SKTUN ILIKLARI(A VE NESL 9)

M. Fethullah Glen

SKTUN ILIKLARI(a ve Nesil 9)

Copyright Nil Yaynlar, 2011Bu eserin tm yayn haklar Ik Yaynclk Ticaret A..ne aittir.

Eserde yer alan metin ve resimlerin, Ik Yaynclk Ticaret A..nin ncedenyazl izni olmakszn, elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayt

sistemi ile oaltlmas, yaymlanmas ve depolanmas yasaktr.ISBN

978-975-315-400-0Yayn Numaras

349alayan A. .

TS EN ISO 9001:2008Ser No: 300-01

Sarn Yolu zeri No: 7 Gaziemir / ZMRTel: (0232) 274 22 15

Eyll 2011Genel Datm

Gkkua Pazarlama ve DatmMerkez Mah. Souksu Cad. No: 31

Tek-Er Merkezi Mahmutbey/STANBULTel: (0212) 410 50 60 Faks: (0212) 445 84 64

Nil YaynlarBulgurlu Mahallesi Baclar Caddesi No:1

skdar/STANBULTel: (0216) 522 11 44 Faks: (0216) 522 11 78

www.nil.com.tr

TakdimKabul etmek gerekir ki, bugn btn bir insanlk lemi olarak grlt a

denebilecek lde sknetten uzak bir hayat yayoruz. Dnya bir batan birbaa en mnasebetsiz seslerle inliyor. Medeniyet harikalar dediimizotobsler, trenler, tramvaylar, grayderler, dozerler, vapurlar, uaklar, radyolar,televizyonlar... atmosferimizi kirletip huzur ve sknumuzu delik deik ettiklerigibi, bizi de sanki kendilerine benzettiler; bugn hemen pek oumuz itibaryladillerimiz kalblerimizin nnde, seslerimiz makineleri aratmayacak ekildedem tutuyoruz deta bu umum grltye.

nsann, znden uzaklat, kendine yabanclat; sktun vakarndan,dernliinden, kalbleri tesir altna alan o mthi byleyici tesirinden mahrumkald byle bir dnyada deiik toplumlar ve o toplumlar iindeki farklgr, farkl dncedeki gruplar srekli kinle, nefretle, fkeyle oturupkalkyor; akla-hayale gelmedik ifn ve itlf projeleri arkasnda kouyor. Hermillet ve o milletin iindeki farkl kesimlerin her biri, teki dedii ahs vegruplarn, ku gribine maruz kanatllar gibi yakaland yerde hakkndan gelmekistiyor; mtemadiyen intikam hissiyle homurdanp duruyor; yeni yeni dmanlksenaryolar retiyor ve hep ldren bir kin ve nefret duygusuyla yatp kalkyor.

Bu atmosferde neet eden insann sevgiden haberi yok, sevmeyi silip atmszlnden ve hafzasnn hi renk atmayan en canl mazmunu antipati.. o buhliyle hi mi hi nefrete doymuyor, kinden usanmyor ve fkesini aamyor;fkesini amak bir yana bu tr eytan duygularn tesirinde srekli hakszlktanhakszla kouyor; btl hak gstermeye alyor ve o eski tiranlarn bir mrboyu iledikleri mesvyi rahatlkla bir iki aya veya bir iki seneyestrmasn biliyor. Bu zaviyeden o, melekeleri itibaryla mefl,muhakemesi asndan mll ve her eyiyle yle bir derbeder ki, ne shhatlidnebiliyor ne normal bir insan gibi davranabiliyor ne de tutarl bir fikri var.Bazen cinnete denk tehevvrlere girerek etrafn yakp ykyor; bazen de hidinmeyen o gayz ve fkesiyle kendisini yiyip bitiriyor.

imdilerde dnyann pek ok yerinde fertler de byle, toplumlar da byle veidar mekanizmay elinde bulunduran zimamdarlar da byle. oklarnn huzura,gvene sava iln etmi gibi bir hlleri var; hem kendi huzurlarn dinamitliyorhem de umum emniyeti sarsyorlar. Drt bir yanda ykselen h u efgn gidip ta

ayyuka dayanmakta, zalimler srekli kin, nefret soluklamakta; mazlum,iniltilerini hl mevcudiyeti sz konusu ise mer vicdana duyurmayaalmakta, hukuk hem de hak diyenlerin ayaklar altnda ezilmekte ve kabakuvvet lnet ile anlan cebbarlara rahmet okutturacak kadar tuyan iinde.

te byle bir dnyada hdiseler karsnda mmince bir duru naslolmaldr? Bu artlar altndaki hakik ve kmil bir mminin slah ameliyesi,harekat tarz, aksiyon anlay hangi ereve iinde ele alnmaldr?

te bu can alc sorunun cevab sktun lklar mazmununda gizlidir.O mazmunun ifade ettii derin muhteva ise kanaatimizce elinizde tuttuunuz bukymetli eserin sayfa ve satrlar arasnda meknuz bulunmaktadr.

Bu sebeple, eldeki bu kymetli eser mtalaa edildiinde grlecektir ki,sktun lklar mutlak sessizlik demek deildir. O, hdiseler karsnda iradbir tavr belirlemenin, irad bir tercihte bulunmann; inand deerlereballn, kendi karakterine saygnn tabi bir neticesi olarak irad bir duruortaya koymann addr. Bundandr ki, hakik ve kmil bir mminin hibirzaman mutlak mnda sustuu grlmemitir; onun eli-kolu balansa aznkulland; azna fermuar vurulsa heyecanlaryla duygularn seslendirdii;btn btn tecrit edilip evreyle alkas kesilse iten ie hafakanlarlagrledii ve srekli mamalar gibi kprp durduu mhede edilmitir.

Evet, hakik ve kmil bir mminin sessiz gibi duruu, baka deil, birkarncay bile incitmeyecek kadar incelik ve efkatinden, emniyet ve gvenfelsefesinden, insan deerlere saygsndan, herkese merhametinden ve her iiniAllaha havale etmesinden ileri gelmektedir. Zira o, konumunun farknda, neyapp neler sylediinin uurunda bir gnl, bir akl ve bir temkin insandr.Azn ama frsat verildiinde lemmul insan deerleri dillendirir; dilinitutup susmas gerektii yerde de srekli heyecan soluklar, dua ve niyazla otururkalkar, evresine efkatle bakar ve herkese glckler yadrr. Hibir zamankadere ksmez, Cenb- Hakk insanlara ikyet ediyor gibi onlara dertyanmaz; aksine, nefsini sorgular ve nerede yanl yaptn bulmaya alr.Izdraplarn sinesine gmer, hlden anlamayanlara zdraptan sz etmez,incinse de kimseyi incitmez, kendisine zulmedilse de o asla can yakmaz.

Grld gibi lklarn iine gmp duygularn sktun nevhalaryladillendiren irade kahramanlarnn en byk dayanaklar, en nemli g

kaynaklar Sonsuz Merhamet Sahibi Ztn kendilerine ltfedip ihsandabulunduu efkat hissidir. Zira efkatte yle bir g vardr ki, onunla en katkalbler yumuar, en mtemerrit ruhlar dize gelir ve en korkun dmanlklarbile onun karsnda pes eder. Kini-nefreti zecek bir iksir varsa o efkat;iddeti, hiddeti, dmanl ters yz edecek bir silah varsa o da yine efkattir.Bu sebepledir ki, sinesinde bu hissi tama bahtiyarlna ermi biri herhangibir karlk beklemeden sevgi ve merhamete muhta herkese efkat elini uzatr;gc yettiince devrilenleri tutar kaldrr; yenleri str; yalnzlarn,gariplerin vahetini giderir ve kimsesizlere kimse olur. Krler onunlakrlklerini aar, sarlar onunla duymalar gerekli olan en nemli eyi duyarve ihtimal hep zulm ile grleyip duranlar bile onun skt beyanlaryladillerini yutar, muvakkaten dahi olsa kendilerini sorgulamaya dururlar.

Hsl, nur ve zulmetin pe pee, gzel ve irkinin i ie olduu ve sratli birk karanlk devr-i diminin yaand gnmzde, muvakkat frtnalarlasarslsak da dim meltemlerin mit ve beklentisi iindeyiz. Her ne kadarenaniyet ve egoizmin, kibir ve hasedin gemi azya ald, insanln sevgiyehasret gittii buhranlar ann kabuslu yllarn yayor olsak da kalbinsoluklaryla bir gn bizim de dirilie ereceimize, afaklarn st ste att birbyl dnyann yeniden insanl kucaklayacana inancmz tam. eytan veonun ada takipilerinin anda, kendi deerlerine bgne nesillerin sefhetyolunda tkenii karsnda iten ie burkuntular yaasak da, Allah karsndakikonum ve duruunun uurunda; hakikat ak, ilim ve aratrma itiyakylaserfiraz; Mslman ufkundan dnya ve iindekileri yeni bir bak asylatekrar ber tekrar okumaya tbi tutan; tbi tutup eskimeme cehdi ve yenilenmegayreti iinde olan bir dirili neslinin ufukta belirdii de apak. Gafletle geenupuzun yllarn ardndan, hayali cihan deer bir byl dnyann yeniden inaedildiini, kendimiz olduumuz/olacamz gnlerin pek yakn olduunuhissediyor ve seziyoruz. Tabi btn bunlarn da alabildiine sessiz vegsteriten uzak, zdrap yudumlayp gzya soluyan, sessiz lklarla inleyipduran muzdarip gnllerle gerekleebileceinin de farknda bulunuyoruz.

te bu sebeple sizi beyanlarn en gl ve en messiri olanna, Sktunlklarna davet ediyoruz.

Sktun lklarn, o sessiz lklar duyabilmeniz, hatta ondan da teo sessiz lklara dem tutabilmeniz, ortak olabilmeniz mid ve duasyla,

hayrl okumalar

Nil Yaynlar

Ik-Karanlk Devr-i DimiDnya var olduu gnden beri nur, zulmetin peinde, k, karanlkla yan

yana, gndzler geceleri takip etmekte ve gzel-irkin i ie. eytan, ilk gndenitibaren insanoluna musallat, ruh, cismaniyetle kar karya. Zulm-adaletsava hi mi hi dinmedi ve kargaa her zaman nizamla kavga iinde oldu.Dallet, hidayet birbirine ramen geniledi, darald. Cehennem patikalar ileCennet ehrahlar yan yana kulvarlar gibi uzayp gitti.. ve gecelerin dlyatanda da srekli mstatil fecirler oluup durdu...

imdi de yle; gn oluyor, epeevre zulmetlerle kuatlyor ve sesimiziykseltip avaz avaz, Her yer karanlk... / Marip mi yoksa makber mi yRb! (A. Hamit) diye barasmz geliyor. Bir de bakyorsunuz drt bir yanprl prl ve her tarafa klar yayor; tul tul stne bin bir parlt geceninbarnda ve karanlk derdest n anda. yle ki grp hissettiklerinizlekendinizi Cennet koridorlarnda sanyorsunuz; herkes, elinde Firdevsten birdemet gl, yryor gnlnce yollarda Allaha emanet.. bir an geliyor kiufkunuzu saran irkinliklerle bu biraz da hdiselerin d yzne bal iinizbulanyor.. derken ardndan hi beklenmedik ekilde yine bir ksm gzelliklerskn ediyor. Kendinizden geiyor, evk u krle geriliyorsunuz. eytanileden karacak Dem bu demdir dem bu demdir dem bu dem. diyegrlediiniz gn, saat, dakika ve saniyelerin says hi de az deil; ne var ki,ruhun bedene, akln da nefse yenik dt uursuz zamanlar da hemen hemenona denk...

Zulmn hayhuyu, zalimlerin rperten hrltlar, kaba kuvvetin saygszlklar, fsk u fcrun srekli ruhlar kemirmesi, yalann terv ediliphyanetin diyttan saylmas ve aldatmann aklllk zannedilmesi... gibi helkedilmi eski kavimlerin azgnlklarna denk onca kfr ve dalletin yannda birde bakyorsunuz, yeniden insan deerlere ynelen ynelene; o zaman daizbelerde uultu, yarasalarda tela balyor ve saksaan yuvalarnda bile detablbller akyor. Evet, Cehenneme srklenenlerin hadd hesab yok,Cennete yryenler de onlardan az deil...

Yeni bir ala beraber bir ksm mtegalliplerin btn dnyay en korkunkaoslara srkledikleri muhakkak.. onca fezyi ve fecyii irtikp ederkenaydnlanma, medeniyet, modernite, demokrasi, insan haklar... gibi yaldzl

kelimelerle Herkesin kr ve lemin sersem. (Z. Paa) yerine konmas ayrbir saygszlk rnei; dahas olup biten bunca eye Dur! diyecek birininkmay, topyekn mazlumlar, madurlar adna yle bir zdrap ki hi sorma.!Bu arada pek ok millet ve hususiyle de bunlar arasnda baz toplumlarn iniminim inlediinin grmezlikten gelindii de apak.. tabi btn bunlara Yeterartk! diyecek yiite bir sesin ykselmeyii ise, hepimiz iin ayr birbahtszlk.. yaama hakk, konuma hakk, kendini ifade etme hakk... gibihukukun, kuvvetlilere has bir imtiyaz hline geldiini bilmeyen kalmad..kanunlarn, kuvvetlileri syanete gre vazedilii, ceza meyyidelerin zayflarakar uygulan, ahvl-i diyeden.. her yanda bir sr tiran, hepsi debirbirinden yaman; onlar gibi dnmediiniz takdirde ezilmeniz mukadder..bunlara karlk hak demeye veya demokrasiyi telaffuz etmeye kalksanz;medeniyet, modernite, adalk deyiverip sindirirler sizi ve herkesi;bunlar da imdilerde olaan hdiselerden...

Evet, yllar var ki hemen her yerde, zayf, gsz ve geri kalm lkeleribyk lde kaba kuvvet idare ediyor, hem de hi kimseye hesap vermeden.Bir batan bir baa u koca slm dnyasnda imdiye kadar emsaline azrastlanan mazlumiyetler, maduriyetler en feci ekliyle yaanyor. Srm srmynlar, srm srm milletler.. ne hakka sayg var, ne de insanlara merhamet;her yerde kan-irin, her yerde rperten bir vahet...

Btn bunlar olup durdu ve olmakta; ama, bir de madalyonun br yan var:Her eyden evvel imdilerde zulm gidip ta ayyuka dayand ve gayretullahadokunma izgisinde.. birka asrdan beri sregelen Tagallpler, esaretler;tahakkmler, mezelletler / Riylar, trl iren ibtillar, trl illetler. (M.kif), uyarmaya balad uyuyan btn toplumlar.. artk her yanda bir srmeale par par.. ve bu aydnlkta her eyi doru grp doru okuyan bir hayliinsan var.

Dn hep kbuslarla oturup kalkmamza karlk bugn, aydnlk geleceinryalaryla prl prl farkl mlhazalarmz bulunmakta. Ge de olsa gayryarnlarmz diyebiliyoruz; kendimiz gibi dnyor ve kendi slbumuzlayryoruz yrdmz yollarda. Hak rzas diyenlerin says her eyeyetecek kadar; hakka yrekten balanmlarn ise hadd hesab yok. Her gnarz zerinde k haddinin giderek genilemesine mukabil, zulmetlerde de

srekli bir bzme var. Dnya durmadan dnyor ve pek ok ey de sratledeiiyor. Hdiseler byle cereyan ettii takdirde bugn olmasa da ok yaknbir gelecekte semavliin gelip kapmz alacandan phe edilmemelidir.

Kim bilir belki de, nmzdeki gnlerde rahmet arndan bamza decekolan o bir damla Ramazan gibi vakt-i merhnu gelince, umum inayet veefkat de gelip saanak saanak bamza boalacak. te o zaman, asrlardanberi deta kupkuru llere dnm bu mazlumlar diyar, pervanelerin akotuu gibi herkesin g edecei bir hayal lkesine dnecektir.

Her yanda mkus kaderimiz deimi gibi bir hl var; kendi deerlerimizedaha yakn duruyor ve onlar daha iyi tanmaya alyor, tandka da daha biryrekten seviyoruz. Hayranlk duyuyoruz slma ve onun getirdiklerine; dahasonu, gkler tesinin bize bir efkat ve vefas gibi gryoruz. Ona sahipktmz anl gnleri gururla yd ediyor; ona kar vefa ve sadakat iindebulunanlar alklyor; azimle, mitle aydnlk gelecee yryenlere de:Yolunuz ak olsun diyoruz.

Srekli yollardayz ve yol mlhazalar deta birer ziya, birer khzmesine dnerek iimize akyor.. hedefte Hak rzas var, yol meakkati veyorgunluk umurumuzda bile deil.. Nm- Cell-i lhiyi duyup dirilenlerigrdke biz de onlarla beraber bir kere daha dirilir gibi oluyoruz.Gnllerimizde inirah fasllar birbirini takip ediyor; sinelerimiz aylar,gneleri, kinatlar istib edecekmiesine geniliyor ve yol boyukarlatmz her ey, ebedlere namzet olduumuzu mrldanyor.

imdilerde inanm gnller son bir kere daha gkler tesine ynelmi gibi..her yanda uhrevlikler tlleniyor ve ruhlara deta telerin kokusu gelip szyor.Btn varln bir nabz gibi Ona bal attn duyar gibiyiz.. ve yer yertelerin scakl saryor her yanmz.. her nesne, kendi varlk mertebesi vezel konumu itibaryla bize hayatn ayr bir iirini, ayr bir msksiniduyuruyor. Her eyde ve herkeste dnknden farkl bir byseziliyor/seziyoruz. Ufuklar daha aydn, gzler daha keskin, varlk hakkndayorumlar daha tutarl; sanki her yanda mneviyat leminin klar parldyor vemutlu yarnlar daha imdiden herkese kendi ivesini, kendi desenini alyor.Daha dne kadar tpk mezarlk grnmndeki bu dnya, imdilerde kprkpr hayatla tlleniyor ve bir bas badel-mevt leni yaanyor her yanda.

nsanlarn ehrelerinde daha belirgin bir uhrevlik var. Artk hibir eyi, hallimkil bir bilmece gibi grmyor; aksine btn varl canl ve anlaml birresim gibi tem edebiliyor, bir kaside gibi seslendirebiliyor ve hemen hernesneyi daha bir farkl duyuyoruz.

Grp hissettiimiz her ey, imann ziyas sayesinde bir Cennet manzarasgibi prl prl ve ebediyet televvnl. Zaman, mekn, varlk ve hdiselerdnden daha yumuak ve mnis grnyor.. gnllerimiz deta daha aydnlkgnlerin ileride olduunu mek ediyor. Farkl farkl da olsa, pek ok kimse,hiss-i kablel-vuku (nsezi) ufkundan aydnlk bir gelecei tem ediyor gibi..ve idbrn ikble evirecek bir ifreyi elde etmiesine iten ie prnee; heradmnda yeni bir ey kazanyor olmann sevinci ve yrd bu yolla dnyamuvazenesindeki yer ve konumuna ulaacann gveni var hl ve tavrlarnda.

Dahas, bu iman ve rec ile kabri, maheri, srat ap Cennete ulaacanada midi tam. Gnlden inanm Allahn kendisini yalnz brakmayacana veOnun inayetiyle dnya-ukb handikaplarn aacana.. ve gryor dnyanndndn, n da karanln da yer deitirdiini.. geceleri gndzlerintakip ettiini.. karn-kn barnda baharlarn gelitiini.. zorluklardan sonrakolaylklarn meydana geldiini/geleceini.. ve bir gn nce alayanlarn ertesign mutlaka gleceini. Sabah ola, hayrola; kim bilir yarnlar daha neleregebe..!

Mslman Ufkundan Dnya ve indekilerDnya, insanolu iin u sonsuz fezada henkle yzp giden mkemmel bir

seyahat gemisi; iinde var olduumuz, varlmz duyduumuz, Varedenibildiimiz smscak bir yuva; canl-cansz aksesuaryla cvl cvl ve rengrenkbir meher; ayr ayr dillerle yazlm milyonlarca, milyarlarca kitaptan oluanmuazzamlardan muazzam bir ktphane; analarmzn her zaman efkatletllenen odalarndan daha scak, onlarn ninniler syleyip salladklarbeiklerden daha gvenli, daha yumuak; her yanyla Cennet bahelerinin prlprl bir izdm ve ufku itibaryla da grebilenler iin telere akdonanml, seyyar bir rasathanedir.

Ayrca dnya, btn kinatlarn zn-usresini, mn ve maddesinimahiyetinde cem etmi bir numune lem; topyekn varlk ve hdiselerinzenginlerden zengin en muhteval bir sayfas; cin ve insin tenezzh iinihtimamla hazrlanm ferah-feza bir mesire yeri ve teler adna da deta birprova salonu gibidir; iyilik de ktlk de onun barnda boy atar geliir, gnahda sevap da onun danda-banda yetiir; sonra da btn bunlarn rnleriteki lemin pazarlarna gnderilir.

Bu adan da o, hem bir mezraa hem bir fabrika hem de ahiret pazarlarnaak tam bir ticarethanedir. Ekilecek eyler burada ekilir ve burada biilir.telerin yol az burada tedarik edilir, Cennetlerin o nuran aksesuarlarburada hazrlanr, ukb panayrlarnda tehir edilecek rnler buranntezghlarnda retilir, -yle yapp telere ulatrana canlarmz feda olsun-orada enzr- leme arz edilir; sonra da ebed saadet saraylarnda bk birsurette mminlere sunulur.

Dnya, lgt lgt efkat tecelllerinin kesintisiz esip durduu, rahmetsaanaklarnn gelip gelip zerimize boald deta bir yamur orman, k vegzellik dalgalarnn ufkumuzda srekli tllendii ve belli bir erevedetelerin btn debdebesini, ihtiamn aksettiren bir sinema perdesi gibidir.Grrz olduumuz yerden telerin hzme hzme ziyasn; klarla-baharlarlamhede ederiz lm, bas badel-mevti ve versn: Her gece fertplannda, her k toplumca lme yrr, her gndz ve her baharda da yeniden

bir kere daha diriliriz. Teksirler devam eder durur ve bize mtemadiyen brlem hatrlatlr.

Dnyada bazen gzelliklerin yannda irkinlikler, iyilikler arasndaktlkler, n arkasnda karanlklar ve yararllarla beraber zararllar dabulunabilir; ama gzel grp gzel dnenler iin bunlarn ilere inirahveren ve gz kamatran ksm her zaman daha gl ve kalc, daha cazip veimrendiricidir. Buna mukabil, sevimsiz grnen ve iimizi bulandran eylerise, hem sonular hem de daha baka yanlar itibaryla gzel ve hayredaldrlar. Aslnda bu tr eya, insan hislerimize deiik namelerle bireyler fsldayan, azimlerimizi bileyen ve iradelerimize farkl srprizler vaadeden, her zaman mnl fakat muvakkat, olabildiine bereketli ama vridttelere akan, yumuak, lk birer hayr kaynadr. Bunlar tpk suyun atomlargibi kendi kendilerine kalnca yakc olmalarna karlk sabr, teslimiyet verza ile farkl terkiplere ulanca can-feza birer iksire dnrler.

zerinde varlmz duyup yaadmz bu dnya, hem kinatlara nispetenhem de emellerimiz asndan gayet kk, fakat her eyin kalbi mahiyetinde;fezadaki kehkeanlara gre bir zerre, ama cihanlar kymetinde; esir deryasiinde yzp duran varlk heyet-i umumiyesi karsnda bir damla, fakat btnsemavat arlnda muhteval bir cirimdir. Btn esm-i ilhiye ve sft-sbhaniyenin cm ve effaf bir aynas saylan insanolunu o misafir etmi, oarlam ve onun telere srayabilmesi iin de deta bir rampa vazifesigrmtr/grmektedir.

Onun yer ve konumunu, Hak nezdindeki kendi mevki ve duruuyla mterekmtalaa edip deerlendirebilen inanm gnller, bu kk damlackla kinatapndaki nmtenh deryalar peyleyebilir; semavata nisbeten bir zerrecikgrnmndeki bu mini lemle gnelere sahip olabilir ve onun zerindegeirdikleri o dar zaman dilimine sktrlm ksack mrlerini ebediyetlemlerinin bir nvesi hline getirebilirler. Elverir ki, kendilerine emanetolarak verilen mahiyet-i insaniyedeki cevherleri hem de tek zerresini dahi zayietmeden yerinde deerlendirebilsinler.

Evet, bu dnya fndir; misafir olarak bir bir gelenler, miadlar doluncaarkalarna bakmadan bir bir giderler. Gidenleri yeni gelenler takip eder ve otpk bir han gibi dolduu ayn anda boalr, boalrken de daha baka

konuklarla dolar-taar. Gelenler, askere duhul ediyor gibi gelir; gidenler de,lm tezkeresiyle asl vatanlarna avdet ederler. nsanlk var olduu gndenberi ne gelmelerin ard arkas kesildi ne de gitmeler durdurulabildi; bu itibarlada, buraya niye geldiini ve nereye namzet olduunu bilmeyen bir ksmbahtszlar hemen her zaman vildet neideleriyle cotuklar ayn anda lmatlaryla irkildiler; bir an sevinle soluklansalar da srekli kederlerleyutkundular ve bir gn mitle ahlanmaya mukabil, gnlerce yeisle kvranpdurdular; ne alamalar dindi ne de glmeleri; bir kere Oh! dedilerse, birkakez Ah! edip inlediler...

Eya ve hdiselere iman gzyle bakanlar iin ise durum ok bakadr:Onlar, kendilerini buraya Gndereni bilir, Ona yakn durmaya alr;gidecekleri yeri mmur klma mlhazasyla oturur-kalkar ve yol boyu hephuzur soluklanrlar. Bu lde her eyi Ona balaynca, kinat da, iindekilerde birdenbire renk, ekil, mahiyet, ive deitirir; tat olur, lezzet olur ve kolur gnllere akarlar. te bu zaviyeden dnya, hedefinde ebediyet, insanlarsonsuz mutlulua gtren bir gemiye, bir tayyareye; iinde milyonlarca,milyarlarca kitap bulunan zengin bir ktphaneye; balar dndren, temsnadoyamayacamz bir mehere dnr ve byler herkesi.. talkatli bir lisankesilir, arr Ona hepimizi.. renkten, ktan oyunlarla duyurur gnllerimizeOnun nurunu, ziyasn.

Aslnda, iman nuruyla bakabilenler iin, u i ie gzellikler Hakkn ztnabirer burhan; insan ise, o burhanlar gren, duyan, okuyan, seslendiren birtercmandr. Btn eya, onu akl, uur, his ve gnlyle yerli yerindedeerlendiren tlilileri fizik tesi lemlerin derinliklerine uyarr; zamanlaonlarn ruhlarna melekt srlar akmaya balar, zihinleri deta bu srlarn havzhline gelir, kalbleri de tecell avlama rasathanelerine dnr. ByleceYaratan bilmezlikten kaynaklanan zulmetler bir bir yrtlr veya bzr;nurlar gelir her yana otalar kurar.. geni bir halka-i zikir hlini alr kinat vebtn eya.. iirler, mskler dinleriz harfsiz, kelimesiz canl-cansz hernesnenin dilinden ve Yaratana imalar alrz her eyin tavrndan, duruundan.

yle ki, ne zaman varl, kapsayan bir nazarla temya alsak fizik lemlerdelinip de iinden ruhumuza eyann perde arkas srlar akyor gibi olur vedikkatlerimizi hep telere, telerin de tesine eker; gnllerimize murkabehissi alar; alar da, bulunduumuz yerde hayret ve hayranlk yaayan bir

dervie dnveririz. Biraz dnya, biraz ukb; biraz madde, biraz mn; birazhakikat, biraz hayal grp hissettiimiz ve temsna dalp tetkikinekoyulduumuz her eyle o kadar mkemmel uyuuruz ki, onlarda, btn birtabiat kitab ve iindekilerin, btn insanlk ve onun maceralarnn iirinidinler gibi olur ve byleniriz.

Evet, canl-cansz btn eya birbiriyle o denli uyum iinde ve ylesine birintizam ve henk gstermektedir ki, ok defa onu tem ettiimizde, kendikendimize: Acaba bizim gibi bunlarn da trlerine gre birer ruhlar var da bumnasebet ve bu nizam onlardan m kaynaklanyor? diye dnrz. sternezareti melekler gibi birer ruhlar olsun ister olmasn, biz onlara ne zamandikkatlice baksak, hemen, hem birbirleriyle hem de bizimle olan o skmnasebetlerini anlar, bir eyler sylemek istediklerini duyar gibi olur; onlarnen tatl msklerden daha byl skt namelerini dinlemeye koyulur, enderin syleyilerden daha derin imal suskunluklar karsnda soluklarmztutar; uyuyan bir ocuu uyarma endiesiyle sessizletiimiz gibi sesimizikeser, duyup hissettiklerimizi, akl, mantk ve muhakeme filtresi grmemi safmlhazalarn enginlerden engin o geni alanna salveririz; salveririz de artkhayal hanemizde her nesne deta bir kari, bir mugann, bir kasidehna dnrve bize ne fsunlu eyler ne fsunlu eyler anlatrlar: Kimi eya, hayallerimizdebirer Mevlev semzeni gibi canlanr; kimisi bir fasldan baka bir fasla geiperevi yapyormuasna bize henk mek eder; kimisi dudaklarnda ney,ruhlarmza hasret ve hicran gnlerimizden derlenmi yank besteler sunar;kimisi de bize, gmbr gmbr mehter edasyla dnyaya kendimizi ifadeettiimiz itil dneminden gftesiz, bestesiz marlar dinletir.! Evet, hemen hernesne, yeri, konumu, duruu ve tr adna, farkl ima ve iaretlerle mutlaka bizebir eyler anlatr; biz de, onlar dinleyip zmeye, anlayp yorumlamaya vesrlarn srlarmz gibi duymaya alr; hepsiyle hasbhal eder, hepsini sever,okar; onlar, sevdiklerimizi kucakladmz gibi kucaklar ya da giderkendimizi onlarn o smscak iklimlerine salveririz.

Aslnda, iman gzyle baknca, btn varlk ve hdiseler bize o kadartandk, o kadar yakn grnrler ki, onlar deta birer dost, birer arkada sanr,yzlerine efkatle bakar; onlarn ehrelerinde her eye ve herkese efkatlebakldn okur ve Yaradana dolu dolu hamd senlarda bulunuruz.

Bazlar ilk nazarda biraz eki suratl, biraz kaba, biraz da bize kapalgrnse de, biz, bakmz imana balayp dzeltince, onlar da birdenbiredeiiverir, yumuar, munisleir ve candan birer ahbap oluverir.

Bazlar, hemen her zaman, bir ksm insanlar gibi hep mtebessim, gkekyzl, scak tavrldrlar ve barlar da herkese aktr; sizinle diyaloagemeleri iin bir kere yzlerine bakmanz yeter; siz bakverince onlar dahemen alr ve size ilerini dkerler.

Kimileri, glp oynayan ocuklar gibi neeyle oturur kalkar; etraflarnaglckler yadrr ve srekli evrelerinde bir lunapark havas estirirler.

Kimileri, tepeden trnaa ba dndren ssleri ve ziynetleriyle sizeunutamayacanz dakikalar yaatr ve deta Yine gel! derler.

Kimileri, beklentilerimizin ok ok stnde nmze serdikleri ziyafetsofralaryla olabildiine cmert davranr ve atmosferlerinden ayrlmamz aslaistemezler.

Kimileri, her zaman tatl ve scak olmayabilirler; ama, ayet bir dikenleelinizi kanatmsalar, ne yapp yapp bir gl vermeyi de ihmal etmezler.

Evet, grp tanyabildiimiz canl-cansz her varlk, meleklerin demNebiye (aleyhisselm) sayg inhins nevinden bize kar bir eit tzimledorulur; ihtiva ettii fayda ve maslahatlarla deta emrimize mde olduklarnifade eder ve olanca srlarn aklmzn nne seriverirler. Bunlarn, idrakufkumuzu ok ok akn madde-mn halitas, rg ve deseni iman veizanlarmza emanet, her biri Yaratana birer emare ve iaret, Onu gsteren,Ona gndermelerde bulunan, durmadan Onu syleyen yle bir hlleri vardrki, insan onlarn arasnda kendini Cennetin koridorlarnda sanr. yle ki, bizonlar, biraz da hususiyetlerini bilerek ne zaman temya koyulsak,duygularmzn deta tabiata kartn, her eyin esm ve sft renginebrndn, btn varln mnevletiini, iirletiini duyar gibi olur vekendimizden geeriz. Grp mhede ettiimiz her ey daha bir derinleir,daha bir nuranleir ve daha bir byl hl alr. Hatta; grdmz objelerdeta bir by ile birdenbire uhrevleir; arz Cennetin izdm gibi tllenirve o ba dndren ihtiamyla btn gkler yere inmi gibi olur.

Byle bir by ile topyekn varl hisli, derin bir kalb gibi duyar veyrdmz bu hayat yolunda, sanki madd ve dnyev bir yere deil de,

gnlden inandmz ve her zaman iimizde tesirini hissettiimiz, btn dnyasaadetleri onun mutluluk deryasnn tek bir damlasna denk olmayan/olamayanfarkl bir leme yryormuasna yrrz sonsuza ve ebed mutlulua. Duyarzermilerin erdikleri eyleri ruhumuzda ve tpk Cennettekiler gibi: Hamdederiz bizden her trl tasay, endieyi gideren Allaha.. o Allah ki, bizi engzel bir yerde iskn etti. Artk bizim iin ne bir usan, ne de yorgunluk sz

konusu...1 diye mrldanrz.Bu kadar gzellik, nefaset ve cennet-s keyfiyetin yannda, dnyann bir de

nefsimize, heva ve heveslerimize bakan yan vardr ki, o yn itibaryla birhayli kirli, irkin ve sevimsizdir; bundan dolay da o lnetlenmitir. Biz buradadnyann o yznden hi sz etmedik, etmek de istemedik; zira daha bata size,mlhazalarmz mmin ufkuna bal gtrmeye sz vermitik. ayet o ufuktanbakacak olursak, dnyann, yazda belirtilen ereveye tam oturduugrlecektir.

1 Ftr sresi, 35/34-35.

Paranoya htiyacMilletlerin kaderine hkmeden/hkmetmek isteyen kaba kuvvet temsilcileri,

teden beri, ideolojileri adna veya yaptklar ktlkleri meru ve mkulgsterme hesabna ynlarda her zaman rperti hsl edecek eylerikullanagelmilerdir; yani, deoloji tehlikede, Modernite tehdit altnda,Her yanda demokrasi dmanlar var, Laiklik gitti, gidiyor gibiyvelerle srekli saf halk ynlar arasnda korku ve tel uyarm ve lkeyibir batan bir baa deta tmarhaneye evirmilerdir.

Bunlar yapanlarn ya kendileri de paranoyak veya gaye ve hedeflerineulaabilmek iin byle toplumsal bir paranoyaya ihtiya hissediyorlar;hissediyor, bazen aldatabildikleri veya robotlatrdklar insanlarla yle-bylebir terr estiriyor; bazen gelecek adna saf kitleleri endie ve tela srklyor;bazen kitle imha silahlar ve NBC yalanlaryla herkesi aldatyor/aldattklarnsanyor; bazen de irtica yaygaralaryla hibir eyden haberi olmayan ynlararasnda korku ve tel meydana getirip, onlar trl trl vehimlere, dahadorusu toplumsal paranoyaya srklyorlar.

Millet, asl-astar olmayan vehimlerle kvranp durmu, toplum paranoyayaam, onlarn umurunda bile deil; onlarca nemli olan, o bir avu oligarikaznln mutluluu, onlarn karlar ve kaba kuvveti elinde bulunduranlarnhkimiyet ve istibdaddr. Bunlar, postmodern igallerine, tagallplerine,tahakkmlerine Sistem tehlikedeydi, Resm ideoloji sarsntyayordu, Nkleer silahlarn insanl tehdidi sz konusuydu, adgrntler tem zevkimize iliiyordu... diye bir ksm bahaneler bulup,sonra biraz da bunlar yalanlarla besleyince, artk top onlarn, evkan onlarn,istedikleri gibi hareket edebiliyor ve istedikleri her yere rahatlkla mdahaledebulunabiliyor; cinayetler iliyor, ocaklar sndryor ve btn bunlar safynlarn ruhunda uyard paranoyaya emanet ediyorlar.

Paranoya, her eyden phe etme, undan-bundan ktlk gelecei endiesiiinde bulunma, kendini gvensiz hissetme ve vehimle oturup kalkma hastal.Bazen buna, bencillik, kibir, gurur, yaptklarn beenme gibi hususlarn dainzimam etmesi sz konusu olur ki, artk o zaman byle biri tam bir psikopat vebir deli demektir.

Hekimler, psikopatlar arasnda paranoyak bnye gsterenlerle alkalbilhassa u hususlara dikkat ekerler: 1. Kendine fevkalde deer verme; kibir,gurur ve alm gibi tavrlarla ben hipertrofisi; 2. Herhangi bir hakszlaurama, zulme maruz kalma dncesi uyaran gvensizlik ve ar phecilikmaraz; 3. Dnce erevesini belirleyecek olan muhakemelerindeki yanllkve hatalardan tr vehim yaama; sonra da iine dt evham glendirmeadna sama ve gayr- mantk deliller retme hastal; 4. Nihayet herkesitutarsz ve gvensiz grdnden sosyal uyumazlk ve emniyetsizlik bunalm.Eksik veya tamam, onlara gre paranoya, bazen bu emarelerin hepsiyle, bazende bir-ikisiyle kendini hissettirir ki; her zaman halkla beraber olsa da bylebirinin cinnetinde phe yoktur.

Paranoya, mstaid ruhlarda hafiften balar, yava yava geliir; derkendeiik telkin, tesir, evham bombardman ve yanl muhakeme sebebiylezamanla tam bir cinnet-i mstatil hlini alr ve kahreden bir evhama dnr:Byle bir maraza yakalanan insan, zulme urayaca vehmiyle oturur-kalkar;herkesin kendisi iin ktlk planlad endiesiyle kvranr durur.. ihtimallerehkm bina ederek pek ok kimseyi potansiyel sulu grmeye balar vebylelerini bertaraf etme stratejileri retir; Onlar bana zulmetmeden benmutlaka onlar ezmeliyim. diyerek masum insanlara kar sava ilan eder; kandker, kan ier ve zamanla deta bir kanl kbus hlini alr. Bazen kendikuruntularn ideal sayarak bunlar ihy, ikme ve tmim uruna her trl fezyive fecyii irtikp eder. Bununla da kalmaz, hkimiyetinin temdsine engelgrd veya yle vehmettii kimselere kar her zaman hasmne bir tavriinde bulunur; frsat doduu ve gc yettii zaman da bunlarn hakkndangelmeyi asla ihmal etmez.

Paranoya, bir korku, phe ve vehim hastal olarak btn suiniyetlerin,suizanlarn da kayna gibidir. Onun ikliminde ekillenir btn ayrtrcdnceler, biz ve tekiler mlhazalar. Orada kararlatrlr nhak yereinfazlar ve en drahan nsiyeleri karalamalar. rtica ile alkal btn klieler oevham atmosferinin rndr. Akla-hayale gelmedik btn basknlar o vehimatmosferinin boalmas, her eyin da vurmasnn da bir ifadesidir.

Paranoyak, kendinden baka kimseyi tanmaz; vefaszdr, ahd peymnnaasla gven olmaz; katiyen adalet tanmaz ve hakka kar da fevkaldesaygszdr. Dahas o, bu kabl deerlere bal yaamay aptallk sayar.

nanyorum dese de inanc yoktur; bu itibarla da hlis mminlerin en samimnedavranlar arkasnda dahi dnyev baz mlhazalarn olabilecei kukusuylaoturur kalkar. Zaman zaman en masum hareketlerden dahi ikillenir ve enyararl gayretleri bile kukuyla karlar ve sorgular.

Paranoyak, ayn zamanda srf kendini gren, kendini dnen, kendi cismanarzular arkasnda koan bir hodgm ve bir bencil; kendine hayranlk duyan veher hlkrda kendini, kendi davranlarn, eda ve endamn beenen birnarsistir; kendisinin ortaya koyduu dnce, tedbir ve zmlerin dndakiher eye kar tenkitleri hazrdr. O, yazlp-izilen eylerin hepsini yanlbulur, sylenen szlerin tutarsz olduunu iddia eder ve her eyi, herkesikapkara gsterir; nk hi kimse o deildir. Ortaya konan dnce, tedbir vezmler onun kafasndan kmamtr; o yazlar o yazmam ve o szleri de osylememitir. Bu itibarla da, bunlarn hibirinin doru, yerinde ve isabetliolmas dnlemez.

Paranoyan dnda her ey; btn yerler-gkler, dalar-talar, alayansular-uuan kular, her yerde kpr kpr hareket eden canllar ve bir stbasamaktaki insanlar, hatta veller ve peygamberler evet, her ey ve herkesonun nazarnda grndnden farkldr ve mutlaka kukuyla karlanmaldr.Gariptir, o, bu hliyle bir eliki yaadnn da farknda deildir; bir taraftanher eyi, her nesneyi ve herkesi grndnden farkl vehmederken, nefsanarzular ve cisman drtleri asndan zevklerine olabildiine dkn birbohem, dier yandan da karlarnn delisi bir hodbin; kin, nefret ve fkelerininesiri bir tlisiz ve ehevn duygularnn da zt kabul etmez bir klesidir:Cannn istedii her eyden km almak ister; bir mr boyu cisman istekleriarkasnda koturur durur; hayvan hislerini yaamada lesiye bir tehlkgsterir; salar kendini her trl mstehcenlik ve levsiyta.. ne ar ne hay nemill kltr ne de toplum kurallar; grmez, gzetmez bunlar, grd kadarolsun bir saniyelik nefsan tatminini... Benlik, bir ba belas denecek ldekuatmtr btn ufuklarn; kibir, alm, caka, bakalarn kk grpaalama onun her zamanki hli; herkese ve her eye hkmetme hummas iselzm- gayr-i mufrkdr. Elinden gelse btn dnyay hkimiyeti altna almakister; bir kere de bunu o melun kafasna koymu ise, gerekletirmek iin herareye bavurur, her vesileyi deerlendirir ve gzn krpmadan her mesvyirahatlkla irtikp edebilir: Yalan syler, lemi aldatr veya aldatmaya alr;

verdii szlerde durmaz, dner; emanete hyanet eder, akla-hayale gelmedikentrikalar evirir, cinayet iler; masum, gayr-i masum demeden herkesin kannagirer; icabnda kendisi gibi dnenleri bile ldrr; ne yapar yapar, sundman cepheleri oluturur ve btn bunlar insanlar aldatmaya yetmediitakdirde ar, namus, eref, hukuk, demokrasi, adalet, insan haklar demedenKuvvetin de lysel bir hakk var. mlhazasyla yrr bir gece kabakuvvetle hedef kitlenin zerine...

Paranoyak hibir zaman evrensel insan deerleri grmez ve grmek istemez.O, bu deerleri, hasm ilan ettii cepheye kar kullanabildii takdirde dildendrmez; aksine, kendi kirli dncelerini gerekletirmeye engel grdndede gzn krpmadan din, iman, kltr, ahlk, hukuk her eyi yerle bir eder,sonra da zerinde tepinir. O, hay hissi olmayan bir yzszdr; ne ettiklerindenutanr, ne de planlad ktlklerden; utanmak yle dursun, o, yerinde baarlkomplolar kurmay, deiik entrikalarla tekiler dedii kimseleri bertaraf edipdevre d brakmay, farkl yol ve yntemlerle halkn maln i etmeyi aklllk,mrifet ve baar sayar; sayar ve herkesin gznn iine baka baka yer, yutar;sonra da yan gelir, kula zerine yatar.

Paranoyan davranlar da, zihn yaps gibi sisli-dumanl ve deikendir:Smscak grnd durumlar olduu gibi sopsouk kesildii zamanlar da azdeildir. Dnce teevvlerine denk renk deiiklikleri de hayret vericidir;bir bukalemun gibi ok rahatlkla her ekle, her kla girebilir ve her kesimdengrnebilir. Eer Mslman grnmek ona dnyev bir ey kazandryorsa,hemen dindarlk taslamaya durur ve bir mmin gibi davranr; ezkaza rzgrlarmuhalif esmeye balarsa, o zaman da asl kimliine dner ve kabalklarn enhoyratasn gsterir. artlar ve ortam, gcn kullanmaya elverili olduunda,kar cephe dediklerinin hibirini iflah etmez, hepsini ezer-geer. Gszdt veya gcn kullanamad durumlarda ise, hi tereddt etmedenherkesin elini-ayan per ve tam bir zillet tavr sergiler.

Paranoyak, aklen de hissen de mluldr. Bu maraz hli onda hem bir tabiathem de gaye gibidir; bu itibarla da, her zaman bir seciyesizlik rneisergilemenin yannda, tpk bir ksm frengili ve AIDSliler gibi sreklivirsn bakalarna da bulatrma hummasyla yaar; yaar ve birparanoyaklar cephesi oluturmak iin elinden gelen her eyi yapar: Yerinde

kendine kar mevhum dmanlar retir, yerinde hemen herkesin cidd bir tehditaltnda bulunduu vehmini uyarr; gerekirse kendisi de bizzat, terr tr birksm eylemler tertip ederek saf kitleleri byle bir tehdidin var olduunainandrr. Her zaman hile, huda dnr.. yalan syler.. srekli iki yzldavranr.. ok defa suret-i haktan grnr, herkesi aldatmaya ve kafasndakurgulad eylere onlar da inandrmaya alr; btn bunlar yaparken deelinden geldiince kendinden emin grnmeye olabildiine zen gsterir;gsterir ama, yine de her tavrndan gvensizlik, tel ve tedirginlik dklr.

Aslnda o her hliyle tam bir yalandr; oturuu-kalk, alay-gl,iddeti-mlyemeti, sevinci-kederiyle mcessem bir yalan. Hep olduundanfarkl grnmeye alr; dndkleri gibi konumaz, gerek niyetini hep sakltutar ve birbirinden farkl karakterler sergiler. Bu kadar ok varyasyonluyaadndan tr de, bir gn gerek yznn ortaya kaca endiesiylesrekli yrei azna gelir ve lr lr dirilir. Bu itibarla da, paranoyanyayp yan karmak istedii zhirde bakalardr; ama, hakikatte o acayipineli f iinde yaylan ve hrpalanan da yine kendisidir. Bu adan da, o, yeryer deiik zevk safa ve glp oynamalarla avunmaya alsa da, pek demutlu olduu sylenemez.

Paranoyan i dnyas tozlu-dumanl ve fesada ak olduundan onun enolumlu ilerinde dahi hep bir bozgunculuk ve fesat sz konusudur; ne var ki o,bu fesada fesat demeye de hibir zaman yanamaz; yanamaz ve deiikdemagojilerle fesad salh gstermeye alr. Oturur kalkar bozgunculukyapar, insanlar birbirine drr, milletin farkl kesimlerini yer yer karkarya getirir, dman kamplar oluturur; sonra bu blnml, buzlml kendi hesabna deerlendirmeye durur. O, kendi gibidnmeyenleri veya karlarna engel grdklerini, yerinde antidemokratikolmakla sular, yerinde moderniteyi tehdit ediyor gibi gsterir; bunlar dayetmezse ne yapar eder, irtica yaygaralaryla herkesin sesini keser ve mutlakaplanlarn gerekletirir. Yalandr bunlarn hepsi, fesattr onun btn yaptklar,iki yzllktr her ii ve bir aldatmacadr her tavr, her dncesi. Ama nekadar insan vardr btn bunlar sezip anlayan!?

Paranoyak tam bir delidir; ne var ki, o bunun farknda deildir. Aksine o,kendini akll ve bilgili sanr; dolaysyla da kendinden baka herkesin birmnda beyinsiz ve muhakemesiz olduuna inanr. yle sansa ve yle inansa

da, hibir zaman onun mutlu olduu sylenemez; zira o, her an kendini ayr birdman cephesi karsnda ve dnya apnda terrist rgtlerle kuatlmolarak vehmeder. Korkar ve titrer hayalinde ka ettii bu saf saf dmanlardan.Baa kamayacan dnr ve evresindekilerden yardm dilenmeyi dener;onlar da ayn dmanlarn dmanlna, insanlk iin bir tehdit unsuruolduuna inandrmas lzmdr.. evet, ona gre, dncelerinin, tasarlarnn veoperasyonlarnn meru grnmesi adna herkesin ayn lde vehme vehezeyana itilmesi zarurdir; zira onun planlarnn gereklemesi adnatoplumsal, hatta uluslararas bir paranoyaya ihtiya vardr. Bunun iin demutlaka yle-byle, gazeteleriyle-mecmualaryla, televizyonlaryla-radyolaryla btn medya kurulular harekete geirilmeli; eit eit tehditunsurlar sralanmal; demokrasinin, insan haklarnn, cumhuriyet esaslarnntehlikede olduu zerinde durulmal; ynlar, lkenin ellerinden uup gideceiyalanna inandrlmal; saf halk kitleleri zerinde toplumun drt bir yandankuatld vehmi uyarlmal ve ne yapp ne edip herkes delirtilmelidir kizirvedeki mstatil cinnet yadrganmasn.

Evet, ezenlerin, bakalarna hkmetmek isteyenlerin, gzlerine kestirdiklerideiik corafyalar igal edenlerin toplum/toplumlar apnda byle birparanoyaya ihtiyalar var. Kinin, nefretin, hrsn, din dmanlnn delirttiibu insanlarn, idare etmeyi dledikleri kimseleri korkutarak, rkterek,tellandrarak, vehim ve hezeyana srkleyerek kendilerine benzetmeyealmalar bence bu cinnet mantna gre normaldir. Aslnda bylelerinden,baka bir ey beklemek de aldanmlk olur.

Maalesef bugn, in Seddinden Merkee, Kapadokyadan okyanus tesilkelere kadar hemen her yerde iflh etmeyen bir paranoyayaandn/yaatldn rahatlkla syleyebiliriz. Bunun iin birka dzineterrist lzmsa, paranoya ihtiyacyla kvranp duran mtegallipler, kaba kuvvettemsilcileri, lkeleri smrmek isteyen postmodern mstemlekeciler bu iikiralk birka kanl ktille yaptrabilecekleri gibi, -be zavally aldatarakveya robotlatrarak da arzu ettikleri her renkte, her desende bir sr terrizmimal edebilirler.

imdilerde ksmen de olsa bunu baarm saylrlar. Evet, bu kadar alnpsatlan, kiralk kanl ktil veya aldatlm beyinsiz bulunduktan sonra, her yerde

terr adyla bir fitne atei tututurabilir, deiik yrelerde suikastlarplanlayabilir, din duygu ve din dnceyi kullanarak baz kt akllar provokeedebilir; bylece hem btn bir toplumu hatta insanl evham ve hezeyanaekmi olur hem de yakp yktklarna, asp kestiklerine ve zerine ullanpezdiklerine kar tutarsz da olsa bir bahane bulmu saylrlar.

Dnya apnda btn bu ileri planlayanlar ister birer paranoyak, ister birerpsikopat olsun ok fark etmez. Ortada bir gerek var ki o da; dnyann bazblgelerinde bir ksm kaba kuvvet temsilcilerinin, dnyaya hkmetme ve kendiideolojilerini hkim klma hrsyla; baz yerlerde de kfre kilitlenmi bir ksmmuannitlerin, kfrlerini, temerrtlerini, din-iman ve Kurn dmanlklarnsrdrebilmeleri iin, ynlarn vehimlendirilmesine, toplumsal paranoyalarnyaanmasna, kitlelerin hezeyana ekilmesine ihtiyalar var. Bana yle geliyorki, btn toplum gerekten cinnet yaasa dahi, kaba kuvvetin temsilcileri, yalansylemekten, halk aldatmaktan, dimalara vehim pompalamaktan ve herkesikendilerine benzetmekten vazgemeyeceklerdir.

Hak Karsndaki Konumu ve Duruuyla nsannsanolunun yaratl, varla farkl ve derin bir ses katmtr; o, yaratl

aacn tamamlama vaadiyle gelmitir dnyaya. Ruh ve cismin birleiknoktasna otan kuran mihnet yurdunun bu ileli yolcusu, her biri varlnnayr bir derinlii saylan bu iki cevheri dengeli tutmada olduka zorlanm vebir sancak gibi dalgaland ayn anda devrilme tellar yaamt/yayor;sonra da zel bir inayetle dorulup gaye-i ftrat, netice-i hilkatidiyebileceimiz hedefine yrmt. Onun hayat deta bir dantel gibi hepsevin ve keder atklar zerinde rgleniyordu. Dnyalar-ukblar peyleyecekcevher onun ruhunda idi; ama, ebed hasm eytan da her zaman ense kkndeonu arpmak iin frsat kolluyordu. Bu itibarla da o, ebediyetleri peylemeyealrken peylenme tehlikesiyle de kar karya bulunuyordu; yle ki, biryandan sarraflk yapp herkesin eteklerini mcevherlerle dolduruyor; dieryandan da srekli bann stnde o uru ve aknin glgesini hissediyordu.

Onun varolu takdiri herkese ve her eye biaretti; ama, husus donanm vekonumu da, beraberinde bir hayli sorumluluu gerektiriyordu. O mutlaka farklyaratldn doru okuyup donanm ve konumuna gre bir tavr almal vemahiyetiyle mtenasip bir durua gemeliydi. Aksine, irtifa kaybndan trcezalandrlmas sz konusuydu. Onu, zel bir takdirle planlayan, madd-mnev duygularla donatp bir hilkat harikas hline getiren Zt, ondan eklinin-emilinin, edasnn-endamnn takdir ve krn istiyordu.

Evet insanolu, i ve d donanm, kayna Hak inayeti gzellerden gzelsureti, vicdan genilii, mahiyet zenginliiyle bir kvam rnei ve ahsen-itakvm bidesidir: O her yanyla bir hilkat mucizesi, her uzvunda tam birtenasp nmyn, zhir ve btn hengiyle de ba dndren bir mkemmeliyetiindedir. Onun i ve d duyu organlarnn, bu mkemmel yapnn hendesesinegre planland apak. Dnya-ukb derinlikleriyle art- d plannda heriki lemi de mamur klabilecek bir keyfiyeti haiz.. mahiyet ve donanmherhangi bir fn g ve tkate verilemeyecek kadar harika, olabildiine deerlive o Akn Kudretin en bariz remzi.. eli-aya, gz-kula, dili-duda,kafas-dima, eti-kemii, damar sistemi, mafsallar, sinir alar; ruhu-kalbi,

hissi-zihni, uuru-akl, mant-muhakemesi, mitleri ve emelleriyle o MtelKudretin en gzide eseri; kinatlarn bir misal-i musaggar; mlkn-melektunz, usresi, snrll iinde kevn meknlar kadar btn vsati, zhiren darbir ereveye sktrlm kk grnml olmasna ramen zenginlerdenzengin muhtevas ve canllar lemi iirinin bir bercestesi, dier bir mnitibaryla kafiyesi; mkemmellerden mkemmel yle bir tanzim iindedir ki,onda ne gze ilien mnasebetsiz bir izgi ne de zevk-i selimi rahatsz edecekbir aykrlk sz konusudur. Aksine o, hacmi, ekli, heykeli ve hendesesibakmndan olabildiine ll, dzgn ve przsz; hareketleri, tavrlar,oturup kalk, konumas, mimikleri, yiyip imesi, sesi-sz, yry,oturuu-kalk ve deiik pozisyonlardaki duruuyla harikulde, Allahvergisi denmeye sez ve eskilerin ifadesiyle bir nsha-i kbrdr. yle ki,kr olmayan her gz, snmemi her hissiyat ve fikredebilen her akl ondaki bui ie gzellik ve endam karsnda kendisini hayretten alamaz ve Yaratannondaki nmtenh rahmn tecellleriyle olduu yerde kalakalr...

Btn bunlarn tesinde, Allahn insan hilfet pyesiyle ereflendirmesionun iin mansplar st bir mansptr. Kurn- Kerim insan Allahn halifesiolarak zikreder. Buna gre, yerlerde, gklerde ne varsa, her ey bir mndaonun iin var edilmitir. Musahhardr varlk ve btn eya onun emrine. Evet,mikro varlklar o mini dnyalaryla, makro lemler o ba dndrenmehbetleriyle, bir zaviyeden insanolu iin var edilmi ve onunmaslahatlarna muvafk yaratlmlardr denebilir. Byle bir teshr ve emremde klma ne insann yapabilecei trden bir itir ne de uursuz eya ve krtabiata havale edilebilecek gibidir. Bu geni alanl ve olabildiine kapsamlmusahhariyet, sonra hilfet unvanyla umum varla mdahale hakk, ancak veancak Allahn ltfu ve yaratmasyla olabilir.

Ayrca, hangi mnda olursa olsun, eer, gkler-yerler, dalar-dereler,rmaklar-denizler ve onlarda yzen gemiler, mikro dnyalar-makro lemlerinsana musahhar klnm ve onun okuyup deerlendirmesine, deerlendiripyorumlamasna sunulmusa ki yle olduunda phe yok bu da insann hereyden daha deerli ve nezd-i ulhiyette zel bir kymeti haiz bulunduunu,hatta Allahn husus bir ksm mkerrem ibd mstesn, insanolunun hereyden daha stn olduunu gsterir. Bu itibarla da ona ait hibir ey, dnyevhibir deer karsnda feda edilemez; zira o, bedeli bulunmama imtiyazyla

dnyaya gnderilmi farkl bir varlktr...Elbette ki insan bu akn mazhariyetleri, o kk cirmi, o ehemmiyetsiz

maddesi ve cismaniyetiyle ihraz etmemitir, edemez de; zira o, beden vecismaniyeti itibaryla btn varlk karsnda bir zerre bile deildir. Ne var ki,ahsen-i takvm sultan bu husus yaratn, z, mahiyeti, i donanm vebilhassa o nefha-i ilh olan ruhuyla, btn kinatlar karsnda bir fikiyetisz konusudur.. ve bu yan itibaryla da, Onun mahiyeti meleklerden deulvdir / Avlim onda pinhandr, cihanlar onda matvdir. (M. kif)

Zaten o, varla mdahale etme, baz eylerin eklini, mahiyetini deitirme,eli ulat lde evresini bedi zevklerinin rengine-desenine gre boyamasalhiyetiyle bu dnyaya gnderilmi bir halife ve husus bir misafirdir. Aksinebir ksm maddeciler gibi, onu, yiyen-ien, cisman zevklerini takip eden, sonrada yan gelip yatan bir varlk olarak dnr ve yle de grrseniz ona hakaretetmi ve onu kk drm olursunuz. nsan, horlanacak ve kk grleceknemsiz bir varlk deildir; o, Kudreti Sonsuzun, varlna cm bir aynaolarak yaratt harika bir cevherdir. Evet, lem-i mlk ve melektun Sahibikendini bir kere de istinas msellem onunla ifade etmek istemi; onuZtna mcell bir mirt edinmi ve kalbini esrar- sbhaniyesine bir mahzen,lisann da hakaikna bir tercman klmtr. O, istedii iin byle olmutur;istemeseydi ne insan ne de bir baka nesne var olamazd.. ve O, kayymiyetiyleburada durdurmasayd hibir ey duramaz, hibir varlk da olduu gibikalamazd. nsanolu, Cenb- Hakkn varla talkatli bir tercman, topyeknvarlk da, okuyup deerlendirmek, yararlanp kretmek iin ona YcelerYcesinin ayr bir ltfu ve armaandr: Btn semalar ve ondaki aylar,gneler, yldzlar; btn kre-i arz ve ondaki canl-cansz her varlk: hava, su,toprak, topraktaki deiik madenler; aalar-otlar, kular-kurtlar, ovalar-obalarve her yanda tllenen gzellikler, tllenip herkesi byleyen renkler, i iedesenler, eitli telden nameler, her bucakta duyulan sihirli iveler,Yaratandan, Halifem! dedii zata, onun donanm ve konumunu iaretleyenbirer tevecch ve iltifattr.

Btn bunlar, kendilerine has derinlikleriyle duyup hissedebilenler,aczlerinin ehrelerinde Rabbilerinin sonsuz kudretini okur; fakr u ihtiyalarnnsimalarnda Onun servet ve zenginliinin eserlerini grr; tefekkr ve kraras gelgitler yaar, srekli mrifetle soluklanr, bir ak u evk alayan gibi

grler; sonra da yrr mihrabna ve Yaratan karsnda iki bklm olur.Zamanla byle bir ruh, bir mrifet ve muhabbet tiryakisi hlini alr; sever Onuyrekten, saygyla anar and zaman. Gnlnde magmalar ak u itiyak;dilinde iinden szlp gelen her biri bir kor itiyak nedeleri, lisanndavarln znden fkran hikmet iirleri, gzlerinde Onun sonsuz gzelliinindeiik dalga boyunda farkl tecellleri; Onu syler her zaman blbller gibiakyarak; Onu mrldanr nazmnda, nesrinde, Bu Onun hakk diyerek vebir ihsan eri edasyla Onu gryor gibi olmann mehfet ve mehbetiyle oturupkalkmaya durur hayret ve hayranlk duyarak; duymaldr da, zira o bunlargrecek, duyacak, seslendirecek kvamda yaratlmtr. O, zhir ve btnhsseleriyle, yaratlanlar arasnda bir farklln remzi ve bir tevecchn deiareti gibidir.

O, yaratlndan itibaren saylamayacak kadar iltifatlar grm; melekleremihrap olmu; isimler ufkunda Msemm-y Akdes muhaveresine ermi,emanet-i kbry yklenmi; arzn imarna yrm; orada ebediyetdncesiyle bir kere daha dirilmi; ahlk- ilh ile tam tahalluk edereksafiyyullah unvan- cellini alm; tabiatnn gerei olarak bir kere srmsede iradesinin hakkn vererek hemen doruluvermi; emre itaatte incelii ilkkavrayan olarak, Rabbine kar o muvakkat muhalefetini her zaman nedamethisleriyle hatrlam ve derinden derine inlemi; Cennetten uzaklarken bileoraya dn kurallarn elinde smsk tutmu ve btn dme haybeti yaayanbizler gibi kimselere dorulup yoluna devam etme rnei olmutur. Ufkununkarard gnlerde bile o, Cennete, ebed saadete ve ilh cemli temyanamzet olduu midini hi mi hi yitirmemitir; yitirmemi ve elli trldevrilme ihtimaline ramen elinden geldiince ayakta durmaya alm ve hepRabbine yrmtr.

Aslnda bu, btn mminlerin de kaderi, maceras, mecburi yolu, tabigzergh ve Hakla mnasebetleri erevesinde hayat hikyesidir: nsan,Allaha inand, inanmas lsnde Ona saygl olduu, nimetlerine karkrle mukabelede bulunduu takdirde gn gelir ba gkler tesi lemlereular, ruhanlerle ayn atmosferi paylar, istidad msaitse gider meleklerleselmlar. Cennetl-Mev der ilerler ve mevsimi gelince yrrSidretl-Mntehda ikamet eyler...

***

nsann Konumunsan, Allahla mnasebetlerinin yannda, Hakkn emanet dedii

mkellefiyetin de biricik emanetisi konumundadr. Keza, hilfet pyesizmnnda, mahlukat zerinde tasarruf ve hkmranlk hakk da yine niybetenona tevdi edilmitir. Bu itibarla da, btn mazhariyet ve mkellefiyetlerininyannda ona emin, sadk ve ismet gayreti iinde olma gibi sorumluluklar dayklenmitir. O, Allaha kar emin, doru; insanlara kar gvenli, mutemet;kendisine kar sorumlu ve aff; elinin altndaki her eye ve herkese kar damerhametli ve gvenilir olmaldr ki, aslnda hilfet ruhu da ite bu esaslarzerinde dnp durmaktadr; dahas, insanolunun dier canllardan farkllda byk lde yine bu hususlara dayanmaktadr. te bunlarla o, varlkzerindeki gerek fikiyetini ortaya koymu olur. Bunlar sayesinde, hayatngnlnn izgisinde srdrr. Bunlarla, telere ait istek ve beklentileriyletavrlar arasndaki farkll aar.. ve bunlarla kendisine olumsuz bakanlara enikna edici cevaplar vermi olur.

Aksine o, byle bir gven, doruluk ve ismet gayreti sergileyemez, kendisineemanet edilen mahiyet-i insaniyeyi insana yakr ekilde koruyamaz, zhir-btn hsselerini yaratl gayesi istikametinde kullanmaz/kullanamaz, din vednya ilerinde Hak rzasna kilitlenip elinden geldiince mefsedetlerden uzakduramaz ve bata insanlar olmak zere herkese, her eye kar bir halife veemaneti gibi titiz davranmazsa, potansiyel olarak yeri al-y illiyyn iken,bir hain, bir gsp, bir ak, bir mtecaviz gibi aalarn aas mnsnaesfel-i safilne yuvarlanverir.

Evet, bir insann gerek ilh hak ve vazifeleri, gerek kendine karsorumluluk ve vecibeleri, gerekse bakalarnn haklarna saygl davranmas...gibi hususlarn hemen btn onun insan olma farkllyla dnyayagnderilmesine terettp eden sorumluluklar cmlesindendir. Ne var ki, bunlaratam riayet edebilme de byk lde vicdann hayatiyetine ve geniliinekalm bir ey. Vicdan dar kimselerin bu sorumluluklar arzasz yerinegetireceklerini beklemek beyhudedir.

Vicdan, cehalet, kibir, gurur, bencillik gibi eylerle daralr, bzr ve birhodgmlk dehlizine dnr. Vicdan genilii, ilim, mrifet, muhabbet,

mehfet ve diergmlk hisleriyle mmur gnllere Allahn semav birarmaandr. Bir vicdan, bilgiye k, mrifet tiryakisi, muhabbet soluklu veYaratandan tr herkese kar da alka duyuyorsa, o vicdanda itima ruhbelirmeye balam demektir ki, biz buna vicdan genilii veya inkiafdiyoruz. Byle bir ruh-u itimaye, insann her trl bencilce tavrlardansyrlarak isminin zndeki nsiyete ynelmesi demek de mmkndr. Bylebir nsiyetle o, Rabbini Cels Ens grr, Ondan gelen rahmntevecchlerle btn varln nsiyet solukladn duyar gibi olur. Her eye veherkese hep scak mukabelede bulunur. Derken, sadr u sinesi cihanlar istibedecek kadar geniler; buna karlk, ruhunda kibir, gurur, bencillik alanlar dadaraldka daralverir. Bu suretle o, bir mahviyet ve tevazu insan hlinegelirken, ferd muhiti de birdenbire ruhanlerin atmosferine dnr ve oatmosferde srekli ruhanlik esintileri duyulmaya balar.

Aslnda bir itima heyette genilik ve kuatclk fertten balar; fert, enginruhlu ve engin vicdanl ise, toplum da aynyla o mkemmeliyeti aksettirir. Fert,duygular itibaryla dar, dnceleri benlik kmaznda ve mlhazalarnda daegosunu aamyorsa, bu tr para ve paracklardan salam bir heyetinolumas dnlemez; hele byk ve yksek bir milletin teekkl asla.! Zirabir toplumu hakik mnda byten, ykselten, o toplumu meydana getirenfertlerdeki itima ruh geniliidir.. ve o toplumun istikbal vaad etmesi, uzunmrl olmas ve devletler aras muvazenede kayda deer bir hizmet grmeside byle bir ruh-u itimaye baldr. Dnce ufuklar itibaryla fertler kendiegolarn aamam, aanlar da bunu gerektii gibi seslendirememi,seslendirip mensup olduklar heyet-i itimaiyenin her kesimine mledememilerse, byle bir milletin zamanla kurumas, zlmesi ve bakalartarafndan yutulmas kanlmazdr. Tarihinin en karanlk ve en periangnlerini yaayan, bahtsz bir corafyann zamanzede ocuklarnn bugn, bununen ac rnekleriyle yz yze bulunduklarn syleyebiliriz.

Bizim dnyamzda bu olmamalyd; zira, iman gibi dnyaya meydanokuyacamz bir dinamiimiz vard. Bedizzamann ifadesiyle man hem nurhem kuvvettir; hakik iman elde eden adam kinata meydan okuyabilir. Ama,ihtimal iman hususunda bizim cidd bir ksm problemlerimiz var; bunlar,imann o yenilmez gcn belli lde sarsyor, belki de kryor ve slmlatam btnlememize, onu tabiatmzn bir derinlii hline getirmemize mni

oluyor. Dolaysyla da, srekli bencilliimize taklyor; gururumuzla,kibrimizle, kendi g kaynaklarmz heb ediyor; kar duygularmz, hretmarazmz, makam hrsmz, kaba kuvvet kullanma zaaf ve boluumuz bizi,iinde bulunduumuz toplumdan koparyor, vicdan ufkumuzu daraltyor ve ruh-uitimamizi ldryor. yle ki, bir trl millet fertleriyle yrekten bir arayagelemiyor, onlar kendimiz gibi duyamyor, zevk-elem paylaamyor, aksinesrekli taarruz duygularyla oturup kalkyor ve birbirimizi yiyip bitiriyoruz.

Oysa bir zamanlar, hep ayn eylere inanyor olmamz bizi birbirimizesmsk balyor, ibadetlerimiz her gn birka kez bizi yan yana getiriyordu.Yksek mefkrelerimiz ve Hakka adanm ruhlarmz sayesinde hem Hakkahem de halka her zaman yakn duruyorduk. Allaha kul olma duygumuz biziuna-buna kulluk zilletinden kurtaryor ve bize hakik hrriyeti soluklamaimkn veriyordu. Dnce ve inan dnyamz itibaryla deta bir hlya lemiyayorduk: Namaz klyor, Allaha intisapla soluklanyor; oru tutuyor, Onunyaknlna yrdmz hisseder gibi oluyor; zekt veriyor, kendimiziAllahn ltfettii mal-mlk zerinde birer emaneti gibi gryor ve kartarafa minnet etmeye bedel, hakkn alp bizi sorumluluktan kurtard iinminnettarlk duyuyor.. ve hemen ferd her vazifemizde evremize ipekler gibiyumuak davranyor, herkese smscak mesajlar gnderiyor ve mrmz ruh-uitimanin o ferah-feza ikliminde Cennete ermiler gibi geiriyorduk. Herkesleberaberdik, aclarmz bugn duyduumuz lde asla hissetmiyorduk vevicdanlarmzn vsati sayesinde, iten ie toplumun her yannda fl flhuzur esiyordu. Kibir trumr, bencillik parampara, gurur ayaklar altnda,kskanlk kap kap kovulan bir lanetlik, kin, nefret eytana ve eytan evsafakar caydrc bir silah gibiydi ve her yanda bir kardelik ruhu nmynd.

Aslnda, Hakkn azamet ve kibriyas karsnda, Konumum ve durumumunicab bu olmal deyip el-pene divan duran, ayan bast ayn noktaya ikibklm olup yzn sren ve kendini insanlardan bir insan grerek onlarlaberaber bulunmay mill ve itima ruhun gerei sayan birinin, insan klten,onun vicdann daraltan ve mahiyet-i insaniyeyi cismaniyetin dar zindannahapseden gururla, kibirle, bencillikle, hrsla, kinle, nefretle ne alkas olabilirki ve olamamaldr da. Bunun yannda o, bakalarna kar da zilletgstermemeli ve hibir kimseye serfr etmemelidir. Zira o, gnde birka defakoup Allahn huzurunda yerlere yz srmesine ramen zam- mahlukata ba

emeyecek kadar aziz ve sultanlar karsnda eilmeyecek kadar da hrdr.Bata namaz olmak zere ibadetleriyle o bir mira yolcusudur; mira ise,semalar tesi, telerin de tesi lemlere ykselmenin unvandr. Her gn birkakez secdeleriyle melekler burcuna ykselip ruhanlerle selmlaan, yrypHakka kurbet ufkuna ulaan bir gnl eri, artk bulacan bulmu, btnmevhum ve btl eylerden de kurtulmu demektir. Byle biri iin ne sultanlarnne krallarn ne de imparatorlarn hibir nemi yoktur. nk o, her gn lakal

krk defa Malik-i yevmid-din1 unvanyla Sultanlar Sultanna intisabndillendiren bir hrdr ve bu hrriyeti de alnp satlmayacak, hibir eyledeitirilmeyecek kadar semav bir kymeti haizdir

1 Bkz.: Ftiha sresi, 1/4.

slm Dnyasslm dnyas, var olduu gnden bu yana, tarihin hemen hibir dneminde,

u andaki hl-i prmelli lsnde bir tlisizlik yaamam ve bilebildiimkadaryla, bu seviyede asla ufkunun gerisinde de kalmamtr. Bundan dahakts de o, bugn bulunmas gerekli olan nokta ile durduu meum yerarasndaki mesafeyi grp deerlendirebilecek durumda dahi deil. O, her eyeramen olabildiine rahat; ne dert ne fikir sancs ne yapc bir dnce ne niyetne de gnlden kopan bir heyecana sahip; aksine ufku bir sis gibi gamszlklamuht; yaama azmi kendi vicdannn darl iinde.. ve yarnlar adna -cismanarzular mstesna- ne bir emeli var ne de endiesi; kimi yerde cebbrlarakavaslk yapyor; kimi yerde modern bir dilenci; kimi yerde fakr u zaruretpenesinde kvrm kvrm; kimi yerde de cehalet ve banazlkla srm srm...

slm dini, mntesiplerine, faziletli olmay, onurlu yaamay, ilme akdurmay, varl gzel okumay, kinat ve eyay didik didik etmeyi, teriemirler gibi tekvn esaslar da en mkemmel ekilde yorumlaypdeerlendirmeyi emrediyormu, onun umurunda bile deil; birka umurundaolan varsa da, onlar da azlarnda fermuar, dinlenilmeme mahkmu. Ayrca budnyada, baka toplumlardan tevrs edilen sefhet en mergup bir meta veteknolojik imknlar onu tervi etme seferberlii iinde. aknlk yayorbabo kitleler, uyuturucu ve fuhu anda btn gen nesiller; rypgidiyorlar Gnlmce yaayacam. hlyalaryla.

nsan, islm dinamiklerin g ve zenginliine baknca, her yanyla mamuriller, cennetlerin izdm kentler, firdevsleri andran kyler-kasabalar, mutluve mitli insanlar, hakikat akyla gerilmi aratrmac ruhlar, ilim sevdasylakitaplar ve laboratuvarlar arasnda gelip giden leyller-nehrler, almayolunda uykusunu dakikalara dren seherler ve Hakka adanm ruhlargrmek istiyor... ama ne acdr ki, grlen eyler, grlmesi arzu edilenlerintam aksine. imdilerde, bu koskoca corafyada, ne bir zamanlar cihan batanbaa imar eden o ruh ve mn mimarlarna denk birka dzine entelektel ne deykk-dkk yanlarmz tamir edecek birka rak gstermek bile mmkndeil

Oysaki bu dinin mensuplarnn, dnyada herkesten bahtiyar; br lemitibaryla da her zaman mitvr; her meselede topyekn dnyann nnde;

iman, azmi, kararll ve yarnlar adna orijinal projeleriyle leme rehberlikyapacak ve gnmzn problemlerini zecek bir konumda ve kvamdaolmalar beklenirdi. Dorusu biz de, ilim ve mrifetin onun iklimindearanmasn, gzel ahlk ve evrensel insan deerler mevzuunda da onun rnekalnmasn beklerdik..! Beklerdik ki, adalet, hukukun stnl, inan vednce hrriyeti telaffuz edildiinde herkesin hayalinde bu dnya tllensin;ama, ya imdi yle mi.? Hayr, ne gezer! Bugnn mminlerinde iman deiikarzalarla delik deik; azmin boynunda kement, iradenin kolu kanad krk; ilimve mrifet ideolojilere emanet; gzel ahlk ve seciyeden sk sk sz edilse de,realiteler yinesi itir kiinin lafa baklmaz. diye haykryor; adaletpeylenebilen meta gibi bir ey; hukuk kaba kuvvetin vesyetinde ve gczayflar ezmeye yeten bir tahakkm ve tasallut vastas; hrriyet, kardelik,eitlik henz grebilme bahtiyarlna eremediimiz eyrek dzine mehul.nsana, insan deerlere sayg, konferanslarn, panellerin bir trl gn yzgrmeyen yaldzl konular.

Btn bunlarn yannda, bu koca corafyann, ilimde, teknolojide, sanatta,ticarette gerilerin gerisinde bulunduu da ayr bir gerek. Dnyadaki itibarmzda onun gibi bir ey.. bunca olumsuzluklara ramen bari birbirimizle barkolsaydk; heyht.! Gnmzde bu koca dnya, hibir kimsenin retimde rekabetedemeyecei tuhaf eyler retiyor: Kin, nefret, ibirar, birbirini karalama vebtn planlarn dmanlk zerine kurma; her millet kendi iinde de byle,birbirleri arasnda da. Evet, yllar var ki, srekli kendi iimizde hep hasmcepheler oluturduk; sun dmanlklar, sun tehlikeler icat ettik; ynlarbirbirinin kurdu hline getirdik ve bir zamanlarn o mbarek corafyasn detagulyabaniler vadisine evirdik.

Yce dinimiz, dnya ve ahiret saadeti vaad ediyormu; bize yksek insanufuklar gsteriyormu; hayatmz anlamlatryormu.. bunlarn hibirikendilerine has o byleyici tesirleriyle bu dnya insanna bir eyler ifadeetmiyor veya ettiini ben gremiyorum; grp bildiim bir ey varsa, o da,inananlarn zaaf, vefaszl ve mlhitlerin de korkun husumeti.. yle ki, dinadna bir faaliyette bulunsanz, daha ilk admda ilhad karnzda bulursunuz;ikinci admda inanlarnz, mitleriniz ve metafizik mlhazalarnzdan tralay konusu olursunuz, en azndan densiz baz evrelerin levmine urarsnz;diyalog, hogr ve herkesle kucaklama dediinizde, farkl bir kesimce yaylm

ateine tutulur ve gnmzn Haricleri diyebileceimiz kimselerden tehditleralrsnz; dininizi tam yaamaya kalksanz, bugne kadar mspet ne tr birbaar ortaya koyduklar belli olmayan baz glerin taarruzuna maruzkalrsnz; kalr da elli trl komplo ile karlarsnz.. btn bunlarn yanndadine-diyanete svp sayanlarn, gemiinizi karalayanlarn, mill deerlerinizihie sayanlarn, atalarnza hakaret yadranlarn o hi dinmeyen densizlikleride kan olur, irin olur iinize akar ve size hicran dolu anlar yaatr.

Btn bu olup bitenler karsnda, kim bilir niceleri, Artk bu dnyadanhayr gelmez, gelecek bundan daha kt olacaktr! diyerek gidip yeisbataklna gmlr; niceleri yaama midini yitirir ve kendini btn btnsalverir..! Aslnda iman ve mitle beslenmeyen bir ruh iin bu durum normalde saylabilir; evet, eer bugn yaplan eyler yarn bir bir yklacaksa,insanla hizmet eden hasbler birer ekya gibi takibe maruz kalacaksa; herkeskendi heva ve hevesine gre bir dnya kurmaya kalkacaksa, bunlar yaparkende kendi kriterlerine gre ters grd her eyi yerle bir edecekse ki bir ikiasrdan beri bu tlisiz corafyada iler hep byle cereyan etmektedir nekimsede mit kalr ne de azim ve irade.

Gariptir, bu tlii karartlm dnyada, din, diyanet, ahlk ve fazilet adnaortaya konan her olumlu hizmeti kukuyla karlayan, bu yolda faaliyetgsterenleri sulu gibi fileyen ve herkesi ak gren bir ksm tiran bozmalarve onlarn akaklar, nedense, bir trl bu koca dnyann yrekler acsdurumunu grmemekte veya grmezlikten gelmekte. Oysaki, bu corafyadarperten bir durgunluk var; asrlardr dimalar bir ey retmiyor; gkaynaklar muattal.. her taraf harabe ve baykulara bayram.. dahas, sanki bukoca dnya, isizlerin, gszlerin iinde barnd ufnetli bir han..!

imdi arzu ederseniz, benim ifadelerime muvakkaten bir nokta koyarak slmdnyasnn o yreklere oturan ahvl-i prmellini merhum kifin her zamanvicdanlarda rperti hsl eden o ili msralarna brakalm:

Musallat, hi gz atrmaz da... kanl kbusu,Asrlar var ki, slmn muattal, beyni, pazusu. Ne grdn, ark ok gezdin? diyorlar;grdm: Yer yerHarb iller, serilmi hnmanlar, basz mmetler;Yklm kprler, km kanallar, yolcusuz yollar;

Burumu ehreler, tersiz alnlar, ilemez kollar;Bklm beller, incelmi boyunlar, kaynamaz kanlar;Dnmez balar, aldrmaz yrekler, pasl vicdanlar;Tagallpler, esaretler, tahakkmler, mezelletler;Riyalar, trl iren iptillar, trl illetler;.....................................Cemaatsiz imamlar, kirli yzler, secdesiz balar; Gaz namyle dinda ldren biare dindalar;Ipssz iyanlar, kimsesiz kyler, kk damlar;Emek mahrumu gnler, fikr-i ferd bilmez akamlar;Geerken aladm getim, dururken aladm durdum; Duyan yok, ses veren yok, bin perian yurda bavurdum......................................Derinlerden gelir feryad yzbinlerce lmn;Ufuklar bir kzl ember bkk boynunda slmn......................................lh! Grdm lem mi insaniyetin mehdi?Btn umran tarihin bu llerden mi ykseldi,u zirsiz bucaklar myd vahdniyetin yurdu;Bu kumlardan m, Allahm, nebler fkrp durdu?...

Vka, hl bu mamumlar dnyasnda azmini, midini koruyanlar da eksikdeil; bugn hemen her yerde hakikat , ilim sevdals, hizmet eri vemefkre nesli diyeceimiz bir hayli insan var. Ama ne acdr ki, bunlarn dasesleri hareketlerinin nnde ve faaliyetleri grltlerinin ok gerisinde.Bara-ara yrdklerinden bazen hayrdan daha ok erre sebebiyetveriyor; vehimle oturup kalkanlar evhamlandryor, ilhada kilitlenmi ruhlarendielendiriyor ve oldubitti slmdan nefret edenleri tahrik etmi oluyorlar.Derken, her yanda anlaml-anlamsz bir ksm sesler ykselmeye balyor;homurdanmalar homurdanmalar takip ediyor; zaman geliyor, yabanc servislerve deiik lejyonlar harekete geiriliyor, neticede o gne kadar yaplan her eyyklyor; yollar tutuluyor, kprler tahrip ediliyor; her eyde bir kere dahagerisin geriye dnlyor ve yaplan onca i ve hizmet bir kin, bir nefret, birgz dnmlk tuyanyla heb olup gidiyor.. imdiye kadar hep byle oldu;ayn toplum iinde eitli kamplar olutu.. kamplar arasnda atmalar-tartmalar yaand.. zaman geldi, sz dellolar kaba kuvvet vurumalarnadnt ve derken ak-kara btn btn birbirine kart.

Oysaki slmn temelinde akl, mrifet ve hikmet nemli birer yer igalederler. Tefekkr, tedebbr, istidll, itihat slm toplumlar iin olmazsaolmaz esaslardandr. Cenb- Peygamber (aleyhi ekmelttehy) mmetiniKurn vesyetinde akln ve muhakemenin rehberliine arr ve nsann

kvam, tamamiyeti aklyladr; aklszn dini de yoktur.1 buyurarak bize heriimizde akl ve mantk davranmay salklar. Zaten O, her zaman ilmin yanndaolmu, ulemy tebcil etmi yerinde alabilir ve dnyada ilk defa, kadn-erkek ilmin herkese farz olduunu sylemitir. Hikmet Mslmann yitirilmi

maldr, nerede bulursa alsn.2 diyen de Odur.Ama ne gariptir ki, O, mmetine yzlerce yet ve hadisle ilmi, hikmeti

emredip srarla zerinde durduu hlde, birka asrdan beri Mslmanlar bunubir trl anlayamad; ilme, mrifete ve sanata kar hep kapal kaldlar; kapalkalmann da tesinde, dnce ve aratrma itibaryla ylesine ksrlat,durgunlat ve kendilerini saldlar ki, gn geldi bakalarnn vesyetine girmebile onlar uyarmad bugn dnyann hlihazrdaki durumu vesyet saylruyanp gremediler evrelerinde olup biteni. Yok haberi oklarnn hakikatten,hakikat akndan, aratrma sevdasndan. Ben, bu dnyada ilimde, teknolojidebakalarna baml yaamadan hicap duyan birine rastlamadm. Varsa birkainsan, onlar da seslerini duyurabilme konumunda deiller. Allaha kulluumuz,iman konusundaki samimiyetimiz ise dier olumsuz yanlarmzn tam dengi.badetlerimize gelince, onlar da byk lde kltrel faaliyetlerimiz trndenfolklor gibi bir ey veya geleneklerimizden bir gelenek. Bari geleneklerimizesaygl olabilseydik; ne gezer, onlar da zamana emanet...

Vaziyet byle olunca, bu dnyada ne slmn znden ne teri emirlerindoru kavranmasndan ne de tekvn esaslarn iyi okunup iyi yorumlanmasndankatiyen bahsedilemez. Bu itibarla, iinde baz Mslman kmelerin bulunduu,rengi, deseni bozulmu, ivesi anlalmaz hle gelmi bu karanlk corafyada,bizim baka bir eye deil, yeniden hakikat aknn, ilim ve aratrma aknnuyarlmasna, dinin vicdanlara bir kere daha kendi orijiniyle duyurulmasnaihtiyacmz var. Bu dnyay, u anda iine dt o korkun gayyadan ancak,kendi terbiye sistemimizle yetimi zinde dimalar, ayn iman ve ayn gayeyipaylaan Hakka adanm ruhlar; garazsz-ivazsz hizmet deyip koan iradeerleri ve her trl gileyi amaya kararl ilim, mrifet ve azim kahramanlar

kurtarabilirler; madd-mnev, dnyev-uhrev beklentisi olmayan, ilim, mrifetve azim kahramanlar. Bugne kadar hep onlarn gelecei midiyle yaadk;sonsuza dek de yle yaama niyetindeyiz.

1 ed-Deylem, el-Msned 3/217; el-Heysem, Zevid Msnedil-Hris 2/803.2 Tirmiz, ilim 19; bn Mce, zhd 15.

Hakikat AkBir eyin asl, esas demek olan hakikat, grlen, duyulan ve akledilip

kavranann tesinde neyin ne olduunun, ne ifade ettiinin ve neyi gsterdiininapak bilinmesi demektir. nsan, kinat ve eyann, asl, esas nedir? Bunlarhem teker teker hem de hepsi birden ne ifade ederler; atomlardan nebulolara,insann en kk paracklarndan madd-mnev derinliklerine kadar btn birvarlk ve ondaki nizam, henk, gzellik ve hikmet arkasnda acaba neler var?Btn bu gerekler, rastlantlara verilemeyeceine gre, mutlaka zerredenseyyrta her eyin dayand/dayanaca bir hakikat olmaldr. Her eyin gidipistinat ettii byle bir hakikat vardr ve onun kendine has evsfyla tannmas daher insan iin bir vecibedir. te byle bir vecibeyi derin bir itiyak ve alkaile takip etmeye hakikat ak denir.

Topyekn varlk, eya ve hdiseleri halla ederek her nesnenin zne,esasna, mahiyetine muttali olma hissi, heyecan, cehdi, gayreti ve tutkusu dadiyebileceimiz byle bir ak, Hakikatler Hakikatine ulamann da en eminyoludur. nsann ruh dnyasnda byle bir heyecan ve arzunun uyarlmas veonda her varln arkasndaki mny anlama his, merak ve dncesininharekete geirilmesi; geirilip azm u iradenin ahlandrlmas, hakikat akadna ilk mrldanlar ve ilk kprdanlardr. Onun, fk ve enfs tam biribadet nevesi ve ciddiyetiyle okuyup deerlendirmesi, yeni ilm gelimeler vefarkllaan bak zaviyeleri asndan varlk ve hdiseleri bir kez daha gzdengeirmesi, bunlar yaparken de karlat btn skntlara katlanmas; kararltavrlar, beyin sancs; bir ksm mulak ve mdil meselelerle yz yzegeldiinde yese dmemesi, panik yaamamas ve ne olursa olsun hakikateulamay hayatnn gayesi bilmesi ise bu konuda olmazsa olmaz esaslardandr.

Byle bir yolda yrmeyi; varlk ve hdiseleri, her eyin nn arkasndnp deerlendirme mnsna tedebbr, her zaman beyin frtnaslsnde mrekkep dnme de diyebileceimiz tefekkr, her nesneyi veher hdiseyi basiretin engin ufkunda test etme mnsnda tebassur ve durma-dinlenme bilmeyen bir azimle zamann ldrtclna kar diini skpdayanma demek olan tesabbur eklinde de zetleyebiliriz.

nsan, bu mlhazalarla kinat, eya ve hdiseleri okuyabildii takdirdezamanla, uzak-yakn evresindeki her eyin dili zlverir; her nesne ona

kendi konum ve mnsyla alkal eit eit kasideler sunmaya balar; iinidker, Yaratana iaretlerde bulunur ve arkasndaki engin mnlarla onunufkuna klar, gnlne de inirahlar salar: Elektronlar, atomlar, o harikuldefaaliyetleri, muntazam hareketleri ve ba dndren henkleriyle; molekller,kendi mini dnyalarnda muvazzaf birer memur gibi elik-avak ve nizamfaaliyetleriyle; protoplazma, ekirdei ve onu evreleyen zaryla tpk birkonak, bir saray mkemmeliyetindeki mahiyet ve ileyiiyle; kalb, mide,cierler ve bbrekler, ifa ettikleri yzlerce vazifeleriyle; dima, ruha bal veYaratann emriyle ortaya koyduu binlerce aktivitesiyle; vicdan mekanizmas,latfe-i rabbniye, zihin, irade ve uur gibi farkl derinlikleriyle; insanolu,iman, mrifet, muhabbet, ak u evk, kurbet, vuslat unvanlar altnda Yaratanlamnasebetleriyle; karada-denizde milyarlarca canl, farkl farkl yaratllar,yaama servenleri, eko-sistem iindeki yerleri, kendi aralarndakiyardmlamalar, belli maslahatlar erevesinde snrl mcadeleleri, amamutlaka umum henge hizmetleriyle; yerkre, gnele olan o hassas veincelerden ince mnasebeti, onunla arasndaki mesafesi ve bir zrh, bir seragibi epeevre onu kuatan atmosferi, bu havakrenin ihtiva ettii farkl farklnispetlerdeki gazlar, yaamaya msait konumu, donanm ve barndanfkrtlan vridtyla; gne, o rperten grnm, balar dndren enerjisi,harareti, ziyas, arz zerindeki canl-cansz her eyle alverii ve deiik dalgaboyundaki ualaryla; byk-kk btn kinatlar, ayn mn, aynmuhtevadaki azametli hlleri, gnllere raeler salan derinlikleri ve gelipvicdanlara akan hikmet ve maslahatlaryla herkese hakikat adna trl trlmesajlar sunmakta, hakikate ulama yolunda ruhlar ahlandrmakta ve tefekkredebilenlere doyulmaz dakikalar yaatmaktadrlar.

Evet, her gn grp tem ettiimiz o en gzel meherlerden daha gzel, enmuhteem saraylardan daha muhteem, en muhteval kitaplardan dahamuhteval, en mevzun ve muntazam sistemlerden daha muntazam, en aaalmesre yerlerinden daha byl ve hemen her zaman taptaze ve rengrenkhliyle u yeryz ona bir mnda cennetlerin izdm, Firdevslerin sihirlikoridoru da diyebiliriz btn o cazibedr derinlikleriyle insan duygularmzaakseden birbirinden farkl tecell dalga boyundaki gzelliklerin en enfesleriylebalarmz dndrmekte ve gnllerimizi hakikat akyla coturmaktadr.

Eer insan, tabiat ve hayata ait hususiyetleri biraz n yargsz, biraz da

insafla tetkik edebilse, grp duyduu, bakp mtalaa ettii canl-cansz hernesneye kar ylesine derin bir hayranlk duyacaktr ki, mhede ettii eyleribir daha ve bir daha temdan kendini alamayacak; belki de, bir sevdal gibisrekli varln zne ulama hlyalaryla oturup kalkacaktr; oturup kalkacakve her yeni tetkik, yeni tahlil, yeni terkiple varlk ve eyann tesindekihakikatlerin/hakikatin merakl bir aratrcs ve k bir keaf hlinegelecektir. Kim olursa olsun, kinat ve iindekilere byle bakp byleyorumlayan her merakl ve hyar dima, farkl grr grd her eyi;bakalar onun nazarnda renkler, desenler, iveler; bir vecd istirak yaararz u semay her tem ediinde; bylenir gllerin, ieklerin revnakdrgzellikleri karsnda. Yldrmlarn tarrakalarndan, kularn-kuuklarn oili ve narin namelerine kadar her seste Yaratc Kudrete tebcil neidelerininykseldiini duyar gibi olur ve yrr daha ilerilere en derin itiyaklarla. Yrrve yer-gk arasndaki srl mnasebetten atmosfer hdiselerine, yamurlarnilere inirah salan yumuak seslerinden aylarn-rmaklarn altlarna kadarhemen her eyde tadna doyulmayan bir sermest yaar; yaar da btn buhdiselerin arkasnda o topyekn varl kuatan sonsuz irade ve merhametinmevcudiyetini duyar ve ocuklar gibi sevinir.. ocuklar gibi sevinir k-glgemnvebeleri, gecelerin-gndzlerin srl deveran, her biri birer kudretkelimesi otlarn-aalarn byl hlleri, meyvelerin tat ve kokular ve insanruhunun bunlar duyup zevk etmesi karsnda. Sevinir ve arad hakikateyaklaan bir merakl, sevdiinin kokusunu duyan bir k gibi yer yer mitmrldanr, zaman zaman da Daha var deyip yoluna devam eder; devam ederde, rmaklarn altlarndan ormanlarn iten ie iniltilerine, tenha korularnsessiz murakabelerinden balarn semaya dayam gibi duran dalarn mehibdurularna, ba ve bahelerin o nefis grntlerinden insanolunun i iederinliklerine kadar hemen her eyde, kitaplarla ifade edilememi ne derinhakikatleri idrake muvaffak olur..!

Gn gelir o, uzak-yakn evresinde grp duyduu her eyin ses, soluk, renk,desen, heyet, ruh ve mnsnda, idraklerimizi akn ve tariflere smayan oezel ve ebed Sultan Mtel Mevcudun gz kamatran aaal tecellleriyleyz yze gelir; kendini farkl bir duyu ve sezi zemzemesi iinde bulur; yrrdaha ilerilere ve gider her eyin farkl lisanlarla Allah mbd, Allah maksd,Allah mahbb dedii ufka ular. te o zaman btn zahmetler rahmete inklp

eder; arama, yrme meakkatleri de zevkli bir seyahate dnr.Zaten byle hyar bir ruh iin bir batan bir baa btn tabiat, topyekn

varlk ve umum eya bir gzellikler meheri, bir sanat ve bedalar galerisi vebir zevk u saf seyranghdr. Bu mehere ve bu galeriye gnl gzylebakabilenler, bu seyrangh da iman nuruyla tem edenler kendilerinicennetlere uzanan bir koridorda yryor sanr; sinelerinde duyup hissettiklerihakikat-i ezeliye cezbiyle ok defa kendilerinden geer ve tem iradelerinibasiretlerine balayarak yeni ufuklara doru koarlar. Grp tantklar hervarlktan farkl bir merhaba alr, deiik mrifet dersleri dinler ve yol boyuuradklar canl-cansz her varln dilinden, dudandan dklen mrifet vemuhabbetleri yudumlaya yudumlaya dolar dururlar vadi vadi; selm verir,selm alrlar her eyden. Daha bir yaklatklarn hissederler her admdaarkasndan kotuklar Hakikatler Hakikatine. Duyarlar husus bir tevecchgrdklerini ve deta Ondan mesajlar alyor gibi olurlar pekien ve glenenimanlar, mrifetleri sayesinde. Mevsimi gelince de, Onu gryor gibi olmaufkuna ular ve grlmezleri grr, duyulmazlar duyarlar ve ayrlmakistemezler bu zevk u evk, mehfet ve mehbet koyundan.

te byle bir hakikat ak zamanla insanda cidd bir aratrma itiyak hsleder ki, herhalde zerinde durulmas icap eden nemli konulardan biri de buolsa gerek...

lim ve Aratrma Aklim ve aratrma ak, ilh isimleri, o isimler arkasndaki Zt yakndan

tanma, tanyp yaknlna ulama ve canl-cansz karlalan her nesnedeOndan esintiler duyup hissetme adna zevkli, mukaddes bir itiyak veheyecann unvandr. Byle bir heyecan tayan kimse ne gecelerin karanlnataklr ne de gndzlerin grlt ve velveleleriyle dankla der; geceyiayr bir tem ufku grr, yryecei noktaya yrr; gndz de ayr bir frsatfasl olarak deerlendirir ve hep aksiyon soluklar. O, hakikate ulama ve inayetgrmenin zahmetli bir yolculua bal olduunun farkndadr. Meakkat veskntlarn nebiler yolunun zd, zahiresi, sermayesi olduunu ok iyi bilir.Yarnlar ve yarnki nesilleri aydnlatmaya koarken, mumlar gibi erimesiningerektiine yrekten inanmtr. mr tketir varl doru okuyup doruyorumlama yolunda.. ve bilgisini mrifete, mrifetini de yakne ulatrmaazmiyle dur-durak bilmeden koar varlk iirinin deiik fasllar arasnda.

O, her zaman yeni bir eylere ulama peindedir; ufku, hedef ve imknlarnnfersah fersah nnde; hz ve irtifa en yksek uanlardan daha yksek;sermayesi bir damla olduu durumlarda dahi gzlerinde her zaman enginderyalarn o mehbetli grntleri; kanatlarn mitle aar-kapar ve bu uzunyolculukta tek kuru sermayeye sahip olmasa da, dnyann hazineleriniayaklarnn altnda hissediyor gibi yrr hedefine. Bu itibarla da, o imdilerdene durumda olursa olsun, tad bayran yarn ykselip gklerdedalgalanacanda phesi yoktur.

Dn muasrlar srm srmken o yine byleydi; didik didik ediyordu eyave hdiseleri durup dinlenme bilmeden: adalar her eyi uzaktan uzaaseyrede dursun, o her gn yeni yeni tespitleriyle yryordu varln zne vezlerin de zne doru. Bir dnemde byle almla yrrken niye birdenbiredurduk bilemeyeceim; ama bugn bizim o muhteem mirasmz onlarnsahiplendii aktr. Evet, bu kez biz duraklamaya getik onlar yrd; yrdve kk bize ait esaslar deerlendirerek nice keiflere imza attlar. Her eyinzne, esasna ulaamasalar da, an ilim ve teknoloji harikalarnn arkasndaonlarn olduu muhakkak...

Bizler, uzak gemiimiz itibaryla olduka parlak, imdilerde isezavalllardan daha zavall birer zamanzede olmamza karlk; onlar, o

kapkaranlk mazilerinden intikam alyormuasna, ellerinde ilim mealesifersah fersah nmzdeler ve insan deerlerde olmasa da ilim vearatrmadaki fikiyetleriyle bize kar caka yapmaktalar. Bize ne olmutu dabyle gerilerin gerisinde kalvermitik.! Oysaki ok salam bir gemiimiz,gl ve her zaman geerli dinamiklerimiz, ilmi ve aratrmay ibadet sayan birdinimiz vard; bu adan da, ne ilimlere ne de varlk ve hdiselere hi deyabanc deildik; ama her naslsa bir kere cehalete, banazla, tembellieyenik dm; sonra da kahreden bir taklit ve ablonculua taklp kalmtk!..

Ne gnlerdi; biz kendimizdik, btn aratrmalarmz da bizceydi. badetsayyorduk dnmeyi, aratrmay ve retmeyi; hr dnceli ve hakkaulama azmiyle gerilmi binlerce ilim k ehit vermitik.. harl harldk heralanda.. Hakkn kinat kitabndaki ifrelerini zme yolunda yarr gibi birhlimiz vard. O maziler sanki bir ykk rya imdi. (M. kif)

lk Mslmanlar, yeryznde slmiyeti nerederken, bir yandan btnhimmetleriyle gnlleri aydnlatmaya alyor ve insanlara, o dneme hkimdeiik istibdatlardan syrlma yollarn gsteriyor, dier yandan daulaabildikleri her topluma yeni bir ilim anlay, tefekkr tarz ve aratrmausul sunuyorlard. slmn zuhuru zerinden henz bir asr gememiti ki,kifin ifadesiyle: Balarda gezen kanl ayaklar suya erdi / Aczin ki,ezilmekti btn hakk, dirildi / Zulmn ki, zevl aklna gelmezdi, geberdi...Evet, onun gr sesinin ulat her yerde, firavunluklar tarumar olup gitti ve herbucakta hak ve adaletin bayra dalgalanmaya balad. Putperestliin yerinitevhid dncesi ve Allaha kulluk alrken, taklit ve streler de bir biryerlerini ilim akna ve aratrma itiyakna brakyorlard.

O gn her ilim, ilim kabul ediliyor ve hepsi de bu ak ve itiyaktan nasibinialabiliyordu: Bir taraftan let ve belgat ilimleri, tefsir, hadis, fkh, usul-ihadis, usul-i fkh ve usliddin gibi ilimler yeni bir din sistemin, bir hayatfelsefesinin ve bir ukb mlhazasnn dili, tercman olarak ortaya konurken buras o konuyu amann yeri deil dier taraftan da matematik, geometri,kimya, tp, astronomi, ziraat ve ehircilik... gibi pek ok fen o gne kadar okiyi bilinmeyen farkl bir erevede yeniden vazediliyordu. O dnem itibaryla,bu ilim dallarnn hemen hepsinde, aratrma sevdals bir hayli mtefekkir,

filozof ve kif gstermek mmkndr: Muhammed b. Zekeriyya er-Rzden1

Kfeli Cabire2, Frbden3 bn Sinaya4, Fezrden5 el-Bettnye6, bn

Yunustan7 Zehravye8, Gazzlden9 bn Rde10 kadar daha yzlercedeha... bizim burada iaret ettiklerimiz, kimya, matematik, geometri, tp,astronomi, msk, fkh, usul-i fkh, tasavvuf... gibi ilim dallarnda sistemlergelitirmi ilim adam, dnr, filozof ve kiflerden sadece birkaBunlarn insanla armaan ettikleri eserler alar aacak nitelikte ve BatRnesansna nclk yapacak mahiyettedir. Bunun byle olduunu iimizdekibir ksm haricler kabul etmeseler de, mnsif ilim dnyas artk bu konudafarkl dnmektedir.

imdi isterseniz, Haydar Bammad, Josef Bertrand ve Gustave Le Bon gibimtefekkirlerin baz tespitleriyle konuyu biraz daha aalm: Mild sekizinci vedokuzuncu asrlar, deiik ilim ve fenlerin fevkalde inkiaf ettii aydnlkalardr. lim tarihi bu asrlar itibaryla ark olduka parlak anlatr. yleki, dnyann drt bir yannda koyu bir cehaletin hkmferm olduu budnemde slm dnyas altn an yaamaktadr. lim adamlar vearatrmaclar, devlet ricaliyle yan yana ve el stndedirler. Abbas Memundneminde, devlet tarafndan yerkrenin kreviyetini ispatlama karar altnaalnr. Bu karar daha sonralar Ben Musa (Muhammed, Ahmed, Hasan)tarafndan Sancar sahrasnda gerekletirilmeye allr. lim tarihindekeyfiyeti ok iyi bilinen bu tecrbe, bir de Kfe sahrasnda denenir ve bukonuyla alkal gnmzdeki bilgilere yakn sonular elde edilir.

Oysaki slmiyet gelmeden nce o gnk Orta Douda skenderiyemektebinin devre d kalmasyla pek ok ilm alanda bir duraklama yaandgibi, astronomiyle alkal bilgiler de astrolojik strelere yenik dmt. lmaratrmalar durmu, insanlarda ilim ak tamamen snm ve msbet dncede gurbet yllarn yayordu. O dnemde dnyann en gl ilim merkezisaylan Konstantiniyede ilim yuvalar ruhlarn cinsiyet tayiniyle meguloluyordu; Avrupann durumu ise, tamamen yrekler acsyd.

te byle bir ada Mslman ilim klar, eski ilm mirastan ellerinegeen btn bilgi krntlarn derin bir itiyakla gzden geiriyor, onlardakihatalar dzeltiyor ve gelecek nesilleri hayret ve hayranla sevk edecek yenitespitler ortaya koyuyorlard.

ok erken denecek dnemde, tecrb usulleri vazedenler Mslmanlar

olduu gibi, bugn hl Avrupa lkelerinde kullanlan bir ksm alet vesistemlerin kefi de yine Mslmanlara aittir; usturlap, ilim dnyasnaMuhammed b. brahim el-Fezrnin armaan; zc ise, ayn isimdeki eseriyleEb Abdullah Muhammed el-Bettnnin hediyesi; ilim leminde cebirisminin her zaman Cabirle beraber anlmas rastlant deil; ilim dnyasnda,Ben Musadan Muhammedin ad ikinci derecedeki denklemlerin zlmesiusulyle, mer b. brahimin ismi de nc derecedeki denklemlerin halliusulyle anlmaktadr; ay ve gne tutulmalarnn devr olduunu sylemekle bukonuda en doru astronomik tespitlerde bulunan mehur Ali b. Yunus olmuturki, bu zat ayn zamanda kendi Zc-i Hkimsi ve Nasruddin et-Tsnin Zc-i lhnsiyle zaman len, yldzlarn yerlerini belirleyen ve saatlerde ilkrakkas uygulamasn gerekletiren binli yllarn en naml astronomudur.

imdilerde, bu ilim ve aratrma k insanlar bizim dnyamzda ok fazlabilinmeseler de mnsif Batllarca hep takdirle anlmakta ve ilim ncleriolarak yd edilmektedirler. lim adamlar, Lablasn, bn Yunus ve Bettnningzlemlerinden yararlandn sylerler. Hem niye olmasn ki, Bat dnyasasrlarca bn Yunus ve Bettnnin sistemlerini kullanm, niversitelerindetalebelerine bn Rdn felsefesini, bn Sina ve Rznin tbbn okutmu,Zehravnin cerrahi aletlerini kullanm ve cerrahi yntemleriniuygulamlardr. Gz anatomisiyle alkal eski khne dnceleri ykarakonlarn yerine, gnmzdeki bilgilere ok yakn tespitlerde bulunan el-Hziniilim dnyasnda bilmeyen yok gibidir...

Mslmanlardaki bu ilim ve aratrma ak, zikredilen hususlar vebenzerlerine de mnhasr deildir; onlar, edebiyattan dier sanat dallarna,ziraatten bahecilie, sulama kanallarndan meyve alamaya kadar o gnndnyasnca bilinmeyen pek ok konunun da ncleri ve rehberleri olmulardr.Dnyann, Yunan mitolojileriyle avunup durduu bir dnemde Dou, ozenginlerden zengin ve ince slbuyla Baty deta bylemitir. Bat sanattagayenin ykselticiliini, tecridin sihirli atmosferini Mslmanlarlatanyabilmitir. Ba-bahe tmar, o ince peyzaj farkll bizim dnyamznBatya armaanlardr. Orta Dou ve dier scak lkelerin ok deiikmeyvelerini Avrupa milletlerine Endls Mslmanlar tantmlardr.Hayvanat baheleri, balk havuzlar da yine bu cins kafalarn insanlahediyesidir. O gn, Endls Mslmanlar tabiata mdahale haklarn

kullanarak yle mkemmel baheler hazrlamlard ki, buralarda en vahihayvanlardan en nadir bulunan kulara kadar her trl canlyla karlamakdiyattand. Bu geni alanlarn olabildiine mkemmel dizayn ve zenginlii,ellelerin byleyici grnt ve sesleri karsnda onlar tem edenler detakendilerinden geerlerdi.

lk Mslmanlar ilim ufuklar, hakikat tutkusu ve aratrma aklaryla varlkve eyay didik didik etmi, alar boyu birer kaynak olarak herkesinbavuraca ok nemli tespitlerde bulunmu, uradklar her yeri kendi enginzevklerine gre yeniden ekillendirmi ve tpk Cennetlerin koridorlar hlinegetirmilerdi. Herkes onlara ve dnyalarna imreniyor, yreklerinde kin venefret tamayanlar gnll olarak onlarn vesyetine kouyordu. Zaten ylesinegeni bir husumet cephesi karsnda da srf kaba kuvvetle onca zaman ayaktakalnamazd.

Gnmze doru gelirken yava yava o ak u itiyak snd. O beyinfrtnalar tamamen dindi ve her ey tersine dnd.. ve bu millette ldren biryorgunluk yaanmaya balad. Gemiin olduka cahil ve her zaman gzmzniine bakan oban toplumlar ilm seviyeleri, aratrma ciddiyetleri, maddterakk ve teknolojik stnlkleriyle bizi vesyetlerine arr oldular. Acabaonlar u anda bulunduklar bu noktaya nasl gelmilerdi?. Btn dnya ileoynayacak bu korkun gc hangi yollarla elde etmilerdi?! Bence btn bumeselenin kestirmeden tek bir cevab var; o da: Dn bizim getiimiz yollardangeerek..!

Bu itibarla, bize ve btn eitimcilere sadece, insanmzda, bir kere dahakendi soyumuzla tandmz hakikat ve ilim akn uyarmak, bir kere dahaonlar, aratrma azm itiyakyla ahlandrmak kalyor. Ne var ki, bu kocacorafyada byle bir eyi baarmak iin de, zinde dimalara, hakka adanmgnllere, garazsz, ivazsz ve hibir gaile karsnda sarslmayacak kadar dayrekli babayiitlere ihtiya olduu bir gerek; ahs, ailev, siyas veekonomik herhangi bir menfaat mlhazas olmayan ve her trl beerihtiraslardan uzak babayiitlere...

1 Mild doum tarihleri:4 8642 815

3 8704 9805 7966 8587 9508 9369 105810 1126

afaklar st steydiDnyann karanlklara yenik dt bir dnemde ufkumuz hep renklerle

tlleniyordu ve pei peineydi fecir lenleri. Doludizgindi k svarileriellerinde pr pr mealeler, dirilie aryorlard insanlar uradklar heryrede.. diriliyordu semtlerine urayanlar sa Mesih nefesi duymu gibi.. veyeeriyordu getikleri yerler Hzr uramasna. Bir gzleri dnyada, birgzleri ukbda; halkn iinde Hakka mteveccihti bu byl ehreler.. akllar,kalbleri el eleydi u dnya macerasnda; kh burada, kh tede o sihirliseyahatleriyle her gn ayr bir ehryin yayorlard deta...

Gkler bu dnya ile i ie ve dudak dudaayd.. ehirlerimiz, kylerimizsemalarn tabakalar gibiydi. Ktadan ktaya geme yaknl gibi tahayylediyorduk suman katmanlar arasnda seyahati ve ocuklar gibi en tatlhlyalarla geiyordu gecelerimiz-gndzlerimiz. Her afak ve tul ile varolduumuzu bir kere daha duyuyor, bir kere daha yeniden diriliyorduk. Dnceufkumuzda hep Cennet meltemleri esiyor ve zerimizde ruhanlerin kanatsesleri duyuluyor gibi oluyordu. Btn bir gemii bu gnle, bu gn de yakn-uzak gelecekle i ie yayor, muasrlarmzn zaman darlndan deiikbunalmlarla kvrandklar ayn anda biz, Cennetin ferah-feza yamalarndadolayor gibi hep huzur ve nee solukluyorduk.

Her zaman sonsuzdan klarla pr pr bu dnyada, uhrev derinlikleriyle badndren kylerimiz-kentlerimiz ve gelin odasna benzeyen prl prlyuvalarmz vard. Bu dnyada, gl dikenle bark, kedi gvercinle yan yana,blbl saksaanla arkada ve her ey ebediyet trks mek ediyor gibi birderinlikle salnyordu. Grp duyduumuz hemen her eyle sr sesi alm gibibir kere daha derlenip toparlanyor, daha bir hzl Ona yrmeye duruyor veyrdmz yollarn gidip ta semalara dayandn duyar gibi oluyorduk.Bilhassa kalb ve ruh hayat yrngesinde yrme bahtiyarlna ermi aydnlkruhlar iin bu dnyada yaamak deta bir imtiyazd.

Her fecirde sonsuza ar ezan sesleriyle yeni bir bas badel-mevtyayor ve duygularmz taptaze, gnllerimiz olabildiine hyr, ruhlarmzda meleklerle atba, dini, gkten ilk indii gnn taravetiyle duyuyor, birkaadm tede Sonsuz Nurun tebessmlerini grr gibi oluyor ve saygylaolduumuz yerde kalakalyorduk. Hep telerin derinliiyle dnyor,

yaamay meleklerin temkiniyle deerlendiriyor ve her zaman Hakka ingnller gibi oturup kalkyorduk.

Bizim o gnk bu sihirli dnyamz deta zeminin hayat kayna, gklerin dekalbi mesabesindeydi; bu kalb her zaman ritmik atlaryla H deyip duruyorve canl-cansz aksesuaryla her an bize Cennet gzelliklerini hatrlatan akla-hayale gelmedik srprizler sunuyordu. Prl prld her taraf; bakp bakpevremize, duyuyorduk varlk ve eyann ehresinde br lemin gzkamatran ihtiamn...

Gecelerimiz hep bir seher nuraniyetiyle geiyor, gndzlerimiz iseFirdevs yamalar gibi apaydnd; apaydnd stmze abanm atmosfer veonun evreledii tabiat, apaydnd bahar-yaz-sonbahar-k ve btn hilkat.Bizler bu renkli iklimde, dua ve niyazlarmzla her zaman iradelerimizi aanisteklerde bulunuyor ve oturup-kalkp srekli Onu honut edecek eylermrldanyorduk. Duygularmz canl, gnllerimiz mzrabn yemi bam teligibi tir tir, her zaman Ona farkl telden ne besteler ne besteler sunuyorduk. Yeryer yreklerimizden kopup gelen ve sinelerimizden ykselen h u ennlerYakubun (aleyhisselm) ili feryatlar gibi bir lk olup ykseliyor; esenrzgrlar da Yu