Upload
others
View
4
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
E-biuletyn
Informacyjny CDR Maj 2012
Rok V Nr 5/46
WYDARZENIA W CDR
2
IMPREZY PROMOCYJNE
5 ZAPROSZENIA
7 WARTO SKORZYSTAĆ
10 WARTO ZAPAMIĘTAĆ
14
WARTO PRZECZYTAĆ
16
PRAWO
30
W TYM NUMERZE:
Ciekawe tematy:
INTEGROWANA OCHRONA PSZENICY OZIMEJ
Nowa akcja edukacyjna skierowana do sadowników
Parada Gmin w TVR
CDR
Brwinow
Program Maj 2012
L.P. NAZWA I RODZAJ
FORMY EDUKACYJNEJ
DATA
I MIEJSCE
ZGŁOSZENIA
I INFORMACJE
1.
Organic Marketing Forum
7-9 maja
Warszawa
CDR O/Radom
Andrzej Siczek
48/ 365 69 27
2.
Kontrola zarządcza
/szkolenie /
8 maja
DODR Wrocław
CDR O/Kraków
Jolanta Brudnik
12/ 424-05-24
3.
Tworzenie biznesplanu wła-snej działalności /szkolenie /
8-9 maja
CDR O/Kraków
CDR O/Kraków
Łukasz Jawny
12/ 424-05-20
4.
Monitoring oraz ewaluacja mid-term elementami kontroli prawidłowej realizacji LSR w LGD /szkolenie /
9-11 maja
CDR O/Kraków
CDR O/Kraków
Leszek Leśniak
12/ 424-05-03
5.
Rozwój lokalnych środowisk w oparciu o idee ekonomii spo-łecznej /szkolenie /
14-16 maja
CDR O/Kraków
CDR O/Kraków
Marta Starmach
12/ 424-05-09
6.
Doroczne Seminarium dla Kie-rowników Działów Przedsię-biorczości i Agroturystyki oraz Rozwoju Obszarów
Wiejskich
16-18 maja
CDR O/Kraków
CDR O/Kraków
Klaudiusz Markiewski
12/ 424-05-26
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
WYDARZENIA W CDR
Str. 2
L.P. NAZWA I RODZAJ
FORMY EDUKACYJNEJ
DATA
I MIEJSCE
ZGŁOSZENIA
I INFORMACJE
7.
MoŜliwości sprzedaŜy przez rolników produktów lokalnych w kontekście znaczenia regionalnej i tradycyjnej Ŝywności wysokiej jakości
23-25 maja
CDR O/Kraków
CDR O/Kraków
Klaudia Kilejan
12/ 424-05-13
8.
Szkolenie dla przedstawicieli LGD „Wokół Łysej Góry”
21-23 maja
CDR O/Kraków
CDR O/Kraków
Klaudiusz Markiewski
12/ 424-05-26
9.
V Ogólnopolskie Warsztaty Metodyki Doradztwa dla Kierowników Działu Metodyki Doradztwa, Szkoleń i
Wydawnictw
29-31 maja
CDR O/Kraków
CDR O/Kraków
Jolanta Brudnik
12/ 424-05-24
10
Szkolenie dla kandydatów na doradców rolnośrodowiskowych
14-19 maja
CDR O/Poznań
CDR O/Poznań
Iwona Świechowska
61/ 8232081 w. 156
11.
Dobre praktyki rolnicze- intensywna produkcja zbóŜ
21-23 maja
CDR O/Poznań
CDR O/Poznań
Iwona Kajdan-Zysnarska
61/ 823 20 81 w. 136
12.
Minimalne wymogi wzajemnej zgodności oraz BHP w gospodarstwie rolnym /szkolenie komercyjne/
14-18 maja
CDR O/Radom CDR O/Radom
Barbara Pachocka-Oździńska
48/ 365 69 27
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
WYDARZENIA W CDR
Str. 3
L.P. NAZWA I RODZAJ
FORMY EDUKACYJNEJ
DATA
I MIEJSCE
ZGŁOSZENIA
I INFORMACJE
13.
Metody uprawy ziół do upraw
ekologicznych /szkolenie /
29-30 maja
CDR O/Radom
CDR O/Radom
Magda Kibler
48/ 365 69 40
14.
XII edycja ogólnopolskiego
konkursu „Sposób na Sukces” - finał konkursu
maj
CDR Brwinów
CDR Brwinów
Agnieszka Woszczek
22/729 66 34-38 wew.116
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
WYDARZENIA W CDR
Str. 4 Str. 4
1 maja XIII Wystawa Ogrodnicza
Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach
tel/fax 33/ 874 23 10, [email protected]
5 – 6 maja Międzynarodowe Targi Ogrodnicze – „Wiosna Kwiatów”
OODR Łosiów
77 / 412 53 27 wew.242, [email protected]
maj/czerwiec „Nasze Korzenie” – konkurs wojewódzki
OODR Łosiów
77 / 412 53 27 wew.259, [email protected]
maj REDYK
ŚODR w Częstochowie, Oddział Bielsko-Biała
33/814 45 41, [email protected]
maj/czerwiec Warsztaty polowe „Prezentacja doświadczeń PDO
i nowości na polu doświadczalnym OODR”
OODR Łosiów
77 / 412 53 27 wew.228, [email protected]
12-13 maja Święto Kwitnącej Jabłoni
Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, Powiatowy
Zespół Doradztwa Rolniczego w Nowym Sączu z/s w Nawojowej
[email protected], 18/ 445 70 36
12-13 maja Ogólnopolska Wystawa Bydła Hodowlanego
Centrum Wystawowo-Szkoleniowe Sielinko,
61/ 447 36 58, [email protected]
13 maja Targi Turystyczno-Ogrodnicze „Lato na Wsi”
Wystawa Zwierząt futerkowych, drobiu i gołębi
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
Str.
IMPREZY PROMOCYJNE WODR
20 majA Bezpieczne gospodarstwo rolne Biała Niedziela
Centrum Edukacyjno-Wystawowe w Maszewie,
62/ 742 73 59, 62/ 742 73 70, [email protected]
24 majA Konferencja EURORAPS
OODR Łosiów
77 / 412 53 27 wew.228, [email protected]
25-27 maja VI Międzynarodowe Targi śywności Ekologicznej EKOGALA 2012
Podkarpacki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale
Rzeszów
17/ 87 01 532, [email protected]
26-27 maja VI Krajowa Wystawa Czerwonego Bydła Polskiego, Szczyrzyc 2012
Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, Powiatowy Zespół Doradztwa Rolniczego w Limanowej
26-27 maja XXII TARGI ROLNICZOOGRODNICZE w Kościerzynie
ŁODR zs. w Bratoszewicach, Oddział w Kościerzynie
Izabela Radziwon – Zespół Metodyki
Doradztwa, Szkoleń i Wydawnictw
26-27 maja XXI Targi Rolnicze „Lubniewice 2012”, impreza promocyjno-handlowa
LODR Kalsk, Oddział Lubniewice
Ośrodek Szkoleniowy GLISNO
95/ 755 76 14, 95/ 755 76 15, fax.95/ 755 71 79, [email protected]
26-27 maja Wielkopolskie Targi Rolnicze XVIII Wystawa Zwierząt Hodowlanych
WODR w Poznaniu
CWS Sielinko
61/ 447 36 58, [email protected]
27 maja Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych „Święto Mleka”
MODR Warszawa, Odział Ostrołęka
29/ 717 13 97, [email protected]
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
Str.
IMPREZY PROMOCYJNE WODR
Pierwszy numer e-biuletynu "Przedsiębiorczość wiejska"
ZAPROSZENIA
Zapraszamy do zapoznania się z pierwszym numerem e-biuletynu "Przedsiębiorczość wiejska". Biuletyn ten jest nową inicjatywą Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Krakowie.
Porusza on tematykę szeroko pojętej przedsiębiorczości na obszarach wiejskich. Celem wydawnictwa internetowego jest wskazanie ogólnych załoŜeń i moŜliwości w zakresie tworzenia small-businessu na obszarach wiejskich oraz wymiana doświadczeń pomiędzy regionami. Poprzez przygotowanie publikacji pragniemy przedstawić czytelnikom argumenty i wiedzę pomocną w zachęcaniu mieszkańców obszarów wiejskich do podjęcia decyzji związanej z uruchomieniem własnej działalności gospodarczej, wskazać teorię z tego zakresu oraz przykłady sukcesów, dobrych praktyk.
Redakcja proponuje czytelnikom moŜliwość współuczestnictwa w redagowaniu kolejnych numerów e-biuletynu poprzez przygotowywanie artykułów bądź teŜ materiałów z zakresu przedsiębiorczości na obszarach wiejskich. Osoby, które byłyby zainteresowane swoim współudziałem w przygotowaniu niniejszego biuletynu prosimy o przesyłanie artykułów na adresy mailowe [email protected] lub [email protected]. Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, Ŝeby go zobaczyć..
W publikacji będzie prezentowane szerokie spektrum zagadnień związanych z aktywnością pozarolniczą podejmowaną na polskiej wsi. Tematyka artykułów moŜe być więc bardzo róŜnorodna, ale pozostająca w związku z przedsiębiorczością na obszarach wiejskich.
Pierwszy Biuletyn jest dostępny na stronie: www.cdr.gov.pl/krakow/odsylacze/przedsiebiorczosc01.pdf
Str. 7 E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
INSTYTUT HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN —PIB
ZAPROSZENIA
NASIENNICTWO I OCHRONA ZIEMNIAKA
Konferencja naukowo-szkoleniowa
Organizator: Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin - PIB, Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie
Planowany termin: 24-25 maja 2012 (2 dni)
Miejsce realizacji:
Hotel Jan, Centrum Konferencyjne, Darłowo - Darłówko Wschodnie
TEMATYKA SZKOLENIA:
− nowe odmiany ziemniaka, charakterystyka; − produkcja ziemniaka, w tym produkcja nasienna, wykorzystanie postępu
biologiczne-go, uwarunkowania ekonomiczne; − agrofagi ziemniaka, występowanie, zachodzące zmiany, zwalczanie; − diagnostyka patogenów; − środki ochrony roślin, zachodzące zmiany, skuteczność działania; − producenci i dystrybutorzy środków ochrony roślin.
ZGŁOSZENIA PRZYJMUJE:
IHAR-PIB, Odział w Boninie, Bonin, 76-009 Bonin Tel. (94) 342 30 31, (94) 342 69 97, Fax (94) 342 70 28, [email protected]
Str. 8 E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
Parada Gmin w TVR
ZAPROSZENIA
Str. 9 E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
WARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆ
Str. 10
Jest dobra wiadomość dla hodowców bydła mięsnego. Blisko trzyletnie
"boje" w Brukseli o polską wołowinę, produkowaną w oparciu
o certyfikowany system jakości Ŝywności Quality Meat Program QMP,
zakończyły się sukcesem. Komisja Europejska wyraziła zgodę na wpisanie
systemu QMP do krajowych systemów jakości, objętych wsparciem
finansowym w ramach działania "Uczestnictwo rolników w systemach
jakości" Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.
Komisja Europejska zaakceptowała równieŜ zaproponowaną przez Polskę
kwotę wsparcia w wysokości 2386 zł rocznie na gospodarstwo.
Taka pomoc będzie mogła być wypłacana rolnikowi przez ARiMR w ciągu pięciu kolejnych lat
uczestnictwa w systemie QMP. Wsparcie będzie przeznaczone na pokrycie większych kosztów hodowli,
przeprowadzenie niezbędnych kontroli przez niezaleŜnych specjalistów, potwierdzających specjalnym
certyfikatem, Ŝe produkcja wołowiny przebiegała w gospodarstwie z przestrzeganiem wszystkich
"reŜimów" tego programu. A główne wymogi systemu QMP stanowią: odpowiednia rasa bydła lub jej
krzyŜówka, ściśle określony wiek ubijanych zwierząt oraz sposób ich utrzymania, przede wszystkim
Ŝywienie naturalnymi paszami, zapewnienie zwierzętom odpowiednio długiego przebywania na świeŜym
powietrzu i nie naraŜanie ich na stres. Preferowane są takie rasy jak: Limousine, Charolaise, Angus,
Hereford, Salers, Simentaler oraz krzyŜówki ras mięsnych, w których komponent ojcowski stanowią rasy
mięsne. Natomiast wymagany wiek bydła mięsnego przy uboju QMP to: dla wołowiny, nie mniej niŜ
12 miesięcy i nie więcej niŜ 16 miesięcy w przypadku buhajów oraz nie więcej niŜ 24 miesiące w
przypadku jałówek i wolców, a dla młodej wołowiny wiek ten wynosi od 8 do 12 miesięcy.
Zachęcamy rolników do zainteresowania uczestnictwem w systemie jakości wołowiny kulinarnej QMP, bo
opłacalność jej produkcji wzrośnie. Taka wołowina jest teŜ doceniana przez konsumentów w kraju i za
granicą. Soczysta, krucha i smaczna wołowina coraz częściej gości na naszych stołach, zwłaszcza
w rodzinach gdzie dba się o zdrowie. Z danych Polskiego Zrzeszenia Producentów Bydła Mięsnego wynika,
Ŝe sprzedaŜ wołowiny QMP wzrosła w Polsce w 2011 roku aŜ o 296 proc w stosunku do roku
poprzedniego. RównieŜ zapotrzebowanie kontrahentów zagranicznych na polską, certyfikowaną wołowinę
jest coraz większe.
System QMP jest otwarty dla wszystkich producentów. To podstawa większego zaufania do produktów
oznaczonych w ten sposób. Logo sytemu QMP oznacza, Ŝe takie mięso spełnia wyśrubowane kryteria
jakościowe, a ponadto identyfikuje jego dostawcę i przetwórcę. Warunkiem uczestnictwa jest uzyskanie
tylko certyfikatu jakości zgodności ze standardami QMP. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji będzie
wspierała finansowo starania o zdobycie tego certyfikatu. Nastąpi to po wejściu w Ŝycie rozporządzenia
Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków
i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej w ramach działania "Uczestnictwo rolników w
systemach jakości Ŝywności" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
Dodatkowe pieniądze dla producentów i przetwórców wysokiej jakości wołowiny z certyfikatem QMP
WARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆ
Str. 11
Dodatkowe informacje o moŜliwości wsparcia producentów i przetwórców wysokiej jakości wołowiny z certyfikatem QMP przekazał podczas poniedziałkowej konferencji prasowej (2 kwietnia 2012 r.) Tadeusz Nalewajk podsekretarz stanu w MRiRW. W czasie spotkania zorganizowanego wspólnie przez resort rolnictwa i Polskie Zrzeszenie Producentów Bydła Mięsnego reprezentowane przez prezesa Jerzego Wierzbickiego, wiceminister poinformował, Ŝe resort dokłada wszelkich starań, aby od czerwca tego roku moŜna było dofinansowywać koszty przystąpienia do systemu QMP ze środków przeznaczonych na "Uczestnictwo rolników w systemach jakości Ŝywności". Franciszek Kadzik, dyrektor Departamentu Działań Społecznych i Środowiskowych w ARiMR, odpowiedzialny za wdraŜanie m.in. tego działania, poinformował, Ŝe procedury pozwalające na udzielenie takiego wsparcia, przygotowywane przez ekspertów Agencji i ministerstwa rolnictwa, są juŜ na ukończeniu. Wiceminister Tadeusz Nalewajk powiedział równieŜ, Ŝe pomoc w ramach "Uczestnictwa rolników w systemach jakości Ŝywności" nie jest jedyną formą wsparcia przewidzianą przez ministerstwo rolnictwa dla producentów i przetwórców wołowiny wysokiej jakości. Resort bowiem prowadzi intensywne prace, aby koszty promocji i informacji o zaletach wołowiny produkowanej i przetwarzanej w systemie QMP dofinansowywać ze środków na "Działania informacyjne i promocyjne" wdraŜane przez Agencję Rynku Rolnego w ramach PROW 2007 - 2013. Wprowadzone zmiany pozwolą na refundację 70% kosztów poniesionych w ciągu dwóch lat na informowanie i promowanie spoŜywania wołowiny produkowanej i przetwarzanej zgodnie z QMP. Pieniędzy na pomoc w ramach "Działań informacyjnych i promocyjnych" jest jeszcze bardzo duŜo, bo z 10 milinów euro, przeznaczonych na takie wsparcie, Agencja Rynku Rolnego - jak powiedział jej wiceprezes Lucjan Zwolak - zawarła dotychczas 12 umów na kwotę niewiele ponad 2 miliony złotych.
Uruchomienie pomocy dla producentów i przetwórców wołowiny wysokiej jakości, z dwóch róŜnych
działań PROW 2007 - 2013, to kolejny krok w rozwoju tej branŜy. Bo jest to finansowa pomoc dla
producentów bydła i firm przetwórczych, a dla konsumentów jest to gwarancja produktów najwyŜszej
jakości. Takie wsparcie umoŜliwi polskim producentom dotarcie ze swoim, najwyŜszej klasy, towarem do
najbardziej wymagających klientów w Europie i na świecie.
Źródło: www.arimr.gov.pl
Bydło rasy Charolaise .. i Simentaler będzie preferowane w systemie QMP.
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
Dodatkowe pieniądze dla producentów i przetwórców wysokiej jakości wołowiny z certyfikatem QMP
WARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆ
Str. 12
Rada Ministrów przyjęła 3 kwietnia 2012 r. uchwałę określającą formy pomocy dla rolników i producentów rolnych, którzy w okresie zimowym na przełomie 2011 i 2012 ponieśli szkody w uprawach w wyniku ujemnych skutków przezimowania, w tym w wyniku wymarznięcia. Rada zmieniła równieŜ rozporządzenie z 22 stycznia 2009 r. w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, co umoŜliwi realizację takiej pomocy.
W przyjętym przez Radę Ministrów programie jest zupełnie nowa forma pomocy, której udzielać będzie ARiMR. Polega ona na przyznawaniu wsparcia finansowego producentom rolnym na ponowne obsianie powierzchni, na których uprawy zostały zniszczone w wyniku ujemnych skutków przezimowania. Stawka pomocy wynosi 100 zł na obsianie 1 hektara i dotyczy następujących upraw: Ŝyta, jęczmienia, pszenŜyta, pszenicy, rzepaku lub rzepiku, trwałych uŜytków zielonych i ozimych upraw nasiennych. Będzie to tzw. pomoc de minimis. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa będzie jej udzielać na wniosek producenta rolnego złoŜony do kierownika biura powiatowego Agencji, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę producenta rolnego. Do takiego wniosku rolnik dołącza swoje oświadczenie o powierzchni upraw rolnych wymagających ponownego obsiania. To oświadczenie musi być potwierdzone przez komisję powołaną przez wojewodę. Na ponowne obsianie pól przewidziano 140 mln zł.
Rolnicy poszkodowani przez klęski, a do tych naleŜą np. ujemne skutki przezimowania, w tym wymarznięcie upraw, będą mogli teŜ otrzymać z ARiMR pomoc w postaci niskooprocentowanych tzw. kredytów klęskowych, czyli pieniądze na odtworzenie produkcji w swoich gospodarstwach. W tym przypadku zasady takiego wsparcia nie zmieniły się w stosunku do tych obowiązujących wcześniej. Bardzo istotne jest, Ŝe w przypadku wymarznięcia upraw oprocentowanie takiego kredytu wyniesie tylko 0,1%, jeŜeli rolnik zawarł umowę ubezpieczenia obejmującą ochroną co najmniej 50% powierzchni upraw rolnych, z wyłączeniem łąk i pastwisk, lub co najmniej 50% zwierząt gospodarskich. JeŜeli rolnik nie będzie posiadał takiej umowy ubezpieczenia, to oprocentowanie kredytu będzie wyŜsze (obecnie wynosi 3,85%). Resztę naleŜnego bankowi oprocentowania zapłaci za rolnika Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Uruchomienie kredytu klęskowego odbywa się według następującej procedury. Najpierw wojewoda powołuje komisję, której zadaniem jest oszacowanie strat spowodowanych przez występującą na danym obszarze klęskę, np. ujemne skutki przezimowania, i ma ona sporządzić dla kaŜdego poszkodowanego rolnika protokół strat. Na tej podstawie wojewoda przygotowuje wniosek do ministra rolnictwa o uruchomienie kredytów klęskowych dla poszkodowanych. Gdy Minister wyrazi zgodę na udzielanie takich kredytów, ARiMR przekazuje bankom wysokość limitu akcji kredytowej i od tego momentu rolnicy mogą składać w banku wnioski o przyznanie kredytu.
Rada Ministrów przyjęła równieŜ inne formy pomocy:
− odraczanie terminu płatności składek na ubezpieczenie społeczne (KRUS) i rozkładanie ich na dogodne raty, a takŜe umarzanie w całości lub w części bieŜących składek na indywidualny wniosek rolnika, w którego gospodarstwie rolnym powstały szkody spowodowane przez ujemne skutki przezimowania;
− odraczania, rozkładania na raty, umarzania w części lub w całości przez Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych naleŜności Agencji;
− stosowania przez wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast ulg w podatku rolnym za 2012 r.;
− wprowadzenia moŜliwości stosowania pomocy w opłacaniu bieŜących składek na ubezpieczenie zdrowotne na indywidualny wniosek rolnika, w którego gospodarstwie rolnym powstały szkody spowodowane przez ujemne skutki przezimowania.
Z dotychczasowych szacunków wynika, Ŝe na przełomie 2011 i 2012 roku wymarznięciu uległo 1,2 - 1,4 mln ha upraw, głównie pszenicy ozimej, jęczmienia, roślin motylkowych i wieloletnich traw.
Źródło: www.arimr.gov.pl
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
Będzie pomoc rządowa dla rolników, którym m.in. wymarzły uprawy
WARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆWARTO SKORZYSTAĆ
Str. 13
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
WARTO ZAPAMIĘTAĆWARTO ZAPAMIĘTAĆWARTO ZAPAMIĘTAĆWARTO ZAPAMIĘTAĆ
Str. 14
W kwietniu 2012 roku zainaugurowana została akcja edukacyjna pod hasłem „Skuteczne
zwalczanie przędziorków i pordzewiaczy w uprawach sadowniczych”. Kampania realizowana jest przy
wsparciu Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach. Głównym jej celem jest edukacja sadowników
w zakresie prawidłowego stosowania preparatów roztoczobójczych. Skuteczne zwalczanie tych
szkodników nie jest moŜliwe bez prawidłowej rotacji preparatów, polegającej na stosowaniu środków
naleŜących do róŜnych grup chemicznych – o róŜnym mechanizmie działania.
Wieloletnie badania oraz obserwacje praktyki sadowniczej prowadzone przez naukowców wskazują, iŜ
problemy ze zwalczaniem przędziorków i pordzewiaczy wynikają najczęściej z:
− niedostatecznej liczby lustracji, zwłaszcza w okresach pogody sprzyjającej rozmnaŜaniu obu
szkodników;
− słabej znajomości cech charakterystycznych stosowanych akarycydów, takich jak zwalczanie
poszczególnych stadiów rozwojowych, mechanizm działania na liściu czy na szkodnika, a takŜe
selektywność w stosunku do drapieŜnych roztoczy;
− niewłaściwej techniki wykonywania zabiegów, w szczególności: obniŜania dawek preparatów,
stosowania nieodpowiedniej ilości wody, wykonywania zabiegów w niewłaściwych temperaturach lub
przy wietrznej pogodzie;
− występowania zróŜnicowanej populacji w poszczególnych kwaterach czy odmianach oraz wpływu
silnie zasiedlonych sąsiednich sadów;
− braku kontroli skuteczności wykonanych zabiegów;
− zbyt późnych decyzji o podjęciu zwalczania, gdy populacja szkodników jest juŜ bardzo duŜa
i wystąpiły straty w wyniku ich Ŝerowania;
− przekonanie o długotrwałym następczym działaniu akarycydów kontaktowych;
− rezygnacji ze stosowania środków przyczepnych ułatwiających penetrację preparatów
roztoczobójczych;
− braku lub nieprawidłowej rotacji akarycydów, co w konsekwencji przyspiesza selekcję
− ras odpornych szkodników.
Organizatorzy akcji wraz z pracownikami Instytutu Ogrodnictwa przygotowali specjalną publikację
skierowaną do sadowników zawierającą między innymi10 wskazówek skuteczniejszego zwalczania
przędziorków i pordzewiaczy, według których naleŜy:
1. Prowadzić przez cały sezon systematyczną i prawidłową lustrację, szczególnie w okresie od początku
wegetacji do 2-4 tygodni po kwitnieniu i w drugiej połowie lata, zwłaszcza w okresach suchej
i słonecznej pogody.
2. Dobrać właściwy akarycyd, uwzględniając specyfikę występującego gatunku szkodnika i jego fazy
rozwojowej.
3. Decyzję o zwalczaniu podejmować po osiągnięciu lub przekroczeniu progu szkodliwości; nie moŜna
zwlekać z wykonaniem zabiegu, aŜ liczebność populacji przędziorków będzie zbyt duŜa.
4. Wykonywać zabiegi w temperaturze powyŜej 15°C, lecz nie wyŜszej niŜ 25°C (przędziorek jest
wówczas bardziej ruchliwy) i przy bezwietrznej pogodzie.
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
Nowa akcja edukacyjna skierowana do sadowników
Autor: Anna Rogowska, na podstawie biuletynu „Skuteczne zwalczanie przędziorków
i pordzewiaczy w uprawach sadowniczych”
WARTO ZAPAMIĘTAĆWARTO ZAPAMIĘTAĆWARTO ZAPAMIĘTAĆWARTO ZAPAMIĘTAĆ
Str. 15
Nowa akcja edukacyjna skierowana do sadowników
Autor: Anna Rogowska, na podstawie biuletynu „Skuteczne zwalczanie przędziorków
i pordzewiaczy w uprawach sadowniczych”
6. Stosować optymalne dawki wody do opryskiwania dla dobrego pokrycia liści w całej koronie
drzewa, ale takie by ciecz nie ściekała (przy duŜych koronach i rozstawach rzędów nawet 750-1000
l/ha).
7. Po 5-7 dniach od opryskiwania dokładnie ocenić skuteczność zabiegu.
8. Zwracać uwagę na sytuację z przędziorkiem w sadach sąsiadujących.
9. Stosować adiuwanty w celu polepszenia penetracji preparatu.
10. Wykonywać zabiegi przy wilgotności powietrza nie niŜszej niŜ 50% (słabsze odparowywanie
preparatu).
11. Prowadzić właściwą rotację preparatów (tzn. rotację grup chemicznych, a nie nazw preparatów!).
Warto zadbać równieŜ o faunę poŜyteczną, w której skład wchodzą waŜne gatunki będące wrogami
naturalnymi przędziorków, przede wszystkim dobroczynek gruszowiec
(Typhlodromus pyri), a takŜe np. dobroczynka jabłoniowa (Zetzellia mali) czy owady z rodziny
dziubałkowatych (Anthocoridae). Nie naleŜy stosować preparatów nieselektywnych, które niszczą faunę
poŜyteczną, a tym samym ograniczają naturalne moŜliwości walki z przędziorkami i pordzewiaczami.
Jednak najwaŜniejszym punktem programu jest rotacja akarycydów. Skuteczne zwalczanie
przędziorków i pordzewiaczy nie jest moŜliwe bez prawidłowej rotacji preparatów, polegającej na
przemiennym stosowaniu środków naleŜących do róŜnych grup chemicznych (o róŜnym mechanizmie
roztoczobójczym).
Z uwagi na udokumentowaną obniŜoną skuteczność środków roztoczobójczych zalecane jest
stosowanie preparatów opartych na tej samej substancji aktywnej nie częściej, niŜ raz w roku. Z uwagi na
wycofywanie niektórych substancji aktywnych, sadownicy mają ograniczone moŜliwości doboru
preparatów do zwalczania przędziorków i pordzewiaczy. Tylko do końca 2012 roku będą mogli korzystać
z preparatów opartych na propargicie i fenazachinie. Do dyspozycji pozostają oleje mineralne i m.in.
Ortus i Nissorun. To skuteczne preparaty, ale z uwagi na konieczność przeprowadzania rotacji oferta
akarycydów dostępnych na polskim rynku nie jest wystarczająca. Lukę tę moŜe z powodzeniem wypełnić
nowy preparat Sumo 10 EC, który zawiera milbemektynę – substancję z nowej grupy chemicznej –
makrocyklicznych laktonów. Preparat w Polsce zarejestrowany jest do zwalczania przędziorków
i pordzewiaczy na jabłoniach. Charakteryzuje się wysoką skutecznością, gdyŜ zwalcza wszystkie stadia
rozwojowe przędziorków i powoduje bezpłodność samic. Na roślinie działa nie tylko powierzchniowo, ale i
wgłębnie. Pojawienie się tego akarycydu daje moŜliwość naprzemiennego stosowania preparatów
roztoczobójczych w sadach. Jednak tylko racjonalne stosowanie zapewni mu długi okres skuteczności.
Zbyt częste jego uŜycie, podobnie zresztą, jak i innych preparatów obniŜy efektywność zabiegów. Tempo
wprowadzania nowych substancji aktywnych jest zdecydowanie wolniejsze niŜ ich wycofywania. Oferta
koncernów agrochemicznych dotycząca akarycydów do stosowania w uprawach sadowniczych, wyjątkowo
uboga i w najbliŜszym czasie nie moŜna spodziewać się rewolucji na tym rynku. Tylko rozsądne
stosowanie preparatów z zachowaniem rotacji, uŜycie środków opartych na tej samej substancji aktywnej
nie częściej niŜ raz w sezonie, zapewni sadownikom skuteczne narzędzie w walce z roztoczami.
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
Pszenica jest jedną z najwaŜniejszych roślin uprawnych w Polsce. Krajowa powierzchnia uprawy wg GUS w 2011 r. wyniosła blisko 2,3 mln ha. Największy udział w strukturze zasiewów występuje w tzw. "zagłębiu pszenicznym" - regionie wałbrzyskim i legnickim, gdzie osiąga 42% oraz w rejonach śuław, Zamościa, Chełmna, i Opola. Największe plony uzyskuje się na Pomorzu, śuławach i Warmii oraz na Opolszczyźnie.
1. Dobór odmian
Wybór odpowiedniej odmiany jest jednym z głównych warunków powodzenia uprawy. Przy wyborze Bookman Old Style
z wyników Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych, które prowadzi Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupii Wielkiej.
W krajowym rejestrze pszenicy zwyczajnej ozimej znajduje się obecnie 78 odmian, w tym 40 zaliczono do grupy technologicznej jakościowej (A), 26 – do chlebowej (B), 9 – do pszenicy pozostałej (C) oraz dwie na ciastka (K). W 2010 roku COBORU przeprowadził doświadczenia odmianowe na 49 odmianach pszenicy ozimej, w tym 23 odmianach naleŜących do grupy technologicznej jakościowej (A), 16 - do chlebowej (B), 1 - na ciastka (K), 4 – naleŜących do pszenicy paszowej, 4 – na CCA oraz jednej odmiany twardej - durum (Komnata). Dotychczas brak odmian z grupy elitarnej E o najlepszych parametrach jakościowych. Najlepszy plon w 2010 r. wśród odmian jakościowych uzyskały Figura i Tonacja – 76 dt/ha, Natula, Ostroga – 72 dt/ha, Bamberka – 71 dt/ha, wśród odmian chlebowych: Bogatka i Muszelka – 76 dt/ha, Mulan – 75 dt/ha. Pod względem jakości ziarna naleŜy wyróŜnić odmiany Fregata i Akteur.
W 2011 r. do Krajowego Rejestru wpisano nowe odmiany pszenicy ozimej – Arkadio, Elipsa, KWS Dacanto, Linus, Meister, Oxal oraz Saflor.
Na początku 2012 r. do Krajowego Rejestru wpisano kolejne odmiany pszenicy ozimej w tym 2 odmiany: Tulecka i Astoria z Poznańskiej Hodowli Roślin sp. z o. o. i jedną odmianę pszenicy orkiszowej ozimej – Rokosz, z Hodowli Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR.
2. Wymagania klimatyczne
Pszenica charakteryzuje się średnią i niską wraŜliwością na niskie temp. znosi mrozy do - 20oC. Zaptrzebowanie na wodę z opadów w ciągu całego okresu wegetacji kształtuje się na poziomie 200 - 240 mm, z czego na czerwiec (faza strzelania w źdźbło) powinno przypadać 30% tej sumy.
3. Wymagania glebowe
Pszenica ma największe wymagania glebowe ze wszystkich zbóŜ z powodu słabo rozwiniętego systemu korzeniowego. Najlepsze plony uzyskuje się, uprawiając pszenicę na glebach dobrych i bardzo dobrych (kompleks 1 i 2).
Str. 16
INTEGROWANA OCHRONA PSZENICY OZIMEJ
Autor: Zespół Systemów Produkcji Rolnej CDR O/Poznań
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
WARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆ
4. Termin i gęstość wysiewu pszenicy ozimej Termin siewu jest czynnikiem bardzo silnie wpływającym na plonowanie pszenicy.
Optymalne terminy siewu pszenicy dla poszczególnych części Polski:
− północno-wschodnia i wschodnia - od 15 do 25 września,
− centralna i południowo-wschodnia - od 20 do 30 września,
− północno-zachodnia i zachodnia - od 20 września do 5 października,
− Dolny Śląsk - od 25 września do10 października.
Opóźnienie siewu powoduje: słabsze rozkrzewienie się pszenicy ozimej. Natomiast, zbyt wczesne wysianie pszenicy ozimej moŜe być przyczyną atakowania roślin przez choroby mączniaka prawdziwego, septoriozę paskowaną liści oraz rdzę.
RównieŜ siewki są bardziej naraŜone na poraŜenie przez choroby podstawy źdźbła. Występuje teŜ większe prawdopodobieństwo Ŝerowania mszycy zboŜowej i skoczka sześciorka. Istnieje równieŜ ryzyko wytworzenia zbyt duŜej masy wegetatywnej, co zwiększa podatność pszenicy na wymarzanie. Niektóre odmiany pszenicy ozimej tj.: Bogatka, Finezja, Legenda Nadobna, Mikula, Rywalka, Smuga, Symfonia, Tonacja i Zawisza, oraz Rapsodia i Türkis są mniej wraŜliwe na opóźnienie siewu.
Ilość wysiewu pszenicy jest uzaleŜniona od warunków glebowych i stopnia intensywności technologii oraz odmiany.
Tabela 1
Normy wysiewu dla pszenicy ozimej i jarej (w mln ziarn/ha)
W warunkach intensywnej technologii produkcji normy wysiewu mogą być o 10-15% niŜsze niŜ wymienione w tabeli. Przy siewach opóźnionych zaleca się zwiększanie normy wysiewu o 10-15%. Rzadszy siew (300 - 350 szt./m2) jest korzystniejszy, ale na najlepszych glebach, w optymalnych warunkach agrotechnicznych (przedplon niezboŜowy, wysokie nawoŜenie mineralne, wczesne odchwaszczanie), łagodnej zimie i niewystępowaniu suszy w okresie krytycznym. Norma wysiewu - 160 - 290 kg na 1 ha.
Pszenicę ozimą sieje się na głębokość 3-4 cm. Szerokość międzyrzędzi powinna być zaleŜna od liczby wysianych ziaren na jednostkę powierzchni. Przy wysiewie 5,5 mln. ziarn/ha odstęp między rzędami powinien wynosić od 12 do 15 cm, przy wysiewie 5,5 do 6,5 mln. ziarn/ha od 10 do 12 cm, a przy wysiewie powyŜej 6,5 mln. ziarn/ha od 8 do 10 cm. UmoŜliwia to właściwe rozmieszczenie roślin w rzędzie i zmniejsza "wypadanie" roślin w okresie wegetacji.
Str. 17
INTEGROWANA OCHRONA PSZENICY OZIMEJ
Autor: Zespół Systemów Produkcji Rolnej CDR O/Poznań
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
WARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆ
Kompleks pszenny b. dobry i pszenny dobry
Kompleks Ŝytni bardzo dobry Kompleks Ŝytni dobry
4,5-5,0 5,0-5,5 5,5-6,0
5. Agrotechnika uprawy
5.1. Przedplon
Pszenica spośród roślin zboŜowych ma największe wymagania przedplonowe. Najkorzystniejsze stanowisko dla pszenicy pozostawiają rośliny motylkowe – pod warunkiem, Ŝe w okresie ich wegetacji nie wystąpił znaczny niedobór opadów, który mógł spowodować nadmierne przesuszenie gleby - oraz rośliny strączkowe (groch siewny, bobik, mieszanki). Pszenicę uprawia się takŜe po rzepaku ozimym, mieszankach, strączkowo - zboŜowych, ziemniakach wczesnych i średnio - wczesnych, owsie oraz kukurydzy uprawianej na ziarno lub silos i burakach (zbieranych nie później niŜ 20-25.IX).
W gospodarstwach, w których zboŜa stanowią duŜy udział w strukturze zasiewów (powyŜej 60%), a pszenica uprawiana jest w kolejnych latach po zboŜach, naleŜy do uprawy tego gatunku dobierać odmiany o większej odporności na choroby podstawy źdźbła i systemu korzeniowego. NaleŜą do nich: Finezja, Korweta, Zyta, Zawisza, Tonacja, Wydma.
5.2. Uprawa roli
Uprawa roli jest zasadniczym elementem agrotechniki roślin uprawnych. Głównym celem jest stworzenie roślinom optymalnych warunków wzrostu i rozwoju. Pszenica wymaga starannie i terminowo wykonanej uprawy roli. Dobre przygotowanie gleby, ma zapewnić pełne i wyrównane wschody.
Decydując się na uprawę konkretnej odmiany oraz znając zagroŜenia wynikające z warunków glebowo-klimatycznych naleŜy dobrać odpowiednią technologię uprawy do kierunku uŜytkowania pszenicy.
5.3. NawoŜenie
Jednym z waŜniejszych elementów technologii uprawy zbóŜ jest nawoŜenie. Przed nawoŜeniem zaleca się sporządzić bilans uwzględniający potrzeby pokarmowe rośliny, zasobność gleby w składniki pokarmowe, wartość nawozową resztek poŜniwnych, nawozów naturalnych czy organicznych zastosowanych przed siewem.
NawoŜenie przedsiewne
Pszenica ozima przed siewem wymaga nawoŜenia przede wszystkim fosforem i potasem, a w określonych sytuacjach równieŜ azotem.
W zaleŜności od zasobności gleby naleŜy zastosować 40-80 kg fosforu. Na glebach kompleksów słabszych dawkę dzieli się na dwie równe części, jedną stosując przedsiewnie drugą w czasie ruszenia wegetacji. Górną dawkę fosforu stosujemy, gdy przedplonem były rośliny uprawiane na ziarno lub nasiona.
Nawozy potasowe stosuje się w tych samych terminach co fosforowe w ilości 70-120 kg czystego składnika/ha. Po okopowych zaleca się zastosować najwyŜszą dawkę potasu.
NawoŜenie magnezem i siarką naleŜy wykonać w okresie wiosennym. Jesienne nawoŜenie magnezem jest uzasadnione tylko w przypadku niskiej i bardzo niskiej zasobności gleby w ten składnik.
Str. 18
INTEGROWANA OCHRONA PSZENICY OZIMEJ
Autor: Zespół Systemów Produkcji Rolnej CDR O/Poznań
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
WARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆ
NawoŜenie azotem
Największy wpływ na wysokość i jakość uzyskiwanych plonów ma azot. Efektywność nawoŜenia azotem zaleŜy od warunków siedliskowych, ilości i rozkładu opadów, odmiany oraz terminu nawoŜenia i podziału na dawki. W racjonalnym nawoŜeniu zbóŜ ozimych azotem przed zastosowaniem pierwszej dawki wskazane jest wykonanie analizy gleby na zawartość Nmin.
Przy uprawie pszenicy na cele konsumpcyjne najlepsze efekty uzyskuje się stosując azot w 3 czasami 4 dawkach.
Pierwsza dawka - wiosenna, stanowi około 50% dawki całkowitej (50-70 kg N/ha). Jej zadaniem jest pobudzenie pszenicy do krzewienia oraz uzyskanie odpowiedniej liczby źdźbeł i optymalnej liczby kłosków. Na plantacjach, gdzie pszenica została wysiana w terminie opóźnionym, a rośliny przed zimą nie zdąŜyły się dostatecznie rozkrzewić lub słabo przezimowały czy w przypadku przedplonu mało zasobnego w azot, pierwszą dawkę azotu naleŜy zastosować jak najwcześniej tj. w okresie ruszania wegetacji wiosennej. JeŜeli pszenicę wysiano w optymalnym terminie i po dobrym przedplonie to pierwszą dawkę moŜna opóźnić do fazy pierwszego kolanka.
Druga dawka azotu 40-50 kg N/ha (tj. około 30-40 % dawki całkowitej) powinna być zastosowana w okresie strzelania w źdźbło tj. w okresie, gdy pszenica osiągnie fazę 2-4 kolanka. Jej zastosowanie wpływa na liczbę ziaren w kłosie i długość kłosa.
Trzecia dawka azotu w ilości 20-25 kg N/ha stosowana jest zwykle w okresie kłoszenia pszenicy. Jej zadanie polega na zwiększeniu masy 1000 ziaren oraz korzystnym kształtowaniu się cech jakościowych białka, glutenu.
Ewentualną czwartą dawkę w ilości 10-15 kg N/ha (10% dawki całkowitej) moŜna stosować dolistnie w okresie dojrzałości mlecznej ziarna. Jednak późne zastosowanie azotu moŜe pogorszyć jakość glutenu. Korzystny wpływ na zawartość glutenu w ziarnie (wzrost o 1-2%) daje teŜ dolistne zasilanie roślin mikroelementami w okresie: kłoszenie - początek dojrzałości mlecznej.
Uprawiając pszenicę na ciastka (K) nawoŜenie azotowe naleŜy ograniczyć do 80 - 100 kg N/ha, z uwagi na poŜądaną mniejszą zawartość białka.
W przypadku uprawy pszenicy na cele paszowe, a takŜe przy mniej intensywnych metodach uprawy azot moŜna stosować w 2 lub 3 dawkach. Przy dwukrotnym zasilaniu pszenicy azotem - pierwszą dawkę wysiewamy wiosną w okresie ruszania wegetacji (40-60% dawki całkowitej), drugą w fazie strzelania w źdźbło (60-40% dawki). Lepszy efekt daje trzykrotne stosowanie azotu: 40% wczesną wiosną, 30% w okresie strzelania w źdźbło i 30% w fazie liścia flagowego. Wczesną wiosną na pszenicę ozimą moŜna stosować saletrą amonową lub mocznik. JeŜeli pszenica słabo przezimowała i trzeba ją pobudzić do krzewienia, lepiej w pierwszej dawce zastosować saletrę amonową, nawóz szybciej działający, a w drugiej mocznik, który działa wolniej i jest dłuŜej dostępny dla roślin.
Dokarmianie dolistne magnezem, siarką i mikroelementami
Pszenica jest zboŜem wraŜliwym na niedobór magnezu, siarki, miedzi i manganu. JeŜeli przed uprawą pszenicy regularnie stosowany jest obornik, bądź przyorywana jest słoma, niedobór tych składników nie występuje. W innym przypadku pszenicę, szczególnie uprawianą intensywnie, naleŜy zasilić nawozem wieloskładnikowym doglebowo lub dolistnie.
Dokarmianie dolistne naleŜy stosować w fazach największego zapotrzebowania roślin na te składniki pokarmowe i na początku suszy, gdy występuje ograniczenie pobierania ich z gleby.
Str. 19
INTEGROWANA OCHRONA PSZENICY OZIMEJ Autor: Zespół Systemów Produkcji Rolnej CDR O/Poznań
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
WARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆ
Dokarmianie pszenicy magnezem i siarką moŜna przeprowadzić w fazach od początku krzewienia, aŜ do pełni strzelania w źdźbło. Dolistne nawoŜenie magnezem daje 2 – 4 razy większe efekty niŜ doglebowe wniesienie tego pierwiastka.
NawoŜenie dolistne mikroelementami, tj. miedzią i manganem powinno być przeprowadzone od fazy pełni krzewienia do początku strzelania w źdźbło. Zabieg moŜna wykonać raz lub dwa razy, w zaleŜności od potrzeb. Współczynnik pobierania mikroelementów stosowanych dolistnie jest 10 – 20 razy większy niŜ stosowanych w nawozach doglebowo.
Optymalne warunki do dokarmiania dolistnego to wysoka wilgotność powietrza, małe nasłonecznienie, niŜsza temperatura (optymalna to 10-150C; dopuszczalna do 200C) oraz brak wiatru. Wykonywanie oprysków w zbyt wysokiej temperaturze i przy duŜym nasłonecznieniu zmniejsza skuteczność wykonywanych zabiegów, poniewaŜ ciecz robocza szybko paruje przez co zmniejsza się przenikanie składników do rośliny i moŜe nastąpić poparzenie rośliny. W okresie wiosennym naleŜy zwracać uwagę na przymrozki, gdyŜ zarówno krótko przed, jak i krótko po ich wystąpieniu nie jest wskazane wykonywanie zabiegu dolistnego dokarmiania. W praktyce zabieg ten naleŜy wykonać co najmniej 2-3 dni przed lub 2-3 dni po nocy, w której wystąpiły przymrozki.
Tabela 2
Średnie jednostkowe pobranie składników pokarmowych przez zboŜa, kg/t ziarna (+ odpowiednia masa słomy)
Tabela 3
Średnie pobranie mikroelementów przez zboŜa, g/tonę ziarna + odpowiednia masa słomy
6. Ochrona plantacji
Powodzenie uprawy pszenicy w duŜym stopniu uzaleŜnione jest od zdrowotności roślin, w tym jakości materiału siewnego. Jednym z najbardziej oszczędnych i bezpiecznych dla środowiska zabiegów ochrony roślin przed chorobami jest przedsiewne zaprawianie ziarna. Właściwy dobór preparatu w uprawie pszenicy umoŜliwia uzyskanie łanu wolnego od chorób grzybowych oraz szybkie i wyrównane wschody. Dawka zaprawy musi być zgodna z zaleceniami, a ziarno powinno być równomiernie pokryte preparatem. Zastosowanie zbyt niskiej dawki moŜe okazać się nieskuteczne w walce z patogenami, natomiast zbyt duŜa dawka zaprawy moŜe powodować opóźnienie wschodów i zamieranie siewek.
Str. 20
INTEGROWANA OCHRONA PSZENICY OZIMEJ Autor: Zespół Systemów Produkcji Rolnej CDR O/Poznań
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
WARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆ
Roślina uprawna N P2O5 K2O Mg S
Pszenica konsumpcyjna 28-32 11 20 3,0 4,5
Pszenica paszowa 22-26 10 18 3,0 3,5
Roślina Mikroelementy
Miedź-Cu Mangan-Mn Cynk-Zn Molibden-Mo Bor-B
Pszenica 8,5 90 65 1,0 5,0
Zaprawy, które zapobiegają występowaniu takich chorób jak: zgorzel siewek, pleśń śniegowa, zgorzel podstawy źdźbła oraz mączniak prawdziwy i rdzy brunatnej w pierwszej fazie wzrostu to: Jockey 201FS - 450ml+150ml H2O/100kg ziarna, Jockey New 113FS - 750ml/100 kg ziarna, Galmano 201FS - 450ml+ 150 ml H2O/100kg ziarna. Zaprawa Kinto Duo 080 FS- 200ml+400ml H2O/100kg ziarna - zapobiega wystąpieniu śnieci cuchnącej zgorzeli siewek, oraz pleśni śniegowej. MoŜna równieŜ stosować inne zaprawy zgodnie z instrukcją stosowania zalecane przez IOR.
Pszenica ze względu na słabe tempo wzrostu w początkowej fazie swego rozwoju, a takŜe niewielką wysokość (szczególnie u nowych odmian) jest najbardziej naraŜonym zboŜem na konkurencje ze strony chwastów. Najpospolitszymi chwastami dwuliściennymi występującymi w pszenicy są przytulia czepna, chwasty rumianowate, chaber bławatek, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, przetaczniki, mak oraz ostroŜeń polny.
Wśród chwastów jednoliścinnych największym zagroŜeniem jest miotła zboŜowa i perz. Poza tym wysokie wymagania nawozowe pszenicy stwarzają korzystne warunki dla roślin zachwaszczających.
W walce z chwastami powinno się uwzględnić przede wszystkim zabiegi profilaktyczne tj.:
− stosowanie czystego materiału siewnego,
− niedopuszczenie do zakwitania i owocowania chwastów pozostających na polu, na miedzach i w sąsiedztwie,
− stosowanie nawozów organicznych wolnych od chwastów,
− utrzymywanie sprzętu do uprawy roli siewu i zbioru w czystości,
− stosowanie właściwego zmianowania, które umoŜliwia utrzymanie agrofagów na niskim poziomie,
− optymalne zagęszczenie roślin na jednostce powierzchni, co wpływa na poprawę konkurencyjności pszenicy w stosunku do chwastów,
− zapewnienie roślinom uprawnym optymalnych warunków do wzrostu i rozwoju w ciągu całego okresu wegetacyjnego.
Przed podjęciem decyzji o zastosowaniu chemicznych środków ochrony roślin zaleca się wykorzystać alternatywne metody redukcji zachwaszczenia np. przeprowadzić bronowanie pszenicy ozimej w fazie szpilkowania oraz/lub w fazie 3 - 4 liści, które nie tylko wyeliminuje znaczną część chwastów dwuliściennych, ale pobudzi rośliny do krzewienia oraz poprawi stosunki wodno-powietrzne.
Niestety zdolność konkurencyjna łanu pszenicy ozimej w stosunku do chwastów jest stosunkowo mała, dlatego obok zabiegów mechanicznej pielęgnacji w praktyce stosuje się herbicydy. NaleŜy je stosować, gdy przekroczone są progi szkodliwości liczby chwastów jednoliściennych i dwuliściennych.
Uprawiając pszenicę ozimą najkorzystniej rozpocząć walkę z chwastami jesienią. Pszenicę pozbawiamy konkurencji juŜ na początku jej wzrostu, co pozytywnie wpływa na wytworzenie silnego systemu korzeniowego, a w konsekwencji na dobre przezimowanie. Poza tym moŜe się zdarzyć, Ŝe wiosną warunki pogodowe uniemoŜliwiają wczesny wjazd na pole i wykonanie zabiegu w zalecanym terminie. W takiej sytuacji niezbędne jest opóźnienie zabiegu, zastosowanie najwyŜszych z moŜliwych dawek herbicydu, co jest działaniem zazwyczaj skutecznym, ale droŜszym.
Str. 21
INTEGROWANA OCHRONA PSZENICY OZIMEJ Autor: Zespół Systemów Produkcji Rolnej CDR O/Poznań
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
WARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆ
Tabela 4
Orientacyjne progi szkodliwości chwastów w łanie pszenicy (Grabiński i Sułek 2002 r.)
Uprawiając pszenicę ozimą najkorzystniej rozpocząć walkę z chwastami jesienią. Pszenicę pozbawiamy konkurencji juŜ na początku jej wzrostu, co pozytywnie wpływa na wytworzenie silnego systemu korzeniowego, a w konsekwencji na dobre przezimowanie. Poza tym moŜe się zdarzyć, Ŝe wiosną warunki pogodowe uniemoŜliwiają wczesny wjazd na pole i wykonanie zabiegu w zalecanym terminie. W takiej sytuacji niezbędne jest opóźnienie zabiegu, zastosowanie najwyŜszych z moŜliwych dawek herbicydu, co jest działaniem zazwyczaj skutecznym, ale droŜszym.
Wykaz środków przydatnych do zwalczania chwastów w pszenicy jest zamieszczony w Zaleceniach Ochrony Roślin wydawanych co roku przez IOR-PIB w Poznaniu.
W ochronie pszenicy przed chorobami istotne znaczenie mają okresy: początek strzelania w źdźbło - faza 1 kolanka oraz koniec strzelania w źdźbło - początek kłoszenia. W pierwszym okresie pszenicy ozimej zagraŜa przede wszystkim łamliwość źdźbła. Patogen ten silniej rozwija się na pszenicy wysiewanej w gorszych stanowiskach i w zmianowaniach z większym udziałem zbóŜ. PoraŜone źdźbła łatwo wylegają, co powoduje duŜe straty plonu. Zwalczanie tej choroby jest uzasadnione po przekroczeniu progów szkodliwości. W drugim okresie krytycznym dla pszenicy (faza kłoszenia) najczęściej występującymi patogenami sa: mączniak prawdziwy, rdza brunatna, łamliwość podstawy źdźbła, septorioza liści i plew. Celowość zastosowania fungicydów w tej fazie rozwojowej moŜna określić na podstawie poraŜenia. NaleŜy unikać opryskiwania pszenicy w okresie kwitnienia. W przypadku późnej infekcji moŜna opryskiwać najpóźniej w początkowym okresie formowania się ziarna, jednak pod warunkiem utrzymania okresu karencji dla uŜytego do zabiegu preparatu.
Efektywne zwalczanie patogenu warunkuje zastosowanie odpowiedniego fungicydu w określonym terminie. Dzięki dobrej znajomości warunków rozwoju grzybów oraz objawów chorób moŜna precyzyjnie zastosować środek grzybobójczy.
Str. 22
INTEGROWANA OCHRONA PSZENICY OZIMEJ Autor: Zespół Systemów Produkcji Rolnej CDR O/Poznań
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
WARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆ
Termin siewu pszenicy Optymalny Opóźniony Późny
Okres jesienny - liczba chwastów /m2
Chwasty jednoliścienne powyŜej 60 30 - 60 powyŜej 20
Chwasty dwuliścienne powyŜej 90 50 - 90 powyŜej 30
Okres wiosenny po pełnym wznowieniu wegetacji - liczba chwastów /m2
Miotła zboŜowa Wyczyniec polny
Owies głuchy Przytulia czepna
Rumianowate Rdest powojowy
Chaber polny Wyka kosmata OstroŜeń polny
20 30 5 2 5 2 2 2 2
Oprysk stosować, gdy jeden lub więcej
progów jest przekroczonych
Tabela 5
Choroby pszenicy
Najskuteczniejsze substancje aktywne stosowane w zwalczaniu:
Mączniaka prawdziwego to: - Metrafenon, cyflufenamid, proquinazid
quinoksyfen,fenpropimorf, fenpropidyna
Łamliwości źdźbła to : - Protiokonazol lub boskalid w mieszaninie z epoksykonazolem,
prochloraz, cyprodynil, strobiluryny
Fuzariozy kłosów to : - Dimoksystrobina + epoksykonazol, fluoksystrobina
+ protiokonazol, metkonazol, protiokonazol, tebukonazol.
Nie stosować propikonazolu, flusilazolu, fluchinkonazolu,
cyprokonazolu.
Pełen wykaz środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu i stosowania jest zamieszczony w Zaleceniach IOR.
Intensywna ochrona zbóŜ przed chwastami i chorobami, wysokie nawoŜenie, zmiany w strukturze zasiewów oraz zmiany klimatyczne sprzyjają rozwojowi róŜnych gatunków szkodników, które mogą obniŜyć plon ziarna o 2-20 dt/ha. Spośród szkodników największe zagroŜenie dla pszenicy stwarzają mszyce i skrzypionki. Mszyce zaleca się zwalczać od pełni kłoszenia. Większość zalecanych przez IOR insektycydów zwalcza równocześnie obydwa gatunki szkodników.
Str. 23
INTEGROWANA OCHRONA PSZENICY OZIMEJ Autor: Zespół Systemów Produkcji Rolnej CDR O/Poznań
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
WARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆ
Przenoszone przez materiał
siewny
We wczesnych fazach rozwojo-
wych
Podstawy
źdźbła Liści lub źdźbła Kłosów
Śnieć cuchnąca pszenicy
Pałecznica zbóŜ i traw
Fuzaryjna zgo-rzel podstawy
źdźbła
Septorioza pa-skowana liści
pszenicy
Septorioza plew pszenicy
Głownia pyląca pszenicy
Pleśń śniegowa zbóŜ i traw
Łamliwość źdźbła zbóŜ
Mączniak praw-dziwy zbóŜ i traw
Fuzarioza kło-sów zboŜa
Zgorzel siewek Zgorzel podsta-
wy źdźbła Rdza brunatna
pszenicy Sporysz zbóŜ
i traw
Rizoktonioza
zbóŜ Rdza Ŝółta zbóŜ i
traw
Tabela 6
Warunki orientacyjne sprzyjające rozwojowi grzybów w pszenicy
Tabela 7. Cechy diagnostyczne niektórych chorób pszenicy na kłosie
Str. 24
INTEGROWANA OCHRONA PSZENICY OZIMEJ Autor: Zespół Systemów Produkcji Rolnej CDR O/Poznań
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
WARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆ
Choroba Grzyb Temperatura oC Deszcz
(wilgoć)
Słońce
dzień noc
Łamliwość źdźbeł Pseudocercospo-rella herpotricho-ides
4-12 0-4 konieczny
(wysoka wilgotność) –
Paskowana septorio-
za liści
Septoria tritici 10-16 0-10 konieczny
(wysoka wilgotność 24-48 godz., wilgotne liście)
–
Rdza brunatna Puccinia recondi-ta
12-24 0-12 niekonieczny
(rosa, wysoka wilgotność ok. 100%)
powyŜej 5 godzin
Fuzaryjna zgorzel
podstawy źdźbła
Fusarium spp. 0-20 0 niekonieczny powyŜej 5 godzin
Fuzarioza kłosów Fusarium spp. 12-24 0-14 niekonieczny
(długa, wysoka wilgotność) –
Septorioza plew Stagonospora nodorum
14-24 0-14 konieczny
(rosa, wysoka wilgotność, wilgotne liście)
rozproszone światło
Mączniak prawdziwy Blumeria grami-nis
Erysiphe grami-nis
12-20 5-12 niekonieczny (zarodnikuje w suchej, ciepłej pogodzie, infekcja – duŜa wilgotność w łanie)
mniej niŜ 5 godzin
Choroba Cecha diagnostyczna
Rdza Ŝółta, Rdza Ŝółte, pomarańczowe brunatne brodawki na plewach i wewnątrz plew lub na ościach
Mączniak prawdziwy biały, mączysty nalot na powierzchni plew
Septorioza plew fioletowobrązowe plamy na plewach zielonych kłosów, często plamy tworzą się od
Fuzarioza kłosów pobielenie poszczególnych kłosków, fragmentu lub całego kłosa, na zŜółkniętej części
Sporysz zbóŜ ziarniaki w kłosie przekształcone w purpurowoczarne roŜki (skleroty) róŜnej wielkości
Czerń zbóŜ czarny nalot grzybni na dojrzewających i dojrzałych kłosach
Tabela 8
Cechy diagnostyczne niektórych chorób pszenicy na liściach i pochwach liściowych
Tabela 9
Cechy diagnostyczne chorób podstawy źdźbła pszenicy
Str. 25
INTEGROWANA OCHRONA PSZENICY OZIMEJ Autor: Zespół Systemów Produkcji Rolnej CDR O/Poznań
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
WARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆ
Choroba Cecha diagnostyczna
Mączniak prawdziwy biały, mączysty nalot na powierzchni liści, niekiedy na pochwach li-ściowych
Rdza brunatna brunatne brodawki, niekiedy z jasną obwódką, najczęściej po górnej stronie blaszki liściowej, porozrzucane przypadkowo na całej po-wierzchni liścia, nieraz brunatne brodawki na pochwach liściowych
Rdza Ŝółta Ŝółte lub pomarańczowe brodawki ułoŜone przewaŜnie wzdłuŜ ner-wów liścia w paski
Rdza źdźbłowa brodawki początkowo brunatne na źdźble i pochwie liściowej, pod koniec wegetacji brodawki stają się czarne, plamy na źdźble poroz-rzucane nieregularnie
Septorioza plew plamy na liściach brązowe, owalne z Ŝółtą obwódką, niekiedy na po-wierzchni plam obserwuje się małe, brunatne punkty - piknidia
Paskowana septorioza liści nekrozy barwy brązowej z czarnymi punktami – piknidiami na liściach górnych plamy, nekrozy wydłuŜone w paski
Fuzarioza kłosów plamy owalne, barwy sinoniebieskiej lub szarozielonej, początkowo podobne do plam rynchosporiozy na Ŝycie, później plamy są Ŝółte, słomkowe, kształtem i barwą przypominają plamy septoriozy na li-ściach
Choroba Cecha diagnostyczna
Fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła zbrunatnienie pochwy liściowej i źdźbła, kreskowate lub nieregularne plamy barwy brązowej lub brunatnej, korzenie mogą być brązowe lub kasztanowe, kolanka barwy brązowej
Ostra plamistość oczkowa plamy na źdźble barwy beŜowosłomkowej z wyraźną brunatną ob-wódką, często z ostrymi nieregularnymi konturami
Łamliwość źdźbła zbóŜ plamy owalne, soczewkowate, z bursztynowobrązową rozmywającą się obwódką, na powierzchni plam czarne przyprószenie, tzw. „łatki”
Zgorzel podstawy źdźbła korzenie zgrubiałe, tzw. „mufka”, poczerniałe, zahamowane we wzro-ście, podstawa źdźbła poczerniała, wyglądająca jak osmolona, rośliny i kłosy przedwcześnie zasychają, tzw. białokłosowość
Tabela 10. Progi ekonomicznej szkodliwości głównych chorób pszenicy ozimej
Intensywna ochrona zbóŜ przed chwastami i chorobami, wysokie nawoŜenie, zmiany w strukturze zasie-wów oraz zmiany klimatyczne sprzyjają rozwojowi róŜnych gatunków szkodników, które mogą obniŜyć plon ziarna o 2-20 dt/ha. Spośród szkodników największe zagroŜenie dla pszenicy stwarzają mszyce i skrzypionki. Mszyce zaleca się zwalczać od pełni kłoszenia. Większość zalecanych przez IOR insektycy-dów zwalcza równocześnie obydwa gatunki szkodników.
Tabela 11. Progi ekonomicznej szkodliwości i terminy zwalczania szkodników zbóŜ
Str. 26
INTEGROWANA OCHRONA PSZENICY OZIMEJ Autor: Zespół Systemów Produkcji Rolnej CDR O/Poznań
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
WARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆ
Choroba Faza rozwojowa Wartość progowa
Łamliwość podstawy źdźbła do początku strzelania w źdźbło
20% roślin z przebarwieniami u podstawy źdźbła
Rdza brunatna koniec strzelania w źdźbło 10% poraŜonych powierzchni liścia podfla-gowego
Mączniak prawdziwy koniec strzelania w źdźbło 15% poraŜonej powierzchni liścia podfla-gowego
Septorioza liści koniec strzelania w źdźbło 20% poraŜonej powierzchni liścia podfla-gowego
Septorioza plew początek kłoszenia 5% poraŜonej powierzchni kłosów
Tabela 12. Metody i sposoby ochrony zbóŜ przed szkodnikami
Wyleganie
Wyleganie jest jednym z głównych czynników obniŜających plon i pogarszających jakość ziarna. Głównymi czynnikami sprzyjającymi wyleganiu są: silny wiatr, nadmierne zachwaszczenie, intensywne opady deszczu lub gradu, poraŜenie przez choroby podstawy źdźbła, wysoka wilgotność gleby, zbyt małe nawoŜenie potasowe oraz zbyt gęsty siew (konkurencja o światło i wydłuŜanie źdźbła w łanie). Wyleganie jest równieŜ wynikiem stosowania wysokiego nawoŜenia azotowego, co w fazie krzewienia powoduje wydłuŜenie dolnych międzywęźli, natomiast w fazie strzelania w źdźbło wydłuŜa górne międzywęźla.
Przy uprawie odmian charakteryzujących się większą podatnością na wyleganie oraz w rejonach występowania w większym nasileniu łamliwości podstawy źdźbła i duŜej częstotliwości wylegania naleŜy stosować oprysk retardantami. Retardanty w znacznym stopniu przeciwdziałają wyleganiu poprzez skrócenie słomy. Powodują równieŜ szybsze zdrewnienie dwu dolnych międzywęźli oraz zmniejszają podatność pszenicy ozimej na choroby podstawy źdźbła. Wielkość dawki preparatu uzaleŜniona jest od odmiany, rejonu - ilości opadów w okresie kłoszenia - dojrzewania, Ŝyzności gleby oraz nawoŜenia azotowego. Aby zapobiec wyleganiu moŜna stosować: Antywylegacz płynny 675 SL w dawce 1,8 - 2,3 l/ha, Belcoccl 720 SL w dawce 2,0 - 3,5 l/ha, Cycocel 460 SL w dawce 2,0 - 3,5 l/ha, Stabilan 750 SL - dawka 1,8 - 2,2 l/ha, Modus 250 EC - dawka 0,3-0,4 l/ha oraz inne środki. Środki przeciwdziałające wyleganiu naleŜy stosować w terminach zalecanych przez IOR.
Najbardziej zagroŜone wyleganiem są łany zbóŜ uprawiane na glebach bardzo dobrych, przy wysokim poziomie nawoŜenia azotowego, szczególnie w latach o łagodnej zimie z umiarkowanymi opadami i ciepłej wilgotnej pogodzie w maju i na początku czerwca. Niekorzystny wpływ antywylegaczy na uprawę moŜe wystąpić, gdy zastosujemy oprysk na glebach ubogich i jednocześnie słabo nawoŜonych azotem, w nieodpowiedniej temperaturze (poniŜej 10°C i powyŜej 25°C), na rośliny mokre oraz na plantacjach silnie zachwaszczonych, na których zastosowano nieprawidłową ochronę herbicydową. Wtedy skrócenie źdźbeł moŜe stworzyć korzystne warunki dla rozwoju chwastów. Negatywne oddziaływanie regulatorów wzrostu moŜe wystąpić takŜe w warunkach suszy, kiedy jest osłabiony system korzeniowy rośliny uprawnej.
Literatura: Grabiński J.: Produkcja ziarna zbóŜ według zasady dobrej praktyki rolniczej, Dobry chleb rodzi się na polu, PZPRZ 2011
Integrowana ochrona roślin rolniczych, Materiały konferencyjne 7-28 kwietnia 2011, IOR-PIB, Poznań 2011.
Konieczny W.: Które pszenice siać, Farmer 18/2011.
Str. 27
INTEGROWANA OCHRONA PSZENICY OZIMEJ Autor: Zespół Systemów Produkcji Rolnej CDR O/Poznań
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
WARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆ
Publikacja na stronie; http://www.minrol.gov.pl/
Str. 28 E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
WARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆWARTO PRZECZYTAĆ
Str. 29
Telewizja Rolnicza TVR tej wiosny nie zawiedzie swoich
widzów. Stacja na najbliŜsze miesiące przygotowała kilka nowości.
SPORT czyli "piłkarskie sumo"! Nowa gra GETBOL – duŜe emocje, zawodnik przeciw
zawodnikowi, małe bramki, jedna piłka, karne, brak wślizgów! Premiera w kaŜdy wtorek o 19:55.
Wśród nowości znalazło się pasmo „Rolnictwo na świecie”. W tym programie zostaną
zaprezentowane nowinki rolnicze z Dani, Wielkiej Brytani, Francji, Niemiec.
Telewizja Rolnicza TVR nie zapomni równieŜ o swoich stałych widzach, dla których
przygotowano nowe odcinki znanych i lubianych programów, takich jak: „Ogród bez tajemnic”, „Uprawiamy biznes”, „Hodowca”.
Piatkowe imprezy rozkręci Magdalena Jabłońska w programie „Music Dance Show”.
W programie „Wieś pod gwiazdami” zobaczą Państwo wiejskie Ŝycie celebrytów,
a TVRowy straŜak Kevin Aiston w dalszym ciągu będzie spieszył na pomoc w programie
„StraŜak z OSP”.
Zapraszamy do oglądania Telewizji Rolniczej TVR - Cyfrowy Polsat kanał 168, Cyfra+ kanał 172, n kanał 222, satelita Hot Bird, wybrane sieci kablowe, a takŜe internet
www.tvr24.pl
PROGRAM maj 2012 r. Program Telewizji Rolniczej TVR na kolejne dni znajdą Państwo na stronie
www.tvr24.pl w zakładce RAMÓWKA
Pobierz program—www.cdr.gov.pl/pol/wydawnictwa/eBiuletyn/programTVR_05_2012.pdf
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 3 /44 /2012
PRAWOPRAWOPRAWOPRAWO
Pozycja Treść
364
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 marca 2012 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań weteryna-ryjnych mających zastosowanie do nasienia bydła.
Dz. U. z 2012 Nr 364
343
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 marca 2012 r. w sprawie warunków, jakie powinny spełniać jednostki organizacyjne, któ-rym moŜna powierzyć przeprowadzanie kontroli związanych z przyznawa-niem pomocy finansowej organizacjom producentów, wzoru upowaŜnienia do wykonywania czynności kontrolnych oraz sposobu sporządzenia i wzoru protokołu z kontroli.
Dz. U. z 2012 Nr 343
Str. 30 E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 5 /46 /2012
www.cdr.gov.pl
http://www.odr.net.pl/rolnictwo_ekologiczne/ http://cc.cdr.gov.pl/ http://www.agroturystyka.edu.pl/ http://www.produktyregionalne.edu.pl/ http://www.leaderatorium.pl/ http://www.agroportal.agro.pl/
ODDZIAŁ W POZNANIU
61-659 Poznań
ul. Winogrady 63
tel. 61/823 20 81,
ODDZIAŁ W RADOMIU
26-600 Radom,
ul. Chorzowska 16/18
tel. 48/ 365-69-00,
ODDZIAŁ W KRAKOWIE
31-063 Kraków
ul. Meiselsa 1
tel. 12/424-05-00 424-05-10
CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO
W BRWINOWIE 05-840 Brwinów, ul. Pszczelińska 99
tel. 22/ 729-66-34do 38 [email protected]
E -BIULETYN INFORMACYJNY CDR— NR 4 /45 /2012
Str. 31
e - Biuletyn Informacyjny CDR wy-dawany jest przez Dział Metodyki, Do-skonalenia Zawodowego i Kontroli Do-radztwa Rolniczego Centrum Doradztwa R o l n i c z e g o z s i e d z i b ą w Brwinowie.
W kaŜdym numerze znajdą Państwo zapowiedzi wydarzeń, wykaz najnow-szych informacji i aktów prawnych doty-c z ą c y c h r o l n i c t w a i rozwoju obszarów wiejskich oraz zapro-szenia.
Zachęcamy do zamieszczania w e-Biuletynie artykułów, ciekawych in-formacji i ofert. Jeśli są Państwo zainteresowani otrzymy-waniem e-Biuletynu Informacyjnego dro-gą elektroniczną, prosimy o zgłoszenia na adres: [email protected] lub tel. 22/729 66 34 w. 132,108