujerynek?RepublikaArmeniiocenianajestjakojedna z najbardziej otwartych gospodarek dla inwestorów wśródrynkówwschodzących.Przepisychroniąinwestorówzagranicznychprzednacjonalizacjąlubwywłaszczeniemnieruchomości. Zagranicznym inwestorom przysługuje takżeprawodo rekompensatyza szkody,jakiemogąponieśćnp.w wynikubezprawnychdziałańorganówpaństwowych.

Formyprowadzeniadziałalnościgospodarczejw Armeniiobejmująm.in.utworzeniespółkiz całkowitymkapitałemzagranicznym(np.przedstawicielstwo,oddział),spółkijointventurez udziałemormiańskichpartnerówlubzakupakcjiw istniejącejspółce.Do rozpoczęciadziałalnościniesąwymaganeżadneszczególnezezwolenia.Istotneznaczenie ma fakt, że inwestorzy zagraniczni w świetle prawatraktowanisąw tensamsposóbjaklokalniprzedsiębiorcy. Przepisy wobec inwestycji zagranicznych nieróżnią sięwzględemprawpodmiotówz Armenii,z wyjątkiemzagadnieniaużytkowaniagruntów.InwestorzyniebędącyobywatelamiArmeniiniemogąposiadaćziemina własność.Mogąjedynieużytkowaćgruntyna postawieumowy długoterminowego najmu. Zagraniczni inwestorzy i pracownicy po uiszczeniu wszystkich należnych podatkówmajązagwarantowaneprawodo swobodnejrepatriacjiichzyskówlubinnychaktywówwynikającychz inwestycji.Dozwolonejestprowadzenierachunkówwalutowych.Jakoinwestorzagranicznyw Armeniimożeszposiadać100%udziałuw ormiańskichspółkach,a firmydziałającew wolnychstrefachekonomicznychsącałkowiciezwolnionez podatkudochodowego,podatkuod nieruchomości, podatku od zysku i ceł.

W polskimeksporciedo Armeniidominująprzedewszystkimurządzeniamechaniczne,elektryczneoraz artykuły spożywcze. Od dłuższego czasu obserwuje się wzmożonąaktywnośćpolskichfirmna tymrynku.Jużw 2003 rokupowstałaSpółkaLubawaArmenia,którejudziałowcamisąLubawaS.A.i CharentsavanMachineToolFactory.Przedsiębiorstwoprodukujemakietyuzbrojenia,siatkimaskująceoraz namiotydla wojskai służbmundurowych. Przeszkodądo wchodzeniapolskichprzedsiębiorstwna rynek Armenii jest jego odizolowanie oraz struktury oligarchicznemającemonopolna wielupolach.Z przyczynhistorycznychi geopolitycznychsilnąpozycjęna tymrynkuzajmujątakżeprzedsiębiorstwarosyjskie.Dlategokompleksowe przygotowanie, strategia wejścia na rynek oraz pozyskanie odpowiednich partnerów biznesowych będziekluczowedla skutecznychdziałańeksportowych.

11

Kultura biznesowaGruzjai Armeniatokrajechrześcijańskie,natomiastgłównąreligiąAzerbejdżanujestislam.Czyw znaczącysposóbwpływatona kulturębiznesową?Niekoniecznie.Mimoróżnic religijnych czy konfliktów między omawianymi krajami,na podobieństwaw ichkulturzeorganizacyjnejwpływa dziedzictwo ponad siedemdziesięciu lat wchodzenia w skład ZSRR.

Ogromneznaczeniemająrelacjeosobiste,podstawąznalezienia odpowiednich kontrahentów będzie kontakt bezpośredni.W związkuz tym,na rozpoczęciedziałalnościw tychtrzechkrajachnależypoświęcićsporoczasu.Podczaspierwszychkilkuwizytzazwyczajnieudaje siędopiąćtargu,jednak długofalowo budowane porozumienie z partnerem biznesowymkorzystnierzutujena późniejsząwspółpracę.Jakwyglądająspotkaniaz potencjalnymipartnerami?Chociażobiadybiznesowesąmniejpowszechneniżw Europie,należyprzygotować sięna wspólne,uroczystekolacje.W Gruzjizwanesąone„stołamigruzińskimi”lub„supras”.Tona ogółdługie spotkania, podczas których często wymagane sąliczne,nieformalnei improwizowanetoastywznoszonezarównoprzezgospodarzyjaki gości.Winojestważnączęściąszczególniegruzińskiejkulturyi elementemkażdegoposiłku.Z cennychwskazówekwartozapamiętać,żejakozagranicznyodwiedzającypowinieneśbyćpunktualny– zarówno na mniej formalne spotkania, jak i te oficjalne.

Inne obszary: Azja CentralnaKraje Zakaukazia jak Gruzja, Azerbejdżan i Armenia to rynki dopiero odkrywane przez polskich przedsiębiorców, któreniecowięcejdoświadczeniaposiadająw regionieAzjiCentralnej.W regionietymnajwiększympartneremgospodarczym dla Polski jest Kazachstan, gdzie funkcjonuje ponad 100 przedsiębiorstw z udziałem polskiego kapitału. Dominująprojektyw takichbranżachjakbudownictwoczyfarmacja.Jednąz polskichfirmdziałającychw Kazachstanie

już od 2002 roku jest Selena. Kazachstan był jednym z pierwszych kierunków, do których polski producent chemiibudowalnejwszedłze swojądziałalnością.Od 2016 r.w specjalnejstrefieekonomicznejpod Astanąfunkcjonujefabrykaspółki,w którejprodukowanesązaprawydo ocieplaniabudynków.Dodatkowow ośmiukazachskichmiastachdziałająobecnieoddziałydystrybucyjneSeleny.

W kręguzainteresowaniafirmz Polskipowinnyznaleźć siętakżetakiekrajejakUzbekistan,i Turkmenistanoraz niecomniejrozwinięte– Kirgistani Tadżykistan.Sątorynkirozwijającesię,na którychdocenianesąproduktykonkurencyjnecenowo.Jednakkrajetew corazwiększymstopniukorzystająz rozwiązańoptymalizującychkosztyinfrastruktury i energii, co stwarza szansę polskim firmom. PrzykłademtegojestfirmaFreeVolt– polskieksporterelektrowni fotowoltaicznych, dla których ekspansja na rynek Kazachstanustała siępunktemwyjściadalszychdziałańw regionie.„Kazachstanjestświetnąbramądo takichtrudnychkrajówjakPakistanlubUzbekistan”– podkreślająwłaściciele firmy

Dr Piotr Fudała (East Analytics)Adrianna Gajczak. (East Analytics)

12

Liczy się podejście: innowacyjność i radość z pracyWywiadz PanemKrzysztofemSarną,twórcąfirmyAUTOLAB(www.autolab‑polska.com)

Business in Małopolska: Prosimy o przedstawienie namPańskiegopomysłuna stworzenienowegoprzedsiębiorstwaw Małopolsce.Jakajestgenezaprojektu?

Krzysztof Sarna:Genezaprojektujestprosta:po wielu latach pracy dla dużych firm o zasięgu globalnympostanowiłemwrócićdo tego,co sprawiaminajwiększąprzyjemność,czylibliższapracaz klientem,innowacyjnośćoraz swobodaw działaniu.Pomysłopiera sięna dwóchetapach.W pierwszejkolejnościotwieramwyspecjalizowany warsztat samochodowy. Planuję zajmować sięgłównienaprawąautomatycznychskrzyńbiegów.Jesttotechnologia,którąznambardzodobrze,gdyż spędziłem ostatnie kilkanaście lat na jej rozwijaniu. Drugietapjestbardziejskomplikowany.Zamierzamwykorzystaćmójwarsztatoraz wieloletniedoświadczeniedo rozwoju nowych technologii. Głównie taniej i elastycznej platformynapędówhybrydowych,któramogłybyznaleźćzastosowanie zarówno w samochodach osobowych jak i w autobusach, samochodach dostawczych czy ciężkim sprzęcie. Obecnie jestem w trakcie procedur ochronymoichrozwiązań.Dodatkowo,chciałbymzająć sięprzystosowywaniemsamochodówdla ludziz niepełnosprawnościami, w taki sposób, aby mogli aktywnieuczestniczyćw życiuspołecznymi braćudziałnp. w sportachmotorowych.Jestemprzekonany,żejeślimamymożliwośćpomagaćosobomniepełnosprawnym,tojesttonasznaturalnyobowiązek.

BiM:Na czympolegainnowacyjnośći specyfikastworzonejprzezPanafirmy?Jakieznaczeniemaobecnasytuacjarynkowa w naszej części Europy?

KS:Na topytanieniejestmiłatwoodpowiedzieć.W zasadziewszystko,co chcęzrobić,jużzostałozrobione.Inne jest może podejście. Przekonałem się niejednokrotnie jakświetnymii kreatywnymipracownikamisąPolacy.Niestetyczęstomusząwyjeżdżaćza granicę,abymóc sięrozwijać.Bardzomizależyna stworzeniumiejscpracyw którym godziwie wynagrodzeni i obdarzeni zaufaniem ludziepozwoląosiągnąćzałożonecele,czerpiącprzytymradośćz pracyi rozwijającsię.Jestemprzekonany,iż Polska

Dobry przykład

13możestać siępotentatemw Europiei świeciew rozwojunowych technologii.

BiM:Na czympowinienopierać siędobryplanrozwojunowejfirmyw naszychwarunkach?Jakiesąkluczoweelementy realizacji planu?

KS:W mojejopiniipozapomysłemi klarownąwizjąnajważniejsze jest pozyskanie kapitału ludzkiego. Kluczowe jeststworzeniewarunkówpracy,którepozwoląpozyskaći utrzymaćnajlepszychpracowników.

BiM:Jakoceniapanprzyszłośćtechnologiimotoryzacyjnych, na przykład w skali Europy?

KS:Bezwątpieniasamochodyelektrycznesąprzyszłością,ale niestety nie tak szybko, jakbyśmy tego chcieli. Ciąglebrakujeinfrastruktury,równieżtechnologiaprzechowywania energii jest bardzo droga i nieekologiczna. Mało kto zdaje sobie sprawę, że ślad węglowy samochodu elektrycznegood fazyprodukcjido końcajegoeksploatacjijest praktycznie taki sam jak tradycyjnego samochodu z silnikiemspalinowym.Uważam,żenajbliższedekadyzdominująsamochodyhybrydowe.Wieluekspertówuważa,żewodórlubpaliwasyntetycznesąbardzodobrąi taniąformąprzechowywaniaenergiiw formiechemicznej.

BiM: Ma Pan olbrzymie doświadczenie w pracy na rynku azjatyckim,szczególniechińskim.Na czympolegaspecyfikatamtejszychformdziałania,zarzadzania,ekspansji?Czyjesteśmy konkurencyjni dla rynku produktów i usług z obszarupaństwazjatyckich?

KS:Krajeazjatyckiesąbardzoukierunkowanena biznes.Toco wyróżniaChiny,tokapitał.Tempow jakimbuduje się

infrastrukturę czy rozbudowuje aglomeracje jest niewiarygodne.W mieścieWuhan,gdziemieszkałemprzezostatnie dwa lata, oddano w tym czasie cztery linie metra, nowy terminal na lotnisku i nowy system dróg i mostów. Dopóki siętegorozmachuniezobaczyna własneoczy,jesttotrudnedo uwierzenia.W tejdziedzinieczyw kosztachmasowejprodukcjiniemożemykonkurować.NatomiastChińczycyświetnierozumieją,iż do tegoszalonegorozwojupotrzebująekspertówi narzędzi.Bardzoczęstowysokiestanowiskamenadżerskieczytechnicznesązajmowaneprzez Europejczyków. Zapotrzebowanie na nowe technologie,urządzeniaprecyzyjneczysystemykontrolijakościjestbardzoduże.W tychdziedzinachjesteśmykonkurencyjni,w Chinachbardzo sięceniinnowacyjnośća Polacysąszanowanii obdarzanizaufaniem.

BiM:Wielupolskichi małopolskichprzedsiębiorcówpostrzegaChinyjakojedenz najbardziejinteresującychrynkówdla własnejekspansjieksportowej.CzymiałybyPandla nichjakieśradyi uwagidotyczącespecyfikitamtegoobszarui kontaktówz partneramichińskimi?

KS:Bardzoważnejestuszanowaniechińskichtradycjii specyfiki.Miałemszczęściepracowaćdla chińskiejfirmyw Angliizanimwyjechałemdo Chin.Dałomitoszansęlepiejzrozumiećmentalnośći różnicekulturowe.Jeślizadamysobieodrobinętrudu,abypoznaćlokalnetradycjebiesiadowania, wyrażania szacunku, bardzo ułatwi tokontaktybiznesowe.Chińczycysąbardzotradycyjnii nielubiąarogancji.Istotnesąszczegóły,takiejaknp.jakie miejsce przy stole zajmiemy, czy sposób wznoszenia toastów.Oczywiściebędąwspółpracowaćze wszystkimi,jeśli ma to dla nich sens ekonomiczny, ale proszę mi uwierzyć,żepracuje siędużołatwieji efektowniej,jeślizdobędzie się szacunek i zaufanie.

Business in Małopolska:Dziękujemyza rozmowę

14

Polska Strefa Inwestycji – program wsparcia dla firm realizujących nowe inwestycje

Kto decyduje o udzieleniu wsparcia?Decyzjeo wsparciuna obszarzewojewództwamałopolskiego oraz powiatu jędrzejowskiego – na podstawie wniosku przedsiębiorcy – wydaje Krakowski ParkTechnologicznyw imieniuministra właściwego ds. gospodarki.

Na jaką inwestycję można uzyskać ulgę podatkową?Ulgępodatkowąna podstawieUstawyo wspieraniunowychinwestycjimogąotrzymaćprzedsiębiorstwarealizującenoweprojektyinwestycyjnetakiejak:

Jaka jest wysokość ulgi podatkowej?Wysokośćpomocy publicznej na obszarze obsługiwanym przez KPT (zwolnieniaz podatkudochodowegoCITlubPIT) wynosi:• 35% dla dużych • 45% dla średnich• 55% dla małych i mikroprzedsiębiorstw.

Gdzie można inwestować?Inwestycjamożezostaćprzeprowadzonana wszystkichterenach(prywatnychi publicznych).Nowaustawazerwała z pojęciem specjalnej strefy ekonomicznej, czyli wydzielonegoobszaru,na któryminwestowaniewiązało sięz możliwościąotrzymaniapomocypublicznej.

Na jak długo otrzymuje się zwolnienie podatkowe?Czasna wykorzystaniepomocypublicznejwynositylesamodla wszystkichfirm:• 12lat(oddniaotrzymaniadecyzjiowsparciu)• 15 lat na terenach objętych wcześniej statusem

specjalnej strefy ekonomicznej

Jakie projekty inwestycyjne mogą otrzymać pomoc publiczną?Pomocpublicznąmogąotrzymać:• wszystkie firmy z sektora tradycyjnego przemysłu

zwyjątkiemprzedsiębiorstwprodukującychm.in.:alkohol,wyrobytytoniowe,stal,energięelektrycznąi gaz.

• niektórefirmyzsektorausług.Należądonich:usługiinformatyczne, badawczo-rozwojowe w dziedzinie nauk przyrodniczych i technicznych, rachunkowości i kontroli ksiąg,usługiwzakresieksięgowości(zwyłączeniemdeklaracjipodatkowych),usługiwzakresiebadańi analiz technicznych, usługi centrów telefonicznych, usługi architektoniczne oraz inżynieryjne.

Ważny temat

Krystyna SadowskaDyrektordziałuobsługiinwestoraKrakowskiParkTechnologicznysp.zo.o.

„Polska Strefa Inwestycji zastępuje znane przez ponad 20 lat specjalne strefy ekonomiczne. To jednak nie znaczy, że kończy się oferta pomocy państwa polskiego dla przedsiębiorców polskich i zagranicznych podejmujących decyzję o przeprowadzeniu nowej inwestycji. Wręcz przeciwnie – uważamy, że będzie łatwiej. Mamy nadzieję, że Ustawa o wspieraniu inwestycji stanie się nowym impulsem do rozwoju nie tylko firm ale także małopolskich gmin.”

15Pomocypublicznejniemogąotrzymaćfirmyprowadzące m.in.działalnośćgospodarcząw zakresie:handlu hurtowego i detalicznego, obiektów i robót budowlanych oraz prowadzenia ośrodków gier.

Jakie są kryteria otrzymania pomocy publicznej? Projektinwestycyjnymusispełnićokreślonekryteriailościowei jakościowe,abyotrzymaćpomocpubliczną.Kryteriailościowe(koniecznado poniesieniawysokośćnakładówinwestycyjnych)sąuzależnioneod stopybezrobociaw powiecie, w którym inwestycja będzie realizowana, od miejsca inwestycji oraz od wielkości przedsiębiorstwa.

Kryteria ilościowe• minimalne nakłady inwestycyjne dużych firm

– od 10 mln zł do 100 mln zł

• minimalne nakłady inwestycyjne średnich firm – od 2 mln zł do 20 mln zł

• minimalne nakłady inwestycyjne małych firm – od 500 tys. zł do 5 mln

• minimalne nakłady inwestycyjne mikroprzedsiębiorstw – od 200 tys. zł do 2 mln zł

W średnichmiastachtracącychfunkcjespołeczno-gospodarcze oraz w gminach graniczących z takimimiastami,minimalnenakładyinwestycyjnewynosząodpowiednio:10mlnzł/duża firma,2 mlnzł/średniafirma,500 000zł/małafirma,200 000 zł/mikro.

Dotyczytonastępującychmiastna obszarzezarządzanymprzezKPT:Chrzanów / Gorlice / Nowy Sącz / Nowy Targ / Tarnów / Zakopane / Jędrzejów

Kryteria jakościowe Projekty przemysłowe Projekty usługowe

ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ GOSPODARCZY

Inwestycjawprojektywspierającebranżezsektora:żywnościwysokiejjakości,środkówtransportu,profesjonalnychurządzeńelektrycznych i elektronicznych, lotniczo-kosmicznego, produktów higienicznych, leków i wyrobów medycznych, maszynowego,

odzysku materiałowego surowców i nowoczesnych tworzyw, ekobudownictwa, usług specjalistycznych, usług teleinformatycznych oraz zgodnych z inteligentnymi specjalizacjami województwa, w którym jest planowana inwestycja

OsiągnięcieodpowiedniegopoziomusprzedażypozaterytoriumRzeczypospolitejPolskiej

PrzynależnośćdoKrajowegoKlastraKluczowego

UtworzeniecentrumnowoczesnychusługdlabiznesuozasięguwykraczającympozaterytoriumRzeczypospolitejPolskiej

Prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej

Status mikro, małego lub średniego przedsiębiorcy

ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ SPOŁECZNY

Utworzeniewyspecjalizowanychmiejscpracywceluprowadzeniadziałalnościgospodarczejobjętejnowainwestycjąioferowanie

stabilnego zatrudnienia

Utworzeniewysokopłatnychmiejscpracy i oferowanie stabilnego zatrudnienia

Prowadzenie działalności gospodarczej o niskim negatywnym wpływie na środowisko

Zlokalizowanieinwestycjiwmiastach:Chrzanów,Gorlice,NowySącz,NowyTarg,Tarnów,Zakopane,Jędrzejów lubgminachgraniczącychztymimiastami,atakżewpowieciedąbrowskim

Wspieraniepracownikówwzdobywaniuwykształceniaikwalifikacjizawodowychorazwspółpracazeszkołamibranżowymi

Podejmowaniedziałańwzakresieopiekinadpracownikiem

Inne ważne informacje:• Wysokośćpomocypublicznej(zwolnienia

podatkowego)jestobliczananapodstawiewysokościponiesionych przez przedsiębiorcę nakładów inwestycyjnych na realizację nowego projektu lub dwuletnich kosztów nowoutworzonych miejsc pracy.

• PomocudzielananapodstawieUstawyowspieraniunowychinwestycjistanowipomocregionalną.Możebyćłączonazinnymiformamiwsparciapodwarunkiemnieprzekroczeniawyznaczonychlimitów:35%dladużych,45% dla średnich, 55% dla małych i mikroprzedsiębiorstw.

• JedenprzedsiębiorcamożerealizowaćkilkainwestycjiwoparciuokolejneDecyzjeowsparciu.

• UtrzymaniewarunkównajakichprzedsiębiorcaotrzymałDecyzjęowsparciu(zarównoilościowychjakijakościowych)codozasadytrwa5latdladużychfirmoraz3latadlafirmzsektoraMŚP.

• KrakowskiParkTechnologicznyobejmujeopiekąpoinwestycyjnąwszystkiefirmy,którymwydajeDecyzjęowsparciu.

• PrzedsiębiorstwaotrzymująceDecyzjeowsparciuponosząopłatęnarzeczzarządzającegoobszarem.

16Słowniczek pojęć Polskiej Strefy Inwestycji na podstawieustawyz dnia10maja2018 r.o wspieraniunowych inwestycjiPolska Strefa Inwestycji – nowy instrument wsparcia inwestycji dostępny na terenach inwestycyjnych całego kraju.Zastąpiłonspecjalnestrefyekonomiczne.Decyzja o wsparciu – decyzja, na mocy której udzielane jestwsparcieprzedsiębiorcyrealizującemunowąinwestycję.Decyzjęw imieniuministrawłaściwegodo sprawgospodarki na terenie województwa małopolskiego i powiatu jędrzejowskiego wydaje Krakowski Park Technologicznysp.z o.o.Decyzjęwydaje sięjeślinowainwestycja spełnia kryteria ilościowe i jakościowe oraz dana działalnośćgospodarczaniejestwyłączonaprzepisamiustawy(np.działalnośćkoncesjonowana).Kryteria ilościowe – kwota minimalnych kosztów inwestycji, od poniesienia których uzależnione jest wydanie Decyzjio wsparciu.Kwotatajestustalanabiorącpod uwagępoziom bezrobocia w powiecie. Kryteria jakościowe – kryteria, których realizację przedsiębiorcamusizadeklarowaćw celuuzyskaniaDecyzjio wsparciu.W województwiemałopolskimi powieciejędrzejowskim wymagane jest spełnienie 5 z 10 kryteriów.

Wsparcie – zwolnienie od podatku dochodowego (PIT lubCIT)udzielanena podstawieDecyzjio wsparciu.Jestonopomocąregionalnąi w związkuz tymnie może przekroczyćjejmaksymalnejdopuszczalnejwielkości(na obszarzeMałopolskii powiatujędrzejowskiego,dla dużegoprzedsiębiorcywynosićbędzie 35% kosztów kwalifikowanych nowej inwestycji, dla średniego– 45%, dla małego– 55%).Koszty kwalifikowane nowej inwestycji – wydatki poniesionew związkuz realizacjąinwestycjiobjętejDecyzją o wsparciu,w trakciejejobowiązywania.Wydatki temusząbyćponiesionepo uzyskaniuDecyzji o wsparciu.Sątonp.kosztyzakupunieruchomości, budowy hali produkcyjnej, zakupu maszyn i urządzeń.Zarządzający Obszarem– podmiotwykonującyzadania przewidzianeustawąna określonymobszarze.KrakowskiParkTechnologicznyjestzarządzającymobszarem województwamałopolskiegoi powiatu jędrzejowskiego.

Informacje jak uzyskać decyzję o wsparciu: JacekBielawski+48 696 456 680strefa@kpt.krakow.plJustynaCzyszek+48690950 600strefa@kpt.krakow.pl

Strefa Aktywności Gospodarczej – Nowa Strefa w Nowej HucieJeden z unikatowych projektów rewitalizacji terenów poprzemysłowych w Europie wchodzi właśnie w fazę realizacji. Będzie to największa tego typu inwestycja najbliższych lat w Małopolsce i najważniejsza dla wschodniej części Krakowa. Decyzją Zarządu Województwa Małopolskiego, prawie 59 milionów złotych, zostanie przeznaczonych na dofinansowanie jednego z najważniejszych komponentów projektu „Kraków – Nowa Huta Przyszłości” czyli Strefy Aktywności Gospodarczej.

Atrakcyjna przestrzeń dla biznesuStrefa Aktywności Gospodarczej w Nowej Hucie obejmie 40 hektarów kompleksowo przygotowanych terenów inwestycyjnych. Korzystne warunki do prowadzenia działalnościi inwestowaniaznajdątamprzedsiębiorcyz krajui zagranicy.TerenyStrefysąkorzystniepołożone– w bezpośrednimsąsiedztwiedrogikrajowejnr 79,ok. 13 km od wjazdu na autostradę A4, w pobliżu czynnej liniikolejowej,w bliskimsąsiedztwielotniskao ograniczonejcertyfikacjiw PobiednikuWielkim,a także– co istotne– w niewielkiejodległości(około30minutsamochodem)

od MiędzynarodowegoPortuLotniczegoim.JanaPawła IIKraków‑Balice.

TerenStrefyAktywnościGospodarczej(SAG)podzielonyzostał na 3 podobszary. Największy z nich – „Igołomska Północ” ma powierzchnię ponad 17 hektarów. „Igołomska Południe” to niemal 16 hektarów, zaś „Igołomska Zachód” to6,5hektara.Razemtworząnajwiększyobecnietereninwestycyjnyw Krakowie.MocnąstronąSAGjestjejelastycznośćjeżelichodzio parceleinwestycyjne.Przedsiębiorcybędąmielimożliwośćichdostosowaniado swoich potrzeb. Na terenie SAG wyodrębnione zostały 42parcele– od 0,2hado 1,4ha– jednakwychodzącnaprzeciwoczekiwaniominwestorów,istniejemożliwośćdowolnegoichłączenia.

Rewitalizacja nowy początek.Zanim jednak tereny projektowanej Strefy Aktywności Gospodarczejzostanąudostępnioneprzedsiębiorcomniezbędne będzie przeprowadzenie specjalistycznych prac– począwszyod robótrozbiórkowychi ziemnychoraz przebudowykolidującychliniienergetycznych,

17

do budowy wewnętrznej infrastruktury komunikacyjnej i technicznej.

Jeszczekilkanaścielattemuterenytebyływykorzystywanedo działalnościprzemysłowej.FragmentprojektowanejStrefy Aktywności Gospodarczej zlokalizowany jest na terenie dawnego zakładu przeróbki żużla kawałkowego krakowskiej huty stali oraz w obrębie dawnej strefy ochronnejKombinatuMetalurgicznegoHutaim.Lenina.Obszarten,nieużytkowanyprzezwielelat,ulegałciągłejdegradacji.Obecnieboryka sięz problemamitakimijak:chaos urbanistyczny w zakresie infrastruktury technicznej czy pozostałości po obiektach przemysłowych. Pomimo tych negatywnych zjawisk, dzięki realizacji projektu zmierzającegodo utworzeniaStrefyAktywnościGospodarczej, możliwe jest wykreowanie na tym terenie atrakcyjnej przestrzeni dla nowych inwestycji.

Wartopodkreślić,żew nowejstrefieznajdąswojemiejsce firmy z wielu gałęzi gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniemtakichbranżjakchemia,technologieIT,biotechnologia, energia zrównoważona, produkcja metali, elektronika oraz przedstawiciele przemysłu kreatywnego i czasuwolnego.Dziękitakiemupodejściudziałalnośćnowej strefy wpisze się w realizację strategicznych celów nie tylko Krakowa, ale także całej Małopolski.

Nowa Huta Przyszłości – inwestycja w rozwój miasta i regionuCharakterystycznącechąwschodniejczęśćKrakowajest występowanie terenów niewykorzystanych, które potrzebująrewitalizacjii aktywizacji.UtworzenieSAG„Nowa Huta Przyszłości” i zrealizowanie pozostałych

komponentów projektu „Kraków – Nowa Huta Przyszłości” czyliCentrumLogistyczno‑Przemysłowego„Ruszcza”,ParkuNaukowo‑Technologicznego„Branice”,CentrumWielkoskalowychPlenerowychWydarzeńKulturalnych„Błonia2.0”,CentrumRekreacjii Wypoczynku„PrzylasekRusiecki” stanie się impulsem do rozwoju i wzrostu. W ramachprojektupowstaniewyjątkowe,przyjaznemiejscedo rozwojubiznesu,a mieszkańcyi turyściznajdąw nimrównieżdoskonałewarunkido wypoczynku.Podkreślićnależy, że obszar bezpośredniego oddziaływania projektu to blisko 5,5 tys. hektarów. O tym jak ważny jest dla miasta projekt „Kraków – Nowa Huta Przyszłości” świadczy fakt, że został on wpisany do kluczowego dokumentu „Strategia RozwojuKrakowa.Tuchcężyć.Kraków2030”,w obszarze„Nowoczesna gospodarka i potencjał naukowy”.

Wedługzałożeńprojekt„Kraków– NowaHutaPrzyszłości”będziemiejscemsynergiipołączonychfunkcji:biznesu,nauki,kulturyi rekreacji.Będzieto nowoczesny, dobrze skomunikowany fragment Krakowa, zapewniającydoskonałewarunkirozwojuinnowacyjnejprzedsiębiorczości.Współczesnemiastow mieście.Nowoczesne,a jednocześnieczerpiącez bogactwakulturalnego i historycznego.

Całkowitykosztinwestycjipod nazwąStrefaAktywnościGospodarczej– NowaHutaPrzyszłościto85 mlnzł,z czegoniemal59 mln złstanowićbędziedofinansowaniez funduszy europejskich w ramach Regionalnego Programu OperacyjnegoWojewództwaMałopolskiegona lata2014–2020,Działanie3.1StrefyAktywnościGospodarczej,Poddziałanie3.1.1.StrefyAktywnościGospodarczej– ZIT.

Kraków Nowa Huta Przyszłości S.A.

18

NATURALNA SELEKCJA NEGATYWNAJestrzeczączęstąi zwyczajną,żew niektórychprzedsiębiorstwach obserwujemy wysoki procent rotacji pracowników,co sugeruje,żefirmyteniesąw staniezatrzymaću siebienajbardziejutalentowanychpracowników.Dlaczegotak siędzieje?W sytuacji,gdynieanalizujemykonkretnejsytuacjiw danymprzedsiębiorstwie,łatwopotraktowaćproblemdogmatycznie,wypowiadajączdaniatypu„jak sięczegośnauczątoodchodzą”,„zależyimtylkona pieniądzach”lub„pracownikomniezależy[na pracy]takjakdawniej”.Jednakproblemtkwizupełniegdzieindzieji dotyczytego o czym wspomniałem wcześniej – ucieczki talentów,prowadzącdo naturalnejselekcjinegatywnej,co w konsekwencjimożew przyszłościdoprowadzićdo prawdopodobnej klęski przedsiębiorstwa. Wspomniananaturalnaselekcjanegatywna,nazywanatakżeselekcjąoczyszczającąlubnormalizującą,prowadzim.in. do ograniczenia różnorodności osobowości, pozwalając„przeżyć”tylkotympracownikom,którzywyrobiliw sobieodpowiedniecechyochronne.Chodzio to,żerelacja„otoczenie‑przedsiębiorstwo”zatrzymuje,zresztąbezwiednie,pewientyppracowników.Sątoosoby,któreniewykazująjasnejdeterminacjiw dążeniudo rozwojui awansu;zadowalają siętrwaniemw nieprzyjaznymotoczeniu. Należypodkreślić,żekażdypracownikposiadajakiśtalent,jednakniekażdypotrafigorozwijaćw tychsamychokolicznościach. Oznacza to, że nie każdy pracownik nadaje się do danego przedsiębiorstwa, jak i nie każde przedsiębiorstwo jest właściwe dla danego pracownika. Jesttorelacja,w ramachktórejnależydążyćniedo tegobyzapewnićprzetrwanietym,którzylepiej siędostosowują,aletym,którzyposiadająwiększytalent.Dostosowywanie sięmożemiećbardzonegatywneskutkiw „środowiskuprzedsiębiorstwa”;w firmiepozostająpracownicy,którzysąw staniedostosować siędo najgorszychwarunków,jednakniewielelubnicniewnosządo przedsiębiorstwa.W takimrazieco robić?Działanieprzedsiębiorcymusibyćskutecznew tworzeniuwłasnegośrodowiskasprzyjającegowyszukiwaniu talentów, które pozwoli na stały rozwój, skłoni do trwałego wychodzenia ze „strefy komfortu”. Gdydochodzimydo tegopunktumusimyprzeanalizowaćjakiesąmotywacjeoddziałującena pracownikaposiadającegoprawdziwytalent.Sąonenastępujące,zaprezentowane nie koniecznie w kolejności uznawanych priorytetów:

• Wynagrodzenieczylipłace;pracownikporuszasięw ramach ustalonych “widełek” płacowych, od poziomu najniższego,którypozwalazaspokoićniektórepotrzeby,ażdopoziomuoczekiwanego,nieprzekraczającjednakustalonych zasad; jednak odniesienie do wynagrodzenia niemusiodnosićsiętylkodopieniędzy–wielupracowników bierze także pod uwagę „wynagrodzenie emocjonalne”.Oznaczato,iżnależywziąćpoduwagęzrównoważanienastępującychczynników:

WynagrodzenieRazem=WynagrodzenieFinansowe+ WynagrodzenieEmocjonalne w sytuacjigdyWynagrodzenieEmocjonalne ~0,2xWynagrodzeniaRazem

Sytuacja ta pozwala na akceptację przez pracownika niższegoWynagrodzeniaFinansowego• Szef lub bezpośredni przełożony. Pracownik,

w społecznym środowisku przedsiębiorstwa, musi akceptowaćswoichprzełożonychjakoliderów,podwarunkiem,żezajmujątomiejscezewzględuna zasługi, a nie ze względu na takie kryteria jak powiązaniarodzinne,towarzyskie,politycznelubbyciewyjątkowym…,cowrezultaciepoważniedemotywujedobrych pracowników.

• Oddziaływanieprzedsiębiorstwa.Jestoczywiste,że pracownik ulega oddziaływaniu przedsiębiorstwa, jest wierny firmie, która ma pozytywny wpływ na jego przyszłość;pamiętajmy,żepracownikposzukujeprzedewszystkimśrodowiskazapewniającegopoczuciebezpieczeństwa.

• Oddziaływanie własne pracownika w środowisku pracy; i tym razem jest oczywiste, że pracownik, który dostrzegamożliwośćwłasnegorozwojuwewnątrzprzedsiębiorstwa,możliwość„prosperowania”razemznim,będziesięznimutożsamiał,poprawiającwłasnepoczuciebezpieczeństwa.

A teraz,podczasgdybędziecieposzukiwaćrównowagiw waszychprzedsiębiorstwach,pozostańcieszczęśliwi.

José Antonio Caballero Ruiz*, Cordoba

* JoseAntonioCaballeroRuiz,doradca w zakresie

przedsiębiorczościi zarządzania,twórcafirmyKonssult,

członek EQ Abogados, mieszka i pracuje w Kordobie

(Andaluzja, Hiszpania)

Jak nas widzą…

Kra ków Nowa Huta Przy szło ści S.A.

Osie dle Wil lo we 30; 31-902 Kra ków

+48 12 348 01 55; +48 727 432 104

biuro@ knhp. com. pl; www. knhp. com. plwww.facebook.com/krakownowahutaprzyszlosci

KRAKÓWNOWA HUTAPRZYSZŁOŚCI