http://www.misalpav.com

बुद्धिबलाचे नियम

संपादक :- चतुरंग

http://www.misalpav.com

2

प्रस्तालना 3

बाग १ स्लरूऩ आणण उद्देळ 3

बाग २ फुद्धीफऱऩवालय र वोंगटमाांची प्रायांभबक स्स्थती 4

बाग ३ मोहो शारचार 5

बाग ४ 11

बाग ५ डालाची वभाप्ती 13

बाग ६ फुद्धद्धफऱाचे घड्माऱ (चेव क्रॉक) 14

बाग ७ अननमभभतता 17

बाग ८ चार ांची नोंद 19

बाग ९ डाल फयोफय त वुवणे 21

बाग १० जरदगती वभाप्ती 24

बाग ११ गुणाांकन 24

बाग १२ खेऱाड ांचे लततन 25

बाग १३ ननमांत्रकाची ब भभका ( प्रस्तालना ऩशा) 26

भाग १४ फिड े 27

http://www.misalpav.com

3

प्रस्ताळिा मा ननमभाांभध्मे / द्धलधीांभध्मे एखाद्मा वाभन्मात ननभातण शोणार् मा प्रयमेक वांबाव्म ऩरयस्स्थतीलयचा तोडगा ननघेरच, अवे नाश ; तवेच वलतच्मा वलत प्रळावकीम भुद्माांचाश यमात न ननलाडा शोईर, अवेश नाश . एखाद्मा ऩरयस्स्थतीच ेऩ लातनुबलानुवाय ननमभन शोत नवल्माव मा ननमभालर भध्मे / द्धलधीांभध्मे नतच्माळी वाधर्ममत अवणार् मा ज्मा ऩरयस्स्थतीचा द्धलभऴत (उल्रेख) झारेरा आशे नतचा अभ्माव करून उचचत ननणतम घेता मेऊ ळकतो. ननलाडा कयणार् मा ऩांचाांभध्मे आलश्मक षभता, द्धललेक आणण ननखऱ ननयऩेषता अवेर शे मा ननमभालर वाठी / द्धलधीांवाठी गशृ त धयण्मात आरे आशे. एखादा ननमभ अलास्तल तऩळीरलाय अवेर तय यमाभुऱे ननलाडा कयणार् मा ऩांचाच्मा ननणतमस्लातांत्र्माचाच वांकोच शोऊ ळकतो आणण यमाभुऱे न्माय्मफुद्धी, तकत कठोयता आणण अन्म द्धलळऴे घवकाांच्मा आधाये एखाद्मा प्रश्नालय तोडगा काढण्माव प्रनतफांध शोऊ ळकतो. मा दृस्टवकोनाचा वलत खेऱाड आणण भशावांघाांनी स्लीकाय कयाला, अवे आलाशन फपड ेकय त आशे. एखादा वदस्म भशावांघ अचधक तऩळीरलाय ननमभ / द्धलधी राग करू ळकतो, जय ते ननमभ / द्धलधी :

१. फपडचेी श अचधकृत ननमभालर / मा द्धलधीांभधीर तयतुद ांना फाधा आणत नवतीर / तयतुद ांच्मा द्धलयोधात जात नवतीर,

२. यमा-यमा वांफांचधत भशावांघाच्मा प्रदेळाऩुयते भमातददत अवतीर, आणण

३. फपडचे्मा कोणताश वाभना, अस्जांक्मऩद स्ऩधात फकां ला ऩात्रता स्ऩधात, फकां ला फपडचेा कोणताश फकताफ फकां ला भानाांकन स्ऩधात मावाठी राग नवतीर. ----------------------------------------------------------------------

खेऱाचे भ रब त ननमभ्

भाग १: स्ळरूप आणि उद्देऴ

१.१ फुद्धीफऱाचा खेऱ २ प्रनतस्ऩध्मातभध्मे खेऱरा जातो ज्मात दोन्श खेऱाड आऱीऩाऱीने चार कयतात. मावाठी चौयव ऩव लाऩयरा जातो ज्मारा फुद्धीफऱऩव

र्मशणतात. ऩाांढर्मा वोंगटमानी खेऱणाया खेऱाड खेऱाची वुरुलात कयतो. खेऱाड कड े"खेऱी आशे" अवे तेव्शाच र्मशवरे जाते, जेव्शा यमाच्मा प्रनतस्ऩध्मातने "खेऱी ऩ णत केरेर अवते". (ऩशा बाग ६.७)

http://www.misalpav.com

4

१.२ दोन्श खेऱाड ांच ेउदद्दटव - प्रनतस्ऩधी खेऱाड च्मा याजारा अवा "ळश द्मामचा" की ननमभानुवाय याजारा कुठर श चार कयणे ळक्म शोऊ नमे. जो खेऱाड शे उदद्दटव वाध्म कयतो यमाने प्रनतस्ऩधी खेऱाड च्मा याजारा "ळश-भात" केर आणण खेऱ स्जांकरा अवे र्मशवरे जाते. स्लत्च्मा याजारा ळश अवताना प्रनतस्ऩधी खेऱाड च्मा याजारा ळश द्मामचा फकां ला स्लत्च्मा याजारा ळश फवेर अळा प्रकाये शल्ल्मावभोय उघडे ऩाडामच ेफकां ला प्रनतस्ऩधी खेऱाड च्मा याजारा भायामचे शे ननमभानुवाय नाश . ज्मा खेऱाड चा याजा "ळश-भात" झारा, तो खेऱाड खेऱ शयतो.

१.३ जय खेऱाची स्स्थती अळी अवेर की दोन्श ऩैकी कुठल्माच खेऱाड रा "ळश-भात" कयता मेणाय नवेर, तय तो खेऱ अननणणतत शोतो.

--------------------------------------------------------------------

भाग २: बुिीबलपटाळरीऱ सोंगटयांची प्रारंभभक स्स्िती २.१ फुद्धीफऱऩव शा ८x८ आकायाच्मा ६४ चौयवात अवतो ज्मात चौयव आऱीऩाऱीने फपकव ("ऩाांढये" चौयव) आणण गडद ("काऱे" चौयव) अवतात. फुद्धीफऱऩव अश्मा ऩद्धतीन ेभाांडरा जातो, ज्माभुऱे खेऱाड च्मा उजव्मा फाज चा अखेयचा चौयव शा "ऩाांढर् मा" यांगाचा अवेर.

२.२ खेऱाच्मा वुरुलातीरा एका खेऱाड कड े१६ फपकव यांगाच्मा वोंगटमा ("ऩाांढर् मा" वोंगटमा) अवतात आणण दवुर् मा खेऱाड कड े१६ गडद यांगाच्मा वोंगटमा ("काळ्मा" वोंगटमा) अवतात. ह्मा वोंगटमा ऩुढ रप्रभाणे अवतात. १ ऩाांढया याजा

१ ऩाांढया लजीय

२ ऩाांढये शयती

२ ऩाांढये उांव

२ ऩाांढये घोड े

८ ऩाांढय प्माद

१ काऱा याजा

१ काऱा लजीय

२ काऱे शयती

http://www.misalpav.com

5

२ काऱे उांव

२ काऱे घोड े

८ काऱी प्माद

२.३ फुद्धीफऱऩवालय र वोंगटमाांची प्रायांभबक स्स्थती ऩुढ रप्रभाणे अवते.

२.४ फुद्धीफऱऩवालय र आठ उभ्मा ओऱीांना "स्तांब" (पाईर) अवे र्मशणतात. फुद्धीफऱऩवालय र आठ आडव्मा ओऱीांना "ऩट्टी" (यॅंक) अवे र्मशणतात. एकाच यांगाच्मा चौकोनाांच्मा नतयक्मा येऴरेा "कणत" अवे र्मशणतात.

------------------------------------------------------------------

३

३.१ कोणयमाश भोशर् माची चार, यमाच यांगाच्मा भोशर् माने व्माप्त अवरेल्मा घयात शोता काभा नमे . जेव्शा एखादे भोशये प्रनतस्ऩधी खेऱाड च्मा भोशर् माने व्माप्त अवरेल्मा घयात चार कयते, तेव्शा मा चार भध्मे प्रनतस्ऩधी खेऱाड च्मा भोशर् माचा ऩाडाल शोतो (भोशये ऩडते). ऩडरेरे भोशये ऩवालरुन फाशेय काढ न श चार ऩ णत केर जाते . जय एखादे भोशये, करभ ३.२ ते ३.८ भध्मे दाखलल्माप्रभाणे चार करुन, प्रनतस्ऩधी खेऱाडुच्मा भोशर् माचा ऩाडाल करु ळकत अवेर, तय ते भोशये शल्रा कयत आशे अवे वभजाले (शल्रेखोय) .

आऩरा चौकोन वोड न दवुर्मा चौकोनात गेल्माव स्लत:च्मा याज्मालय शल्रा शोणाय अवे अवल्माने तो चौकोन जय एखादे भोशोये वोड ळकत नवेर तय वुद्धा आशे यमाच जागेलरून यमा भोशोमातने दवुमात चौकोनालय शल्रा केरा आशे फकां ला कयत आशे अवे वभजाले .

http://www.misalpav.com

6

३.२ उांव कणातच्मा येऴेत चार कयतो. ज्मा कणातत उांव आशे, यमा कणाततीर कोणयमाश घयात उांव चार करु ळकतो.

३.३ शयती वयऱ येऴेत चार कयतो. ज्मा स्तांबात फकां ला ऩट्टीत शयती आशे यमा स्तांबातीर फकां ला ऩट्टीतीर कोणयमाश घयात शयती चार करु ळकतो.

३.४ लजीय वयऱ ल कणातच्मा येऴेत चार कयतो. ज्मा स्तांबात,ऩट्टीत फकां ला कणातत लजीय आशे, यमा स्तांबातीर, ऩट्टीतीर फकां ला कणाततीर कोणयमाश घयात लजीय चार करु ळकतो.

http://www.misalpav.com

7

३.५ लय र वलत चार कयताना उांव , शयती आणण लजीय, लावेतीर इतय कोणयमाश भोशर् मा लरुन ऩभरकड ेचार करु ळकत नाश .

३.६ घोडा आऩल्मा वध्माच्मा घयाच्मा वलातत जलऱच्मा घयात चार करु ळकतो, भात्र शे घय यमाच ऩट्टीत, स्तांबात आणण कणातत नवाले.

३.७ अ. प्मादे आऩल्मा ऩुढ्मातीर रगतच्मा ल यमाच स्तांबातीर भोकळ्मा घयात चार करू ळकते फकां ला

फ . प्रायांभबक स्थानालरुन आऩल्मा ऩदशल्मा चार त प्मादे, ३.७ अ भध्मे वाांचगतल्माप्रभाणे चार करु ळकते फकां ला जय का यमाच स्तांबातीर वभोय र दोनश घये भोकऱी अवतीर तय वयऱ दवुर् मा घयात चार करु ळकते.

क. जय प्माद्माच्मा ऩुढ्मातीर ल कणातच्मा ददळतेीर (ळजेायच्मा स्तांबातीर) रगतच्मा घयात प्रनतस्ऩधी खेऱाड चे भोशये अवेर, तय प्मादे यमा घयात चार करु ळकते. मा चार भध्मे प्रनतस्ऩधी खेऱाडुच ेभोशये ऩडते.

http://www.misalpav.com

8

ड . प्रनतस्ऩधी खेऱाड च ेप्मादे प्रायांभबक स्थानालरुन आऩल्मा ऩदशल्मा चार त दोन घये चार न ऩुढे आरे अवेर, आणण ओराांडरेल्मा रयकार्ममा घयालय एखादे प्मादे शल्रा कयण्माच्मा स्स्थतीत अवेर, तय शल्रेखोय प्मादे ओराांडरेल्मा रयकार्ममा घयालय चार करु ळकते . मात प्रनतस्ऩधी खेऱाड च ेप्मादे एकच घय चाररे अवे गदृशत घयरे जाते ल ते प्मादे ऩडते . मा प्रकायचा ऩाडाल प्रनतस्ऩधी खेऱाड च ेप्मादे दोन घये चार न आल्मानांतयच्मा रगेचच्मा खेऱीतच केरा जाउ ळकतो . माव 'एन-्ऩावांव' अवे र्मशणतात.

इ. जेव्शा एखादे प्मादे आऩल्मा प्रायांभबक स्थानाऩाव नच्मा वलातत द यच्मा (आठव्मा) ऩट्टीत ऩोशोचते , तेव्शा यमा प्मादमाच्मा फदल्मात यमाच यांगाचा एक लजीय, शयती, उांव फकां ला घोडा घ्माला रागतो . श अदराफदर प्मादमाच्मा ळलेवच्मा खेऱीचाच बाग अवते. प्मादे ळलेव ज्मा घयात शोते यमाच घयात नलीन भोशये ठेलरे जाते . नलीन भोशर् माची ननलड आधी ऩडरेल्मा भोशर् माांभधनुच कयाली अवे फांधन नाश . मा अदराफदर व प्मादमाची फढती / प्रभोळन अवे र्मशणतात. नलीन भोशये डालात तयकाऱ वफिम अवते.

३.८ अ . याजा दोन प्रकाये शारचार करु ळकतो . एक - आऩल्मा रगतच्मा कोणयमाश अळा घयात ज्मालय प्रनतस्ऩधी खेऱाड च्मा एकाश भोशर् माकड न शल्रा शोत नाश .

http://www.misalpav.com

9

दोन - 'कॎ वर ांग' / फकल्रेकोव . मात खेऱाडुच्मा ऩदशल्मा ऩट्टीतीर याजा ल यमाच यांगाचा एक शयती एकाच लेऱी शरलरे जातात. दोन भोशये जय शरलरे गेरे तय श एकच चार धयर जाते . 'कॎ वर ांग' / फकल्रेकोव ऩुढ र प्रकाये केरे जाते ... प्रथभ याजा आऩल्मा प्रायांभबक स्थानाऩाव न दोन घये शयतीच्मा ददळनेे शरलरा जातो . याजाने जे घय नुकतेच ओराांडरे आशे, यमा घयात शयती शरलरा जातो.

http://www.misalpav.com

10

फ . १. खेऱाड आऩरा 'कॎ वर ांग' / फकल्रेकोव कयण्माचा शक्क गभालतो, जेव्शा : अ . आधीच्मा कोणयमाश खेऱीत याजा शरलरा गेरेरा अवेर . फ . ज्मा शयतीफयोफय फकल्रेकोव कयामचा आशे तो आधीच्मा कोणयमाश खेऱीत शरलरा गेरेरा अवेर.

२. ऩुढ रऩैकी कोणतीश स्स्थती अवल्माव यमालेऱेऩुयते 'कॎ वर ांग' कयता मेत नाश . अ . याजा ज्मा घयात आशे ते घय, फकां ला ज्मा घयात जाणाय आशे ते घय, फकां ला जे घय ओराांडणाय आशे ते घय, माऩैकी कोणमाश एका घयालय प्रनतस्ऩधी खेऱाड च्मा भोशर् माकड न शल्रा शोत आशे . फ . जो शयती शरलरा जाणाय आशे तो शयती ल याजा मा दोघाांच्मा भध्मे एखादे भोशये आशे .

३.९ जेव्शा याजालय प्रनतस्ऩधी खेऱाड च्मा एखाद्मा भोशर् माकड न शल्रा शोतो जेव्शा याजारा 'ळश' ददरा अवे र्मशणाले / वभजाले . शल्रेखोय भोशर् माच्मा मा द्धलद्धलषितषत चार नांतय जय यमाच्मा स्लत:च्मा याजालय शल्रा शोणाय अवेर तय वुद्धा का 'ळश ' कामभ याशतो . एखाद्मा भोशर् माच्मा शरलण्माभुऱे जय यमाच यांगाच्मा याजारा (स्लत:च्माच याजारा) ळश भभऱत अवेर तय ते भोशये शरलता मेत नाश . तवेच जय एखाद्मा भोशर् माच्मा शरलण्माभुऱे जय यमाच यांगाच्मा याजारा आधीच भभऱारेरा ळश कामभ यशात अवेर तय ते भोशये शरलता मेत नाश .

--------------------------------------------------------------

भाग ४

४.१ प्रयमेक खेऱी श एकाच शाताने केर गेर ऩादशजे.

४.२ खेऱी कयामची नव न जय भोशोय नुवतीच ठीकठाक कयामची अवतीर तय खेऱाड ने प्रनतस्ऩध्मातरा तवे आधी स्ऩटवऩणे वाांगामरा शले.

४.३ ४.२ भध्मे र्मशवल्माप्रभाणे न कयता ज्माची खेऱी यमा खेऱाड ने जाणीलऩ लतक ऩवालय शात रालरा अवता -

http://www.misalpav.com

11

अ - एक फकां ला अचधक भोशोमातना स्ऩळत केल्माव यमातरे मोग्म चार करू ळकणाये ऩदशरे भोशोये शरलरेच ऩादशजे.

फ - प्रनतस्ऩध्मातच्मा एक फकां ला अचधक भोशोमातना शात रालरा अवता यमातरे ऩाडाल कयण्माजोगे ऩदशरे भोशये भायरेच ऩादशजे.

क - दोन्श यांगाच ेएकेक भोशये शाताऱरे तय प्रनतस्ऩध्मातच ेते भोशये यमाच्मा शाताऱरेल्मा भोशोमातने घेतरेच ऩादशजे ऩयांतु तळी खेऱी शोऊ ळकत नवेर तय जे भोशोये चार करू ळकते ते शरलणे फकां ला ऩाडाल केरे जाऊ ळकते ते घेणे ह्माऩैकी जे ळक्म अवेर त ेकेरे ऩादशजे. जेव्शा कोणाच ेभोशोये आधी शाताऱरे ह्माफाफत वांददग्धता अवेर यमालेऱी स्लताचचे भोशोये आधी शाताऱरे आशे अवे भान न यमाची चार खेऱाली.

४.४. खेऱाड ची खेऱी अवताना,

अ. यमाने जाण नफुज न आऩरा याजा ल नांतय शयतीरा स्ऩळत केल्माव,

आणण यमाफाज रा फकल्रेकोव शोणे ळक्म अवल्माव फकल्रेकोव केराच ऩादशजे.

फ. जाण नफुज न प्रथभ शयतीव ल नांतय याजाव स्ऩळत केरा अवेर तय, यमारा यमा खेऱीत फकल्रेकोव कयता मेणाय नाश . अळालेऱी करभ ४.३ अ भध्मे उधतृ केल्माप्रभाणे खेऱी कयाली रागेर.

क. फकल्रेकोव कयण्माच्मा उदे्दळाने जय याजा ला याजा आणण शयती ह्माांना एकाच लेऱी स्ऩळत केरा अवरे, ऩण यमा फाज रा फकल्रेकोव शोऊ ळकत नवेर, तय खेऱाड रा याजाचीच ननमभात फवणाय दवुय खेऱी खेऱाली रागेर ( ज्मात दवुर् मा फाज रा "फकल्रेकोव" कयणे अांतब तत अव ळकते). याजारा कोणतीश ननमभात फवणाय खेऱी कयता मेत नवेर, तय खेऱाड ननमभात फवणाय दवुय कोणतीश खेऱी खेऱण्माव भुखयमाय आशे.

ड. जेव्शा प्मादे खेऱामचे शे नक्की करुन प्माद्माची फढत कयतो यमालेऱी ते प्मादे ज्मा चौकोनारा स्ऩळत कयेर नतथेच ठेलाले रागते.

४.५ स्ऩळत केरेल्माऩैकी कोणतीश भोशोय शरलता ला भायता मेणाय नवतीर, तय खेऱाड ननमभात फवणाय कोणतीश चार खेऱ ळकतो.

http://www.misalpav.com

12

४.६ जेव्शा ननमभफद्ध खेऱी ला यमा खेऱीचा बाग र्मशण न, एखादे भोशोये ऩवालय एका घयाभध्मे ठेलरे अवता, तचे भोशोये यमाच खेऱीअांतगतत दवुर् मा घयाभध्मे शरलता मेत नाश . ऩुढ र ऩरयस्स्थतीत खेऱी ऩ णत केर आशे अवे गशृ त धयरे जाते जय :

अ. खेऱाड न ेभोशोये भायरे अवेर ल भायरेरे भोशोये ऩवालरुन शरल न यमा चौकोनात खेऱाड ने स्लत्चे भोशोये ठेल न यमालरून आऩरा शात काढ न घेतरा अवेर तय.

फ. फकल्रेकोव कयताना याजाने नुकयमाच ओराांडरेल्मा चौकोनात शयती ठेल न यमालरून शात काढ न घेतरा अवेर तय. फकल्रेकोव कयताना खेऱाड ने याजालरून शात काढरा नवेर तय खेऱी ऩ णत झार अवे र्मशणता मेत नाश ऩयांतु जय यमाफाज रा फकल्रेकोव लैध अवेर तय यमा व्मनतरयक्त दवुय खेऱी कयता मेत नाश .

क - प्माद्माची फढत कयताना, जय ते प्मादे फुद्धद्धफऱऩवालरुन काढ न वाकण्मात आरे अवेर,

आणण खेऱाड ने नलीन भोशोये यमा चौकोनात स्थानाऩन्न करून शातात न वोड न ददरे अवेर. जय खेऱाड न,े फढत केरेल्मा घयात प्मादे ठेल न शात काढ न घेतरा तय खेऱी ऩ णत झार अवे भानता मेत नाश , ऩयांत ुत ेप्मादे दवुर् मा कोणयमाश घयाभध्मे वयकलण्माचा शक्क खेऱाड रा नवतो.

करभ ३ भध्मे ददरेल्मा वगळ्मा वांफांचधत अव ांची ऩ ततता कयणाय खेऱीरा ननमभफद्ध वभजरे जाते. जय एखाद खेऱी ननमभात फवणाय नवेर, तय यमा खेऱीऐलजी करभ ४.५ भध्मे वाांचगतल्माप्रभाणे दवुय खेऱी खेऱाली रागते.

४.७ खेऱाड ने जाण नफुज न एखाद्मा भोशोमातव शात रालल्माव, यमा खेऱाड व, यमाच्मा प्रनतस्ऩध्मातने आधीच्मा खेऱीत केरेल्मा करभ ४ च्मा उल्रांघनाव आषेऩ घेण्माच्मा आऩल्मा शक्कालय ऩाणी वोडाले रागते.

----------------------------------------------------------------

भाग ५ डाळाची समाप्ती ५.१ अ. जेव्शा खेऱाड प्रनतस्ऩधी खेऱाड च्मा याजारा ळश देतो आणण प्रनततस्ऩधी खेऱाड कड ेयमाच्मा फचालावाठी कोणतीच चार उयरेर नवते तेव्शा तायकाऱ डाल वांऩरा अवे घोद्धऴत करून

चारकयमात खेऱाड रा द्धलजमी घोद्धऴत केरे जाते. (मेथे चारकयमातची ळलेवची ती चार, स्जच्मा भुऱे अळी ऩरयस्स्थती उद्भलते ती ननमभाांना

http://www.misalpav.com

13

धरुन अवणे गयजेच ेग्राह्म धयरे आशे.) फ. ज्मा खेऱाड चा प्रनतस्ऩधी यमाचा डाल वोडामची घोऴणा कयतो यमा खेऱाड रा द्धलजमी घोद्धऴत केरे जाते आणण यमाचलेऱी तो डालश वांऩतो.

५.२

अ. ज्मा खेऱाड ची खेऱी अवेर यमाच्मा याजारा जेव्शा ळश नवतो आणण यमा खेऱाडुकड ेइतय कोणतीच ननमभानुवाय चार नवत,े तेव्शा तो डाल फयोफय त ववुतो. शा डाल stalemate झारा अवे वभजरे जाते. ज्मा खेऱीने stalemate ची स्स्थती ननभातण झार आशे ती खेऱी ननमभानुवाय अवेर तय डाल वांऩल्माच ेघोद्धऴत शोते.

फ. अळी स्स्थती उद्भलते की जेथे दोघाांऩैकी कोणताच खेऱाडु ननमाभानुवाय खेळ्मा करून प्रनतस्ऩध्मातच्मा याजारा ळशभात देउ ळकेर तेव्शा तो डाल फयोफय त वुवल्माची घोऴणा केर जाली. मा ऩरयस्स्थतीरा 'भतृप्राम स्स्थती' (dead position) अवे र्मशवरे जाते. मेथेच डाल वांऩटृवात मेतो. (मेथे चारकयमातची ळलेवची ती चार, स्जच्मा भुऱे अळी ऩरयस्स्थती उद्भलते ती ननमभाांना धरुन अवणे गयजेचे गशृ त धयरे आशे.) (करभ िभाांक ९.६ ऩशा.)

क. जेव्शा दोन्श खेऱाडु ऩयस्ऩय वाभांजस्माने डाल फयोफय त वोडण्माचा कयाय कयतात तेव्शा तो डाल नतथेच वभाप्त शोतो. (करभ िभाांक ९.१ ऩशा)

ड. जेव्शा ऩवालय एखाद स्स्थती ऩयत ऩयत उद्भलण्माच्मा फेतात अवेर फकां ला रागोऩाठ ३ लेऱा नतच स्स्थती मेत अवेर तय अवा डाल फयोफय त वुवरा अवे वभजाले. (करभ िभाांक ९.२ ऩशा.)

इ. जय दोन्श खेऱाड ांनी वातयमाने फकभान ५० चार ांभध्मे एकदाश प्मादाचा लाऩय केरा नवेर ला

http://www.misalpav.com

14

प्रनतस्ऩध्मातची एकश वोंगव काबफज नवेर तय तो डाल फयोफय त वुवरा अवे वभजाले. (करभ िभाांक ९.३ ऩशा.)

---------------------------------------------------------------------------

भाग ६ बुद्धिबलाच ेघड्याल (चसे क्ऱॉक)

६.१ फुद्धद्धफऱाचे घड्माऱ शे दोन लेऱा दळतलणाया Display अवरेरे घड्माऱ आशे. शे दोन्श display एकभेकाांळी अळा प्रकाये जोडरेरे अवतात, जेणे करून एकालेऱी यमाऩैकी एकच वुरू याशतो.. फुद्धीफऱाच्मा ननमभाांत ’क्रॉक’ फकां ला घड्माऱ र्मशणजे मा दोशोऩैकी एक कारननदळतक मांत्र शोम. दोन्श कारननदळतक मांत्राांना प्रयमेकी एक झेंडा (flag) जोडरेरा अवतो. ’फ्रॎग ऩडणे’ श यमा खेऱाड रा ददरेर ननधातरयत लेऱ वांऩल्माची ख ण आशे.

६.२ अ) चवे क्रॉक चा लाऩय कयत अवताांना प्रयमेक खेऱाड ने यमारा ननधातरयत करून ददरेल्मा लेऱेत एका द्धलभळटठ ऩ लतननधातरयत वांख्मेइतक्मा चार फकां ला आऩल्मा वलत चार खेऱणे फांधनकायक आशे, आणण/फकां ला प्रयमेक चार वोफत यमारा अनतय क्त लेऱ ददरा जाऊ ळकतो. शे वलत खेऱ वुरू शोण्माआधी ठयलरे जाते. फ) खेऱाड ने एका वत्रात लाचलरेरा लेऱ शा यमाच्मा ऩुढच्मा वत्रात जभा शोत अवतो. मारा अऩलाद पक्त ’वाईभ डीरे’ मा प्रकायाचा. वाईभ डीरे मा प्रकायात खेऱत अवताांना दोन्श खेऱाड ांना एक द्धलभळटठ अवा भुख्म कारालधी देण्मात मेतो. यमाभळलाम दोन्श खेऱाड ांना प्रयमेक चार वाठी एक "ननधातरयत अनतय क्त लेऱ" ददरेर अवते. श ननधातरयत अनतय क्त लेऱ वांऩल्मानांतयच ’भुख्म कारालधी’ भधरा लेऱ लाऩयरा जातो. खेऱाड ने आऩल्मा ननधातरयत अनतय क्त लेऱेतच आऩर चार खेऱ न आऩरे घड्माऱ फांद केल्माव यमाचा भुख्म कारालधी वुयषीत याशतो- भग यमाने आऩल्मा ननधातरयत अनतय क्त लेऱेचा फकतीश कारालधी लाऩयरेरा अवो.

६.३ फ्राग पोर झाल्मानांतय रगेचच करभ ६.२ अ भधल्मा अव तऩावल्मा जामरा शव्मात.

६.४ प्रयमष डालारा वुरुलात शोण्माऩ ली वाभना ननमांत्रक फुद्धद्धफऱ घड्माऱ .कुठे ठेलामच ेते ठयलतो.

http://www.misalpav.com

15

६.५ डाल वुरू शोण्माच्मा ठयरेल्मा लेऱी ऩाांढर् मा वोंगटमा अवरेल्मा खेऱाड चे कारभाऩक मांत्र वुरू केरे जाते.

६.६ अ) प्रयमष वत्रारा वुरूलात झाल्मानांतय (उळीयाने) एखादा खेऱाड फुद्धीफऱऩवाऩाळी आल्माव, यमारा ऩयाब त घोद्धऴत केरे जाले. माचा अथत अवा की डीपॉल्व वाईभ शा ळ न्म भभनीवे अवतो. अथला स्ऩधेचे ननमभ ठयलताांना माऩेषा लेगऱा डीपॉल्व वाईभ ठयलरा जाऊ ळकतो.

फ) स्ऩधेच्मा ननमभाांत अवा लेगऱा डीपॉल्व वाईभ ठयलरेरा अवल्माव, ऩुढ र गोटव राग व्शालमात - जय दोशोंऩैकी एकश खेऱाड वुरूलातीरा शजय नवेर, तय ऩाांढर् मा वोंगटमा घेऊन खेऱणाया खेऱाड घड्माऱ वुरु केल्माऩाव न ऩवालय मेईऩमतंचा आऩरा वलत लऱे गभालतो.

अन्मथा स्ऩधेच्मा ननमभात काश द्धलभळटठ गोटव ठयलल्मा अवल्मा फकां ला वाभना ननमांत्रकाने दवुया काश ननणतम घेतरा अवेर तय यमानुवाय ननणतम शोतो.

६.७ अ) डाल वुरू अवताांना प्रयमेक खेऱाड ने आऩर चार खेऱ न झाल्मालय आऩरे घड्माऱ फांद करून प्रनतस्ऩध्मातच ेघड्माऱ वुरू केरे ऩादशजे. खेऱाड रा आऩरे घड्माऱ फांद कयण्माची भुबा नेशभीच अवाली. जोऩमतं खेऱाड अवे कयत नाश , तोऩमतं यमाची चार खेऱ न ऩ णत झाल्माच ेवभजरे जाऊ नमे. मारा अऩलाद यमा चार चा, स्जच्माभुऱे खेऱ वांऩुटवात मेतो. (ऩशा- करभ ५.१अ, ५.२अ, ५.२फ, ५.२क, आणण ९.६) ऩवालय आऩर चार खेऱ न झाल्माऩाव न त ेआऩर घड्माऱ फांद करून प्रनतस्ऩध्मातची घड्माऱ वुरू कयेऩमतंचा कारालधी शा यमा खेऱाड रा ददरेल्मा लेऱेचाच बाग वभजरा जातो. फ) खेऱाड ने ज्मा शाताने आऩर चार खेऱर अवेर, यमाच शाताने यमाने आऩरे घड्माऱ थाांफलणे अननलामत आशे. खेऱाड ांनी उगीचच आऩरे फोव फवणालय ठेलणे फकां ला अनालश्मकरयमा यमालय येंगाऱलन्माव अनुभती नाश . क) खेऱाड ांनी चेव क्रॉक व्मलस्स्थत शाताऱणे अननलामत आशे. चवे क्रॉकलय प्रशाय कयणे,

यमारा उचरणे फकां ला यमारा धक्का रालणे/ऩाडणे इयमादद प्रकायाांलय फांद आशे. अळाप्रकाये

चवे क्रॉकची अमोग्म शाताऱणी केल्माव वदय खेऱाड रा करभ १३.४ च्मा ननमभाआधाये

दांड शोऊ ळकतो. ड) एखादा खेऱाड चवे क्रॉक शाताऱण्माव अवभथत अवल्माव वाभना ननमान्त्रकरा भांज य अवरेरा एखादा वशकाय यमारा मा काभावाठी ददरा जाऊ ळकतो. अळा ऩरयस्स्थतीत वाभना ननमांत्रक वोमीस्कयरययमा घड्माऱाची ऩुनभांडणी कयतो.

http://www.misalpav.com

16

६.८ झेंडा ऩडल्माचे तेव्शाच तेव्शाच वभजरे जात ेजेव्शा वाभना ननमांत्रक ती लस्तुस्स्थती ऩाशतो, फकां ला दोशोंऩैकी एक खेऱाड तळा अथातचा लैध दाला कयतो.

६.९ ज्मा दठकाणी करभ ५.१अ, ५.१फ, ५.२अ, ५.२फ, ५.२क राग शोतात, अळा ऩरयस्स्थतीचा अऩलाद लगऱता जय एखादा खेऱाड यमारा ददरेल्मा लेऱेत ठयल न ददरेल्मा वांख्मेइतक्मा चार कयण्माव अवभथत ठयरा, तय तो खेऱाड यमा डालात ऩयाब त शोतो. अथाततच, यमालेऱी ऩवालयची ऩरयस्स्थती जय अळी अवेर, की प्रनतस्ऩधी खेऱाड वदय खेऱाड च्मा याजारा फकतीश ळक्म आणण लैध चार ांनी ळश-भात देऊ ळकणाय नवेर- तय अळा लेऱी वदय डाल फयोफय त वुवतो.

६.१० अ) कुठल्माश दोऴाांचा ऩुयाला नवताना घड्माऱाांनी ददरेरा प्रयमेक वांकेत शा ग्राह्म वभजण्मात मेतो. वुस्ऩटव दोऴ आढररेरे फुद्धद्धफऱ घड्माऱ फदरण्मात माले. अळा लेऱी वाभना ननमांत्रकाने घड्माऱ फदराल,े आणण स्लत:च्मा वलोयतभ अनुभानाचा लाऩय करून फदररेल्मा चवे क्रॉकभधीर लेऱा ननधातरयत कयाव्मात. फ) डाल चार अवताांना जय दोशोंऩैकी एक फकां ला दोन्श कारभाऩक मांत्रणा वदोऴ अवल्माच ेननदळतनाव आरे, तय खेऱाड ांनी फकां ला वाभना ननमांत्रकाने रगेचच घड्माऱ फांद कयाले. यमानांतय ननमांत्रकान ेस्लत: घड्माऱ फदराले. नलीन घड्माऱातल्मा लेऱा ठयलताना ननमांत्रकाने यमाच्मा अनुभानाचा मथामोग्म लाऩय कयाला.

६.११ जय दोन्श फ्रॎग्ज एकाचलेऱी ऩडरे आणण कुठरा आधी ऩडरा शे ठयलणे अळक्म झारे, तय अळा लेऱी- अ) शे कुठल्माश वत्रात घडरे अवल्माव खेऱ तवाच ऩुढे वुरू यशाला- अऩलाद पक्त ळलेवच्मा वत्राचा. फ) शे जय अळा वत्रात घडरे की ज्मात वत्राच्मा उलतरयत चार ऩ णत कयणे अननलामत आशे,

तय तो डाल फयोफय त वुवतो.

६.१२ अ) खेऱात कुठल्माश प्रकाये व्मयमम आल्माव वाभना ननमांत्रकाने घड्माऱ थाांफलाले. फ) स्जथे वाभना ननमांत्रकाची भदत घेणे आलश्मक अवेर अळा ऩरयस्स्थतीत खेऱाड स्लत: घड्माऱे थाांफल ळकतो. उदाशयणाथत- ऩवालय र एखादे प्मादे ळलेवल्मा ऩट्टीत ऩोचरे झारे आणण यमाच ेप्रनतननचधययल कयणाय वोंगव उऩरब्ध नवेर, अळी लेऱ. क) दोशोंऩैकी कुठल्माश ऩरयस्स्थतीत खेऱ ऩुन्शा वुरू कयण्माचा ननणतम वाभना ननमांत्रकाने घ्माला. ड) एखाद्मा खेऱाड ने वाभना ननमांत्रकाची भदत घेण्मावाठी घड्माऱे फांद केर , तय तवे

http://www.misalpav.com

17

कयण्मावाठी यमा खेऱाड कड ेलैध कायण आशे फकां ला नाश माची ळशाननळा वाभना ननमांत्रकाने कयाली. जय अवे ननदळतनाव आरे की मावाठी कुठरेश लैध कायण खेऱाड कडे तय यमा खेऱाड रा करभ १३.४ नुवाय दांड कयण्मात माला.

६.१३ काश अननमभभतता आढऱ न आल्माव फकां ला काश कायणाने वोन्गायमाना ऩ लतस्स्थतीत न्माले रागरे, तय वाभना ननमात्रकाने आऩरे वलोयतभ अनुभान लाऩरून घड्माऱाांतीर लेऱा ननधातरयत कयाव्मात. तळी आलश्मकता बावल्माव यमाने घडल्मातरा चारभाऩकश ननमांत्रीत कयाला.

६.१४ डालाची वद्मस्स्थती ऩडदे, भॉननववत, demonstration फोड्तव, चार आणण चार ांची वांख्मा आणण खेऱ न झारेल्मा चार ांची वांख्मा दळतद्धलणाये घड्माऱ मा वलांना वबागशृात ऩयलानगी आशे. अथाततच, खेऱाड केलऱ माच प्रकाये प्रदभळतत झारेल्मा भादशतीलय द्धलवांफ न कुठराश दाला करू ळकत नाश त.

------------------------------------------------------------------------

भाग ७: अनियभमतता ७.१ अ. जय वाभन्माच्मा दयर्ममान वोंगटमाांची प्रायांभबक स्स्थती चकुीची अवल्माच ेननदळतनाव आरे, तय वाभना यद्द शोईर ल नलीन वाभना खेऱलरा जाईर.

फ. जय वाभन्माच्मा दयर्ममान अवे ददव न आरे की फुद्धद्धफऱाचा ऩव प्रकयण २.१ भध्मे दळतलल्माच्मा द्धलरुद्ध प्रकाये भाांडरेरा आशे, तय वोंगयमाांची वद्मस्स्थती मोग्मप्रकाये भाांडरेल्मा फुद्धद्धफऱऩवालय शरलर जाऊन वाभना ऩुढे वुरु याश र.

७.२ जय चकुीच्मा यांगाच्मा वोंगटमा घेऊन वाभना चार झारा अवेर तय,ऩांच शयकत घेत नवल्माव, वाभना चार याश र.

७.३ जय खेऱाड ने एक फकां ला जास्त वोंगटमा चकु न जागेलरून शरलल्माव, तो यमाच्मा स्लत:च्मा लेऱेभध्मे यमा वोंगटमा ऩुन्शा फयोफय जागेलय ठेल ळकतो. जरूय ऩडल्माव, खेऱाड ला यमाच्मा प्रनतस्ऩधी दोशोंऩैकी कोणीश घड्मारे फांद करून वाभना ननमांत्रकाची भदत घेऊ ळकतात. वोंगटमा शरलणामात खेऱाड व ननमांत्रक दांड देऊ ळकतो.

७.४ अ. जय वाभन्मादयर्ममान अवे ददव न आरे की ननमभफाह्म चार, जव,े प्माद्दारा

http://www.misalpav.com

18

चुकीच्मा ऩद्धतीने ऩुढे कयणे/शरलणे फकां ला प्रनतस्ऩध्मातच्मा याजारा भारून ऩवालरून शरलणे ,

जय ऩ णत झार अवेर, तय ऩुन्शा यमा ननमभफाह्म चार शोण्माऩ लीच्मा स्स्थतीत आण न ठेलरा जाईर. ननमभफाह्म चार शोण्माऩ लीची स्स्थती जय नक्की कयता मेत

वाभना आधीच्मा भादशत अवरेल्मा मोग्म स्स्थतीत आण न ऩुन्शा चार केरा जाईर. क

६.१३ . क ४.३ ४.६ क

.

फ. प्रकयण ७.४ अ. नुवाय अांभरफजालणी केल्मानांतय, ननमभफाह्म चार कयणार्मा खेऱाड च्मा प्रतीस्ऩध्मातव ऩदशल्मा दोन ननमभफाह्म चार ांवाठी ऩांच प्रयमेकी दोन भभननवाांचा जादा लेऱ देतीर; नतवमात लेऱी जय यमाच खेऱाड ने ननमभफाह्म चार केर तय ऩांच यमाव फाद ठयलतीर. ऩयांतु, जय प्रनतस्ऩधी मोग्म (legal) चार करून खेऱाड च्मा याजाव ळश-भात देऊ ळकत नाश अश्मा स्स्थतीत अवल्माव वाभना अननणीत घोद्धऴत केरा जाईर.

७.५ जय वाभन्माच्मा दयर्ममान जय अवे ददव न आरे की वोंगटमा यमाांच्मा जागेलरून शरल्मा आशेत, तय यमा ऩनु्शा अननमभभततेऩुलीच्मा स्स्थतीरा आण न ठेलल्मा जातीर. जय अळी अननमभभतता शोण्माऩ लीची स्स्थती ठयलता मेत नवेर तय वाभना आधीच्मा भादशत अवरेल्मा मोग्म स्स्थतीत आण न ऩुन्शा चार केरा जाईर. घड्माऱे प्रकयण ६.१३ भधीर

ननमभाांप्रभाणे वभामोस्जत (adjust ) केर जातीर. ह्मानांतय वाभना ह्मा नव्मा स्स्थतीऩाव न ऩुढे चारलण्मात मेईर.

---------------------------------------------------------------------------------------------

बाग ८ : चार ांची नोंद

८.१ डाल वुरु अवताना प्रयमेक खेऱाड ने यमाच्मा आणण प्रनतस्ऩध्मातच्मा वलत खेळ्मा मोग्मप्रकाये नीव लाचता मेतीर अळा अषयात स्ऩधेवाठी ददरेल्मा गुणऩत्रकालय नोंदलणे आलश्मक अवते. ह्मा करयता गणणती नोवेळन लाऩयाले (ऩशा ऩरयभळटठ क).

खेळ्मा शोण्माआधीच यमा भरश न ठेलामरा भनाई आशे. ऩयांत ुकरभ ९.२ फकां ला ९.३ भध्मे वाांचगतल्मानुवाय खेऱाड फयोफय चा प्रस्ताल भाांडत अवरा फकां ला १अ भध्मे वाांचगतल्माप्रभाणे डाल वोडणाय अवरा तय तो अऩलाद वभजाला.

http://www.misalpav.com

19

खेऱी खेऱ न झाल्मालय नतची नोंद कयामची अवल्माव खेऱाड तवे करू ळकतो. नलीन खेऱी कयण्माआधी आधीच्मा वलत खेऱीांची नोंद झारेर अवणे अननलामत आशे.

ऩरयभळटठ क १३ भध्मे वाांचगतल्माप्रभाणे दोन्श खेऱाड ांनी फयोफय च्मा प्रस्तालाची नोंद गुणऩत्रकालय कयणे आलश्मक आशे.

काश कायणाने खेऱाड नोंद कयण्माव अवभथत अवल्माव वाभन्माच्मा भध्मस्थाना मोग्म लावेर अवा भदतनीव खेऱाड व घेता मेतो. यमा खेऱाड च ेघड्माऱ भध्मस्थानी दोन्श खेऱाड ना भान्म अवेर अळा प्रकाये वेव करून द्माले.

८.२ वांऩ णत डालादयर्ममान भध्मास्थाना गुणऩत्रक ददवत याश र अळाप्रकायेच ठेलरे ऩादशजे.

८.३ गुणऩत्रक श वाभने बयलणार्मा वांघवकाांची भारभयता अवते.

८.४ जय खेऱाड च्मा घडाळ्मात ५ भभननवाऩेषा कभी अलधी यादशरा अवेर आणण यमाच्मा प्रयमेक खेऱीरा ३० वेकां दाचा लाढ ल लेऱ यमारा भभऱत नवेर तय करभ ८.१ शे यमाने ऩाऱरेच ऩादशजे अव ेनाश . कोणताश एक झेंडा ऩडल्मानांतय भात्र ऩुढर खेऱी कयण्माअगोदय आधीच्मा वलत खेळ्मा भरश न गुणऩत्रक ऩ णत केरेरे अवामरा शले.

८.५ अ - करभ ८.४ नुवाय जय दोन्श खेऱाड ना गुण नोंदलण्माची आलश्मकता नवर तय वशाय्मक फकां ला वाभन्माच्मा भध्मस्थानी नतथ ेशजाय याश न खेळ्मा नोंदलण्माची व्मलस्था केर ऩादशजे. अळा वाभन्मात कोणताश एक झेंडा ऩडताच भध्मस्थानी घड्माऱे थाांफद्धलर ऩादशजेत. यमानांतय दोन्श खेऱाड ांनी भध्मस्थाच ेफकां ला दवुमात खेऱाड च ेगुणऩत्रक फघ न आऩाऩर गुणऩत्रके ऩ णत कयामरा शलीत.

फ - करभ ८.४ नुवाय जय एकाच खेऱाड रा खेळ्मा नोंदलण्माऩाव न व व अवेर तय एक झेंडा ऩडताच ऩुढ र खेऱी कयण्माआधी यमाने यमाच ेगुणऩत्रक ऩ णत केरेच ऩादशजे. तो प्रनतस्ऩध्मातच ेगुणऩत्रक लाऩरून स्लत:च ेगुणऩत्रक ऩ णत करू ळकतो ऩयांत ुखेऱी कयण्माआधी यमाने प्रनतस्ऩध्मातच ेगुणऩत्रक ऩयत द्मामरा शले.

क - वांऩ णत गुणऩत्रक जय उऩरब्ध शोऊ ळकरे नाश तय दोन्श खेऱाड ांनी भध्मस्थाच्मा ननमांत्रणाखार दवुमात ऩवालयती यमाांच्मा डालाची स्स्थती ननभातण केर ऩादशजे. डालाची वद्मस्स्थती, घडाळ्मातल्मा लेऱा, एक ण खेऱल्मा गेरेल्मा खेळ्मा ह्मा उऩरब्ध अवल्माव यमाांची नोंद करून भगच डालाची स्स्थती ऩुन्शा ननभातण कयामरा शली.

http://www.misalpav.com

20

८.६ ददल्मा गेरेल्मा लेऱाऩर कड े खेऱाड ने लेऱ लाऩयरा आशे ह्मा कायणाने गुणऩत्रके अद्ममालत कयणे ळक्म नवल्माव, आणण आणखी काश खेळ्मा केल्मा गेल्माचा ऩुयाला नवल्माव ऩुढर खेऱी श यमा लाढ ल लेऱात नोंदर गेरेर ऩदशर खेऱी वभजाली.

८.७ डालाची वभाप्ती शोताच दोन्श खेऱाड ांनी दोन्श गुणऩत्रकालय वह्मा कयामराच शव्मात आणण डालाचा ननकार काम रागरा तेश नोंदलाल.े ती नोंद जय चुकीची अवर तय भध्मस्थाने ननणतम घेइऩमतन्त ती नोंद ग्राह्म धयर जाते.

भाग ९ - बरोबरीत डाळ सुटिे

९.१ अ - भध्मस्थाच्मा ऩयलानगीभळलाम आणण खेऱाड नन ठयाद्धलक वांख्मेने खेळ्मा केल्माभळलाम यमाांना फयोफय चा प्रस्ताल भाांडता मेणाय नाश फकां ला यमाांना कधीच फयोफय चा प्रस्ताल भाांडता मेणाय नाश शे स्ऩधेच्मा ननमभात स्ऩटव केरेरे अव ळकते.

फ - स्ऩधेच्मा ननमभात जय फयोफय चा प्रस्ताल ठेलणे भान्म अवेर तय ऩुढ र गोटव राग शोतात:

१ ज्मा खेऱाड रा फयोफय चा प्रस्ताल भाांडामचा आशे यमाने ऩवालय यमाची खेऱी खेऱ न यमाच ेघड्माऱ फांद कयण्माऩ ली आणण प्रनतस्ऩध्मातच ेघड्माऱ वुरु शोण्माऩ ली प्रस्ताल भाांडामरा शला. इतय लेऱी अवा प्रस्ताल ग्राह्म धयरा जाऊ ळकतो ऩयांत ुयमालेऱी करभ १२.६ चा द्धलचाय कयणे गयजेच ेआशे. फयोफय चा प्रस्ताल द्धलनाअव अवामरा शला. दोन्श लेऱी एकदा भाांडरेरा प्रस्ताल भागे घेता मेत नाश आणण तोऩमतं द्धलचायाधीन याशतो जो ऩमतं प्रनतस्ऩधी तो स्लीकायतो, तोंडी नाकायतो फकां ला खेऱी कयामच्मा अगय भोशोये ऩवकालण्माच्मा उदे्दळाने भोशोमातरा स्ऩळत कयतो, फकां ला इतय कुठल्मा प्रकाये डालाचा ळलेव शोतो.

२ फयोफय च्मा प्रस्तालाचा उल्रेख एका द्धलभळटठ खुणेने आऩाऩल्मा गुनाऩात्राकालय कयणे खेऱाड ना फांधनकायक आशे (ऩरयभळटठ क १३ ऩशा)

३ फयोफय चा दाला करभ ९.२, ९.३, अथला १०.२ अांतगतत फयोफय चा प्रस्ताल वभजरा जातो.

http://www.misalpav.com

21

९.२ ज्मा खेऱाड ची खेऱी आशे यमाने फयोफय चा प्रस्ताल भाांडरा अवता तो ऩढु र स्स्थतीत ग्राह्म धयरा जाऊ ळकतो जेव्शा यमाच्मा खेऱीने ऩवालय फकभान नतवमांदा एकवायखीच ऩरयस्स्थती उद्भलणाय अवेर (यमाच यमा खेऱीांच्मा ऩुनुरुक्तीने स्स्थती मामरा शली अव ेनाश )

अ - ज्मा लेऱी तो यमाच्मा गुनाऩात्राकालय यमाची खेऱी भरश न भध्मस्थारा कऱलतो की यमाची ती खेऱी कयण्माची इच्छा आशे

फ - ऩवालय तळी स्स्थती उद्भालरेर च आशे आणण जो खेऱाड फयोफय चा प्रस्ताल भाांडणाय आशे यमाची खेऱी आशे.

अ आणण फ भधीर स्स्थती एकवायखीच वभजर जाते जेव्शा एकाच खेऱाड ची खेऱी अवते, एकाच प्रकायची आणण यांगाची भोशोय यमाच चौकोनात आशेत आणण दोन्श खेऱाड ांच्मा उयरेल्मा वलत भोशोमांच्मा वांबाव्म शारचार यमाच यमा प्रकायच्मा आशेत.

ऩवालय र स्स्थती एकाच प्रकायची वभजर जात नाश जेव्शा एन ऩावांत ननमभाने भायरे जाऊ ळकणाये प्मादे आता भायरे जाऊ ळकणाय नवते. जेव्शा याजारा फकां ला शयतीरा यमाची जागा वोडणे अननलामत अवते आणण यमाभुऱे यमाचा वांबाव्म फकल्रेकोताचा अचधकाय गभालरा जात आशे, ती खेऱी खेऱर गेल्मानांतय.

९.३ ऩुढ र स्स्थतीत डाल फयोफय त वुवतो जय तवा मोग्म दाला कयणार्मा खेऱाड ची खेऱी आशे आणण :

अ यमाने यमाची खेऱी गुनाऩात्राकालय भरदशर आणण भध्मस्थआकड ेजाश य केरे की यमाची ती खेऱी कयण्माची इच्च्शा आशे आणण यमाभुऱे दोन्श खेऱाड ांच्म प्रयमेकी फकभान ५० खेळ्मा ऩ णत शोताशेत ज्मात एकश भोशोये भायरे गेरे नाश मे आणण एकश प्माद्माची खेऱी नाश मे. फकां ला

फ दोन्श खेऱाड ांच्मा ळलेवच्मा फकभान ५० खेऱी एकश प्माद्माची खेऱी फकां ला एकश भोशोमातची भायाभाय करून झारेल्मा नाश त.

http://www.misalpav.com

22

९.४ खेऱाड न ेफयोफय चा प्रस्ताल ना भाांडता, करभ ४.३ भध्मे द्धलऴद केल्माप्रभाणे भोशोमातरा स्ऩळत केरा तय करभ ९.२ फकां ला ९.३ नुवाय तो यमाचा फयोफय चा प्रस्ताल भाांडण्माचा शक्क यमा खेऱीवाठी गभालतो.

९.५ करभ ९.२ फकां ला ९.३ भध्मे द्धलऴद केल्माप्रभाणे खेऱाड ने फयोफय चा दाला केरा तय तो दोन्श घड्माऱे फांद करू ळकतो. यमारा फयोफय चा दाला भागे घेता मेत नाश .

अ - जय यमाचा दाला मोग्म आढऱरा तय डाल ताफडतोफ फयोफय त वुवतो.

फ - जय दाला अमोग्म आढऱरा तय भध्मस्थाने प्रनतस्ऩध्मातच्मा लेऱात ३ भभननवे लाढ कयाली आणण खेऱ ऩुढे चार कयाला. जय दाला खेऱल्मा जाणामात खेऱीलय आधारयत अवेर तय करभ ४ अनुवाय ती खेऱी खेऱर गेर च ऩादशजे.

९.६ डाल फयोफय त वुवतो जेव्शा अळी स्स्थती मेते स्जथ न कोणयमाश कामदेळीय खेऱीने फकां ला खेल्माांच्मा वांचाने ळश भात शोत नाश मे. अवा डाल ताफडतोफ फयोफय त वुवतो, जेव्शा अळी स्स्थती आणणाय खेऱी श कामदेळीय अवते.

भाग १० जऱदगती समाप्ती

१०.१ "जरदगती वभाप्ती" श खेऱाची अळी ऩामय आशे स्जथे उयरेल्मा वलत चार एक ठयाद्धलक लेऱेत ऩ णत कयाव्मा रागतीर.

१०.२ चार कयणार्मा खेऱाड कड ेयमाच्मा घड्माऱात २ भभननवाऩेषा कभी अलधी भळल्रक अवेर तय तो खेऱाड वाभना अननणीत घोद्धऴत कयण्माचा प्रस्ताल भाांड ळकतो. तो खेऱाड ऩांचाांना फोराल न / ऩाचायण करुन घड्माऱे थाांफल ळकतो (ननमभ ६.१२.फ ऩशा)

अ. द्धलरुद्ध फाज चा खेऱाड ननमभाप्रभाणे खेऱ न स्जांकण्माचा ऩुयेवा प्रमयन कय त नाश शे ऩांचाांना भान्म अवेर फकां ला ननमभाप्रभाणे खेऱ न स्जांकणे ळक्म नवेर तय ऩांच वाभना अननणीत घोद्धऴत करू ळकतात. अन्मथा ऩांच आऩरा ननणतम ऩुढे ढकरतीर / द्धलरांबफत कयतीर फकां ला (वाभना अननणीत घोद्धऴत कयण्माचा) प्रस्ताल नाभांज य कयतीर.

http://www.misalpav.com

23

फ. ऩांचाांनी आऩरा ननणतम ऩुढे ढकरल्माव / द्धलरांबफत केल्माव; ळक्म अवल्माव ऩांचाांच्मा उऩस्स्थतीत, द्धलयोधी खेऱाड व दोन भभननवाांचा जादा अलधी देऊन खेऱ ऩुढे चार याश र. अळा लेऱी ऩांच आऩरा अांनतभ ननणतम (अळा प्रकाये ऩुढे चार अवरेल्मा) खेऱा दयर्ममान फकां ला ननळाण खार ऩडल्मालय रलकयात रलकय जाश य कयतीर. ळलेवची स्स्थती ननमभाप्रभाणे खेऱ करून स्जांकण्मावायखी नाश फकां ला द्धलरुद्ध फाज चा खेऱाड ननमभाप्रभाणे खेऱ न स्जांकण्माचा ऩुयेवा प्रमयन कय त नाश शे ऩांचाांना भान्म अवल्माव ऩांच वाभना अननणीत घोद्धऴत कयतीर.

क. ऩांचाांनी (वाभना अननणीत घोद्धऴत कयण्माचा) प्रस्ताल नाभांज य केल्माव द्धलयोधी खेऱाड व दोन भभननवाांचा जादा अलधी देण्मात मेईर.

ड. लय र (अ) (फ) आणण (क) ऩैकी कोणयमाश ऩरयस्स्थतीत ऩांचाांचा ननणतम अांनतभ याश र.

------------------------------------------------------------------------------

भाग ११: गुिांकि

कोणतेश गुणाांकन ऩुलतघोऴीत नवल्माव, वाभना द्धलजेयमाव अथला प्रनतस्ऩध्मातने वाभना वोडल्माने द्धलजेता ठयरेल्मा खेऱाड व एक ग ण फशार कयण्मात मेईर (१), ऩयाब त अथला वाभना वोडरेल्मा खेऱाड व ळ न्म ग ण फशार कयण्मात मेईर (०) तवेच वाभना फयोफय त वोडलणार् मा खेऱाड व अधात ग ण फशार कयण्मात मेईर (१/२) .

-------------------------------------------------------------------------------

भाग १२ खेलाडचं ेळतति

१२.१ फुद्धद्धफऱ खेऱाची प्रनतभा डागाऱेर अळी कोणतीश कृती खेऱाडुांनी करु नमे.

१२.२ ननमांत्रकाच्मा ऩ लतऩयलानगीभळलाम खेऱाड ांना "खेऱाच ेदठकाण" वोड नमे. खेऱाच्मा दठकाणात खेऱाच ेभुख्म जागा, प्रवाधनगशेृ, उऩाशायगशेृ, धमु्रऩानावाठी आयषितषत जागा ल ननमांत्रकानी ठयद्धलरेल्मा अन्म जागा मा वलांचा वभालेळ आशे. ज्माची ऩुढची चार अवेर यमा खेऱाड व ननमांत्रकाच्मा ऩयलानगी भळलाम खेऱाची भुख्म जागा वोड न इतयत्र जाता मेणाय नाश .

http://www.misalpav.com

24

१२.३ .1. प्रयमष खेऱादयर्ममान खेऱाड ांव कोणयमाश प्रकायच्मा नोंद चच भदत घेण्माव,

भादशतीच ेइतय स्त्रोत लाऩयण्माव वल्राभवरत कयण्माव तवेच दवुर् मा फुद्धीफऱऩवालय खेऱी ऩडताऱ न ऩाशण्माव भज्जाल आशे.

२. ननमांत्रकाच्मा ऩ लतऩयलानगीभळलाम खेऱाड ांनी भोफाईर पोन ला तयवभ वांदेळलशनाची इरेक्रॉननक उऩकयणे फांद अवल्माभळलाम खेऱाच्मा दठकाणी जलऱ फाऱग नमे. जय अळा एखाद्मा उऩकयणाचा आलाज आल्माव, ते उऩकयण फाऱगणाया खेऱाड डाल शयेर ल यमाचा प्रनतस्ऩधी डाल स्जांकेर. ऩयांतु प्रनतस्ऩधी खेऱाच्मा ननमभाांच ेऩारन करून फकतीश खेळ्मा खेऱ न स्जांक ळकत नवेर तय तो डाल फयोफय त वुवरा र्मशण न घोद्धऴत कयण्मात मेईर.

३. ननमांत्रकानी ननधातरयत केरेल्मा जागेतच धमु्रऩान कयण्माव ऩयलानगी आशे

१२.४ गुणतक्ता केलऱ खेळ्माांच्मा नोंद , घड्माळ्माांच्मा लेऱा, वाभना फयोफय त वोडलण्माचच द्धलचायणा आणण दाव्माळी वांफांचधत भुदे्द तवेच अन्म काश भादशती नोंदण्मावाठी लाऩयरा जाउ ळकेर.

१२.५ ज्मा खेऱाड ांचा वाभना वांऩरा आशे, यमाांना प्रषेक वभजण्मात मेईर.

१२.६ खेऱाड व कोणयमाश प्रकाये प्रनतस्ऩध्मातच ेरष द्धलचभरत कयण्माचे फकां ला त्रावदामक लततन कयण्माव फांद आशे. माभध्मे गैयराग दाले, वाभना फयोफय त वोडलण्माच्मा अलाजली अव तवेच वाभन्माच्मा जागी द्धलचचत्र आलाज कयणे मा गोटव ांचा अांतबातल आशे

१२.७ १२.१ ते १२.६ मा करभाांच ेउल्रांघन केल्माव खेऱाड करभ १३.४ प्रभाणे भळषेव ऩात्र यादशर.

१२.८ खेऱाच्मा ननमभाांच ेवतत उल्रांघन कयणामा खेऱाड व डाल शयण्माची भळषा ददर जाईर. अळा लेऱेव प्रनतस्ऩधी खेऱाड च ेगुण ननमांत्रकाकड न ठयद्धलरे जातीर

१२.९ करभ १२.८ अन्लमे जय दोन्श खेऱाड दोऴी अवल्माव, तो डाल दोशो खेऱाड ांनी शयरा अवे जादशय केरे जाईर

http://www.misalpav.com

25

१२.१० करभ १०.२.ड अथला ऩरयभळटव ड राग झाल्माव खेऱाड व ननमांत्रकाच्मा ननणतमाद्धलरूद्ध दाद भागता मेणाय नाश . ऩयांत,ु स्ऩधेच्मा ननमभाांच ेउल्रांघन शोत नवेल्माव खेऱाड ननमांत्रकाच्मा कोणयमाश ननणतमाद्धलरूद्ध दाद भाग ळकतो.

----------------------------------------------------------------------------------

भाग १३: ( प्रस्ताळिा पहा) १३.१ वाभन्मादयर्ममान फुद्धद्धफऱाच्मा ननमभाांच ेकावेकोयऩणे ऩारन शोत आशे की नाश शे ननमांत्रक ऩाशतीर.

१३.२ ननमांत्रक वाभना व्मलस्स्थत चार याशाला मावाठी प्रमयनळीर अवतीर. ते वाभन्मादयर्ममान खेऱीभेऱीच ेलातालयण याशाले ल खेऱाड ांच ेचचयत द्धलचभरत शोऊ नमे शे ऩाशतीर. स्ऩधेच्मा एक ण प्रगतीकड ेरष देतीर.

१३.३ जेव्शा खेऱाड ांकड ेकभी लेऱ उयरा अवेर तेव्शा ननमांत्रक वाभन्मालय द्धलळऴे रष देतीर, यमाांनी ददरेल्मा ननणतमाांची अांभरफजालणी करून घेतीर आणण जरूय ऩडल्माव खेऱाड ांव दांड देतीर.

१३.४ ननमांत्रक खार रऩैकी एक ला अचधक दांड देऊ ळकतात: अ. इळाया देणे

फ. प्रनतस्ऩध्मातरा लेऱ लाढल न देणे. क. (ननमभफाह्म खेऱणार्मा) खेऱाड चा खेऱण्माचा लेऱ कभी कयणे. ड. वाभना शयल्माच ेघोद्धऴत कयणे. इ. (ननमभफाह्म खेऱणार्मा) खेऱाड च ेगुण कभी कयणे. प. प्रनतस्ऩधी खेऱाड रा यमा डालावाठी जास्तीतजास्त उऩरब्ध गुण देणे. ग. (ननमभफाह्म खेऱणार्मा) खेऱाड व ननटकाभवत कयणे.

१३.५ फाह्म कायणाांभुऱे लेऱेचा अऩव्मम झाल्माव ननमांत्रक कोण्मा एका अथला दोन्श खेऱाड ांव अचधक लेऱ फशार करू ळकतात.

१३.६ ननमांत्रक, फुद्धद्धफऱाच्मा ननमभालर त ददरेल्मा द्धलळऴे घवनाांव्मनतरयक्त,वाभन्मात कोणयमाश प्रकाये ढलऱाढलऱ कयणाय नाश त. कभीत कभी एक झेंडा ऩडरा अवताना करभ ८.५ राग शोत अवेर तयच ननमांत्रक खेऱल्मा गेरेल्मा चार ांची वांख्मा व चचत

http://www.misalpav.com

26

कयतीर. खेऱाड व, यमाच्मा प्रनतस्ऩध्मातने चार ऩ णत केर अवल्माची फकां ला घड्माऱ दाफरे

गेरे नवल्माची व चना/आठलण ननमांत्रक कयणाय नाश त.

१३.७. अ. प्रेषक आणण खेऱाड माांनी इतय/फाकीच्मा वाभन्माांदयर्ममान फोर नमे ल इतय उठल्माश प्रकाये ढलऱाढलऱ करू नमे. जरूय ऩडल्माव, ननमांत्रक अश्माप्रकाये वाभन्मात अडथऱे आणणार्मा व्मक्तीव स्ऩधातस्थऱात न ननटकाभवत करू ळकतात. जय कोण्मा व्मक्तीव शा गैयप्रकाय आढऱरा तय ते केलऱ ननमांत्रकाणा व चचत करू ळकतात.

फ. ननमांत्रकाचच ऩयलानगी घेतल्माभळलाम, स्ऩधेच्मा दठकाणी अथला आवऩावच्मा ऩरयवयात भ्रभणध्लनी फकां ला तयवभ वांलाद वाधने लाऩयण्माव भज्जाल याश र.

-------------------------------------------------------------------------------------

भाग १४ – फिड े

फुद्धद्धफऱ द्धलधी / ननमभालर वांदबाततीर कोणयमाश ऩेचालय ननणतम देण्माव वदस्म भशावांघ फपडरेा वाांग ळकतात.

- १ - ' '

.

२ - क क

क - क, , , ,

, , उ ,