Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
CATEDRA DE HIDROLOXÍA MÉDICA USC-BALNEARIOS DE GALICIA
ACTIVIDADES 2015 e PROGRAMACION 2016
DIRECTOR/A: Prof. Dr. Juan Jesus Gestal Otero
Co-DIRECTOR/A: Prof. Dr. Luís Rodríguez Miguez
ENLACE A PAXINA WEB
CONTIDOS:
1. Datos xerais 2. Actividades realizadas 3. Xustificación das modificacións sobre a planificación presentada 4. Planificación de actividades 5. ANEXOS
a. Anexo 1: Acta da reunións da Comisión de seguimento (5 de febreiro de 2016)
b. Anexo 2: Dossier de prensa c. Anexo 3: Memorias Cátedra d. Anexo 4: Nomeamento Director e co-Director e. Anexo 5: Convenio creacion cátedra USC-Balnearios de Galicia (2009);
addenda 2014, e Convenio coa Axencia de Turismo e Galicia.
Data presentación: 15 febreiro 2016 Data aprobación: 10 marzo 2016
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
1
JUSTIFICACIÓN DE LA NECESIDAD DE CREACION DE LA CATEDRA DE EMPRESA HIDROLOGÍA MEDICA
En los últimos veinte años el mundo de las aguas mineromedicinales, el termalismo, y la balneoterapia ha cobrado gran importancia dentro de la medicina, debido, de una parte, al progresivo envejecimiento y sobreenvejecimiento de la población, que ha conllevado un enorme incremento de las patologías crónicas, y de otra al gran interés actual de la promoción de la salud en la que la balneoterapia tiene una gran importancia.
La CCAA gallega tiene una enorme riqueza en aguas mineromedicinales y centros balnearios, que en los últimos años también se está modernizando y promocionando.
La Facultad de Medicina y Odontología consciente de estas realidades ha propiciado que la Asociación de la Propiedad Balnearia organizase en el curso 2005-2006 un Curso de Hidrología, proponiéndose la creación de una Cátedra de empresa sobre Hidrología Médica, con financiación a cargo de la Asociación de la Propiedad Balnearia de Galicia, contando esta con la ayuda de la Consellería de Medio Ambiente. Dicho convenio existía el compromiso de firmarlo antes del inicio del curso 2006-2007, con el que se financiaría entre otras actividades la docencia de la asignatura de libre configuración Hidrología Médica. Dicha asignatura se ha puesto en marcha el pasado curso 2006-2007, con gran demanda por parte de los alumnos, y en la actualidad, para este curso están matriculados 101 alumnos.
Dicha asignatura está adscrita a las áreas de Medicina Preventiva y Salud Pública, desde la que se lleva la coordinación (Prof. Juan J. Gestal); el área de Ciencias Morfológicas (Prof. Javier Jorge, Jefe del Servicio de Rehabilitación del CHUS), y el área de Radiología y Medicina Física (Prof. Manuel Torres), de ahí las propuesta de estos profesores para el consejo directivo y la dirección de la Cátedra. Como codirector se propone al Prof. Luís Rodríguez Miguez, Profesor Titular de Medicina Preventiva y Salud Publica de la Universidad de Vigo (Campus de Ourense), jubilado, y actualmente Académico Numerario de la Real Academia de Medicina y Cirugía de Galicia.
El profesor Luís Rodríguez Miguez, inició su actividad docente en la Cátedra de Higiene y Sanidad (hoy de Medicina Preventiva y Salud Pública) de la Universidad de Santiago de Compostela, en 1967. Diez años después pasó a desempeñar la Jefatura provincial de Sanidad de Ourense, continuando su colaboración en las actividades docentes de la Cátedra, más tarde como Director Provincial de Sanidad, para finalmente desempeñar la plaza de Profesor Titular
1. Datos xerais
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
2
de Medicina Preventiva y Salud Pública de la Universidad de Vigo en el Campus de Ourense, con dedicación exclusiva hasta su jubilación.
Desde principios de los años 80, organizó numerosísimos cursos y reuniones científicas sobre aguas mineromedicinales y termalismo en diferentes lugares de Galicia, destacando las Jornadas anuales sobre Termalismo de Carballino con más de diez ediciones. Es persona que más ha trabajado sobre este tema en Galicia, sacándole del olvido y promocionando su estudio. Ha participado en numerosas actividades nacionales e internacionales en el ámbito de la hidrología y el termalismo.
Su tesis doctoral fue sobre el Termalismo en Galicia, y ha recibido entre otras distinciones por su labor en favor del termalismo en Galicia, la medalla de oro de Carballino; la Medalla de oro de la Asociación de la Propiedad Balnearia de Galicia, y se ha creado para él, el sillón de termalismo en la Real Academia de Medicina y Cirugía de Galicia, que actualmente ocupa.
Es la persona más cualificada en Galicia para ocupar la dirección de esta primera cátedra de Hidrología Médica. Al no ser posible por las disposiciones normativas que pueda desempeñar la dirección de la Cátedra, se le propone como codirector.
CREACIÓN DE LA CÁTEDRA DE HIDROLOGÍA MEDICA USC-BALNEARIOS DE GALICIA
El 30 de noviembre de 2019 el Rector de la USC, D. Senen Barro Ameneiro y el Presidente de la Asociación Gallega de la Propiedad Balnearia, D. Rafael Luaña de la Viña, firmaron un Convenio de colaboración entre la Universidad de Santiago de Compostela y a Asociación Gallega de la Propiedad Balnearia para la creación de la Cátedra Institucional de “Hidrología Médica, USC- Balnearios de Galicia”.
INAUGURACIÓN DA CATEDRA DE HIDROLOXÍA MEDICA EN 2010 Luns 1 de marzo, as 19 horas na Aula Castelao da Facultade de Medicina,
Lección Inaugural a cargo do Prof. Dr. Luís Rodríguez Miguez, Codirector da Cátedra
Autoridades invitadas:
- Universidade: Reitor; Vicerreitor de Relacións Intitucionais, Decano de Medicina e Odontoloxía, Membros Universitarios da Comisión de Dirección de la Cátedra
- Xunta de Galicia: Conselleiro de Educación; Secretaria de Turismo; Directora Xeral de Saúde Pública; Directora Xeral de Benestar e Traballo Social
- Asociación Balnearia: Presidente de la Asociación de la Propiedade Balnearia; Membros Universitarios da Comisión de Dirección da Cátedra
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
3
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
4
CONVENIO COA AXENCIA DE TURISMO DE GALICIA PARA A FINANCIACIÓN DA CATEDRA DE HIDROLOXÍA MEDICA USC-BALNEARIOS DE GALICIA.
O 24 de novembro de 2014 asinouse un convenio entre o Reitor da USC, Don Juan Manuel Viaño Rey, e a Directora da Axencia de Turismo de Galicia, Dona Nava Castro, no que se acorda que a Axencia de Turismo de Galicia asume o financiamento da Cátedra de Hidrolozxía Medica USC-Balnearios de Galicia, cun resultante de 60.000€ para o bienio 2014-2015.
COMISIÓN DE SEGUIMENTO
Na actualidade está formada polos directores da Cátedra (prof. Juan J. Gestal Otero,e prof. Luís Rodriguez Miguez); o Presidente da Asociación de Balnearios de Galicia, D. Antonio Garaloces Paz; o Xerente da Asociación de Balnearios de Galicia, D. Benigno Amor Barreiro; a Directora médica de Caldaria Termal, Dra. Dolores Fernández Marcos; a Directora médica do Balneario de Mondariz, Dra. Laura Gómez San Miguel; a Directora Médica do Balneario Termas de Lugo, Dra. Ascensión Sánchez Carrión; o Director médico do Balneario Caldelas de Tuy, Dr. Elias Festa Cayuela; a Directora médica do Balneario Isla de la Toja, Dra. Marta Arribas Rioja, e o Director médico del Balneario de Aguasantas, Dr. Antonio Freire Magariños.
Incluír aquí información xeral sobre a creación da cátedra e as súas principais características, así como a composición actualizada da comisión de seguimento.
Incluír tamén un enlace a páxina web institucional así como os espazos webs onde a cátedra esté presente.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
5
MEMORIA DE ACTIVIDADES DA CÁTEDRA DE HIDROLOXÍA MÉDICA USC-BALNEARIOS DE GALICIA CORRESPONDENTE AO CURSO 2014-2015 1. IMPARTICIÓN DA MATERIA HIDROLOGÍA MÉDICA NA FACULTADE DE MEDICINA E ODONTOLOXÍA E NOS BALNEARIOS,
Obxectivos da materia
Capacitar ós alumnos para a utilización correcta na súa práctica médica deste tipo de terapia. Por iso, os alumnos ao finalizar o curso deben ter adquirido os coñecementos e habilidades que lles permitan:
- Estudar e clasificar as augas minerais.
- Coñecer as súas principias características físicas, químicas e bacteriolóxicas.
- Coñecer as súas accións sobre o organismo san e enfermo.
- Coñecer as respostas ás augas minerais dos tecidos, órganos e sistemas humanos.
- Coñecer a importancia das augas minerais como axentes preventivos e terapéuticos.
- Coñecer os fundamentos físicos, mecánicos e térmicos da hidroterapia.
- Coñecer como é a organización e instalación dun Servizo de Hidroterapia.
- Saber as indicacións, modos de acción e contraindicacións das augas mineromedicinais.
- Ser capaz de prescribir as técnicas fundamentais de aplicación das augas.
- Ser capaz de prescribir a hidroterapia nas enfermidades máis comúns.
Metodoloxía da ensinanza
Desde o punto de vista cognitivo, a ensinanza irá dirixida máis á educación conceptual que á pura e simple transmisión de información.
Procurase a formación de conceptos, non a súa simple aprendizaxe memorística, co obxectivo posto na súa capacitación na orientación de indicacións nos usos terapéuticos ou preventivos da auga.
Trataremos de capacitar os alumnos para que sexan capaces de proseguir despois a súa formación permanente.
Máis que encher trataremos de formar cabezas; producir persoas educables que poidan aprender e adaptarse eficientemente.
Docencia teórica: 2 horas á semana.
1. Actividades realizadas curso 2014-2015
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
6
Prácticas: en grupos moi reducidos en Balnearios durante catro sábados todo o día
Competencias
1. Coñecemento e comprensión de:
- Clasificación das augas mineromedicinais
- Principias características físicas, químicas e bactereolóxicas.
- As súas accións sobre o organismo san e enfermo.
- Respostas ás augas mineromedicinais dos tecidos, órganos e sistemas humanos.
- A importancia das augas minerais como axentes preventivos e terapéuticos.
- Os fundamentos físicos, mecánicos e térmicos da hidroterapia.
- A organización e instalación dun Servizo de Hidroterapia.
- As indicacións, modos de acción e contraindicacións das augas mineromedicinais.
2. Adquisición de habilidades e destrezas para:
- Prescribir as técnicas fundamentais de aplicación das augas.
- Prescribir a hidroterapia nas enfermidades máis comúns.
Sistema de avaliación da aprendizaxe
Mediante exame tradicional.
Criterios de cualificación:
Asistencia as clases teóricas 4 puntos; asistencia as practicas nos balnearios: 3 puntos; exame: 3 puntos.
Tempo de estudo e de traballo persoal que debe dedicar un estudante para superala
Horas presenciais:
- Teóricas: 30
- Prácticas: 15
Horas non presenciais: 90
Horas de avaliación: 3
Total volume de traballo:138 horas
PROGRAMA TEÓRICO
MÓDULO I: Aspectos xerais da auga.
Tema 1: Auga: consideracións xerais.. Propiedades físicas: factores hidrostáticos e hidrodinámicos.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
7
Tema 2: Tipos de augas: auga de manancial. Auga potable. Augas envasadas. Augas mineromedicinais.
Tema 3: Expresión Analítica das augas minerais. Análises física, química e bacteriolóxica das augas.
Tema 4: Aplicacións terapéuticas e non terapéuticas da auga: hidroterapia. Talasoterapia. Balneoterapia. Spa.
Tema 5: Hidroloxía Médica. Conceptos e evolución histórica.
Tema 6: Hidroxeoloxía e hidrotectonia. Ciclo hidroxeolóxico.
MODULO II: Augas mineromedicinais.
Tema 7: Augas mineromedicinais. Concepto. Clasificación.
Tema 8: Mecanismos de acción: inespecíficos e específicos.
Tema 9: Augas oligometálicas: concepto e efectos no organismo.
Tema 10: Augas cloruradas: concepto e efectos no organismo.
Tema 11: Augas sulfatadas: concepto e efectos no organismo.
Tema 12: Augas sulfuradas: concepto e efectos no organismo.
Tema 13: Augas ferruxinosas, carbogasosas, radioactivas: concepto e efectos no organismo.
Tema 14: Técnicas de aplicación: cura hidropónica. Vía atmiántrica. Balneación sen presión. Balneación con presión.
Tema 15: Peloides: xeneralidades e clasificación. Mecanismos de acción e aplicacións.
Tema 16: Estufas húmidas e secas.
Tema 17: Indicacións e contraindicacións das curas hidrotermais.
Tema 18: Exame médico de aptitude para a aplicación de balneoterapia.
Tema 19: Aplicacións clínicas da balneoterapia: en procesos do aparato locomotor. En procesos do aparato respiratorio.
Tema 20: Aplicacións clínicas da balneoterapia: en procesos dermatolóxicos. En procesos neuropsiquiátricos. En procesos do aparato dixestivo, xenitourinairo e ORL.
Tema 21: Instalacións balnearias.
Tema 22: Balneario: centro sanitario. Escola de saúde. Espazo interdisciplinar.
MÓDULO III: Recorrido Histórico
Tema 23: Evolución histórica do termalismo.
Tema 24: Balnearios galegos.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
8
MÓDULO IV: Lexislación
Tema 25: Pasos a seguir nas diferentes administracións para a concesión de utilidade pública da auga mineromedicinal e apertura dun balneario.
Tema 26: Lexislación específica: dos balnearios como centros sanitarios na Comunidade Autónoma Galega.
Tema 27: Risco de infeccións por legionela en instalacións de hidroterapia. Medidas preventivas.
Tema 28: Gestión da Calidade dos Balnearios.
MÓDULO V: Termalismo e Administración
Tema 29: Termalismo Social da CC AA de Galicia
Tema 30: Termalismo social Nacional
CALENDARIO LECTIVO TEÓRICO:
23 de Febrero de 2015
Conferencia Inaugural Prof. Dr. Don Luis Rodríguez Miguez
2 Marzo de 2015
Hidrología Médica. Concepto y Evolución Histórica.
Cansideracions xerais da auga: Propiedades físicas. Doña Dolores Fernandez Marcos
Directora Médica de Caldaria Termal
9 Marzo de 2015
Tipos de auga: Auga da manancial, auga potable, augas envasadas, aguas minerais aguas minero medicinais.
Expresión Analítica das Augas Mineráis.
Doña Dolores Fernandez Marcos
Directora Médica de Caldaria Termal
16 Marzo de 2015
Balenoterapia y Promoción de la salud Prof. Dr. Don Juan J. Gestal
23 Marzo de 2015
Hidroxeoloxia. Hidrotectonia Doña Dolores Fernandez Marcos
Directora Médica de Caldaria Termal
13 Abril de 2015
Clasificación das augas minero medicinais. Descripción y propiedades das aguas Sulfuradas, Bicarbonatadas, Cloruradas. Sulfatadas, Carbonicas
Doña Laura Gomez
Directora Médico de Mondariz Balneario.
20 Abril de Técnicas de aplicación das Augas Minero Medicinais: Cura Don Elias Festa Cayuela
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
9
2015 Hidropínica, Via Armiantrica, Balneación. Director Médico del
Balneario de Caldelas de Tuy.
27 Abril de 2015
Aplicaciones clínicas da Balneoterapia: Procesos del Aparato Locomotor, Dermatología, Procesos Respiratorios.
Doña Marta Arribas Rioja. Directora Médico del Isla de la Toja.
4 Mayo de 2015
Peloides : Concepto. Propiedades. Usos Terapeuticos. Doña Lordes Mourelle
11 Mayo de 2015
Historia del Termalismo. Principales Balnearios Gallegos
Ilmo Doctor Don Jose Carro Otero
18 de Mayo de 2015
Temalismo Social Nacional y da CCAA de Galiza. Doña Rosa Martinez
25 Mayo de 2015
Lexislación Don Benigno Amor
1 Junio de 2015
Balneario: Escuela de salud. Espacio Interdisciplinar. Don Salvador Ramos
8 de Junio de 2015
Examen
PROGRAMA PRÁCTICO
Desenvolvéronse 3 practicas en balnearios, en tres sábados durante todo o día
1. Balneario de Laias (28 de marzo)
2. Hotel Talaso Louxo La Toja (sábado, 9 de mayo)
3. Hotel Balneario de Baños da Brea (sábado, 30 de mayo)
RESULTADOS DA AVALIACIÓN
Cualificación Alumn@s Porcentaxe Non Presentado 2 15,385 % Suspenso 1 7,692 % Aprobado 2 15,385 % Notable 3 23,077 % Matrícula de Honra 1 7,692 % Sobresaliente 4 30,769 %
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
10
Materia Alumn@s Porcentaxe Superada 10 76,923 % Non superada 1 7,692 % Non presentad@ 2 15,385 %
2. CURSOS DE FIN DE SEMANA EN BALNEARIOS SOBRE TRATAMENTOS BALNEOTERÁPICOS
Curso 1: Balneoterapia en el paciente con fibromialgia.
Lugar: Balneario de Laias. Laias- Cenlle-Ourense
Datas: 13-14 de Marzo de 2015.
Número de asistentes: 20 alumnos
Programa:
Viernes 13
16:00h: Recepción y alojamiento
17:00h: “Fibromiálgia. Síntomas. Abordaje terapéutico multidisciplinar. Don José Miguel Lemos: Medico especialista en Medicina Familiar y Comunitaria.
19:00: Visita a las instalaciones. Acceso a piscinas termales
21:00: Cena.
Sábado 14
09:00h. Desayuno
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
11
10:30h: Características Generales del Balneario de Laias. Dra. Ada Sevares Miraval. Médico del Balneario de Laias
11:00h: Balneoterapia en pacientes con Fibromiálgia. Dra. Maria Dolores Fernandez Marcos. Directora Médico de Caldaria Termal..
12:00h: Sesión Practica
14:00h: Comida
17:00h: Salida para Santiago de Compostela.
Dirección del Seminario: Dra. María Dolores Férnandez Marcos
Cursoo 2: Balneoterapia en patologia respiratoria cronica en niños y adultos
Lugar: Balneario Caldelas de Tuy
Datas: 20-21 de Marzo de 2015
Número de asistentes: 15 alumnos
Programa
Viernes 20
18:00h. Recepción y alojamiento
19:00h. Visita al Balneario
20:00h. Balneario de Caldelas de Tuy: Breve historia. Tipo de aguas. Indicaciones terapéuticas. Técnica termales
21:00h. Cena
Sábado 21
09:00h: Tratamiento Termal
11:00: Infecciones respiratorias vías altas en Niños: Indicaciones termales. Servicio de Pediatría Povisa
12:00h: Patología respiratoria adulto
13:00h: Coloquio
13:30h: Comida
16:00h: Salida para Santiago de Compostela.
Dirección del Seminario: Dr. Elías Festa Cayuela
Curso 3. Reeducacion funcional del adulto en un balneario
Lugar: Balneario de Mondariz (Mondariz Balneario-Pontevedra)
Datas: 10-11 de Abril de 2015.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
12
Número de asistentes: 8 alumnos
Programa
Viernes 10
16:00h: Recepción y alojamiento
17:00h: Balneario de Mondariz: Pasado, presente y futuro. Dra. Laura Gómez San Miguel. Directora Médico Balneario de Mondariz
18:00h: Visita a las instalaciones.
19:00h: Acceso al Palacio del Agua.
21:30h: Cena
Sábado 11
09:00h: Desayuno.
10:00h: Reeducación funcional del adulto en un balneario. Dra. Laura Gómez San Miguel.
11:00h: Abordaje del fisioterapeuta y el recuperador físico en la recuperación funcional del paciente en un balneario. Doña Miriam Gómez. Fisioterapeuta Balneario de Mondariz, y Don Jonás Rodriguez. Recuperador Físico Balneario de Mondariz.
12:00h: Sesión Práctica.
14:00h: Comida
17:00h: Salida para Santiago de Compostela.
Dirección del Seminario: Dra. Laura Gómez San Miguel.
Curso 4. Tratamiento balneoterápico en el paciente reumatológico
Lugar: Balneario de Lugo
Datas: 17 y 18 de Abril de 2015
Número de asistentes: 15 alumnos
Programa
Viernes 17
16:00h: Recepción y alojamiento
17:00h: Balneoterapia en enfermedades reumatológicas. Dra. Rosa Meijide. Catedrática de Hidrología. Universidad de A Coruña
18:30h: Café
19:00 h: Visita al Balneario.
19:30: Sesión práctica en Piscina termal
21:00 h: Cena
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
13
Sábado 18
09:00h: Desayuno
10:30h: Historia y evolución del Balneario de Lugo. D. Francisco Hervés. Arqueólogo
11:45h: Café
12:00h:Técnicas balneoterápicas y tratamientos complementarios en las enfermedades reumatológicas. Ascensión Sanchez. Especialista en Hidrología Médica y Directora Médica Balneario de Lugo Mª José Garrido. Fisioterapeuta Lucia Monin. Socioanimadora. Balneario de Lugo
14:30: Comida
16:30: Sesión Práctica en Balneario
Dirección del Seminario: Dra. Ascension Garcia Carrión
Os cursos de fin de semana tiveron unha magnífica acollida por parte dos alumnos quedando alumnos en lista de agarda. Os resultados acadaron os obxectivos que nos tiñamos plantexados.
3. PROMOCIÓN DA IMPLANTACIÓN DUNHA HISTORIA CLÍNICA COMÚN INFORMATIZADA E DO DESENVOLVEMENTO DE PROTOCOLOS TERAPÉUTICOS NOS BALNEARIOS
O 11 de noviembre de 2014, a las 12:00 h. no Decanato da Facultade de Medicina da U.S.C. en Santiago tivo lugar una reunión a que asistiron o Director da Cátedra USC-Balnearios de Galicia, Prof. Juan Gestal; os empresarios de balnearios, D. Javier Soto, de Caldaria, e D. Antonio Garaloces, do Balneario de Lugo e Pte. da Asociación de Balnearios de Galicia; D. Benigno Amor, Xerente da Asociación de Balnearios de Galicia, e D. Moisés Hermida, da empresa Transglobal. O Obxectivo da reunión era pulsar a posición das empresas e da Asociación de Balnearios cara a tomar a decisión de elaborar unha Historia clínica electrónica. Acordase que é moi importante a elaboración dunha Historia Clínica electrónica e que esta conta co apoio total da Asociación de Balnearios de Galicia e dos empresarios.
A partir de ahí celebraronse varias reunións en Santiago, na Sala de Profesores no Decanato da Facultade de Medicina e na sala de profesores do Pavillón Docente Nóvoa Santos, para avanzar no desenvolvemento do proyecto “Termagal”, que ten como finalidade a elaboración dunha historia clínica informatizada para ser utilizada polos los médicos dos balnearios de Galicia. A elas asistiron: o Director da Cátedra, Prof. Dr. Juan J. Gestal Otero, e os directores médicos de balnearios, Dra. María Dolores Férnandez Marcos, Dr. Elías Festa Cayuela, Dra. Marta Arribas Rioja, Ascension Garcia Carrión e Laura Gómez San Miguel, xunto con Moisés Hermida e Eduardo Díaz Comellas. Mais adiante incorporouse a Dra. Raquel Vaquero Rodríguez, experta en codificación. Nesas reunións tamen se tratou sobre a unifiación de protocolos terapéuticos nos balnearios, acordandose comezar a traballar no Protocolo do tratamento da artrite, para o que se acordou conformar un grupo de traballo coas/cos directoras/es médicas/os dos balnearios.
O 10 de xullo, organizouse unha Xornada no Balneario de Lugo na que se levou a cabo a presentación por D. Moisés Hermida, da situación dos traballos de elaboración da Historia
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
14
Clínica electrónica, coa asistencia da Directora da Axencia de Turismo de Galicia, Dona Nava Castro.
Finalmente, durante a celebración de Termatalia en Expourense (Ourense), o 24 de setembro, tivo lugar una nova reunión do grupo de traballo do proxecto “Termagal”, na que se tivo coñecemento da situación de desenrolo do proxecto, e acordouse iniciar probas nos balnearios.
4. ADQUISICIÓN DE FONDOS BIBLIOGRÁFICOS E GASTOS VARIOS
Editouse o libro: Los baños de clareo. Historia do balneario de San Benito de Aguasantas, de Manuel Martínez, na editorial Bolanda, para homenaxear ao Dr. Luis Rodríguez Miguez, coDirector da Cátedra de Hidroloxía Médica, e a persoa que mais ten feito polo rexurdimento do termalismo en Galicia alá polos anos 80 do pasado século, destacando os Cursos de Hidroloxía Médica de O Carballiño, con mais de 10 edicións.
5. DIFUSIÓN NOS MEDIOS DE COMUNICACIÓN
Ao longo do curso académico 2015 a Cátedra de Hidroloxía Médica USCBalnearios de Galicia mantivo unha constante e moi salientable presenza nos medios de comunicación galegos, tanto nos xornais da área de influencia de Santiago de Compostela como no conxunto dos rotativos da comunidade. Cómpre indicar que a superficie en prensa alcanzada nestes seis meses (de febreiro a xullo) medrou un 50% en relación ao curso 2014.
As informacións remitidas dende Vía Láctea durante este período tiveron impacto, en maior ou menor medida, en boa parte da prensa diaria que se edita en Galicia e nalgunhas plataformas dixitais.
Así mesmo, varias emisoras de radio -tanto de ámbito local como rexional e algunha canle de televisión difundiron nos seus programas e informativos diversas noticias relativas á Cátedra.
Os principais voceiros e expertos participantes no programa de cursos e actividades desta edición deron conta da importancia desta iniciativa e dos seus contidos a través de entrevistas nos medios.
No transcurso destes meses difundimos 21 noticias diferentes, das que emitimos un total de 27 comunicacións. En boa parte dos casos conseguimos una cobertura informativa moi relevante, tal como se recolle no dosier de prensa que se xunta. Cómpre sinalar que todas as notas que enviamos aos medios acompáñanse de fotografías, xa sexa de cada evento en particular ou imaxes de arquivo dos diferentes balnearios participantes, o que favorece que as informacións se publiquen cun mellor tratamento.
Ademais, a presenza nos medios audiovisuais tamén foi moi significativa, cun balance de 1 hora e 50 minutos en radios e televisións, o que supón aproximadamente un 67% máis que os resultados do ano anterior.
Durante este curso as informacións referentes á Cátedra de Hidroloxía Médica USC-Balnearios de Galicia publicáronse en páxinas xerais de La Voz de Galicia (2 impactos), o periódico de
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
15
maior influencia na comunidade galega, con 581.000 lectores diarios.
O segundo periódico máis importante de Galicia, Faro de Vigo -con 255.000 lectores no último Estudo Xeral de Medios-, continúa a prestar interese polos temas da Cátedra de Hidroloxía Médica, tanto a través da súa edición xeral como das diferentes edicións impresas do rotativo.
El Correo Gallego adoita recoller a diario nas súas páxinas os cursos, conferencias e actividades prácticas que se desenvolven no marco da Cátedra.
Pola súa parte, El Progreso, Atlántico Diario, La Región, El Ideal Gallego e La Opinión dedícanlle cada vez máis espazo ás noticias da Cátedra.
A modo de conclusión, cómpre salientar que as informacións referentes á Cátedra de Hidroloxía Médica USC-Balnearios de Galicia chegan a todas as provincias galegas de maneira xeral e ás principais cidades en particular.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
16
ACTIVIDADES DA CATEDRA PARA O CURSO 2015-2016.
1. SEMINARIOS TEÓRICO PRÁCTICOS DE FIN DE SEMANA EN BALNEARIOS:
Seminarios de fin de semana (venres pola tarde e sábado todo o día), de 10 horas
lectivas teórico-prácticas (6T/4P), con trasporte (ida e regreso) e aloxamiento e
manutención dos alumnos nos balnearios. Estimase unha asistencia promedio de 20
alumnos a cada seminario.
Seminario 1: Contribución da Hidroloxía Médica ao Envellecemento Activo.
Balneario de Mondariz. Dirección Dra. Laura Gómez San Miguel. Directora Médico do
Balneario de Mondariz.
Seminario 2: Tratamento balneoterapico do Paciente Reumático. Augas minero
medicinales indicadas. Principais técnicas de aplicación
Balneario de Lugo. Dirección: Dra. Ascensión Sánchez Carrión, Directora Médico do
Balneario Termas de Lugo.
Seminario 3: Tratamento balneoterapico no Paciente Respiratorio crónico e na
infancia. Augas minero-medicinales indicadas. Principais técnicas de aplicación.
Balneario Caldelas de Tuy. Dirección Dr. Elias Festa Cayuela, Director médico do
Balneario Caldelas de Tuy.
Seminario 4: Talasoterapia. Características terapéuticas da auga de mar. Indicacións.
Técnicas de aplicación.
4. Planificación de actividades CURSO 2015-2016
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
17
Talaso Atlantico. Oia. Dirección Dr. Salvador Ramos Rey, Director médico do Talaso
Atlantico.
Seminario 5: Tratamento balneoterápico en pacientes con Fibromiálxia Balneario de Laias. Dirección Dra. María Dolores Fernández Marcos, Directora médica
de Caldaria Termal.
Seminario 6: Tratamento balneoterápico para o paciente con dolor crónico Balneario de Arnoia. Dirección Dra. María Dolores Fernández Marcos, Directora médica
de Caldaria Termal.
Seminario 7: A balneoterapia na psoriase e no eccema Balneario Isla de la Toja. Dirección Dra. Marta Arribas Rioja, Directora médica do
Balneario Isla de la Toja.
Seminario 8: Hidrocinesiterapia en piscinas de agua termal Balneario de Aguasantas. Dirección Dr. Antonio Freire Magariños, Director médico do
Balneario de Aguasantas.
2. IMPLANTACIÓN DA HISTORIA CLÍNICA ELECTRÓNICA E DESENVOLVEMENTO DE
PROTOCOLOS TERAPÉUTICOS NOS BALNEARIOS
Finalizar o proceso de implantación nos balnearios da Historia clínica electrónica (proxecto Termagal) e continuar co desenvolvemento de Protocolos terapéuticos nos balnearios.
3. ELABORACIÓN DO VADEMECUM DE AUGAS MINEROMEDICINAIS DE GALICIA
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
20
Elaboración e publicación do Vademecum de augas mineromedicinais de Galicia en colaboración co Prof. Francisco Maraver, Catedrático de Hidrologia Médica de la Universidad Complutense de Madrid. Prevese a presentación antes do veran de 2016.
4. OUTRAS ACTIVIDADES
Conferencias, asistencia a congresos, adquisición de libros,...
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
21
Xúntase pdf.
Envianse enlace a Google Drive (polo elevado peso) cos dossier de prensa correspondentes aos tres ultimos cursos (2013, 2014 e 2015).
ACTIVIDADES DA CATEDRA DE HIDROLOXÍA MEDICA USC-BALNEARIOS DE GALIZA. CURSO 2009-2010
O día 25 de Xaneiro de 2010, as 17 horas, na Sala de Profesores da Facultade de Medicina, baixo a presidencia do Sr. Decano, e director de Cátedra de Hidroloxía USC- Balnearios de Galicia, Prof. Juan J. Gestal Otero, reuniuse a Comisión de Dirección de dita Cátedra para tomar coñecemento e aprobar as actividades realizadas o pasado ano 2010 e aprobar a proposta de actividades para 2011.
Asistiron, por parte da Universidade o Prof. Juan J. Gestal Otero e o Prof. Dr. Luís Rodríguez Miguez (Codirector da Cátedra), e por parte da Asociación de Balnearios de Galiza D. Benigno Amor Barreiro (Xerente da Asociación de Balnearios de Galiza), a Dra. Dolores Fernández Marcos (Directora médico de Caldaria), o Dr. Antonio Freire Magariños (Medico del Balneario de Pantón. Lugo) e o Dr. Elías Festa Cayuela Caldelas de Tuy).
O Director da Cátedra expuxo as actividades realizadas ao longo de 2010 que foron as seguintes:
5.3. Memorias Catedra
5.2. Dossier de prensa
5.1. Acta da reunión da comisión de seguimento(5 febreiro 2016)
5. ANEXOS
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
22
a) Acto Inaugural da Cátedra
Celebrouse as 19 horas do luns 1 de marzo de 2010, na aula Castelao da Facultade de Medicina e Odontoloxía.
Asistiron as seguintes autoridades: Conselleiro de Educación; Secretaria de Turismo; Directora Xeral de Saúde Pública; Decano de Medicina e Odontoloxía; Director e Codirector da Cátedra de Hidroloxía; Presidente da Asociación da Propiedade Balnearia; Presidentes dos Colexios Oficiais de Médicos de A Coruña, Ourense e Pontevedra (Presidente do Consello de Colexios Oficiais de Médicos de Galiza), e os membros universitarios da Dirección da Cátedra de Hidroloxía.
En primeiro lugar o Prof. Dr. Juan J. Gestal Otero, Director da Cátedra, fixo a presentación da Cátedra Hidroloxía Médica USC-Balnearios de Galiza, pronunciando a continuación o Prof. Dr. Luís Rodríguez Miguez, Codirector da Cátedra de Hidroloxía a lección inaugural titulada: O Termalismo en Galiza de cara ao século XXI.
O acto rematou trala intervención das autoridades, declarando o Conselleiro de Educación inaugurada a Cátedra de Hidroloxía Médica USC-Balnearios de Galiza.
A saída fíxose entrega, ao numeroso público asistente que enchía a aula Castelao, da publicación conmemorativa cos discursos; programa da materia Hidroloxía Médica, e plan de actividades para 2010. De seguido serviuse un refrixerio na cafetería da Facultade.
b) Docencia da materia de Libre Configuración: Hidroloxía Médica Levouse a cabo a adaptación a Bolonia do programa da materia Hidroloxía Médica, e impartiuse con docencia teórica na Facultade de Medicina, practicas en balnearios e elaboración de un traballo tutelado.Matriculáronse 116 alumnos, non presentándose 10 e suspendendo 4. Os resultados estatísticos das cualificacións foron os seguintes:
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
23
Estatística por cualificacións
Estatística por m ateria superada ou non superada
Materia Alumn @s Porcentaxe
Superada 102 87,931 %
Non superada 4 3,448 %
Non presentad@ 10 8,621 %
Comparativa co convocatoria Setem bro 2009/2010
Cualificación Alumn@s ST 2009/2010 Porcentaxe ST 2009/2010
Non Presentado
Suspenso
Aprobado
Notable
Matrícula de Honra Sobresaliente
10
4
21
47
5
29
12
0
2
0
0
0
8,621 %
3,448 %
18,103 %
40,517 %
4,310 %
25,000 %
85,714 %
0,000 %
14,286 %
0,000 %
0,000 %
0,000 %
Cualificación Alumn@s Porcentaxe
Non Presentado 10 8,621 % Suspenso
4 3,448 %
Aprobado
21 18,103 %
Notable
47 40,517 %
Matrícula de Honra
5 4,310 %
Sobresaliente
29 25,000 %
c) Cursos dirixidos a Médicos de Atención Primaria Ao obxecto de difundir a hidroloxía médica entre os profesionais con exercicio en Galiza organizáronse as seguintes Mesas Redondas nas sedes provinciais e comarcais dos Colexios Oficias de Médicos de Ourense e de Pontevedra:
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
24
No Colexio Médico de Ourense (11 de maio as 20 horas); no Centro de Saúde de O Barco de Valdeorras (10 de Xuño as 13 horas) e no Centro de Saúde de Verín (29 de xuño as 13 horas) cos seguintes participantes:
- Profesor Dr. Luís Rodríguez Miguez. Codirector Cátedra Institucional de Hidroloxía Médica, USC-Balnearios de Galiza: Termalismo no século XXI
- Dra. Ada Sevares Mirabal (Directora Médica do Balneario de Arnoia): Augas mineromedicinais en xeral e sobre todo tipos de augas dos balnearios próximos.
- Dra. Dolores Fernández Marco, Directora da Área Termal de Caldaria: Patoloxías que mais se benefician e tempo de duración da cura.
- Dr. Tomas Marchena Rodríguez (Colaborador Médico do Balneario de Laias): Técnicas mais empregadas en balneoterapia.
No Colexio Médico de Pontevedra nas sedes de Pontevedra (22 de novembro de 2010, as 18:00 horas) e Vigo (22 de novembro de 2010, as 18:00 horas) cos seguintes participantes:
- Dr. D. Luis Campos Villarino. Presidente do Ilustre Colexio Oficial de Médicos de Pontevedra: Presentación da Sesión.
- Profesor Dr. Luis Rodríguez Miguez. Codirector Cátedra Institucional de Hidroloxía Médica, USC-Balneariosde Galiza: Termalismo en el siglo XXI
- Dr. Elías Festa Cayuela. Director Médico de Caldelas de Tui: Clasificación e mecanismos de acción das augas minero-medicinais
Coloquio
Coordinador: Profesor Dr. Juan Jesús Gestal Otero. Director da CátedraInstitucional de Hidroloxía Médica, USC-Balnearios de Galiza.
d) Fomento da Investigación en Hidroloxía Médica Organizáronsedúas edicións do curso “A balneoterapia: Do empirismo a evidencia científica. A balneoterapia como tratamento coadxuvante nos proceso tumorais, con sesións de dous días na Facultade de Medicina e un nos balnearios de Cuntis e Guitiriz (no primeira e segunda edición respectivamente) . Acreditado pola Universidade cun crédito de libre configuración. Asistiron cerca de trescentos alumnos.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
25
Programa da 1ª Edición
1 de diciembre de 2010. Facultad de Medicina de Santiago. Aula Castelao
19.30H. Termalismo y salud hoy
Prof. Dr. Juan J. Gestal Otero. Catedrático Jefe del Servicio de Medicina Preventiva y Salud Pública y Director de la Cátedra de Hidrologia Médica USC- Balnearios de Galicia
20.30H. Importancia Psiconeuroinmunológica de la Balneoterapia.
Prof. Dr. Manuel Freire-GarabalNúñez. Profesor Titular del Departamento de Farmacología. Facultad de Medicina y Odontología. USC.
2 de diciembre de 2010. Facultad de Medicina de Santiago. Aula Castelao
19.30 H. Efectos Biológicos sobre el cáncer: proteínas de choque térmico.
Profa. Dra. Silvia NovíoMallón. Profesora Asociada del Departamento de Medicina UDC e investigadora del SNL de la USC.
20.30H. Cuidados tras un cáncer de colón
Dra. Elena Gallardo. Servicio de Oncología. Complexo Hospitalario Clínico Universitario de Santiago.
3 de diciembre de 2010. Balneario Termas de Cuntis
16.00H. Salida de los autobuses para Cuntis desde la Facultad de Medicina
17.00H. Efecto antioxidante del agua mineromedicinal sulfurada su repercusión sobre el sistema inmunitario.
Prof. Dra. María Jesús Núñez Iglesias. Profesora Titular del Departamento de Enfermería de la USC.
18.00H. Los balnearios hoy
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
26
Prof. Dr. Luís Rodríguez Miguez. Codirector de la Cátedra de Hidrología Médica USC-Balnearios de Galicia.
19.00H. Pausa para café
19.30H. Visita a las instalaciones del Balneario
20..30H. Conclusiones y Clausura
Prof. Dr Luís Rodríguez Miguez. Codirector de la Cátedra de Hidrología Médica USC-Balnearios de Galicia.
Prof. Dr. Manuel Freire-GarabalNúñez. Profesor Titular del Departamento de Farmacología. Facultad de Medicina y Odontología. USC.
Programa da 2ª Edición:
25 de enero de 2011. Facultad de Medicina de Santiago. Aula Castelao
19.30H. Inauguración
Prof. Dr. Juan J. Gestal Otero. Decano de la Facultad de Medicina de Santiago. Catedrático Jefe del Servicio de Medicina Preventiva y Salud Pública y Director de la Cátedra de Hidrologia Médica USC-Balnearios de Galicia.
Prof. Dr. Rafael López López. Jefe del Servicio de Oncología del CHUS Prof. Dr. Luís Rodríguez Miguez. Codirector de la Cátedra de Hidrología
Médica USC-Balnearios de Galicia. Prof. Dr. Salvador Ramos. Director Médico del Balneario de Guitiriz. Prof. Dra. María Jesús Núñez Iglesias. Directora de la Escuela Universitaria
de Enfermería y Profesora Titular del Departamento de Enfermería de la USC
Prof. Dr. Manuel Freire-GarabalNúñez. Profesor Titular del Departamento de Farmacología. Facultad de Medicina y Odontología. USC.
19.40H. Termalismo y salud hoy
Prof. Dr. Juan J. Gestal Otero.
20.20H. Atención integral del paciente oncológico
Prof. Dr. Salvador Ramos.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
27
20.50H. Los Balnearios Hoy
Prof. Dr. Luís Rodríguez Miguez.
26 de enero de 2011. Facultad de Medicina de Santiago. Aula Castelao
19.30H. Efecto antioxidante del agua mineromedicinal sulfurada su repercusión sobre el sistema inmunitario.
Prof. Dra. María Jesús Núñez Iglesias.
20.15H. Cuidados tras un cáncer de colon
Dra. Elena Gallardo. Servicio de Oncología. Complexo Hospitalario Clínico Universitario de Santiago.
27 de enero de 2011. Balneario de Guitiriz
15.30H. Salida de los autobuses para Guitiriz desde la Facultad de Medicina
17.15H. Conferencias:
Importancia Psiconeuroinmunológica de la Balneoterapia.
Prof. Dr. Manuel Freire-GarabalNúñez.
Efectos Biológicos sobre el cáncer: proteínas de choque térmico.
Profa. Dra. Silvia NovíoMallón. Profesora Asociada del Departamento de Medicina UDC e investigadora del SNL de la USC.
18.20H. Conclusionesy Clausura
18.30H. Visita a las instalaciones del Balneario
A continuación o Director da Catedra presentou a relación de ingresos e gastos que foron os seguintes:
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
30
Os asistentes aprobaron por unanimidade o programa de actividades e as contas.
De seguido elaborouse entre todos os asistentes e aprobouse o seguinte Programa de actividades da Cátedra para o Curso 2010-2011:
1. Docencia da materia Hidroloxía Médica: Acordouse:
- Incrementar as actividades dos alumnos nos balnearios, organizando dúas
xornadas de sábado (equivalentes a 7.5 horas prácticas) en balnearios, unha dedicada a Auga mineral natural embotellada (en Verín ou Mondariz posiblemente), que poderían servir aos alumnos como horas de prácticas.
- Elaborar un Manual sobre Hidroloxía Médica, que poda ser utilizado polos alumnos como libro de estudio e consulta, encargándoselle a Dra. Dolores Fernández Marco a elaboración de un primeiro borrador de índice.
- Elaborar en colaboración co Colexio Médico de Pontevedra un libro sobre: Índice de uso terapéutico das augas mineromedicinais de Galiza.
2. Investigación Continuar coas actividades de investigación en colaboración coa Área de Farmacoloxía, e participar en Termatalia.
3. Actividades de formación continuada Seguir coa organización de Mesas Redondas nos Colexios Médicos de Lugo e A Coruña.
4. Fomento das vocacións médicas en Hidroloxía Médica Acordase que o Xerente da Asociación da Propiedade Balnearia xestione o patrocinio por empresas balnearias dunhas becas para estancias de alumnos de 4º e 5º de Medicina durante un mes de verán (xullo, agosto, setembro) nun balneario. A beca incluiría o aloxamento e manutención e unha pequena gratificación económica (300€).
Sendo as 19.00 horas levantouse a sesión.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
30
MEMORIA DE ACTIVIDADES DA CÁTEDRA DE HIDROLOXÍA MÉDICA USC- BALNEARIOS DE GALICIA NO CURSO 2010-2011
O día 27 de Febreiro de 2012, as 17 horas, no Despacho do Xefe de Servizo de Medicina Preventiva e Saúde Pública do Complexo Hospitalario Universitario de Santiago, baixo a presidencia do Sr. Decano da Facultade de Medicina e Odontoloxía e director de Cátedra de Hidroloxía USC-Balnearios de Galicia, Prof. Juan J. Gestal Otero, reuniuse a Comisión de Dirección de dita Cátedra para tomar coñecemento e aprobar as actividades realizadas o pasado curso 2010-2011, e aprobar a proposta de actividades para o curso 2011-2012.
Asistiron, por parte da Universidade o Prof. Juan J. Gestal Otero e o Prof. Dr. Luís Rodríguez Miguez (Codirector da Cátedra), e por parte da Asociación de Balnearios de Galiza D. Benigno Amor Barreiro (Xerente da Asociación de Balnearios de Galiza); a Dra. Dolores Fernández Marcos (Directora médico de Caldaria); o Dr. Antonio Freire Magariños (Medico del Balneario de Pantón. Lugo), e o Dr. Elías Festa Cayuela Caldelas de Tuy).
PROGRAMA DE ACTIVIDADES DESENVOLVIDAS NO CURSO 2010-2011:
5. Docencia da materia Hidroloxía Médica:
- Incrementáronse as actividades dos alumnos nos balnearios, organizando unha xornada de sábado (equivalentes a 7.5 horas prácticas) no balneario de Mondariz, dedicada a Auga mineral natural embotellada.
- Está en marcha a elaboración dun Manual sobre Hidroloxía Médica, que sirva aos alumnos como libro de estudio e consulta.
- Esta en imprenta la publicación La balneoterapia: del empirismo a la evidencia científica. la balneoterapia como tratamiento coadyuvante en los procesos tumorales.
6. Investigación
Continuaronse as actividades de investigación en colaboración coa Área de Farmacoloxía.
7. Asistencia ao Congreso de Termalismo celebrado en Portugal
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
30
PROPOSTA DE ACTIVIDADES PARA O CURSO 2011-2012
1. Docencia
Intensificar as actividades prácticas en Balnearios por parte dos alumnos da materia Hidroloxía Médica e convidar a asistir as mesmas aos profesionais sanitarios da zona solicitando a acreditación de ditas actividades polo Sistema Acreditador das Actividades de Formación Continuada.
Organización dun curso de Libre configuración (1 crédito) sobre “Augas sulfuradas”
2. Investigación
Potencias as actividades de investigación en colaboración coa Área de Farmacoloxía.
Promover actividades de investigación cos Balnearios
3. Congreso e Xornadas Científicas
Asistir ao 38th ISMH World Congress of Lanjarón (20-23 de Junio de 2012) levando unha Comunicación coas actividades da Cátedra de Hidroloxía.
Participar no centenario da Catedra de Hidroloxía Médica da Universidad Complutense de Madrid.
Organizar unhas Xornadas Científicas cos Balnearios de Galicia.
4. Publicaciones
Publicación de los siguientes libros:
- La balneoterapia: del empirismo a la evidencia científica. la balneoterapia como tratamiento coadyuvante en los procesos tumorales
- La fuente de los templarios. Los manuscritos inéditos de Sela, de Fernando Ponte Hernando
- Manual de Hidrología Médica, elaborado por el profesorado de la cátedra y profesores invitados. (no llegó a realizarse)
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
31
CALENDARIO DE LA ASIGNATURA DE HIDROLOGIA MEDICA
TEORIA/ PRACTICA FECHA HORAS TEMA PROFESOR LUGAR
CONFERENCIA INAUGURAL: Prof. LUIS RODRIGUEZZ MIGUEZ
AULARIUM HOSPITAL DE 18:30 A 20:30HH
ANTONIO CASARES TEORIA 27-feb-
12
2
RODRIGUEZ
AGUAS MINERALES NATURALES PRODUCTO ALIMENTARIO DE ORIGEN BALNEARIO
Dña. IRENE PRESIDENTA ANEABE
ZAFRA. DE
TEORIA 5-mar-
12
2 BALNEARIO TERAPIA Y
PROMOCION DE LA SALUD
Prof. JUAN GESTAL
AULARIUM HOSPITAL A A-4
TEORIA
12-mar- 12
4
Tipos de agua. Potable de manatial, envasadas, minero medicinal.Análisis físico, química y bactereológico de las aguas.
Mecanismo de accion inespecificos del agua. Efectos derivados de las princpios hidrostáticos- hidrodinámicos y térmicos. Hidroterapia
Dña. DOLORES FDEZ DIRECTORA MEDICO CALDARIA TERMAL
AULARIUM HOSPITAL A A-4
TEORIA
26-mar- 12
2
Definición de agua minero medicinal-Clasificacion de las aguas minero medicinales según la
Dña. IDOIA GARAIZABAL. DIRECTORA MEDICO DEL BALNEARIO DE
AULARIUM HOSPITAL A A-4
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
32
temperatura , mineralización, y contenido aniónico- catiónico.Mecanismos de Accion especificos
ACUÑA
TEORIA
16-abr- 12
2
Tecnicas de administración del agua, por vía oral, atmiántrica y tópica.
D. ELIAS FESTA CAYUELA DIRECTOR MEDICO DEL BSALNEARIO DE CALDELAS DE TUY .
AULARIUM HOSPITAL A A-4
jornada balneario PRACTICA
21/04/2 012 sabado
todo el dia
Sesión Teórica:TRATAMIENTO DE AFECCIONES RESPIRATORIAS EN UN BALNEARIO Sesión Pracitca : TECNICAS DEL BALNEARIO.
D. ELIAS FESTA CAYUELA DIRECTOR MEDICO DEL BSALNEARIO DE CALDELAS DE TUY .
B.CALDELAS DE TUY
TEORIA
23-abr- 12
2
Estudio de los efectos en el organismo de los distintos tipos de agua: cloruradas, sulfatdas,bicarbonatadas, sulfuradas, ferruginosas, carbogaseosas, oligometalicas
Dña. LAURA GOMEZ DIRECTORA MEDICA DE MONDARIZ
AULARIUM HOSPITAL A A-4
jornada balneario PRACTICA
28- abril -12 Sábado
todo el dia
Sesión Teórica : TRATAMIENTO DE LAS AFECCIONES REUMATOLOGICAS EN UN BALNEARIO. Sesión Práctica: TECNICAS DEL BALNEARIO
D. ANTONIO FREIRE DIRECTOR MEDICO DEL BALNEARIO DE AGUAS SANTAS
B. AGUAS SANTAS
TEORIA 30-abr-
12
2
Peloides :Concepto. Clasificacioney aplicaciones terapeuticas.
D. SALVADOR RAMOS DIRECTOR MEDICO DE GUITIRIZ
AULARIUM HOSPITAL A A-4
TEORIA
7-may- 12
2 Aplicaciones clínicas de la balneoterapia en el aparato locomotor, respiratorio, disgestivo,
Dña. MARTA ARRIBAS DIRECCION MEDICA DEL BALNEARIO ISLA DE TOJA
AULARIUM HOSPITAL A A-4
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
33
dermatologico…
jornada balneario PRACTICA
12/05/2 012 Sábado
todo el dia
Sesión Teórica: TRATAMIENTO DEL ESTRÉS, Y PATOLOGÍAS AFINES EN UN BALNEARIO. Sesión Práctica: TECNICAS EN UN BALNEARIO
Dña. DOLORES FDEZ DIRECTORA MEDICO CALDARIA TERMAL
B. DE LAIAS
PRACTICA
14-may- 12
2
Termalismo y Administración : Programas de termalismo social
D. SANTIAGO REINOSO MEDICO ESPECIALISTA EN MEDICINA DE FAMILIA..
AULARIUM HOSPITAL A A-4
jornada balneario PRACTICA
19/05/2 012 Sábado
todo el dia
Sesión Teórico Practica en el Balneario do Tremo Loa Angeles. Santiago de Compostela
Dña. SINDA BLANCO JEFA DEL SERVICO DE SALUD DE SANTIAGO DE C.
BALNEARIO DE LOS ANGELES
TEORIA
21-may- 12
2 Balneario con Centro sanitario.Instalaciones. Espacio interdisciplinar.
D. ANTONIO FREIRE DIRECTOR MEDICO DEL BALNARIO DE AGUAS SANTAS
AULARIUM HOSPITAL A A-4
TEORIA 28-may-
12
2
Recorrido Historico del Termalismo. Balnearios Gallegos.
Prof. LUIS RODRIGUEZ MIGUEZ
AULARIUM HOSPITAL A A-4
TEORIA
4-jun-12
2
Situacion actual del sector termal en Galicia. Marco legislativo en la CCAA de Galicia..
D. BENIGNO AMOR GERENTE DE LA ASOCIACION DE BALNEARIOS DE GALICIA.
AULARIUM HOSPITAL A A-4
11-jun- 12 2 EXAMEN
PROGRAMA DEL CURSO DE AGUAS SULFURADAS. FACULTAD DE MEDICINA DE LA USC. AÑO 2012
DIA TEMA PROFESORADO
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
34
24 abr-12
16:30-21:30
Las aguas minero medicinales Sulfuradas Concepto.
Características químicas y biológicas
Productos derivados de las aguas mm Sulfuradas: Baregina. Peloides.
Dr. Luis A. López Rodríguez
Facultad de Ciencias. UVI. Campus de Ourense
25-abr-12
16:30-21:30
Mecanismos de acción sobre el organismo
Indicaciones y contraindicaciones médicas.
Técnicas de administración.
Dra. M. Dolores Fernández Marcos
Dirección Médica de Caldaria Termal.
26-abr-12
16:30-21:30
Balnearios Gallegos con Aguas MM Sulfuradas: Pasado y Presente.
Balnearios de Arnoia y Carballo
Balnearios de Carballiño y Guitiriz,
Balnearios de Pambre, Cuntis y Lugo
Prof. Dr. Luis Rodríguez Miguez
27-abr-12
16:30-21:30
Jornada teórico-práctica en el Balneario de Cuntis.
Mesa Redonda:
- Historia del balneario
- Instalaciones
- Indicaciones de sus aguas
Sesión práctica: Técnicas de aplicación de las aguas
Dirección Médica del Balneario de Cuntis
10 horas
Memoria de prácticas: Los alumnos deben elaborar y presentar en un plazo máximo de quince días tras la finalización de las sesiones teórico-prácticas una memoria sobre las prácticas realizada en el balneario.
Publicaciones: Libros:
La balneoterapia: del empirismo a la evidencia científica. la balneoterapia como tratamiento coadyuvante en los procesos tumorales.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
35
Un creciente número de pacientes está optando por terapias de Medicina Integradora o Alternativa, como parte de su plan general de tratamiento contra el cáncer. Además de las terapias convencionales, como la cirugía, quimioterapia, radioterapia, se aprovechan elementos coadyuvantes que pueden mejorar la calidad de vida e incluso el pronóstico de la enfermedad. Las terapias de la Medicina Integradora pueden ayudar a luchar contra la fatiga, aliviar las náuseas, disminuir el dolor, reducir el estrés, la ansiedad y la depresión y a curar heridas. También se conocen ciertos efectos biológicos, por ejemplo sobre la proteínas de choque térmico, la acción antioxidante sobre el sistema inmunitario, o la detoxificación del colon mediante lavados. La balneoterapia, en sus diferentes abordajes, puede por tanto proveer al paciente tumoral de una serie de elementos que le procuren un ingrediente de salud y calidad de vida que se pueden traducir en una mejoría en su esperanza o, cuando menos, de su calidad de vida; todo ello dentro de la convicción de que no deben sustituir en ningún caso a los protocolos terapéuticos que, con gran esfuerzo de sus promotores, han conseguido que el cáncer, en muchos casos, se haya convertido en una enfermedad curable o en un proceso crónico con mortalidad muy diferida en el tiempo.
ÍNDICE
Prólogo
Prof. Dr. Rafael López López. Jefe del Servicio de Oncología del CHUS
Termalismo y salud hoy
Prof. Dr. Juan J. Gestal Otero. Catedrático Jefe del Servicio de Medicina Preventiva y Salud Pública y Director de la Cátedra de Hidrología Médica USC-Balnearios de Galicia
Importancia Psiconeuroinmunológica de la Balneoterapia.
Prof. Dr. Manuel Freire-Garabal Núñez. Profesor Titular del Departamento de Farmacología. Facultad de Medicina y Odontología. USC.
Efectos Biológicos sobre el cáncer: proteínas de choque térmico.
Profa. Dra. Silvia Novío Mallón. Profesora Asociada del Departamento de Medicina UDC e investigadora del SNL de la USC.
Cuidados tras un cáncer de colón
Dra. Elena Gallardo. Servicio de Oncología. Complexo Hospitalario Clínico Universitario de Santiago.
Efecto antioxidante del agua mineromedicinal sulfurada su repercusión sobre el sistema inmunitario.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
36
Prof. Dra. María Jesús Núñez Iglesias. Profesora Titular del Departamento de Enfermería de la USC.
Los balnearios hoy
Prof. Dr. Luís Rodríguez Miguez. Codirector de la Cátedra de Hidrología Médica USC- Balnearios de Galicia.
Experiencias de dos Balnearios de Galicia
Balneario de Guitiriz. Dr. Salvador Ramos. Director Médico del Balneario de Guitiriz.
Balneario de Cuntis
PROPUESTA DE: MANUAL DE HIDROLOGIA MÉDICA (no llegó a publicarse)
OBJETO:
Este manual está dirigido a estudiantes de medicina y médicos de atención primaria y/o especialistas que atiendan en la consulta diaria a pacientes crónicos, y puedan proporcionarles una vía terapéutica paralela a la que están siguiendo, bien actuando preventivamente sobre la evolución del proceso, o bien ejerciendo una mejoría sintomática que va a influir directamente sobre la calidad de vida de dichos pacientes.
La hidrología si bien es una terapia que se ha ido aplicando en el transcurso de la historia del hombre, no por ello debemos considerarla obsoleta.
El tiempo presente en el que se encuentra la medicina, cuando los avances tecnológicos aplicados para agilizar y precisar el diagnóstico de las enfermedades, así como la utilización de herramientas terapéuticas, cada vez menos iatrogénicas y mas eficientes, desvincula a la hidrología médica del puesto de preferencia que tenía hace apenas medio siglo en el tratamiento de determinadas afecciones, no por ello deja de ser eficaz.
Es el momento de buscar los beneficios sobre la salud, como terapia coadyuvante, y herramienta útil para mantener o procurar la salud y por lo tanto calidad de vida de nuestros pacientes.
Por otra parte los médicos especialistas en hidrología médica y los que ejercen su labor profesional en los centros balnearios tienen en esta etapa el reto de hacer participe del principio de la medicina basada en la evidencia a la hidrología médica.
La pretensión de este manual no es mas que la de instruir a los futuros profesionales y mostrar a los que ya están ejerciendo su profesión, en las aplicaciones de la hidrología médica y los beneficios sobre la salud que tiene una prescripción a tiempo de la cura balneariia.
INDICE:
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
37
1- Recorrido Histórico de la Hidrología Médica en la Docencia Universitaria. _Dr. Luis Rodriguez Miguez
2- Balneoterapia y promoción de la salud. -Dr.Juan J. Gestal.
3-Agua envasada: Dr.Francisco Maraver Izaiguirre.
4- Aplicaciones terapéuticas del agua. Hidroterapia.Principios mecánicos. Principios térmicos. Y efectos sobre el organismo. Dr.Javier Jorge
5- Talasoterapia.Concepto . Efectos sobre el organismo y aplicaciones. Dña. Marta Arribas
6- El Agua, introducción a la Crenoterapia. Dr. GEstal.
7- Conceptos básicos de hidrogeología. Origen de la termalidad y mineralización de las aguas.
D. Pedro Araujo
8- Aguas Mineromedicinales. Concepto. Clasificación y definición de los distintos tipos de aguas mineromedicinales. Dña Dolores Fernandez Marcos
9- Propiedades terapéuticas de las Aguas oligometálicas; Aguas Cloruradas. Aguas Bicarbonatadas. Aguas Sulfatadas
Aguas Sulfuradas. Aguas Carbogaseosas. Aguas Ferruginosas.
Doña Laura Gómez.
10- Técnicas Hidroterapéuticas de aplicación por vía oral. Vía atmiántrica. Vía Tópica. D. Elias Festa Cayuela
11- Peloides y parapeloides. Concepto. Clasificación. Efectos sobre el organismo. Dñ. Lourdes Mourelle Mosqueira.
12- Aplicaciones clínicas en procesos reumatológicos.
Dñ Ascensión García Carrión.
13- Aplicaciones clínicas en procesos dermatológicos. Médico del Balneario de A Toxa
14- Aplicaciones clínicas en procesos respiratorios. Médico de Carballo. Dñ Olga
15-Aplicaciones clínicas en procesos digestivos. Médico de Dávila. DñIdoia
16- Aplicaciones clínicas en procesos neuropsíquicos. Médico de Guitiriz.. D.Salvador Ramos.
17- Efectos secundarios y reacciones adversas de la cura termal. Dñ Dolores Fernández Marcos.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
38
18- Requisitos del Balneario como Servicio Sanitario. Profesionales. Instalaciones. Equipamiento.
.D. Antonio Freire Magariños.
19- Historia del Termalismo: Dr. Jose Carro.
20- Balnearios gallegos. Dr.Luis Rodriguez Míguez
21-La cura balnearia en Europa. Dr. Rosa Meijide
22- Prestación Socio Sanitaria: Programas de Termalismo Social.
D. Santiago Reinoso Hermida
23- El sector termal en Galicia. Marco legislativo de las aguas minerales en la CCAA de Galicia. D. Benigno Amor
24- Repercusión en la Medicina de Atención Primaria de la Terapia balnearia en el paciente crónico.. D. Tomas Marchena y Dñ Ada Sevares Miraval.
PROFESORES
Dr. Luis Rodriguez Miguez: [email protected]
Dr.Juan J. Gestal [email protected]
Dr Francisco Maraver Catedratico Hidrologia Medica UCM
Dr. Rosa Meijide Faílde Catedratica de Hidrología Médica.
Dr. Jose Carro Real Academia de Medicina y Cirugía.
D.Pedro Aruajo Decano de la Facultad de Ciencias Campus Ourense. U.Vigo
D. Javier Jorge Barreiro
D.Benigno Amor Barreiro Gerente de la Asociacion Balneario de Galicia
D. Javier Soto Varela. [email protected]
D.Elias Festa Cayuela. D.M. Balneario CALdlas de Tuy [email protected]
D.Antonio Freire Magariños D M Balneario de Aguas Santas [email protected]
Dñ.Laura Gómez San Miguel.D M Balneario de Mondariz [email protected]
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
40
Dñ.Marta Arribas Rioja. D M Balneario de La Toja.
Dñ Ascensión García Carrión. [email protected]
Dñ Olga D M del Balneario de Carballo
Dñ. Idoia Garaizabal D. M. de Relais Termal [email protected]
D. Salvador Ramos D. M. Balneario de Guitiriz
Dñ.M. Dolores Fernández Marcos. D M Caldaria Termal [email protected]
D.Tomas Marchena Medico especialista en Medicina Familiar y Comunitaria.
D.Santiago Reinoso. Médico especialista en Medicina Familiar Y comunitaria.
Dñ Ada Sevares Miraval. Médico del Balneario de Arnoia.
[email protected] BIBLIOGRAFÍA
ALEN GONZALEZ Mª E. Calidade de servizo en establecementos termais de Galcia. Xunta de Galicia Consellería de innovación e Industria ISBN: 84-453-4382-3
ARMIJO M, SAN MARTÍN J, ARMIJO F, CEVALLOS MA, SAN MARTÍN. Curas Balnearias y Climáticas, Talasoterapia y Helioterapia. Madrid, Ed. Complutense, 1994
BAEZA J, LOPEZ JA, RAMÍREZ A. Las Aguas Minerales de España. Madrid, IGME, 2001.
BENDER T, PRATZEL HG ( Ed). Health Resort Medicin in 2nd Millenium Sarow, ISMH Verlag, 2004.
CEBALLOS MA. Glosario de Hidrología Médica. Madrid; Universidad Europea- CEES ED; 2004
FERNÁNDEZ R, ZAFRA I, GRANDE MT. Aguas Envasadas y Balneario. I foro Ibérico, Madrid ANEABE ,2005
HERNANDEZ TORRES et al. Técnicas y tecnologías en Hidrología Médica e Hidroterapia . Informe de evaluación de tecnologías Sanitarias nº 50 INSTITUTO DE SALUD CARLOS III . Madrid Junio 2006.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
41
LOPEZ JA, PINUAGA JI ( Ed) Panorama actual de las Aguas Minerales y Minero Medicinales de España Madrid, Ministerio de Medio Ambiente-ITGE, 2000.
MARAVER F. Las Aguas minero medicinales en la Industria Farmacéutica. An R Acad de Medicina y Cirugía de Cadiz, 1989.
MARAVER F. Vademécum de Aguas Mineromedicinales Españolas. Madrid ISCiii-ANET- UCM, 2009
MOURELLE MOSQUERA Mª L MEIJIDE FAILDE R. FREIRE MAGARIÑOS A. MARAVER EIZAGUIRRE F. CARRETEROO LEON.Mº I. Técnicas hidrotermales y estética del bienestar. Paraninfo 2009.
SAN JOSE C. Hidrología Médica y terapias complementarias. Sevilla, Universidad de Sevilla 1998.
SAN JOSE C. Guía Médica de los Balnearios de España, Sevilla. Universidad de Sevilla 2002.
MEMORIA DE ACTIVIDADES DA CÁTEDRA DE HIDROLOXÍA MÉDICA USC- BALNEARIOS DE GALICIA NO CURSO 2011-2012 E PROGRAMACION DE ACTIVIDADES PARA O CURSO 2012-2013.
O día 8 de Febreiro de 2013, as 17 horas, na Sala de Profesores do Decanato da Facultade de Medicina, baixo a presidencia do Sr. Decano da Facultade de Medicina e Odontoloxía e director de Cátedra de Hidroloxía USC-Balnearios de Galicia, Prof. Juan J. Gestal Otero, reuniuse a Comisión de Dirección de dita Cátedra para tomar coñecemento e aprobar as actividades realizadas o pasado curso 2011-2012, e aprobar a proposta de actividades para o curso 2011-2012.
Asistiron, por parte da Universidade o Prof. Juan J. Gestal Otero e o Prof. Dr. Luís Rodríguez Miguez (Codirector da Cátedra), e por parte da Asociación de Balnearios de Galiza D. Benigno Amor Barreiro (Xerente da Asociación de Balnearios de Galiza); a Dra. Dolores Fernández Marcos (Directora médico do balneario de Caldaria); e o Dr. Elías Festa Cayuela (Director médico do balneario de Caldelas de Tui).
ACTIVIDADES DESENVOLVIDAS NO CURSO 2011-2012
1. Docencia
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
42
Intensificaronse as actividades prácticas en Balnearios por parte dos alumnos da materia Hidroloxía Médica.
O programa da materia Hidroloxía Médica foi seguinte:
CALENDARIO DE LA ASIGNATURA DE HIDROLOGIA MEDICA
TEORIA/ PRACTICA FECHA HORAS TEMA PROFESOR LUGAR
27-feb-12
2
CONFERENCIA INAUGURAL: ANTONIO CASARES RODRIGUEZ
Prof. LUIS RODRIGUEZ MIGUEZ
AULARIUM HOSPITAL DE 18:30
A 20:30HH TEORIA AGUAS MINERALES NATURALES
PRODUCTO ALIMENTARIO DE ORIGEN BALNEARIO
Dña. IRENE ZAFRA. PRESIDENTA DE ANEABE
TEORIA 5-mar-12 2 BALNEARIO TERAPIA Y PROMOCION DE LA SALUD Prof. JUAN GESTAL AULARIUM
HOSPITAL A A-4
TEORIA
12-mar-12
4
Tipos de agua. Potable de manatial, envasadas, minero medicinal.Análisis físico, química y bactereológico de las
aguas.
Mecanismo de accion inespecificos del agua. Efectos derivados de las princpios hidrostáticos- hidrodinámicos y térmicos.
Hidroterapia
Dña. DOLORES FDEZ DIRECTORA MEDICO CALDARIA TERMAL
AULARIUM HOSPITAL A A-4
TEORIA
26-mar-12
2
Definición de agua minero medicinal- Clasificacion de las aguas minero
medicinales según la temperatura , mineralización, y contenido aniónico-
catiónico.Mecanismos de Accion especificos
Dña. IDOIA GARAIZABAL. DIRECTORA MEDICO DEL BALNEARIO DE ACUÑA
AULARIUM HOSPITAL A A-4
TEORIA
16-abr-12
2
Tecnicas de administración del agua, por vía oral, atmiántrica y tópica.
D. ELIAS FESTA CAYUELA DIRECTOR MEDICO DEL
BSALNEARIO DE CALDELAS DE TUY .
AULARIUM
HOSPITAL A A-4
jornada balneario PRACTICA
21/04/2012
sabado
todo el dia Sesión Teórica:TRATAMIENTO DE
AFECCIONES RESPIRATORIAS EN UN BALNEARIO Sesión Pracitca : TECNICAS DEL BALNEARIO.
D. ELIAS FESTA CAYUELA DIRECTOR MEDICO DEL
BSALNEARIO DE CALDELAS DE TUY .
B.CALDELAS DE
TUY
TEORIA
23-abr-12
2
Estudio de los efectos en el organismo de los distintos tipos de agua: cloruradas, sulfatdas,bicarbonatadas, sulfuradas,
ferruginosas, carbogaseosas, oligometalicas
Dña. LAURA GOMEZ
DIRECTORA MEDICA DE MONDARIZ
AULARIUM HOSPITAL A A-4
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
43
jornada balneario PRACTICA
28- abril -12 Sábado
todo el dia Sesión Teórica : TRATAMIENTO DE LAS AFECCIONES REUMATOLOGICAS EN UN
BALNEARIO. Sesión Práctica: TECNICAS DEL BALNEARIO
D. ANTONIO FREIRE DIRECTOR MEDICO DEL BALNEARIO DE AGUAS SANTAS. FERREIRA DE
PANTÓN. LUGO
B. AGUAS SANTAS
TEORIA
30-abr-12
2 Peloides :Concepto. Clasificacioney
aplicaciones terapeuticas. D. SALVADOR RAMOS DIRECTOR MEDICO DE
GUITIRIZ AULARIUM
HOSPITAL A A-4
TEORIA
7-may-12
2
Aplicaciones clínicas de la balneoterapia en el aparato locomotor, respiratorio,
disgestivo, dermatologico…
Dña. MARTA ARRIBAS DIRECCION MEDICA DEL BALNEARIO ISLA DE TOJA
AULARIUM HOSPITAL A A-4
jornada
balneario PRACTICA
12/05/2012 Sábado
todo el dia
Sesión Teórica: TRATAMIENTO DEL ESTRÉS, Y PATOLOGÍAS AFINES EN UN
BALNEARIO. Sesión Práctica: TECNICAS EN UN
BALNEARIO
Dña. DOLORES FDEZ DIRECTORA MEDICO CALDARIA TERMAL
B. DE LAIAS
PRACTICA
14-may-12
2 Termalismo y Administración :
Programas de termalismo social D. SANTIAGO REINOSO
MEDICO ESPECIALISTA EN MEDICINA DE FAMILIA..
AULARIUM HOSPITAL A A-4
jornada balneario PRACTICA
19/05/2012 Sábado
todo el dia
Sesión Teórico Practica en el Balneario do Tremo Loa Angeles. Santiago de
Compostela
Dña. SINDA BLANCO JEFA DEL SERVICO DE SALUD DE
SANTIAGO DE C. BALNEARIO DE LOS
ANGELES
TEORIA
21-may-12
2
Balneario con Centro sanitario.Instalaciones. Espacio
interdisciplinar.
D. ANTONIO FREIRE DIRECTOR MEDICO DEL BALNARIO DE
AGUAS SANTAS AULARIUM
HOSPITAL A A-4
TEORIA 28-may-12 2 Recorrido Historico del Termalismo. Balnearios Gallegos.
Prof. LUIS RODRIGUEZ MIGUEZ
AULARIUM HOSPITAL A A-4
TEORIA
4-jun-12
2
Situacion actual del sector termal en Galicia. Marco legislativo en la CCAA de
Galicia..
D. BENIGNO AMOR GERENTE DE LA ASOCIACION DE BALNEARIOS DE GALICIA.
AULARIUM HOSPITAL A A-4
11-jun-12 2 EXAMEN
Organizouse un Curso de Libre Configuración (1 crédito) sobre “Augas sulfuradas”, ao que asistiron 30 alumnos. Aprobado por Resolución Reitoral de 16 de abril. O curso celebrouse na Facultade de Medicina do 24 ao 27 de abril, dsenvolvnedose no último día unha sesión teórico-práctica no balneario de Cuntis.
O programa do curso exponse a continuación:
PROGRAMA DEL CURSO DE AGUAS SULFURADAS. FACULTAD DE MEDICINA DE LA USC.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
44
AÑO 2012
DIA TEMA PROFESORADO
24 abr-12
16:30-21:30
Las aguas minero medicinales Sulfuradas Concepto.
Características químicas y biológicas Productos derivados de las aguas mm Sulfuradas: Baregina. Peloides.
Dr. Luis A. López Rodríguez
Facultad de Ciencias. UVI. Campus de
Ourense
25-abr-12
16:30-21:30
Mecanismos de acción sobre el organismo
Indicaciones y contraindicaciones médicas.
Técnicas de administración.
Dra. M. Dolores Fernández Marcos
Dirección Médica de Caldaria Termal.
26-abr-12
16:30-21:30
Balnearios Gallegos con Aguas MM Sulfuradas: Pasado y Presente.
Balnearios de Arnoia y Carballo
Balnearios de Carballiño y Guitiriz,
Balnearios de Pambre, Cuntis y Lugo
Prof. Dr. Luis Rodríguez Miguez
27-abr-12
16:30-21:30
Jornada teórico-práctica en el Balneario de Cuntis. Mesa Redonda:
- Historia del balneario - Instalaciones - Indicaciones de sus aguas
Sesión práctica: Técnicas de aplicación de las aguas
Dirección Médica del Balneario de Cuntis
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
45
10 horas
Memoria de prácticas: Los alumnos deben elaborar y presentar en un plazo máximo de quince días tras la finalización de las sesiones teórico- prácticas una memoria sobre las prácticas realizada en el balneario.
2. Investigación
Promover actividades de investigación cos Balnearios. Con tal fin o 12 de novembro celebrouse na sala de profesores da Facultade de Medicina, unha reunión do equipo directivo da cátedra con membros de balnearios a que asistiron ademais dos directores da cátedra (Prof. Juan Gestal e Prof. Luís Rodríguez Miguez), D. Benigno Amor, Dra. Dolores Fernández, Dr. Elías Festa, Dra. Olga Seoane (Directora médica do balneario de Carballo), D. José Ramón Fernández, Xerente do Balneario de Carballo, Dra. Laura Gómez (Directora médica do balneario de Mondariz), Dr. Salvador Ramos (Director médico do balneario de Guitiriz), Dra. Marta Rivas (Directora médica do Balneario Illa da Toxa), Dr. Julio Cascallar (Director médico do balneario da Toxa), e Dra. Sinda Blanco Directora médico do Balneario do Tremo (Brión). Púxose de manifesto a necesidade de establecer unhas bases de datos de pacientes que permitisen coñecer as principais patoloxías que son atendidas, os procedementos terapéuticos aplicados nos balnearios de Galicia, para o que é preciso un mínimo uniforme de datos a recoller de cada paciente (variables persoais, proceso patolóxico que motiva acudir ao balneario, patoloxía acompañante, protocolo terapéutico empregado, numero de días de tratamento,…). Acordouse unificar os datos dos rexistros dos pacientes e traballar na elaboración dunha Historia clínica común, así como elaborar os Protocolos específicos por proceso. Creouse unha comisión integrada por Salvador Ramos, Olga Seoane, Dolores Fernández, Julio Cascallar, Marta Rivas, e Sinda Blanco, tomándose o acordo de se reunir o 17 de decembro na Asociación de Balnearios de Galicia en Santiago de Compostela, na que traballaron sobre a historia clínica común, e a elección de código para as patoloxías.
Con relación ao próximo curso acordouse xestionar a posibilidade de celebrar sesións monográficas nos balnearios de Mondariz (sobre fisioterapia); Illa da Toxa (sobre dermatoloxía); Guitiriz (sobre oncoloxía ou neuroloxía: Alzheimer e outras demencias), e Carballo (sobre artrose), valorándose tamén a posibilidade dunha sesión nunha envasadora de augas minerais (de Verín: Cabreiroa ou Sousas) e de sesións abertas ao público.
Tamén se falou da posibilidade de organizar Practicas de Verán para alumnos dos últimos cursos da Licenciatura ou do Grao de Medicina da USC, de un mes de duración, que se dotarían cunha beca de 600€, mais aloxamento e manutención no propio balneario,
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
46
comprometéndose a dotar unha beca o Director do Balneario de Carballo. Como criterios de selección valoraríase o ter realizado cursos de formación en hidroloxía.
3. Congreso e Xornadas Científicas
Asistencia ao 38th ISMH World Congress of Lanjarón (20-23 de Junio de 2012) o Prof. Dr. Luís Rodríguez Miguez, o Dr. Elías Festa Cayuela e a Dra. Dolores Fernández.
Participación do Prof. Dr. Luís Rodríguez Miguez, en representación da Cátedra, no
centenario da Catedra de Hidroloxía Médica da Universidade Complutense de Madrid.
4. Publicacións
Publicouse pola Cátedra o libro:
- La fuente de los templarios. Los manuscritos inéditos de Sela, de Fernando J Ponte Hernando, Isabel Rego Lijó e Jorge Freijanes Morales.
Está pendente de publicación pola Cátedra:
- La balneoterapia: del empirismo a la evidencia científica. la balneoterapia como tratamiento coadyuvante en los procesos tumorales
Índice:
Prólogo
Prof. Dr. Rafael López López. Jefe del Servicio de Oncología del CHUS
Termalismo y salud hoy
Prof. Dr. Juan J. Gestal Otero. Catedrático Jefe del Servicio de Medicina Preventiva y Salud Pública y Director de la Cátedra de Hidrología Médica USC- Balnearios de Galicia
Importancia Psiconeuroinmunológica de la Balneoterapia.
Prof. Dr. Manuel Freire-Garabal Núñez. Profesor Titular del Departamento de Farmacología. Facultad de Medicina y Odontología. USC.
Efectos Biológicos sobre el cáncer: proteínas de choque térmico.
Profa. Dra. Silvia Novío Mallón. Profesora Asociada del Departamento de Medicina UDC e investigadora del SNL de la USC.
Cuidados tras un cáncer de colón
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
47
Dra. Elena Gallardo. Servicio de Oncología. Complexo Hospitalario Clínico Universitario de Santiago.
Efecto antioxidante del agua mineromedicinal sulfurada su repercusión sobre el sistema inmunitario.
Prof. Dra. María Jesús Núñez Iglesias. Profesora Titular del Departamento de Enfermería de la USC.
Los balnearios hoy
Prof. Dr. Luís Rodríguez Miguez. Codirector de la Cátedra de Hidrología Médica USC-Balnearios de Galicia.
Experiencias de dos Balnearios de Galicia
Balneario de Guitiriz. Dr. Salvador Ramos. Director Médico del Balneario de Guitiriz.
Balneario de Cuntis
Colaboración na edición dunha edición facsímil do “Tratado Practico de Análisis Química de las aguas minerales y potables” del Dr. Antonio Casares, Madrid 1986.
Presentouse e aprobouse a Memoria de ingresos e gastos do curso 2011-2012 que se expon a continuación.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
48
PLANIFICACIÓN DO CURSO 2012-2013.
Impartirase a materia de libre configuración HIDROLOGÍA MÉDICA de acordo co seguinte Programa
Programa Teórico
4 de Marzo de 2013
Acto inaugural.
Prof. Luis Rodríguez Miguez
Conferencia Inaugural.
11 de Marzo de 2013
Prof. Juan J. Gestal Otero
Balneoterapia y Promoción de la Salud.
18 de Marzo de 2013.
Dra. Dolores Fernández Marcos.
Tipos de Aguas:
Agua de manantial, Agua potable, Aguas envasadas, aguas mineromedicinales.
Aplicaciones terapéuticas y no terapéuticas de las aguas: hidroterapia, Talasoterapia, Balneoterapia, Spa.
Análisis físicos - químicos y bacteriológicos de las aguas.
1 de Abril de 2013.
Dra. Dolores Fernández Marcos.
Hidroterapia:
Propiedades físicas: factores hidrostáticos e hidrodinámicos.
Efectos sobre el organismo.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
50
8 de Abril de 2013.
Dra. Idoia Garaizabal
Aguas Mineromedicinales.
Concepto. Análisis y técnicas de análisis.
Clasificación de las Aguas mineromedicinales.
Mecanismos de acción inespecíficos.
15 de Abril de 2013.
Dra. Laura Gomez
Aguas Bicarbonatadas.: Concepto y efectos en el organismo.
Aguas Cloruradas: Concepto y efectos en el organismo.
Aguas Sulfatadas: Concepto y efectos en el organismo.
Aguas Sulfuradas: Concepto y efectos en el organismo.
Aguas Oligometálicas, Ferruginosas, Carbogaseosas, Radiactivas: Concepto y efectos en el organismo
22 de Abril de 2013.
Dr. Elias Festa Cayuela
Técnicas de aplicación:
Cura hidropinica. Vía atmiántrica, Balneación sin presión. Balneación con presión.
Estufas húmedas y secas.
29 de Abril de 2013.
Dra. Marta Arribas
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
51
Aplicaciones clínicas de la Balneoterapia:
Procesos del aparato locomotor.
Procesos del aparato respiratorio y ORL
Procesos dermatológicos.
Procesos del aparato digestivo.
Contraindicaciones de las curas Hidrotermales.
06 de Mayo de 2013.
Dr. Antonio Freire Magariños
Examen médico de aptitud para la aplicación de la balneoterapia.
Balneario: Centro sanitario. Escuela de salud. Espacio interdisciplinario.
13 de Mayo de 2013.
Dra. Lourdes Mourelle.
Peloides: Generalidades y clasificación. Mecanismos de acción y aplicación.
20 de Mayo de 2013.
Prof. Jose Carro.
Evolución histórica del Termalismo
27 de Mayo de 2013.
Don Santiago Reinoso Hermida
Termalismo y Administración.
Programas de Termalismo Social: Usuarios, Objetivos, Operativa.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
52
3 de Junio de 2013.
Prof. Luis Rodríguez Miguez.
Balnearios Gallegos.
Don Benigno Amor.
Pasos a seguir en las diferentes administraciones para la concesión de utilidad pública del agua mineromedicinal y la apertura de un Balneario.
Legislación específica: de los balnearios como centros sanitarios en la Comunidad Autónoma Gallega.
10 de Junio de 2013.
Examen
PROGRAMA PRACTICO.
4 sesións prácticas que terán lugar en sábado (todo o día) en balnearios pertencentes a Asociación Galega de Balnearios.
• Balneoterapia no paciente xeriátrico: Balneario de Arnoia. • Hixiene y Calidade das instalacións balnearias: Caldas de Reis. • Augas Minerais Envasadas: Balneario e Planta envasadora de Cabreiroa ou de
Sousas. • Carballiño ???
SESIÓNS MONOGRÁFICAS organizaranse a maiores unhas sesións monográficas nos balnearios de Mondariz (sobre fisioterapia); Illa da Toxa (sobre dermatoloxía); Guitiriz (sobre oncoloxía ou neuroloxía: Alzheimer e outras demencias), e Carballo (sobre artrose), abertas aos profesionais de atención primaria e a alumnos (a estes permitiralle obter puntos para a cualificación da materia Hidroloxía Médica).
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
53
Tras aprobar a Memoria de actividades e contas do curso pasado, e a programación para o curso 2012-2013, e non tendo mais asuntos que tratar levantouse a seión.
Santiago 8 de Febreiro de 2013.
MEMORIA DA CÁTEDRA DE HIDROLOXÍA MÉDICA USC-BALNEARIOS DE GALICIA CORRESPONDENTE AO CURSO 2012-2013, E PROPOSTA DE ACTIVIDADES PARA O CURSO 2013-2014
O día 10 de Febreiro de 2014, as 14:00 horas, na Sala de Profesores do Decanato da Facultade de Medicina, baixo a presidencia do Sr. Decano da Facultade de Medicina e Odontoloxía e director de Cátedra de Hidroloxía USC-Balnearios de Galicia, Prof. Juan J. Gestal Otero, reuniuse a Comisión de Dirección de dita Cátedra para tomar coñecemento e aprobar as actividades realizadas o pasado curso 2012-2013, e aprobar a proposta de actividades para o curso 2013-2014.
Asistiron, por parte da Universidade o Prof. Juan J. Gestal Otero e o Prof. Dr. Luís Rodríguez Miguez (Codirector da Cátedra), e por parte da Asociación de Balnearios de Galiza D. Benigno Amor Barreiro (Xerente da Asociación de Balnearios de Galiza); a Dra. Dolores Fernández Marcos (Directora médico de Caldaria); o Dr. Elías Festa Cayuela (Director médico Balneario Caldelas de Tuy), Dna. María Galiñanes e a Dra. Cabana (Directora médico Balneario de Compostela), Dra. Marta Arribas (Directora médico Hotel Balneario Hesperia Isla de La Toja), Dra. Gómez Sanmiguel (Balneario de Mondariz),
ACTIVIDADES REALIZADAS NO CURSO 2012-2013
DOCENCIA DA MATERIA HIDROLOXÍA MÉDICA
Cursaron a materia 41 alumnos.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
54
Este curso se intensificaron as actividades prácticas dos alumnos nos Balnearios.
O Programa impartido foi o seguinte: 4 de Marzo de 2013
Prof. Dr. Luis Rodríguez Miguez
Conferencia Inaugural.
11 de Marzo de 2013. Prof. Dr. Juan J. Gestal Otero
Balneoterapia e Promoción da Saúde.
18 de Marzo de 2013. Dra .Dolores Fernández Marcos.
Tipos de Augas: Auga de manantial, Auga potable, Augas envasadas, augas mineromedicinales. Aplicacións terapéuticas e non terapéuticas das augas: hidroterapia, Talasoterapia, Balneoterapia, Spa. Análises físico-químicos e bacteriolóxicos das augas.
23 de Marzo de 2013. Sesión Practica: Balneoterapia no Paciente Xeriátrico: Balneario de Arnoia. Dona Dolores Fernández Marcos.
25 de Marzo de 2013. Dra Dolores Fernández Marcos.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
55
Hidroterapia: Propiedades físicas: factores hidrostáticos e hidrodinámicos. Efectos sobre o organismo.
6 de Abril de 2013. Sesión Práctica: Aguas Minerales Envasadas: Balneario y Planta embotelladora de Sousas. Don Benigno Amor.
8 de Abril de 2013.
Dra Idoia Garaizabal
Augas Mineromedicinais. Concepto. Análises e técnicas de análises. Clasificación das Augas mineromedicinais. Mecanismos de acción inespecíficos.
15 de Abril de 2013. Dra Laura Gómez: Augas Bicarbonatadas: Concepto e efectos no organismo. Aguas Cloruradas: Concepto e efectos no organismo. Aguas Sulfatadas: Concepto y efectos no organismo. Aguas Sulfuradas: Concepto y efectos no organismo. Aguas Oligometálicas, Ferruginosas, Carbogaseosas, Radiactivas: Concepto y efectos en el organismo
20 de abril de 2013. Sesión práctica: Efectos terapéuticos de las aguas sulfuradas. Balneario do Tremo. Brion
22 de Abril de 2013. Dr. Elias Festa Cayuela Técnicas de aplicación: Cura hidropinica. Vía atmiántrica, Balneación sin presión. Balneación con presión. Estufas húmedas e secas.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
56
27 abril de 2013.
Sesión practica. Higiene y Calidad de las Instalaciones Balnearias. Balneario de Acuña
29 de Abril de 2013.
Dra. Marta Arribas
Aplicacións clínicas da Balneoterapia: Procesos do aparato locomotor. Procesos do aparato respiratorio e ORL Procesos dermatolóxicos. Procesos do aparello dixestivo.
Contraindicacions das curas Hidrotermais.
6 de Maio de 2013. Dr. Antonio Freire Magariños Examen médico de aptitud para a aplicación da balneoterapia. Balneario: Centro sanitario. Escola de saude. Espacio interdisciplinario.
13 de Maio de 2013. Dra. Lourdes Mourelle. Peloides: Xeneralidades e clasificación. Mecanismos de acción e aplicación.
20 de Maio de 2013. Prof. Dr. Jose Carro Otero. Evolución histórica do Termalismo
27 de Maio de 2013. D. Santiago Reinoso Hermida: Termalismo e Administración. Programas de Termalismo Social: Usuarios, Obxetivos, Operativa.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
57
3 de Xuño de 2013
Prof. Dr. Luis Rodríguez Miguez. Balnearios Gallegos.
Don Benigno Amor. Pasos a seguir nas diferentes administracions para a concesión de utilidade pública da auga mineromedicinal e a apertura dun Balneario. Lexislación específica dos balnearios como centros sanitarios na Comunidade Autónoma Gallega.
10 de Xuño de 2013.
Exame
Criterios de cualificación:
- 3 puntos por asistencia as clases teóricas.
- 3 puntos por asistencia as sesiones prácticas. Si algún alumno non pode acudir as sesions practicas pode obtener 1 punto por asistencia as Xornadas Monográficas.
- 4 puntos por completar correctamente as preguntas do Exame.
Superaron a materia entre xuño e setembro 36 de 41 alumnos. Porcentaxe de éxito: 87,8 %
Estatística da Acta
Curso: 2012/2013
Titulación: 331V01 LICENCIATURA EN MEDICINA - 2000
Materia: 118705 Hidroloxía Médica
Convocatoria: 2º Cuadrimestre
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
58
Data: 05/02/2014
Estatística p or cualificació ns
Cualificación Alumn@s Porcentaxe
Suspenso 8 19,512 %
Aprobado 23 56,098 %
Notable 6 14,634 %
Matrícula de Honra
2
4,878 %
Sobresaliente 2 4,878 %
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
59
statística por materia superada ou non superada
Materia
Superada
Non superada
Non presentad
Alumn@s Porce
33 80,48
8 19,51 @ 0 0,000
ntaxe 8 % 2 % %
Comparativa c a convocat oria Setembro 2012/2013
Cualificación Alumn@s
ST ST Porcentax
2012/201 2012/201 e
3 3
Non Presentado 0 5 0,0 00 % 62,500 %
Suspenso 8 0 19,5 12 % 0,000 %
Aprobado 23 3 56,0 98 % 37,500 %
Notable 6 0 14,6 34 % 0,000 %
Matrícula de Honra
2
0 4,8
78 % 0,000 %
Sobresaliente 2 0 4,8 78 % 0,000 %
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
60
Estatística da Acta
Curso: 2012/2013
Titulación: 331V01 LICENCIATURA EN MEDICINA - 2000
Materia: 118705 Hidroloxía Médica
Convocatoria: Setembro
Data: 05/02/2014
Estatística por cualifica cións
Cualificación Alumn@s Porcentaxe NonPresentado
Aprobado 5
3 62,500 %
37,500 %
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
61
Estatística por materia supe rada ou non superada
Materia Alumn@s Porcentaxe
Superada 3 500 %
Nonsuperada 0 0,000 %
Nonpresentad@ 5 500 %
Comparativa co a convocatoria 2º Cuad rimestre 20 12/2013
Cualificación Alumn@s
2C 2012/201
3
Porcentax
e 2C
2012/201 3
Non Presentado 5 0 62,500 % 0,000 %
Suspenso 0 8 0,000 % 19,512 %
Aprobado 3 23 37,500 % 56,098 %
Notable 0 6 0,000 % 14,634 %
Matrícula de Honra
0
2
0,000 %
4,878 %
Sobresaliente
0
2
0,000 %
4,878 %
CURSOS MONOGRÁFICOS Organizáronse dous Cursos Monográficos dirixidos a alumnos, profesionais e pacientes:
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
62
O paciente oncoloxico no balneario
Dirección: Dr. Salvador Ramos. Director Médico do Balneario de Guitiriz
( Lugo)
Datas: 19 ao 22 de Marzo de 2013. Asistiron 54 alumnos
O tratamento balneoterápico en dermatoloxía. Dirección: Dra. Marta Arribas, Directora Médica do Balneario Isla de La Toja (Pontevedra)
Datas: 16 ao 19 de Abril de 2013. Asistiron 12 alumnos
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
63
CÁTEDRA DE HIDROLOGÍA BALNEARIO DE GUITIRIZ
USC-BALNEARIOS DE GALICIA
CURSO MONOGRÁFICO
EL PACIENTE ONCOLÓGICO EN EL BALNEARIO: Una mirada diferente sobre la enfermedad y las personas afectadas.
(19 a 22 de Marzo de 2013)
Acreditado con 1 Crédito de Libre Configuración por Resolución Rectoral 2013/22
Día 19.- Pabellón Docente Novoa Santos da Facultade de Medicina.
18,30h.- Presentación. Salvador Ramos Rey. Director Médico del Balneario de Guitiriz. (Lugo)
Conferencia: Cuidar a las personas afectadas por cáncer: Un nuevo/viejo reto asistencial.
Francisco Barón Duarte. Médico Oncólogo. Servicio de Oncología. Complejo
Hospitalario Universitario de Santiago (CHUS).
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
64
19,15 h.-
Mesa Redonda: Integrando la Alimentación y el Ejercicio Físico en el proceso de atención a pacientes oncológicos.
· La importancia de la Alimentación en la prevención, tratamiento y supervivencia
del cáncer.
Profesora Lourdes Vázquez Odériz. Área de Nutrición y Bromatología. Universidad de
Santiago. Campus de Lugo.
Lucia Gayoso Morandeira. Diplomada en Nutrición Humana y Dietética. Licenciada en
Ciencia y Tecnología de los Alimentos. Santiago.
· Ejercicio Físico, componente a incorporar en los protocolos de tratamiento.
Nuria Freire Barros. Lcda en CC de la Actividad Física. Responsable de la Unidad de
Ejercicio Físico del Balneario de Guitiriz. Guitiriz (Lugo)
Jose Barcia Tucceli. Lcdo en CC de la Actividad Física. Lcdo en Psicología
Responsable Programa de Ej. Físico frente a fatiga oncológica. Kinesalus.Ferrol
20,30h.-
Conferencia: ¿Por qué hemos puesto en marcha una Unidad de Cuidados Integrales para
Supervivientes de Cáncer? Salvador Ramos Rey. Director Médico del Balneario de Guitiriz.
Día 20.- Pabellón Docente Novoa Santos da Facultade de Medicina.
18,30h.- Conferencia: Secuelas dermatológicas de los nuevos tratamientos
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
65
oncológicos.
Jesús Del Pozo Losada. Médico Dermatólogo. Hospital de A Coruña (CHUAC).
19,00h.-Mesa Redonda: ¿Debemos y Podemos mejorar la comunicación entre profesionales sanitarios y personas afectadas?
- Montserrat Rekalde. Asociación de Usuarios del Servicio de Oncología del CHUS - Manuel Constenla Figueiras. Médico Oncólogo. Complejo Hospitalario de Pontevedra.
- Ana Castro Giadans. Enfermera. Hospital de Día de Oncología. (CHUS).
Representante del Grupo Español de Pacientes con Cáncer (GEPAC).
20,30h.-
¿Coaching salud para profesionales y pacientes?
Maria Granell Abad. Experta en Coaching. A Coruña.
Día 21.- Pabellón Docente Novoa Santos da Facultade de Medicina.
18,30h.- Conferencia: Linfedema. Una secuela infravalorada. Laia Fibla Ayza. Fisioterapeuta.Centro de Hidroterapia Spa LOIDA. A Coruña.
19,00h.- Conferencia: Acupuntura. Mi experiencia con personas afectadas por cáncer.
José Luis Elorriaga Canosa. Profesor de Prácticas de Acupuntura. CEMATC.Santiago
19,30h.-Conferencia: Mindfulness: Programa de Reducción del estrés mediante la Atención Plena. Su utilidad en personas afectadas por cáncer.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
66
Carola García Díaz. Profesora de Yoga y Experta en Mindfulness. A Coruña / Madrid.
Día 22.- Balneario de Guitiriz. Guitiriz (Lugo)
16,30h- Conferencia: Definición y Conceptos sobre Oncología Integrativa ¿Un camino solo para algunos pacientes?
Pilar Lianes Barragán. Médica Oncóloga. Hospital de Mataró. Barcelona.
17,30h.-Conferencia: Al otro lado del espejo: El punto de vista del médico como paciente.
Miguel González López. Médico Hematólogo. Lugo
18,30h.-Conferencia: El impacto del cáncer en una persona joven: Mi experiencia personal.
Maria Allegue Rodríguez. Ferrol.
19,00 a 21,00h.- TALLERES PRÁCTICOS
· Conociendo y Probando Distintas Técnicas de Hidroterapia.
· Relajación Asistida en Piscina Termal Dinámica.
(para participar en los talleres es necesario traje de baño y gorro)
Inscripción gratuita
En el Decanato de la Facultad de Medicina
Indicando: nombre, DNI, teléfono , e-mail y curso de la licenciatura de Medicina u Odontología que está cursando.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
67
CATEDRA DE HIDROLOGIA MEDICA USC- BALNEARIOS DE GALICIA-HESPERIA ISLA DE
LA TOJA
CURSO MONOGRÁFICO
Enfermedades de la piel tratadas en los Balnearios
(Del 16 al 19 de abril de 2013)
Curso acreditado con 1 Crédito de Libre Configuración por RR de 24 de Xuño de 2013.
INSCRIPCIÓN: GRATUITA
Día 16 Abril. Pabellón Docente Novoa Santos.
17.00h:
Presentación: Dra. Marta Arribas. Director médico Balneario Hesperia Isla de La Toja
Afecciones dermatológicas y terapia termal: Dra. Rosa Meijide. Catedrática Hidrología. Universidade de A Coruña.
18.00h
Influencia de la alimentación en las enfermedades de la piel: Dña. Patricia Beiro Sanromán. Graduada en nutrición humana y dietética. Universidad de Navarra. Directora de SERNUGA
Día 17 Abril. Pabellón Docente Novoa Santos.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
68
17.00h:
Dermatitis. Eccemas. Clínica y abordaje terapéutico.: Dr. Manuel Ginarte Val, PACS e FEA de Dermatología da XXI de Santiago
18.00h
Piel y alergias. Prevención y tratamiento. Cuidados generales: mitos y realidades: Dra. María Teresa Soto Mera. Jefa Sección Alergología . Complexo Hospitalario Universitario de Pontevedra
Día 18 Abril. Pabellón Docente Novoa Santos.
18:00h:
Psoriasis. Clínica y abordaje terapéutico. Dr. Emilio del Río. Dermatólogo. Clínica Dermalar. Santiago de Compostela
19.00h:
Cuidados generales en la Dermatitis atópica. Mitos y realidades. Dra. Cristina Luaces. Pediatría de la Unidad de Atención Primaria UAP. Colmeiro. Vigo
Día 19 Abril. Balneario Hesperia Isla de La Toja. La Toja. O Grove. Pontevedra.
16.30h
Peloides termales: Profesora Lourdes Mourelle. Licenciada en Farmacia 17:30h:
Tratamiento termal en el Balneario hesperia Isla de La Toja: Dra. Marta Arribas. Director médico Balneario Hesperia Isla de La Toja
18:00
Talleres Prácticos: hidroterapia, piscina dinámica (se precisa traje de baño, gorro y zapatillas de piscina.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
69
Para la obtención del Crédito de Libre Configuración, los alumnos además de asistir a las clases y actividades prácticas, deben presentar al finalizar el Curso una Memor
OUTRAS ACTIVIDADES: Xornada de Termalismo Guitiriz II
Data; 1 de marzo de 2013
Aula Castelao da Facultade de Medicina
Coorganizada pola Real Academia de Medicina e Cirurxia de Galicia, o Balneario de Guitiriz e a Catedra de Hidroloxía Médica USC-Balnearios de Galicia
Programa:
16:30h: Introducción a Xornada: Prof. Dr. Luis Rodríguez Miguez, Codirector da Catedra de Hidroloxía Médica USC- Balnearios de Galicia.
16:40h. Cura termal. Indicacións, prescrición e técnicas de tratamento.
Dra. Marta Arribas, Directora Médica do Balneario “Isla de la Toja”.
17:20h Abordaxe multicisciplinar do tratamento termal. A contribución dos profesionais de fisioterapia, exercicio físico e nutrición.
Dona María González Gayol, Fisioterapeuta do Balneario de Guitiriz
Dona Myriam Gómez, Fisioterapeuta do Balneario de Mondariz
Dona Ana Lista, Fisioterapeuta. Facultade de Ciencias da Saúde. Universidade de A Coruña
Dona Nuria Freire, especialista en Exercicio Físico do Balneario de Guitiriz
18:20h. Pausa
18:40h. O Balneario do século XXI. Un contorno optimo para a promoción e a recuperación da saúde.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
70
Dr. Salvador Ramos, Director Médico do Balneario de Guitiriz
19:30h. Presentación de casos clínicos
Balneario de Guitiriz, Balneario de “Isla de la Toja” e Balneario de Mondariz
20:30h. Clausura da Xornada
Prof. Dr. José Carro Otero, Presidente da Real Academia de Medicina e Cirurxia de Galicia
Prof. Dr. Juan J. Gestal Otero, Decano da Facultade de Medicina e Odontoloxía da USC PROPOSTA DE ACTIVIDADES PARA O CURSO 2013-2014
O 28 de novembro de 2013, celebrouse unha reunión na Sala de Profesores do Decanato da Facultade de Medicina a que asistiron, ademáis do Director da Cadeira, o Prof. Juan Gestal, representantes dos seguintes balnearios: Compostela (Manuel Bouzas e Marina Galiñanes), Lugo (Antonio Garaloces e Ascensión Sánchez), Guitiriz (Salvador Ramos e Marisa Rodríguez), Brea (José Garaloces), Caldelas de Tui (Elías Festa), Cuntis (Rosa Martínez), Hesperia Isla de La Toja (Marta Arribas), Gran Hotel La Toja (Julio Cascallar) e Mondariz (Noelia Cabarcos e Laura Gómez). Nela acordouse levar a cabo as seguintes actividades durante o curso 2013-2014.
1. DOCENCIA DA MATERIA HIDROLOXÍA MÉDICA
Obxectivos da materia
Capacitar aos alumnos para a utilización correcta na súa práctica médica de este tipo de terapia.
A obtención de coñecementos básicos sobre as características das augas minero medicinais, e as súas aplicacións terapéuticas, coa finalidade de completar a súa preparación académica.
Adaptado a nova reforma educativa preténdese que a docencia da materia sexa mais participativa e dinámica, permitindo ao estudiante a aprendizaxe mediante traballos en grupo, debates, e sesión practicas nos balnearios.
Ao final do curso deben ter adquirido uns coñecementos e habilidades que lles
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
71
permitan: - Clasificar as augas mineromedicinai. - Coñecer as súas principais características físicas, químicas e bacteriolóxicas. - Coñecer as súas acciones sobre o organismo san e enfermo. - Coñecer as respuestas as augas minerais dos tecidos, órganos e sistemas. - Coñecer a importancia das augas minerais, como axentes preventivos e
terapéuticos. - Coñecer os fundamentos físicos, mecánicos e térmicos da hidroterapia. - Coñecer como é a organización e instalacións dun Servizo de Hidroterapia. - Saber as indicacións, modos de acción e contraindicacións das augas
mineromedicinais. - Ser capaz de prescribir as técnicas fundamentais de aplicación das augas. - Ser capaz de prescribir a hidroterapia nas enfermidades máis comúns.
Programa teórico:
Día : 24 de Febreiro de 2014: Tema 1
Prof. Dr. Luis Rodríguez Miguez. Conferencia Inaugural.
Día: 10 de Marzo de 2014: Tema 2
Prof. Dr. Juan J. Gestal Otero. Balneoterapia e Promoción da Saude.
Día: 17 de Marzo de 2014: Tema 3
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
72
Dra. Dolores Fernández Marcos.
Tipos de augas: Auga de manantial, auga potable, augas envasadas, augas mineromedicinais.
Aplicacións terapéuticas e non terapéuticas das augas: hidroterapia, talasoterapia, balneoterapia, Spa.
Análises físicos - químicos e bacteriolóxicos das augas.
Día: 24 de Marzo de 2014: Tema 4
Dra. Dolores Fernández Marcos. Hidroterapia: Propiedades físicas: factores hidrostáticos e hidrodinámicos.
Día: 31 de Marzo de 2014: Tema 5
Profa. Dra. Rosa Meijide Faílde. Augas Mineromedicinais. Concepto. Análise e técnicas de análise. Clasificación das Augas mineromedicinais. Mecanismos de acción inespecíficos. Efectos sobre o organismo.
Día: 7 de Abril de 2014: Tema 6
Dra Laura Gomez. Augas Bicarbonatadas.: Concepto e efectos no organismo.
Augas Cloruradas: Concepto e efectos no organismo.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
73
Augas Sulfatadas: Concepto e efectos no organismo.
Augas Sulfuradas: Concepto e efectos no organismo.
Auguas Oligometálicas, Ferruxinosas, Carbogaseosas, Radiactivas: Concepto e efectos no organismo
Dia: 28 de Abril de 2014: Tema 7
Dr. Elias Festa Cayuela Técnicas de aplicación: Cura hidropinica. Vía atmiántrica, Balneación sen presión. Balneación con presión. Estufas húmedas e secas.
Día: 5 de Maio de 2014: Tema 8
Dra. Rosa Martínez. Exame médico de aptitude para a aplicación da balneoterapia. Balneario: Centro sanitario. Escola de saúde. Espazo interdisciplinar.
Día: 12 de Maio de 2014: Tema 9
Dra. Marta Arribas Rioja. Aplicacións clínicas da Balneoterapia: Procesos do aparello locomotor. Procesos do aparello respiratorio e ORL. Procesos dermatolóxicos. Procesos do aparello dixestivo. Contraindicacións das curas Hidrotermais.
Dia: 19 de Maio de 2014:
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
74
Tema 10
Dra. Lourdes Mourelle. Peloides: Xeneralidades e clasificación. Mecanismos de acción e aplicación.
Día: 26 de Maio de 2014: Tema 11
Prof. Dr. José Carro Otero. Hidroloxía Médica en Galicia durante a época romana.
Día: 2 de Xuño de 2014: Tema 12
Dr. Salvador Ramos. Dona. Marisa Rodríguez. Termalismo e Administración. Programas de Termalismo Social: Usuarios, Obxectivos, Operativa.
Día : 9 de Xuño de 2014: Tema 13
Prof. Dr. Luis Rodríguez Miguez. Balnearios Galegos.
Tema 14.
D. Benigno Amor. Pasos a seguir nas diferentes Administracións para a concesión de utilidade pública da auga mineromedicinal e a apertura dun Balneario.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
75
Lexislación específica dos balnearios como centros sanitarios da Comunidade Autónoma Galega.
Día : 16 de Junio de 2014:
Exame
Programa práctico:
1. BALNEARIO DE LAIAS Marzo 22 de marzo de 2014
TEMA: Sistemas de Xestión de Calidade nos Balnearios. ISO, Q, UNE.
PRACTICAS EN INSTALACIONES BALNEARIAS.
Dirección Medico de Caldaria Termal : Dra. María Dolores Fernández
2. BALNERIO DE MONDARIZ Tema: Rehabilitación nun Balneario: Marzo 2014
Practicas en instalacións balnearias.
Director Médico de Mondariz: Dra. Laura Gomez
3. BALNERIO DE LUGO Tratamento de pacientes reumatolóxicos con Balneoterapia.
Abril 2014
Dra. Ascensión García
4. BALNEARIO DE BREA O Ancián no Balneario
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
76
Abril 2014 2. ELABORACIÓN DUNHA HISTORIA CLÍNICA COMÚN
Aprobouse a constitución dun grupo de traballo para a elaboración dunha Historia Clínica común, dirixido pola Dra. Marta Arribas (Hotel Balneario Hesperia Isla de La Toja) e integrado por la Dra. Dolores Fernández Marcos (Caldaria Hoteles e Balnearios), o Dr. Ramos (Balneario de Guitiriz), a Dra. Sánchez Carrión (Balneario de Lugo – Termas Romanas), o Dr. Festa (Balneario de Caldelas de Tui), a Dra. Gómez (Balneario de Mondariz) e a Dra. Martínez (Termas de Cuntis).
O grupo acordou celebrar a súa primeira reunión o mércores 11 de decembro, as 10:00h, na sala de profesores do Decanato da Facultade de Medicina. Asimismo, aprobase recopilar información sobre las patologías tratadas e a procedencia dos termalistas dos balnearios galegos; e presentar no prazo de tres meses un avance de resultados dos traballos realizados.
A reunión do 11 de Decembro de 2013, celebrada na Sala de Profesores do Decanato da Facultade de Medicina e Odontoloxía para tratar do tema das Historia Clínicas específicas para centros Termais, asistiron a coordinadora do proxecto, Dra. Marta Arribas: Directora Médica do Balneario Isla de la Toja, a Dra. Ascensión García: Directora Médica del Balneario de Lugo; Dra.Laura Gomez: Directora Médica dol Balneario de Mondariz; Dr. Salvador Ramos: Director Médico del Balneario de Guitiriz; Dra. M. Dolores Fernández : Directora Médica de Caldaria Termal.
Acordouse unificar criterios na clasificación das patoloxías tratadas nos balnearios.
A seguinte reunión celebrouse o 22 de Xaneiro, tamén na Facultade de Medicina. Asistiron a Dra. Ascensión García; o Dr. Salvador Ramos, e a Dra.Rosa Martínez (Dirección Medica del Balneario de Cuntis) e quedaron en ver o programa informático que teñen no Balneario de Lugo e determinar se se pode axustar aos balnearios.
3. CURSOS MONOGRÁFICOS
Descartouse facer Cursos Monográficos pola falta de interés mostrado polos médicos de atención primaria nos organizados en anos precedentes. Acordouse valorar a organización como Cursos de Veran no curso 2014-2015.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
77
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
78
Inauguración do Curso de Hidroloxía Médica 2012-2013
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
80
Inauguración do Curso da materia Hidroloxía Médica 2012-2013
Prof. Luis Rodriguez Miguez
Dra. Dolores Fernandez Marcos
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
81
Curso O paciente Oncolóxico no Balneario. Balneario de Guitiriz
Taller de Hidroterapia
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
82
Taller Mindfulness
Xornadas Guitiriz
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
83
Membros Cátedra antes do Acto de Clausura do Curso 2012-2013
D. Benigno Amor
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
84
Unha vez tomado ceñecemento das actividades realizadas o pasado curso e acordado as actividades para desenvolver no curso presente 2013-2014. Aprobase esta memoria e, non habendo mais asuntos que tratar, sendo as 15:00 horas levantase a reunión.
Santiago de Compostela, 10 de Febreiro de 2014. Prof. Juan J. Gestal Otero Prof. Dr. Luís Rodríguez Miguez
D. Benigno Amor Barreiro Dra. Dolores Fernández Marcos
Dr. Elías Festa Cayuela Dna. María Galiñanes
Dra. Cabana Dra. Marta Arribas
Dra. Gómez San Miguel D. Javier Soto
D. Rafael Luaña
MEMORIA DE ACTIVIDADES DA CÁTEDRA DE HIDROLOXÍA MÉDICA USC- BALNEARIOS DE GALICIA CORRESPONDENTE AO CURSO 2013-2014
O día 18 de Febreiro de 2015, as 17:00 horas, na Sala de Profesores do Decanato da Facultade de Medicina, baixo a presidencia do Sr. Decano da Facultade de Medicina e Odontoloxía e director de Cátedra de Hidroloxía USC-Balnearios de Galicia, Prof. Juan J. Gestal Otero, reuniuse a Comisión de Dirección de dita Cátedra para tomar coñecemento e aprobar as actividades realizadas o pasado curso 2013-2014, e aprobar a proposta de actividades para o curso 2014-2015.
Asistiron, por parte da Universidade o Prof. Juan J. Gestal Otero e o Prof. Dr. Luís Rodríguez Miguez (Codirector da Cátedra), e por parte da Asociación de Balnearios de Galiza D. Benigno Amor Barreiro (Xerente da Asociación de Balnearios de Galiza); a Dra. Dolores Fernández Marcos (Directora médico de Caldaria); o Dr. Elías Festa Cayuela (Director médico Balneario Caldelas de Tuy), Dr Salvador Ramos (Centro de Hidroterapia spa Loida. A Coruña) Carmen Garaloces y Martina Garaloces (Balneario de Lugo), Dra. Laura Gómez Sanmiguel (Balneario de Mondariz), y Rosa Martinez López (Balneario de Cuntis).
A) ACTIVIDADES DESENVOLVIDAS DURANTE O CURSO 2013-2014
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
85
1. CURSO: BÚSQUEDA DE LITERATURA CIENTÍFICA E DESEÑO DE ESTUDOS APLICADOS A HIDROLOXÍA MÉDICA.
Obxectivos:
Curso dirixido aos profesionais sanitarios dos balnearios de Galicia para inicialos nas actividades de investigación.
Datas e lugar de impartición:
Impartido na Facultade de Medicina os días 9 de 10 de abril de 2014, de 16:30h a 20:30h., polos profesores Alberto Ruano Raviña e Mónica Pérez Ríos
Programa:
9 de abril. Búsqueda de literatura científica.
A pregunta de investigación e a estratexia de búsqueda.
Búsquedas en PubMed. Utilidades, límites, actualizacións e palabras clave.
Exercicios prácticos.
10 de abril. Deseño de estudos de investigación.
Tipos de estudos epidemiolóxicos. Fortalezas, debilidades e poder de inferencia causal.
Potenciais deseños epidemiolóxicos aplicados a hidroloxía médica.
Estudos prospectivos fronte a estudos retrospectivos.
A importancia dos criterios de inclusión e exclusión. Tamaño mostral.
2. IMPARTICIÓN DA MATERIA HIDROLOXÍA MÉDICA
Obxectivos da materia
Capacitar aos alumnos para a utilización correcta na súa práctica médica de este tipo de terapia.
A obtención de coñecementos básicos sobre as características das augas minero medicinais, e as súas aplicacións terapéuticas, coa finalidade de completar a súa preparación académica.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
86
Adaptado a nova reforma educativa preténdese que a docencia da materia sexa mais participativa e dinámica, permitindo ao estudiante a aprendizaxe mediante traballos en grupo, debates, e sesión practicas nos balnearios.
Ao final do curso deben ter adquirido uns coñecementos e habilidades que lles permitan:
- Clasificar as augas mineromedicinai. - Coñecer as súas principais características físicas, químicas e bacteriolóxicas. - Coñecer as súas acciones sobre o organismo san e enfermo. - Coñecer as respuestas as augas minerais dos tecidos, órganos e sistemas. - Coñecer a importancia das augas minerais, como axentes preventivos e terapéuticos. - Coñecer os fundamentos físicos, mecánicos e térmicos da hidroterapia. - Coñecer como é a organización e instalacións dun Servizo de Hidroterapia. - Saber as indicacións, modos de acción e contraindicacións das augas mineromedicinais. - Ser capaz de prescribir as técnicas fundamentais de aplicación das augas. - Ser capaz de prescribir a hidroterapia nas enfermidades máis comúns.
Programa teórico:
Día : 24 de Febreiro de 2014:
Tema 1
Prof. Dr. Luis Rodríguez Miguez.
Conferencia Inaugural.
Día: 10 de Marzo de 2014:
Tema 2
Prof. Dr. Juan J. Gestal Otero.
Balneoterapia e Promoción da Saude.
Día: 17 de Marzo de 2014:
Tema 3
Dra. Dolores Fernández Marcos.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
87
Tipos de augas: Auga de manantial, auga potable, augas envasadas, augas mineromedicinais.
Aplicacións terapéuticas e non terapéuticas das augas: hidroterapia, talasoterapia, balneoterapia, Spa.
Análises físicos - químicos e bacteriolóxicos das augas.
Día: 24 de Marzo de 2014:
Tema 4
Dra. Dolores Fernández Marcos.
Hidroterapia: Propiedades físicas: factores hidrostáticos e hidrodinámicos.
Día: 31 de Marzo de 2014:
Tema 5
Profa. Dra. Rosa Meijide Faílde.
Augas Mineromedicinais. Concepto. Análise e técnicas de análise. Clasificación das Augas mineromedicinais. Mecanismos de acción inespecíficos. Efectos sobre o organismo.
Día: 7 de Abril de 2014:
Tema 6
Dra Laura Gomez.
Augas Bicarbonatadas.: Concepto e efectos no organismo.
Augas Cloruradas: Concepto e efectos no organismo.
Augas Sulfatadas: Concepto e efectos no organismo.
Augas Sulfuradas: Concepto e efectos no organismo.
Auguas Oligometálicas, Ferruxinosas, Carbogaseosas, Radiactivas: Concepto e efectos no organismo
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
88
Dia: 28 de Abril de 2014:
Tema 7
Dr. Elias Festa Cayuela
Técnicas de aplicación: Cura hidropinica. Vía atmiántrica, Balneación sen presión. Balneación con presión. Estufas húmedas e secas.
Día: 5 de Maio de 2014:
Tema 8
Dra. Rosa Martínez.
Exame médico de aptitude para a aplicación da balneoterapia. Balneario: Centro sanitario. Escola de saúde. Espazo interdisciplinar.
Día: 12 de Maio de 2014:
Tema 9
Dra. Marta Arribas Rioja.
Aplicacións clínicas da Balneoterapia: Procesos do aparello locomotor. Procesos do aparello respiratorio e ORL. Procesos dermatolóxicos. Procesos do aparello dixestivo. Contraindicacións das curas Hidrotermais.
Dia: 19 de Maio de 2014:
Tema 10
Dra. Lourdes Mourelle.
Peloides: Xeneralidades e clasificación. Mecanismos de acción e aplicación.
Día: 26 de Maio de 2014:
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
89
Tema 11
Prof. Dr. José Carro Otero.
Hidroloxía Médica en Galicia durante a época romana.
Día: 2 de Xuño de 2014:
Tema 12
Dr. Salvador Ramos. Dona. Marisa Rodríguez.
Termalismo e Administración. Programas de Termalismo Social: Usuarios, Obxectivos, Operativa.
Día: 9 de Xuño de 2014:
Tema 13
Prof. Dr. Luis Rodríguez Miguez.
Balnearios Galegos.
D. Benigno Amor.
Pasos a seguir nas diferentes Administracións para a concesión de utilidade pública da auga mineromedicinal e a apertura dun Balneario.
Lexislación específica dos balnearios como centros sanitarios da Comunidade Autónoma Galega.
Programa práctico:
1. BALNEARIO DE LAIAS Marzo 22 de marzo de 2014
TEMA: Sistemas de Xestión de Calidade nos Balnearios. ISO, Q, UNE.
PRACTICAS EN INSTALACIONES BALNEARIAS.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
90
Directora Médico de Caldaria Termal : Dra. María Dolores Fernández
2. BALNERIO DE MONDARIZ Tema: Rehabilitación nun Balneario: Marzo 2014
Practicas en instalacións balnearias.
Directora Médico de Mondariz: Dra. Laura Gómez
3. BALNERIO DE LUGO Tratamento de pacientes reumatolóxicos con Balneoterapia.
Abril 2014
Dra. Ascensión García
4. BALNEARIO DE BREA O Ancián no Balneario
Abril 2014
EXAME:
Día : 16 de Junio de 2014
Cualificacións:
Cursaron a materia 32 alumnos. Este curso intensificáronse as actividades prácticas dos alumnos nos Balnearios.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
91
Superaron a materia entre xuño e setembro 21 de 32 alumnos. Porcentaxe de éxito: 65,625 %
3. ELABORACIÓN DUNHA HISTORIA CLÍNICA COMÚN
Aprobouse a constitución dun grupo de traballo para a elaboración dunha Historia Clínica común, dirixido pola Dra. Marta Arribas (Hotel Balneario Hesperia Isla de La Toja) e integrado por la Dra. Dolores Fernández Marcos (Caldaria Hoteles e Balnearios), o Dr. Ramos (Balneario de Guitiriz), a Dra. Sánchez Carrión (Balneario de Lugo – Termas Romanas), o Dr. Festa (Balneario de Caldelas de Tui), a Dra. Gómez (Balneario de Mondariz) e a Dra. Martínez (Termas de Cuntis).
O grupo acordou celebrar a súa primeira reunión o mércores 11 de decembro, as 10:00h, na sala de profesores do Decanato da Facultade de Medicina. Asimismo, aprobase recopilar información sobre as patoloxías tratadas e a procedencia dos termalistas dos balnearios galegos; e presentar no prazo de tres meses un avance de resultados dos traballos realizados.
A reunión do 11 de Decembro de 2013, celebrada na Sala de Profesores do Decanato da Facultade de Medicina e Odontoloxía para tratar do tema das Historia Clínicas específicas para centros Termais, asistiron a coordinadora do proxecto, Dra. Marta Arribas: Directora Médica do Balneario Isla de la Toja, a Dra. Ascensión García: Directora Médica del Balneario de Lugo; Dra.Laura Gomez: Directora Médica dol Balneario de Mondariz; Dr. Salvador Ramos: Director Médico del Balneario de Guitiriz; Dra. M. Dolores Fernández : Directora Médica de Caldaria Termal. Acordouse unificar criterios na clasificación das patoloxías tratadas nos balnearios.
A seguinte reunión celebrouse o 22 de Xaneiro, tamén na Facultade de Medicina. Asistiron a Dra. Ascensión García; o Dr. Salvador Ramos, e a Dra. Rosa Martínez (Dirección Medica del
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
92
Balneario de Cuntis) e quedaron en ver o programa informático que teñen no Balneario de Lugo e determinar se se pode axustar aos balnearios.
Con posterioridade celebrouse outra xuntanza en Lugo, e finalmente tiveronse varias reunións con Moises Hermida da empresa informática Transglobal, que fixo un esbozo do proxecto de Hria. Clinica informatizada e estase pendente de que presente o proxecto definitivo.
B) ACTIVIDADES A DESENVOLVER NO CURSO 2014-2015
1. IMPARTICIÓN DA MATERIA HIDROLOXÍA MÉDICA
Obxectivos da materia
Nesta materia propoñémonos capacitar ós alumnos para a utilización correcta na súa práctica médica deste tipo de terapia. Por iso, os alumnos ao finalizar o curso deben ter adquirido os coñecementos e habilidades que lles permitan:
- Estudar e clasificar as augas minerais. - Coñecer as súas principias características físicas, químicas e bacteriolóxicas. - Coñecer as súas accións sobre o organismo san e enfermo. - Coñecer as respostas ás augas minerais dos tecidos, órganos e sistemas humanos. - Coñecer a importancia das augas minerais como axentes preventivos e terapéuticos. - Coñecer os fundamentos físicos, mecánicos e térmicos da hidroterapia. - Coñecer como é a organización e instalación dun Servizo de Hidroterapia. - Saber as indicacións, modos de acción e contraindicacións das augas
mineromedicinais. - Ser capaz de prescribir as técnicas fundamentais de aplicación das augas. - Ser capaz de prescribir a hidroterapia nas enfermidades máis comúns.
Metodoloxía da ensinanza
Desde o punto de vista cognitivo, a ensinanza irá dirixida máis á educación conceptual que á pura e simple transmisión de información.
Procurase a formación de conceptos, non a súa simple aprendizaxe memorística, co obxectivo posto na súa capacitación na orientación de indicacións nos usos terapéuticos ou preventivos da auga.
Trataremos de capacitar os alumnos para que sexan capaces de proseguir despois a súa formación permanente.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
93
Máis que encher trataremos de formar cabezas; producir persoas educables que poidan aprender e adaptarse eficientemente.
Docencia teórica: 2 horas á semana.
Prácticas: en grupos moi reducidos en Balnearios durante catro sábados todo o día
Competencias
1. Coñecemento e comprensión de:
- Clasificación das augas mineromedicinais - Principias características físicas, químicas e bactereolóxicas. - As súas accións sobre o organismo san e enfermo. - Respostas ás augas mineromedicinais dos tecidos, órganos e sistemas humanos. - A importancia das augas minerais como axentes preventivos e terapéuticos. - Os fundamentos físicos, mecánicos e térmicos da hidroterapia. - A organización e instalación dun Servizo de Hidroterapia. - As indicacións, modos de acción e contraindicacións das augas mineromedicinais.
2. Adquisición de habilidades e destrezas para:
- Prescribir as técnicas fundamentais de aplicación das augas. - Prescribir a hidroterapia nas enfermidades máis comúns.
Sistema de avaliación da aprendizaxe
Mediante exame tradicional.
Criterios de cualificación:
Asistencia as clases teóricas 4 puntos; asistencia as catro practicas nos balnearios: 3 puntos; examen: 3 puntos.
Tempo de estudo e de traballo personal que debe dedicar un estudante para superala
Horas presenciais:
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
94
- Teóricas: 30 - Prácticas: 15
Horas non presenciais: 90
Horas de avaliación: 3
Total volume de traballo:138 horas
PROGRAMA TEÓRICO
MÓDULO I: Aspectos xerais da auga.
Tema 1: Auga: consideracións xerais.. Propiedades físicas: factores hidrostáticos e hidrodinámicos.
Tema 2: Tipos de augas: auga de manancial. Auga potable. Augas envasadas. Augas mineromedicinais.
Tema 3: Expresión Analitica das augas minerales. Análises física, química e bacteriolóxica das augas.
Tema 4: Aplicacións terapéuticas e non terapéuticas da auga: hidroterapia. Talasoterapia. Balneoterapia. Spa.
Tema 5: Hidroloxía Médica. Conceptos e evolución histórica.
Tema 6: Hidroxeoloxía e hidrotectonia. Ciclo hidroxeolóxico.
MODULO II: Augas mineromedicinais.
Tema 7: Augas mineromedicinais. Concepto. Clasificación.
Tema 8: Mecanismos de acción: inespecíficos e específicos.
Tema 9: Augas oligometálicas: concepto e efectos no organismo.
Tema 10: Augas cloruradas: concepto e efectos no organismo.
Tema 11: Augas sulfatadas: concepto e efectos no organismo.
Tema 12: Augas sulfuradas: concepto e efectos no organismo.
Tema 13: Augas ferruxinosas, carbogasosas, radioactivas: concepto e efectos no organismo.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
95
Tema 14: Técnicas de aplicación: cura hidropónica. Vía atmiántrica. Balneación sen presión. Balneación con presión.
Tema 15: Peloides: xeneralidades e clasificación. Mecanismos de acción e aplicacións.
Tema 16: Estufas húmidas e secas.
Tema 17: Indicacións e contraindicacións das curas hidrotermais.
Tema 18: Exame médico de aptitude para a aplicación de balneoterapia.
Tema 19: Aplicacións clínicas da balneoterapia: en procesos do aparato locomotor. En procesos do aparato respiratorio.
Tema 20: Aplicacións clínicas da balneoterapia: en procesos dermatolóxicos. En procesos neuropsiquiátricos. En procesos do aparato dixestivo, xenitourinairo e en ORL.
Tema 21: Instalacións balnearias.
Tema 22: Balneario: centro sanitario. Escola de saúde. Espazo interdisciplinar.
MÓDULO III: Recorrido Histórico
Tema 23: Evolución histórica do termalismo.
Tema 24: Balnearios galegos.
MÓDULO IV: Lexislación
Tema 25: Pasos a seguir nas diferentes administracións para a concesión de utilidade pública da auga mineromedicinal e apertura dun balneario.
Tema 26: Lexislación específica: dos balnearios como centros sanitarios na Comunidade Autónoma Galega.
Tema 27: Risco de infeccións por legionela en instalacións de hidroterapia. Medidas preventivas.
Tema 28: Gestión da Calidade dos Balnearios.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
96
MÓDULO V: Termalismo e Administración
Tema 29: Termalismo Social da CC AA de Galicia
Tema 30: Termalismo social Nacional
CALENDARIO LECTIVO TEÓRICO:
23 de Febrero de
2015
Conferencia Inaugural Prof. Dr. Don Luis Rodríguez Miguez
2 Marzo de 2015
Hidrología Médica. Concepto y Evolución Histórica.
Cansideracions xerais da auga: Propiedades físicas.
Doña Dolores Fernandez Marcos
Directora Médica de Caldaria Termal
9 Marzo de 2015
Tipos de auga: Auga da manancial, auga potable, augas envasadas, aguas minerais aguas minero
medicinais.
Expresión Analítica das Augas Mineráis.
Doña Dolores Fernandez Marcos
Directora Médica de Caldaria Termal
16 Marzo de 2015
Balenoterapia y Promoción de la salud Prof. Dr. Don Juan J. Gestal
23 Marzo de 2015
Hidroxeoloxia. Hidrotectonia Doña Dolores Fernandez Marcos
Directora Médica de Caldaria Termal
13 Abril de 2015
Técnicas de aplicación das Augas Minero Medicinais: Cura Hidropínica, Via Armiantrica, Balneación.
Don Elias Festa Cayuela
Director Médico del Balneario de Caldelas de
Tuy.
20 Abril de Clasificación das augas minero medicinais. Descripción y propiedades das aguas Sulfuradas,
Doña Laura Gomez
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
97
2015 Bicarbonatadas, Cloruradas. Sulfatadas, Carbonicas Directora Médico de
Mondariz Balneario.
27 Abril de 2015
Aplicaciones clínicas da Balneoterapia: Procesos del Aparato Locomotor, Dermatología, Procesos
Respiratorios.
Doña Marta Arribas Rioja. Directora Médico
del Isla de la Toja.
4 Mayo de 2015
Peloides : Concepto. Propiedades. Usos Terapeuticos.
Doña Lordes Mourelle
11 Mayo de 2015
Historia del Termalismo. Principales Balnearios Gallegos
Ilmo Doctor Don Jose Carro Otero
18 de Mayo de 2015
Temalismo Social Nacional y da CCAA de Galiza. Doña Rosa Martinez
25 Mayo de 2015
Lexislación Don Benigno Amor
1 Junio de 2015
Balneario: Escuela de salud. Espacio Interdisciplinar. Don Salvador Ramos
8 de Junio de 2015
Examen
PROGRAMA PRÁCTICO
Deselvolveranse 4 practicas en balnearios, en catro sábados durante todo o día
BIBLIOGRAFÍA
ARMIJO M, SAN MARTÍN J, ARMIJO F, CEVALLOS MA, SAN MARTÍN. Curas Balnearias y Climáticas, Talasoterapia y Helioterapia. Madrid: Ed. Complutense, 1994
BAEZA J, LOPEZ JA, RAMÍREZ A. Las Aguas Minerales de España. Madrid: IGME, 2001.
BENDER T, PRATZEL HG (Ed). Health Resort Medicin in 2nd Millenium Sarow, ISMH Verlag, 2004.
CEBALLOS MA. Glosario de Hidrología Médica. Madrid: Universidad Europea- CEES ED; 2004 FERNÁNDEZ
R, ZAFRA I, GRANDE MT. Aguas Envasadas y Balneario. I foro Ibérico, Madrid: ANEABE ,2005
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
98
LOPEZ JA, PINUAGA JI ( Ed) Panorama actual de las Aguas Minerales y Minero Medicinales de España. Madrid: Ministerio de Medio Ambiente-ITGE, 2000.
MARAVER F. Las Aguas minero medicinales en la Industria Farmacéutica. Anales Real Academia de Medicina y Cirugía de Cádiz, 1989.
MARAVER F. Vademécum de Aguas Mineromedicinales Españolas. Madrid: ISCiii-ANET-UCM, 2004
SAN JOSE C. Hidrología Médica y terapias complementarias. Sevilla: Universidad de Sevilla 1998.
SAN JOSE C. Guía Médica de los Balnearios de España. Sevilla: Universidad de Sevilla 2000.
2. SEMINARIOS TEÓRICO PRÁCTICOS DE FIN DE SEMANA:
Ofertaránse catro seminarios para alumnos do Grado de Medicina preferentemente dos últimos cursos 5º e 4º para estancias de fin de semana internos nun balneario nos que recibiran docencia teórica e realizaran prácticas. O balneario facilitaralles aloxamento e manutención (cea do venres, e almorzo e xantar do sábado).
Seminario 1: Balneoterapia en el tratamiento de la fibromialgia.
Hotel- Balneario de Laias (20 alumnos con habitación compartida)
13-14 de Marzo de 2015.
Seminario 2: Balneoterapia para patología respiratoria en niños y adultos.
Balneario de Tuy (10-12 alumnos)
20 y 21 de marzo 2015.
Seminario 3: Reeducación funcional en el balneario
Balneario de Mondariz (10-12 alumnos)
10 y 11 de abril 2015.
Seminario 4: Balneoterapia en el paciente reumatológico crónico
Balneario de Lugo (10-12 alumnos)
17 y 18 de abril de 2015,
3. VADEMECUM DE AUGAS MINEROMEDICINAIS DE GALICIA
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
100
Acordase elaborar un vademecum das augas mineromedicinais de Galicia. Antes do 6 de marzo enviaran a informacion. Benigno Amor encargarase de solicitala aos 17 balnearios participantes:
Información: Historia y localizacion; declaracion de utilidad publica y fecha de autorizacion como centro sanitario; analisis de las aguas; indicaciones terapéuticas, cartera de servicios (director médico); perfil del paciente; instalaciones hoteleras; otros servicios; direccion, telefono, email, web; periódo de apertura.
Benigno Amor se encargará de un anexo de normativa legal con su pequeña introducción. Todos aportaran bibliografía.
4. CURSO DE VERANO DE LA USC EN EL BALNEARIO DE LUGO: Oncologia integrativa: integrando otras miradas en el proceso de atencion al paciente oncologico (30h). 20-23de Julio de 2015. Directores: Salvador Ramos Y Lourdes Vazquez Oderiz. Será cofinanciado por la cátedra.
5. ELABORACIÓN DUNHA HISTORIA CLÍNICA COMÚN
Xa está feito un borrador no que estan traballando Turismo e a Asociacion e contase con que a aplicacion, que está elaborando Moises Hermida, este lista en seis meses. Turismo financia o seu costo.
6. REVISION DE PROTOCOLOS TERAPÉUTICOS
Constituese unha Comisión para traballar na revisión dos protocolos terapéuticos coa finalidade da súa actualización e de ser posible a súa adaptación aos que se utilizan nos balnearios europeos. Acordase comenzar co de Artrosis de rodilla. Constituesen como Comisión os médicos asistentes a esta reunión. Coordina la Dra Dolores Fernandez.
Acordase aprobar por unanimidade a Memoria de actividades da Catedra de Hidroloxía Médica correspondente ao curso 2013-2014, así como a programación de actividades para o Curso 2014-2015, e non tendo mais asuntos que tratar levantase a sesión sendo as 19 horas.
Santiago de Compostela, 18 de Febrero de 2015.
VICERREITORÍA DE INTERNACIONALIZACIÓN UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA Colexio de San Xerome -Praza do Obradoiro. s/n 15782 Santiago de Compostela Tel.+34 881 811 008 E-mail: [email protected]
101
Xúntase pdf
Xúntase os tres pdf.
5.5. Convenio creación cátedra USC-Balnearios de Galicia (2009); Addenda ao convenio 2014, e Convenio coa Axencia de Turismo de Galicia 2014
5.4. Nomeamento director e codirector da Cátedra