121

-cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif
Page 2: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

g]kfn ;/sf/s[lif tyf kz'kG5L ljsf; dGqfno

kz' ;]jf ljefuxl/x/ejg, nlntk'/

kz' ;]jf ljefusf] jflif{s k|ult k'l:tsf-cf=j= @)&$÷&%_

Page 3: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif
Page 4: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs

kz' ;]jf ljefu

dGtJo

s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif k|0ffnLdf

cleGg c+usf] ?kdf /lx cfPsf] tYo ;j{ljlbt} 5 . kz'kG5L tyf dT:okfng If]qn] b]zsf] s'n ufx{:Yo

pTkfbgdf sl/a !@=#! k|ltzt / s'n s[lif ufx{:Yo pTkfbgdf #)=(* k|ltzt of]ubfg /x]sf] 5 . /fli6«o

;d:ofsf] ¿kdf b]lvPsf] dft[ tyf afnaflnsf s'kf]if0fsf] ;d:of Go"gLs/0fdf b"w, c08f, df;' df5fsf]

dxTjk"0f{ e"ldsf /x]sf] 5 . a9\bf] hg;+Vof / zx/Ls/0fsf ;fy} vfglkgsf] Jojxf/df ePsf] kl/jt{gn] ubf{

kz'k+5L tyf dT:ohGo kbfy{x?sf] dfu j9\b} uPsf] 5 . kz'kfng Joj;fo tyf k|ljlwsf] cfw'lgsLs/0f ub}{

kz'hGo kbfy{sf] pTkfbg tyf pTkfbsTjdf a[l4 ul/ cfTdlge{/ x'g'sf ;fy} lgof{tsf] ;Defjgf af]s]sf] 5 .

o;} ;Gbe{df kz'kG5L If]qsf] lbuf] ljsf;åf/f vfB ;Dk|e'tf / ;d[4 ug]{ ;f]rsf ;fy lbuf] kz'kG5LhGo

pTkfbgsf dfWodn] d'n'snfO{ vfB tyf kf]if0fdf cfTdlge{/ agfO{ pRr cfly{s j[l4b/ xfl;n ug]{ nIodf o;

ljefu k|ltj4 /x]sf] 5 .

o:t} s[lif ljsf; /0fgLlt, SDG df hgfOPsf k|ltj4tfx? tyf lqjlif{o of]hgfn] kl/nlIft u/]sf] b"w km'n df;'

df5f h:tf kz'hGo kbfy{sf] j[l4b/ xfl;n ug{ o; ljefun] ljleGg sfo{qmdx? ;~rfng ub}{ cfPsf] 5 .

cf=j=)&$÷&% df ;+rflnt sfo{qmdsf k|ult k|ltj]bg sfo{qmd ;~rfngdf b]lvPsf r'gf}tL, xfl;n ePsf

pknJwLx?, kz' ljsf; sfo{qmd tyf bL3{sflng s[lif of]hgfsf] xfn;Ddsf] d'Vo d'Vo pknJwL ;fy} kz' ;]jf

;DjlGw sfo{qmd tyf cfof]hgfx?sf] sfof{Gjog cj:yf kz'kG5L tyf kz'hGo kbfy{sf] cfoft÷lgof{t ;fy}

kz'kG5Lsf ;+Vof tyf pTkfbg l:ylt cflb ljljw ljifodf o; k'l:tsf dfkm{t hfgsf/L lbg] k|of; ul/Psf] 5 .

kz' ;]jfdf ;+nUg of]hgfsf/, cg';Gwfgstf{, s[ifs tyf cfdhg nfO{ of] k'l:tsf pkof]uL x'g] ljZjf; lnPsf]

5 . o;df ePsf sdL sdhf]/L cf}NofO{ lbg' ePdf cfufdL k|sfzgnfO{ yk kl/dfh{g ug{ yk d2t k'Ug]5 .

cGtdf o; k'l:tsf tof/ tyf k|sfzgdf Nofpg d]xgt ug{' x'g] of]hgf tyf cg'udg zfvfsf k|d'v 8f= rG›

9sfn tyf ;xof]uLx? >L ljlkg vgfn, 8f=g/]z k|;fb hf]zL / 8f=cfef; kf}8]nnfO{ wGojfb lbg rfxG5' .

Page 5: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif
Page 6: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

ljifo ;"rL

qm=;+= ljifo k]h g+=

! kz' ;]jf ljefusf] kl/ro !

!=! P]ltxfl;s k[i7e"ld !

!=@ kz' ;]jf ljefusf] bL3{sfnLg p2]Zo !

!=# kz' ;]jf ljefusf] bL3{sfnLg /0fgLlt @

@ ljefu cGtu{tsf ljutdf /x]sf lgb]{zgfnox?, zfvfx? / sfof{nox?sf] k|d'v sfo{ tyf clwsf/ $

@=! kz' pTkfbg lgb]{zgfno, xl/x/ejg $

@=@ kz'k+IfL jhf/ k|j4{g lgb]{zgfno, xl/x/ejg !%

@=# kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/ lgb]{zgfno, xl/x/ejg !&

@=$ kz' :jf:Yo lgb]{zgfno, lqk'/]Zj/ !(

@=% If]qLo lgb]{zgfno kz' ;]jf lgb{]zgfno @%

@=^ lhNnf kz' ;]jf sfof{nox? @^

# ks]6 Kofs]h cjwf/0ff @^

$ s[lif ljsf; /0fgLlt @*

% s]Gb|Lo :t/sf dxTjk"0f{ cfof]hgf Pjd\ sfo{qmdx? @(

%=! j}blzs ;xof]uaf6 ;~rflnt cfof]hgfx? @(

%=!=! pRr kxf8 s[lif Joj;fo tyf lhljsf]kfh{g ;'wf/ cfof]hgf -HIMALI_ @(

%=@= g]kfn ;/sf/sf] >f]taf6 ;+rflnt cfof]hgf÷sfo{qmd ##

%=@=! /fli6«o lk=lk=cf/= lgoGq0f sfo{qmd ##

%=@=@ a8{ ˆn" lgoGq0f sfo{qmd #$

%=@=# ;xsf/L v]lt sfo{qmd #$

%=@=$ kz' gZn ;'wf/ /fli6«o cleofg sfo{qmd #^

%=@=% cleofgd'vL 3fF; ljsf; sfo{qmd $!

%=@=^ o"jf nlIft sfo{qmd $$

%=@=& g]kfn Jofkf/ Plss[t /0fgLlt sfo{qmd $%

%=@=* /fi6«klt r'/] ;+/If0f sfo{qmd $%

^ cf=a=@)&@.&# sf] jflif{s :jLs[t sfo{qmd / ljlgof]lht ah]6 $^

& cf=a=@)&#.&$ sf] jflif{s :jLs[t sfo{qmd / ljlgof]lht ah]6 $&

Page 7: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

* cf=j= @)&$.&% jflif{s :jLs[t sfo{qmd / ljlgof]lht ah]6 $&

( cf= j= @)&$÷&% df ;~rflnt sfo{qmdsf] k|utL ;f/f+z $*

!) cf=j= @)&$.&% df ;~rfng ePsf k|d'v sfo{qmdx? $(

!)=! kz' ;]jf ljefu %!

!)=@ kz' :jf:Yo /f]u cGj]if0f ;]jf tyf Sjf/]G6fO{g sfo{qmd %!

!)=# kz' ljsf; ;]jf sfo{qmd %^

!)=$ sa'lnotL jg tyf kz' ljsf; sfo{qmd ^@

!)=% nfO{e:6s u'0f Joj:yfkg k|of]uzfnf sfo{qmd ^#

!)=^ kz'kG5L ljsf; kmfd{ sfo{qmd ^#

!)=& kz'kG5Lahf/ k|a4{g sfo{qmd ^%

!)=* kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/ sfo{qmd ^^

!)=( pRr kxf8 s[lif Joj;fo tyf lhjLsf]kfh{g ;'wf/ -lxdfnL_ cfof]hgf ^(

!)=!) kz' :jf:Yo, /f]u cGj]z0f ;]jf tyf Sjf/]G6fO{g sfo{qmd &)

!! kz'kG5L ahf/ k|j4{g lgb]{zgfno / kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/ lgb]{zgfnosf] k|ult ;f/f+z *@

cg';"rL ! M kz'kG5L tYofÍ -)&$÷&%_ *&

cg';"rL @ M kz'kG5LhGo -)&$÷)&%_ *&

cg';"rL # M kz' tyf kz'hGo kbfy{sf] cfoft÷lgof{t l:ylt **

cg';"rL $ M National Annual Diseases Report ()

cg';"rL % M National Annual Diseases Report (!

cg';"rL ^ M ;]jf s]Gb|sf] ljj/0f (@

cg';"rL & M tflnsf M k|d'v kz' xf6ahf/sf ljj/0f (^

cg';"rL * M Slaughterhouse & Commercial Meat Processors (*

cg';"rL ( M e"sDksf] sf/0f kz' k+5Ldf ePsf] Ifltsf] ljj/0f ((

cg';"rL !) M kz'j:t'sf] ks]6 If]qkmnsf] ljj/0f ((

cg';"rL !! M 8]/L ;DaGwL ;3÷;+:yf !)@

cg';"rL !@ M g]kfn 8]/L pBf]u ;+3 DIA ;+u ;DalGwt 8]/L pBf]ux?sf] ljj/0f !)^

cg';"rL – ## M -s[lif, kz'k+5L, e"lif Joj:yf tyf ;xsf/L If]q_ ¿kfGt/0fsf] dfu{lrq, @)&% !)*

Page 8: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

1

kz' ;]jf ljefusf] kl/ro

!=! P]ltxfl;s k[i7e"ld

g]kfnsf] s[lif k|0ffnLdf kz' Joj;fosf] dxTj cgflbsfn b]lv cfh;Dd /lxcfPsf] 5 / ef]ln klg /xg] 5 . at{dfg cj:yfdf of] Joj;fo s[lif pTkfbgsf] kú/s c+u dfq geP/ hg;fwf/0fsf] cfo cfh{g ug]{ k|d'v cfwf/ ePsf] 5 . kz' kfng Joj;fosf] ljsf;sf] k|of; b/af/df ePsf pGgt kz'x?sf] ;'/Iffy{ xf]ldof]KofyL k|0ffnL cg';f/ Ps lab]zL 8fS6/ lemsfO{ sf7df08f}df l8:k]G;/L vf]nL z'? ePsf] b]lvG5 . To;kl5 kz' ;]jfdf qmlds ?kdf lj:tf/ / cfw'lglss/0f x'+b} uPsf] kfOG5 . o; qmddf la=;+= !((^ df klxnf] k6s sf7df08f}df Pnf]Koflys k|0ffnL cg';f/ Ps e]6]l/g/L l8:k]G;/Lsf] :yfkgf eof] / pQm l8:k]G;/L la=;+= !((& df kz' lrlsT;fnodf kl/0ft eof] . k/Dk/fut kz'kfng k4lt ckgfpFbf pTkfbgdf x|f; cfpgfsf] ;fy} dfxfdf/Lsf] ?kdf /f]usf] ;d]t ;fdgf ug'{kg{] ;+efjgf ePsf] x'Fbf pGgt kz'kfng af/] k|rf/ k|;f/sf] ;fy} pQm ;dodf ePsf] uf}uf]6L /f]udf ePsf] k|sf]k ;d]t k|ltsf/ ug{] p2]Zon] lj=;+= @)!$ ;fn ;Dddf !) lhNnfx?df kz' c:ktfnx?sf] :yfkgf eof] . t}klg kz' :jf:Yo ;]jfsf] cfjZostf a9\b} uPsf]n] ef/t, FAO / OXFAM sf] ;xfotfdf b]zJofkL ?kdf ;]jf k'¥ofpg ## j6f c:ktfn, @! l8:k]G;/L / !* j6f r]skf]i6 lj=;+= @)@! ;Dddf :yfkgf x'g k'u] . o;} ;dodf % j6f kz' ljsf; kmfd{x? klg vf]lnP .

dfly pNn]lvt kz' ;]jfsf nflu :yflkt ;+:yfx? tTsflng s[lif ljefu cGtu{t /flvPsf lyP . lj=;+= @)@# ;fndf kz' ljsf; tyf kz' :jf:Yo ljefusf] :yfkgf u/L kfrf}+ k~ralif{o of]hgf b]lv kz' :jf:Yo, kz' cfxf/f, kz' k|hgg\ tyf kz'kfng Joj:yfkg ;]jfnfO{{ PsLs[t ?kdf s[ifsx?sf] 3/ b}nf]df k'¥ofpg] p2]Zon] ;dGjofTds kz' ;]jf sfo{qmd ;~rfng ul/of] . o; ljefu dfk{mt ljleGg ef}uf]lns If]qdf pGgt kz'k+IfLsf] cfk"lt{ ug]{, kz' ljsf; kmfd{x?sf] :yfkgf / hg;fwf/0fdf z'ne tl/sfn] kz' :jf:Yo ;]jf k'¥ofpg] k||of;x? eP . lj=;+= @)@( ;fndf s[lifsf ;Dk"0f{ sfo{x? ;dGjofTds ?kdf nfgsf] nflu kz' ljsf; tyf kz' :jf:Yo ljefunfO{ k'gM s[lif ljefudf ufleof] .

kz'kfng Aoj;fosf] a9\bf] dfu k"/f ug{ kz' ;]jfdf cfPsf] sdLnfO{ dxz"; u/L la=;+= @)#^ df k'gM kz' ljsf; tyf kz' :jf:Yo ljefu -kl5 kz' ;]jf ljefusf] gfddf_ k'g{u7g ul/of] . To;kl5 qmlds ?kdf &% j6} lhNnfx?df kz' ;]jf sfo{nox?, u|fld0f:t/df ;]jf s]Gb|x?, k|of]uzfnf tyf kmfd{x?sf] ;'b[9Ls/0f / s]xL gofF kmfd{x? :yfkgf eP . kz' ;]jf sfo{qmdnfO{ 6]jf lbg s]Gb|Lo:t/df dxfzfvf / zfvfx? u7g eP . lj=;+= @)$( ;fndf k'gM s[lif If]qsf ;a} ;]jfTds lgsfox?nfO{ ;d]6L s[lif ljsf; ljefusf] u7g eof] . tTkZrft Joj:yfkg kIfdf hl^ntf / ;]jfdf lzlyntf cfPsf] dx;"; u/L k'gM @)%@ ;fn >fj0f ! ut] s[lif ljsf; dGqfno cGt/ut kz' ;]jf ljefusf] u7g eof] . g]kfn ;/sf/ -dGqLkl/ifb_ sf] ldlt @)&@÷(÷( sf] lg0f{ofg';f/ kz' ljsf; dGqfno u7g ePsf]df ldlt @)&@÷(÷!& sf] lg0f{ofg';f/ kz'kG5L ljsf; dGqfno gfdfs/0f u/L pQm dGqfno cGt/ut kz' ;]jf ljefun] lgDg cg';f/sf] p2]Zo k"/f ug{ lg/Gt/ ?kdf g]kfne/ :yflkt cGtu{tsf lgsfox? dfkm{t\ kz'hGo pBf]u Joj;fosf] ljsf; tyf lj:tf/df dxTjk"0f{ of]ubfg k'¥ofpFb} cfPsf] % . ;+3Lotfsf] sfof{Gjogsf s|ddf kl5Nnf] k6s ldlt @)&% c;f/ #@ ut]sf] dGqLkl/ifbsf] lg0f{ofg';f/ kz' ;]jf ljefusf] :yfkgf ePsf] 5 .

!=@ kz' ;]jf ljefusf] bL3{sfnLg p2]Zo

kz' kfng Joa;fonfO{ ljljlws/0f, Joa;foLs/0f, cfod"ns tyf ;Ddflgt k]zfsf] ?kdf ljsf; u/L /fli6«o pTkfbgdf of]ubfg k'¥ofpg] kz' ;]jf ljefusf] k|d'v xf] eg] cGo p2]Zox? lgDg k|sf/sf 5g\ .

Page 9: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

2

• kz'hGo kbfy{sf] pTkfbg tyf pTkfbsTjdf j[l4 Nofpg] / o;sf] ;Gt'lnt ;]jgaf6 s'kf]if0fsf] ;d:of x6fp++b} nfg] .

• u|fld0f cy{tGqnfO{ 6]jf k'¥ofpg / If]qLo ;Gt'ng sfod ug{ kz'kfng Joj;fonfO{ ljz]if Wofg lbg] .

• kz'k+5L kfngaf6 u/La tyf ;fdflhs b[li6sf]0faf6 lk5l8Psf ju{ / dlxnf ju{sf] cfly{s tyf ;fdflhs l:yltdf ;'wf/ Nofpg ljz]if of]ubfg k'¥ofpg] .

• pGgt kz'kfng k]zfnfO{ s[ifs kl/jf/sf] k|dÚv cfo>f]tsf] ?kdf ljsf; u/L jftfj/0f ;+/If0f tyf ;Gt'ng sfod ug{ ;xof]u k'¥ofpg] .

• b]zsf] kz'wgsf] ;Ú/Iff / hg:jf:Yo ;+/If0fdf of]ubfg k'¥ofpg ljz]if kz' /f]ux?sf] lgoGq0f ;]jfdf lj:tf/ ug]{ .

• cfoft k|lt:yfkg tyf lgof{td"ns kz'k+5L pTkfbgaf6 pBf]unfO{ sRrf kbfy{ pknJw u/fO{ ;xof]u k'¥ofpg] .

• Joj;foLs kz'k+5Lkfng, To;sf] >f]t ljsf; tyf ;+/If0f ;]jf tyf ahf/ Joj:yfkgdf lglh If]qnfO{ ;+nUg u/fpg] .

• kz'k+5L pTkfbg If]q / ;DjlGwt pBf]u / Jofkf/nfO{ k|f]T;fxg lbO{ :j/f]huf/sf] cj;/df j[l4 Nofpg] .

• kz'k+5L pBf]u Joj;fo;+u ;DalGwt ;fdfu|Lx?sf] u'0f:t/ lgwf{/0f tyf lgoGq0f ;]jfdf lj:tf/ ug]{ .

• nf]kf]Gd'v kz'k+5Lx?sf] klxrfg, ;+/If0f, ;Dj4{g / ljsf; ub}{ n}hfg] .

!=# kz' ;]jf ljefusf] bL3{sfnLg /0fgLlt

-s_ kz' :jf:Yo ;]jf

!= kz'k+5LnfO{ cfjZos kg]{ EoflS;gx? :jb]zd} pTkfbg ug]{ .

@= kz'k+5L pkrf/ tyf k|fljlws k/fdz{ ;]jfx?df lghL If]qsf] ;+nUgtf a9fpFb} n}hfg] .

#= a9L IftL ug]{ ;+qmfds /f]ux?sf] lgoGq0f tyf pGd"ng ug]{ .

$= hg;fwf/0fdf kz'k+5L /f]u lgbfg ;]jf pknJw u/fpg] .

%= /f]usf] k|jfx a9\g glbg / k|efjsf/L pkrf/ k'¥ofpg /f]ux?sf] b]zJofkL ;le{n]G; ug]{ .

^= kz'k+5Ldf k|of]u x'g] cf}iflw tyf EoflS;gsf] gLlt to u/L u'0f:t/ sfod ug]{ .

&= ljb]zaf6 /f]u lelqg glbg kz' Sjf/]G6fOg ;]jf k|efjsf/L ?kdf sfof{Gjog ug]{ .

*= kz'k+5Laf6 dflg;df ;g]{ /f]ux? (Zoonosis) sf] lgoGq0f ug]{ .

(= kz' jwzfnf tyf df;' hf+r P]g s[oflzn ug]{ / jwzfnf :yfkgf / ;~rfng lghL If]qaf6 u/fpg k|fljlws tyf cfjZos k"jf{wf/ ljsf;df ;xof]u k'¥ofpg] .

!)= lghL If]qaf6 k'¥ofpg] kz'k+5L pkrf/ ;]jfnfO{ u'0f:t/o'Qm agfpg ;xof]u ug]{ .

!!= ljZj Jofkf/ ;+u7g tyf O.I.E. sf] dfkb08 cg';f/ kz' :jf:Yo ;]jfnfO{ cfw'lglss/0f ug]{

Page 10: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

3

-v_ kz' pTkfbg ;]jf

!= kz' ljsf; kmfd{x?df 3fF;sf] d"n jLp, kz'k+5Lsf pGgt gZn (Nucleus Herd) :yfkgf u/L lhNnfsf >f]ts]Gb|x?df ljt/0f ug]{ / b]zdf pko'Qm gZn :yflkt u/fpg k|hgg\ gLlt to ug]{ .

@= kz'k+5Lsf] bfgf tyf bfgfdf k|of]u x'g] sRrf kbfy{sf] u'0f:t/ Joj:yfkg ug]{ .

#= ;fd'bfoLs vs{ r/0f pkef]Qmf ;d'x dfkm{t\ pTkfbgzLn agfO{ k|of]udf Nofpg] .

$= sj'lnotL tyf ;fd'bfoLs jg pkef]Qmf ;d'xdf pknJw u/fO{ 3fF;÷r/gsf] cfk"lt{ a9fpg]

%= JolQmut jf ;fd'bfoLs, x}l;ot lju|]sf, k|of]udf gcfPsf hUufx? h:t}M /fhdfu{sf] lsgf/f, xfO6]G;g nfOgd'lgsf] hUuf, gx/sf] 8Ln, klx/f] uPsf] If]q cflbdf 3fF; ljsf; sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

^= u'0f:t/Lo 3fF;sf] jLp pTkfbg tyf ljlqm ljt/0fdf lghL If]qnfO{ ;+nUg u/fO{ cfk"lt{ a9fpg] .

&= lghL If]qaf6 kz'k+5L xf6jhf/x? pko'Qm :yfgdf :yfkgf u/L ;~rfng u/fpg k|fljlws tyf k"jf{wf/ ljsf;df cfjZos ;xof]u pknJw u/fpg] .

*= nf]kf]Gd"v 3/kfn'jf kz'k+5Lsf] gZnsf] ;+/If0f ug]{ .

(= lghL If]qsf] ;xeflutfdf kf]N6«L ljsf; jf]8{ h:tf cfjZos ;+:yfx? :yfkgf u/fO{ Joj;foLs ?kdf :yfkgf ePsf kz'hGo pBf]ux?sf] k|j4{g ug]{ .

!)= kz'hGo kbfy{sf] pTkfbgsf] nfut 36fO{ cGt/fli6«o jhf/sf] nflu pko'Qm u'0f:t/sf] kbfy{ pTkfbg u/fpg] .

!!= 5fnf ;+sng tyf k|zf]wgsf] nflu cfjZos k|fljlws tyf k"jf{wf/ ljsf; ug]{ .

!@= Joj;foLs kz' ljsf; ul/g] If]qdf jftfj/0f ;+/If0f, j}slNks phf{ tyf df^f]sf] pj{/fzlQmdf ;Gt'ng sfod ug{ uf]j/ Uof+; pTkfbg h:tf ljz]if sfo{qmd lghL If]qsf] ;xeflutfdf k|j4{g ug]{ .

!#= kz'k+5L Joj;fodf hf]lvd 36fO{ s[ifsnfO{ /fxt lbg jLdf sfo{qmd k|j4{g ug]{ .

!$= shf{ ;j{;'ne u/fpg ljlQo ;+:yfx?;+u ;dGjo u/L sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

-u_ kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/ ;]jf

!= s[ifsdf gofF k|ljlw x:tfGt/0f ug{ tflndsf] Joj:yf ug]{ .

@= ;d"x dfkm{t cfof]hgfsf] ?kdf sfo{qmd ;~rfng u/L kz'hGo kbfy{sf] pTkfbgdf j[l4 Nofpg] .

#= k|To]s lhNnfdf ;fgf ;fgf cfof]hgfx? Ps cfk;df cfj4 u/L Pp6f e"kof{j/0fLo If]q (Ecological region) leq k|lt:kwf{Tds ?kdf ljz]if kz'hGo j:t'sf] Joj;foLs :t/df pTkfbg u/fpg] .

-3_ kz'k+IfL ahf/ k|a4{g ;]jf

kz'k+IfL ahf/ ljsf; tyf k|j4{g ;DaGwL ;Dk"0f{ sfo{ ug]{ .

Page 11: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

4

ljefu cGtu{tsf ljutsf lgb]{zgfnox?, zfvfx? / sfof{nox?sf] k|d'v sfo{ tyf clwsf/

lgb]{zgfnox?sf] clwsf/

• k|ToIf dftxtdf /x]sf lgsfox?sf] k|zf;lgs lgoGq0f ug]{ / sfo{qmd ;+zf]wg jf ljlgof]lht jh]6sf] zLif{sut /sdfGt/sf jf/]df dftxtsf lgsfoaf6 cg'/f]w eO{ cfP kl5 l;kmfl/; ;fy ljefudf k]z ug]{ .

• k|ToIf dftxtsf lgsfosf clws[t tyf sd{rf/Lx?sf] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fddf k|rlnt sfg"g cg';f/ ;'kl/j]If0f / k'g/fjnf]sg ug]{ .

• k|ToIf dftxtsf s'g} clws[t jf sd{rf/LnfO{ k|f]T;flxt jf bl08t ug'{ kg]{ ePdf ljefu ;dIf l;kmfl/; ug]{ .

• tflnd, cWoog cflbdf ;xefuL u/fpg dgf]gogsf nflu ljefu ;dIf l;kmfl/z k|:t't ug]{ .

• lgb]{zgfnon] cfkmgf] jf k|ToIf dftxtsf lgsfosf sfo{sdsf] sfof{Gjogsf] l;nl;nfdf cfof]hgf ug]{ j}7s, uf]i7L jf ;]ldgf/df If]lqo lgb]{zgfno jf lhNnf :t/Lo sfof{nosf s'g} clws[t jf sd{rf/LnfO{ ;xefuL u/fpg' k/]df ;DjlGwt If]qLo lgb]{zgfnodf hfgsf/L lbO{ ;DjlGwt sfof{no k|d'v dfkm{t\ cfdGq0fug{ ;Sg] . lgb]{zgfnosf] ljifo If]qdf sfd ug]{ lhNnf :t/sf sfof{nodf sfo{/t s'g} clws[t jf sd{rf/LnfO{ k|f]T;flxt ug'{ k/]df ljefu ;dIf l;kmfl/z ug{ ;Sg] / ;f]sf] jf]wfy{ ;DjlGwt If]qLo lgb]{zgfnonfO{ lbg]{ .

• If]qLo lgb]{zgfnox?n] sfo{qmd lgb]{zgfno dftxtsf lgsfonfO{ lgb]{zg lbg ;Sg]M

If]qLo lgb]{zgfnosf] cfkmg} sfo{qmd jf lhNnf :t/Lo sfof{nosf] sfo{qmd jf s'g} ljz]if sfo{qmd sfof{Gjogsf] l;nl;nfdf sfo{qmd lgb]{zgfnosf] dftxtdf /x]sf lgsfosf s'g} clws[t jf sd{rf/Lsf] ;+nUgtf jf ;xeflutf cfjZos ePdf If]qLo lgb]{zgfon] tL lgsfox?nfO{ cfjZos lgb]{zg lbg]5 / ;f]sf] jf]wfy{ sfo{qmd lgb]{zgfnonfO{ lbg]5 . ;fy} o; k|sf/sf] ;+nUgtf jf ;xeflutfsf] l;nl;nfdf If]qLo lgb]{zgfnon] ;'kl/j]If0f ug{ ;Sg] 5 . x/]s lgb]{zgfnosf] clwsf/ 5'§f5'§} ?kdf tn k|:t't ul/Psf] 5 .

@=! kz' pTkfbg lgb]{zgfno, xl/x/ejg

cfkm\gf] ljifo If]qdf k|fljlws cflwsfl/s lgsfo (Technical Authority) sf] ?kdf sfd ug]{ / tT;DjGwL ;Dk"0f{ lhDd]jf/L axg ug]{ u/L lgb]{zgfnosf] cGo sfo{ ljj/0f b]xfo jdf]lhd /x]sf] 5 .

• ;DjGw :yflkt ePsf] cGt{/fli6«o:t/sf ljlzi6 lgsfox?sf] :jb]zdf ;Dks{ ljGb' (Focal Point) sf] ?kdf sfo{ ug]{ .

• ;dfg ljifosf :jb]zL u}/ ;/sf/L ;+:yfx?;+u ;DjGw sfod u/L ;xeflutfTds ?kdf sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

• /fli6«o gLlt, /0fgLlt, of]hgf tyf aflif{s sfo{qmd th'{df ug]{ sfo{df cu|;/tf b]vfpFb} ;f] k|of]hgsf] nflu ljefu / dGqfnosf] lgb]{zgdf /xL sfo{ ug]{ .

• j}b]lzs ;xfotf k|flKtsf] nflu cfof]hgf k|:tfj tof/ kf/L ljefu ;dIf k|:t't ug]{ .

Page 12: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

5

• lgb]{zgfnosf] k|ToIf dftxtsf lgsfox?sf] jflif{s sfo{qmdx?nfO{ ;dGjo u/L ;~rfngsf] Aoj:yf ldnfpg] .

• kz', kz'hGo kbfy{ / kz' pTkfbg ;fdu|Lsf] u'0f:t/ lgwf{/0f, lgoGq0f, k|j4{g cfZjf;g / Joj:yfkg ug]{ .

• cg'j+lzsL >f]tsf] klxrfg u/L ;+/If0f tyf ;Dj4{g ug]{ .

• lgb]{zgfnon] cfkm} ;~rfng ug]{ sfo{qmd / k|ToIf dftxtdf /x]sf lgsfoaf6 sfof{Gjog x'g] sfo{qmdx?sf] lgoldt ;'kl/j]If0f, cg'udg, d"NofÍg / ;ldIffsf] Aoj:yf ug]{ / tfn's lgsfodf k|ltj]bg k]z ug]{ Aoj:yf ldnfpg] .

• cg';Gwfg ;DjlGw lgsfo;+u ;dGjo /fvL ;xsfo{ ug]{ .

• ;kmn k|ljlwsf] cg'z/0f jf k|;f/sf] cfjZos Aoj:yf ldnfpg] .

• /fli6«o Pj+ cGt{/fli6«o uf]i7L, j}7s cflbsf] cfof]hgf ug]{ / ;xefuL x'g] .

• cfjZos ;"rgf, hfgsf/L, tYofÍ cflbsf] /fli6«o :t/df cBfjlws clen]v /fVg] .

• sfo{/t ljifo ljz]if1x?sf] /fli6«o :t/df /f]i6f/ tof/ kfg]{ .

• cGtu{t lgsfo ;dGjosf nflu cfjZos Aoj:yf ug]{ .

o; lgb]{zgfno cGtu{t /x]sf sfo{ut zfvfx? / ltgsf sfo{ tyf clwsf/ lgDg k|sf/sf 5g\ .

s_ nfO{e:6s >f]t tyf u'0f Joj:yfkg zfvf

• kz' >f]t ;+/If0f, ;+jw{g ug]{ .

• kz' >f]t If]q klxrfg u/L tf]Sg] .

• kz' >f]t ;+/If0f, ;Dj4{g / ljsf;sf] nflu cfjZos gLltlgod th'{df ug{ ;xof]u ug]{

• kz', kz'hGo kbfy{ tyf kz' pTkfbg ;fdfu|Lx?sf] u'0f:t/ th'{df, c+lusf/ / k'gkl/If0f u/L sfof{Gjog ug]{ u/fpg] .

• kz', kz'hGo kbfy{ tyf kz' pTkfbg ;fdfu|Lx?sf pTkfbg, e08f/0f / 9'jfgL ;DjlGw Aojxfl/s ;+lxtf th'{df, c+lusf/ / k'gl/If0f u/L sfof{Gjog ug]{ u/fpg] .

• kz', kz'hGo kbfy{ tyf kz' pTkfbg ;fdfu|Lx?sf] u'0f:t/ / Jojxfl/s ;+lxtf sfof{Gjogsf] nfuL cfaZos kg]{ lgl/If0f tyf ;'kl/j]If0f cfof]hgf th'{df u/L sfof{Gjog ug]{ u/fpg] .

• kz', kz'hGo kbfy{ tyf kz' pTkfbg ;fdfu|Lx?sf] u'0f:t/ / Jojxfl/s ;+lxtfsf] pkb]otf / dxTjjf]w u/fpg ljleGg k|j4{gfTds sfo{ ug]{ .

• kz', kz'hGo kbfy{ tyf kz' pTkfbg ;fdfu|Lx?sf] lgwf{l/t u'0f:t/ / Aojxfl/s ;+lxtf cg'?k eP gePsf] lglZrt ug{ u'0f cfZjf;g / u'0f k|dfl0fs/0f ;DjlGw sfo{ ug]{ .

• kz' kfng tyf kz'hGo pBf]ux?df u'0f Joj:yfkg k|0ffnL sfof{Gjog ug{ ;3fpg ljleGg Quality tyf Operating Manuals tof/ u/L ljt/0f ug]{ .

• kz', kz'hGo kbfy{ tyf kz' pTkfbg ;fdfu|Lx?;+u ;DjlGwt /fli6«o / cGt{/fli6«o u'0f:t/ / Aojxfl/s ;+lxtfx? 8s'd]G6 u/L cfjZosTffg';f/ sfof{Gjog ug]{ .

• u'0f Joj:yfkg k|0ffnLsf] cjwf/0ff, sfof{Gjog tyf k|0ffnL k|dfl0fs/0f ;DjlGw ;"rgfd"ns ;fdfu|L tof/ u/L ljt/0f ug]{ .

Page 13: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

6

v_ kz'k+IfL pTkfbg k|j4{g zfvf

• kz' k+IfL pTkfbg ;DjlGw /fli6«o gLlt, /0fgLlt, of]hgf tyf jflif{s sfo{qmd th'{df ug]{

• cfjZos ;"rgf, hfgsf/L, tYofÍ cflbsf] clen]v cBfjlws ug]{ .

• cg';Gwfg ;DjlGw lgsfo;+u ;xsfo{ ubf{ ;kmn k|ljlwsf] k|rf/ k|;f/sf] nfuL cfjZos Aoj:yf ldnfpg] .

• cg'j+lzsL >f]t klxrfg, ;+/If0f / ;Dj4{g ug]{ .

• k|hgg\ of]Uo kz' k+IfLsf] >f]t ljsf;, lj:tf/ tyf Joj:yfkg ug]{ .

• of]hgf th'{df, uf]i7L, ;]ldgf/ ;~rfngdf ;xof]u k'¥ofpg]÷;xefuL x'g] .

u_ of]hgf tYofÍ tyf ;dGjo zfvf

• lgb]{zgfno, cGt{utsf kmfd{ tyf sfof{noxs?sf] jflif{s sfo{qmd tyf jh]^ th'{dfsf] nfuL ;dGjo ug]{ .

• k|:tfljt sfo{qmdx? :jLs[tLsf] nfuL dflyNnf] lgsfodf k]z ug]{ .

• ;+rflnt sfo{qmdx?sf] cg'udg tyf d'Nof°g ug]{ .

• cg'udg tyf d'Nof°gsf] cfwf/df ;+rflnt sfo{qmdx?sf] k'/fjnf]sg ug]{.

• kz', kz'hGo kbfy{ tyf kz' pTkfbg ;fdfu|Lx?sf] tYofÍ ;+sng / cBfjlws ug]{.

o; lgb]{zgfno cGtu{tsf s]Gb|, sfof{no tyf kmfd{x?sf] sfo{ tyf clwsf/ lgDg k|sf/sf 5g\ .

@=!=! /fli6«o kz' k|hgg\ s]Gb|, kf]v/f

xfn kz' k|hgg tyf s[lqd uef{wfg zfvfn] clw/fHoe/ ;+rflnt s[lqd uef{wfg sfo{qmdsf] nflu cfjZos t/n gfO6«f]hg, l;d]g tyf sG6]g/, /]lk|m, cflb pks/0fx? pknJw u/fpg] / tT;DaGwL lqmofsnfkx?sf] cg'udg / d"Nof+sg ug]{ sfo{df a9L s]lGb|t x'+b} cfPsf] . s[lqd uef{wfg sfo{qmdnfO{ a9L k|efjsf/L / Jofkstf Nofpgsf] lgDtL s[lqd uef{wfg OsfO{ kf]v/fdf ;fg]{ gLltut lg0f{o ePsf]n] df}h'bf zfvfnfO{ xfn clw/fHosf $! lhNnfdf ;+rflnt s[lqd uef{wfg sfo{qmdsf]nflu cfjZos kg]{ u'0f:t/Lo l;d]g b]zleq pTkfbg ug{ cfjZos k"jf{wf/ ;lxtsf] ;+/rgf kf]v/fdf :yflkt e};s]sf]n] xfnsf] l;d]g a}+s, e}/xjfnfO{ ;dfof]hg u/L ;3g ?kdf s[lqd uef{wfg ;~rfngsf]nfuL cfjZos kg]{ l;d]g, t/n gfO6«f]hg, Pj+ cGo pks/0fx? ;dodf g} pknJw u/fO{ lhNnf lhNnfdf ;+rflnt s[=u= sfo{x?sf] cg"udg ;d]t ug{'sf] ;fy} s[ifsnfO{ cfjZos kg]{ pGgt ufO{ e}+;L :jb]z leq} pTkfbg ug{ pko'Qm k|hgg\ gLlt th"{df ug{ of] sfof{nosf] gofF gfdfs/0f k|:tfjgf ePsf] .

Joj:yfkg÷ljt/0f zfvf

• ;3g ?kdf s[lqd uef{wfg ;~rfngsf] nflu cfjZos kg]{ l;d]g, t/n gfO{6«f]hg Pj+ cGo pks/0fx? ;dodf g} pknJw u/fO{ lhNnf lhNnfdf ;+rflnt s[=u= sfo{x?sf] cg'udg ;d]t ug]{ .

• la|8/ s[ifs ;d'x kl/rfng, k|fs[lts tyf s[lqd uef{wfgsf] cg'udg u/L clen]v /fVg] .

• kz'x?sf] k|hgg\ d"Nosf] cfwf/df pRr k|hgg\ of]Uo hgfj/x?sf] 5gf}6 u/L ;DaGwLt kmfd{nfO{ Go"lSno; x8{ k'g{:yfkgdf ;xof]u ug]{ .

• e|'0f k|Tof/f]k0f sfo{qmd Joj:yfkg ug]{ u/fpg] .

Page 14: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

7

• b'w labf 36fpg tyf s[=u= ;]jf ;~rfng x'g] ;+efAo ks]6 If]qx?df Pssflns s[=u= ;]jf ;~rfng ug{ k|fljlws ;xof]u pknAw ug]{ u/fpg] .

• s[=u= tflnd ;~rfng :ynsf] ?kdf s[ifs :t/Lo Pj+ dWod:t/Lo k|fljlws tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

• gfs{ cGtu{tsf] kz' k|hgg dxfzfvf;+u sfo{ut ;dGjo /fVg] .

• k|hgg\ las[tL sd ug{ sfo{qmd ;~rfng ug]{ u/fpg] .

jLo÷t/n gfO6«f]hg zfvf

• l;d]g tyf gfO6«f]hg pTkfbg, ug]{ .

• ;fF9]÷/f+uf] kfng Joj:yfkg ug]{ .

• l;d]g tyf gfO6«f]hg sf] /]s8{ cWofjlws /fVg] .

o; /f=kz' k|hgg s]Gb|, kf]v/f cGtu{t lgDg s[lqd uef{wfg sfof{nox? /x]sf 5g\ .

– kz' k|hgg\ sfof{no, g]kfnu+h

– kz' k|hgg\ sfof{no, nfxfg

xfnsf] l;d]g a}+ssf] sfo{ ;DalGwt If]qsf lhNnfx?df s[lqd uef{wfgsf] nflu cfjZos l;d]g, t/n gfO{6«f]hg ljt/0f ug{df dfq ;Lldt ePsf]n] o;sf] sfdsf] bfo/fnfO{ km/flsnf] kf/L xfn u/L cfPsf] sfo{sf] cltl/Qm lgDg cg';f/sf] sfo{ ug]{ .

• l;d]g tyf gfO6«f]hg ;do ;dodf pknJw u/fpg] / /]s8{ cWofjlws /fVg].

• l;d]g pTkfbg, la|8/ s[ifs ;d'x kl/rfng, k|fs[lts tyf s[lqd uef{wfgsf] cg'udg u/L clen]v /fVg] .

• k|hgg\ las[tL sd ug{ sfo{qmd ;~rfng ug]{ u/fpg] .

pRr k|hgg\ Ifdtf tyf d"No ePsf kz'x?sf] klxrfg, /]sl8{Ë tyf To;af6 hGd]sf] ;+tfgx?nfO{ kz' k|hgg\df k|of]u ug{ Joj:yfkg ;DaGwL k|fljlws ;]jf pknJw u/fpg] cflb ;d]t sfo{ ug{ of] gfdfs/0f kl/jt{g u/LPsf] xf] .

@=!=@ k|hgg\ tyf aLp a[l4 kmfd{x?

kz' ;]jf sfo{qmdsf] nflu cfjZos pGgt gZnsf kz'k+5L, 3fF;sf] jLp j]gf{ pTkfbgsf] nflu lj|8/ s[ifs ;d'x÷;xsf/LnfO{ cfjZos kg]{ u'0f:t/Lo Pj+ k|dfl0ft d"n jLp tyf pTs[i^ kz'k+5L -Nucleus Herd_ pTkfbg tyf Joj:yfkg u/L k|hgg\sf] nflu df+u cg';f/ pknAw u/fpg] . kmfd{df pTkflbt kz'k+IfL tyf 3fF;sf] jLp j]gf{sf] pTkfbsTj Pj+ nfe ;DjlGw nfut cf+sng u/L ljefuLo gLlt lgdf{0fdf ;xof]u k'¥ofpg] . s[ifs:t/df pGgt kz'k+IfLsf] >f]t s]Gb| :yfkgf tyf ljsf;df lhNnf kz' ;]jf sfof{nox?;+u ;xsfo{ u/L cfjZos k|fljlws ;Nnfx tyf ;]jf pknJw u/fpg] . kmfd{ / ltgsf sfo{x? lgDg cg';f/sf] 5 .

@=!=@= -s_ kz' ljsf; kmfd{, kf]v/f

• e}+;Lsf] Go"lSno; x8{ Joj:yfkg ug]{ .

• Go' x]Dk;fo/ tyf An}s ci6«f]nf]k s'v'/fsf] Go"lSno; x8{ Joj:yfkg ug]{ .

Page 15: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

8

• a+u'/sf] n}+8/];, of]s{;fo/ / 8\o"/s hftx?sf] Go"lSno; x8{ Joj:yfkg ug]{ .

• sfu] e]F8fx?sf] Go"lSno; x8{ Joj:yfkg ug]{ .

• 3fF;]afnLsf] d"n aLp pTkfbg Joj:yfkg ug]{ .

• h}ljs ljljwtf ;+/If0f sfo{qmd Joj:yfkg ug]{ .

• Go"lSno; x8{x?sf] gLlh :t/df afXo >f]t Joj:yfkg ug]{ .

• laifout tflnd ;~rfng :ynsf] ?kdf s[ifs:t/Lo Pj+ dWod :t/Lo k|fljlws tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

@=!=@= -v_ kz' ljsf; kmfd{, lh/L

• h;L{ ufO{sf] Go"lSno; x8{ Joj:yfkg ug]{ .

• a+u'/sf] n}+8/];, of]s{;fo/ hftx?sf] Go"lSno; x8{ Joj:yfkg ug]{ .

• 3fF;]afnLsf] d"n aLp pTkfbg Joj:yfkg ug]{ .

• h}ljs ljljwtf ;+/If0f sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

• Go"lSno; x8{x?sf] gLlh :t/df afXo >f]t Joj:yfkg ug]{ .

• laifout tflnd ;~rfng :ynsf] ?kdf s[ifs :t/Lo Pj+ dWod :t/Lo k|fljlws tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

@=!=@= -u_ afv|f ljsf; kmfd{, lrTnfË

• 8]/L afv|fsf] Go"lSno; x8{ Joj:yfkg ug]{ .

• hd{g c+uf]/fsf] Go"lSno; x8{ Joj:yfkg ug]{ .

• Go"lSno; x8{x?sf] gLlh :t/df afXo >f]t Joj:yfkg ug]{ .

• h}ljs ljljwtf ;+/If0f sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

• 3fF;]afnLsf] d"n aLp pTkfbg Joj:yfkg ug]{ .

• laifout tflnd ;~rfng :ynsf] ?kdf s[ifs :t/Lo Pj+ dWod:t/Lo k|fljlws tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

@=!=@= -3_ afv|f ljsf; kmfd{, s}nfnL

• v/L afv|fsf] Go"lSno; x8{ Joj:yfkg ug]{ .

• v/L afv|fs]f Go"lSno; x8{x?sf] gLlh:t/df afXo >f]t Joj:yfkg ug]{ .

• h}ljs ljljwtf ;+/If0f sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

• 3fF;]afnLsf] d"n aLp pTkfbg Joj:yfkg ug]{ .

• laifout tflnd ;~rfng :ynsf] ?kdf s[ifs:t/Lo Pj+ dWod:t/Lo k|fljlws tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

@=!=@= -ª_ e]8f ljsf; kmfd{, g'jfsf]6 -kfg;ovf]nf_

• a?jfn e]F8fsf] Go"lSno; x8{ Joj:yfkg ug]{ .

• Go"lSno; x8{x?sf] gLlh:t/df afXo >f]t Joj:yfkg ug]{ .

• h}ljs ljljwtf ;+/If0f sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

Page 16: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

9

• n]sfnL 3fF;]afnLsf] d"n aLp pTkfbg Joj:yfkg ug]{ .

• laifout tflnd ;~rfng :ynsf] ?kdf s[ifs:t/Lo Pj+ dWod:t/Lo k|fljlws tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

@=!=@= -r_ ofs ljsf; kmfd{, :ofËjf]r]

• ofs, gfs rf}/Lsf nfuL] Go"lSno; x8{ Joj:yfkg ug]{ .

• n]sfnL 3fF;]afnLsf] d"n aLp pTkfbg Joj:yfkg ug]{ .

• ko{6g Aoj;fosf] nflu ofs / emf]Ksf pTkfbg ug]{ .

• h}ljs ljljwtf ;+/If0f sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

• Go"lSno; x8{x?sf] gLlh :t/df afXo >f]t Joj:yfkg ug]{ .

• laifout tflnd ;~rfng :ynsf] ?kdf s[ifs:t/Lo Pj+ dWod :t/Lo k|fljlws tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

@=!=@= -5_ s'v'/f ljsf; kmfd{, vh'/f, af+s]

Go' x]Dk;fo/ tyf ANofs ci6«f]nf]k s'v'/fsf] Go"lSno; x8{ Joj:yfkg ug]{ .

@=!=# nfOei6s u'0f Joj:yfkg k|of]uzfnf, xl/x/ejg

• kz' cfxf/fnfO{ cfjZos kg]{ sRrf kbfy{x? -kz'hGo ;fdfu|L_ tyf kz'hGo kbfy{x?sf]] dfkb08 tof/ u/L u'0f:t/ lgwf{/0f ug]{ .

• kz'hGo kbfy{, e'O{+ tyf 8fn] 3fF;x?sf] kf]ifs tTjx?sf] u'0f:t/ ljZn]if0f ug]{ .

• bfgf tyf sRrf kbfy{sf] u'0f:t/ k|j4{g ug]{ .

• bfgf P]g lqmofzLn ug{ k|of]uzfnfsf] k"jf{wf/ ljsf; ug]{ .

• laifout tflnd ;~rfng :ynsf] ?kdf s[ifs:t/Lo Pj+ dWod:t/Lo k|fljlwsx?sf] nflu kz'hGo kbfy{ ljljlws/0f tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

@=!=$ s]Gb|Lo e]8f afv|f k|a4{g sfof{no, xl/x/ejg

• ef}uf]lns If]qsf] cfjZostfg';f/ e]F8f / jfv|f ljsf;sf] gLlt th"{df ug]{ .

• s[ifsx?sf] cfjZostfg';f/ gLlh:t/sf] Joj;flos e]F8f / jfv|f kmfd{x?nfO{ >f]t Joj:yfkg ug{ 7fpF ;'xfpFbf] of]hgf jgfO{ kmfd{ ;~rfng ug{ nufpg] / k|fljlws ;xof]u k'¥ofpg].

• e]F8f jfv|f ;DjGwL ;Dk"0f{ sfo{qmdsf] k|fljlws gd{;\ tof/ u/L cg'df]bg u/fpg], ;fd"lxs 5gf}6 k|hgg\ k|0ffnL nfu" u/L gLlh tyf ;/sf/L kmfd{x?df pRr k|hgg\ d"nsf :yfgLo e]F8f afv|faf6 pTkfbsTj a9fpg] p2]Zon] laz]if sfo{qmd th"{df u/L nfu" ug]{ .

• kmfd{x?df Go"lSno; x8{sf] k|hgg\ Joj:yfkg jf/] cfjZos k|fljlws ;xof]usf] nflu ;dGjo ug]{ .

• e]F8f jfv|f ;DjGwL cfjZos /fli6«o dfkb08, u'0f:t/ / ;f] ;DjGwL ;"rgf k|jfx ug]{ sfo{df kz' pTkfbg lgb]{zgfnonfO{ ;xof]u ug]{ .

• kz' ;]jf k|;f/ sfo{qmd dfkm{t\ ;~rfng ePsf] ks]6 Kofs]h cGt/ut ;d'xut e]F8f jfv|f sfo{qmdx?sf] /]s8{ cWofjlws ug]{ tyf cg'udg tyf d"Nof+sgsf] cfwf/df gLlt tyf lgb]{lzsf kl/dfh{g ug]{ .

Page 17: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

10

• g]kfn s[lif cg';Gwfg kl/ifb\;+u ;dGjo u/L e]F8f jfv|fsf] hft, hftLo z'4tf tyf 5gf}6 ;DjGwL k|dfl0ft k|ljlw x:tfGt/0f ug]{ / ;d;fdlos ;d:of jf/] Collaborative cg';Gwfg ug]{ .

• /fli6«o:t/sf] ;+3 ;+:yfx?;Fu ;Dks{ Pj+ ;dGjo u/L k|ljlw x:tfGt/0f ug]{ .

• e]F8f jfv|f kmfd{x? nufot ks]6 Kofs]h sfo{qmdx?sf] ;'kl/j]If0fdf ;xof]u / ;dGjo ug]{ .

• v;L af]sf pTkfbg sfo{nfO{ Jofj;flos ug]{ sfo{qmd ;~rfng u/L cfoft k|lt:yfkg ug]{ .

• laifout tflnd ;~rfngdf laifo ljz]if1sf] ?kdf s[ifs:t/Lo Pj+ dWod:t/Lo k|fljlws tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

• kf]v/f sf7df08f} h:tf zx/L If]q / ko{6g :ynsf lgs6td If]qdf afv|fsf] b'waf6 lrh agfpg] sfo{qmdnfO{ k|fyldstf lbO{ nfu" ug]{] .

• 5gf}6 ul/Psf :yfgLo / pGgt e]F8f afv|fsf] >f]tx? ;+eflat If]qx?df :yfkgf u/fpg la|8/ s[ifsx?nfO{ tflnd / cGo ;]jf k|bfg ug]{ .

• ahf/b]lv 6f9fsf] If]qdf k/Dk/fut kz'kfng k]zfdf ;'wf/ Nofpg xfn s[ifsx?n] ef]uL/x]sf] ;d:of ;dfwfg ug{ gfs{;+u ;+o'tm cg';Gwfg ug]{ .

• clt b'u{d If]qdf kflnPsf :yfgLo e]F8f afv|fx?sf] pTkfbg Ifdtfdf a[l4 Nofpg k|hgg\, kz' :jf:Yo, cfxf/, r/g tyf Joj:yfkgdf Plss[t ;'wf/ sfo{qmdx? ;~rfng ug{ :yfgLo lgsfonfO{ ;xof]u ug]{ .

• clt u/Lj lk5l8Psf au{ tyf dlxnfx?sf] kfl/jfl/s cfo a[l4 u/fpg :yfgLo e]F8f / afv|f kfng sfo{qmd ;~rfng ug{ ;xof]u ug]{ .

@=!=% s]Gb|Lo a+u'/ s'v'/f k|j4{g sfof{no, xl/x/ejg

• j+u'/ ljsf; sfo{qmd ;DjGwL /fli6«o gLlt tyf sfo{qmd th"{df ug]{ .

• a+u'/sf] a9\bf] df;'sf] dfusf] cfk'lt{ ug{ Joj;flos :t/df cfoft k|lt:yfkg tyf lgof{t k|j4{g ug]{ sfo{qmd th"{df u/L ;~rfng ug]{ .

• k|ljlw ljsf; tyf x:tfGt/0f ug{sf nflu Collaborative Research gfs{ -g]kfn s[lif cg';Gwfg kl/ifb_;Fu ug]{ .

• clw/fHosf ljleGg If]qdf kflnPsf :yfgLo j+u'/x?sf] pTkfbg Ifdtfdf a[l4 Nofpg, k|hgg, :jf:Yo, cfxf/f tyf Joj:yfkgdf ;'wf/ Nofpg] vfnsf sfo{qmdx? ;~rfng ug]{ .

• clt u/Lj lk5l8Psf hg hftL tyf dlxnfx?sf] cfly{s:t/df a[l4 Nofpg ;DefJotf tyf ?lrsf] cfwf/df j+u'/ kfng sfo{qmdx? ;~rfng ug]{ .

• a+u'/ ljsf;sf] nfuL ljifo ljz]if1sf] ;]jf pknJw u/fpg] .

• j+u'/ ljsf; ;+u ;DjGwLt gLlh If]qsf Joj;foLx?nfO{ k|f]T;fxg ug]{ vfnsf sfo{qmdx? tof/ u/L ;~rfng ug]{ .

• lkmN8 :t/df j+u'/ sfo{qmd sfo{Gjogsf] nflu cfjZos k|fljlws lgb]{lzsf kl/dfh{g u/L pknJw u/fpg] .

• j+u'/ ljsf;;+u ;DjGwL If]q kmfd{x?;Fu kmfd{ Knfg tof/ u/fO{ sfo{Gjog tyf ;'k/LeLhg ug]{ j+u'/ ljsf;sf] nflu cfjZos genetic Materials sf] >f]t ljsf; ug]{ .

• lhNnf :t/sf] j+u'/ ljsf; sfo{qmdsf] cg"udg tyf d"Nof+sg ug]{ / gLlt tyf gd{;df ;d;fdlos kl/dfh{g ug]{ .

Page 18: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

11

• clw/fHo e/L j+u'/sf] ks]6 Kofs]hx?sf] tYofÍ ;+sng, ljZn]if0f u/L /]s8{ cWofjlws /fVg] .

• laifout tflnd ;~rfngdf laifo ljz]if1sf] ?kdf s[ifs :t/Lo Pj+ dWod:t/Lo k|fljlws tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

• zx/L If]q / d"Vo ko{6g If]qx?df k|fyldstfsf] cfwf/df a+u'/sf] ljsf; sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

• a+u'/ kfngsf] nflu rflxg] pGgt kz'x?sf] >f]t ljsf; sfo{qmd ;~rfng u/fpg] .

• Jofa;flos ?kdf k]zfdf nfu]sf s[ifs pBdLsf] sfo{ Ifdtfdf ;'wf/ Nofpg uf]i7L, tflnd, s[ifs e|d0f cflbsf] Joj:yf ug{ ;xof]u ug]{ .

• clt u/Lj lk5l8Psf hftL tyf dlxnfx?sf] cfly{s:t/df a[l4 Nofpg ;DefJotf tyf ?lrsf] cfwf/df kfng sfo{x? ;~rfng ug{ k|flalws ;xof]u k'/fpg] . ;fy{} 5gf}6 u/LPsf pGgt gZnsf kz'k+IfLx?sf] pknJwL kz' ;]jf k|;f/sf] nfuL pknAw u/fpg] .

• laifout tflnd ;~rfngdf laifo ljz]if1sf] ?kdf s[ifs:t/Lo Pj+ dWod:t/Lo k|fljlws tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

• k+5Lx?sf] :jb]z leq} ljsf; ug{ k+5L k|hgg\ gLlt th"{df ug{df /fli6«o kf]N6«L ljsf; af]8{nfO{ ;xof]u ug]{.

• s'v'/fkfng tyf s'v'/fsf] df;' / km"naf6 tof/ u/Lg] vfB kbfy{df ljljlws/0f ;DaGwL gljgtd k|fljlwsf] hfgsf/L lgoldt ?kdf ;+sng u/L k|;f/ sfo{qmd dfkm{t Joj;flos s'v'/fkfns tyf pBldx?nfO{ pknJw u/fpg] .

• Joj;flos s'v'/fkfng k|j4{g ug{sf] nflu Joj;fo;+u ;DjGwLt ;/sf/L, cw{ ;/sf/L, u}/ ;/sf/L tyf gLlh If]qsf lgsfox?;+u ;dGjo /fvL sfo{qmd sfo{Gjog ug{] .

• b]zdf s'v'/f, rNnf, km"n, s'v'/fsf] df;'sf] dfu tyf cfk"tL{ ;DjGwL tYof+s ;+sng, ljZn]if0f u/L ;f] sf] cfwf/df Jofj;flos s'v'/fkfng ;DjGwL gLlt th"{df ug{ ;xof]u ug]{ .

• clw/fHosf k'jf{wf/ ljsf; eO{;s]sf b"u{d lhNnfx?df s'v'/fsf] df;' tyf km"n pTkfbg sfo{qmd dfkm{t :j/f]huf/ k|j4{g / cfod"ns k]zfsf] ?kdf sfo{fGjog ug]{ .

• ;/sf/L tyf gLlh Joj;flos kmfd{ tyf Xofr/L Joj:yfkg ;DjGwL gLlt, lgb]{lzsf th"{df ug'{sf] ;fy} gjLgtd k|fljlws ;]jf k"¥ofpg] .

• g]kfn s[lif cg";Gwfg kl/ifb ;+u ;dGjo /fvL Collaborative Research ug]{

• lhNnfaf6 ;+rflnt Jofj;flos ks]6 Kofs]h sfo{qmdsf] d"Nof+sg ub}{ ko{6sLo If]qsf] b"u{d ko{6s dfu{ j/k/ s'v'/fsf] df;' tyf km"n pTkfbg sfo{qmd ;~rfng ug{ ljz]if kxn ug]{ .

• zx/L If]qsf] j/k/ km""n tyf df;' pTkfbgsf] nflu s'v'/fkfng Joj;fo k|j4{g ug]{ .

• d'n'sdf s'v'/fsf] ;fy} Joj;flos ?kdf 6ls{, a§fO{, cli6«r kfng h:tf sfo{qmd gLlh If]qsf Jofj;flox?df k|ljlw ;DjGwL hfgsf/L pknJw u/fpg].

• :yfgLo gZnsf s'v'/fsf] pTkfbg tyf pkfbsTjdf a[l4 ug{] .

• laifout tflnd ;~rfngdf laifo ljz]if1sf] ?kdf s[ifs:t/Lo Pj+ dWod:t/Lo k|fljlws tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

• zx/L If]q / d"Vo ko{6g If]qx?df k|fyldstfsf] cfwf/df s'v'/f ljsf; ;DaGwL gLlt tyf sfo{ k4tL tof/ u/L sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

• s'v'/f kfngsf] nflu rflxg] pGgt kz'k+lIfx?sf] >f]t ljsf; sfo{qmd ;~rfng u/fpg] .

Page 19: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

12

• Joazflos ?kdf s'v'/f kfng k]zfdf nfu]sf s[ifs pBdLsf] sfo{ Ifdtfdf ;'wf/ Nofpg uf]i7L, tflnd, s[ifs e|d0f cflbsf] Joj:yf ug{ ;xof]u ug]{ .

• clt u/Lj lk5l8Psf hftL tyf dlxnfx?sf] cfly{s:t/df a[l4 Nofpg ;DefJotf tyf ?lrsf] cfwf/df s'v'/f kfng sfo{x? ;~rfng ug{ k|flalws ;xof]u k'/fpg] / ;fy{} 5gf}6 u/LPsf pGgt gZnsf k+IfLx?sf] pknJwL kz' Joj:yfsf] nflu ;'wf/ Nofpg] .

• ls;fgx?sf] Ifdtfdf a[l4 Nofpg a[xt uf]i7L tyf s[ifs e|d0f u/fpg cfaZos ;xof]u k'/fpg] .

• laifout tflnd ;~rfngdf laifo ljz]if1sf] ?kdf s[ifs:t/Lo Pj+ dWod:t/Lo k|fljlws tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

@=!=^ s]Gb|Lo ufO{ e}+;L k|a4{g sfof{no, xl/x/ejg

• b'w tyf df;'sf] pTkfbg nfut 36fpg] tyf pTkfbg / pTkfbsTj a9fpg]] sfo{qmd ;~rfng ug]{ u/fpg] .

• pGgt gZnsf ufO{ e}+;L :jb]zdf g} pTkfbg ug{ / s|dzM cfoft k|lt:yfkg ug{ ;/sf/L tyf gLlh If]qdf >f]ts]Gb| :yfkgfsf] sfo{qmd ;~rfng ug]{ / ;f]sf] tYof+s ;+sng u/L cBfjlws ub}{ n}hfg] .

• ufO{ e}+;Lsf] pGgt gZn ljsf; ug{ gfs{ tyf cGo ;+:yf;Fu Collaborative Research ug]{ / k|ljlw x:tfGt/0f ug]{ sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

• clw/fHodf 5l/P/ /x]sf gLlh:t/sf ufO{ e}+;L kfng Joj;foLx?nfO{ ;+u7Lg u/fp+b} nfg ufO{ e}+;L kfng sfo{gLlt tyf sfo{qmd th"{df u/L nfu" ug]{ .

• :yfgLo ofs, gfs, rf}+/L, e}+;L tyf ufO{ kfng k]zfdf ;+nUg s[ifsx?sf] ;:yfut ljsf; ug{ sfo{qmd ;~rfng ug{] .

• laifout tflnd ;~rfngdf laifo ljz]if1sf] ?kdf s[ifs :t/Lo Pj+ dWod :t/Lo k|fljlws tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

• zx/L If]q / d"Vo d"Vo /fhdfu{sf] cf;kf;df ufO{ e}+;L kfng ;d'x dfkm{t\ b"Uw pTkfbg sfo{qmd ;3g ?kdf ;~rfng u/fpg] / ;f] sfo{qmdsf] cg'udg ug]{ .

• b'w pTkfbg nfut 36fpg / ;'Vvf df};ddf b'w pTkfbg a[l4 u/fpg] k|lalw ls;fgx?df k'¥ofpg] Joj:yf ug]{ u/fpg] / ;f] sfo{qmdsf] cg'udg ug]{ .

• ls;fgx?nfO{ ;kmf b'w pTkfbg ug{ k|;f/ sfo{qmd dfkm{t\ hfu?s u/fpg] .

• b'w pTkfbg /]sl8{Ë sfo{qmd ls;fg :t/df ;~rfng u/L pTkfbgzLn kz'x?sf] 5gf}6 ug]{ u/fpg] / ;f] sfo{qmdsf] cg'udg ug]{ .

• laBdfg b'wsf] ahf/ ;d:of ;dfwfg ug{ s[ifs:t/df v'jf, klg/ cflb pTkfbg tyf ahf/ Joj:yfkg ug{ ;xof]u ug]{ u/fpg] / ;f] sfo{qmdsf] cg'udg ug]{.

• /fhdfu{ tyf zx/L If]qb]lv 6f9f /x]sf] lhNnfx?df lhNnf ;b/d'sfdsf] cf;kf;nfO{ k|fyldstf lbO{ ufO{ e};L ljsf; ;DalGw laz]if sfo{qmd ;~rfng ug]{ u/fpg] .

• pQ/L e]usf lrh pTkfbg If]qx?df ofs tyf rf}/L ;+/If0f tyf ljsf; sfo{qmd ;~rfng ug{ k|flalws ;]jf k'/fpg] .

• k/Dk/fut ?kdf tof/ ug]{ u/]sf b"Uw kbfy{x?sf] u'0f:t/df a[l4 u/fpg] sfo{qmd ;~rfng ug{ ;xof]u k'/fpg] / ;f] sfo{qmdsf] cg'udg ug]{ .

Page 20: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

13

• pRr k|hgg\ d"nsf ef/taf6 cfofltt b'x'gf e}+;Lx? yfs]kl5 df;'sf] nflu las|L x'g] e}+;Lx?nfO{ k'g{:yfkg ug{ tTsfn sfo{qmd th"{df u/L nfu" ug]{ .

• laifout tflnd ;~rfngdf laifo ljz]if1sf] ?kdf s[ifs:t/Lo Pj+ dWod:t/Lo k|fljlws tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

@=!=& /fli6«o r/g tyf kz' cfxf/f s]Gb|, xl/x/ejg

• r/g tyf vs{ ljsf; ;DalGw /fli6«o gLlt th'{df ug]{ .

• /fli6«o 3fF;]jfnL -lxpFb], jif]{, ax'aif]{_ ;DaGwL gLlt th'{df ug]{ .

• s[lif pkkbfy{ k|of]u / kz' cfxf/f ;DalGw /fli6«o gLlt th'{df ug]{ .

• o; s]Gb| cGt{utsf kmfd{x?df d"n jLp pTkfbg / u'0f:t/ ;DaGwL sfo{df ;dGjo ug]]{ .

• /fli6«o:t/df x'g] r/g, 3fF;]jfnL tyf s[lifhGo pk−kbfy{sf] pkef]u, pkof]u tyf kz' cfxf/f

;DaGwL k|of]ufTds cg';Gwfgdf ;dGjo tyf ;xof]u ug]{ .

• /fli6«o tyf cGt{/fli6«o ;+3, ;+:yfx?;+u ;dGjo u/L r/g tyf kz' cfxf/fsf] ljsf; ;DaGwL

cfjZos sfo{x? ug]{ .

o; s]Gb|df b]xfo adf]lhdsf k|flalws zfvfx? / sd{rf/L tyf cfly{s k|zf;g zfvf /x]sf 5g\ .

3fF;]jfnL zfvf

• ax'jifL{o r/g 3fF;sf] jLp pTkfbg Joj:yfkg ug]{ .

• n]sfnL r/g vs{ Joj:yfkg ug]{ .

• jg r/g Joj:yfkg ug]{M jg ljefu;Fu ;dGjo u/L l;NeL kf:r/ tyf xfO{6]G;g nfO{gd'lg,

;fd'bflos jg / ;fd'lxs r/g If]qx?df pkef]Stf ;d'xx?nfO{ kl/rfng u/L r/g ljsf;sf

sfo{qmdx? ;~rfng ug]{ .

• clw/fHo el/sf ax'jifL{o r/g 3fF; pTkfbg tyf ;+/If0f, vs{ ;j]{If0f, vs{ ;'wf/, lgoGqLt

r/Lr/g, cflb sfo{ ug]{ .

• s]Gb|Lo tyf tyf lhNnf:t/df r/g ljsf; ;DaGwL sfo{ ug{ bIf hgzStLsf] pTkfbg / pkof]u

ug]{ .

• k|To]s uf=lj=;=x?df /x]sf ;fd'bflos uf}r/g If]qx?sf] klxrfg u/L ltgLx?sf] Joj:yfkg :yfgLo

pkef]Stfx?af6 u/fpg] .

jLp ljhg Joj:yfkg zfvf

• t/fO{, kxf8, dWokxf8 If]qx?df x'g] lxp+b] tyf aif]{ 3fF;]afnLx?sf] 3fF; ljsf; / jLp Joj:yfkg

ug]{ .

• pTkflbt 3fF;]afnL jLpsf] Go'gtd u'0f:t/ sfod ug]{, u'0f k|j4{g, u'0f lgodg / u'0f lgoGq0fsf

nflu cfjZos sfo{x? ug]{ .

• 3fF;]jfnL aLpa[l4 kmfd{x?nfO{ cfjZos kg]{ d'n aLpsf] Joj:yfkg ug]{ .

• 3fF;]afnL ljsf;sf nflu s[ifsx?sf] dfu cg';f/ cfjZos kg]{ k|dfl0ft aLpsf] >f]ts]Gb| ljsf;

Page 21: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

14

u/L aLp pTkfbg / ljlqm ljt/0fsf] sfo{nfO{ ;xh afgfpg] .

• g]kfn s[lif cg';Gwfg kl/ifb\af6 pGdf]rg u/L l;kmfl/; ul/Psf u'0f:t/Lo 3fF;]afnL jLp jLhgsf] pTkfbg tyf ;+/If0f ug]{ Joj:yf ldnfpg] .

• b'Uw pTkfbs ;xsf/L ;+3 ;+:yfsf ;b:ox?nfO{ kl/rfng u/L afx|} dlxgf xl/of] 3fF; pTkfbg u/fO{ 3fF;]afnL k|0ffnLdf cfwfl/t kz' kfng Aoa;fo ckgfpg k|f]T;flxt ug]{] .

• :yfgLo :t/df Aofkstf kfPsf] ufO{a:t'n] a9L ?rfpg] vfnsf] :yfgLo 3fF;x?sf] klxrfg, ;+/If0f tyf pTkfbg ug{ hf]8 lbg] .

• 3fF;]jfnL pTkfbg tyf aLp a[l4 sfo{df k|flalws ;xof]u ug]{ .

• s[lifhGo pkkbfy{x?sf] pkof]u ;DaGwL sfo{ ug]{ .

• bfgf, bfgfsf] u'0f:t/ tyf ljleGg lsl;dsf kz' cfxf/fx?sf] ljsf; tyf Joj:yfkg ug]{ .

• kz' cfxf/f tyf pkkbfy{ ljsf; ;DaGwL k|flalws ;xof]u k'¥ofpg] .

• s]Gb|sf] jflif{s sfo{ of]hgf jgfpg] sfo{df ;dGjo ug]{ .

• s]Gb|sf] k|ult ljj/0f sDkfon ug]{ tyf k|ult ljj/0f tof/ ug]{ .

• s]Gb|af6 ;+rflnt sfo{qmdx?sf] tYof+s /fVg] tyf cBfjlws ug]{ .

o; sfof{no cGtu{t /x]sf sfo{ut kmfd{ tyf k|of]uzfnf / ltgsf sfo{x? lgDg k|sf/sf 5g\ .

@=!=&-s_ r/g tyf 3fF;]jfnL jLpa[l4 kmfd{, hgsk'/

• h} 3fF;sf] d"n aLp pTkfbg ug]{ .

• cGo pi0f k|b]zLo 3fF;sf] d"n aLp pTkfbg ug]{ .

• 3fF;]afnLsf] k|dfl0ft aLp pTkfbg ug{ afXo >f]t s]Gb|x?sf] :yfkgf ug]{ .

• laifout tflnd ;~rfngdf laifo ljz]if1sf] ?kdf s[ifs:t/Lo Pj+ dWod:t/Lo k|fljlws tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

• kmfd{af6 pTkflbt pkkbfy{sf] ;b'kof]u ug{ k|hgg\ of]Uo hgfj/ kfng ug]{ .

• laifout tflnd ;~rfngdf laifo ljz]if1 tyf tflnd :ynsf] ?kdf s[ifs:t/Lo Pj+ dWod:t/Lo k|fljlws tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

@=!=&-v_ r/g tyf 3fF;]jfnL jLpa[l4 kmfd{, /+lhtk'/

• l6of];]G6L / :6fO{nf] 3fF;sf] d"n aLp pTkfbg ug]{ .

• cGo pi0f k|b]zLo 3fF;sf] d"n aLp pTkfbg ug]{ .

• 3fF;]afnLsf] k|dfl0ft aLp pTkfbg ug{ afXo >f]t s]Gb|x?sf] :yfkgf ug]{ .

• kmfd{af6 pTkflbt pkkbf{ysf] ;b'kof]u ug{ k|hgg\ of]Uo hgfj/ kfng ug]{ .

• laifout tflnd ;~rfngdf laifo ljz]if1 tyf tflnd :ynsf] ?kdf s[ifs:t/Lo Pj+ dWod:t/Lo k|fljlws tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

@=!=&-u_ r/g tyf 3fF;]jfnL jLpa[l4 kmfd{, uf}3f6

• a/l;d tyf :6fO{nf] 3fF;sf] d"n aLp pTkfbg ug]{ .

• cGo pi0f k|b]zLo 3fF;sf] d"n aLp pTkfbg ug]{ .

Page 22: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

15

• 3fF;]afnLsf] k|dfl0ft aLp pTkfbg ug{ afXo >f]t s]Gb|x?sf] :yfkgf ug]{ .

• kmfd{af6 pTkflbt pkkbf{ysf] ;b'kof]u ug{ k|hgg\ of]Uo hgfj/ kfng ug]{ .

• laifout tflnd ;~rfngdf laifo ljz]if1 tyf tflnd :ynsf] ?kdf s[ifs:t/Lo Pj+ dWod:t/Lo k|fljlws tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

@=!=&-3_ /fO{jf]ljod tyf jLp ljhg k|of]uzfnf, hgsk'/

• /fO{hf]laod pTkfbg tyf las|L ljt/0f ug]{ .

• 3fF;]afnL aLp lahgsf] kl/If0f / k|dfl0fs/0f ug]{ .

• /fO{hf]laodsf] laleGg 3fF;]afnLdf glthf k|b{zg / k|j4{g ug]{ .

• laifout tflnd ;~rfngdf laifo ljz]if1sf] ?kdf s[ifs:t/Lo Pj+ dWod:t/Lo k|fljlws tflnd ;~rfngdf ;xof]u ug]{ .

@=@ kz'k+IfL jhf/ k|j4{g lgb]{zgfno, xl/x/ejg

cfkm\gf] ljifo If]qdf k|fljlws cflwsf/Ls lgsfo -Technical authority_ sf] ?kdf sfd ug]{ / tT;DjlGw ;Dk"0f{ lhDd]jf/L jxg ug]{ u/L o; lgb]{zgfnosf] cGo sfo{ ljj/0f b]xfo jdf]lhd /x]sf] 5 .

• ;DjGwg :yflkt ePsf cGt/fli6«o :t/sf ljlzi6 lgsfox?sf] :jb]zdf ;Dks{ ljGb' -Focal Point_ sf] ?kdf sfo{ ug]{ .

• ;dfg ljifosf :jb]zL u}/ ;/sf/L ;+:yf;+u ;DjGw sfod u/L ;xeflutfTds ?kdf sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

• /fli6«o gLlt, /0fgLlt, of]hgf tyf jflif{s sfo{qmd th"{df ug]{ sfo{df cu|;/tf b]vfpF+b} ;f] k|of]hgsf nflu ljefu / d+qfnosf] lgb]{zgdf /xL sfo{ ug]{ .

• P]g lgodsf] d:of}bf tof/ kf/L k]z ug]{ .

• sfo{qmd th"{dfsf] l;nl;nfdf dfu{bz{g th"{df u/L sfo{qmd sfo{Gjog ug]{ lgsfox?nfO{ pknJw u/fpg] .

• :jLs[t gLlt, of]hgf jf sfo{qmd sfof{Gjogsf] nflu cfjZos kg]{ lgb]{lzsf tyf gd{;\ tof/ kf/L :jLs[t u/fO{ sfo{qmd sfo{Gjog ug]{ lgsfo ;dIf k7fpg] .

• j}b]lzs ;xfotf k|flKtsf nflu cfof]hgf k|:tfj tof/ kf/L ljefu ;dIf k|:t't ug{] .

• sfo{qmd lgb]{zgfno cfkm}n] sfof{Gjog ug]{ jflif{s sfo{qmdx?sf] th"{df u/L :jLs[lt k|fKt ePkl5 sfof{Gjogsf] lhDd]jf/L jxg ug]{ .

• lgb]{zgfnosf] k|ToIf dftxtsf lgsfox?sf] jflif{s sfo{qmdx?nfO{ ;dGjo u/L ;~rfngsf] Joj:yf ldnfpg] .

• lgb]{zgfnosf] ljifo If]q ;d]l6g] u/L lhNnf:t/df th"{df÷sfo{fGjog ul/g] sfo{qmdsf nflu ljifout k|fljlws lgb]{lzsf pknAw u/fpg] . ;+rflnt sfo{qmdx?sf] /fli6«o :t/df cBfjlws hfgsf/L /fVg] .

• sfo{qmd sfof{Gjogsf] l;nl;nfdf cfjZos kg]{ ;fdu|L cfk"lt{sf] Joj:yf ldnfpg] .

• lgb]{zgfnon] cfkm} ;~rfng ug]{ sfo{qmd / k|ToIo dftxtdf /x]sf lgsfoaf6 sfo{Gjog x'g] sfo{qmdx?sf] lgoldt ;'kl/j]If0f, cg'udg, d"NofÍg / ;ldIffsf] Joj:yf ug]{ / tfn's lgsfodf k|ltj]bg k]z ug]{ Joj:yf ldnfpg] .

Page 23: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

16

• cg';Gwfg ;DjGwL lgsfo;+u ;dGjo / ;xsfo{ ug]{ .

• ;kmn k|fljlwsf] cg';/0f jf k|;f/sf] cfjZos Joj:yf ldnfpg] .

• /fli6«o Pj+ cGt/fli6«o uf]i7L, j}7s cflbsf] cfof]hgf ug]{ / ;xeflu x'g] .

• cfjZos ;"rgf, hfgsf/L, tYofÍ cflbsf] /fli6«o:t/df cWofjlws clen]v /fVg] .

• sfo{/t ljifo ljz]if1x?sf] /fli6«o :t/df /f]i6/ tof/ kfg]{ .

• cGt/ lgsfo ;dGjosf nflu cfjZos Joj:yf ug]{ .

• ljefuaf6 ljz]if ?kdf ;'lDkPsf cGo sfo{x? ;Dkfbg ug]{ .

o; lgb]{zgfno cGtu{t /x]sf zfvf tyf ltgsf sfo{x? lgDg k|sf/sf 5g\ .

Joj;fo k|j4{g zfvf

kz'hGo kbfy{;Fu ;DjlGwt jhf/ ljsf; tyf Jofkf/ k|j4{g sfo{qmd ;~rfng ug{'sf] ;fy} df;', b'w, 5fnf, pmg h:tf kz'hGo kbfy{x?sf] k|zf]wg, pBf]u Joj:yfkg tyf ljsf;sf] nflu k|j4{gfTds sfo{qmdx? ;~rfng ug'{ o; zfvfsf] d'Vo bfloTj xf] . cGo sfo{ljj/0f lgDgfg';f/ /x]sf] 5 .

• u}/ ;/sf/L ;+:yf tyf :yfgLo lgsfox?;+u ;xsfo{sf] cfwf/df kz'k+IfL xf6jhf/ tyf pTkflbt b'w, df;' h:tf kz'hGo kbfy{sf] Jojl:yt jhf/ :yfkgf ug{ cfjZos k"jf{wf/ ljsf;sf sfo{qmdx? ;~rfng ug]{ .

• kz'k+IfL tyf kz'hGo pkef]Uo j:t'x?sf] :yfgLo dfu, cfk"lt{ / jhf/ d"No ;DaGwL ;"rgf ;+sng tyf ljZn]if0f4f/f ;';"lrt u/L hgr]tgf clej[l4 ug]{ sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

• cfwf/e"t sfo{gLltsf] kl/lwleq /xL jhf/ ljsf;sf cfjlws of]hgf, sfo{qmd tyf gd{\; lgb]{lzsf tof/ u/L sfo{Gjogsf] nflu k]z ug]{ .

• sfo{qmdx?sf] cg'udg tyf lgl/If0f u/L ;'emfj;lxt k|ltj]bg k]z ug]{ .

• ;+nUg hgzlQmx?sf] Jofj;foLs Pj+ k|fljlws bIftf clej[l4 ug]{] sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

• u}/−;/sf/L ;+:yf tyf :yfgLo lgsfox?;+u ;xsfo{sf] cfwf/df kz' jwzfnf, df;' tyf b"Uw k|zf]wg tyf e08f/0f pBf]u÷Joj;fosf] j[l4 ljsf;sf nflu k"jf{wf/ lgdf{0fsf sfo{qmdx? ;~rfng ug]{ .

• kz'hGo pBf]ux?nfO{ cfjZos kg]{ sRrf kbfy{x?sf] Joj:yfkg tyf pBf]u :yfkgfsf ;+efjgfx?sf] klxrfg ug{] ;fy} pBf]u Joj;fo ;DaGwL ;"rgf ;+sng tyf nfenfut ljZn]if0f u/L ;j{;fwf/0fdf ;';"lrt ug]{ Joj:yf ug]{ .

• cfoft k|lt:yfkg tyf lgof{t of]Uo kz'hGo pBf]ux?nfO{ k|f]T;flxt ug]{ vfnsf cfjlws of]hgf, sfo{qmd tyf gd{;\÷lgb]{lzsf tof/ u/L sfo{Gjogsf] nflu k]z ug]{ .

• sfo{qmdx?sf] cg'udg tyf lgl/If0f u/L ;'emfj;lxt k|ltj]bg k]z ug]{ .

• ;+nUg hgzlQmx?sf] pBf]u Jofkf/df cfwfl/t Jofj;foLs Pj+ k|fljlws bIftf clej[l4 ug]{ sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

of]hgf tYof++s tyf ljZn]if0f zfvf

kz'k+IfL tyf df;', b'w, km'n, 5fnf, pmg h:tf kz'hGo kbfy{df cfwfl/t pBf]u Joj;fo tyf jhf/sf] k|j4{g ug{ ;DjlGwt zfvfx?;+u ;dGjo /fvL of]hgf tyf jhf/ ljsf; sfo{qmd th{"df ug]{ / ;+rflnt sfo{qmdx?sf] cg'udg / ljZn]if0f u/L tYof+sx? cWofjlws /fVg] / ;Dk|]if0f ug]{ o; zfvfsf] d'Vo bfloTj

Page 24: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

17

x'g]5 . zfvfsf] cGo sfo{ ljj/0fx? lgDg k|sf/sf 5g\ .

• k|zf]lwt kz'hGo kbfy{sf] pTkfbg, k|zf]wg, e08f/0f tyf lgof{t Joj;fo ;DjGwL nfe−nfutsf] tYofÍ cWofjlws /fvL cfly{s ljZn]if0f ug]{ / ;DjlGwt Joj;foL tyf pBdL kIfnfO{ ;';"lrt u/fpg] .

• ;DefJo If]qx?sf] nflu kz'k+IfL tyf kz'hGo kbfy{df cfwfl/t pBf]u Joj;fo k|j4{g tyf jhf/ ;'b[9Ls/0f ug{ cfjlws cfof]hgfx?sf] d:of}bf tof/ ug{ ;xof]u k'¥ofpg] .

• kz'k+IfL xf6jhf/, jwzfnf tyf kz'hGo pBf]u Joj;fo k|j4{gsf] nflu k|rf/ k|;f/sf sfo{qmdx? ;~rfng ug{ gd{;\÷lgb]{lzsf tof/ ug]{ .

• lgb]{zgfnosf] jflif{s jh]6 sfo{qmd tyf of]hgf th'{df ug]{ / ;+rflnt sfo{qmdx?sf] cg'udg u/L k|ult k|ltj]bg tof/ u/L ;Da4 lgsfodf k7fpg] .

• xf6jhf/ tyf k|zf]wg pBf]ux?af6 pTkflbt kz'hGo kbfy{sf] vl/b÷ljls|, jhf/ d"No ;DjGwdf s[ifs, Joj;foL / ;j{;fwf/0f pkef]Qmfx?sf] hfgsf/Lsf] nflu ;+rf/ dfWodaf6 ;"rgf k|jfx ug]{ .

• kz'hGo pBf]u / jhf/ Joj:yfkg k|ljlw ;DalGw hgzlQm tof/ ug]{ .

@=# kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/ lgb]{zgfno, xl/x/ejg

kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/;DalGw ljifodf k|fljlws cflwsf/Ls lgsfo (Technical Authority) sf] ?kdf sfd ug]{ / tT;DjGwL ;Dk"0f{ lhDd]jf/L jxg ug]{ . o; lgb]{zgfnosf] cGo sfo{ ljj/0f b]xfo jdf]lhd /x]sf] 5 .

• ;DjGw :yflkt ePsf cGt/fli6«o :t/sf ljlzi6 lgsfox?sf] :jb]zdf ;Dks{ ljGb' (Focal Point) sf] ?kdf sfo{ ug]{ .

• ;dfg ljifosf :jb]zL u}/−;/sf/L ;+:yf;+u ;DaGw sfod u/L ;xeflutfTds ?kdf sfo{qmd ;+rfgn ug]{ .

• /fli6«o gLlt, /0fgLlt, of]hgf tyf jflif{s sfo{qmd th'{df ug]{ sfo{df cu|;/tf b]vfpFb} ;f] k|of]hgsf nflu ljefu / dGqfnosf] lgb]{zgdf /xL sfo{ ug]{ .

• P]g÷lgodsf] d:of}bf tof/ kf/L k]z ug]{ .

• sfo{qmd th'{dfsf] l;nl;nfdf dfu{bz{g th'{df u/L sfo{qmd sfof{Gjog ug]{ lgsfox?nfO{ pknJw u/fpg] .

• :jLs[t gLlt, of]hgf jf sfo{qmd sfof{Gjogsf] nflu cfjZos kg]{ lgb]{lzsf tyf gd{;\ tof/ kf/L :jLs[t u/fO{ sfo{qmd sfof{Gjog ug]{ lgsfo ;dIf k7fpg] .

• j}b]lzs ;xfotf k|flKtsf nflu cfof]hgf k|:tfj tof/ kf/L ljefu ;dIf k|:t't ug]{ .

• sfo{qmd lgb]{zgfno cfkm}n] sfof{Gjog ug]{ jflif{s sfo{qmdx? th'{df u/L :jLs[tL k|fKt ePkl5 sfof{Gjogsf] lhDd]jf/L jxg ug]{ .

• lgb]{zgfnosf] k|ToIf dftxtsf lgsfox?sf] jflif{s sfo{qmdx? aLr ;dGjo u/L ;~rfngsf] Joj:yf ldnfpg] .

• lgb]{zgfnosf] ljifo If]q ;d]l6g] u/L lhNnf :t/df th'{df÷sfof{Gjog ul/g] sfo{qmdsf nflu ljifout dfu{bz{g÷lgb]{lzsf pknJw u/fpg] . ;+rflnt sfo{qmdx?sf] /fli6«o :t/df cBfjlws hfgsf/L /fVg] .

Page 25: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

18

• sfo{qmd sfof{Gjogsf] l;nl;nfdf cfjZos kg]{ ;fdu|L cfk"lt{sf] nflu ;dGjo ug]{ .

• lgb]{zgfnon] cfkm} ;~rfng ug]{ sfo{qmd / k|ToIf dftxtdf /x]sf lgsfoaf6 sfof{Gjog x'g]

sfo{qmdx?sf] lgoldt ;'kl/j]If0f, cg'udg, d"Nof+sg, ;dLIffsf] Joj:yf ug]{ / tfn's lgsfodf

k|ltj]bg k]z ug]{ .

• cg';Gwfg ug]{ lgsfox? (Research Institutions) ;+u ;dGjo / ;xsfo{ u/L ;kmn k|ljlwsf]

cg';/0f jf k|;f/sf] cfjZos Joj:yf ldnfpg] .

• /fli6«o Pj+ cGt//fli6«o uf]i7L, j}7s cflb cfof]hgf ug]{ tyf ;xefuL x'g] .

• cfjZos ;"rgf, hfgsf/L, tYof+s cflbsf] /fli6«o :t/df cBfjlws clen]v /fVg] .

• ljifo ljz]if1x?sf] /fli6«o :t/df /f]i6/ tof/ kfg]{ .

• cGt/lgsfo ;dGjosf nflu cfjZos Joj:yf ug]{ .

• dGqfno jf ljefuaf6 ljz]if ?kdf ;'lDkPsf cGo sfo{x? ;Dkfbg ug]{ .

tflnd tyf hgzlQm zfvf

kz' ;]jf k|;f/ sfo{qmd s[ifs ;d"x÷;ldltsf] dfWodaf6 ;+rflnt e}/x]sf] / o:tf s[ifs ;+:yfx?sf]

;+:yfut ljsf;÷;xsf/Ls/0f, Ifdtf clej[l4, cfTdlge{/tf ;DjlGw sfo{qmdx?sf] klxrfg, gd{;\x?sf]

th'{df Pj+ k|fljlws ;/;Nnfx pknJw u/fpg] .

• kz'kfns s[ifs, pBdL, lkmN8 :t/df sfo{/t k|fljlwsx? -k|;f/sdL{x?_ nfO{ cfjZos Pj+

pkof]uL x'g] k|rf/ k|;f/ Pj+ z}lIfs sfo{qmd ;~rfngdf ;dGjo ug]{ . /]l8of], 6]lnlehg

dfkm{t\ nlIft ;d'xsf] nflu b'/lzIff sfo{qmd klxrfg, ;~rfng Pj+ ;dGjosf] Joj:yf

ldnfpg] .

• kz'kfng If]qsf k|ljlwx? s[ifs÷pBdLx? ;dIf k'¥ofpg cg';Gwfg ;+:yfx?;+u ;xsfo{ u/L k|;f/

/ cg';Gwfgsf] cGt/;DjGwdf k|efjsf/Ltf NofO{ :t/Lo ;]jf k|jfxdf 6]jf k'¥ofpg] .

• tflnd lgb]{zgfno Pj+ If]qLo tflnd s]Gb|x?af6 ;~rfng x'g] clws[t, k|f=;=÷gf=k|f=;=, pBdL

tyf s[ifs :t/ tflndsf] nflu tflnd Dofg'cn Pj+ >Jo÷b[io ;fdfu|Lx? tof/ ug]{ / k|sfzg tyf

ljt/0fsf] Joj:yf ldnfpg] .

• cGt//fli6«o ;+3÷;+:yf tyf u}/−;/sf/L ;+3÷;+:yfx?;+u ;Dks{ Pj+ ;dGjo /fvL kz'

;]jf ;DjGwL 1fg÷;Lk Pjd\ cg'ejsf] cfbfgk|bfg4f/f ;]jf k|jfxdf :t/Lotf a9fpg 6]jf

k'¥ofpg] .

• kz' ;]jf tflnd sfo{qmdnfO{ k|efjsf/L agfpg tflndsf] cfjZostf klxrfg, ;~rfng tyf

k|efjsfl/tf cfFsng k|s[of to ug]{ . s[ifs, pBdL, lkmN8 :t/df sfo{/t k|fljlwsx?sf] tflnd

gd{;\x? agfpg] Pj+ tflnd ;DalGw k|fljlws ;/;Nnfx pknJw u/fpg] .

• kz'kfns s[ifs, pBdL, lkmN8 :t/df sfo{/t k|fljlws / laifo ljz]if1x?sf] ;Lk Pjd\ bIftf

clea[l4 ug{ cfjZos Pj+ pkof]uL tflnd sfo{qmd ;~rfng Pjd\ ;dGjo ug]{ .

• kz' ;]jf tflndsf] kf7\oqmd th{'df, kl/dfh{g Pjd\ lgodg ;DalGw sfo{x? ;+of]hg ug]{ .

• tflnd lgb]{zgfno Pj+ If]qLo tflnd s]Gb|x?af6 ;~rfng x'g] clws[t :t/, k|f=;=÷gf=k|f=;=, pBdL

/ s[ifs :t/ tflndsf] Dofg'cn Pj+ >Jo÷b[io ;fdfu|Lx? tof/ tyf kl/dfh{g sfo{df ;xof]u ug]{ .

Page 26: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

19

• cGt//fli6«o ;+3÷;+:yf / u}/ ;/sf/L ;+3÷;+:yfx?;+u ;Dks{ Pj+ ;dGjo /fvL tflnd ;DjGwL

1fg÷l;k Pjd\ cg'ejsf] cfbfgk|bfgaf6 tflndsf] ;du| :t/Lotf a9fpg] .

o; lgb]{zgfno cGtu{t /x]sf If]qLo kz' ;]jf tflnd s]Gb| / ltgsf sfo{x? lgDg k|sf/sf 5g\ .

@=#-s_ If]qLo kz' ;]jf tflnd s]Gb|, lj/f6gu/

@=#-v_If]qLo kz' ;]jf tflnd s]Gb|, hgsk'/

@=#-u_ If]qLo kz' ;]jf tflnd s]Gb|, kf]v/f

@=#-3_ If]qLo kz' ;]jf tflnd s]Gb|, g]kfnu+h

@=#-ª_ If]qLo kz' ;]jf tflnd s]Gb|, wgu9L

If]qLo kz' ;]jf tflnd s]Gb|sf sfo{x?

• If]q cGt/ut kz' ;]jf ;DaGwL s[ifs :t/Lo Pj+ k|f=;=÷gf=k|f=;=:t/Lo tflnd ;~rfng u/L pGgt kz'kfng ;DjGwL 1fg÷;Lk x:tfGt/0f ug]{ .

• ljifout ljlzi6tfsf cfwf/df /fli6«o :t/sf] tflnd ;rfng ug]{ Venue sf] ?kdf sfo{ ug]{ .

• lhNnf :t/df ;~rfng x'g] s[ifs tflndsf] nflu tflnd cfjZostf klxrfg, kf7\os|d th"{df Pj+ tflnd ;~rfng ;DjGwL k|fljlws ;]jf pknJw u/fpg] .

• ;+rflnt tflndsf] kmnf]ck, ;'kl/j]If0f tyf d"Nof+sg u/L tflnd k|efjsf/Ltfdf a[l4 Nofpg] .

• kz' ;]jf ;DjGwL tflnd ;~rfng, k|dfjsf/Ltf cWoog, k|lzIffyL{ Pj+ k|lzIfs 5gf}6sf cfwf/x? to ug{ cGo ;/sf/L tyf u}/−;/sf/L lgsfox?;+u ;Dks{ tyf ;dGjo ug]{ .

• kf7\oqmd kl/dfh{g, k|lzIf0f ;fdfu|L tyf ljlwx?sf] pkof]uLtf ;DjGwdf tflnd lgb]{zgfnonfO{ ;dfofg's"n k[i7kf]if0f pknJw u/fO{ lg/Gt/ ;'wf/df 6]jf k'¥ofpg] .

@=$ kz' :jf:Yo lgb]{zgfno, lqk'/]Zj/

kz' :jf:Yosf] If]qdf cflwsfl/s /fli6«o e]6]l/g/L lgsfo (National Veterinary Authority) sf] ?kdf sfd ug]{ / tT;DaGwL ;Dk"0f{ lhDd]jf/L jxg ug]{ . o; lgb]{zgfnosf] cGo sfo{ ljj/0f b]xfo jdf]lhd x'g]5 .

• kz' :jf:Yo ;DaGwL gLlt, lgb]{lzsf tyf gd{;\ th{'df ug]{ .

• hg:jf:Yo;Fu ;DjlGwt tyf cfly{s b[li6sf]0fn] dxTjk"0f{ /f]ux?sf] lgoGq0f tyf pGd"ng ug]{ sfo{qmd th'{df u/L nfu" ug]{ .

• kz' :jf:Yo ;DaGwL cfjZos P]g, lgodx?sf] k|:tfjgf ug]{ / ljBdfg P]g, lgodx?df ;do ;fk]If kl/dfh{g ug]{ .

• kz'k+IfLsf cfslids /f]ux?sf] cGj]if0f, pkrf/, /f]syfd, lgoGq0f tyf pGd"ngsf] sfo{of]hgf tof/ u/L nfu" ug]{ .

• g]kfn s[lif cg';Gwfg kl/ifb\ nufot cGo cg';Gwfg ;+:yfx?;+u ;dGjo /fvL ;dGjofTds kz' :jf:Yo cGj]if0f tyf cg';Gwfgdf ;xefuL x'g]] .

• clw/fHosf kz' ;]jf sfof{no tyf kz' :jf:Yo;Fu ;DalGwt lgsfox?nfO{ k|fljlws ;xof]u tyf ;dGjo u/L Ifdtf ljsf; ug]{ .

• kz' :jf:Yo ;DaGwL cGt/f{li6«o ;+3÷;+:yfx?;+u ;dGjo u/L k|ljlw, >f]t tyf ;"rgfx?sf] cfbfgk|bfg ug]{]{ .

Page 27: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

20

o; lgb]{zgfnosf zfvfx? / ltgsf sfo{x? lgDg k|sf/sf 5g\ .

/f]u lgoGq0f tyf kz' sNof0f zfvf

• dfxfdf/Lsf] ?kdf b]vf kg]{ kz'k+IfLsf /f]ux?sf] /f]syfd, lgoGq0f tyf pNd'ngsf sfo{ of]hgfx? th'{df ug]{ .

• pGd"ng e};s]sf /f]ux? k"g?Tyfg x'g glbg cfsl:ds tof/L (Emergency preparedness) /xg] Joj:yf ldnfpg] .

• Transoundary Animal Diseases (TADs) sf] /f]syfd / lgoGq0fsf]nflu Joj:yf ldnfpg] .

• kz'k+IfL k|lt x'g] lgb{oLtf (Animal Cruelty) / Animal Welfare ;DjGwL gLlt lgb]{lzsf th'{df u/L sfof{Gjog ug]{ .

;]jf ;dGjo tyf lgodg zfvf

• s]Gb|Lo, If]qLo tyf lhNnf :t/df ;~rfng x'g] kz' :jf:Yo ;]jf ;DjGwL sfo{qmdx?sf] ;dGjo ug]{ .

• kz':jf:y ;DaGwL P]g÷lgod sfof{Gjog ug]{ .

of]hgf tyf d"Nof+sg zfvf

• kz':jf:y sfo{qmdx?sf] th'{df ug]{

• kz':jf:y sfo{qmdx?sf] kz' ;]jfsf cGo sfo{qmdx?;Fu ;dGjo ug]{ / clen]v /fVg] .

• kz' :jf:Yo ;DaGwL hgzlQm ljsf; ug]{ .

o; lgb]{zgfno cGtu{t /x]sf sfof{nox? / ltgsf sfo{x? lgDg k|sf/sf 5g\ .

@=$=! s]Gb|Lo kz' lrlsT;fno, lqk'/]Zj/

• kz' lrlsT;fdf ljz]if1 ;]jf pknJw u/fpg] .

• kz' lrlsT;sx?nfO{ ljz]if lrlsT;f k|ljlw x:tfGt/0f ug]{

• kz' lrlsT;f ;]jf lj:tf/ ug{ ;/sf/L tyf lghL If]qsf kz' lrlsT;fsdL{nfO{ tflnd lbg] .

• kz'k+IfLnfO{ zNo lrlsT;f ;]jf pknJw u/fpg] .

• cfw'lgs zNo lrlsT;f k|ljlw cg';/0f / k|;f/0f ug]{ .

• kz'k+IfLsf /f]uJoflwsf] lgbfg ug]{ .

• kz'k+IfLnfO{ cf}ifwf]krf/ ;]jf pknJw u/fpg] .

• cfw'lgs d]l8sn lrlsT;f k|ljlw cg';/0f / k|;f/0f ug]{ .

• kz'k+IfLnfO{ y]l/cf]h]gf]nf]lhsn ljz]if pkrf/ ;]jf pknJw u/fpg] .

• cfw'lgs y]l/cf]h]gf]nf]lhsn lrlsT;f k|ljlw cg';/0f / k|;f/0f ug]{ .

@=$=@ e6]l/g/L O{lk8]ldof]nf]hL s]Gb|, lqk'/]Zj/

• kz' /f]u tyf hg:jf:Yo;Fu ;DjGwLt /f]ux?sf] a:t'l:ylt (Epidemiological Status) cWofjlws /fVg] .

• kz' /f]u lgoGq0fdf k|efjsf/L /0fgLlt ljsf; ug]{ .

Page 28: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

21

• ljb]zdf b]lvPsf gofF ;+qmfds /f]ux? (Emerging, Re-emerging & Transboundry Animal Disease) lelqO{ x'g] ;+efljt vt/fsf]] ljZn]if0f u/L ;dod} ;"rgf k|jfx ug]{ .

• ljZj kz' :jf:Yo ;+u7g (OIE) nufot cGo cGt/f{li6«o ;+3 ;+:yfx?åf/f lgwf{l/t kz' :jf:Yo ;DaGwL ;"rgf lgoldt ?kdf cfbfgk|bfg ug]{ .

• kz' :jf:y ;DalGw clen]v cBfjlws u/L /fVg] .

• clen]vx?sf] ljZn]if0f u/L cfjZostfg';f/ /fli6«o / cGt/f{li6«o If]qsf ;DalGwt lgsfodf hfgsf/L u/fpg] .

@=$=# e]6]l/g/L u'0f:t/ tyf cf}ifwL Joj:yfkg sfof{no, lqk'/]Zj/

e]6]l/g/L u'0f:t/ k|of]uzfnf

• cfofltt tyf :jb]zdf pTkfbg x'g] e]6]l/g/L cf}ifwL, EoflS;g, P06Lh]g, l;/d, 8fPUgf]li6S; cflbsf] u'0f:t/ kl/If0f tyf ljZn]if0f ug]{ .

• u'0f:t/ sfod ug{ Protocol tof/ u/L nfu" ug]{ .

• e]6]/Lg/L u'0f:t/ lgodg ;DaGwL sfo{of]hgf tof/ u/L sfof{Gjog ug]{ .

• k|rlnt P]g÷lgodx?sf] kfngf ug{ u/fpg cfjZos k|fljlws ;xof]u k'¥ofpg] .

• kz'k+IfL tyf kz'hGo pTkfbg / kz'k+IfLsf] :jf:ydf k|ToIf k|efj kfg]{ cf}iflw, EoflS;g, 8foUgf]l:6S; tyf jfof]nf]hLsN; h:tf pTkfbg ;fdfu|Lx?sf] u'0f:t/ sfod /fVg dfkb08 tof/ ug]{ .

• kz'k+IfL tyf kz'hGo pTkfbg / kz'k+IfLsf] :jf:ydf k|ToIf k|efj kfg]{ pTkfbg ;fdu|Lx?sf] u'0f:t/Lotf k|of]uzfnfdf kl/If0f ug]{ .

cf}ifwL Joj:yfkg zfvf

• e]6]l/g/L cf}iflw, h}ljs kbfy{, vfB of]ulzn jf j[l4jw{s kbfy{x?sf] cfoft lgof{t tyf pkof]u;DaGwL gLlt th{'df ug]{ .

• kz'k+IfLsf /f]usf] lgbfg, pkrf/ jf /f]syfd ug{, zfl/l/s agfj6 jf k|s[ofnfO{ c;/ kfg{ k|of]u ul/g]] kz' cf}iflw, h}ljs kbfy{, vfB of]ulzn jf j[l4jw{s kbfy{ pTkfbg ug]{ pBf]ux? / To;sf pTkfbgx?sf] lgodg ug]{ .

• e]6]l/g/L cf}iflw, h}ljs kbfy{, vfB of]ulzn jf j[l4jw{s kbfy{x?sf] pTkfbg dfkb08 cg'?k eP gePsf] lgodg tyf cg'udg ug]{ .

• e]6]l/g/L cf}iflw, h}ljs kbfy{, vfB of]ulzn jf j[l4jw{s kbfy{sf] pTkfbg, laqmL ljt/0f, cfoft lgof{t lgodg ug{ l;kmfl/; tyf cg'dlt kq k|bfg ug]{ .

@=$=$ e6]l/g/L hg:jf:Yo sfof{no, lqk'/]Zj/

• kz'k+IfL tyf dflg; aLr ;g]{ h'gf]l6s /f]ux?sf] klxrfg, /f]syfd, lgoGq0f tyf pGd"ng ug]{ sfo{ of]hgf to ug]{ .

• kz'k+IfL tyf kz'k+IfLhGo pTkfbgaf6 hg:jf:ydf kg]{ k|lts'n k|efjsf] /f]syfd ug{ hgr]tgf clej[l4 ug]{ .

• kz'hGo ef]hgdf cfwfl/t tyf h'gf]l6s /f]ux?sf] clen]v cBfjlws /fVg] .

• kz' awzfnf tyf df;' hfFr P]gsf] k|efjsf/L sfof{Gjog ug]{ .

Page 29: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

22

@=$=% s]Gb|Lo kz' /f]u cGj]if0f k|of]uzfnf, lqk'/]Zj/

kz' /f]u cGj]if0f tyf lgbfgsf] If]qdf cflwsfl/s /fli6«o lgsfo (National Technical Authority) sf] ?kdf sfd ug]{ / tT;DaGwL ;Dk"0f{ lhDd]jf/L jxg ug]{ . o; k|of]uzfnfsf] cGo sfo{ ljj/0f b]xfo

adf]lhdsf] 5 .

• kz' /f]u cGj]if0fsf] nflu l/km/n ;]G6/sf] ?kdf sfo{ ug]{ .

• /f]u lgbfg ;]jfnfO{ k|efjsf/L tyf lj:tf/ ug{ gLlt tyf sfo{of]hgf th'{df ug]{ .

• k|of]uzfnf k|ljlwnfO{ Standardize u/L ;/sf/L tyf lghL If]qsf] ;d]t ;+nUgtfdf ;]jf lj:tf/

ug]{ .

• /f]u lgbfg k|ljlwnfO{ ;do ;fk]If ljsf; u/L k|efjsf/L agfpg] .

• kz'k+lIfsf /f]u lgbfg ug{ cfjZos Reagents tyf Diagnostics tof/ ug]{ .

• /fli6«o tyf cGt/f{li6«o k|of]uzfnfx?;Fu ;dGjo u/L /f]u lgbfg, cGj]if0f tyf lgoGq0f k|s[ofnfO{

Harmonize ug]{ .

• hg:jf:Yo tyf /fli6«o b[li6sf]0faf6 ;Dj]bgzLn b]lvPsf h}ljs tTjx?sf] ;+/If0f, ;+ro tyf

;d'lrt pkof]usf] Joj:yf ldnfpg] .

• /f]u kl/If0fsf] nflu b]zaf6 ;+sng ul/g] ljleGg hftLsf /fli6«o h}jLs >f]tx?sf] -l;/d, Pl06h]g_

;+sng, ;dGjo / ;d'lrt pkof]u ug]{ Joj:yf ldnfpg] .

• g]kfn s[lif cg';Gwfg kl/ifb\ nufot cGo cg';Gwfg ;+:yfx?;+u ;dGjo /fvL kz' /f]u cGj]if0f

tyf cg';Gwfgdf ;xefuL x'g]] .

o; k|of]uzfnfsf zfvfx? / ltgsf sfo{x? lgDg k|sf/sf 5g\ .

s_ dfOs|f]jfof]nf]hLM hLjf0f', ljiff0f' tyf 9';Laf6 pTkGg /f]usf] gLbfg, cGj]if0f / klxrfg ug]{ .

v_ Kofyf]nf]hLM zj kl/If0f, tGt' kl/If0f u/L kz' k+IfLsf /f]u gLbfg ug]{ .

u_ Kof/f;fO{6f]nf]hLM kz' k+IfLsf] /ut, afx\o tyf cfGt/Ls k/hLljsf] klxrfg tyf lgbfg ug]{ .

3_ l;/f]nf]hLM clw/fHosf ljleGg :yfgaf6 ;+sng x'g] l;/dsf] kl/If0f / e08f/0f ug]{ . kz'k+IfLsf

dxTjk"0f{ /f]ux?sf] cg'udg tyf ;j]{If0f ug]{ .

ª_ jfof]s]d]li6« tyf x]df6f]nf]hLM o; zfvf cGt/ut ljleGg ldg/n, z'IdtTj, ljiffbL, PG6Ljfof]l6s

cjz]ifsf] /Qm kl/If0f ug]{ .

r_ dlns'n/ jfof]nf]hLM dnLs'n/ jfof]6]Sgf]nf]hLsf] dfBdaf6 kz'k+IfLsf /f]usf] l56f] / ;'/lIft

tl/sfn] ljz]if kl/If0f ug]{ .

5_ k|lzIf0f k|of]uzfnfM kz' :jf:y ;]jf ;+u ;DalGwt clws[t, 6]SgLl;ognfO{ k|of]uzfnf k|ljlwsf]

tflnd lbg] .

h_ /]ljhM /]ljh /f]usf] lgbfg ug]{ .

o; k|of]uzfnf cGtu{t clw/fHosf ljleGg :yfgdf /x]sf k|of]uzfnfx? / ltgsf sfo{x? lgDg

k|sf/sf 5g\ .

@=$=%-s_ /fli6«o k+IfL /f]u cGj]if0f k|of]zfnf, lrtjg

s'v'/fkfngdf ePsf] Jofj;foLs/0fsf] ;fy} gofF /f]ux?sf] k|sf]ksf] sf/0f s'v'/fkfns s[ifs tyf pBdLx?af6

Page 30: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

23

/f]u lgbfg ;]jfsf] nflu nfdf] ;dob]lv Ps 5'§} k|of]uzfnfsf] dfu x'+b} cfPsf] ;fy} gjf}+ of]hgfdf klg

k+IfL /f]u lgbfg k|of]uzfnf ;]jf pknJw u/fpg] cjwf/0f cg'?k lrtjg lhNnfdf k|of]uzfnf :yfkgf u/L

clw/fHoe/ ljifo ljz]if1 ;]jf k'¥ofpg of] sfof{no k|:tfjgf ePsf] xf] . o;sf k|d'v sfo{x? tn pNn]v ul/Psf] 5 .

• k+IfL /f]ux?sf] cGj]if0f ug]{ .

• k+IfL /f]u cGj]if0fsf] nflu l/km/n k|of]uzfnfsf] ?kdf sfo{ ug]{ .

@=$=%-v_ If]qLo kz' /f]u cGj]if0f k|of]uzfnf, lj/f6gu/

@=$=%-u_ If]qLo kz' /f]u cGj]if0f k|of]uzfnf, hgsk'/

@=$=%-3_ If]qLo kz' /f]u cGj]if0f k|of]uzfnf, kf]v/f

@=$=%-ª_ If]qLo kz' /f]u cGj]if0f k|of]uzfnf, g]kfnu+h

@=$=%-r_ If]qLo kz' /f]u cGj]if0f k|of]uzfnf, wgu9L

If]qLo kz' /f]u cGj]if0f k|of]uzfnfx?sf] k|d'v sfo{x?M

• kz' /f]u cGj]if0f ug]{ .

• If]qLo :t/df /f]u cGj]if0fsf] lglDt Protocol tof/ ug]{ .• pRr:t/sf] /f]u cGj]if0f k|ljlw sfof{Gjog ug]{ .

• kz'k+IfLsf /f]u lgoGq0f ug]{ sfo{df ;xof]u ug]{ .

• k|of]uzfnf k|ljlw x:tfGt/0f ug]{ .

@=$=^ s]Gb|Lo h}ljsL pTkfbg k|of]uzfnf, lqk'/]Zj/

e]6]l/g/L EoflS;g tyf h}ljs kbfy{sf] pTkfbg tyf ljsf;sf] nflu /fli6«o lgsfo (National Institute for Biologicals) sf] ?kdf sfd ug]{ / tt\ ;DaGwL ;Dk"0f{ lhDd]jf/L jxg ug]{ . o; k|of]uzfnfsf] lj:t[t sfo{ ljj/0f b]xfo adf]lhdsf] 5 .

• /fli6«o cfjZostf cg';f/ e]6]l/g/L EoflS;g tyf l;/dsf] cfjZostf kl/k"lt{ ug{] .

• EoflS;g pTkfbgdf ljljlws/0f tyf u'0f:t/ ;'wf/ ug]{ .

• /fli6«o tyf cGt/{fli6«o k|of]uzfnfx?;+u ;dGjo u/L EoflS;g pTkfbg k|ljlwnfO{ Harmonize tyf Standardize u/L kl/dflh{t Production Protocal tof/ ug]{ .

• EoflS;g tyf l;/d pTkfbg ug{ cfjZos l;8x?sf] ;+/If0f tyf Joj:yfkg ug]{ .

• EoflS;g pTkfbg ug{ rfxg] lghL pBdLx?nfO{ k|ljlw x:tfGt/0f ug{ ;xof]u ug]{ .

• EoflS;g tyf l;/d pTkfbg, cfoft lgof{tsf] /fli6«o gLlt tyf dfkb08 tof/ ug{ ;xof]u ug]{ .

• /fli6«o cfjZostf cg';f/ hg:jf:Yo;Fu ;/f]sf/ /fVg] cGo EoflS;gx?sf] pTkfbg ug]{ .

• EoflS;g tyf l;/d cfk"lt{ Joj:yf ug]{ .

• kz'k+IfLsf] k|d'v ;+qmfds /f]u la?4 vf]kx? pTkfbg ug]{ .

• vf]k pTkfgsf gljgtd k|ljlwx?sf] ljsf; u/L gofF vf]kx?sf] pTkfbg ug]{ .

• kz' /f]u lgoGq0fsf nflu rflxg] h}ljs kbfy{x? pTkfbg ug]{ .

• EoflS;g tyf h}ljs kbfy{ cfk"lt{ ug]{ .

• vf]ksf] cfjZos l;8 tyf ;]n nfOgx?sf] ;+/If0f / ;Djw{g ug{] .

Page 31: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

24

• vf]kx? pTkfbgsf] nflu cfjZos sRrf kbfy{x?sf] vl/b tyf ;+rosf] Joj:yfug]{

• k+IfLx?sf] vf]k pTkfbg sfo{ ug]{ .

• l6:o"sNr/ / ljiff0f'hGo vf]k pTkfbg ug]{ .

• hLjf0f'hGo vf]kx? pTkfbg ug]{ .

• /f]u lgoGq0f ug{ ljleGg k|sf/sf l;/dx?sf] pTkfbg ug]{ .

• k|of]uzfnf hgfj/x?sf] k|hgg\ tyf kfng kf]if0fsf] Joj:yf ldnfpg] .

• cfjZostf cg';f/ ljleGg k|of]uzfnfnfO{ Nofj Plgdn cfk"lt{ ug{] .

• jflif{s sfo{qmdx? to ug{] .

• k|utL k|ltj]bg tof/ kfg{] .

• vf]kx?sf] ljqmL ljt/0f ;DaGwL cfjZos Joj:yf ug{] .

• pTkflbt vf]kx?sf] ljqmL ljt/0f Joj:yf ug{] .

• jhf/ lj:tf/ tyf k|rf/k|;f/ sfo{ ug{] .

@=$=& /]lah EoflS;g pTkfbg k|of]uzfnf, lqk'/]Zj/

• /]lah EoflS;g pTkfbg ug]{ .

• /]lah EoflS;g pTkfbgsf nflu l6:o"sNr/ k|ljlwsf] ljsf; ug]{ .

• /]lah EoflS;g cfk"lt{ Joj:yf ug]{ .

@=$=* /fli6«o vf]/]t tyf dxfdf/L /f]u k|of]uzfnf, a9flgns07

• vf]/]t /f]usf] efO{/;sf] 6fO{lk+u u/L Sof/]S6/fO{h]zg ug]{ .

• vf]/]t EoflS;g cfk'lt{sf] Joj:yf ldnfpg] .

• vf]/]t tyf cGo dfxfdf/L /f]usf] /f]syfd tyf lgoGq0fsf] nflu sfo{of]hgf tof/ kfg]{ .

• dfxfdf/L /f]u ;DalGw ;"rgf ;+sng tyf ;Dk|]if0f ug]{ .

• dfxfdf/L /f]usf] klxrfg, /f]syfd tyf lgoGq0f ug]{] .

@=$=( s]Gb|Lo kz' Sjf/]G6fO{g sfof{no, xl/x/ejg

kz' Sjf/]G6fO{gsf] If]qdf sfg"gL tyf k|fljlws cflwsfl/s /fli6«o lgsfo (National Technical Authority) sf] ?kdf sfd ug]{ / ;f] ;DaGwL ;Dk"0f{ lhDd]jf/L jxg ug]{ u/L o; sfof{nosf] sfo{ ljj/0f b]xfo adf]lhdsf] 5 .

• lgwf{l/t u'0f:t/ cg';f/sf kz'k+IfL tyf kz'hGo kbfy{sf] dfq cfoft lgof{t ug]{ Joj:yf ldnfpg] .

• kz', kz'hGo kbfy{ tyf kz' pTkfbg ;fdu|Lsf] dfWodaf6 lelqg ;Sg] kz'/f]ux?sf] k|j]z /f]Sg ljBdfg P]g lgodsf] sfof{Gjogsf] ;fy} kz' Sjf/]G6fO{gsf] ;d'lrt Joj:yfkg ug]{ .

• ljZj Jofkf/ ;+u7g (WTO) sf] Sanitary and Phyto-sanitary dfkb08 cg'?k kz' Sjf/]G6fOg k|s[ofnfO{ cBfjlws u/L kz'k+IfL / kz'hGo kbfy{sf] u'0f:t/ lgodg, dfkb08 lgwf{/0f, P]g lgodsf] k|:tfjgfsf] ;fy} ;f] ;DjGwL gLlt to ug]{ .

• /f]ux? Ps 7fpFaf6 csf]{ 7fpFdf ;g{ glbg cfGtl/s Sjf/]G6fOgnfO{ k|efjsf/L ?kdf ;~rfng ug]{ .

• kz' Sjf/]G6fO{g sfof{no, r]skf]i6, :yn -xf]lN8Ë of8{_ / gfsfx?sf] ;dofg's'n :yfkgf tyf :yfgfGt/0f ug{ cfjZos Joj:yf ldnfpg] .

Page 32: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

25

o; sfof{no cGtu{t lgDg Sjf/]G6fO{g sfof{nox? /xg]5g\ .

@=$=(-s_ kz' Sjf/]G6fO{g sfof{no, sfs8le§f -O{nfd, emfkf, tfKn]h'+u_

@=$=(-v_ kz' Sjf/]G6fO{g sfof{no, lj/f6gu/ -df]/+u, ;'g;/L, ;Kt/L, l;/fxf_

@=$=(-u_ kz' Sjf/]G6fO{g sfof{no, hgsk'/ -wg'iff, dxf]Q/L, ;nf{xL_

@=$=(-3_ kz' Sjf/]G6fO{g sfof{no, sf7df08f} -lq=c= ljdfg:yn, tftf]kfgL, /;'jf, lrtjg_

@=$=(-ª_ kz' Sjf/]G6fO{g sfof{no, lj/u+h -/f}tx6, jf/f, k;f{_

@=$=(-r_ kz' Sjf/]G6fO{g sfof{no, e}/xjf -gjnk/f;L, slknj:t', ?kGb]xL_

@=$=(-5_ kz' Sjf/]G6fO{g sfof{no, g]kfnu+h -bfË, af+s], alb{of_

@=$=(-h_ kz' Sjf/]G6fO{g sfof{no, u8\8frf}sL -s}nfnL, sGrgk'/, 88]Nw'/f, j}t8L, bfr'{nf_

gf]6M pQ/L l;dfjtL{ If]qsf Sjf/]G6fOg gfsfx? g]kfn-rLg ;+o'Qm 6f]nLn] tf]s] cg';f/ x'g]5 .

Sjf/]G6fO{g sfof{nox?n] lgDgfg';f/sf sfo{x? ug]{5g\ M

• k}7f/L x'g] kz', kz'hGo kbfy{ tyf kz' pTkfbg ;fdu|Lsf] lgl/If0f u/L Sjf/]G6fO{g k|df0f kq k|bfg ug]{ .

• lgsfzL x'g] kz', kz'hGo kbfy{ tyf kz' pTkfbg ;fdu|Lx?sf] cfjZostf cg';f/ :jf:Yo÷;]g]6/L k|df0fkqx?sf] hf+r u/L lgof{t ug{ ;xof]u k'¥ofpg] .

• /f]uL ePsf] z+sf nfu]df jf c:j:ys/ kz', kz'hGo kbfy{ tyf kz' pTkfbg ;fdu|L l;dfgfdf jf s'g} lglZrt 7fpFdf cfO{;f]n];g u/L /f]u d'Qm jf :j:ys/ ePsf] cj:yfdf dfq k}7f/L lgsfzL ug{ k|df0f kq k|bfg ug]{ .

• Sjf/]G6fO{g;DjlGw sfo{qmd tyf P]g lgod nfu" ug]{ tyf pn+3g ug]{ JolQm pk/ d'4f bfo/ ug]{ .

• ;+qmfds kz' /f]uaf6 u|l;t j:t'sf] tx nufpg] / pQm :yn / kf/jxgsf] ;fwgsf] lgM;+qmd0f ug]{ .

• :yfgLo :t/df e+;f/, k|x/L, :yfgLo hgk|ltlgwL, hgtf / Jofkf/L cflb;+u ;dGjo u/L Sjf/]G6fO{g sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

• P]g lgod tyf dfu{bz{g cg'?k tf]lsPsf] Sjf/]G6fO{g If]qdf kz' Sjf/]G6fO{gsf] Joj:yfkg ug]{ .

@=% If]qLo lgb]{zgfno kz' ;]jf lgb{]zgfno

@=%=! If]qLo kz' ;]jf lgb{]zgfno, lj/f6gu/

@=%=@ If]qLo kz' ;]jf lgb{]zgfno, xl/x/ejg

@=%=# If]qLo kz' ;]jf lgb{]zgfno, kf]v/f

@=%=$ If]qLo kz' ;]jf lgb{]zgfno, ;'v]{t

@=%=% If]qLo kz' ;]jf lgb{]zgfno, lbkfon

If]qLo kz' ;]jf lgb]{zgfnosf sfo{x?

• If]q cGt/ut ;+rfnLt kz' ;]jf OsfOx?sf] sfo{qmd ;~rfngdf ;dGjo tyf ;xhtf Nofpg] .

• lgodLt ljifo ljz]if1tfo"Qm ;"kl/j]If0f cg'udg tyf k|fljlws lgb]{zg lbg] .

• cGt/utsf lgsfox? -lhNnf kz' ;]jf sfof{nox?_ df k|zf;lgs tyf cfly{s k|zf;g ;DaGwL lgoGq0f tyf cg'zf;g kfngf u/fpg] .

• kz' ;]jf ;DaGwL ljleGg lgsfox? ljr ;Dks{ tyf ;dGjo :yfkLt u/L -kz' ljdf, P]g lgod

Page 33: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

26

sfof{Gjog, ;fwg >f]tsf] ;fem]bf/L OToflb_ nlIft ju{nfO{ :t/Lo ;]jf 6]jf k|bfg ug]{ .

• If]q cGt/ut kz' ;]jf sfo{qmd ;~rfngsf] s|ddf cfjZos pGgt kz'k+IfL, jLp, EoflS;g, cf}iflw cflbsf] dfu cfk"lt{ Pj+ >f]t ldnfg -Resource Matching_ u/L sfo{qmd ;~rfngdf ;xhtf k|bfg (Facilitate) ug]{ .

@=^ lhNnf kz' ;]jf sfof{nox?

k|To]s If]qLo kz' ;]jf lgb]{zgfno cGtu{t ;DaGwLt If]q leqsf lhNnf kz' ;]jf sfof{nox? /x]sf 5g\ . o;/L &% lhNnfdf &% j6f lhNnf kz' ;]jf sfof{no /x]sf 5g\ . lhNnfdf kz' ;]jf ;DaGwL ;Dk"0f{ sfo{x? pQm lgsfox?af6 ;~rfng x'g]5g . o; leq clws[tsf] b/aGbL /x]sf ;]jfs]Gb| s / clws[tsf] b/aGbL gePsf] ;]jfs]Gb| v u/L ((( j6f ;]jfs]Gb|sf] Joj:yf ePsf] 5 . o; ljefusf] ;+u7g rf6{ cg';"rL @ df lbO{Psf] 5 .

ks]6 Kofs]hsf] cjwf/0ffbL3{sfnLg s[lif of]hgfsf] nIo cg'?k cfufdL @) aif{leq b"w, df;' / km'n pTkfbgdf cfTdlge{/tf xfl;n u/L lgsf;L k|j4{g ;d]t ul/g] 5 eGg] /x]sf] / o;} calwleq kz'hGo pTkfbgsf] aflif{s a[l4 b/ xfnsf] #=( k|ltztaf6 ^=& k|ltzt k'¥ofO{ kz'kfng If]qaf6 /fli6«o s[lif u|fx\{:y pTkfbgdf xfnsf] #! k|ltztaf6 $% k|ltzt k'¥ofpg] bL3{sflng nIo /x]sf] lyof] .

cf=j= @)%$÷%% af6 bL3{sflng s[lif of]hgf -Plklk_ z'?jft eO{ lhNnf :t/df ;8s, l;+rfO{, laB'lts/0f, s[lif÷kz' k|;f/ tyf cg';Gwfg, e"ld;'wf/, jg, C0f, ahf/, ;fgf tyf demf}nf vfnsf s[lif pBf]unfO{ Plss[t ?kdf ljsf; ug{] k|s[ofsf] jftfj/0f tof/ ePsf] 5 . t/ Ps} kN6 ;a} :yfgdf Plss[t ?kdf s[lif ljsf; ug{ >f]t / ;fwgn] gEofpg] b]lvPsf]n] lhNnfx?nfO{ laleGg ks]6x?df laefhg u/L s|da4 ?kdf ljsf; ug]{ p2]Zon] ks]6 Kofs]hsf] /0fgLlt ckgfO{Psf] lyof] . o; /0fgLlt cg';f/ lhNnfx?nfO{ pknAw >f]t / ;'lawfsf] cfwf/df ks]6nfO{ laefhg u/L ljleGg sfo{qmdx?df Plss[t ?kdf nufgL u/L ;a} eGbf l56f] nufgLsf] k|ltkmn lbg] ks]6 :ynnfO{ klxnf] k|fyldstf lbO{ sfo{qmd ;~rfng ul/Psf] lyof] . laleGg ef}uf]lns If]qx?df Plklkn] klxrfg u/]sf k|fyldstf k|bQ pkhx? tflnsfdf k|:t't ul/Psf] 5 .

tflnsf M ef}uf]lns If]q cg';f/ Plklkn] klxrfg u/]sf k|fyldstf k|bQ pkhx?ljsf; If]q lxdfnL If]q kxf8L If]q t/fO{ If]q

k"jf{~rn b'w pTkfbg, ofs, a+u'/, e]F8f

b'w pTkfbg, vl;, afv|f, a+u'/,

al9 df]n hfg] s[lif a:t', j:t'efpsf] kf]if0f ;'wf/ ug{sf] nflu 3fF;]afnL .

dWodf~rn ofs, e]F8f, ufO{ uf]? . b'w pTkfbg, vl;, afv|f, a+u'/,

a9L df]n hfg] s[lif j:t', a:t''efpsf] kf]if0f ;'wf/ ug{sf] nflu 3fF;]afnL .

klZrdfGrn e]F8f, vl;, afv|f . b'w pTkfbg, vl;, afv|f, .

a9L df]n hfg] s[lif a:t', j:t'efpsf] kf]if0f ;'wf/ ug{sf] nflu 3fF;]afnL .

dWo klZrdf~rn e]F8f, ofs, v;L÷afv|f .

b'w pTkfbg, vl;, afv|f, .

a9L df]n hfg] s[lif a:t', j:t'efpsf] kf]if0f ;'wf/ ug{sf] nflu 3fF;]afnL .

;'b'/ klZrdf~rn v;L÷afv|f, b'w pTkfbg .

b'w pTkfbg, v;L÷afv|f a9L df]n hfg] s[lif a:t', j:t'efpsf] kf]if0f ;'wf/ ug{sf] nflu 3fF;]afnL .

kz' ;]jf sfo{qmd ;~rfngfy{ k|fyldstf cg';f/ b'w -e}+;L÷ufO{_, df;' -afv|f, s'v'/f, j+u'/, /fFuf], e]F8f_ / k'mn -s'v'/fkfng_ pTkfbgnfO{ /flvPsf] lyof] . sfo{qmdnfO{ d'Vo $ efuM Joj;foLs, Joj;fof]Gd'v, cfo cfh{g / Joj;foLs ;'b[9Ls/0f sfo{qmddf laefhg ul/Psf] lyof] . cfo cfh{g sfo{qmd cGt/ut ul/jL

Page 34: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

27

lgjf/0f sfo{qmd, dlxnf ljsf; sfo{qmd / blnt hghftL ljsf; sfo{qmd ;~rfng ePsf]] lyof] . ks]6 Kofs]h sfo{qmdx?sf] j:t'ut ;+VofTds ljj/0f tflnsf Gf+ $$ df lbOPsf] 5 . ks]6 Kofs]hsf k|d'v sfo{gLltx? lgDg k|sf/sf 5g\ .

zf;sLo tyf cfly{s ;'wf/sf] tTsflng sfo{of]hgf, @)^( df s[lif pkhsf cfwf/df d'n'snfO{ s[lif ks]6 If]q ljefhg ug]{ jLp, k|ljlw / k|;f/ ;]jfsf] Plss[t Joj:yf ldnfpg] s'/f pNn]v eP cg';f/ o; ljefu tkm{ k|To]s lhNnfdf @ j^fsf] b/n] !%) j6f lj:t[t kz' ;]jf ;DaGwL ks]6sf] klxrfg ul/Psf] 5 . o; ;DaGwL ljj/0f tn lbOPsf] 5 eg] la:t[t ljj/0f tflnsfdf lbOPsf] 5 .

tflnsf M lj:t[t tyf Plss[t j:t'ut ks]6

s|=;+= a:t'ut ks]6 ;+Vof

1 e}+;L 25

2 ufO{ 53

3 afv|f 46

4 3fF; 3

5 e]F8f 5

6 s'v'/f 5

7 rf}/L 3

8 a+u'/ 8

hDdf 150

sfo{gLlt

!_ ;8s ;'ljwf -/fhdfu{ tyf ;xfos dfu{_ / ahf/sf] k"jf{wf/ tyf kx'Fr, ;+sng s]Gb|÷k|zf]wg s]Gb| / s[lqd uef{wfg ;'lawf ePsf lhNnfx?df ;DefJotfsf] cfwf/df Joj;foLs kz' ljsf; sfo{qmd ks]6 Kofs]h sfo{qmdsf] ?kdf ;~rfng ul/Psf] 5 .

@_ k'/fgf] ;d'xx? ;~rfng ePsf] ks]6 If]qdf ;d'xx?nfO{ ;ldltdf cfj4 u/fO{ kz' ljsf; ks]6 Kofs]h sfo{qmdsf] cjwf/0ff cg';f/ sfo{qmd th'{df ul/Psf] 5 .

#_ ahf/sf] dfu / 6«]lsË ?6nfO{ b[li6ut u/L Joj;foLs s'v'/f Pj+ afv|f÷e+]8fsf] sfo{qmd ;fy;fy} ljifo ljz]if ljljlws/0f sfo{qmd ;~rfng ul/Psf] 5 .

$_ kz' ljsf; sfo{qmdx? lautsf cf=j= x?df laleGg s[ifs ;d"x dfkm{t ;~rfng x'Fb} cfPsf] lyof] eg] cf=j @)%^÷%& df s[ifs ;ldltx? dfkm{t ks]6 Kofs]h sfo{qmd ;~rfng ul/Psf] 5 . o:tf] ;ldlt u7g ubf{ sfo{qmdsf] ;Defjgf ePsf uf=lj=;=x?df 5 j6f s[ifs ;d'xx? u7g ug]{ / pQm ;d'xaf6 ;ldlt u7g u/L laleGg sfo{qmdx? ;ldlt dfkm{t} ;~rfng ub}{ nu]/ % aif{df k"/f uf=lj=;=nfO{ g} ks]6 If]q agfpg] nIo /x]sf] 5 . o;/L ;ldlt dfkm{t\ sfo{qmd ;~rfng u/fpFbf g]kfn ;/sf/af6 lbOg] ljleGg k|sf/sf cg'bfgx? ;ldltdf 3'DtL sf]ifsf] ?kdf :yfkgf u/L ;ldlt dfkm{t g} ;~rfng ul/Psf] 5 .

%_ kz'hGo kbfy{sf] ahf/ ljsf; tyf la:tf/sf] nflu kz'hGo kbfy{sf] k|zf]wg ;DaGwL tflnd tyf k|flalws ;xof]u pknAw u/fOb} cfPsf] 5 .

Page 35: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

28

^_ df;' pTkfbg -afv|fkfng_ sfo{qmd ;fd'bfoLs jg ljsf; sfo{qmd;Fu cfj4 u/fO{ ljz]if df;'

pTkfbg sfo{qmdsf] ?kdf ;`rfng ug{ k|fyldstf lbOPsf] 5 .

&_ Plss[t ?kdf kz' ljsf; sfo{qmd ;~rfng ug{ ;Da4 ;xsf/L ;+:yf, b'Uw ljsf; ;+:yfg, /fli6«o

b'Uw ljsf; af]8{, s[lif ljsf; a}+s Pj+ cGo ljlQo ;+:yfx?, dlxnf ljsf; dxfzfvf / zfvfx?df

;dGjo u/L sfo{qmd ;~rfng ul/Psf] 5 .

*_ kz' ;]jf sfo{qmdsf pGgt k|ljlw tyf ;]jfnfO{ ;d:t s[ifs au{ ;dIf k'¥ofpgsf] nflu u|fld0f

If]qdf tflnd k|fKt sfo{stf{ tof/ ug{ If]qLo kz' ;]jf tflnd s]Gb| tyf ;DefJo lhNnfx?df yk

tflnd sfo{qmd sfof{no ;dosf] cltl/Qm ;dodf -ljxfg, a]n'sf_ ;~rfng ug{] Joj:yfsf] ;fy}

:ynut tflnd, uf]i7L -;]jf s]Gb| :t/_ nfO{ ljz]if Wofg lbOPsf] 5 .

(_ ul/jL lgjf/0f tyf dlxnf ljsf; sfo{qmddf Jofkstf Nofpg k|To]s ;]jf s]Gb|df ks]6 Kofs]h

sfo{qmdsf] cjwf/0ffnfO{ Wofgdf /fvL sfo{qmd th'{df ul/Psf] 5 .

!)_ g]kfn ;/sf/sf] lg0f{o adf]lhd lgwf{l/t lhNnfx?df s[lqd uef{wfg ;]jfdf lghLIf]qnfO{ ;xefuL

u/fpg s[=u= tflnd tyf ;]jf ;'ljwf kfO{n6 sfo{qmdsf ?kdf sfof{Gjog ul/Psf] 5 .

!!_ g]kfn ;/sf/sf] lg0f{o cg';f/ lgwf{l/t If]q -Joj;foLs If]q_ sf kz' :jf:Yo ;]jfdf lghLIf]qnfO{

;xefuL u/fpgsf] nflu ;]jf ;'ljwf pknJw u/fpg Wofg lbg'sf] ;fy} kz' :jf:Yo ;]jf ;DjlGw

ljlgof]lht 3'DtL sf]ifnfO{ sfo{ gLltdf pNn]v u/] cg'?k k|efjsf/L ?kdf ;~rfng u/fOPsf] 5 .

!@_ EoflS;g pTkfbg tyf o;sf] ;'b[l9s/0f sfo{qmd lgoldt ?kdf ;~rfng ug{ cfjZos Joj:yf

ldnfO{Psf] 5 .

s[lif ljsf; /0fgLlt (ADS)

bL3{sflng s[lif /0fgLltsf] ?kdf g]kfn ;/sf/n] s[lif ljsf; /0fgLlt, (ADS) sf] tof/ u/L ldlt @)&@

>fj0f !) ut] l:js[t u/]sf]] 5 . s[lif ljsf;sf] d"n /0fgLltsf] ?kdf /x]sf] o; /0fgLltdf !) aif]{ sfo{

of]hgf / dfu{lrq ;lxt @) aif{ /0fgLlts of]hgsf] ?kdf /x]sf] 5 . cfly{s a[l4nfO{ ult lbg], hLjg:t/nfO{

dfly psf:g], vfB tyf kf]if0f ;'/Iffdf of]ubfg lbg], vfB ;Dk|e'tf pGd'v cfTdlge{/ / lbuf], k|lt:kwL{ tyf

;dfj]zL s[lif If]q agfpg] b'/b[li6 /x]sf] o; /0fgLlt th'{df ug{ /fli6«o of]hgf cfof]u, laifout dGqfnox?,

s[ifs ;+hfn, gLlh If]q nufot !# j6f ljsf; ;fem]bf/ lgsfox? -ADB, IFAD, EU, FAO, SDC, JICA,

USAID, DANIDA, WFP, WORLD Bank, DFID, AUSAID & UN Women) sf] ;+nUgtf /x]sf] lyof] .

vfB tyf kf]if0f ;'/Iff, ul/jL Go"lgs/0f, s[lif Joj;fodf k|lt:kwf{Tdstf, pRr / cem} yk ;dtfd"ns

cfo / ls;fgx?sf clwsf/ ;'/lIft / ;'b[9df hf]8 lbOPsf] o; /0fgLltdf ;'zf;g, pTkfbsTj, gfkmfd"ns

Joj;foLs/0f / k|lt:kwf{Tdstf k|fyldstf /x]sf] 5 . d"Vo sfo{qmdx?nfO{ Flagship program, Core

Program & Other program u/L # efudf laefhg ul/Psf] 5 .

Page 36: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

29

s]Gb|Lo :t/sf dxTjk"0f{ cfof]hgf Pjd\ sfo{qmdx?

%=! j}b]lzs ;xof]uaf6 ;+rflnt cfof]hgfx?

%=!=! pRr kxf8 s[lif Joj;fo tyf lhljsf]kfh{g ;'wf/ cfof]hgf (HIMALI Project)

kl/ro

pRr kxf8L lhNnfx?df s[lif, nfOe:6s tyf hl8a'6L pTkfbgx? vf;u/L Niche Products sf] Value Chain Development (VCD) åf/f cfo:t/ a9fpg] / lbuf] lhljsf]kfh{g ;'wf/ ug]{ p2]Zon] Pl;ofnL ljsf; a}+ssf] cg'bfg ;xof]udf ;~rfng x'g] pRr kxf8 s[lif Joj;fo tyf lhljsf]kf{hg ;'wf/ cfof]hgf ;~rfng ug{ g]kfn ;/sf/ / Pl;ofnL ljsf; a}+s lar @)^* cfiff9 !# -@& h'g @)!!_ df cg'bfg ;Demf}+tf eO{ ;~rfngdf cfPsf] xf] . of] cfof]hgf ;g @)!! df ;'? eO{ @)!& ;Dd ;~rfng ePsf] xf] .

p2]Zo (Objective)M pRr kxf8L lhNnfx?df cfo:t/ a9fpg] / lbuf] lhljsf]kfh{g ;'wf/ ug]{ o; cfof]hgfsf] nIo /x]sf] 5 .

ck]lIft pknAwLx? (Expected Outputs)

cfof]hgfsf] k|efjsf/L sfof{Gjogåf/f pGgt pTkfbg k|ljlw, ahf/ / d'No clea[l4df s[ifs÷Joj;foL÷ pBdLx?sf] 1fg / kx'Fr a[4L eO{ pRr kxf8df s[lif Joj;fosf] Joj;flos ?kdf lbuf] ljsf; x'g] ck]Iff ul/Psf] 5 .

cfof]hgf nfu' x'g] If]q tyf lhNnfx?

of] cfof]hgf k"jf{~rndf ;+v'jf;ef / ;f]n'v'Dj', dWodf~rndf bf]nvf / /;'jf, klZrdf~rndf dgfª / d':tfª, dWoklZrdf~rndf 8f]Nkf, d'u', h'Dnf / x'Dnf u/L !) lhNnfx?df nfu' ePsf] 5 .

cfof]hgf lhNnf aflx/sf ;d'x÷Joj;foL÷pBdLn] klg cfof]hgf cGtu{tsf lhNnfdf pTkfbg x'g] a:t'x?

k|of]u u/L ;+sng, k|zf]wg tyf Aofkf/ ug{ rfx]df jf cfof]hgf cGtu{tsf lhNnfdf pTkfbg x'g] cfof]hgfn]

;d]6\g] j:t'x?sf] nflu lap, g:n h:tf j:t'x? cfk"lt{ jf s/f/ v]tL u/L cfof]hgf cGtu{tsf pRr kxf8L

Page 37: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

30

lhNnfdf nfe x'g ;Sg] Joj;fo ug{ rfx]df Mountain agribusiness development component df ;xefuL

x'g ;Sg] k|fjwfg 5 .

cfof]hgfsf sDkf]g]G6;\ (Project Components)

Mountain agribusiness development, Value chain capacity development / Project management u/L o; cfof]hgfsf ltgj6f Components 5 .

cfof]hgfsf] klxnf] Component cGtu{t s[ifs ;d'x, ;xsf/L, s[lif Joj;foL ;+3 ;+:yf nufot lglh

Ifqsf] ;xsfo{df pRr kxf8df s[lif Joj;fo ljsf; (Mountain Agribusiness Development) sf] nflu

cfof]hgfsf] k|d'v nufgL /xg]5 . Joj;fo kl/of]hgf tof/ tyf sfo{Gjogdf ;xof]u ug{ pBf]u afl0fHo

dxf;+3 cGtu{t s[lif pBd s]Gb|n] sfo{Gjog lgsfosf] ?kdf sfo{ ug]{5 / o; Joj;fo ljsf;nfO{ ;xh

agfpg u}/ ;/sf/L ;+:yf kl/rfng tyf k/fdz{ ;]jf pknAw u/fOg]5 . cfof]hgfsf] k|d'v nufgL x'g]

Mountain Agribusiness Development Component cGtu{t ^ aif{df !* ldlnog &$@ xhf/ 8n/

a/fj/sf] s[lif Joj;fo cg'bfg / @=^ 8n/ k|j4{gfTds sfo{df u/L @!=#% ldlnog 8n/ a/fj/ o;

sDkf]g]G6df nufgL x'g] cg'dfg ul/Psf] 5 .

cfof]hgfsf] bf];|f] Component cyf{t. Value chain capacity development cGtu{t cfof]hgfn] lhNnf

l:yt s[lif ljsf; tyf kz' ;]jf sfof{no, ;]jf s]Gb| pks]Gb|, cg';Gwfg s]Gb| tyf ljsf; kmfd{x?sf] k"jf{wf/

tyf Ifdtf clea[l4 u/L s[lif Joj;fo ljsf;nfO{ yk ;xof]u k|bfg ug]{5 . hnjfo' kl/jt{gsf c;/x?nfO{

Go"lgs/0f ug{ ;xof]u k'¥ofpg] g;{/L :yfkgf, kf:r/, hl8a'6L, crf{8 tyf /]GhNof08 Joj:yfkg ;DaGwL

sfo{x? / s[ifs Joj;foL k|fljlwsx?sf] Ifdtf ljsf;sf sfo{qmdx? klg o; Component cGtu{t

sfo{Gjog ul/g]5 . o; sDkf]g]G6 cGtu{tsf lqmofsnfkx?sf] nflu cfof]hgf cjlwdf #=#@ ldlnog 8n/

vr{ x'g] cg'dfg 5 .

cfof]hgfsf] t];|f] Component cyf{t . Project Management cGtu{t cfof]hgfnfO{ k|efjsf/L ?kdf

Joj:yfkg tyf sfo{Gjog ul/g]5 . o; sDkf]g]G6 cGtu{t $=( ldlnog 8n/ ldlnog *n/ vr{ x'g] cg'dfg

5 .

cfof]hgf sfof{Gjog Joj:yf (Implementation Arrangement)

s[lif ljsf; dGqfno cfof]hgfsf] Executive Agency (EA) / kz' ;]jf ljefu o;sf] Implementing Agency xf] . cfof]hgfsf] Agribusiness Development component sf] sfo{Gjog OsfO{ s[lif pBd s]Gb|

;d]t xf] . cfof]hgfsf] k|efjsf/L sfo{gjogsf] nflu gLlt lgb]{zg, ;'emfj, ;Nnfxf Pjd\ dfu{bz{g k|bfg ug{

s[lif dGqfno, ;DalGwt ljefu, /fli6«o of]hgf cfof]u / cy{ dGqfnosf pRr kb:y clwsf/Lx? ;lDdlnt

Project Steering Committee x'g]5 / s[lif tyf ;xsf/L dGqfnosf ;lrjn] o;sf] cWoIotf ug'{x'g]5 .

s]Gb|df kz' ;]jf ljefu cGtu{t cfof]hgf Joj:yfkg sfo{no (PMU) /xg]5 / cfof]hgfsf] b'j} Components sf] overall lhDd]jf/L oxL lgsfo x'g]5 . cfof]hgf nfu' x'g] k|To]s lhNnfdf sfo{qmdsf] cfwf/df lhNnf kz'

;]jf sfof{no jf lhNnf s[lif ljsf; sfof{nonfO{ lhNnf k|f]h]S6 sf]cl8{g]6/sf] lhDd]jf/L lbOg]5 . If]lqo

kz' ;]jf lgb]{zgfnon] sfo{qmdsf] cg'udg ug]{5g\ . cfof]hgfnfO{ k|efjsf/L ?kdf ;~rfng ug{ cfjZos

Page 38: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

31

5gf]6 ul/Psf a:t'÷d'No >[vnf

s[lif Joj;fo ljsf;sf] nflu Stakeholder-consultations and workshops df PPTA Team n] k|fKt u/]sf] Feedbacks and suggestions sf cfwf/df pmg, ofs lrh / 8]/L, df;', kmnkm'n, t/sf/L, jLp, hl8a'6L (MAPs), jg k}bfj/, s[lif–ko{6g k|fyldStfdf k/]sf a:t'÷;]jfx? x'g\ . o;sf] cnfjf dfu / cfjZostf cg';f/ cGo a:t'x?sf] Value Chain Development klg cfof]hgfn] ;d]6\g ;Sg]5 .

dxTjk"0f{ pknlAwx?

• ^$) pk–cfof]hgf tyf @* j6f k"glg{df{0f / k'gM:yfkgf pk–cfof]hgf;Fu ?= *# s/f]8 (! nfv *& xhf/ cg'bfg k|bfg ug{]{ ;Demf}tf ;DkGg ePsf] . Joj;foL :j+dsf] nufgL M #) s/f]8 %# nfv ($ xhf/ . clGtd ls:tf afkt ?= *) s/f]8 %@ nfv $& xhf/ -(%=(^Ü_ cg'bfg pknAw u/fO{Psf] 5 .

ljz]if1÷k/fdz{bftf pknAw u/fOg] / lhNnfdf NGO ;]jf pknAw ul/g]5 . cfof]hgfsf] Agribusiness Development component sf] sfo{Gjog ;Gbe{df ;xefuL tyf ;xsfo{ ug{ k]z ePsf k|:tfjx?nfO{

lgwfl/t dfkb08sf cfwf/df lgikIf 5gf]6 ug{ PMU åf/f :jtGq Grant Assessment Committee (GAC) sf] Joj:yf ul/g]5 . o; cfofhgfdf dlxnf, hghftL tyf k5f8L k/]sf] ju{nfO{ ;dfj]z ug]{ Joj:yf ePsf]

5 .

Project Organization Structure

Page 39: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

32

• lxdfnL lhNnf cfof]hgf nfu' ePsf] 7fpmdf % j6f ;]jf s]G› lk|km]j ejg lgd{f0f

• lxdfnL lhNnfdf pTkflbt a:t' lalqmsf] nflu ahf/ Joj:yfkg ug{ ejg lgd{f0f -;+v'jf;ef / ;f]n'v'Da'_

• lh/L kmfd{df :6fkm tyf uf]7fnfsf] nflu lk|km]j Sjf6/ lgd{f0f

• cfn'sf] jLpm pTkfbgsf] nflu :qmLg xfp; lgd{f0f -bf]nvfsf] af]rdf / ;f]n'v'Da'_

• Rofu|f kmfd{df lk| km]jsf] clkm; tyf uf]7 ejg lgd{f0f

• r/g vs{ ljsf; ug{ af6f], k'n tyf kf]v/L lgd{f0f

• s]lG›o h}ljs k|of]uzfnf lqk'/]Zj/sf] nflu lk|mh 8«fo/ d]l;g yfg ! ut cf=j=df *) k|ltzt /sd e'Qmflg u/LPsf] / @) k|ltzt af+sL /x]sf] e'Qmflg lbg

• 8f]Nkf ag sfo{fnodf g;{/Lsf] ;+/If0f ug{ sDkfp08 lgd{f0f

s[lif Joj;fo k|a4{g

lxdfnL cfof]hgf lxdfnL If]qdf dfq ;~rfng ePsf] o; k|sf/sf] k|yd cfof]hgf xf] . of] cfof]hgfn] lxdfnL If]qsf !) lhNnfx?df xfn;Dd ^$) pk–cfof]hgfx?nfO{ Joj;foLs cfof]hgf ;~rfng ug{ nfutsf] *)Ü ;Dd cg'bfg lbP/ To; If]qsf] lgjf{xd"lv s[lif Joj;fonfO{ Joj;foLs/0f ug{ ;xof]u u/]sf] 5 .

afujfgL ljsf; -:ofp v]tL_

lxdfnL If]qsf dgfË, d':tfË, 8f]Nkf, h'Dnf, x'Dnf / d'u' u/L 5 lhNnfdf #& j6f :ofp Joj;foLx?nfO{ (),))) j6f :ofpsf] a]gf{ /f]k]/ :ofp pTkfbg Joj;fonfO{ k|j4{g u/]sf] 5 . o; dWo] dgfËsf] Pu|f] dgfË kmfd{n] s/Lj $)) /f]kgLdf k"mhL, unf, /]8 8]ln;;\ cflb hftsf ^@,))) :ofpsf] a]gf{ /f]kL bf]>f] jif{df g} !#) d]l6«s 6g :ofp pTkfbg u/]sf] 5 . ;g\ @)@! ;Dddf of] kmfd{n] k|lt jif{ @!)) d]l6«s 6g :ofp pTkfbg ug]{5 .

afujfgL ljsf; -lsjL v]tL_

of] cfof]hgfn] bf]nvf / ;f]n'v'Da' lhNnfdf @^ j6f lsjLsf] kmfd{ / @ j6f lsjL g;{/L ug{ Joj;foLx?nfO{ $()) j6f lsjLsf] a]gf{ /f]Kg ;xof]u u/]sf] 5 . cjsf] # jif{ kl5 oL kmfd{x?af6 lsjL pTkfbg ;'? x'g]5 .

kz' ljsf; Joj;fo

kz' ljsf;df ;+nUg !#* j6f Affv||f, &! j6f e]8f, @% j6f RofFu|f @& j6f ufO{÷e}+;L, %) j6f ofs rf}+/L / @@ a6f a+u'/ tyf cGo @ u/L hDdf ##( pk–cfof]hgfsf Joj;foLx?nfO{ cg'bfg k|bfg u/]sf] 5 . oL kmfd{x?df cfof]hgfn] Joj;foLx?nfO{ s/Lj *#)) j6f afv|f, !()) j6f e]8f, RofFu|f !&)) j6f ofs÷rf}/L, #)) j6f pGgt ufO{÷e}+;L / #)) j6f a+u'/ v/Lb ug{ cg'bfg k|bfg u/]sf] 5 . ;fy} k|zf]wgtkm{ 8]/L :yfkgfsf nfuL #, ofs lrh pTkfbgsf nfuL $, pmg tyf klZdgf tkm{ @ / :jR5 df;' k;n :yfkgfsf nfuL $ pk–cfof]hgfnfO{ cg'bfg k|bfg u/]sf] 5 .

/]Gaf] 6«fp6 df5f kfng

cfof]hgfn] ;f]n'v'Da', bf]nvf /;'jf, dgfË / d':tfËdf u/L !! j6f /]Gaf] 6«fp6 Joj;foLx?nfO{ df5f kfngsf]

Page 40: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

33

nfuL cg'bfg k|bfg u/]sf] 5 . o; dWo] ;f]n'v'Da', dgfË / d':tfËdf klxnf] k6s /]Gaf] 6«fp6 df5f ;kmntf k"j{s pTkfbg ul/Psf] 5 .

h8La'6L pTkfbg tyf k|zf]wg

cfof]hgfn] ;+v'jf;ef, bf]nvf, ;f]n'v'Da' nufPtdf lr/fO{tf] v]tL k|j4{gsf] nfuL $( hgf Joj;foLx?nfO{ lr/fO{tf] tyf cGo hl8j'6L v]tLsf] cg'bfg k|bfg u/]sf] 5 . To;sf] ;fy} lxdfnL lhNnfx?df pTkfbg ePsf] hl8j'6Lx?sf] k|zf]wgdf cfwfl/t g]kfnu~h / a'6jndf @ j6f hl8j'6L k|zf]wg Joj;foLx?nfO{ k|zf]wg pBf]u ;~rfng ug{ cg'bfg k|bfg u/L k|zf]wg sfo{ ;'? ePsf] 5 .

/]Gaf] 6«fp6 df5fsf] >f]t s]Gb| :yfkgf

NARC ;+usf] ;dGjodf /]Gaf] 6«fp6 dT:o cg';Gwfg s]Gb| w'Gr], /;'jfdf ^),))) /]Gaf] 6«p6 df5fsf] EMBYO pknAw u/fO{ >f]t s]Gb| :yfkgf ePsf] . o;af6 HIMALI lhNnf nufot cGo lhNnfx?df /]Gaf] 6«fp6 df5fsf] pTkfbgdf lj:tf/ x'g] ljZjf; lnOPsf] 5 .

:ofpsf] Saplings (High Density)

jfujfgL ljsf; s]Gb| ;f]n'v'Da'df, dfkmf{ / jfujfgL cg';Gwfg s]Gb| h'Dnfdf Ps /f]kgL hUufsf] nfuL cfjZos uf]N8]g, km"hL / ufnf hftsf] lj?jf pknAw u/fO{Psf] .

ofFs tyf gfs / Rofª\u|f cfoft

ofFs ljsf; kmfd{, :ofËjf]r]df ltAataf6 pGgt gZnsf #) j6f ofFs tyf gfFs NofOPsf 5g\ . To:t} d':tfª df Rofª\u|f kfng ug{ #)) Rofª\u|f vl/b u/LPsf] 5 .

%=@ g]kfn ;/sf/sf] >f]taf6 ;+rflnt sfo{qmd÷cfof]hgfx?

%=@=! /fli6«o lk=lk=cf/= lgoGq0f sfo{qmd

b]zdf jif]{gL a9\b} uO{ /x]sf] e]F8f tyf afv|fx?df nfUg] lk=lk=cf/= /f]usf] dxfdf/LnfO{ lgoGq0f ug{ g]kfn ;/sf/n]] cfkm\g} >f]taf6 cf=j= @)%*÷%( b]lv /fli6«o lk=lk=cf/= lgoGq0f cfof]hgf ;~rfngdf u/]sf] lyof] . o; cfof]hgfsf] k|d'v p2]Zo b]zdf dxfdf/Lsf] ?kdf /x]sf] lk=lk=cf/= /f]unfO{ lgoGq0f u/L o;af6 e]F8fafv|fkfng Joj;fodf k/]sf] gsf/fTds c;/nfO{ lgoGq0f ug]{, cfoft k|lt:yfkg tyf b]zdf a9L/x]sf] df;'sf] dfu cfGt/Ls >f]taf6} cfk'tL{ ug{ ;xof]u ug'{ /x]sf] 5 . o; cfof]hgfsf] nflu kz' ;]jf ljefu cGtu{tsf] kz' :jf:Yo lgb]{zgfnon] ;Dk"0f{ lhDd]jf/L lnPsf] 5 / e]6]/Lg/L Olk8]ldof]nf]hL s]Gb| (V.E.C.) lqk'/]Zj/n] cfjZos ;xof]u ug]{, s]Gb|Lo h}lasL pTkfbg k|of]uzfnf lk=lk=cf/= EoflS;g pTkfbg u/fO{ ;f] /f]u la?4 EoflS;g]zg eO/x]sf] 5 . sfo{qmdaf6 Vaccination sfo{sf] nflu lgMz'Ns EoflS;g pknJw u/fOg] 5 eg] kz' Sjf/]G6fOg r]skf]i6x?nfO{ ;z'Ns EoflS;g pknJw u/fOg] 5 . kz' Sjf/]G6fOg r]skf]i6x?n] cfjthfjt ug]{ ;Dk"0f{ e]F8fafv|fx?nfO{ clgjfo{ ?kn] zz'Ns lk=lk=cf/= la?4 EoflS;g];g ug{] 5 / ;f] jfkt k|fKt /sd /fh:jdf bflvnf ug{] 5 .

o; EoflS;g]zg sfo{qmd z'?df #÷$ r/0fdf sfo{fGjog ug]{ Joj:yf ldnfOPsf] lyof] h;cg';f/ lk=lk=cf/= dxfdf/Lsf] ?kdf b]vf kl/;s]sf lhNnfx?dWo] t/fO{sf @% lhNnfx? k|yd r/0f, dWo−kxf8L @%

Page 41: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

34

lhNnfx? l4tLo r/0f, pRr−kxf8L * lhNnfx? t]>f] r/0f / afFsL /f]u gkm}lnPsf !$ lhNnfx?df hf]lvdsf] cfwf/df rf}yf} r/0fdf /f]u la?4 EoflS;g]zg ug{] Joj:yf ldnfO{Psf] lyof] . EofS:fLg]zg sfo{sf] nflu cfaZos kg]{ EoflS;g]6/sf] sfd lghL If]qdf sfo{/t u|fld0f kz' :jf:Yo sfo{stf{, k|flalws ;xfos, gfoa k|flalws ;xfosx?nfO{ kl/rfng ug]{ gLlt lnOPsf] 5 . t/fO{ / r'/] kxf8L efudf kg]{ lhNnfx?sf ;Dk"0f{ e]F8f÷afv|fdf, dWo kxf8L lhNnfx?df eg] lautsf] /]s8{ x]/L k"/} jf cf+lzs / pRr kxf8L lhNnfx?df lautdf /f]u km}lnPsf] lhNnfdf k"/} / cGo lhNnfx?df cf+lzs ?kdf lk=lk=cf/ la?4 Eofs:fLg]zg ul/g] 5 . ef/taf6 laleGg k|of]hgsf] nflu cfoft x'g] ;Dk"0f{ e]F8f÷afv|fdf kl/If0f ug]{ / o; ;DalGw z+sf nfu]df k|a]zdf /f]u nuffpg] / zfl/l/s kl/If0faf6 :j:y b]lvPsf] e]F8f afv|fdf lk=lk=cf/= la?4 EoflS;g];g u/]/ dfq cfoft x'g lbg] Joj:yf ul/Psf] lyof] .

%=@=@ a8{km\n" lgoGq0f sfo{qmd

cf=j )^#÷)^$ b]lv @)^&÷^* ;Dd $ jif{sf] nflu ljZj a}+ssf] cg'bfgdf ;xof]udf Pleog OGˆn'oGhf lgoGq0f cfof]hgf ;~rfng ePsf] lyof] . cf=j )^&÷^* b]lvg} g]kfn ;/sf/sf] >f]taf6 a8{km\n' lgoGq0f sfo{qmdsf] ?kdf pSt sfo{nfO{ lg/Gt/tf lbPsf] 5 .

sfo{qmdsf nIo tyf p2]Zo

Pleog OGˆn'oGhf /f]usf /f]uyfd tyf lgoGq0f ul/ 3/kfn'jf s'v'/f tyf cGo r/fr'/Laf6 dflg;df ;g{ ;Sg] ;+s|d0fnfO{ Go"g ug{ tyf /f]usf] ;+s|d0f jf ;+s|d0fsf] cfz+sf pTkGg l:yltaf6 x'g] kz'hGo tyf dfgj IftL lgoGq0f ug{ .

hf]lvdsf] cfwf/df # efudf auL{s/0f u/L ;f]xL cg'?ksf] RRT u7g ul/g]5 .

!_ @^ lhNnfnfO{ clt hf]lvd o;df @) hgf l6d x'g]5 .

@_ #$ lhNnfnfO{ dWod hf]lvd o;df !) hgf l6d x'g]5 .

#_ !% lhNnfnfO{ sd hf]lvd o;df % hgf l6d x'g]5 .

cf=j )^*÷^( df pRr hf]lvd @^ lhNnf / dWo hf]lvd !* lhNnfdf PS6Le ;le{n]G; !@ dlxgf e/L g} ;~rfng ePsf] lyof] . To:t}u/L Sjf/]g6fOg sfof{nox?af6 l;df If]qdf lgoldt /f]u ;le{n]G; ePsf] lyof] eg] cf=j cf=j )^(÷&), )&)÷&! / )&!÷&@ df pRr hf]lvd @^ lhNnf / dWo hf]lvd !* lhNnfdf PS6Le ;le{n]G; !@ dlxgf e/Lg} ;~rfng ePsf] lyof] . To:t}u/L Sjf/]g6fOg sfof{nox?af6 l;df If]qdf lgoldt /f]u ;le{n]G; ePsf] lyof] . cf=j )&!÷&@ df ah]6 @ s/f]8 $( nfv %@ xhf/ $ ;o lalgof]hg ePsf] lyof] h;df ! s/f]8 &* nfv (! xhf/ & ;o vr{ eO{ &!=^ k|ltzt vr{ ePsf] lyof] .

cf=j )&@÷&# df @#=* k|ltzt dfq efl/t k|ult ePsf] lyof] eg] pQm cf=j=df ah]6 $ s/f]8 !& nfv ^) xhf/ lalgof]hg ePsf] lyof] h;df ! s/f]8 #@ nfv !^ xhf/ & ;o vr{ eO{ #!=^% k|ltzt vr{ ePsf] lyof] . pQm cjwLdf a8{kmn' cfp6j|]u gePsf]n] Ifltk'lt{ /sd vr{ gePsf]n] k|ult tyf vr{ sd ePsf] lyof] .

%=@=# ;xsf/L v]lt sfo{qmd

GfofF g]kfn lgdf{0f cleofg sfo{qmd cGt/ut g]kfn ;/sf/n] cf=j= )^%÷^^ sf] ah]6 jQmJosf] a'+bf g+ %^ df s[lif pTkfbsTj a9fpg æufpF ufpFdf ;xsf/L, 3/ 3/df esf/Lsf]Æ gf/f cGt/ut ;fgf ls;fgnfO{

Page 42: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

35

;xsf/L cjwf/0ffdf v]lt ug]{ pTKf|]l/t u/L ;DefJotfsf] cfwf/df ;+rflnt o; sfo{qmd kz' ;]jf ljefu cGt/ut a+u'/kfng / s'v'/fkfng Joj;fo ;~rfng x'+b} cfPsf] 5 .

p2]ZoM ul/aL Go"lgs/0f, /f]huf/L ;[hgf, cGo v]lt ug{ cof]Uo hldgsf] ;'b'kof]u, Joj;flos/0f, nlIft au{sf] kxF'rdf a[l4 /x]sf] 5 .

nlIft au{M blnt tyf ;fdflhs?kdf lakGg Pjd\ lk5l8Psf hftL, hghftL, dlxnf, ;'s'daf;L, l;dfGts[t tyf d'Qm sd}of / e'ldlxg s[ifsx? /x]sf 5g\ .

sfo{qmd ;~rfng ePsf lhNnfM cf=j= )^%÷^^ df ;Kt/L, afs], alb{of, bfª, s}nfnL, cf=j= )^^÷^& df :of~hf, dmfkf, df]/ª, pbok'/, ;Kt/L, ;nf{xL, /fd]5fk, l;Gw'kfNrf]s, bf]nvf, wflbª, /;'jf To:t}u/L )^&÷^* df sfe|], wg'iff, eQmk'/, gjnk/f;L, ndh'ª, af/f, k;f{, l;Gw'nL, dsjfgk'/, dxf]Q/L, afUn'ª / ka{t ;fy} )^*÷^( df kfFry/, Onfd, wgs'6f, ef]hk'/, slkna:t', uf]/vf / ;'v]{t df a+u'/ tyf s'v'/fkfng sfo{qmd ;xsf/L v]ltsf] l;4fGt cg'?k ;~rfng ePsf] lyof] .

lhNnfdf ;+rflnt o; sfo{qmdsf] ;dGjo s]lGb|o a+u'/ tyf s'v'/f k|j4{g sfof{non] u/]sf] lyof] . o; sfo{qmd tkm{ cf=j= )^&÷^* df Psd'i7 (*=% k|ltzt efl/t k|ult ePsf] lyof] . aflif{s ah]6 @ s/f]8 *) nfv !^ xhf/ lalgof]hg ePsf]df @ s/f]8 &# nfv !@ xhf/ vr{ eO{ (&=% k|ltzt vr{ eof] . a+u'/sf] kf7fkf7L ljt/0f !)%), a+u'/kfngsf] ladf sf]if :yfkgf @! tflnd @! k6s ePsf] lyof] .

cf=j= )^*÷^( df Psd'i7 ((=$ k|ltzt efl/t k|ult ePsf] lyof] ;fy} aflif{s ah]6 @ s/f]8 $% nfv lalgof]hg ePsf]df @ s/f]8 !) nfv #@ xhf/ vr{ eO{ *^=) k|ltzt vr{ eof] . a+u'/sf] kf7fkf7L ljt/0f #%), a+u'/kfngsf] ladf sf]if :yfkgf & k6s / vf]/ lgdf{0f cg'bfg !$ k6s ePsf] b]lvG5 .

cf=j )^(÷&) df Joj;flos a+u'/kfng % lhNnfx?M c3f{vfFrL, uf]/vf, nlntk'/, g'jfsf]6 / ;+v'jf;ef To:t} u/L Joj;flos s'v'/fkfng % lhNnfx? M tfKn]h'ª, eStk'/, wg'iff, sfe|], /fd]5fk ;fy} cf=j= )^*÷^( df ;+rflnt sfo{qmdsf] kmnf]ck sfo{qmd ̂ lhNnfx? ;'v]{t, slkna:t', wgs'6f, ef]hk'/, Onfd, kfry/ tyf cf=j= )^&÷^* df ;+rflnt sfo{qmdsf] kmnf]ck sfo{qmd !) lhNnfx? gjnk/f;L, ndh'ª, af/f, l;Gw'nL, k;f{, dsjfgk'/, dxf]Q/L, afUn'ª, ka{t / ;Kt/L u/L hDdf @^ lhNnfdf ;xsf/L v]lt sfo{qmd ;~rfng ePsf] lyof] . ($=@! k|ult k|ltzt /x]sf] pQm cf=j=df ah]6 ! s/f]8 (( nfv *) xhf/ lalgof]hg ePsf]df ! s/f]8 *$ nfv *@ xhf/ vr{ eO{ (@=) k|ltzt vr{ eof] a+u'/sf] kf7fkf7L ljt/0f @%), a+u'/kfngsf] ladf sf]if :yfkgf 5 k6s / vf]/ lgdf{0f cg'bfg 5 k6s s'v'/fsf] rNnf %))), ladf sf]if :yfkgf 5 k6s / vf]/ lgdf{0f cg'bfg 5 k6s ePsf] b]lvG5 .

cf=j )&)÷&! k|ult (*=$ k|ltzt /x]sf] lyof] o; cf=j=df ah]6 ^ s/f]8 $@ nfv #) xhf/ lalgof]hg ePsf] lyof] h;df ^ s/f]8 !! nfv @* xhf/ vr{ eO{ (%=! k|ltzt vr{ ePsf] lyof] . gofF / k'/fgf] u/L a+u'/df $& j6f / s'v'/fdf @# j6f Kofs]h ;~rfng ePsf] lyof] . a+u'/sf] kf7fkf7L ljt/0f !&%), vf]/ lgdf{0f cg'bfg #% k6s s'v'/fsf] rNnf !*))) / vf]/ lgdf{0f cg'bfg !* k6s ePsf] b]lvG5 .

cf=j )&!÷&@ k|ult (&=) k|ltzt /x]sf] lyof] o; cf=j=df ah]6 * s/f]8 *^ nfv *) xhf/ lalgof]hg ePsf] lyof] h;df * s/f]8 #@ nfv $# xhf/ @ ;o vr{ eO{ (#=* k|ltzt vr{ ePsf] lyof]. gofF a+u'/df &% / s'v'/fdf @ j6f Kofs]h ;~rfng ePsf] lyof] . a+u'/sf] kf7fkf7L ljt/0f #&%), vf]/ lgdf{0f cg'bfg

Page 43: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

36

&% k6s s'v'/fsf] rNnf @))) / vf]/ lgdf{0f cg'bfg @ k6s ePsf] b]lvG5 . ljleGg ;fdfu|L ljt/0f *!) j6f ePsf] lyof] .

cf=j )&@÷&# df efl/t k|ult (@=) k|ltzt /x]sf] lyof] o; cf=j=df ah]6 ^ s/f]8 (# nfv *^ xhf/ lalgof]hg ePsf] lyof] h;df ^ s/f]8 #@ nfv @) xhf/ $ ;o vr{ eO{ (!=! k|ltzt vr{ ePsf] lyof] . gofF a+u'/df #* / s'v'/fdf ( j6f Kofs]h ;~rfng ePsf] lyof] . a+u'/sf] kf7fkf7L ljt/0f !()), vf]/ lgdf{0f cg'bfg #* k6s s'v'/fsf] rNnf ())) / vf]/ lgdf{0f cg'bfg ( k6s ePsf] b]lvG5 .

%=@=$ kz' gZn ;'wf/ /fli6«o cleofg sfo{qmd

b'wdf cfwfl/t k|zf]wg pBf]ux?sf] :yfkgf a[l4 x'Fb} hfg'sf ;fy} b'w tyf b'UwhGo kbfy{sf]] pkef]udf ;d]t a[l4 e} dfu cg';f/sf] cfk"lt{ x'g g;s]sf]n] b'wsf] pTkfbsTjdf a[l4 ug{ kz'sf] gZn ;'wf/ ug{ s[lqd uef{wfg u/fpg] sfo{nfO{ ;fj{hlgs÷lghL÷;fdm]bf/Lsf] dfWodaf6 /fli6«o cleofgsf] ?kdf ;~rfng ug{ g]kfn ;/sf/sf] cf=j= )^*÷^( sf] ah]6 aQmJo dfkm{t kz' gZn ;'wf/ /fli6«o cleofg sfo{qmd ;~rfng NofPsf] 5 . æb'w pTkfbgsf] d'Vo cfwf/, s[lqd uef{wfg4f/f gZn ;'wf/Æ sf] gf/f ;lxt ;+rflnt o; sfo{qmd /fli6«o kz' k|hgg s]Gb|, kz' k|hgg sfof{nox?, lhNnf kz' ;]jf sfof{nox?, kz' ljsf; kmfd{x? tyf lghL s]Gb|x?af6 ;d]t o; sfo{qmdnfO{ k|fyldstfdf /fvL pTkfbg ;fdfu|L tyf k|flalws ;]jf6]jf k'¥ofpb} cfPsf 5g\ .

sfo{qmdsf] p2]Zo

• ufO{ tyf e};Ldf kz' k|hgg ;]jf 4f/f a0f{z+s/ afR5f afR5L tyf kf8fkf8L pTkfbg u/L :jb]zdfg} pGgt hftsf kz'sf] cfk"lt{df a[l4 ug]{ .

• ;]jf la:tf/ u/L b'w tyf df;'sf] pTkfbg tyf pTkfbsTjdf a[l4 ug]{ .

• /fli6«o kz' k|hgg s]Gb| / kz' k|hgg sfof{nox/sf] Ifdtf clea[l4 u/L lbuf] ;]jf k|bfg ug]{ .

o; sfo{qmd # r/0fdf s[lqd uef{wfg cleofg sfo{qmd ;~rfng x'g] u/L to ul/Psf] lyof] . klxnf] r/0fdf cf=j= )^*÷^( af6 lgDg @% lhNnfx?af6 o; sfo{qmd ;~rfngdf cfPsf] lyof] . pQm cjwLdf @#% j6f s[lqd uef{wfg s]Gb| :yfkgf tyf kz' k|hgg sf]if :yfkgf, !$# hgf lghL If]qsf k|fljlwsx?nfO{ tflnd / *@,@)& j6f s[lqd uwf{wfg sfo{ ePsf] lyof] . cleofg nfu' ePsf @% lhNnfx? o; k|sf/sf lyP .

l;=g ljsf; If]q lhNnf

! k"af{~rn emfkf, df]/ª, ;'g;/L, ;Kt/L l;/fxf

@ dWodf~rnWfg'iff, dxf]Q/L, ;nf{xL, af/f, dsjfgk'/, lrtjg, g'jfsf]6, sf7df08f}, sfe|], /fd]5fk

# klZrdf~rn Gfjnk/f;L, ?kGb]xL, slkna:t' tgx', sf:sL

$ dWoklZrdf~rn afs], alb{of, bfª

% ;'b'/klZrdf~rn s}nfnL, s+rgk'/

s[lqd uef{wfg cleofg sfo{qmdsf] la:tf/sf] s|ddf cf=j= )^(÷&) df #% lhNnfdf k'u]df cf=j= )&)÷&! af6 lgDg $) lhNnfdf o; sfo{qmd ;+rfnfdf /x]sf] 5 .

Page 44: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

37

s[lqd uef{wfg cleofg sfo{qmd ;+rfnsf lhNnfx?

l;=g ljsf; If]q lhNnf

! k"jf{~rn emfkf, df]/ª, ;'g;/L, ;Kt/L l;/fxf, Onfd, wgs'6f, pbok'/

@ dWodf~rnWfg'iff, dxf]Q/L, ;nf{xL, af/f, dsjfgk'/, lrtjg, g'jfsf]6, sf7df08f}, sfe|],

/fd]5fk, /f}tx6, wflbª, l;Gw'nL, kzf{, nlntk'/, eStk'/,

# klZrdf~rnkfNkf, afUn'ª, Gfjnk/f;L, ?kGb]xL, slkna:t', tgx'F, sf:sL, :ofª\hf, c3f{vfFrL

/ uf]/vf

$ dWoklZrdf~rn afs], alb{of, ;'v]{t / bfª

% ;'b'/klZrdf~rn s}nfnL / s+rgk'/

cf=j= )&)÷&! df /fli6«o cleofg sfo{qmd (AI Mission) nfu' ePsf $) lhNnfx?df ldzg sfo{qmd

tkm{ s[lqd uef{wfg sfo{ !,%@,%)$ ePsf] lyof] . s'n ^! lhNnfdf $,$%,@%$ s[lqd uef{wfg ePsf] dWo]

cleofg tkm{ #$=@% k|ltzt b]lvG5 . cf=j= )&!÷&@ df ^@ lhNnfdf s'n s[lwd uef{wfg $*&(!) dWo]

ldzg nfu' ePsf] $) lhNnfdf cleofg sfo{qmd tkm{ !!@!!! k|ult xf;ln ePsf] lyof] . s'n s[lqd

uef{wfg dWo] cleofg tkm{]n] @@=(& k|ltzt cf]u6]sf] b]lvG5 . o; cleofg sfo{qmdn] ubf{ s[lqd uwf{wfg

s]Gb|x?sf] a[l4, t/n gfO6«f]hg tyf lao{ cfk"lt{df ;xh tyf cGo ;fdfu|Lx?sf] Joj:yfkg / s[lqd uef{wfg

;DaGwL k|rf/÷k|;f/ / tflndn] ubf{ s[lqd uef{wfg sfo{df ;kmntf xfl;n x'Fb} uPsf] 5 .

kz' gZn ;'wf/ /fli6«o cleofg sfo{qmd

Trend of Semen Production, Liquid nitrogen production, distribution & AI

Page 45: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

38

hd]sf] jLo{

hd]sf] jLo{sf] cfly{s jif{ )&$÷&% sf] cGTo;Dddf /x]sf] df}hbft ^(*&@( 8f]h

hd]sf] jLo{sf] df}Hbft ljj/0f

qm= ;+=

;fF8]sf] k|sf/

jLo{ df}Hbft

jLo{ pTkfbg )&#÷&$

hDdf jLo{ ljt/0f )&$÷&%

k|of]uzfnfdf x'g] vkt jf v]/ hfg]

jLo{ df}Hbft )&$÷&%

1 h;L{ 149158 321364 470522 243429 2796 224297

2 xf]lnl:6g 240770 223610 464380 156491 2465 305424

3 d/f{ 156253 93140 249393 91863 1747 155783

4 jf]sf 13530 8280 21810 8553 32 13225

hDdf 559711 646394 1206105 500336 7040 698729

xfnsf] s[lqd uef{wfg ;]jfsf] cj:yf

! s[lqd uef{wfg ;]jf k'u]sf lhNnf ^^

@= s[lqd uef{wfg ;]jf lg/Gt/ ?kdf k'u]sf lhNnf %*

#= s[lqd uef{wfg ;]jf cjZostf cg';f/ k'u]sf lhNnf *

$= s[lqd uef{wfg ;]jf k|bfos ;+Vof !!!$

%= s[lqd uef{wfg ;]jf k|bfos -private_ ;+Vof @@$

^= s[lqd uef{wfg ;]jf k|bfos -government_ ;+Vof $$%

&= ;fd'bflos kz' k|hgg s]G› #(%

s[lqd uef{wfgsf] @)&$÷&% sf] If]qut cj:yf

If]qs[lqd uef{wfg s]G› s[lqd uef{wfg ;]jf k|bfos hDdf s[lqd

uef{wfg )&#÷&$

hDdf s[lqd uef{wfg )&$÷&%GOV CLBC PVT hDdf GOV CLBC PVT hDdf

k"jf{~rn 92 81 62 235 114 86 75 275 155525 151480

dWodf~rn 151 165 63 379 190 169 74 433 257377 253764

klZrdf~rn 91 82 74 247 118 90 82 290 117890 133952

dWo klZrdf~rn 26 34 8 68 38 34 8 80 21081 15910

;'b'/ klZrdf~rn 13 16 5 34 15 16 5 36 22768 16665

hDdf 373 378 212 963 475 395 244 1114 574641 571771

Page 46: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

39

kz' cg';f/ s[lqd uef{wfg ;]jf )(^–)!* ;Ddsf] cj:yf

lhNnfut ?kdf s[lqd uef{wfg ;]jfsf] cj:yf

qm=;+= lhNnf &#÷&$ &$÷&%

km/s k|= ufO{ e}+;L jfv|f hDdf ufO{ e}+;L jfv|f hDdf

1 tfkn]h'Ë 124 51 0 175 245 56 0 301 72

2 kfFry/ 774 244 2 1020 1302 413 21 1736 70=2

3 Onfd 14656 635 171 15462 14901 541 34 15476 0=09

4 emfkf 37520 1775 485 39780 34139 1309 462 35910 –9=73

5 df]/ª 34704 2265 223 37192 37804 2193 231 40228 8=16

6 ;'g;/L 22257 2478 78 24813 24770 2926 58 27754 11=9

7 wgs'6f 2826 700 43 3569 3459 863 46 4368 22=4

8 t]x|y'd 228 64 0 292 95 26 0 121 –58=6

9 ;+v'jf;ef 501 244 0 745 533 232 0 765 2=68

10 ef]hk'/ 153 55 0 208 0 0 0 0 –100

11 cf]vn9'+uf 0 0

12 vf]6fË 0 0

13 ;f]n'v'Dj' 66 37 0 103 47 13 0 60 –41=8

14 pbok'/ 4446 1644 10 6100 6747 1130 0 7877 29=1

Page 47: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

40

15 ;Kt/L 4938 3366 0 8304 4122 2187 0 6309 –24

16 l;/fx 9426 8298 38 17762 5280 5264 31 10575 –40=5

17 wg'iff 7658 3776 25 11459 7813 2940 0 10753 –6=16

18 dxf]Q/L 11698 4082 70 15850 9244 3550 159 12953 –18=3

19 ;nf{xL 6877 5502 5 12384 6985 7873 0 14858 20

20 /f}tx6 6863 2449 452 9764 6499 2068 478 9045 –7=36

21 jf/f 14292 2101 647 17040 16904 2113 647 19664 15=4

22 k;f{ 6956 675 130 7761 11455 1615 267 13337 71=9

23 dsjfgk'/ 14876 1570 128 16574 17060 1497 150 18707 12=9

24 eQmk'/ 9324 516 551 10391 9169 497 14 9680 –6=84

25 lrtjg 43263 4410 182 47855 45760 5479 203 51442 7=5

26 wflbË 1880 415 28 2323 1782 274 20 2076 –10=6

27 bf]nvf 908 659 24 1591 803 506 55 1364 –14=3

28 sf7df08f} 35027 1110 170 36307 27674 1123 5 28802 –20=7

29 sfe|]knf~rf]s 26291 4308 788 31387 24043 5309 809 30161 –3=91

30 nlntk'/ 13996 4350 204 18550 9926 4506 0 14432 –22=2

31 g'jfsf]6 4825 1271 218 6314 4058 1071 28 5157 –18=3

32 /fd]5fk 1813 1491 0 3304 1671 1069 0 2740 –17=1

33 /;'jf 180 56 0 236 111 37 0 148 –37=3

34 l;Gw'nL 4041 2613 12 6666 4285 2644 51 6980 4=71

35 ;Gw'kfNrf]s 963 623 35 1621 1000 454 11 1465 –9=62

36 jfun'Ë 1633 1511 150 3294 1287 1283 0 2570 –22

37 uf]vf{ 977 540 120 1637 331 251 7 589 –64

38 sf:sL 11599 7923 0 19522 14166 8523 0 22689 16=2

39 ndh'Ë 824 633 100 1557 736 543 0 1279 –17=9

40 dgfË 0 0 0 0 0 0 #DIV/0Û

41 d':tfË 48 0 0 48 15 0 0 15 –68=8

42 DoflUb 190 201 0 391 133 137 0 270 –31

43 gjnk/f;L 18768 10397 28 29193 20887 20944 82 41913 43=6

44 kj{t 855 638 27 1520 1979 873 2 2854 87=8

45 :ofËhf 783 905 234 1922 733 962 52 1747 –9=11

46 tgx' 4280 1865 118 6263 5024 1768 0 6792 8=45

47 c3f{vfFrL 1347 2100 215 3662 1834 3489 418 5741 56=8

48 jfFs] 3591 1970 263 5824 3097 1706 115 4918 –15=6

49 jlb{of 4320 1872 113 6305 2928 1657 107 4692 –25=6

50 bfË 2388 1198 151 3737 2131 923 201 3255 –12=9

51 u'NdL 1816 935 12 2763 1977 938 0 2915 5=5

Page 48: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

41

52 slknj:t' 5479 4897 25 10401 3907 3020 0 6927 –33=4

53 kfNkf 1937 1097 8 3042 952 561 0 1513 –50=3

54 Ko"7fg 362 296 456 1114 407 335 11 753 –32=4

55 /f]Nkf 111 94 158 363 115 150 66 331 –8=82

56 ?s'd 27 63 275 365 9 19 6 34 –90=7

57 ?kGb]xL 21669 10817 189 32675 23637 12372 129 36138 10=6

58 b}n]v 84 46 17 147 86 67 66 219 49

59 8f]Nkf 0 0 0 0 0 0 0 0

60 x'Dnf 0 0 0 0 0 0 0 0

61 hfh/sf]6 1 2 125 128 0 3 5 8 –93=8

62 h'Dnf 409 11 1 421 90 52 0 142 –66=3

63 sflnsf]6 0 0 0 0 0 0 0 0

64 d'u' 0 0 0 0 0 0 0 0

65 ;Nofg 125 16 465 606 12 7 19 38 –93=7

66 ;'v]{t 1360 500 211 2071 995 291 234 1520 –26=6

67 c5fd 0 0 0 0 0 0 0 0

68 j}t8L 57 17 175 249 7 0 0 7 –97=2

69 jfemfË 100 35 0 135 122 60 0 182 34=8

70 jfh'/f 0 0 0 0 0 0 0 0

71 88]nw'/f 133 42 138 313 35 9 0 44 –85=9

72 bfr{'nf 0 0 0 0 0 0 0 0

73 8f]6L 227 68 24 319 110 32 3 145 –54=6

74 s}nfnL 5838 1825 385 8048 3940 1422 160 5522 –31=4

75 s~rgk'/ 8461 5113 130 13704 6776 3918 71 10765 –21=5

%=@=% cleofgd'vL 3fF; ljsf; sfo{qmd

$%))) x]S6/ If]qkmndf pGgt 3fF; v]tL u/fO kz' gZn ;'wf/ /fli6«o sfo{qmd cGtu{t pTkflbt pGgt kz'x?sf] nflu cfjZos cfxf/f k'lt{ ug]{ nIo /x]sf] o; ldzgsf] p2]Zox? o; k|sf/sf /x]sf 5g\ .

s_ xl/of] 3fF;, x], ;fO{n]h, ldg/n Ans, s[lifhGo pkkbfy{x?sf] pkof]u, 6f]6n ldS; /f;gsf] dfWodaf6 a9f]Q/ kz' ;+VofnfO{ kz' cfxf/f cfk'lt{ ug]{ .

-v_ u'0ffTds kz' cfxf/fsf] cfk'lt{ u/L b'w tyf df;'sf] pTkfbg tyf pTkfbsTj a[l¢ ug]{ .

-u_ kz'hGo pTkfbgsf] pTkfbg nfut 36fO{ :jb]zL pTkfbgnfO{ /fli6«o÷cGt/f{li6«o ahf/df k|lt:kwL{ agfpg] .

-3_ >f]t s]Gb| ;'b[9Ls/0f u/L 3fF;]afnL aLp÷lj?jf÷;]6\; cfk"lt{ ug]{ .

-ª_ ;/sf/L, u}/;/sf/L tyf lglh If]qsf 3f;]afnL tyf aLp pTkfbs Joj;foLs s[ifs÷;d'x÷;ldlt÷ ;xsf/L, ;fd'bflos kz' cfxf/f ljsf; s]Gb|, /fO{hf]ljod tyf aLp ljhg k|of]uzfnf, r/g tyf 3fF;]jfnL aLp a[l4 kmfd{x? tyf /fli6«o r/g tyf kz' cfxf/f s]Gb|sf] Ifdtf clea[l4 ug{'sf] ;fy} lbuf] ;]jf k|bfg ug{] .

Page 49: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

42

o; p2]Zo k|fKtLsf nflu lgDg /0fgLlt /x]sf] lyof] .

• ;d'bfodf cfwfl/t b'w pTkfbs ;xsf/L ;+:yf, :yfgLo lgsfo tyf ;/f]sf/jfnf cGo ;+3÷;+:yfx?

dfkm{t ;fd'bflos ?kdf kz' cfxf/f ljsf; s]Gb|x? :yfkgf u/L ;]jf lj:tf/ ul/g] 5 .

• ;]jf lj:tf/sf] nflu /fli6«o r/g tyf kz' cfxf/f s]Gb|sf] ;dGjodf r/g tyf 3fF;]jfnL aLp

a[l4 kmfd{x? tyf aLp pTkfbs >f]t s[ifs÷;d'x÷;ldlt÷;xsf/Lsf] Ifdtf clea[l4 ul/ 3fF;sf

aLp÷lj?jf÷;]6\;x?sf] pTkfbg tyf cfk'lt{ a[l4 ul/g] 5 .

• ;fd'bfodf 3fF;]afnL aLp a}+s :yfkgf, gLlh tyf ;/sf/L ;xsfo{ tyf lhNnf:t/df lhNnf kz'

cfxf/f ljsf; ;ldlt u7g u/L lbuf] ?kdf 3f; ljsf; sfo{qmd ;~rfng ul/g] 5 .

• 3fF;]afnL aLp pTkfbgnfO{ k|zf]wg, u|]l8ª, ;+s]tkq, e08f/0f, ahf/ Joj:yfkg u/L qmlds ?kdf

d'No >[+vnfdf cfa4 ub}{ nlug] 5 .

• s[lif pkkbfy{x?sf] kf}li6stf a[l4, xl/of] 3f; ljqmL s]Gb| :yfkgf, sG6«ofS6 kmfld{ª, x] ;fO{n]h tyf

o'l/ofdf]nf;]; ldg/n Ans agfpg] sfo{qmd, ;3g kz' cfxf/f cfk'lt{ sfo{qmd ;~rfngdf hf]8

lbO{g] 5 .

• ;/sf/L tyf u}/ ;/sf/L If]qdf kz' cfxf/f ljsf;df ;+nUg k|fljlws hgzlStsf] bIftf clea[l¢

u/L :t/Lo ;]jf pknAw u/fOg] 5 .

cf=j= )&)÷&! af6 @% lhNnfdf cleofgd'vL 3fF; ljsf; sfo{qmd nfu' ePsf] lyof] . o; sfo{qmd cGtu{t

lxpFb] 3fF; #))) x]S6/, jif]{ 3fF; @))) / ax' jif]{ @)@* u/L &)@* x]S6/df nufOPsf] lyof] . To:t}u/L

kz' cfxf/fsf] nflu kz' ljsf; kmd{ kf]v/fdf TMR (Total Mixed Ration) d]lzg h8fg tyf :yfkgf ePsf] lyof] .

cf=j= )&!÷&@ af6 #% lhNnfdf cleofgd'vL 3fF; ljsf; sfo{qmd nfu' ePsf] lyof] . o; sfo{qmd cGtu{t

lxpFb] 3fF; %@#& x]S6/, jif]{ 3fF; %))( / ax' jif]{ !)%) u/L !!@(^ x]S6/df nufOPsf] lyof] .

cleofgd'lv 3fF; ljsf; sfo{qmd ;+rfnsf lhNnfx?

l;=g ljsf; If]q lhNnf

! k"jf{~rn emfkf, df]/ª, ;'g;/L, ;Kt/L l;/fxf

@ dWodf~rnWfg'iff, dxf]Q/L, ;nf{xL, af/f, dsjfgk'/, lrtjg, g'jfsf]6, sf7df08f}, sfe|], /fd]5fk

# klZrdf~rn Gfjnk/f;L, ?kGb]xL, slkna:t' tgx', sf:sL

$ dWoklZrdf~rn afFs], alb{of, bfª

% ;'b'/klZrdf~rn s}nfnL, s+rgk'/

kz' cfxf/f ljsf; /fli6«o sfo{qmd cGtu{t sG6«ofS6 kmfld{Ëjf6 h} 3fF;sf] jLp !!&! lSjG6n -!!&=! x]S6/sf nflu_ / l6of];]G6L @@)$ lSjG6n -^@^( x]S6/sf nflu_ u'0f:t/Lo jLp pTkfbg ePsf] / ljlqm x'g jfFsL /x]sf] #!( lSjG6n l6of];]G6L 3fF;sf] jLp pTkfbg lgb]{zgfnosf] sfo{qmdjf6 vl/b ul/ s[ifsx?nfO{ ljt/0f ul/Psf] .

Page 50: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

43

3fF;]jfnL ;DjGwL cWoogsf] ;+lIfKt ljj/0f

xfO8«f]kf]lgS; k|efjsfl/tf ;DjGwL cWoog

cWoogsf] qmddf :jrflnt xfO8«f]kf]lgS; OsfO % 6«] jf6 k|ltlbg %) s]=hL xl/of] 3fF; ptkfbg Ifdtf

/x]sf] kfOof] eg] cw{ :jrflnt xfO8«f]kf]lgS; OsfO @)–%) 6«] af6 k|lt lbg @))–$)) s]hL pTkfbg Ifdtf

/x]sf] kfOof] . cWoogdf s[ifsn] #*=$^ k|ltzt ds}sf] jLp $^=!% k|ltzt ds} + ux'F jLpsf] ?kdf Kof]u

u/]sf] kfOof] . o; k|ljlwjf6 ! s]hL jLpaf6 ;/b/ &=#= lbgdf *=& s]hL xl/of] 3fF; pTkfbg ePsf] kfOof] .

pTkfbg nfusf] lx;fj ubf{ xl/of] 3fF; k|lt s]hL ?= #=&% df pTkfbg ePsf] / ?=*=##= k|lt s]hLdf ljlqm

ePsf] kfOof]. xfO8«f] kf]lgS; 3fF; pTkfbg k|ljlwjf6 3fF; pTkfbg ubf{ nfut k|lt s]hL ?= 5=9 kfOof] t/

klg 3fF; v/b ul/ v'jfpg' eGbf $!=* % ;:tf] kg]{ b]lvG5 .

6f]6n ldS; /f;g -TMR_ sf] k|efjsfl/tf cWoog

k/fn jf bfgfdf le6fldg ldg/n ;lx dfqfdf ld;fP/ xfO8«f]lns k|;]/ k|of]u ul/ tof/ ul/Psf] JnsnfO

6f]6n ldS; /f;g elgG5 . o;nfO kz'kfngdf ;Gt'lnt bfgfsf] k'lt{ ug{ k[ys / k|efjsf/L dflgG5 .

t/ g]kfndf o;sf] ;'?jft )&!÷&@ df ePsf] x'Fbf o;sf] k|efjsfl/tfsf] cWoog x'g cfjZos 7fgL

b]zdf ;+rflnt $ j6f TMR pTkfbg OsfOnfO g} gd'gf dfgL cWoog ul/Psf] lyof] h;df @ j6f dfq

;~rfngdf cPsf] kfOof] . Pp6f OsfOaf6 k|ltlbg !( 6g ;Dd pTkfbg Ifdtf /x]tf klg @ j6f OsfOaf6

hDdf # 6g k|lt lbg pTkfbg ePsf] kfOof] . 6f]6n ldS; /f;g d]lzg OG;6n ug{ %( nfv nfut nfUg]

/ k|lt s]hL pTkfbg nfut ?=@@–#) kg]{ b]lvof] . To:t} TMR sf] k|of]uaf6 b'wdf !)–@) k|ltzt 3[tf+z

j9]sf] k|ltlqmof kfOof] eg] !)Ü b'w pTkfbg nfutdf sld cfPsf] kfOof] .

kz'kG5Lsf] cfxf/f / 3fF;]jfnL jLpsf] dfu / cfklt{sf] cj:yfsf] cWoog

Page 51: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

44

cWoogn] d'Vo d'Vo 3fF;]jfnL jLpsf] pTkfbg / dfusf] cj:yf cWoog ubf{ jl;{d #)=#^ k|ltzt sld h} @(=@& k|ltzt sld l6of];]G6L @)=!# k|ltzt sld e]r @)=!# k|ltzt sld hf]OG6 e]r @(=#@ sld :6fOnf] tyf cGo @!=&* df]nfz]; %^=@% k|ltzt sld /x]sf] kfOof] . o;/L x]bf{ cfjZos 3fF;sf] jLp Go"g x'Fbf ;du| 3fF; pTkfbg / kz' cfxf/fdf sld x'g] b]lvG5 .

%=@=^ o"jf nlIft sfo{qmd

s[lifsd{ k|ltsf] cgfsif{0f / /f]huf/sf] cGo cj;/x?sf] sldsf] sf/0fn] o"jf hgzlQm lab]z knfPg x'g] a9\bf] sfo{n] Psflt/ s[lif If]qdf cfjZos >d zlQmsf] sdL eO/x]sf] 5 eg] csf]{lt/ pgLx?n] lab]zdf xfl;n u/]sf l;kaf6 b]zn] oYff]lrt nfe lng ;ls/x]sf] 5}g t;y{ plgx?sf] bIftf, l;ksf] cfwf/df :jb]zL /f]huf/tkm{ cfslif{t ug{ ;s] :yflgo:t/df yk /f]huf/x? >[hgf x'g] / o"jf zlQmsf] lab]z knfogdf 36\g] / Joj;foLs s[lifsf] k|j4{gdf ;xof]u k'Ug] ePsf]n] g]kfn ;/sf/n] cf=j= )&)÷&! df ah]6 aStJo dfkm{t o'jf nlIft s[lif sfo{qmdsf] 3f]if0ff u/]sf] kmn:j?k o; ljefu cGt/ut kz' pTkfbg lgb]{zgfno / kz'k+IfL ahf/ k|j4{g lgb]{zgfnon] o"jf nlIft kz'kfng sfo{qmd ;~rfng u/]sf] lyof] .

)&!÷&@ df o'jf nlIft kz' ljsf; sfo{qmd kz' pTkfbg lgb]{zgfnon] 8]/Ldf %%*, afv|fdf !(%, a+u'/df (@ u/L *$% / kz'k+IfL ahf/ k|j4{g lgb]{zgfnon] #^ hgf o"jf nlIft kz'kfng sfo{qmd ;~rfng u/]sf lyP .

cf=j= )&@÷&# df o'jf nlIft Joj;flos ufOe};L sfo{qmd cGt/ut #!) ;fgf, %) ddmf}nf / !) 7'nf u/L #&) kmfd{x?nfO{ cg'bfg /sd pknJw u/fOPsf] lyof] . h;af6 !^$@% d]=6g yk b'w / @@%) o'jfnfO{ k|To]If /f]huf/L l;h{gf ePsf] lyof] .

cf=j= )&@÷&# df o'jf nlIft Joj;flos a+u'/ sfo{qmd cGt/ut !)@ kmfd{x?nfO{ cg'bfg /sd pknJw u/fOPsf] lyof] . h;af6 !!$@$ kf7fkf7L pTkfbg eO !^#=@ d]=6g yk df;' pTkfbg / !)@ hgf o'jfnfO{ k|To]If /f]huf/L l;h{gf ePsf] lyof] .

Page 52: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

45

To:t}u/L cf=j= )&@÷&# df o'jf nlIft Joj;flos afv|f sfo{qmd cGt/ut !^) kmfd{x?nfO{ cg'bfg /sd pknJw u/fOPsf] lyof] . o; sfo{qmd cGt/ut &%$) kf7fkf7Laf6 eO ##^) v;Laf]sf pTkfbg eO !)) d]=6g yk df;' pTkfbg / #)) hgf o'jfnfO{ k|To]If /f]huf/L l;h{gf ePsf] lyof] .

%=@=& g]kfn Jofkf/ Plss[t /0fgLlt sfo{qmd

lgof{t Jofkf/nfO{ k|lt:kwL{ agfpg, pTkfbgsf] lj:tf/ ug]{ . lgof{t k|j4{g ug]{ / Jofkf/df ;3fpg] nIo /fvL g]kfn Jofkf/ Plss[t /0fgLlt, @)!) n] !( j6f ;DefJo lgof{t of]Uo a:t'x? klxrfg u/]sf] dWo] & j6f s[lif a:t'x? k/]sf 5g\ . h;df pg, klZdgf, lrof, cn}rL, dx, cb'jf / bfn k/]sf 5g\ . kz' ;]jf ljefu cGt/ut k/]sf pg pTkfbg / klZdgf k|j4{gsf] nflu s]Gb|Lo e]F8f afv|f k|j4{g sfof{non] e]F8f ljsf; sfo{qmd tyf Rof+u|f k|j4{g sfo{qmd ;~rfng ub}{ cfPsf] 5 . Go"lhNof08af6 NofOPsf e]F8faf6 u'7Lrf}/, h'Dnfdf %) j6f kf7fkf7L pTkfbg ePsf 5g\ . cf= j= )&!÷&@ df @%)) s]=lh klZdgf las|L ePsf] lyof] eg] )&@÷&# df & xhf/ s]=lh klZdgf las|L ePsf] lyof] . To:t}u/L !%) j6f a?jfn e]F8fx?df lx6 l:fGs|f]gfOh]zg u/L sfk]{6 pg pTkfbgsf] nflu /f]DgLdf;{ / s'kjy{ hftsf e]F8fsf l;d]g k|of]u u/L s[lqd uef{wfgaf6 *) j6f e]F8fdf ue{ /x]sf] lyof] . cf=j= )&@÷&# df ^! nfv (* xhf/ ah]6 lalgof]hg ePsf]df %& nfv &! xhf/ @ ;o eO (#=!@ k|ltzt vr{ ePsf] lyof] .

%=@=* /fi6«klt r'/]] ;+/If0f sfo{qmd

r'/] kxf8n] t/fOsf] pa{/f e'ldLsf] nflu kflgsf] d"Vo >f]t tyf h}las lalawtfsf] lx;fjn] dxTjk"0f{ e'ldsf v]n]sf] 5 . ef}uf]lns agfj6 dfly laleGg dfjg l;lh{t tTjx? h:t} lta| ag lagf;, ag clts|d0f, cJojl:yt a;f]af;, cToflws 9'+uf÷lu§L÷afn'jf pTvgg, cg'ko'St v]lt k|0ffnL, cToflws rl/r/g cflbn] e'Ifo, h}las ljljwtfdf x|f;, kfgLsf] >f]tdf x|f;, e'pTkfbsTjdf sdL, glb s6fg, a9L h:tf ;d:ofx?n] ;du| r'/] If]q d?e"lds/0f tkm{ pGd'v ePsf] 5 . r'/] ljgf;sf gs/fTds c;/ g]kfnsf t/fO–dw]zdf k|To]If ?kdf kg{ uPsf]n] r'/]sf] ;+/If0fn] /fli6«o dxTj kfPsf] 5 / o;sf] ;+/If0f / Joj:yfkg ug{ h?/L eO;s]sf] 5 . olx tYonfO{ dWogh/ u/L cfly{s jif{ @)^&÷^* af6 g]kfn ;/sf/n] /fli6«o k|fyldstf k|fKt /fli6«o uf}/jsf] sfo{qmdsf] ?kdf /fi6«klt r'/] ;+/If0f sfo{qmd ;~rfng ub}{ cfPsf] 5 .

r'/] lagf;sf] lgoGq0f / o;af6 tNnf] tl6o If]qdf kl/ /x]sf] gs/fTds c;/ / hf]lvdnfO{ Go"lgs/0f ug{ clt ;Da]bglzn rf/ glb k|f0ffnL e" tyf hnfwf/ ;+/If0f, gbL lgoGq0f, jg tyf h}las ljljwtfsf] ;+/If0f tyf ljsf;sf] ;fy} :yfgLo hgtfx?sf] lhlasf]kfh{gsf] nflu ;3g ?kdf sfo{qmd ;~rfng ug]{ k|d'v p2]Zo /x]sf] o; sfo{qmddf lgDg ;fdm]bf/ lgsfox?sf ;+nUgtf 5 .

lhNnf jg sfof{no, lhNnf e';+/If0f sfof{nox?, /fli6«o lgs'Gh tyf aGohGt' cf/If sfof{nox?, ag cg';Gwfg tyf ;j]{If0f ljefu, lhNnf kz' ;]jf sfof{nox?, lhNnf s[lif ljsf; sfof{nox? tyf hn pTkGg k|sf]k lgoGq0f l8lehg sfof{nox? ;fdm]bf/sf] ?kdf /x]sf 5g\ .

lhNnf kz' ;]jf sfof{nx?af6 cfo cfh{gsf] nflu kz'kfng, uf]7÷vf]/ ;'wf/, 3fF; ljsf;, afof] Uof; lgdf{0f h:tf sfo{qmdx? ;~rfng ul/Psf 5g\ . cf=j= @)&!÷&@ df !) lhNnfsf lhNnf kz' ;]jf sfof{nox?n] lgDg sfo{ u/]sf lyP . pSt cf=j=df ef}lts tyf ljQLo k|ult (^=& xfl;n ePsf] lyof] . ? $$%^% xhf/ lalgof]hg ePsf]df $#@!% xhf/ vr{ ePsf] lyof] .

cf=j= @)&@÷&# df !& lhNnfsf lhNnf kz' ;]jf sfof{nox?af6 sfo{qmd ;~rfng ePsf] lyof] . $!!&%

Page 53: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

46

xhf/ lalgof]hg ePsf]df ?= #&&%) xhf/ vr{ eO{ (!=^ k|ltzt vr{ ePsf] lyof] .

cf=j= )&@÷)&# sf] jflif{s :jLs[t sfo{qmd / ljlgof]lht ah]6

cf=j= )&@÷&# df o; ljefu / cGt/utsf lgsfo ;fy} cGo sfo{qmdx? u/L !* ah]6 pkzLif{saf6 ? %$%%^() ah]6 lalgof]hg ePsf] lyof] . o; dWo] !@ j6f ah]6 pkzLif{s ljefu cGt/utsf] ah]6 pkzLif{saf6 ;~rfngdf /x]sf lyP . ljut cf=j= df em} @ j6f ah]6 pk zLif{ssf kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/ sfo{qmd / a8{km\n" lgoGq0f cfof]hgf bf]>f] k|fyldstf / afFsL ;a} sfo{qmd klxnf] k|fyldStfdf k/]sf lyP . lxdfnL cfof]hgfdf ADB/Grant /x]sf] lyof] eg] cGo ;a} g]kfn ;/sf/sf] If]qaf6 ;~rfng ePsf lyP . o; cflwsf] nflu s'n /sdsf] $ ca{ (% s/f]8 %@ nfv %# xhf/ lalgof]hg ePsf] lyof] .

l;=g+= a=p=lz=g= sfo{qmdsf] gfd ;f]t lalgof]lht ah]6 ? xhf/df

! #!@)!$#÷$ kz' ;]jf ljefu g]kfn ;/sf/ ^*(!%=%

@ #!@)!%#÷$ If]lqo kz' ;]jf lgb]{zgfnox? g]kfn ;/sf/ ^)@(&

# #!@!@)# ;xsf/L v]lt sfo{qmd g]kfn ;/sf/ ^(#*^

$ #!@!@%#÷$ kz' :jf:Yo ;]jf sfo{qmd g]kfn ;/sf/ #(!$)&

% #!@!@^#÷$kz' ljsf; ;]jf sfo{qmd -ufO{, e};L, afv|f / cGo ;d]t_

g]kfn ;/sf/ *^**@$

^ #!@!@&#÷$ kz'k+IfL ahf/ k|a4{g sfo{qmd g]kfn ;/sf/ @@%^#(

& #!@!@*#÷$ kz' ljsf; kmfd{x? g]kfn ;/sf/ @@%##$

* #!@!#)#÷$ kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/ sfo{qmd g]kfn ;/sf/ &!)(!

( #!@!#@#÷$ a8{ kmn" lgoGq0f cfof]hgf g]kfn ;/sf/ $!&^)

!) #!@!%$#÷$ lxdfnL cfof]hgf ADB /Grant &%!(##

!! #!@*)!# s0ff{nL c~rn s[lif ljsf; cfof]hgf g]kfn ;/sf/ @@$))

!@ #!@*)## kz' ;]jf k|;f/ sfo{qmd g]kfn ;/sf/ @!!*@^&

hDdf $(!%@%#

cGo sfo{qmd

! #@(!@$ /fi6klt r'/] t/fO dw]z ;+/If0f sfo{qmd g]kfn ;/sf/ $!!&%

@ #)!*)! /fxt tyf k'g:yfkgf sfo{qmd #! lhNnf g]kfn ;/sf/ %%@))

# ls;fgsf] nflu pGgt aLplahg sfo{qmd %$^)^

$ g]kfn Plss[t Jofkf/ /0fgLlt ^!(*

% s[lif tyf vfB ;'/Iff cfof]hgf #^((%*

^ bL3{sflng s[lif of]hgf tyf ;dGjo sfo{qmd g]kfn ;/sf/ !##))

hDdf %$)$#&

s'n hDdf %$%%^()=%

cf=j= )&@÷&# df ;+rflnt sfo{qmdsf] ;+lIfKt emns

Page 54: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

47

cf=j= )&#÷)&$ df ;++rfng ePsf sfo{qmd tyf lalgof]lht ah]6

cf=j= )&#÷&$ df kz' ;]jf ljefu cGt/ut !# j6f ah]6 pk zLif{s cGt/ut sfo{qmdx? ;~rfngdf /x]sf 5g\ . laut cf=j= df em} @ j6f ah]6 pk zLif{ssf kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/ sfo{qmd bf]>f] k|fyldstf / afsL ;a} sfo{qmd klxnf] k|fyldStfdf k/]sf 5g\ . a8{km\n' lgoGq0f cfof]hgfsf] ah]6 pkzLif{s x6]sf] 5 eg] kz' cfxf/f ;]jfsf]] ah]6 pklzif{s yk ePsf] 5 . lxdfnL cfof]hgfdf ADB/Grant /x]sf] 5 eg] cGo ;a} g]kfn ;/sf/sf] If]qaf6 ;~rfng ePsf 5g\ . o; cflwsf] nflu s'n /sd * ca{ $ s/f]8 @# nfv &^ xhf/ lalgof]hg ePsf] 5 .

cf=j= )&#÷&$ df ;+rflnt sfo{qmdsf] ;+lIfKt emns

l;=g= a=p=lz=g= sfo{qmdsf] gfd >f]t lalgof]lht ah]6 ? xhf/df

! #@&)!@ kz' ;]jf ljefu g]kfn ;/sf/ %@&@$(

@ #@&)!# If]lqo kz' ;]jf lgb]{zgfnox? g]kfn ;/sf/ &!*^^

# #@&!)! kz' :jf:Yo /f]u cGj]if0f tyf Sjf/]G6fOg sfo{qmd g]kfn ;/sf/ !^@(%&%

$ #@&!)# kz' ljsf; ;]jf sfo{qmd -ufO{, e};L, afv|f / cGo ;d]t_ g]kfn ;/sf/ !$^)!^@

% #@&!)$ kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/ sfo{qmd g]kfn ;/sf/ (&(#^

^ #@&!)% kz' cfxf/f ;]jf sfo{qmd g]kfn ;/sf/ @@&(#*

& #@&!)^ kz'k+IfL ahf/ k|a4{g sfo{qmd g]kfn ;/sf/ %@#$*(

* #@&!)& kz' ljsf; kmfd{x? g]kfn ;/sf/ @$(^)!

( #@&!)( lxdfnL cfof]hgf ADB /Grant &*$(@#

!) #@&!!@ g]kfn Plss[t Jofkf/ /0fgLlt g]kfn ;/sf/ $^$%

!! #@&!!# ;xsf/L v]lt sfo{qmd g]kfn ;/sf/ $&&)%

!@ #@&*)! kz' ;]jf k|;f/ sfo{qmd g]kfn ;/sf/ @#^&^($

!# #@&*)@ s0ff{nL c+rn s[lif ljsf; cfof]hgf g]kfn ;/sf/ $(%(#

s'n hDdf *)$@#&^

cGo sfo{qmd

! #@(!@$ /fi6klt r'/] t/fO dw]z ;+/If0f sfo{qmd g]kfn ;/sf/ #@(#&

@ #)!*)! /fxt tyf k'g:yfkgf sfo{qmd #! lhNnf g]kfn ;/sf/ @!(@&#

ls;fgsf] nflu pGgt aLplahg sfo{qmd

s[lif tyf vfB ;'/Iff cfof]hgf

bL3{sflng s[lif of]hgf tyf ;dGjo sfo{qmd g]kfn ;/sf/

hDdf

s'n hDdf

cf=j= @)&$÷)&% ;++rfng ePsf sfo{qmd tyf lalgof]lht ah]6

qm;+ ah]6 pklzif{s sfo{qmd / cfof]hgfsf] gfdcf=a @)&$÷&% sf] :jLs[t ah]6 -¿=xhf/df_

rfn' k'lhut hDdf

! #@&)!@ kz' ;]jf laefu ^(^)^ !&@#$^ @$!(%@

@ #@&)!# If]qLo kz' ;]jf lgb]{zgfnox? ^#!^) #)%!$ (#^&$

# #@&!)! kz' :jf:Yo /f]u cGj]if0f tyf Sjf/]G6fO{g sfo{qmd ^###*% *&^*$) !%!)@@%

Page 55: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

48

cf= j= @)&$÷&% df ;~rflnt sfo{qmdsf] k|utL ;f/f+zljefu cGtu{t ;~rflnt sfo{qmdsf] Psd'i6 k|ult

rfn' k"Flhut hDdf

ah]6 #&)#^$) 1494197 5197837

-? xhf/_

vr{ 2904205 1195824 4100029

-? xhf/_

hDdf vr{ k|ltzt &*=()%

qm=;+ah]6

pkzLif{ssfo{qmd / cfof]hgfsf] gfd

cf=a @)&$÷ &% sf] k|ult

efl/t -%_ ljlQo -%_

! #@&)!@ kz' ;]jf laefu (* &@=^

@ #@&)!# If]qLo kz' ;]jf lgb]{zgfnox? !)) (!=*%

# #@&!)! kz' :jf:Yo /f]u cGj]if0f tyf Sjf/]G6fO{g sfo{qmd (@=#@ *%=!

$ #@&!)# kz' ljsf; ;]jf sfo{qmd *&=)% &^=#

% #@&!)% kz' cfxf/f ;]jf sfo{qmd (^=)% *@=*^

^ #@&!)& kz'k+IfL kmfd{x? ((=( (!=#(

& #@&!)^ kz'k+IfL ahf/ k|jb{g sfo{qmd &^=@ ^$

* #@&!)$ kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/ (# *$

( #@&*)! kz' ;]jf k|;f/ sfo{qmd *&=& *@=*

!) #@&!)( pRr kxf8 s[lif Aoj;fo k|jb{g tyf lhljsf]kfh{g ;'wf/ cfof]hgf / lxdfnL (* &@=^

!! #@&!!@ g]kfn Plss[t Aofkf/ /0flgtL *( **=(@

!@ #@&!!# j+u'/ tyf s'v'/fkfng ;xsf/L sfo{qmd !)) *^=(@

$ #@&!)# kz' lasf; ;]jf sfo{qmd ^@^$^% !^@(*( &*($%$

% #@&!)% kz' cfxf/f ;]jf sfo{qmd $(@@@ !%$%@ ^$^&$

^ #@&!)& kz'k+IfL kmfd{x? @@&)&( ^^)** @(#!^&

& #@&!)^ kz'k+IfL ahf/ k|jb{g sfo{qmd !$&!** @@^* !$($%^

* #@&!)$ kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/ *!#!@ ##!)$ !!$$!^

( #@&*)! kz' ;]jf k|;f/ sfo{qmd !%&^#$# ) !%&^#$#

!) #@&!)(pRr kxf8 s[lif Aoj;fo k|jb{g tyf lhljsf]kfh{g ;'wf/ cfof]hgf / lxdfnL

@^%&(( !##!@( #(*(@*

!! #@&!!@ g]kfn Plss[t Aofkf/ /0flgtL !!)^$ !$^& !@%#!

!@ #@&!!# j+u'/ tyf s'v'/fkfng ;xsf/L sfo{qmd $$^% ) $$^%

hDdf 3755088 1494197 5249285

Page 56: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

49

cfly{s jif{ @)&$÷&% df ;~rfng ePsf k|d'v sfo{qmdx?

;fljssf] lhNnf kz' ;]jf sfof{nox?af6 ;~rfng x'g] lgIf]lkt kz' ;]jf k|;f/ sfo{qmd, s0ff{nL c~rn ljz]if kz'ljsf; sfo{qmd / s]G›af6 lhNnfdf clVtof/L lbO{ ;~rfng x'g] sfo{qmdx?sf] ah]6 &$$ j6f :yfgLo txdf ? # ca{ $! s/f]8 !! nfv && xhf/ cy{ dGqfno dfkm{t ljlQo ;dflgs/0f lzif{sdf ljlgof]hg ePsf] lyof] . !%)) hgf Ps ufFp Ps kz' ;]jf k|fljlwsx?sf] pkef]u vr{ ;zt{ cg'bfgdf :yflgo txdf ljlgof]hg ul/Psf] lyof] . ;f] :yfgLo txsf ljlgof]lht ah]6af6 ;~rfng ug]{ u/L tof/ ul/Psf d'Vo sfo{qmdx? lgDg cg';f/ /x]sf lyPM–

• g]kfn Plss[t Jofkf/ /0fgLlt

• j+u'/ s'v'/f ;xsf/L sfo{qmd

• kz' :jf:Yo /f]u cGj]if0f ;]jf tyf Sjf/]G6fOg sfo{qmd

– kz' :jf:Yo lgodg sfo{qmd

• kz' cfxf/f ;]jf sfo{qmd

– Ps :yfgLo lgsfo Ps 3fF;]jfnL >f]t s]G› :yfkgf sfo{qmd

– pRr kxf8L e]udf r/g ljsf; / kz'k+5L Joj;fo k|j4{g

– sa'lnotL jg tyf kz' ljsf; sfo{qmd

– kz' cfxf/f /fli6«o cleofg

• kz'kG5L ahf/ k|j4{g sfo{qmd

– ;fgf 8]/L k|j4{g sfo{qmd

– df;'hGo pBf]u k|j4{g sfo{qmd

– df;' xf6 ahf/ :yfkgf / kz' awzfnf :yfkgf

– ldNs af/ :yfkgf

– b'w lr:ofg s]G› :yfkgf

• kz' ljsf; ;]jf sfo{qmd

– o'jf nlIft -ufO{, e};L, afv|f/ j+u'/_

– kz' cfxf/f ;'Ts]/L eQf sfo{qmd

– ufO{e};Lsf] a[xt >f]t s]G› :yfkgf

– dWokxf8L nf]sdfu{ tyf x'nfsL dfu{ nlIft b'w pTkfbg sfo{qmd

– cf=a=)&#÷&$ df ;+rflnt ufO{e}+;L >f]ts]G›df ;Demf}tf eO{ k|fKt x'g] pGgt kf8L÷ afR5Lx? vl/b tyf ljt/0f

– pTkfbgzLn as]gf]{ e}+;L ;+/If0f sfo{qmd

– AI Mission sfo{qmd, Goat Mission sfo{qmd

– lku P08 kf]s{ ;'wf/ sfo{qmd

– afv|f >f]t ljsf; sfo{qmd

– c08fdf cfTdlge{/ tyf kfl/jfl/s :t/df kf]if0f ;'/Iff sfo{qmd

Page 57: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

50

– dlxnf tyf l;dfGts[t nlIft sfo{qmd

– Psn dlxnf nlIft sfo{qmd

– ;xsfo{df kz' sNof0f sfo{qmd

kz' gZn ;'wf/sf nflu s[lqd uef{wfg cleofg sfo{qmdsf] If]q lj:tf/ u/L ufO{ e};L jfv|f / j+u'/df ;d]t s[lqd uef{wfgnfO{ lj:tf/ ug]{ .

s[ifsx?sf] dfusf cfwf/df Joj;fo lbuf] /fVg / Joj;foL s[ifsx?nfO{ k|f]T;fxg ug{, pTkflbt b"wsf] kl/df0f, u'0f:t/ / ahf/Ls/0fsf cfwf/df cg'bfg k|jfx u/]/ ;+ul7t ahf/df u'0f:t/Lo b"w k|jfx a9fpg / b'Uw pTkfbg Joj;fo lbuf] / Joj;flos ?kdf cufl8 a9fpg b"w pTkfbg / ahf/Ls/0fsf cfwf/df cg'bfg kfOn6 sfo{qmd ;~rfng ul/g] .

b'wdf cfTdlge{/ sfo{qmd cGt/ut a[xt >f]ts]G› /x]sf lhNnfx?df c;n cEof; l;sfO{ s]G›sf] nflu gd"gf kz' kmfd{ ;'b[l9s/0f / kl/rfng, ;fgf ls;fg nlIft b'Uw pTkfbg k|j4{g sfo{qmd, u'0f:t/Lo rf}/L tyf rf}/LhGo pTkfbg, k|j4{g sfo{qmd Pj+ cf=a= @)&#÷&$ df ;+rflnt ufO{e}+;L ;|f]ts]G›df ;De}tf eO{ k|fKt x'g] pGgt kf8L tyf afR5L vl/b tyf ljt/0f sfo{qmd ;~rfng ul/g] .

b'w pTkfbg :ynd} cfjZos ;/;kmfO{ tyf xfn rngdf /x]sf] xftn] b"w b'x'g] sfo{nfO{ lglZrt ;+Vofdf b"wfn' ufO{e}+;Lkfng ug]{ s[ifsx?nfO{ ofGqLs/0fsf] dfWodaf6 :jR5 tyf ;kmf b"w pTkfbg ug{ k|f]T;flxt ug{ h?/L ePsf]n] @) j6f eGbf a9L ufO{e}+;L kfng ug]{ lglh kmfd{x?nfO{ ldlNsË d]l;g vl/bdf cg'bfg pknAw u/fO{g] .

b'Uw pTkfbg Joj;fonfO{ k|lt:k|wf{Tds ?kdf ljsf; ug{ / u'0f:t/Lo b'w tyf b'UwhGo kbfy{sf] pkef]u ug{ kfpg] pkef]Qmfsf] xs ;+/If0f ug{ ;d]t cfjZos ePsf]n];xsfo{df gd'gfsf ?kdf ldlNsª kfn{/sf] :yfkgf tyf ;~rfng ul/g] .

b'Uw kbfy{df cfTdlge{/ x'g Pj+ /fli6«o b'Uw ljsf; gLlt @)^$ sf] p2]Zo Pj+ gLltsf] cg';f/ ;fj{hlgs lghL ;fem]bf/Ldf ;fgf 8]/L k|zf]wg KnfG6 s]G› :yfkgf, ;fj{hlgs lghL ;fem]bf/Ldf b'Uw lr:ofg s]G› :yfkgf tyf 8]/L Pzf]l;P;g;Fusf] ;xsfo{df b'Uw If]q ;'wf/ sfo{qmd ;~rfng ul/g] .

kz'x?sf] pTkfbg / pTkfbsTj a[l4 ug{ kz' sNof0f k|j4{g sfo{qmd cGt/ut ;xsfo{df a]jfl/;] a'l9 ufO{, afR5f-afR5L Joj:yfkg tyf pk-kbfy{hGo pBf]u :yfkgfdf ;xof]u Pj+ d7 dlGb/df afR5f afR5L ;+/If0f tyf Joj:yfkg sfo{qmd ;~rfng ul/g] .

Rof+u|fsf] ;|f]t s]Gb ljsf; tyf gZn ;'wf/jf6 klZdgfsf] u'0f:t/ tyf pTkfbg j[l4 ug]{ pmg tyf klZdgf ahf/Ls/0f ;+hfnsf] ;'b[l9s/0fjf6 lgof{t k|j4{gdf ;xof]u ug]{ p4]Zosf ;fy d':tfËdf RofË|f ;|f]t s]G› :yfkgf sfo{qmd ;~rfng ul/g] .

lxdfnL cfof]hgf cGt/ut RofË|f vl/b, ofs l;d]g vl/b tyf pRr lxdfnL e]usf s[ifsx?sf] Ifdtf clej[4L sfo{qmd ;~rfng ul/g] .

df;'df cfTdlge{/ x'gsf nflu jfv|fsf] gZn;'wf/ tyfk|hgg\ Joj:yfkgjf6 ;Dej x'g] ePsfn] pRr pTkfbg Ifdtf ePsf k|hggof]Uo afv|fsf] ljsf; ug{ hflto z'4tf tyf pRr pTkfbg Ifdtfsf] cfwf/dfaf]o/, ;fgg, hd'gfkf/L, cflb hftsf af]sfx?nfO{ jLo{ ;+sng k|of]hgsf nflu /fli6«o kz' k|hgg s]G› tyfkz' k|hgg sfof{nox?df Aoj:yfkg ug]{ .

afv|f{sf] gZn;'wf/ tyfk|hgg\ Joj:yfkgsf nflu g]kfn s[lif cg';Gwfg kl/ifbaf6 lzkmfl/; ul/Psf jfv|fsf hftx? tyf s[ifssf] dfu / rfxgfsf cfwf/df af]sfx?sf] jLo{ ;+sng tyf ljt/0f ul/g] .

Page 58: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

51

pRr pTkfbg Ifdtf ePsf /f]DgLdf;{ tyf s'kjy{ hftsf e]8fjf6 hGd]sf y'dfx?sf] pknJwtf a9fpg e]8fdf gZn;'wf/ s[lqd uef{wfg sfo{qmd ;~rfng ul/Psf] .

ljb]zaf6 kms]{sf Pj+ lzlIft j]/f]huf/ o'jf nlIft kz'k+IfL ahf/ k|j4{g sfo{qmd ;~rfng ul/g] .

:jb]zdf pTkflbt kz'nfO{ pTkfbg :ynaf6 /fhwfgLsf] xf6ahf/ ;Dd 9\jfgL ubf{ nfUg] 9'jfgL vr{ ;xof]u sfo{qmd ;~rfng ul/g] .

;xsfo{df a+u'/ tyf afv|fsf] bfgf pTkfbg sfo{qmd tyf ;xsfo{df u|fld0f s'v'/fsf] Xofr/L :yfkgf ul/g] .

d'n'ssf ;j} gu/kflnsf / lhNnf ;b/d'sfdx?df x'g] kz'hGo kbfy{x?sf] vl/b ljqmL / u'0f:t/ cg'udg ug]{ .

Joj;flos kz'kG5L kfngnfO{ k|jb{g ug{ jhf/Ls/0fdf ;3fp k'¥ofpg] vfnsf sfo{qmdx? h:t} ;+sng s]G› b'w lr:ofg s]G› :yfkgfu/L df;'k;n ;'wf/ h:tf sfo{qmdx? ;~rfng ul/Psf] .

;fj{hlgs lghL ;fem]bf/Lsf] cjwf/0ff cg';f/ :yfgLo lgsfo ;xsf/L ;+:yf Joj;flos ;+u7g s[ifs pBdL Joj;foLx?sf] ;xsfo{df kz'kG5L jhf/ k|j4{g k'jf{wf/ ljsf;sf sfo{qmd nfut ;fem]bf/Ldf ;~rfng ug]{ .

s]lGb|o :t/df ;~rfng ePsf sfo{qmdx?

!)=! kz' ;]jf ljefu

• sfo{qmd sfof{GjognfO{ ;xh jgfpg cfjZos k'jf{wf/ ljsf;sf sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

• o; If]qsf] cfd hg;/f]sf/sf] ljifodf hfu/0f Nofpgsf nflu kz' / kz'hGo kbfy{x?sf] cfd ;+rf/sf ;fwgx?af6 k|zf/0f / k|sfzg ug]{

• pkef]Qmf ;r]tgf sfo{qmd, Anti Microbial Resistance ;DjGwL ;r]tgf tyf cGt/lqmof uf]i7L -;ft} k|b]zdf_ ;~rfng ug]{ .

• ;]jfnfO{ s[ifsx?sf] 3/b}nf] ;Dd k'¥ofpg Ps ufFp Ps k|fljlws kl/rfng ug]{ .

• :yflgo txdf vl6Psf k|fljlws sd{rf/LnfO{ kz' pkrf/ d]zLg÷pks/0f ljt/0f ug]{ h:tf sfo{qmdx? ;~rfng ul/g] .

• :yfgLo txdf kz' ;]jf ;DaGwL P]g, lgod, lgodfjnL, sfo{ljlw lgodg tyf Joj:yfkg sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

• cGt/fli6«o d~rx?df g]kfnsf] tkm{jf6 ;xeflutf ;DjlGw sfo{qmd

• kz' ;]jf If]qsf cGt/fli6«o ;+3 ;+:yfx?sf] ;b:otf gljs/0f

• dfgj>f]t ljsf;, Ifdtf clea[l4 ;DjlGw sfo{qmd

• k"FhLut tkm{ qmdfutdf /x]sf lh0f{ lhNnf kz' ;]jf sfof{nox?sf] ejg lgdf{0f ug]{,

!)=@ kz' :jf:Yo /f]u cGj]if0f ;]jf tyf Sjf/]G6fO{g sfo{qmd

kz' :jf:Yo ;]jfnfO{ ;jlns/0f u/L u'0f:t/Lo kz'k+IfL tyf kz'k+IfLhGo pTkfbgåf/f ul/aL Go"lgs/0f

ug]{ sfo{df 6]jf k'¥ofpg] / ljZj kz' :jf:y ;+u7g -OIE_ tyf ljZj Jofkf/ ;+u7g -WTO_ sf] ;b:o

/fi6«sf] x}l;otn] kz' :jf:Yosf If]qdf k'/f ug{' kg]{ k|ltj4tfx? ;DkGg ug{ ljutsf aif{x?b]lv g} kz'wgsf]

Page 59: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

52

:jf:Yo ;+/If0f u/L s[ifssf] cfo>f]tdf a[l4 ug]{, kz'k+IfLsf :jf:Yo ;DjGwL ;d:ofsf] klxrfg u/L /fli6«o

dfkb08sf cfwf/df sfo{qmd th{'df, sfof{Gjog, lgodg / cg'udg ug]{ u/L kz' :jf:Yo, /f]u cGj]if0f ;]jf

tyf Sjf/]G6fO{g sfo{qmd &% a6} lhNnf dfkm{t ;~rfng ul/G5 . o; cf=j= df kz' :jf:Yo, /f]u cGj]if0f

;]jf tyf Sjf/]G6fO{g sfo{qmd laut aif{x?df ;+rflnt kz' ;]jf lgodg, kz'k+IfLsf -vf]/]t, lk=lk=cf/,

:jfOg lkme/, /fgLv]t, lk=cf/=cf/=P;=, hfkflgh OG;]kmnfOl6; nufotsf cGo_ /f]ux?sf] cGj]if0f, lgbfg

/ lgoGq0f, cfsl:ds tyf dxfdf/L /f]u lgoGq0f, hg:jf:Yo ;+/If0f tyf vfB ;'/If0f, tyf ljZj kz'

:jf:Yo ;+u7gsf] ;b:otf ln+bf ul/Psf k|ltj4tfx?nfO{ ;d]t dWogh/ u/L k|of]uzfnf ;'b[l9s/0f tyf /f]u

lgbfg, kz' Sjf/]G6fOg ;'b[l9s/0f, vf]k pTkfbg, u'0f:t/ lgodg tyf lgoGq0f, kz' /f]u lgoGq0f nufotsf

sfo{qmdx? ;~rfng ul/Psf 5g\ . cfTdlge{/ sfo{qmd k|ltj4tfx?nfO{ ;Daf]wg x'g] u/L kz' :jf:Yo sfo{qmdx? ;~rfng ul/Psf 5g .

k|d'v lqmofsnfk

d'Vo lqmofsnfkx? k'+lhut

• Ps k|b]z Ps gd'gf c:ktfn :yfkgf -emfkf, lrtjg, tgx'F, bfª, h'Dnf, 88]Nw/f_

• /]ljh EoflSzg k|of]uzfnf ejg lgdf{0f .

• pTkflbt /]ljh EoflS;gsf] cfO{=o"=df 6fO6/ lgwf{/0f ug{ tyf /]ljhsf] l;/d PG6Lj8L n]jn kl/If0fsf nflu pks/0f vl/b .

• s]lG›o kz' lrlsT;fnosf] ejg lgdf{0f -Veterinary teaching Hospital_ / Plgdn PDa'n]G; vl/b .

• 6]lne]6 d]l8l;g ;~rfng tyf lj:tf/ # lhNnf -bf]nvf, ;+v'jf;ef / h'Dnf_

• s]G›Lo h}ljs pTkfbg k|of]uzfnf lqk'/]Zj/df vf]/]t EoflS;g pTkfbg ug{ df]8'n/ k|of]uzfnf lgdf{0f tyf d]lzg/L pks/0f vl/b .

• e]6]l/g/L u'0f:t/ tyf cf}ifwL Aoj:yfkg sfof{nodf Nofa PS;k]l/d]G6n xfp; lgdf{0f .

• kz' Sjf/]G6fOg sfof{no hgsk'/ / sf7df8f}+sf] ejg lgdf{0f .

• If]lqo kz' /f]u cGj]if0f k|of]uzfnf lj/f6gu/, hgsk'/, kf]v/f, ;'v]{t / wgu9Ldf, /fli6«o k+IfL /f]u cGj]if0f k|of]uzfnf lrtjgdf j]/ xfp; lgdf{0f ug]{ tyf k|of]uzfnfdf k|of]u x'g] kz'sf nflu vf]/ uf]7 lgdf{0f ug]{ .

• s]G›Lo kz' /f]u cGj]if0f k|of]uzfnfnfO{ BSL 2+ :t/f]GgtL u/L cGt/fli6«o :t/sf] ;]jf k|jfx ug]{ .

!)=@=! kz' ;]jf 3'DtL sf]ifM

kz' :jf:Yo ;]jf s[ifssf] 3/ b}nf]df k|bfg ug]{ sfo{df cu|0fL :yfgdf /x]sf tflnd k|fKt u|fld0f kz' :jf:Yo sfo{stf{ tyf kz' :jf:Yo k|fljlwsnfO{ kl/rfng u/L :j/f]huf/ k|bfg ug{ &% j6} lhNnfdf :yflkt kz' :jf:Yo 3'lDtsf]ifaf6 lg{AofhL C0f nufgL ul/b} 5, h;af6 /f]huf/Lsf nflu ljb]z knfog x'g] tflnd k|fKt o'jfnfO{ b]z leq} /f]huf/sf] cj;/ pknAw x'g] / ;f] sf] k|ltkmn :j?k u|fld0f e]usf s[ifsn] 3/b}nf]df g} k|fylds e]6]/Lg/L ;]jf k|fKt ul/ kz'wg ;+/If0f x'g] ck]Iff ul/Psf] 5 .

Page 60: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

53

!)=@=@ /fli6«o /f]u lgoGq0f sfo{qmdx¿M

afv|fdf km}lng] lk=lk=cf/ /f]u, a+u'/df km}lng] :jfO{g lkme/ /f]u tyf u|fdL0f s'v'/fdf km}lng] /fgLv]t tyf rf}kfofx?df km}lng] vf]/]t /f]u tyf Eofu't] / r/r/] /f]uaf6 ;'/IfLt ul/ vfB ;'/Iff tyf cfo j[l4sf ;fy} cfoft k|lt:yfkgdf ;d]tdf ;xof]u ug{ /fli6«o lk=lk=cf/= /f]u lgoGq0f sfo{qmd, /fli6«o vf]/t /f]u lgoGq0f sfo{qmd, /fli6«o /fgLv]t /f]u lgoGq0f sfo{qmd, /fli6«o :jfO{g lkme/ /f]u lgoGq0f sfo{qmd / /fli6«o Pr= P; lj=So" /f]u lgoGq0f sfo{qmd ;~rfng ul/Psf] 5 .

/fli6«o lk=lk=cf/ /f]u lgoGq0f sfo{qmd

• ljlgof]lht ah]6 ?= xhf/dfM #(#^%

• &% lhNnfdf ;~rfngdf /x]sf] .

/fli6«o vf]/]t /f]u lgoGq0f sfo{qmd

• ljlgof]lht ah]6 ?= xhf/dfM @#%(^

• sfo{qmd ;~rfng x'g] lhNnfx?M @&

• !% nfv kz'j:t'df lgMz'Ns vf]/]t vf]k sfo{ tyf vf]/]t /f]usf] lgoldt ;le{n]G; .

• !% lhNnf -vf]k sfo{ tyf lgoldt ;le{n]G;_

• kfFry/, Onfd, emfkf, df]/ª, ;'g;/L, wgs'6f, pbok'/, ;Kt/L, l;/fxf, bfË, afFs], alb{of, s}nfnL, sGrgk'/, 8]8]Nw'/f,

• ;le{n]G;sf] sfo{ ;~rfng ul/Psf lhNnfx? -!@ lhNnf_

• tfKn]h'ª, t]x|y'd, ;+v'jf;ef, ef]hk'/, ;Nofg ;'v]{t, afh'/f, aemfª, c5fd, 8f]6L,, a}t8L, bfr{'nf

/fli6«o /flgv]t /f]u lgoGq0f sfo{qmd

• ljlgof]lht ah]6 ?= xhf/dfM %@!%

• sfo{qmd ;~rfng x'g] lhNnfx?: #%

u|fdL0f s'v'/fdf * nfv lgMz'Ns /fgLv]t EoflS;g

tfKn]h'ª, kf+ry/, wgs'6f, t]x|y'd, ;+v'jf;ef, ;f]n'v'Da', cf]vn9'+uf, vf]6fË, pbok'/, /fd]5fk, bf]nvf, l;Gw'kfNrf]s, g'jfsf]6, /;'jf, wflbË, dsjfgk'/, /f}tx6, uf]vf{, ndh'Ë, DofUbL, kj{t, :ofª\hf, afUn'Ë, u'NdL, kfNkf, Ko'7fg, /f]Nkf ?s'd, ;Nofg, b}n]v, hfh/sf]6, afh'/f, aemfª, 88]Nw'/f, bfr{'nf

/fli6«o :jfOg lkmj/ /f]u lgoGq0f sfo{qmd

ljlgof]lht ah]6 ?= xhf/dfM %$&#

a+u'/x?df $ nfv 8f]h lgMz'Ns :jfOg lkme/ vf]k .

#) lhNnf tfKn]h'ª, kf+ry/ wgs'6f ef]hk'/ cf]vn9'+uf, vf]6fË emfkf, df]/ª, ;'g;/L l;Gw'nL /fd]5fk, nlntk'/, ;+v'jf;ef, sf7df08f} wflbË dsjfgk'/, /f}tx6, af/f, g'jfsf]6, sf:sL, kfNkf :ofhf, tgx'F, gjnk/f;L, ?kGb]xL, bfª, afFs], alb{of, s}nfnL, s~rgk'/

Page 61: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

54

/fli6«o Pr P; lj So" /f]u lgoGq0f sfo{qmd

ljlgof]lht ah]6 ?= xhf/dfM &@)!

kz'x?df % nfv lgMz'Ns vf]k sfo{qmd .

@^ lhNnfM emfkf df]/ª, ;'g;/L, ;Kt/L l;/fxf, wg'iff, dxf]Q/L, ;nf{xL, sfe|], nlntk'/, sf7df08f}, g'jfsf]6, wflbË, dsjfgk'/, /f}tx6, af/f, k;f{, lrtjg, gjnk/f;L, ?kGb]xL, slknj:t', bfª, afFs], alb{of, s}nfnL, sGrgk'/ .

!)=@=# vf]k pTkfbg tyf ljt/0f ;DjGwL sfo{qmd

afv|fkfng, a+u'/kfng tyf u|fdL0f s'v'/f kfng Joj;fodf lk=lk=cf/=, :jfO{g lkme/, /fgLv]t /f]u tyf Eofu't] / r/r/] /f]usf sf/0f Joxf]g{' k/]sf] 7"nf] cfly{s gf]S;fgLnfO{ sd u/L tL /f]u lj?4 k|of]u x'g] vf]k cfk"lt{ sfo{nfO{ k|fyldstfsf ;fy pTkfbg ug]{ nIf /flvPsf] lyof] . o;sf cltl/Qm kz'k+IfLdf nfUg] dxfdf/L /f]u la?4 k|of]u x'g] ljleGg lsl;dsf vf]k cfk"lt{df /fi6«nfO{ cfTdlge{/ ub}{ nfg] sfo{nfO{ lg/Gt/tf lbOPsf] 5 . o; qmddf s]G›Lo h}ljsL pTkfbg k|of]uzfnfaf6 kz'k+G5Ldf k|of]u x'g] ljleGg !@ k|sf/sf vf]k pTkfbg -e]8f afv|f df k|of]u x'g] lk=lk=cf/= vf]k pTkfbg &) nfv 8f]h, ufO{ e}+;L df k|o]u x'g] JofS6]l/on vf]k pTkfbg -Pr=P;=, lj=So"= PGy|fS; / Pr=P; / la=So"= sDafO{8_ * nfv %) xhf/ 8f]h, j+u'/ df k|of]u x'g] :jfO{g lkme/ pTkfbg ^ nfv 8f]h, s'v'/f df k|of]u x'g] /fgLv]t Pkm=:6]g= !% nfv 8f]h, /fgLv]t cf/=6'=la= #) nfv 8f]h, /fgLv]t lx6 :6]jn ( nfv 8f]h, uDjf/f] nfO{e %) nfv8f]h u/L /fli6«o /f]u lgoGq0f sfo{qmddf lgMz'Ns / cGosf] xsdf :yfgLo :t/df ljlqm ljt/0f ug]{ sfo{qmd ;~rfng ul/Psf] 5 .

o;}u/L /]ljh EoflS;g pTkfbg k|of]uzfnfaf6 b]zsf ljleGg :yfgdf ;do ;dodf b]vf kg]{ k|f0f3fts /]ljh /f]u lgoGq0f u/L hg:jf:Yo ;+/If0f ug{ kz'sf nflu k|of]u x'g] @ nfv 8f]h PlG6/]ljh vf]k pTkfbg ug]{ / lhNnfdf pknJw u/fpg'sf ;fy} kf+r j6} If]qLo k|of]uzfnfx?df /]ljh EoflS;g a}+ssf] ?kdf cfsl:ds k|of]hgsf] nflu vf]k ;+ro u/L cfjZostf cg';f/ kl/rfng ug{ sfo{qmd ;~rfng ul/Psf] 5 . pTkflbt /]ljh EoflS;gsf] cfO{=o"df 6fO6/ lgwf{/0fug{ tyf /]ljhsf] l;/d PG6Lj8L n]jn kl/If0fsf nflu k"jf{wf/ lgdf{0f ul/g]5 .

;fy} kz'k+IfLx?sf] /f]u lj?4 k|of]u x'g] vf]k pTkfbg sfo{nfO{ yk lj:tf/ ug{ s]G›Lo h}ljsL pTkfbg k|of]uzfnf tyf /]ljh EoflS;g pTkfbg k|of]uzfnfnfO{ ;'b[l9s/0f u/L GMP cg'?k vf]k pTkfbg ug]{ nIf /flvPsf] 5 .

!)=@=$ a8{ ˆn' lgoGq0f sfo{sd

ljlgof]lht ah]6 ?= xhf/dfM !$%(!

• a8{ˆn' /f]u b]vf k/]df lgoGq0f tyf cfsl:ds Joj:yfkg tyf Ifltk"lt{ ljt/0f .

• Pleog O{Gkmn'PGhf ;le{n]G;, gd'gf ;+sng k|];0f -lhNnf_ -@@,#!,#@_

• a8{kmn' /f]u lgoGq0f k|fljlws DAITCC/RAITCC ;ldlt kl/rfng -&% lhNnf tyf % If]q

• Pleog O{Gkmn'PGhf gd'gf k/LIf0f tyf k|lta]bg

Page 62: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

55

!)=@=% hg:jf:Yo ;+/If0f ;DjGwL sfo{qmdM

/f]u lgoGq0fsf qmddf k|of]u eO/x]sf PG6Lafof]l6s nufotsf cf}ifwLx?sf] cjz]if -/]lh8\o'_ sf] dfqf cflbsf sf/0f kz' :jf:Yo tyf hg:jf:Yodf c;/ kl//x]sf] 5 . o; jf/] PlG6jfof]l6s /]lh:6]G; cj:yf af/] hgr]tgf clea[bL, b'w / df;'df 8\u{ /]l;8\o' 6]l:6Ë, tyf :jR5 b'w, df;' pTkfbg tyf h'gf]l6s /f]u ;DjGwL k|rf/ k|;f/ cfbL sfo{qmd ;~rfng ul/Psf 5g\ . df;' hfFr P]g lgod sfof{Gjog ug{ pkTosf leqsf d'Vo jw:yn tyf df;' k;n / pkTosf aflx/ cg'udg, :yfgLo :t/sf df;' Joj;foL tyf ljleGg ;/f]sf/jfnfx?sf] ;xeflutfdf cGt/lqmof sfo{qmdnfO{ yk k|efjsf/L ?kdf ;~rfng ug]{ nIo /flvPsf] 5. bz}+, ltxf/ v;L ahf/ cg'udg tyf k|d'v h'gf]l6s /f]ux?sf] ;le{n]G; sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 . df;' hf+r P]g lgod sfof{Gjog ug{ pkTosf leqsf d'Vo jw:yn tyf df;' k;n / pkTosf jflx/ cg'udg, :yflgo :t/sf df;' Joj;foL tyf ljleGg ;/f]sf/jfnfx?sf] ;xeflutfdf cGt/lqmof sfo{qmd tyf cg'udgnfO{ yk k|efjsf/L ?kdf ;~rfng ug]{ .

!)=@=^ s]lG›o kz' lrlsT;fnoaf6 pkrf/ ;]jfM

s]G›Lo kz' lrlsT;fnojf6 kz' lrlsT;f ;DalGw cTofw'lgs k|ljlw pknJw u/L k|efjsf/L pkrf/ ;]jf k|bfg ul/Psf] 5 . ;fy} kz' lrlsT;s tyf kz' :jf:Yo k|fljlwsx?nfO{ ljz]if1tf tflnd sfo{qmd ;~rfng ul/g] 5g\ . s's'/ aGWos/0f tyf /]lah /f]u lgoGq0f sfo{qmd ;~rfng ul/g] . 6]lnd]l8l;g ;~rfng tyf Joj:yfkg ul/g]5 ljZj /]ljg lbjzsf] cjz/df lgMz'Ns /]ljh ;Ktfx ;~rfng ul/g] .

!)=@=& k|of]uzfnf ;]jf sfo{qmdM

s]G›Lo kz' /f]u cGj]if0f k|of]uzfnf, /fli6«o k+IfL /f]u cGj]if0f k|of]uzfnf tyf kf+r j6} If]qLo kz' /f]u cGj]if0f k|of]uzfnf tyf /fli6«o vf]/]t tyf dxfdf/L /f]u k|of]uzfnfsf] ;]jfnfO{ k|efjsf/L agfpg /f]u lgbfg nufotsf sfo{qmdx? ;~rfng ul/Psf 5g\ . k|of]uzfnfaf6 kf/f;fO6f]nf]lhsn, dfOqmf]jfof]nf]lhsn, l;/f]nf]lhsn, efO/f]nf]lhsn, jfof]6]Sgf]nf]hL kl/If0f ;DkGg e} s[ifsx?n] ;]jf kfpg] tyf /f]usf] lgbfg / lgoGq0f x'g] tyf /fli6«o /f]u lgoGq0f sfo{qmd tkm{sf] vf]k nufOPsf hgfj/x?sf] gd"gf ;+sng eO{ /f]u k|lt/f]wfTds Ifdtf ljsf; eP gePsf] olsg x'g], vf]/]t /f]usf] l;/f]6fOk klxrfg u/L /f]u lgoGq0fdf ;xof]u k'Ug] tyf k|fljlwsx?nfO k|of]uzfnf ;DjGwL tflnd sfo{sdx¿ k|of]uzfnf ;]jf sfo{qmd cGt/ut ;~rfng ul/Psf] 5 . k|of]uzfnfsf] glthfnfO{ /fli6«o tyf cGt/fl{i6«o :t/df cem ljZjfl;nf] agfpg k|of]uzfnfx?df cTofw'lgs k|ljlwsf] lk=l;=cf/= ;'ljwf ljsf; u/L l8km/]lG;on 8foUgf]l;; ;lxt ;]jfu|fxLnfO{ e/kbf]{ glthf k|bfg ug{ cfjZos sfo{qmd ;~rfng ul/Psf] 5 . ;fy} s]G›Lo kz' /f]u cGj]if0f k|of]uzfnfn] j8{ ˆn', lk=lk=cf/=, hfkflgh OG;]kmnfOl6;, lk=cf/=cf/=P;, nufotsf /f]usf] lgbfg ug]{, /fli6«o l/km/n k|of]uzfnfsf] ?kdf sfo{ u/L cGt/f{li6«o k|of]uzfnfx?;Fu ;DaGw :yfkgf ug]{ h:tf sfo{qmdx? ;~rfng ul/Psf] 5 . o;sf] nflu s]G›Lo kz' /f]u cGj]if0f k|of]uzfnfnfO{ BSL-Bio Safety Level_ 2+ / /fli6«o kG5L /f]u cGj]if0f k|of]uzfnf tyf If]qLo kz' /f]u cGj]if0f k|of]uzfnfx?nfO{ BSL 2 k|of]uzfnfdf :t/f]GgtL ul/Psf] 5 . o;af6 ;dodf g} kz'k+G5Lx?sf] /f]usf] lgbfg x'guO{ /f]u lgbfg tyf pkrf/sf] pknAwtfn] kz'wgsf] ;+/If0f ug{ 6]jf k'Ug] 5 . k|of]uzfnfsf] ;]jfnfO{ k|efjsf/L jgfpg /f]u lgbfg sfo{qmdx? ;~rfng ul/g] 5g\ . s]G›Lo kz' /f]u cGj]if0f k|of]uzfnf lqk'/]Zj/ nufot cGo k|of]uzfnfx? ;'b[l9s/0f u/L Laboratory Information Management System (LIMS) nfO{ sfof{Gjog ul/g]5 . cGt/f{li6«o k|of]uzfnfx? ;Fu ;DaGw :yfkgf u/L /f]u lgbfg sfo{ tyf k|of]uzfnfsf] glthfnfO{

Page 63: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

56

/fli6«o tyf cGt/fli6«o :t/df cem ljZjfl;nf] agfpg] sfo{qmdx? ;~rfng ul/g]5 . :yfgLo :t/df /f]u lgbfg sfo{nfO{ l56f] 5l/tf] agfpg lhNnfdf /x]sf j]l;s Nofjx?nfO{ cku|]8 ug]{ sfo{qmdx? ;~rfng ul/g]5 . h'gf]l6s /f]ux? tyf Transboundary Animal Diseases x?sf] lgoGq0f ug{ cfjZos Surveillance Plan, Strategy, Standard (zoning) tyf ;+/rgf ;'wf/sf sfo{qmd ;~rfng ug]{ sfo{nfO{ lg/Gt/tf lbOg] 5 . o;sf ;fy} b]zsf] s'g} :yfgdf kz' /f]u b]vfk/]df /f]usf] ;'rgf ;dod} k|fKt ug{ pko'Qm ;ˆ6j]o/sf] tflnd / k|of]u dfkm{t Web Based Reporting nfO{ sfof{Gjog ul/g]5 .

!)=@=* kz' Sjf/]G6fO{g sfo{qmd

:jf:y kz' tyf kz'hGo kbfy{sf] cfoft lgof{t ;'lglZrt ug{sf nflu s]G›Lo kz' Sjf/]G6fO{g sfof{no, * kz' Sjf/]G6fO{g sfof{nox¿ tyf @$ kz' Sjf/]G6fO{g r]skf]i6x?af6 Sjf/]G6fOg ;DjGwL sfo{qmd ;~rfng ul/Psf] 5 . gfsfdf Sjf/]G6fO{g hfFr eO{ :j:y kz' tyf kz'hGo kbfy{sf] cfoft lgof{t ePsf] x'g], Sjf/]G6fO{g gfsfaf6 k|fKt tYof+s cBfjlws ePsf] x'g] tyf gfsfdf /f]usf] hf]lvd ljZn]if0f sf] cfwf/df :j:y kz' tyf kz'hGo kbfy{sf] cfoft tyf ;f] ;DjGwL l/kf]l6{ª ePsf] x'g]5 .

Sjf/]G6fOg sfof{no tyf Sjf/]G6fOg r]skf]i6x?n] gfsfx?af6 s'g} k|sf/sf] /f]u lelqg tyf km}lng glbg] p2]Zosf ;fy kz'kG5L tyf kz'hGo kbfy{sf] Sjf/]G6fOg hfFr :jf:Yo kl/If0f tyf lg;+qmd0f sfo{ lgoldt ub{5 . ;fy} NofOPsf kz' tyf kz'hGo kbfy{df s'g} k|sf/sf] ;+qmd0fsf] z+sf ePdf jf ;+qmd0f ePsf] e]l6Pdf lg;+qmd0f sfo{ tyf gd'gf ;+sng tyf k|]if0f h:tf lqmofsnfk ;~rfng ub{5 eg] gfsfaf6 s'g} cj}w ?kdf kz'kG5L tyf kz'hGo kbfy{ lelqPdf gi6 ug]{ ub{5 . ljut !) jif{sf] kz'kG5L cfoftsf] qmdnfO{ x]bf{ /fuf]+ e}+;L tyf kf8f kf8Lsf] cfoft 36\g] qmddf 5 eg] v;L af]sfsf] cfoft a9\g] qmddf /x]sf] tYofªsn] atfpF5 .

!)=@=( s's'/ aGWofs/0f tyf /]ljh /f]u lgoGq0f sfo{qmd

/]lah /f]u dfgj, kz' tyf cGo :tgwf/L hgfj/df nfUg] clt vt/gfs k|f0f3fts h'gf]l6s /f]u xf] . kz' tyf dfgj :jf:Yosf] b[li6sf]0fn] 7"nf] ;d:ofsf] ?kdf ljBdfg /]ljh /f]usf sf/0f kz' kfns s[ifsx?n] jif]{gL 7"nf] cfly{s IftL Joxf]b}{ cfPsf 5g\ . ctM s's'/sf] aGwfs/0f / /]ljh vf]ksf] dfWodaf6 /]ljh /f]u tyf s'\s'/sf] ;+Vof lgoGq0f u/L hg:jf:Yo Pj+ kz'wg ;+/If0fdf 6]jf k'¥ofpg] p2]Zo cg'?k /]ljh /f]usf] hf]lvdnfO{ Go"gLs/0f ug{ ;lsof]; eGg] p4]Zosf ;fy of] sfo{qmd ;~rfng ul/Psf] 5 .

!)=# kz' ljsf; ;]jf sfo{qmd

@) j6f eGbf a9L ufO{e}+l; kfng ug]{ lglh kmfd{x?nfO{ ldlNsËd]l;g vl/bdf cg'bfg

b"w pTkfbg :ynd} cfjZos ;/;kmfO{ tyf xfn rngdf /x]sf] xftn] b"w b'x'g] sfo{nfO{ lglZrt ;+Vofdf b"wfn' ufO{ e}+;L kfng ug]{ s[ifsx?nfO{ ofGqLs/0fsf] dfWodaf6 :jR5 tyf ;kmf b"w pTkfbg ug{ ;/sf/L :t/ af6} k|f]T;flxt ug{ lgtfGt h?/L ePsf]n] cf=j= )&!÷&@ b]vL @) eGbf a9L b'x'gf ufO{ e}+;L kfng ug]{ Joj;flos s[ifsx?nfO{ %) k|ltzt cg'bfgdf ldlNsË d]l;g pknAw u/fpg] sfo{qmd :jLs[t e} cfPsf] / o; cf=a= )&$÷&% df klg of] sfo{qmdn] lg/Gt/tf kfPsf] 5 . o; sfo{qmddf 5gf}6 ePsf @) j6f eGbf a9L b"wfn kz'x? ePsf] lghL s[ifs, kmfd{, ;ldlt, ;xsf/L, sDkgL cflbn] tf]lsPsf] dfkb08 tyf zt{x? k'/f u/L vl/b u/]sf] ldNsLË d]l;gdf k/n d"Nodf g]kfn ;/sf/sf] ljlgof]lht ah]6sf] kl/lw leq /xL tf]lsPsf] ;+Vofsf nflu lbOg] a9Ldf %) k|ltzt gub cg'bfg pknAw u/fOG5 .

Page 64: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

57

sfo{qmd ;~rfng k|lqmof

!= :yfgM /fli6«o :t/df ;"rgf k|sfzg u/L k|lt:kwf{sf] cfwf/df d"Nof+sg k|s[ofaf6 cg'bfgu|fxLsf] 5gf}6 x'g] .

@= kz' pTkfbg lgb]{zgfnon] /fli6«o b}lgs klqsf tyf lgb]{zgfnosf] j]e;fO{6df ;"rgf k|sfzg ug]{5 .

#= sDtLdf @) j6f pGgt gZnsf ufO{e}+;Lx? ;lxt b'Uw Joj;fo ug]{ Jofj;flos ufO{e}+;L kfng ug]{ lghL s[ifs, kmfd{, ;xsf/L Pj+ sDkgL, cflbn] tf]lsPsf] dfkb08 leq /xL ;DjGwLt lhNnf kz' ;]jf sfof{nodf k|:tfj k]z ug{'kg]{ 5 .

$= lhNnf kz' ;]jf sfof{nodf k]z x'g cfPsf k|:tfjsx?sf] :ynut lg/LIf0f / k|dfl0fs/0f ;lxt lhNnf kz' ljsf; sfo{ bnaf6 d"NofÍg u/L k|fyldstf qmd cg';f/ l;kmfl/z u/L ;f] sf] ljj/0f :jLs[tLsf] nflu kz' pTkfbg lgb]{zgfnodf k7fpg' kg]{ 5 . l;kmfl/; ePsf ;Dk"0f{ k|:tfjx? dWo] cg'bfg k|bfg ug{ :jLs[tsf] nflu lgodfg';f/sf] Ps s]lG›o :t/sf] ;ldlt /xg] 5 . o;/L :jLs[t e} cg'bfgsf nflu 5gf}6 ePsf JolQm, kmfd{, ;+:yf, sDkgL cflbn] ;Demf}tf kqdf pNn]v ePsf] jfl0fHo a}+ssf] vftfdf :jLs[t /sd kz' pTkfbg lgb]{zgfnon] l;w} a}+s vftfdf hDdf ul/lbg] 5 . o;/L hDdf ePsf] /sdsf] af/]df lhNnf kz' ;]jf sfof{no dfkm{t ;f] sf] hfgsf/L ;DjGwLt JolQm, kmfd{, ;+:yf, sDkgL cflbnfO{ u/fOg]5 .

o; cf=j= @)&$.)&% df ljleGg lhNnfdf u/L hDdf #) j6f ldlNsª d]l;g vl/b ug{sf] nfuL j9Ldf %) k|ltzt cg'bfg lbO{g] sfo{qmd /x]sf]5 .

• s"n ah]6M ^^ nfv .

;xsfo{df gd'gfsf ?kdf ldlNsª kfn{/sf] :yfkgf tyf ;~rfng

b]zdf Joj;flos ?kdf ufO{ e};L kfng u/L b'Uw pTkfbg Joj;fo ckgfpg] s[ifs pBdLsf] ;+Vof a9L /x]sf] t/ o;sf] cfw'lgsLs/0f / oflGqs/0f gx'Fbf pTkfbg nfut 36fpg g;ls/x]sf] kl/j]zdf b'w tyf b'Uw kbfy{sf] u'0f:t/ /fli6«o dfkb08 cg';f/ k|fKt ug{ ;lsPsf] 5}g . b'Uw pTkfbg Joj;fonfO{ k|lt:kwf{Tds ?kdf ljsf; ug{ / u'0f:t/Lo b'w tyf b'UwhGo kbfy{sf] pkef]u ug{ kfpg] pkef]Qmfsf] xs ;+/If0f ug{ ;d]t cfjZos ePsf]n] ldlNsª kfn{/sf] :yfkgf tyf ;~rfng sfo{qmd sfof{Gjog ul/Psf] 5 .

• :yfgM /fli6«o :t/df ;"rgf k|sfzg u/L k|lt:kwf{sf cfwf/df d"NofÍg k|s[ofaf6 cg'bfgu|fxLsf] 5gf}6 x'g]

;fem]bf/ ;+:yf÷kmd{ 5gf}6 k|s[ofM

!= lgb]{zgfnon] k|:tfj cfXjfg ug]{ 5 . kmfd{x?n] ;DjlGwt sfof{nodf lgj]bg k]z ug{' kg]{5 .

@= ;DjGwLt sfof{non] lkmN8 e]/Llkms]zg u/L k|f/lDes 5gf}6sf] ;"lr tof/ u/]/ l;kmfl/; ;lxt kz' pTkfbg lgb]{zgfnodf k7fpg' kg]{5 .

#= cg'bfg k|fKt ug{sf nflu kmfd{sf] Go'gtd dfkb08 tkl;n cg';f/ x'g' kg]{5 .

$= slDtdf %) b'x'gf pGgt ufO{÷e};L kfng u/]sf] .

%= kmfd{sf ;Dk"0f{ kz'x?sf] ljdf u/]sf] .

Page 65: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

58

^= ldlNsª kfn{/ :yfkgfsf nflu plrt :yfgdf ufO{ k|j]z ug]{, b'x'g] / alxud{g ug]{ u/L k"jf{wf/ tyf ejgx?sf] nfut cg'dfg u/]sf] jf k'jf{wf/ lgdf{0f ul/;s]sf] .

&= lgodfg';f/ ;DjlGwt lgsfodf btf{ ePsf], s/r'Qmf u/]sf], :yfoL n]vf gDj/ k|fKt u/]sf] / s'g} sf/jfxLdf gk/]sf] .

*= ldlNsË kfn{/ :yfkgf ubf{ nfUg] nfutsf] slDtdf %) k|ltzt nfut ;fem]bf/L ug]{ k|ltj4tf hgfPsf] .

(= kmfd{df h}ljs ;'/Iff ;DjlGw lgodx?sf] k"0f{ kfngf u/]sf] .

!)= tf]lsPsf] dfkb08 k'/f u/]sf kmfd{x?n] k]z u/]sf] k|:tfj ;lxtsf] lgj]bgx? d"NofÍg ;ldltn] tf]lsPsf] 9fFrf cg';f/ d"NofÍg u/L :jLs[ltsf nflu kz' pTkfbg lgb]{zgfnosf sfo{qmd lgb]{zs ;dIf k]z ug]{5 . 5gf}6 ePsf kmfd{;Fu ;Demf}tf u/L sfof{Gjog k|s[of cl3 a9fOg] 5 .o;sf nflu k|lt ldlNsË kfn{/ !) nfvsf b/n] % kfn{/sf nflu hDdf %) nfv ljlgof]hg ePsf] 5 .

!!= s"n ah]6M %@ nfv

kz' sNof0f k|j4{g sfo{qmd

;Dk"0f{ k|f0fL hutsf] cl:tTj /Iff u/L jftfj/0f ;Gt'ng sfod /fVg kz'kG5Lx?sf] ;+/If0f ug{'kg]{ lhDd]jf/L laj]szLn k|f0fLsf] gftfn] dfgjsf] sfFwdf /x]sf] 5 . xfn ;a}h;f] e"–efudf cg'Tkfbs a'9L ufO{ tyf afR5fafR5Lx? 5f8f tyf a]jfl/;] 5f]8\g] k|a[lt b]vfk/]sf] 5 . 5f8f 5f]8]sf kz'nfO{ h;n] hxfF e]6fof] ToxL nv]6\g], s[ifsx?n] s8f d]xgtsf ;fy nufPsf] v]tLjfnLtL 5f8f5f]8]sf kz'x?n] vfP/ gf]S;fg k'¥ofpg], ;8sdf ;jf/L;fwg b'3{6gf lgDTofpg], c;Eotfsf] klxrfg, kz' clwsf/sf] pNn+3g nufot gsf/fTds ;Gb]z km}nfPsf] 5 . kz'kG5Lx?nfO{ lbO{g'kg]{ kfFr j6f d'Vo :jtGqtfx? h:t}M kz'kG5Lx?sf] ef]sKof;af6 d'lQm sf] :jtGqtf, b'Mv, bb{, 3fO{t] / /f]u nfUgaf6 afRg] :jtGqtf, cf/fdbfoL 9+un] hLpg] :jtGqtf, cfˆgf] ;fdfGo Jojxf/ k|:t't ug{ kfpg] :jtGqtf / 8/, qf; / tgfj d'Qm /xg kfpg] :jtGqtfx?sf] sfof{Gjog u/L kz'x?sf] pTkfbg / pTkfbsTj a[l4 ug{ Pj+ ;Eo gful/s sf] klxrfg lbnfpg of] sfo{qmd ;~rfngdf NofOPsf] 5 .

ah]6M !) ;+:yfsf] nflu s'n hDdf ?= %) nfv ljlgof]hg ul/Psf] 5 .

d7 dlGb/df afR5f afR5L ;+/If0f tyf Joj:yfkg sfo{qmd

sfo{qmddf ;xeflu x'g OR5's kz' sNof0fdf sfo{/t ;+:yfx?n] k|:tfj k]z ug{ ;Sg]5g\ / ah]6M k|lt ;+:yf !) nfvsf b/n] @ ;+:yfsf] nflu hDdf @) nfv ljlgof]hg ul/Psf] 5 .

sfo{qmd ;~rfngsf nflu ;fem]bf/sf] 5gf}6 k|s[of

!= kz' pTkfbg lgb]{zgfnon] k|:tfj cfXjfg ug]{5 . sfo{qmddf ;xefuL x'g O{R5's ;+:yfx?n] tf]lsPsf] 9fFrfdf lgj]bg / sfo{of]hgf lhNnf kz' ;]jf sfof{nodf lgj]bg btf{ ug{' kg]{5 .

@= k|sflzt ;"rgf cg';f/ k|fKt ePsf k|:tfjx?sf] ;DjGwLt sfof{non] :ynut lg/LIf0f u/L k|f/lDes k|ltj]bg ;lxt lhNnf kz'ljsf; sfo{bndf l;kmfl/;sf nflu k]z ug]{5 .

#= lhNnf kz' ljsf; sfo{bnsf] l;kmfl/; ;lxt lhNnf kz' ;]jf sfof{non] pQm ljj/0f kz' pTkfbg lgb]{zgfnodf k7fpg] 5 .

Page 66: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

59

$= kz' pTkfbg lgb]{zgfnon] clGtd d"Nof+sg u/L ;xeflusf] 5gf}6 ug]{5 .

sfo{qmdsf] nflu lhNnf tyf If]qx? 5gf]6sf cfwf/x?M

kz'sNof0f k|j4{g sfo{qmd ;Grfng ug{ lhNnf ;d]t tf]lsO{ aflif{s sfo{qmd l:js[t ePsf lhNnfx?df ;f]xL cg';f/ / cGosf] xsdf lhNnf tyf If]qx?sf] 5gf}+6 b]xfosf cfwf/df ul/g]5 .

!= ljut b]lv g} ljleGg ;+:yfx?af6 ;~rfng x'b} cfPsf uf}zfnf tyf kz' :ofxf/ s]G›x? ePsf lhNnf .

@= cJojl:yt ?kdf cg'Tkfbs a'9L ufO{ tyf afR5fafR5Lx? 5f]8L ;j{;fwf/0fx?nfO{ ;d:of k'¥ofPsf] / To;nfO{ Joj:yfkg ug{ O{R5's ;+:yf ePsf] If]q .

#= a]jfl/;] hgfj/x?nfO{ ;+/If0f u/L ltgLx?sf pk–kbfy{x?af6 pBf]u :yfkgf ug{sf nflu cg'/f]w e} cfPsf If]qx? .

d':tfËdf RofË|f ;|f]t s]G› :yfkgf

• s"n ah]6M *% nfv (% xhf/ .

• d"Vo s[ofsnfkx?M sfof{no ;fdfg, RofË|f >f]ts]G› ;~rfngsf nflu uf]7fnf s/f/, bfgf cfxf/f, r/g If]qdf 3f+; ljsf;, k/lhjL lgoGq0f, vf]k, pkrf/ / cg'udg d'NofÍg tyf e|d0f vr{ .

8]/L Pzf]l;P;g;Fusf] ;xsfo{df b'Uw If]q ;'wf/ sfo{qmd

• s"n ah]6M () nfv

• sfo{qmd ;+VofM @

;fj{hlgs lghL ;fem]bf/Ldf ;fgf 8]/L k|zf]wg KnfG6 s]G› :yfkgf

• s"n ah]6M #% nfv

• sfo{qmd ;+VofM & -& k|b]zdf k|lt k|b]z ! sf b/n]_

;fj{hlgs lghL ;fem]bf/Ldf b'Uw lr:ofg s]G› :yfkgf

• s"n ah]6M #% nfv

• sfo{qmd ;+VofM & -& k|b]zdf k|lt k|b]z ! sf b/n]_

k"Flhut vr{ cGtu{tsf d"Vo sfo{qmd

• lh/L / lvDtLdf ejg lgdf{0f @

• ah]6M ! s/f]8, #* nfv, &) xhf/ .

cGo ljljw sfo{qmdx?

• Jojxfl/s tflnd, ljleGg cled"lvs/0f sfo{qmd, k|lut ;ldIff tyf ah]6 sfo{qmd th{'df uf]i7L, Joj;flos kmfd{x?nfO{ h}ljs ;"/Iffsf nflu ;xof]u sfo{qmd, s[lqd uef{wfg stf{x?nfO{ j:t'ut ;xof]u, tYof+s ;+sng tyf ljZn]if0f, ljleGg /fli6«o÷ cGt/f{li6«o lbj;x? dgfpg], s[lif tyf cf}Bf]lus d]nfx?df ;xof]u cflb sfo{qmdx? /x]sf] .

Page 67: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

60

j+u'/ Joj;fo cf}Bf]lus kfs{ :yfkgf sfo{qmd

• a+u'/ Joj;fo cf}Bf]lus kfs{ eGgfn] lhNnfsf] s'g} lglZrt tf]lsPsf] :yfgdf kz'k+IfL ljsf; dGqfno, kz' ;]jf ljefuaf6 tf]lsPsf] dfkb08 Pj+ cfrf/;+lxtfsf] kl/lw leq /lx :yfkgf tyf ;~rfng ePsf a+u'/ kmfd{x?, -Go"lSno; kmfd{, dlN6Knfo/ kmfd{, lkun]6 kmfd{_ ;f] ;+u cfj4 jwzfnf tyf rf/ lsNnf tf]ls kz' jwzfnf tyf df;' hfFr P]g, @)%% nfu" eO{ e]6]l/g/L 5fk nufO{Psf] lgsf;L of]Uo df;' pknAw x'g] Joj:yf clgjfo{ ePsf] If]q a'lemg]5 .

• sfo{qmd ;~rfng x'g] lhNnfx?M sf:sL .

• ;~rfng k|s[ofM ;kmntf / k|efjsfl/tfsf] cfwf/df cfufld jif{x?df qmlds ?kn] cGo lhNnfx?df sfo{qmd lj:tf/ ub}{ nlug]5 . sfo{qmd ;~rfng k|s[of -a+u'/ Joj;fo cf}Bf]lus kfs{ :yfkgf sfo{qmd ;~rfng sfo{ljwL, @)&#_ adf]lhd x'g]5 .

– ah]6 ? $ s/f]8 *$ nfv #( xhf/

• ;~rfng x'g] If]q, :yfg, ;d'bfoM sf:sL, kf]v/f n]vgfy d=g=kf=j8f g= ##

• sfo{ljlwM a+u'/ Aoj;fo cf}wf]uLs kfs{ :yfkgf sfo{qmd ;~rfng sfol{\alw, @)&#

;~rfng x'g] sfo{qmdx?M l;k lasf;, hgr]tgf tyf tflnd cGt{utsf sfo{qmd

ah]6M ? ! s/f]8 (! nfv %) xhf/

Aoj;foLs a+u'/kfng tflnd, Aoj;foLs s'v'/fkfng tflnd, @ xKt] Aojxf/Ls a+u'/kfng tflnd, df;' k|zf]wg tflnd, a+u'/sf] s[lqd uef{wfg tflnd, v/fof] kfng tflnd, ;/f]sf/jfnf;+u cGt/lqmof sfo{qmd, s[ifs :t/Lo canf]sg e|d0f cflb .

s]lGb|o e]8fafv|f k|a4{g sfo{qmd

cfoft k|lt:yfkg sfo{qmdM

lj/f6gu/, w/fg, lj/u+h, gf/fo0fu9, sf7df08f} pkTosf, kf]v/f, a'6jn / g]kfnu+h v;L af]sfsf] pkef]u al9 x'g] zx/x? x'g\ . lo zx/ /x]sf lhNnf jf glhssf lhNnfx?df lghL Joj;flos afv|fkfng kmfd{ sDtLdf %) j6f k|hggof]Uo dfp jfv|fkfng ul//x]sf jf ;f] ;+Vofdf afv|fkfng u/L Joj;fo z'? ug]{ kmfd{x?, ;d'x jf ;ldltdf ;~rfng x'g] Joj;flos jfv|fkfng kmfd{x?df k|To]s s[ifs ;b:o;Fu cf}iftdf !) j6f k|hgg\ of]Uo dfp jfv|f ePsf] jf ;f] ;+Vofdf afv|fkfng u/L Joj;fo z"? ug]{ ;d'x÷;ldlt cGt/utsf kmfd{x?, ;xsf/Ldf ;~rfng x'g] Joj;flos jfv|fkfng kmfd{x?df sDtLdf @% hgf ;b:o /x]sf] ;xsf/L ;+:yfsf k|To]s ;b:o;+u cf}iftdf !) j6f k|hgg\ of]Uo dfp jfv|f ePsf] jf ;f] ;+Vofdf afv|fkfng u/L Joj;fo z"? ug]{ ;xsf/L kmfd{x?df of] sfo{qmd ;~rfng ubf{ cfoft k|lt:yfkgdf ;xof]u k'Ug ;S5 eGg] p2]Zosf ;fy of] sfo{qmd ;~rfng ug{ nfluPsf] xf] .

sfo{qmd ;~rfng k|s[ofM lhNnf kz' ;]jf sfof{nox?af6 ;"rgf k|sfzg u/L ;DjGwLt sfof{nox?af6 b/vf:t ;+sng x'G5 . O{R5's lghL kmfd{÷;d'x÷;ldlt÷;xsf/Laf6 k|fKt b/vf:tsf] ljZn]if0faf6 5gf]6 ePsf lghL kmfd{÷;d'x÷;ldlt÷;xsf/Lx?sf] field verification u/L ;a} eGbf plrt lghL kmfd{÷;d'x÷;ldlt ÷;xsf/LnfO{ s]lG›o k|ltlglwsf] ;+nUgtfdf 5gf]6 u/L kz' ljsf; sfo{bnaf6 cg'df]bg u/fO{ 5gf]6 ePsf lghL kmfd{÷;d'x÷ ;ldlt÷ ;xsf/L;Fu lgodfg';f/ ;+emf}tf u/L of] sfo{qmd ;~rfng x'g]5 .

Page 68: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

61

sfo{qmd ;+rflnt uf=kf=÷g=kf=x?M

!) lhNnfdf sfo{qmd ;~rfng x'g] .

sfo{qmd ah]6M # s/f]8 @% nfv !) xhf/

ufO{ e};L k|j4{g sfo{qmd

b'wdf cfTdlge{/ sfo{qmdM

b"w pTkfbg / ahf/Ls/0fsf cfwf/df cg'bfg kfOn6 sfo{qmd

s[ifsx?sf] dfusf cfwf/df Joj;fo lbuf] /fVg / Joj;foL s[ifsx?nfO{ k|f]T;fxg ug{, pTkflbt b"wsf] kl/df0f, u'0f:t/ / ahf/Ls/0fsf cfwf/df cg'bfg k|jfx u/]/ ;+ul7t ahf/df u'0f:t/Lo b"w k|jfx j9fpg / b'Uw pTkfbg Joj;fo lbuf] / Joj;flos ?kdf cufl8 a9fpg of] cg'bfg kfO{n6 kl/of]hgfsf ?kdf b'Uw pTkfbs ;xsf/L ;+:yf dfkm{t b'w laqmL ug]{ ;b:o s[ifsx?nfO{ pTkfbgsf kl/df0fsf cfwfl/t /xL cg'bfg pknAw u/fpg cfjZos b]lvPsf]n] of] sfo{qmd ;~rfngdf NofOPsf] 5 .

sfo{ ;~rfng k|s[ofM

!= s]lG›o ufO{e};L k|jb{\wg sfof{non] k|:tfj cfJxfg ug]{5 .

@= ;xsf/Lsf] dfkb08

s_ b}lgs slDtdf #)) ln6/ / jflif{s slDtdf @)) lbg ;Dd b'wsf] sf/f]jf/ ug]{ u/]sf]

v_ ljutsf jif{df b'wsf] sf/f]jf/ u/]sf] clen]v k]z ug{'kg]{ .

u_ ;xsf/Ldf cfj4 ;a} s[ifsx?n] kz' ljdf u/]sf] x'g' kg]{5 .

3_ ;xsf/Ldf cfj4 ;a} s[ifsx?sf] kmfd{df h}ljs ;"/Iff ljlw cjnDjg u/]sf] x'g' kg]{5 .

ª_ ;xsf/Ln] sf/f]jf/ ug]{ u/]sf] b'wsf] u'0f:t/ Go"gtd dfkb08 leq k/]sf] x'g' kg]{5 .

r_ ;DjGwLt ;xsf/Ln] cfkm'df cfj4 ePsf s[ifsx?nfO{ cg'bfg ljt/0fsf] dfkb08 agfO{ k]z ug{'kg]{ .

#= lhNnf kz' ;]jf sfof{nn] tf]lsP cg';f/ Go"gtd dfkb08 k'/f u/] gu/]sf]nfO{ k|yd r/0fsf] 5gf}6 u/L k|fyldstfdf /fvL l;kmfl/; ;lxt lgb]{zgfnodf k7fpg' kg]{5 .

$= lhNnf kz' ;]jf sfof{nox?af6 l;kmfl/; eO{ cfPsf ;xsf/L ;+:yfsf cfj]bg÷ k|:tfjx?sf] tf]lsPsf] d"Nof+sg ;ldltn] d"Nof+sg u/L cg'bfg pknAw u/fpg lgb]{zgfnosf sfo{qmd lgb]{zs ;dIf l;kmfl/; ug]{5 .

ah]6M o; cf=j= @)&$÷&% sf nflu ljgf]lht cg'bfg ah]6 ? & s/f]8 /x]sf] 5 .

kz' k|hgg\ sfo{qmdx?

kz' k|hgg\ tkm{ ! cf]6f /fli6«o k|hgg\ s]G› kf]v/f, @ cf]6f k|hgg\ sfof{no g]kfnu+h / nfxfgdf ljleGg kz' k|hgg\ ;DjlGw sfo{qmd x? ;~rfng ePsf 5g . kz' k|hgg\ sfo{qmddf dxTjk'0f{ lx:;f cf]u6]sf] kz' gZn ;'wf/ /fli6«o cleofg sfo{qmd kgL k|d'v ?kdf log} tLg k|hgg\ sfo{nojf6 ;~rfng x'b} cfPsf] 5 . o; cf= j= )&$÷&% df kgL ljutsf jif{x?df h:t} k|hgg\ s]Gb| tyf sfof{nox?df lgoldt sfo{qmdx?n]

Page 69: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

62

lg/Gt/tf kfPsf 5g\ eg] s]xL gof sfo{qmdx?klg l:js[t eO{ ;~rfngsf] qmddf /x]sf 5g\ . lgoldt tyf ld;g tkm{ u/L xfn b]zsf ljleGg ^# lhNnf s[ltd uef{wfg ;]jf nfu' ePsf] 5 .

o; jif{sf] s[ltd uef{wfgsf] nIo em08} ^ nfv /x]sf] 5 . o;sf nflu lgoldt tyf ld;g sfo{qmd ;~rfngdf /x]sf 5g\ . To:t} t/n gfO{6«f]hg pTkfbg÷vl/b sf] nIo !,%),))) ln6/ / hd]sf] ljo{ /fuf], ;f9], tyf af]sfsf] u/L hDdf ^ nfv %) xhf/ 8f]h pTkfbg ug]{ nIo /flvPsf] 5 .

kz' gZn ;'wf/ /fli6«o cleofg -AI Mission_ sfo{qmd

of] sfo{qmd ljleGg %) lhNnfdf nfu' ul/Psf] 5. ljleGg lhNnfx?nfO{ ;DefJotf tyf cfjZostfsf cfwf/df s, v, tyf u u/L tLg efudf jlu{s/0f u/L ;f]lx cg';f/ jh]6 ljlgof]hg ul/Psf] 5 .o; ld;g sfo{qmdjf6 jif]l{\g !nfv s[ltd uef{wfg j[4L ug]{ nIo /flvPsf] 5 .

kz' k|hgg\ tkm{sf] hDdf jh]6

kz' k|hgg\ sfo{qmdsf] nflu lhNnf, s]G›df ;fwf/0f tyf ld;g sfo{qmd ;lxt rfn'tkm{ ? ^ s/f]8 ^( nfv && xhf/ / k'lhut tkm{ ? $ s/f]8 @$ nfv @# xhf/ u/L hDdf ? !) s/f]8 ($ nfv jh]6 ljlgof]hg ePsf] 5 .

!)=$ sa'lnotL jg tyf kz' ljsf; sfo{qmd

$) jif{sf] nflu ul/j tyf clt ljkGg kl/jf/sf] hLljsf]kfh{g ;DaGwL ljleGg cfocfh{gsf sfo{qmd ;~rfng ug{ sj'lnotL jg x:tfGt/0f ePsf] / tL clt ljkGg kl/jf/n] ;~rfng ug]{ cfocfh{gsf lqmofsnfk kz'kfng tyf r/g ljsf; ;DjGwL /x]sf] x'Fbf, o:tf sfo{qmdnfO{ lg/Gt/tf lbg cfjZos ePsf]n] xfn g]kfn ;/sf/sf] ;fwf/0f ah]6af6 !) lhNnfdf Follow-up sf] ?kdf s]lx sfo{qmdx? ;~rfng ul/Psf] / afFsL !@ lhNnf ;d]tnfO ;d]6\g cfjZos /x]sf] 5 .

ah]6M ?= @( nfv %) xhf/

• pRr kxf8L e]udf r/g ljsf; / kz'kG5L Joj;fo k|j4{g sfo{qmd .

g]kfnsf] s"n e"–efusf] sl/a @@=^ k|ltzt If]qkmn vs{ If]qn] cf]u6]sf] 5 . h'g pRr, dWo / tNnf] kxf8L efudf 5l/P/ /x]sf] 5 . ufpF a:tLaf6 6f9f pRr, dWo / tNnf] kxf8sf] r'/] If]qsf] cf;kf;df /x]sf o:tf vs{ / logdf cfl>t :yflgo ;d'bfosf] vl:sbf] ca:yfnfO{ b[li6ut ub}{ vs{x?sf] j}1flgs Joa:yfkg, ;+/If0f, pkof]u ul/ lbuf] ?kdf ljsf; ug{' ckl/xfo{ ePsf]n] vs{ gLlt, @)^* df pNn]v ul/Psf /0fgLlt cg';f/ of] sfo{qmd ;~rfng ul/Psf] 5 .

ah]6M ?= @& nfv (% xhf/

• kz' cfxf/f /fli6«o cleofg sfo{qmd .

d'Vo sfo{qmdx?M

• 3fF; v]tLsf] ladf clen]v tof/ ug]{

• km/]h ldzg sfo{qmd cGt/ut cled'lvs/0f uf]i7L

Page 70: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

63

• kz' cfxf/f oflGqs/0f s[ifs :t/ tflnd

• kz' cfxf/f kmf]sn k;{g cGt/b]lzo e|d0f

• ;xsfo{df Phf]nf kmfld{ª tyf kf]v/L lgdf{0f

ah]6M ?= (^ nfv %) xhf/

pk/f]Qm sfo{qmdx?sf] cltl/Qm /fli6«o r/g tyf kz' cfxf/f s]G›sf ;fwf/0f sfo{qmd, r/g tyf 3fF;]jfnL jLp j[l4 kmfd{x¿ -# j6f km/]h ldzg cGt/utsf sfo{qmdx?sf] cg'udg d'NofÍg nufot kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/ sfo{qmd -% j6f If]=k=;]=tf=s]x? dfkm{t tflnd tyf Ifdtf clea[l4 sfo{qmd ;~rfng ul/g] 5g\. ;fy} /fO{hf] ljod tyf jLpljhg k|of]uzfnf, hgsk'/ dfkm{t / % j6f If]qLo kz' ;]jf lgb]{zgfnox¿af6 kz' cfxf/f /fli6«o cleofg sfo{qmd ;~rfng ul/g] 5 .

!)=% nfO{e:6s u'0f Joj:yfkg k|of]uzfnf sfo{qmd

o; k|of]uzfnfdf ljz]ift ljleGg kz'kG5Lsf] bfgf gd'gf ;+sng tyf ljZn]if0f ug]{ sfo{qmd /x]sf] 5 . bfgf tyf b'UwhGo kbfy{sf] gd'gf ;+sng tyf kl/If0f, cfoft lgof{t ;DalGw l;kmfl/; ;ldlt a}7s, lkm8 ;lKnd]06 cfoft lgof{t ;DalGw pk–;ldlt a}7s / lg0f{o sfof{Gjog, pGgt 3f; / pk–kbfy{ -;fOn]h tyf l6=Pd=cf/=_ sf] gd'gf ;+sng tyf kl/If0f, pGgt 3f; / pk kbfy{ -;fOn]h tyf l6=Pd=cf/=_ sf] gd'gf ;+sng tyf kl/If0f . ;fy} kF'lhut tkm{ -Feed Analyser Machine_ lkm8 PgfnfOh/ d]l;g vl/b, h8fg Pa+ ;~rfng, HPLC d]l;g vl/b, h8fg Pa+ ;~rfng, Milk Analyser or Lacto Scan Machine ldNs PgfnfOh/ tyf NofS6f] :Sofg d]l;g vl/b,h8fg Pa+ ;rfng ug]{ sfo{qmd /x]sf] 5 .

!)=^ kz'kG5L ljsf; kmfd{ sfo{qmd

o; kz' ljsf; kmfd{ ah]6 pkzLif{s cGtu{t hDdf !) j6f kmfd{ / ! k|of]uzfnf /x]sf] 5 . kz' ljsf; kmfd{ tkm{sf] jh]6 ljlgof]hg lgDgfg';f/ /x]sf] 5 .

qm=;= sfof{nosf] gfdjflif{s ljlgof]lht jh]6

rfn' k'lhut s'n

1 kz' ljsf; kmfd{ kf]v/f, sf:sL 60705 13399 74104

2 kz' ljsf; kmfd{, lh/L 37943 12351 50294

3 r/g tyf 3f;]jfln jLp j[l4 kmfd{, hgsk'/ 14034 2614 16648

4 r/g tyf 3f;]jfln jLp j[l4 kmfd{, /l~htk'/, ;nf{xL 19771 3565 23336

5 r/g tyf 3f;] jfln jLp j[l4 kmfd{, uf}3f6, afFs] 15703 6554 22257

6 ofs ljsf; kmfd{ :ofª\jf]r] ;f]n'v'Da' 17895 4858 22753

7 e]8f ljsf; kmfd{ kfg;ovf]nf‚ g'jfsf]6 7806 2453 10259

8 afv|f ljsf; kmfd{, lrTnfª 15034 7977 23011

9 afv|f ljsf; kmfd{, a'l9tf]nf, s}nfnL 13761 3296 17057

kz' ljsf; kmfd{x?sf] cf=j=)&$÷)&% sf] ljlgof]lht ah]6 -? xhf/df_

Page 71: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

64

kz' ljsf; tyf r/g kmfd{df ;~rfng x'g] d'Vo d'Vo lqmofsnfkx?

k'FhLut vr{ cGt/utsf k|d'v lqmofsnfk

kz' ljsf; kmfd{ kf]v/fnfO{ yk ofGqLs/0f ug{ xfO{8«f]lns kmf]/lJxn/ 6«ofS6/ / 8f]h/ / r/g kmfd{ uf}3f6df y|];/ vl/b ug]{

kz' ljsf; kmfd{ lh/L, uf}3f6 / vh'/f cGt/ut lgdf{0f cw'/f] /x]sf ejg, uf]7 tyf bfgf 3/sf] lgdf{0f ;Dkg ug]{

kz' ljsf; kmfd{ kf]v/f leqsf] af6f], afv|f ljsf; kmfd{ lrTnfªdf cfw'lgs vf]/ ! / sDkfp08 jfn, s'v'/f ljsf; kmfd{ vh'/fdf tflnd 8f]/d]6«L, /fO{hf]laod Nofj hgsk'/df df]6/ Uof/]h, ofs ljsf; kmfd{ :ofªaf]r]df x] :6f]/;lxtsf] cfw'lgs uf]7 ! / /lGhtk'/ kmfd{df ;fO{nf] lk6 lgdf{0f ug]{

kz' ljsf; kmfd{ kf]v/f nufotsf lh/L, lrTnfË, uf}3f6, a'l9tf]nf, vh'/f / /lGhtk'/ u/L & :yfgdf a}slNks phf{ k|a4{gsf] nflu ;f]nf/ Kofgn h8fg ug]{

rfn' vr{ cGt/utsf k|d'v lqmofsnfkx?

kz' ljsf; kmfd{ kf]v/fdf !^) d"/f{ e}F;L, hLl/ / /lGhtk'/df !#$ kxf8L / t/fO{ h;L{ ufO{, kf]v/f / lh/Ldf *) dfp j+u'/, kf]v/f / vh'/fdf $%)) s'v'/f, kf]v/f, lrtnfª / a'9Ltf]nfdf ^!( af]o/, ;fgg / v/L afv|f, kf]v/f / kfg;ovf]nfdf ##) sfu], a?jfn / kf]njy{ e]8f tyf :ofªaf]r]df !)) ofssf] Go"lSno; x8{ Joj:yfkg ug]{ .

;a} r/g tyf kz' ljsf; kmfd{x?df 3fF; tyf r/g afnLsf] jLp tyf Biomass pTkfbg ug{ h} ^! x]=, l6cf];]G6L/ds} ^( x]=, al;{d ( x]=, e]Fr & x]= / cGo ax'jlif{o sf]if] 3fF;afnL * x] df v]tL u/L kmfd{nfO{ cfjZos kg]{ Biomass tyf h} @& d]=6=, l6cf];]G6L @) d]=6=, al;{d / e]Fr @/@ d]=6= / cGo # d]=6= jLp pTkfbg ug]{ .

kz' ljsf; kmfd{ kf]v/fdf Hydroponic/ TMR tyf lh/Ldf Hydroponic d]lzgsf] afx|} dlxgf k|of]u4f/f kz' cfxf/f k|a4{g / k|ljlw k|;f/df ;xof]u ug]{ / d]lzgsf] k|efjsfl/tf cWoog ug]{ .

kz' ljsf; kmfd{ kf]v/fnfO{ Hydroponic / TMR pTkfbg tyf Dairy Processing center sf] ?kdf pkof]u u/L () hgf Jofj;flos s[ifs÷pBdLnfO{ tflnd k|bfg ug]{ .

k|To]s kmfd{sf] sfo{ k|s[tL cg';f/ ufO{, e};L, j+u'/, s'v'/f, e]8f tyf afv|f / r/g÷3fF; afnLsf] >f]t ljsf;sf] nflu Outreach sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

Agro-tourism k|a4{g ug{ kz' ljsf; kmfd{ kf]v/f cGt/ut Homestay df u|fld0f s'v'/f / afv|f ljsf; kmfd{ lrTnfË cGtu{t afv|fsf] b'waf6 lrh pTkfbg ug]{ .

kz' ljsf; tyf r/g kmfd{x?nfO{ l;sfO{ s]G› / k|bz{g :ynsf ?kdf :yflkt ug{ @))) hgf s[ifsnfO{ tflnd k|bfg ug]{ / * j6f g;{/L tyf k|bz{g Kn6 lgdf{0f ug]{ .

10 s'v'/f ljsf; kmfd{, vh'/f, afFs] 16675 6232 22907

11 /fO{jf]lhod tyf jLp ljhg k|of]uzfnf, hgsk'/ 7752 2789 10541

s'n hDdf 227079 66088 293167

Page 72: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

65

!)=& kz'kG5Lahf/ k|a4{g sfo{qmd

!)=&=! ;xsfo{df a+u'/ tyf afv|fsf] bfgf pTkfbg sfo{qmd

• kl/df0f – ! j6f

• ah]6 – ?= # s/f]8

b]zdf kz'sf] tYofÍ cg';f/ afv|f ;a}eGbf a9L / a+u'/sf] ;+Vof klg cToflws /x]sf] 5 . xfn ;Dd Joj;foLs ?kn] afv|fsf] bfgf pTkfbg ug]{ pBf]u gePsf] / a+u'/sf] bfgf pTkfbg ug]{ pBf]uaf6 klg kof{Kt dfqfdf bfgf pTkfbg gx'g] x'Fbf a+u'/ tyf afv|fsf] pTkfbsTj a[l4 ug{ clt cfjZos ePsfn] a+u'/ tyf afv|fsf] bfgf pBf]u :yfkgf ug]{ sfo{qmd /flvPsf] xf] .

• dWokxf8L tyf t/fO{ nf]sdfu{ jl/k/Lsf] :yfgdf ;~rfng ug{' kg]{5 .

• bfgf pBf]u gePsf] lhNnfdf sfo{qmd ;~rfng ul/g] 5 .

• lghL pBdL tyf ;xsf/Lsf] ;xsfo{df pBf]u :yfkgf x'g] .

• ;DalGwt sfof{non] sfo{qmd ;~rfng ug{sf nfuL k|fKt sfo{qmd ah]6 / clVtof/L cg';f/ o;} sfo{ljlwsf] kl/R5]b # bkmf %, ^ & / * adf]lhd k|:tfj cfJxfg, 5gf}6, ;Demf}tf / e'QmfgLsf k|s[ofx? cjnDag ug]{5 .

• ;/sf/L hUuf -:s'n, ufpFkflnsf / gu/kflnsf, u'7L cflbsf]_ sDtL @) /f]kgL x'g' kg]{5 jf gLhL hUuf sDtLdf @) aif{sf] lnhdf lnPsf] x'g' kg]{5 .

• afv|f tyf a+u'/kfng ;xsf/L ;+3 jf lghL kmd{;Fusf] ;xsfo{df sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 .

• pBf]u :yfkgf ug{ cfjZos kg]{ cGo k|rlnt P]g lgod kfng u/]sf] x'g' kg]{5 .

@= ;xsfo{df u|fld0f s'v'/fsf] Xofr/L :yfkgf

b]zsf] b'u{d :yfg lxdfnL, dWo kxf8L tyf t/fO{sf] ljs6 If]qdf s'v'/fkfng Joj;foaf6 cfo cfh{g / /f]huf/L >[hgf u/L s'kf]if0f d'Qm ;dfhsf] lgdf{0f ug]{ p2]Zo /fvL u|fld0f s'v'/fsf] Xofr/L :yfkgf sfo{qmd ;~rfng u/LPsf] 5 .

• kl/df0f – # j6f

• s'n ah]6 – ?= (( nfv

lghL pBdLsf] ;xsfo{df sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 .

;DefJotf cWoog k|ltj]bg ePsf] .

;DalGwt sfof{non] sfo{qmd ;~rfng ug{sf nfuL k|fKt sfo{qmd ah]6 / clVtof/L cg';f/ o;} sfo{ljlwsf] kl/R5]b # bkmf %, ^ & / * adf]lhd k|:tfj cfJxfg, 5gf}6, ;Demf}tf / e'QmfgLsf k|s[ofx? cjnDag ug]{5 .

Xofr/L gePsf] lhNnfdf :yfkgf x'g]5 .

sDtLdf cfˆg} :jfdLTjsf] Go"gtd % /f]kgL hUuf ePsf] jf lnhdf

af6f] lah'nL kfgLsf] ;'ljwf ePsf]

Xofr/L dfkb08 cg';f/ x'g' kg]{5

Page 73: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

66

# km]h nfOg lnPsf] x'g' kg]{5

sDtLdf ^% s]=le=sf] h]g]6/ x'g' kg]{5

;]6/ / Xofr/af6 sDtLdf dlxgfdf !))) b]lv @))) rNnf pTkfbg u/L ljqmL ljt/0f ug{' kg]{5

sf]On/ lu/L/fh, 8'jn kkf]{h ;fy} a|f]On/ tyf n]o;{ rNnf pTkfbg ug{ ;lsg]5 .

Kof/]G6 :6s / Xofr/L 5'§f x'Fb} :yfkgf x'g'kg]{ 5 .

!)=&=# o'jf nlIft kz'k+IfL ahf/ k|j4{g sfo{qmd

• hgf M @%)

• s'n ah]6 M ?= % s/f]8

!)=&=$ :jb]zdf pTkflbt kz'nfO{ pTkfbg :ynaf6 /fhwfgLsf] xf6ahf/ ;Dd 9'jfgL ubf{ nfUg] 9'jfgL vr{ ;xof]u

• kl/df0f – !) :yfg

• s'n ah]6 – ?= %) nfv

!)=* kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/ sfo{qmd

kz'kIfLkfng k]zfnfO{ Joj;floss/0f, ljljlws/0f u/L cfod"ns tyf ;Ddflgt k]zfsf] ?kdf ljsf; u/L b]zsf] s'n /fli6«o pTkfbgdf of]ubfg k'¥ofpg] kz' ;]jf ljefusf] p2]Zo k|flKtdf 6]jf k'¥ofpg kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/sf lqmofsnfkx?sf] dxTjk"0f{ e"ldsf /x]sf]5 . kz'k+IfL kfng Joj;fo;Fu ;DjlGwt ;a} ;/f]sf/jfnfx?df kz' ;]jf ;DjlGw 1fg, ;Lk, cjwf/0ff / Jojxfl/s kl/jt{g NofO{ ltgLx?sf] Ifdtf clej[l4 ug{ tflndsf ;fy ;fy} kz'kfng If]q;+u ;DjGwLt gljgtd k|ljlw ;DjGwL ;"rgf tyf hfgsf/Lx? s[ifs Joj;foLx?, k|fljlws tyf cGo ;/f]sfjfnfx? ;Dd k'¥ofpg] sfo{qmd ;~rfngdf /x]sf] 5 . t;y{ kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/ lgb]{zgfnon] kz'kfns s[ifsx? tyf lkmN8 :t/df sfo{/t dWod :t/Lo k|fljlwsx?sf] nflu k|fljlws k'l:tsf, kDkn]6, lkmNkrf6{, kmf]N8/, ljifod"ns ljleGg 8s'd]G6«L cflb k|rf/ k|;f/sf ;fdfu|Lx?sf] k|sfzg tyf lat/0f tyf ;+rf/ dfWodx?åf/f sfo{qmdx? k|;f/0fsf sfo{qmdx? o; lgb]{zgfno tyf kfFr If]lqo kz' ;]jf tflnd s]G›x?jf6 sfof{Gjog x'Fb} cfPsf] 5 .

o; lgb]{zgfno cGtu{t kfFr If]qLo kz' ;]jf tflnd s]G›x? ;+rflnt /x]sf 5g\ M

!= If]qLo kz' ;]jf tflnd s]G›, b'xjL

@= If]qLo kz' ;]jf tflnd s]G›, hgsk'/

#= If]qLo kz' ;]jf tflnd s]G›, kf]v/f

$= If]qLo kz' ;]jf tflnd s]G›, g]kfnu+h

%= If]qLo kz' ;]jf tflnd s]G›, wgu9L

cjnDjg ul/Psf /0fgLlt÷sfo{gLltM

!= u|fld0f :t/df ;fd'lxs ?kdf s[ifsx¿sf] 3/ uf]7df g} pGgt kz'k+5L kfngsf ljleGg kIfx¿df s[ifs Joj;foLx?n] a'‰g] / t'?Gt} sfo{Gjogdf cfpg] ljifox¿ h:t}M plrt uf]7 vf]/sf] Joj:yf,

Page 74: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

67

cfxf/fsf] nflu 3fF; nufpg], ;f] sf] ;+/If0f / pkof]u ug]{ tl/sf, gZn ;'wf/sf] Joj:yf, kz'k+5LnfO{ /f]uJoflwaf6 arfpg jf la/fdL x'Fbf pkrf/df Wofg lbg' kg]{ kIf, pTkflbt kz' tyf kz'hGo kbfy{x?sf] ljljlws/0f tyf ahf/ Joj:yfkg, kz'kfngdf c;n cEof; cflb ljifox?df kz' ;]jf s]G›÷pk s]G›, lhNnf kz' ;]jf sfof{nosf] ;'k/Lj]If0fdf OR5 æsÆ kz'kfns s[ifsx¿ Joj;foLx?nfO{ Jojxfl/s tflnd lbOg] 5 .

@= sfo{/t k|fljlws hgzlQmnfO{ bIf Pj+ ;Ifd agfpg laleGg lsl;dsf ljifo ljz]if, cfwf/e"t ;]jfsfnLg, k|lzIfs k|lzIf0f tyf ;+:yfut ljsf; ;DalGw tflndx? ;~rfng ul/g]5 .

#= kz' ;]jfdf dlxnfsf] pRr of]ubfgnfO{ sb/ ub}{ ;j} txsf s[ifs Joj;foL÷pBdL tflndx¿df ;dfj]zL cjwf/0ff cg'?k ;xeflutf a9fOg] 5 .

$= If]qLo tflnd s]G›x¿nfO{ vf; laifosf] tflnd ;~rfngsf] nflu ljlzi6Ls[t :t/ sfod ug{ cfjZos hgzlQm tyf k"jf{wf/x¿sf] ljsf; ub}{ nlug] 5 .

%= ;fj{hlgs lglh If]q ;fem]bf/Lsf] cjwf/0ffdf kz' ;]jf If]qdf hgzlQm ljsf; tyf sfo{/t hgzlQmsf] bIftf clej[l4 ul/g] 5 . u}/;/sf/L If]qaf6 ;~rfng x'Fb} cfPsf] u|f=k=:jf=sf= tflndsf] lgodg Joj:yf ldnfOg] 5 .

*= k|rf/ k|rf/sf ljleGg dfWod tyf ;fdfu|Lx¿sf] k|of]udf a9fjf lbO{ hgr]tgf d"ns sfo{qmdx¿ ;~rfng ug]{ .

tflnd cg'bfg cGtu{t s[ifs :t/ tflnd sfo{qmd sfof{Gjog k|s[of

!= kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/ lgb]{zgfno cGtu{tsf kfFr If]qLo tflnd s]G›x?df ;+rflnt tflnd Kofs]hx?nfO{ s[ifs Joj;foL, pBdL :t/, ;xfos :t/ / clws[t :t/df jlu{s/0f ul/Psf] 5 .

@= ;fdfGotofM clws[ :t/sf tflnd / ;xfos :t/sf] ;]jfsfnLg tflndx? lgb]{zgfnoåf/f ;~rfng ul/g] ul/Psf] 5 .

#= ;xfos :t/sf sd{rf/L, lghL kf/fe]6\;, s[ifs Joj;foLx? pBdLx?sf] tflnd, If]qLo :t/df If]qLo tflnd s]G›x? dfkm{t ;~rfng ug]{ Joj:yf ul/Psf] 5 .

$= kz' ;]jf laefu cGtu{t cfof]hgf ljz]ifsf tflndx? cGo lgb]{zgfno / tflnd s]G›x? dfkm{t Pj+ cfof]hgf :jo+n] ;~rfng ug]{ ul/Psf] 5 .

%= jflif{s sfo{qmd th{'df ubf{ s[ifs Jo;foL÷ pBdL÷ k|fljlws tflndx?sf] d]g' lhNnf kz' ;]jf sfof{nox?sf] dfu cg'?k tof/ ul/G5 . t;y{ dfu cg'?kg} tflndsf] ljifo, ;+Vof tyf ;xeflux?sf] ;+Vof to ul/G5 .

^= cf=j= sf] z'?jftdf lhNnfx?;Fusf] ;dGjodf If]qLo tflnd s]G›x?n] :jLs[t tflndx?sf] ;~rfngsf] ldtL to ul/ aflif{s sfo{tflnsf tof/ ul/G5 .

&= ;DjGwLt tflnd s]G›x?n] lhNnfx?;Fusf] ;dGjodf l:js[t tflnd kf7\oqmd, sfo{ljlw, lgb]{lzsf cg'?k tflnd ;~rfng x'g] Joj:yf /x]sf] 5 .

*= tflndsf ;xeflux?sf] 5gf}6 ;DjGwLt lhNnf kz' ;]jf sfof{nox?n] ug]{ ub{5g\ .

(= tflnddf ;xeflu x'g rfxg] kz'kfns s[ifs Joj;foL÷ pBdLx?n] lhNnf kz' ;]jf sfof{nodf lgj]bg lbg' kb{5 .

Page 75: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

68

clws[t :t/ tflnd sfo{qmd

qm=; ljj/0f k6s cjlw ;xeflu ;+Vof ah]6 s}lkmot

! ;]jf k|j]z tflnd & lbg] ! ! xKt] @% %))

@ ;';f;g tyf ;"rgfsf] xs % lbg] @) hgf ! % lbg] @) $)) # Farm Management Training -Oficer Level ! ^ lbg] !% &%) $ Basic In-service Training 2nd Class ! #% lbg] !% !%)) % Field Epidemiology Training @ xKt] !% lbg] ! @ xKt] !% ^)) ^ Least Cost Feed Formulation Training ! xKt] !% hgf ! @ xKt] !% $%) & Value Chain Analysis Training ! ! xKt] !% ^)) * Animal Health Risk Analysis Training -! xKt]_ !% hgf ! ! xKt] !% $)) ( Basic In-service Training 3rd Class ! #% lbg] @) !%)) !) Meat Inspection Training -@ xKt]_ ! xKt] !% hgf ! @ xKt] !% ^)) !! Bussiness Plan Training ! ! xKt] !% %))

hDdf !! !*% &*))

;xfos :t/ tflnd sfo{qmdqm= ;

ljj/0f k6s cjlw;xeflu ;+Vof

ah]6 s}lkmot

! Basic Inservice Training ! #% lbg] @) !#))kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/ lgb]{zgfno åf/f ;~rfng ul/g]

@kz' k|hgg tyf s[lqd uef{wfg tflnd @ xKt] !@ hgf

$ @ xKt] $* *))

If]lqo kz' ;]jf tflnd s]G›x? åf/f ;~rfng ul/g]

#/f]u lgbfg tyf k|of]uzfnf k|ljlw tflnd @ xKt] -!@ hgf_

% @ xKt] ^) !)))

$ Least Cost Feed Formulation -! xKt]_ @ ! xKt] #) @))

% kz' k|hgg\ k|0ffnLdf ljs[ltsf] ;'wf/ $ ! xKt] $* ^))

^ z';f;g tyf ;"rgfsf] xs ;DaGwL tflnd % % lbg] !)) $))

& k|lzIfs k|lzIf0f tflnd ! xKt] % ! xKt] !)) %))

* kz' cg'jf+l;s >f]t ;+/If0f tyf pkof]u -! xKt]_ ! ! xKt] @) !))

( e]6]/Lg/L k|flS6; Joj:yfkg tflnd -! xKt]_ @ ! xKt] $) @))

!) r/g tyf kz' cfxf/f Joj:yfkg tflnd ! xKt] @ ! xKt] $) @))

!! kz' ;]jfdf c;n cEof; tflnd ! xKt] $ ! xKt] *) $))

!@ Field Epidemiology Training ! xKt] % ! xKt] &% %))

hDdf $) ^^! ^@))

Page 76: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

69

s[ifs :t/ tflnd sfo{qmd -tflnd cg'bfg sfo{qmd cGtu{t_

qm=; ljj/0f k6s cjlw ;xeflu ;+Vof ah]6 s}lkmot

! kz' cf}iflw Joj;foL tflnd @ #% lbg] ^) *))kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/ lgb]{zgfno åf/f ;~rfng ul/g]

@ Joj;flos s'v'/fkfng tflnd -! xKt]_ $ ! xKt] *) $))

If]lqo kz';]jf tflnd s]G›x? åf/f ;~rfng ul/g]

# kz'kfng Jojxf/Ls tflnd !% lbg] % !% lbg] &% !#&%

$ :jR5 df;' pTkfbg tyf k|zf]wg tflnd -! xKt]_ % ! xKt] &% &%)

b"w k|zf]wg tyf ljljlws/0f tflnd -! xKt]_ % ! xKt] &% &%)

%Joj;flos a+u'/, afv|f, s'v'/f, ufOe};L kfng -dlxnf, hghftL, blntsf nfuL_

% ! xKt] !)) %))

^ Joj;flos ufO{÷ e}+;L kfng tflnd -! xKt]_ % ! xKt] !)) %))

& u|f k :jf sf k'g{tfhlu tflnd $ @ xKt] ^) ^))

* kz'kfngdf c;n cEof; % lbg] @) hgf ! % lbg] @) !))

( kz'kfngdf c;n cEof; -% lbg]_ # % lbg] $% #))

!) Joj;flos afv|fkfng tflnd -! xKt]_ % ! xKt] !)) %))

!! r/g tyf kz' cfxf/f Joj:yfkg -! xKt]_ # ! xKt] $% #))

!@ Joj;flos j+u'/kfng tflnd -! xKt]_ $ ! xKt] *) $))

hDdf %! (!% &@&%

!)=( pRr kxf8 s[lif Joj;fo tyf lhjLsf]kfh{g ;'wf/ -lxdfnL_ cfof]hgf

g]kfnsf pRr kxf8L lhNnfx?df jfnL, kz'kfng / hl8a'6L pTkfbgsf] k|r'/ ;Defjgf 5 . o:tf ;Defjgfsf]

pkof]u ub}{ ef}uf]lns cjl:ylt / cnu xfjfkfgLn] ubf{ oL lhnfx?df x'g ;Sg] ljz]if -Niche_ pTkfbgx?sf]

d"No >[Înf ljsf; -Value chain Development_ u/L :yfgLo jfl;Gbfsf] cfoj[l4 ug]{ / lhjLsf]kfh{gdf

bLuf] ;'wf/ Nofpg] p2]Zon] pRr kxf8 s[lif Joj;fo tyf lhjLsf]kfh{g ;'wf/ -lxdfnL_ cfof]hgf ;~rfng

ul/Psf] 5 . PlzofnL ljsf; a}+ssf] cg'bfg ;xof]udf ;+rflnt of] cfof]hgf g]kfn ;/sf/ / pQm a}+s

ljr @)^* cfiff9 !# -@& h'g @)!!_ df ;Demf}tf eO{ ! cS6"j/ @)!! b]lv ;~rfngdf cfPsf] xf] /

cfof]hgf #! cS6'j/ @)!& ;Dd rfn' /xg] 5 .o; cfof]hgfsf] s"n nfut #)=@# ldlnog cd]l/sL 8n/

dWo] PlzofnL ljsf; a}+saf6 ^^ k|ltzt, g]kfn ;/sf/af6 !% k|ltzt / ;xefuL Aoj;foL÷;+:yfaf6 !(

k|ltzt nufgL xg]5 .

ck]lIft k|ltkmnx? M

s= cfof]hgf nfu" ePsf lhNnfx?df gfkmfd"ns s[lif Joj;fox? Joj;flos ?kn] ;~rfng x'g],

&%)) :yfoL /f]huf/L l;h{gf x'g]. jflifs{ b'O{ s/f]8 cd]/LsL 8n/ j/fj/sf] s[lif pTkfbg a[l4 x'g] .

v= cfof]hgfsf ;xefuL Joj;foLx?n] cfof]hgfsf] cGTo ;Dddf cfˆgf] nufgLdf -jflif{s !%%_

k|ltkmn k|fKt ug]{ .

u= hnjfo' kl/jtg{n] kfg]{ c;/ Go"gLs/0f ug{ :yfgLo ;d'bfonfO{ ;xof]u k'Ug] .

Page 77: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

70

qm=;= sfo{qmd÷ lqmofsnfk ah]6 -?= xhf/df_

! /;'jf lhNnf tyf cGo lhNnfsf rf}F/L tyf e]8fx?sf] nfuL vs{ -r/g If]q_ ljsf; ug{ dd{t ;'wf/ 6000

@ bf]nvfsf] cfn' pTkfbgs lwnLË u|fle6L /f]kj] lgdf{0f 4000

# ;+o'Qm s[lif tyf kz' ;]jf s]G› bf]nvfdf lk| ˆofa ejg lgdf{0f 3500

$pk cfof]hgfx?sf] Ifdtf ljsf; ug{ s[ifsx?nfO{ e]8f afv|f kfng !, t/sf/L v]tL ! / cGo * u/L hDdf !) k6s ! xKt] tflnd 7000

%s[lif Joj;fo ljsf; cg'bfg -cfof]hgf cGtu{t !) lhNnf / If]lqodf ;+rflnt pk cfof]hgf cg'bfg ;Demf}tf cg';f/sf] rfn' tyf k'+hLut ls:tfaGbL /sd ljt/0f_ 627000

^ s0ff{nL c~rnsf lhNnfx?df 3'DtL uf]7df uf]7fnfx¿nfO{ nlhl:6s ;kf]6{ 1000

& AEC sf] ;xsfo{df lxdfnL cfof]hgf pTkfbgx?sf] /fli6«o k|bz{gL 2000

* ofs l;d]g vl/b 1000

( RofË|f v/Lb 3000

!) s[lif / kz'kfng / h8La'6L ;+u ;DaGwLt pk cfof]hgfx?nfO{ k|flalws ;]jf 3000

gf]6 M ;efudf pNn]lvt cg'bfg k|fKt ug{sf nflu k|lt:kwL{ cg'bfg k|0ffnLjf6 5gf}6 x'g' kg]{5 .

cfof]hgf nfu' ePsf If]q tyf lhNnfx?M

of] cfof]hgf k"jf{~rndf ;+v'jf;ef / ;f]n'v'Dj', dWodf~rndf bf]nvf / /;'jf, klZrdf~rndf dgfª /

d':tfª / dWo–klZrdf~rndf 8f]Nkf, d'u', h'Dnf / x'Dnf u/L !) lhNnfx?df nfu' ePsf] 5.

cfof]hgfsf ;+efux?M

o; cfof]hgfdf tLgj6f ;ef+ux? /x]sf 5g\M

– pRr kxf8 s[lif Joj;fo ljsf; ljsf;

– d'No >[v+nf Ifdtf ljsf;

– cfof]hgf Aoj:yfkg

o; cfly{s jif{sf d'Vo d'Vo sfo{x¿M

!)=!) kz' :jf:Yo, /f]u cGj]z0f ;]jf tyf Sjf/]G6fO{g sfo{qmd

;+rflnt d'Vo sfo{qmdx?

• /f]u cGj]if0f sfo{qmd

• kz' Sjf/]G6fO{g

• hg:jf:Yo ;+/If0f

• lgoldt pkrf/ tyf vf]k

• /f]u lgoGq0f tyf /f]syfd sfo{qmd

• /f]u ;DaGwL ;"rgf ;+sng, ljZn]if0f tyf ;+k]|if0f

• kz' :jf:Yo lgodg\ sfo{qmd

Page 78: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

71

sfo{qmdjflif{s

efl/t k|ult ljlQo k|ult

kz' :jf:Yo lgodg\ sfo{qmd ^$=#)Ü %!=!*Ü

/fli6o lk=lk=cf/=/f]u lgoGq0f /fli6o vf]/]t /f]u lgoGq0f /fli6o :jfOg lkme/ /f]u lgoGq0f /fli6o /flgv]t /f]u lgoGq0f /fli6o Pr P; lj So' /f]u lgoGq0f

kz' :jf:Yo lgb]{zgfno cGtu{tsf sfof{nox?sf] k|ult

sfof{nojflif{s k|ult k|ltzt

efl/t ljlQo

/f=vf]=tyf d=/f]= k|of]uzfnf 88=85 88=83

e]=u'=tyf cf}=Jo= sfof{no 98=81 92=7

s]=h}=p= k|of]uzfnf 98=18 97=64

s]G›Lo kz' lrlsT;fno 96=1 63=5

e]6]l/g/L Olk8]ldof]nf]hL s]G› 93 92=56

/]lah EoflS;g pTkfbg k|of]uzfnf 63=2 86=47

e]6]l/g/L hg:jf:Yo sfof{no 100 92=88

kz' :jf:Yo lgb]{zgfnosf] k|ult k|ltzt

s]lG›o kz' /f]u cGj]if0f k|of]uzfnf / cGtu{tsf k|of]uzfnfx?sf] k|ult

sfof{nosf] gfdjflif{s k|ult k|ltzt

efl/t ljlQo

s]=k=/f]=c= k|of]uzfnf 89=6 70=72

/f=k=/f]=c= k|of]uzfnf 99 100

If]=k=/f]=c= k|of]uzfnf, lj/f6gu/ 99=5 87=15

If]=k=/f]=c= k|of]uzfnf, hgsk'/ 97 97=3

If]=k=/f]=c= k|of]uzfnf, kf]v/f 100 78=79

If]=k=/f]=c= k|of]uzfnf, ;'v]{t 99=94 92=2

If]=k=/f]=c= k|of]uzfnf, wgu9L 100 82=85

s]G›Lo kz' Sjf/]G6fOg sfof{no / cGtu{tsf kz' Sjf/]G6fOg sfof{nox?sf] k|ult

sfof{nojflif{s

efl/t k|ult ljlQo k|ult

s]=k=Sjf= sfof{no nlntk'/ 94=5 86=01

k=Sjf= sfof{no, sfs8le§f 93=2 86=78

k=Sjf= sfof{no, lj/f6gu/ 100 83=49

Page 79: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

72

kz' :jf:Yo, /f]u cGj]z0f ;]jf tyf Sjf/]G6fO{g sfo{qmd cGtu{t cf=a=@)&$.&% df ;DkGg d'Vo d'Vo pknAwLx?

• s]G›Lo h}ljsL pTkfbg k|of]uzfnfn] e]8f afv|fdf nufpg] lk=lk=cf/= vf]k &) nfv 8f]h pTkfbg u/]sf] 5 . ufO{ e}ifLdf nufOg] JofS6]l/on vf]k -Pr=P;=, lj=So"=, PGy|fS; / Pr=P;=, lj=So"= sDjfO{g_ * nfv (% xhf/ * ;o %) 8f]h pTkfbg ePsf] 5 .a+u'/df nufOg] :jfO{g lkma/ ^ nfv 8f]h pTkfbg ePsf] 5 . kz'k+IfLsf] nflu ! nfv %) xhf/ 8f]h /]ljh vf]k pTkfbg ul/Psf] 5 . ;fy} s'v'/fdf k|of]u x'g] /fgLv]t Pkm=:6]g ! s/f]8 %) nfv, /fgLv]t cf/=6'=la= $$ nfv, /fgLv]t lx6 :6]an ( nfv / uDaf/f] nfO{e & nfv 8f]h vf]k pTkfbg ul/Psf] 5 .

• /fli6«o vf]/]t /f]u lgoGq0f sfo{qmdM !% lhNnfdf !% nfv kz'j:t'df lgMz'Ns vf]/]t vf]k sfo{ ;DkGg ePsf] 5 . kfFry/, Onfd, emfkf, df]/ª, ;'g;/L, wgs'6f pbok'/, ;Kt/L, l;/fxf, bfu afFs], alb{of s}nfnL, sGrgk'/ 8]8]Nw'/f ul/ !% lhNnfx?df /fli6«o vf]/]t /f]u lgoGq0f sfo{qmd nfu" ePsf] lyof] . o;} cGt/ut ;le{n]G;sf] sfo{ ;Grfng ul/Psf lhNnfx? -!@ lhNnf_ tfKn]h'ª, t]x|y'd, ;+v'jf;ef, ef]hk'/, ;Nofg ;'v]{t afh'/f, aemfª, c5fd, 8f]6L, a}t8L, bfr{'nf x'g .

• /fli6«o lk=lk=cf/ /f]u lgoGq0f sfo{qmdM &% lhNnfdf ^) nfv j:t'df lgMz'Ns lk=lk=cf/ vf]k sfo{ ;DkGg ePsf] 5 .

• /fli6«o Pr=P; / lj=So" /f]u lgoGq0f sfo{qmdM o; sfo{qmd cGtu{t @^ lhNnfsf kz'x?df 5 nfv lgMz'Ns vf]k nufOPsf] 5 . emfkf df]/ª, ;'g;/L, ;Kt/L l;/fxf wg'iff, dxf]Q/L, ;nf{xL, sfe|], nlntk'/, sf7df08f}, g'jfsf]6, wflbË, dsjfgk'/, /f}tx6, af/f, k;f{, lrtjg gjnk/f;L, ?kGb]xL slknj:t', bfª, afFs], alb{of s}nfnL / sGrgk'/ df of] sfo{qmd nfu" /x]sf] 5 .

• /fli6«o /flgv]t /f]u lgoGq0f sfo{qmdM o; sfo{qmd cGtu{t #% lhNnfsf * nfv u|fdL0f s'v'/fdf lgMz'Ns /fgLv]t EoflS;g nufOPsf] 5 . sfo{qmd nfu" ePsf lhNnfx? tfKn]h'ª, kfFry/ wgs'6f, t]x|y'd, ;+v'jf;ef, ;f]n'v'Da', cf]vn9'+uf, vf]6fu, pbok'/, /fd]5fk, bf]nvf, l;Gw'kfNrf]s, g'jfsf]6, /;'jf, wflbË, dsjfgk'/, /}tx6 uf]vf{, ndh'ª, DofUbL, kj{t, :ofhf afUn'ª, u'NdL kfNkf, Ko'7fg, /f]Nkf ?s'd, ;Nofg b}n]v hfh/sf]6, afh'/f, aemfª, 88]Nw'/f, bfr'nf x'g .

• /fli6«o :jfOg lkme/ /f]u lgoGq0f sfo{qmdM #) lhNnfsf $ nfv a+u'/x?df lgMz'Ns :jfOg lkme/ vf]k ;~rfng ePsf] 5 . tfKn]h'ª,kf+ry/ wgs'6f ef]hk'/ cf]vn9'+uf, vf]6fË, emfkf, df]/ª, ;'g;/L, l;Gw'nL, /fd]5fk, nlntk'/, eQmk'/, sf7df08f}, wflbË, dsjfgk'/, /}tx6 af/f, g'jfsf]6, sf:sL, kfNkf, :ofª\hf, tgxF', gjnk/f;L, ?kGb]xL, bfª, afFs], alb{of, s}nfnL, s~rgk'/ lhNnfx?df of] sfo{qmd ;~rfng ePsf] xf] .

• ldlt @)&%.)@.)# lrtjg lhNnf v}/xgL gu/kflnsf j8f g+ (, ;'t{gL, ldlt !)&%÷)@÷!)

k=Sjf= sfof{no, hgsk'/ 73 73=41

k=Sjf= sfof{no, lj/u+h 74=39 59=15

k=Sjf= sfof{no, sf7df08f} 70=47 68=37

k=Sjf= sfof{no, e}/xjf 100 89=82

s]=k=Sjf, g]kfnu+h 99=36 89=66

k=Sjf= sfof{no, u•frf}sL 52=7 79=13

Page 80: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

73

sf7df08f} lhNnf tf/s]Zj/ gu/kflnsf wd{:ynL ^, ldlt @)&%÷)@÷@$ nlntk'/ lhNnf uf]bfj/L nlntk'/ lhNnfsf] uf]bfj/L @ dxfb]j 8fF8fdf j8{ ˆn' 3f]if0ff u/L lgoGq0f sfo{ ;dkGg ul/Psf] 5 .

• s]lG›o kz' lrlsT;fnoaf6 k|yd rf}dfl;s df #$) j6f kf]yL s's'/sf] jGWofs/0f eO{ /]ljh vf]k nufO{Psf] 5 eg] bf]>f] rf}dfl;s / t]>f] rf}dfl;s cjlwdf &!& j6f u/L hDdf !)%& j6f kf]yL 5f8f s's'/sf] jWofs/0f u/L /]ljh vf]k nufpg] sfo{ ;DkGg ul/Psf] .

• cf=j=@)&$÷)&% jflif{s cjlwdf % k6s ! lbg] 3'DtL kz' :jf:Yo lzlj/ sfo{qmd wflbª lhNnfsf] w'lgj]zL gu/kflnsf j8f g+= %, eQmk'/ lhNnfsf] rfu'gf/fo0f gu/kflnsf j8f g+ * / sf7df08f} lhNn\sf] sfu]Zj/L dgf]x/f gu/kflnsfsf] j8f g+ ! sfe|] lhNnf sf b]pk'/ d08g g=kf= j8f g+= !@ / nlntk'/ lhNnf uf]bfj/L g=kf= & b]jLrf}df df ;~rfng ul/Psf]

• e]6]l/g/L u'0f:t/ tyf cf}iflw Aoj:yfkg sfof{non] cf=a= @)&$.&% sf] cjwLdf b]z e/Laf6 cf}iflwsf] gd'gf @)$, vf]ksf] gd'gf (@, bfgfsf] gd'gf *), b'wsf] gd'gf !#! / df;'sf] gd'gf #@ u/L hDdf %#( gd'gf ;+sng u/L k|of]uzfnfdf ljleGg kl/If0f u/]sf] 5 .

• e]6]l/g/L hg:jf:Yo sfof{non] ljleGg ;/f]sf/jfnf lgsfox?sf] ;dGjodf pkTosfsf] nlntk'/df (), sf7df08f}+df !*# / eQmk'/df ^# u/L hDdf ##^ df;' k;nsf] cg'udg ul/Psf] 5 . h;dWo] @!* j6f Go"gtd dfkb08 k'/f gu/]sf] kfOof] .

/fli6«o /f]u lgoGq0f sfo{qmd cGtu{t vf]k sfo{qmd ;~rflnt lhNnfx? / vf]k nufOPsf kz'kG5Lx?sf] ;+Vof

/fli6«o vf]/]t /f]u lgoGq0f sfo{qmd @)&$÷&%qm= ;+ lhNnf vf]k dfqf -)))_

! kf+ry/ 30

@ Onfd 40

# emfkf 200

$ df]/ª 190

% ;'g;/L 150

^ wgs'6f 30

& pbok'/ 70

* ;Kt/L 140

qm= ;+ lhNnf vf]k dfqf -)))_

( l;/fxf 150

!) bfª 70

!! af+s] 100

!@ alb{of 80

!# s}nfnL 120

!$ sGrgk'/ 100

!% 88]Nw'/f 30

hDdf 1500

/fli6«o lk=lk=cf/ /f]u lgoGq0f sfo{qmd @)&$÷&%

qm= ;+ lhNnf vf]k dfqf -)))_

1 tfKn]h'+u 60

2 kf+ry/ 70

3 Onfd 80

4 emfkf 140

5 df]/ª 130

qm= ;+ lhNnf vf]k dfqf -)))_

6 ;'g;/L 130

7 wgs'6f 80

8 t]x|y'd 50

9 ;+v'jf;ef 60

10 ef]hk'/ 70

Page 81: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

74

qm= ;+ lhNnf vf]k dfqf -)))_

11 ;f]n'v'Da' 45

12 cf]vn9'uf+ 60

13 vf]6fª 70

14 pbok'/ 120

15 ;Kt/L 115

16 l;/fxf 120

17 wg'iff 110

18 dxf]Q/L 100

19 ;nf{xL 110

20 l;Gw'nL 90

21 /fd]5fk 50

22 bf]nvf 70

23 l;Gw'kfNrf]s 80

24 sfe]{ 110

25 nlntk'/ 50

26 eQmk'/ 30

27 sf7df08f} 40

28 g'jfsf]6 70

29 /;'jf 30

30 wflbu+ 80

31 dsjfgk'/ 85

32 /f}tx6 90

33 af/f 100

34 k;f{ 90

35 lrtjg 120

36 uf]/vf 80

37 ndh'ª 80

38 tgx' 90

39 sf:sL 90

40 dgfª 20

41 d':tfª 20

42 DofUbL 60

43 kj{t 50

44 afUn'u+ 80

qm= ;+ lhNnf vf]k dfqf -)))_

45 :ofª\hf 85

46 u'NdL 70

47 kfNkf 85

48 gjnk/f;L 120

49 ?kGb]xL 120

50 slkna:t' 100

51 cwf{vfrL 70

52 Ko"7fg 70

53 /f]Nkf 70

54 ?s'd 80

55 ;Nofg 90

56 bfª 120

57 afFs] 100

58 alb{of 100

59 ;'v]{t 110

60 b}n]v 80

61 hfh/sf]6 80

62 8f]Nkf 50

63 h'Dnf 70

64 sflnsf]6 60

65 d'u' 55

66 x'Dnf 60

67 afh'/f 60

68 aemfª 60

69 cf5fd 70

70 8f]6L 80

71 s}nfnL 110

72 sGrgk'/ 100

73 88]Nw'/f 80

74 a}t8L 60

75 bfr{'nf 60 hDdf 6000

Page 82: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

75

/fli6«o /fgLv]t /f]u lgoGq0f sfo{qmd @)&$÷&%

qm= ;+ lhNnf vf]k dfqf -)))_

1 tfKn]h'Ë 25

2 kfFry/ 25

3 wgs'6f 25

4 t]xy'd 25

5 ;v'jf;ef 20

6 ;f]nv'Da' 20

7 cf]vn9'Ëf 25

8 vf]6fª 25

9 pbok'/ 25

10 /fd]5fk 20

11 bf]nvf 20

12 l;Gw'kfNrf]s 20

13 g'jfsf]6 25

14 /;'jf 25

15 wflbË 25

16 dsjfgk'/ 25

17 /f}tx6 25

18 uf]/vf 25

qm= ;+ lhNnf vf]k dfqf -)))_

19 ndh'ª 20

20 DofubL 20

21 kj{t 20

22 afUn'ª 25

23 :ofª\hf 20

24 u'NdL 20

25 kfNkf 20

26 Ko'7fg 25

27 /f]Nkf 25

28 ?s'd 25

29 ;Nofg 25

30 b}n]v 25

31 hfh/sf]6 25

32 afh'/f 20

33 aemfª 20

34 88]nw'/f 20

35 bfr{'nf 20

hDdf 800

/fli6«o Eofu't] / r/r/] /f]u lgoGq0f sfo{qmd @)&$÷&%

qm= ;+ lhNnf vf]k dfqf -)))_

1 emfkf 25

2 df]/ª 20

3 ;'g;/L 20

4 ;Kt/L 20

5 l;/fxf 20

6 wg'iff 20

7 dxf]Q/L 20

8 ;nf{xL 20

9 sfe|] 20

10 nlntk'/ 10

11 sf7df08f} 10

12 g'jfsf]6 15

13 wflbu+ 10

14 dsjfgk'/ 20

qm= ;+ lhNnf vf]k dfqf -)))_

15 /f}tx6 20

16 af/f 20

17 k;f{ 25

18 lrtjg 25

19 gjnk/f;L 20

20 ?kGb]xL 25

21 slkna:t' 20

22 bfª 15

23 af+s] 20

24 alb{of 20

25 s}nfnL 20

26 s~rgk'/ 20 hDdf 500

Page 83: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

76

/fli6«o :jfOg lkmj/ /f]u lgoGq0f sfo{qmd @)&$÷&%

qm= ;+ lhNnf vf]k dfqf -)))_

17 dsjfgk'/ 10

18 /f}tx6 10

19 af/f 10

20 tgx' 5

21 sfl:s 5

22 :ofª\hf 10

23 kfNkf 10

24 gjnk/f;L 10

25 ?kGb]xL 10

26 bfª 20

27 af+s] 15

28 alb{of 20

29 s}nfnL 15

30 s~rgk'/ 15

hDdf 400

kz' pTkfbg lgb]{zgfno

rfn' k"lhut hDdf rfn' k"lhut hDdf

! kz' pTkfbg lgb]{zgfno 86708 10107 96815 63800 7330 71130

@kz' pTkfbg lgb]{zgfnojf6 If]qLodf lgb]{zgfnjf6 ;+rflnt sfo{qmd 2250 0 2250 2003 0 2003

# P cfO ld;g sfo{qmd 1440 0 1440 1436 0 1436

$ /fli6«o kz' k|hgg\ sfo{qmd kf]v/f 66977 42423 109400 58524 37924 96448

% s]lG›o ufO{ e};L k|j4{g sfo{qmd 99861 10121 109982 95704 8865 104569

^s]lG›o ufO{ e};L k|j4{g sfof{nojf6 lhNnfdf ;+rflnt sfo{qmd 80212 0 80212 49977 0 49977

& s]lG›o j+u'/ s'v'/f k|j4{g sfo{qmd 78336 652 78988 48852 632 49484

* s]lG›o e]+8f jfv|f k|j4{g sfo{qmd 18110 3030 21140 8023 3030 11053

( jfv|f ld;g sfo{qmd 21085 15508 36593 18866 4415 23281

!) jfv|f ld;g sfo{qmdjf6 If]qLodf ;+rflnt sfo{qmd 1150 0 1150 920 0 920

!! nfOe:6s u'0f Joj:yfkg k|of]uzfnf 34322 52086 86408 26618 47044 73622

!@ kz' k|hgg\ sfo{qmd nxfg 22083 15330 37413 15709 14948 30657

!# kz' k|hgg\ sfo{qmd g]kfnu+h 31712 5977 37689 22037 5398 27435

!$ r/g tyf 3fF;]jfnL jLp j[l4 sfo{qmd uf}3f6 13482 1955 15437 2371 456 2827

qm= ;+ lhNnf vf]k dfqf -)))_

1 tfKn]h'+u 15

2 ;+v'jf;ef 15

3 kf+ry/ 20

4 emfkf 25

5 df]/ª 25

6 ;'g;/L 25

7 wgs'6f 15

8 ef]hk'/ 15

9 cf]vn9'uf+ 15

10 vf]6fª 15

11 l;Gw'nL 10

12 /fd]5fk 10

13 nlntk'/ 5

14 sf7df08f} 10

15 g'jfsf]6 5

16 wflbu+ 10

Page 84: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

77

!%P cfO{ ld;gjf6 If]qLo lgb]{zgfnox?df ;+rflnt sfo{qmd 1455 0 1455 1120 0 1120

!^ P cfO{ ld;gjf6 If]qLo tflnd s]G› ;+rflnt sfo{qmd 2792 0 2792 2686 0 2686

hDdf 561975 157189 719164 418646 130042 548688

jh]6 pkzLif{s kz' ;]jf ljsf; sfo{qmd -#@&!)#_

qm= ;=

sfof{noefl/t k|ult

ljQLo k|utL

/fhZj -)))_

j]?h' -)))_

! kz' pTkfbg lgb]{zgfno 85=75 73=74 252 1337

@ kz' pTkfbg lgb]{zgfnoaf6 If]qLodf lgb]{zgfnjf6 ;+rflnt sfo{qmd 95 89=02

# P cfO ld;g sfo{qmd 100 99=72

$ /fli6«o kz' k|hgg\ sfo{qmd kf]v/f 99=22 88=16 12844 18

% s]lG›o ufO{ e};L k|j4{g sfo{qmd 95=97 95=08 113 20

^ s]lG›o ufO{ e};L k|j4{g sfof{nojf6 lhNnfdf ;+rflnt sfo{qmd 65 62=31

& s]lG›o j+u'/ s'v'/f k|j4{g sfo{qmd 91=64 62=65 7 7

* s]lG›o e]+8f jfv|f k|j4{g sfo{qmd 62=93 52=28 665 15100

( jfv|f ld;g sfo{qmd 64=22 63=62

!) jfv|f ld;g sfo{qmdjf6 If]qLodf ;+rflnt sfo{qmd 91 80

!! nfOe:6s u'0f Joj:yfkg k|of]uzfnf 99=5 85=25 397

!@ kz' k|hgg\ sfo{qmd nxfg 100 81=94 5350 769

!# kz' k|hgg\ sfo{qmd g]kfnu+h 75=77 72=79 2913

!$ r/g tyf 3fF;]jfnL jLp j[l4 sfo{qmd uf}3f6 44=4 18=31

!% P cfO{ ld;gjf6 If]qLo lgb]{zgfnox?df ;+rflnt sfo{qmd 95 76=98

!^ P cfO{ ld;gaf6 If]qLo tflnd s]G› ;+rflnt sfo{qmd 100 96=2

87=1 76=3 22144 17648

jh]6 pkzLif{s kz' cfxf/f ;]jf sfo{qmd -#@&!)%_

qm= ;

sfof{qmdjflif{s jh]6 -)))_ jflif{s vr{ -)))_

rfn' k"lhut hDdf rfn' k"lhut hDdf

! /fli6«o r/g tyf kz' cfxf/f sfo{qmd 40527 15452 55979 38294 15297 53591

@ /fli6«o r/g tyf kz' cfxf/f sfo{qmdaf6 kmfd{ tyf If]qLo lgb]{zgfnx?df ;+rflnt sfo{qmd 8694 8694 7624 7624

qm= ;=

sfof{no efl/t k|ult ljQLo k|lut/fhZj -)))_

j]?h' -)))_

! /fli6«o r/g tyf kz' cfxf/f sfo{qmd 97=35 95=73 38 618

@ /fli6«o r/g tyf kz' cfxf/f sfo{qmdjf6 kmfd{ tyf If]qLo lgb]{zgfnx?df ;+rflnt sfo{s/d 88=04 87=69

hDdf 96=05 s}lkmot 96=05 s}lkmot 38 618

Page 85: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

78

g]kfn Plss[t Jofkf/ /0fgLlt sfo{qmd jh]6 pkzLif{s #@&!!@ / j+u'/ s'v'/f ;xf/L sfo{qmd jh]6 pkzLif{s #@&!!#

qm=; sfof{qmdjflif{s jh]6 -)))_ jflif{s vr{ -)))_

rfn' k"lhut hDdf rfn' k"lhut hDdf

! g]kfn Plss[t Jofkf/ /0fgLlt sfo{qmd ^@!$ !$^& &^*! %#^# !$^& ^*#)

@ j+u'/ s'v'/f ;xf/L sfo{qmd !#)) !#)) !!#) !!#)

qm=;= sfof{no efl/t k|ult ljQLo k|lut /fhZj -)))_ j]?h' -)))_

! g]kfn Plss[t Jofkf/ /0fgLlt sfo{qmd 89 88=82

@ j+u'/ s'v'/f ;xf/L sfo{qmd 90 86=92

kz' ljsf; kmfd{ sfo{qmd jh]6 pkzLif{s g+= #@&!)&

qm= ;+=

sfof{qmdjflif{s jh]6 -)))_ jflif{s vr{ -)))_

rfn' k"lhut hDdf rfn' k"lhut hDdf

1 kz' ljsf; kmfd{ sf:sL 60705 13399 74104 54429 12972 67401

2 kz' ljsf; kmfd{ lh/L 37943 12351 50294 34887 11204 46091

3 r/g tyf 3f;]jL jLp j[l4 kmfd{ hgsk'/ 14034 2614 16648 12546 2360 14906

4 r/g tyf 3f;]jL jLp j[l4 kmfd{ ;nf{xL 19771 3565 23336 17591 3548 21139

5 r/g tyf 3f;]jL jLp j[l4 kmfd{ jfFs] 15703 6554 22257 13393 5772 19165

6 ofs ljsf; kmfd{ ;f]n'v'Dj' 17895 4858 22753 15019 4857 19876

7 e]+8f ljsf; kmfd{ g'jfsf]6 7806 2453 10259 7418 2439 9857

8 jfv|f ljsf; kmfd{ lrTnfË 15034 7977 23011 13534 7655 21189

9 jfv|f ljsf; kmfd{ s}nfnL 13761 3296 17057 13001 3292 16293

10 s'v'/f ljsf; kmfd{ jfFs] 16675 6232 22907 16084 6202 22286

11 /fOhf]ljod tyf jLp ljhg k|of]uzfnf hgsk'/ 7752 2789 10541 6934 2779 9713

qm= ;= sfof{no efl/t k|ult ljQLo k|lut /fhZj -)))_ j]?h' -)))_

1 kz' ljsf; kmfd{ sf:sL 99=9 90=95 342 74123

2 kz' ljsf; kmfd{ lh/L 98=4 91=64 125 4375

3 r/g tyf 3f;]jL jLp j[l4 kmfd{ hgsk'/ 100 89=54 1496 1428

4 r/g tyf 3f;]jL jLp j[l4 kmfd{ ;nf{xL 99 90=59 4=5

5 r/g tyf 3f;]jL jLp j[l4 kmfd{ jfFs] 98 86=11 1291

6 ofs ljsf; kmfd{ ;f]n'v'Dj' 100 87=36 465 313

7 e]+8f ljsf; kmfd{ g'jfsf]6 94=3 96=08 254

8 jfv|f ljsf; kmfd{ lrTnfË 100 92=08 12 388

Page 86: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

79

9 jfv|f ljsf; kmfd{ s}nfnL 97 95=52 27

10 s'v'/f ljsf; kmfd{ jfFs] 100 97=29 9910

11 /fOhf]ljod tyf jLp ljhg k|of]uzfnf hgsk'/ 100 92=14 105

99=9 91=39 2444=5 92187

;fljs kz' pTkfbg lgb]{zgfno tyf dftxtsf sfof{nofj6 ;+rflnt d'Vo d'Vo pknJwL

kz' ljsf; ;]jf sfo{qmdsf] d'Vo d'Vo pknJwL

w :jR5 tyf ;kmf bw' pTkfbgsf nfuL Joj;flos ufO{ e};L kmfd{x? tyf b'w ;xsf/L ;+:yf, 8]/L pBf]u ;xof]u cGt/ut ^ j6f Aoj;flos kmfd{, b'Uw ;xsf/L ;+:yf, 8]/L pBf]uLnfO{ ;xof]u u/]sf]

w ljleGg lhNnfsf !)) hgf pTs[i6 s[=u=stf{x?nfO{ ;fdfu|L ljt/0f ul/Psf] .

w ;fj{hlgs lglh ;fem]bf/Ldf /fli6«o 8]/L sfo{qmd cGtu{t @ j6f 8]/L k|zf]wg KnfG6 # j6f b'Uw lr:ofg s]G› :yfkgf ePsf] .

w ;xsfo{df gd'gfsf ?kdf ldNÍË kfn{/ :yfkgf sfo{qmd cGtu{t # j6f ldlNsË kfn{/ :yfkgfsf nflu cg'bfg ;xof]u u/]sf] .;fy} #) j6f Jojl;os kmfd{nfO{ %) k|ltzt cg'bfg df ldnlsË d]lzg ;xof]u u/]sf] .

w s/f/ ;Demf}tfjf6 pTkflbt l6of];]G6L 3fF;sf] jLp vl/b tyf ljt/0f cGtu{t #!*) s]hL 3fF;sf] jLp vl/b ul/ ;xsf/L dfkm{t ljt/0f ul/Psf] .

w u|fdL0f s'v'/f ljsf; sfo{qmd cGtu{t & j6f ldlg Xofr/L vl/b tyf ljt/0f .

w hd]sf] jLo{ pTkfbg d'/f{ !!!(#$ 8f]h h;L{ #$#(%@ 8f]h xf]n:6]g @#)@@( 8f]h af]sf !!^($ 8f]h u/L hDdf ^(&*)( 8f]h pTkfbg ePsf] / jflif{s ^)(@!( 8f]h hd]sf] ljo{ ljt/0f . hDdf &%#&%$ kz'df s[lqd uef{wfg ePsf] .

w t/n gfO6«f]hg pTkfbg @!*&%( ln6/ / ljt/0f !#$))! ln6/ / vl/b !%$%@ ln6/ ePsf] .

w j+u'/ ld;g sfo{qmd cGtu{t !() 8f]h z'4 gZnsf j+u'/sf] k|mf]hg l;d]g vl/b / ljt/0fjf6 gZn z'wf/ ePsf] .

w sf:sLdf j+u'/ kfs{ lgdf{0fsf nflu cg'bfg ;xof]u .

w jfv|f gZn ;'wf/sf] nflu !))Ü jf]o/ jf]sfsf] !))) 8f]h l;d]g /]s8{ Joj:yfkg tyf klxrfgsf] nflu cfjZos 6\ofu tyf 6\ofluË d]lzg vl/b .

w jfv|fdf lx6 l;+qmf]gfOh]zgjf6 s[lqd uef{bfgsf nflu ljleGg lhNnfdf sfo{qmd ;~rfng ul/Psf] .

w jfv|f ldzg nfu' ePsf lhNnfx?df jfv|f Joj;fo ;+u ;DjlGwt nlh:6s-ldg/n Jns Sof:6«]6/ 6\ofu tyf 6\ofluË d]lzg_ ljt/0f ul/Psf] .

w DCIP cGtu{t *) x8{x?df !*$$ j6f ufO{nfO{ 6\ofluË ul/ dfl;s !#(^ :ofDkn ljZn]if0f ul/Psf] .

w b"w pTkfbg tyf jhf/Ls/0fsf cfwf/df kfOn6 sfo{qmd cGtu{t cg'bfg k|fKt ug]{ ;xsf/L ;+:yf !(^ dfkm{t s[ifsx?nfO{ ?^(#^&%&%.– cg'bfg ljt/0f ePsf] .

kz' cfxf/f ;]jf sfo{qmdsf] d'Vo d'Vo pknJwL

Page 87: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

80

w j}slNks phf{ k|j4{g s]G›;+usf] ;xsfo{df 3fF; pTkfbg ug]{ s[ifsnfO{ l;+rfOsf] nflu @% x]S6/ hldgsf] nflu l;+rfOsf] Joj:yf ePsf] .

w 3fF; v]tL ug]{ s[ifsx?af6 jLdfsf] dfu cfPsf] x'bf /fli6«o r/g tyf kz' cfxf/f s]G› jLdf ;ldlt / 3fF;ljsf; ;+3sf] ;xsfo{df jLdf clen]v /fVg] sfo{ ePsf] .

w kz' cfxf/f ;DjGwL oflGqs/0fdf ;xof]u ug{ ;xhLs/0f ul/Psf] ;fy} SQCC ;+usf] ;xsfo{df 3fF;sf] jLpsf] 6'ykm'n n]jlnË ;DjGwL tflnd ;~rfng .

kz'kG5L ljsf; kmfd{ sfo{qmdsf] d'Vo d'Vo pknJwL

w /fOhf]ljod tyf jLp ljhg k|of]uzfnfdf $)) x]S6/ hUdf O{gf]s'nds k|of]u eO{ xl/of] 3fF; pTkfbgdf j[l4 ePsf] .

w kz' ljsf; kmfd{ lh/Ldf jflif{s $( jfR5f jfR5L pTkfbg tyf $) jf]6f ljt/0f ul/Psf] .;fy} j+u'/sf] !!% j6f kf7fkf7L ptkfbg tyd !!% j6f g} ljt/0f .

w jfv|f ljsf; kmfd{ j'9Ltf]nfn] @@$ j6f kf7fkf7L pTkfbg ul/ (^ j6f ljt/0f u/]sf] . ;fy} kmfd{ cGtu{tsf ;|f]t ;d'xx?jf6 %&% jf]sf tyf jfv|f ljt/0f ePsf] . To:t} 5f8f rl/r/g tyf r/g If]qdf jfv|f r/fpg] k|rngnfO{ Go"gtd ug{ kmfd{nfO{ Jnsx?df ljefhg ul/ Rotational Grazing System jf6 r/fpg] cEof;sf] ;'?jft ul/Psf] .jfv|f ljsf; kmfd{ lrTnfËn] @@$ kf7fkf7L pTkfbg ul/ (( j6f ljt/0f u/]sf] .

w s'v'/f ljsf; kmfd{ jfFs]n] jflif{s @!$%)# uf]6f rNnf pTkfbg ul/ @)$@%! uf]6f ljt/0f ePsf] . jflif{s hDdf !)%$( uf]6f l/Kn];d]G6 :6s x'sf{pg] sfo{ ePsf] .

w r/g tyf 3fF;]jfnL jLp j[l4 kmfd{ ;/nfxLn] kmfd{ leq v]/ uO{/x]sf] hldgdf 8f]h/ nufO{ ! x]S6/ v]tLof]Uo hldg jgfPsf] . r/g tyf 3fF;]jfnL jLp j[l4 kmfd{n] sG6«fofS6 kmfld{Ëjf6 #%@ lSjG6n 3fF;sf] jLp pTkfbg u/]sf] . ;fy} jlif{d $$$ s]hL HjfO{G6 e]r !@( s]hL h} (^%( s]hL e]r $&) s]hL 6of];]G6L $%)* s]hL u/L hDdf !%@!) s]lh 3fF;sf] jLp ljt/) ePsf] .

w kz' ljsf; kmfd{ kf]vf/fn] ut jif{sf] t'ngfdf @) % n] /fhZj j[l4 ul/ ?= @##()$&( ;+sng u/]sf] .j}slNks phf{ k|j4{g s]G›sf] ;xsfo{df %)) 3=ld= sf] jfof] Uof;jf6 ljh'nL lgsfNg] sfo{ clGtd r/0fdf k'u]sf] .

kz' sNof0f sfo{qmdsf] d'Vo pknAwL

w kz' sNof0f sfo{qmd cGtu{t kz' sNof0f tyf ;+/If0fdf ;+nUg ljleGg ;+:yfx?nfO{ cg'bfg lbO{ kz' sNof0fsf sfo{qmdnfO k|efjsf/L jgfpg kxn ul/Psf] . kz' sNof0f sfo{qmd cGtu{t cg'bfg kfpg] ;+:yfx?sf] ljj/0f lgDg /x]sf] 5 .

qm=;+= ;+:yfsf] gfd 7]ufgf cg'bfg /sd ;Dks{ gDa/

!>L /];'Ëf ch'{g If]q ;+/If0f tyf ko{6g Joj:yfkg ;ldlt

/];'Ëf gu/kflnsf–!), u'NdL ?= @% nfv (*%&)^!%(%

@ >L j}t/l0fwfd ;'wf/ ;ldlt uf]l6v]n–@, nlntk'/ ?= @% nfv (*%!)))@&

# >L afpGgsf]6L /fli6«o uf};]jf ;ldlt ltnf]Qdf–!(, ?kGb]xL ?= @% nfv (*%!)#)*!@

$ >L uf]nf]s uf]jw{g uf}zfnf lzj;nfIfL g=kf=–&, emfkf ?= @% nfv (*%@^&&)))

Page 88: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

81

j+u'/ ld;g sfo{qmdsf] d'Vo pknAwL

d"No >[Înfdf cwfl/t Joj;flos j+u'/kfng / pTkfbg k|j4{g ug]{ / 5f8f j+u'/kfngnfO{ lg?T;fx ug]{

/ :jR5 tyf :j:Yo j+u'/ df;' pTkfbgsf] k|j4{g ug]{ j+u'/kfng Joj;fonfO{ o'jf nlIft cfo cfh{t Pj+

:j/f]huf/ k|j4{g ug{ pBdsf] ?kdf Joj:yfkg ug]{ p2]Zon] j+u'/ ld;g sfo{qmd ;~rfng ul/Psf] 5 .

lku ld;g cGtu{t emfkf, ;'g;/L, sfe|], lrtjg, tgx'F, sf:sL, bfË, jlb{of, jfFs], s}nfnL, s~rgk'/ ;'v]{t

dsjfgk'/ / gjnk/f;L u/L !$ lhNnfsf !@! j+u'/ kmfd{x?n] dlN6Kn]S; lkun]6 / ˆof6\g/sf] nflu cg'bfg

k|fKt u/]sf 5g .

b'Uw pTkfbg tyf jhf/Ls/0f kfOn6 sfo{qmdsf] d'Vo pknAwL

;;fgf c;+ul7t s[ifsx?jf6 cJojl:yt tyf c;+ul7t ?kdf jhf/df k|jfx eP b'Uw tyf b'UwhGo u'0f:t/

tyf lbuf]kgf sfod ug{ g;lsg] x'bf ;+ul7t ?kdf b'wsf] pTkfbg / jhf/Ls/0fdf hf]8 lbO d'No >[+vnfsf]

ljsf; ug{ s[ifsx?nfO ;xsf/Ldf cfj4 u/fO{ b'Uw Jo;fonfO{ k|jb{\wg ug{ of] sfo{qmd kfOn6 sfo{qmdsf

?kdf ;~rfngdf cfPsf] xf] . s[ifsx?sf] dfusf cfwf/df Jojf;onfO lbuf] /fVg / Joj;foL s[ifsx?nfO

k|f]T;fxg ug{ pTkflbt b'wsj kl/df0f u'0f:t/ / jhf/Ls/0fsf cfwf/df cg'bfg k|bfg ug{ of] sfo{qmd

;~rfng ul/Psf] xf] . o; sfo{qmd cGtu{t b]z e/jf6 !(( b'Uw pTkfbgs ;xsf/L ;+:yfx? 5gf}6 u/L

?= ^(%&$!(* jf/fj/ cg'bfg ljt/0f ul/of] .

;fj{hlgs lglh ;fem]bf/Ldf /fli6«o 8]/L cleofg sfo{qmdsf] d'Vo pknAwL

;fj{hlgs lglh ;fem]bf/Ldf /fli6«o 8]/L cleofg sfo{qmd cGtu{t b'Uw k|zf]wg KnfG6 :yfkgf / b'Uw

lr:ofg s]G› :yfkgfsf nlu & j6f 8]/L pBf]u tyf ;xsf/LnfO{ cg'bfg :j?k ?= !!)^&^)) ljt/0f

ul/of] .

%>L d7dlGb/ ufO{ afR5f arfp tyf ;dfh ljsf; cleofg

kz'ktL jgsfnL, uf}zfnf ?= !) nfv(*)*@(&$*%

^ >L dy'/f j[4f>d uf]k]Zj/ lk7afª\nf–*, dy'/fwfd, c3f{vfFrL

?= !) nfv

hDdf?= ! s/f]8 @) nfv

b'Uw If]q ;'wf/ sfo{qmdsf nflu cg'bfg k|fKt ;+:yf

qm=;+= cg'bfg k|fKt ug]{ ;+:yfsf] gfd 7]ufgf cg'bfg k|fKt /sd ?= s}lkmot

! Pg=Pd=;L= 8]/L d]rLgu/, emfkf $!,#(,!)).–

@ Cltsf 8]/L pBf]u d]rLgu/, emfkf $%,)),))).–

hDdf *^,#(,!)).–

Page 89: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

82

b'Uw k|zf]wg KnfG6 s]G› :yfkgf tkm{sf] cg'bfg k|fKt ;+:yf

qm=;+= cg'bfg k|fKt ug]{ ;+:yfsf] gfd 7]ufgf cg'bfg k|fKt /sd ?= s}lkmot

! k"j{ g]kfn s[lif tyf b'Uw ljsf; s]Gb| bds–%, emfkf $,*%,&))=))

@ ;'ga/L s[lif ;xsf/L ;+:yf ln= z'SnfkmfF6f !, s~rgk'/ $,*%,&))=))

hDdf (,&!,$))=))

b'Uw lr:ofg s]G› :yfkgf tkm{sf] cg'bfg k|fKt ;+:yf

qm=;+= cg'bfg k|fKt ug]{ ;+:yfsf] gfd 7]ufgf cg'bfg k|fKt /sd ?= s}lkmot

! >L ;femf 8]/L pBf]u bds–*, emfkf $*%&))=))

@ 8'd/jfgf b'Uw pTkfbg ;xsf/L ;+:yf ln= lhtk'/ l;d/f–!%, af/f $*%&))=))

# hg>lds b'Uw pTkfbs ;xsf/L ;+:yf ln= e/tk'/–@#, lrtjg $*%&))=))

hDdf !$,%&,!))=))

kz'kG5L ahf/ k|j4{g lgb]{zgfno / kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/ lgb]{zgfnosf] k|ult ;f/f+z

kz'k+IfL tyf kz'hGo kbfy{sf] ahf/ Joj:yfkg

u|fld0f If]qdf pTkfbg x'g] kz'hGo kbfy{x?n]] e/kbf]{ ahf/ kfpg g;s]sf] sf/0fn] ubf{ Psftkm{ pTkfbgdf cf;fltt ?kdf a[l4 x'g ;s]sf]] 5}g eg] csf]{ tkm{ o; If]qdf ;'lglZrt ahf/sf] cefjn] ubf{ s[ifsx?sf] dgf]jn 3l6/fv]sf] 5 . g]kfnn] ljZj Jofkf/ ;+u7gsf] ;b:otf k|fKt ul/;s]sf]] kl/k|]Ifdf b]zdf plrt k|ljlwsf] k|of]usf] ;fy;fy} pTkfbg / pTkfbsTjdf u'0ffTds tyf kl/df0ffTds a[l4 Nofpg kz'hGo pTkfbgsf] cfGt/Ls tyf afXo ahf/ k|0ffnLnfO{ v'nf tyf k|lt:kwf{Tds jhf/ Joj:yfkgsf] dfWodaf6 Joj;foLs/0f ub}{ nfg' h?/L 5 . ljz]if u/L kz'hGo kbfy{n] k|efjsf/L jhf/ kfpg g;Sg'df ef}lts k"jf{wf/sf] ljsf; gx'g', ahf/ ;"rgfsf] cefa, hgr]tgfsf] sdL, pTkfbg nfut a9L x'g' cflb sf/0f /x]sf 5g\ . o;sf] cnfjf kz'hGo ahf/nfO{ k|efasf/L?kdf k|j4{g ug{ z;St lgsfox?sf] cefa klg v8\sLPsf] 5 . o; ;Gbe{df lglh If]qsf] e"ldsf cxd x'g ;Sg] s'/fdf b'O{ dt 5}g, ;fy} ;/sf/L :t/df klg o;;+alGw sfo{ x]g]{ lgsfosf] cfjZostf dxz'; ePsf] lyof] .

s[lif If]qsf] cleGg c+usf] ?kdf /x]sf] kz'k+IfLkfng k]zfaf6 pTkflbt kz'k+IfL tyf kz'hGo kbfy{x?sf] Joal:yt ahf/ tyf pBf]u Jofkf/sf] k|j4{gaf6 bL3{sflng s[ifL of]hgfn] kl/nIfLt u/] cg';f/ kz'hGo kbfy{sf] pTkfbsTjdf pRrtd a[l4b/ xfl;n u/L ;j{;fw/0fsf] cfo cfh{gdf 6]jf k'¥ofpg tTsflng g]kfn ;/sf/sf] ldlt @)%&.#.@^ sf] lg0f{o cg';f/ s[lif ljsf; dGqfno, kz' ;]jf ljefu cGt/ut Pp6f 5'§} kz'k+IfL ahf/ lgb]{zgfno, xl/x/ejgdf v8f ePsf] 5 . kz'hGo pBf]u Joj;fo k|j4{g tyf ahf/ ljsf; u/L kz'kfng k]zfaf6 ;a{;fwf/0fsf] cfo tyf /f]huf/sf cj;/ a9fpg] o; lgb]{zgfnosf] k|d'v p2]Zo /x]sf] 5 . pko'{Qm p2]Zo kl/k"lt{ ug{sf] nflu :yfgLo ;/sf/L tyf u}x|;/sf/L lgsfo tyf cGo ;+3 ;+:yfx?sf] ;xefuLtfdf lhNnf:t/ b]lv gu/kfnLsf, uf=lj=;= / j8f:t/ ;Dd kz'k+IfL ahf/ ljsf; tyf pBf]u Jofkf/ k|j4{gsf sfo{gLlt to u/L kz'k+IfL ahf/ k|j4{gsf sfo{qmdx? ;~rfng ub}{ hfg] o; lgb]{zgfnosf] k|d'v bfoLTj /xg] 5 .

cf=j= )^!÷^@ df kfNkfsf] d}gfbL / ;'g;/Lsf] w/fgdf kz'k+IfL ;+sng s]Gb|, Og?jfdf kz' xf6 ahf/sf] ;'wf/, sf7df08f}df aWf:yn tyf df;' k;n ;'wf/, s[lif d]nf cflb sfo{qmd ;DaGwLt lgsfox?sf] ;xsfo{df ;~rfng ePsf lyof] . To:t}u/L cf=j= )^@÷^# df ahf/ cfk"lt{ l:ylt ljj/0f ;+sng tyf k|]if0f, ahf/

Page 90: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

83

;"rgf Joj:yfkg, ;xsfo{df xf6 ahf/ ;'wf/, kz' ;+sng s]Gb| :yfkgf, df;' ahf/ ;'wf/ -7LdL, nlntk'/, rGb|u9L, latf{df]8, sf7df08f}_ cflb sfo{ ;+kGg ePsf lyP . cf=j )^#÷^$ df kz' k"jf{wf/ lgdf{0f ;'wf/ @, kz' xf6 ahf/ Joj:yfkg ;'wf/ $, kz' aWf:yn ;'wf/ !, df;' k;n ;'wf/ @, kz' ahf/ ;DaGwL cWoog !, df}h'bf kz' xf6 ahf/ :ynut cWoog ! :yfgdf ePsf] lyof] . To:t}u/L cf=j )^$÷^% df 5fnf ;DaGwL cWoog ! k6s, bfgf tyf sRrf kbfy{ cfk'lt{ cWoog ! k6s, kz' aWf:yn ;'wf/ @, df;' k;n ;'wf/ $, df}h'bf kz' xf6 ahf/ :ynut cWoog ( :yfgdf ePsf] lyof] .

cf= j= )^%.^^ df ahf/ ;"rgf ;+sng tyf k|afx, kz' xf6 ahf/ ;'wf/, pBf]u, df;' Joj;fo k|j4{g, b'Uw Joj;fo k|j4{g, hgr]tgf clea[l4, d]nf k|bz{gL Joj:yfkg, tyf Ifdtf ljsf;, ahf/ k|j4{g uf]i7L, cWoog, ;fem]bf/L sfo{qmdsf] cg'udg, ahf/ ;DaGwL ljljw k|sfzg ug]{ sfo{qmdx? ;~rfng ul/Psf lyP . o; sfo{qmdaf6 % j6f yk df;' k;n ;'wf/, $ 8]/L pBf]u k|j4{g tyf lgoldt ?kdf ahf/ ;"rgf ;+sng tyf Joj:yfkg ePsf lyP . ljleGg awzfnf :yfkgfsf] nflu ;DaGwLt gu/kfnLsfx?;Fu ;xsfo{ eO/x]sf 5g\ .

To:t}u/L cf=j= )^^.^& o; sfo{qmd cGt/ut !@ k6s ahf/ ;"rgf ;+sng tyf Joj:yfkg, % j6f df;' k;n ;'wf/, % j6f 8]/L k;n ;'wf/ ePsf] lyof] . To:t}u/L cf=j= )^&.^* o; sfo{qmd cGt/ut !@ k6s ahf/ ;"rgf ;+sng tyf Joj:yfkg, ;xsfo{df %# j6f df;' k;n ;'wf/, @# j6f b'Uw pBf]u :yfkgf / ( j6f kz' xf6 ahf/ lgdf0f{ ;'wf/ ePsf lyP .

To:t}u/L cf=j= )^*.^( df o; sfo{qmd cGt/ut !@ k6s ahf/ ;"rgf ;+sng tyf Joj:yfkg, @^ j6f df;' k;n ;'wf/, @! j6f @# j6f b'Uw pBf]u k|j4{g / !) j6f kz' xf6 ahf/ lgdf0f{ ;'wf/ ePsf lyP .

To:t}u/L cf=j= )^(.&) df o; sfo{qmd cGt/ut !@ k6s ahf/ ;"rgf ;+sng tyf Joj:yfkg, %) j6f df;' k;n ;'wf/, $( j6f ;fkm]bf/Ldf lr:ofg s]Gb| :yfkgf, !* j6f ;fdm]bf/Ldf kz' ;+sng s]Gb| :yfkgf ePsf lyP .

To:t}u/L cf=j= @)&)÷&! df o; sfo{qmd cGt/ut !@ k6s ahf/ ;"rgf ;+sng tyf Joj:yfkg, @^$ j6f df;' k;n ;'wf/, !@! j6f ;fkm]bf/Ldf lrln8 Eof6 :yfkgf, @& j6f ;fdm]bf/Ldf kz' ;+sng s]Gb| :yfkgf, 8]/L k;n ;'wf/ !^& / @% hgf lab]zaf6 kmls{Psf o'jfx? ahf/ nlIft sfo{qmd dfkm{t nfeflGat ePsf lyP .

To:t}u/L cf=j= @)&!÷&@ df o; sfo{qmd cGt/ut !@ k6s ahf/ ;"rgf ;+sng tyf Joj:yfkg, %^ j6f ;fem]bf/Ldf lrln8 Eof6 :yfkgf, & j6f ;fdm]bf/Ldf kz' ;+sng s]Gb| :yfkgf, / #^ hgf lab]zaf6 kmls{Psf o'jfx? ahf/ nlIft sfo{qmd dfkm{t nfeflGat ePsf lyP .

b'w tyf b'whGo kbfy{sf] u'0f:t/ ;'wf/sf] sfo{ pTkfbg ynf] cyf{t uf]7 b]lv pkef]u cyf{t cf]7;Dd k'Ubfsf] cj:yfdf lJleGg ;/f]sf/jfnfx?sf] ;fd'lxs k|of;n] dfq ;Dea x'g] ePsf]n] pknJw k|lalwx?sf] ;b'kof]u u/L b'wsf] u'0f:t/ lgodgdf ;3fp k'uf]; / s[ifsx?nfO{ ;xL d"No k|fKt ug{ ;s'g egL kz' k+IfL ahf/ k|j4{g lgb]{zgfnoaf6 b'Uw pTkfbs ;xsf/L ;+:yf tyf lr:ofg s]Gb|x/nfO{ cf=j= @)&)÷&! df @% j6f ldNs PgfnfOh/ ljt/0f ePsf] lyof] .

kz'hGo kbfYf{sf] sf/f]af/df ;+nUg lgsfox?sf] ljj/0f tn lbOPsf] 5 .

kz' xf6 ahf/

xfn;Dd !$* j6f kz' xf6 ahf/x? t/fO{sf lhNnfdf s]lb|s[t /x]sf 5g\ / hlt klZrd uof] plt kz'k+IfL

Page 91: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

84

xf6 ahf/ ;+Vof sd x'b} uPsf] 5 . bds, a]naf/L, dw'DfNnf, w/fg, nfxfg, dx'nL, ;v'jf, uf}zfnf, jonaf;, xl/jg, lhtk'/, 8'd/jfgf, x/}of, rGb|f]6f, 3f]/fxL, u'nl/of, l6sfk'/ h:tf ^^ j6f ;+ul7t kz' xf6 ahf/x? ;~rfngdf /x]sf 5g\ . s]lx kz' xf6 ahf/x? Jojl:yt ePtf klg w]/} h;f] xf6 ahf/nfO{ Jojl:yt ug'{ kg]{ l:ylt /x]sf] 5 . gu/kflnsf, uf=lj=;, ;xsf/L ;+:yf / lghL ?kdf ;~rfngdf cfPsf 5g\ eg] s'g} :s'naf6 ;d]t ;~rfngdf cfPsf 5g\ . oL kz' xf6 ahf/x? xKtfdf Ps jf b'O{ lbg ;~rfng x'g] / sltko ahf/ xf6 nfUg] lbgsf] gfddf pTkfbgstf{ / pkef]Stf / larf}lnofx?sf] ;+nUgtfdf kz' ;+sng, yf]s vl/b, 9'jfgL, v'b|f las|L cfbL sfo{ ;~rfngdf /x]sf b]lvG5 . k|d'v xf6 ahf/ tflnsf #$ df lbOPsf] 5 .

b'Uw pTkfbg ;+3÷;+:yf tyf ;xsf/L

g]kfndf b'Uw pTkfbg tyf o; ;+alGw Joj;fon] cy{tGqdf dxTjk"0f{ e'ldsf /lx cfPsf] 5 . o; ;+alGw ljj/0f cg';'Lr 5 df /x]sf]5 .

To:t}u/L b'Uw pTkfbg ;xsf/L ;+:yfx?sf] ;g\ !(*) df u7g eP b]lvg} ;ls|o e"ldsf /xL cfPsf]] 5 . xfn ^@ lhNnfdf s[ofl;n !&&* o:tf ;+:yfx?n] b'Uw ;+sng, las|L ljt/0f / s]xL xb;Dd k|zf]wg sfo{df ;d]t ;+nUg x'g]s|d a9\bf] 5 .

w'nf] b'w sf/vfgf

b'Uw ljsf; ;+:yfg cGt/ut df]/ª lhNnfsf] la/f6gu/df b]zsf] klxnf] w'nf] b'w sf/vfgfsf] :yfkgf ePsf] lyof] . xfn pQm ;+:yfaf6 %)) d]=6g w"nf] b'w pTkfbg eO/x]sf] 5 .

lrtjg w'nf] b'w sf/vfgf lghL If]qdf lrtjg lhNnfdf ;~rfngdf cfPsf] lyof] . o;sf] b}lgs ! nfv %) xhf/ ln= b'w k|zf]wg ug]{ Ifdtf /x]tf klg sRrf b'wsf] cefjdf o; ;+:yfn] s'n Ifdtfsf] %) k|ltzt Ifdtfdf ;~rfng cfPsf] lyof] . xfn ;~rfngdf cfpg ;s]sf] 5}g .

;'hn 8]/L k|f=nL n] sf:sL lhNnfsf] kf]v/f cf}Bf]lus If]qdf @% s/f]8sf] nufgLdf & d]= 6g Ifdtfdf w'nf] b'w sf/vfgf :yfkgf u/L @)^$ ;fnb]lv ;~rfngdf cfPsf] 5 . o; ;+:yfnfO{ klg k"0f{ Ifdtf pkof]usf] nflu b}lgs ! nfv ln6/ b'wsf] cfjZostf kb{5 .

kz' awzfnf÷aw:yn÷df;' k|zf]wgstf{x?

dsjfgk'/ lhNnfsf] x]6f}8f cf}wf]lus If]qdf ;g\ !(&^ df ;+rflnt klxnf] awzfnf lalaw sf/0fn] ;~rfng x'g] / aGb x'g] s|ddf /Xof] . of] aWfzfnf ;~rfngsf] nflu ;/sf/L tyf lglh If]qaf6 ePsf cg]sf}+ k|of; c;kmn ePkl5 xfn o; pBf]usf] lglhs/0f eO{ Sjfln6L akm]nf] km'6 k|f=ln=sf] gfdaf6 ;+rflnt 5 / /f+uf÷e}+;Lsf] df;' pTkfbg u/L leotgfd lgsf;L ug]{ u/]sf] 5 .

ssgL / yfgsf]6 awzfnfsf] lgdf{0f ePtf klg ;~rfngdf cfpg ;s]g . ut cf=j=df g]kfn ;/sf/n] sf7df08f} pkTosf leq !# :yfgdf :yflgo lgsfosf] ;xof]udf ;xsf/L dfkm{t kz' awzfnf÷aw:yn :yfkgf tyf ;~rfngsf] nflu kxn u/]sf] lyof] . To:t}u/L ljleGg gu/kflnsfx? ljz]ifu/L la/f6gu/, a'6jn, ag]kf tyf u'nl/of;+u ;xsfo{df awzfnf lgdf{0fsf nflu sfo{ cl3 a9]sf] 5 .

df;' lgof{t ug]{ p2]Zon] lghL If]qaf6 klg o; If]qdf nufgL eO{ awzfnf ;~rfngdf cfPsf 5g\ .

kz' awzfnf b'xaL, ;f+lu|nf km'8 OG6/g]zgn k|f=ln

!% s/f]8sf] nufgLdf ;+rflnt o; ;+:yfaf6 k|lt lbg sl/a !)) /fFuf tyf e+};L aw ug]{ Ifdtf ePtf klg

Page 92: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

85

sRrf kbfy{sf] cefjdf lgoldt ?kdf df;' pTkfbg x'g ;s]sf] 5}g . k|yd k6s sl/a ^) 6g km|f]hg ld6 leotgfd lgof{t u/]sf] lyof] .

kz' awzfnf g/l;+x ;'g;/L, l;DofS; km'8 OG6/g]zgn k|f=ln

@% s/f]8sf] nufgLdf lrlgof Joj;foLx?af6 ;+rflnt o; ;+:yfaf6 kl/If0f pTkfbg ;~rfngdf cfPsf] 5 . of] b]zdf ;+rflnt ePsf] cTofw'lgs awzfnf xf] / o; ;+:yfaf6 k|lt lbg sl/a @)) /fFuf tyf e+};L aw ug]{ Ifdtf /x]sf] 5 . tflnsf #% df df;' k|zf]wg ;DaGwL ljj/0f lbOPsf] 5 .

5fnf pwf]u

kz'hGo kbfy{sf] lgof{tdf 5fnfsf] :yfg cu|0fL /x]sf] 5 . xfn b]zdf !@ ;+Ufl7t pBf]ux? 5fnf k|zf]wg sfo{df ;+nUg 5g\ eg] sl/a @)) j6f ;fgf tyf demf}nf pBf]ux? btf{ ePsf b]lvG5 . Narayani Leather Manufacturing Industry, Asian Leather industry h:tf 5fnf pBf]ux?n] /f]huf/L tyf a}b]lzs d'b|f cfh{gdf 6]jf k¥ofPsf 5g\ .

kz'k+IfL ahf/ k|j4{g lgb]{zgfno

;fem]bf/Ldf sfo{qmd tkm{ k|ultqm= ;+=

sfo{qmd nIo cg'bfg /sd

hDdf e'QmfgL ? xhf/

k|ult

!o'jf nlIft kz'kG5L ahf/ k|j4{g sfo{qmd

@%) % s/f]8 $)&#!@@% j6fsf] e'QmfgL ePsf] cGo ljljw sf/0fn] x'g g;s]sf]

@;xsfo{df a+u'/ tyf afv|fsf] bfgf pTkfbg sfo{qmd

! # s/f]8 ) ;do cefjn] x'g g;s]sf]

#;xsfo{df u|fld0f s'v'/fsf] Xofr/L :yfkgf

! (( nfv ^^))@ j6f ;Dkg ePsf] / Pp6f ph'/L sf/0f ;do cefj x'g g;s]sf]

$:jb]zdf pTkflbt kz'nfO{ pTkfbg :ynaf6 /fhwfgLsf] xf^afhf/ ;Dd 9'jfgL ubf{ nfUg] vr{df cg'bfg

!) %) nfv %)))!) j6f g} ;DkGg ePsf] / @ j6fsf] e'QmfgLdf ;d:of ePsf]

kz' ;]jf tflnd tyf k|;f/ lgb]{zgfnosf] k|utL ;f/f+z

;+rflnt sfo{qmdx?

!= sd{rf/L tflnd s_ clws[t :t/ v_ ;xfos :t/

@= hgr]tgf tyf ;Lk ljsf; tflnd s[ifs÷ pBdL :t/

#= tflnd sfo{qmd cg'udg tyf k|ltj]bg

$= tflnd kf7\qmd ljsf; tyf kl/dfh{g

%= k|;f/ ;fdfu|L pTkfbg, k|sfzg, k|;f/0f tyf ljt/0f

tflnd nIo -:n6_ k|ult -:n6_ ;xefuL ;+Vof

clws[t :t/ 11 11 143

;xfos :t/ 40 34 573

s[ifs :t/ 51 43 799

hDdf 102 88 1515

jflif{s tflnd ljj/0f

Page 93: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

86

clws[t :t/ tflnd ljj/0f

l;=g+= tflndsf] ljj/0f ;DkGg :n6

! Animal Health Risk Analysis ! xKt] !

@ Least Cost feed formulation ! xKt] !

# z';f;g tyf ;"rgfsf] xs -% lbg]_ !

$ Field Epidemiology Training -@ xKt] !

% Basic In-service Training -2nd_ !

^ Basic In-service Training (3rd class) !

& Business Plan Training !

* Value Chain Analysis Training !

( Meat Inspection Training !

!) ;]jf k|j]z tflnd !

!! Farm Management Training !

;xfos :t/ tflnd ljj/0fl; g+ tflndsf] ljj/0f ;DkGg :n6

! /f]u lgbfg tyf k|of]uzfnf k|ljlw tflnd $

@ Field Epidemiology Training ! xKt] $

# k|lzIfs k|zLIf0f tflnd ! xKt] $

$ z';f;g tyf ;"rgfsf] xs $

% kz' k|hGg tyf s[ u %

^ kz' k|hGg ljs[lt pkrf/ tyf lgjf/0f %

& kz'kfngdf c;n cEof; #

* cfwf/e't ;]jfsflng tflnd #% lbg] !

( r/g tyf kz' cfxf/f Joj:yfkg -! xKt]_ !

!) kz' cg'jf+l;s >f]t ;+/If0f tyf pkof]u !

!! e]6]/Lg/L k|flS6; Joj:yfkg tflnd @

s[ifs :t/ tflnd ljj/0fl; g+ tflndsf] ljj/0f ;DkGg :n6

! Joj;flos ufO{÷e}+;L kfng tflnd %

@ Joj;flos afv|fkfng tflnd %

# Joj;flos s'v'/fkfng tflnd $

$ Joj;flos j+u'/kfng kfng tflnd !xKt] #

% :jR5 df;' pTkfbg tyf k|zf]wg tflnd $

^ b"w k|zf]wg tyf ljljlws/0f tflnd #

& kz'kfng Jojxf/Ls tflnd %

* kz'k+IfL cf}iflw Joj;foL tflnd #% lbg] @

( u|f= k=:jf=sf= k'gtf{hlu @ xKt] tflnd @

!) kz'kfngdf c;n cEof; #

!! Joj;flos a+u'/ . afv|f . s'v'/f . ufOe};L kfng -dlxnf, hghftL, blntsf nfuL_ %

!@ r/g tyf kz' cfxf/f Joj:yfkg -! xKt]_ @

Page 94: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

87

cg';"rL ! M kz'kG5L tYofÍ -)&$÷&%_

CATEGORY 2008/ 09 2009/ 10 2010/ 11 2011.12 2012/13 2013/14 2014/ 15 2015/ 16 2016/ 17 2017/ 18

CATTLE 7,175,198 7,199,260 7,226,050 7,244,944 7,274,022 7,243,916 7,241,743 7,302,808 7,347,487 7376306

BUFFALOES 4,680,486 4,836,984 4,993,650 5,133,139 5,241,873 5,178,612 5,167,737 5,168,809 5,177,998 5277819

SHEEP 802,993 801,371 805,070 807,267 809,536 789,216 789,292 800,658 801,975 800749

GOAT 8,473,082 8,844,172 9,186,440 9,512,958 9,786,354 10,177,531 10,251,569 10,986,114 11,165,099 11647319

PIGS 1,044,498 1,064,858 1,108,465 1,137,489 1,160,035 1,190,138 1,203,230 1,291,308 1,328,036 1435369

FOWL 24,481,286 25,760,373 40,000,000 45,171,185 47,959,239 48,079,406 50,195,285 68,630,638 70,007,151 72245732

DUCK 383,123 379,753 378,050 376,916 375,975 390,209 390,287 392,255 394,775 404670

MILKING COW 932,876 954,680 974,122 998,963 1,025,591 1,024,513 1,025,947 1,026,135 1,029,529 1039538

MILKING BUFFALOES 1,211,495 1,252,770 1,291,644 1,331,037 1,369,796 1,345,837 1,345,164 1,355,384 1,509,512 1535948

LAYING HEN 7,124,054 7,290,875 7,478,645 7,907,468 8,233,616 8,350,237 8,412,247 12,353,515 12,388,889 12517558

LAYING DUCK 179,187 175,300 175,150 174,978 174,714 179,447 179,480 180,927 183,940 186912

cg';"rL @ M kz'kG5LhGo -)&$÷)&%_

PRODUCTS 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 2017/18

MILK PRODUCTION (Mt.) 1,445,419 1,495,897 1,556,510 1,622,751 1,680,812 1,700,073 1,755,725 1,854,247 1,911,239 2092403

- COW MILK 413,919 429,030 447,185 468,913 492,379 532,300 587,719 643,806 665,285 754126

- BUFF. MILK 1,031,500 1,066,867 1,109,325 1,153,838 1,188,433 1,167,773 1,168,006 1,210,441 1,245,954 1338277

MEAT (NET) PRODUCTION (Mt.) 241,690 248,573 277,625 287,930 295,167 298,244 303,401 322,059 332,544 346179

- BUFF 156,627 162,213 167,868 172,414 175,132 173,906 174,012 175,005 180,080 185180

- MUTTON (Sheep) 2,711 2,691 2,722 2,720 2,721 2,656 2,658 2,684 2,714 2754

- CHEVON 48,472 49,851 52,809 53,956 55,578 59,053 60,906 65,583 67,706 70802

- PORK 16,992 17,066 17,923 18,277 18,709 19,269 20,135 23,509 24,535 28214

- CHICKEN 16,662 16,527 36,085 40,346 42,810 43,133 45,458 55,041 57,268 60122

- DUCK 226 225 218 217 217 227 232 237 241 280

EGG PRODUCTION ('000 Number)

629,940 643,203 704,135 801,370 887,240 872,918 879,501 1,308,072 1,352,296 1512265

- HEN EGG 616,312 629,793 691,070 788,310 874,194 859,515 865,947 1,294,166 1,338,312 1498024

- DUCK EGG 13,628 13,410 13,065 13,060 13,046 13,403 13,554 13,906 13,984 14241

WOOL PRODUCTION (Kg.) 583,776 579,631 586,232 587,017 587,834 586,848 586,731 588,348 594,312 594639

Page 95: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

88

cg';"rL # M kz' tyf kz'hGo kbfy{sf] cfoft÷lgof{t l:ylt

kz' Sjf/]G6fOg sfof{nosf] lgof{t lja/0f -cf= j= @)&$÷@)&%_

sf]8 lja/0f OsfO{

kz' Sjf/]G6fOg sfof{no, sfs/le§f

kz' Sjf/]G6fOg sfof{no, la/f6gu/

kz' Sjf/]G6fOg sfof{no, hgsk'/

kz' Sjf/]G6fOg sfof{no, la/u+h

kz' Sjf/]G6fOg sfof{no, sf7df8f}F

kz' Sjf/]G6fOg sfof{no, e}/xjf

kz' Sjf/]G6fOg sfof{no, g]kfnu+h

kz' Sjf/]G6fOg sfof{no, u•frf}sL

xfn ;Ddsf] hDdf k|ult

s= kz'k+IfL ;+Vof

A!ufO{, uf]?, afR5f, afR5L

;+Vof &$! ) ) ) ) ) ) ^ *#*!

A@/fFuf], e};L, kf8f, kf8L

;+Vof ^% ) ) ) ) ) ) ) ^#*

A# af]sf, afv|f ;+Vof #&% ) ) ) ) ) ) #% %)^&

A% a+u'/, ;'Fu'/ ;+Vof !** ) ) ) ) ) ) @ !#&(

A^ 3f]8f, vRr/ ;+Vof ) ) ) ) ) ) ) !@ #@%

A!) s's'/ ;+Vof @$ ) ) ) ) ) ) ) @^!

v= kz'hGo kbfy{ ) ) ) ) ) ) ) ) )

AP! b'w d]=6= ) ! ) ) ) ) ) ) !!!=(

AP@ bxL d]=6= ) @ ) ) ) ) ) ) !!@=!

AP# Wo" d]=6= ) )=)@ ) ) ) ) ) ) )=!%

AP( 5fnf a=ld= ) ) ) @$%$# ) ) ) %=!@ #@*)$^=&!

AP!( /fFuf]sf] df;' d]]=6= ) ) ) @* ) ) ) ) !$)

AP#$uf]6 kf]lnSnf]gn PlG6a8L

ld=u|f= ) ) ) ) !@* ) ) ) @!**

u=kz' pTkfbg ;fdfu|L

) ) ) ) ) ) ) ) )

3= cGo ) ) ) ) ) ) ) ) )

M^ em'k" ;+Vof ) ) ) ) ) ) ) ) @$)

M&kf]N6«L lkm8 ;lKnd]G6

d]=6= ) ) ) *=$^ ) ) ) ) *=$^

M* u}8f ;+Vof ) ) ) ) @ ) ) ) @=

Page 96: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

89

kz' Sjf/]G6fOg sfof{nox?sf] cfoft ljj/0f cf=j= -@)&$÷@)&%_

sf]8 lja/0f OsfO{

kz' Sjf/]G6fOg sfof{no, sfs/le§f

kz' Sjf/]G6fOg sfof{no, la/f6gu/

kz' Sjf/]G6fOg sfof{no, hgsk'/

kz' Sjf/]G6fOg sfof{no, la/u+h

kz' Sjf/]G6fOg sfof{no, sf7df8f}F

kz' Sjf/]G6fOg sfof{no, e}/xjf

kz' Sjf/]G6fOg sfof{no, g]kfnu+h

kz' Sjf/]G6fOg sfof{no, u•frf}sL

hDdf k|ult

s kz' kG5L

A!ufO{, uf]?, afR5f, aflR5

;+Vof ! %@ # ( @#&%

A@/fuf], e};L, kf8f, kf8L

;+Vof #!( @@$$ %&() ^!$ %^ @ ^^$*$

A# af]sf, afv|f ;+Vof !@&) #) $%@*# &#!) !%@ %#)##^

A$ e]8f, y'df ;+Vof !!

A% a+u'/, ;'Fu'/ ;+Vof *# @@ @%! !)*(#

A^ 3f]8f, vRr/ ;+Vof ! !^ !(**

A&=!Kof/]G6 :6s rNnf n]o;{{

;+Vof *$@) !%&#@!

A&=@Kof/]G6 :6s rNnf a|f]On/{

;+Vof @#%$)^ !&%$)@)

A* Xoflr+u, cG8f ;+Vof !)@)) ^$^^@^

A!) s's'/ ;+Vof #& #$*

A!! la/fnf] ;+Vof t #*

A!@a8{ h]/L aGo r/f

;+Vof #)*

A!^ vfg] df5fsf] e'/f ;+Vof !))) $))%#) *)))) ()*^#)

A!& PSjfl/od df5f ;+Vof %$#) @%#$& @&#%@*

A!* k/]jf ;+Vof !!)

A@!df5fsf] Xoflr+u cG8f

;+Vof $%))))

A@# u|fG8Kof/]G6 :6s ;+Vof #*#@#

A@^ em'k", em'df ;+Vof %

v kz'hGo kbfy{{

AP! b'w d]=6= $)=#)@ $^*=@$&

AP$ lrh d]=6= )=^$

AP& P;=kL=Pkm=Pu uf]6f !$($) @^&))

AP!) vfg] df5f d]=6= !^&=@ @!)=$^ !)&=*@ %*=@ $))=!#$ @(=&& %)=# !)&%&=)@

AP!!k|m]; df5f -af]gn];_

d]=6= &% $(!=$^

AP!$ kmf]hg d6g d]=6= ( !#=#@

AP!% kmf]hg kf]s]{ d]=6= !*=! )=$!^ !#$=@#

AP!^ kmf]hg lrsg d]=6= *=*$$ !!@=!^

AP!( /fFuf]sf] df;' d]=6= !$ !#)=

Page 97: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

90

AP#% kmf]hg df;' NofDa d]=6= )=^ *=#^

AP#*6sL{sf] k|mf]hg df;'

d]=6= )=^^

AP#( xfF;sf] df;' d]=6= @=**^ !^=&*

AP$) kmf]hg lkm; d]=6= !=**^ #&=($

ukz' pTkfbg ;fdu|L

d]=6=

APM! l;›f df5f d]=6= $=)# )=*! !@=!$ ^=!#@ )=@( $(&=$!

APM@ l;lk d]=6= #!*=@(

APM# lkm; ldn d]=6= $$=)! @!=% !^ #(@=^@

APM$ af]g ldn d]=6= ^)=)! !^!&=%(

APM% EoflS;g xhf/ 8f]h

$##&^=)# ^$**(!=*$

APM!@ kz' bfgf d]=6= !)=$

APM!$ df5fsf] bfgf d]=6= &&=@

APM!^ lkm8 ;lKnd]G6 d]=6= !& $=!$ !$$=% !@@=*# $^ %())=&*

APM@! k|fpg d]=6= ! !%

APM@@ lkm; lkm8 d]=6= *(=* !^ !%)=@ *%$=&(%

3= cGo

M1 EoflS;g 8fon'PG6 ln6/ !(@#))))

M2 ds} d]=6= &)*^$=)%% !@&(#*=&$%

M3 lkgf d]=6= $&)@=)# $()*#=!

M4 rgf d]=6= !)!=)^

M5 /fO; a|fg d]=6= *%=$ !)#!^=$*

M6 Soya D.OC d]=6= $#@ $#@

M7 e6df; d]=6= &(*=&# !!)!^=#%

M9 qmofa ld6 d]=6= )=$!@

M10 ld6 P08 af]g ldn d]=6= @(=%^

M11 3f]+uL d]=6= )=@( @=$(

M12 Buffalo horn d]=6= !@ !@

M13 l8=cf]=n]l;lyg d]=6= @)(%) @)(%)

cg';"rL $ M National Annual Diseases Report

OIE CODE

VES code Disease Name

Epizootiology of the diseases Disease Control

Number of Number of animals

outbreaks Susceptible affected dead vaccinated treated

H5N1 AI(HPAI) 2 2826 113 113 2713 birds destroyed

H5N8 AI(HPAI) 1 6240 3664 3664 2576 birds destroyed

A010 FMD Foot and mouth disease 150 14746 9351 151 506108 9200

Year: 2017Period: Jan-17 to Dec.17

Page 98: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

91

A050 PPR Peste des petits ruminants 47 2168 1629 1096 1857580 533

A130 CSF Classical swine fever (Hog cholera) 5 1370 101 51 27553 50

A160 ND Newcastle disease / Ranikhet 108 243754 108405 10423 384558 97982

B051 ANT Anthrax 3 0 6 6 151 0

B058 RAB Rabies 115 0 301 301 37644 0

B102 BAB Babesiosis 34 5 230 17 0 213

B103 BRA Bovine brucellosis (B. abortus) 5 0 17 0 0 17

B109 HS Haemorrhagic septicaemia 56 2642 2292 97 379820 2195

B111 THL Theileriosis 32 0 287 9 0 278

B154 CAG Contagious agalactia 2 0 745 45 0 700

B301 AIB Avian infectious bronchitis 29 198889 22467 2026 55120 20441

B306 FCH Fowl cholera 32 15106 20223 1291 0 18932

B307 FPX Fowl pox 95 14262 15631 771 41300 14860

B308 FTY Fowl typhoid (S. gallinarum) 33 187640 26523 2165 0 24358

B309 IBD Infectious bursal disease (Gumboro disease) 157 1331975 379534 26889 282383 352645

B311 MYG Mycoplasmosis (M. gallisepticum) 31 0 28135 1311 0 26824

B313 PUL Pullorum disease (S. pullorum) 43 158680 29564 3048 0 26516

C611 LIS Listeriosis 7 0 1244 0 0 1244

C614 BQR Blackquarter 46 831 302 47 346219 255

C618 AMY Actinomycosis / Lumpy jaw 5 0 200 12 0 188

C620 COC Coccidiosis 534 111236 173535 9638 0 163897

C621 FLK Liver fluke / Fascioliasis / Distomatosis 0 0 613869 631 0 613238

C654 WRB Warble infestation 110 0 2557 13 0 2544

C704 ETX Enterotoxaemia 45 24383 716 23 0 693

COB Colibacillosis 33 3100 196228 3689 0 192539

EBH Enzootic bovine haematuria 37 0 365 4 0 361

EPH Ephemeral fever 134 10037 6508 77 0 6431

HEI Hydatidosis / Echinococcus Infestation 51 0 426 9 0 417

MTS Mycotoxicosis 63 0 51686 2670 0 49016

cg';"rL % M National Annual Diseases Report(Based on reports received from few local level and 7 Veterinary Hospital)

Year: 2018Period: Jan-18 to Dec.18

OIE CODE

VES code Disease Name

Epizootiology of the diseases Disease Control

Number of Number of animals

outbreaks Susceptible affected dead vaccinated treated

H5N1 AI(HPAI) 23 140833 20167 20167 120666 birds destroyed

H5N8 AI(HPAI) 0 0 0 0 0

A010 FMD Foot and mouth disease 66 180934 5463 56 206108 5407

A050 PPR Peste des petits ruminants 12 1120 344 200 656823 144

A130 CSF Classical swine fever (Hog cholera) 2 340 22 12 900 10

A160 ND Newcastle disease / Ranikhet 32 112285 532 112 112276 420

B051 ANT Anthrax 3 0 6 6 151 0

B058 RAB Rabies 115 0 250 250 22120 0

Page 99: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

92

Note: U= Unclassified ( Not mentioned in OIE ListVeterinary Epidemiology Section, DLS

cg';"rL ^ M ;]jf s]Gb|sf] ljj/0f

!= ef}uf]lns If]q cg';f/M

ef}uf]lns If]q lhNnf ;+Vof ;]jfs]Gb|| ;+Vof

t/fO{kxf8pRr kxf8

203916

308506185

hDdf 75 999

@= ljsf; If]q cg';f/M

ljsf; If]q lhNnf ;+Vof ;]jfs]Gb|| ;+Vof

k"jf{~rn

dWodf~rn

klZrdf~rn

dWoklZrdf~rn

;'=klZrdf~rn

161916159

215272219184109

hDdf 75 999

#= lhNnf cg';f/ cg';f/M

If]q ÷ lhNnf ;]jfs]Gb|sf] s ;]jfs]Gb| v

s_ k"jf{~rn -@!%_

!_ l;/xf -!&_!_ nxfg, @_ ;'vLk'/, #_ uf]nahf/ $_ ldr}{of, %_ sNof0fk'/,

!_ ;f/:j/ @_ e]l8of #_ ga/fhk'// $_ lv/f}gf %_ wgu9L ^_ t/]ugf uf]ljGbk'/ &_ eujfgk'/ *_ al/of/k§L (_ dx]zk'/ !)_ cgf{df !!_ lji0f'k'/ !@_ g/xf

@_ ;Kt/L -!&_!_ s+rgk'/ @_ asw'jf #_ kftf] $_ s8]/kf]gf

!_ kmQ]k'/ @_ sf]Onf8L #_ dwjfk'/ $_ sNof0fk'/ %_ /fok'/ ^_ dn]sk'/ &_ jgf}nL *_ jf]b]j;f{Og (_ wgu9L !)_ l;d/fxf l;ldof}g !!_ l;tfk'/ -k|;jgL_ !@ sf]ofjvf/L, !#_ aygfxf

#_ pbok'/ -!!_ !_ s6f/L @_ j]n6f/ !_ b]p/L @_ xl8of #_ /fdk'/ 7f]lS;nf $_ e"6f/ %_ lulhËrf}/ ^_ lr;fkfgL &_ g]kfn6f/ jygfxf *_ kf]v/L (_ j/fxf

$_ vf]6fË -!#_ !_ vf]6fË jhf/ @_ xn];L !_ nfdL8fF8f @_ j'Okf #_ lgd{nL8fF8f $_ hfNkf %_ ;= l5tfkf]v/L ^_ kmfs6fË &_ s'le08] *_ lr;fkfgL (_ dflQd !)_ P];]n'vs{ !!_ jflS;nf

%_ cf]vn9'Ëf -!@_ !_ ?Dhf6f/, @_ /fdk'/ !_ lgz+v] -7"nf5fk_ @_ afS;f #_ lju'6f/ $_ Rofgd %_ o;d ^_ cf]vn9'FËf &_ k'mnjf/L *_ dfg]eGHofË (_ lvlhkmnf+6] !)_ ;]gf{

^_ ;f]n'v'Dj' -!@_ !_ g]n] !_ j]gL @_ ;f]tfË #_ jf;f $_ ltËnf %_ uf]/fvfgL ^_ l;;fvf]nf &_ rf}nfvs{ *_ h'j' (_ 5]:sfd, !)_ g]rfj]t3f/L !!_ v/Lvf]nf

&_ ;'g;/L -!%_ !_ w/fg @_ O6x/L #_ dx]Gb|gu/ $_ nf}sxL %_ xl/gu/

!_ w/fg @_ b'xjL #_ em'Dsf $_ j]nf}/L %_ jljof ^_ ef]s|fxf &_ l;d/Lof *_ rLd8L (_ uf}tdk'/ !)_ b]jfgu~h

*_ df]/ª -!&_!_ /+u]nL @_ afx'gL #_ OGb|k'/ $_ pnf{jf/L

!_ l;h'jf @_ ;f]/fefu #_ sbdfxf $_ ynfxf %_ eflyu5 ^_ emf]/fxf6 &_ t]tl/of *_ x;Gbx (_ 6f+8L !)_ s]/fjf/L !!_ n]6fË !@_ s6x/L !#_ 6+u|fxf

(_ ef]hk'/ -!#_ !_ lbËnf @_ 3f]/]6f/ !_ s'n'Ë @_ ;'Gtn] #_ Zofdlznf $_ sf]6 %_ u'Kt]Zj/ ^_ j}s'08] &_ l/6\7fjf]6] *_ KofpnL (_ cGgk"0f{ !)_ Rofª\u|] !!_ afnªvf

Page 100: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

93

If]q ÷ lhNnf ;]jfs]Gb|sf] s ;]jfs]Gb| v

!)_ wgs'6f -!!_ !_ /fhf/fgL @_ lhtk'/, #_ e]8]6f/!_ d'9]jf; @_ 8fF8fjhf/ #_ kfv|Ljf; $_ r'~jfË %_ 8fF8fufpF ^_ wgs'6f &_ cfFvL;Nnf *_ tf+v'jf

!!_ t]x|y'd -!!_ !_ j;Gtk'/ @_ cf7/fO{ ;qmfGtL!_ O{jf @_ ;Db' #_ l;Dn] $_ DofËn'ª %_ lhl/lvDtL ^_ ;f]Ndf &_ cf]v||] *_ z'qmjf/] (_ df]/fxfË

!@_ ;+v'jf;ef -!#_ ! r}gk'/ @_ d"nvs{!_ kfËdf @_ lztnkf6L #_ xl6of $_ lz4kf]v/L %_ efDnLË ^_ ofkm" &_ v/fª *_ tfDs' (_ x]bfªgf !)_ jfx|lj;] !!_ jfgf

!#_ emfkf -!&_ !_ bdfs @_ zlgZr/] #_ ;'?Ëf $_ sfs8leQf %_ a'waf/] ^_ uf}/fbx

!_ k[YjLgu/ @_ rf/cfnL #_ cgf/dgL $_ lzju`h %_ kyl/of ^_ 3}nf9'Jaf &_ rsrsL *_ s'd/vf]b (_ kf+ruf9L !)_ tf]kuf5L !!_ uf}/Lu+h

!$_ Onfd -!#_!_ lkmSsn @_ lr;fkfgL #_ d+unjf/]

!_ cfOtjf/] @_ xs{6] #_ g]kfn6f/ $_ jfFemf] %_ ljJNof+6] ^_ lhtk'/ &_ gofFjhf/ *_ cfdrf]s (_ n'Db] !)_ b]p/fnL

!%_ kf+ry/ -!!_ !_ of;f]s @_ /lj !_ cd/k'/ @_ dR5]j'ª #_ /fgL6f/ $_ gdL8fF8f %_ kmfSt]j ^_ df}jf &_ lnDjf *_ RofËofk' (_ of~gfd

!^_ tfKn]h'Ë -!@_ !_ y]rDj' !_ v]jfË @_ km"njf/L #_ ;fb]jf $_ kmfs'Djf %_ n]n]k ^_ vf]SnLË &_ d]x]n] *_ ;fKnfv' (_ bf]efg !)_ y'lkmdf !!_ l;jf

v_ dWodf~rn -@&@_

!_ bf]nvf -!@_ !_ lh/L @_ l;+u6L #=======!_ ;'/L @_ h'u' #_ ;'gvfgL $_ vf]kfrfq' %_ u}/Ld'bL ^_ lju' &_ £ofË;'sf7f]s/ *_ hkm] (_ d]n'ª !)_ dfufkf}jf !!_ cf]/fËut_

@_ l;Gw'kfNrf]s -!#_

!_ d]nfDrL @_ jfx|lj;] #_ hnlj/] !_ rf]s6L @_ kf~tfË #_ 7f]skf{ $_ yf~knwfj %_ dflj{g -lemkm'{_ ^_ 8fF8fv/ &_ gjnk'/ *_ hnlsg] (_ tfne/fª !)_ afF;vs{

#_ /;'jf -(_ !_ :ofk|m'j]+zL @_ sflnsf:yfg !_ vfDhLª @_ 8fF8fufpF #_ l6d'/] $_ xfs' %_ j]qfjtL ^_ kfRof{ª &_ yfDj'r]t

$_ /fd]5fk -!@_ !_ /fd]5fk @_ lvDtL #_;fF3'6f/ !_ bf]/Daf @_ k'/fgfufp+ #_ lr;fkfgL $_ s7hf]/ %_ b'/fufpm+ ^_ afDtL &_ a]tfnL *_ a]yfg (_ le/kfgL

%_ sfe|] -@!_ !_ kf+rvfn @_ vf]kf;L #_ es'08]a]zL $_ tfn9'+uf] %_ ;Nn]

!_ gfnf @_ v/]nyf]s #_ gf+u|]/fur]{ $_ 3lt{5fk %_ gofFufp+ ^_ ;/dynL &_ lzv/ *_ b'vs (_ s'zfb]jL !)_ jg]kf !!_ dxfb]j:yfg !@_ bfKrf !#_ tfn9'+uf] !$_ d+un6f/ !%_ kf]v/L rf}/L !^_ kf]v/L gf/fo0f:yfg

^_ g'jfsf]6 -!$_ !_ /fgLkf}jf @_ v/fgL6f/ #_ b]jL3f6

!_ tf?sf @_ sfx'n] #_ a]nsf]6 $_ jfu]Zj/L %_ k`rsGof ^_ /fptj]+zL &_ yfgfktL *_ b]p/fnL (_ rf}36f !)_ ;d'Gb|6f/ !!_ lzqm

&_ wflbË -!$_ !_ uh'/L @_ ;Nofgsf]6 #_ d}bL!_ dxfb]jj]+zL @_ a]gL3f6 #_ s6'~h] $_ HofD?ª %_ km"nvs{ ^_ l/ &_ ;f+beGHofË *_ vfgLvf]nf (_ ;'gf}nfjhf/ !)_ bfvf{ !!_ ;Nofg6f/

*_ eQmk'/ -!!_!_ gv]n @_ blwsf]6 #_ emf}v]n $_ ;'8fn

!_ tfynL @_ l;kf8f]n #_ 5flnª $_ rkfrf] %_ jfnsf]6 ^__ s6'~h] vl/kf6L &_ af]8]

(_ sf7df08f} -!)_

!_ OGb|fo0fL @_ gofFkf6L #_ 6f]vf r08]Zj/L $_ wd{:ynL %_ /fdsf]6 ^_ anDj' &_ lslt{k'/ *_ blIf0fsfnL ( hl;{ªkf}jf

v8\sfeb|sfnL

!)_ nlntk'/ -!$_!_ uf]6Lv]n @_ rfkfufp+ #_ e§]8fF8f $_ j'v]n %_ n]n]

!_ nfdf6f/ @_ ef/b]j #_ wfkfv]n $_ j'+udtL %_ 5DkL ^_ Odf8f]n &_ a8Lv]n *_ 7}j (_ w';]n

!!_ l;Gw'nL -!#_!_ b'wf}nL @_ slknfsf]6 # /tgr'/f

!_ ;f]Nkf7fgf @_ afx'gltNk'ª #_ ledfg $_ /fgLr'/L %_ a:tLk'/ ^_ dx]Gb|emf8L &_ 8sfxf *_ Ujfn6f/ (_ led:yfg !)_ /ftdf6f emf+ufemf]nlL

Page 101: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

94

If]q ÷ lhNnf ;]jfs]Gb|sf] s ;]jfs]Gb| v

!@_ dsjfgk'/ -!^_!_ kfn'~L @_ ledkm]+bL #_ dgx/L $_ kmk/af/L

!_ 5ltjg @_ cfde~Hofª #_ Okf $_ gfd6f/ %_ rf}38f ^_ kbdkf]v/L &_ kmfv]n *_ xl6of (_ af;fdf8L !)_ /flS;/f+u !!_ sflnsf6f/ !@_ lrtnfª

!#_ lrtjg -!$_

!_ u'`hgu/ @_ df8L

#_ uLtfgu/ $_ e08f/f 5 d'ulnË ^_ /Tggu/

!_ kl^xfgL @_ vf]n]l;dn #_ dËnk'/ $_ zf/bfgu/ %_ nª\s' ^_ d]3f}nL &_ zlQmvf]/ *_ v}/gL

!$_ wg'iff -!*_!_ ob's'xf @_ a}b]xL #_ wg'iffwfd $_ dx]Gb|gu/ %_ gu/fOg

!_ a;lxof @_ sgsk§L #_ ;f]lgufdf $_ b'a/sf]^ %_ ;+UofOd8fg ^_ nlIdlgdf &_ hgsk'/ *_ /3'gfyk'/ (_ uf]bf/ !)_ 9Ns]j/ !!_ vh'/L !@_ tf/fk§L !#_ km"Nufdf

!%_ dxf]Q/L -!^_ !_ jlb{jf; @_ uf}zfnf #_ nf]xf/k§L $_ /fduf]kfnk'

!_ v}/df/f @_ nlIdlgof #_ ;f]gdf $_ e+ufxf %_ j;lk6L ^_ kf]v/le08f &_ 8fDxLd8} *_ k/sf}nL (_ dl6xfgL !)_ jnjf !!_ lkk/f !@_ Ps8f/f

!^_ ;nf{xL -!*_ !_ xl/k'/jf @_ O{Zj/k'/ #_ a/xy'jf $_ xl/jg

!_ sd}{of @_ nfnaGbL #_ gf}s]Njf $_ ;'Gb/k'/ %_ sf]8f}gf ^_ jt/f}n &_ /fdag *_ /fdgu/ (_ crnu9 !)_ an/f !!_ ;lndk'/ !@_ x/s7jf !#_ hd'lgof !$_ xl/k'/

!&_ /f}tx6 -!^_ !_ ;Gtk'/ @_ rGb|lgufxk'/ #_ lzjgu/ $_ s6x/Lof ^_ ;dgk'/

!_ la>fdk'/ @_ k|]dk'/ 3 uf]gfxL $_ dfwf]k'/ %_ O{g/af/L ^_ nf}sfxf &_ /fdk'/vfk *_ ;?c7f (_ d'8jnjf xl/k'/ !)_ 8'dl/of !!_ dT;/L

!*_ jf/f -!%_ !_ l;d/f}gu9 @_ lkk|f8L #_ sf]NxjL $_ dgx/jf %_ al/of/k'/

!_ lhtk'/ @_ at/f #_ k'/}lgof $_ a;Gtk'/ %_ sjxLuf]7 ^_ ksl8of &_ bf]x/L *_ x/}of (_ dx]Gb| cfbz{ !)_ k|;f}gL

!(_ k;f{ -!%_ !_ kf]v/Lof @_ ;9]jf #_ kvjffd}gk'/ $_ lj?jfu'7 %_ u'dxl/of

!_ laGWofjfl;gL @_ t'n;Ljjf{ #_ dl;xfgL $ b]j/jfgf %_ a]njf ^_ 7f]/L &_ uf]ljGbk'/ *_ dlgof/L (_ ;'uf}nL !)_ n+u8L

klZrdf~rn -@!(_ &( !$)

!_ kj{t -!@_ !_ kmn]jf; #_ kftLrf}/ !_ /fgLkfgL @_ yfkf7fgf #_ jfR5f $_ ks'jf %_ /fDhf7f+6L ^_ v'sf]{6 &_ n'+v' b]p/fnL *_ s5'jfrf}kf/L (_ x'jf; !)_ dNnfh

@_ uf]/vf -!&_ !_ kfn'ª6f/ @_ tf~nLrf]s # tfªnLrf]s_

!_ j+'sf]6 @_ 5f]k|fs #_ e'DnLrf]s $_ le/sf]6 %_ tfs'df+em 6_ cf?#f^ &_ af/kfs *_ df5Lvf]nf (_ hf}jf/L !)_ ;f}/kfgL !!_ dgsfdgf !@_ tf/fgu/ !#_ WofDd]];fn !$_ l;lb{jf;

#_ d':tfË -(_ !_ 6's'r]!_ dfkmf{ @_ sfuj]gL #_ d'lQmgfy -emf/sf]6_ $_ r/fª %_ ;'vf{ª ^_ hf]d;f]d &_ n]t]] *_ nf]dGyfË

$_ ?kGb]xL -!*_!_ hf]uLs'6L @_ n'lDjgL #_ k/f]{xf $ b]abx

!_ s]jnfgL @_ wswO{ #_ /fok'/ $_ ;"o{k'/f %_ d}glxof 6_ dwf}lnof &_ bofgu/ *_ ;]dnf/ (_ uh]8L !)_ dfgks8L !!_ /f]lxlgxjf !@_ k8;/L !#_ dof{bk'/ !$ s]/jfgL

%_ c3f{vf+rL -!!_ !_ 7f8f @_ kf]v/fyf]s #_ uNsf]6!_ c8\u'/L @_ h's]gf #_ g/kfgL $_ ;lGwvs{ %_ c3f{tf]if ^_ /ag &_ lvNhL *_ x+;k'/

^_ dgfË -(_ !_ wf/fkfgL !_ vf~;f/ @_ dgfË #_ tfn $_ e|fsf %_ gf/ ^_ 6+sLdgfË &_ ju/5fk *_ ªfjn

&_ tgx"+ -!*_ !_ 9f]/lkmlb{ @_ w/dkfgL # rGb|fjtL $_ a/fbL

!_ yk|]s @_ Sofldg #_ l/:tL $_ k"sf]{6 %_ ;]kfju}+rf ^_ s]zj6f/ &_ le/sf]6 *_ ledfb (_ ;'Gwf/f !)_ b'n]uf}+8f !!_ 5fª !@_ c?0f]bo !#_ /fgLkf]v/L !$_ a}bL

*_ sf:sL -!$_ !_ lz;'jf @_ 3frf]s #= x]+Dhf $= la/f}6f

!_ n]vgfy @_ b]p/fnL #_ cfjf{ $_ dfem7fgf %_ ?kfsf]6 ^_ Njfª3n]n &_ rfkfsf]6 *_ y'dfsf]8fF8f (_ df}hf !)_ l9s'/kf]v/L

(_ kfNkf -!$_ !_ /fdk'/ @_ dbgkf]v/f # 5x/f !_ ;xnsf]6 @_ s'+uL #_ tfx'+ $_ em8]jf %_ rfkkfgL ^_ cu{nL &_ jtf;] *_ h'7fkf}jf (_ l/Ug]/x !)_ cfo{eGHofË !!_ v:of}nL

!)_ jfUn'Ë -!%_ ! s"lZd;]/f @_ xl/rf}/ # j"lt{jfË !_ gf/fo0f:yfg @_ ljx'+ #_ j]n'ju/ $_ kf08jvfgL %_ wDhf ^_ af]jfª &_ jf]xf]/fufp+ *_ jf]Ëfbf]efg (_ x'lUblz/ !)_ sfnLsf !!_ sf+8]jf; !@_ vjf{Ë

Page 102: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

95

If]q ÷ lhNnf ;]jfs]Gb|sf] s ;]jfs]Gb| v

!!_ slknj:t' -!%_ !_ rGb|f}6f @_ jf0fu+uf #_ dxf/fhu+h $_ axfb'/u~h

!_ lkk/f @_ sf]kjf #_ gGbgu/ $_ dx'jf %_ y'lgof ^_ x/gfdk'/ &_ k/;f]lxof *_ uf]6Lxjf (_ j'8\8L !)_ ks8L !!_ u0f]zk'/

!@_ u'NdL -!#_ !_ w'sf]{6 @_ jn]6S;f/ #_ zflGtk'/!_ O:df @_ bln{Ë #_ j8fufp+ $_ tD3f; %_ n'D5f ^_ dh'jf &_ b/jf/ b]lj:yfg *_ h'xfË (_ kmf]lS;Ë !)_ k'sf]{6

!#_ gjnk/f;L -!%_

!_ lzjdGbL/ @_ hd'lgof #_ rf]/df/f $_ /hx/

!_ a+hl/of @_ hxbf #_ u'7Lk|;f}gL $_ /fdgu/ %_ b'DsLjf; ^_ s'Zdf &_ cUof}nL *_ e'hxjf (_ dg/L !)_ j'lnË6f/ !!_ 8]9ufp+

!$_ ndh'Ë -!@_ !_ ;'Gb/jhf/ @_ ef]n]{6f/ #_ v'bL!_ rqmlty{ @_ ljrf}/ #_ uf}8f $_ lrtL %_ rGb|]Zj/ ^_ dflnË &_ ef]h] *_ ;f]ltk;n (_ z]/f

!%_ DofUbL -!@_ !_ b/jfË!_ jfljofrf}/ @_ bfgf #_ kfvfkfgL $_ /fv'eujtL %_ HofD?ssf]6 ^_ n'nfË &_ d'lb *_ cy'{Ë] (_ 3Qfg !)_ lzv3f/ !!_ tfsd

!6_ :ofËhf -!%_ !_ jflnË @_ uNofË #_ lj#f!_ km]+bLvf]nf @_ k~rd"n #_ kj}uf}+8f $_ /fËdfË %_ y'dkf]v/f ^_ rfkfsf]6 &_ SofSdL *_ ;]tLbf]efg (_ lj?jfcr{n] !)_ ch'{grf}kf/L !!_ bxy'd !@_ dNofËsf]6

dWoklZrdf~rn -!*$_

%% !@(

!_ h'Dnf -!%_ !_ xf8l;hf !_ tlny'd @_ tfDtL #_ h'DnLsf]6 $_ /f/flnxL %_ sflnsfv]t' ^_ zlgufp+ &_ g/fsf]6 *_ af]6fdflnsf (_ j'd|df/Lrf}/ !)_ k6df/f !!_ b]kfnufp+ !@_ dl0f;f+u' !#_ l8NnLrf}/ !$_ tftf]kfg

@_ sfnLsf]6 -!@_ !_ :o"gf !_ h'ljof @_ ?8' #_ /tf8f $_ kfbdf3f6 %_ bfxf ^_ d]xnd'8L &_ /fDgfsf]6 *_ g'jf3/ (_ kmfuf]{6L !)_ ;'sfl6kf !!_ s'dfnufp

#_ 8f]Nkf -!!_ !_ zx/tf/f !_ h'kmfn @_ dfemkmfn #_ /x $_ nfj0f %_ lqk'/fsf]6 ^_ gs'{ &_ vbfË -Nxf+_ *_ sfO{ufp+ (_ /+u !)_ lns'

$_ bfË -!$_ !_ t'N;Lk'/ @_ ndxL #_ g/fo0fk'/ $_ u9jf %_ nfndl6of

!_ k`rs'n] @_ zflGtgu/ #_ x]s'nL $_ p/x/L %_ ;f}+l8of/ ^_ /fdk'/ &_ jfDnf *_ sfd|] (_

%_ x'Dnf -!!_ !_ wf/fk]/L !_ d'r' @_ s]dL{ #_ j/ufp+ $_ nfnL %_ d]N5fd ^_ bfdf{ &_ d}nf *_ /fof (_ ;s]{uf9 !)_ >Lgu/

6_ d'u' -!!_ !_ n'D; @_ gfyk'{ !_ lkgf @_ k'n' #_ lsld| $_ uDyf %_ ;'e|f9Ls ^_ x\of~n' &_ sfn} *_ leO{3 (_ lrdf9'+u|L

&_ /f]Nkf -!@_ !_ ;'nLrf}/ @_ xf]n]/L !_ hf}nLkf]v/L @_ lnjfË #_ h+sf]6 $_ #lt{ufp+ %_ h'uf/ ^_ lhgfjfË &_ le?n *_ xhf{Ë (_ b"l/jfË !)_ kf]jfË

*_ ?s'd -!@_ !_ rf}/hxf/L @_ ?s'dsf]^ !_ l;DnL @_ k]p3f #_ l;d|'t $_ afkmLsf]^ %_ d';Lsf]6 ^_ l;df &_ KjfË *_ cf7lj;sf]6 (_ ts;]/f

(_ ;Nofg -!!_ !_ sk'/sf]6 @_ ef]6]rf}/ #_ yf/df/] !_ dfs{ @_ 9f]/rf}/ #_ sf]6jf/f $_ sf/fld6L %_ /f+u]rf}/ ^_ /fdk'/ &_ enrf/ *_ d"nvf]nf

!)_ Ko"7fg -!!_ !_ ljh'jf/ @_ b]lj:yfg !_ le+u|L @_ jfu];fn #_ 7"nfj]+zL $_ bfvf %_ jxfg] ^_ d/g7fgf &_ w'jfË *_ dR5L (_ j/f}nf

!!_ ;'v]{t -!#_ !_ jfljofrf}/ @ /fd3f6 #_ /fsd

!_ l5Gr' @_ s'gfy/L #_ ;xf/] $_ pQ/u+uf %_ uk{g ^_ tftfkfgL &_ ;f3fvfgL *_ ljhf}/f (_ canlrª !)_ u'dL

!@_ hfh/sf]6 -!#_ !_ b;]/f @_ l;df!_ vnËf @_ ;]k'vf]nf #_ rf}vf -/Ubf_ $_ l9d] -w/+uf_ %_ 6fn]ufp+ ^_ sfls{ufp+ &_ hugLk'/ *_ uvf{sf]6 (_ sf]ltË !)_ bNnL !!_ lnD;

!#_ jlb{of -!#_ !_ d}gfkf]v/ @_ du/fuf8L #_ jUgfxf $_ /fhfk'/

!_ ;f]/xjf @_ df]tLk'/ #_ df]xdbk'/ $_ tf/ftfn %_ 7fs'/bf/f ^_ kbgfxf &_ dgfp *_ kftfef/ (_ jbfnk'/

!$_ af+s] -!#_ !_ sf]xnk'/ @_ jfu]Zj/L #_ g/}gfk'/ $_ 9s]/L %_ jgs6jf

!_ wfdk'/ @_ s';'d #_ lx/ldlgof $_ sDbL %_ dlgsfk'/ ^_ k/;k'/ &_ ho;k'/ *_ j]txgL

Page 103: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

96

If]q ÷ lhNnf ;]jfs]Gb|sf] s ;]jfs]Gb| v

!%_ b}n]v -!@_ !_ gf}d'n] @_ b'Nn" !_ b]zLufp+ @_ uf+8fjfu #_ kftLsfGnf $_ dflnsf %_ ltn]kf6f ^_ kUgfy &_ l;+uf;}g *_ l;+uf}8L (_ cjnk/fh'n !)

;'b'/klZrdf~rn -!)(_

$# ^^

!_ jfh'/f -!)_ !_ sf]N6L !_ tf]nL @_ dfgfsf]6 #_ bxsf]6 $_ h'sf]6 %_ ljn'rf}/ ^_ h'uf8f &_ ?lug *_ 8f]u6L (_ 6f+6]

@_ c5fd -!$_ !_ ;f+km]ju/ @_ ljgfos !_ 9sf/L @_ sdnjhf/ #_ u}/L6f+8 $_ h'k' %_ b]lj:yfg ^_ d]Nn]v &_ hou9 *_ =====(_ rf}/kf6L !)_ jonkf6f !!_ t'df{vf+b !@_ ;fGt8f

#_ s}nfnL -!%_ !_ l6sfk'/ @_ ehgL #_ r'xf $_ d;'l/of % dfnfv]tL

!_ u]6f @_ km'njf/L #_ d'g'jf $_ ;'v8 %_ x;'lnof ^_ bf]bf]3/f &_ hf]zLk'/ *_ ;xhk'/ (_ kxndfgk'/ !)_ rf}dfnf

$_ s`rgk'/ -!!_!_ emnf/L @_ s[i0fk'/ #_ a]nf}/L $_ bf]wf/f rf+bgL

!_ ltnfrf}/ @_ ;'8f #_ lqe'jgjl:t $_ lkknf8L %_ a8}k'/ ^_ /fdk'/ ljnf;k'/ &_ sflnsf

%_ 8f]6L -!!_ !_ uf]k3f6 @_ ;fgfufp+ #_ hf]/fon

!_ 8f}8 @_ df}jf #_ lbkfon $_ b'uf{df08f} %_ u8;]/f ^_ d'8df/f &_ nfgfdfsf]{6 *_ rGb'sf8f

6_ j}t8L -!#_ !_ k'rf}{8Lxf6 @_ bz/yrGb!_ b]lxdf08f} @_ >Lsf]6 #_ l8nf;}gL $_ /f}n]Zj/ %_ d]nf}nL ^_ zdf{nL &_ ;sf/ *_ kf6g (_ l/d !) ufh/L !!_ s'nfp+b

&_ 88]Nw'/f -!)_ !_ gjb'uf{ @_ hf]ua'9f!_ :ofpn] @_ pu|tf/f #_ chod]? $_ efu]Zj/ %_ uf+v]t ^_ dl0fn]s &_ lrk'/ *_ u0f]zk'/

*_ bfr'{nf -!#_ !_ uf]s'n]Zj/ @_ n6Lgfy !_ l;K6L @_ dflnsfh'{g #_ hf]nlhjL $_ ;'G;]/f %_ l/6\7frf}kf6f ^_ 8fF8fsf]6 &_ Anf+r *_ nfnL (_ vn+uf !)_ x'tL

(_ aemfË -!@_ !_ 5fGgf !_ eft]vf]nf @_ ;}G;' #_ b]pn]s $_ dfn'd]nf %_ 8f]nLrf]/f 6_ sf*f_ &_ tNsf]6 *_ ynf/f (_ a'un !)_ Jof;L !!_ rf]wf/L

s'n hDdf -(((_ @#! &^*

gf]6M kl/jlt{t :yfgLo lgsfosf] ;+/rgf cg';f/ sfo{ If]q km/s kg]{{ 5 .

cg';"rL & M tflnsf M k|d'v kz' xf6ahf/sf ljj/0f

qm=; Gffd 7]uffgf :yfkgf -la=;=_ :jfldTQ Jof

1 kz' xf6 ahf/ w'nfaf/L, d]lrgu/, emfkf 2033 g=kf= 7]Ssfk§f

2 kz' xf6 ahf/, eb|k'/ eb|k'/, emfkf 2018 g=kf=

3 kz' xf6 ahf/ uf}/Lu+h, emfkf

4 bfd'gf kz' xf6 ahf/ sf]xa/f, emfkf 2026 uf=la=;=

5 algofgL kz' xf6 ahf/ algofgL, emfkf 2040 emfkf

6 bds ad]l; xf6 ahf/ bds !@, emfkf 2032 g=kf= 7]Ssfk§f

7 kz' xf6 Joj;foL ;ldlt ;lt;wfd, emfkf 2062 Jokf/ ;+3

8 kz' xf6 ahf/, zlgZr/] zlgZr/], emfkf 2019 uf=la=;=

9 a]naf/L kz' xf6 ahf/ a]naf/L @, / # df]/ª 2038 gLlh Æ

10 kz' xf6 ahf/ n]6fª, df]/ª

11 bf]dxgf ahf/ ba]{zf 8, df]/ª 2015 uf=la=;= Æ

12 ;f]d af/] kz' xf6 ahf/ a]naf/L, df]/ª 2044 ;ldlt

Page 104: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

97

13 kz' xf6 ahf/, pnf{af/L pnf{af/L, df]/ª 2034 ;ldlt

14 kz' xf6 ahf/, s]/faf/L s]/faf/L, df]/ª 2012 uf=la=;=

15 kz' xf6 ahf/, dw'dNnf dw'dNnf, df]/ª 2034 ;ldlt

16 zlgaf/] ;fKtflxs ;'+u'/ xl6of vgf/ (, ;'g;/L 2043 uf=la=;= 7]Ssfk§f

17 d+unaf/] ;fKtfxLs kz' xf6 b'xaL, ;'g;/L 2031 uf=la=;= Æ

18 ;f]dad/] da]zL ahf/ O{g?jf #, ;'g;/L 2033 g=kf= 7]Ssfk§f

19 kz' xf6 tf]kf ahf/ jdguDdf6L @, ;Kt/L 2051 uf=la=;= Æ

20 /fhla/fh afv|f ahf/ /fhla/fh !, :fKt/L 2038 g=kf= Æ

21 rf]xjf{ ahf/ rGb|nfnk'/ @, l;/fxf 2052 gLlh Æ

22 lzj kz' xf6 ahf/ ;'vLk'/ ^, l;/fxf 2043 gLlh Æ

23 v;L÷af]sf÷afv|f xf6 ahf/ jf8{ g= *, l;/fxf 2061 uf=la=;= ;+rfns ;ldlt

24 nfxfg ahf/ nfxfg, l;/fxf 2032 g=kf= 7]Ssfk§f

25 v;L÷af]sf÷afv|f xf6 ahf/ uf]nahf/, l;/fxf 2049 uf=la=;=

26 Rf]xaf{ ahf/ rGb|nfnk'/, @ l;/fxf 2061 uf=la=;= ;+rfns ;ldlt

27 kz' xf6 ahf/, tf]kfahf/ adguDkf6L, ;Kt/L 2045 uf=la=;=

28 afv|f ahf/, /fhla/fh /fhla/fh, ;Kt/L 2039 g=kf=

29 Df}nL xf6 ahf/, df}nL df}nL, ;Kt/L 2042 Jokf/L

30 ;v'jf kz' xf6 ahf/ dx]Gb| gu/ @, wg'iff 2002 :s'n Æ

31 uf};fnf kz' xf6 ahf/ uf};fnf, dxf]Q/L 2010 uf=la=;= 7]Ssfk§f

32 hn]Zj/ kz' xf6 ahf/ hn]Zj/, dxf]Q/L 2039 g=kf= 7]Ssfk§f

33 dx]Gb| ahf/ jo;jf;, ;nf{xL 2024 uf=la=;= 7]Ssfk§f

34 kz' xf6 ahf/ a/xyjf $, ;nf{xL 2025 uf=la=;= Æ

35 u+uf lkk|f ahf/ /f}tx6 2032 uf=la=;= Æ

36 l;d/f ejfgLk'/ ahf/ /f}tx6 2061 gLlh Æ

37 /fhk'/ s'l8of ahf/ /f}tx6 2044 uf=la=;= Æ

38 rGb|lgufxk'/ ahf/ af8{ g+ $, /f}tx6 2052 uf=la=;= Æ

39 ;dgk'/ ahf/ af8{ g+ @, /f}tx6 2035 uf=la=;= Æ

40 u?8f a}l/of ahf/ af8{ g+ (, /f}tx6 2042 uf=la=;= Æ

41 a/]af uf]? ahf/ sn}of g=kf= &, af/f 1960 :s'n 7]Ssfk§f

42 e};L÷/f+uf] ahf/ lhtk'/, af/f 2002 uf=la=;= Æ

43 kz' xf6 ahf/ c7/fxf ;'gf}nL, k;f{ 2024 uf=la=;= Æ

44 ;]9jf ahf/ af8{ g+ ^, k;f{ 2044 uf=la=;= Æ

45 kf]vl/of ahf/ af8{ g+ $, k;f{ 2014 uf=la=;= Æ

46 kz' xf6 ahf/ gjnk/f;L 2048 g=kf= 7]Ssfk§f

47 kz' xf6 ahf/ kmfa/af/L, dsjfgk'/

Page 105: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

98

48 rf}kfof vl/b las|L ;xsf/L ;+3 snÍL, sf7df08f} ;xsf/L ;+3 ;xsf/L ;+3

49 rf}kfof vl/b las|L ;xsf/L ;+3 anDa', sf7df08f} ;xsf/L ;+3 ;xsf/L ;+3

50 v;L ahf/ 6's'rf, sf7df08f}

51 kz' xf6 ahf/ gu/kflnsf, gjnk/f;L 048 g= kf

52 kz' xf6 ahf/, hd'lgof, hd'lgof, gjnk/f;L

53 kz' xf6 ahf/ gjnk/f;L 2048 g=kf= 7]Ssfk§f

54 x/}of kz' xf6 ahf/ ?b|k'/ &, ?kGb]xL 2032 :s'n Æ

55 ;xbalgof ahf/ ?kGb]xL 2054 ;fd'bflo ag Æ

56 rGb|f]6f kz' xf6 ahf/ rGb|f]6f, slkna:t' 2052 lghL lghL

57 la;f} au}rf kz' xf6 ahf/ axfb'/u+h, slkna:t' 2048 lghL lghL

58 bf]xgL kz'xf6 ahf/, slkna:t' lghL lghL

59 kz' xf6 ahf/, 3f]/fxL 3f]/fxL, bfª 063 ;xsf/L ;+:yf

60 kz' xf6 ahf/ /djfk'/, afs] 2035 uf=la=;= 7]Ssfk§f

61 kz' xf6 ahf/ sf]xnk'/, afs]

62 ;fgf]>L xf6 ahf/ alb{of 2057 :s'n Æ

63 yk'jf xf6 ahf/ u'nl/of !), alb{of 2053 g=kf= g=kf

64 Hfgefagf kz' xf6 ahf/ cQl/of s}nfnL 2063 lghL

65 kz' xf6 ahf/, l6sfk'/ l6sfk'/ s}nfnL 2063 ;ldlt

66 kz' xf6 ahf/ lqe'aga:tL, s+rgk'/ ;ldlt

cg';"rL * M Slaughterhouse & Commercial Meat ProcessorsS.N Name Address

Slaughterhouse1 Rejoin Food Products Heatauda, Makawanpur2 Quality Meat Products Thankot, Kathmandu3 Kakani Slaughterhouse Kakani, Nuwakot4 Sangrila Food International Pvt. Ltd. Duhabi, Morang5 Seemax Food International Pvt. Ltd. Sunsari

Commercial Meat Processors4 Valley Cold Store Balaju, Kathmandu5 Swiss Gourment Food Production Kantipath, Kathmandu6 Nepal Sausage Gangabu, Kathmandu7 Quality Meat Products Ltd. Thankot, Kathmandu8 New Poultry Equipment Balaju, Kathmandu9 Everest Food Ltd. Heatauda, Makawanpur10 Prasuma Delicatessan Products Naikap, Kathmandu11 Ratna Livestock Farms Pvt. Ltd. Naya Bazar Kathmandu12 Gourment Viena Thamel Kathmandu13 Nian & Hagar Jawalakhel, Lalitpur14 Losa food Products Pvt. Ltd. Thachal, Kathmandu15 Nepal Sausage Maharajganj, Kathmandu16 Micto Baneswor17 Eleen Food Products Pvt. Ltd. Bijeswori18 Sea Food Pvt. Ltd. Dallu, Kathmandu

Page 106: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

99

cg';"rL ( M e"sDksf] sf/0f kz' k+5Ldf ePsf] Ifltsf] ljj/0f

cg';"rL !) M kz'j:t'sf] ks]6 If]qkmnsf] ljj/0f

qm= ;+=

sfof{nosf] gfd

d/]sf] kz' ;+Vof cg'dfgLt /sd xhf/df

d[ts kz'. kIfL Aoj:yfkg pkrf/ s}lkmot

7"nf ;fgf k+IfL

! kf+ry/ $ $) @ ef]hk'/ $ @) uf]7 ! / au'/ vf]/ !

# vf]6fË & % ^ $$* $ l;/fxf % #)) % tfKn]h'Ë ! ^) ^ cf]vn9'Fuf ^* !&* @&^ %!)* & ;v'jf;ef @ ( !^% * nlntk'/ ^($ !^%! $!^%^ &)&@# $#(^^ #*) ( ;nf{xL ! ^)

!) eQmk'/ !(@ #%$ !&*$*$ !)@%#@ $*( #*&!@@@()) c08f IftL #$^ uf]7 IftL

!! g'jfsf]6 @$$! $&%@ !%#^( !&&()% @%$!^ %#%&!&!^$ rNnf IftL 3fOt] kz' @#&(

!@ l;Gw'kfNrf]s (!(( @$$@$ !$$(^@ &$^%$! *@ !$)% !# /;'jf #$)( &#&$ @))&@ @%!$$^ !$@ uf]7k"0f{IftL #!(% / cfFlzs @&#

!$ wflbË @&## #(&& &#&(* @@)&^$ @(! &)@^ uf]7 (

!% sfe|]knf~rf]s !!#@ @(!! #@*@% (**** @%$!^ %#%( uf]7 !)!$

!^ l;Gw'nL ^$ @#& @@!& ^!#$ @#!& !^(** !& lrtjg * %! @#@ *%! ^# 3fOt] @$ / uf]7 %

!* sf7df8f}+ $&) &)% !)%#%$ *$$)@ ^%) !@^@)))) rNnf / $%))) c08f IftL

!( dsjfgk'/ !^% !)^* $&@& !&^)$ @!$ uf]7vf]/ &@#&

@) bf]nvf @@& **! @#$*( @(&&) !@ @$@ @! /fd]5fk $%$ %#& @!$* #)((( ^%) !@^ uf]7 !^

@@ nDh'Ë @& $% ##& @@&( @# uf]/vf !#($ @((% (%*) !)#$)% *$^ !@)) uf]7 (%)) df;'k;n !!

l;=g+ lhNnf kz'j:t' ks]6 If]q -:yfg_

1 tfKn]h'ª ufO{ e};L km'ª lnª km'njf/L

2 kf+ry/ ufO{ afv|f cd/k'/ kf}jf, czf]s, kmfs6]s

3 Onfd ufO{ afv|f krsGof, lsDsn zflGtk'/

4 emfkf ufO{ au+'/ latf{df]8 tf]kuf5L

5 ;+v'jf;ef afv|f a+u'/ vf/fª vf=g=kf, kfyf{e/f

6 ef]hk'/ ufO{ e};L ef]hk'/ lvd 6S;f/

7 wgs'6f ufO{ afv|f k/]jflbg a'l9df]/ª

Page 107: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

100

8 t]x|y'd ufO{ a+u'/ Dofªn'ª, ;f]Ndf l;Dn]

9 ;'g;/L ufO{ afv|f l;+luof, aSnf}/L O6x/L, xf;kf];f

10 df]/ª ufO{ e};L ;'Gb/k'/ /+u]nL 8fol/of

11 ;f]n'v'Dj' ufO{ e};L ufdf{ ltªnf

12 vf]6fË afv|f a+u'/ lahovs{ b'/lIfd

13 cf]vn9'+uf afv|f a+u'/ pa' df]nL

14 pbok'/ ufO{ afv|f s6f/L lqo'uf g=kf=, ;'Gb/k'/

15 l;/xf ufO{ e};L dx]zk'/ktf/L e]l8oflrsgf

16 ;Kt/L e};L ufO{ b]p/Le?jf asw'jf

17 af/f ufO{ e}+;L 8'd/jfgf sn}of

18 k;f{ ufO{ e}+;L la/u+h g=kf=dlgof/L afujfgf

19 g'jfsf]6 afv|f s'v'/f yfgl;x lab'/ g=kf=

20 ;nf{xL ufO{ e}+;L hAbL d+unjf g=kf=

21 /;'jf afv|f rf}+/L uTnfª :ofk'{

22 nlntk'/ ufO{ e}+;L z+v' dflg;]n

23 wflbª s'v'/f 3fF; gf}la;] lgns08

24 l;Gw'kfNrf]s ufO{ afv|f l;?af/L 3':s'g

25 bf]nvf afv|f rf}+/L cfnDk' lbu'

26 eQmk'/ ufO{ s'v'/f emf}v]n, 9'jfsf]6 l;kf8fn, s6'Gh]

27 /fd]5fk afv|f rf}+/L /fd]5fk u'Db]n

28 dsjfgk'/ ufO{ afv|f gfd^f/ lga'af6f/

29 dxf]Q/L e}+;L afv|f nIldlgof ;]/df6f

30 sfe|] e}+;L afv|f d+un6f/ a'9fvfgL

31 /f}tx6 ufO{ e}+;L ;Gtk'/ dfl3k'/

32 sf7df08f} ufO{ afv|f goFfkf6L emf]/

33 l;Gw'nL ufO{ afv|f sdnfdfO{ g=kf= sdnfdfO{ g=kf=

34 wg'iff ufO{ e};L ;klx hgsk'/ g=kf=

35 lrtjg ufO{ s'v'/f lutfgu/ d+unk'/

36 sf:sL ufO{ afv|f n]vgfy / e/tkf]v/L ?kfsf]6, df}hf, leh'/]

37 dgf~ Rof~u|f afv|f gfs{ km' 6+sL dgfª

38 :of~hf ufO{ afv|f ;]tL bf]efg jfnLª, k]v'

39 kfNkf ufO{ afv|f dbgkf]v/f, tf=g=kf hfld/], cr{n]

40 u'NdL ufO{ afv|f lbufd jfFems6/L

41 gjnk/f;L ufO{ #+fF; d's'Gbk'/, ;'gjn, /fdgu/ k|utLgu/

42 ndh'ª ufO{ e]F8f j];Lzx/ kmn]gL

Page 108: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

101

43 ?kGb]xL ufO{ afv|f l6s''nLu9 b]jbx

44 tgx'F ufO{ afv|f ofDkf aGbLk'/

45 kj{t ufO{ afv|f r'jf, s=rf} ltnxf/

46 DofUbL ufO{ afv|f lzvwf/ a]uvf]nf

47 slkna:t' ufO{ e};L uh]x8f wgsf}nL

48 d':tf~ n'n' ufO{ Rof~u|f 5f]g'k ;'/vfgL

49 uf]/vf ufO{ afv|f Rof~nL g=kf, dgsfdgf, aqmfª

50 afUn'ª e};L afv|f jfUn'~ clwsf/L rf}/

51 c3f{vfFrL ufO{ afv|f ;lGwvs{ ;'j{0fvfn

52 af+s] ufO{ e}+;L sDbL g/}gk'/

53 jlb{of j+u'/ ufO{ wwjf/ / du|fuf8L ;fgf]>L

54 ;'v]{t ufO{ e}+;L pQ/u+uf l5Gr'

55 bfª s'v'/f jfv|f nfndl^of ndxL

56 ;Nofg jfv|f jfv|f uof{ sf]6ef}nf

57 Ko"7fg ufO{ jfv|f jf~]zfn dsf{jfª

58 /f]Nkf j+u'/ jfv|f sf]6ufpF s/]tL

59 ?s'd jfv|f e}+;L b'nL uf=lj=;= ljhoZj/L

60 hfh/sf]6 e}+;L jfv|f 8fF8fuf+p gfosjf8f

61 b}n]v ufO{ jfv|f j]nkf6f tf]nL

62 h'Dnf ufO{ e]+8f rGb|gfy 3f]8L dxfb]j

63 x'Dnf j+u'/ e}+;L l;dLsf]^ l53|f

64 sfnLsf]6 e]F8f afv|f lrNvfof dfGdf

65 *f]Nkf e]F8f jfv|f ;fnjfª l/dL

66 d'u' e]F8f jfv|f l6gf ;'sfl9s

67 s+rgk'/ ufO{ e};L a]nf}/L ;'8f

68 s}nfnL ufO{ e};L alnof, l6sfk'/ w=g=kf

69 8f]6L ufO{ afv|f lb=l;=g=kf=8f]6L 3fFun uf=lj=;

70 88]Nw'/f afv|f 3fF; ufFv]t gjb'uf{

71 c5fd ufO{ afv|f l;4]:j/, di6fdf08f}, hfNkfb]aL, l/l8sf]6, rl08sf, n'+u|f

anftf, lxRdf, 9'+ufrNgf, 9sf/L

72 jemfª ufO{ afv|f l/7fkf6f ;}gk;]nf

73 jfh'/f e};L afv|f dft{8L s}nf;df08f}

74 j}t8L ufO{ afv|f b=g=kf=, kf6g, b]xLdf08f}, >Lsf]6

75 bfr'{nf ufO{ e};L t'8f uf=lj=; v08]:j/

Page 109: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

102

cg';"rL !! M 8]/L ;DaGwL ;3÷;+:yf

g]kfn 8]/L P;f]l;P;g NDA ;+u ;+alGwt 8]/L pBf]ux?sf] ljj/0f

l;=g= kbflwsf/Lsf] gfd 8]/L pBf]usf] gfd 7]ufgf8]/Lsf] ;d"x

kmf]g g+=

)! c=;'ldt s]l8of l;tf/fd uf]s'n ldNs sf7df08f}+ 7'nf 9851034781

)@ k|=p=/fwfs[i0f ;fkf ho >L s[i0f 8]/L kfFrvfn, sfe|] 7'nf 9851079454

)# d=k|Nxfb bfxfn w'Djf/fxL 8]/L ;'s]wf/f, sf7df08f}+ ;fgf 9851095127

)$ sf]=x+slNkt Gof}kfg] Dfflnsf 8]/L pBf]u uf]7f6f/, sf7df08f}+ demf}nf 9851054835

)% t[=p=/fhg bfxfn pu|sr08L 8]/L sf7df08f}+ 3/]n' 9851065724

)^ r=p=;Gtf]if bfxfn >L /fd 8]/L pBf]u Dfxf/fhu+h+ 3/]n' 9841309006

)& u'? k|;fb sfˆn] sfˆn] 8]/L jfg]Zj/, sf7df08f}+ 3/]n' 9849848219

)* e/t s'df/ ;fxL afUdlt 8]/L sDklgk|f=nL= sf7df08f} ;fgf 9801010784

)( r]tgfu bfxfn s[ltsf 8]/L P8\ :jL6\= ;] sf7df08f}+ 3/]n' 9851097383

!) leid bfxfn czf]s 8]/L pBf]u sf7df08f}+ 3/]n' 9841259153

!! /fdeQm bfxfn pHhjn 8]/L pBf]u sf7df08f}+ 3/]n' 9851124249

!@ ;'/]Gb| bfxfn gd'gf 8]/L pBf]u sf7df08f}+ 3/]n' 9851044805

!# lbks ltldlN;gf lbks bxL k;n sf7df08f}+ 3/]n' 9841977891

!$ lx/fnfn bfxfn Kfnf~rf]s 8]/L pBf]u sf7df08f}+ 3/]n' 9851030934

!% lhjg wdnf wdnf ;f}uft b'Uw lj=;=;+= sf]6]Zj/ 3/]n' 9843458045

!^ ledgfy ltldlN;gf cg'k -/f]on_ 8]/L pBf]u sf7df08f}+ 3/]n' 9851139556

!& ljb'/ ltldlN;gf ljb'/ 8]/L pBf]u sf7df08f}+ 3/]n' 9841464647

!* dgf]h ofbj Pr= l8= 8]/L ldNs\ sf7df08f}+ demf}nf 9801107478

!( /fh' zfx ;'ne 8]/L ldNs\ eQmk'/ 3/]n' 9841788282

@) s'df/ k|= 9sfnOGb|fjlt PG8 hf]/kfl6

b'w e08f/ sf7df08f}+ 3/]n' 9841844724

@! nf]s gfy 9sfn a]l;ufFpblx PG8\ j]s/L sf7df08f}+ 3/]n'

@@ e'jg s'df/ yfkf Kff/;L b]jL 8]/L k|f= nL= hf]/kf6L, sf7df08f}+ 3/]n' 9851060262

@# pld{nf ltdlN;gf ldt]/L 8]/L hf]/kf6L, sf7df08f}+ 3/]n'

@$ ch{'g k|;fb bfxfn bfxfn 8]/L hf]/kf6L, sf7df08f}+ 3/]n' 9741122609

@% lgd{fnf k'8f;]gL ;'efgL 8]/L hf]/kf6L, sf7df08f}+ 3/]n' 9751009854

@^ /lj z/0f yfkf sfu]Zj/L 8]/L s'df/Lufn, sf7df08f}+ 3/]n' 9841531566

Page 110: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

103

@& ;fu/ gfy b+ufn Rffd'08f 8]/L hf]/kf6L, sf7df08f}+ 3/]n' 9841070766

@* /fd k|;fb h}zL ;Tsf/ 8]/L hf]/kf6L, sf7df08f}+ 3/]n' 9841732529

@( /fdafa' e§/fO{ l;Gw' 8]/L blIf0f 9f]sf, sf7df08f}+ 3/]n'

#) /dfsfGt 9sfn >L s[i0f 8]/L hf]/kf6L, sf7df08f}+ 3/]n'

#! ljgf]b k|= 9sfn 9sfn 8]/L hf]/kf6L, sf7df08f}+ 3/]n' 9841429584

#@ s[i0f k|= 9sfn /fwfs[i0f 8]/L hf]/kf6L, sf7df08f}+ 3/]n' 9841692802

## u'? k|;fb b+ufn b+ufn 8]/L hf]/kf6L, sf7df08f}+ 3/]n' 9843227615

#$ jlb| k|;fb 9sfn jlb| 8]/L hf]/kf6L, sf7df08f}+ 3/]n' 9808893550

#% dx]Gb| sfˆn] sfe|]knf~rf]s 8]/L u+uj' , sf7df08f}+ 3/]n' 9851183680

#^ /fh]z bfxfn >L /fd b'Uw e08f/ ;fg]kf, nlntk'/ 3/]n' 9851176096

#& /fhs'df/ bfxfn >L /fd 8]/L kmf{d ;fg]kf, nlntk'/ 3/]n' 9851008372

#* ;f]lgof dx{hg /f]zLg 8]/L sf7df08f}+ 3/]n' 9841423775

#( bfdf]b/ rf}nfufO{ >L s[i0f 8]/L pBf]u r'gb]jL, sf7df08f}+ 3/]n' 9849737207

$) ledz]g l3ld/] ljj]s 8]/L sfnf]k'n, sf7df08f}+ 3/]n' 9851041094

$! ;'dg cfrf{o ç >L d'lQmgfy 8]/L rKknL, sf7df08f}+ 3/]n' 9841074553

$@ >L s[i0f l3ld/] sf]dn 8]/L sf7df08f} 3/]n' 9841661687

$# ljgf]b Gof}kfg] v/Laf]6 b'Uw e08f/ ldgejg, sf7df08f} 3/]n' 9841824525

$$ xl//fd cfrf{o Efujfg 8]/L ;Nnf3f/L, sf7df08f} 3/]n' 9841797314

$% lbksjGhf/f Go" OGb| 8]/L u+uj', sf7df08f} 3/]n' 9851039159

$^ k':s/ k|= u'/fufO{ k|l;4 k|;fGt 8]/L sf7df08f} 3/]n' 9841534249

$& gftL /fdyfkf >L s[i0f b'UWf e08f/ sf7df08f} 3/]n' 9841574954

$* lbk k|;fb wdnf Wfdnf 8]/L 36\6]s'nf], sf7df08f} 3/]n' 9841564331

$( clht jhufO{ Pln;fh 8]/L jGf:ynL , sf7df08f} 3/]n' 9851172645

%) Uff]kfn k|= ltdl;gf uf]lk s[i0f 8]/L w'Djf/fxL, sf7df08f}+ 3/]n' 9841477683

%! xl/x/ tG8'sf/ nlId 8]/L pBf]u Nflntk'/ 3/]n' 9851068202

%@ xl/ k|= ;fksf]6f Rffd'08f 8]/L kmd{ a'¢gu/, sf7df8f}+ 3/]n' 9841328128

%# lzj k|;fb Gof}kfg] lqz'n 8]/L g'jfsf]6 3/]n' 9808285485

%$ s}nfz 8]/L sfnf]k'n, gS;fn 3/]n'

%% lå=p=;'/]z axfb'/ ]7 >L s[i0f 8]/L kf]v/f, sf:sL demf}nf 9856020975

%^ ;=;'/]z Wjh' lkm:6]n 8]/L kf]v/f, sf:sL 7'nf 9856026344

%& ;=1fg]Gb| jhufO{+ jhufO{ 8]/L n]vgfy, sf:sL 3/]n' 9856028738

Page 111: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

104

%* e/t /fh cf]emf zlQm 8]/L pBf]u n]vgfy,sf:sL 3/]n' 9856061422

%( kml0fGb| ltldlN;gf Gffu 8fF8f 8]/L kf]v/f,sf:sL 3/]n' 9846185205

^) /fdrGb| a/fn ne–s'z 8]/L kf]v/f, sf:sL demf}nf 9856021632

^! kfg a= 3tL{ KffghL 8]/L pBf]u kf]v/f 3/]n' 9856035972

^@ /fd a= xdfn c;n 8]/L pBf]u kf]v/f ;fgf 9856022139

^# k"0o k|= kf}8]n lhNnf ;xsf/L ;+3 ln= kf]v/f 3/]n' 61-463079

^$ lzj xl/ cfrf{o lxdfn 8]/L pBf]u kf]v/f 3/]n' 9856021545

^% /]zd /fh kGyL kGyL 8]/L kf]v/f, sf:sL demf}nf 9856020318

^^ z+s/ a/fn uf}/L z+s/ b'Uw pBf]u kf]v/f 3/]n' 9856027063

^& ljho k|= rf}/l;of lzjsnL 8]/L ldNs pBf]u uf}/ g= kf= /f}tx6 ;fgf 9857028303

^* ch'{g k|;fb k|;fO{ Gf/fo0fL ldNs x]6f}+8f, dsjfgk'/ demf}nf 9855022473

^( lty{/fd clwsf/L uf]s'n b'Uw pBf]u x]6f}8f, dsjfgk'/ ;fgf 9855068705

&) ;'/]Gb zfx x]6f}+8f 8]/L O08li6«h k|f=ln= x]6f}+8f demf}nf 9855009398

&! kjg k;fb kjg 8]/L lrtjg 3/]n' 9855057250

&@ km0f]Gb| k|= ltlN;gf ldng 8]/L l;d/f, af/f ;fgf 9855071221

&# e'k]Gb| yfkf vKt8 8]/L pBf]u wgu9L, s}nfnL demf}nf 9858420040

&$ s0f{ axfb'/ xdfn Go" cfrn 8]/L pBf]u Kfxndfgk'/, s}nfnL 3/]n' 9848444048

&% k|]d a= l;Fx k'0fL{df 8]/L wgu9L, s}nfnL 3/]n' 9816486149

&^ lbks v8\sf lbk 8]/L wgu9L, s}nfnL 3/]n' 9858423853

&& e/t zfxL c= crn 8]/L wgu9L, s}nfnL 3/]n' 9848637955

&* OGb| b]jsf]6f ;jf]{bo 8]/L wgu9L, s}nfnL 3/]n' 9848638199

&( lbk]Gb| nD;fn ;fu/ ;d'b| 8]/L wgu9L, s}nfnL 3/]n' 9813846792

*) lbks nD;fn Go" s'z nj 8]/L wgu9L, s}nfnL 3/]n' 9848067420

*! lji0f' b]jsf]6f hfgsL 8]/L wgu9L, s}nfnL 3/]n'

*@ xs{ axfb'/ ;fpb ;fpb 8]/L wgu9L, s}nfnL 3/]n' 9804621744

*# Hfo a= a'9f j9L dflnsf 8]/L wgu9L, s}nfnL 3/]n' 9848632155

*$ Wff]h a= zfxL s0ff{nL 8]/L pBf]u wgu9L, s}nfnL 3/]n' 9848614166

*% lbks nD;fn Go' s'z–nj 8]/L s}nfnL 3/]n' 9849067420

*^ /fd gf/fo0f dxtf] ;u/dfyf 8]/L pBf]u lji0f'k'/, l;/xf 3/]n'

*& /fd b]j ofbj lxdfn 8]/L pBf]u lji0f'k'/, l;/xf 3/]n'

** k|lj0f s'df/ l;+x dxflj/ 8]/L uf]nahf/, l;/xf 3/]n'

Page 112: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

105

*) lbks ofbj df+ ejfgL 8]/L Wfgu9L, l;/xf ;fgf

() u'? z/0f ofbj s[i0f jn/fd 8]/L l;/xf 3/]n'

(! /fd v]nfjg ofbj lzj 8]/L l;/xf 3/]n'

(@ /fdrGb| ofbj l;/xf 8]/L ;]G6/ l;/xf 3/]n' 9851172645

(# chjnfnofbj ldNsf] OG8li6«h l;/xf demf}nf 9851078570

($ /f3j l;+x ldng 8]/L pBf]u /fhlj/fh, ;Kt/L ;fgf 9855067141

(% of]ufGfGb vltj8f ;femf 8]/L Emfkf 3/]n' 9842651235

(^ b]j]Gb| d}gfnL l/ltsf 8]/L Emfkf 7'nf 9851144099

(& /fhg lrdl/of k~rfd[t 8]/L Emfkf 3/]n' 9842788194

(* lr/lGhjL k/fh'nL s]vf{ 8]/L Emfkf 3/]n'

(( l6sf k|;fbcf]emf sfdw]g' b'Uw ;xsf/L ;+:yf ;'g;/L ;fgf 9852046005

!)) ;'lgn zfx cg'kd 8]/L afFs] ;fgf 9858024374

!)! 808 kf0fL kf}8]n ho jfu]Zj/L 8]/L afFs] 3/]n' 9848103234

!)@ k|]d k|sfz kf7s kf7s 8]/L dx]Gb|gu/, s~rgk'/ 3/]n' 9848810548

!)# nlnt xdfn cf+rn 8]/L pBf]u emnf/L, s~rgk'/ 3/]n' 9848744144

!)$ lg=c=d]3/fh e08 kljq 8]/L ?kGb]xL ;fgf 9857025489

!)^ ;=/fd s[i0f kf}8]n z'enIdL 8]/L ?kGb]xL 3/]n' 9857026868

!)& lzj e'iffn k/f]{xf 8]/L ?kGb]xL 3/]n' 9857030362

!)* s[i0f e§/fO{ l;4fy 8]/L ?kGb]xL 3/]n' 9847046784

!)( ljqmd l/hfn n'lDjgL 8]/L ldNs\ ?kGb]xL 3/]n' 9857025335

!!) s'n k|;fbGof}kfg] ufoqL 8]/L pBf]u ?kGb]xL 3/]n' 9857026489

!!! e'jg Gof}kfg] l;4afaf 8]/L pBf]u ?kgb]xL 3/]n' 9847330220

!!@ uf]kfn kf08] dflnsf 8]/L ;]G6/ ?kGb]xL 3/]n' 984143326

!!# blw Gof}kfg] Kf08j 8]/L j'6jn, ?kGb]lx 3/]n' 9857033558

!!$ d'lQm/fd e'iffn ho ls;fg 8]/L tfg;]g, kfNkf 3/]n' 9857060847

!!% /d]z uf]bf/ e}/j 8]/L kfNkf 3/]n' 9847099239

!!^ lzj k|;fb j:ofn j:ofn 8]/L kfNkf 3/]n' 9847043527

!!& bof/fd e08f/L 1fgf]bo 8]/L pBf]u ;'gjn, gjnk/f;L 3/]n' 9857045344

Page 113: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

106

!!* Zofd ;'Gb/ e§/fO{ jl;i7 8]/L gjnk/f;L 3/]n' 9847037078

!!( >Lgu/ 8]/L ldNs /f]dfsfGt Gof}kfg] kfNkf 3/]n' 9857060825

!@) Uf]f/; 3/ l6sf/fd v/fn Tffg;]g, kfNkf 3/]n' 9857060107

!@! e}/j 8]/L /d]z uf]bf/ Tffg;]g, kfNkf 3/]n' 9847099239

!@@ /fdk'/ s6]h 8]/L lzjgfy 9+'ufgf /fdk'/, kfNkf 3/]n' 9847178409

!@# cd[t b'Uw e08f/ Dffwj k|;fb cfrfo{ /fdk'/, kfNkf 3/]n' 9844793096

!@$ Uf0fklt 8]/L ldNs s[i0f sfsL{ Tffg;]g, l;Nvfg6f]n 3/]n' 9857062578

!@% a:ofn 8]/L ldNs lza k|;fb a:ofn Tffg;]g, l;Nvfg6f]n 3/]n' 075-520527

!@^ 9sfn 8]/L pBf]u OGb| k|;fb 9sfn /fdk'/, kfNkf 3/]n' 9847244739

!@& ;=sf]=/]zd v8\sf ;fsf/ zf}/e 8]/L bfË 3/]n' 9857820050

!@* g/]z vgfn vgfn 8]/L bfË 3/]n' 9847841127

!@( v]d /fh l3ld/] ndxL 8]/L ndxL, bfË 3/]n' 9857840454

!#) ljlgn s]=;L= Uf0f]z 8]/L pBf]u bfË 3/]n' 9857820138

!#! u+ufw/ e'iffn /fKtL 8]/L bfË 3/]n' 9847822570

!#@ E'fif0f ;'j]lb :ju{åf/L 8]/L bfª 3/]n' 9847965101

!## ch'{g j:g]t Go' kz'klt b'w ;+ la=s]| t'lN;k'/ 3/]n' 9857822695

!#$ lbks kf]v/]n Kff]v/]n 8]/L t'lN;k'/–* 3/]n' 9847887104

!#% lnnfw/ zdf{ lnnf 8]/L bfË 3/]n' 9857832107

cg';"rL !@ M g]kfn 8]/L pBf]u ;+3 DIA ;+u ;DalGwt 8]/L pBf]ux?sf] ljj/0fS.

No: Name of Dairy Industries Address Contact Person Contact No:

1 Adhunik Dairy Pvt.Ltd. Naya Bazar, kathmandu Purna Bdr. Thapa 4361342

2 Bhaktapur Dairy Pvt.Ltd Bhaktapur Industrial Zone, Puspa Ram Sainju 6610285,

3 Kalika Dairy Co.Pvt.Ltd Bageswori V.D. C 2, Bkt Ram Prd. Tyata 6614108

4 Kathmandu Dairy Pvt. Ltd Babarmahal,ktm Pradeep Maharjan 4244155, 4223160

5 Kharipati Dairy Pvt. Ltd Chhaling V.D.C. 8, Bkt Vishwa Ram khadka 5091221, 5091187

6 Nava Pravat Dairy Pvt. Ltd Chapagawn, V.D.C. 6, Lalitpur Kamal Raj Humagain 5570631

7 Nepal Dairy Pvt.Ltd khumaltar V. D. C. Lalitpur Araniko Rajbhandari 5550373

8 Puspa Dairy Udhyog Balaju kathmandu Puspa Raj Basnet 4350203

9 Rajdhani Dairy Pvt. Ltd Chapagawn, V.D.C. Lalitpur Raj Kumar Dahal 5571473

10 Sainju Dairy pvt.Ltd Chhaling V.D.C. 8, Bkt Surya Ram Sainju 6610043

11 Sujal Dairy Pvt. Ltd Pokhara Industrial Zone Pokhara Nirajan Shrestha 9856020226

12 Modern Dairy I. Pvt. Ltd Gundu v D C 7, Bkt Keshab prd. Lamichhane 4260760, 6635585

Page 114: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

107

13 Integrated Dairy and Agro. Products Ltd Subba Gaun paunati, kavre Krishna k. Rathi 6637862

14 Sanjeevani Dairy Udhyog Jajati Bhaktapur Omkar shrestha Saurav chand 5591388

15 Chitawan Milk Ltd Thimura Chitawan Rahesbabu Shrestha 4433860, 4433933

16 Jagadamba Dairy Pvt. Ltd Bhaktapur Industrial Zone, Bhaktapur Shivacharan Tyata 6610501

17 Hetauda Dairy I. Pvt. Ltd Hetauda Industrial Zone , Makawanpur Santosh Yadhav 057-621472

18 Kamadheniu Dairy Coop. Sunsari Sunsari Teeka Pd. Ojha 985204605

19 Idea Plus Dairy Pvt. Ltd Jharuwa Rashi Lalitpur Laxman Maharjan 9851062436

20 Country Food Pvt. Ltd Chitapol Bhaktapur Santosh Lal Shrestha 9851041873

21 Samuhik Krishak Dairy Ltd Balaju Industrial Zone Rabi Rijal 9855062578

22 Samyukta Dairy Pvt. Ltd Patan Lalitpur Kul Pd. Ghimire 9851094450

23 Tulasa Dairy Pvt. Ltd Mulpani Ram Chandra Thapa 9851041949

24 Dairy Industies Association p.o.Box No. 6157 9841610649 4222567

Page 115: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

108

cg';"rL !#

-s[lif, kz'k+5L, e"lif Joj:yf tyf ;xsf/L If]q_

¿kfGt/0fsf] dfu{lrq, @)&%

s_ s[lif tyf kz'k+5L If]q

gLlt tyf sfg'gL ;'wf/

!= g]kfnsf] ;+ljwfg k|bQ vfB clwsf/, vfB ;'/Iff / vfB ;DKk|e'tfsf] ;'lgl:rttfsf nfnflu d''n'ssf] ;+3Lo zf;g ;+/rgf cg's'n x'g] u/L cfjZosgofF gLlt tyf P]gx?sf] th'{df ul/g]5 . k'/fgf gLlt tyf sfg'gx?sf] ;do ;fk]If kl/jt{g ul/g]5 .

@= ;+3Lo ;/sf/af6 ;~rfng eO/x]sf k|wfgdGqL s[lif cfw'lgsLs/0f kl/of]hgf nufot s[lif, kz'k+IfL If]qaf6 ;+rflnt cGo kl/of]hgf tyf sfo{qmd b:tfj]hx¿sf] ;dofg's"n k'gMkl/eflift u/Lkl/dfh{g ul/g]5 . k|b]z / :yfgLo ;/sf/nfO{ gLlt tyf sfg"g th'{df ug{Ifdtf a[l4df ;xof]u ul/g]5 .

#= s[lif, kz'k+5L, e"ld Joj:yf / ;xsf/L If]qdf sfof{Gjogdf /x]sf ;kmn gLlttyf sfo{qmdx¿nfO{ lg/Gt/tf lbOg]5 . pTs[i6 kl/0ffd / nIo xfl;n ug{ g;s]sf gLlt tyf sfo{qmdx?sf] k'g/fjnf]sg u/L kl/dfh{g jf vf/]h;d]t ul/g]5 . ;fy} ls;fg cfof]unfO{ ;do;fk]If agfpg jt{dfg ;+/rgf ;ldIff / sfof{b]z k'g/fjnf]sg ul/g]5 .

cg';Gwfg, k|ljlw ljsf; / k|;f/

$= cGt/f{li6«o ahf/df k|ltikwf{ ug{ ;Sg] ;Ifd ;+:yfsf] ?kdf s[lif cg';Gwfg kl/ifb\sf] jt{dfg ;+/rgfut kIfsf] ;ldIff u/L k'g{u7g / sfof{b]z kl/dfh{g ul/g]5 . u'0f:t/Lo cWoog tyf cg';GwfgnfO{ 6]jf lbg s[lif cg';Gwfg kl/ifb -gfs{_ nfO{ dflgt ljZjljBfno (Deemed University)sf] ?kdf ljsf; ul/g]5 .

%= s[lif tyf kz'k+IfLhGo pBf]ux?sf] :yfkgf dfkm{t cfl>t hgzlQmnfO{ pBf]utkm{ ?kfGtl/t ub}{ s[lif kz'k+IfL >ª\vnfdf sfd ug]{ hgzlQmx?sf] klxrfg u/L Ifdtf clej[l4 sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 . ;fy} s[lif / kz' ;]jf, k|;f/sf] ljBdfg ;+/rgfnfO{ k'gu{7g u/L k|b]z / :yfgLo txsf] ;xsfo{ / cfjZostf klxrfgsf cfwf/df s[lif 1fg s]Gb|, kz' c:ktfn tyf lj1 s]Gb|x? :yfkgf ul/g]5 .

^= kz'k+IfLsf] pTkfbg tyf pTkfbsTj a[l4sf nflu xfnsf] gZn ;'wf/ cleofgnfO{ tLg} txsf ;/sf/sf] ;xsfo{df lj:tf/ ul/g]5, k|To]s jif{ slDtdf Ps ltxfOsf b/n] s[lqd uef{wfgsf] ;+Vofdf a[l4 ul/g]5 . of] cleofgnfO{ ;fy{s agfpg ;+3Lo, k|fb]lzs tyf :yfgLo txaf6 hg:t/df Jofks ;"rgf k|jfx u/L kfFr jif{leq pGgt pTkfbgzLn ufO{e}+;Lsf] ;+Vof bf]Aa/ k'¥ofOg]5 .

&= s]Gb|Lo tYofÍs ljefu, k|b]z / :yfgLo txaLrsf] ;xsfo{df cfufdL ! jif{leq oyfy{k/s tYofÍ ;+sng u/L /fli6«o s[lif tyf kz'k+IfL tYofÍ Joj:yfkg ;"rgf k|0ffnL (NASMIS) lgdf{0f ul/g]5 . ;+slnt tYofÍnfO{ lgoldt ?kdf s[lif 1fg s]Gb|, kz' c:ktfn tyf lj1 s]Gb|x? dfkm{t cBfjlws x'g] Joj:yf ldnfOg]5 .

Page 116: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

109

pTkfbg a[l4 / ahf/Ls/0f

*= s[lif pTkfbg ;fdu|Lsf] cfk"lt{ cj:yfnfO{ ;xh / ;'ne agfO{ u'0f:t/Lo /f;folgs dn ;dod} pknAw u/fpg pBf]u, jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfnosf] ;dGjodf lghL If]q / ;xsf/L If]q ;d]tsf] ;xeflutfdf ;ftj6} k|b]zdf Buffer Stock sf] nflu sDtLdf @% xhf/ d]l6«s 6g Ifdtfsf e08f/0f u[xx? :yfkgf ul/g]5 . ;fy} :yfgLo tx;Fusf] ;dGjodf cfjZostf cg';f/ zLt e08f/, /l:6s e08f/, ;]nf/ e08f/, z'Go zlQm e08f/ h:tf :yfgLo pTkfbgnfO{ ;xof]u k'Ug] e08f/0f u[xx? lgdf{0f ug{ k|f]T;flxt ul/g]5 .

(= k|d'v vfB j:t'x?df k/lge{/tfsf] sf/0f d"n'sn] Joxf]l//x]sf] ;d:ofnfO{ b[li6ut ub}{ vfB ;'/Iffsf /0fgLlts dxTjsf afnLx?, h:t}M wfg, ds}, ux'Fdf cfTdlge{/tf xfl;n ug{ 7"nf l;+rfO{ cfof]hgfx?sf] sdf08 If]qleq ;3g s[lif ljsf; sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 .

!)= ljutdf clwsf+z dWo kxf8L / pRr kxf8L If]qsf] vfB tyf kf]if0f ;'/Iffsf] k|d'v cfwf/sf] ?kdf /x]sf t/ xfn lgs} sd v]tL ul/g] sf]bf], hf}, pjf, kmfk/, lrgf], sfu'gf], n§] cflb :yfgLo afnLx?sf] k|j4{gsf nflu cfudL jif{b]vL æ/}yfg] afnL k|j4{g sfo{qmdÆ ;~rfng ul/g]5 . ;fy} cuf{lgs v]tLnfO{ k|f]T;flxt ug]{ gLlt cg'?k z'?df s0ff{nL k|b]z / k|b]z @ sf] nflu ljz]if vfBfGg pTkfbg If]q ;DaGwL u'?of]hgf tof/ u/L sfof{Gjog ul/g]5 .

!!= ls;fgx?sf] cfo–cfh{g a[l4df k|ToIf ;xof]u k'Ug] u/L d'n'ssf pQ/ / blIf0f !# ; 8s sl/8f]/df t/sf/L, kmnkm"n / t'ngfTds nfe ePsf] afnL j:t'x?sf] ;3g d"No >[+vnf ljsf; sfo{qmd ;~rfng u/L t/sf/L / kmnkm"ndf Joj;flostfsf] ljsf; ul/g]5 . ;fy} s[lif tyf kz'k+IfL If]qsf t/sf/L kmfd{x?nfO{ ;'b[l9s/0f u/L j:t' cg';f/ s]Gb|Lo ;|f]t s]Gb|sf] ?kdf ljsf; ul/g]5 .

!@= v]tLof]Uo hldg v'lDrFb} uPsf] ;Gbe{df u'0f:t/Lo t/sf/Lsf] a9\bf] cfjZostf ;Daf]wg ug{ zx/L / cf;kf;sf If]qdf lk|–l;hg tyf k|f]6]S6]8 k|ljlwaf6 sf}zL t/sf/L v]tL, k'ik v]tL nufot xfO8«f]kf]lgs k|0ffnLdf cfwfl/t zx/L v]tL k|j4{g sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 .

!#= s[lif pkhx?sf] pTkfbg / ahf/Ls/0fsf nflu s[ifsx?nfO{ pTk|]l/t ug{ d'Vo–d'Vo s[lif pkhx?sf] Go"gtd ;dy{g d"No tf]Sg] Joj:yf ldnfOg]5 . ;fy} cfudL # jif{ leq s[lifhGo pkhx? cfn', Kofh, v';f{gL nufot xl/of] t/sf/Ldf cfTdlge{/ agfpg :jb]zd} pTkfbg a[l4 u/L ljb]zaf6 cfoft ug{ gkg]{ jftfj/0f l;h{gf ul/g]5 .

!$= s[lifhGo pBf]u lj:tf/ / Joj;foLs/0fnfO{ 6]jf k'Ug] u/L pRr d"No j:t' (High value crops) pTkfbgsf] nflu k|b]z !– lrof, cn}rL, k|b]z %– skmL, s0ff{nL k|b]z – h8La'6Laf6 lgld{t ;'ulGwt t]n / k|b]z & – h}t'gsf] t]n pTkfbg ks]6 If]qsf] ;DefJotf cWoog ug{ cufl8 a9fOg]5 . To:tf pTkfbgx?sf] lgof{tdf hf]8 lbOg]5 .

!%= s[lif pkhsf] Jojl:yt e08f/0fsf nflu & j6} k|b]zdf ;fj{hlgs lghL ;xsf/L If]qsf] ;xeflutfdf slDtdf ! nfv d]l6«s 6g Ifdtfsf 7"nf uf]bfd 3/ :yfkgf ul/g]5 . ;fy} ;fgf ls;fgx?sf] pTkfbg Pj+ ahf/Ls/0fnfO{ 6]jf k'¥ofpg :yfgLo txdf ;fd'bflos cGg tyf aLp a}+ssf] :yfkgf ug{ k|f]T;fxg ul/g]5 .

!^= cfufdL # jif{ leq x/]s k|b]z tyf :yfgLo txdf sf]N8 :6f]/, k|fª\ufl/s k|dfl0fs/0f k|of]uzfnf, s[lif pkhx?sf] k|zf]wg, Kofs]lhË, Soflgª, u|]l8Ë s]Gb|x? nufotsf ;Dk"0f{ k"jf{wf/ tyf ;"rgf k|0ffnL ;lxtsf] PsLs[t s[lif ahf/ (Integrated Agricultural Market):yfkgf u/L ;~rfngdf

Page 117: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

110

NofOg]5 .

!&= s[lif pkhx?sf] pkef]Qmf d"Nosf] plrt lx:;f s[ifs jf pTkfbsx?n] k|fKt ug]{ u/L larf}lnofx? k|lt:yfkg ug{ sflndf6L ahf/ nufot d'n'ssf ljleGg 7"nf ahf/x?df slDtdf @% k|ltzt laqmL :6nx? pTkfbg ;xsf/Lx?nfO{ pknAw u/fpg] Joj:yf ldnfOg]5 . s[lif pkhx?sf] d"No lgwf{/0f u/L plrt d"Nodf vl/b laqmLsf nflu pko'Qm :yfgx?df s[lif pkhx?sf lnnfd a9fa9 -cS;g_ s]Gb|x? :yfkgf ul/g]5 .

!*= e"uf]n ;'xfpFbf] s[lif oflGqs/0fnfO{ k|j4{g ug{ :jb]zd} s[lif oGqx?sf] ljsf; / lj:tf/sf nflu aL/u~h s[lif cf}hf/ sf/vfgfsf] ;+/rgfnfO{ ;do ;fk]If kl/jt{g u/L ;~rfngdf Nofpg kxn ul/g]5 . ;fy} s[lifhGo, pks/0f cf}hf/x?sf] cfoftdf eG;f/ dx;'n 5'6 k|bfg ug{ cfjZos kxn ul/g]5 .

!(= ;a} :yfgLo txsf] df6f]sf] pj{/fzlQm gS;f tof/ ul/g]5 . ;f]xLcg';f/ s[ifsx?sf] df6f] k/LIf0f u/L df6f] :jf:Yo kq (Soil HealthCard)ljt/0f ul/g]5 . df6f]sf] pj{/fzlQm :t/f]GgtLsf nflu PsLs[t vfBtTj Joj:yfkg tyf uf]7]dn ;'wf/ sfo{qmdnfO{ cleofgsf ?kdf ;~rfng ul/g]5 .

@)= :yfgLo txx?nfO{ gd"gf k|fËfl/s gu/÷ufpFkflnsf, gd"gf s[lif ko{6g gu/÷ufpFkflnsfsf] ?kdf ljsf; u/L lghL tyf ;xsf/L If]qsf] ;fem]bf/Ldf lelh6 u|Lg len]h (Bisit Green Village) sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 . :yfgLo txdf ljz]if s[lif sfo{qmd cGtu{t Ps If]q, Ps afnL, Ps hft cjwf/0ff cGtu{t s[lif pTkfbg sfo{qmdx? ;~rfng ul/g]5 .

@!= b]zdf b"w pTkfbgsf ;DefJotf ks]6 If]q klxrfg u/L xfn b"wsf] /fli6«o lu|8df g;d]l6Psf If]qnfO{ b'Uw ljsf; ;+:yfg tyf lghL 8]/Lx?sf] ;xsfo{df /fli6«o lu|8df ;dfj]z ul/g]5 . cfufdL b'O{ jif{leq k|b]z %, ^ / & af6 xfnsf] b'w ;+sngnfO{ bf]Aa/ agfOg]5 . ;fy} jif]{gL sl/a kfFr nfv e]8f afv|f df;'sf] nflu ef/t nufotsf d'n'saf6 cfoft eO/x]sf] ;Gbe{df b]zleq pTkfbg a[l4 u/L cfoftdf kfFr jif{leq &% k|ltztn] sdL NofOg]5 .

@@= kz'kfng If]qsf] k|d'v r'gf}tLsf ?kdf /x]sf] lk=lk=cf/= / vf]/]t /f]u lgoGq0f cleofgnfO{ yk lj:tf/ u/L tLg jif{leq xfnsf] k|sf]ksf] b/nfO{ !) k|ltztdf l;ldt ul/g]5 . ;fy} k|To]s jif{ Ps ;o g]kfnLnn] /]ljh /f]usf sf/0f Hofg u'dfO/x]sf] cj:yfnfO{ dWogh/ ub}{ /]ljh /f]u lgoGqnfO{ k|efjsf/L ?kdf ;~rfng u/L @ jif{ leqdf s's'/, la/fnf]sf] 6f]sfOaf6 dflg;df x'g] /]ljh /f]usf] ;+Vofdf b'O{ ltxfOn] sdL NofOg]5 .

@#= s'v'/fsf] bfgfdf k|of]u x'g] ds}, e6df; nufotsf sRrf kbfy{ &) k|ltzt cfoft eO/x]sf] jt{dfg cj:yfnfO{ ;Daf]wg ug{ k|b]z tyf :yfgLo tx;Fu ;xsfo{ u/L bfgfsf] nflu pko'Qm ds} e6df; nufotsf afnLsf] ;3g v]tL sfo{qmd ;~rfng u/L kfFr jif{leq o:tf] cfoftnfO{ sDtLdf Ps ltxfOn] sd ul/g]5 .

@$= ;fd'lxs v]tL (Community Farming)sf] dfWodaf6 s[lif tyf kz'hGo j:t'x?sf] pTkfbsTj a[l4 u/L cfTdlge{/tf tkm{ pGd'v u/fpg / ;fgf ls;fgsf] cfocfh{gdf k|ToIf ;xof]u k'Ug] u/L ;a} k|b]zdf PsLs[t ;fd'bflos gd'gf cfw'lgs s[lif kmfd{x? :yfkgf ul/g]5 . klxnf] r/0fdf sfo{ljlw ;d]t lgdf{0f u/L s0ff{nL k|b]zdf kfOnl6Ësf] ?kdf k|f/De ul/g]5 .

;fdflhs ;'/Iff tyf /f]huf/ a[l4

@%= :jb]zdf g} /f]huf/L ;[hgf u/L o'jf hgzlQmsf] ljb]z knfog /f]Sg, ljb]zaf6 s[lif ;DaGwL

Page 118: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

111

1fg, ;Lk / k"FhL;lxt kms]{sf o'jfx?nfO{ Joj;flos s[lif k]zfdf cfj4 ug{ s[lifdf o'jf ljz]if sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 . h;cGtu{t Psn tyf ;fd'lxs ?kdf s[lif Joj;fo ;~rfng ug{ O{R5's o'jfx?sf] clen]v ;"rL (Roster)tof/ u/L Joj;flos of]hgfsf ;fy} k|ltkmndf cfwfl/t &) k|ltzt;Dd cg'bfg k|jfx ul/g]5 .

@^= k|fs[lts k|sf]k, /f]uAofwL jf b'3{g6faf6 s[lif, kz'kG5L Joj;fodf x'g] IfltnfO{ kl/j"lt{ ug{, C0f tyf cg'bfg k|fKt ug{ s[lif kz'k+IfL ladfnfO{ ls;fgd"vL agfO{ sfof{Gjogsf nflu cleofgsf ?kdf cl3 a9fOg]5 .

@&= cfufdL @ jif{leq pTkfbg / ;|f]tsf] cfwf/df ls;fgsf] jlu{s/0f u/L ls;fg kl/rokq ljt/0f ul/g]5 . ;fy} jlu{s[t Go"g cfo ePsf tyf l;dfGts[t ls;fgx?nfO{ nlIft u/L of]ubfgdf cfwfl/t ls;fg k]G;g of]hgf nfu' ul/g]5 .

@*= zlxb, a]kQf, åGbkLl8t kl/jf/ tyf Psn dlxnfnfO{ nlIft u/L s[lif kz'hGo j:t'x?sf] Joj;flos pTkfbg dfkm{t pgLx?sf] cfocfh{gdf a[l4 ug{ ;x'lnot C0f tyf k'FhLut cg'bfg ;lxtsf] ljz]if nlIft sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 .

@(= pTkfbg, ahf/Ls/0f / k"jf{wf/ lgdf{0fdf lbOg] k'FhLut cg'bfg, Aofh cg'bfg, ;x'lnot C0f k|jfxsf sfo{qmdaf6 jf:tljs ls;fgx? nfeflGjt x'g ;Sg] u/L cg'bfgsf] ljBdfg Joj:yfdf k'g/fjnf]sg ul/g] 5 .

vfB :jR5tf / u'0f:t/ k|j4{g

#)= lgof{tof]Uo s[lif pkh j:t'x?sf] u'0f:t/Lotf k|j4{g ug{ Plu|l86]8 k|of]uzfnf (Accrediated Lab) :yfkgf u/L k|df0fLs/0f ;]jfnfO{ ;'b[9 ul/g]5 . o:tf pkhx?sf] a|fl08Ë (Branding), 6«]8dfs{ (Trademark) / ef}uf]lns ;+s]t (Geographical Indication-GI) x? ljsf; ub}{ nlug]5 .

#!= ;a} eGbf ljGb'x?df Sjf/]G6fOg km:6 (Quarantine First) sf] gLlt cg'?k s[lifhGo pkhx?sf] cfoft lgof{t lgodgsf nflu cfw'lgs k|ljlwo'Qm k|of]uzfnf ;lxtsf] Sjf/]G6fOg ;]jfnfO{ :t/f]Gglt ul/g]5 . s[lif pkhx?df Sjf/]G6fOg hfFrkf; kZrft\ dfq eG;f/ hfFrdf hfg] sfo{nfO{ s8fOsf ;fy nfu' ul/g]5 .

#@= ljiffbLx?sf] c;Gt'lnt, clgolGqt k|of]u tyf To:tf pTkflbt j:t'x?sf] pkef]un] hg:jf:Yo / kof{j/0fdf uDeL/ c;/ kfg]{ x'gfn] o;sf] lgoGq0f ug{ 7f]; of]hgf lgdf{0f u/L sfof{Gjogdf NofOg]5 . b|'Qt/ ljiffbL ljZn]if0f (Rapid Bioassay) of h}ljs cjz]if ljZn]if0f (Pesticide Residue Analysis) nfO{ ;a} k|fb]lzs ahf/ / k|d'v gfsfx?df :yfkgf u/L ;~rfng ul/g]5 . ;fy} kz' cf}ifwL xdf]{gsf] cjz]if ljZn]if0f u/L lgodg sfo{nfO{ ;'b[9 agfOg]5 .

##= pkef]QmfnfO{ u'0f:t/Lo kz'k+IfLhGo pTkfbg pknAwtf ;'lglZrt ug{ ;+3Lo :t/df dfkb08 lgwf{/0f u/L tLg} txsf ;/sf/sf] ;dGjodf cfufdL cfly{s jif{b]vL pkTosf nufotsf zx/L If]qaf6 z'? u/L qmdzM b]zsf ;a} If]qdf la:tf/ x'g] u/L :j:ytfsf] k|df0fkq (Health Certificate) hf/L ug]{ Joj:yf ul/g]5 .

#$= k|b]z / :yfgLo tx;Fusf] ;dGjo / ;fj{hlgs, lghL tyf ;xsf/L If]qsf] ;fem]bf/Ldf & j6f k|b]zdf k|ltlbg sDtLdf %) d]l6«s 6g pTkfbg Ifdtf ePsf pRr k|f];]l;Ë k"jf{wf/;lxtsf] kz' awzfnf (Slaughter house) lgdf{0f ul/g]5 .

#%= Ohfht kq g} glnO{ ;~rfngdf /x]sf kz'k+IfLhGo pTkfbg / laqmL ljt/0f ug]{ k;nx?nfO{

Page 119: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

112

lglZrt ;dofjlw tf]sL sfg"gsf] bfo/fdf NofO{ j:t' jf ;]jfsf] u'0f:t/ lgodgnfO{ Jojl:yt ul/g]5 .

v_ e"ld Joj:yf If]q

#^= v]tLof]Uo pj{/ hldg u}/s[lif If]qdf k|of]u eO/x]sf] jt{dfg ;Gbe{df hUufnfO{ s[lif a;f]af;, cf}Bf]lus nufotsf If]qdf jlu{s[t u/L s[lifof]Uo hldgnfO{ Joj;flos Knl6Ë / afFemf] /fVg gkfpg] Joj:yf ug{ cfufdL ^ dlxgf leq e"ld gLlt / e"–pkof]u P]g th'{df u/L sfof{Gjogdf NofOg]5 . sfg"g th'{df / sfof{Gjogsf nflu pRr :t/Lo lj1 ;d"x u7g u/L cfjZos ;'emfj / ;xof]u lnOg]5 .

#&= hUufwgL / df]xLaLr e"lddf /x]sf] bf]xf]/f] :jfldTj ;DaGwL ;d:of xn ug{ dGqfnodf df]xLofgL ;d:of ;dfwfg OsfO{ :yfkgf u/L cfufdL ! jif{ leq …df]xL k|yfÚ k"0f{tM cGTo ul/g]5 . ;fy} hgo'4sf] ;dodf tTsfnLg g]=s=kf= dfcf]jfbL kIfaf6 lsga]r u/fOPsf hUufx?sf] PsLs[t tYofÍ ;+sng u/L :yfoL ;dfwfgsf] nflu cfjZos gLltut Joj:yf ul/g]5 .

#*= g]kfn;Fu ;Ldf hf]l8Psf l5d]sL d'n's;Fusf] l8lh6n ;Ldf gfkL cBfjlws ug]{ sfo{nfO{ pRr k|fyldstf lbOg]5 . cGt/b]zLo e"ldsf] j}1flgs gfkL ug{ :of6]nfO6, xjfO{ tyf :ynut ljlwaf6 e"ldsf] gfkL sfo{ kl/of]hgf cufl8 a9fOg]5 .

#(= cfkm} v]tL ug{ grfxg] hUufwgLn] v]tLof]Uo hUuf lnhdf lbg ;Sg] / hUuf gePsf jf sd ePsf s[ifssf nflu rSnfaGbL e"ld s/f/df lnO{ Joj;flos s[lif v]tL ug]{ k|0ffnLsf] ljsf; ug{ cfufdL @ jif{leq ls;fg e"ld a}+s :yfkgf ug]{ p2]Zon] k|b]z tyf :yfgLo txsf] ;dGjo, ;xsfo{ / ;/f]sf/jfnf;Fusf] ;d]t k/fdz{df pko'Qm lg0f{o ul/g]5 .

$)= dfnkf]t / gfkL sfof{nox?df ;]jfu|fxLn] ;]jf lng hfFbf larf}lnofx?af6 7lug] lqmofsnfksf] cGTo ug{ cfufdL ^ dlxgf leq hgtfsf] k|ToIf ;/f]sf/ /xg] ljifo gfkL lsQfsfF6, hUuf btf{, vl/b lalqm, gfd;f/L, c+za08f h:tf sfo{sf] kmf/d / k|lqmof ;/nLs/0f u/L sfof{nox?df l;w} ;]jfu|fxLn] lgj]bg lbg;Sg] k|0ffnLsf] ljsf; ul/g]5 . ;fy} hUuf k|zf;g ;DalGw /fhZjnfO{ ljB'tLo e'QmfgL (E-payment) k|0ffnLaf6 sf/f]af/ x'g] Joj:yf ul/g]5 .

$!= dfnkf]t tyf gfkL sfof{nodf cfwf/e't k|ljlwd}qL k"jf{wf/ lgdf{0f tyf ;|f]t;fwgsf] Joj:yf u/L ;]jfu|fxLd}qL jftfj/0f tof/ ul/g]5 . ;fy} ;]jfu|fxLsf] eL8 / w]/} sf/f]af/ x'g] dfnkf]t tyf gfkL sfof{nodf l8lh6n 6f]sg k|0ffnL nfu' ul/g]5 .

$@= e"ld gfkL ;DalGw ;fljssf lnvt, >]:tf, kmfF6af/L / cg';"lr nufot cGo sfuhftx? l8lh6ndf cBfjlws u/L e"ld / gfkL sfof{noaf6 ;Dkfbg x'Fb} cfPsf sfdx? gfk gS;f tyf >]:tf ;lxtsf] e/kbf]{ clen]vfÍg u/L k|b]z / :yfgLo txdf x:tfGt/0f ul/g]5 .

$#= /fHosf] j}wflgs k|0ffnLdf btf{ g/x]sf, cJojl:yt ?kdf a;f]af; jf hUuf pkef]u eO/x]sf jf cgf}krfl/s ?kdf cfjfb, sdf]b eO/x]sf e"–;DjGwnfO{ Jojl:yt ug{ / e"ld ;DaGwL ;d:of ;dfwfg ug{ pRr :t/Lo e"ld cfof]u u7g ul/g]5 .

$$= hUufsf] sf/f]jf/ /x]sf] d"Nof+sg ;DaGwL ljljwtfnfO{ ;'wf/ u/L j}1flgs, Jojxfl/s / jf:tljs d"Nof+sg k|0ffnL nfu' ug{ cfjZos Joj:yf ul/g]5 .

$%= /fli6«o uf}/jsf] ljifo / cfd g]kfnsf] klxrfg ljZjsf] ;jf]{Rr lzv/ ;u/dfyfsf] :jb]zL k'FhL /

Page 120: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

113

hgzlQmaf6 @ jif{ leq j}1flgs prfO{ dfkg u/L ;fj{hlgs ul/g]5 .

$^= e"lddf dlxnfsf] xfnsf] @%=& k|ltzt :jfldTjnfO{ %) k|ltzt;Dd pNn]vgLo ?kdf a[l4 ug{ dlxnfsf] Psn gfddf jf klt kTgL b'j}sf] ;+o'Qm gfddf hUuf /lhi6«]zg ubf{ x'g] /fhZj 5'6sf] ljBdfg Joj:yfnfO{ k'g/fjnf]sg u/L $) k|ltzt ;Dd k'¥ofpg cfjZos kxn ul/g]5 . ;fy} dlxnfsf] gfddf e"–:jfldTj /x]sf] kl/jf/nfO{ /fHoaf6 ljt/0f x'g] ;f]jfdf ljz]if ;x'lnot k|bfg ug{ cfjZos kxn ul/g]5 .

$&= d'Qm sd}of / xlnofsf] ;d:ofnfO{ k"0f{ k|fyldstf lbO{ cfufdL cf=j= leq d'Qm sd}of / d'Qm xlnofsf] k'gM:yfkgf ug]{ sfo{ ;DkGg ul/g]5 .

u_ ;xsf/L If]q

$*= ;xsf/L If]qdf ;DklQ z'l4s/0f ;DaGwL ljifonfO{ nfu' / lgodg ug{ ;DkQL z'l4s/0f lgb]{zg, @)&$ sf] k|efjsf/L sfof{Gjog ul/g]5 . ;fy} ?= %) s/f]8 eGbf a9L art kl/rfng ug]{ ;xsf/L ;+:yfx?sf] ;3g cg'udg tyf ljQLo ljZn]if0f ug{ ljz]if ;+oGqsf] lgdf{0f ul/g]5 .

$(= cfufdL ! jif{leq pBf]u jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfno;Fu ;dGjo u/L k|b]z g+= # sf] jL/u~h lrgL sf/vfgf / k|b]z g+= % sf] n'lDagL lrgL sf/vfgfnfO{ ;xsf/L df]8]ndf Nofpg ljz]if kxn ul/g]5 . ;fy} k|b]z g+= & df ;xsf/L lrgL pBf]u :yfkgf ug]{ sfo{ k|f/De ul/g]5 .

%)= u/La 3/ klxrfg ePsf @^ lhNnf -?s'd k"j{ ;d]t_ sf # nfv (! xhf/ *#! 3/ kl/jf/nfO{ cfufdL ^ dlxgf leq kl/rokq ljt/0fsf] sfo{ k|f/De ul/g] / afFsL %! lhNnfx?df u/La 3/ kl/jf/ klxrfg u/L @ jif{ leq kl/rokq ljt/0fsf] sfo{ yfngL ul/g]5 . ;fy} o:tf kl/jf/nfO{ cfTdlge{/ / Joj;foL agfpg cfjZostfdf cfwfl/t C0f Jofh cg'bfg / ls;fg lzIffsf ljz]if Kofs]hx? NofOg]5 .

%!= ;xsf/L pBf]usf] k|a4{g ug{ & j6} k|b]zdf k|b]z:t/Lo cf}Bf]lus u|fdsf] :yfkgf ul/g]5 . klxnf] r/0fdf ;xsf/L pBf]u ljsf; / k|j4{g x'g ;Sg] slDtdf @ k|b]zx? 5gf}6 u/L sfo{ k|f/De ul/g]5 .

3_ ;'zf;g k|j4{g, cg'udg / d"NofÍg

%@= s[lif If]qsf] ;du| kIfsf] ;'wf/ / efjL sfo{lbzfaf/] bL3{sfnLg /0fgLlt, of]hgf lgdf{0fdf ;xof]u k'Ug] u/L cfufdL ^ dlxgf leq ;+3Lo :t/df pRr :t/Lo lj1 ;Dd]ng cfof]hgf ul/g]5 .

%#= dGqfno;Fu ;DalGwt ;"rgfsf] k|efjsf/L k|jfxsf] nflu dGqfnodf ldl8of ;]G6/sf] :yfkgf u/L ;do ;fk]If k|ljlwsf] k|of]udf hf]8 lbOg]5 .

%$= ;fy} dGqfno cGtu{tsf ;+3Lo kl/of]hgf tyf sfo{qmdnfO{ glthfd'vL agfpg Jojl:yt cg'udgsf] sfo{9fFrf (Monitoring Framework) ljsf; u/L k|efjsf/L cg'udg ul/g]5 . s'g} klg cfof]hgfsf] nIo cg';f/ k|ltkmn xfl;n gePdf ;DalGwt lhDd]jf/ lgsfo jf k|d'vnfO{ hjfkmb]xL u/fpg] k4ltsf] ljsf; ul/g]5 .

%%= ljefuLo k|d'v, kl/of]hgf k|d'v / sfof{no k|d'v;Fu ;+u7gsf] nIo, p2]Zo / tf]lsPsf] sfo{;Fu kl/0ffdnfO{ hf]8L sfo{ ;Dkfbg s/f/ (Performance Contract) ug]{ Joj:yf ldnfOg]5 . ;f]xL cfwf/df sd{rf/Lx?sf] j[lQ ljsf;sf cj;/x?sf] d"NofÍg x'g] k|0ffnLsf] ljsf; ul/g]5 .

%^= dGqfno cGtu{tsf sd{rf/Lx?sf] ;?jfnfO{ Jojl:yt / kf/bzL{ agfpg ^ dlxgf leq gofF ;?jf

Page 121: -cf=j= @)&$÷&% (2)_1592143675.pdf · 8f= j+zL zdf{dxflgb]{zs kz' ;]jf ljefu dGtJo s[lif k|wfg b]z g]kfndf ^%=^% hgtf s[lif k]zfdf cfwfl/t /x]sf 5g\ . kz'kfng If]q g]kfnsf] s[lif

114

dfkb08 agfO{ sfof{Gjog ul/g]5 . To:t} dGqfno / cGtu{tsf sd{rf/Lx?nfO{ ;do ;fk]If Ifdtf clej[l4sf sfo{qmdx? ;~rfng ul/g]5 .

%&= dGqfno;Fu ;DalGwt hgu'gf;fx?sf] ;'g'jfO{ / Joj:yfkgsf nflu cfufdL ^ dlxgf leq dGqfnodf 6f]n lk|m gDa/ ;lxtsf] u'gf;f] ;'g'jfO{ 8]S; (Grievances Handling Desk) :yfkgf u/L ;~rfng ul/g]5 .

%*= nIo cg'?k k|ltkmn k|flKtsf] nflu tTsfnLg, dWosfnLg / bL3{sflng :j?kdf sfo{of]hgf / lqmofsnfkx? lgdf{0f u/L sfof{Gjog ul/g]5 . ;fy} dfu{lrqsf] kl/0ffdd"vL sfof{Gjogsf nflu b]xfo adf]lhdsf] pRr :t/Lo lgb]{zg ;ldlt / dfu{lrq sfof{Gjog, cg'udg tyf ;xhLs/0f ;ldltsf] Joj:yf ul/g]5 .

s_ pRr :t/Lo lgb]{zs ;ldlt

– dfggLo dGqL s[lif, e"ld Joj:yf tyf ;xsf/L – cWoIf

– dfggLo /fHo dGqL, s[lif, e"ld Joj:yf tyf ;xsf/L – ;b:o

– ;lrj, e"ld Joj:yf tyf ;xsf/L If]q – ;b:o

– ;lrj, s[lif ljsf; If]q – ;b:o

– ;lrj kz'k+5L ljsf; If]q – ;b:o

– k|d'v, of]hgf tyf ljsf; ;xfotf ;dGjo dxfzfvf, dGqfno – ;b:o ;lrj

v_ dfu{lrq sfof{Gjog, cg'udg tyf ;xhLs/0f ;ldlt

– dfggLo /fHo dGqL, s[lif, e"ld Joj:yf tyf ;xsf/L – cWoIf

– ;lrj, e"ld Joj:yf tyf ;xsf/L If]q – ;b:o

– ;lrj, s[lif ljsf; If]q – ;b:o

– ;lrj, kz'k+5L ljsf; If]q – ;b:o

– dGqfno cGtu{tsf ;a} dxfzfvf k|d'vx? – ;b:o

– ;a} ljefuLo k|d'vx? – ;b:o

– dGqfno cGtu{t ;a} kl/of]hgf k|d'vx? – ;b:o

– k|d'v, of]hgf tyf ljsf; ;xfotf ;dGjo dxfzfvf, dGqfno – ;b:o ;lrj