29
Ñ Ñ A A Ù Ù NH GIA NH GIA Ù Ù A A Û Û NH H NH H Ö Ö Ô Ô Û Û NG CU NG CU Û Û A A Ñ Ñ O O Ä Ä C CHA C CHA Á Á T LEÂN CON NG T LEÂN CON NG Ö Ö Ô Ô Ø Ø I VA I VA Ø Ø S S ÖÙ ÖÙ C KHO C KHO Û Û E CO E CO Ä Ä NG NG Ñ Ñ O O À À NG NG Chöông 9 TS. Leâ Quoác Tuaán Khoa Moâi tröôøng vaø Taøi nguyeân Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp.HCM

Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

ÑÑAAÙÙNH GIANH GIAÙÙ AAÛÛNH HNH HÖÖÔÔÛÛNG CUNG CUÛÛA A ÑÑOOÄÄC CHAC CHAÁÁT LEÂN CON NGT LEÂN CON NGÖÖÔÔØØI VAI VAØØ

SSÖÙÖÙC KHOC KHOÛÛE COE COÄÄNG NG ÑÑOOÀÀNGNG

Chöông 9

TS. Leâ Quoác TuaánKhoa Moâi tröôøng vaø Taøi nguyeânÑaïi hoïc Noâng Laâm Tp.HCM

Page 2: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

GiôGiôùùii thiethieääuu

Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaûnaêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc chaát naøo ñoù

Ñoái vôùi ñoäc chaát, phöông phaùp ñaùnh giaù ruûi ro taäp trungtrung chuû yeáu ñeán:

Caùc tai naïn moâi tröôøng

Caùc taùc ñoäng cuûa ñoäc chaát trong moâi tröôøng leân con ngöôøi

Moái töông quan giöõa 1 ñoäc chaát – 1 taùc haïi ñaàu cuoáiñöôïc söû duïng cho vieäc ñaùnh giaù aûnh höôûng cuûa ñoäc chaátleân heä sinh thaùi (bao goàm con ngöôøi).

Page 3: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

GiôGiôùùii thiethieääuu

Quaù trình ñaùnh giaù ruûi ro sinh thaùi bao goàm 3 giai ñoaïn:

1. Thaønh laäp vaán ñeà

2. Phaân tích ruûi ro

3. Moâ taû ñaëc tính ruûi ro

Page 4: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

Moâ

hình

ñaùn

h gi

aùru

ûi ro

sinh

thaùi

(the

o U

S EP

A)

Laäp keá hoaïch: Coâng cuïñaùnh giaù vaø quaûn lyù ruûi ro

Ñieàu caàn thieát: Döõ lieäu yeâu caàu, quaù trình laëp laïi, keát quaû kieåm soaùt

Thoâng tin coù saün

Caùc ñaëc tính cuûa nguoàn vaøphôi nhieãm

Heä thoáng sinh thaùi coù nguy cô

tieàm aån

Ño löôøng phôi nhieãm

Ñieåm cuoái ñaùnh giaù

Moâ hìnhkhaùi nieäm

Keá hoaïchphaân tíchTHAØNH LAÄP

VAÁN ÑEÀ

Xaùc ñònh ñaëc tính phôi nhieãm Xaùc ñònh ñaëc tính aûnh höôûng sinh thaùi

Ño löôøng phôi nhieãm

Ño löôøng ñaëc tính heä thoáng sinh thaùi vaø nôi tieáp nhaän

AÛnh höôûng sinh thaùi

Phaân tích phôi nhieãm

Phaân tích phaûn öùng sinh thaùi

Soá lieäu phôi nhieãm

Soá lieäu taùc ñoäng-phaûn öùng

Ñaùnh giaù ruûi ro

Moâ taû ruûi ro

PHAÂN TÍCH

XAÙC ÑÒNH ÑAËC TÍNH RUÛI RO

Thoâng baùo keát quaû ñeán nhaø quaûn lyù ruûi ro Quaûn lyù ruûi ro

Laäp keá hoaïch: Coâng cuïñaùnh giaù vaø quaûn lyù ruûi ro

Ñieàu caàn thieát: Döõ lieäu yeâu caàu, quaù trình laëp laïi, keát quaû kieåm soaùt

Thoâng tin coù saün

Caùc ñaëc tính cuûa nguoàn vaøphôi nhieãm

Heä thoáng sinh thaùi coù nguy cô

tieàm aån

Ño löôøng phôi nhieãm

Ñieåm cuoái ñaùnh giaù

Moâ hìnhkhaùi nieäm

Keá hoaïchphaân tíchTHAØNH LAÄP

VAÁN ÑEÀ

Xaùc ñònh ñaëc tính phôi nhieãm Xaùc ñònh ñaëc tính aûnh höôûng sinh thaùi

Ño löôøng phôi nhieãm

Ño löôøng ñaëc tính heä thoáng sinh thaùi vaø nôi tieáp nhaän

AÛnh höôûng sinh thaùi

Phaân tích phôi nhieãm

Phaân tích phaûn öùng sinh thaùi

Soá lieäu phôi nhieãm

Soá lieäu taùc ñoäng-phaûn öùng

Ñaùnh giaù ruûi ro

Moâ taû ruûi ro

PHAÂN TÍCH

XAÙC ÑÒNH ÑAËC TÍNH RUÛI RO

Thoâng baùo keát quaû ñeán nhaø quaûn lyù ruûi ro Quaûn lyù ruûi ro

Page 5: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

GiôGiôùùii thiethieääuu

Thaønh laäp vaán ñeà bao goàm:

Phaùt trieån 1 moâ hình khaùi nieäm veà söï töông taùc ñoäcchaát – heä sinh thaùi

Nhaän dieän ñieåm cuoái ñaùnh giaù ruûi ro

Page 6: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

Hoaït ñoäng

Noâng nghieäp Coâng nghieäp Thaønh phoáGiaûi trí/ Thöông maïi

Vuøng/ Toaøn caàu

Kieåm soaùt nöôùcThuoác tröø saâuPhaân boùnSöû duïng ñaát

OÂ toâ, xe maùy…Nöôùc thaûiNöôùc chaûy traønXaây döïng

Thaûi hoùa chaátChaát thaûiXaây döïngDaàu traøn

Keânh ñaøoBaûo veä vuøng bôøCaâu caù/saên baénDu thuyeàn

Khí thaûiÑoát chaùy nhieân lieäu hoùa thaïchCFC

Caùc taùc ñoäng

Ñoäc chaát Dinh döôõng Buïi lô löõng Tieáng oàn Beänh taät UV/phoùng xaï

Thay ñoåi nöôùc Thay MT soáng Aùp löïc thu hoaïch Thay ñoåi khí haäu Loaøi xaâm chieám

Caùc moâ hình aûnh höôûng sinh thaùi

Ñieåm cuoái ñaùnh giaù

Ño ñaïc

Ñoäng vaät hoang daõ phuï thuoäc nöôùc

ÑV khoâng xöông soáng neàn ñaùy

Quaàn xaõ caù Chaát löôïng nöôùc vaø neàn ñaùy

Thaûm thöïc vaät thuûy sinh

Ñaùnh giaù söùc khoûe cuûa: Chim nöôùc, löôõng cö, boø saùt

Ñoäng vaät khoâng xöông soáng ôûhoà: Söï öu theá, ña daïng, söùc khoûe

Ñaùnh giaù söùc khoûe: Söï phaùt trieån baát thöôøng, ñoäc chaát, ñaùnh daáu sinh hoïc

Ñaùnh giaù nöôùc: Oxy hoøa tan, ñoäñuïc, saûn xaát sô caáp, ñoäc chaát, chæ thò sinh hoïc

Ñaùnh giaù thöïc vaät: Ñoä che phuûthöïc vaät, aùnh saùng xuyeân qua, döôõng chaát hoøa tan, taûo

Hoaït ñoäng

Noâng nghieäp Coâng nghieäp Thaønh phoáGiaûi trí/ Thöông maïi

Vuøng/ Toaøn caàu

Kieåm soaùt nöôùcThuoác tröø saâuPhaân boùnSöû duïng ñaát

OÂ toâ, xe maùy…Nöôùc thaûiNöôùc chaûy traønXaây döïng

Thaûi hoùa chaátChaát thaûiXaây döïngDaàu traøn

Keânh ñaøoBaûo veä vuøng bôøCaâu caù/saên baénDu thuyeàn

Khí thaûiÑoát chaùy nhieân lieäu hoùa thaïchCFC

Caùc taùc ñoäng

Ñoäc chaát Dinh döôõng Buïi lô löõng Tieáng oàn Beänh taät UV/phoùng xaï

Thay ñoåi nöôùc Thay MT soáng Aùp löïc thu hoaïch Thay ñoåi khí haäu Loaøi xaâm chieám

Caùc moâ hình aûnh höôûng sinh thaùi

Ñieåm cuoái ñaùnh giaù

Ño ñaïc

Ñoäng vaät hoang daõ phuï thuoäc nöôùc

ÑV khoâng xöông soáng neàn ñaùy

Quaàn xaõ caù Chaát löôïng nöôùc vaø neàn ñaùy

Thaûm thöïc vaät thuûy sinh

Ñaùnh giaù söùc khoûe cuûa: Chim nöôùc, löôõng cö, boø saùt

Ñoäng vaät khoâng xöông soáng ôûhoà: Söï öu theá, ña daïng, söùc khoûe

Ñaùnh giaù söùc khoûe: Söï phaùt trieån baát thöôøng, ñoäc chaát, ñaùnh daáu sinh hoïc

Ñaùnh giaù nöôùc: Oxy hoøa tan, ñoäñuïc, saûn xaát sô caáp, ñoäc chaát, chæ thò sinh hoïc

Ñaùnh giaù thöïc vaät: Ñoä che phuûthöïc vaät, aùnh saùng xuyeân qua, döôõng chaát hoøa tan, taûo

Ví duï veà moâ hình khaùi nieäm cho moät löu vöïc

Page 7: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

GiôGiôùùii thiethieääuu

Phaân tích lieân quan ñeán:

Ñaùnh giaù söï phôi nhieãm

Moái töông quan giöõa ñaëc tính cuûa ñoäc chaát vaø aûnhhöôûng sinh thaùi

Page 8: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

Caáp ñoä toå chöùc sinh hoïc

Nhaø ñoäc chaát hoïc Nhaø sinh thaùi hoïcPhaân töû/Teá baøoToång hôïpBieåu hieän geneÖÙc cheá enzymeChöùc naêng mieãn dòchThay ñoåi teá baøo

Caù theåPhaùt trieån, Toàn taïi Sinh saûnTaäp tínhThay ñoåi caáu truùcSöùc chòu taûi

Quaàn theå/Quaàn xaõSöï öu theáSöï ña daïng Söï keá thöøaCaáu truùc/Chöùc naêng

Heä thoáng sinh thaùi/Caûnh quanNaêng suaátChu trình thöùc aênDoøng chaûy naêng löôïngTính naêng ñoäng cuûa maïng löôùi thöùc aênCaùc töông taùc cuûa heä thoáng sinh thaùi

Ñoä nhaïy cuûa phaûn öùng Töông thích heä thoáng sinh thaùi

Töông thích heä thoáng sinh thaùi Ñoä nhaïy cuûa phaûn öùng

Vaøi giaây Vaøi thaäp kyûThôøi gian phaûn öùng

Caáp ñoä toå chöùc sinh hoïc

Nhaø ñoäc chaát hoïc Nhaø sinh thaùi hoïcPhaân töû/Teá baøoToång hôïpBieåu hieän geneÖÙc cheá enzymeChöùc naêng mieãn dòchThay ñoåi teá baøo

Caù theåPhaùt trieån, Toàn taïi Sinh saûnTaäp tínhThay ñoåi caáu truùcSöùc chòu taûi

Quaàn theå/Quaàn xaõSöï öu theáSöï ña daïng Söï keá thöøaCaáu truùc/Chöùc naêng

Heä thoáng sinh thaùi/Caûnh quanNaêng suaátChu trình thöùc aênDoøng chaûy naêng löôïngTính naêng ñoäng cuûa maïng löôùi thöùc aênCaùc töông taùc cuûa heä thoáng sinh thaùi

Ñoä nhaïy cuûa phaûn öùng Töông thích heä thoáng sinh thaùi

Töông thích heä thoáng sinh thaùi Ñoä nhaïy cuûa phaûn öùng

Vaøi giaây Vaøi thaäp kyûThôøi gian phaûn öùngThôøi gian phaûn öùng vaø ñoä nhaïy cuûa moät tieáp nhaän sinh thaùi laø chöùc

naêng cuûa caáp ñoä toå chöùc sinh hoïc

Page 9: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

GiôGiôùùii thiethieääuu

Xaùc ñònh ñaëc tính ruûi ro bao goàm:

Ñaùnh giaù ruûi ro qua moái töông quan giöõa phôinhieãm vaø phaûn öùng

Moâ taû ruûi ro qua vieäc thieát laäp caùc baèng chöùng vaøxaùc ñònh aûnh höôûng sinh thaùi

Thoâng baùo vieäc moâ taû ruûi ro ñeán caùc nhaø quaûn lyù

Page 10: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

ÑÑAAÙÙNH GIANH GIAÙÙ RURUÛÛI RO SI RO SÖÙÖÙC KHOC KHOÛÛE CON NGE CON NGÖÖÔÔØØII

Laø phaân tích khoa hoïc coù heä thoáng aûnh höôûng coù haïitieàm aån ñeán con ngöôøi sau khi phôi nhieãm ñoäc chaát

Caùc hoaït ñoäng ñaùnh giaù ruûi ro ñöôïc xaùc ñònh laø nhaändieän, moâ taû vaø ño ñaïc ñònh tính vaø ñònh löôïng töø caùcnghieân cöùu sinh thaùi ñöôïc thöïc hieän treân caùc moâ hìnhñoàng nhaát

Caùc keát quaû töø vieäc ñaùnh giaù ruûi ro ñöôïc söû duïng chovieäc quaûn lyù ruûi ro

Cuoái cuøng laø thoâng baùo ruûi ro

Page 11: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

Nghieân cöùu Ñaùnh giaù ruûi ro Quaûn lyù ruûi ro

Thoâng tin döïa vaøo caùc phöông phaùp ngoaïi suy

Caùc quan saùt hieän tröôøng vaø trong phoøng thí nghieäm

Caùc ño ñaïc taïi hieän tröôøng, moâ taû ñaëc tính caùc quaàn theå

Ñaùnh giaù ñoäc tính:Nhaän dieän nguy haïivaø ñaùnh giaù noàng ñoä – phaûn öùng

Ñaùnh phôi nhieãm, moâ taû ñaëc tính caùc phaùt thaûi

Nghieân cöùu caàn ñöôïc nhaän dieän töø caùc quaù trình ñaùnh giaù ruûi ro

Phaùt trieån caùc löïa choïn ñieàu tieát

Ñaùnh söùc khoûe coäng ñoäng, heä quaûkinh teá, xaõ hoäi, chính trò cuûa caùc löïa choïn ñieàu tieát

Caùc quyeát ñònh vaøhaønh ñoäng

Xaùc ñònh ñaëc

tính ruûi ro

Caùc yeáu toá ñaùnh giaù ruûi ro vaø quaûn lyù ruûi ro (Theo US NRC, 1983)

Page 12: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

ÑÑaaùùnhnh giagiaùù ruruûûii roro lalaøø nhnhööõngõng khuyekhuyeáánn cacaùùoo mangmang ttíínhnh khoakhoahohoïïcc giugiuùùpp chocho vievieääcc quaquaûûnn lylyùù ruruûûii roro ñöñöôôïïcc thuathuaäänn lôlôïïii hônhôn

So saùng ñaùnh giaù ruûi ro vaø caùc hoaït ñoäng quaûn lyù ruûi ro

Quaûn lyù ruûi roÑaùnh giaù ruûi ro

Tính chaát cuûa caùc aûnh höôûngTieàm naêng cuûa ñoäc toáPhôi nhieãmCoäng ñoàng gaëp ruûi roRuûi ro trung bìnhRuûi ro caoNhoùm nhaïy caûmSöï nghi ngôø cuûa khoa hoïcSöï nghi ngôø cuûa phaân tíchNhaän dieänMoâ taûÑo ñaïc

Tính chaát quan troïng cuûa ruûi roRuûi ro chaáp nhaän ñöôïcGiaûm/khoâng giaûm ruûi roTính chính xaùc cuûa giaûm thieåuTính kinh teáTính öu tieânChính saùch luaätBan haønh luaätChaáp nhaän ruûi roÑaùnh giaùQuyeát ñònhAÙp duïng

Page 13: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

CACAÙÙC PHC PHÖÖÔNG PHAÔNG PHAÙÙP P ÑÑAAÙÙNH GIANH GIAÙÙ RURUÛÛI ROI RO

Ñaùnh giaù ruûi ro bao goàm 4 caáu thaønh lieân quanvôùi nhau:

Nhaän dieän nguy haïi

Ñaùnh giaù noàng ñoä – phaûn öùng

Ñaùnh giaù phôi nhieãm

Xaùc ñònh ñaëc tính ruûi ro

Page 14: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

CACAÙÙC PHC PHÖÖÔNG PHAÔNG PHAÙÙP P ÑÑAAÙÙNH GIANH GIAÙÙ RURUÛÛI ROI RO

Nhaän dieännguy haïi

Ñaùnh giaù noàngñoä – phaûn öùng

Ñaùnh giaùphôi nhieãm

Xaùc ñònh ñaëc tínhruûi ro

Moâ hình ñaùnh giaù ruûi ro theo US EPA

Page 15: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

CACAÙÙC PHC PHÖÖÔNG PHAÔNG PHAÙÙP P ÑÑAAÙÙNH GIANH GIAÙÙ RURUÛÛI ROI RO

Nhaän dieän nguy haïi:Xaùc ñònh söï toàn taïi cuûa caùc döõ lieäu ñoäc tính

Toùm taét moái töông quan giöõa ñoäc chaát vaø aûnhhöôûng cuûa ñoäc chaát

Ñaùnh giaù toång quaùt veà caùc coäng ñoàng phôi nhieãm

Page 16: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

CACAÙÙC PHC PHÖÖÔNG PHAÔNG PHAÙÙP P ÑÑAAÙÙNH GIANH GIAÙÙ RURUÛÛI ROI RO

Ñaùnh giaù phôi nhieãm:Nhaän dieän caùc con ñöôøng phôi nhieãm tieàm aån hoaëc ñaõ phôi nhieãm lieân quan ñeán ñoäc chaát vaø coäng ñoàng coù nguy cô phôinhieãm

Coù nhieàu kyõ thuaät ñaùnh giaù phôi nhieãm ñoäc chaát nhö

Kieåm soaùt sinh hoïc

Phaùt trieån moâ hình

Phaùt trieån thuaät toaùn

Ñaùnh giaù toång quaùt veà caùc coäng ñoàng phôi nhieãm

Page 17: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

Heä tieâu hoùaMieäng

Laáy vaøo Haáp thu

Phôi nhieãm Noàng ñoä

tieàm naêngNoàng ñoäaùp duïng

Noàng ñoänoäi taïi

Noàng ñoä aûnh höôûng sinh

hoïc

Cô quan AÛnh höôûngHoùa chaát

Moái töông quan giöõa phôi nhieãm vaø caùc ño ñaïc khaùc nhau cuûa noàng ñoä (US EPA, 1997)

Heä tieâu hoùaMieäng

Laáy vaøo Haáp thu

Phôi nhieãm Noàng ñoä

tieàm naêngNoàng ñoäaùp duïng

Noàng ñoänoäi taïi

Noàng ñoä aûnh höôûng sinh

hoïc

Cô quan AÛnh höôûngHoùa chaát

Moái töông quan giöõa phôi nhieãm vaø caùc ño ñaïc khaùc nhau cuûa noàng ñoä (US EPA, 1997)

Page 18: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

CACAÙÙC PHC PHÖÖÔNG PHAÔNG PHAÙÙP P ÑÑAAÙÙNH GIANH GIAÙÙ RURUÛÛI ROI RO

Phaûn öùng noàng ñoä vaø xaùc ñònh ñaëc tínhruûi ro:

Phaûn öùng laø moät quaù trình ñaùnh giaù ñònh löôïngnguy cô. Phaûn öùng lieân quan ñeán vieäc xaùc ñònh moáitöông quan giöõa ñoäc tieàm aån vaø aûnh höôûng coù haïiñeán söùc khoûe con ngöôøi

Moái töông quan noàng ñoä – phaûn öùng ñöôïc xaùcñònh qua caùc giaù trò: LC50, LD50, möùc ñoä aûnh höôûngkhoâng quan saùt ñöôïc, khung an toaøn, chæ muïc ñieàutrò ñöôïc

Page 19: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

Ñaùn

h gi

aùno

àng ñ

oäan

toaøn

ñoái

vôùi

con

ng

öôøi (

US

EPA

)

Ngöôõng tôùi haïn

NO

AE

L: M

öùc ñ

oäaûn

h hö

ôûng

khoân

g qu

an sa

ùt ñöô

ïcLO

AE

L: M

öùc ñ

oäaûn

h hö

ôûng

thaáp

nha

át qua

n sa

ùt ñöô

ïc

Phaân chia ngöôõng tôùi haïn baèng caùc yeáu toákhoâng roû raøng

Cô quan 1 Cô quan 2 Cô quan 3

Noàng ñoä hoùa chaát A

Toác

ñoäp

haûn

öùng

(%)

Toác

ñoäp

haûn

öùng

(%)

Noàng ñoä an toaøn ñoái vôùi ngöôøi

Yeáu toákhoâng roõ raøng

Cô quan 1 Cô quan 1

Cô quan 1

Noàng ñoä hoùa chaát A

Toác

ñoäp

haûn

öùng

(%)

Ngöôõng tôùi haïn

NO

AE

L: M

öùc ñ

oäaûn

h hö

ôûng

khoân

g qu

an sa

ùt ñöô

ïcLO

AE

L: M

öùc ñ

oäaûn

h hö

ôûng

thaáp

nha

át qua

n sa

ùt ñöô

ïc

Phaân chia ngöôõng tôùi haïn baèng caùc yeáu toákhoâng roû raøng

Cô quan 1 Cô quan 2 Cô quan 3

Noàng ñoä hoùa chaát A

Toác

ñoäp

haûn

öùng

(%)

Toác

ñoäp

haûn

öùng

(%)

Noàng ñoä an toaøn ñoái vôùi ngöôøi

Yeáu toákhoâng roõ raøng

Cô quan 1 Cô quan 1

Cô quan 1

Noàng ñoä hoùa chaát A

Toác

ñoäp

haûn

öùng

(%)

Page 20: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

ÑÑAAÙÙNH GIANH GIAÙÙ RURUÛÛI ROI RO KHOÂNG UNG THKHOÂNG UNG THÖÖ

Quaù trình ñaùnh giaù ruûi ro khoâng ung thö ñöôïc giaû ñònh laø ngöôõng chòu ñöïng

Ñoái vôùi caùc aûnh höôûng khoâng ung thö, cô cheábaûo veä phaûi toàn taïi ñeå vöôït qua aûnh höôûngtröôùc khi noù bieåu hieän

Muïc ñích ñaùnh giaù ruûi ro ôû ñaây laø nhaän dieängiôùi haïn chòu ñöïng cuûa sinh vaät ñoái vôùi ñoäcchaát

Page 21: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

ÑÑAAÙÙNH GIANH GIAÙÙ RURUÛÛI ROI RO KHOÂNG UNG THKHOÂNG UNG THÖÖ

So saùng aûnh höôûng ít nghieâm troïng vaø nghieâm troïng

Nghieâm troïngÍt nghieâm troïng

Söï thay ñoåi coù theå phuïc hoài

Hoaïi sinh, dò saûn, teo cô

Trì hoaõn taïo xöông

Roái loaïn thính giaùc

Giaûm 50% khaû naêng sinh saûn

Gaây cheát

Ung thö, beänh khoâng chöõa ñöôïc

Xöông phaùt trieån baát thöôøng

Roái loaïn thò giaùc

Maát khaû naêng sinh saûn

Page 22: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

ÑÑAAÙÙNH GIANH GIAÙÙ RURUÛÛI ROI RO UNG THUNG THÖÖ

Ñaùnh giaù ruûi ro ung thö. Moät ñieàu kieän giaû ñònh ñaët ralaø: ngöôõng chòu ñöïng khoâng toàn taïi vôùi haàu heát caùcñoäc chaát

Ñieàu naøy coù nghóa laø chæ moät löôïng nhoû cuûa ñoäc chaát coù theågaây neân söï thay ñoåi laøm cho teá baøo phaùt trieån khoâng kieåmsoaùt ñöôïc

Khoâng coù ñoäc chaát naøo laø khoâng theå gaây ung thö

Ñoái vôùi ruûi ro ung thö, ngöôøi ta söû duïng moät ñaùnh giaùcoù 2 caáu thaønh: (1) xaùc ñònh baèng chöùng, (2) ñònhlöôïng ruûi ro ñoái vôùi aûnh höôûng gaây ung thö

Page 23: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

ÑÑAAÙÙNH GIANH GIAÙÙ RURUÛÛI ROI RO UNG THUNG THÖÖ

Muïc tieâu cuûa vieäc naøy laø xaùc ñònh khaû naêng gaây ungthö cuûa moät ñoäc chaát

Baèng chöùng ñöôïc xaùc ñònh moät caùch ñoäc laäp ñoái vôùicaùc nghieân cöùu treân ngöôøi vaø ñoäng vaät nhö

Ñuû, giôùi haïn, khoâng coù döõ lieäu, hoaëc baèng chöùng khoâng gaâyaûnh höôûng

Döï vaøo vieäc xaùc ñònh ñaëc tính naøy maø moät ñoäc chaátcoù theå ñöôïc xem laø taùc nhaân gaây ung thö cho ngöôøihoaëc ñoäng vaät hay khoâng

Xaùc ñònh baèng chöùng

Page 24: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

ÑÑAAÙÙNH GIANH GIAÙÙ RURUÛÛI ROI RO UNG THUNG THÖÖ

Ñònh löôïng ruûi ro döïa vaøo ñaùnh giaù moät chaát ñöôïcbieát hoaëc coù theå gaây ung thö hay khoâng

Giaù trò ñoäc tính, veà maët ñònh löôïng, lieân quan ñeán moáitöông quan noàng ñoä vaø phaûn öùng

Ñònh löôïng ruûi ro giuùp caùc nhaø quaûn lyù xem xeùt vieäcsöû duïng hoùa chaát cho caùc muïc ñích khaùc nhau moätcaùch hôïp lyù.

Caùc hoùa chaát nhö: Phaân boùn, chaát baûo veä thöïc vaät, kích thíchsinh tröôûng, phuï gia thöïc phaåm, caùc chaát dinh döôõng chongöôøi vaø gia suùc…

Ñònh löôïng ruûi ro ñoái vôùi aûnh höôûng gaây ung thö

Page 25: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

QUAQUAÛÛN LYN LYÙÙ RURUÛÛI ROI RO

Khi vieäc xaùc ñònh ñaëc tính ruûi ro hoaøn taát, moät moâ taû veà ñaùnh giaù ruûi ro ñöôïc thoâng baùo ñeán caùc nhaø quaûn lyù ruûi ro ñeå hoã trôï cho vieäc ban haønh quyeát ñònh quaûn lyù ruûi ro

Page 26: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

QUAQUAÛÛN LYN LYÙÙ RURUÛÛI ROI ROMoät thoâng baùo ruûi ro coù theå bao goàm:

Moät moâ taû veà keá hoaïch quaûn lyù ruûi ro hoaëc ñaùnh giaù ruûi ro

Moät baûn toùm taét moâ hình khaùi nieäm vaø caùc ñieåm cuoái ñaùnh giaù

Moät thaûo luaän veà caùc nguoàn döõ lieäu chính vaøcaùc quy trình phaân tích ñöôïc söû duïng

Moät baûn toùm taét veà caùc thoâng soá taùc ñoäng-phaûn öùng vaø phôi nhieãm

Page 27: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

QUAQUAÛÛN LYN LYÙÙ RURUÛÛI ROI ROMoät thoâng baùo ruûi ro coù theå bao goàm (tt):

Moät moâ taû caùc ruûi ro ñeán caùc ñieåm cuoái, bao goàm öôùc löôïng ruûi ro vaø ñaùnh giaù ruûi ro

Moät toùm taét caùc vuøng khoâng chaéc chaén vaø caùc tieáp caän ñöôïc söû duïng ñeå ñaùnh giaù

Moät thaûo luaän veà chieán löôïc khoa hoïc hoaëc giaûñònh maëc ñònh ñöôïc söû duïng ñeå noái keát caùc khoaûng troáng thoâng tin vaø cô sôû cuûa caùc giaûñònh naøy.

Page 28: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

QUAQUAÛÛN LYN LYÙÙ RURUÛÛI ROI RO

Sau khi ñaùnh giaù ruûi ro hoaøn taát, caùc nhaø quaûn lyù ruûi ro seõ xem xeùt caùc hoaït ñoäng boå sung caàn thieát tieáp theo.

Tuøy thuoäc vaøo taàm quan troïng cuûa ñaùnh giaù, ñoä tin caäy trong caùc keát quaû ñaùnh giaù, caùc nguoàn löïc coùsaün,…quyeát ñònh quaûn lyù cuoái cuøng ñöôïc ñöa ra

Moät löïa choïn khaùc ñi keøm vôùi quyeát ñònh quaûn lyù laødöïa vaøo ñaùnh giaù ruûi ro vaø phaùt trieån moät keá hoaïch kieåm soaùt ñeå ñaùnh giaù keát quaû cuûa quyeát ñònh quaûn lyù

Page 29: Chöông 9 - WordPress.com...Giôùi thieäu 9Ñaùnh giaù ruûi ro laø quaù trình tìm hieåu cöôøng ñoä vaø khaû naêng gaây neân aûnh höôûng cuûa moät ñoäc

TaTaøøii lielieääuu thamtham khakhaûûoo

Chapter 24

Human Health Risk Assessment (A Textbook of Modern Toxicology)

Chapter 28

Environmental Risk Assessment (A Textbook of Modern Toxicology)