CaoLươngĐỏ

Nhiềutácgiả

Chiasẽebook:http://downloadsachmienphi.com/Thamgiacộngđồngchiasẽsách:

Fanpage:https://www.facebook.com/downloadsachfreeCộngđồngGoogle:http://bit.ly/downloadsach

LỜIGIỚITHIỆUPhượngLiên,mộtcôgáixinhđẹpvừatrònmườisáutuổi.Chamẹcôthamgiàu,đãgảcôcho

mộtanhhủi,conmộttàichủ.Trênđườngngồikiệuhọavềnhàchồng,côcócảmtìnhvớimộtanhphukiệu.Anhphukiệunàynguyênlàmộtthổphỉ.Đêmtânhônđãlàmcôthấtvọng.Nhờcócondaonhọngiấusẵntrongngười,côđãbảovệđược"viênngọckhỏibịngâuvầy".

Bahômsau,trênđườngtrởvềthămbốmẹđẻ,côđãbịanhphukiệugặpbữatrướcbắtcócởgiữacánhđồngcaolương.Nghetiếnggọicủacontim,côđãtraothânchongườiđó.

Năm1939,quânNhậtxâmlượcTrungQuốcgâynênbaocảnhchếtchócchonhândânvàphátancuộcsốnghoàbìnhcủaquêhươngĐôngbắc.Đểtrảthùchonhữngngườiđãchết,đểbảovệquêhường,bảovệcuộcsốngyênvuithơmnứcmùirượucaolương,dướisựlãnhđạocủaTưlệnhTừChiếmNgao(chínhlàanhphukiệuvàlàngườitìnhcủaPhượngLiên),độidukíchđãđánhmộttrậnanhdũngtuyệtvời.

Câuchuyệnkhôngcógìlykỳ,nhưngđãhấpdẫnngườiđọctừđầuđếncuối.Caolươngđỏđãkểvềmộtcâuchuyệncóthật,nhưngtácgiảnhậpvàongườikểchuyện-ngườicháu,kểvềsựtíchchiếnđấucủaôngbà.Thôngquasựlưuchuyểncủadòngýthức,sựbiênảocủathịgiác,tácphẩm táihiện lạimộtgiaiđoạn lịch sửhàohùng.Kết cấu truyệnkhông theodòng thờigiankháchquanmàthườngđảongượcthờigian,khônggianxáotrộnthayđổiluônluônnhưngvẫnrõràngmạnhlạchànhđộngcủanhânvậtđượcmiêutảkếthợpvớidòngtâmtýtinhtế.Giọngđiệutácphẩmchủyếulàbidũng,đâyđócóphagiọngđiệuhàihướcchâmbiếmnhẹnhàng.Chấtlãngmạncủatruyệnđãtạonênsắctháitrữtìnhvàhưảonhưtrongcõimộngsươngmù,cònchấthiệnthựcnghiêmnhặtlạiđưatavềcuộcsốngthườngnhậtxôbồ.

NhânvậtcủaCaolươngđỏngangtàng,khíphách,phóngtúng,yêutựdo,dámphámọilangbuộccủalễgiáophongtụcđểđếnsựgiảiphóngcátính.TừChiếmNgao,PhươngLiênlànhữngnhânvậtvừađángyêuvừađángtrách,vừathánhthiệnvừaphàmtục,nhưngcuộckhángchiếnchốngNhậtđãgiúphọlộtxác,trởthànhanhhùngđángkhâmphục.

Ngônngữtácphẩmcôđọng,đầychấtthơ.CaoLươngđỏlàtácphẩmvănhọc“phántỉnh"nhìnlạichặng.đườnglịchsửđãqua,nhìnlại

mìnhvànhìnlạicảchaôngmìnhnữa.TácgiảMạcNgônlànhàvăntrẻsungsứccóphongcáchkhôngtrộnlẫnvớibấtcứnhàvăn

nào.ÔngvốntênlàQuảnMạcNghiệp,sinhnăm1956từmộtvùngquêởhuyệnCaoMật,tỉnhSơn

Đông.Năm1976ôngnhậpngũvàbắtđầusángtácvănhọc.Ôngđãviếtkhoảnghaimươibộtiểuthuyết,hàngtrămtruyệnngắnvàđoạtnhiềugiảithưởng

vănhọc.CaoLươngđỏđượcgiảithưởngvănhọcMaoThuẫn1985-1986.Tiểuthuyếtnàyđãđượcđạo

diễnđiệnảnhtàidanhTrươngNghệMưuđưalênmànảnhvàđượcgiảithưởnglớn"Congấuvàng"ởliênhoanphimTâyBéc-1invà"Quảphalêvàng'tạiliênhoanphimCác-lô-viVary.

VănhọcnghệthuậtTrungQuốcnhữngnămgầnđâyđangthănghoavàđượcthếgiớibiếtđến.

CaoLươngđỏlàmộttrongnhữngviêngạchxâylênlâuđàinghệthuậtđó.Xintrântrọnggiớithiệucùngbạnđọc.Hànộitháng8năm1998LêHuyTiêu

1.Mồngchíntháng8,năm1939,bốtôi,nòigiốngcủamộttênthổphỉhơnmườibốntuổi:ông

theođộidukíchcủaTưlệnhTừChiếmNgao-ngườisaunàytrởthànhanhhùnglừngdanhthiênhạ-đitớiđườngGiaoBìnhđểphụckíchđoànxequânNhật.Bàtôikhoácáoképtiễnhọrađầuthôn.TưlệnhTừnói:"Đứnglại!".Bàtôiđứnglại.Bàtôibảobốtôi:"ĐậuQuan,hãynghelờibốnuôiconnhé!".Bốkhôngnóikhôngrằng,ôngnhìntấmthâncaotocủabàtôi,ngửithấythùithơmnónghôihổibốcratừchiếcáoképbỗngcảmthấylạnhghêngười,ôngrùngmình,bụngcồncàokhóchịu.Tưlệnhvỗvàođầubốtôinói:-Điconnuôiơi?Đấttrờimờmịt,cảnhvậtlấploáng,bướcchânrầmrậpcủađộiquânvangrấtxa.Mâymù

trắngxanhchemấttầmnhìncủabố,chỉnghethấytiếngchânbướcmàkhôngthấyhìnhbóngđộiquânđâucả.BốníuchặtáoTưlệnhTừ,haichânchạylậpchập.Bàtôinhưbếnbờngàymộtxadần,mây

mùnhưnướcbiểncànggầncàngthấybátngát,bốnắmchặtlấyTưlệnhTừnhưnắmlấymạnthuyền.Thếrồibốtrởthànhtấmbiađáxanhkhôngkhắcghitêntuổiđứngsừngsữngởcánhđồng

caolươngrựcđỏcủaquêhương.Cỏkhôtrênmồôngđãvàngúa,từngcóchúbécởitruồngđắtmộtconsơndươngtrắngmuốtđếnđây,sơndươngthongthảgặmcỏtrênnấmmộ,chúbéđứngtrêntấmbiađá,giậndữđáimộtbãi,rồicấtcaogiọnghát:

Caolươngđỏ,QuânNhậtđen.Đồngbàochuẩnbịxong,Súnglớn,súngnhỏđềubắn.

Cóngườinóichúbéchănsơndươngchínhlàtôi,tôikhôngbiếtcóphảilàmìnhkhông.TôitừngyêuquêhươngĐôngbắcCaoMậtđếncựcđiểm,đãtừngcămthùquêhươngĐôngbắcCaoMậtđếncựcđiểm.SaunàylớnlêncốgắnghọctậpchủnghĩaMác,tôimớihiểuđượcrằng:quêhươngĐôngbắcCaoMật,khôngcònnghingờgìnữa,lànơiđẹpđẽnhất,xấuxanhất;siêuthoátnhất,thếtụcnhất;trongtrắngnhất,nhơbẩnnhất;anhhùnghảohánnhất;đểugiảmấtdạynhất;giỏiuốngrượunhất;biếtyêuđươngnhất,ởtrêntráiđấtnày.Nhữngngườiđồnghươngcủabốtôisốngtrênmảnhđấtnàyrấtthíchăncaolương(Mộtloạigiốngnhưkê,trồngỞvùngĐôngbắcTrungQuốc.Cóthểnấuăn,cóthểnấurượu.(ND),hàngnămđềutrồngrấtnhiều.Thángtámmùathu,caolươngbạtngànđỏnhưbiểnmáumênhmông.CaoLươnghuyhoàng,caolươngthêthảm,caolươngyêuthương.Gióthuhiuhắt,ánhdươngchóichang,từngđoámâytrắngtrôibồngbềnhtrênbầutrờixanhbiếc,bóngđỏtíacủanhữngđámmâytrắngrung rinh trên cao lương. Từngđoànngườimặc áo đỏ sẫm chạy đi chạy lại trong cây caolương.Mấychụcnămnhưmộtngày.Họgiếtngườicướpcủa,nhưnglạitậntrungbáoquốc.Họdiễntừngmànvũkịchanhhùngbitrángkhiếnlũconcháucònsốngchúngtôicảmthấykhôngsaotheokịp.Đồngthờivớiviệctiếnbộ,tôithựcsựcảmthấycósựthoáihoávềnòigiống.Saukhirakhỏilàng,đoànquânđitrênđườngđấtnhỏhẹp,trongtiếngchânngườiđichen

lẫntiếnglaoxaocủacỏcâybênđường.Mâymùdàyđặc,thayđổilinhhoạt.Trênmặtbốtôi,nhữnghạtnướclấmtấmđọnglạithànhtừnggiọtto.Mộtbúptóccủabốdínhbếtvàodađầu.Mùibạchàhănghắcbayratừruộngcaolươngvenđườngvàmùingònngọtchanchátbayratừvạtcaolươngđãchín,bốtôingửiđãquen,khônglạgì.Lầnnàyhànhquântrongsươngmù,bốngửithấymộtmùitanhmớilạ.Mùivịthoangthoảngbốcratừđámbạchàvàcaolươnggợilêntrongtậnđáylòngôngmộthồiức.Bảyhômsau,ngàyrằmthángTámtếtTrungthu.Mộtvầngtrăngsángmọclên,caolươngkhắpnơiđứnglặnglẽ,bôngcaolươngchìmngập

ánhtrăng,nhưđượctắmnướcbạcóngánh.Dướiánhtrăngbịxéráchbốtôingửithấymùitanhghêgớmhơncảbâygiờ,TưlệnhTừdắttaybốtôiđitrongcánhđồngcaolương,hơnbatrămxácđồngbàonằmngổnngang,ngườimấttaykẻcụtchân,máuchảythấmcảmộtrảicaolươngrộnglớn,biếnđấtđendướigốccaolươngthànhmộtlớpbùnnhầynhụa,khiếnhọphảirụtchânkhôngdámbướcnữa.Mùitanhđếnlợmgiọng,mộtđànchóđếnsụcsạoănthịtngười,chúngngồitrongruộngcaolương,mắttrừngtrừngnhìnbốvàTưlệnhTừ.TưlệnhTừrútsúnglụcra,vẩymộtcái,haimắtchóbiếnmất,vẩymộtphátnữadiệtluônconnữa.Đànchórốnglên,chạytánloạn,chúngngồixaxa,gầmngừthèmthuồngnhìnđốngxácchết.Mùitanhmỗilúcmộtdữdội,TưlệnhTừhétlênmộttiếng:"ĐồchóNhật.ĐồchóchếtNhậtBản?".Ôngchĩasúngvàođànchóbắnhếtcảđạn,đànchóchạybiệttăm.TưlệnhTừbảobốtôi:-Đithôiconơi?Mộtgiàmộttrẻ,ngượcphíaánhtrăng,đisâumãivàotrongcánhđồngcaolương.Mùitanh

ấyởkhắpcảcánhđồngđãthấmsâuvàotâmhồnbốtôivànhữngnămthángkhốcliệthơn,tànnhẫnhơn,mùitanhấyvẫncứtheoôngmãikhôngthôi.Cànhlácaolươngkêuxàoxạctrongsươngmù.TrongsươngmùdòngsôngMặcThuỷ từ từchảyquacánhđồng trũngkêurócrách,khi

mạnhkhíyếu,khixakhigần.Đuổikịpđộiquân,tiếngchânrầmrậpvàtiếngthổphỉvanglênởphíatrướcvàphíasaubố.Nòngsúngcủaaiđóvaphảisúngcủangườikhác.Khôngbiếtchâncủaaiđãgiẫmđạplênxácngườichết.Phíatrướcbố,cóaihosùsụ,tiếnghongherấtquen.Bốnghetiếnganhtahobènnhớrađôitaitorớmmáucủaanhta.ĐôitaitomỏngdínhđầymáucủaVươngVănNghĩakhiếnmọingườiphảichúý.Anhtangườinhỏthòmộtchiếcđâutothụtxuốnggiữađôivainhôlên.Bốcăngmắtnhìnxuyênquasươngmùdàyđặc,thấychiếcđầucủaVươngVănNghĩahễhomộttiếnglàlắcmộtcái.Bốnhớlạitrongbuổitập,VươngVănNghĩabịđánh,chiếcđầuanhtalắcđilắclạiđếnthảmhại.BấygiờanhtamớigianhậpđộiquâncủaTưlệnhTừ.Trênbãitập,viênchỉhuyphóhô:-Bêntráiquay?VươngVănNghĩacuốngquýtdậmchân,khôngbiếtquayvềđâu.Viênchỉhuyphóquấtmột

roivàocánhtayanh.Anhtatrềmôihétlên:-Mẹkiếp!Mặtanhta-dởkhócdởcười.Bọntrẻconđứngởngoàitườngxemcườirélên.TưlệnhTừtungchânđámộtcáivàođítVươngVănNghĩa:-Hocáigì?-ThưaTưlệnh...-VươngVănNghĩacốnhịnhonói-Cổhọngngứaquá...-Ngứacũngkhôngđượcho?Lộmụctiêu,taosẽlấyđầumày!-ThưaTưlệnh,vâng.VươngVănNghĩatrảlời,lạimộttrậnhobậtra.BốthấyTưlệnhTừxoạccẳngbướctới,mộttaynắmlấygáyVươngVănNghĩa.VươngVăn

Nghĩagừgừtrongmiệng,khônghonữa.KhiTưlệnhTừbuôngtayra,bốthấycổVươngVănNghĩacóhaivếttímbầmnhưhaiquả

nhochín.Trongconmắtlolắng.sợhãi,quầngđencủaVươngVănNghĩa,toátlênđiềugìvừacảmkíchvừauấtức.Rấtnhanh,độiquânđã luồnvàoruộngcao lương.Theobảnnăng,bố tôicảmthấyđoàn

quânđivềphíađôngnam.ĐoạnđườngvừađiqualàconđườngđộcnhấttừlàngđithẳngrabờsôngMặcThuỷ.Conđườngchậthẹpnàybanngàytrắngxanh,nóvốnđắpbằngđấtđen,nhưnglâungàyđimãi,màuđenlẩnxuốngdưới.Trênđườngvếtchânnhưcánhhoacủabòdê,vếtchânbánnguyệtcủala,lừa,ngựachồngchấtlênnhau;phânla,lừa,ngựatobằngquảtáokhôkhốc,phânbònhưbánhxốpcónhiềulỗgiòiđục,phândênhãonhoétnhưđậuđennghiềnnát.Bốthườngđiquaconđườngnày,saunày,trongthờigiansốngcựckhổởlòđốtthancủaNhậtBản,conđườngnàyvẫnhiệnlêntrướcmắtông.Bốtôikhôngbiếttrênconđườngnàybàtôiđã

gâyrabiếtbaobihàikịchphongtình,tôibiết.Bốtôicũngkhôngbiếttrênmảnhđấtđenchephủbởibóngdâmcaolươngnày,'cớtấmthânmỡmàng,trắngtrongnhưngọccủabàtôiđãnằmlênđó,tôicũngbiết.Saukhiđivàoruộngcaolương,sươngmùcàngdàyđặc,thêmngườivàđồvậtngườimang

theovaphảithâncâycao lươnggây lêntiếngsộtsoạtaioán, từnggiọt, từnggiọtnướcrơixuống lộpbộp.Giọtnước lạnhmát, trong lành,mùivị tươi thơmkhibốngửamặt lên,giọtnướctorơiđúngvàomiệngông.Bốnhìnthấynhữngbôngcaolươngnặngtrũi lắc lưtrongsươngmùmátmẻ.Lácao lươngmềmmạiđọngđầysươngcứavàoáovàocổ,vàomặtbố.Nhữngcơngiónhẹdocaolươnglayđộngtạonênthổivàođỉnhđầubố,nướcsôngMặcThuỷchảyrócráchnghemỗilúcmộtrõ.BốđãtừngbơiđùaởsôngMặcThuỷtínhthíchbơilộinhưlàtrờiphúchoông,bànóibố

thấynướcvuihơncảthấymẹvề.Lúclênnăm,bốngủnhưchúvịtconlặnxuốngnước,lỗđítđỏhỏnchổnglêntrời,haichângiơcao.BốbiếtbùndướiđáysôngMặcThủyđenbóngvàmềmmịnnhưmỡ.Trênbãiẩmướtvensôngmọcđầylauxámvàcỏmàogà,cỏtiếpcốt ládựngđứng.Trênbãibùncòninrõvếtcuabò.Nổigióthu,trờilạnh,từngđànchimnhạnbayvềnam,khithìbaythànhchữ"thập"'khithìthànhhìnhchữ"nhân"...Caolươngchínđỏbanđêm,từngđàncuatabằngmóngchânngựabòlênbãivàotìmmồitrongcỏrậm.Chúngthíchănphânbòtươivàxáccácđộngvậtđãthốirữa.Bốnghetiếngnướcsông,nhớlạicảnhnhữngđêmthutrướcđây,bốtheoônggiàlàmcôngnhàchúngtôi-ôngLưuLaHán-đibắtcuaởvensông,sắctrờibanđêmtímnhưnhochín,gióthuxuyênquađườngsông,bầutrờixanhsâuthẳmvôbiên,saotrờisángxanhlấplánh.SaoThượctửtrongchùmsaoBắcđẩuquảnviệctửsaoPhacơtrongchùmsaoNamđẩuquảnviệcsinh,giếngThủytinhtámgóckhuyếtmộtviêngạch,NgưuLangvàngvõsắpthắtcổ,Chứcnữưusầusắpnhảyxuốngsông...đềutreolơlửngởtrênđầu.ôngLưuLaHánđãlàmởnhàtôimấychụcnăm,trôngnomtấtcảcôngviệcnấurượucủanhàtôi,bốtôitheosátchânôngLaHánnhưtheoôngnộimìnhvậy.Lòngbốđangrốibời,bỗngsánglênmộtngọnđèndầukínhvuông,khóidầuhoảbốclêntừ

lỗnhỏbằngsắttrênnắpđèn. .ánhsángđènyếuớtchỉchiếusángđượcmộtkhoảngđenđộnămsáumétvuông.Nướcsôngchảyđến,ánhđènbỗngbiếnthànhmàuvàng,nởchínrấtđẹp,nhưngchỉđẹpmộtlúc,rồichảyquađivàtrởlạimàuđenphảichiếuánhsaotrời.BốvàôngLaHánkhoácáotơingồicạnhđèn,lắngnghe,tiếngchảyrócráchcủanướcsông-tiếngkêurấtnhẹ.Trongruộngcao lươngchạydàivô tận theobờsông,khôngngừngvang lên tiếngkêuhưngphấntìmbạncủabầysói.Đàncuathấyánhsángbòđếnquanhbóngđèn.BốvàôngLaHánngồilặngimlắngnghetiếngnóibímật,rìrầmcủatrờiđất,mùitanhcủabùnsôngphảlêntừngđợt.Bầycuakếtthànhtừngđàntừngđànvâyđến,thànhmộtvòngtrònxáođộngkhôngyên.Bốnóngvộiđịnhchồmđến,bịôngLaHánghìmvailại."Chớvội'"-ônggiànói."Nóngvộilàhỏngviệcđấy!".Bốđànhnénxúcđộng,ngồiim.Đàncuabòđếnánhđènthìngừnglại,connọcắpcàngconkia,kíncảmặtđất.Vỏcuaánhlênmàuxanh,đôimắtnhưhaiđầutămtừtronglõmmắtgươnglên.Chiếcmiệngnằmkhuấtbênmémainhỏ,ratừngđốngbọtngũsắc.Cuanhảbọtnhưcàngkíchthíchngườita,chiếcáotơicủabốđộngđậy.ôngLaHánnói:"Bắt".Bốbậtdậytheo,cùngôngLaHánlaora,mỗingườinắmlấyhaigócchiếclướidàymắtđãgiăngsẵndướiđấtkéolên,nhấcđámcuarakhỏimặtđất.BốvàôngLaHánbuộcchặthaiđầulướilạirồinhanhnhẹn,thànhthạováclênvai.Mẻlướinặngquá,khôngbiếtcótớihàngnghìnconcua!Saukhitheođoànquânđivàotrongruộngcaolương,domảibòngangnghĩvềconcuabố

bướckhôngchọnchỗtrống,dẫmbừalàmcaolươngđổrànrạt.TuybốluônluônbámchặtlấyvạtáoTưlệnhTừ,mộtphầnôngtựđi,mộtphầnTưlệnhTừ

lôiđi,ôngthấyhơibuồnngủ,cổcứngđỏ,haimắtcứdíplại.Bốnghĩ,cứđitheoôngLaHánrasôngMặcThuỷlàkhôngbaogiờchịuvềtaykhông.Bốăncháncua,bàcũngchán.Ănthìkhôngđượcmàvútđithìtiếc.ôngLaHánbènlấyđaobămnhỏcuara,chovàocốixayđậunghiềnnát,trộnmuối,travàovại,làmmắmcua,ănhàngthánghàngnăm,ănkhônghếtthốira,thốithìbóncâythuốcphiện.Tôinghenóibàtôicũngbiếthútthuốcphiệnnhưngkhôngnghiện,nênmặtbàlúcnàocũnghồnghàonhưhoađào,dángvẻlanhlợi,hoạtbát.Hoacâythuốcphiệnbamầuhồngtrắngxanhđượcbónbãmắmcuatrôngmỡmàng,tomập,thơmđiếccảmũi.Đấtđenquêhươngvốnlàrấtmàumỡ,nênsảnvậtphongphú,ngườicũngtocao.Lòngdâncaocả

hàophóng,vốnlàtrạngtháitâmlýcủaquêtôi.NhữngconlươntrắngsốngởsôngMặcThuỷbéotrònnhưkhúcgiò,đầuđuôiđềunhọnhoắt.Chúngnóngốcnghếch,thấymồilàđớpliền.ôngLaHánmàbốvừanhớtớiđãchếtnămngoái,chếtởtrênđườngcáiGiaoBình,thânthểôngbịbămnáttơibởi,quẳngmỗinơimộtmảnh.Nửangườiphíatrên,dabịlộthếtthớthịtcứnhảynhảynhưđùiếchbịlộtda.Hễnhớlạithithểcủaông,sốnglưngbốlạnhtoát.Bốlạinhớđếncáiđêmướcchừngkhoảngbảytámnămvềtrước,bàtôiuốngrượusay,bàtựavàođốnglácaolươngởngoàisôngnơinấurượu,bàômlấyvaiôngLaHán,nóilíuríu:"Chúơi...chúđừngđinhé,khôngnểmặtsư,mặtphật,khôngnểmặtcá,mặtnước,khôngnểmặttôithìcũngvìcháuĐậuQuanmàởlại.Chúmuốntôi...tôicũngcho...Chịunhưbốtôivậy...!'.Bốtôinhớrằng,ôngLaHánđẩybàtôisangmộtbên,lảođảođivàochuồngla,lấycỏcholaăn.Nhàtôinuôihaiconlatođen,mởlònấurượucaolương,giàunhấtlàng.ôngLaHánkhôngđi,ởmãinhàtôiquảnphầnkỹthuậtchomãiđếnkhihaiconlacủanhàtôibịngườiNhậtlôiđicôngtrườngsửađườngmớithôi.Lúcnàytừtronglàngxómmàđoànquâncủabốtôiđãbỏlạisaulưng,vanglêntiếnglừa

kêu.Bốchợt tỉnh,mởtođôimắt,nhưngchỉ thấysươngmùvừađặcquánhvừatrongsuốt.Thâncâycaolươngvươncao,xếpkỳthànhhàngnhưbờdậu,độiquânxuyênquahếthàngnàyđếnhàngnọ,dàivôtận.Đivàoruộngcaolươngbaolâurồibốđãquênmất-tâmtưôngdừnglâumãiởdòngsôngphìnhiêuđangchảyrócráchởnơixa,dừng lâumãiởhồiứcxaxưa.Khôngbiếtvộivàng,chenchúcđisâuvàotrongcánhđồngcaolươngmênhmangnhưbiểncảlàđểlàmgì.Bốlạcmấtphươnghướng.Nămkiaôngtừngbịlạcởtrongcánhđồngcaolương,nhưngcuốicùngcũngtìmđượclốiralànhờcókinhnghiệm;nghetiếngnướcsôngchỉlốibâygiờ,bốlạilắngnghenướcsôngchảychỉđường,vàhiểurấtnhanhlàđoànquânđangđivềphíađôngnamtiếnvềphíadòngsông.Nhậnraphươnghướng,bốmớirõlàđiphụckích,đánhbọnNhật,sẽgiếtngườinhưgiếtchóvậy.ôngbiếtđoànquânđimãivềphíađôngnam,sẽmauchóngđiđếnconđườngcáiGiaoBìnhchạysuốtnambắc,chiacánhđồngtrũngtolớnthànhhaiphần,vànốihaihuyệnlỵGiaovàhuyệnlỵBìnhĐộlạivớinhau.Conđườngnày,dânchúngđắpnêndướilànroivàlưỡilêcủabọnNhậtvàtaysai.Mọingườimệtmỏi, va chạmvào các cây cao lương làmcành lá rungđộng làm rơi giọt

sươngđọng,thấmướtđầuvàcổmọingười.VươngVănNghĩahomãikhôngdứt,tuybịTưlệnhquátmắngmàvẫnkhôngkìmđượcBốcảmthấysắptớiconđườngấy,bóngconđườngchậpchờn thấp thoáng trướcmắtông.Khôngngờ,giữabiểnsươngmùdầyđặc lại cómộtsố lỗtrống,từngcànhcâycaolươngướtđẫmsươngđêmtừtronglỗtrốngsươngmùáingạinhìnbốtôi,bốtôicũngchânthànhngólạichúng.Bốbỗnghiểurarằng,chúngnólànhữngvật linhthiêngsốngđộng.Rễchúngcắmxuốngđấtđen,tiếpthụtinhhoacủamặttrờimặttrăng,đượcmưamóc thấmnhuần, trên thông thiên văn, dưới thôngđịa lý.Nhìn quamàu sắc của caolương,bốđoánđượcmặttrờiđãbiếnđườngchântrờiphủđầycaolươngthànhmộtmàuđỏsẫmđángthương.Bỗngxẩyrabiếncố.Lúcđầubốnghethấymộttiếngkêuđinhtai,tiếptheolàtiếngmộtvật

gìbịvỡởphíatrước.TưlệnhTừquátlớn:-Aibắnđấy?Chúem,aibắnđấy?Bốnghetiếngđạnxuyênvàosươngmù,đâmvàocànhlácaolương,mộtbôngcaolươngbị

gẫyrớtxuốngđấtMọingườiđềunínthởmộtlát.Viênđạnkiakêuviuviukhôngbiếtrơixuốngnơinào?Mùithuốcsúngtoảvàotrongsương.VươngVănNghĩakêuthétlên:-Tưlệnhơi,tôimấtđầurồi!Tưlệnhơi,tôimấtđầurồi!Tưlệnhngớra,đáVươngVănNghĩamộtcú,nói:-Đồchóđẻ!Mấtđầumàcònnóiđược!TưlệnhTừbuôngtaybốtôi,đilênphíatrướcVươngVănNghĩavẫn.đangkhócgào.Bốtôi

laolên,thấyrõbộmặtnhănnhócủaVươngVănNghĩa.Trênmáanhtacómộtđườngxanhsẫmđangrungđộng.Bốthòtaysờvào.,chạmphảithứnướcnongnóng,dinhdính.BốngửithấymùinhưmùibùnởsôngMặcThuỷ,nhưngkhôngtanhbằng.

Nólấnátmùithơmhắccủabạchà,lấnátvịngọtđắngcủacaolương,nógợilạimộtkýứcngàycànggầngũiđốivớibố.NónhưsợigiâysâuchuỗinốiliềnnướcbùnsôngMặcThuỷ.nốiliềnđấtđendướigốccao

lương,nốiliềnquákhứkhôngbaogiờmấtđivớihiệntại.Khôngbaogiờgiữđượclạivớinhau.Cólúcvạnvậtđềucóthểphảramùitanhcủamáungười.-Chúơi-bốtôinói-chúơi,chúbịthương.-ĐậuQuan,cháulàĐậuQuanphảikhông,rồicháuxemliệuđầuchúcócònởtrêncổkhông?-Còn,chúơi,vẫncònnguyên,chỉcótaichảymáuthôi.VươngVănNghĩalấytaysờtai,tayđầymáu,trutréolên:-Tưlệnh,tôibịthươngrồi.Tôibịthương,tôibịthươngrồi!TưlệnhTừtừphíatrướcquaylạicúikhomngườisờnắmcổVươngVănNghĩa,dằngiọng

nói:-Đừngkêu,kêunữataosẽbắnmày!VươngVănNghĩakhôngdámkêunữa.-Bịthươngởchỗnào?-TưlệnhTừhỏi.-Ờ tai... -VươngVănNghĩavừakhócvừanóiTư lệnhTừđang lấy từ trong lưngramột

mảnhvảitrắng,xétoạclàmhaimảnh,đưachoVươngVănNghĩa,nói"Hãybăngtạm,đừngcókêu,cứđiđi,rangoàiđườngsẽbănglại".TưlệnhTừlạigọi:"ĐậuQuan!".Bốthưa,TưlệnhTừliềndắttaybốđi,VươngVănNghĩarên

rỉchạytheosau.Phátsúngvừalàdomộtngườicâmtolớnvácchiếcbừađitrướcmởđườngvấp.ngã.súng

trênlưngbịcướpcòôngcâmlàngườibạncũcủaTưlệnhTừ,làmộtanhhùngcủacánhđồngcaolương,mộtchânôngbịthọtngaytừkhilọtlòngmẹ,đilạilắclalắclư,nhưngrấtnhanh.Bốhơisợôngta.Trướclúcrạngđông,khiđoànquâncủaTưlệnhTừđặtchânlênđườngcáiGiaoBìnhthìmù

sươngcũngđãtan.QuêhươngthángTámlàmùalắmsươngmù,cólẽdođịathếtrũnggâynênchăng.Saukhirađườngcái,bốbỗngcảmthấyngườinhẹnhõmlanhlẹnhẳnlên,bànChânđithoănthoắt,bốbuôngtaythôikhôngnắmlấygócáoTưlệnhTừnữa.VươngVănNghĩa,vảitrắngbăngtai,mặtbuồnrườirượi.TưlệnhTừvụngvềbănglạichoanhta,băngchekíncảnửamặt.VươngVănNghĩađauquá,mồmméoxệch.TưlệnhTừnói:-Anhmaylắmđấy!VươngVănNghĩanói:-Máutôichảyhếtrồi,tôikhôngthểđiđượcnữa?TưlệnhTừnói:-Đồquỷđaubằngconmuỗicắnlàcùngchứgì,quênbađứaconcủaanhrồihả?VươngVănNghĩacúiđầu,lẩmbẩmnói:-Khôngquên,khôngquên.Anhtaváckhẩusúngnòngđen,bángđỏnhưmáu,chiếchộpsắtdẹtđựngthuốcsúngđeo

bênhông.Sươngmùcònlạiđãlùivềvùngruộngcaolương.Trênđườngcáirảimộtlớpđánhỏ,không

vếtchântrâu,ngựa,càngkhôngcódấuchânngười.Haibênđườnglàtừnghàngcaolươngrậmrạp.Đườnglàngvắngkhiếnngườitacảmthấylạnhlẽo,dễsợ.BốbiếtđoànquâncủaTưlệnhTừ,kểcảngườiđiếc,ngườicâm,ngườiquèchỉcóbốnmươingười,nhưnghọđónglạiởtronglàng làmnáođộnggàbaychónhảy, tựahồcả làngđều là lính.Độiquânrải ra trênđường,

hơn..bamươingườichụmlạithành'mộtkhối,trôngnhưmộtconrắnchếtcứng.Súng.thìđủloạicáingắncáidàisúngcối,súngbắnchimđủcảLãoHánDươngvàanhemPhươngLục,PhươngThấtvácmộtkhẩusúngcốibắnđượccảviênđạntobằngquảcân.ôngcâmvácchiếcbừahìnhchữnhật,cóhaisáurăngbăngsắt'dùngđểsanbằngruộngđất,ngoàiracóbađộiviênnữavácmỗingườimộtchiếcbừa.Bốbấygiờcònchưabiếtđánhdukíchlànhưthếnào,vàcàngkhônghiểuđánhphụckíchmàlạimangbốnchiếcbừarăngbằngsắtđiđểlàmgì.

2.Đểdựngbiaviếtgiaphảchodònghọcủatôi,tôiđãtừngvềtậnquêhươngĐôngbắcCao

Mậtđểđiềutra,trọngđiểmcủaviệcđiềutralàtrậnchiếnđấunổitiếnggiếtđượcviênthiếutướngcủaNhậtởbênsôngMặcThuỷmàbốtôiđãtừngthamgia.Mộtcụbàchínhaituổitronglàngnóivớitôi:"QuêhươngĐôngbắc,cóhàngvạnngườirabầythếtrậnbênbờsôngMặcThuỷ.Tư lệnhTừđứngtrướctrận,giơtaymộtcáipháonổ liền,bọnquỷNhậtrụngrời taychân,rơixuốngdòngsôngnhannhản.ĐỉnhđầuphụnữlàĐáiPhượngLiên,mặthoadaphấn,điềuđếnloạibừasắtbàyliênhoàn,ngănđượcbọnquỷtấncông...".Bàcụđầutrọclócnhưgáodừa,mặtnhănnheo,bàntaynổiđầygântrôngnhưgiâykhoailang.CụlàngườimaymắntrongtrậnđạithảmsáthồithángTámTrungthunăm1939.Bấygiờ,vìchânđangcónhọtkhôngchạy được, bị chồng nhét giấu vào trong hầm khoai lang,maymắn thế nào sống sót. ĐáiPhượngLiênmàtrongbàivèbàcụvừakểchínhlàbiệthiệucủabàtôi.Ngheđếnđây,tôisungsướngvôcùng.Điềuđónóilênrằngmưumẹođùngnhữngcáibừachặnđườngrútluicủaxegiặclàđobàtôinghĩra.BàtôicũngxứngđánglàanhhùngdântộcđiđầutrongcuộckhángNhật?Nhắcđếnbàtôi,bàcụtrởnênnhiềulời.Bànóilộnxộn,khôngcóđầucóđuôi,nhưlácây

cuốntheochiềugióvậy.Cụnóitớichâncủabàtôi,bànchânbénhấtlàng.Nhàtôinấurượuphát tài to.NóiđếnconđườngGiaoBình, thì câuchuyện trởnêncóđầucóđuôi: “Khiconđườnglàmđếnlàngnày...Caolươngđãcaotớilưng...Bọngiặcdồntấtcảnhữngngườilàmgiỏiđilàmcôngchongườinướcngoài,đềulãncôngchơihoài...Haiconlatođencủanhàcácanhđềubịlôiđi...BọngiặcdựngchiếccầuđátrênsôngMặcThuỷ...LãoLaHánlàmcôngchonhàanh.Lão tavớibàanhcóquanhệbấtchính,mọingườiđềunói thế...Ôidà,bàanhhồi trẻchuyệngiănggiónhiềulắm...Bốanhhaylamhaylàm,mườilămtuổiđãgiếtngười,tạphôn(Ýnóikếthônkhônggiáthú.(ND))sinhhảohán,mườingườithìchínngườiđềubấthảo...LaHánđiphangvàoconla...bịbắtvàbịlộtda...Bọngiặcbứchạidân,chúngỉavàonồi,đáivàochậucủadân.Nămấy,đimúcnước,múcphảimộtcáigì,mộtcáiđầulâu,cóbímtócto…”ÔngLưuLaHánlànhânvậtquantrọngtronglịchsửgiađìnhchúngtôi.Giữaôngvàbàtôi

cóchuyệnlòngthònghaykhông,bâygiờkhôngcócáchnàothẩmtrarõràng,thànhthậtmànói,lòngtôikhôngmuốnthừanhậnsựthựcnày.Hiểuthìhiểu,nhưnglờikểcủacụbàđầutrọcnhưgáodừavẫnlàmchotôikhóchịu.Tôi

nghĩ,ôngLaHánđãcoibốtôinhưcháuruộtmìnhthìôngnhưlàcụcủatôi.Giảdụôngcóchuyệngiănggiógìvớibànộitôithìđóchẳngphảilàloạnluânư?Thựcrađóchỉlàchuyệnnghĩtầmbậy,bởivìbàtôikhôngphảilàcondâucủaôngLaHánmàlàbàchủcủaôngkia.ÔngLaHánvàgia tộc chúng tôi chỉ cóquanhệvềmặtkinh tế chứkhôngcóquanhệvềhuyếtthống.ôngnhưlàmộtngườitrungthựcđiểmsuyếtcholịchsửgiađìnhchúngtôivàquảlàkhôngnghingờgìôngđãlàmvẻvangcholịchsửcủagiađìnhchúngtôi.Bàtôicóyêuônghaykhông,ôngcólênngủtrêngiườngcủabàtôihaykhông,đềuchẳngcóliênquangìđếnluânlý-Nếuyêuthìsao?Tôitintưởngsâusắcrằngviệcgìbàtôicũngđềucóganlàmtấtcả,nếunhưbàtôimuốn.BàkhôngnhữnglàanhhùngkhángNhật,màcũnglàngườiđiđầutrongviệcgiảiphóngcátính,làđiểnhìnhcủangườiphụnữsốngtựlập.Tôitrasách"HuyệnTrí(sáchghichépnhữngchuyệnxảyraởmộthuyện),"HuyệnTrí"ghi

rằng:Dânquânnăm27(Tứcnăm1938)quânNhậtđãbắtphuởCaoMật,BìnhĐộ,huyệnGiaotổngcộngbốnmươivạnlượtngười,đắpmộtconđườnglớnGiaoBình.Pháhoạivôsốhoamàu,lừa,ngựaởthônxómhaibênđườngđềubịcướpsạch.NôngdânLưuLaHán,đangđêm

lẻnvàodùngxẻngđánhgẫychânmộtsốlừa,ngựavàbịbắt.Hômsau,quânNhậtgiảiLưuLaHánratróivàobuộcngựa,lộtdathịchúngđedoạnhândân.MặtôngLưukhônghềsợsệt,chửiluônmồm,đếnchếtmớithôi.

3.ĐúnglànhưvậykhiconđườngGiaoBìnhlàmđếnchỗchúngtôi,caolươngkhắpcánhđồng

chỉmớicaođến thắt lưngngười.Cánhđồng trũngdàibảymươidặm, rộngsáumươidặm.Ngoàimấychụcthôntrong,haiconsôngnằmvắtngang,mấychụcconđườngđếnlàngkhúckhuỷura,còntoànlàcaolươngmênhmôngnhưsóngxanh.NgọnnúiBạchMã,hònđálớnnhưconngựamồmtrắng,phíabắcđồngbằng,đứngởđầulàngchúngtôinhìnrõmồnmột.Nôngdânlàmcỏcaolương,ngẩngđầuthấynúiBạchMã,cúiđầuthấyđấtđen,mồhôigiỏdòngdòngxuốngđất,tronglòngbiếtbaođaukhổ!NgheđồnngườiNhậtBảnsắplàmđườngtrêncánhđồng,mọi người trong làng đều lo lắng không yên, sốt ruột sốt gan chờ đợi tai hoạ giángxuống.NgườiNhậtnóiđếnlàđến.KhigiặcNhậtdẫnquânnguỵđếnthônchúngtôibắtphu,bắtlừangựathìbốtôicònđang

ngủ,tiếng.ồn'àoởbênlònấurượulàmbốtôitỉnhgiấc.Bàtôidắttaybốtôi,nhónđôibànchânnhỏnhưchiếcmăngnhọn,chạyđếnsânnhànấurượu.Bấygiờ,trongsânlònấurượunhàtôi,cóđếnmườimấychumlớn,đựngrượutrắnghảohạng,mùirượubaykhắpthôn.CóhaitênNhậtmặcáovàngtaylămlămcầmsúnglắpsẵnlưỡilêđứnggiữasân.HaingườiTrungquốcmặcáođencũngcósúng,đangđịnhcởitrạchaiconlatođenbuộcởgốccâythu.ÔngLaHánnhiềulầnlaođếntênlínhngụynhỏbéđangcởitrạcla,nhưnglầnnàocũngbịtênlínhnguỵtolớndùngnòngsúngcảnlại.Đầuhè,ôngLaHánchỉmặcmộtchiếcáomỏng,ngựctrầnđầyvếthằnnòngsúngtímbầm.ÔngLạHánnói:-Ngườianhemơi,tôinóicâunày,nóicâunày.Tênlínhngụytolớnnói:-Đồsúcsinh,cútđi?ÔngLaHánnói:-Đâylàcủachủnhà,khônglấyđượcđâu!Línhngụynói:-Cònlahéttaosẽgiếtcáimạngmày?TênlínhNhậtcầmsúng,đứngnhưtượngđất.Bàvàbốtôiđivàosân,ôngLaHánliềnnói:-Chúngnóđịnhdắtlanhàta.Bànói:-Thưangài,chúngtôilàdânlành.TênlínhNhậtnhìnbàcườihípmắt.Tênlínhngụybénhỏcởiđượctrạclarasứckéo,lacưỡnglại,ngẩngđầukhôngchịuđi.Tên

línhngụycaotodùngsúngthúcvàođítla,conlatứcgiậntungvómóngsắtsángloángđá,đấtbùnbắnvàomặttênlínhngụy.Tênlínhngụycaotokéogiâysúng,chĩanòngsúngvàoôngLaHánquát:-Lãogiàkhốnkiếp,màyphảitựdắtracôngtrường.ÔngLaHánngồixổmdướiđất,khôngthèmtrảlời.

MộttênlínhNhậtkhuasúngtrướcmặtôngLaHán,nónói:-Ming-li-oaLa-ia-la-li-ming.ÔngLaHánthấylưỡilêloangloángởtrướcmặt,ôngliềnngồibệtxuốngđất.Têngiặcđưa

súngvềphía trước. chiếc lưỡi lê sắcnhọnkhoétmộtmiếng trắnghếu trênchiếcđầunhẵnbóngcủaôngLaHán.Bàtôicorúmngườilại,nói:-Chúơi,chúdắtchochúngnóđi!MộttênlínhNhậttừtừsánlạigầnbà.Bốthấytênlínhnàylàmộtthằngđẹptrai,đôimắt

đento,sánglonglanh,khicười,môinhếchra,lộmộtchiếcrăngvàng.BàlảođảolùidầnvềphíaôngLaHán.VếtthươngtrênđầuôngLaHán,máuchảydòngdòng,loangracảđầuHaitênlínhNhậtcườisátđếngần.BàgiơhaibàntaychụplênđầuđầymáucủaôngtaHán,rồibôingaylênhaimá,đoạnxoãtóc,hámồm,nhảylênđiênloạn.Trôngbàbaphầngiốngngười,bảyphầngiốngquỷ.BọnlínhNhậtkinhngạcdừnglại.Tênlínhngụybénhỏnói:-Bẩmquan,ngườiđànbànàyđiênthậtrồi.BọnlínhNhậtcàunhàu,bắnmộtphátsúngquađầubà.Bàngồidướiđất,khócnấclên.TênlínhngụycaotodùngsúngbứcôngljaHánphảiđứnglên.ôngLaHánđónlấychiếctrạc

từtaytênlínhngụybénhỏ.Conlangẩngđầu,chânrunrun,theoôngLaHánđirakhỏisân.Ngoàiđườnglaliệtlàla,ngựa,trâu,dê.Bàkhôngđiên.BọngiặcNhậtvàlínhngụyvừarakhỏisân,bàliềnmởnắpchumbằnggỗra,

soivàotrongchumrượuphẳngbóngnhưmộtchiếcgương,thấymặtđầymáuđếnghêngười.Bốthấynướcmắtbàchảydòngdòngtrêngòmá,cũngbiếnthànhmàuđỏ.Bàlấyrượurửamặt,làmchochumrượuđềuloangđỏcả.ÔngLaHánvàcon lađềubịdẫnđếncôngtrường.Ruộngcao lương,đãbắtđầucóđòng

đòng.ConđườngbênsôngMặcThủyđãlàmgầnxong,xelớn,xenhỏchennhauđitrênđường,chởtoànđávàcátvàngđếnbờsôngphíanam.TrênsôngcómộtcâycầugỗnhỏngườiNhậtBảnđịnhdựngmộtcáicầuđálớn.Haivạtcaolươnghaibênđườngđềubịxéonát,trênmặtđấtnhưtrảimộttấmthảmxanh.Trongruộngcaolươngphíabắcsông,ởhaibênđườngvừađắpvunlênbằngđấtđen,cómấychụcconla,ngựakéotrụcđálăntạonênkhoảngđấtbằngphẳngtrongbiểncaolươngrộngbátngát,phámấttấmthảmxanhnốiliềnvớicôngtrường.La,ngựađềucóngườidắt,điđilạilạitrênruộngcaolương.Dướimóngsắt,caolươngbịgẫynát,nằmrạt, lạibịtrụcđálănđi lănlạiđèdíxuống.Cácconlănđều .biếnthànhmầuxanh,nhựa cây cao lương thấmướt con lăn.Mùi thơmngát của cao lương xanh... toả khắp côngtrường.ÔngLaHánbịdồnđếnchuyếnđátừbờnamsangbờbắc.ôngthựctìnhkhôngmuốntrao

trạclachocụgiàmắttoét.Chiếccầugỗconlắclalắclư,tựahồcóthểđổbấtcứlúcnào.ôngLaHánđiquacầu.MộtngườiTrungQuốc,đangđứngởbênbờnam,chừng làđốccông,dùngchiếcroimâymàuđỏsẫmchọcnhẹvàođầuôngLaHánnói:-Đichuyểnđásangbờbắc.ÔngLaHándụimắt,máutrênđầuchảyxuốnglàmướtcảlôngmày.ôngLaHánvácmột

hònđávừavừa,từbờnam'đisangbờbắc.Cụgiàdắtlavẫncònchưađi,ôngLaHánnóivớicụ:-Ôngchăndắtcẩnthậnnhé.Haiconlanàylàcủachủnhàtôiđấy.Cụgiàcúiđầukhôngnóikhôngrằng,dắtlanhậpvàođộilangựađimởđường.Môngđítcon

lađenlóngloáng,phảnchiếutừnggiọtnắngvàng.Trênđầumáuvẫnchảy,ôngLaHánngồithụpxuống,bốcnắmđấtđen,dịtvàovếtthương.Cơnđaunặngnềởtrênđầunhứcxuốngtậnmườiđầungónchân,ôngthấyđầumìnhnhưbửalàmđôi.NhữngtênlínhNhậtvàlínhngụycầnsúngđứngthưathớtcạnhcôngtrường.Tênđốccông

cầmroimâynhưhồnmalượnđilượnlạitrêncôngtrường.ĐámdânphuthấyôngLaHánđitrêncôngtrườngđầuchảymáudấpdínhhọkinhngạcđếnnỗiconngươimắthọcứđảolênđảoxuống.ôngLaHánvừavácđáđiđượcmấybước,bỗngthấysaulưngcóngọngióvútqua

rồithấydanrátởlưng.Ôngnémhònđáxuống,nhìntênđốccôngđangcườimình.ôngLaHánnói:-Bẩmquanlớn,cóchuyệngìthìcứnói,saolạigiơtayđánhngười?Tênđốccôngmỉmcườikhôngđáp,lạigiơroimây,quấtvàolưngông.ôngLaHáncảmthấy

chiếcroimâynhưcắtmìnhthànhhaiđoạn,nướcmắtnóngcaytừtronghốcmắttràora.Máubốclênđỉnhđầu,miếngđấtđắptrênđầunhưrunglêntựahồnhưmuốnvỡtoácra.ÔngLaHánquát:-Bẩmquan?Tênđốccônglạiquấtmộtroinữa.ÔngLaHánnói:-Bẩmquan,quanđánhtôivìtộigì?Tênđốccôngrungrungchiếcroimâytrongtay,cườisằngsặc:-Chomàymởmắtra,đồchóchết.ÔngLaHánứcđếntậncổ,nướcmắtnhoàđi.Từđốngđáôngváclênmộthònđáto,lảođảo

đivềphíachiếccầucon.Đầuôngnhưnổtungtrướcmắtthấytoànhoatrắng.Cạnhđásắcnhọnđâmvàobụngvàogâncốtông,ôngcũngkhôngbiếtđaunữa.Tênđốccôngcầmroiđứngnguyênchỗcũ,ôngLaHánkhuânđá,sợsệtđiquatrướcmặt

hắn.ĐốccôngquấtmộtroivàocốôngLaHán.ôngchúivềphíatrước,ômlấyhònđá,ngãkhuỵxuốngđất.Hònđáđậpnáttayông,cằmvavàođámáulạitoéra.ôngbịđánhđauquácuốnglên,khócoàlênnhưmộtđứatrẻ.Lúcnày,trongđầuócrỗngkhôngcủaôngbỗngsánglênmộtýnghĩ.ôngcốgắnglắmmớirútđượctayrakhỏihònđá,đứnglên,khomlưngxuống,trôngnhưmộtconmèogiàgầygòđangraoai.Mộtanhtrungniêntrạctrừngbốnmươituổi,tươicườiđiđếntrướcmặttênđốccông,đoạn

rúttừtrongtúiramộtbaothuốclá,chìaramộtđiếumờikềmồmhắn.Hắnhámiệngbậmlấyđiếuthuốc,đợingườikiachâmlửachohắn.Anhtrungniênnói:-Xinngàiđừngbựcbộivớicáikhúcgỗmụcnày.Đốccôngnhảkhóirabằnglỗmũi,khôngnóinănggì.ôngLaHánnhìnthấynhữngngón.tay

vàngkhôcủahắnđangcầmroimâyluônđộngđậy.Anhtrungniênnhétbaothuốcvàotúitênđốccông.Hắnlàmnhưkhônghaybiết,hừmộttiếng,lấytayấnnhẹvàotúi,quayngườibỏđi.-Bácmớiđếnhả?-Anhtrungniênhỏi.ÔngLaHánnói:-Phải.Anhtahỏi:-Báckhôngcólễramắthắnphảikhông?ÔngLaHánnói:-Quâncườngbạo,đồchóđẻ,quâncườngbạo,bọnchúngbắttôiđếnmà.Anhtrungniênnói:-Biếuhắníttiền,biếuhắnbaothuốclàxuôingay.Khôngđánhngườichămchỉ,khôngđánh

kẻlườibiếng,chỉđánhaikhôngmởmắtthôi.Anhtrungniênđoànghoàngđivềđộingũcủadânphu.Suốtcảbuổisáng,ôngLaHánnhưngườimấthồn,khuônđávăngmạng.Mặttrờilàmcho

vếtthươngtrênđầukhôđi,vừacứngvừađau.Vếtmáutrêntayloanglổ,xươngcằmbịthương,nướcmiếngcứchảyhoài.Ngọnlửatímđỏnhennhómởtrong.đầuônglúcmạnhlúcyếu,chảymãikhôngthôi.Đếntrưa,từđoạnđườngphíatrướcvừađắpxong,xecóthểchạyđược,cómộ(chiếcxehơi

màuđấtvànglắclalắclưphóngđến.ônghoảnghốtnghetiếngcòiinhtai,đámdânphumệt

nhoàiuểoảiđiđếnchiếcxe.ôngngồidướiđất,khôngnghĩngợigì,vàcũngkhôngmuốnbiếtxeđếncóviệcgì.Chỉthấyngọnlửađỏnóngran,đangchảymáu,làmchođôitaiôngvanglênongong.Anhtrungniênđiđến,kẻotayôngđậynói:-Bácơi,đi,điăncơm,đinếmthửcơmcủabọnĐôngDương!(NgườiTrungQuốcgọingườiChâuÂuởphíatâylàngườiTâyDương,cònngườiNhậtBản

ởphíađông,họgọilàbọnĐôngDương.(ND)Ônggiàđứngdậyđitheoanhtrungniên.Ngườitakhiêngtừtrênxexuốngmộtthùngcơmtrắng,mộtsọttođựngbátsứmenhoa

xanh.CạnhthùngcơmcómộtngườiTrungQuốcgầygò,taycầmmộtcáimôibằngđồngthau;mộtngườiTrungQuốcbéophịkhácđứngbêncạnhchiếcsọt,bêmộtchồngbát.Aiđếnhắnphátmộtcáibátđồngthờichiếcmôiđồng,súccơmvàobát.Mọingườiđứngchungquanhxeănnhưhổđói,khôngcóđũa,nhấtloạtdùngtaybốc.Tênđốccônglạiquaylại.taycầmroi,mặtvẫnmangcáicườilạnhlùng.Ngọnlửatrongđầu

ôngLaHánbỗngchốcbốclên,ngọnlửasoirõkýứcmàôngđãquênđi,ôngnhớlạicảnhngộnửangàytrờivừarồinhưmộtcơnácmộng.BọnlínhNhậtvàlínhngụyởtrạmgáccũngxúmlại,vâylấychiếcthùngcóđaisắttrắngăncơmmộtconchóbéc-giêtainhọnmặtdàinằmsauchiếcthùng,thèlưỡinhìnđámdânphubênnày.Ông đếmdược hơnmột chục tênNhật và hơnmột chục lính ngụy đang ăn cơmquanh

thùng,bụngbỗngnẩyraýđịnhchạytrốn.Chạy,chỉcầnchuivàođámruộngcaolương,thìbọnchóNhậtbắtsaonổi?Lòngbànchânôngnóngran,chảycảmồhôi.Kểtừkhinẩyraýđịnhchạytrốn,ôngthấy

trongdạbồnchồn.Bộmặtcócáicườilạnhlùngcủatênđốccôngphảngphấtẩngiấumộtcáigì,hễnhìnthấybộmặtấy,trongđầuôngbỗnglậptứcthấyrốiloạn.Bọndânphuđềuchưano.NgườiTrungQuốcbéophịthudọnbátsứ.Bọndânphuliếmmôi,

mắtnhìnchằmchằmvàonhữnghạtcơmcòndínhởtrongthùng,nhưngkhôngaidámđộngđậy.Cómộtconlabênbờbắckêugiốnglên.ôngLaHánnghe,nhậnratiếngkêucủaconlađennhàmình.Trênmảnhđấtvừakhaiphá,langựađềubuộcvàocáctrụclănbằngđá.Thâncaolươngnằmngổnngangkhắpcánhđồng.Langựauểoảinhaicáccôngcao lươngbịdậpnátdướiđất.Buổichiều,mộtchàngtraichừnghơnhaimươituổidõithấytênđốccôngkhốngchúý,liền

laovàoruộngcaolương,mộtviênđạnbắntheoanhta.Anhtanằmxoàixuốngbênruộng,nằmbấtđộng.Xếchiều,chiếcxehơimầuđấtvànglạiđến.ôngLaHánănhếtmôicơm.Cáidạdàyquenăn

caolương,bâygiờthấycơmgạomốccứđẩyra.Nhưngônggắnggượngmànuốt.ýnghĩchạytrốnmỗilúcmộtmãnhliệt.ôngnhớthônxómcánhđồnghơnmườimấydặm,cócáisâusắcđầymùirượucủaông.BọnNhậtđến,cácanhemnấurượuđềuchạycả,chiếcnồinấurượunónghôihổiđềunguộilạnh.Ôngcàngnhớđếnbàtôivàbốtôi.Bênđốnglácaolươngkhô,bàđãmangấmápđếnchoông,khiếnôngsuốtđờikhôngsaoquênđược.ăncơmchiềuxong,bọndânphuđềubịlùavàomộtcáilánlàmbằngmấycáicộtgỗ.Trên

lợpbằngmảnhvảibạt.Cáccộtgỗđượcnốivớinhaubởigiâythéptobằnghạtđậuxanh.Cửalánlàmấythanhsắtuốncong.Bọngiặclínhngụyphânraởtronghailều,cáchlánchừngmấychụcbước.Conchóbéc-giêbuộcởcửalềubọngiặcNhật.Trướccửaláncóchônmộtconsàocao,trênsàotreocâyđènbão.BọnNhậtvàbọnngụythayphiênnhauđituần.Lavàngựatậptrungtrênbãiđấthoangcạnhlán,ởđâycóchônmấychụccáicộtđểbuộc.Mùithốitronglánbốclên,cóngườiđangngáy,cóngườiđiđếnthùngnướccóđaisắtởgóc

lánđái,nướcđáirơivàocạnhthùngkêulongtong.ánhđènbãomờrọivàotronglán.Bóngdàicủabọnlínhtuầntrathấpthoángtrongánhđèn.Đêmđãkhuya,tronglánlạnhghêngười.ôngLaHánkhôngsaongủđược.ôngvẫnmuốn

chạytrốn.Tiếngchânlínhgácvanglênquanhlán.ôngnằmkhôngdámcựaquậy,rồithiếpđi

lúcnàokhôngbiết.Trongmộng,thấytrênđầubuộclưỡidaonhọn,taycầmthỏisắtnóng.Tỉnhdậy,mồhôiđầyngười,đáidầmướthếtcảquần.Từtrongthônxómxavanglạitiếnggàgáynhonhỏ.La,ngựadậmchân,mũithởphìphòquachỗráchcủatấmbạt,lấplánhmấyngôisao.AnhtrungniênbanngàygiúpđỡôngLaHánnhẹnhàngngồidậy.Mặcdùtrongđêmtối,ông

vẫn.nhìn thấyđôimắt của anhnhưhai quả. cầu lửa.Biết người trungniênnày lai lịchphiphàm,ôngcứnằmyênđểxemanhtalàmgì.Anhtrungniênquỳbêncửalán,haicánhtaygiơlên,độngtácrấtchậmchạp.ôngnhìnlưng

anhta,nhìncáiđầumangmàusắcthầmbícủaanhta.Anhtalấysức,nắmlấyhaicâysắt,nhưgươngcungkéomạnhsangmộtbên.Luồngánhsángxanhtừtrongmắtanhphátra,chạmvàovậtnhư.phátratiếng.Haithanhsắtlặnglẽtáchra.ánhđènvàánhsaotừngoàicửalánrồisoirõchiếcgiầyhámồmcủaaiđó.Bọnlínhgácđituầnquaylạiôngnhìnthấymộtbóngđenchạyvútrangoàilán,tênlínhgáckêu"ớ"mộttiếng,rồilặnglẽđổxuốngdướicánhtaysắtcủaanhtrungniên.AnhtrungniênnhặtlấysúngbộbinhcủatênlínhNhật,nhẹnhàngchuồnthẳng.Mộtlúcsauônggiàmớirõchuyệngìđãxẩyra.Anhtrungniênnguyênlàmộtanhhùngvõ

nghệcaocường.Ngườianhhùngđãmởđườngchoông.Chạythôi?ôngcẩnthậnchuiquacáilỗ,bòra.TêngiặcNhậtchếtnằmngửa,mộtcẳngchâncònđanggiậtgiật.Ôngbòvàoruộngcaolương,đứngthẳngngười,đitheorãnhnước,cốgắngtráchchạmvào

câycaolương,khôngmộttiếngđộng,đitớibờđêsôngMặcThuỷ.Saomaitreolơlửngtrênbầutrời,mànđêmtrướclúcrạngđôngvẫncòntối.ánhsaolấplánhdướidòngsông.Ônglolắngđứngtrênbờđê,ngườirétrunlẩybẩy,hàmrănglậpcậpcắmvàonhau,đautừcằmlênđếnmá,lênđếntai,vàvếtthươngtrênđầuđãlàmmủcũngđaunhứcnhối.Khôngkhítựdomangmùisữacaolươngtrongmátchuivàomũi,vàoláphổi,vàodạdàyông.Haingọnđènbãonhưlửacủamaquỷtoảsángtrongsươngmù,chiếclánlàmbằngnhữngchiếccọcgỗtrôngnhưmộtnấmmồto.ôngLaHándườngnhưkhôngdámtinrằng,saolạitrốnđượcmộtcáchdễdàngđếnnhưthế.Chânôngđưaôngđếncâycầugỗnhỏđãmục,cádướinướcđangquẫy,nướcchảyrócrách,saođổingôivạchmộtđườngsángdàitrênbầutrời.Dườngnhưchưaphátsinhrachuyệngì,chưacó'gìxẩyracả.Lẽra,ôngLaHáncóthểtrốnvềlàngẩnnáu,chữakhỏivếtthươngvàtiếptụccuộcsống.Nhưng,khiđitrêncầugỗ,bỗngnghethấytiếngkêubênbờnamcótiếnglakêuđaukhổ.Đểcứuconlatrởvề,ôngLaHánđãlàmnênmộtbikịchtránglệ.Lavàngựabuộcởmấychụccâycọccáchlánkhôngxa,thânmìnhchúngđầyphânvànước

tiểu.Ngựathởphìphì,lagặmcọcgỗ;ngựanhaithâncâycaolương,lađangđái,ỉa.ôngLaHánvộivànglaođếnbầyla,ngựa.ôngngửithấycáimùithânthiếtcủahaiconlađennhàmình,ôngnhìnthấybóngdángquenthuộccủachúng.ônglaotới,địnhcứuhaingườibạncùngchunghoạnnạn.Nhưnglũla,chẳngbiếtgìcứngâynguẩyquayđítđi,tunghaivósaulên.ôngLaHánlẩmbẩmnói:-Lađenơi,lađenơi,chúngtacùngchạytrốnđi?Lũlatứcgiậnquaybênphảirồilạiquaybêntrái,nhưbảovệchỗđứngcủachúng.Chúng

khôngcònnhậnđượcrachủcũnữa.ÔngLaHán khôngbiết rằng,mùi tanh củamáumới,máu cũở trên conngười ông, vết

thươngcũvàmớitrênngườiôngđãbiếnôngthànhmộtconngườikhác.ôngcuốngquýt,xoạcchânlaotới,conlađáchoôngmộtcáivàoháng.Ôngbaynghiêngngườingồidướiđất,nửangườiđauđiếng.Conlavẫnhếchmôngđátiếng,móngsắttrôngnhưvầngtrăngkhuyếtsángloáng.Xươnghángônggiàxưngto,đauêẩm.ôngbòdậy,ngãxuống,ngãxuốnglạibòdậy.'Congàtrốngởtrongthônxagáyvanglên.Bóngđenlùidần,saomaitoảsáng,soirõmôngđítvàmắtconlaóngánh.-Haiconsúcsinhnày?ÔngLaHán,nổiđoálên,nghiêngnghiêngngóngóđitìmvũkhí.Trênchỗđàoconkênh,ông

tìmđượcmộtcáixẻngsắc.ôngquêncảngườivàchócáchđấymộttrămmét,vừađivừachửi.Ônghếtcảsợ,tựdotựtạiVầnghồngởphươngđôngdầndầnhiệnratỏaánhbanmai.Trêncánhđồngcaolươngtrướclúcbìnhminh,imlặngđếnđộkhôngbiếtnổtungrábấtcứlúcnào.ôngLaHánngượchướngánhbanmai,đitớiphíahaiconlađen.ôngcămhaiconlađenđến

tậnxươngtuỷ.ôngLaHáncầmngang'cáixẻngsắt,nhằmđúngchânsauconlaphangmộtcáithậtmạnh.Conlaxiênxiênđảođảo,rồilậptứcđứngvữnglại,vàrốnglêngiậndữ,kinhngạc.Rồisauđó,conlabịthươnghấtmônglên,mộtvệtmáunóngnhưhạtmưahắtướtcảmặtônggià.ônggiàlạivunglênkhôngtrungphangmốtcáinữavàochânsaucònlạicủaconla.Conlađenthởhắtramộttiếng,haichânkhuỵxuống,đặtbịchcáimôngnặngxuốngđất,haichântrướcvẫncònđứngđược,cổbịgiâythừngtreothẳng,mõmhếchlêntrờixanhxám,truréolên.Chiếcxẻngbịmônglanặngđèchặtxuống,ônggiàcũngkhuỵuxuốngtheo.ôngránghếtsứcrútxẻngra.ôngthấylưỡichiếcxẻngnhưđínhchặtvàoxươngđùicủacơnla.Conlathứhaikiangơngácnhìnbạnmìnhngãkhuỵu,kêurốnglênnhưkhóc,nhưvanxin.Ônggiàdựngthẳngchiếcxẻnglạidúisâuvàongườiconla,conladùngsứcsứcđẩyxẻng'ra,

chiếctrạctựahổnhưđứt,câycọckêurăngrắc,đôimắttobằngnămtaycủanóánhlênmộtánhsángmầulamxámxịt-Màysợà?Đồsúcsinh?Uyphongcủamàyđâu?Đồsúcsinh!Màylàcáiđồvongânbội

nghĩa,ăncháođáibát!Màylàđồchólangchá,tưthôngvớinướcngoài.ÔngLaHángiậndữchửibới,nhằmcáimặtvuôngcủaconlađenmàgiáng.Chẳngdèchiếc.

xẻngcắmphậpvàocọcgỗ,ônglắclênlắcxuống,lắcphảilắctrái,mãimớirútrađược.Conlađenvùngvẫy,chânsau,congthànhcánhcung,chiếcđuôikhônglôngquétxuốngđấtkêusoànsoạt.ônglạinhằmtrúngmặtconlađen,đậpmạnhmộtcáinữa,trúngngayvàotránrộngconvật,xươngđầurắnchắcvàlưỡixẻngvavàonhau,xẻngbậtra,làmcánhtayôngtêdại.Conlađenmiệngngậmchặtkhôngrênla,đáhấtlungtung,cuốicùngkhôngchốngđỡđượcnữa,ầmmộttiếngconvậtlănranhưmộtbứctườngđổ.Chiếctrạcbịđứtđôi,mộtnửacòndínhởcọcgỗ,mộtnửaquấnquanhmặtconvật.ônggiàđứnglặng,xuôitay.Cánxẻngnhẵnbónggáctrênđầula,chỉlêntrời.Đằngkiachósủa,ngườihuyênnáo,cánhđồngcaolươngphíađôngđãrựclênánhchiềudươngđỏnhưmáu,ánhdươngchiếuthẳngvàocáimồmđenxìhơihácủaôngLaHán.

4.Đoànquânđihàngchữnhấtlênbờđê.Mặttrờihồngvừachuitừtrongsươngmùrachiếu

vàongườihọ.Bốtôicũnggiốngnhưmọingười,nửamặthồng,nửamặtxanh,cùnghọđixemtừngđámsươngmùcòn sót lại trênmặt sôngMặcThủy.Chiếc cầuđámườibốnnhịpbắcngangsôngMặcThuỷnốihaibờnambắclạivớinhau.Chiếccầugỗnhỏngàyxưanằmphíatâychiếccầuđá,mặtcầuđãgẫymấtdămbanhịp,mấycâycộtmàunâucòntrơlạiởdướisông,đứngngăntừngđợtsóngtrắngxanh.Mặtsôngđãtansương,đỏđỏxanhxanh,trôngđếnsợ.Đứngtrênbờsông,ngướcmắtnhìnthấybôngcaolươngbênbờnambátngátbằngphẳngnhưmộthònđámàikhổnglồ.Chúnglànhữnghoavănbấtđộng.Mỗibôngcaolươnglàmộtkhuônmặtchínđỏ,tấtcảcaolươnghợpthànhmộttậpthểlớnmạnh,hìnhthànhmộttưtưởngsâusắc...Bốtôilúcấycònnhỏ,chưanghĩđượcnhữngcâunóivănhoadễnghenhưvậy.Đólàtôinghĩnhưthế.Caolươngvàngườicùngđợicáingàyđơmhoakếttrái.Đườngcáithẳngtắpđisuốtvềnam,càngxacànghẹp,cuốicùngbịcaolươngnuốtmất.Ở

nơixanhấtkia,caolươngởđườngchântrờixanhmàuthép,khimặttrờimọc,cũnghiệnlêncảnhtượngthêlương,bitrángrungđộnglòngngười.Bốtôihơihiếukỳ,nhìncácđộiviêndukíchngờnghệch.Họtừđâuđến?Họđivềđâu?Vì

saolạiđiđánhphụckích?Đánhphụckíchxongrồisẽđánhcáigì?Trongyênlặng,nướcsôngbịcầugẫycảnréolênnhịpnhàng,âmthanhcàngthêmréorắt.Sươngmùbịánhđươngđánhchotơibờirơixuốngnước.NướcsôngMặcThủytừmàuđỏsẫmbiếnthànhmàuđỏrực.Khắpmặtsôngnước chảy loang loáng. Bênhồnước cómột cây thủyhạnh cô độc, lá vàng rũ xuống,nhữngchiếckéncôntrùngkhôđétbámvàokẽlá.Lạiđếnmùabắtcuarồi!Bốtôinghĩ,gióthu

thổi,tiếttrờilạnh,mộtđànchimnhạnbayvềphươngnam...ôngLaHánnói,bắt,ĐậuQuan...Bắt?Nhữngchiếccàngxinhxắncủaconcuainhoavănlênlớpbùnmềm.Bốngửi thấymùi tanh thoang thoảngđặcbiệt củađàncuaởdướisông.Nhữngcâyhoa

thuốcphiệnnhàtôitrồngtrướckhángchiếnđượcbónbằngbãcua,hoarấtto,sắcmàurựcrỡ,mùithơmđiếccảmũi.TưlệnhTừnói:-Tất'cảxuốngnấpdướiđê,anhcâmđặtbừacảngiặc!Ôngcâmbỏmấycuộngiâythépởtrênvaixuốngbuộcbốncáibừalạivớinhau.Anh"be"

mộttiếng,gọimấyđộiviênlại,đemđặtbóbừalênđườngcáivàgầncầuđá.TưlệnhTừnói:-Hôanhem,nấpchokínđợi xebọnNhật lên cầuđợingười của chiđộiLãnhvây chặn

đườngrútluicủagiặc,nghelệnhtôicùngkhaihoả,tốngbọnsúcsinhxuốngnướcnuôilươnvàcua.TưlệnhTừdùngtayrahiệuchoanhcâm,anhcâmgậtgậtđầu,dẫnmộtnửasốngườivà

súng,đếnruộngcaolươngphíatâymaiphục.VươngVănNghĩađịnhtheoanhcâmđivềphíatây,bịanhtađẩytrởlại.TưlệnhTừnói:-Anhđừngđi,anhtheotôi.Cósợkhông?VươngVănNghĩagậtđầulialịa,nói:-Khôngsợ...khôngsợ...TưlệnhTừgiaochoanhemnhàhọPhươngđặtcỗsúngcốitrênbờsông.Hẳnôngnóivới

anhLưuthổikènđangmangmộtcáikènto:-AnhLưu,thấyngọnlửaanhchẳngphảilàmgìcảcứrángsứcmàthổikènchotôi,bọngiặc

sợkènlắm,anhcóbiếtkhông?LưuthổikènlàbạncũcủaTưlệnhTừ,lúcbấygiờTưlệnhTừlàphukhiêngđòn,Lưulàthợ

thổikèn,đánhtrống.Anhtahaitaynắmcáikènnhưnắmcâysúngvậy.TưlệnhTừnóivớimọingười:-Đãnóithìnóichohết,đếnlúc.ấyaimàtỏrasợsệtthìcoichừng!Chúngtaphảiđánhthế

nàođểchochiđộiLãnhbiếttay.Cáilũchóchếtấy,chỉlấycờhiệuradọangười.Lãođâykhôngsợđâu.Chúngmuốnthayđổilão?Lãolạimuốnthayđổichúngnó!Mọingườivâylạitrênruộngcaolương,PhươngLụclấytẩurahútthuốc,lấyđárađánhlửa.

Lưỡiliềmđen,hònđálửađỏ,trônggiốngnhưmiếnggangàđãluộcchín.Lưỡiliềmđậpchanchátvàoviênđá.Tànlửabănra,tànlửarấtto.Mộttànlửatobénvàobùinhùilàmbằngcâycaolương,Phươngtụcthổiphìphì,mộtluồngkhóitrắngbốclên,rồiđỏlừ.PhươngLụcchâmvàotẩu,rítmộthơi.TưlệnhTừnhổmộtbãinướcbọt.Ôngquyệtmũi,nói:-Thôiđừnghútnữa,bọngiặcngửithấymùithuốcnócònbướclêncầu?PhươngLụcrítvộihaihơinữa,cấttẩu,góithuốclại.TưlệnhTừnói:-Bâygiờrabờđê,nằmrảira,kẻobọngiặcđếnlạitrởtaykhôngkịp.Mọingườihơihồihộp,nằmtrênđê,taynắmchặtsúng,nhưgặpđịchđếnnơirồi.Bốnằm

cạnhTưlệnhTừ.TưlệnhTừhỏi:Cósợkhông?Bốnói:-Khôngsợ!TưlệnhTừ:-Tốtlắm,đúnglànòigiốngcủabốnuôi.Conlàlínhliênlạccủabố,đánhnhaukhôngđược

xabố,cólệnhgìbốbảocon,consẽtruyềnlệnhlạichophíatây.Bốgậtgậtđầu.ôngthèmthuồngnhìnchằmchằmvàohaikhẩusúnglụcgàiởlưngTưlệnh

Từ.Mộtkhẩuto,mộtkhẩunhỏ..KhẩutolàkhẩusúngcôncủaĐức,khẩunhỏlàkhẩubrô-ninhcủaPháp.Haikhẩunàyđều

cólailịchcủachúng.Miệngbốbậtratiếng:-Súng.TưlệnhTừnói:-Concầnsúng.Bốgậtgậtđầu,nói:-Súng.TưlệnhTừnói:-Conbiết,dùngkhông?-Biết...-Bốnói.TưlệnhTừrúttừtronglưngrakhẩubrô-ninhmânmêtrongtay.Súnglụcđãcũ,nướcthép

tôiđãhết.Tưlệnhmởquylát,mộtviênđạnđầutrònvàngóngánhbắnra.ôngtungviênđạnlêncao,giơtaybắtlấy,rồilạinhétvàosúng.-Chocon!-TưlệnhTừnói-Condùngcũngnhưbốdùng.Bốvồngaylấy.Bốnắmchặtsúng,nhớlạitốihômkia,TưlệnhTừđãdùngkhẩusúngnày

bắnvỡtancốcrượu.Lúcbấygiờtrănglưỡiliềmvừamọc,nhưđècànhcâykhôxuốngthấp.Bốômnậmrượu,

cầmchiếcchìakhoáđồng,theolệnhcủabàđếnlòrượulấyrượu.Bốmởcửalớn,trongsânimắng,trongchuồnglatốiomom,nơinấurượutoảramùibãrượuchuachua!Bốmởnắpmộtchum,nhờánhsángtrăngsaobốnhưthấykhuônmặtgầygòcủamìnhtrênmặtrượutrongphẳnglặng.Bốlôngmàyngắn,môimỏng,ôngthấymìnhrấtxấu.Bốdìmnậmrượuvàotrongchumrượuchảyồngộcvàonậm.Khinhấcnậmrượura,giọtrượutrênnậmrơitongtongvàochum.Bốthayđổiýđịnh,lạiđổrượuvàochum.Bốnhớđếncáichumrượumàbàtôiđãrửamặtđầymáuvàođấy.BàởnhàtiếprượuTưlệnhTừvàchiđộitrưởngLãnh,bàvàTưlệnhTừtửulượngrấtcao,cònchiđộitrưởngLãnhthìđãhơisay.Bốđiđếncáichumrượuấynhìnthấytrênnắpchumcóđènắphònđámài.Ôngđặtnậmrượuxuống,rángsứchấthònđámàiđi.Hònđálănhaivòngtrênmặtđất,vavàomộtcáichumrượukhác,thànhchiếcchumnàyvỡmộtmiếngtướng,rượucaolươngchảyraxốixả,.nhưngbốcứmặckệ.Bốmởnắpchum,ngửithấymùimáutanhcủaôngLaHán.BốnhớlạicáiđầuđầymáucủaôngLaHánvàmặtđầymáucủabà.MặtôngLaHánvàmặtbàchồng lênnhauởtrongchum.Bốấnnậmrượuvàotrongchum,lấyđầyrượumáu,haitaybêtrởvềnhà.Trênbànbáttiên,đènkhêutovàsángTưlệnhTừvàchiđộitrưởngLãnh,bốnmắtnhìn

nhauchằmchằm,mồmthởphìphò.Bàđứnggiữahaingười,taytráibàấnsúnglụctựđộngcủachiđộitrưởngLãnh,tayphảiấnkhẩusúnglụcbrô-ninhcủaTưlệnhTừ.Bốnghethấybànói:-Khôngchơivớinhauđượcnữathìcũngđể lạimộtchútântình.Đâykhôngphải lànơi

độngdao,độngsúng,cógiỏithìđimàđánhbọnNhậtấy.TưlệnhTừ.giậndữmắng:-Chú.em,chúđịnhmangcờhiệucủahọVươngra,doạkhôngnổi.lãođâu.Lãođâychínhlà

vuatrênđịabànnày,đãtunghoànhởđâymườinămrồi,cònsợgìbọntaychâncủahọVươngnữa?ChiđộitrưởngLãnhcườilạnhlùng,nói:-AnhChiếmNgaoạ,emđâycũngchờmonglàmtốtchoônganh,tộctrưởngVươngcũng

monglàmtốthoônganh.Chỉcầnônganhcuốncờlại,sẽchoônganhlàmtiểuđoàntrưởng.SúngvàlươngthựcsẽdoVươngtộctưởngphát,cònhơnlàônglàmthổphỉ.-Ailàthổphỉ?Aikhônglàthổphỉ?AiđánhđượcquânNhậttứclàđạianhhùngTrungQuốc.

Lãoấynămngoáiđãbắt.đượcbathằnglínhgácNhậtBản,:huđượcbakhẩusúng.Chiđộianhkhôngphảilàthổphỉ,nhưnggiếtđược.mấytên'giặc?Khôngnhổđượccáiôngcủachúngnó!Chiđội trưởngLãnhngồixuống, rútmộtđiếu thưốcchâm lửahút.Nhândịpnày,bố tôi

bưngnậmrượuraBàđónlấynậmrượu,bỗngbiếnsắcmặt,giậndữnhìnbốtôimộtcái.Bàrótrượuvàobabát,bátnàocũngđầynhưcóngọn.Bànói:-RượuđâycómáucủachúLaHán,lànhữngngườiđànôngnênuốngđi,rồisaunàycùngđi

màđánhxegiặcNhật.Sauđây,cácanhmỗingườimộtngả,gàđiđằnggà,chóđiđằngchó,chẳngđụngchạmđếnnhaunữa.Bàbêbátrượu,uốngcạnừngực.TưlệnhTừbêbátrượu,ngửacổđổvào.ChiđộitrưởngLãnhbêbátrượuuốngmộtnửa,đặtbátxuống,nói:-TưlệnhTừ,đànemtửulươngkém,xincáotừ!Bàấnlênkhẩusúngtự.độngcủachiđộitrưởngLãnh,hỏi:-Đánhhaykhôngđánh?TưlệnhTừtứcgiậnnói:-Côđừngnài,ôngtakhôngđánh,lãođâyđánh!ChiđộitrưởngLãnhnói:-Đánh.Bàbuôngsúngra,chiđộitrưởngLãnhgiậtlấysúnglụctựđộng,giắtvàolưng.ChiđộitrưởngLãnh,mắtmũitrắngtrẻo,quanhmũicómườimấynếtrỗđen.Ởthắtlưng

ôngtacòncómộtbăngđạnlởn,giắtsúngvào,thắtlưngtrễvòngxuốngtrôngnhưtrănglưỡiliềm.Bànói:-ChiếmNgao,tôigiaothằngĐậuQuanchoanhđấyhômsauanhmangnóđi.TưlệnhTừnhìnbốtôi,cườihỏi:-Connuôiơi,cógankhông?BốnhìnTưlệnhTừmộtcáchkhinhthường,giữađôimôilộrahàmrăngrắnchắcnhưđất

vàng,khôngnóimộtcâu.TưlệnhTừcầmlấycốcrượu,đặtlênđỉnhđầubốtôibảobốtôiđiraphíacửađứngyên.ông

cầmkhẩubrô-ninhđiđếngóctường.BốthấyTưlệnhTừbướcbabướcvềphíagóctường,bướcrốngvàkhoanthai.Bàsợxanh

mắt.TrênmépchiđộitrưởngLãnhnởnụcườichếgiễu.TưlệnhTừđiđếngóctường,đứngnguyên,bỗngquayphắtngườilạithậtnhanh,bốnhìn

thấycánhtayônggiơlên,đôimắtnhưrựclửa.Họngkhẩubrô-ninhnhảralànkhóitrắng.Mộttiếngnổđanhtrênđầubố,cốcrượuvỡtanMộtmảnhsànhnhỏrơitạtvàocổbố,ônglắcđầumộtcái,mảnhsànhkiarơitọtvàotrongquầnBốkhôngnóigì.Mặtbàcàngtáixanhtáimét.ChiđộitrưởngLãnhngồibệtđíttrênchiếcghếbăng,mộtlúcsaumớinói:-Bắncừthế!TưlệnhTừnói:-Thằngnhỏkhálắm?

***Bốcầmlấykhẩubrô-ninh,thấyrấtnặng.TưlệnhTừnói:-Khôngcầndạy,concũngbiếtbắnnhưthếnàorồi.Truyềnlệnhchoanhcâm,bảohọchuẩn

bị!Bốtôixáchsúnglục,luồnquaruộngcaolương,chạyđếntrướcmặtanhcâm.Anhcâmngồi

chắpbằng,đangmàithanhmãtấubằngmộthònđáxanhnhẵn.Cácđộiviênkhácngườingồi,kẻnằm.Bốtôinóivớianhcâm:-Bảocácanhchuẩnbịngay.Anhcâmliếcmắtnhìnbố,vẫntiếptụcmàidao.Màimộtlúc,anhvòmấychiếclácaolương

chùibộtđátrênlưỡidao,đoạnlấymộtchiếclácỏthửdaoxemđãsắcchưa.Vừađưachiếclácỏvàolưỡidao.đãđứtlàmđôi.Bốlạinói:-Bảocácanhchuẩnbịmà?Anhcâmtramãtấuvàovỏ,đểbêncạnh.Mắtanhhiệnramộtnụcườidữdằnanhgiơmột

cánhtaytomậpvẫygọibố."Be!Be!”-anhcâmnói.Bốnhẹnhàngbướctới,cáchanhcâmchừngmộtbướcthìdừnglại.Anhcâmvớingườira

túmđượcvạtáocủabốkéomạnh,bốngãvàolònganhcâm.Bốlấykhẩubrô-ninhnệnvàosốnglưnganhcâm.Anhcâmnắmlấymũibố,rồivặnmộtcái,nướcmắtbốtràora.Anhcâmcườirélênmộtcáchtinhquái.Nhữngđộiviênngồichungquanhanhcâmcũngcườirélên.-CógiốngTưlệnhTừkhông?-ConcủaTưlệnhTừmàlại.-ĐậuQuan,tớmuốnlấymẹđằngấy...-ĐậuQuan,tớmuốnănhaichiếcbánhdàycủamẹđằngấy.Bốthẹnphátkhùnglên,gươngsúngchĩavàokẻvừanóimuốnănbánhdàymàbắn.Súng

kêuđếncáchmộttiếng,nhưngđạnkhôngnổ,vẫnnằmyêntrongổ.Anhchàngbịbắn,nétmặthốthoảng,vộinhảyđếngiằnglấysúngcủabố.Bốgiậnxungthiên

laođếnngườikia,vừađávừacắn.Anhcâmtúmlấycổbốquăngmạnh,ngườibốhayraxa,rơixuống làmnátmấycâycao

lương.Bốlộnmấyvòng,bòdậy,ngoácmồmrachửivàđịnhlaotớianhcâm.Anhcâm"Bê,be”haitiếng.Bốthấymặtanhtatímbầm,bènđứnglạikhôngxônglênnữa.Anhcâmcầmlấykhẩubrô-ninh,tháocò,bấmmộtviênđạnvăngrarơivàotayanhta.Anhtamânmêviênđạn,nhìncáilỗnhỏởđítviênđạn,nơikimhoảnổvào,rồilàmhiệuvớibố.Anhcâmgiắtsúngtrảvàolưngbố,rồivỗvỗvàođầubố.-Congâychuyệngìbênđó?-TưlệnhTừhỏi.Bốoanứcnói:-Bọnnó...muốnngủvớimẹcon.TưlệnhTừnghiêmsắcmặthỏi:-Contrảlờisao?Bốgiơtayquyệtmắt,nói:-Conbắnchonómộtphát.-Conbắnà?-Nhưngđạnkhôngnổ.-Bốđưaviênđạnvàng

óngánhđầymùithuốcsúngchoTưlệnhTừ.TưlệnhTừcầmlấyviênđạn,xemmộtlúc,rồinhẹnhàngquăngđi,viênđạnbaymộtđường

congrấtđẹprồirơitõmxuốngnước.TưlệnhTừnói:-Khálắm?SúngtrướctiêndùngđểđánhquânNhậtđã,đánhhếtquânNhậtrồi,nếukẻnào

còndámmởmồmnóimuốnngủvớimẹcon,.conhãybắnvàobụngdướicủanó.Đừngbắnvàođầu,cũngkhôngnênbắnvàongực,nhớchưa,bắnvàobụngdưới.BốnằmphủphụcbênngườiTưlệnhTừ.BênphảiTưlệnhlàanhemnhàhọPhương.Khẩu

súngcốiđặttrênbờsông,nòngsúngchĩavềphíacầuđá.Nòngsúngnútbằngmộtnắmbông.Phíasaukhẩu.súngcối làsợidâydânhoả.BêncạnhPhươngThất,cómộtcáibùinhùibệnbằnglõicâycaolương,cómộtsợiđangcháy.BêncạnhPhươngLụccóđặtmộtquảbầuthuốcnổ,vàmộtthùngsắttâyđựngđầyviênbithép.BêntráiTưlệnhTừlàVươngVănNghĩa,anhtanắmchặtkhẩusúngbắnchim,nằmvotròn

lại.Máutaiđãkhôcứngkếtdínhvớibăngtrắng.Mặttrờiđãlêncaobằngcâysào.Phầnchínhgiữamặttrờisángtrắng,vànhngoàiđỏnhạt.

Nướcsôngsángnhưgương,mộtđànvịttrờitừcánhđồngcao'lươngbayđến,lượnbavòng,giànửađàn sà xuốngbụi cỏbênbãi sông, số còn lại bay xuốngmặt. sông, trôi lềnhbềnh.Nhữngconởdướisông,thânkhôngđộngđậy,chỉcóchiếccổvàđầuđảođiđảolại.Ngườibốrấtấm,áoquầnđẫmsươngđãkhôrồi.Nằmmộthộilâu,ngựcbốđau.nhưcóhònđácộmởdưới,bènngồidạy,đầuvàngựcnhôcaokhỏimặtđê.TưlệnhTừquát:-Nằmxuống-Bốmiễncưỡngnằmxuống.PhươngLụcngáyo...o...TưlệnhTừvênắmđấtnémvàomặtPhươngLục.PhươngLụcnửa

tỉnh,nửamêngồidạy,ngápmộtcáirõdài,haigiọtnướcmắtchảyra.-BọngiặcNhậtđếnrồihả?-PhươngLụchỏito..-Đ.mẹanh!-TưlệnhTừnói.-Khôngđượcngủ.Mạnnamvàbắcdòngsông imlặngkhôngmộttiếngđộng,conđườngcáirộngnằmnhư

chếttrongruộngcaolương.ChiếccầuđátobắcquasôngtrôngđếnđẹpCaolươngmênhmôngđónánhdươngcàngcaocàngrựcrỡ,hồnghàonhưmặtcôgáiquáxấuhổ.Đànvịttrờiđangởchỗnướccạn,nhữngchiếcmỏbẹtđangmòcáigì,phátranhữngtiếngkẹpkẹp.Bốhướngvềđànvịttrời,mắtchămchúnhìnlôngvũđẹpđẽvàmắtlanhlợicủachúng.ôngnângkhẩubrô-ninhnặngnềlên,nhằmvàolưngbằngphẳngcủaconvịt.Xuýtnữathìôngbópcò,TưlệnhTừkịpấntayôngxuống,nói:-Thằngnhỏnày,màyđịnhlàmgìđấy?Bốcảmthấybồnchồnbứtrútkhóchịu,conđườngvẫnnằmimkhôchết..Caolươngcàng

thêmđỏ.-ThằngchaLãnhlàđồsúcsinh?Hắncảganlừatamộtvố!-TưlệnhTừgiậnnói.Bênbờnamvẫnimắng.ChiđộicủalãoLãnhkhôngthấymộtmốngnào.Bốbiếtđượctinxe

bọnNhậtsẽđiquađườngnàylàquachiđộicủalãoLãnhđấychứ.ChiđộiLãnhsợmộtmìnhkhôngđánhnổi,mớiđếnhợpđồngvớiđộicủaTưlệnhTừ.Trảiquagiờphútcăngthẳng,bốcảmthấymệtmỏirãrời.ánhmắtcủaôngcứbịhấpdẫn

hoàibởiđànvịttrời.ôngnhớlạihồicùngôngLaHánđisănvịttrời.ÔngLaHáncómộtkhẩusúngbắnchim,bángđỏsẫm,dâyđeobằngdabò.KhẩusúngnàyVươngVănNghĩađanggiữ.Mắtbốrơmrớmlệ,nhưngkìmlạiđượcchưatràn:akhỏihốcmắt.Nhưngàynàonămngoái.

Trongánhlắngấmáp,bốcảmthấycómộtluồngkhílạnhghêngườitrànkhắpngười.

***ÔngLaHánvàhaiconlabịbọngiặcNhậtvàbọnlínhngụybắtđi;bàrửamặtđầymáutrong

chumrượu.Mặtbàhồnghàothơmmùirượu,mắthơixưngxưng,ngựcáovảitâymầutrắngngàướtđầmnhữngmáuvàrượu.Bàđứnglặngbênchum,.nhìnchằmchằmvàorượutrongchum.Mặtbàinbóngtrongchumrượu.Bốnhớrằng,bàquỳphủphụcxuống,váichumrượubavái.Rồibàđứngđậy,dùnghaitayvụcrượuđưalênuống.Mặtbàhồnghào,nhưngchỉtậptrungởhaigòmá,còntránvàcằmđềutrắngbệchnhợtnhạt.-Quỳxuống-Bàralệnhchobố-Cúiđầuchào?Bốquỳxuốngcúiđầuchào.-Vụcrượuuống!Bốvụcrượuuống.Từngdòngmáunhỏnhưsợichỉchảyxuốngchìmtrongchumrượu.Mộtđoámâytrắngin

bóngtrongchumrượu,bộmặttrangnghiêmcủabàvàbốcũnglayđộngtrongđó.Đôimắtnhỏcủabàphátratiasángnhưmuốnđốtcháyngười,bốkhôngdámnhìn.Timbốđậpthìnhthình,lạithòtayvàovụcrượutrongchum,rượulọtquakẽtayrơixuốnglàmvỡbóngmâytrắngtrêntrờixanhvàbóngmặtbà,mặtbố.Bốlạiuốngmộtngụmrượunữa,mộtmùimáutanhđínhởđầulưỡi.Nhữngtiamáuđềuchìmxuốngđáychum,chỗlồi lêncủađáychumtụthànhmộtkhốicặpđụctobằngnắmtay.Bốvàbànhìnvàochumhồilâu.Bàdùngsứckéotừgóctườngramộtcáinắpđậylênchum.-Đừngcóđộngvàođấynhá.-BànóiBốnhìnđấtbùnướtnhãovànhữngconbọđộngđậytrênkhenắpgậtđầusợhãi.Đêmấy,bốnằmtrênchiếcgiườngconcủamình,nghetiếngchânbàđiđilạilạiởtrongsân.

Tiếngchânlạchbạchcủabàhoàvớitiếngsộtsoạtcủacaolươngngoàicánhđồngdệtnêngiấcmộngrốibờicủabố.Bốnghethấytrongmộngcótiếnghaiconlađenmượtcủanhàmình.Sớmtinhmơ,bốdậy,chânđấtchạyrasânđitiểu,thấybàvẫncònđứngchằmchằmnhìn

bầutrờibaola.Bốgọi,bàvẫnkhôngthưa.Ôngđitiểuxong,túmtaybàlôivàonhà.Bàmệtmỏitheobốquayvàotrongnhà.Vừavàođếnnhà,bỗngnghetừphíađôngnamvọngđếntiếngồnàonhưsóngvỗ,tiếpliềnsaulàtiếngsúngrấtđanhnhưlưỡidaosắccắtđứtmộttấmlụa.Nơibốnằmphụckíchbâygiờ,lúctrướcxếpđầynhữngtảngđádàivàđácụctrắngtinh,

từngđốngcátvàngxếptrênđêtrôngnhưnhữngnấmmồ.Nămngoáiđầumùahạcaolươngngoàiđênặngnềlolắng,ngẩnngơ.Dướiđámcaolươngbịtrụclănđèdíhiệnlênlờmờconđườngcáiđithẳngvềphươngbắc.Lúcbấygiờcầuđálớnchưaxây,chiếccầugỗnhỏbịhàngnghìnvạn '. châncủa conngườivà lừangựadẫmđạpgẫyvụnnátnhừ.Nhữngcâymạcaolươngbịdẫmnáttoảramùithơmhănghắc,sươngđêmướtđẫm,sángmaimùithơmcàngsựcnức.Caolươngkhắpcánhđồngđềukhócthảmthiết.Sautiếngsúngbốvàbàvừanghethấykhônglâu,thìbiếtbaonhiêulàngườigiàyếu,phụnữ

trẻemđềubịquânNhậtdồnđếnđây.Bâygiờmặttrời,vừalênkhỏingọncaolương,bố,bàvàdânchúngđứngbêntâyđườngbờnamconsông,chândẫmlênnhữngthâncâycaolương.Bàvàbốnhìnthấycáilántotrôngnhưchuồngngựa,đámdânphuquầnáoráchbươmđangđứngbênngoàilán.Sauđó,haitênlínhngụylạicànđámdânphusangphíatâyconđườngcùngvớidânchúng,lậpthànhmộtđoànriêng.Trướcmặtbà,bốvàdânphuchínhlàbãinhốtlừangựamàsaunàyrấtrùngrợn.Mọingườiđứngtrởraởđấy,khôngbiếtbaonhiêulâumãisaumớithấymộttênsĩquanNhậtvaiđeobăngđỏ,lưngđeothanhkiếm,dắtmộtconchóbéc-giê,tayđigăngtrắng,mặtmũixanhxaotừtronglềubạtđira.Đisauhắnlàconchóbéc-giêthèlècáilườiđỏhỏn,đisauconchólàhaitênlínhngụykhiêngthithểmộtlínhNhậtđãđượcbócứng,vàsaucùnglàhaitênlínhNhậtápgiảiônggiàLaHán,ngườiđầymáukhôngđivữngphảicóhaitênlínhngụyđidìuhaibên.Bốtôiđứngnépvàobà,bàômchặtlấybố.ViênsĩquanNhậtdắtchó,dừnglạiởbãiđấttrốnggầnchỗnhốtlừa,ngựa.Hơnnămchục

conchimtrắngtừdướisôngMặcThuỷvỗcánhbaylen,bayvàokhoảngtrờixanhbiếctrênđầumọingườiđangđứng,rồilạirẽvềphíađông,bayvềhướngmặttrờióngánhnhưvàng.Bốnhìnthấyđàngiasúc,bẩnthỉutrênbãi,nhìnthấyhaiconlađencủanhàmìnhđangnằmtrênđất.Mộtconđãchết,trênđầunócòncắmchiếcxẻng.Caolươngrậpnátvàkhuônmặtđángyêu

củaconlamáuđennhuộmbẩnghêgớm.Cònconkiangồidướiđất,đuôiđầymáuquétxuốngđất,dabụngdàyrunlênbầnbật.Hailỗmũiphậpphồngpháttiếngnhưthổicòi.Bốvôcùngyêuquýhaiconlađennày.Bàđãtừngưỡnngực,caođềucưỡitrênlưngconla,bốcũngtrèolênngồi trong lòngbà,haingườicho lachạy trêncánhđồngcao lương, lachạysóc lênsócxuốngkhiến.haingườiđảođiđảolạixuýtngã.Vólaxinhxắnlàmtungbị';đường.Bốkhoáichílahétloạnxạ.Nhữngngườinôngdânđứngthưathớttrongruộngcaolươngtaycầmcuốchoặcmộtnôngcụnàođấy,giươngmắtnhìnkhuônmặttrắngtrẻoxinhxắncủabàtôi,nữchủhiệubuônmàtỏraghenghétcămgiận.Haiconlađentonhàtôi,mộtconchếtnằmcòngqueotrênđất,môimiệngnứttoác,hàm

răngto,vuôngvứctrắngbongđanggặmđất.Cònconkiatuycònđónhưngcònkhổhơncảchết.Bốnóivớibà:-Mẹơi,conlanhàta?Bàtôivộibịtmiệngbốtôi.ThithểcủatênlínhNhậtđượcđặttrướcmặttênsĩquanNhậtđeokínhdắtchó.Haitênlính

ngụylôiôngLaHánđầymáumeđiđếnchiếccộtbuộcngựa.BốvẫnchưanhậnraôngLaHán.Bốchỉthấyđólàmộtquáivậthìnhngườibịđánhđậpnhừtử!Đầuônglúcvẹosangbêntrái,lúcvẹosangbênphải,máutrênđầuvẫnrirỉchảyxuốngđất

nhưbùnbóngloángởvensông,bịmặttrờilàmkhônứtnẻnhưchânchim.Haichânôngkhuakhoắngtrênmặtđất,vẽlênđấtnhữngvậtvòngvèogẫykhúc.Mọingườilặnglẽcocụmlạibốcảmthấybàntaybàấnmạnhxuốngvaimình.Tấtcảmọingườiđềutrởthànhthấpbé,ngườithìmặtlấmđấtvàng,ngườithìmặtlấmbùnđen.Cómộtlúctiếngchimbỗngimbặt,ngherõtiếngthởphìphòcủaconchó,vàtiếngrắmcủaviênsĩquanNhậtdắtchó.Bốnhìnthấytênlính.ngụylốiconquáivậthìnhngườiđếntrướcmộtcáicộtbuộcngựakhácao,hắnthảtay,conquáivậtnhưmộtđốngthịtróchếtxươngđổsụpxuốngđấtBốthấtthanhkêu:-ÔngLaHán!Bàlạibịtlấymồmông.ỞdướicộtôngLaHántừtừđộngđậy,trướctiênôngchổngmônglên,tạothànhhìnhchiếc

cầucong,rồihaiđầugốiquỳ,haitayápxuốngmặtđất,đầu.ngẩnglên.Mặtônglãosưngmọng,đôimắtnhưhaikẽhởnhỏ,haitiasángxanhsẫmphátratừtronghaikẽmắtấy.BốđứngđốidiệnvớiôngLaHán,bốtinrằngônggiànhấtđịnhlànhìnthấymình.Khíquảntronglòngngựcbốđậpphìnhphình,khôngrõlàkinhsợhayphẫnnộ.Bốmuốngàothậtto,nhưng..taybàtôiđãbịtchặtlấymiệngông.ViênsĩquanNhậttaydắtchóquáttháomọingười.MộtngườiTrungQuốctóchúicua,dịch

lờiviênsĩquanNhậtchomọingườinghe.Bốkhôngngheđượchếtlờicủatênthôngngôn.ôngbịbàbịtmiệngchặtđếnnỗi,mắthoa

lêntaikêuongong.HaingườiTrungQuốcmặcáođenlậthếtquẩnáoôngLaHán,đoạntróiôngvàocọcgỗ.Tên

sĩquanNhậtkhoátkhoáttay,lạihaithằngmặcáođendẫnTônNgũ,ngườitrongthônchúngtôivàcũnglàmộttaymổlợnnổitiếngcủavùngĐôngbắcCaoMật,từtronglángỗđira,bọnchúngvừađivừađẩytênđồtể.TônNgũngườithấpbé,mìnhnungnúcnhữngthịt,bụngnhưcáitrống,đầutrọclonglóc,

mặtmũiđỏlừKhoảngcáchgiữahaiconmắttíhírấtngắn,mắtchìmsâuởhaibênmũi.Taytráihắncầmcondaobầu,tayphảixáchthùngnướclã,lẩmbẩmđitớitrướcmặtônggiàLaHán.Viênthôngngônnói:-Quanlớnbảo,rócchokhéo,róckhôngkhéosẽchochóbéc-giêcắnmày.TônNgũvângvângdạdạ,mímắtchớplialịa.Hắnngậmcondaovàomiệng,nhấcthùngnướcdộilênđầuôngLaHán.Bịdộinướclạnh,

ôngLaHánbỗngngẩngđầulên,nướcmáuchảyxuốngmặt,xuốngcổ,chạyxuốngchânbẩnngầu.Mộttênđốccôngxáchmộtthùngnướctừsônglên,TônNgũlấpmiếnggiẻráchnhúngvàonước,lausạchsẽngườiôngLaHán.Hắnlauônggiàxong,ngoáymôngđít,nói:-Ônganhạ...ÔngLaHánnói:-Ngườianhem,hâyđâmchotamộtnhát.Ởdướisuốivàngtasẽkhôngquênânđứccủa

ngườianhem.ViênsĩquanNhậtgầmgừlênmộttiếng.Viênthôngngônnói:-Maulàmđi!TônNgũbiếnsắc,thòngóntaydùiđục,nắmlấytaiônggià,nói:-Ônganhđànemkhôngcócáchgì...BốnhìnthấycondaocủaTônNgũthiếnvàotaiônggiànhưcưacâygỗvậy.ÔngLaHánkêu

rốnglênkhôngngớt,mộtdòngnướcđáivàngkhèvọtratừgiữahaiđùiông.Chânbốrunlêncậpcập.MộttênlínhNhậtbưngđĩasứtrắngđiđến,đứngcạnhTônNgũ.TônNgũđạtchiếctaidàicủaôngLaHánvàochiếcđĩasứ.TônNgũlạicắtnốttaikiarồiđặtvàođĩa.Bốthấyhaichiếctaiởtrongđĩavẫncònrunrẩyvàđậpmạnhvàođĩaphátratiếngkêupinhpinh.TênlínhNhậtbêchiếcđĩasứđichầmchậmquatrướcmặtbọndânphuvàtrẻgiàtraigái.

Bốthấyđôitaiđẹpcủaônggiàđãtáinhợt,nhưngvẫnnhảynhảyởtrongđĩa.TênlínhNhậtbêđĩataiđếntrướcmặtviênsĩquanNhật,tênnàygậtgậtđầu.Rồihắnđặt

đĩataikiabêncạnhcáixáclínhNhật,đứngimlặngchốclát,đoạnlạibêđếnđặtdướimõmconchóbéc-giê.Conchóbéc-giêrụtlưỡilại,chiếcmũinhọnvàđenngửingửihaicáitai.Nóbêđầu,rồilại

thèlưỡira,ngồixuốngđất.TênthôngngônnóivớiTônNgũ:-Này,cắtnữađi?TônNgũđivòngquanhtạichỗ,miệnglẩmbẩmnhữnggìkhôngrõ.Bốthấyhắnmặtđầymồ

hôi,mắtchớplialịanhưcongàmổthóc.ChỗcuốngtaibịcắtcủaôngLaHánchỉchảymấygiọtmáu.Mấttaibộmặtônggiàtrởnêntrầntrụikỳdị.TênsĩquanNhậtlạigàolênmộttiếng.Tênthôngngônnói:-Cắtmauđi!TônNgũcúixuống,đưadaocắtbộphậnsinhdụccủaôngLaHán,đặtvàochiếcđĩasứtên

línhNhậtđangcầm.TênlínhNhậtgiơhaicánhtaycứngcápra,haimắtnhìnthẳng,nhưmộttượnggỗđiđếntrướcđámdânchúng.Bốcảmthấyngóntaylạnhgiácủabànhúnsâuvàobảvaiông.Tên.línhNhậtđặtchiếcđĩatrướcmặtconchóbéc-giê,nóngậmlấyrồilạinhảra.ÔngLaHángàothétdữdội,tấmthângầygiơxươngdẫydụarấtmạnhtrêncộtbuộcngựa.TônNgũquẳngdaođiquỳxuốngđất,gàokhócrấtto.ViênsĩquanNhậtthảgiâydara,con

chóbéc-giêlaođến,haichântrướcnóchồmlênvaiTônNgũ,nhehàmrăngnhọnhoắttrướcmặtTônNgũ.TônNgũnằmlănrađất,haitayômlấymặt.ViênsĩquanNhậthuýtsáo,conchóbéc-giêkéolêdâydachạytrởlại.Tênthôngngônquát:-Cắtmau!TônNgũbòdậycầmlấydao,bướcthấpbướccaođiđếntrướcmặtôngLaHán.ÔngLaHánngoácmồmchửilớn,tiếngchửicủaônglàmchotấtcảmọingườingẩnglên.

TônNgũnói:-Ônganh...Rángchịunhé...ÔngLaHánphùngmáphunmáuvàomặtTônNgũ.-Cắttiênsưmày,cắtđi.TônNgũlạicầmlấydao,tiếptụclộtdabắtđầutừvếtthươngtrênđầuônglộtxuống,tiếng

daokêusoànsoạtHắnlộtrấttỉmỉ.DađầuôngLaHántụtxuống.Lộrađôimắttímxanh.Lộratừngtảngthịt...Bốkểvớitôirằng,saukhidamặtbịlộthếtcáimồmkhôngthànhhìnhcáimồmcủaôngLa

HánvẫnphátranhữngtiếngỒồ;từnggiọtmáuđỏtươivẫntừtrênđầugiỏxuống.TônNgũkhôngcònlàconngườinữa,hắndùngdaođiệunghệthế,lộtcảtấmdangườimàkhôngsótmộtchỗnào.ônggiàbịlộthếtdabiếnthànhmộtcụcthịt,ruộtởtrongbụngchuyểnđộngcovàorãnra,từngđànnhặngxanhbaykíntrời.Đànbàcongáiđềuquỳxuốngđất,khócđộngtrờidậyđất.Đêmhômấytrờiđổmưato,rửasạchvếtmáutrênbãibuộcngựa,xácvàdacủaôngLaHánbiếnđâumất.TinxácôngLaHánbiếnmất truyềnđi trongxóm.một truyềnmườimườitruyềntrăm,đờinàytruyềnđờikhác,vàbiếnthànhmộtcâuchuyệnthầnthoạiđẹpđẽ.

***‘Nếuhắndámtrêutứclão,thìlãolấysọhắnlàmnồiđựngnướcđáichomàxem".Mặttrời

càngcaocàngnhỏ,toảnắngsángtronglàmkhônhữnggiọtsươngtrênngọncaolương,từngđànvịttrờibayđi.NgườicủachiđộiLãnhvẫnchưatới.Trênđườngcái,thỉnhthoảngcóconthỏrừngchạyqua,ngoàirakhôngcònmậtđộngvậtnàonữa.Vềsaucóthêmconcáomàulửađỏlấmlelấmlétchạyqua.TưlệnhTừchửichiđộitrưởngLãnhxong,hét:-Thôiđứngdậy!TámphầnmườilàchúngtamắclừathằngLãnhmặtrỗchóchếtrồi?Cácđộiviênnămphụcmãimệt lắmrồi, chỉmong lờinóinàycủaTư lệnhTừ.Lệnhvừa

truyềnra,tấtcảmọingườiđềuđứngcảdậy.Ngườithìngồitrênđêđánhlửahútthuốc,ngườithìđứngtrênđêrasứcmàdặnđái.Saukhitrèolênbờđê,bốvẫncònnhớđếnnhữngchuyệnnămngoái.Chiếcđầubịlộthếtda

củaôngLaHánvẫnkhôngngừnghiệnratrướcmắtbố.Mọingườibỗngnhiênkéoồra,làmđànvịttrờikíchđộngbaycảra,rồilạiđậuxuốngvensôngxaxa,chúngđilắclư,lôngbiếclụcvàlôngvàngnâulấploángtrongbụicỏ.AnhcâmxáchmãtấucủaanhtavàsúngbộbinhcủalãoDươngđiđếntrướcmặtTưlệnh

Từ.Sắcmặtanhcâmkhôhéo,conngườimắttrốra.Anhgiơtaychỉmặttrời:mặttrờihửnglênởphíađôngnam;hạtaychỉconđường:đườngvắngtanh;anhcâmchỉvàobụng,kêu"bebe",rồivungcánhtaychỉthẳngvàohướngtronglàng.TưlệnhTừtrầmngâmmộtlúc,nhìnvềphíanhữngngườiởphíatâyđườngcái,hét:-Tấtcảđếnđây!Cácđộiviênvượtquađường,tậphợptrênbờđê.TưlệnhTừnói:-Hỡicácanhem,thằngLãnhmặtrỗmàcảganlừata,tasẽ.đậpvỡsọhắnra!Trờicònchưa

sángrõ,đợimộtlátnữa,đợiđếntrưamàxeđịchkhôngđến,thìchúngtalaovềđầmnhàhọĐàmđểtínhsổvớithằngLãnhmặtrỗ.Anhemhãyvàoruộngcaolươngnghỉngơi,tôisẽsaiĐậuQuanđigiụccơm.ĐậuQuan!BốnghểnhmặtvềhướngTưlệnhTừ.TưlệnhTừnói:-Vềbảomẹconlàmítbánhtrángđếntrưaphảimangra.Bảomẹcontựđưađến!Bốtôigậtđầu,xốclạiquần,giắtkhẩubrô-ninhvàocạpquần,chạynhưbayxuốngchânđê,

hướngvềphíabắcconđườngchạymộtđoạn,rồiluồnvàotrongruộngcaolương,chạyvềphía

tâybắc.Bốnhưbơitrongbiểncaolương,bắtgặpmấyxươngsọla,ngựahìnhchữnhật.ônglấychânđámộtphát, từ trongsọ lòi ramấyconchuộtđồngđuôingắn lông lởmchởm,nhưngkhôngsợhãimấynhìnông,rồilạichuitọtvàotrongsọ.Bốlạinhớtớihaiconlađentocủanhàmình,nhớđếnsaukhiconđườngđãđắpxonglâurồi,mỗilầnnổigióđôngnam,ởtronglàngvẫncònngửithấymùixácchếtđếnghêngười.TrongsôngMặcThuỷ,nămngoáitừngnổilênmấychụcxácngựalatrươngphềnhrữanát,chúngdạtvàochỗnướccạnmọcđầycỏởvensông.Bụngcácconngựaconla,nắngrọilàmtrươngphềnh,rồibỗngnứttoácra,ruộtnổilềnhphềnh,tiếtrathứnướcmàuxanhsẫm,chảyvàosôngMặcThủy.

5.Khibàtôivừatrònmườisáutuổi,cụtôibèngảchoĐơnBiểnLangđứaconmộtcủamộttài

chủnồitiếngtênlàĐơnĐìnhTúởquêhươngĐôngbắcCaoMật.NhàhọĐơnchuyênnghềnấurượubằngnguyênliệucaolươnggiárẻ,rượuchấtrấtngon,nổitiếngkhắpvùnghàngtrămdặm.ĐịathếquêhươngĐôngbắcrấttrũng.thườngbịnướcmưathutrànngập,giốngcâycaolươngthâncao,chốngđượcúng,đượctrồngởkhắpnơi,nămlàocũngđượcmùa.SởdĩnhàhọĐơngiàucónhấtvùng,làvìgiácaolươngquárẻ.BàtôilấyđượcĐơnBiểnLanglàniềmvinhhạnhcủacụngoạitôi.Bấygiờ,cóbiếtbaonhiêungườimơướcđượckếthônvớinhàhọĐơn,mặcdùcótinđồnĐơnBiềnLangmắcbệnhhủi.ĐơnĐìnhTúlàmộtlãogiànhỏthó,khôkhôngkhốc,đằngsaugáyvắtvẻomộtcáiđuôisamnhỏcũngkhôkhôngkhốc.Nhàôngtatiềnbạcđầynươngmàănmặclạiráchrưới,lạicònbuộcmộtcáigiâyrơmngangbụngnữachứ!BàtôilàmdâunhàhọĐơnlàdotrờiđịnh.Hômấybàtôiđangchơivuivẻvớicácthiếunữtócdài,chânnhỏởbêncạnhcộtđu.Hômấylàtiếtthanhminh,đàohồngliễuxanh,mưabụiphấtphơmặtainấyđềunởđẹpnhưhoavìlàcongáiđượcgiảiphóng.Bàtôilúcấycaomộtmétsáumươinặngsáumươikýlô,mìnhmặcchiếcáovảingoạihoanhỏ,chiếcquầnlĩnhmàuxanh,cổchânquấnkhănlụamàuđỏthẫm.Domưabụi,bàtôiđiđôihàihoađãđượctẩmhơnchụclầnbằngdầucâyđồng,bướcđikêusộtsoạt.Phíasaugáylàchiếcbíutóctođenbóng,cổđeomộtchiếcxuyếnbạckhánặng.Cụôngtôilàthợkimhoànmà.Cụbàtôilàcongáimộtđịachủsasút,cụbiếtrằngchânnhỏcóýnghĩato lớnđốivớingườicongáinhưthếnào.Bàtôichưađượcsáutuổiđãbắtđầubóchân,mỗingàybómộtchặt.Mộtmảnhvảidàihơnmộttrượng,cụbàtôidùngđểbóchặtlấychânbàtôi,làmchocácngónchânkhôngpháttriểnđược,trôngrấtthảm!Mẹtôicũngchânnhỏ,mỗilầnnhìnthấychânmẹ,lòngtôiđauđớn,nhữngmuốnhétlên:"Đảđảochủnghĩaphongkiến!Chânngườiđượctựđomuônnăm!".Bàtôichịuhếtcựckhổ,cuốicùngbóthànhgótsauvàngbatấc.Mườisáutuổinămấy,bàtôiđãnởnangđầyđặn,xinhđẹpkhiđihaitayvungvẩy,thâneolắclalắclưnhưcâydươngliễubịgióthổi.Hômấy,ĐơnĐìnhTúxáchmộtgiỏphânđiquathôncủacụngoạitôi,trongnhiềuloạihoa,ôngtathấy'vừaýbàtôi.Bathángsau,mộtchiếckiệuđãđónbàtôiđi.Bàngồimãitrongkiệuhoabuồnbực,mắthoađầuváng.Mảnhvảiđỏtrùmđầuchomát

mắtbàtôi,vảihoabốcramùimốcrấtkhóchịu.Bàgiơtayvéntấmvảiđỏra-Cụbàtôidặnđidặnlại,cấmbàkhôngđượcvéntấmvảiđỏtrùmđầu-mộtchiếckiềngbằngbạctuộtxuốngcổtay,bànhìnthấyhìnhconrắnchạmởtrênchiếckiềng,lòngdạrốinhưtơvò.Gióấmthổivàonhữngcâycaolươngxanhbiếcmọcởhaibênđườngđấthẹp.TiếngchimgáykêucúccutừruộngcaolươngvọnglạiPhấnhoacaolươngmàubạctoảramùithơmthanhkhiết.Trêntấmrèmkiệuchetrướcmặtbàthêunhữngconrồng,conphượng,mảnhvảiđỏtrênrèmdochothuênhiềunămnênđãphaimàuxỉnlại,ởgiữaloanglổmộtvếtdầutotướng.Cuốihạđầuthu,ánhnắngbênngoàikiệuchóichang,bọnphukhuânkiệubướcđinhịpnhàngkhiếnchochiếckiệucũnglắclưtheo,dâydabòchưathuộcbuộckiệukêucótkét,rèmchekiệunhènhẹrungrinh,từngchùmtiasángvàtừnglàngiómátlọtvàotrongkiệu.Ngườibàđầymồhôi,timđậpnhưgõtrống,lắngnghetiếngbướcchânnhịpnhàngvàtiếngthởnặngnềcủaphukhuônkiệu,ởtrong'đầubàhiệnramộtcảmgiáclúcthì'lạnhlùngtrơnnhẵnnhưđásỏi,lúcthìnônnóngcồncàonhưsátớt.

SaukhibàđượcĐơnĐìnhTúđểýkhôngbiếtbaonhiêungườiđãđếnchúcmừnghaicụngoạitôi.Mặcdùbàcũngnghĩđếnnhữngngàysốngsungsướngphonglưunhưngmonghơnvẫnlàlấyđượcngườichồngcóhọc,biếtđiều,mặtmàythanhtú.Khingồitrongkhuêphòngthêuáocưới,bàtôiđãthêumộtbứctranhđẹpvềngườiôngtươnglaicủatôi.Bàtừngmongchóngđếnngàycưới,nhưngqualờicácbạngáinóilấplửngthìngheđâucậucôngtửhọĐơnbịbệnhhủi,lòngbàgiálạnh.Bànóinỗiloấyvớibốmẹ.Cụôngtôilấpliếmkhôngtrảlời,cụbàtôimắngcholũbạngáicủabàtôimộttrậnđạiýnóilàcáokhônglấyđượcnhoănliềnchênhochua.VềsaucụôngtôilạinóicôngtửhọĐơnhọcrộngbiếtnhiều,trắngtrẻođẹptrai.Bàtôihoangmang.khôngbiếtđâulàthậtlàgiả,nhưngsaunghĩlạitrongthiênhạkhôngcóbốmẹnàolạinhẫntâmvớicon.Cólẽbọn'bạnnóiliều.BàlạibắtđầumongsớmđếnngàycướiBàđangởđộtuổithanhxuânrạorựcnêncảmthấybuồndadiếtvàcôđơnlạnhlẽo.Bàướcaođượcnằmtronglòngngườiđànôngấmápđểchotiêutannỗibuồnvàcôquạnh.Ngàycướicuốicùngđãđến.Bàbịđưalênchiếckiệulớnbốnngườikhiêng,kènlớnkènnhỏthổinghethêthảmởtrướcvàsaukiệu,bàkhôngcầmđượcnướcmắt,đểnótựchảyxuốngmá.Khikiệuđượckhiêngđi,lửnglơnhưcưỡimâycưỡigió,thợkènlườibiếngvừarakhỏilàngkhôngxađãngừngthổi,bướcchâncủaphukhiêngkiệubỗngtrởnênnhanhhơn.Mùithơmcủacaolươngthấmsâuvàolòngngười.Chimlạthúquýtrongcánhđồngcaolươnghótvéovontrầmbổngkhitừngtianắngrọivàotrongkiệu,thìhìnhbóngngườichồngcủabàrõdầnlên.Lòngbànhưbịkimchâm,đauđớnvôcùng.Trờiơi,hãycứucon?Lờicầukhẩnởtronglòngbàkhiếnmôihồngmấpmáy.Trênmôibà

cómộtlớplôngtơmềmmại.Bàxinhtươirựcrỡ,hồnghàonõnnà.Lờinóithầmcủabàbịváchkiệuvàvảirèmnặngnềhúthếtsạchtrơn.Bàđặtmảnhvảitrùmđầumềmmạivừabịxéđặtlênđầugối.Theotụclệxuấtgiá,trờirấtnóng,bàvẫnphảimặcáobông,quầnbôngmới.Phíatrongkiệusứtsẹodơbẩn.Nónhưchiếcquantài,khôngbiếtđãnhốtbaonhiêucôdâu,biếnthànhxácchếtkhônghồn.Tấmđoạnvàngchetrênváchkiệuđầynhữngvếtdầuố,-cónămconnhặngxanh,thìcóbaconbaylượnongongtrênđầubà,cònhaiconđậutrênrèmkiệu,chânđenxoaxoađôimắtsángbóng.Bàbuồnquá,nhẹnhàngdùngbànchânnhọnnhưcáimăngchọcthủngrèmđểnhìntrộmrangoài.Bànhìnthấynhữngcặpgiòcủaphukhiêngkiệuquáốngquầnlụarộngcủahọ,nhữngbànchântobèđigiàybệnbằngđay.Bướcchânrầmrậpcủahọhấttungbụi.Bàđoánthânhìnhhọphảilựclưỡnglăm.Khôngkìmđược,bàdichuyểngótchânnhoàimìnhvềphíatrước.Bànhìnthấyđònkhiênggỗhoèmàutímnhẵnbóngvàđôivairộngcủaphukhiêngkiệu.Haibênđường,caolươngliềnmộtgiảinhưmộttấmphản,xôđếnxô lại.Nhữngbôngcao lươngmàuxanhnhạt,hạtchưamẩybôngnàocũnggiốngbôngnào.Caolươngmênhmôngvôtận,trôngnhưdòngsôngđangchảyràorạt.Đườngcónhữngchỗrấthẹp,lácaolươngbámđầyrệpcọvàokiệunghesộtsoạt.Từthânthểngườiphukiệutoảramùimồhôichua,bàhítlấyhítđểmùivịcủađànông,

tronglòngbàchắcchắnlànổilêntừngcơnsóngxuântình.Khikiệuđiquahàngphố,phukiệuđềubướcchữ"bát"gọilà"dạophố".Sởdĩ làmnhưvậymộtmặtlàcốlàmvừalòngchủ,đểđượcthưởngnhiều tiền;mặtkhác làđể tỏraphongđộnghềnghiệpđẹpđẽ.Khi "dạophố"bướcđikhôngnhịpnhàngkhôngphảilàhảohán,tayphảivịnvàođònkiệukhôngphảilàhảohán.Phukiệu lànhnghề,hai tayđềuchốngnạnh,bướcđinhịpnhàng,nhịpkiệu lắc lưphảikhớpvớitiếngkènvéovoncủacáctaythợthổikèn,phải làmsaochomọingườicảmthấyđượcđằngsaubấtcứmộtthànhcôngnàocũngphảitrảiquakhổluyệncôngphu.KiệuđiđếncánhđồngBìnhXuyên,thìcácphukiệubắtđầuđichệchchoạc,mộtlàđểchonhanh,hailàđểtrêucôdâu.Cócôdâu,bị.kiệulắcmạnhquánônoẹbừabãilàmbẩncảáohoa,hàithêu;phukiệuthấycôdâunônẹolấy' làm.khoáitrá.Nhữngngườicontraitrẻtrungkhoẻmạnhnày,thấymìnhkhiêngkiệuchongườitahưởngsungsướnglàmộtsựhysinh,tronglòngnhấtđịnhlàxótxa,nênhọmớitrêutứccôdâu.Trongbốnngườikhiêngkiệuchobàtôihômấy,cómộtngườiđãtrởthànhôngtôi.Ônglà

TưlệnhTừChiếmNgao.Bấygiờ,ôngvừahaimươituổi,làngườigiỏigiangnhấttrongđámphunhàĐơncủaquêhươngĐôngbắc.CácchàngtraicùnglứanhưôngtôiđềucótínhcáchrõràngnhưcaolươngcủangườiĐôngbắc,vùngCaoMật,hậusinhhènkémchúngtôikhôngbìđược.Quycáchlúcbấygiờ,phukiệutrênđườngtrêughẹocôđâuchẳngkhácgìbọnthợnấu

rượuđượcuốngrượunóng,côdâulàconvua,contrờithìhọcũngcứtrêunhưthường.Lácaolươngquệtvàokiệukêusộtsoạt.Từtrongđámruộngcaolươngxaxa,bỗngvẳnglại

tiếngkhócthảmthiết,làmmấtđivẻđơnđiệudọcđườngđi.Tiếngkhócvàtiếngcủabọnthợkènsaomàhoànhịpthế.Bàliềnnghĩtiếngnhạcthêlươngnàynhấtđịnhlàđámthợkèncốýthổiđây..Bàlấychânhấttấmrèmcửanhìnthấytấmlưngtrầnđẫmmồhôicủamộtphukiệu,bàlạinhìnthấyrõhơnđôichân_mìnhđihàithêuhoatomàuđỏ.Đôichânvừanhọnvừagầytrôngrấtthảmthương.ánhsángtừbênngoàirọivàochiếulênđôichân,trôngchúngnhưhaicánhhoasen,chúnglạicànggiốngđôicávàngđanglặnởđáynướctrongvắt:Haigiọtnướcmắtnhỏlonglanhnhưhaihạtcaolươngứaratừđôimimắtbà,lănxuốngmáchảyvàomép..Lòngbàvừa.buồnvừakhổ,hìnhbóngôngchồngđượcmôtảnhonhã,phonglưunhưcácnhânvậttrongkịchđãbịnướcmắtlàmmờđivàmấthẳn.BàsợhãitưởngtượngrabộmặthủighêtởmcủaBiểnLangnhàhọĐơn,lòngtêtái.Bànghĩ:Lángọccànhvàng,mặthoadaphấn,phonglưudịudànglẽnàolạiđểchomộttênhủichiếmđoạthưởngthụ.Nếuđúngnhưvậythìthàchếtcònhơn.Tiếngkhócthêthảmtừtrongruộngcaolươngvọnglạingherõtừngcâu:‘’Trờixanhơi,trờixanh-ôngtrờiđẹpđẽsắcmầuơi-Ngườihạianhtôichếtmấtrồi-Trờixanhlàmhạiđờiem".Tôikhôngthểkhôngnóichobạnđọcbiếtrằng,nhữngngườiđànbàquêhươngĐôngbắc.vùngCaoMậtchúngtôikhóccũnghaynhưhátvậy:Nămdân.quốcthứnhất(tức1911 -ND), chuyệnTrìnhTiền "Chuyên _ gia nghiên cứu tiếng khóc" của họKhổngPhu tửhuyệnKhúcphụtừngđếnđâyhọcđấy.Ngàycướimàgặpngườivợkhócchồng,bàcảmthấyđólàđiềudữ,lòngđangtrĩunặnggiờcàngtrĩunặnghơn.Lúcấy,cómộtphukiệumởmiệngnói:-Emgáingồikiệuơi,nóichuyệnvớicácanhmấycâunào!Đườngxáxaxôi,buồnthấymồ!Bà. vội vàng cầm lấymảnhvải đỏ trùm lênđầungón chânđang vạch rèmvải cũngnhẹ

nhàngrụtlại,trongkiệulạitốiđennhưmực.-Hátmộtbàichocácanhngheđi,cácanhkhiêngemmà!Thợthổikènnhưtỉnhmộng,thổirộnlênởphíasaukiệu.Kènlớnthổi:-Toetoe-toetoe!-Tòtoe-tòtoe.Điphíatrướckiệu,cácngườibắtchướctiếngkèn.Đằngtrướcđăngsau

kiệu,vanglêntiếngcườikhảố.Ngườibàđầmđìamồhôi.Trướckhibướclênkiệu,cụbàtôidặnđidặnlạibàtôi,dọcđường

tuyệtnhiênkhôngđượchémiệngchuyệntròvớiphukiệu.Bọnhọ,thợkèncũngnhưphukiệnđềulànhữngbọnxấuxa,quỷquái,làmđủmọichuyệnbậybạ.Bọnhọlắckiệumạnh,đítbàngồikhôngyên,haitayphảinắmlấyvánngồi.-Khôngmởmiệnghả?Lắc!Lắckhôngralờithìphảilắcvãinướcđáinóra?Chiếckiệubâygiờnhưconthuyềnnhỏgiữasónggió,bàgắnghếtsứcnắmlấy.vánngồi,hai

quảtrứngănbuổisángđanglộnlênởtrongbụng,đànnhặngbayvovobêntai,cổhọngbàrấtkhóchịu,mùitanhcủatrứngđưalênmiệng,bàmímchặtmôi.Khôngđượcnôn,khôngđượcnôn!Bàtựralệnhchomình,khôngđượcnôn.Ngườitanóinônrakiệulàđiềudữnhất,nônrakiệu,thềhếtđờisẽbấthạnh...Lờinóicủabọnphukiệumỗilúcmộtkhảố.'Bọnhọ,kẻthìrủacụôngtôilàtiểunhân,thấy

tiềnthìsángmắtra,kẻthìnóichẳngkhácgìhoathơmcắmvàobãicứttrâukẻthìnóiĐơnBiểnLanglàthằnghủichảymủvàng.Họnói,đứngởngoàisâncũngcóthểngửithấymùithốicủathịtrữa,trongsânnhàhọĐơn,nhặngxanhbaythànhđàn...-Côemơi,chớđểchothằngĐơnBiểnLangnómóvàongười,nómàmóvào,ngườiemcũng

thốirữarađấy!Kènlớn,kènnhỏthổi lúcto lúcnhỏ.Mùitrứngtanhcàngbốclêndữdội,bànghiếnrăng

mímmôi,cổhọngnhưcónắmđấm,đangnện,bàkhôngnhịnđượcnữa,vừahámồm,bènnônthốcnôntháorarèmkiệu,nămconnhặngxanhhaynhanhnhưviênđạnlaođếnbãinướcvừanôn.-Nônrồinônrồi, lắcmạnhvào!-Bọnphukiệuhòhét.-Lắcnữa,sớmmuộnthếnàorồi

cũngphảimởmiệngthôi.

-Cácanhơi...thachoem.Bàtôivừaọevừanóimộtcáchkhónhọc,nóixong,bàkhócoàlên.Bàcảmthấymìnhbịoanức,bàthấytiềnđồđentối,suốtđờikhôngthoátđượcbểkhổ.-Ôibố,ôimẹ,bốthamtiền,mẹnhẫntâm,bốmẹhuỷdiệtđờicon.Bàkhócrốnglên,conđườngnhỏtrongcaolươngrungđộng.Bọnphuthôikhônglắckiệu

nữa,bọnthợkèntheođómăntàncũngthôikhôngthổinữa.Chỉcònlạicótiếngnấccủabà,rồitiếngsáobithảmnứcnởtheotiếngkhóccònhayhơncảtiếngkhóccủangườicongái.Bàthôikhócđểlắngnghetiếngsáo,nhưngheâmnhạctừthiênquốcvọngtới.Mặtbàsonphấnphôipha,nướcmắtlãchã,trongtiếngnhạcbiái.bànghethấytiếngcủasựchếtngửithấymùicủasựchết,nhìnthấymôi.đỏthẫmnhưcaolươngcủathầnchếtvànụcườivàngnhưngôcủathầnchết.Phukiệulặngim.khôngnói,bướcchânnặngnề.Tiếngnấcnghẹncủangườibấthạnhtrong

kiệu,vàtiếngsáophíasaukiệulàmchohọ.lòngdạrốibời,bồnchồnlongại.Đitrênconđường'nhỏtrongruộngcaolươngnày,khôngcòngiốngđoànđirướcdâunữa,màgiốngnhưcuộcđưađám.Ngườiphukiệuởphíatrướcchânbà-tứclàTừChiếmNgao,ôngtôisaunàyôngcómộtdựcảmkhôngbìnhthườngnónhưmộtngọnlửarựccháychiếusáng.conđườngtươnglaicủaông.Tiếngkhóccủabàtôi,đãgợilêntìnhthươngsớmtiềmẩntronglòngông.Giữađườngphukiệudừnglạinghỉ,kiệuhoachạmđất.Bàtôikhócngấtđi,vô.tìnhđểlòi

mộtchiếcchânnhỏrangoàikiệu.Phukiệunhìnthấycáichânnhỏxinhxắnmịnmàng,bấtchợthồnsiêuváchlạc.TừChiếmNgaođitới,cúixuống,khẽkhàng,nhẹnhàng,nắmlấybànchânnhưcầmconchimnhỏchưađủlôngcánh,nhènhẹđẩyvàotrongkiệu.Ngồiởtrongkiệu,bàxúcđộngvềcửchỉdịudàngấy,bàrấtmuốnvénmàuche,nhìnxemngườithanhniêndịudàngkialàngườinhưthếnào.Tôinghĩ,nhânduyênxangàndặmmộtsợichỉselạilàxong,tìnhduyêncủaconngườilà

trờiđấttácthànhnên.Đấylàchânlýkhôngthểnàotựchọnđược.Donắmlấybànchânbàtôi,lòngTừChiếmNgaotrỗidậymộtlinhcảmvĩđạivềmộtcuộcsốngmớisángtạo.Từđó,cuộcsốngcủaôngthayđổihoàntoàn,vàcũnghoàntoànthayđổicuộcsốngcủabàtôi.Chiếckiệulạilênđường,tiếngkènrítlênnhưtiếngvượnhú,rồitắtngấm.Giónổi,gióđông

bắc,trêntrờiđườngđámmâyvầnvũchekínánhmặttrời,trongkiệucàngtrởnênuám.Bànghethấytiếnggióthổi,caolươngkêuxàoxạcđủđọt.Sóngcaolươngrậprạp,vangmãiraxa.Bànghethấytiếngsấmvanglêntừhướngđôngbắc.BọnphukiệudồnchânchạykiệucòncáchnhàhọĐơnbaoxa,bàkhôngbiếtbàbâygiờnhưcondêbịtrói,cànggầnđếnchỗchết,lòngcàngbìnhtĩnh.Từtrongngực,bàrútramộtcondaosắc,cóthểlàchuẩnbịchoĐơnBiểnLangvàcũngcỏthểlàchuẩnbịchomình.ChuyệnkiệuhoabàtôibịcướpởđầmConCócnóchiếmmộtvịtríđángkểtrongtruyềnthuyếtcủahọhàngnhàtôi.ĐầmConCóc]àcáiđầmnhỏtrongcáiđầmlớn,đấtrấtmàumỡ,nướcđầyđủ,caolươngmọctốttươiKiệuhoabàtôiđiđếnđây,ánhchớpđỏnhưmáuxéngangbầutrờiđôngbắc,mộttiasángvàngmàumơchuitừtrongđámmâyđenvẹtrachiếuxuốngđườngBọnphuthởphìphò,nóngquámồhôinhễnhại.ĐiđếnđầmConCóc,khôngkhínặngnề,caolươngbênđườngđenhầuánh,khôngnhìnthấygốc,cỏhoadạitrênđườngnhưmọcnghẽncảlốiđi.Rấtnhiềucúcthửxa,cọngnhỏvàdàivươnlêntrongđámcỏ,nổranhữngbônghoamàutía,lam,hồng,trắngbốnmàu.Trongđámruộngcaolương.Ởxa,tiếngcóckêuranlên,tiếngconcànhcạnhkêuthêlương,tiếngcáokêukéodài.Ngồitrongkiệu,bàbỗngcảmthấylạnhngười,dadẻnổigaiốcBàcònchưarõchuyệngìthìnghethấyphíatrướckiệucótiếngngườiquátto:-Maunộptiềnmãilộ!Timbàgiậtthótmộtcái,khôngbiếtlàbuồnhayvui,trờiơi,gặpphải"cướpnhétbánh"rồi!QuêđôngbắcvùngCaoMật,thổphỉđôngnhưrươi,bọnchúngđilạibấtthườngnhưconcá

trongruộngcaolương,kếtbèkéođảng,bắtlừacướpcủa,làmtấtcảmọichuyệntừdởđếnhay,nếucứđóibụnglàbắthaingười,giữmộtngười,thảmộtngười.Bắtngườiđượcthảvềthônbáotin,bắtphảimangđếnnhữngchiếcbánhtrángtotrộntrứnggàvàhành.Bọnchúngănbánh,dùngcảhaitayấnvàomồm,từđócótênlàbọncướpnhétbánh.-Maunộptiềnmãilộ!

Têncướpnhétbánhkiaquátthậtto.Bọnphudừnglại,lặnglẽnhìntêncướpđứnggìrạngchânra.Têncướpngườikhôngcao lắm,mặtbôiđầymựcđen,đầuđộichiếcnónbệnbằngcộngcao lương,mìnhkhoácchiếcáotơi.áo tơiphanhra, lộrachiếcáothâmnhiềucúcvàchiếcthắtlưngrộngbảncuốnnganglưng.Trongthắtlưngcộmlênmộtvậtbọcbằnglụađỏ.Têncướpđứngđèlênbọcđó.Trongphútchốc,bàthấychẳngcógìđángsợcả,chếtkhôngsợ,cònsợcáigì?Bàvénmàn

kiệulên,nhìntêncướp.Têncướplạihét:-Maunộptiềnmãilộ!Khôngthìôngnệnchochúngmàymộttrậnbâygiờ!Hắnvỗvỗvàocáibọclụađỏ.Thợkènmóctừtrong lưngranhữngchuỗitiềnđồngmàcụngoạiđãchohọ,rồinémra

trước.mặttêncướpPhukiệuhạkiệuxuống,cũngmócnhữngđồngtiềnđồngmáuxuống.Têncướpdùngchânvungọntiềnlạithànhđống,mắtcứnhìnchằmchằmvàobàtôitrong

kiệu.-Cácngườimaucútraphíasaukiệu,nếukhôngtaobắn.-Hắndùngtayvỗvỗvàocáivật

cồmcộmởnganglưng,quát.Bọnphuchậmchạpđivềphíasaukiệu.TừChiếmNgaođisaucùng,bỗngôngquaylại,hai

mắtnhìntrừngtrừngtêncướp.Phútchốctêncướpbiếnsắcmặt,taygiữchặtlấy.chiếcbọcvảiđỏbênlưng,thétlên:-Khôngđượcquayđầulại!Quaylầnnữataosẽbắn!Têncướptayvẫnđèlấyvậtởthắtlưng,chânbướcvộiđếntrướckiệu,thòtaynắnnắnchân

củabà.Bỗngbàtôicườilên,taytênkianhưchạm.phảilửa,rụtngaylại.-Xuốngkiệu,đitheota?-Hắnnói.Bàngồingayngắnbấtđộng,nụcườivẫnintrênkhuônmặt.-Xuốngkiệu!Bàcúingười,nhảyrakhỏikiệu,đứng.giữahỏacúcthỉxamọcđầyđường.Mắtphảibànhìn

têncướp,mắttráinhìnđámphuvàthợkèn.-Đivàotrongruộngcaolương!-Têncướpvừasờvàocáibọclụađỏởlưngvừanói.Bàđứngthảnnhiêntrênđất,ánhchớptrongmâyloésángcùngtiếngsấmùngùng,nụcười

sảngkháitrênmặtbàbịxérathànhnhiềumảnhkhiđứtkhinối.Têncướpgiụcbàđivàođámruộngcaolương,tayhắnvẫnđèlênvậtkiaởthắtlưng.Bànhìn

TừChiếmNgaobằngcặpmắtkhảngkhái,khíchlệ.TừChiếmNgaođi thẳng vềphía tên cướp, đôimôimỏng củaôngmím chặt thànhmột

đườngthẳngcươngnghị,haimép,cáithìvểnhlên,cáithìsệxuống.-Đứnglại?-Têncướphoảnghốtquát.-Đibướcnữataobắn!-Tayhắnđèlêncáivậtbọc

lụađỏởthắtlưng.TừChiếmNgaobìnhtĩnhtiếnvềphíatêncướp,ôngtiếnmộtbước,tênkialùimộtbước.

Mắttêncướpbỗnghoalên,từngdòngmồhôisángtrongtrắngbệchtừtrênbộmặtkinhhoàngchảyxuống.KhiTừChiếmNgaocòncáchhắnbabước,hắnxấuhổkêu lênmột tiếngquayngườichạy.TừChiếmNgaobayngười,nhằmtrúngmônghắn,đámộtcúrấtnhanh.Ngườitêncướpnằmbẹpdítrênngọncỏ,lướtđitrênhoacúcthỉxa,lănmấyvòng,chântaylảođảotrênkhôngnhưđứabéthơdại,cuốicùngrơitõmxuốngruộngcaolương.-Xincácvị,thatộichếtcho!Nhàtiểunhâncòncómẹgiàtámmươituổi,bấtđắcđĩmới

phảilàmcáinghềnày.TêncướpnằmdướitayTừChiếmNgaokêugàokhẩnthiết.TừChiếmNgaotúmlấygáyhắn,lôilạitrướckiệu,quẳngmạnhmộtcaixuốngđường,đoạn

nhằmcáimiệngđangvanxinkhôngngớtđámộtcú.Têncướpbènthétlên,mộtnửanhổđi,mộtnửanuốtvàotrongbụng,máumũichảyra.

TừChiếmNgaocúixuốnglụctìmcáivậtởtronglưngtêncướp,vứtmảnhvảiđỏđi,lòiramộtmẩugỗcongcong,mọingườiđềubàntánxìxàomãikhôngthôi.Tênkiaquỳdướiđấtvanlạyxinthaliênhồi.TừChiếmNgaonói:-Têncướpnàynóinhàhắncòncómẹgiàtámmươituổi.-Đoạnônglùiramộtbên,nhìn

bọnphu.vàthợkèn,nhưconchóđầuđànnhìnbàychóvậy.Bọnphuvàthợkènhòhét,laođến;vâylấytênkia,rồigiơnắmđấmlêngiángvàongườitên

cướp.Lúcđầutêncướpcònkêurélên,látsau,khôngnghethấynữa.Bàđứngbênđườngnghetiếng đấm tới tấp vào xác thịt tên cướp, liếc nhìn Từ ChiếmNgao, rồi ngẩng đầu nhìn tiachớp:ởchântrời,trênkhuôn.mặtbàvẫnnởnụcườirựcrỡ,caoquýnhưvàng.Mộtngườithợkènvungcáikènlên,nhằmđúngbụngtêncướp,chụpxuống,vànhloakèm

cắmphậpvàodathịttêncướp,rútmãimớida.Bụngtêncướpkêucùngcục,thânthểgâncốthắngiãnra,nằm'nhũnnhư.bánhởdướiđất.Mộtdòngnướcđỏtrắnglẫnlộntừvếtthươngsâuhoắmtừtừchảyra.-Chếtrồi?-Mộtthợkèn,xáchkènthổi,hỏi.-Đánhchếtrồi,cáicủanày,khôngchịuđượcđòn!Đámphuvàthợkèntáixanhtá.imét,tỏrahoảnghốt,lolắng.TừChiếmNgaongókẻchết,rồilạinhìn'ngườisống,khôngnóimộtcâu.ôngvặtítlácao

lươnggộtsạchđốngnôncủabàởtrongkiệu,rồilạigiơcáimẩugỗnhìnnhìn,lấymảnhlụađỏbọclạirồiquăngmạnhraxacụcgỗvượtđitrước,mảnhlụabọctụtlạisau,nhưcánhbướmlớnmàuđỏđỗxuốngruộngcaolương.TừChiếmNgaođỡbàlênkiệuvànói:-Sắpmưarồi,đimau!Bàxétấmmànchekiệu,nhétvàomộtgóckiệu,bàhítthởkhôngkhítựdo,ngắmnhìnvai

rộnglưngeocủaTừChiếmNgao.ôngđứngcáchkiệurấtgần,bàchỉviệcruỗichânmộtcáilàcóthểchạmvàodađầuông.Gióngàymộtmạnh,caolươngbịđầytrướcdồnsau,tạothànhnhữngcơnsóngbấttận,cao

lươngbênđườngthòđầuragiữađường,nhưuốncongngườichàobàtôi.Phukiệuchạynhưbaymàchiếckiệuvẫnêmả lạ thường,nhưchiếcthuyềncon lướttrênngọnsóng.ếchnháiphấnkhởikêuongong,đónchàocơnmưatomùahèsắpđổxuống,màntrờithấp,nặngnềnhìnxuốngkhuônmặtcaolươngmàuchì,từngánhchớpđỏrựcquấtlêncaolương;tiếngsấmdữdội,rungcảmàngnhĩ,nhưnglòngbàvẫn.khảngkhái,phấnchấn,nhìnchămchúcơnsóngxanhtạonênbởilàngióđenmàkhônghềbiếtsợ;mâyvầnvũchuyểnđộngcũngtạonênâmthanh,hướnggióthayđổi,caolươnglắclưbốnphía,đồngruộngcuồngloạn.Giọtmưahunghãnđầutiêndộixuốnglàmchocaolươngrunrẩy,làmchongọncỏrầurầu,làmchocátbụitrênđườngtụlạithànhđống,rồi lậptứclạivỡra, làmchođỉnhkiệukêulộpbộp;giọtmưađánhvàođôihàihoacủabà,đánhvàođầucủaTừChiếmNgao,xiênvàomặtbà.BọnTừChiếmNgaochạyvộinhưthỏmàvânkhôngtránhđượctrậnbãotáptrướcgiờngọ.

Mưaquậtđổbaonhiêucâycaolương,mưaràovùitrênkhắpcánhđồng,cócnháinấpdướigốccaolương,runrẩydatrắngbệch;lũcáongồichồmhỗmtronghangđộngtốiom,nhìnhạtmưatừlácaolươngrơixuống.Đườngxámauchóngbiếnthànhlầylội,cỏnằmdíxuốngđất,hoacúcthỉxavẫntỉnhtáongócđầuướtát.Quầnđenrộngthùngthìnhcủaphukiệudínhchặtvàodathịt,thânthểhọnênmảnhkhảnhdễcoi.DađầucủaTừChiếmNgaođượcnướcmưarửasạchbóngláng,trongconmắtcủabàtrôngnhưmộtvànhtrăngtròn.Quầnáocủabàcũngbịnướcmưalàmướt,lẽrabàcóthểtreotấmmànkiệulênchemưa,nhưngbàkhôngtreo,vàcũngkhôngmuốntreo.Quacửakiệusángloáng,bànhìnthấythếgiớibaolahùngvĩ,rốiloạn,khôngyên.

6.

Bốrẽcâycaolương,hướngvềphíaTâybắcquêhươngchúngtôi-màluồnthậtnhanh.Bòlênđượcconđườngđất,khôngcòncao lươngvướngchân, chạynhanhnhư thỏrừng,khẩusúngbrô-ninhnặngtrũilàmchogiâylưngbằngvảimàuđỏuốnthànhtrănglưỡiliềm.Súnglụcđậpvàoxươnghôngcủaông,tuyđauđớnnhưngôngthấymìnhđãtrởthànhchàngtraibiếtcưỡingựa,vunggươmrồi.Thôntrangcònởxaxa,đầuthôncócâycỏtrắngxumxuêumtùmđãsốnghơnmộttrămnăm,đónchờông.'Bốrútsúngra,cầmtrongtayvừachạyvừangắmnhìnbóngquạđenđẹpđẽchaođichaolạitrongkhôngtrung.Trênđườngphốkhôngmộtbóngngười,khôngbiếtconlừalônglá,chânquè,mắtmùcủa

nhàaibuộccạnhbứctườngđấtđãrụngvôivữa,conlừacúiđầuđứngbấtđộng.Trênhaiconlănbằngđáđểlộthiên,cóhaiconquạxanhthẫmđậutrênđó.Ngườitrongthônthườngtụtậptrênbãiđấttrốngtrướclònấurượucủanhàtôiởđâytừngđỏtrờiđỏđất,từngđốngcaolươngđỏnhàtôimuavề.Lúcbấygiờbàtôithườngcầmcáiphấttrầnđuôitrắng,kéolêđôichânnhỏxíu,đicoinhữngngườisayrượucủanhàtôi.Bàdùngđấugỗđểmuacaolương,mặtbàhồnghàorựcrỡnhưánhbanmai.Nhữngngườitrênbãiđấthướngvềphíađôngnam,nghengóngtiếngsúngvọngđếnbấtcứlúcnào.Mộtsốtrẻcontinhnghịchbằngtuổibốtôi,tuychântayngứangáy,nhưngcũngkhôngdámnghịchquấy.BốtôivàTônNgũ,ngườiđãđùngdaobầutrócdaôngLaHắn,từhaihướngkhácnhaucùng

điđếnbãiđấtSaukhibànviệcấy,TônNgũthầnkinhhoảngloạn,khoachânmúa.tay,mắtnhìntrừngtrừng,mồmthườnglắpbắp,ănnóilungtung,miệngnhổnướcbọttrắng,quỳxuốngđất,hét:-Anhơi,anh,anhơi,quantrênbắttôilàm,tôikhôngthểkhônglàm.Anhchếtrồilênthiên

đàng,cưỡingựabạch,ngồiyêngấm,mặclongbào,cầmroivàng...Ngườitrongthônthấyanhtathế,cũngbớtgiậnanhta.SaukhiđiênmấythángTônNgũlại

thêmchứngbệnhnữa.Saukhigàothétmộthồibỗngmồmanhtaméoxệch,nướcmũinướcmiệngcứchảyra,nóikhôngngherõnữa.Ngườitrongthônbảođólàtrờiphạt.Bốtôitayxáchkhẩubrô-ninh,thởhồnghộc,trênđầuđầyphấntrắng,bụiđỏcủacâycao

lương.TônNgũquầnáoráchbươm,nhầunát,chântráicứngđơ,chânphảimềmnhũn;đicànhắcvàotrongbãiđất,khôngaithèmquởhắn.Mọingườiđềunhìnbốhiênngangkhíkhái.Bàđiđếntrướcmặtbố.Bàmớihơnbamươituổi,tócbúitó,phíatrướctránmấysợitóc

uốncongrũxuốngnhưchiếcmànhthưacheánhsángmặttrời.Mắtbàvẫnlonglanhnhưnướcmùathu,cóngười.nóirượucaolươngnhuộmnềnđấy.Mườinămgiómưaquaycuồng,bàtôitừmộtngườicongáitrinhtiếtđãtrởthànhmộtthiếuphụphóngđãng.Bàhỏi:-Thếnào?Bốthởhổnhển,giắtkhẩubrô-ninhvàothắtlưng.-Bọngiặckhôngđếnà?-Bàhỏi.-ChiđộiLãnh,.đồchóchết,chúngtakhôngthachonóđâu!.–Bốnói.-Cóchuyệngìthế?-Bàhỏi.-Trángbánhtráng.–Bốnói.-Khôngnghenóiphảilàm.-Bànói.-Trángbánhtráng,chonhiềutrứnggàvàhànhvào.-Bọngiặckhôngđếnà?-Bàhỏi.-TưlệnhTừbảotrángbánhtrángvàbảobàđưabánhđi.Bànói:-Bàconơi,vềnhàobộttrángbánhđi.Bốquayngườiđịnhchạy,bịbàgiơtaykéolại,bànói:-ĐậuQuannóichomẹbiết,chiđộiLãnhlàmsao?

Bốrútbuộtkhỏitaybà,giậndữnói:-ChiđộiLãnhchẳngthấybóngvíađâu,cảTưlệnhTừkhôngthachohọđâu!Bốchạyđi.Bàdõitheobóngnhỏgầybécủabố,thởdài.Trênmảnhđấtrộnglớn,TônNgũ

đứngnghiêngnghiêng,ngóbàtrântrân,hắngiơtaychỉchỏ,nướcgiãichảyvòngquanhmiệng.BàkhôngđểýđếnTônNgũđivềphíacôgáimặttráixoanđangdựavàotường.Côgáimặt

tráixoancườisằngsặcvớibà.Khibàđiđếntrướcmặtcôgái,côtabỗngngồithụpxuống,haitaytúmchặtlấycạpquầnvàkêurélên.Đôimắtcôtasâunhưvựcthẳm,ánhlênmộtánhsángđiêndại.Bàvuốt.mặtcôta,nói:-LinhTử,cháungoanđừngsợ.CôLinhTửmườibảytuổi,làcôgáiđẹpnhấtthônchúngtôilúcbấygiờ.HồiđầuTưlệnhTừ

phấtcờchiêubinhtậpmã,tổchứclênđộiquânhơnnăm.mươingười.Trongđộiquâncómộtchàngtraimảnhkhảnh,mặcbộđồđen,điđôigiầydatrắng,mặttrắngxanh,đểbộtócdàiđen.NghenóiLinhTửyêungườithanhniênấy.AnhtanóigiọngBắcKinhrấthay,chưabaogiờcườilôngmàycorúmlại,giữahailôngmàycóbavếtnhănnằmdọc.MọingườiđềugọianhtalàphóchỉhuyNhiệm.QuavẻbềngoàilạnhlùngcủaphóchỉhuyNhiệm,LinhTửthấycóngọnlửanóngghêngười,nungđốt,khiếncôđứngngồikhông.yên.Lúcbấygiờ,độiquâncủaTưlệnhTừsángnàocũngđếnsânnhàtôinơimuacaolương,đểtậpluyện,línhthổikèncủaTưlệnhTừlàLưuTứSơn.Mỗilầntrướckhitập,.LưuTứSơnthổikèntậphợpđộingũ.Hễnghethấytiếngkèn,LinhTửtừtrongnhàchạyvộirabãitập,trèolêntườngđấttrôngđợiphóchỉhuyNhiệm.PhóchỉhuyNhiệmlàsĩquanhuấnluyện,anhtathắtdâydabòrộngbản,khẩusúngngắnbrô-ninhđeolủnglẳngtrênthắtlưngda.PhóchỉhuyNhiệmưỡnngựcthótbụng,điđếntrướchàngquân,hônghiêm,haigótchân

dậpđánhbốpmộtcái.PhóchỉhuyNhiệmnói:-Khiđứngnghiêm,haichânphảithẳng,bụngthót,ngựcưỡnvềphíatrước,mắtmởtròn

nhưconbáoănthịtngườivậy.Hãytrôngdángcủathằngchanày!-PhóchỉhuyNhiệmđáVươngVănNghĩamộtcái,nói,-Saocứdạngranhưlừangựađứngđáivậy,đứngnghiêmthôimàtậpcũngkhôngrahồn.LinhTử thích xemphó chỉ huy .Nhiệmđánhngười thích nghephó chỉ huyNhiệmquát

mắngngười.TácphonglanhlợicủaphóchỉhuyNhiệmkhiếncônhìnđếnmêngười.Khikhôngcóviệcgì,anhthườngđếnsânnhàtôi,chắptaysaulưngđidạo,LinhTửnấpsautườngnhìntrộmanhta.PhóchỉhuyNhiệmhỏi:-Côtêngì?-LinhTử.-Cônấpsautườngxemcáigì?-Xemanh.-Côbiếtchữkhông?-Khôngbiết.-Cômuốnđilínhkhông?-ủa,khôngmuốn.VềsauLinhTửhốihận,côtanóivớibốtôirằng,nếunhưphóchỉhuyNhiệmhỏilạicô,thì

côsẽnóimuốnđilính..NhưngphóchỉhuyNhiệmkhônghỏilạinữa.LinhTửvàbốtôiđứngởđầutường,xemphóchỉhuyNhiệmđangdạyháttừngbàihátcách

mạngởtrênbãi.Bốngườithấp,dướichânphảikêđếnbahòngạchmớicóthểnhìnthấycảnhvậtởtrongsân.CònLinhTửthìghếchcằmxinhxắnlênbờtường,dánmắtnhìnphóchỉhuyNhiệmđangtắmánhbanmai.Anhdạyđộingũhát:

Caolươngđỏ,

Caolươngđỏ,BọngiặcNhậtđếnrồi!BọngiặcNhậtđếnrồi!Nướcmất,nhàtan.Đồngbàoơimau,đứngdậyCầmdao,cầmsúng,Đánhgiặcbảovệquêhương..

Nhữngngườitronghàngquânlưỡicứngvụngvề,hátmãichẳngthànhcâuđiệu.Cònlũtrẻđứng.bênngoàitường,háttheođãthuộclàulàu.Khibốtôicònsốngngườivẫncònnhớrấtrõbàihátấy.Mộthôm,côgáiLinhTửbạodạnđitìmphóchỉhuyNhiệm,nhưnglạiđinhầmvàophòng

củatrưởngphòngquânnhu.TrưởngphòngquânnhulàTừĐạiNha,chúruộtcủaTưlệnhTừ,hơnbốnmươituổi,uốngrượunhưuốngnước,thamtàihiếusắc.Hômấylãotauốngđãngàngàsay,LinhTửxôngvào,chẳngkhácgìconthiêuthânlaovàolửa,condêchuivàohanghổ.PhóchỉhuyNhiệmlệnhchomấyđộiviên,bắttróiTừĐạiNhavừalàmnhụccôgáiLinhTử.Lúcbấygiờ,TưlệnhTừđangởnhàtôikhiphóchỉhuyNhiệmđibáocáothìTưlệnhTừ

đangngủtrêngiươnglòcủabàtôi.Bàđãdọndẹpxong,đangchuẩnbịránmấyconcáliễuđểnhắmrượu,thìphóchỉhuyNhiệmxồngxộcđivào,khiếnbàtôigiậtmìnhđánhthótmộtcái.PhóchỉhuyNhiệmhỏibà:-Tưlệnhđâu?-Đangngủtrêngiườnglò-Bánói.(ỞmiềnbắcTrungQuốc,ngườitalàmgiườngbằngđấthoặcxâybằnggạch,trêntrảichiến

đểngủ,dướicóđườngốngthôngvớiốngdẫnkhói.mùađôngcóthểđốtlửachoấm-ND)-Gọiôngấydậy!BàgọiTưlệnhTừ.TưlệnhTừmãinhắmmắtmởđira,vươnvai,ngápmộtcái,nói:-Cóchuyệngìthế?-ThưaTưlệnh,nếunhưngườiNhậtBảnhiếpdâmchịemcủatôi,cónêngiếtkhông?Phó

chỉhuyNhiệmhỏi..-Giết!-TưlệnhTừtrảlời.-ThưaTưlệnh,nếunhưngườiTrungQuốchiếpdâmchịemcủamình,cónêngiếtkhông?-Giết!-Haylắm,tôichỉchờcâunóiđócủaTưlệnh.-PhóchỉhuyNhiệmnói-TừĐạiNhahiếp

dâmTàoLinhTử,congáinhàdân,tôiđãbảoanhemgọitróilạirồi.-Cóchuyệnấyà?Tưlệnh.Từhỏi.-ThưaTưlệnh,khinàothìhànhlệnhbắn?TưlệnhTừnấclênmộtcái,nói:-Ngủvớimộtđứacongái,hệ.trọnggì?-ThưaTưlệnh,đếnconvuamàphạmphápcũngđềulàphạmtộitất?-Anhxemnênxửhắntatộigì.TưlệnhTừhỏimộtcáchnặngnề.-Xửbắn?-Phóchỉhuynóimộtcáchdứtkhoát.TưlệnhTừhừmộttiếng,mặthằmhằm,điđilạilạitỏvẻkhó.chịu.Sau.đó,mặtôngnởnụ

cườinói:-ĐồngchíNhiệm,đánhchohắntanămmươiroitrướcmặtmọingười,đềnchogiađìnhcô

tahaimươiđồng,cóđượckhông?PhóchỉhuyNhiệmhỏichuachát:-ChỉvìhắntalàchúruộtTưlệnh?-Đánhtámmươiroi,bắtphảilấyLinhTử.Tôicũngđànhlònggọilàthímtrẻvậy.PhóchỉhuyNhiệmbèncởigiâylưngkèmcảkhẩusúngbrô-ninhquăngvàolòngTưlệnhTừ.

Anhtachắphaitaynói:-Tưlệnh,thếlà.tiệncảđôiđường.-Đoạnxoạccùngbướcrangoàisân.TưlệnhTừcầmsúng,nhìntheolưngphóchỉhuyNhiệm,nghiếnrăngnói:-Cútmẹmàyđi,mộtthằnghọctròranhmadámchỉhuycảlão!Lãođâyđãlàmthổphỉ

mườinăm,chưamộtđứanàodámlàmpháchnhưthếbaogiờ.Bàtôinói:-ChiếmNgao,anhkhông.đượcđểphóchỉhuyNhiệmbỏđi.Nghìnquândễkiếm,mộttướng

khótìm.-Đànbàcongáibiếtcáigì-TưlệnhTừngaongánnói.-Tưởngrằnganhlàanhhùnghảohán,térachỉlàđồhèn?-Bànói.TưlệnhTừlêncòsúng,nói:-Chánsốngrồiha?Bàtôibènxéngựcáora,lộrabộngựctrắngtròn,nói:-Bắnđi!Bốtôithétgọimẹ,laođếntrướcngựcbàtôi.TừChiếmNgaonhìnđầungayngắncủabốtôi,nhìnkhuônmặtxinhxắncủabàtôi,bấtgiác

nhớlạinhữngchuyệnngàyxưaôngthởdài,hạsúngxuống,nói:-Sửalạiáosốngđi!Đoạnôngxáchroingựa,chạyrangoàisân,cởithừnglấyconngựavàng,nhỏ,nhưnglàgiống

ngựahay,khôngthắngyên,cưỡithẳngrabãitập.Cácđộiviênđangngồitựavàotườngnghỉ, thấyTưlệnhđến,vộiđứngnghiêm,khôngai

dámthởmạnh.TừĐạiNhabịtróihaitay,cộtdướigốccây.TưlệnhTừxuốngngựa,điđếntrướcmặtTừĐạiNhanói:-Chúlàmthếthậtà?TừĐạiNhanói:-CháuChiếmNgao,hãycởitróichochú.Thôitừnaychúkhônglàmthếnữa.CácđộiviênđềutrốmắtnhìnTưlệnhTừ.TưlệnhTừnói:-Chú,tôisẽbắnchú.TừĐạiNhagàolên:-Đồbấthiếu,màylạidámbắnchúmàyà?Hãynhớlạiânhuệchúđãbanchomày.Bốmày

chếtsớm,chúphảiđilàmnuôihaimẹconmày.Nếukhôngcóchúthìxácmàyđãbịchóănrồi!TưlệnhTừvungroi,quấtvàomặtTừĐạiNha,chửi:-Đồchóghẻ!Đoạnquỳhaiđầugốixuống,nói:-Chúơi,ChiếmNgaokhôngbaogiờquênơnnuôidưỡngcủachú.Chúchếtrồi,cháusẽđội

mũgaitangchú,ngàytết,ngàygiỗ,cháusẽramộcúngchú.TưlệnhTừquayngười,nhảyphắtlênlưngngựa,vútmộtroivàomôngngựa,phivềhướng

phóchỉhuyNhiệm,tiếngvóngựalộpcộplộpcộp,chấnđộngcảthếgiớinày.

KhibắnTừĐạiNha,bốtôicũngởđấy.TừĐạiNhabịanhcâmvàhaiđộiviênkhácđiệuđếnđầuphíatâythôn.Nớihànhhìnhởcạnhcáiđầmnướchìnhbánnguyệt,nướctùđenngòmthốihoắc,đầyếchnháivàsâubọ.Cạnhđầmcómộtcâynhỏlávànghéo,đứngcôđộc.Trongđầmcócnháinhảytứtung,trênđámrácđầytócrốilàmộtchiếcgiấyphụnữ.HaiđộiviêngiảiTừĐạiNhađếnbênđầmbuôngtay,nhìnanhcâm.Anhcâmtháokhẩu

súngtrườngkhoáctrênvaixuống,lêncòbấm,đưađạnvàoổđạn.TừĐạiNha.quayngườilại,nhìnthẳngvàoanhcâm,cườicười.Bốtôipháthiệnracáicườicủaôngtasaomàhiềnlànhthế,trônggiốngnhưmặttrờichiềusắplặn.-Anhcâmơi,hãycởitróichotôi,tôikhôngthểchếtmàcònđeocảdây!Anhcâmnghĩngợimộtlát,xáchsúngđi.lên,từtrongthắtlưngrútramộtlườilê,soẹtsoẹt

vàibacái,cắtđứtgiâytrói.TừĐạiNharuổicánhtay,quayngườilại,hétlớn:-Bắnđi,hỡingườianhemcâmơi,bắntrúngvàotránđây,đừngđểtaphảiđauđớn!Bốnghĩrằngconngườitalúctrướckhichếtsẽrunsợbiếtchừngnào,nhưngTừĐạiNhalà

hạtgiốngcủaquêhươngĐôngbắcCaoMật,ôngphạmtộilớn,chếtcũngchưahếttội,thếmàtrướckhichếtônglạitỏrakhíkháianhhùng.NhìnTừĐạiNha,bốtôivôcùngxúcđộng,bànchâncứnhưnóngranlên,muốnnhảylênmà

khôngđược.TừĐạiNhaquayvềphíađầm,nhìndòngnướcsâmsấpdướichân,nhiềusenđạimàulụccó

mộtbônghoa trắng toátgầygò, rồi lạinhìncánhđồngcao lươngsáng loáng trướcmặthồbỗngbậtlênhétthật.to:

Caolươngđỏ,Caolươngđỏ,BọngiặcNhậtđếnrồi!BọngiặcNhậtđếnrồi!Nướcmất,nhàtan..

Khẩusúngcủaanhcâmgươnglênlạihạxuống,hạxuốngrồilạigươnglên.Haiđộiviênnói:-Anhcâmơi,hãynểmặtTưlệnh,thachoanhtađi!Anhchốngsúngxuống,lắngngheTừĐạiNhahétlộnxộn.TừĐạiNhaquaylại,mắttrợntrừnghétlớn:-Bắnđi!Haingườianhemchẳnglẽtaophảitựbắntaoà?Anhcâmnângsúnglên,nhắmvuôngtránnhưviênngóicủaTừĐạiNha,bópcò.BốtôinhìnthấyvầngtráncủaTừĐạiNhavỡranhưviênngóivụnliềnvớitiếngsúngchói

tai.Anhcâmcúiđầu,mộtluồngkhôitrắngtừhọngsúngbốcra.ChỉtrongnháymắtthânTừĐạiNhabấtđộngnhưmộtkhúcgỗ,lănnhanhxuốngđầm.Anhcâmxáchsúngđi,haiđộiviênđitheosau.Bốtôicùnglũtrẻ,hoảngsợđiđếnbênđầm,từtrêncaongóxuốngnhìnTừĐạiNhanằm

ngửaởdướiđầm.Mặtôngtachỉcònlạicáimồmlàlànhlặn,mảngsọđầubaymất;ócchảyxuốnghaitai,mộtconngươibậtrangoài,nhưquảnhotođeolủnglẳngbêntai.Khithânôngtađổxuống,bùnloãngbịđèbắntứtung,bônghoasentrắnggầygòbịđứtcuống,vancònmấysợitơvươngvấnbêntayôngta.Bốngửithấymùithơmthoangthoảngcủabôngsen.Sauđó,phóchỉhuyNhiệmchomangđếnmộtquantàigỗbách,tronglótlụavàng,ngoài

sơnlớpsơnmàuvàngthau,đặtTừĐạiNhavàoquantài.đemchônởdướigốcliễucạnhđầmmộtcáchkháchuđáo.Hômđưatang,phóchỉhuyNhiệmcũngmặcáotangđen,trêncánhtay

tráicònđeomộtbănglụađỏ.TưlệnhTừđộimũgaiđểtang,khócthảmthiếtvừađirađầuthôn,ôngcầmmộtcáichậusànhmớiquăngmạnhvàođầuhòngạch.Hômấy,bàđộichobốtôimộtkhăntangtrắng-bàcũngđộikhăngaiđểtang-bốtôitay

cầmgậyliễucòntươiđitheosauTưlệnhTừvàbà.Bốnhìnthấymảnhchậuvỡtrênđầuhòngạch,lạinghĩđếnsọTừĐạiNhacũngvỡranhưngóivụn.Ônglờmờcảmthấyhaicảnhvỡvụnấycómộtmốiliênlạcnộitại,tấtyếu.Việckiagặpviệcnày,rồisẽxảyramộtviệcthứbanữa.Bốkhôngrơimộtgiọtlệnào,ôngchỉlạnhlùngnhìnđámngườiđếnđưama.Nhưngngười

đưamađứngvòngtrònvâyquanhdướigốccâyliễu.Mườisáutràngtrailựclưỡng,cầmtámsợigiâydòngchiếcquantàinặngkiaxuốngcáihuyệtkhásâu.TưlệnhTừbốcmộtnắmđất,lạnhlùngnémlênchiếcquantài,gâynêntiếngđộnglàmchomọingườirùngmình.Mấyngườicầmxẻngxúctừngmảngđấtđentohấtxuốngmộ,chiếcquantàikêulênmộtcáchtứctối,rồidầnchìmsâuvàotrongđấtđen.Đấtđenđầydần,ngangvớimiệnghuyệt,rồinhôlênkhỏimặtđấtvàthànhmộtcáiụtohìnhdánggiốngnhưchiếcbánhbao.TưlệnhTừrútsúngra,ngẩnglên,hướngvềbầutrờitrênđầungọnliễu,bắnliềnbaphát.Đạnxuyênqualùmlá,làmrơimấychiếcláhìnhlôngmàymàuvàng,rồibayvúttrongtângkhông.Ba.chiếcvỏđạnrơixuốngdướiđầmhôithối,mộtchúbébènnhảyxuốngđầm,dẫmbópbépxuốngbùnxanh,nhặtlấyvỏđạn.PhóchỉhuyNhiệmcũnggiơkhẩubrô-ninhrabắnliềnbaphát.Đạnbaynhưtiếnggàkêu,laovàobầutrờitrên.ruộngcaolương.TưlệnhTừvàphóchỉhuyNhiệmtaycầmsúngcònbốckhói,bốnmắtnhìnnhau.PhóchỉhuyNhiệm,nói:"Đúnglàđạianhhùng"đoạngiắtsúngvàolưngrảo.cùngđivềtrongxóm.BốtôipháthiệnrataycầmsúngcủaTưlệnhTừtừtừnânglên,hướnghọngsúngvềphía

lưngcủaphóchỉhuyNhiệm..Mọingườihếtsứckinhsợ,nhưngkhôngaidámlêntiếng.PhóchỉhuyNhiệmtuyệtnhiênkhôngbiết,vẫncaođầubướcđiđềuđềungẩngnhìnvềhướngvầngmặttrờinhưchiếcbánh,rồiđivàotrongxóm.BốtôithấykhẩusúnglụctrongtayTưlệnhTừrunglên.Bốhầunhưkhôngnghethấytiếngviênđạnnổ,nónổbẻquávàởxanữa..Nhưngbốnhìnthấyviênđạnbayliệngtrênkhôngtrung,rồilướtquatócđenánhcủaphóchỉhuyNhiệm.PhóchỉhuyNhiệmkhôngquaylại,ôngvẫnbướcđềuđều,nhịpnhàngtiếptụcđivềphíatrước.TừphíaphóchỉhuyNhiệmbốnghethấytiếnghuýt.sáothổitừmôingườira,lànđiệutấtlàquenthuộc:"Caolươngđỏ,caolươngđỏ!"bốtôinướcmắtlưngtròng.PhóchỉhuyNhiệmcàngđicàngxa,bóngôngcàngtolớn.TưlệnhTừlạibắnphátnữa.Tiếngsúnglầnnàyvangđộngđấttrời,bốtôiđềucảmnhậnđượccảđườngđạnbayvàtiếngsúngcùngmộtlúc.Đạnbắnvàođầumộtcâycaolương,câycaolươngđổxuốngđất.Khibôngcaolươngđangtừtừngãxuốngđất,thìmộtviênđạnnữabắnnótantành.Bốhoảnghốt.PhóchỉhuyNhiệmcúixuốngbênđườngngắtbônghoarauđắngmàuvàngđưalênmũingửi.Bốtừngnóivớitôirằng,phóchỉhuyNhiệmđúnglàđảngCộngsản.NgoàiđảngCộngsảnra,

thìkhótìmđượcmộttayhảohánthuầnchủngđếnnhưthế.Chỉđángtiếclàngườianhhùngđómệnhđoản.Saulầnôngcaođầurảobước,tỏrakhíkháianhhùngấy,thìbathángsau,trongkhilauchùikhẩusúngbrô-ninh,bịcướpcògiếtchết.Đạnxuyêntừmắttráirataiphải,mộtnửamặtdínhđầykhóithuốcsúng,taiphảirỉranămbagiọtmáuđen.Mọingườinghethấytiếngsúngđềulaođến,thìôngđãngãvậtrachết.TưlệnhTừnhặtlấykhẩusúngbrô-ninh,hồilâukhôngnói.

7.Bàtôigánhmộtgánhbánhtráng,vợVươngVănNghĩagánhhaithùngcanhđậuxanh,chạy

vùnvụtvềphíacầulớntrênsôngMặcThủy.Đánglẽhọđịnhđitắtquaruộngcaolương,rẽthẳngvềphíađôngnam,nhưngsaukhiđivàoruộngcaolươngthìhọmớihiểurarằngđườnggánhnặngkhóđi.Bànói:-Thímơi,tađiđườngthẳngthôi,chậmmàlạinhanhđấy.

BàvàvợVươngVănNghĩanhưhaiconchimtobaylượntrongkhôngtrung,chuyểnđộngrấtnhanh.Bàmặcmột chiếc áođỏ thẫm, tócđen sứcdầu thơm lángbóng.VợVươngVănNghĩangườinhỏnhẹthôngminh,chântaylanhlẹn.KhíTưlệnhTừchiêubinhtậpmã,chịđưachồngđếnnhàtôi,nhờbàtôinóigiúpvớiTưlệnhTừchochồngchịđượcthamgiađộidukích.Bàcườinhậnlời.Nểtìnhbàtôi,TưlệnhTừđồngýchoVươngVănNghĩaởlại.TưlệnhTừhỏiVươngVănNghĩa:-Anhcósợchếtkhông?.-Sợ-VươngVănNghĩađáp.Vợanhtanói:-ThưaôngTưlệnh,anhấynóisợtứclàkhôngsợ.Tàubay.Nhậtđãgiếtchếtbađứaconnhà

em.VươngVănNghĩasinhravốnkhông.phảilàđểlàmlính,anhtađầnđộnchậmchạp,không

phânbiệtđâulàbênphảiđâulàbêntrái.KhiluyệntậpởthaotrườngkhôngbiếtanhtađãbịphóchỉhuyNhiệmquátbaonhiêulần.Vợanhta:bầychoanhtamộtkế,buộccộngcaolươngvàotayphải,hễnghekhẩulệnhlàquayphải,thìcứquayvềphíatáycóbuộccộngrơm.VươngVănNghĩasaukhilàmlính,khôngcóvũkhí,bàtôiđưakhẩusúngbắnchimchoanhta.HọđitrênbờđêsôngMặcThủyngoằnngoèo,khôngđểýđếnhoavàngđangnởrộtrênbờ

đêvàcaolươngđỏnhưmáumọcsansátởngoàiđê,họđangbướcvộivềphíađông.VợVươngVănNghĩa chịukhổđãquen,bàhưởng sướngđãquen.Bàmồhôiđầmđìa, vợVươngVănNghĩakhôngcómộtgiọtmồhôinào.Bốtôichạytrướcvềđầucầu.BốbáocáovớiTưlệnhTừlàbánhtráng.látnữalàcó,Tưlệnh

Từvuimừng,phátvào.đầubốmộtcái:Cácđộiviênphầnlớnnằmtrongruộngcaolương,phơimũidướiánhmặttrời.Bốbuồnquá,điđếnruộngcaolươngphíatâyđườngxembọnanhcâmđanglàmgì.Anhcâmđangchămchúmàidao,bốấntayvàokhẩubrô-ninhđeoởthắtlưng,đứngtrướcmặtanhcâm,nởnụcườiđắcthắng.Thấybốtôianhcâmcườinherăng.Cómộtđộiviênngủngáykhò.khò.Bốlạichạylênmặtđường,mặtđườnglốmđốmchỗvàng,chỗtrắng,bốcảmthấyrấtmệt.mỏi.Bốnchiếcbừachặnđườngđi, răngnhọnhoắtchĩa lên trời,bốnghĩ,chúngnhấtđịnh làcũngđợiđếnphátkhóchịu.Chiếccầuđánằmtrêndòngnướcnhưmộtngườibệnhvừathoátkhỏimộtcơnốmnặng.Rồibốlêntrênđêngồi.Ôngngóđôngrồilạingótây,lúcthìnhìndòngnướcchầy,.lúcthìnhìnđànvịttrời.Cảnhsắcbênsôngrấtđẹp,mỗingọncỏnướcđềuđangsống,mỗimộtlànsóngnhỏđềuẩngiấumộtđiềubímật.Bốnhìnthấymấyđốngxươngtrắngkhôngbiếtlàxươnglahayxươngngựađangbịđámcỏnướcbaobọcdàyđặc.Bốlạinghĩđếnhaiconlađentocủanhà.Mùaxuân,thỏrừngchạytừngđàntrênkhắpcánhđồng,bàcưỡila,taycầmsúngsănrượtthỏrừng,bốngồitrênlưnglaômlấylưngbà.Conlachạylàmchothỏrừngkíchđộng,bàbắnthỏrừngchết.Khitrởvềnhà,trêncổcơnla,baogiờcũngđeohàngxâuthỏrừng.Khiănthịtthỏrừng,mộthạtsạnđãgiắtvàokẽrăngbà,gẩymãithếnàocũngkhônglấyrađượcBốlạinhìnnhữngconkiếnđangchạyởtrênđê.Mộtđànkiếnđenmàunâuđỏ,đangvộivàngchuyểnđấtbùn.Bố thảmộthònđất tovàogiữa lốiđi củachúng,đànkiếnkhôngchịuđivòngmàcốbòquahònđất.Bốnhặthònđất lên,némxuốngsông,gợilênmộtchútSóng,nhưngkhôngmộttiếngđộng.Mặttrờiđãđứngbóng,nướcsôngbốclênmùitanhnónghôihổi,chỗnàocũngsángloáng,chỗnàocũngphátratiếngrâmran.Bốcảmthấygiữatrờiđấtđầynhữngphấnhồngcủacaolương,đầynhữnghươngthơmcủarượucaolương.Bốngảngườinằmxuốngđê,thìđúnglúcấy,timônggiậtthótmộtcái,saumớihiểurằng,thìratấtcảmọisựchờđợiđềucóthểcókếtquả,vàkhikếtquảxuấthiệnthìđólàchuyệnbìnhthường,tựnhiên.Bốpháthiệnratrênconđườngquốclộphủkíncaolương,cóbốnconquáivậttrôngnhưbọhungmàuxanhsẫm,đanglặnglẽbòtới.-Ôtô?Bốtôinóimộtcâumơhồ.Khôngaiđểýlờiôngnói.-Xecủabọngiặc!-Bốtôinhảylên,kinhngạcnhìnvềnhữngchiếcÔtôđanglaovútnhưsao

sa.Phíasauxelàcáiđuôimàuvàngđài,trênđầuxephátratiasángtrắngliaquétlốiđi.-Ôtôđếnrồi-Lờicủabốnhưmộtlưỡidaochémvàotấtcảmọingười,phátansựimlặng

ngâydạiđangbaotrùmlấycánhđồngcaolương.

TưlệnhTừsungsướnggàolên:-Thếlàcácchúmàyđếnrồi!Hỡicácanhem,chuẩnbịchotấtcảvào,tôihôbắnlàbắn.Bêntâybờđường,anhcâmphủiđất,nhảycẫnglên.Mấychụcđộiviênđềuđứngdậy,cầm

lấysúngbòlênụđấttrênđê.Đãnghethấytiếngôtônổxìnhxịch.BốnằmphủphụcbêncạnhTưlệnhTừ,giơcaokhẩu

brô-ninh,cổtaymỏinhừ,bàntaynhớpnhápmồhôi,kẽgiữangóntaycáivàngóntaytrỏbỗngnổilênmộtmiếngthịtvànócứgiầngiậtrất.mạnh.Bốngạcnhiênthấymảngđatrênmiếngthịttobằnghạtmơấynhảynhảytheotiếttấunhịpnhàng,dườngnhưtrongđócóconchimconđangmổvỏđểchuira.Bốmuốngiữkhôngchonónhảy,nhưngvìdùngquásứcnếncảcánhtayđềurunlên.Tư

lệnhTừấnlưngbốxuống,cáimiếngthịtkiabỗngdừnglại,bốchuyểnkhẩubrô-ninhsangtaytrái,nămngóntayphảicứngđờ,ruỗimãikhôngthẳngrađược.Ôtôđãphóngđếngần,hìnhdángtodần,haiconmắttonhưchânngựaởđầuxephátratia

sángtrắng,tiếngđộngcơphànhphạchnghenhưtiếnggiótrướckhitrờiđổmưa,gâynênsựkíchthíchxalạnhưnglàmthắttimngười.Bốtôilầnđầutiênmớithấyôtô,bốđangđoánxemloạiquáivậtnàyăncỏhayănthócgạo,uốngnướchayuốngmáu,chúngchạynhanhhơncảhaiconlatơkhoẻmạnh,chânthoncủanhàtôi.Bánhxetrònnhưmặttrăngquaytít,bụivàngbaylungtung.Dầndầnđãnhìnthấynhữngvậtởtrongxe.Điđếngầncầuđá,xegiảmtốcđộ,khóivàngởcuốixebaylênđầuxe,chelấyhaimươimấyngườimặcquầnáomàumơvàng,đầuđộimũđensángloáng.Saunàybốmớibiếtcáimũấygọilàcáimũsắt.Hồiluyệngangthépnăm1958,nồinấucơmnhàchúngtôiđềubịtrưngthuhết,anhtôiăn

cắpđượcchiếcmũsắttừtrongđốngsắtvụn,treolênbếplửa,đổnướcvàonấucơm.Bốchămchúnhìnnhữngchiếcmũsắtbiếnmàutrongkhóilửa.Haichiếcxegiữa,chấtđầymộtđốngbaotrắngcaonhưnúi.Chiếcxesaucùng,cũngnhư

chiếcxeđầu,chởhaimươitênlínhNhậtđộimũsắt.Xeđếngầncầu,bánhxequaychậmtrôngcaoto,nặngnề,đầuxevuôngvức,theoconmắt

củabố,nónhưđầuconcàocàocựclớn.Bụivàngtandần,đítxephunratừngluồngkhóixanh.Bốrụtđầulại,mộtdòngnướclạnhchưatừngthấy,chạytừchânlênbụngnótụlạiởbụng,

épvàobọngđái,làmchoôngrấtmót,nướcđáigiỏgiọtởđầuchim.Ôngthótbụnglạiđểhãmnướcđáikhỏituônra.TưlệnhTừnghiênsắcmặt,nói:-Chócon,đừngđộngđậy!Bốmótquá,khôngsaođược,phảigọibốnuôi,xinchođiđái.ĐượcTưlệnhTừchophép,bốbòxuốngruộngcao lương,trútmộtbãinướcđỏnhưcao

lương.Nước.đáinónglàmđầuchimtêbuốt.Đáixongôngthấydễchịuquá.Vôtình,ôngliếcnhìnsắcmặtcácđộiviên,trôngngườinàongườinấyđềuhằmhằmdữtợnnhưcácôngtượngdữtrongmiếu.VươngVãnNghĩathèđầulưỡinhọn,ánhmắttrôngnhưconthạchsùng,nhìntrừngtrừngkhôngđộngđậy.Đoànxenhưlũdãthúrấtcảnhgiác,nínthởtiếnlên.Bốngửithấymùithơmsựcnứctoátra

từnhữngchiếcxe.Vừalúcấy,bàtôitrongchiếcáolụađỏđẫmmôhôivàvợVươngVăn.NghĩathờhổnhểnxuấthiệntrênđêsôngMặcThủyngoằnngèo.Bà tôi gánhmột gánh bánh tráng, vợ Vương VănNghĩa gánhmột gánh canh đậu xanh,

khoankhoáinhìnlêncầutoọpẹpbắcngangsôngMặcThủy.BàanủivợVươngVănNghĩa,nói:-Thímơi,thếlàđếnrồi.Bàtôisaukhilấychồng,vẫnđượcăntrắngmặctrơn,gánhbánhnặngđãhằntrênvaibà

mộtvếttímbầm.Vếttímnàyđãtheobàrờikhỏitrầngianlênthiênđường.VếttímnàylàdấuhiệuvinhquanganhdũngchốngNhậtcủabàtôi.Trongkhimọingườivẫnchămchútheodõiđoànxeđangtừtừlaotới,bốtôinhờsứcmạnh

thầnbínàođógiúpđỡ,làngườiđầutiênpháthiệnrabàtôi.Ôngngoẹođầuvềphíatây,nhìnthấybànhưmộtconbướmtomàuhồngtươiđanghânhoanbayđến.Bốgọithậtto:

-Mẹơi.Tiếnggọicủabốnhưtruyềnđạtmậtmệnhlệnh,từtrênxecủabọnNhậtbắnxuốngmộtlàn

đạndầyđặc.Bakhẩusúngmáycủabọnchúngbắntrênmuixe.Tiếngsúngtrầmtrầm,buồnbuồn.nhưtiếngchósủatrongđêmmưaâmu.Bốnhìnthấyngựcbàtôithủngmấylỗ.Bàkêulênmộttiếng,đầugụcxuốngđòngánhrơiđèlênngườibà.Haisọtbánh,mộtsọtlănvềphíanambờđê,mộtsọtlănvềphíabắcbờđê.Bánhtrắngnhưtuyết,hànhxanh,trứnggàvàngóngvươngvãiratrênbãicỏxanhmượt.Saukhibàtôingãxuống,thìđầuvợVươngVănNghĩacũngchảyramộtthứnướcvừavàngvừađỏ,nướcbắnrõthậtxa,bắncảxuốngcaolươngdướichânđê.Bốnhìnthấyngườiđànbànhỏnhắnấybịtrúngđạn,lùimộtbước,ngãxuốngbờnamđê,rồilănxuốnglòngsông.Gánhcanhđậuxanhcủachị,thùngthứnhấtđổ,thùngthứhaicũngđổ,nướccanh lênh lángnhưmáungườianhhùng.Một tronghaichiếc thùngsắt lăn toongtoongxuốngsông,trôibồngbềnhtrêngiòngsôngnướcđen,trôiquamặtanhcâm,vavàotrụcầu,chuiquagầmcầurồitrôiquatrướcmặtTưlệnhTừ,bốtôi,VươngVănNghĩavàanhemđồngđội.-Mẹơi.Bốtôithétlênmộttiếngxéruộtxégan,nhảychồmlênđê.TưlệnhTừ,chộplấybố,nhưng

chộpkhôngđược.Ôngquát:-Quaylại!Bốtôikhôngnghelệnhông.Bốkhôngnghethấygìcả.Thânhìnhbốnhỏyếubòngườilên

bờđêchậthẹp,ánhsángrựcrỡchiếuxuốngngườiông.Khiônglaolênbờđêthìđồngthờicũngquẳngkhẩusúnglụcvàokhómhoavànggẫynát.ônggianghaicánhtay,nhưconchimnhỏbaylaotớibà.Trênbờđêrấtyênlặng,giòngsôngnướcnhưngừngchảy,caolươngngoàiđêyênlành,trangtrọng.Tấmthângầyyếucủabốđangchạytrênđê,bỗngtrởnêncaolớnđẹpđẽ.Bốgàoto:-Mẹơi-Mẹơi-.Tiếng gọi "mẹ ơi", như thấm đượm nướcmắt .vàmáu của nhân gian, thấm đượm tình

thươngruộtthịtvàtưtưởngcaothượng.Bốchạyhếtbờđêbênđông,vượtquanhữngchiếcbừaliênhoàn,rồilạibòlênbờđêphíabắc.Dướichânđê,bọnanhcâmmặtnhưhoáđáliếcnhìnbốtôi.Bốchồmtớichỗbàtôi,rồilạigọimẹ.Bàtôinằmthẳngsấptrênđê,mặtúpxuốngmặtcỏ.Trênlưngcóhailỗđạn,mộtmùirượucaolươngthơmnứctoátratừhailỗđạnấy.Bốnắmlấyvaibà,lậtngửalại.Mặtbàkhôngbịthương,nétmặtnghiêmtrang,tócvẫnchảichuốtkhôngrối,nămbúptócrũxuống,đôi lôngmàycongdài,mắthémở,đôimôiđỏhồngtrênkhuônmặttrắngxanh.Bốnắmlấytayấmápcủabà,lạigọimẹ.Bàmởmắt,nởnụcườihiềnlành,'rồibàgiơtayra,đưachobố.XecủabọngiặcNhậtdừnglạiởđầucầu,tiếngmáynổlúckêulúctolúcnhỏ.Mộtbóngngườicaotolaovútlêntrênđê,bốvàbàbịlôixuốngchânđê.Anhcâmlàmmột

việcrấtdũngcảm.Bốchưakịpnghĩgì,lạimột.trậnmưađạnbắnxốixảcaolươngtrênđầuhọbịđứtrụngràorào.Bốnchiếcxeđigầnđến,dừnglạiởngoàicầuđá.Trênchiếcxeđầuvàcuối,cóđặttámkhẩu.súngmáy,đạnbắnra.đanthànhchiếcquạtlửa

khổnglồ,lúchướngvềphíađôngconđường,lúchướngvềphíatâyconđường.Caolươngcùngkêurênlên,thâncâycaolươngbịbắntơibờitunglêntrời.Đạnxuyênvàođê,từngvòngbụivàng.bốclên,kêubụcbục.Cácđộiviêndukíchnấpởcácụvenđê,nằmdánmìnhxuốngcỏvàđấtđen,bấtđộng.Súng

máybắnliêntụctrongbaphút,bỗngnhiênngừnglại,chungquanhxeđầyvỏđạnvàngóng.TưlệnhTừthấpgiọngnóikhẽ:-Khôngđượcbắn.Bọngiặcimlặng.Từngluồngkhóithuốcsúngbaytrênmặtsông,theolàngiónhẹbayvề

đông.

Bốkểvớitôirằng,tronggiâyphútimlặngấy,VươngVănNghĩalắclưđitrênđê,anhđứngtrênđê,.taycầmcậysúngbắnchim,mắttrừng

miệnghá,vôcùngđankhổ,gọito:-Mẹthằngcuơi!Vừadứtlời,mấychụcviênđạnxuyênvàobụnglàmthủngmộtmảnglớn.Nhữngviênđạncó

dínhruộtvunvútbayquađầuTưlệnhTừ.VươngVănNghĩachúcđầuxuốngmặtđê,rồicũnglănxuốnglòngsông,cáchchỗvợanh

mộtcáicầu.Timanhvẫncònđangđập,đầuanhvẫncònnguyênvẹn.Mộtcảmgiáctrốngrỗnglạthườngđãđộivàotrongtimanh.Bốkểvớitôirằng,vợVươngVănNghĩađãđẻliềnbađứacon.Bađứaconnuôibằngcao

lươnglớnnhưthổi,đầuto,taicũngto.Mộthôm,VươngVănNghĩavàvợđilàmđồng,bađứaconởnhàchơitrongsân.MộtchiếcmáybayNhậtkêuùù,bayquaxóm.Máybay"đẻtrứng”,rơitrúngvàosânnhàVươngVănNghĩa,xétanbađứaconrathànhtừngmảnh,quẳnglênxànhà,treolênngọncâyvàdínhchặtvàotườngnhà...Dođấy,thấyTưlệnhTừdựngcơkhángNhật,VươngVănNghĩabịvợđưađi...TưlệnhTừnghiếnrăngtrợnmắtgiậndữnhìnVươngVănNghĩanửađầuđangchìmdưới

nướcsông,rồirítlênkhekhẽ:-Khôngđượcđộngđậy!

8.Nhữngbôngcaolươngđungđưachấmchấmvàomặtbà,cómộthạtcaolươngnhảyvào

giữalànmôihénởcủabà,vàmắcbịtronghàmrăngtrắngngàcủabà.Nhìnđôimôihồnghàođangtáidầnđicủabà,bônấclêngọimẹ,đôidòngnướcmắtgiỏxuốngngựcbàbàmởmắtra.Mắtbàánhlênsắcmàurựcrỡnhưhạttrânchâu.Bànói:-Conơibốconđâu?Bốnói:-Bốconđangđánhgiặc.Bànói:-Ôngấylàbốđẻcủaconđấy.Bốgậtgậtđầu,Bàcựamìnhmuốnngồidậy,bàvừacửđộng,haidòngmáutràora.-Mẹ,conđigọibốnhé.-Bốnói.Bàxuataybỗngngồihẳndậy,nói:-ĐậuQuan..concủamẹ...dìumẹ..vềnhà,vềnhà...Bốquỳxuống,bảobàquàngtayquacổmìnhrồi,rángsứcđứngdậy,đưabàđichẳngmấy

chốcmáuởngựcbàđãlàmướtcảđầu,cảcổbố.Từtrongmáucủabà,bốvẫnngồithấymùirượucaolươngthơmnức.Tấmthânnặngnềcủabà.đèlênngườibố,khiếnhaichânbốrunrun,bướclảođảo,đivàotrongruộngcaolương.Đạnvẫnrấtríttrênđầuhọ,làmrụnglácaolương.Bốgạtcànhcaolươngdầyđặc,đitừngbướcmột,mồhôi,nướcmắtquyệnvớimáutươicủabà,làmchomặtbốnhemnhuốc,loanglổ.Bốcảmthấyngườibàngàymộtnặng,cànhcaolươngcốtìnhquấnlấyngườibố,lácaolươngcứangườibốrấtđau.Bốngãxuốngđất,vẫncõngbàtrênlưng.Bốláchratừdướithânbà,đặtbànằmthẳng.Bànằmngửa,thở.mộthơidài,mỉmcườivớibố.Nụcườithầnbívôcùng,nụcườinàynhưthépnónginvàokýứccủabốmộtcáidấuhìnhmóngngựa.

Bàvẫnnằm,ngọnlửatrongngựcngàymộtyếudần.Bàmơhồcảmthấycontraiđangcởiáochobà,dùngtaybịtlấylỗđạnởtrênvú,rồilạibịtlấylỗđạnởdướivú.Máucủabànhuộmđỏtaybó.Chiếcngựctrắngtrẻocủabàbịnhuộmxanh,rồilạinhuộmđỏbởichínhmáucủamình.Đạnđãxuyênquabầuvúcaoquýcủabà,làmlòicảmảngthịtđỏnhạt.Bốnhìnbầuvúcủabà,vôcùngđaukhổ.Bốkhôngbịtđượcdòngmáuởvếtthươngcủabà,tậnmắtnhìnthấydomấtmáu,mặtbàngàymộttáinhợt.Ngườibàngàymộtnhẹ,dườngnhưcóthểbaylênkhôngtrungbấtcứlúcnào.Dướibóngrâmcủacaolương,bàsungsướngngắmnhìnkhuônmặtkhôingôcủabốdobà

vàTưlệnhTừ'sángtạonên.Cuộcsốngsinhđộng.của.nhữngnăm.thángquanhưconngựaphilướtquatrướcmặtbà.

**Bàtôinhớlạinămđó,trongcơnmưato,chiếckiệunhưconthuyềnđivàothôncủaĐơn

ĐìnhTú,đườngđinướclênhláng,trênmặtnướcnổilênnhữngvỏtrấucaolương.KhikiệuhoađếncổngnhàhọĐơn,chỉcómộtlãogiàgâygòtếtđuôisamrađón.Saukhimưatạnhnhưngvẫncònvàihạtlắtnhắtrơixuốngnướclênhlángtrênmặtđất:Mặcdùthợkènthổirộnrã,nhưngvẫnkhôngcóngườiđếnxem,bàbiếtcóchuyệnchẳnglành.Đỡbàtôiđếnlễtrờiđấtlàhaingườiđànông,mộtngườihơnnămmươituổi,mộtngườihơnbốnmươituổi.NgườihơnnămmươituổilàôngLưuLaHán,ngườihơnbốnmươituổilàmộtngườilàmcôngchuyênnấurượu.Phukiệu,thợkènướtnhưchuộtlột,đứngtrongvũngnước,nétmặtnghiêmnghị,nhìnhai

ngườiđànôngkhôđétdìubàtôixinhđẹpđivàogianthờùtối.Từthânhaingườiđànông,bàngửithấymùirượunồngnặc,tựanhưhọvừatắmtrongrượura.Khibàởtronggianthờ,vẫnphảitrùmmộtcáikhăntrùnđầurấthôihám.Trongmùitanh

tanhcủangọnnếncháy,bànhậnđượcmộtđầuchiếckhănlụamềmmại,rồibịngườitakéođi.Đoạnđườngđinaytốiom,nghẹtthở,thậtđángsợ.Bàđượcđưađếnngồitrênchiếcgiườnglò.Vẫnkhôngcóaiđếncởikhănđỏtrùmđầuchobà,bàtựtaycởilấy.Bànhìnthấymộtngườiđànôngmặtmũicorúm,ngồithulutrênchiếcghếđẩudướigiường.Ngườiđànôngđầubẹtvàdài,mimắtdướiloétđỏ.Anhtađứnglên,giơbàntaynhọnnhưmóngchângàvềphíabà,bàkêutolênmộttiếng,rútcondaonhọntừtrongbụngra,đứngtrêngiường,nhìnchămchămngườiđànôngkiamộtcáchdữtợn.Ngườiđànông lùi lạingồivàoghếnhưcũ.Đêmấy,bàkhônglúcnàorờicondaocầmtrongtay,vàngườiđànôngđầubẹtkiacũngkhônglúcnàorờikhỏichiếcghếđẩu..

Sángsớmngàythứhai,thừalúcngườiđànôngkiacònđangngủ,bàtuộtxuốnggiường,chạyracửabuồng,mởcửa,địnhbỏchạy,thìbịgiữlại.Cáilãogiàgầygòtếtđuôisamkianắmlấytaybà,nhìnbàgiậndữ.ĐơnĐìnhTúgiặnghắnghaitiếng,đổigiậnlàmlành,nói:-Conơi,conđãgảchồng,bâygiờconnhưcongáitavậy.BiểnLangkhôngphảilàbịcái

bệnhấyđâu,conchớnghengườitanóibậy.Cơngơinhàtalớn,BiểnLangthậtthà,convềđây,thìcơnghiệpnàysẽthuộcvềtayconcaiquản.ĐơnĐìnhTúđưacảchùmchìakhoáđồngchobà,bàkhôngcầm.Đêmthứhai,bàvẫncầmcondao,ngồichođếnsáng.Buổisángngàythứbacụngoạidắt

mộtconlừađếnđónbàtôitrởvềnhà.Cướibangày,congáitrởlạichàobốmẹđẻlàphongtụccủaquêhươngđôngbắcCaoMậtCụngoạitôiuốngrượuvớiĐơnĐìnhTúmãiđếnkhimặttrờilêncaomớilênđườngtrởvề.Bàcưỡiconlừarậmlông,trênlưnglừarảimộtchiếcchănmỏng,lắclưđirakhỏithôn.Sau

cơnmưabangày,mặtđấtvẫncònẩmướt,ruộngcaolươngbốclênnhữngngọnkhóitrắng,nóphủ lênvạtcao lươngxanh, trôngmờảonhưcảnhtiênvậy.Tiềnbạctronghầubaocủacụngoạitôikêulẻngrẻng,sayrượucụđichânnamđáchânchiêu,ánhmắtlơmơ.Conlừarụt

chiếccổdài,đichậmchạp,móngnhỏintrênđườngẩmướtrõmồnmột.Bàngồitrênlưnglừa,mắthoađầuváng,mimắtmọngđỏ,đầutócrốitung.Hàngcaolươngbangàyvừarồiđãlớnlênmộtđốt,nhìnbàtôimộtcáchgiễucợt.Bànói:-Bốơiconkhôngtrởvềnhànónữađâu.Thàchếtconcũngkhôngđếnnhànónữa...Cụngoạitôinói:-Congáicưngcủabố.Conlàphúctolắmđấy.Bốchồngconhứachobốmộtconlađento,

bốsẽbánconlaconlừalôngrậmnàyđi.Conlừalôngrậmvươncáiđầuvuôngra,gặmcỏxanhlấmđầybùnbênđường.Bàkhócnói:-Bốơi,nóbịhủi...Cụngoạinói:-Bốchồngconsẽchonhàtaconla...Cụngoạitôisayquámấtcảtríkhôn,cụliêntụcmửathịtrượurabãicỏvenđường,khiến

chobàtôighêtởm,lộncảruộtgan.Bàrấtcămgiậncụngoạitôi.ConlừađiđếnđầmConCóc,mộtmùithốixốcvàomũi,khiếnchochúlừarũtaixuống.Bà

nhìnthấyxáctênkẻcướpđườnghômtrước.Bụnghắntrươngphềnh,mộtđànnhặngxanhbâukínngườihắn.Lừacõngbàđiquacáixácđànnhặngbỗnggiậndữbaylên,trôngnhưđámmâymàulục.Cụngoạitôiđitheoconlừangườicụnhưtohơncảconđường,lúcthìônglaovàođámcaolươngbêntrái,lúcthìđạplênvạtcỏbênphải.Khiđiđếnbênxácchết,cụngoạihắnggiọngmấytiếng,mồmlẩmbẩm:-Quỷđói...Mày,cáithằngquỷđói:..Màynằmđâyngủhả...Bàmãimãikhôngthểquênđượcbộmặtnhưquảbíngôcủatêncướp.Trongkhoảnhkhắc

lũnhặngbaylên,bànhìnthấybộmặthàophóng,ungdungbâygiờcủaxácchếtrấtkhácvớibộmặthunghãn,nhưngnhátgancủaanhtakhicònsống.Đimộtdặm,lạimộtdặmnữa,mặttrờixếbóng,conlừabỏcụngoạilạiphíasau,nónhớđường,từtừđưabàđilênphíatrước...Đườngquẹomộtcua,conlừađiđếnchỗvòng,thânbàbỗngngảvềphíasau,rờikhỏilưnglừa:mộtcánhtaylựclưỡngquắplấybà,chạysâuvàotrongđámruộngcaolương.Bàkhôngcònsứcđâumàrẫyrụavàcũngkhôngmuốnrẫyrụa.Cuộcsốngmớivừađúngba

ngàynhưmộtgiấcmộngbịtanvỡ,cóngườitrongphútchốcbỗngtrởthànhlãnhtụvĩđại,cònbàtrongbangàyvừarồiđãnếmtrảiđủmùicayđắngcủacuộcđời.Thậmchíbàcònquàngmộtcánhtayômchặtlấycổngườiđó,đểchocánhtayanhtanớirộngramộtchút.LácaolươngkêuxàoxạcTrênđườngvẳnglạitiếngkêulạcgiọngcủacụngoại:"Congáiyêuơi,conởđâu."

***Phíagầncầuđávọnglạitiếngkèngiụcgiãvàtiếngsúngmáy.Máubàvẫncứtheonhịpthở

từngdòngchảyrangoài.Bốgọi:“Mẹơi,mẹđừngchảymáunữa,chảyhếtmáu,mẹchếtmất."Bốbốcmộtnắmđấtđendướigốccaolương,nhétvàomiệngvếtthươngcủabà,máungừngchảyngaylại,bốbốcnắmnữanhétvào.Bàmỉmcườihânhoan,nhìnbầutrờixanhlam,sâuthămthẳm,nhìncaolươngkhoandungdịudàngnhưmẹhiền.Trongócbàhiệnramộtconđườngnhỏđầyhoatrắngtươimơnmởn.Trênconđườngnhỏấy,bàcưỡiconlừalôngrậm,thưtháibướcđi.Nơiruộngcaolươngxaxa,chàngtrairắnchắcnhưváchnúilớn,cấtgiọnghátvang,vọngmãi trêncánhđồngcao lương.Bà theo tiếnghátmàđi, chândẫm lênngọncaolươngnhưbaytrênđámmâymàulục...

***Ngườiấyđặtbàxuốngđất,ngườibàmềmnhũnnhưsợibún,!imdimđôimắtconcừunon.

Ngườiấyxétungmảnhvảiđenchemặt,hiệnrõchântướng.Làanhta!Bàthầmkhấntrời,mộtxungđộngmãnhliệttựanhưhạnhphúcậptớikhiếnbànướcmắtđầmđìa,nónghổi.TừChiếmNgaocởiáotơira,lấychânđạpđổmấychụccâycaolương,rảiáotơilêntrên.

ÔngbếbàtôiđặtvàoáotơiBàngơngácnhìntảngngựctrầncủaông,phảngphấtthấydòngmáu,sôisụcchảykhôngdứtdướilàndađenbóngcủaông.Ngọncaolươngtoảnhẹmùithơm,bốnbềvanglêntiếngcaolươngsinhtrưởng.Giólặng,sóngyên,từngtiasángmặttrờiẩmướt,chóichang,xiênquakẽlácaolương.Tráitimbàrungđộng,mộttìnhyêutiềmẩnmườisáunămtrờibỗngnhiêntrỗidậy.Bàcựaquậytrongchiếcáotơi.TừChiếmNgaocúithấphaiđầugốikhuỵuxuống,quỳbêncạnhbà,toànthânbàrunlên,mộtngọnlửavàng,thơmnứccháyloangloángtrướcmặtbà.TừChiếmNgaothôlỗxétoạcáongựccủabàtôi,đểchochùmánhsángchiếuthẳngvàođôivúđanghồihộpphậpphồng.Trướcđộngtáccươngquyếtdứtkhoátcủaông,nỗiđauđớnvàniềmhạnhphúcsắcnhọnchàsátthầnkinhbà,bàkhekhẽrênlên:"Trờiơi."rồingấtđi.Bàvàôngyêumếnnhautrongruộngcaolươngđangsinhsôinẩynở.Haitráitimbấtkham,

coithườngcảluậtlệcònkếtdínhhơncảhaixácthịtkhoáilạccủahọ.ChuyệnmâymưacủahọtrongruộngcaolươngđãvạchmộtvạchđỏtrongtrạngsửphongphúmàusắccủaquêhươngđôngbắcCaoMậtchúngtôi.Cóthểnói,bốtôilàkétquảdưỡngdụccủatinhhoatrờiđất,làkếttinhcủađaukhổvàcuồngloạn.Tiếngkêucủaconlừadộivàotrongruộngcaolươnggọibàtôitừthiênquốcmêlytrởvề

vớinhânthếtànkhốc.Bàngồidậy,hoảngsợ,nướcmắtchảytrànhaimá.Bànói:-Nóđúnglàbịhủi.Ôngtôiquỳxuống,khôngbiếtlấytừđâuramộtthanhkiếmnhỏ,dàihơnhaithước,rútsoạt

mộtcáirakhỏivỏ,lưỡikiếmtròntrơntrôngnhưlácủkiệu.Ôngvungtay,lưỡikiếmvútquakhómcaolương,haicâycaolươngđổxuốngđất,từtrongcộngcaolươngbịvạtchếch,rânrấnchảyrathứnhựaxanhđen.Ôngnói:-Saubangày,emhãytrởlại!Bànhìnôngngơngác,khônghiểu.Ôngmặcáo.Bàsửalạidungnhan.Bàkhôngbiếtônggiấu

câykiếmnhỏvàochỗnào.Ôngđưabàravenđường,rồitungmìnhvútmộtcáiđãkhôngthấybóngdángđâunữa.Bangàysau,conlừanhỏlôngrậmđưabàtôitrởlạinhàchồng.Vừavàođếnđầulàngđã

nghenói,chaconnhàhọĐơnvừabịngườitagiếtchết,thithểvẫncònnằmởngoàiđầuphíatâythôn.

**Bànằmđótắmgộitrongsựấmáp,thanhcaocủaruộngcaolương,bàcảmthấymìnhnhẹ

như con chim én, trượt nhẹnhàng thoảimái trênnhữngbông cao lương.Nhữngbứchìnhtrongđènkéoquânquaychậmlại:ĐơnBiểnLang,ĐơnĐìnhTú,ôngngoại,cụngoại,ôngLaHán...baonhiêukhuônmặtcămthù,cảmkích,hunghãn,đônhậuđềuhiệnravàbiếnđi.Lịchsửbamươinămcủabàtôichínhtaybàviếtnênnétbútcuốicùng.Tấtcảquákhứnhưnhữngtráicâythơmphức,rơinhanh,nhưmũitêncắmvàođất;còntấtcảtươnglai,bàchỉcóthểlờmờnhìnthấynhữngvòngsángmờdầnrồitắthẳn.Chỉcóhiệntạingắnngủi,vừadính,vừatrơn,bàgắngsứcnắmlấykhôngbuôngtay.Bàcảmthấyhaibàntaynhỏnhưmóngthúcủabốtôiđangvuốtvebà.Bốsợhãigọimẹ,đểbàtừtrongtiềmthứcbỏhếtyêughét,xoáhếtânthùlạihiệnraánhlửacủasựlưuluyếncuộcđời.Bàgắngsứcđịnhnângtaylên,vuốtvemặtbốtôimộtchút,nhưngkhôngsaonhấcnổi.Bàđangbaylên,bànhìnthấymộtchùmánhsángngũsắc

từthiênquốcchiếuđến,bànghethấytiếngnhạctrangnghiêmcủanhữngkènlớn,kènnhỏthổilêntừthiênquốc.Bàthấymệtquá,cáicánchuôicủahiệntạitrơnnhưmỡ,cáicánchuôicủathếgiớinhân

sinhsắptuộtkhỏitaybà.Đólàcáichếtư?Tôisắpchếtrồiư?Sẽkhôngđượcnhìnthấyngàyhômnay;đấtnày,cao lươngnày,đứaconnàyvàngười tìnhđangchỉhuyđánhgiặcnữaư.Tiếngsúngnổởxathế,tấtcảđềubịngăncáchbởimànsươngmùdàyđặc.ĐậuQuan!ĐậuQuan!Contraicủamẹ.Conlạigiúpmẹmộtchútđi,conhãygiữlấymẹ,mẹkhôngmuốnchết,trờiơi!Trời...trờiđãchotôingườitình,trờichotôiđứacon,trờichotôicủacải,trờichotôicuộcsốngmườisáunămchắcmấynhưcaolương.Trời,ngườiđãchotôi,thìđừngcólấylại.Hãythathứchotôi,hãybuôngtôira!Trời,ngườicholàtôicótộiư?Ngườicholàtôichungchăngốivớingườihủi,đẻramộtconquỷlởloét,làmbẩncảthếgiớiđẹpđẽnàylàđúnghaysai?Trờihỡi,thếnàolàtrinhtiết?Thếnàolàchínhđạo?Thếnàolàlươngthiện?Thếnàolàtàác?Ngườichưahềbảochotôi,tôichỉlàmtheocáchnghĩcủatôi,tôiyêuhạnhphúc,tôiyêusứcmạnh,tôiyêucáiđẹpthântôilàcủatôi,tôiphảilàmchủcuộcđờitôi,tôikhôngsợtộilỗi,khôngsợtrừngphạt,tôikhôngsợbịđẩyxuốngđịangụcmườisáutầngcủangười.Tôiđãlàmcáiđiềutôinênlàmtôiđãmuốncáiđiềutôimuốn,tôikhôngsợcáigìcả.Nhưngtôikhôngmuốnchết,tôimuốnsống,tôimuốnđượcnhìncáithếgiớinàynhiềuhơnnữa.ôngtrờicủatôiơi!Lòngthànhcủabàlàmchotrờicảmđộng.Trongđôimắtkhôkhốccủabàlạitiếtranước

mắttươimới,trongconmắtcủabàlạirựcrỡánhsángkỳlạmàthiênquốcđãphúcho.Bàlạinhìnthấykhuônmặtbầubĩnhhồnghàocủabốvàđôimắtcủabốnghiêmnghịnhưmắtcủaôngnộitôi.Môibàrungđộng,gọitiếng:"ĐậuQuan".Bốphấnkhởigọito:-Mẹ,mẹkhỏirồi!Mẹkhôngđượcchết,conđãbịtvếtthượngcủamẹrồi,máukhôngchảy

nữa.Consẽđigọibố,congọibốlạitrôngmẹ,mẹơi,mẹkhôngthểchết,mẹđợibốconnhé.Bốchạyđi.Tiếngchâncủabốbiếnthànhlờinóithầmêmái,biếnthànhtiếngnhạctừthiên

quốcvọnglạivừarồi.Bànghethấytiếngnóicủavũtrụ,tiếngnóinàyđếntừmỗigốccâycaolương.Bàchămchúnhìncaolươngđỏ,trongconmắtmơmàngcủabà,lũcaolươngmỹmiều,giangiảo,kìhìnhdịtướng,chúngrênrỉ,uốncongkêugọi,quấnquýt,lúcthìnhưmaquỷ,lúcthìnhưngườithân,trongconmắtcủabà,chúngkhoanhtrònbịnhưconrắn,rồibỗngnhiênvươn,ruỗira.Bàkhôngsaonóiđượcmàusắccủachúng.Chúngxanhxanhđỏđỏ,đenđentrăngtrắng,khithìmàulamkhithìmàulục.Chúngcườihahả,chúngkhóchuhu,nướcmắtcủachúngnhưgiọtmưarơivàobãicáthoangvắngtrongtráitimbà.Quakẽlácaolương,thấytừngmảngtrờixanh,trờicaođếnthế,lạithấpđếnthế.Bàcảmthấytrờigiaokếtvớiđất,vớingười,vớicaolương,tấtcảđượcúptrongcáilồngbànvĩđại.Mâytrắngtrêntrờicólướtquacao lương, cũngchạmvàomặtbà.Mộtđámmâydàycứngchạmvàomặtbàphát ra thànhtiếng.Bóngmâyvàmây,cáiđitrướccáitheosau,baylơlửng.Mộtđànbồcâurừngtrắngtoát,từtrêntrờisàxuốngngọncâycaolương.Chimkêucúccuđánhthứcbà,bànhìnrấtrõhìnhdángconchimbồcâu.Chimnhìnbàvớiconmắtnhỏ,hồng,tobằnghạtcaolương.Bàmỉmcườichânthànhvớichim,chimcũngmỉmcườikhoandungđáplại lòngyêumếnvàsựlưuluyếncuộcsốngcủabà.Bàhétto:-Ngườithâncủatôiơi,tôikhôngmuốnxarờicácbạn!Đànchimmổnhữnghạtcaolươngđểđáplờigọikhôngthànhtiếngcủabà.Chimvừamổ

vừanuốthạtcaolương,phầnứccủachúngtodầnlên,trongkhivộivãăn,lôngchúngsùra,đuôixoèhìnhcánhquạtnhưcánhhoalayđộngtronggiómưa.Dướihiênnhàtôi,từngnuôimộtđànchimcâu.Mùathu,bàtôiđặtmộtcáichậugỗđầynướcởtrongsân,chimtừđộngbayvề,đậungayngắntrênmiệngchậu,soibóngxuốngnước,nhảtừtrongdiềuranhữnghạtcaolương.Đànchimcâuđilắclưtrongsân.Chimcâuơi!Đànchimcâubịbãotápchiếntranhxuađuổirakhỏisânnhà,đangđậutrênngọncâycaolươngnặngchĩuyênlành,chúngnhìnbà,nhưaiđiếubàvớinỗiđaunặngnề.Mắtbàlạimờđi.ĐànchimcâuphànhphạchvỡCánhbayđi,tạothànhtiếttấumộtcakhúc

quenthuộc.Chúngbaylượntrênbầutrờixanh,cánhchimvàkhôngkhíchạmvàonhauphátra

tiếnggiónhènhẹ.Bàcũngbaylêncùngvớichimcâu,rungđôicánhmới,nhẹnhàngbaylượn.ĐấtđenỞdưới,caolươngcũngởdưới.Bàlưuluyếnnhìnthônxómxơxácđiêutàn,dòngsôngquanhcouốnkhúc,conđườngdọcngangchằngchịt;bànhìnkhônggianhỗnđộnbịsúngđạnxéráchvànhìnchúngsinhđộngđúcđangdodựgiữangãtưđườngcủasựsốngvàcáichết.Bàngửimùirượucaolươngcuốicùng,ngửimùivịmáunóngvừatanhvừangọt,trongócbàbỗngxuấthiệncảnhtượngchưatừngthấybaogiờ:dướilànmưađạnbắnxốixả,mấytrămbàconnôngdânquầnáoráchrưới,khoachânmúataynằmtrongcánhđồngcaolương...Sợigiâycuốicùngliênhệvớinhânthếđãsắpđứt,tấtcảưutư,đaukhổ,vộivàng,chánnản

đềurơixuốngcánhđồngcaolương,đềunhưđáđánhvàongọncaolương,khicaolươngđangbámrễxuốngđấtđenđơmhoa,kếthạtchuachát,truyềntừđờinàyđếnđờisau.Bàđãhoànthànhsựgiảiphóngcủamình,bàbaytheocánhchimcâu.Trongkhônggiantưduythunhỏlạichỉbằngnắmtaycủabà,chứađựngđầynhữngkhoáilạc,lặngyên,êmấm,thưthái,hàihoà.Bàrấtmãnnguyện,bànóimộtcáchchânthành:-Trờiơi!Trờicủatôi!

9.Súngmáytrênnócxebắnliênhồi,bánhxequaytít,bòlêncầuđátokiêncố.Đạnkìmchặt

ôngtôivàđộiquâncủaôngtôicómấyđộiviênkhôngcẩnthậnthòđầurangoàimặtđêđềubịchếtlănxuốngchânđê.ôngtứcđiênngười.Tấtcảbốnxeđềulênđượccầuđạnsúngmáybayrấtcao.Ôngnói:-Hỡicácanhem,đánhđi?Ôngbắnbaphát,haitênlínhNhậtnằmtrênmũixe,máuđenchảylênhlángtrênđầuxe.

Theotiếngsúngcủaông,sauđêphíađôngvàphíatâyđường,vanglênmấychụctiếngsúngrờirạc,lạibảy,támtênlínhNhậtđổ.CóhaitênlínhNhậtngãlộnnhàorangoàixe,chântaychớivới, laothẳngxuốngdòngnướcđenhaibêncầuKhẩusúngcốicủaanhemnhàhọPhươngcũnggầmlên,phunramộtlưỡilửatorộngquétlênmặtsông,trôngđếnlàsợ,nhữngviênbithép,nhữngquảtrứngthéplaotấtcảvàonhữngchiếcbaotrắngởchiếcxethứhai.Saukhi,khóilửabốcđirồinhữnghạtgạotrắngmuốttừvôvànlỗthủngchảyàora.Bốtôitừtrongruộngcaolương,nhưconrắntrườntớivenđê,nônnóngmuốnnóingayvới

ôngtôi,ôngtôivộivànghãmđạnlạikhôngbắnnữa.Chiếcxethứnhấtcủabọngiặctăngtốclaolênđầucầu,bánhtrướcđèlênrăngbừachổngngược.Lốpxenổ,xìxìrahếthơi.Chiếcxerúlênghêsợ,nhữngchiếcbừanốiliênhoànđềubịđẩyvềphíasaukêurăngrắc.Bốthấyxegiặcnhưnhữngconrắnlớnnuốtphảiconnhím,cổquằnquạiđauđớn.Bọngiặctrênchiếcxethứnhấtnhảyùaxuống.Ôngnói:-ChúLưu,thổikènđi!LưuĐạiHiệuthổichiếckènlớn,tiếnglanhlảnhdễsợ.Ônghét:-Xungphong!Ông tôivungsúngnhảy lên,ôngkhôngcầnngắm, từng thằnggiặcmộtđềukhomngười

xoaylưnglạitrướchọngsúngcủaông.Cácđộiviênphíatâyđềulaođếntrướcxe,họvâylấybọngiặc,bọngiặcởxesauđànhphảibắnchỉthiên.Trênxecòncóhaitênlính,bốnhìnthấyanhcâmtungmìnhbaylênxe,haitênlínhxỉalưỡilêrađón,anhcâmdùngsốngmãtấuquậtmạnhgạtđượclưỡilêra,mãtấuthuậnđàliamộtcái,đầumộtthằnggiặccònnguyêncảmũsắt,baytrongkhôngtrungvẫncònhúgào,rơixuốngđất,miệngvẫnnóivàicâu.Bốthấymãtấuanhcâmdùngthậtlẹ.Bốthấyđầulâutêngiặcvẫncònkinhngạcnhưlúcđầuchưalìakhỏicổ,thịtởmávẫncònđộngđậy,mũicònđangphậpphồng,nhưmuốnhắtxìhơi.Anhcâmchém

nốtđầutênkia,xáchắndựavàothànhxe,datrêncổhắntụthẳnxuốngmộtđốt,máuôngộcphunrangoài.Lúcbấygiờ,bọngiặcởhaixesauliềnhạthấpsúngxuống,vãirabiếtbaonhiêulàđạn,độiviêncủaôngtôinhưnhữngkhúcgỗđổđèlênxáctêngiặc.Anhcâmngồibétđítxuốngmuixe,trênngựccómấytiamáuphunra.Bốvàôngnằmphụcdướiđất,bòtrởlạiruộngcaolương,từbờđêdầndầnthòđầurahai

chiếcxesaucùngrùngrùngrútlui,ônghét:-PhươngLục,nổpháo!Giếtchếtlũchókhốnnạnđi!AnhemnhàhọPhươngkéokhẩusúngcốiđãnhồithuốcsănlênđê,PhươngLụccúixuống

châmgiâydẫnhoả,bỗngbụngtrúngđạn,mộtmảnhruộtxanh,từtừlòirangoài.PhươngLụckêulênhaitiếng:"mẹơi,ômbụnglănvàotrongruộngcaolương.Thấyxegiặcsắprútrakhỏicầu,ôngtôivộihô:-Bắn.PhươngThấtcầmlấybùinhùilửarunlậpcậpđivàogiâydẫnhoả,nhưngkhônglàmsao

cháyđược.ôngtôilaođến,giậtlấybùinhùilửa,đưalênmiệngthổi,bùinhùiđỏlên.ôngdíbùinhùivàogiâydẫnhoả,giâydẫnhoảnổlẹpbẹp,bốckhóitrắngrồitắtngấm.Khẩusúngcốiimlặng.nằmđó,nhưngủsayvậy.Bốnghĩnókhôngthểnổđượcnữa.Xegiặcđãrútkhỏicầu,cáithứhaivàthứbacũngđangrútlui.Gạotrênxechảyràoràoxuốngcầuxuốngnước,làmmặtnướcbắnlênnhữnggiọtnước.Mấyxácgiặctừtừtrôivềphíađông,máuchảyloangra,nhữngconlươnđihàngđànquẫymạnhtrongnướcmáu.Khẩusúngcốisauítphútimlặng,bỗngnổđùngmộttiếng.Thếlàsắtthép,súngvàthânngườitunglênkhỏimặtđêrấtcao,mộtngọnlửalớnquạttrúngvàochiếcxeđangcógạorơiđuôixecháybùngbùng.Chiếcxeđãrakhỏicầubèndừnglại,bọngiặctrênxenhảyxuốnghỗnloạn,nằmrạptrên

mặtđêđốidiện,dựngsúnglên,bắnmạnhvềphíađốiphương.MặtPhươngLụcbịtrúngđạn,sốngmũibịbắndậpnát,máuanhbắncảvàomặtbố.Haitêngiặcởtrênxebịcháy,đẩycửanhảyxuống,luốngcuốngnhảycảxuốngsông.Chiếc

xechởgạođigiữa,tiếnthoáilườngnam,cứrúlênởgiữacầu,bánhxequaytít.Gạoxốixảrơixuốngnhưmưa.Súngmáygiặcởtrướcmặtbỗngcâmbặt,chỉcònmấykhẩusúngtrườngnổđìđẹt.Mười

mấytêngiặcômsúngkhomlưng,đinépvàohaibênthànhxebịcháy,laovềphíabắc.Ônghôbắn,nhưngtiếngsúngbắnhưởngứngthưathớt.Bốquaylạithấythithểcủacácđộiviênnằmlaliệttrênđê,dướiđê.Độiviênbịthươngđangrênrỉtrongruộngcaolương.ôngbắnliềnmấyphát,đuổiđượcbọngiặcxuốngcầu.Phíatâyđườngcũngnổđìđùngmấyphátsúng,giếtđượcmấytêngiặc.Bọngiặcrútlui.Từbờphíanambỗngmộtviênđạnbaylên,bắntrúngvàocánhtayphảicủaông,ôngcotaylại,súnglụcrơixuống,mắctrêncỏ.Ôngrútvàotrongruộngcaolương,gọi:-ĐậuQuan?Giúpbốvới.Ôngxéốngtayáora,bảobốlấymiếngvảitrắngởtronglưngôngrabuộcvàovếtthương.

Nhândịpnày,bốtôinói:-Bốơi,mẹconđangmongbố.Ôngnói:-Conngoanơi!Trướctiênhãygiếthếtbọnchóđẻnàyđã.Ôngrúttừtrongthắtlưngrakhẩusúngbrô-ninhmàbốđãquẳngđi,đưachobố.LưuĐại

Hiệukéolêcáichânđầymáu,từbênđêsôngbòtới,anhhỏi:-Tưlệnhcóthổikènkhông?-Thổiđi-ôngnói.LưuĐạiHiệumộtchânquỳ,mộtchânruỗi,nângkènhướnglêntrờithổi,từloakènbayra

thanhâmmàuđỏsẫm.-Xungphong,anhemơi?-ônghôto.

Trongruộngcaolươngphíatâyđườngcómấytiếnghôtheo.Taytráiônggiơlên,vừanhảylên,thìmộtviênđạnbaylướtquamáông.Ônglănngayxuốngđấtbòtrởlạiruộngcaolương.Bờđêphíatâyđườngcótiếngkêuthấtthanh.Bốbiếtlạimộtđộiviêntrúngđạn.LưuĐạiHiệuhướngkènlêntrờithổi,thanhâmđỏsẫmvavàobôngcaolươnglàmchochúngrunrẩyôngnắmlấytaybố,nói:-Conơi,đitheobốsanggặpanhemởbêntâyđường.Xetrêncầulănđitrongkhóidàyđặc,trongngọnlửabậpbùng,gạonhưtuyếttrắngbayrải

khắpmặtsông.ônglôibố,chạynhưbayquađườngcái,đạnbắnđuổitheohọ,rơixuốngđườngkêuchanchát.Mộtđộiviênmặtđenthủi,dadẻnứttoác,nhìnthấyôngvàbốanhtamiệnghá,khóc,nói:-Tưlệnhơi,chúngtahỏngrồi?Ôngủrũngồitrongruộngcaolương,hồilâukhôngngẩngđầulên,bọngiặcbênkiasông

cũngkhôngbắnnữa.Trêncầuxecháynổầmầm,phíađôngconđườngvanglêntiếngkèncủaLưuĐạiHiệu.Bốkhôngthấysợnữa,ôngmentheobờđê,lầnvềphíatâyđimộtđoạn,từtrongbụicỏkhô

vàngônglặnglẽthòđầura.Bốnhìnthấytừtrongmuixethứhaicủagiặcchưabịchảy,cómộttênlínhNhậtnhảyra,điđếnthùngxelôiramộttêngiặcgià.Têngiànàyrấtgầy,tayđiđôigăngtrắngmuốt,hôngđeomộtthanhkiếmdài,chânđiđôiủngđađencaođếnđầugối.Bọnchúngmentheoxe,bámvàomốcầubòxuống.Bốgiơkhẩusúngbrô-ninhra,tayôngrunquá,cáimôngđítgầygòcủatêngiặcgiàcứnhảynhảytrướchọngsúngcủabố.Bốnghiếnrăngnheomắtbắnđoàngmộtphát,viênđạnviuviuchuixuốngnước,mộtcon lươntrắngphơibụngnổilên.Têngiặcgiàrơixuốngnước.Bốkêuto:-Bốơi,mộttênquanto!Mộttiếngsúngnổsaugáybố.Đầutêngiặcgiàvỡtoácmộtvệtmáuloangratrongnước.

Têngiặccònlạibòlổmngổm,nấpvàosaumốcầu.Tiếngsúngcủabọnđịchlạivanglên,bốbịôngtôiấnxuống.Đạnkêuchiuchiuloạnxạtrong

ruộngcaolương.Ôngtôinói:-Tốtlắm,dònggiốngcủabố!Bốvàôngkhôngbiết,têngiặcgiàmàhọbắnchếtchínhlàtênthiếutướngNa-ca-caoNê-

cao-ô.TiếngkèncủaLưuĐạiHiệuvẫnvanglênkhôngngớt.Vầngtháidươngtrêntrờibịánhlửacủaxecháylàmchoxanhxaovàngvọt.Bốnói:-Bố,mẹconđangchờbố,bảobốđếnđấy.ôngnói:-Mẹconcònsốngà?Bốnói:-Cònsống.Bốdắttayông,đisâuvàophíaruộngcaolương.Bànằmdướigốccaolương,trênmặtcóin

bóngrâmcủacao lương, trênmặtvẫngiữnụcườicaoquýgiànhchoôngtôi.Mắtbàtrắngbệch,đôimắtvẫncònchưanhắm.Bốlầnđầutiênthấyhaidòngnướcmắttừkhuônmặtkiênnghịcủaôngtôichảyxuống.Ôngquỳxuốngbêncạnhbà,dùngbàntaychưabịthươngvuốtmắtchobà.

**Năm1976,khiôngtôichếtbốlấytaytráibịkhuyếtmấthaingóntayvuốtmắttrợntròn

choôngtôi.Năm1958khiôngtôitừdãynúihoangvùngHốc-cai-đô(NhậtBản)trởvề,ôngnóirấtkhókhăn,mỗimộtlờinhưhònđánặngtừtrongmiệngôngvăngra.KhiôngtừNhậtBảntrởvề,làngtổchứcmộtlễrấtto,cảchủtịchhuyệncùngđếndự.Bấygiờtôihaituổi.Tôicònnhớdướigốccâybạchdương,xếpmộtdẫytámchiếcbànbáttiêntheohàngchữnhất,mốibànmộthũrượu,hơnchụccáibáttrắng.Chủtịchhuyệnbêhũrượurótmộtbátđầy,haitaybưngđến.choôngtôi.Chủtịchhuyệnnói:-Lãoanhhùng,xinmờiôngmộtbátrượu,ôngđãđemlạivẻvangchocảhuyện.Ôngtôivụngvềđứngdậy,conngươitrắngđụcđảođiđảolạinói:-ỒỒ-cáigiáo,cáigiáo!Tôithấyôngđưabátrượuvàomiệng.Cổôngđầyvếtnhăncứngđỏ,cổhọngchạylênchạy

xuống,rượuvàomiệngrấtít,phầnlớnlàchảyxuốngcằm,chảyròngròngxuốngngựcông.Tôicònnhớôngdắttôi,tôilạidắtconchómựcnhỏđilượntrêncánhđồng.ôngthíchnhất

làđixemcầulớntrênsôngMặcThủy,ôngđứngởđầucầu,tayvịnvàotrụđá,đứngcảnửabuổisánghoặcnửabuổichiều.Tôithấymắtôngthườngđểýđếnvếtlỗchỗởhònđátrêncầu.Khicaolươngmọccao,ôngdẫntôiđivàoruộngcaolương,nơiôngthíchđilàchỗcáchcầusongMặcThủykhôngxa,tôiđoán,nơiđólàchỗbàtôilêntrời,trênmảnhđấtđenbìnhthườngấyđãthấmmáutươicủabàtôi.Hồibấygiờcănnhàcũcủanhàtôicònchưagiỡ,mộthômôngváccuốcđếnđàobớidướigốccâythu.ôngđàođượcmấyấutrùngve.ôngchotôi,tôivứtchochó,chócắnchếtấutrùng,nhưngkhôngăn.-Bố,bốcuốccáigì?Côtôi-chuẩnbịđinhàăntậpthểnấucơm-hỏi.Ôngtôingẩngđầu,nhìncôbằngánhmắt

xalạ.Côđirồi,ôngvẫntiếptụccuốcđất.ôngđàomộtcáihốc,chặtđứtmấychiếcrễtonhỏkhácnhau,bớiramộtphiếnđá,từtronghốgạchtốiom,lấyramộthộpsắtđãrỉhết.Hộpsắtvừarơixuốngđấtđãvỡvụnra.Trongmiếngvảirách,lòiramộtvậtbằngsắtrỉđỏ,dàihơnngườitôiTôihỏiôngđấylàcáigì,ôngnói:-ỜỜ-cáigiáo-cáigiáo.Ôngmangngọngiáoraphơidướinắng,ôngngồitrướcngọngiáo,mởmắt,nhắmmắt,lại

mởmắtrồilạinhắmmắt.Đoạnôngđứnglên,tìmcáibúachẻcủi,đậpnátngọngiáo.Ôngđậpnátngọngiáothànhsắtvụn,rồinhặtlênquăngđi,quăngđầycảsân.

***-Bốơi,mẹconchếtrồiư?-Bốhỏiôngtôi.Ônggậtđầu.Bốgọi:-Bố!Ôngtôixoađầubốtôi,từbênhôngrútramộthanhkiếm,chặtmấycâycaolương,phủlên

ngườibàtôi.Phíanambờđêvanglêntiếngsúngdữdội,tiếng.lôgiết,tiếnglựuđạnnổ.Bốbịônglôiđi

xônglênđầucầu.Trongruộngcaolươngphíanamcầu,xuấthiệnlơnmộttrămngườimặcquầnáolínhmàu

tro.MấychụctênlínhNhậtchạylênbờđê,đứathìbịbắnchết,đứathìbịđâmchết.BốnhìnthấychiđộitrưởngLãnhlưngthắtcáithắtlưngdarộngbản,khẩusúngpạc-hoọcđeotrênthắt

lưng.Ôngđượcmấychiếnsĩcaolớnbảovệ,vòngquachiếcxebịcháy,đivềphíabắccâycầu.ÔngnhìnthấychiđộitrưởngLãnh,cườikhẩy,cầmsúng,đứngkhôngđộngđậyởđầucầu.ChiđộitrưởngLãnhngangnhiênđiđến,nói:-TưlệnhTừ,đánhkhálắm!-Đồchóđẻ!-ôngchửi.-Đànemđếnchậmmộtbước!-Đồchóđẻ!-Nếukhôngcóchúngtôiđến,thìônghếtđờirồi!-Đồchóđẻ!HọngsúngcủaôngchĩathẳngvàochiđộitrưởngLãnh.ChiđộitrưởngLãnh,nháymắtmột

cái,hailínhcảnhvệmìnhhổlưngbáo,dùngđộngtáclanhlẹngiậtlấysúngcủaông.Bốtôigiơkhẩubrô-ninhlên,bắnmộtphátvàomôngngườilínhcảnhvệđangkèmchặtông

tôi.Ngườilínhthứhaitungchânđángãbố,rồidùngchânđèlấycánhtaybố,đoạncúixuốngnhặtlấykhẩusúnglục.Ôngvàbốbịcáclínhcảnhvệgiữchặt-ThằngrỗLãnhkia,màyhãymởmắtchóramànhìnđànemcủatao!Trênbờđêhaibênđường, trong ruộng cao lương, xácngườivà thươngbinhnằmngổn

ngang.LưuĐạiHiệuvẫnthổikènliêntục,máuđỏchảyratừmép,từlỗmũicủaanh.ChiđộitrưởngLãnhngảmũ,cúichàocaolươngphíađôngvàphíatâyconđường.-HãybuôngTưlệnhTừvàcôngtửra?-ChiđộitrưởngLãnhnói.Línhcảnhvệthảôngvàbốra.Ngườilínhcảnhvệbịbắnkia,tayômđít,máuchảytừtrong

kẽtayra.ChiđộitrưởngLãnhđónlấysúngtừtaycáclínhcảnhvệ,rồitrảchoôngvàbố.ĐộiquâncủachiđộitrưởngLãnhlụctụckéoquacầu,họlaovềphíaxevàxácgiặc,họnhặt

lấysúngmáy,súngtrường,đạndược,lườilê,vỏlườilê,thắtlưngda,giàyda,vítiềnvàdaocạorâu.Cóngườicònnhảyxuốngsông,bắtđượcmộttêngiặccònsốngnấpsaumốcầu,vàkhiênglênmộttêngiặcđãchết.-Thưachiđộitrưởng,đâylàmộtsĩquan-mộtchiếnsĩnói.ChiđộitrưởngLãnhphấnkhởiđiđếnxem,nói:-Lộtlấyquầnáo,giữlấytấtcảđồđùngcủahắn.ChiđộitrưởngLãnhnói:-TưlệnhTừ,hẹnngàygặplại!ĐámlínhvâyquanhchiđộitrưởngLãnhrồiđivềphíanamcầu.Ônggầmlên:-Đứnglại,tênLãnhkia!ChiđộitrưởngLãnhquayngườilại,nói:-TưlệnhTừ,thachoôngvềtộibắntôiđấy!-Taokhôngthachomàyđâu?-ôngnói.-VươngHổ,đểlạichoTưlệnhTừmộtcỗsúngmáy!-ChiđộitrưởngLãnhnói.Mấychiếnsĩđemcỗsúngmáyđếntrướcmặtông.-Đámxenày,gạotrênxecũngthuộcthuộcvềôngtất.ToànđộiquâncủachiđộitrưởngLãnhđãquacầuhọlênđêchỉnhđốnhàngngũ,theođê

sônghọđimiếtvềphíađông.Trờiđãxếchiều.Đoànxeđãcháyhết,chỉcònlạibộkhungđenkịt,mùilốpxecháykhétđến

ngạtthở.Haichiếcxeđiđầuvàcuối,cháysaucùngđãvítchặthaiđầucầuDòngnướcđennhưsôngđầymáu,caolươngđỏnhưcánhđồngmáu.Bốnhặtởtrênđêđượcmộtmiếngbánhtrángcònnguyênvẹn,đưachoông,nói:-Bố,bốănđi.Đâylàbánhtrángcủamẹconlàmđấy-Conănđi-ôngnói.Bốnhétbánhvàotayông,nói:-Conđinhặtnữa.Bốlạinhặtđượcmiếngbánhtrángnữa,nhétvàomồmnhaingấunghiến.

***Xinchỉcónhữngdòngvănnàygọilàđểviếngcácanhhồnvàoanhồnởtrongruộngcao

lươngmênhmôngquêhươngcủatôi.Tôilàconcháukhôngxứngđángcủacơvị,tôinguyệnđemtráitimkhôngtrongsạch(Nguyênvănlàtráitimnhúngđầyxìdầubẩnthỉu.(ND)củatôi,cắtnhỏra,xếpthànhbabát,đặtvàotrongruộngcaolương.Cúixinvềthượnghưởng,thượnghưởng.

LÊHUYTIÊUdịch(DịchtừtạpchíVănhọcnhândânsố3/1986.)

Chiasẽebook:http://downloadsachmienphi.com/Thamgiacộngđồngchiasẽsách:

Fanpage:https://www.facebook.com/downloadsachfreeCộngđồngGoogle:http://bit.ly/downloadsach