Upload
tran-thao-nguyen
View
3.761
Download
3
Embed Size (px)
Citation preview
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
Chương I:NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ......................................................3
1. Khái niệm và mục tiêu của chính sách tiền tệ................................................................................3
1.1 Khái niệm chính sách tiền tệ :..................................................................................................3
1.2 Mục tiêu của chính sách tiền tệ :.............................................................................................3
1.2.1 Ổn định giá trị đồng tiền :................................................................................................3
1.2.2 Tăng công ăn việc làm:.....................................................................................................3
1.2.3 Tăng trưởng kinh tế:........................................................................................................4
2. Các công cụ điều tiết.........................................................................................................................4
2.1 Công cụ trực tiếp:.....................................................................................................................4
2.1.1 Hạn mức tín dụng:............................................................................................................4
2.1.2 Ấn định mức lãi suất:.......................................................................................................5
2.2 Công cụ gián tiếp:.....................................................................................................................5
2.2.1 Côngcụ tái cấp vốn............................................................................................................5
2.2.2 Tỷ lệ dự trữ bắt buộc........................................................................................................6
2.2.3 Công cụ lãi suất tín dụng..................................................................................................6
2.2.4 Công cụ tỷ giá hối đoái.....................................................................................................7
2.2.5 Nghiệp vụ thị trường mở..................................................................................................8
Chương II:Thực trạng điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 2007-nay.9
1. Thực trạng chính sách tiền tệ ở Việt Nam......................................................................................9
1.1 Bối cảnh chung..........................................................................................................................9
1.1.1 Bối cảnh kinh tế thế giới...................................................................................................9
1.1.2 Bối cảnh kinh tế Việt Nam.............................................................................................10
2. Diễn biến điều hành chính sách tiền tệ từnăm 2007 đến nay......................................................11
2.1 Giai đoạn năm 2007................................................................................................................11
2.1.1 Điều tiết cung tiền thông qua nghiệp vụ thị trường mở..............................................11
2.1.2 Về công cụ dự trữ bắt buộc:...........................................................................................12
2.1.3 Tái cấp vốn, tái chiết khấu.............................................................................................12
2.1.4 Về điều hành lãi suất:.....................................................................................................12
2.1.5 Kiểm soát tăng trưởng và chất lượng tín dụng............................................................13
2.1.6 Về điều hành tỷ giá.........................................................................................................13
2.2 Giai đoạn năm 2008................................................................................................................13
2.2.1 Điều tiết cung tiền thông qua nghiệp vụ thị trường mở..............................................14
2.2.2 Về phát hành tín phiều bắt buộc...................................................................................15
2.2.3 Về công cụ dự trữ bắt buộc............................................................................................15
2.2.4 Tái cấp vốn......................................................................................................................15
2.2.5 Về điều hành lãi suất......................................................................................................16
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
2.2.6 Kiểm soát tăng trưởng và chất lượng tín dụng............................................................16
2.2.7 Điều hành tỷ giá..............................................................................................................17
2.3 Giai đoạn năm 2009................................................................................................................18
2.3.1 Nghiệp vụ thị trường mở................................................................................................18
2.3.2 Tái cấp vốn......................................................................................................................19
2.3.3 Hoán đổi ngoại tệ............................................................................................................19
2.3.4 Dự trữ bắt buộc...............................................................................................................19
2.3.5 Điều hành lãi suất...........................................................................................................20
2.4 Giai đoạn năm 2010................................................................................................................20
2.4.1 Nghiệp vụ thị trường mở................................................................................................20
2.4.2 Tái cấp vốn......................................................................................................................21
2.4.3 Hoán đổi ngoại tệ............................................................................................................22
2.4.4 Dự trữ bắt buộc...............................................................................................................22
2.4.5 Điều hành lãi suất...........................................................................................................23
2.4.6 Kiểm soát tín dụng..........................................................................................................23
2.5 Giai đoạn năm 2011................................................................................................................23
2.5.1 Nghiệp vụ thị trường mở................................................................................................23
2.5.2 Tái cấp vốn......................................................................................................................26
2.5.3 Điều hành tỷ giá..............................................................................................................26
2.5.4 Dự trữ bắt buộc...............................................................................................................27
2.5.5 Điều hành lãi suất...........................................................................................................28
2.5.6 Kiểm soát tín dụng..........................................................................................................29
2.6 Sáu tháng đầu năm 2012........................................................................................................29
2.6.1 Dự trữ bắt buộc:..............................................................................................................29
2.6.2 Điều chỉnh giảm mạnh các loại lãi suất:.......................................................................30
2.6.3 Đối với thị trường mở:....................................................................................................30
2.6.4 Hạn mức tín dụng:..........................................................................................................31
3. Giải pháp đưa ra:........................................................................................................................32
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
Chương I:NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ
1. Khái niệm và mục tiêu của chính sách tiền tệ
1.1 Khái niệm chính sách tiền tệ :
Chính sách tiền tệ là một chính sách kinh tế vĩ mô do Ngân hàng trung ương khởi thảo
và thực thi, thông qua các công cụ , biện pháp của mình nhằm đạt các mục tiêu :ổn định
giá trị đồng tiền, tạo công ăn việc làm ,tăng trưởng kinh tế .
Chúng ta có thể hiểu, chính sách tiền tệ là tổng hòa các phương thức mà NHNN VN
(NHTW) thông qua các hoạt động của mình tác động đến khối lượng tiền tệ trong lưu
thông, nhằm phục vụ cho việc thực hiện các mục tiêu kinh tế -xã hội của đất nước trong
một thời kì nhất định. Mặt khác, nó là một bộ phận quan trọng trong hệ thống chính
sách kinh tế - tài chính vĩ mô của chính phủ.
Tuỳ điều kiện các nước, chính sách tiền tệ có thể được xác lập theo hai hướng: chính
sách tiền tệ mở rộng (tăng cung tiền ,giảm lãi suất để thúc đẩy sản xuất kinh
doanh ,giảm thất nghiệp nhưng lạm phát tăng -chính sách tiền tệ chống thất nghiệp)
hoặc chính sách tiền tệ thắt chặt (giảm cung tiền , tăng lãi suất làm giảm đầu tư vào
sản xuất kinh doanh từ đó làm giảm lạm phát nhưng thất nghiệp tăng-chính sách tiền tệ
ổn định giá trị đồng tiền).
1.2Mục tiêu của chính sách tiền tệ :
1.2.1 Ổn định giá trị đồng tiền :
NHTW thông qua CSTT có thể tác động đến sự tăng hay giảm giá trị đồng tiền của
nước mình. Giá trị đồng tiền ổn định được xem xét trên hai mặt: Sức mua đối nội của
đồng tiền(chỉ số giá cả hàng hoá và dịch vụ trong nước)và sức mua đối ngoại (tỷ giá của
đồng tiền nước mình so với ngoại tệ). Tuy vậy, CSTT hướng tới ổn định giá trị đồng
tiền không có nghĩa là tỷ lệ lạm phát =0 vì như vậy nền kinh tế không thể phát triển
được,để có một tỷ lệ lạm phát giảm phảI chấp nhận một tỷ lệ thất nghiệp tăng lên.
1.2.2 Tăng công ăn việc làm:
CSTT mở rộng hay thu hẹp có ảnh hưởng trực tiếp tới việc sử dụng có hiệu qủa các
nguồn lực xã hội, quy mô sản xuất kinh doanh và từ đó ảnh hưởng tới tỷ lệ thất nghiệp
của nền kinh tế. Để có một tỷ lệ thất nghịêp giảm thì phải chấp nhận một tỷ lệ lạm phát
tăng lên. Mặt khác, khi tăng trưởng kinh tế đạt được do kết quả của cuộc cải tiến kĩ
thuật thì việc làm có thể không tăng mà còn giảm. Theo nhà kinh tế học Arthur Okun thì
khi GNP thực tế giảm 2% so với GNP tiềm năng, thì mức thất nghiệp tăng 1%.
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
Từ những điều trên cho thấy, vai trò của NHTW khi thực hiện mục tiêu này : tăng
cường đầu tư mở rộng sản xuất – kinh doanh, chống suy thoái kinh tế theo chu kỳ, tăng
trưởng kinh tế ổn định, khống chế tỷ lệ thất nghiệp không vượt quá tỷ lệ thất nghiệp tự
nhiên.
1.2.3 Tăng trưởng kinh tế:
Tăng trưởng kinh tế luôn là mục tiêu của mọi chính phủ trong việc hoạch định các
chính sách kinh tế vĩ mô của mình, để giữ cho nhịp độ tăng trưởng đó ổn định, đặc biệt
việc ổn định giá trị đồng bản tệ là rất quan trọng ,nó thể hiện lòng tin của dân chúng
đối với Chính phủ.
Mục tiêu này chỉ đạt được khi kết quả hai mục tiêu trên đạt được một cách hài hoà.
Mối quan hệ giữa các mục tiêu : Có mối quan hệ chặt chẽ,hỗ trợ nhau, không tách rời.
Nhưng xem xét trong thời gian ngắn hạn thì các mục tiêu này có thể mâu thuẫn với
nhau thậm chí triệt tiêu lẫn nhau. Vậy để đạt được các mục tiêu trên một cách hài hoà
thì NHTW trong khi thực hiện CSTT cần phải có sự phối hợp với các chính sách kinh tế
vĩ mô khác.
Mặt khác để biết các mục tiêu cuối cùng trên có thực hiện được không, thì các
NHTW phải chờ thời gian dài ( một năm –khi kết thúc năm tài chính).
2. Các công cụ điều tiết
2.1 Công cụ trực tiếp:
Là các công tác động trực tiếp vào khối lượng tiền trong lưu thông hoặc các mức
lãi suất trung và dài hạn. Công cụ trực tiếp được áp dụng phổ biến trong thời kỳ các
hoạt động tài chính được điều tiết chặt chẽ. Các công cụ được sử dụng đó là:
2.1.1 Hạn mức tín dụng:
Khái niệm:là việc NHTW quy định tổng mức dư nợ của các NHTM không
được vượt quá một lượng nào đó trong một thời gian nhất định(một năm) để thực
hiện vai trò kiểm soát mức cung tiền của mình.Việc định ra hạn mức tín dụng
cho toàn nền kinh tế dựa trên cơ sở là các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô(tốc độ tăng
trưởng ,lạm phát, tiêu thụ..)sau đó NHTW sẽ phân bổ cho các NHTM và NHTM
không thể cho vay vượt quá hạn mức do NHTW quy định .
Cơ chế tác động: Đây là một cộng cụ điều chỉnh một cách trực tiếp đối với
lượng tiền cung ứng, việc quy định pháp lý khối lượng hạn mức tín dụng cho nền
kinh tế có quan hệ thuận chiều với qui mô lượng tiền cung ứng theo mục tiêu của
NHTM.
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
Đặc điểm:Giúp NHTW điều chỉnh ,kiểm soát được lượng tiền cung ứng khi các
công cụ gián tiếp kém hiệu quả ,đặc biệt tác dụng nhất thời của nó rất cao trong
những giai đoạn phát triển quá nóng,tỷ lệ lạm phát quá cao của nền kinh
tế .Song nhược điểm của nó rất lớn : triệt tiêu động lực cạnh tranh giữa các
NHTM,làm giảm hiệu quả phân bổ vốn trong nến kinh tế ,dễ phát sinh nhiều
hình thức tín dụng ngoàI sự kiểm soát của NHTW và nó sẽ trở nên quá kìm hãm
khi nhu cầu tín dụng cho việc phát triển kinh tế tăng lên.
2.1.2 Ấn định mức lãi suất:
Khái niệm:NHTW đưa ra một khung lãi suất hay ấn dịnh một trần lãi suất cho
vay để hướng các NHTM điều chỉnh lãi suất theo giới hạn đó,từ đó ảnh hưởng
tới qui mô tín dụng của nền kinh tế và NHTW có thể đạt được quản lý mức cung
tiền của mình.
Cơ chế tác động:Việc điều chỉnh lãi suất theo xu hướng tăng hay giảm sẽ ảnh
hưởng trực tiếp tới qui mô huy động và cho vay của các NHTM làm cho lượng
tiền cung ứng thay đổi theo.
Đặc điểm:Giúp cho NHTW thực hiện quản lý lượng tiền cung ứng theo mục tiêu
của từng thời kỳ,đIều này phù hợp với các quốc gia khi chưa có điều kiện để phát
huy tác dụng của các công cụ gián tiếp.Song, nó dễ làm mất đi tính khách quan
của lãi suất trong nền kinh tế vì thực chất lãi suất là “giá cả” của vốn do vậy nó
phải được hình thành từ chính quan hệ cung cầu về vốn trong nến kinh tế .Mặt
khác việc thay đổi quy định đIều chỉnh lãI suất dễ làm cho các NHTM bị
động,tốn kém trong hoạt động kinh doanh của mình.
2.2 Công cụ gián tiếp:
Đây là nhóm công cụ tác động trước hết vào mục tiêu hoạt động của CSTT, thông
qua cơ chế thị trường mà tác động này được lan truyền đến các mục tiêu trung gian là
khối lượng tiền cung ứng và lãi suất. Bao gồm:
2.2.1 Côngcụ tái cấp vốn
Khái niệm: Tái cấp vốn là hình thức cấp tín dụng của Ngân hàng Trung ương
đối với các Ngân hàng thương mại. Khi cấp 1 khoản tín dụng cho Ngân hàng
thương mại, Ngân hàng Trung ương đã tăng lượng tiền cung ứng đồng thời tạo
cơ sở cho Ngân hàng thương mại tạo bút tệ và khai thông khả năng thanh toán
của họ.
Cơ chế tác động: NHTW tăng hoặc giảm lãi suất tái cấp vốn và lãi suất chiết
khấu phụ thuộc vào mục tiêu của chính sách tiền tệ là nới lỏng hay thắt chặt.
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
Ưu điểm: NHTW là người cho vay cuối cùng, kiểm tra chất lượng tín dụng của
các NHTM, bơm tiền vào nền kinh tế.
NHTW sẽ là chỗ dựa cuối cùng và rất chắc chắn cho các NHTM.
Nhược điểm:
NHTW không thể nắm chắc kết quả của sự điều tiết.
Công cụ tỷ lệ dự trữ bắt buộc
2.2.2 Tỷ lệ dự trữ bắt buộc
Khái niệm: Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là tỷ lệ giữa số lượng phương tiện cần vô hiệu
hóa trên tổng số tiền gửi huy động, nhằm điều chỉnh khả năng thanh toan (cho
vay) của các Ngân hàng thương mại.
Cơ chế tác động: Sự tăng lên hay giảm xuống của tỷ lệ dự trữ bắt buộc tác động
đến cơ chế tạo tiền và lãi suất cho vay của các ngân hàng thương mại, qua đó tác
động đến lượng tiền cung ứng.
Ưu điểm:
- Tác động đến quá trình cung ứng tiền.
- Tăng quyền cho NHTW.
- Đảm bảo khả năng cạnh tranh cho các ngân hàng
- Đảm bảo khả năng thanh toán cho các NHTM.
- Tốn kém về chi phí quản lý.
- Có thể gây khó khăn về khả năng thanh toán với ngân hàng óc dự trữ
vượt mức thấp.
- Gây tình trạng kém ổn định cho các ngân hàng nếu thay đổi.
Nhược điểm:
- Chi phí hoạt động cao có thể gây bất ổn cho ngân hàng.
- Bất lợi chủ yếu của công cụ dự trữ bắt buộc là có thể khiến cho một
số ngân hàng có dự trữ vượt mức quá thấp rơi vào tình trạng mất
"khả năng thanh toán ngay".
- Việc thay đổi thường xuyên tỷ lệ dự trữ bắt buộc khiến cho các ngân
hàng rơi vào tình trạng bất ổn trong việc quản lý thanh khoản, làm
phát sinh tăng chi phí.
2.2.3 Công cụ lãi suất tín dụng
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
Khái niệm: công cụ lãi suất tín dụng là công cụ gián tiếp trong thực hiện chính
sách tiền tệ bởi vì sự thay đổi lãi suất không trực tiếp làm tăng thêm hay giảm
bớt lượng tiền trong lưu thông, mà có thể làm kích thích hay kìm hãm sản xuất.
Cơ chế tác động:
- Gián tiếp: NHTM công bố mức lãi suất áp dụng với các khoản cho vay
chiết khấu, cầm cố chứng từ có giá.
- Trực tiếp: Quy định mức lãi suất tối đa hoặc tiền gửi tối thiểu đối với các tổ
chức tín dụng.
Các mức lãi suất thường công bố:
- Lãi suất chiết khấu.
- Lãi suất NHTW đối với nền kinh tế mang tính quản lý: khung lãi suất, trần
lãi suất …
- Lãi suất mang tính tham lãi: lãi suất liên NH thị trường Singapore, London
…
- Lãi suất công bố theo năm, kỳ, tháng, ngày.
2.2.4 Công cụ tỷ giá hối đoái
Khái niệm: Tỷ giá hối đoái là tương quan sức mua giữa đồng nội tệ và đồng
ngoại tệ.
Cơ chế tác động: Tác động đến hoạt động kinh tế , từ hoạt động xuất nhập khẩu
đến sản xuất kinh doanh và tiêu dùng trong nước qua biến đổi của giá cả hàng
hóa.
Vai trò:Vừa phản ánh sức mua của đồng nội tệ, vừa là biểu hiên quan hệ cung
cầu ngoại hối. Tỷ giá hối đoái là công cụ, là đòn bẩy điều tiết cung cầu ngoại tệ,
tác động mạnh đến xuất nhập khẩu và hoạt động sản xuất kinh doanh trong nước.
Chính sách tỷ giá tác động một cách nhạy bén đến tình hình sản xuất, xuất nhập
khẩu hàng hóa, tình trạng tài chính, tiện tệ, cán cân thanh toán quốc tế, thu hút
vốn dầu tư, dự trữ của đất nước. Về thực chất tỷ giá không phải là công cụ của
chính sách tiền tệ vì tỷ giá không làm thay đổi lượng tiền tệ trong lưu thông. Tuy
nhiên ở nhiều nước, đặc biệt là các nước có nền kinh tế đang chuyển đổi coi tỷ
giá là công cụ hỗ trợ quan trọng cho chính sách tiền tệ.
Công cụ bổ trợ quan trọng của chính sách tiền tệ.:
Chính sách hối đoái: NHTW trực tiếp mua bán ngoại tệ để điều chỉnh tỷ giá hối
đoái.
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
Quỹ dự trữ bình quân hối đoái: dự trữ một lượng ngoại hối nhằm đối phó với
những biến động của tỷ giá.
Phá giá tiền tệ: Khủng hoảng sức mua giảm mạnh tỷ giá biến động xác
định lại tỷ giá phá giá.
o Đánh sụt sức mua danh nghĩa của tiền tệ nước mình so với ngoại tệ.
o Kết quả: ảnh hưởng trực tiếp đến tăng giảm tỷ giá hối đoái.
Nâng giá tiền tệ:
o Nâng giá chính thức đơn vị tiền tệ nước mình so với ngoại tệ.
o Khuyến khích nhập khẩu, hạn chế xuất khẩu, cản trở nguồn vốn ngoại tệ
chảy vào trong nước.
2.2.5 Nghiệp vụ thị trường mở
Khái niệm: Nghiệp vụ thị trường mở là việc Ngân hàng Nhà nước thực hiện
mua, bán ngắn hạn các loại giấy tờ có giá của các tổ chức tín dụng thông qua
hình thức đấu thầu nhằm tác động đến dự trữ của ngân hàng thương mại.
Cơ chế tác động:
-Tác động qua thị trường lãi suất.
-NHTW mua bán các giấy tờ có giá ngắn hạn trên thị trường tiền tệ để điều hoà
cung cầu về giấy tờ có giá tác động khả năng cung ứng tín dụng của NHTM
tăng hoặc giảm khối lượng tiền.
Bán các giấy tờ có giá -> thu hẹp tín dụng.
Mua các giấy tờ có giá -> mở rộng tín dụng.
Ưu điểm:
NHTW chủ động can thiệp vào thị trường tiền tệ.
Có tính linh hoạt và chính xác cao.
NHTW có thể thay đổi nếu sử dụng công cụ này không phù hợp.
NHTW có thể thay đổi lượng dự trữ, khối lượng tiền tệ ngay trong phiên
giao dịch.
Nhược điểm:Tính tự nguyện của hoạt động giao dịch
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
Chương II:Thực trạng điều hành chính sách tiền tệ của Ngân
hàng Nhà nước Việt Nam 2007-nay
1. Thực trạng chính sách tiền tệ ở Việt Nam
1.1 Bối cảnh chung
1.1.1 Bối cảnh kinh tế thế giới
Những năm gần đây nền kinh tế thế giới đang vận động với tốc độ biến chuyển
ngày càng nhanh, các chu kỳ kinh tế đang được rút ngắn lại với khoảng cách giữa tăng
trưởng và suy thoái trở nên rất mong manh. Năm 2007 kinh tế thế giới có dấu hiệu tăng
trưởng chậm lại. Năm 2008 cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới bùng phát bắt nguồn từ
cú vỡ bong bóng nhà đất tại Mỹ và lan ra các nền kinh tế lớn, nhỏ toàn cầu.
Cơn địa chấn tài chính nổ ra vào ngày 7/9 kkhi hai nhà cho vay cầm cố khổng lồ
của Mỹ là Freddie Mac và Fannie Mae buộc phải được chính phủ tiếp quản đẻ tránh
khỏi nguy cơ phá sản. Ngày 15/9, Ngân hàng Đầu tư lớn thứ 4 nước Mỹ Lehman
Brothers sau 158 năm tồn tại đã tuyên bố phá sản. Đúng 10 ngày sau, Washington
Mutual tạo nên vụ phá sản ngân hàng lớn nhất trong lịch sử với tổng tài sản thiệt hại lên
tới 307 tỷ đô la. Cuộc khủng hoảng đã làm sụp đổ toàn bộ hệ thống tiền tệ của các ngân
hàng hàng đầu thế giới và dẫn đến sự phá sản của hàng loạt định chế tài chính khổng lồ.
Xen giữa những sự kiện trên, 9 tháng đầu năm 2008 cũng chứng kiến các cơn sốt dầu ,
lương thực và lạm phát làm khuynh đảo nền kinh tế toàn cầu. Nhiều nền kinh tế lớn, bắt
đầu từ Nhật và EU tuyên bố rơi vào suy thoái. Điều tương tự cũng xảy ra với Nga –
cường quốc kinh tế lớn thứ 4 thế giới. Tỷ lệ thất nghiệp và lạm phát tại các quốc gia
tăng cao. Những tháng đầu năm 2009 là thời kỳ suy thoái sâu nhất kể từ Đại suy thoái
1929-1933. Nhờ có các biện pháp cứu trợ kinh tế được thực hiện từ cuối năm 2008, từ
quý II/2009 kinh tế thế giới đã dần phục hồi, đến năm 2010 đạt mức tăng trưởng khoảng
5% cao hơn kỳ vọng tuy nhiên vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Năm 2011, châu Âu bất đắc dĩ trở thành tâm điểm của cả thế giới khi cuộc khủng
hoảng nợ công tại Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) biến thành cơn “bạo
bệnh” đe dọa xóa sổ mọi thành quả khối này đạt được trong 1 thập kỷ qua. Cuộc khủng
hoảng này bắt nguồn từ năm 2009 và trở nên trầm trọng hơn trong năm 2010 khi các
nước thành viên Eurozone và IMF thông qua khoản vay khẩn cấp trị giá 110 tỷ euro cho
Hy lạp và sau đó là Ailen với gói cứu trợ 85 tỷ euro. Đến cuối năm 201, cuộc khủng
hoảng trầm trọng này đã diễn biến hết sức phức tạp và lan sang Italia, Tây Ban Nha,
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
thậm chí cả nước Pháp. Bên cạnh đó, nền kinh tế Mỹ cũng hết sức èo uột khi tốc độ
tăng trưởng thấp, tỷ lệ thất nghiệp gia tăng, xếp hạng tín dụng lần đầu tiên bị hạ bậc sau
70 năm. Năm 2011 kết thúc trong bối cảnh kinh tế châu Âu đứng bên bờ vực thẳm, kinh
tế Mỹ le lói phục hồi và một số nước trong khối Các nền kinh tế mới nổi (BRICS) như
Braxin, Nga cũng phải đối mặt với nguy cơ suy thoái thì tốc độ tăng trưởng của khu vực
châu Á, nhất là khu vực Đông Á, được xem là những điểm sáng hiếm hoi trong bức
tranh nền kinh tế đầy u ám của thế giới.
Năm 2012, châu Âu tiếp tục đối mặt với những thách thức lớn khi các khoản nợ
khổng lồ của các nước như Bồ Đào Nha, Italia, Ailen , Hy lạp và Tây Ban Nha đến kỳ
đáo hạn. Kinh tế châu Á tăng trưởng chậm, châu Âu, châu Mỹ vẫn xấu đi từng ngày.
Tình hình kinh tế thế giới giai đoạn 2007-2012 đứng trước nhiều khó khăn, thách
thức lớn. Cuộc khủng hoảng tài chính thế giới và hậu quả nặng nề của nó khiến kinh tế
toàn cầu rơi vào suy thoái. Giá cả hàng hóa dịch vụ leo thang, sản xuất đình trệ kéo theo
sự gia tăng về tỷ lệ thất nghiệp, lạm phát tăng cao, châu Âu rơi vào khủng hoảng nợ
công tồi tệ trong khi các nền kinh tế lớn như Mỹ, Nhật cũng phải đối mặt với không ít
khó khăn.
1.1.2 Bối cảnh kinh tế Việt Nam
Kinh tế xã hội nước ta những năm gần đây diễn ra trong bối cảnh tình hình kinh tế
thế giới và trong nước có nhiều biến động phức tạp, khó lường, giá dầu thô và giá nhiều
loại nguyên liệu, hàng hóa khác trên thị trường thế giới tăng mạnh kéo theo sự tăng giá
ở mức cao của hầu hết các mặt hàng trong nước, lạm phát xảy ra tại nhiều nước trên thế
giới, ảnh hưởng của khủng hoảng tài chính toàn cầu, thiên tai dịch bệnh đối với cây
trồng vật nuôi xảy ra liên tiếp trên địa bàn cả nước gây ảnh hưởng lớn đến sản xuất và
đời sống dân cư. Điểm qua một số sự kiện nổi bật qua các năm từ 2007-2012:
Năm 2007 là một năm quan trọng đánh dấu sự kiện Việt Nam trở thành viên chính
thức của WTO, đây là một cơ hội lớn và cũng là thách thức không nhỏ cho Việt Nam
trên con đường hội nhập kinh tế thế giới.
Năm 2008: không nằm ngoài ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính thế giới,
trong nước, giá xăng dầu và các nguyên liệu đầu vào và hàng hóa tiêu dùng nhập khẩu
tăng vọt vào đầu năm, đến giữa năm lại có hướng giảm. Thị trường chứng khoán liên
tục tuột dốc, nhiều công ty chứng khoán tuyên bố phá sản, thâm hụt cán cân thương mại
đạt mức cao.
Năm 2009: Các hoạt động sản suất, thương mại, dịch vụ, xuất khẩu gặp nhiều khó
khăn, sản xuất đình trệ, thị trường ngoại tệ căng thẳng, giá vàng tăng chóng mặt tuy
nhiênViệt Nam vẫn là một trong số ít quốc gia đạt được mức tăng trưởng kinh tế dương.
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
Năm 2010: Tăng trưởng kinh tế khả quan, sản xuất công nghiệp hồi phục ấn tượng
, áp lực lạm phát gia tăng gây bất ổn cho nền kinh tế.
Năm 2011: tăng trưởng GDP ở mức thấp, lạm phát vẫn còn ở mức cao, sản xuất
ách tắc.
Năm 2012: sáu tháng đầu năm, nền kinh tế Việt Nam có nhiều chuyển biến tốt, đã
vượt qua được thời điểm khó khăn nhất và bắt đầu phát triển trở lại.
Thực tiễn đề ra yêu cầu cấp bách Chính phủ cần đưa ra những chính sách tập trung
ưu tiên ngăn chặn suy giảm kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát.
2. Diễn biến điều hành chính sách tiền tệ từnăm 2007 đến nay
2.1 Giai đoạn năm 2007
Năm 2007 là năm thứ 2 cả nước phấn khởi triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng
toàn quốc lần thứ 10, năm đầu tiên nước ta trở thành thành viên WTO, mở ra nhiều thời
cơ, cơ hội mới. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất trong thực thi CSTT của NHNN năm
2007 đó là nhập siêu ở mức cao làm tăng thâm hụt cán cân vãng lai; dòng vốn đầu tư
nước ngoài tăng mạnh, lạm phát có xu hướng tăng mạnh trong bối cảnh kinh tế và thị
trường tài chính quốc tế có nhiều biến động khó lường gây sức ép đối với điều hành tỷ
giá và việc kiểm soát tổng phương tiện thanh toán và tín dụng. Trong bối cảnh đó,
NHNN đã thực hiện CSTT theo hướng điều hành CSTT linh hoạt đảm bảo ổn định tiền
tệ, kiềm chế lạm phát và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế; Triển khia đồng bộ các giải pháp
điều hành tiền tệ nhằm kiểm soát mức tăng tổng phương tiện thanh toán và tăng trưởng
tín dụng, đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ mục tiêu tăng trưởng kinh tế.
2.1.1 Điều tiết cung tiền thông qua nghiệp vụ thị trường mở
Nghiệp vụ thị trường mở là một trong những công cụ chủ yếu để điều tiết vốn
của các TCTD. Trong năm 2007, nghiệp vụ thị trường mở đã có những đổi mới như cố
định phiên mua nhằm khắc phục hạn chế của thị trường tiền tệ, thay đổi phương thức
đấu thầu nhằm bám sát mục tiêu điều hành CSTT và diễn biến vốn bằng VND của các
TCTD. Trong năm 2007, có 20 thành viên tham gia, gồm các NHTM nhà nước, các
NHTM cổ phần, ngân hàng liên doanh và chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tăng 20% so
với năm trước, góp phần tăng khả năng điều tiết của nghiệp vụ này.
Để thực hiện một số biện pháp cấp bách kiềm chế tốc độ tăng giá thị trường, thực
hiện mục tiêu thu hút tiền về qua nghiệp vụ thị trường mở, NHNN đã tăng số phiên giao
dịch tử 3 phiên/1 tuần lên thực hiện giao dịch nghiệp vụ thị trường mở hàng ngày; tăng
khối lượng tín phiếu NHNN bán ra, đa dạng hóa các kỳ hạn tín phiếu NHNN bán ra từ
14 ngày đến 364 ngày, xác định mức lãi suất hợp lý để rút tiền từ lưu thông về qua kênh
này. Lãi suất trúng thầu bình quân trong các phiên chào bán là 4,35%/năm.
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
Bên cạnh đó, NHNN đã thực hiện định kỳ hàng tuần 1 phiên chào mua giấy tờ có
giá với kỳ hạn 14 ngày, nhằm phát tín hiệu sẵn sàng hỗ trợ vốn cho các NHTM thực sự
thiếu hụt vốn nhằm đảm bảo khả năng thanh toán. Lãi suất chào mua bình quân khoảng
8,2%/năm.
2.1.2 Về công cụ dự trữ bắt buộc:
Từ giữa năm 2007, lạm phát có xu hướng tăng mạnh, NHNN đã điều chỉnh tăng
tỷ lệ DTBB gấp 1,5-2 lần (áp dụng từ tháng 6/2007) để thu hút tiền về, kiểm soát tăng
trưởng tổng phương tiện thanh toán. Tỷ lệ DTBB áp dụng đối với tiền gửi VND có kỳ
hạn dưới 12 tháng tăng từ 5% lên 10%; riêng Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển
nông thôn Việt Nam tăng từ 4% lên 8%; NHTM cổ phần nông thôn. Quỹ tín dụng nhân
dân Trung ương tăng từ 2% lên 4%. Tỷ lệ DTBB áp dụng đối với tiền gửi ngoại tệ kỳ
hạn dưới 12 tháng tăng từ 8% lên 10%. Tỷ lệ DTBB đối với tiền gửi VND và ngoại tệ
có kỳ hạn từ 12 tháng đến dưới 24 tháng tăng từ 2% lên 4%.
Việc điều chỉnh DTBB của NHNN đối với TCTD mặc dù làm tăng chi phí huy
động vốn nhưng chỉ ở mức thấp, do việc thực hiện điều chỉnh tăng tỷ lệ DTBB vào thời
gian các TCTD có dư thừa vốn, nên các TCTD chuyển phần dự trữ dư thừa đang gửi tại
NHNN không được trả lãi sang phần DTBB được trả lãi. Hơn nữa do chênh lệch lãi
suất của các TCTD tương đối cao, các TCTD giảm chi phí để cạnh tranh huy động vốn
và cho vay mà không ảnh hưởng đến lãi suất. Vì vậy, sau khi điều chỉnh tỷ lệ DTBB,
mặt bằng lãi suất huy động và cho vay của TCTD ít biến động.
2.1.3 Tái cấp vốn, tái chiết khấu
Năm 2007, nhìn chung, vốn của các TCTD xét trên toàn hệ thống tiếp tục dư
thừa. Trong khi đó, hoạt động thị trường liên ngân hàng chưa thực sự thông suốt nên
một số NHTM có thiếu hụt tạm thời về vốn khả dụng, đã tiếp cận các kênh tái cấp vốn
của NHNN (dưới hình thức chiết khấu, cầm cố giấy tờ có giá) để đảm bảo khả năng
thanh toán.
Đối với hình thức cầm cố giấy tờ có giá, từ đầu năm 2007 NHNN đã hạn chế
việc tái cấp vốn thông qua cầm cố giấy tờ có giá. Bên cạnh đó, do các TCTD tiếp tục dư
thừa vốn nên rất ít TCTD tiếp cận nguồn vốn này.
2.1.4 Về điều hành lãi suất:
Để tránh tác động không thuận lợi đối với tăng trưởng kinh tế, NHNN giữ
nguyên các mức lãi suất do NHNN cống bố như lãi suất cơ bản là 8,25%/năm, lãi suất
tái cấp vốn là 6,5%/năm, lãi suất chiết khấu là 4,5%/năm, lãi suất qua đêm, lãi suất tiền
gửi tại NHNN nhằm ổn định lãi suất thị trường. Đối với lãi suất tiền gửi USD của pháp
nhân tại TCTD kể từ ngày 01/01/2007, NHNN bỏ quy định trần lãi suất tiền gửi bằng
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
USD đối với pháp nhân, theo đó, các TCTD được phép ấn định lãi suất tiền gửi bằng
USD của pháp nhân theo cơ chế thỏa thuận.
Với cơ chế điều hành lãi suất như nêu trên, lãi suất trên thị trường tiền tệ năm
2007 tương đối ổn định. Lãi suất trên thị trường tiền tệ liên ngân hàng biến động trong
khoảng dưới 15%/năm. Lãi suất huy động của các NHTM biến động trong khoảng dưới
10%/năm.
2.1.5 Kiểm soát tăng trưởng và chất lượng tín dụng
Kiểm soát tăng trưởng tín dụng là biện pháp quan trọng, cần thiết để kiểm soát
lạm phát và đảm bảo an toàn hệ thống, chính vì vậy, bên cạnh việc tăng dự trữ bắt buộc,
trong năm 2007 NHNN đã ban hành và triển khai các chính sách, cơ chế tín dụng, bảo
đảm an toàn hoạt động kinh doanh ngân hàng như chỉnh sửa, bổ sung cơ chế về các
hình thức cấp tín dụng (cho vay, bảo lãnh, cho thuê tài chính…) để tháo gỡ kịp thời khó
khăn, vương mắc, tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân vay vốn đầu tư phát triển sản
xuất, kinh doanh; sửa đổi Quy chế giao dịch hoán đổi lãi suất, tạo điều kiện cho các
TCTD phòng ngừa rủi ro lãi suất trong hoạt động kinh doanh, đồng thời đa dạng hóa
các dịch vụ cung cấp cho khách hàng và giúp doanh nghiệp phòng ngừa rủi ro lãi suất.
Đồng thời, NHNN đã thực hiện đồng bộ các giải pháp kiểm soát tín dụng như ban hành
các cơ chế sửa đổi quy định về trích lập và dự phòng rủi ro phù hợp với chuẩn mực
quốc tế, ban hành Chỉ thị 03/2007/CT-NHNN yêu cầu các TCTD thực hiện giải pháp
kiểm soát tín dụng, khống chế dư nợ cho vay đầu tư, kinh doanh chứng khoán ở mực
dưới 3%, tăng cường thanh tra giám sát hoạt động cho vay đầu tư kinh doanh chứng
khoán nhằm đảm bảo an toàn, hiệu quả hoạt động của hệ thống TCTD.
2.1.6 Về điều hành tỷ giá
Năm 2007 chính sách tỷ giá của NHNN được điều hành một cách linh hoạt phù
hợp với diễn biến thị trường trước sức ép VND lên giá do cung ngoại tệ lớn hơn cầu,
bên cạnh việc NHNN mua ngoại tệ để tăng dự trữ ngoại hối Nhà nước, dự phòng đối
phó với nguy cơ dòng vốn đảo chiều, giảm áp lực tăng giá VND, NHNN đã nới lỏng
biên độ tỷ giá từ +-0,25% lên +-0,5% và +-0,75% nhằm giảm áp lực lạm phát, tăng tính
chủ động cho các TCTD trong hoạt động kinh doanh ngoại tệ. Tỷ giá bình quân trên thị
trường ngoại tệ liên ngân hàng giữa đồng Việt Nam với Đô la Mỹ tương đối ổn định, cả
năm tăng 0,08%
2.2 Giai đoạn năm 2008
Năm 2008, nền kinh tế thế giới trải qua nhiều sự kiện phức tạp, khó lường xuất
phát từ cuộc khủng hoảng tài chính Mỹ, trong nước kinh tế tăng trưởng chậm lại. Trước
tình hình đó, NHNN điều hành chính sách tiền tệ thắt chặt nhưng linh hoạt tùy theo
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
diễn biến kinh tế trong nước và quốc tế. Trong 6 tháng đầu năm NHNN đã kịp thời sử
dụng đồng bộ và quyết liệt các giải pháp thắt chặt tiền tệ nhằm kiềm chế lạm phát có
hiệu quả và ổn định kinh tế vĩ mô. Các công cụ chính sách tiền tệ được điều hành linh
hoạt để hút tiền từ lưu thông nhưng vẫn đảm bảo tính thanh khoản cho nền kinh tế và
thị trường, điều hành linh hoạt tỷ giá theo tín hiệu thị tường. Trước tín hiệu khả quan về
kiềm chế lạm phát, 6 tháng cuối năm 2008, NHNN đã từng bước nới lỏng chính sách
tiền tệ bằng các giải pháp linh hoạt để thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh và chủ
động ngăn ngừa nguy cơ suy giảm kinh tế.
2.2.1 Điều tiết cung tiền thông qua nghiệp vụ thị trường mở
Năm 2008, nghiệp vụ thị trường mở được điều hành linh hoạt, phối hợp chặt chẽ
với các công cụ chính sách tiền tệ khác để điều tiết vốn khả dụng cho các tổ chức tín
dụng ở mức hợp lý, góp phần ổn định thị trường tiền tệ. Các giao dịch nghiệp vụ thị
trường mở được thực hiện hàng ngày, chủ yếu được thực hiện theo phương thức đấu
thầu khối lượng, công bố lãi suất nhằm ổn định thị trường.
Trong 7 tháng đầu năm 2008, cùng với việc thực hiên các giải pháp điều hành
chính sách tiền tệ như tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc, phát hành tín phiếu NHNN bắt buộc,
tăng lãi suất cơ bản nhằm góp phần kiềm chế lạm phát, NHNN đã thực hiện chào bán
tín phiếu NHNN kỳ hạn 182 và 364 ngày; lãi suất phổ biến đối với kỳ hạn 182 là
7,5%/năm, kỳ hạn 364 là 7,75%/năm. Đồng thời, để hỗ trợ vốn ngắn hạn cho các tổ
chức tín dụng và khắc phục tình trạng thị trường tiền tệ chưa thực sự thông suốt, NHNN
đã thực hiện các phiên chào mua giấy tờ có giá với kỳ hạn ngắn (7, 14, 21, 28 ngày),
khối lượng chào mua hàng ngày được xác định trên cơ sở nhu cầu vốn thanh toán và
diễn biến thị trường tiền tệ. Việc điều hành nghiệp vụ thị trường mở nêu trên đã góp
phần ổn định thị trường tiền tệ, nhất là các thời điểm thay đổi tỷ lệ dự trữ bắt buộc, các
mức lãi suất NHNN công bố.
Từ tháng 8/2008, trước tín hiệu khả quan về kiềm chế lạm phát, NHNN đã từng
bước nới lỏng chính sách tiền tệ để thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh và chủ động
hạn chế tác động của khủng hoảng tài chính và ngăn chặn nguy cơ suy giảm kinh tế. Để
ổn định tâm lý thị trường và hỗ trợ cac NHTM thật sự khó khăn về vốn, NHNN tiếp tục
thực hiện các phiên chào mua giấy tờ có giá kỳ hạn 7-14 ngày với khối lượng và lãi suất
hợp lý, phù hợp với việc điều chỉnh lãi suất cơ bản và các loại lãi suất do NHNN công
bố. Trong dịp giáp Tết, nghiệp vụ thị trường mở trở thành kênh hỗ trợ vốn chủ yếu cho
các tổ chức tín dụng, góp phần duy trì ổn định tiền tệ.
2.2.2 Về phát hành tín phiều bắt buộc
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
Để thực hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát, tháng 3/2008 NHNN phát hành tín
phiếu NHNN bắt buộc với khối lượng 20.300 tỷ đồng, kỳ hạn 364 ngày, lãi suất
7,8%/năm, đông thời các tổ chức tín dụng không được phép sử dụng tín phiếu này trong
các nghiệp vụ tái cấp vốn với NHNN. Tuy nhiên, để hỗ trợ thanh khoản cho các tổ chức
tín dụng do tác động của khủng hoảng tài chính toàn cầu, từ ngày 1/10/2008 NHNN đã
cho phép các tổ chức tín dụng được sử dụng tín phiếu trong các giao dịch tái cấp vốn
với NHNN, đồng thời cho phép các tổ chức tín dụng được rút trước hạn tín phiếu theo
nhu cầu.
Về lãi suất tín phiếu NHNN bắt buộc, ngày 1/7/2008 NHNN đã điều chỉnh tăng lãi
suất tín phiếu bắt buộc từ 7,8%/năm lên 13%/năm nhằm tạo điều kiện cho các tổ chức
tín dụng giảm lãi suất cho vay đối với khách hàng để thức đẩy phát triển sản xuất kinh
doanh. Ngày 22/12/2008 lãi suất tín phiếu NHNN được điều chính giảm từ mức
13%/năm xuống 4,5%/năm để phù hợp với các mức lãi suất khác do NHNN công bố.
2.2.3 Về công cụ dự trữ bắt buộc
Do sự biến động mạnh của kinh tế, tiền tệ thế giới và trong nước, công cụ dự trữ
bắt buộc được sử dụng như một trong các biện pháp hữu hiệu để kiềm chế lạm phát
trong năm 2008.
Để thực hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát, tháng 2/2008 NHNN điều chỉnh tăng
1% tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với tất cả kỳ hạn, áp dụng cho cả tiền gửi VND và ngoại tệ
đối với hầu hết các tổ chức tín dụng (trừ NH Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt
Nam, và một số tổ chức tín dụng hợp tác và NHTMCP nông thôn). Đồng thời mở rộng
diện phải dự trữ bắt buộc đối với loại tiền gửi kỳ hạn từ 24 tháng trở lên (trước đây chỉ
bao gồm tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 24 tháng) nhằm nâng cao khả năng
điều tiết công cụ dự trữ bắt buộc.
Những tháng cuối năm, để hỗ trợ các tổ chức tín dụng tăng cường cung ứng vốn
cho nền kinh tế, ngăn chặn suy giảm kinh tế, NHNN đã điều chỉnh giảm tỷ lệ dự trữ bắt
buộc đối với tiền gửi bằng VND từ 11% xuống 10%-6% và tiền gửi bằng ngoại tệ từ
11% xuống 9%-7%.
Cùng với việc điều chỉnh tỷ lệ dự trữ bắt buộc, năm 2008 NHNN linh hoạt điều
chỉnh lãi suất tiền gửi dự trữ bắt buộc bằng VND của các tổ chức tín dụng tại NHNN:
điều chỉnh tăng lãi suất tiền gửi dự trữ bắt buộc từ 1,2%/năm lên 3,6%-5%-10%/năm,
và điều chỉnh giảm từ 10%/năm xuống 9%-8,5%/năm.
2.2.4 Tái cấp vốn
Trong những tháng đầu năm 2008, các tổ chức tín dụng có khó khăn tạm thời về
vốn khả dụng, NHNN đã thực hiện tái cấp vốn cho các NHTM, nhất là những NHTM
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
quy mô nhỏ. Việc NHNN hỗ trợ vốn ngắn hạn cho các NHTM đã có tác động tích cực
trong việc ổn định thị trường tiền tệ. Từ quý IV năm 2008, khi tình hình thị trường tiền
tệ từng bước đi vào ổn định, nguồn vốn của các tổ chức tín dụng đã được đảm bảo nên
nhu cầu vay tái cấp vốn của các NHTM đã giảm.
2.2.5 Về điều hành lãi suất
Trong 8 tháng đầu năm 2008, trước bối cảnh lạm phát và nhập siêu tăng mạnh, đe
dọa đến sự ổn định kinh tế vĩ mô, cùng với các giải pháp thắt chặt tiền tệ, NHNN đã
điều chỉnh tăng lãi suất cơ bản từ 8,25%/năm lên 8,75%-12%-14%/năm, điều chỉnh
tăng lãi suất tái cấp vốn từ 6,5%/năm lên7,5%-13%-15%/năm, lãi suất chiết khấu từ
4,5%/năm lên 6%-11%-13%/ năm, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử
liên ngân hàng được điều chỉnh tăng từ 10,8%/năm lên 15%/năm. NHNN quy định trần
lãi suất huy động ở mức 12% từ ngày 16/2/2008. Đến ngày 19/5/2008, NHNN điều
hành lãi suất theo Quyết định số 16/2008/QĐ-NHNN về cơ chế điều hành lãi suất cơ
bản bằng Đồng Việt Nam. Theo đó, lãi suất huy động và cho vay tối đa sẽ bằng 150%
lãi suất cơ bản. Những tháng cuối năm, để hạn chế tác động của khủng hoảng tài chính
và suy thoái kinh tế toàn cầu, đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, NHNN đã điều chỉnh
giảm các loại lãi suất chỉ đạo như lãi suất cơ bản giảm từ 14%/năm xuống 13%- 12%-
11%- 10% 8,5%/năm; lãi suất tái cấp vốn từ 15%/năm xuống 14%- 13%- 12%- 11%-
9,5%/năm; lãi suất chiết khấu từ 13%/năm xuống 12%- 11%- 10%- 9%- 7,5%/năm.
Biểu đồ 1: Diễn biến các lãi suất chủ chốt trong năm 2008
2.2.6 Kiểm soát tăng trưởng và chất lượng tín dụng
Mục tiêu đặt ra trong điều hành hoạt động tín dụng năm 2008 là nhằm kiểm soát
tốc độ tăng trưởng tín dụng phù hợp với yêu cầu kiểm soát tốc độc tăng TPTTT để kiềm
chế lạm phát, đồng thời đảm bảo khả năng thanh toán và tập trung đáp ứng các nhu cầu
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
vốn cho các lĩnh vực phát triển kinh tế bền vững, đảm bảo an toàn và hiệu quả cho hoạt
động của các tổ chức tín dụng. Theo đó, NHNN đã thực hiện các biện pháp cụ thể như:
Theo dõi chặt chẽ hoạt động cho vay đầu tư và kinh doanh bất động sản và chứng
khoán, quy định chặt chẽ về điều kiện cho và khống chế dư nợ cho vay, chiết khấu giấy
tờ có giá để đầu tư, kinh doanh chứng khoán không được vượt quá 20%vốn điều lệ của
tổ chức tín dụng đối với khách hàng (thay thế cơ chế cũ) theo hướng cho vay đáp ứng
nhu cầu nhất thiết phải sử dụng vốn vay bằng ngoại tệ như: để nhập khẩu hàng hóa dịch
vụ, trả nợ và chuyển vốn đầu tư ra nước ngoài.
Tăng trưởng tín dụng đã được kiểm soát ở mức hợp lý, phù hợp với yêu cầu kiểm
soát TPTTT để kiềm chế lạm phát, cơ cấu tín dụng được điều chỉnh giảm tín dụng cho
lĩnh vực phi sản xuất (từ 15% xuống 13%), tập trung vốn vào lĩnh vực sản xuất, kinh
doanh có hiệu quả.
2.2.7 Điều hành tỷ giá
Với sự chỉ đạo sát sao của Thường trực Chính phủ và sự phối hợp chặt chẽ của các
Bộ, Ngành, NHNN đã điều hành tỷ giá linh hoạt, thực hiện được các mục tiêu của chính
sách tỷ giá, đảm bảo thanh khoản ngoại tệ của hệ thống ngân hàng, góp phần thúc đẩy
xuất khẩu, hạn chế nhập siêu, kiềm chế lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô. Cụ thể:
Can thiệp thị trường ngoại hối với mức tỷ giá mua vào và bán ra được điều chỉnh
linh hoạt, kịp thời bán ngoại tệ để can thiệp, hạ nhiệt thị trường khi thị trường dư cầu và
mua ngoại tệ vào ở mức hợp lý, nhằm thực hiện mục tiêu kiềm chế nhập siêu trong thời
điểm dư cung ngoại tệ.
Chính sách tiền tệ và chính sách tỷ giá được điều hành, phối hợp đồng bộ. Lãi suất
VND tăng trong khi lãi suất USD giảm đã tạo sự hấp dẫn cho tiền dồng, góp phần ổn
định tỷ giá.
Trong bối cảnh cung cầu ngoại tệ và tỷ giá trên thị trường biến động phức tạp, có
những thời điểm biến động đột biến, NHNN kịp thời bám sát các diễn biến trên thị
trường, thường xuyên theo dõi, cập nhật thông tin và đánh giá các dòng vốn vào, ra để
co chính sách điều hành tỷ giá thích hợp. Trong năm 2008, NHNN đã 3 lần mở rộng
biên độ tỷ giá giao dịch giữa đồng Việt Nam và đô la Mỹ, đưa biên độ tỷ giá từ ±0,75%
lên ±1%, ±2% và ±3% so với tỷ giá bình quân liên ngân hàng.
Thực hiện Nghị quyết của Chính phủ về những giải pháp cấp bách nhằm ngăn
chặn suy giảm kinh tế, duy trì tăng trưởng kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, trên cơ dở
dự báo tình hình kinh tế thế giới và trong nước năm 2009, NHNN đã thực hiện điều
chỉnh tỷ giá bình quân trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng áp dụng từ ngày
25/12/2008 tăng 3% lên mức 16.989 VND/USD.
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
2.3 Giai đoạn năm 2009
Năm 2009, NHNN điều hành CSTT theo hướng nới lỏng thận trọng, hỗ trợ thanh
khoản, tạo điều kiện cho các TCTD mở rộng tín dụng hiệu quả góp phần thực hiện các
Nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ về việc ngăn chặn suy giảm kinh tế, ổn định
kinh tế vĩ mô, kích cầu đầu tư, tiêu dùng, đẩy mạnh xuất khẩu, chủ động phòng ngừa
lạm phát và đảm bảo an toàn hệ thống.
2.3.1 Nghiệp vụ thị trường mở
Năm 2009, nghiệp vụ thị trường mở được điều hành linh hoạt, bám sát diễn biến
cung – cầu vốn của các TCTD. Các giao dịch nghiệp vụ thị trường mở được thực hiện
hàng ngày, chủ yếu là các giao dịch mua giấy tờ có giá với kỳ hạn ngắn (7, 14 ngày);
phương thức đấu thầu khối lượng, công bố lãi suất và khối lượng nhằm ổn định thị
trường; lãi suất được điều chỉnh theo mục tiêu điều hành và phát tín hiệu điều hành của
NHNN; khối lượng chào mua phù hợp với mục tiêu điều tiết linh hoạt vốn khả dụng,
hỗ trợ thanh khoản, đảm bảo khả năng thanh toán.
Nửa đầu năm 2009, NHNN thực hiện các phiên chào mua kỳ hạn 14 ngày, lãi suất
giảm dần từ 9%/năm xuống 7%/năm để cung ứng vốn ngắn hạn cho nền kinh tế, tạo
điều kiện cho các TCTD đáp ứng nhu cầu vốn cho các chương trình kích thích tăng
trưởng kinh tế. Tuy nhiên, chương trình kích thích tăng trưởng kinh tế đang ở giai đoạn
đầu, nhu cầu vốn của nền kinh tế chưa cao, nguồn vốn của các TCTD vẫn có dư thừa
nên nhu cầu tham gia các phiên chào mua nghiệp vụ thị trường mở không cao với
doanh số trúng thầu chỉ đạt 74% so với lượng tiền chào mua của NHNN. Khối lượng
trúng thầu bình quân mỗi phiên đạt khoảng 1.000 tỷ đồng/phiên.
Nửa cuối năm 2009, nhằm đáp ứng nhu cầu vốn của các TCTD có xu hướng tăng
cao theo các chương trình kích cầu của Chính phủ, NHNN đã tăng khối lượng chào mua
qua nghiệp vụ thị trường mở, khối lượng trúng thầu bình quân các phiên chào mua tăng
mạnh, đạt 95% khối lượng chào mua của NHNN và đạt khoảng 6.000 tỷ đồng/phiên,
gấp 6 lần so với mức 6 tháng đầu năm. Đặc biệt trong nửa đầu tháng 12, NHNN đã chào
mua qua kênh nghiệp vụ thị trường mở với khối lượng bình quân xấp xỉ 15.000 tỷ
đồng/phiên để hỗ trợ thanh khoản cho các TCTD do nhu cầu thanh toán tăng cao trong
dịp Tết dương lịch. Kỳ hạn chào mua được thực hiện linh hoạt 7 ngày và 14 ngày với
lãi suất chào mua tương ứng là 7%/năm và 7-8%/năm. Đồng thời, để chủ động kiểm
soát lạm phát và điều tiết linh hoạt vốn khả dụng của các TCTD trong hệ thống, NHNN
đã thực hiện chào bán tín phiếu NHNN với định kỳ 3 phiên/tuần, kỳ hạn 3 tháng và 6
tháng; phương thức đấu thầu lãi suất, xét thầu thống nhất, nhưng trong số 68 phiên đấu
thầu bán tín phiếu NHNN chỉ có 2 phiên bán trúng thầu với doanh số đạt 102 tỷ đồng.
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
Cùng với việc điều hành linh hoạt và thận trọng các công cụ CSTT khác, nghiệp
vụ thị trường mở đã góp phần ổn định thị trường tiền tệ, đảm bảo an toàn thanh toán
cho hệ thống các TCTD; đồng thời, lãi suất giao dịch trên thị trường liên ngân hàng có
xu hướng xoay quanh lãi suất chào mua qua nghiệp vụ thị trường mở.
2.3.2 Tái cấp vốn
NHNN tiếp tục sử dụng công cụ tái cấp vốn như là hình thức cấp tín dụng có bảo
đảm của NHNN nhằm cung ứng vốn ngắn hạn và phương tiện thanh toán cho các
TCTD. Theo đó, NHNN đã thực hiện tái cấp vốn với kỳ hạn 1 tháng và 3 tháng chủ yếu
để cung ứng phương tiện thanh toán cho nền kinh tế. Lãi suất cho vay tái cấp vốn từ 7-
8%/năm. Các TCTD tham gia vay tái cấp vốn tập trung chủ yếu vào cuối năm 2009
nhằm đáp ứng kịp thời nhu cầu rút tiền gửi của các tổ chức kinh tế và dân cư để chi tiêu
trong dịp Tết dương lịch.
2.3.3 Hoán đổi ngoại tệ
NHNN thực hiện hoán đổi ngoại tệ với các TCTD gặp khó khăn tạm thời về
nguồn vốn bằng VND, tạo điều kiện cho các TCTD cân đối giữa nguồn vốn và sử dụng
vốn VND và ngoại tệ, góp phần ổn định thị trường tiền tệ và tăng dự trữ ngoại hối nhà
nước. Kỳ hạn giao dịch hoán đổi ngoại tệ được thực hiện là 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng
với lãi suất tương ứng là 6%/năm; 6,25% và 6,5%/ năm. Đến cuối năm 2009, NHNN
chỉ thực hiện giao dịch đối với các kỳ hạn 3 tháng và 6 tháng với lãi suất được điều
chỉnh tăng tương ứng lên mức 7,75%/năm và 8%/năm.
2.3.4 Dự trữ bắt buộc
Ngay từ đầu năm 2009, để hỗ trợ các TCTD tăng cường cung ứng vốn cho nền
kinh tế, chống suy giảm kinh tế, NHNN đã 2 lần điều chỉnh giảm tỷ lệ DTBB bằng
VND đối với kỳ hạn dưới 12 tháng: từ 6% - 5% - 3% và 1 lần điều chỉnh giảm từ 2%-
1% đối với kỳ hạn từ 12 tháng trở lên; riêng đối với Ngân hàng Nông nghiệp và phát
triển nông thôn, điều chỉnh giảm từ 3% - 2% - 1% đối với kỳ hạn dưới 12 tháng và giữ
nguyên tỷ lệ DTBB 1% đối với kỳ hạn từ 12 tháng trở lên.
Tỷ lệ DTBB bằng ngoại tệ được giữ nguyên như năm 2008, ở mức 7% đối với tiền
gửi dưới 12 tháng, 3% đối với tiền gửi từ 12 tháng trở lên, để duy trì ổn định lãi suất
ngoại tệ. Riêng Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn, tỷ lệ DTBB bằng
ngoại tệ là 6% đối với tiền gửi dưới 12 tháng, 2% đối với tiền gửi từ 12 tháng trở lên.
Đối với lãi suất tiền gửi DTBB bằng VND, NHNN điều chỉnh giảm từ 8,5%-
3,6%-1,2%/ năm. Lãi suất đối với tiền gửi vượt DTBB bằng ngoại tệ giảm từ 0,5%/năm
xuống 0,1%/năm. Việc điều chỉnh giảm các mức lãi suất như nêu trên là để phù hợp với
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
các mức lãi suất điều hành khác của NHNN và khuyến khích các TCTD sử dụng có
hiệu quả nguồn vốn huy động từ nền kinh tế.
2.3.5 Điều hành lãi suất
Năm 2009, NHNN tiếp tục điều hành lãi suất theo cơ chế lãi suất cơ bản, theo đó
các TCTD ấn định lãi suất huy động và cho vay bằng VND không quá 150% lãi suất cơ
bản. Tuy nhiên, đối với các nhu cầu vay vốn phục vụ đời sống, cho vay thông qua
nghiệp vụ phát hành, sử dụng thẻ tín dụng, NHNN đã ban hành Thông tư số 01/2009/
TT-NHNN ngày 23/1/2009, cho phép các TCTD được thực hiện cơ chế lãi suất
thỏa thuận. Để giảm mặt bằng lãi suất cho vay, đáp ứng nhu cầu vốn cho nền kinh tế
phát triển, nhất là những lĩnh vực ưu tiên, sản xuất – kinh doanh có hiệu quả, tháng
2/2009, NHNN đã điều chỉnh giảm lãi suất cơ bản từ 8,5% xuống 7%/năm, và duy trì
ổn định đến hết tháng 11/2009. Lãi suất tái cấp vốn được điều chỉnh giảm 2 lần từ 9,5%/
năm xuống 8%/năm (tháng 2) và xuống 7%/ năm (ngày 10/4/2009); lãi suất tái chiết
khấu được điều chỉnh giảm 2 lần từ 7,5% xuống 6%/năm (tháng 2) và xuống 5%/năm
(ngày 10/4/2009).
Trong tháng 12/2009, để kiểm soát chặt chẽ quy mô và chất lượng tín dụng, phù
hợp với các mục tiêu kinh tế vĩ mô theo Nghị quyết của Quốc hội và chủ trương của
Chính phủ, đồng thời tạo điều kiện cho các
TCTD huy động các nguồn vốn từ nền kinh tế để mở rộng kinh doanh và đáp ứng
các nhu cầu vốn sản xuất - kinh doanh có hiệu quả, NHNN điều chỉnh tăng lãi suất cơ
bản từ 7%/năm lên 8%/năm, lãi suất tái cấp vốn từ 7%/năm lên 8%/năm, lãi suất tái
chiết khấu từ 5%/năm lên 6%/năm.
2.4 Giai đoạn năm 2010
Năm 2010, NHNN điều hành chính sách tiền tệ chủ động, thận trọng và linh hoạt
theo nguyên tắc thị trường nhằm ổn định thị trường tiền tệ, đảm bảo khả năng thanh
toán của từng tổ chức tín dụng và cả hệ thống ngân hàng.
2.4.1 Nghiệp vụ thị trường mở
Năm 2010, nghiệp vụ thị trường mở được điều hành linh hoạt, bám sát diễn biến
cung cầu vốn trên thị trường, góp phần ổn định lãi suất thị trường: Hằng ngày, NHNN
thực hiện giao dịch chào mua giấy tờ có giá với kỳ hạn ngắn (7, 14, 28 ngày) chủ yếu
để hỗ trợ vốn thanh toán VND cho các tổ chức tín dụng, góp phần ổn định thị trường
tiền tệ, đồng thời hỗ trợ các tổ chức tín dụng giảm mặt bằng lãi suất huy động vốn theo
chỉ đạo của Chính phủ và kiểm soát tiền tệ chặt chẽ trong những tháng cuối năm 2010
trước áp lực lạm phát tăng cao trở lại
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
Trong 9 tháng đầu năm, nghiệp vụ thị trường mở được điều hành nhằm hỗ trợ
vốn thanh toán VND cho các tổ chức tín dụng, ổn định thị trường tiền tệ và hỗ trợ các tổ
chức tín dụng giảm mặt bằng lãi suất huy động vốn: Thực hiện chào mua giấy tờ có giá
với kỳ hạn 7, 14, 28 ngày; lãi suất được điều chỉnh giảm (lãi suất kỳ hạn 7 ngày giảm từ
7,8%/năm xuống 7,5%/năm và xuống 7%/năm, lãi suất kỳ hạn 14 ngày từ 8%/năm
xuống 7,5%/năm, 28 ngày là 8%/năm); khối lượng chào mua bình quân khoảng 5.400
tỷ đồng/phiên, khối lượng trúng thầu bình quân khoảng 3.200 tỷ đồng/phiên.
Ba tháng cuối năm, trong bối cảnh áp lực lạm phát tăng cao, tín dụng và tổng
phương tiện thanh toán vượt mục tiêu, nghiệp vụ thị trường mở được điều hành chặt chẽ
hơn nhưng đảm bảo ổn định thị trường tiền tệ thông qua việc giảm dần kỳ hạn chào mua
từ dài nhất là 28 ngày xuống chỉ thực hiện chào mua với kỳ hạn 7 ngày (từ ngày
10/11/2010); lãi suất chào mua kỳ hạn 7 ngày tăng từ 7,0-8,75-9,0-10%/năm; khối
lượng chào mua bình quân khoảng 7.160 tỷ đồng/phiên, khối lượng trúng thầu bình
quân khoảng 6.970 tỷ đồng/phiên.
Cùng với việc điều hành linh hoạt các công cụ chính sách tiền tệ, nghiệp vụ thị
trường mở đã góp phần ổn định thị trường tiền tệ, đảm bảo an toàn thanh toán cho hệ
thống các tổ chức tín dụng; lãi suất thị trường liên ngân hàng có xu hướng xoay quanh
lãi suất nghiệp vụ thị trường mở.
2.4.2 Tái cấp vốn
Trong năm 2010, NHNN tiếp tục thực hiện tái cấp vốn ngắn hạn và phương tiện
thanh toán cho các tổ chức tín dụng. Các tổ chức tín dụng sử dụng các giấy tờ có giá và
hồ sơ tín dụng có chất lượng tốt để làm tài sản cầm cố vay tái cấp vốn. NHNN đã cho
các tổ chức tín dụng vay tái cấp vốn chủ yếu với kỳ hạn 1 tháng, 2 tháng để đảm bảo
thanh khoản. Vào thời điểm cuối năm và dịp Tết Nguyên Đán khi nhu cầu rút tiền gửi tổ
chức kinh tế và dân cư lớn, NHNN đã cho vay tái cấp vốn các tổ chức tín dụng để kịp
thời đáp ứng nhu cầu thanh khoản. Bên cạnh đó, NHNN cũng thực hiện tái cấp vốn kỳ
hạn 3 tháng, 6 tháng để cho vay phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn theo Nghị
định 41/2010/NĐ-CP ngày 12/04/2010 của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ
nông nghiệp nông thôn và Thông tư 20/2010/TT-NHNN ngày 29/09/2010 về hướng dẫn
thực hiện các biện pháp điều hành công cụ chính sách tiền tệ để hỗ trợ tổ chức tín dụng
cho vay phát triển nông nghiệp, nông thôn.
Lãi suất tái cấp vốn được duy trì ở mức 8%/năm từ đầu nắm đến đầu tháng
11/2010 và từ ngày 5/11/2010 được nâng lên ở mức 9%/năm khi lãi suất cơ bản điều
chỉnh tăng lên 9%/năm.
2.4.3 Hoán đổi ngoại tệ
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
NHNN đã thực hiện hoán đổi ngoại tệ với tổ chức tín dụng kỳ hạn từ 1 đến 3
tháng để hỗ trợ thanh khoản và vốn ngắn hạn bằng VND tạo điều kiện cho các tổ chức
tín dụng cho vay đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn; đồng thời có thêm nguồn
ngoại tệ để can thiệp thị trường ngoại hối.
Từ đầu năm đến nửa đầu tháng 4, NHNN thực hiện giao dịch với kỳ hạn 1 tháng
với lãi suất hoán đổi ngoại tệ điều chỉnh giảm từ 8,5%/năm xuống 7,5%/năm để tạo
điều kiện cho các tổ chức tín dụng cho vay theo lãi suất thỏa thuận. Từ cuối tháng 4 đến
10/10/2010, NHNN thực hiện hoán đổi ngoại tệ với kỳ hạn 3 tháng, lãi suất 8%/năm.
Và từ tháng 10/2010, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số
1875/CTT-TT ngày 11/10/2010 về việc tăng cường các biện pháp bình ổn giá cả, thị
trường những tháng cuối năm 2010, để rút nhanh tiền ra khỏi lưu thông để giảm bớt áp
lực tăng giá, nhất là vào dịp cuối năm, NHNN tạm dừng thực hiện nghiệp vụ Swap với
các tổ chức tín dụng.
2.4.4 Dự trữ bắt buộc
Năm 2010, NHNN duy trì các tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với tiền gửi VND ở mức
thấp, cụ thể kỳ hạn dưới 12 tháng là 3% và kỳ hạn từ 12 tháng trở lên là 1% nhằm thực
hiện Nghị quyết của Chính phủ về việc giảm dần lãi suất cho vay. Ngày 29/09/2010,
NHNN ban hành Thông tư số 20/2010/TT-NHNN hướng dẫn thực hiện các biện pháp
điều hành công cụ chính sách tiền tệ để hỗ trợ tổ chức tín dụng cho vay phát triển nông
nghiệp, nông thôn. Theo đó, đối với các tổ chức tín dụng có tỷ trọng dư nợ cho vay phát
triển nông nghiệp, nông thôn trên tổng dư nợ từ 70% trở lên được áp dụng tỷ lệ dự trữ
bắt buộc bằng 1/20 so với tỷ lệ dự trữ bắt buộc thông thường và tỷ trọng từ 40-70%
được áp dụng tỷ lệ dự trữ bắt buộc bằng 1/5 so với tỷ lệ dự trữ bắt buộc thông thường
tương ứng với từng kỳ hạn tiền gửi. Trong năm 2010, đã có 4 tổ chức tín dụng được
giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc theo Thông tư 20/2010/TT-NHNN với tổng số tiền phải dự
trữ bắt buộc giảm khoảng 2.200 tỷ đồng.
Đối với tỷ lệ dự trữ bắt buộc bằng ngoại tệ, đầu năm 2010, NHNN điều chỉnh
giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với tiền gửi ngoại tệ dưới 12 tháng từ 7% xuống 4%
(giảm 3%), đối với tiền gửi từ 12 tháng trở lên giảm từ 3% xuống 2% (giảm 1%) để hỗ
trợ tổ chức tín dụng tăng cung vốn ngoại tệ nhằm giảm lãi suất huy động và cho vay
bằng ngoại tệ.
2.4.5 Điều hành lãi suất
Trong năm 2010, NHNN điều hành linh hoạt các mức lãi suất điều hành của
NHNN để kiểm soát lãi suất thị trường ở mức cân bằng với các điều kiện và mục tiêu
kinh tế vĩ mô.
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
Theo đó, trong 10 tháng đầu năm 2010, NHNN giữ ổn định lãi suất cơ bản, lãi
suất tái cấp vốn, lãi suất chiết khấu, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử
liên ngân hàng, ban hành Thông tư số 07/2010/TT-NHNN ngày 14/04/2010 hướng dẫn
tổ chức tín dụng cho vay bằng VND đối với khách hàng theo lãi suất thỏa thuận.
Từ tháng 11/2010, NHNN điều chỉnh tăng 1%/năm các mức lãi suất điều hành,
cụ thể: Lãi suất cơ bản tăng từ 8%/năm lên 9%/năm, lãi suất tái cấp vốn tăng từ 8%/năm
lên 9%/năm, lãi suất chiết khấu tăng từ 6%/năm lên 7%/năm, lãi suất cho vay qua đêm
trong thanh toán điện tử liên ngân hàng tăng từ 8%/năm lên 9%/năm nhằm kiểm soát
lạm phát, cân bằng giữa lãi suất VND- lãi suất USD để ngăn ngừa việc dịch chuyển tiền
gửi từ VND sang USD; chỉ đạo các tổ chức tín dụng ấn định lãi suất huy động bằng
VND không quá 14%/năm và tăng cường kiểm tra, giám sát tình hình thực hiện lãi suất
huy động, cho vay của các TCTD nhằm hạn chế tình trạng xáo trộn thị trường tiền tệ.
2.4.6 Kiểm soát tín dụng
NHNN triển khai các biện pháp chỉ đạo và điều hành tín dụng đồng bộ với các giải
pháp về điều hành các công cụ chính sách tiền tệ nhằm kiểm soát và tạo điều kiện thuận
lợi cho các tổ chức tín dụng mở rộng tín dụng có hiệu quả đối với nền kinh tế, hỗ trợ
doanh nghiệp và người dân vay vốn để phục vụ sản xuất- kinh doanh với lãi suất hợp lý
và đảm bảo an toàn hệ thống tổ chức tín dụng; tiếp tục điều chỉnh mạnh cơ cấu tín dụng
theo hướng tập trung vốn cho lĩnh vực sản xuất- kinh doanh, kiểm soát chặt chẽ tín
dụng có mức độ rủi ro cao nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng phục vụ nền
kinh tế và hạn chế rủi ro đối với hệ thống ngân hàng nói riêng và nền kinh tế nói chung.
2.5 Giai đoạn năm 2011
Thực hiện Nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính
phủ, NHNN đã điều hành chính sách tiền tệ chặt chẽ và thận trọng nhằm thực hiện mục
tiêu kiểm soát tốc độ tăng trưởng tín dụng, tổng phương tiện thanh toán ở mức thấp, lãi
suất và tỷ giá ở mức hợp lý góp phần kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và bảo
đảm an sinh xã hội.
2.5.1 Nghiệp vụ thị trường mở
Thống kê từ đầu năm 2011 đến hết tháng 3/2011, NHNN đã bơm ra thị trường mở
1.285.146 tỷ đồng, trong khi hút về 1.202.214,1 tỷ đồng. Như vậy, mức bơm ròng đạt
82.931,9 tỷ đồng.
Trong tháng 4/2011, NHNN cũng đã bơm ra thị trường mở 519.695,7 tỷ đồng và
hút về 453.002,7 tỷ đồng. Mức bơm ròng là 66.693 tỷ đồng. Trong 2 tuần đầu tháng
4/2011 (từ 4/4 đến 15/4), sau khi nâng lãi suất thị trường mở từ 12% lên 13%, NHNN
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
liên tục bơm tiền qua thị trường này nhưng với khối lượng dè chừng. Nhu cầu vay trên
thị trường mở vẫn lớn khi tỷ lệ đăng kí/ chào thầu ở mức gần 230%.
Trong tháng 5/2011, NHNN đã hút ròng khoảng 71.757,6 tỷ đồng.Việc hút ròng
trên thị trường mở ngoài thực hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát như bình thường, còn để
trung hòa một khối lượng lớn tiền mà NHNN đã bỏ ra mua khoảng trên 2 tỷ USD bổ
sung cho quỹ dự trữ ngoại hối quốc gia. Cụ thể, chỉ riêng trong khoảng thời gian cuối
tháng 4 và đầu tháng 5/2011, thông qua mua thêm 1 tỷ USD bổ sung quỹ dự trữ ngoại
hối quốc gia. Về mặt lý thuyết, NHNN đã cung ứng thêm ra lưu thông gần 21.000 tỷ
đồng. Việc trung hòa, hay hút bớt tiền từ lưu thông về sau khi cung ứng ra mua ngoại tệ
được thực hiện qua nhiều kênh khác nhau, nhưng chủ lực vẫn là thị trường mở.
NHNN tiếp tục thực hiện chính sách tiền tệ với quyết tâm kiềm chế lạm phát, thể
hiện đó là trong tháng 6/2011, NHNN bơm 141.838,4 tỷ đồng và hút về 206.649,7 tỷ
đồng, như vậy, NHNN đã hút ròng 64.811,3 tỷ đồng qua kênh ngiệp vụ thị trường mở.
Tính từ 4/5 đến hết 1/7 /2011, NHNN đã có 9 tuần hút ròng liên tục trên OMO với số
tiền lên đến 482.165,5 tỷ đồng.
Bảng 1: Tình hình hoạt động NV thị trường mở 6 tháng đầu năm 2011
Đơn vị tính: Tỷ đồng
Tháng Cung ứng Hút về Cung ứng ròng
1 501.749 345.483 156.266
2 314.493 345.338,8 -30.845,8
3 468.904 511.392,3 -42.488,3
4 519.695,7 453.002,7 66.693
5 353.381,9 425.139,5 - 71.757,6
6 141.838,4 206.649,7 - 64.811,3
Tổng 2.300.062 2.287.006 13.056
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
Biểu đồ 1: Lượng tiền NHNN hút ròng 9 tuần liên tục 4/5 đến hết 1/7 /2011
Đơn vị: Tỷ đồng
Lãi suất trên thị trường mở cũng có nhiều biến động. Trong tháng 1/2011, lãi suất
mua có kỳ hạn 7 ngày đã tăng lên 10%/năm, từ ngày 22/2, tăng lên 12%, 1/4 là 13%,
ngày 4/5, đã được đẩy lên mức 14%/năm, không dừng ở đó, ngày 17/5, NHNN đã nâng
lãi suất trên thị trường mở lên 15%. Từ ngày 4/7/2011, lãi suất trên nghiệp vụ thị trường
mở đã giảm nhẹ xuống 14%/năm và giữ nguyên cho đến cuối năm. Điều này cho thấy
năm 2011 nền kinh tế có lạm phát cao, NHNN thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt dẫn
đến tình hình thanh khoản của các NHTM khó khăn, đặc biệt là các NHTM cổ phần quy
mô nhỏ.
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
Biểu đồ 2: Lãi suất và khối lượng giao dịch trong năm 2011
Nguồn: Sacombank
2.5.2 Tái cấp vốn
Ngày 17/2/2011, Ngân hàng Nhà nước quy định các mức lãi suất mới so với năm
2010 như sau: lãi suất tái cấp vốn là 11%/năm. Ngày 8/3/2011, Ngân hàng Nhà nước
tiếp tục, thông báo điều chỉnh và lãi suất tái cấp vốn từ 11%/năm lên 12%/năm. Sau đó,
ngày 1/4/2011 NHNN quy định các mức lãi suất tái cấp vốn là 13,0%/năm.
Trong tình hình 4 tháng đầu năm 2011, lạm phát đã tăng tới 9,64%, vượt xa mục
tiêu kiềm chế 7% mà Chính phủ đề ra hồi đầu năm, nên Ngân hàng Nhà nước lãi suất
tái cấp vốn sẽ tăng lên 14%/năm, lãi suất chiết khấu cũng được tăng lên 13%/năm vào
ngày 1/5/2011.
Ngày 10/10/2011, NHNN điều chỉnh tăng lãi suất tái cấp vốn tăng từ 14%/năm lên
15%/năm. Mục đích của việc điều chỉnh này chủ yếu là đảm bảo vai trò Ngân hàng Nhà
nước là người cho vay cuối cùng nhằm nâng cao hiệu quả điều hành chính sách tiền tệ
và điều tiết lãi suất thị trường.
Việc nâng lãi suất tái cấp vốn cho thấy NHNN vẫn đang tiếp tục theo đuổi chính
sách tiền tệ thắt chặt mạnh mẽ để phòng chống lạm phát. Tuy nhiên, điều này được thực
hiện trong bối cảnh lãi suất đang ở mức rất cao và không ít ngân hàng gặp khó khăn
trong thanh khoản khiến nhiều người quan ngại.
Điều cần cần lưu ý là tăng lãi suất tái cấp vốn không có tác dụng thắt chặt mạnh
như lãi suất tái chiết khấu. Lãi suất tái cấp vốn áp dụng đối với các hồ sơ tín dụng
NHTM đem thế chấp để vay tiền từ NHNN.
Trong khi đó, hiện nay phần lớn các khoản vay của Ngân hàng thương mại đối với
Ngân hàng Nhà nước là thông qua chiết khấu trái phiếu chính phủ và lãi suất đối với
các khoản vay dạng này là lãi suất tái chiết khấu, chứ không phải lãi suất tái cấp vốn.
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
Tóm lại, Ngân hàng Nhà nước vẫn đang quyết tâm thực hiện thắt chặt chính sách
tiền tệ. Tuy vậy, Ngân hàng Nhà nước đã lựa chọn giải pháp nhẹ nhàng hơn, trong bối
cảnh thanh khoản của hệ thống ngân hàng đang khá căng thẳng.
2.5.3 Điều hành tỷ giá
Ngân hàng Nhà nước điều hành thị trường ngoại hối và tỷ giá phù hợp với tình
hình cung - cầu ngoại tệ, tăng tính thanh khoản của thị trường,thực hiện các giải pháp
nhằm ổn định giá vàng và thị trường vàng trong nước.
Thanh khoản VND toàn hệ thống về cơ bản được đảm bảo. Từ tháng 10, một số
TCTD có khó khăn thanh khoản tạm thời do mất cân đối về kỳ hạn giữa huy động vốn
ngắn hạn và cho vay trung, dài hạn, do huy động vốn từ các tổ chức và dân cư giảm,
huy động vốn trên thị trường liên ngân hàng chưa đủ bù đắp, nhưng đã được NHNN hỗ
trợ kịp thời thông qua tái cấp vốn và nghiệp vụ thị trường mở. Thanh khoản ngoại tệ ở
mức thấp trong 7 tháng đầu năm, từ tháng 8 đã cải thiện sau khi NHNN thực hiện một
số biện pháp kiểm soát tín dụng bằng ngoại tệ.
Việc điều hành chính sách tiền tệ chặt chẽ, kết hợp với việc thu hẹp đối tượng
được vay ngoại tệ trong nước, tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc bằng ngoại tệ, quy định mức lãi
suất huy động vốn tối đa bằng đô-la Mỹ của tổ chức và cá nhân tại TCTD đã góp phần
giảm tình trạng đô la hóa, tăng niềm tin vào đồng Việt Nam. Các biện pháp nhằm bình
ổn thị trường ngoại hối đã góp phần cải thiện thanh khoản ngoại tệ, tái lập thế cân bằng
trên thị trường ngoại hối cũng như thúc đẩy xuất khẩu.
Việc triển khai quyết liệt các giải pháp nhằm ổn định giá vàng và thị trường vàng
trong nước đã góp phần đưa giá vàng trong nước bám sát với giá vàng thế giới; giới đầu
cơ đã không còn khả năng thao túng thị trường; các ngân hàng đã bắt đầu mua được
vàng từ thị trường trong nước để bù đắp lại lượng vàng đã bán ra, giảm bớt áp lực nhập
khẩu vàng, tiết kiệm ngoại tệ và giảm bớt áp lực lên tỷ giá.
2.5.4 Dự trữ bắt buộc
Năm 2011, NHNN vẫn duy trì các tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với tiền gửi VND ở
mức thấp như năm 2010, cụ thể kỳ hạn dưới 12 tháng là 3% và kỳ hạn từ 12 tháng trở
lên là 1% nhằm thực hiện Nghị quyết của Chính phủ về việc giảm dần lãi suất cho vay.
Tuy nhiên, đối với tỷ lệ dự trữ bắt buộc bằng ngoại tệ, lại liên tục được Ngân hàng
Nhà nước điều chỉnh tăng. Cụ thể ngày 9/4/2011 Ngân hàng Nhà nước đã ban hành
Quyết định số 750/QĐ-NHNN điều chỉnh tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc bằng ngoại tệ đối
với các tổ chức tín dụng. Theo đó, tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với tiền gửi không kỳ hạn và
có kỳ hạn dưới 12 tháng bằng ngoại tệ áp dụng tăng từ 4% lên 6% trên tổng số dư tiền
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
gửi phải dự trữ bắt buộc. Tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với tiền gửi từ 12 tháng trở lên bằng
ngoại tệ tăng từ 2% lên 4% trên tổng số dư tiền gửi phải dự trữ bắt buộc.
Ngày 1/6/2011 Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc bằng
ngoại tệ đối với các tổ chức tín dụng, với mức cao nhất là 7% trên tổng số dư tiền gửi
phải dự trữ bắt buộc. Bên cạnh đó, tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với tiền gửi từ 12 tháng trở
lên bằng ngoại tệ là 5% trên tổng số dư tiền gửi phải dự trữ bắt buộc.
Sau đó ngày 1/9/2011 Ngân hàng Nhà nước tiếp tục tỷ lệ dự trữ bắt buộc bằng
ngoại tệ đối với các tổ chức tín dụng lên 8% trên tổng số dư tiền gửi phải dự trữ bắt
buộc đối với tiền gửi dưới 12 tháng, tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với tiền gửi từ 12 tháng
trở lên bằng ngoại tệ là 6% trên tổng số dư tiền gửi phải dự trữ bắt buộc.
Các chuyên gia cho rằng, tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc đồng thời Ngân hàng Nhà
nước giảm lãi suất huy động tiền USD sẽ khiến các ngân hàng phải tính toán, cân nhắc
việc giảm lãi suất huy động, đồng thời tăng lãi suất cho vay ngoại tệ để bù cho phần vốn
huy động phải dự trữ bắt buộc.Khi lãi suất huy động ngoại tệ giảm xuống, người dân sẽ
chuyển sang gửi VND và các doanh nghiệp cũng giảm vay ngoại tệ do lãi vay tăng lên,
từ đó giảm tình trạng găm giữ USD, tăng cung ngoại tệ cho thị trường.Đặc biệt, nó có
thể giúp tình trạng đôla hóa trong nền kinh tế giảm thiểu, bởi người dân không còn cảm
thấy quá hấp dẫn khi giữ ngoại tệ.
2.5.5 Điều hành lãi suất
Trước tháng 3/2011, chính sách lãi suất của Việt Nam không có nhiều biến động
khi nền kinh tế đang trên đà phục hồi. Các mức lãi suất được duy trì ở mức khá thấp từ
sau gói hỗ trợ lãi suất của NHNN, do vậy, cơ chế lãi suất trần không còn cần thiết.
Chính vì vậy, ngày 14/04/2010, NHNN đã ban hành Thông tư số 12/2010/TT-NHNN
hướng dẫn tổ chức tín dụng (TCTD) cho vay bằng đồng Việt Nam đối với khách hàng
theo lãi suất thỏa thuận.
Tuy nhiên, từ tháng 03/2011, tỷ lệ lạm phát lại tăng cao với sự gia tăng mạnh giá
cả nhiên liệu, năng lượng và các hàng hóa khác. Với mục tiêu kiểm soát lạm phát và ổn
định nền kinh tế, NHNN đã phải thực thi chính sách tiền tệ thắt chặt, điều này đã tác
động làm tăng lãi suất tiền gửi và cho vay của các ngân hàng thương mại (NHTM).
Nhằm ngăn chặn tình trạng cạnh tranh không lành mạnh giữa các ngân hàng, NHNN đã
ban hành Thông tư 02/2011/TT-NHNN ngày 3/3/2011 quy định về mức lãi suất trần huy
động tiền gửi là 14% cho các NHTM. Ưu tiên hàng đầu của NHNN hiện nay là giảm lãi
suất cho vay đối với các doanh nghiệp bằng cách kiểm soát chặt chẽ mức lãi suất huy
động đầu vào của các ngân hàng.
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
Trong tháng 9/2011, NHNN đã có những biện pháp quyết liệt nhằm tăng cường
kiểm soát đối với chính sách trần lãi suất huy động, chẳng hạn như sẽ “sa thải” lãnh đạo
ngân hàng trong trường hợp phát hiện những thủ thuật hay gian lận của ngân hàng trong
huy động tiền gửi. Tuy nhiên, các NHTM nhỏ của Việt Nam, với áp lực rủi ro thanh
khoản, vẫn tìm mọi cách để “lách” quy định của NHNN. Trước những nguy cơ rủi ro
cao khi một số NHTM chấp nhận huy động lãi suất 14%/năm với cả những kỳ hạn rất
ngắn (24 giờ, 2 ngày, 1 tuần, 2 tuần...), NHNN đã phải bổ sung Thông tư số
30/2011/TT-NHNN ngày 28/9/2011 quy định lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng đồng
Việt Nam của tổ chức, cá nhân tại TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, cụ thể: lãi
suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng là 6%/năm.
Lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng trở lên là 14%/năm, riêng
Quỹ tín dụng nhân dân cơ sở ấn định mức lãi suất tối đa đối với tiền gửi kỳ hạn 1 tháng
trở lên là 14,5%.
2.5.6 Kiểm soát tín dụng
Ngân hàng Nhà nước thực hiện mạnh mẽ các biện pháp điều hành nhằm kiểm soát
tốc độ tăng trưởng tín dụng dưới 20%, tổng phương tiện thanh toán khoảng 15-16% và
điều chỉnh cơ cấu tín dụng theo hướng tập trung cho sản xuất nông nghiệp, nông thôn,
xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp nhỏ và vừa; hạn chế cho vay đối với lĩnh
vực phi sản xuất để đảm bảo tỷ trọng cho vay đối với lĩnh vực phi sản xuất;
Tín dụng được kiểm soát chặt chẽ, tăng ở mức thấp, nhưng cơ cấu tín dụng chuyển
dịch theo hướng tích cực, tập trung vốn cho lĩnh vực sản xuất, nông nghiệp, nông thôn
và xuất khẩu, giảm cho vay đối với lĩnh vực phi sản xuất. Ước đến cuối năm, tín dụng
tăng 12%, trong đó VND tăng 10,2%; tín dụng ngoại tệ tăng 18,7%, nhưng từ tháng 8
đến tháng 12 tín dụng ngoại tệ đã có xu hướng tăng chậm lại. Ước đến cuối năm, tín
dụng đối với lĩnh vực sản xuất tăng 18% (trong đó, tín dụng nông nghiệp, nông thôn
tăng 25%, tín dụng xuất khẩu tăng 58%); tín dụng đối với lĩnh vực phi sản xuất giảm
20%, trong đó, dư nợ cho vay để đầu tư, kinh doanh chứng khoán giảm 43%, dư nợ cho
vay để đầu tư kinh doanh bất động sản giảm 18,4%, dư nợ cho vay tiêu dùng giảm 23%.
2.6 Sáu tháng đầu năm 2012
Trong khoảng cuối năm 2011 đến đầu năm 2012, tình hình kinh tế có chuyển biến
theo hướng không thuận lợi: sức mua yếu, tín dụng tăng trưởng âm trong quý I/2012,
doanh nghiệp khó tiếp cận vốn do lãi suất quá cao.
Vì vậy, với mục tiêu gia tăng sức mua, ngăn chặn đà suy thoái, ổn định lãi suất,
đẩy mạnh hoạt động đầu tư trong nền kinh tế, ổn định thị trường tiền tệ, NHNN đã có
động thái nới lỏng chính sách tiền tệ trong 6 tháng đầu năm 2012.
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
2.6.1 Dự trữ bắt buộc:
Từ tháng 2 – 7/2012, hàng loạt ngân hàng sẽ được áp dụng tỷ lệ dự trữ bắt buộc
đối với tiền gửi bằng đồng Việt Nam, bằng 1/5 so với tỷ lệ dự trữ bắt buộc thông thường
tương ứng với từng kỳ hạn tiền gửi đối với 5 tổ chức tín dụng.
Theo thông báo này, kể từ 2/2012 đến tháng 7/2012 các Ngân hàng TMCP Mê Kông,
Ngân hàng Phát triển Nhà đồng bằng Sông Cửu Long, Quỹ Tín dụng nhân dân Trung
ương, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam và Ngân hàng TMCP
Bưu điện Liên Việt, sẽ áp dụng tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với tiền gửi bằng đồng Việt
Nam bằng 1/5 so với tỷ lệ dự trữ bắt buộc thông thường tương ứng với từng kỳ hạn tiền
gửi.
Được biết, việc giảm dự trữ bắt buộc cho 5 TCTD trên là do đây là những TCTD có tỷ
trọng dư nợ cho vay phát triển nông nghiệp nông thôn, trên tổng dư nợ bình quân cuối
các quý trong năm tài chính liền kề từ 40% đến dưới 70%
2.6.2 Điều chỉnh giảm mạnh các loại lãi suất:
Trong 6 tháng đầu năm nay, NHNN đã liên tiếp các quyết định giảm trần lãi suất
huy động và các loại lãi suất khác như: lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tái chiết khấu, lãi
suất cho vay qua thị trường mở, lãi suất cho vay qua đêm trong thị trường liên ngân
hàng . Theo đó lãi suất tiền gửi tối đa bằng VND đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ
hạn dưới 1 tháng giảm từ 6%/năm xuống còn 2%/năm, đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1
tháng trở lên giảm từ 14%/năm xuống còn 9%/năm Các loại lãi suất khác cũng giảm 4%
so với cuối năm 2011. Đây được xem là nỗ lực lớn của ngân hàng nhà nước nhằm tác
động tới mặt bằng lãi suất cho vay, giảm chi phí đầu vào cho doanh nghiệp.
Lãi suất tái chiết khấu: Tính đến tháng 7/2012, NHNN đã có 5 lần điều chỉnh
giảm lãi suất tái chiết khấu, giảm từ 12% vào ngày 13/3/2012 xuống còn 8% vào
ngày 01/07/2012
Lãi suất tái cấp vốn: giảm từ 14% xuống còn 10% tính đến tháng 7/2012
2.6.3 Đối với thị trường mở:
Để đáp ứng nhu cầu thanh khoản, NHNN đã tăng cung tiền qua cửa sổ OMO trong
quý I lên đến 285.000 tỷ đồng.
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
Sau khi nhận thấy cung tiền trong hệt thống ngân hàng dồi dào, lãi suất ổn định,
NHNN đã thực hiện phát hành tín phiếu để hút bớt lượng tiền khỏi hệ thống ngân hàng.
Theo đó, từ ngày 15/3 đến ngày 13/6, NHNN đã hút về hơn 109.000 tỷ đồng thông qua
việc phát hành tín phiếu và đã thu hút được rất nhiều sự chú ý với lãi suất hấp dẫn.
2.6.4 Hạn mức tín dụng:
Cũng từ đầu năm, Ngân hàng Nhà nước đã thông báo chỉ tiêu tăng trưởng tín
dụng đối với 4 nhóm (Nhóm 1 tăng trưởng tối đa 17%, nhóm 2 tăng trưởng tối đa
15%, nhóm 3 tăng trưởng tối đa 8%, nhóm 4 không được tăng trưởng).
Kết quả:
Điều hành chính sách tiền tệ đã chủ động dẫn dắt thị trường: Theo đó, các mức lãi suất
điều hành đã giảm nhanh với tổng mức giảm từ 4-5%/năm, phù hợp với diễn biến lạm
phát, kinh tế vĩ mô và thị trường tiền tệ; công cụ nghiệp vụ thị trường mở được thực
hiện linh hoạt, khi các TCTD khó khăn thanh khoản thì tăng cường hỗ trợ, khi cung tiền
mạnh qua kênh mua ngoại tệ thì kịp thời phát hành tín phiếu NHNN với khối lượng và
lãi suất hợp lý, đảm bảo kiểm soát tổng phương tiện thanh toán ở mức hợp lý.
Thanh khoản VND của toàn hệ thống được đảm bảo và có xu hướng cải thiện so với
cuối năm 2011 do huy động vốn tăng cao: Số dư tiền gửi bình quân của các TCTD tại
NHNN tăng dần qua các tháng, tỷ lệ tín dụng/huy động vốn giảm dần qua các tháng từ
mức 103,23% cuối năm 2011 xuống mức 90,33% đến ngày 30/6, lãi suất thị trường liên
ngân hàng giảm mạnh, dư thừa thanh khoản. Thanh khoản bằng ngoại tệ của toàn hệ
thống ngân hàng vẫn đảm bảo được mức dư thừa và có xu hướng cải thiện so với những
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
tháng đầu năm, hầu hết các TCTD đều có tỷ lệ tín dụng/huy động vốn trong và ngoài
nước dưới 100%.
Mặt bằng lãi suất huy động và cho vay đã giảm mạnh so với năm 2011: Lãi suất cho
vay trên thị trường liên ngân hàng giảm mạnh xuống mức thấp nhất trong vòng nhiều
năm gần đây ở hầu hết các kỳ hạn, dao động quanh mức 1,3-2% đối với kỳ hạn qua
đêm, 1,3-2% với kỳ hạn 1 tuần, 2-3% kỳ hạn 2 tuần và 3,5-4% cho kỳ hạn 1 tháng. .(mi
chèn cái biểu đồ đầu tiên về 4 loại lãi suất vô cho t với)
Lãi suất liên ngân hàng giảm mạnh thể hiện sự ổn đinh trong thanh khoản của các ngân
hàng thương mại, (chèn biểu đồ lãi suất liên ngân hàng dùm t vơi)
Trên thị trường mở (OMO), lãi suất tín phiếu kỳ hạn 28, 91 và 182 ngày lần lượt là
3,8%/năm, 5,7%/năm và 7,45%/năm. Đây là mức giảm đáng kể so với thời điểm 15/3
khi lãi suất tín phiếu các kỳ hạn 28, 91 và 182 ngày lần lượt là 11,5%, 12% và
12,5%/năm. (chèn biểu đồ hút vốn thị trường mở vô t với)
Tỷ giá VND/USD tiếp tục duy trì ổn định kể từ đầu năm. Các Thông tư số 03/2012/TT-
NHNN và số 07/2012/TT-NHNN về ngoại tệ bắt đầu có hiệu lực từ đầu tháng 5 nhưng
hầu như không có nhiều tác động lên tỷ giá. Tuy nhiên, tỷ giá được dự báo sẽ tăng trong
thời gian tới do lãi suất huy động VND liên tục giảm và nhiều khả năng sẽ giảm sâu
hơn nữa khiến tiền đồng mất giá so với USD. Hơn nữa, xuất khẩu và FDI giảm trong
tháng 5 cũng khiến cho cung ngoại tệ giảm và làm tăng tỷ giá VND/USD.
Nhận xét:
NHNN đã rất thành công trong việc áp dụng các công cụ để điều tiết lượng cung tiền và
ổn định thị trường tiền tề. Đã mạnh tay trong việc hạ trần lãi suất, cũng như bơm và hút
tiền khá hợp lý để điều tiết dòng tiền trên thị trường, giảm lạm phát và tăng đầu tư.
Tách thàng phần riêng đi mi, cho khỏe, t đưa hiền làm đó
3. Giải pháp đưa ra:
Điều hành lượng tiền cung ứng thông qua các công cụ chính sách tiền tệ phù hợp với diễn biến của thị trường và chỉ đạo của Chính phủ, đảm bảo góp phần kiềm chế lạm phát ở mức 6-8%, tổng phương tiện thanh toán tăng khoảng 14-16,góp phần tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý (5,2-5,7%), không gây áp lực lạm phát cho năm 2013 và các năm tiếp theo, tạo môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, thuận lợi cho phát triển kinh tế bền vững.
- Theo dõi sát tình hình tăng trưởng tín dụng của toàn hệ thống, đảm bảo tăng trưởng tín dụng nhưng đi đôi với an toàn hệ thống và từng TCTD.
- Theo dõi sát tình hình hoạt động của các doanh nghiệp theo các ngành kinh tế để đề xuất kịp thời các giải pháp về tiền tệ, tín dụng phù hợp với chủ trương và định hướng của Chính phủ. Chủ động làm việc ngay với các bộ, ngành, các hiệp hội ngành hàng, các địa để phối hợp tìm các giải pháp xử lý hàng tồn kho, tháo gỡ khó khăn cho doanh
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
nghiệp, đẩy mạnh sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Có giải pháp hợp lý xử lý nợ xấu của doanh nghiệp và ngân hàng tạo thêm thanh khoản cho nền kinh tế.
- Tiếp tục theo dõi sát diễn biến thị trường ngoại tệ, phân tích, dự báo thanh khoản thị trường để chủ động điều hành tỷ giá linh hoạt phù hợp với các cân đối vĩ mô, đảm bảo thực hiện được mục tiêu ổn định giá trị của VND; tiếp tục triển khai các giải pháp khắc phục căn bản tình trạng đô la hóa, tập trung nguồn ngoại tệ vào hệ thống các TCTD để tạo điều kiện đáp ứng tốt nhu cầu ngoại tệ hợp pháp, hợp lý của nền kinh tế. Khẩn trương hoàn thiện và triển khai đề án bình ổn thị trường vàng thông qua sử dụng nguồn lực trong nước. Đảm bảo ổn định tỷ giá với mức biến động không quá 2-3%.
- Tiếp tục thanh tra, kiểm tra, giám sát việc chấp hành Nghị quyết 01/NQ-CP, Nghị quyết 13/NQ-CP và Chỉ thị 01/CT-NHNN. Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định và thực hiện không đúng chỉ đạo của NHNN.
- Tiếp tục tăng cường công tác thống kê, phân tích, dự báo kinh tế vĩ mô tiền tệ để phục vụ có hiệu quả công tác chỉ đạo, điều hành của NHNN; Tiếp tục triển khai có hiệu quả theo kế hoạch Đề án đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt giai đoạn 2011-2015; Đẩy mạnh công tác cải cách hành chính.
- Các TCTD tiếp tục thực hiện tăng trưởng tín dụng theo thông báo của NHNN từ đầu năm.
- Tích cực và chủ động hơn nữa trong việc phối hợp với khách hàng vay để rà soát, đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng, từ đó thực hiện các giải pháp cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi vốn vay, cho vay mới trả nợ cũ không nhằm che giấu nợ xấu...theo chỉ đạo của NHNN.
- Thực hiện nghiêm túc quy định của NHNN về lãi suất. Đánh giá, rà soát dư nợ các
khoản cho vay cũ, trên cơ sở khả năng tài chính, xem xét điều chỉnh giảm lãi suất để
giúp các doanh nghiệp vượt qua khó khăn./.
34
Nhóm 4 – lớp NHTu3_1 | Kỳ 1 năm 2012-2013
C h í n h s á c h t i ề n t ệ c ủ a N H N N V i ệ t N a m 2 0 0 7 - n a y
DANH SÁCH NHÓM1. Nguyễn Thị Thùy Dương 36k7.2
2. Trần Thảo Nguyên 36k7.2
3. Nguyễn Lê Phương Linh 36k7.2
4. Ngô Thị Thanh Hiền 36k7.2
5. Đỗ Thị Kim Xuân 36k7.2
6. Phan Thị Hương Trang 36k7.1
7. Nguyễn Thị Phương Dung 37k7.1