14
ХАВДАР TUMOR , CANCER

Canser 2013

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Canser 2013

ХАВДАР TUMOR , CANCER

Page 2: Canser 2013

АГУУЛГА

Хавдар гэж юу вэ?Хавдарын шалтгаан эмгэг жам Хавдарын эрсдэлт хүчин зүйлХавдрын үеийн сувилгааХавдараас урьдчилан сэргийлэх арга зам

Page 3: Canser 2013

Хавдар аль ч эрхтэн эдэд үүсдэг эмгэг

ургалт бүхий хэв шинжит эмгэг үйл явц төдийгүй

бие даасан хүнд хэлбэрийн архаг явцтай хэсэг бүлэг өвчин

Page 4: Canser 2013

ХАВДАР ҮҮСЭХ ШАЛТГААН

Канцероген, коканцероген, канцерогенез, хавдар үүсгэж байгаа хүчин зүйлийг

канцероген гэнэ. Канцерогенны үйлчилгээг идэвхижүүлж,

хавдар үүсэх үйл явцыг сэдээх нөлөө бүхий хүчин зүйлийг коканцероген гэнэ.

Канцероген хүчин зүйл үйлчилснээс хавдарын эс үүсэж, идэвхижин, хяналт зохицуулгагүй эд эсийн хэт үржих эмгэг үйл явцыг канцерогенез гэнэ.

Page 5: Canser 2013

ШАЛТГААН Онковирус

, Эсийнмолекул түүний генийн бүтэцийг гэмтэл үүсгэх замаар нөхцөлдөн хавдар . / үүсгэж байна гэж үздэг

/Онковирусын онол

Онковирус Умайн хүзүүний хорт хавдар Хамар залгиурын хавдар болон бусад

.эрхтэн эдийн зарим хавдар үүсгэдэг

Page 6: Canser 2013

ХАВДАРЫН ЭМГЭГ ЖАМ

I үе - санаачлах үе Инициаци

II үе - хавдрын эсийн идэвхижилийн үе

Промаци

III үе – хавдрын эсийн үсрэнгүй үржлийн үе

Прогрессия

Page 7: Canser 2013

Хавдрын төрөл ба эрсдэлт хүчин зүйлс

Хавдрын төрөл Эрсдэлт хүчин зүйл

Элэгний хавдар

Вирусийн шалтгаантай элэгний архаг үрэвсэл

Элэгний хатуурал, цирроз

Удаан хугацаагаар афлатоксинд хордсон (хөгц

мөөгөнцрөөр бохирлогдсон газрын самар, улаан буудай, шар буурцаг, будаа гэх мэт)

Ходоодны хавдар

Хелико бактер (H. Pylory)

Ходоодны архаг шархлаа

Зохисгүй хооллолт: жимс, ногоо бага хэрэглэх, хооллох дэглэм үл баримтлах, нөөшлөсөн, давсалсан, утсан, шарсан бүтээгдэхүүн

Хорт зуршил: Тамхи, архи

Улаан хоолойн хавдар

Тамхи татах (янжуур, дүнсэн болон ороомол навчин, зажилдаг тамхи)

Хүйс: эрэгтэйчүүдэд 3 дахин илүү тохиолдоно

Зохисгүй хооллолт: жимс, ногоо бага хэрэглэх, хэт халуун

хоол, цай - Архи хэтрүүлэн хэрэглэх

Page 8: Canser 2013

Уушигны хавдар Тамхи татах (янжуур, дүнсэн болон ороомол навчин, зажилдаг

тамхи), дам тамхидалт, Цацраг туяа

Умайн хүзүүний хавдар

Удамшил, Хүний папиллом вирус

Бэлгийн замын халдварт өвчин: Хламидийн халдвар, ДОХ,

Бэлгийн олон хавьтагчтай байх , Хэт эрт бэлгийн харьцаанд орох

Жимс, хүнсний ногоо бага хэрэглэх

Хөхний хавдар

Сарын тэмдэг эрт ирэх, цэвэршилт оройтох

Нас: дааврын түвшин өөрчлөгдөх (анхны сарын тэмдэг), жирэмслэлтийн тоо, цэвэршилтийн нас

Өөх тос ихтэй хоол хэрэглэх, Таргалалт, Хөдөлгөөний хомсдол Удамшил

Умайн хавдар

Эстроген даавар орлуулах эмчилгээ, Сарын тэмдэг эрт ирэх,

цэвэршилт хожуу явагдах, Олон удаа үр хөндүүлэх

Бүдүүн гэдэсний хавдар

Удамшил , Полип, ур

Өөх тос ихтэй, эслэг багатай хоол хүнс

Архаг колит, шархалсан колит, Таргалалт,

Нас: 50-аас дээш

Page 9: Canser 2013

Түрүү булчирхайн хавдар

Бүх эрчүүд эрсдэлтэй: нас, арьсны өнгө,

Өөх тос ихтэй хоол хэрэглэх

Удамшил

Селен /химийн элемент/-ий дутал

Бөөрний хавдар

Тамхи татах (янжуур, дүнсэн болон ороомол навчин, зажилдаг тамхи) эрсдлийг 40% нэмэгдүүлдэг.

Таргалалт

Хоол: Ялз болгосон мах

Ажил, мэргэжил: азбест, органик уусгагчидтай ажиллах

Нас: 50-70 нас

Давсагны хавдар

Тамхи татах (янжуур, дүнсэн болон ороомол навчин, зажилдаг тамхи)

Ажил, мэргэжил: будаг, уусгагч бодис

Давсагны архаг үрэвсэл

Page 10: Canser 2013

Амны хөндийн хавдар

Тамхи татах (янжуур, дүнсэн болон ороомол навчин, зажилдаг тамхи)

Архи хэтрүүлэн хэрэглэх

Амны хөндийн архаг үрэвсэл

А аминдэмийн дутал

Шинэ жимс, хүнсний ногоог бага хэрэглэх

Төвөнхийн хавдар

Тамхи татах (янжуур, дүнсэн болон ороомол навчин, зажилдаг тамхи)

Зохисгүй хооллолт

Дархлааны тогтолцоо сулрах

Архи хэтрүүлэн хэрэглэх

Ажил, мэргэжлийн нөлөө: тоос, будаг, шохой

Хүйс: эрчүүдэд 4-5 дахин их тохиолдоно.

Нас: 60-аас дээш

Арьсны хавдар

Наранд хамгаалалтгүй удаан шарах

Арьсны өнгө зүс

Ажил, мэргэжлийн онцлог

Page 11: Canser 2013

Хавдарын үеийн сувилахуйн тусламж

Орчин Хооллолт Хувцаслалт Сэтгэл зүй

Page 12: Canser 2013

Сэргийлэх арга замТАМХИНААС ТАТГАЛЗАХ – идэвхтэй тамхичид тамхиа

хаях. дам тамхидалтаас сэргийлэх, амьдарч буй орчин, ажлын байрандаа тамхи татахгүй байхыг зөвлөх.

ХООЛ ТЭЖЭЭЛ – А, С, Е аминдэм, бета-каротин, эслэг зэрэг хавдрын эсрэг бодисоор баялаг шинэ жимс ногоо, ялангуяа ногоон навчит болон шар өнгийн ногоо, жимсний хэрэглээг нэмэгдүүлэх.

Өөх тос ихтэй хүнсний хэрэглээг хязгаарлах

Утсан, шарсан, давсалсан, даршилсан, нөөшилсөн бүтээгдэхүүнийг бага хэрэглэх

Хэт их идэхээс зайлсхийх

Page 13: Canser 2013

Зохистой хооллох, дасгал, хөдөлгөөнийг тогтмол хийх замаар биеийн жингээ хянаж

таргалалтаас сэргийлэх

Согтууруулах ундааг хязгаарлах Тамхигүй орчинг дэмжих

Амьдралын эрүүл хэв маягыг дэмжих орчинг бүрдүүлэхэд анхаарах

Хорт хавдрыг эрт оношлож эмчлэх нь амьдрах хугацааг уртасгах, сэтгэл хангалуун чанартай амьдрах боломжийг олгоно.

Page 14: Canser 2013

Àíõààðàë òàâüñàíä áàÿðëàëàà