Chrząszcz - Styczeń 2007 (nr 10)

8/7/2019 Chrzszcz - Stycze 2007 (nr 10)

1/12

ORGAN STOWARZYSZENIA PRZYJACI SZCZEBRZESZYNA

NR.1 (2) STYCZE 2007 Egzemplarz

NOWY ROK

Witaj Nowy Roku, Nasz kochany bracie. Masz by bardzo dobry, Wic czekamy na Ci.

Wszyscy obiecuj,e masz hojne dary, jeszcze bdziesz lepszy,

jak by Roczek Stary. Wic musisz dotrzyma sowa naszej wadzy. O wszystkim pamita I wszystkim zaradzi.

Pamitaj o dzieciach!O naszej modziey!Zwalczaj chuligastwoco si w wiecie szerzy.

Przygarnij sieroty. Nakarm godnych chlebem. Pamitaj o ptaszkach co pod goym niebem.

Jak nas nie zasmucisz,Bdziesz w zgodzie z nami.Bdziem Ci egnaliTak jak Ci witamy.

Maria Przysada 1965 r.

Na rok 2007 skadam najserdeczniejsze yczenia wszystkCzytelnikom naszego pisma. ycz aby kady z Was twrczo wykorzyczas i energi jak Bg Mu daje i wzrasta w asce U Boga i u ludSzcz Boe".

Ks. Proboszcz Andrzej Pikula

Kochani mieszkacy miasta i gminy Szczebrzeszyn. Niedawno miny wita Boego Narodzenia. Najbardziej radosn

wita upamitniajce czas, kiedy to dla naszego zbawienia Bg zstpi nziemi i przez Niego wszystko si stao.

Chciabym, eby rado zrodzona z tych wit stale nam

towarzyszya w Nowym 2007 roku. Oby ten rok bu lepszy od poprzednii ebymy mogli w nim odnajdywa:- zdrowie zamiast chorb i cierpienia,- dostatek na przekr ubstwu i biedzie,- mio wbrew obojtnoci i nienawici,- nadziej i otuch w zwtpieniu,- wytchnienie i odpoczynek po cikiej pracy,- godno, kiedy jest tyle upodlenia,- cisz i ukojenie wrd zgieku i rozwrzeszczanej wolnoci.- rado wrd smutku o dobro wrd za.

I te yczenia mog w duej mierze si speni jeeli otworzymy dlsiebie serca i umysy. Jeeli w drugim czowieku bdziemy widzie brata przyjaciela, bliniego i jeeli bdziemy czyni dobro dla innych, wtedy bdziemy szczliwi. I tego szczcia wynikajcego z naszej wzajemnejdobroci, yczliwoci i przyjani ycz Wam z caego serca.

Szcz Wam Boe. Marian Mazur Burmistrz.

Najserdeczniejsze yczenia skadamy naszym czytelnikom . Niech rok 2 bdzie dla wszystkich rokiem, w ktrym te najcichsze i te najwikmarzenia urzeczywistni si. Niech ten rok darzy wszystkich zdrowie bdzie spokojny i dostatni.

Redakcja Chrzszcza.

SZCZEBRZESZYN

DO SIEGO ROKU!!!


2/12

2

CHRZSZCZ NR 1 (2)

ROK 2006 w Parafii Rzymsko - KatolickiejPod wezwaniem w. Mikoaja w

Szczebrzeszynie.

Dane odnoszce si do wiernych w parafii (dane porwnawcze za rok 2005)

- urodzenie i ochrzczeni w 2006 r - 76 dzieci w roku2005 - 76- luby w roku 2006 - 42 w roku 2005 - 44,- zmarli w roku 2006 - 100 osb w roku 2005 - 101osb.

Prace inwestycyjne i remontowe przeprowadzone w2006 roku:-I etap konserwacji gwnego otarza w kociele podwezwaniem w. Katarzyny,

- pielgnacja i wycinka drzew wok kocioa parafialnego,- remont domu parafialnego - 13 pomieszcze,- poszerzenie parkingu przy kociele parafialnym,- renowacja naczy liturgicznych,- zakup nowych strojw liturgicznych dla subyotarza,

- adaptacja dzwonnicy na kaplic pogrzebow,- zakup wyposaenia do sali katechetycznej,- komputeryzacja kancelarii (jeszcze nie ukoczona),- zakup mebli do kancelarii parafialnej.

Na poczet prowadzonych prac konserwa-torskich parafia otrzymaa dotacj z budetu pastwaw wysokoci 28 800 z. Wszystkie inne wydatki pokrylimy z ofiar z tacy, ofiar indywidualnych izbirek miesicznych. Rok 2006 zosta zamknity bezdugw.

W roku 2007 zaplanowano do wykonania:- II etap prac konserwatorskich przy otarzu gwnymw kociele pod wezwaniem w. Katarzyny - koszt 130000 (zakoczenie prac przewidziane na odpust ku czciw. Katarzyny),- remont organw w kociele w. Katarzyny,

- remont dachu na kociele w. Leonarda nacmentarzu,- zakup nowego segmentu mebli do zakrystii.

Skadam bardzo serdeczne podzikowanie zawszelkie dobro jakiego od Was dowiadczyem w ubiegym roku.

Ks. Proboszcz Andrzej Pikula

Nowy Rok

Nowy Rok to wito obchodzone we wszystkicKulturach, cho nie zawsze tego samego dnia, np. w Chinai Japonii za kadym razem przypada na inny dzie. WWietnamie te nie jest witem staym, zawsze obchodzon

jest w ostatniej dekadzie stycznia lub pierwszej dekadzlutego, Nowy Rok jest tam witem wiosny. ydzwitowali Nowy Rok w ronych miesicach, obecnie rosi to we wrzeniu lub w padzierniku, a rachub la prowadz od stworzenia wiata, a byo to wedug nich iwylicze w roku 3761 p.n.e. Wyznawcy Mahometa lata liczod ucieczki Mahometa z Mekki do Medyny w roku 622 n.Do dzisiaj uywaj kalendarza ksiycowego i maj rokrtszy o 11 dni, a wito Nowego Roku wypada u nic bardzo rnie. Staroytni Egipcjanie za pocztek rouwaali dat wylewu Nilu, mniej wicej w poowie lipcstaroytni Rzymianie pocztkowo rozpoczynali rok wmarcu( miesic Marsa, Boga wojny) a po zreformowanikalendarza przenieli wito Nowego Roku na styczemiesic powicony Janusowi, bstwu o dwch twarzacsymbolizujcych pocztek i koniec. Pierwsi chrzecijanwitowali Nowy Rok 6 stycznia, pniej przeoyli twito na dzie przesilenia zimowego, przypadajcegwedug juliaskiego kalendarza na 25 grudnia. Znaczn pniej, gdy Koci okrzep, ustalono, ze Nowy Robchodzony bdzie w oktaw urodzin Chrystusa, w dninadania mu imienia Jezus- czyli 1 stycznia. Jednak data przyjmowaa si bardzo powoli i w wielu krajach Europnastpio to zdumiewajco pno. Noworoczne wito byniegdy witem magii. Wierzono, e co si przydarzy wtym dniu bdzie wrb na cay nadchodzcy rok. Sowianzaczynali rok wiosn, gdy w promieniach soca bogSwaroga i jego syna Dadboga rozpoczynao si nowe yci Nasze zwyczaje noworoczne wywodz si wic bd sowiaskich kultw agrarnych, bd te ze zwyczajwrzymskich poczonych z grusami uprawianymi niegdywszdzie dla zapewnienia sobie szczcia i bogactwa. dawnych praktyk pogaskich pozostao, stosowane jeszczdo niedawna noworoczne obsypywanie owsem. Rolnicobsypywali si owsem, na znak podanej obfitoci zboa.

Dzie ten powinien zawsze zasta bochen chleba na stodomowymjako znak obfitoci daru boego, ktry przecay rok nie powinien schodzi z jego stou, ale zawsz przysonity obrusem suy na powitanie gocia ubogiego pisa Gloger. Nowy Rok witano gono w huku strzaw i strzelania bicza. Czym mona speni noworoczny toast? Oczywicszampanem. Ale nasi pradziadkowie wznosili go na ogwgrzynem, czyli koktajlem. W dzisiejszych czasach NowRok witamy huczn zabaw szampanem oraz skadaniemsobie ycze.Wszystkiego najlepszego w Nowym 2007 roku.

Magdalena Tomaszewska


3/12

CHRZSZCZ NR 1 (2)

3

Dzieje szczebrzeskiego konwentu franciszkanw i jego wityni sigaj redniowiecza. Nie wiadomodokadnie, kiedy pierwsi zakonnicy pojawili si wSzczebrzeszynie. Najprawdopodobniej byo tozasug Dymitra z Goraja, lub jego nastpcw.redniowieczne zabudowania klasztoru byyzapewne drewniane, ale moliwe, e towarzyszyaim wzniesiona z cegy witynia, ktrej mury kryj si w cianach obecnego prezbiterium. W 2. po.XVI w., kiedy Szczebrzeszyn nalea do protestanckiej rodziny Grkw koci nalea przejli kalwinici. Zosta zwrcony katolikomdopiero na pocz. XVII w., przez nowychwacicieli miasta Zamoyskich, ktrzy

szczeglnie popierali zakon Franciszkanw majcytutaj swoj najstarsz placwk na terenieordynacji. Podobnie jak w wielu okolicznychmiejscowociach, po okresie przynalenoci dornorwiercw koci wymaga remontu i zostagruntownie przebudowany.

Prace budowlane rozpoczto w r. 1610.Zaoenie fundamentw w niestabilnym gruncienadwieprzaskiej skarpy, a prawdopodobnie take prba wykorzystania czci wczeniejszychmurw, bya dla budowniczych kocioa nie lada

wyzwaniem. wiadczy o tym ksztat obecnej budowli, w ktrej murach trudno byoby odnalekt prosty. Pomimo opieki monych fundatorw Tomasza Zamoyskiego i jego ony Katarzyny zOstrogskich szczebrzescy franciszkanie niedysponowali wystarczajcymi rodkamifinansowymi, wic budow kocioa musiano przerwa w r. 1628. Do tego czasu budowl prowizorycznie przystosowano do sprawowaniakultu. Prace podjto znowu okoo poowy l. 30., auroczysta konsekracja miaa miejsce w r. 1638. T dat, wraz z herbami fundatorw umieszczono na portalu gwnym.

W ostatniej fazie budowy kociozdobiono sztukateriami, na ktre skada si bogata dekoracje ukw arkad pomidzy naw gwn i poszczeglnymi przsami naw bocznych,a arkady chru muzycznego oraz uku tczowego isklepienia prezbiterium. Owe sztukaterie, wraz zmonumentalnymi pilastrami nawy gwnej, przycigaj wzrok widza i odcigaj jego uwagod gadkich sklepie, ktre z powodu rnejwielkoci i nieregularnego ksztatu nie nadawaysi do umieszczenia geometrycznych dekoracji.

Dlatego dekoracja kocioa w. Katarzyny rni siznacznie od wikszoci manierystycznych sztukateriiktrych szczeglnie wiele powstao w 1. po. w. XVII nterenie Lubelszczyzny. Mimo tych rnic sztukaterieszczebrzeskie zawieraj rwnie elementy pozwalajc jednoznacznie zidentyfikowa ich autora. S dekoracyjne plakiety przedstawiajce gwki aniokwory, gryfy, oraz inne motywy zdobnicze. Byy oneodciskane z drewnianych form, ktre wykorzystywanwielokrotnie, dziki czemu identyczne motywy monodnale w rnych dzieach tego samego warsztatu.

Plakiety znane z kocioa w. Katarzyny monaodnale w wielu dzieach Jana Wolffa, uznawanego za jednego z najwybitniejszych cechowych muratordziaajcych we wschodniej Polsce w 1. po. XVII wWolff wykorzysta te same sztance dekorujc kocioy wCzemiernikach, Turobinie, Radzyniu Podlaskim Leszniowie na Woyniu, a take kamienice w Zamociu sale dawnym klasztorze brygidek w Lublinie.

Do niedawna uwaano, e Wolff nie byarchitektem, a jedynie realizowa cudze projektyarchitektoniczne, jednake obecnie wiadomo, e Wolffmona uzna za samodzielnego projektanta wikszocozdobionych przez niego budowli. Czy jednak mona g

uzna za twrc architektury kocioa w. Katarzyny?Wolff posiada w Turobinie wasn cegielni idysponowa ekip wsppracownikw wystarczajcoliczn, by wznie redniej wielkoci koci w cigudwch do trzech lat. Murator pozyskiwa zlecenia i jak przedsibiorca budowlany zajmowa si ich realizacj owykonania projektu po wystrj sztukatorski, ograniczajzatrudnianie podwykonawcw. Poza jego warsztatem powstaway zapewne jedynie kamienne portale, ktwykuwano na konkretne zamwienie ju wkamienioomach. W Szczebrzeszynie Wolff podj sizapewne ukoczenia budowy kocioa, nadajc ostatecznksztat jego bryle i wntrzu, moliwe jednak, edostosowa swoj koncepcj do zaoonych wczeniefundamentw. Charakterystyczna dla twrczoci Wolff jest nie tylko dekoracja sztukatorska, ale rwniarchitektura monumentalnej wiey przy frontowej elewackocioa, zaprojektowana bardzo podobnie do wieykocioa w Leszniowie, wzniesionego w l. 1629-1631.Zasug Jana Wolffa jest najpewniej oryginalnerozwizanie przestrzenne zastosowane w korpusie kociefranciszkanw. Ukad bazylikowy (o wyszej nawiegwnej wyposaonej w osobne okna) towarzysz tu naw boczne, ktrych przsa rozdzielono masywnymi arkadam

Koci w. Katarzyny w Szczebrzeszynie i zagadnienie jego autorstwa


4/12

CHRZSZCZ NR 1 (2)

4

co nadaje im charakter osobnych kaplic. Wzorem dlatakiego rozwizania by zapewne koci bernardynww Lublinie, budowla o wyjtkowym znaczeniu dlaarchitektury regionu, bdca dla Wolffa najwaniejszymrdem inspiracji. Kolejnym elementem kocioaspotykanym czasem w wityniach franciszkaskich jestkorytarzowe przejcie pod wie czce si z nawami bocznymi (obecnie zamurowane). Stanowio ono przeduenie krugankw klasztornych, z ktrymi poczona by rwnie nawa pd. Takie rozwizanieuatwiao przejcie procesjom, ktre szczeglnie czstouwietniay uroczyst liturgi w kocioachfranciszkaskich.

Tych kilka uwag o kociele w. Katarzyny powstao na podstawie analizy form jego architektury, jednak witynia ta kryje jednak jeszcze wiele tajemnic. Naley mie nadziej, e w ich rozwikaniu pomog przysze badania archeologiczne i architektoniczne,ktre mogyby rzuci wiato na najstarsze dzieje budowli i doprowadzi do odkrycia resztek redniowiecznego kocioa.

Z architektur Jana Wolffa wie si te innyszczebrzeski zabytek wiea kocioa parafialnego. Jejgrne kondygnacje wzniesiono prawdopodobnie w l. 50XVII w., a jej twrcy wzorowali si na wiey ratusza wZamociu, ktrej Wolff nada ostateczny ksztat okoo poowy stulecia. Wiea kocioa, nad ktrym patronatsprawowaa rada miasta, bya symbolem miejskiegosamorzdu, penic t sam symboliczn funkcj, jak miaa wiea ratuszowa w stolicy ordynacji. Budowzrealizowa jednak inny warsztat, dziaajcy ju pomierci Wolffa i posugujcy si nieco odmienn technik i ornamentyk. Nie zastosowano tu powtarzalnych plakiet, a motywy wywodzce si ztwrczoci muratora z Turobina jak obramieniaokienne zdobione meandrami, gwki anielskie i

arabeskowe fryzy poczono tu z nie spotykanymi w jego twrczoci motywami kwadratowych ramoplecionych listkami, czy girland utworzonych zowocw.

Twrczo Jana Wolffa naley zaliczy domanieryzmu, stylu pomidzy renesansem a barokiem.Jest to sztuka bardzo daleka od klasycznych ideawsurowego pikna renesansu, przedkadajcadekoracyjno nad pikno proporcji i czerpica zarwnoze wzorw woskich jak i niemieckich. SztukaterieWolffa s raczej paskie, pozbawionecharakterystycznych dla baroku plastycznych efektwwiatocieniowych, a w architekturze wzniesionych przez niego kociow denie do barokowego

ujednolicenia przestrzeni przegrywa z tendencj do jej rozbicia na poszczeglne wntrza silniwyodrbnionych naw lub kaplic. W dzieachturobiskiego mistrza wida za to denie doosignicia zaskakujcych efektw, jak ustawienie przy cianach nawy pilastrw, ktre niczego nie podtrzymuj i poszukiwanie oryginalnych motywwzdobniczych, jakimi s groteskowe maski i mitycznezwierzta. Wanie te cechy twrczoci Wolffa, ktrenie mieszcz si w pojciu estetyki renesansu ani baroku, stanowi o jej wartoci i pozwalaj uznatego twrc za jednego z wybitniejszych dziaajcychw Polsce artystw manierystycznych, a jegoszczebrzeskie dzieo jest niewtpliwie jednym znajciekawszych w jego twrczoci.

Andrzej Kurzej

Instytut Historii Sztuki Krakw

Plan kocioa w. Katarzyny

fot. autora


5/12

CHRZSZCZ NR 1 (2)

5

SERDECZNIE ZAPRASZAMY DO ZAPOZNANIA SI ZOFERT PRODUKTOW BANKU

POLECAMY duy wybr kredytw: Tanie kredyty konsumpcyjne Kredyty mieszkaniowe (okres kredytowania do 25

lat) Kredyty obrotowe rolnicze

GWARANTUJEMY: Szybkie rozpatrzenie wniosku Uproszczone zabezpieczenie spaty Dogodne terminy i sposoby spaty

Szerok gam innych produktw: Wysokie oprocentowanie oszczdnoci, Rachunki oszczdnociowe, rachunki firm, rachunki

walutowe, Fundusze inwestycyjne, Najtasze przekazy zagraniczne, Kantor (bez prowizji za wymian walut), Niskie opaty: Telefon TP S.A. 1,75 Energia 1,40,

pozostae 2,50 z, ZUS 3,50 z.

GOTWKA NA ZAWOANIE !!!Sie ponad 1000 bankomatw w Polsce. Bez problemui bez prowizji od wypat.

Koniecznie skorzystaj z tej oferty

Bank Spdzielczy w Szczebrzeszynie22-460 Szczebrzeszyn, Pl. T. Kociuszki 31, skr. poczt. 16

tel./fax (084) 6 821 119; 6 821 120

Oddzia Suw Odzia RadecznicaSuw 76 ul. B. Prusa 3a22-448 Suw 22-463 Radecznicatel. (084) 6826 205, tel. (084) 6818 006

6826 201 6818 036

Punkt KasowyGorajec Zagroble22-463 Radecznicatel. (084) 6810 010

PROFESJONALNY MONTApomiary i transport GRATIS

okna drzwi aluzje

SKAD FABRYCZNY Pytki z fabryk polskich i zagranicznych Najnowsze kolekcje Liczne promocje Duy wybr Wysokie rabaty Wyprzeda kocwek upust do 50 % Moliwo transportu

NOWO OTWARTAstacja demontau pojazdw

Wydajemy zawiadczenia niezbdne dowyrejestrowania pojazdu

Skupujemy samochody powypadkowe

BRODY MAE 163 tel. 0 84 6821 38422 460 Szczebrzeszyn

Foto Studio EXPRESS

Leszek KaszycaUl. Zamojska 11

22 460 Szczebrzeszyn

Piotr Bartnik Waciciel

22 460 Szczebrzeszynul. Zamojska 4

tel. 084 682 29 10kom. 0 604 212 296

www.solidpb.republika.pl

Nasza dziaalno obejmuje:Usugi budowlane, remontowo - inwestycyjne we

wszystkich branach w tym rwnie w obiektachzabytkowych, Usugi stolarskie, lusarskie i szklarskie, Handel materiaami, nawozami, wglem, Budowa pod klucz, Roboty elewacyjne, instalacyjne,

22 460 Szczebrzeszyn ul Boczna 72Siedziba firmy: Brody Mae 2ctel/fax. (0 84) 682 14 32


6/12

6

CHRZSZCZ NR 1 (2)

Regina Smoter Grzeszkiewicz

May sownik historii Szczebrzeszyna cig dalszy

Kicki SebastianProboszcz szczebrzeszyski; w roku 1593 uzyska od JanaZamoyskiego pozwolenie na oddanie w dzieraw na okrestrzech lat Suowa i Suwka, ktre to wsie stanowiyuposaenie kocioa pod wezwaniem w. Mikoaja wSzczebrzeszynie.

Kielicki MikoajPierwszy infuat zamojski, proboszcz szczebrzeszyski,oficja chemski; wasnym sumptem i staraniem wznis w1620 roku murowany koci w Szczebrzeszynie w miejscedrewnianego fundowanego przez Dymitra z Goraja.Budynek by konsekrowany przez biskupa chemskiego Jerzego Zamoyskiego. Okoo 1644 roku zosta spustoszony

i spalony przez Tatarw. Kolejni proboszczowieszczebrzeszyscy odbudowywali go ze zniszcze; ostatnie prace wykoczeniowe przeprowadzi ks. Jan Unikowski. Wroku 1668 koci zosta na nowo konsekrowany przez biskupa sufragona chemskiego Mikoaja wirskiego.

Kimaczyski AntoniWikariusz szczebrzeszyski, dnia 22 lipca 1917 rokuudzieli w miejscowym kociele parafialnym lubuMichaowi Bartnikowi synowi Jacentego i Antoniny zHanakw z Mariann Bartnik crk Adama i Zofii z

Poniakw rodzicom ks. prof. Czesawa Bartnika, autoraautobiograficznej pracy "Mistyka wsi" (Radom 2003), wktrej mona odnale rwnie wtki szczebrzeszyskie.

Klimczuk ZofiaPielgniarka ze szczebrzeszyskiego szpitala, pracowaatutaj w 1919 roku kiedy do miasta przyjecha dr ZygmuntKlukowski by obj posad dyrektora w szpitalu. W roku1931 Zofia zachorowaa na zapalenie opon mzgowych zmara w Szczebrzeszynie, przed mierci podyktowaaswoje wspomnienia dr Klukowskiemu; rkopis dotychczasnie opublikowany znajduje si w depozycie na Katolickim

Uniwersytecie Ludowym.. Zofia Klimczuk bya siostr zakonn prawosawnego klasztoru eskiego w Radecznicy.

Koo Absolwentw Liceum PedagogicznegoPowstao z inicjatywy absolwentw podczas PierwszegoZjazdu, ktry mia miejsce w dniach 28 29 czerwca 1952roku. Utworzenie Koa... byo odpowiedzi na zaleceniaMinisterstwa Owiaty, ktre naoyo na absolwentw szkrednik obowizek tworzenia tego typu organizacji; jejcelem byo niesienie pomocy pocztkujcym nauczycielom.

Klukowski ZygmuntDyrektor szczebrzeszyskiego szpitala w latach 1916 1946, bibliofil, kronikarz wydarze jakie miaymiejsce podczas okupacji na Zamojszczynie - zawar je wWydawnictwie Materiaw do dziejw Zamojszczyzny w latach wojny 1939 1945; wobrbie tego cyklu wydawniczego ukaza si rwnie

Dziennik z lat okupacji Zamojszczyzny 1939 1944(Lublin 1958). Dane opublikowane wewspomnianymWydawnictwie... zostay wykorzystane jako materia dowodowy na Procesie Norymberskimw 1946 roku, gdzie Zygmunt Klukowski wystpi wcharakterze wiadka eksterminacji ludnociZamojszczyzny przez niemieckiego okupanta. Relacjez z przebiegu procesu zostay opublikowane wKamenie: R. 23: 1946, nr 11 s. 11 13 Listopad w

Norymberdze 1946. Notatki wiadka w procesie. WBiuletynie Gwnej Komisji Badania ZbrodniHitlerowskich w Polsce, t. V, Pozna 1949 s. 173 201 znalazy si relacje autorstwa Z. Klukowskiego o pacyfikacji Zamojszczyzny - Pacyfikacje i egzekucjew powiecie zamojskim w latach 1939 1944. Fragmenty Dziennika z lat okupacji... dotyczcezagady szczebrzeszyskich ydw zostayopublikowane w Biuletynie ydowskiego InstytutuHistorycznego. 1956 nr 19/20 s. 207 241, oraz wkwartalniku tego Instytutu wydawanym w Polsce w jzyku jidysz: Bleter Far Geszichte .1951 t. IV z.4.Bibliografia prac dr Zygmunta Klukowskiego jestdo rozlega; zainteresowanych odsyam na stroninternetow: http: // klukowski. webpank. pl.

Ksigozbir Dr Klukowskiego zdeponowanyzosta w bibliotece Katolickiego UniwersytetuLubelskiego, tam tez znajduje si kilka prac wrkopisach, dotychczas nigdzie nie publikowanych do tych, ktre dotycz bezporednio Zamojszczyznynaley zaliczy: Imienny wykaz ofiar terroru niemieckiego w

Zamojszczynie Konspiracyjna suba zdrowia w Zamojszczynie

w latach okupacji niemieckiej Konspiracyjne duszpasterstwo w Zamojszczynie

1939 1944 Pamitnik zakonnicy prawosawnej o klasztorze w

Radecznicy.W roku 1943 dr Klukowski zajmowa si

tajnym nauczaniem, punkt zorganizowano w pomieszczeniach szpitalnych. W trudnym okresieswego ycia lata pidziesite XX wieku (w 1948 i1952 roku przebywa na Zamku w Lublinie, gdzie jako lekarz udziela pomocy medycznejwspwiniom) Doktor zaprzyjani si zmaestwem Danut i Tadeuszem Jaszczykami nieznane dedykacje dr Klukowskiego. W roku 1980

ukaza si dalszy cig po okupacyjnych wspomnieDoktora:Dziennik 1944 1945 wydany w 1990 rokuw Lublinie.


7/12

7

CHRZSZCZ NR 1 (2)

KULTURA I OWIATA

Szkoa Podstawowa nr 1 w nowym obiekciezaistniaa w 1985 roku. Wanie wtedy na potrzebyszkolnictwa podstawowego oddany zosta do uytkunowoczesny obiekt, ktry w peni zabezpieczaistniejce potrzeby wszystkich szk funkcjonujcychw Szczebrzeszynie.

Z okazji oddania do uytku nowych obiektw dnia2.09. 1985r, odbya si oglnopolska inauguracja rokuszkolnego z udziaem wczesnego Ministra Owiatyi Wychowania prof. B. Farona, prezesa ZarzduGwnego ZNP Kazimierza Piata, Dyrektora Kadr

w Ministerstwie Owiaty i Wychowania- rodem zeSzczebrzeszyna -Jerzego Koodziejczyka.Budynek szkoy skada si z szeciu pawilonw.

Trzy z nich stanowice czoo budynku to segmenty:dydaktyczno- wychowawczy, specjalistyczny (obecnieGimnazjum) i administracyjno- kulturalny z baz ywieniow. Osobny pawilon poczono dwomacznikami z wymienionymi wczeniej mieci klasy I-III. Obok niego znajduje si pawilon przedszkola orazsegment sportowy, a w nim sale: maa- do prowadzeniazaj korekcyjno- sportowych, sala korekcyjna dladzieci z wadami postawy i dua do prowadzenia gier sportowych tj. siatkwki, koszykwki, piki rcznej.S galerie dla widzw, a take urzdzenia sanitarno-higieniczne (natryski, prysznice, toalety), szatniei gabinety dydaktyczne.

Szkoa Podstawowa nr 1 ma do dyspozycji20 pomieszcze dydaktycznych, pracownikomputerow z dostpem do Internetu, bibliotek,wietlic, stowk oraz gabinety medycyny szkolnej istomatologiczny.

Szko Podstawow, od chwili oddania jej douytku, kierowa Stanisaw Kita - historyk zwyksztacenia, sprawujcy t funkcj w w/w placwcew latach 1985- 2000. Z jego inicjatywy, z pomoc wielu nauczycieli, pracownikw administracji i obsugi,rodzicw oraz przy wsparciu organw prowadzcychszko, udao si wykona wiele przedsiwzi ocharakterze dydaktyczno- wychowawczo-opiekuczym, a take gospodarczym.

Wyrazem akceptacji przemian polityczno- gospodar-czo- owiatowych (Ustawa o Systemie Owiaty z dnia7 wrzenia 1991 roku) dokonujcych si w naszymkraju bya decyzja caej spoecznoci szkolnej oodstpieniu z dniem 19 wrzenia 1991 roku od

uywania dotychczasowego imienia Janka Krasickiego.Kolejne lata przyniosy nowe zadaniawynikajce z przepisw wykonawczych do Ustawy oSystemie Owiaty. Byo to opracowanie Szkolnego

Programu Wychowawczego oraz wprowadzenie nowegoRegulaminu oceniania, klasyfikowania i promowaniauczniw. Szkoa wywizywaa si z tych zada solidnie-znaczny wkad mieli nauczyciele, rodzice i uczniowie.

W roku szkolnym 1994/ 95, w 10- t rocznic powstania nowej szkoy przeprowadzono referendumwyboru patrona szkoy, w wyniku ktrego nowym patronemszkoy zosta Henryk Sienkiewicz.

Kolejny rok szkolny- 1995/ 96 to przeomowy okresw dziejach szkoy.

1 wrzenia 1995 roku caa spoeczno szkolna wziaudzia w uroczystym powiceniu sztandaru, natomiast dnia5 wrzenia odbya si druga cz uroczystoci, podczasktrej Kurator Owiaty w Zamociu- Marian Szostak nadaszkole imi Henryka Sienkiewicza. Wtedy odsonito take popiersie patrona szkoy duta nauczyciela plastykiBogusawa Koczwary.

Pogbiajc wiedz o patronie szkoy, uczniowie SzkoyPodstawowej nr 1 uczestniczyli w zlotach szksienkiewiczowskich. Jednym z wymogw w/w zlotw byo posiadanie wasnego hymnu. Zadanie to stao si impulsem

do podjcia pracy nad jego napisaniem.W roku szkolnym 1997/ 98 ogoszono konkurs na sowa imelodi. W wyniku referendum hymnem szkoy wybranotekst zgoszony przez nauczyciela muzyki- Zbigniewa Kalitktry by rwnie autorem melodii.Hymn zosta wczony do ceremoniau szkoy w rokuszkolnym 1998/ 99.

Bogactwo dziaa o charakterze dydaktyczno-wychowawczo- opiekuczym nie umniejsza przedsiwzi ocharakterze gospodarczym. Zalicza si do nich midzyinnymi zamian jednego z holi na reprezentacyjn aul,modernizacj kotowni, bloku ywieniowego, wymian

pytek PCV na glazur w stowce, kuchni i holach, remontyw pomieszczeniach lekcyjnych i na terenie obiektwsportowych.


8/12

8

CHRZSZCZ NR 1 (2)

TURYSTYKAARTYSTYCZNY CZAKRAM

SZCZEBRZESZYNA

Artyku dzisiejszy o tym czakramie mona by zacz bardzo sensacyjnie, w stylu dzisiejszych gazetowychzapotrzebowa, np. najnowsze badania naukowe potwierdzaj... lub te grupa uczonych dokonaaodkrycia...

Jak wiadomo jednak, prawda sensacji nie potrzebuje, bdzie wic bez naukowcw i medialnego haasu.

Mnie ten czakram potwierdzaj fakty plus jedenarcheolog, szperacz odkrywca, tyle, e amator. Z jego bada, a moich spostrzee wynika, e wanie tu wSzczebrzeszynie znajduje si jeden z dwch po prawejstronie Wisy takich czakramw bardzo mocny, gdy promieniuje on i razi wszystko i wszystkich w okolicy(maestwa, ktre chc mie uzdolnione dzieci wanie tu powinny spdza miodowe miesice).Skd te przypuszczenia? Ot wspomniany archeolog amator (notabene rwnie artysta rzebiarz, poeta, konstruktor) posta wielce malownicza ma w swoich (z gbi ziemiwykopanych) zbiorach przedziwne znaleziska tajemniczozarysowane gliniane tabliczki, jakie rylce, rysiki, powizaneze sob wosy i sier zwierzt czsto okute tulejk z brzu. Wszystko wskazuje e s to pozostaoci warsztatu pradawnego artysty. Czyli wanie :u w Szczebrzeszynie od pr, pr wiekw...Zostawmy jednak t artobliw archeologi to tylkodomysy. Zajmijmy si niezaprzeczaln prawda stanem

obecnym, czyli artystami yjcymi i tworzcymi w tymmiecie. Jest ich wielu. Mam wymieni tylko tych modych,ktrych i tak jest sporo. Napisz tylko o tych, ktrzy siujawnili bior udzia w zbiorowych pokazach, robi wystawy lub te studiuj na artystycznych uczelniach.Pamitajmy, e z racji obciajcych to miasto genw, s toczsto dzieci wychowujce si z pokolenia na pokolenie wartystycznych rodzinach.

Tak jest w przypadku klanu Karpowiczw, czterech braciz ojca malarza. Wszyscy maluj. Ich crki poszy w ladyrodzicw. Paulina i Asia to ju absolwentki malarstwaASP w Krakowie. Modsza Kasia studentka drugiego roku

tego samego wydziau. Podrastaj nastpni, jeszcze malisynowie, te z pasj na razie ycia.Tomek Kowalski studiuje, jak wczeniej jego rodzice,

malarstwo w ASP w Krakowie. Jego babcia rwnie maluje.Izabella Jarmu po ojcu rzebiarzu i malarzu ceramiki,

take studentka ASP w Krakowie.Podobnie Marcin Kowalik ju dyplomowany artysta. Z

ojca rzebiarza, ktry te czasem maluje.Magda Budzyska, tak jak jej ojciec, ukoczya

krakowsk ASP.S jeszcze Pawe Zabiciel malarz, obecnie ceramik,

Jacek Koodziejczyk, rzebiarz rysownik czy JustynaCzapecka, dyplomujca si wanie na warszawskiej uczelnigraficzka.

To jest plejada tych modych wyksztaconych. S tesamorodne talenty, idce wasn artystyczn drog:Piotr Koodziejczyk, samouk tworzcy w swojejgocinnej dla wszystkich pracowni galerii lecej wcentrum miasta przy starej bonicy, Monika Niechaj,ktra uczya si artystycznego rzemiosa w Szcze- brzeszyskim Domu Kultury. Dzi maluje wdziczne, pene kobiecego uroku batiki.

Wymienieni artyci s metrykalnie lub meldunkowozwizani ze Szczebrzeszynem. Grup t co roku powikszaj przyjezdni artyci fani tego miasta.Przyjedaj tu na szkolne czy wakacyjne plenery. Jak wielu ich jest, wiem doskonale, bowiem coroczniegoszcz ich pod swoim dachem. Wymieni Asie Dudek i Barbar Czapic, ktre bywaj tu kadego lata.

Dosy jednak tej wyliczanki. Jak wida, jest nas tusporo. Std proba i apel do wadz miasta dbajcie oswoich artystw, zobaczcie Szczebrzeszyn ich oczami, przejdcie si tropem ich malarskich motyww. Czsto bowiem tropy te pokrywaj si czy krzyuj z trasamizwiedzajcych to miasto turystw. Jedni i drudzy przecie szukaj tu pikna, nie zawsze ukrytego wskatalogowanych zabytkach. Czsto skromnie chowasi ono w niepozornym zauku miasta. Potrafi przelee na starej, wybrukowanej uliczce, zaszywa siw koronach starych drzew, pod strzech sdziwejchaupy.Szanujcie i dbajcie, prosz, o te ostatnie, szcztkowe ju lady dawnej urody tego magicznego imagnetyzujcego nas wszystkich miasta. W przeciwnym razie jego urok pozostanie tylko nanaszych obrazach, minie bezpowrotnie, jak uroda naswszystkich.

Mariusz Drohomirecki

Fot. Z. Krasny


9/12

CHRZSZCZ NR 3 (1)

MYN ZBOOWYs.c. G.G.D

ul Klukowskiego 21SKAD OPAU

PRODUCENT MEBLI OGRODOWYCH

ZAKAD PRODUKCYJNY22-460 SZCZEBRZESZYNBRODY MAE 24K TEL/[email protected] -6821224

9

CHRZSZCZ NR 1 (2)

P.P.H.U. AGAWIZbigniew Winiewski

Ul Zamojska 9

SKLEP ZAMECZEK KOMIS RTV - AGD

Ul Zamojska 72h

MAJAXSprzeda, naprawa RTV

Marek JaroszUl. Zamojska 17

KsigarniaCHRZSZCZ

Jolanta KuszpytUl. Zamojska 56

Artykuy ArmaturyPrzemysowej

Jzef Wojczuk Pl T. Kociuszki 26

P. H. U. JAWOR MATERIALY BUDOWLANE

Bogusaw Komornik

Plac mleczarni


10/12

CHRZSZCZ NR 1 (2)

ODDZIA W SZCZEBRZESZYNIE ul Kociuszki 45

22 460 Szczebrzeszyntel. (0 84) 682 15 11, 682 15 12fax (0 84) 682 15 10

SZYBKI SERWIS KREDYTOWYto idealne rozwizaniefinansowe, gdy chceszzrealizowa swoje potrzeby lub spenimarzenia. Nie musiszodkada ich na pniej! Nasz ofert indywidualniedopasujemy do Twoichoczekiwa, m.in. wzakresie terminu spaty iformy zabezpieczeniakredytu

ZABEZPIECZENIA

Do 35 000 z bez porczycieli

Powyej 35 000 z sam wybierasz dogodn form zabezpieczenia

ZALETY

Promocja cenowado koca roku! Prowizja ju od2,25%;

Niskie raty kredytu; Kredyt od rki, na dowolny cel; Kredyt na spat zobowiza w innych

bankach: Moliwo wyboru waluty PLN, CHF, USD,

EUR; Maksymalna kwota kredytu ustalana

indywidualnie dla kadego klienta; Dugi okres kredytowania a do 8 lat!; Ubezpieczenie kredytu gwarantujce pene

bezpieczestwo kredytobiorcy w przypadku utratystaych dochodw lub innych zdarze losowych;

Dostpny rwnie przez Internet i telefon.

10

OBUWIE SPODNIEKURTKI KOSZULEMagorzata Wyrostkiewicz

Ul Zamojska 50

SKLEPSPOYWCZO - PRZEMYSOWY

Jacek Poznaski

Ul Zamojska 5

SKLEPWIELOBRANOWY

Irena Kot

Ul Zamojska 36/38

SAMBUDSp. jawna

Ul Zamojska 17

Oferujemy:- materiay wykoczeniowe- farby i lakiery- materiay elektryczne

ALICJASklep Wielobranowy

Ul. Zamojska 131

KWIACIARNIA

Anna KrlUl. Zamojska 36


11/12

CHRZSZCZ NR 1 (2)

11

CIEKAWI LUDZIERegina Herc(1918 2000)

Urodzona 12 kwietnia 1918 roku w abukach, z domuMarczak. W latach 1934 - 1938 uczszczaa doGimnazjum Koedukacyjnego w Tomaszowie

Lubelskim - z uwagi na trudn sytuacj materialn nieukoczya ostatniej klasy. Opaty w Gimnazjum byyznaczne - czesne wynosio 30 zotych miesicznie, atzw. taksa administracyjna roczna" - 110 zotych.

abuki pooone s niedaleko Zamocia, tutaj niemoga si uczy, poniewa dyrektor prob ojca Reginyo przyjcie do szkoy skwitowa krtko: paska crkaniech si uczy rozrzuca gnj na polu. Marczak chccumoliwi crkom nauk (modsza siostra Reginy miaana imi Sabina) odda w dzieraw cz swojej roli.W Gimnazjum wykazywaa due zdolnoci sportowe,nauczycielka od gimnastyki proponowaa oddanie jej doklubu sportowego w Warszawie, ale rodzice niewyrazili zgody. Gdy powrcia na stae do rodzinnychabuniek rodzice z trudem dawali sobie rad nagospodarstwie, wynajmowali nawet mieszkanie, troch pomaga dziadek - mia doywocie"(emerytur).By totrudny w gospodarce krajowej okres, wielu ludzi tzw."rajzowcw" chodzio od wioski do wioski w poszukiwaniu pracy; w abukach te tacy bywali.Teraz zaja si dziaalnoci owiatow wrdmiejscowej modziey - uczestniczya w pracach kkaartystycznego przy Stray Poarnej w abukach, pracowaa jako pomoc w sklepie spoywczym. W roku1940 wysza za m. Zamieszkali w Zamociu - Herc by fotografem zatrudnionym w Zamojskiej SpceFotograficznej. Koca okupacji doczekali w abukach- tutaj w 1941 roku urodzi si syn. Po zakoczeniudziaa wojennych przenieli si do Lublina, nastpniedo Wrocawia. Przebywajc czsto w zakadzie maRegina przyuczya si do zawodu fotografa. Gdy mReginy dosta przydzia na placwk wSzczebrzeszynie z tym miastem zwizali swoje dalszelosy.Pierwszy zakad prowadzony przez Hercw wSzczebrzeszynie znajdowa si w Ratuszu, nastpnie wlokalu przy pl. T. Kociuszki - pomoc w jegootrzymaniu uzyskali od wczesnego przewodniczcegoRady Miejskiej (Regina nie pamita jego nazwiska). Ich praca nie ograniczaa si tylko do fotografowania osb prywatnych dokumentowali kade liczce si w skalimiasta wydarzenie, gownie uroczystoci pastwowe,szkolne, pogrzeby... Regina Herc wykonaadokumentacj fotograficzn prac wykopaliskowych prowadzonych przez Katedr Archeologii UMCS pod

kierunkiem Stanisawy Hoczyk Siwkowej w 1980 roku

na szczebrzeszyskim wzgrzu zamkowym; niektre zezdj zostay opublikowane w Tygodniku Zamojskim.32 Do roku 2000 Regina Herc prowadzia wSzczebrzeszynie zakad fotograficzny, zmara 3 czerwca pochowana jest na miejscowym cmentarzu.

Regina Smoter Grzeszkiewicz Ze wspomnie rodziny:

Z wielkim zaangaowaniem uczestniczya wyciu miasta i Gminy Szczebrzeszyn. W latach 1973 -1976 bya radn Powiatowej Rady Narodowej wZamociu. W latach 1976 -1980 (I kadencja) i 1980 -1984 (II kadencja) bya radn Wojewdzkiej Rady Narodowej w Zamociu. Bdc radn czynnieuczestniczya w posiedzeniach rady wojewdzkiej irady miejskiej, podejmujc problemy miasta i gminy. Zuporem maniaka" walczya o now szko wSzczebrzeszynie (wraz z Panem StefanemBakuniakiem).

Uwieczeniem tych mozolnych interwencji, byooglnopolskie otwarcie roku szkolnego w nowo oddanejdo uytku szkole w dniu 2 wrzenia 1985 roku.

Bya inicjatork powoania w Szczebrzeszynie podstacji pogotowia ratunkowego. Zostao touwieczone powoaniem tej podstacji, ktra dziaa wnaszym miecie do dnia dzisiejszego. Zabiegaa rwnieo budow zakadu przemysowego zajmujcego si przetwarzaniem ziemniakw. Te plany nie zostayzrealizowane.

Za sw bezinteresown dziaalno spoeczn bya wielokrotnie nagradzana odznaczeniam pastwowymi i lokalnymi. I tak:- medal Zasuony dla Wojewdztwa Zamojskiego,- uchwa Rady Pastwa z dnia 14 lipca 1976 roku -Srebrna Krzy Zasugi,

- uchwa Rady Pastwa z dnia 22 lipca 1984 roku medal 40 Lecia Polski,

- uchwa Rady Pastwa z dnia 22 lutego 1984roku - Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia

Polski.


12/12

12

CHRZSZCZ NR 1 (2)

ROZMAITOCI

SZKOA PODSTAWOWA NR 1IM. HENRYKA SIENKIEWICZA

W SZCZEBRZESZYNIE(statystyka troch humorystycznie)

Sale lekcyjneMamy 19 sal lekcyjnych oraz 2 pracownie

komputerowe, l pracowni multimedialn w przygotowaniu, l wietlic, l bibliotek i lstowk. Powierzchnia sal lekcyjnych dla klas I-III wy nos i 425,6 m kwadratowego, a dla klas IV-VI 461,6 m kwadratowego. rednio wic na uczniaw salach przypada 2,8 m kwadratowego, monawic uzna, e naszym kochanym uczniom nie brak przestrzeni yciowej. Japoczycy w kadym

razie na pewno by nam pozazdrocili. Tym bardziej, e wikszo klas ma podogi wyooneterakot, a liczba pytek w klasach, to 8937,5!

UczniowieW 20- letniej historii przewino si przez

nasz szkol do dnia dzisiejszego 3682 uczniw.W obecnym roku szkolnym, 2005/2006, jest ich386. Ucz si oni w 18 klasach (czyli rednialiczba uczniw w klasie, to 21,5 ucznia).! to jak siucz!- Do zgbiania wiedzy- oprcz swoichnauczyciel i-wykorzystuj a 5762 podrczniki i3488 zeszytw! Uczniowie klas modszychuywaj wicej podrcznikw', ni ich starsikoledzy, bo a 3089 (starsi maj 2673 podrczniki)(przynajmniej powinni mie ich tyle),natomiast starsi uczniowie zdecydowanie wicej pisz w zeszytach, gdy maj ich a 2366, amodsi "jedynie" 1122. Jako ciekawostk naleydoda, e przecitny plecak ucznia klasy pitejway....... 7 kg.Grono pedagogiczne

Kaganek owiaty w naszej szkole nie zostadokadnie zmierzony, ani zwaony z przyczynobiektywnych, ale musi by on do pokanychgabarytw, gdy dwiga go w naszej szkole 38nauczycieli z pomoc 17 pracownikw obsugi. Na jednego nauczyciela naszej szkoy przypada 10,2

ucznia. Ale to jeszcze nic! Przy okazji zbierania danychdo naszego raportu baaaaardzo dokadnie przyjrzelimysi kadrze nauczycielskiej naszej placwki, zostaa ona poddana szeregom pomiarw i analiz, w wyniku ktrych

stwierdza si, e: nasi nauczyciele maj razem 1461 lat.maj wsplnie 3882 cm wzrostu i wa ponad ton(1009 kg)! Niesamowite, prawda!? Natomiast przecitny, uredniony nauczyciel S. P. nr l wSzczebrzeszynie ma 39,5 lat ycia, way 70,7 kg i ma172 cm wzrostu, co odnotowujemy ze szczer radoci idum. gdy oznacza to, e w przecitny nauczycielnaszej szkoy, to osoba dojrzaa, przystojna i dobrzeodywiona, co zapewne gwarantuje naszym uczniomwysok jako ksztacenia oraz stanowi niepodwaalny powd do zaufania i podziwu. Tym bardziej, e ze

szczegowych wylicze wynika, e rednio na jednegoucznia naszej szkoy przypada 3,8 lat ycia naszychnauczycieli. 16,5 cm ich wzrostu oraz (tu niewtpliwaulga dla uczniw) jedynie 6,8 kg ich wagi- prawda, e brzmi pozytywnie?

Zupa byskawiczna pieczarkowa.

Skadniki: 2 serki topione Holland ( batony ), 25dag pieczarek, 1 yka jogurtu lub mietany.

Wykonanie: serki topione wraz z jogurtem lubmietan zmiksowa. Pieczarki przetrze na tarce jarzynwce, doda do zmiksowanych serkw i razemzmiksowa. Na 1 -1,5 litra rosou (moe by z kostkirosoowej) wla zmiksowan mas i gotowa 2 3minut.Podawa z groszkiem ptysiowym lub grzankami.

Uwaga:identycznie mona przygotowa zup paprykow, przy czym skadnikami bd: serki paprykowe i wiea papryka oraz jogurt.

Chrzszcz miesicznik informacyjnyWydawca Stowarzyszenie Przyjaci SzczebrzeszynaRedakcja Zygmunt Krasny, Leszek Kaszyca, Jan Jurczykowski.Adres : 22-460 Szczebrzeszyn ul. Pl. T. Kociuszki 1E-mail: [email protected] ekt r sunku Chrz szcza A nieszka Wrbel

Documents

Chrząszcz - Styczeń 2007 (nr 10)